29.11.2012 Views

Deutschland – das Land der Freunde Chasalaschwili, Nino

Deutschland – das Land der Freunde Chasalaschwili, Nino

Deutschland – das Land der Freunde Chasalaschwili, Nino

SHOW MORE
SHOW LESS

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.

N3(16) maisi-ivnisi 2008<br />

nomerSia:<br />

qarTuli<br />

sapirvelgverdo leqsi 3<br />

saqarTvelos damoukideblobis dRis<br />

zeimi miunxenSi 4-5<br />

dRes maisi ferSi nair-nairia 6-7<br />

mefe bibliaSi da mefe saqarTveloSi 7-12<br />

samSoblos monatreba 13-16<br />

warmatebuli <strong>das</strong>awyisi 17-18<br />

germania - megobrebis qveyana 19-23<br />

detalebi wm. ilia marTlisa da<br />

olRas cxovrebidan 24-25<br />

warTmeuli siymawvile 26-30<br />

iumori 30


qarTuli<br />

s a p i r v e l g v e r d o l e q s i<br />

Sen fiqrob, rom ara hyolia mteri rusTavels?!<br />

ar gaqcevia samSoblodan sulTamxuTavebs?!<br />

da martooden uimedo trfobis bralia<br />

rom am qarTvelma ucxoeTSi suli dalia?!<br />

iqneb trfialma gadaxvewa yvela meleqse?<br />

Teimurazi, arCil mefe, vaxtang meeqvse;<br />

saba sulxani gamoawyo beris samosSi,<br />

Zval-Sesalagi daukarga besik gabaSvils;<br />

ara, qarTvelT bedi rodia ase ioli,<br />

TviTmkvlelobaa Cveni didi saqmis dawyeba,<br />

sarkmels gaaRebs amRvreuli galaktioni<br />

da qvafenilze SurduliviT daenarcxeba...<br />

ar iqneba rom simarTlisTvis dadumdes ena,<br />

ver moeswrebi, ara da vera<br />

erekle mefe xom ar ggonivarT<br />

Tanxmoba mogceT, ara da vera.<br />

iriJraJebs, ca moiwevs kriala,<br />

torola cas Seaskdeba ialad<br />

saqarTvelos gaumarjos<br />

nakuw-nakuw ki ara<br />

saqarTvelos gaumarjos mTlianad!<br />

saqarTvelos - ruseTisas ki ara,<br />

saqarTvelos moTminebis fialas!<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


N3(16) maisi-ivnisi 2008<br />

qarTuli<br />

germaniis qarTuli saTvistomo<br />

saqarTvelos damoukideblobis dRis<br />

zeimi miunxenSi<br />

saqarTvelos damoukideblobis da qarTuli<br />

eklesiis avtokefaliis aRdgenis dRe germaniis<br />

qarTulma saTvistomom miunxenSi amjeradac didi<br />

zarzeimiT aRniSna. mravalJamieriT dawyebul<br />

zeims, qarTuli simRera da cekva moyva.<br />

tradiciuli koncertis aratradiciuli<br />

damateba, wels afxazeTis kuTxe iyo. stendze<br />

gamofenili omis, genocidisa da ltolvilTa<br />

uReltexilis ga<strong>das</strong>vlis fotoebi stumrebs<br />

sinamdvilis aRqmaSi daexmara. koncerts,<br />

paralelurad, scenaze mowyobil ekranze,<br />

fonad gasdevda qarTveli studentebis mier<br />

momzadebuli slaid-Sou, romelic afxazeTis<br />

sulier, kulturul da istoriul memkvidreobas<br />

asaxavda. slaidebis germanuli warwerebi<br />

ki stumrebs swor informacias awvdida<br />

saqarTvelos, kerZod ki afxazeTis Sesaxeb.<br />

tradiciuladve, germaniis qarTuli saTvistomos<br />

Tavmjdomarem batonma leri daTaSvilma fuladi<br />

priziT da wlis saukeTeso studentis tituliT<br />

daajilovda 2008 wlis saukeTeso qarTveli<br />

studenti germaniaSi <strong>–</strong> xaTuna jangulaSviligrundmaieri.<br />

man mayurebels aseve warudgina<br />

germaniis qarTuli saTvistomos mxardaWeriT<br />

samcxe-javaxeTSi mowyobil moswavleTa konkursSi<br />

gamarjvebuli q. axalcixis me-6 skolis moswavle<br />

Sorena gozaliSvili.<br />

saTvistomos Tavmjdomarem dawvrilebiT isaubra<br />

saTvistomos mier bolo erTi wlis ganmavlobaSi<br />

dagegmil Tu ganxorcielebul proeqtebze. aqve<br />

gamocxadda qarTul-germanuli organizaciebis<br />

„sakoordinacio mrgvali magidis“ Camoyalibebis<br />

Sesaxeb.<br />

miunxenis sakvirao skolis bavSvebs, romelTa<br />

naxatebis gamofenac amSvenebda darbazis<br />

kedlebs, arc amjerad daukliaT gulmodgineba


qarTuli<br />

SeZlebisdagvarad gamarTuli<br />

qarTuliT da gulisamaCuyebeli<br />

emociiT eTqvaT leqsebi<br />

saqarTveloze. miunxenis<br />

vaxtang gorgaslis saxelobis<br />

eklesiis mgalobel gogonaTa<br />

gundma SesaniSnavli programa<br />

SesTavaza stumrebs.<br />

koncertis bolos gaTamaSda<br />

latarea. yvelaze iRblians<br />

svanuri qudi da wyvili yanwi<br />

xvda wilad. maTi Sevsebac<br />

gamarjvebulma sul ramdenime<br />

wamSi moaswro, rasac<br />

saqarTvelos sadRegrZelo<br />

da gadamdebi emocia mohyva.<br />

zeimi axalgazrdulma<br />

diskoTekam daasrula, sadac<br />

qarTuli cecxlovani cekvebi<br />

sWarbobda.<br />

stumrebisagan mxolod<br />

dadebiTi Sefaseba da<br />

sixarulis gamomxatveli<br />

Sefasebebi ismoda:<br />

miunxenis vaxtang gorgaslis<br />

saxelobis eklesiis<br />

winamZRvari, mRvdeli mama<br />

Tamazi (lomiZe):<br />

_ wina wlebis RonisZiebebTan<br />

SedarebiT kidev ufro<br />

daxvewili da kargad<br />

momzadebuli zeimi iyo.<br />

gansakuTrebiT avRniSnav<br />

afxazeTis kuTxes. ucxoeTSi<br />

myof qarTvelebs, imis gamo,<br />

rom saqarTvelosTan naklebi<br />

kontaqti aqvT, saqarTveloc<br />

ki aviwydebaT da miTumetes<br />

afxazeTi. amitom aucilebelic<br />

kia aseTi saxis RonisZiebebi.<br />

amas eklesia da samrevloc<br />

gaiTvaliswinebs, rom es<br />

tkivili xSirad gavixsenoT<br />

da vilocoT afxazeTisTvis.<br />

dRes aq bevri ucxoeli<br />

stumari iyo, CvenTvis Zalian<br />

mniSvnelovania, rom maT xeli<br />

SevuwyoT realobis am kuTxiT<br />

danaxvaSi.<br />

saTvistomos sapatio<br />

davmJdomarem batonma vaxtang<br />

CxaiZem sul ramdenime sityvaSi<br />

Catia Tavisi emocia.<br />

_ mSvenieri iyo, mSvenieri!<br />

Zalian kargi!<br />

saqarTvelos da qarTvelebis<br />

megobarma, batonma verner<br />

rudigerma ki simbolurad<br />

mxolod qarTulad gamca<br />

pasuxi:<br />

_ axla me unda gelaparako<br />

kartulad. damoukideblobis<br />

dges gaumarjos. gilocavt es<br />

dges. Zalian moxaruli var es<br />

sagamos. gilocavt yvela kargs,<br />

momavalSi saqartveloSi.<br />

pirvelad mSvidoba, warmatebebs<br />

cxovrebaSi da muSaobaSi. me<br />

bevri sityva ar vici.<br />

irakli kikoniSvili<br />

_ Zalian didi madloba minda<br />

gadavuxado pirvel rigSi<br />

saTvistomos, baton leri<br />

daTaSvils da yvela mis gverdze<br />

mdgom adamians, vinc ase<br />

iRvawa am saRamos mosawyobad.<br />

CemTvis da mgoni yvelasTvis<br />

Zalian mniSvnelovani iyo, rom<br />

dRevandeli damoukideblobis<br />

dRis zeimze afxazeTis Tema<br />

iyo wina planze wamoweuli.<br />

zustad erTobis ai es muxti<br />

gvWirdeba, rom yvelam erTad da<br />

mSvidobianad davibrunoT Cveni<br />

ganuyofeli kuTxe - afxazeTi.<br />

latareaSi gamarjvebuli moSe<br />

biniaSvilis Sefaseba ki aseTi<br />

iyo:<br />

_ didi madloba qarTul<br />

saTvistomos da mis<br />

Tavmjdomares baton leri<br />

daTaSvils. maT kargad ician,<br />

ra dros da ra sWirdebaT<br />

qarTvel emigrantebs ucxoeTSi.<br />

uRrmesi madloba yvelas,<br />

vinc es saRamo moawyo, amden<br />

qarTvels erTad Tavi mouyara,<br />

gaacno da daakavSira. erToba<br />

da Cveni megobroba gadaarCens<br />

saqarTvelos da amas germaniis<br />

qarTuli saTvistomo Tavis<br />

mxriv Zalian uwyobs xels.<br />

moamzada<br />

TinaTin CiTinaSvilma<br />

hhh<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


26 maisis, saqarTvelos Tavisuflebis<br />

dRisadmi miZRvnili sazeimo Sexvedrebi<br />

marTlac, rom ,,nair-nair ferebSi“ Catarda<br />

msoflios TiTqmis yvela kuTxeSi. ucxoeTSi igi<br />

yvelaze metad samSoblos siTbos moklebuli<br />

adamianebis Zvirfasi da sanatreli dRea. dRe,<br />

romelic maT arasodes ar daiviwyes da im<br />

avadmosagonari komunisturi reJimis pirobebSi,<br />

roca saqarTvelos ar SeeZlo 26 maisis xsenebac<br />

ki, msoflioSi mimofantuli qarTvelebisaTvis<br />

igi imedisa da naTeli momavlis naperwklad<br />

rCeboda.<br />

arc wlevandelma maisma daiviwya 90-wliani<br />

iubilari - Tavisufleba<br />

da mis pativsacemlad<br />

grandiozuli sazeimo<br />

koncerti gaimarTa<br />

germaniis dedaqalaqis<br />

prestiJul sakoncerto<br />

saxlis ,,berlinis“ did<br />

darbazSi, sadac warsdga<br />

s a z o ga d o e b i s a T v i s<br />

ukve kargad cnobili,<br />

msoflioSi aRiarebuli<br />

ingolStadtis qarTuli<br />

kameruli orkestri.<br />

aRsaniSnavia, rom<br />

am ideis organizatori<br />

orkestris megobarTa<br />

wre aRmoCnda.<br />

maT es survili,<br />

SarSan, megobarTa<br />

koncertze Camosul<br />

saqarTvelos elCs<br />

germaniis fe<strong>der</strong>aciul<br />

respublikaSi, baton<br />

levan duCiZes gauziares.<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008<br />

qarTuli<br />

dRes maisi ferSi nair-nairSia<br />

saqarTvelos saelCom idea erTbaSad aitaca<br />

da mas Semdeg erToblivi ZalebiT daiwyo<br />

koncertisaTvis mzadeba.<br />

is, Tu ramdeni energia da yuradReba<br />

gamoiCines organizatorebma, naTeli<br />

gaxda mimdinare wlis 26 maiss berlinis<br />

Jandarmenmarktis moedanze mosul xalxTa zRva<br />

nakadSi.<br />

marTalia, iseT dafasebul da aRiarebul<br />

orkestrs, rogoric qarTuli kameruli<br />

orkestria, darbazSi xalxis simravle arasodes<br />

ar aklia, magram amjerad erTiorad gadaWedil<br />

darbazs, mowveul stumrebs, maRal sazogadoebas,<br />

uamrav qarTvels da uamrav ucxoels sul sxva<br />

daxvedra da gaZRola sWirdeboda. magram,<br />

rogorc yovelTvis, es namdvilad ar gaWirvebiaT<br />

Cvens saamayo musikosebs da TavianTi axalgazrda<br />

samxatvro xelmZRvanelis ariel cukermanis<br />

diriJorobiT SesaniSnavi saRamo aCuqes<br />

msmenels.<br />

koncertze v. glukis ,,don Juansa“ da v.<br />

mocartis simfoniebs enacvleboda qarTveli<br />

kompozitoris s.<br />

cincaZis ,,miniaturebi“.<br />

aRsaniSnavia, rom<br />

koncertSi monawileoba<br />

miiRo axalgazrda<br />

qarTvelma pianistma<br />

dudana mazmaniSvilma,<br />

romelmac Seasrula<br />

kompozitor nika<br />

memaniSvilis nawarmoebi<br />

,,fortepianosa da<br />

orkestrisaTvis“<br />

ingolStadtSi Cven<br />

SevxvdiT orkestris erTerT<br />

wevrs, baton vitali<br />

sixaruliZes da vTxoveT<br />

saRamoze gancdili<br />

S T a b e W d i l e b e b i s<br />

gaziareba. man<br />

kmayofilebiT aRniSna,<br />

rom ,,koncertma udidesi<br />

warmatebiT Caiara. darbazi<br />

gadaWedili iyo xalxiT.<br />

am saRamoze <strong>das</strong>aswreblad<br />

specialurad Tbilisidan Camovida delegacia:<br />

saxelmwifo ministri diasporis sakiTxebSi,<br />

batoni iulon gagoSiZe meuRlesTan erTad.<br />

asociaciis ,,kultura saqarTveloSi da mis<br />

sazRvrebs gareT“ prezidenti, qalbatoni giuli<br />

alasania. festival Cveneburebis kordinatori,<br />

qalbatoni darejan kuxianiZe da sxva mravali<br />

cnobili saxe saqarTveloSi.<br />

koncertze gaTvaliswinebuli programis


qarTuli<br />

amowurvis Semdeg xalxis<br />

moTxovniT ramodenimejer<br />

Sesrulda bisi. bolos,<br />

dirijori mibrunda<br />

sazogadoebisaken da<br />

erToblivad maT sulikos<br />

aJRereba aniSna. simReram<br />

mTeli darbazi fexze daayena.<br />

es iyo eniT auwereli gancda.<br />

koncertis Semdeg<br />

saqarTvelos saelCoSi<br />

gaimarTa didi miReba. sazeimo<br />

ganwyobileba kvlav ar<br />

cxreboda. sufras qarTuli<br />

samzareulo da qarTuli Rvino<br />

amSvenebda. sasixaruloa,<br />

rom musikosebTan saubarSi<br />

saxelmwifo ministrma, batonma<br />

giorgi baramiZem daafasa Cveni<br />

da saerTod xelovani xalxis<br />

roli ucxoeTSi qarTuli<br />

kulturis popularizaciis<br />

saqmeSi: vercerTi saxelmwifo<br />

moxele imdens ver gaakeTebs,<br />

ramdensac akeTeben xelovnebis<br />

moRvaweebi. amitom Tqven xarT<br />

saqarTvelos namdvili elCebi<br />

ucxoeTSi <strong>–</strong> <strong>das</strong>Zina man.“<br />

da, bolos maT, vinc<br />

ver daeswro da ver ganicada<br />

saqarTvelos damoukideblobis<br />

dRisadmi miZRvnili am<br />

sazeimo koncertis elvareba,<br />

vfiqrobT gulgatexili mainc<br />

ar darCebiT, radgan Cveni<br />

Jurnalis furclebidan mainc<br />

SeityveT, rom saqarTvelom<br />

didi zar-zeimiT izeima<br />

,,mowyurebuli Tavisufleba“<br />

da sadRac ,,gaTenda. cecxlis<br />

mze aenTo, acurda.“<br />

nino cxomeliZe -<br />

deperSmidti<br />

ef<br />

mefe bibliaSi da mefe<br />

saqarTveloSi<br />

rogor dgas mefis institutis<br />

sakiTxi bibliaSi da zogadad<br />

qristianul sarwmunoebaSi?<br />

es Tema aqtualuri gaxda<br />

gansakuTrebiT, patriarqis<br />

cnobili qadagebis Semdeg,<br />

romelic man oqtomberSi,<br />

samebis sakaTedro taZarSi<br />

warmoTqva. ver vityvi,<br />

rom patriarqis qadageba<br />

maindamainc am Temas eZRvneboda,<br />

magram mniSvnelovani nawili<br />

am sakiTxs daeTmo da es<br />

qadageba faqtiurad mowodebad<br />

iqna aRqmuli. mowodebaT: _<br />

izruneT mefis institutis<br />

aRdgenaze. mogexsenebaT, rom<br />

es mefis insitutitis sakiTxi<br />

saqarTveloSi dgas, mas<br />

Semdeg, rac daiwyo saubari<br />

saqarTvelos damoukideblobis<br />

aRdgenaze. kerZod, 1989<br />

wlis 9 aprilis Semdeg.<br />

mokle xanSi, saqarTveloSi<br />

Camoyalibda, monarqistuli<br />

partia, romelmac <strong>das</strong>va<br />

sakiTxi, mefis institutis<br />

ganaxlebaze, amis Semdeg<br />

moxda ,,putCi“ saqarTveloSi,<br />

ramac ufro aqtualuri<br />

gaxada es Tema. imdenad<br />

aqtualuri, rom erT momentSi<br />

SevardnaZemac ki dauWira<br />

mxari. maSindeli partiis<br />

li<strong>der</strong>ebi (gia Wanturia, jaba<br />

ioseliani) imedovnebdnen, rom<br />

aRadgendnen mefis instituts.<br />

isini fiqrobdnen, rom mefis<br />

avtoriteti, xels Seuwyobda<br />

saqarTvelos gaerTianebas da<br />

ganmtkicebas. kiTxvas me ase<br />

davsvamdi, ranairad SeiZleba<br />

mefis avtoritetma gaaerTianos<br />

saqarTvelo, an saidan Cans, rom<br />

mefes, saqarTveloSi an sadme<br />

sxvagan aqvs avtoriteti?<br />

rodesac TbilisSi Camovedi<br />

saswavleblad, 17-18 wlis<br />

viyavi, sajaro biblioTekaSi,<br />

k a t a l o g S i wavaw y d i<br />

wigns, vinme g. Jordanias<br />

avtorobiT, saTauriT: ,,aqvs<br />

Tu ara saqarTvelos ufleba,<br />

moiTxovos, damoukidebloba”<br />

- mcire istoriul-iuridiuli<br />

mimoxilva. wigni gamocemulia<br />

1917 wels, magram teqsti<br />

TviTon dawerilia 1906 wels<br />

da, Sesabamisad, 1906 wlis<br />

ambebia masSi moTxrobili.<br />

iq amovikiTxe Semdegi fraza:<br />

,,roca Cven moviTxovT<br />

saqarTvelos daTrgunul<br />

uflebaTa aRdgenas, Cven<br />

istoriis Carxis dabruneba<br />

ki ar gvinda, mefobisa da<br />

batonymobis dabruneba ki<br />

ar gvsurs, rogorc amas<br />

xandaxan daufiqreblad<br />

warmoTqvamen xolme, Cvenis<br />

mrwamsis mowinaaRmdegeni”.<br />

ga m o g i t y d e b i T, c o t a<br />

mewyina. saerTod am wigniT<br />

aRfrTovanebuli davrCi, radgan<br />

davrwmundi, rom saqarTvelos<br />

hqonda da aqvs iuridiuli<br />

ufleba hyavdes mefe, magram<br />

is, rom Turme wignis avtori,<br />

romelic ase momewona, mefis<br />

institutis winaaRmdegia,<br />

marTali giTxraT ar momewona.<br />

imitom rom Cems cnobierebaSi<br />

mefe gaigivebulia, saqarTvelos<br />

d a m o u k i d e b l o b a s T a n ,<br />

saqarTvelos karg dReebTan<br />

da ase Semdeg. mokled, rogor<br />

dgas mefis sakiTxi bibliaSi.<br />

mefe bibliasa da mefe<br />

sazogadoebaSi. mefe da misi<br />

sinonimi xelmwife. mefe da<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


xelmwife faqtobrivad erTi da igivea. yvela<br />

mefe aris xelmwife, magram yvela xelmwife ar<br />

aris mefe. SeiZleba iyos xelmwife prezidenti,<br />

premierministri, an romelime parlamentis<br />

wevri, romelic ar aris legitimuri xelmwife,<br />

magram faqtiurad mefea. amiT imis Tqma minda, rom<br />

xelmwifis gareSe mefe ar aris, magram SeiZleba<br />

iyos xelmwife mefis gareSe. mefe niSnavs imas,<br />

rom mefeSi xelmwifeba mocemulia Tavis Tavad<br />

anu imanenturad. mefe aris dajildovebuli da<br />

gamorCeuli RvTisgan da mefobis idea da mefobis<br />

xarisxi warmodgenili aris mis TeslSi, romelic<br />

ganapirobebs misi pirovnebis gansakuTrebulobas<br />

da gamorCeulobas. aleqsandre makedonelis<br />

cxovrebas misi avtori porfiri ase iwyebs:<br />

,,aleqsande makedonels gansakuTrebuli suni<br />

hqonda”. es imas niSnavs, rom mis pirovnebas<br />

hqonda iseTi ram, rac sxvebs ar hqondaT. rac<br />

mTavaria, es Tviseba, gadadis Svilidan Svilze.<br />

amitom mefobis instituti aris STamomavlobiTi<br />

da genetikur safuZvelze aRmocenebuli<br />

dawesebuleba. mefobis madli ar aris qarizma.<br />

qarizma imiT gansxvavdeba mefobisagan, rom<br />

qarizma miecema pirovnebas, romelsac SeiZleba<br />

bolomde gahyves igi da SeiZleba waerTvas.<br />

qarizmis avtori aris RmerTi. mefobis avtoric<br />

RmerTia, magram qarizma aris moaruli da gadadis<br />

pirovnebidan pirovnebaze. Zalian iSviaTad<br />

xdeba, rom qarizmis matarebelma pirovnebam<br />

(berZnuli sityvaa da niSnavs “madls”) es madli<br />

SeinarCunos. magram mefis arseba mTlianad aris<br />

ganmsWvaluli madliT da es madli aris mefis<br />

da mefobis Semadgeneli nawili.<br />

bibliuri religiebi imiT gansxvavdebian<br />

sxva Zveli religiuri sistemebisagan, rom<br />

bibliaSi mefe, rogorc aucilebeli da<br />

Semadgeneli nawili rjulisa da egzistencisa<br />

ar figurirebs. SeiZleba iyos mefe, SeiZleba<br />

ar iyos, Tu ar iqneba mefe, araferi ar akldeba<br />

arc samyaros da arc RvTiur gamocxadebas da<br />

WeSmaritebas. anu, bibliis mixedviT mefe ar aris<br />

gamocxadebuli sibrZnis Semadgeneli nawili.<br />

sxva sarwmunoebebSi, magaliTad Sumeruli,<br />

akaduri miTologia, berZnuli miTologia, kidev<br />

ufro gansakuTrebiT egvipturi miTologia rom<br />

aviRoT, mefe qmnis samyaros da sazogadoebas.<br />

samyaros Seqmnis bibliuri da samyaros Seqmnis<br />

arabibliuri modelic swored imiT gansxvavdeba<br />

erTmaneTisagan, rom warmarTuli gagebiT samyaro<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008<br />

qarTuli<br />

mefe bibliaSi da mefe saqarTveloSi<br />

RvTis nawilia, maSin rodesac, qristianuli<br />

da bibliuri TvalsazrisiT, RmerTma samyaro<br />

arafrisagan Seqmna. mas a<strong>das</strong>turebs platonis<br />

da aristoteles filosofia _ Teogonia,<br />

romlis mixedviTac RmerTi aris ara samyaros<br />

Semqmneli, aramed misi mamoZravebeli. samyaros<br />

qveS am SemTvevaSi materia igulisxmeba.<br />

materia am SemTxvevaSi aris RvTis imemanacia,<br />

anu gamovlena. Zveli miTologiebis mixedviT<br />

adamiani Seqmnilia RmerTis nawilis mier, maT<br />

an RmerTi qmnis an RmerTis Svilebi. magram,<br />

RmerTis Svili Svilia da RmerToba mis TeslSia.<br />

RmerTi an naxevarRmerTi aseve qmnis adamians,<br />

romelsac aZlevs Tavis raRac nawils. amitom<br />

Zveli tradiciebis da religiebis mixedviT mefis<br />

instituti aris ganmsazRvreli samyarosaTvis da<br />

mefe warmoadgens RmerTis nawils. RmerTi Tavis<br />

nawils imetebs adamianisTvisac, magram iseve<br />

rogorc mzis sxivi zogan ufro mcxunvare da<br />

zogan nakldebad mcxunvarea, aseve warmarTuli<br />

warmodgenis mixedviT, yvela adamianSi RvTis<br />

sxivi metnaklebadaa ganawilebuli da yvelaze<br />

metad igi mefeSi aris warmodgenili.<br />

rodis Cndeba bibliur sazogadoebaSi, rCeuli<br />

eris istoriaSi mefis instituti?<br />

rCeuli eri Seiqmna istoriis garkveul<br />

monakveTSi da garkveuli pirovnebebis mier.<br />

ufro zustad, am pirovnebebma rCeuli eri<br />

Seqmnes RvTis meSveobiT da karnaxiT. ara RvTis<br />

emanaciis Sedegad, anu gamosxivebis Sedegad,<br />

aramed gamocxadebis Sedegad. aq gansxvaveba isaa,<br />

rom gamosxivebis dros mzes unda Tu ar unda<br />

asxivebs sxivebs, gamocxadeba ki mxolod maSin<br />

aris, roca es RmerTs unda. RmerTs undoda da<br />

Seqmna samyaro, rom ar sdomeboda ar Seqmnida<br />

mas. amitomac aris RmerTi Semoqmedi da ara<br />

emanatori.<br />

roca rCeul erze anu ebraelebze vsaubrobT,<br />

yvelas warmoudgenia es eri sisxlismier erad.<br />

dRes es asec aris, Tumca, <strong>das</strong>abamSi es ase ar iyo. aq<br />

sisxlismierobaze da genetikurobaze laparaki<br />

zedmetia. ebraeli eri ar Seqmnila sisxlisa da<br />

genis safuZvelze, am eris Seqmnis istoria kargad<br />

aris mocemuli bibliaSi. risi winapirobac iyo<br />

RvTis gamocxadeba, romelic madlis saxiT<br />

moefina abraams, ebraelebis mamaTmTavars da am<br />

gamocxadebis safuZvelze winadaicviTa abraamis<br />

ojaxis yvela wevrma, iqneboda abraamis Svili,


qarTuli<br />

misi sazardulidan gamosuli Tu vercxliT<br />

nayidi nebismier qveyanaSi. ase Siqmna ebraelebis<br />

eri, romelic ar aris dafuZnebuli arc sisxlze,<br />

arc genze, arc kanis ferze, dafuZnebulia<br />

erTa<strong>der</strong>T rameze, erTi RmerTis Tayvaniscemaze.<br />

Seiqmna eri, israelianebi, magram mdgmurad<br />

yofnis dros da ara saxelmwifoSi. Cven<br />

dRevandeli ga<strong>das</strong>axedidan eri gvesmis, rogorc<br />

genismieri, sisxlismieri erTianoba, romelic<br />

raRac teritoriazea dafuZnebuli. maSasadame<br />

rac Seiqmna, Cveni ga<strong>das</strong>axedidan is aris ara<br />

eri, aramed eklesia. rogorc ukve vTqviT, es<br />

eri Seiqmna rogorc eklesia. riT gansxvavdeba<br />

eklesia Cveulebrivi erisagan. eklesia eria<br />

TviTon, magram eklesia ar aris arc sisxlze<br />

dafuZnebuli, arc teritoriaze dafuZnebuli<br />

arc naciaze, eklesia dafuZnebuli aris mxolod<br />

da mxolod rwmenaze. eklesias wuTisofelSi<br />

ara aqvs samSoblo gansxvavebiT Cveulebrivi<br />

erisagan. eklesia wuTisofelSi iseTive mdgmuria,<br />

rogori mdgmuric iyo abraami da misi Svilebi,<br />

rodesac isini qanaanSi cxovrobdnen. maSasadame.<br />

Seiqmna ebraelebis saxelmwifo, magram es ar<br />

aris mefis saxelmwifo. yvela toms, yvela<br />

xalxs, romelic ebraelebis gverdiT cxovrobs,<br />

hyavs mefe, magram ebraelebs ar hyavT mefe da<br />

arc gulisxmobs maTi konstitucia (moses<br />

rjuli) mefes. mefis funqcias asrulebdnen<br />

msajulebi. msajulebi gansxvavebiT mefeebisagan<br />

arian pirovnebebi, romlebzedac aseve gadmodis<br />

RvTis madli. es madli Semdeg cnobili xdeba<br />

sxvebisTvisac maTi winaswarmetyvelebis an kidev<br />

maT mier gakeTebuli swori arCevanis Sedegad.<br />

xalxi xedavs maT da acxadebs maT msajulebad.<br />

msajulebi arian mefeebi, magram ara Cveulebrivi<br />

gagebiT, ra gagebiTac warmarTebs hyavT mefeebi,<br />

sadac mefoba gadadis genertikurad Taobidan<br />

Taobaze.<br />

rodis Cndeba israelianebis SegnebaSi mefis<br />

idea?<br />

rogorc vTqviT, ebraelebs uxdebodaT im<br />

xalxis gverdze cxovreba, romlebsac mefeebi<br />

hyavdaT. iyo aseTi msajuli, gedeoni, romelsac<br />

xalxma uTxra: Cvens mezoblebs hyavT mefe,<br />

ratom Cven ar gvyavs mefe? modi imefe Sen:<br />

,,ibatone Sen Cvenze, Senma Svilmac da Senma<br />

SvilisSvilmac”. aq ukve Cndeba mefis Cveneuli<br />

gagebis idea, rodesac qveynis xelmZRvaneli<br />

irCeva, ara arCevnebis Sedegad, ara pirovnuli<br />

Tvisebebis mixedviT, aramed memkvidreobiT<br />

gadadis tituli. pasuxi aseTi iyo: ,,ara, me ver<br />

10<br />

vimefeb Tqvenze, ufalma unda imefos Tqvenze” es<br />

niSnavs imas rom, ebralebs hyavT mefe da es mefe<br />

aris RmerTi. eklesiasac hyavs Tavisi mefe da es<br />

mefe aris RmerTi. amitom gedeonma es sakiTxi<br />

uaryo. magram, rogorc Cans, es idea TandaTan<br />

mwifdeba ebraelTa modgmaSi da ukve gedeonis<br />

Svilma, abimeleqma Tavi mefed gamoacxada.<br />

abimeleqs hyavda samocdaaTi Zma. msajulis<br />

instituti TavisTavad amas ar gulisxmobda,<br />

magram rogorc Cans warmarTebis gavlenis<br />

Sedegad Semodis saxelmwifos mowyobis iseTi<br />

modeli, romelic gulisxmobs, xelmwifobis<br />

STamomavlobiT gadacemas. abimeleqma Sekriba<br />

xalxi da uTxra, ra girCevniaT samocdaaTma<br />

kacma imefos Tqvenze Tu erTma kacma? modi<br />

amirCieT me mefed. airCeven mas mefed, es ar aris<br />

cxebuli mefe, es aris gamocxadebuli mefe. is<br />

xalxma gamoacxada mefed. magram ra moxda, man<br />

samocdaaTive Zma erT qvaze dakla. amis Semdeg<br />

iwyeba ajanyeba mis winaaRmdeg da es pirveli mefe<br />

sicocxles TviTmkvlelobiT amTavrebs. kerZod,<br />

koSkis garSemo mas jari hyavs dayenebuli.<br />

koSkidan gadmoixedavs qali, gadmoagdebs blagv<br />

sagans, romelic abimeleqs moxvdeba TavSi da<br />

Tavs gautexs. mas cnobiereba SenarCunebuli aqvs<br />

da Tavis msaxurs etyvis: ,,gamiyare dana gulSi,<br />

raTa ar Sevides Cemi saxeli istoriaSi, rogorc<br />

qalis mier moklulis”-o. momdevno mefe iyo ukve<br />

legitimuri mefe. amis mere ebraelebs hyavT isev<br />

msajuli samueli, romelic aramarto msajulia,<br />

aramed mRdelmTavaric. misi es mmarTvelobis<br />

ufleba ukve Taobidan Taobaze unda gadavides.<br />

yuradReba mivaqcioT, rom samuelis pirovnebaSi<br />

gaerTianda msajulis anu administraciuli<br />

xelmZRvanelisa da mRvdelmTavris anu eklesiis<br />

meTauris funqcia. Tumca mefobaze araa laparaki.<br />

rodesac samueli moxucdeba, Tavis uflebamosileba<br />

unda ga<strong>das</strong>ces Svilebs. radgan misi<br />

Svilebi cudi pirovnebebi arian, xalxi eubneba<br />

samuels: ,,dagvidgine axla mefe, rom sxva<br />

xalxebis wesisamebr gangvsjides.” es moTxovna<br />

aris ukve kategoriuli. samueli mimarTavs RmerTs<br />

rCevisaTvis. RmerTi eubneba mas, Seusrule magaT<br />

rasac geubnebian, radgan metis Rirsi ar arian<br />

egeni. RmerTi pirdapir ase ambobs, magaT Sen ki ar<br />

uargyves, aramed me uarmyveso. RmerTis reaqcia<br />

amaze aris sastikad uaryofiTi, magram imis<br />

gamo, rom xalxis survili aris aseTi, RmerTi<br />

eubneba samuels: ,,dauTme xalxs, akurTxe mefe,<br />

magram uTxari, gaafrTxile isini, ra Sedegebi<br />

SeiZleba moyves mefobis institutis SemoRebas.“<br />

samuelic afrTxilebs xalxs: ,,es uflebebi<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


eqneba mefes, romelic imefebs<br />

Tqvenze. waiyvans Tqvens Svilebs<br />

da Tavis etlebTan da cxenebTan<br />

daayenebs. irbenen misi etlebs<br />

win. daayenebs maT aTasisTavebad<br />

da ormocdaaTiaTasisTavebad.<br />

Tavisi mindvrebis mxvnelebad<br />

da Tavisi samklis<br />

mommkelebad. Tavisi sabrZolo<br />

saWurvelisa da etlebis<br />

mkeTeblebad. aiyvans Tqvens<br />

asulebs menelsacxebleebad,<br />

mzareulebad, xabazebad.<br />

waiRebs Tqvens saukeTeso<br />

mindvrebs, venaxebsa da<br />

zeTisxilis baRebs da Tavis<br />

msaxurebs daurigebs. meaTeds<br />

aiRebs Tqveni naTesebidan da<br />

venaxebidan da Tavis saWurisebs<br />

da msaxurebs daurigebs.<br />

wagarTmevT saukeTeso qmrebs,<br />

mxedrebs, msaxur-biWebs,<br />

saxedrebsa da Tavis saqmeze<br />

amsaxurebs. waiRebs meaTeds<br />

Tqveni farebidan da Tqven misi<br />

monebi gaxdebiT da gminvas<br />

daiwyebT Tqven maSin Tqveni<br />

arCeuli mefisagan, magram<br />

pasuxs aRar gagcemT maSin<br />

ufali.“ ar daujera xalxma<br />

samuels. Tqves ara da ara, mefe<br />

unda gvesvas, Cvenc iseTebi unda<br />

viyoT rogorc sxva xalxebi<br />

arian. Cveni mefe gagvsjis<br />

Cven win wagviZRveba da Cveni<br />

gulisaTvis ibrZolebs. ra unda<br />

xalxs? pasuxismgebdlobis<br />

gadabareba erT pirovnebaze.<br />

samuelma gamoarCia sauli<br />

mefed, romelic iyo lamazi<br />

da warmosadegi. gadmocemiT, is<br />

erTi TaviT maRla idga xalxze.<br />

samueli scxebs mas mirons da<br />

igi iwyebs mefobas. sauli aris<br />

ukve legitimuri mefe, magram<br />

mefobis pativi aeyara mas Tavisi<br />

saqcielis gamo, radgan man<br />

religiis da eklesiis sferoSi<br />

SeWra moindoma. kerZod,<br />

ebraelebi emzadebian saomrad.<br />

ebrauli wesis mixedviT unda<br />

daiklas saklavi anu yovlad<br />

aRsavleni msxverpli unda<br />

Seiwiros. Tu mxsverpli ar<br />

Seiwireba xalxi ar iomebs.<br />

mxverpli unda Seswiros<br />

mRvdelmTavarma, anu samuelma.<br />

es sisxliani msxverpli Zveli<br />

aRTqmis aris winamoswaveba anu<br />

winaswar uwyeba. Cven SemTxvevaSi<br />

evqaristiuli puri da Rvino,<br />

romelic aris WeSmariti<br />

qristes sisxli da xorci.<br />

warmoidgineT, rom eklesiaSi<br />

daigvianos mRvdelma da<br />

mrevli Sevides sakurTxevelSi<br />

da Seasrulos wirva-locvis<br />

wesi da msxverpli Seswiron.<br />

swored aseTi saxis danaSauli<br />

Caidina saulma. samzadisis<br />

dros daigviana mRvdelmTavarma<br />

samuelma. xalxi ki ar apirebda<br />

oms. saulma gadawyvita TviTon<br />

Seesrulebina msxveplTSewirva.<br />

msxverlis Sewirvis dros<br />

gamoCndeba mRvdelmTavari da<br />

ityvis rom es msxverpli ar<br />

aris. arc iyo rasakvirvelia,<br />

rjulis kanonis mixedviT es<br />

mxolod xorcis dawva iyo.<br />

samueli anaTemas gamoucxadebs<br />

mefes da kurTxevas ayris.<br />

maSinve mimarTavs RmerTs da<br />

misganac miiRebs Tanxmobas,<br />

rom mas aeyaros mefoba.<br />

aRsaniSnavia erTi faqti,<br />

israelis uzurpirebulma<br />

mefemac da legitimurma mefemac<br />

sicocxle TviTmkvlelobiT<br />

daasrula. ebraelebs 4<br />

saukunis ganmavlobaSi hyavT<br />

mefe da swored mefeebis<br />

epoqiT mTavdreba israelianTa<br />

samoqalaqo istoria. 49 welSi<br />

daarsebuli israelianTa<br />

samefo ukve sul sxva ramaa.<br />

israelianTa samefo da<br />

masSi mefobis instituti<br />

amTavrebs arsebobas Cveni<br />

welTaRwicxvis 70 wels,<br />

rodesac benguris ajanyeba<br />

moxda, Semdeg romaelebma es<br />

ajanyeba sisxlSi CaaxSves,<br />

ierusalimis taZari daangries,<br />

qarTuli<br />

israelTa samefo gaauqmes da<br />

mefobis intituti, romelic<br />

nominalurad mainc arsebobda<br />

mTeli 4 saukunis ganmavlobaSi,<br />

moSales. israelma daamTavra<br />

Tavisi arseboba. es<br />

migvaniSnebs imaze, rom mefobis<br />

instituti ar aris bibliuri<br />

TvalsazrisiT, maradiuli<br />

siZlieris simbolo. es aris<br />

is instituti, romelic RvTis<br />

nebiT Semovida wuTisofelSi.<br />

miTumetes aSkarad vxedavT,<br />

rom es instituti aris wminda<br />

wylis warmarTuli movlena,<br />

romelic Semovida ebraelebis<br />

cnobierebaSi maSin, roca<br />

israelianta Soris religiuri<br />

cnobiereba daeca da Seilaxa.<br />

ra viTarebaa qristianuls<br />

samyaroSi?<br />

qristianoba sxva araferia, Tu<br />

ara Zveli aRTqmis WeSmariti<br />

Sinaarsis gamocxadeba. netari<br />

avgustines cnobili sityvebia,<br />

rom ,,Zvel aRTqmaSi dafarulia<br />

axali da axal aRTqmaSi<br />

gacxadebulia Zveli.” vin aris<br />

ieso qriste? ieso qriste sxva<br />

aravin ar aris (uxerxulia<br />

amis Tqma, rogor sxva aravin,<br />

WeSmariti RmerTia) Zvel<br />

aRTqmasTan mimarTebaSi Tu ara<br />

Zveli aRTqmis mesia. TviTon<br />

Zveli aRTqmis mesia vin aris?<br />

ebrauli cnobierebis mixedviT<br />

mesiam unda aRadginos ebraelTa<br />

samefo. mesia unda iyos, ara<br />

ebraleTa nominaluri mefe,<br />

rogor 4 saukunis ganmavlobaSi<br />

iyo, aramed igi realuri<br />

mefe unda gaxdes da qveyana<br />

ixsnas. ieso qriste modis da<br />

ambobs, aha movida Tqveni mefe.<br />

mociqulebi, romlebic nelnela<br />

xvdebian mis arss, amboben<br />

ai namdvili mefe. ra gamodis?<br />

Zvel aRTqmaSi mefe aris qveynis<br />

mmarTveli, momamzadebeli da<br />

winasaxe im WeSmariti mefisa,<br />

romelic mova wuTisofelSi.<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 11


qarTuli<br />

ai es WeSmariti mefe aris, ieso<br />

qriste. ra funqcia aqvs rCeul<br />

ers? misi WeSmariti azri da<br />

idea is aris, rom rCeuli eri<br />

aris winasaxe namdvili rCeuli<br />

erisa. vin aris es namdvili<br />

rCeuli eri? is aris eklesia,<br />

romelic dafuZnebuli<br />

aris ara sisxlze, ara<br />

genetikaze, ara teritoriaze<br />

(teritoriuli dayofa<br />

eklesiaSi Zalian pirobiTia da<br />

arsebiTi mniSvneloba ara aqvs)<br />

aramed rwmenaze. qristianoba<br />

Camoyalibda mefis gareSe.<br />

axal aRTqmaSi mefes araviTari<br />

religiuri azri ara aqvs,<br />

msgavss verafers naxavT verc<br />

ieso qristes qadagebaSi, verc<br />

mociqulebis epistoleebSi,<br />

verc mociqulebis cxovrebaSi<br />

da verc gamocxadebaSi. mefis<br />

instituts araTu raime<br />

pozitiuri, simpatiuri<br />

daniSnulebac ki ara aqvs.<br />

swored es pretenzia hqondaT<br />

warmarTebs qristianebTan.<br />

romis imperiaSi am dros<br />

arsebobda rjulis da sindisis<br />

Tavisufleba. roca ebraelebma<br />

pavles uCivles, Cveni rjulis<br />

sawinaaRmdego moZRvrebas<br />

qadagebo da sarCeli romis<br />

sasamarTloSi Seitanes,<br />

mosamarTle aseTi pasuxiT<br />

gamoistumra mosarCeleebi:<br />

aq rom yofiliyo raime<br />

danaSauli, an mkvleloba an<br />

qurdoba, an mkvlelobis muqara<br />

ganvixilavdi am saqmes, magram<br />

rjulis sakiTxi saxelmwifos<br />

ar exebao. es niSnavs imas,<br />

rom romSi arsebobda rwmenis<br />

Tavisufleba. maS ra pretenzia<br />

hqondaT qristianebis mimarT?<br />

erTa<strong>der</strong>Ti pretenziac swored<br />

iyo is, rom qristianebi Tayvans<br />

ar scemdnen imperators.<br />

p i r ve l i s a u k u n ee b i s<br />

wmindanebis cxovrebaSi<br />

<strong>das</strong>jis erT-erTi motivi<br />

esaa. mefis Tayvaniscemas aqvs<br />

12<br />

religiuri datvirTva, radgan<br />

mefe gaazrebulia saRmrTo<br />

STamomavlobis pirovnebad.<br />

maSin roca es qristianobaSi<br />

yovlad dauSvebelia, romlis<br />

Tanaxmadac arcerTi adamiani<br />

saRmTo warmomavlobis ar aris.<br />

ramdenadac RmerTs samyaro ar<br />

Seuqmnia raimesagan, RmerTma<br />

samyaro arafrisagan Seqmna,<br />

amitom adamianSi arc suli da<br />

miTumetes xorci ar aris RvTis<br />

nawili. madli sxva ambavia,<br />

magram rogorc aseTi nawili,<br />

romelic iqneba emanacia,<br />

adamianSi ar aris. Tundac is,<br />

rom adamiani aris RvTis xati<br />

da msgavsi ar gulisxmobs<br />

fizikur msgavsebas, aramed<br />

cnobierebas da azrovnebis<br />

unaria msgavsi. azrovnebis<br />

unari ki sxva araferi ar aris,<br />

Tu ara suli. sxva yvelaferi<br />

iseTive aqvs adamians, rogoric<br />

cxovels. siyvaruli, sixaruli<br />

Tu laquci, arafers vambob<br />

instiqtebze. mxolod azrovneba<br />

da sulia, rac adamians<br />

gamoarCevs cxovelebisagan.<br />

miuxedavad yvelafrisa,<br />

mefis instituti Semodis<br />

qristianebis cnobierebaSi da<br />

religiur Tu ara, simpaTiur<br />

adgils mainc ikavebs. Tumca<br />

religiuri Seferilobac<br />

mieca, gansakuTrebiT mas Semdeg,<br />

rac eklesia saxelmwifo<br />

dawesebuleba gaxda. ufro<br />

zustad, saxelmwifo meTaurebi<br />

gaxdnen morwmuneebi. bunebrivia<br />

eklesia ver ilocebda im<br />

imperatorze romelic<br />

morwmune ar iyo.<br />

rogor saqarTveloSi dgas es<br />

sakiTxi?<br />

merve-mecxre saukuneebis<br />

qarTuli eklesiis tradiciaSi<br />

ukve damkvidrebulia rwmena<br />

bagrationebis samefo<br />

STamomavlobis Sesaxeb. anu<br />

imisa, rom bagrationebi<br />

legitimuri, cxebuli mefis<br />

STamomavlebi arian. kerZod<br />

bagrationebi arian iesiandaviTian-solomonianebi.<br />

iese<br />

daviTis mamaa, daviTi ki cxebuli<br />

mefea, romelmac SeinarCuna<br />

cxebuleba. solomoni ki igivea,<br />

rac saqarTvelosTvis daviT<br />

aRmaSenebeli. bagrationebi,<br />

rogorc mecnierebi amboben,<br />

me-6 saukunidan arseboben.<br />

pirveli qarTveli mefe,<br />

rogorc viciT, farnavazia,<br />

romlis xazic ar gagrZleda.<br />

Cvens welT aRricxvamde mesame<br />

saukuneSi sasanianebi movidnen<br />

da imefes daaxloebiT me-6-e<br />

saukunemde, Semdeg umefobis<br />

xanaa da Semdeg modian<br />

bagrationebi. saqarTvelos<br />

eklesiaSi ki arsebobs rwmena,<br />

rom bagrationebi daviTis<br />

STamomavlebi arian, magram<br />

amas ramdenad aqvs religiuri<br />

datvirTva es sxva sakiTxia.<br />

amas ar hqonda saqarTveloSi<br />

religiuri datvirTva da arc<br />

SeiZleboda hqonoda. qristians<br />

ar SeiZleboda hqonoda is<br />

azri, rom romelime mefeSi<br />

imaleboda RmrTis suli. es<br />

aris warmarTuli procesi.<br />

rogor dgas saqarTveloSi<br />

es sakiTxi, mas Semdeg, rac<br />

saqarTveloSi mefoba gauqmda?<br />

1801 wels saqarTveloSi<br />

mefoba gauqmda. gardaicvala<br />

bolo mefe da rusebma<br />

xeli SeuSales axali mefis<br />

arCevas. es procesi Cxubma<br />

da urTierTdapirispirebac<br />

gaaiola, romelic qarTvelebs<br />

Soris mefis arCevas moyva.<br />

gauqmda saqarTveloSi mefoba,<br />

rasac saqarTvelos eklesiis<br />

instituciuri gauqmebac Tan<br />

daerTo. amiT, ra Tqma unda,<br />

saqarTvelos eklesia ar<br />

gauqmebula. uqmdeba mxolod<br />

saqarTvelos eklesiis<br />

TviTmmarTveloba da uerTdeba<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


useTis eklesias. Cveni eklesia gadaiqca ruseTis<br />

eklesiis egzarqatad, rac imas niSnavs rom is<br />

ruseTis eklesias ar Serwymia. am SemTxvevaSi<br />

egzarqati aRar iqneboda. egzarqati niSnavs,<br />

mxolod sazRvrebis gareT arsebul sivrces<br />

an teritorias. mefis intitutis gauqmebas<br />

saqarTveloSi aranairi religiuri gaRizianeba<br />

ar gamouwvevia.<br />

rogor dgas es sakiTxi saqarTvelos eklesiis<br />

damoukideblobis procesSi. monawilebos Tu<br />

ara mefis insitutis aRdgena saqarTvelos<br />

damoukideblobis aRdgenaSi? es procesi<br />

daiwyo 1905 wlidan da gagrZelda 1917 wlamde.<br />

saqarTvelos eklesiam damoukidebloba<br />

aRidgina, magram mefobis institutis aRdgenis<br />

sakiTxi saqarTveloSi seriozul doneze ar<br />

<strong>das</strong>mula. savaraudod, aseTi azri sazogadoebaSi<br />

gaismoda, magram eklesia monawileobda Tu ara<br />

amaSi es namdvilad ucnobia.<br />

amonaridSi epifane CxaiZis statiidan ,,saeklesio<br />

reforma”, romelic daibeWda saxalxo gazeTSi<br />

1920 wels, weria: ,,eklesiis marTva gamgeobis<br />

formis Secvlam demokratiul niadagze, rac<br />

moaxdina saeklesio krebam 1917 wels, veraferi<br />

gavlena ver iqonia, zemodTqmuli movlenis<br />

gamosasworeblad (saubaria eklesiis mimarT<br />

xalxis gulgrilobaze) brals sdeben eklesias<br />

bevr rameSi, maT Soris imaSi, rom is mxars uWers,<br />

monarqiuli wyobilebas. Sevecdebi moviyvano<br />

aq eklesiisagan saxelmwifos gaTiSvis saero<br />

safuZveli. qriste Tavis saqmes acalkevebs<br />

saxelmwifosagan. is Tavis saqmes ar urevs<br />

amqveyniur saqmesTan. amitom eklesiam Tavisi<br />

informacia<br />

qarTuli<br />

Tavi unda gamoyos saxelmwifosagan. is unda<br />

iyos Tavisi Tavis patroni. saxelmwifosTan<br />

kavSiri mas avtoritets utexs, rogori<br />

wyobis saxelmwifoc ar unda iyos, is mainc<br />

daakisrebs movaleobas eklesias, rac ar<br />

Seefereba mas. aseTi Sexeduleba am sakiTxze<br />

gamoTqva, saqarTvelos samRvdeloebis<br />

warmomadgenlobis krebam, romelic Sedga<br />

1905 wlis dekemberSi. aseTi Sexeduleba<br />

nagulismevia saqarTvelos eklesiis 1917<br />

wlis krebis dadgenilebebSic. Tumca<br />

qriste pirdapir ar Sexebia bevr socialur<br />

da politikur sakiTxs da maT Soris sakiTxs<br />

mefis uflebis Sesaxeb, magram misi qadageba,<br />

qveynad RvTis sasufevlis daarsebis Sesaxeb<br />

da sxva adgilebi saxarebisa, gulisxmobs<br />

mefis uflebis uaryofas. aSkarad es<br />

azri gamoTqva samoelma ebraelebis<br />

mimarT, romlebmac mosTxoves mas mefobis<br />

SemoRebis nebarTva.” unda vifiqroT rom<br />

imdroindeli samRvdeloebis im nawilis<br />

damokidebuleba, romelic wamyvani roli<br />

hqonda da romlebmac monawileoba miiRes<br />

1917 wlis cnobil saeklesio kreba, Sors<br />

idga mefis ideisagan. anu Cemi maSindeli<br />

gulistkivili rodesac 17 wlis viyavi da<br />

<strong>das</strong>awyisSi naxsenebi wigni wavikiTxe, ratom<br />

ar unda aRdges saqarTveloSi monarqiuli<br />

wyobileba aRar aris aqtualuri.<br />

moamzada<br />

TinaTin CiTinaSvilma<br />

nugzar papuaSvilis leqciis mixedviT<br />

Au-Pair -is programiT Camosul axalgazrdebs, romlebsac aqvT<br />

SekiTxvebi maTi ufleba-movaleobebis Sesaxeb, SeuZliaT<br />

daukavSirdnen saTvistomosTan arsebul sainiciativo jgufs<br />

Semdeg nomrebze:<br />

0176 23346015 (parmeni),<br />

0176 22640247 (TinaTini),<br />

0179 4998874 (nino)<br />

an eleqtronuli fostiT:<br />

info@satvistomo.de<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 1


qarTuli<br />

samSoblos monatreba<br />

medea kaxiZe<br />

Soridan mekiJinebian samquxarod da meamboxed<br />

dabadebuli CanCqerebi, wverTeTra kavkasionis<br />

wamofafrebuli mTagrexilebi, cvar-mananad<br />

dabadebuli mdeloebi. gazafxulis macne<br />

gugulebi, wyalwminda wyaroebi, Cemad<br />

gulvebuli puris yanis yayaCoebi, ukvdav nagebi<br />

uflis saxl-taZrebi da cxraTvala mzis madli<br />

da Zali.<br />

Soridan vemlocvelebi pirvel yvavilTa mosvlis<br />

sixaruls. xuWuWa matitelebian ezoebs.<br />

SemogarenSi sxivnasxurebi cicinaTelebis<br />

cqrials, TovlqveS aRmoCenil adreul iebs da<br />

mezafxule moagarake mercxlebs.<br />

sul sxva mironi scxiaT, xasxasa balaxebSi<br />

Camoyril tyup-tyupad gamokuJnul Txilebs,<br />

xis totebSi Semalul muStebiviT CakumSul<br />

komSebs, ToneSi gamomcxvar dabrawul nazuqebs<br />

da SoTi purebs, ayalo miwiT waglesil sipis<br />

saxuravmoxdili qvevridan amomCqefare maWris<br />

damaTrobel surnels.<br />

Tavisken meZaxis Cemi umorCilo, dReniadag<br />

xmlisqveSmdgari dovlaT-sikeTe mouSleli,<br />

fesvebukvdavi patara, magram didi saqarTvelo!<br />

diax, didia da didia Cemi saqarTvelo, radgan ar<br />

SeiZleba patara daarqva qveyanas, sadac daibada<br />

SoTa rusTaveli da ukvdavi “vefxistyaosani”<br />

daiwera.<br />

Cems SemecnebaSi dedamiwaze ar moiZebneba didi<br />

da patara saxelmwifo. arsebobs mxolod<br />

teritoriulad mcire da didmiwiani mxare.<br />

ar SeiZleba pawawinad CaTvalo cis qveSeTi, visi<br />

saxelmwifoebrioba samiaTas weliwads iTvlis<br />

da gaqristianebidan aTas Svi<strong>das</strong>i welia gasuli.<br />

sadac qarTulma anbanma 417 wels, TviTmyobadma<br />

da araferTan mimsgavsebulma daiwyo mzis<br />

kalendruli epoqa da frTebi gaSala qarTulma<br />

mwignobrobam.<br />

ioane zosimes qarTuli enis xibli<br />

sisxlxorceulad qonda Secnobili.<br />

misTvis qarTuli ena gaxldaT saRmrTo misiis<br />

ena, romelic gansakuTrebuli gamomxatvelobiTi<br />

siZlieriT da araCveulebrivi esTeTizmiT<br />

gamoirCeoda.<br />

1<br />

flobda momxibvlel saidumloebas, SaTagonebis<br />

gamovlenis unariT iyo dajildovebuli da sadac<br />

grZeli sityva mokled iTqmoda.<br />

ioane zosime Tavis „qebai da didebai qarTuli<br />

enisa“ acxadebs: “yoveli saidumlo amasa enasa<br />

Sina damarxul ars”.<br />

am enis mistikurobis da RvTaebriobis <strong>das</strong>turad,<br />

mis yvelaze did saidumlos xdis far<strong>das</strong> “raiTa<br />

yovelsa enasa RmerTman amxilos amiT eniTa”,<br />

“ese enai Semkuli da kurTxeuli saxeliTa<br />

uflisaiTa”.<br />

yuradsaRebia is faqtic, rom qarTvelobas<br />

saukuneebis miRma udgas fesvebi. sulkurTxeuli<br />

ilia WavWavaZe werda: “Cveni uZvelesi winaprebi<br />

rom xeTebi arian da qarTveloba, rom urartus<br />

memkvidreni varT, vinc kulturiT asureTze da<br />

babilonze maRla idga, amaze sul pirvelad<br />

ucxoelebma amoiRes xma”.<br />

maT daamkvidres CvenSi mosavliaonobis RvTaeba<br />

“arales” kulti, rac “ivri arales” da “Tari<br />

arales” saxiT qarTulma xalxurma mravalxmianma<br />

simRerebma dRemde Semoinaxes. agreTve kolxeTad<br />

wodebul saqarTveloSi, Zveli welTaRricxviT<br />

meore aTaseul wlebSi, aietis mefobis xanaSi<br />

qarTvelebi kidiTi-kide ganTqmulebi gaxldnen<br />

rkinis da brinjaos damuSavebiT.<br />

aiets ekuTvnoda xalibebis rkinis sabadoebi,<br />

sadac xaliburi xmali da far-Cafxuti<br />

iWedeboda. misive xelmwifobis dros yvaoda<br />

medicinac.<br />

germaneli eqimi kurt Spengelis xuTtomeulSi<br />

“medicinis fragmentuli istoriisTvis”<br />

<strong>das</strong>axelebulia hekartesa da medeas baRi.<br />

Spengeli wers, rom medeas es jadosnuri baRi<br />

memkvidreobiT gadaeca dedamisisi hekartesagan<br />

da asaxelebs 56 saxelobis samkurnalo xesa da<br />

mcenares. uTxovaris xe, dafna, suro, lobio,<br />

pitna, Savbalaxa, RiWi, kama, ior da salami,<br />

cocxmagara, lavanti, salvia, asfoTola da<br />

sxva.<br />

saqarTveloSi renesansi XII saukuneSi yvaoda,<br />

maSin roca evropaSi mxolod XIV saukuneSi,<br />

200 wliT gvian ikidebs fexs. XII saukuneSi<br />

Seiqmna SoTa rusTavelis SuqSesxmuli poema<br />

“vefxistyaosani”, romlis badali qmnileba<br />

evropas ar gaaCnda. sagulixmoa is faqtic,<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


om rusTavels am nawarmoebSi<br />

aRwerili aqvs “mzis sistema”,<br />

maSin roca meCvidmete saukuneSi<br />

koconze wvaven jordano brunos<br />

imis TqmisTvis, rom dedamiwa<br />

brunavso.<br />

am dros moRvaweobdnen oqros<br />

mqandakeblebi, beqa da beSqen<br />

opizarebi. mzaddeboda minisa<br />

da brolis WurWeli, Sandlebi,<br />

barZimebi, tabakebi, feSxumebi,<br />

moWiquli Wiqebi da sxva.<br />

aseve taxtze XII saukuneSi<br />

mefeT-mefe Tamari ijda.<br />

misi sikvdilis Semdgom<br />

rusudani moevlina xelmwifed<br />

saqarTvelos, maSin roca<br />

evropaSi qalis gadedofleba<br />

kanoniT ikrZaleboda.<br />

CvenSi saukuneebis gasadevarze<br />

iTargmneboda wminda<br />

mamebis saeklesio wignebi.<br />

gadmoqarTulda grigol<br />

noselis Sromebi da “moses<br />

cxovreba”. ioane damaskelma<br />

da giorgi mTawmindelma mTeli<br />

TavianTi sicocxle am sapatio<br />

saqmes Seswires.<br />

saqarTveloze gadioda savaWrosaqaravno<br />

gza, romelic<br />

mas akavSirebda indoeTTan,<br />

arabeTTan da sxva danarCen<br />

aRmosavleT samyarosTan.<br />

qarTvelebs sxvisi miwa ar<br />

daulaSqriaT da sxvis mamuldedulze<br />

Tvali ar sWeriaT.<br />

piriqiT, aqeT gvesmodenen Tavs<br />

da gadajiSebas upirebdnen ers,<br />

visi meomrebic muxlze modebiT<br />

xmals Suaze amtvrevdnen.<br />

saqarTvelo musulmanuri<br />

garemocvis qveS iyo moqceuli<br />

da mrbevelebi da amkleblebi<br />

ar aklda.<br />

dawyebuli 1.100 kilometrze<br />

gadaWimuli kavkasionis qedze<br />

sxva<strong>das</strong>xva tomiT <strong>das</strong>axlebuli<br />

urjuloebiT, damTavrebuli<br />

iraniT da TurqeTiT, mzirad<br />

iyvnen libo moerRviaT,<br />

waebilwaT da naoxralad<br />

eqciaT Cveni mTa-wylebi.<br />

sad ar dadgmula uwmindurTa<br />

fexi, vin ar moibalaxa vazis,<br />

xorblis da vardebis sauflo,<br />

magram mainc marcxdaukvebebeli<br />

da mironcxebuli darCa<br />

da istoriam Semoinaxa<br />

gaukvdavebuli saxelebi,<br />

rogorebic iyvnen: Zmebi<br />

axalcixelebi, biZina<br />

ColoyaSvili, qsnis erisTavebi,<br />

cotne dadiani, dimitri<br />

Tavdadebuli, Tevdore Rvdeli,<br />

cxra Zma xerxeuliZeni da<br />

didwamebuli qeTevan dedofali,<br />

vinc 1624 wels 13 seqtembers<br />

Sah-abazis brZanebiT SirazSi<br />

awames mahmadis rjulis<br />

miuReblobis gamo. dapyrobis<br />

da awiokebis mourCeneli<br />

WiriT Sepyrobilma Sahma ar<br />

daaklo kaxeTis amay dedofals<br />

gavarvarebuli Sanfurebi,<br />

rkinis marwuxebi, barebi,<br />

lursmebgaCrili Ceqmebi, rkinis<br />

matara, Tu Tavze Camosacmeli<br />

daxurebuli qvabi da sxva.<br />

memetiane gadmogvcems:<br />

“marcxena ZuZu aaglijes,<br />

ZuZuTa Sua naZuZurze Samfurebi<br />

aZgeres, lursmnebis sabanSi<br />

gaaxvies da Subli gauxeTqes”.<br />

dedofali ar gatyda, zviadad<br />

avida wamebis kvarcxlbekze<br />

da niSanmigebuli datova Sahi<br />

da STamomavlobas dautova<br />

ganumeorebeli siqvelis da<br />

gmirobis magaliTi.<br />

imxanad Jamkarareuli da<br />

laSqardaSlili saqarTvelo<br />

misma mowameobrivma sikvdilma<br />

saukeneebis momavlobaSi<br />

Seamtkica da SeaduRaba.<br />

saqarTvelo ar iyo ermravali.<br />

mxedrebis siWarbiT mters ver<br />

gaaocebda, magram iyo dro,<br />

roca daviT aRmaSenebelma<br />

TrialeTTan, asiaTasiani<br />

TurqTa jari aTasxuTasi<br />

meomriT daamarcxa.<br />

damdgara xanic, roca<br />

mamis da Zmiseuli iaraRiT<br />

Sefarxmalebuli qalebi<br />

ebmebodnen brZolebSi.<br />

qarTuli<br />

gavixsenoT cxra Zma<br />

xerxeuliZeTa deda, visac<br />

Svilebis gverdiT argunes<br />

saflavi. maia wyneTeli.<br />

Tamar vaSlovaneli da Tina<br />

wavkiseli.<br />

isini didebiT Semosilebi<br />

daixocnen, saxelumxel<br />

Savfafara, wabla da Tafla<br />

cxenebze amxedrebulebi, raTa<br />

momxdurs ar ekalovna Cvens<br />

ezo-yureSi da ar aRegavnaT<br />

pirisagan miwisa siturfiT<br />

gadametebuli samSoblo Cemi.<br />

RrubliT Tavwaxuruli<br />

satirlad mzadmyofi ca,<br />

sisxlSereuli xevebi,<br />

daxanZrebuli boga-bogirebi,<br />

cecxls micemuli saxlebi,<br />

vazis akafuli lerwebi,<br />

setyvad gadanaqcevi cvar-nami,<br />

mitovebuli, Tavze Camoqceuli<br />

RorRTa da qvaTa nalewi da<br />

uraodeno obol-qvrivebi.<br />

aseTi iyo saqarTvelos warsuli,<br />

magram qarTvelebs guli ar<br />

gaumxdalebiaT, xmali qarqaSSi<br />

ar CauJangebiaT da gundruki ar<br />

ukmeviaT SemoseulebisaTvis.<br />

amis <strong>das</strong>turad sakmarisia,<br />

didgoris, TrialeTis,<br />

Samqoris, xersolis, aspinZis,<br />

nazaleTis, marabdis, martyofis<br />

laSqrobebi gavixsenoT da<br />

romeli erTi CamovTvaloT.<br />

Cveni bunebrivi simdidre<br />

gaxldaT sababi imisi, rom<br />

dapatronebis survili<br />

gaRviZebodaT axlo mezobels,<br />

Tu Sors myof gadamTiels.<br />

saqarTvelo uxvad iyo<br />

momadlebuli nayofieri zvarmindvrebiT.<br />

garda amisa miwis<br />

farTobis ormoci procenti<br />

tyes ekava, sadac oTxasamde<br />

jiSis xe-buCqi xarobda.<br />

uTxovari, bza, Zelava, muxa,<br />

ekalmuxa, cacxvi, wabli,<br />

urTxmeli, rcxila da ase<br />

Semdeg. marto muxis rva<br />

saxeoba arsebobda. agreTve<br />

oriaTasoTxasamde mineraluri<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 1


qarTuli<br />

wyaro, oriaTasi minare da<br />

yvela saxis samkurnalo<br />

“kurorti” ipoveboda, rac ki<br />

dedamiwaze iyo. aseve bevri<br />

gagvaCnda miwisqveSa wylebi,<br />

mdinareebi da tbebi. marganeci,<br />

marmarilos mTebi, urani,<br />

oqros mTa, rkinis sabadoebi<br />

da vin icis ra aRar.<br />

ra xania xmalamowvdilobas<br />

yavli gauvida. cixe-kedelTa<br />

mlewvelebi wlebis morevis<br />

sabrunavSi CainTqnen. gaqra<br />

xevsureTSi naWedi xmlebi,<br />

daviTferulebi, jaWvis<br />

perangebi, farebi, CaCqanebi,<br />

movercxlili siaTebi, magram<br />

saqarTvelo mainc momxdurTa<br />

samizne darCa da cru da mavne<br />

Cvenzea mosisianebuli.<br />

ena da piri ver ityvis<br />

Cvens wilad xvedrebul<br />

ukuRmarTobas, magram bolos<br />

da bolos SevZeliT sulis<br />

moTqma da qristes moZule<br />

moZaladeebisgan erTxel da<br />

samudamod Tavis daxsna.<br />

mefe ereklem didi fiqrisa da<br />

gansjis mere marTlmadidebel<br />

ruseTTan “traqtati” dado,<br />

saqarTvelos ruseTis<br />

mfarvelobis qveS ayvanis<br />

Sesaxeb. mefis gardacvalebis<br />

Semdgom ruseTma piroba<br />

daarRvia, saqarTvelos<br />

saxelmwifoebrioba fexebze<br />

daikida, xelSekruleba gaauqma<br />

da avtokefaliac zed miagola.<br />

aba ras gaxdeboda as milionze<br />

met dampyrebelTan 5 milioniani<br />

saqarTvelo!<br />

magram!<br />

qarTvelebis mojanye guli<br />

ar Camcxrala, isini ruseTis<br />

winaSe locvas ar moyolian da<br />

SeTqmulebebs SeTqmulebebze<br />

awyobdnen, Tavisi Tavi isev<br />

“Tavad yudnebodaT”.<br />

erT-erTi didi amboxebis<br />

samzadisi 1832 wels gamJRavnda,<br />

rasac uamravi qarTveli<br />

zvarakad Seewira. saqarTveloSi<br />

ajanyebebi ar Camqrala da dro<br />

1<br />

da dro iRviZebda.<br />

s a b W o T a k a v S i r i s<br />

damyarebisTanave mis winaaRmdeg<br />

kaxeTSi qaquca ColoyaSvili<br />

aRsdga. marTalia es cda<br />

cud-ubralod <strong>das</strong>rulda da<br />

ruseTis jariskacebma sisxliT<br />

alufxes misi nakvalevi, magram<br />

saqarTvelos Tavisuflebis<br />

wyurvili ar miuZinebia da dro<br />

da dro mowvimda maTi risxva.<br />

amis <strong>das</strong>amtkiceblad gamodgeba<br />

1930 wels sabWoTa kavSirSi<br />

koleqtivizaciis gatarebis<br />

periodi da 1937 wlis<br />

masiuri gamosvlebi, romelic<br />

manamde grZeldeboda, vidre<br />

saqarTveloSi erT milionamde<br />

udanaSaulo moqalaqe<br />

“trockistebad” ar Seracxes<br />

da gausamarTleblad ar<br />

gamoasalmes sicocxles.<br />

umadlo saqmis mqmneli sabWoTa<br />

kavSiri mudam axerxebda<br />

saqarTvelos moTmineba<br />

daekarga da yalyze Semdgariyo.<br />

sxva<strong>das</strong>xva wvrilmani<br />

ukmayofilebebis garda<br />

gansakuTrebiT yuradsaRebia<br />

1978 wlis movlenebi, roca<br />

sakavSiro cemtralurma<br />

komitetma gamosca<br />

brZanebuleba “respublikebSi<br />

mSobliuri enis gauqmebis<br />

Sesaxeb”. rac imas niSnavda,<br />

rom saxelmwifo enad rusuli<br />

cxaddeboda da skolebSi da<br />

dawesebulebebSi qarTulad<br />

aRar imetyvelebdnen.<br />

respublikebi aCoCqoldnen,<br />

magram mdumared Sexvdnen<br />

d e m o k r a t i u l o b i s<br />

sawinaaRmdego gankargulebas.<br />

saqarTveloSi ki guTnis<br />

dedebi da mecnierebi erTad<br />

dadgnen, mxari mxars misces,<br />

protestis niSnad mitingi<br />

gamarTes da politbiuros<br />

usamarTl gadawyvetilebis<br />

gauqmeba moiTxoves.<br />

imjerad saqarTvelom ruseTs<br />

ukan daaxevina, gamarjveba izeima<br />

da “konstituciis proeqti”<br />

wyals gaatana. maSin danarCenma<br />

respublikebad wodebulma<br />

saxelmwifoebma qarTvelebis<br />

wyalobiT SeinarCunes “deda<br />

ena” da ascdnen mosalodnel<br />

saSiSroebas.<br />

maxsovs, TbilisSi moRvawe<br />

cnobilma somexma prozaikosma,<br />

benik seiranianma gviTxra me<br />

da SoTa niSnianiZes, somxeTi<br />

gafacicebiT gadevnebdaT<br />

Tvals, ra Sedegi moyveboda<br />

Tqvens “bunts”, rom TviTonac<br />

gadawyvetileba mieRoTo<br />

da ara marto somxeTi,<br />

mTeli respublikebi Cven<br />

Semogvyurebdneno, Tqva SoTam.<br />

damoukideblobis misaRwevad<br />

qarTvelebis bolo gabrZoleba<br />

istoriaSi 9 apriliT Sevida.<br />

roca sabWoTa kavSiris<br />

maSindelma meTaurma.<br />

egreTwodebulma centraluri<br />

komitetis mdivanma mixeil<br />

g o r b a C ov m a q v ey a n a S i<br />

p o l i t i k u r i v i Ta re b i s<br />

a x l e bu r a d wa r m a r T va<br />

gadawyvita da “glasnosti”<br />

da “perestroikis” ZaxiliT<br />

radio da televizia gaayrua,<br />

Tavisuflebis imediT<br />

gulmocemulma qalaqis<br />

mcxovreblebi mTavrobis<br />

sasaxlisken daiZrnen.<br />

sanapiroze avad dayudebuli,<br />

mzadyofnaSi mdgari rusi<br />

jariskacebic dajogdnen da<br />

sanTleniT mosuli uiaraRo<br />

momitingeebi wuTis erT<br />

gaelvebaSi qsel-xifaTSi<br />

gamoamwyvdies, alesili<br />

barebiT da niCbebiT miesivnen<br />

da moedanze aCexil-akafuli<br />

adamianebis gora daayenes.<br />

ruseTma imZlavra. saqarTvelo<br />

naZlevi aRmoCnda, magram<br />

ufro ganifesva da Semtkicda<br />

da rogorc iqna arsTa<br />

gamrigem Segviwyala, mZime<br />

uRels gamoveRwieT da 1991<br />

wels saqarTvelom pirveli<br />

parlamenti da prezidenti<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


airCia. ruseTi mainc ver Seegua msuqani lukmis<br />

dakargvas da axali TavSi saxleli da sazrunavi<br />

gagviCina. wagvarTva afxazeTi, igive samurzayano<br />

da samaCabloc zed miayola. <strong>das</strong>abamidan<br />

saqarTvelos ZirZveli miwa da zRva.<br />

Sah abass uTqvams, qarTveli qarTveli xeliT<br />

unda daamarcxoo!<br />

aki asec xdeba. Sinauri da gareuli saZirkvilis<br />

gamoclas upirebs axlad fexadgmul<br />

saxelmwifos. fulis moxveWis sixarbiT<br />

gacetebuli TanamoZmeni ras ar kadruloben<br />

dolarebis xelSi mosagdeb-mosaxveWad. yidian<br />

Rirsebas, yidian namuss, yidian saxels da<br />

samSoblos.<br />

warudinebeli sevda <strong>–</strong> naRveli trialebs<br />

saqarTveloSi.<br />

eri gamravlebis nacvlad klebaSia. aravis<br />

icxelebs Tavs Sobadobis asaRorZineblad da<br />

sagangaSo zaris Semosakvrelad.<br />

Cven ki wuTi wuTs vmcirdebiT da vmcirdebiT!<br />

didi ilia gvmoZRvravda: “adamiani da mTeli<br />

eri imisTvis ki ar aris gaCenili, rom puri<br />

sWamos, imitom rom kacur kacurad icxovros<br />

da acxovros Tavisi STamomavloba”. da kidev<br />

“cxovreba erTiani mdinarea, ori didi totisa.<br />

erTs rom xorcisTvis moaqvs sazrdo meores<br />

sulisTvis. Tu erTi daSra, an meore, gvami erisa<br />

mkvdaria. viTarca usulod xorci da uxorcod<br />

suli. amitomac vinc sCivis da hRaRadebs<br />

saxorcielo purisTvis, is amdenive, Tu ara<br />

metad unda iRwvodes sasuliero purisaTvis”.<br />

magram naTqvamia, “karg mTqmels kargi gamgone<br />

undao”.<br />

marTlis mTqmels ki yuris damgdebi ara<br />

yavs. dayruebulan irgvliv, ramdenic ginda<br />

iRaRade, patiosnebas ver gaamarjvebineb da<br />

sulatkivebuls da unugeSos gulze salbunad<br />

liton sityvebs ver daadeb.<br />

miwaze fexmoukidebeli mcenaresaviT davtivtiveb<br />

da guli violinosaviT kvnesis!<br />

nebiT Tu uneblieT Sors wamosuls Cemi mamuldeduli<br />

menatreba.<br />

ras ar gaviRebdi, oRondac Zveli Tbilisis viwro<br />

quCebs Semaxeda. damanaxva funikulioridan cis<br />

Wers avardnili brWyviala varskvlav-xomlebi.<br />

kus tbidan amosarkuli mTvare, binddacemuli<br />

orRobeebi, zvrebSi grZelyunwian vazis<br />

foTlebSi SeyuJuli Tafl-tuCiani mtevnebi,<br />

Seulamazebeli salamaze da cxadad naqcevi<br />

zRapari.<br />

rogorc ki buneba gamoifxizlebs da tye<br />

samzisTvalod iwyebs samzadiss, Cems gulisTqmas<br />

qarTuli<br />

egulispasuxebian sevdagafrTxobili riJraJs<br />

gamomgebare mzewviebi, bazaleTis tbaze<br />

molivlive TeTri da yviTeli dumfarebi,<br />

moRuRune mtkvari.<br />

kldeebs Serwymul-Sezrdili mitovebuli koSksamzerisebi.<br />

Zveli qarTuli xalxuri simReris<br />

feri da madli, mravalJamieri da baRCebSi<br />

gamomzigulebuli mzesaviT gabrdRvialebuli<br />

mzesumzirebi, mzes rom ayvebian da Cayvebian.<br />

samSoblos siyvaruli awyaldidebul zRvas<br />

Camogavs, kalapotSi rom ver Caagdeb da jebirs<br />

ver Semoavleb. xviarasaviT tanze mkvidrad<br />

Semotmasnili misi siyvaruli guls saguleSi<br />

aRar miCerebs. mZinars Tu mRviZars mekiJineba<br />

da Tavisken miyivis. mex-merexiviT borgneuli<br />

da ocneba Tamami, dampurebeli da mwiaRebeli<br />

samkvidrebeli Cemi.<br />

qarTvelebi Tavgzas nu avibnevT!<br />

talaxSi nu amovisorslebiT!<br />

Tvali siavkaceze nu gagveqceva!<br />

wyalSi Cayrili lodebiviT gulebs nu<br />

gaviqvavebT!<br />

sasoebamikveTilebi nu davrCebiT da sulis<br />

simamaces nu davkargavT!<br />

zesTa saufloSi misvlis da gankiTxvis dRe<br />

Tvalwin gveyenos. dametebuli sisworiT viaroT<br />

da vecadoT ufalTan pirnaTlad warvsdgeT rom<br />

saqarTvelos winaSe Tavi ar SevircxvinoT!<br />

gvaxsovde!<br />

ragind Sors iyos savali samSoblomde, masTan<br />

misasvleli gza mainc axloa!<br />

nu daviviwyebT “visi gorisani varT”!<br />

666<br />

braitenSTaini<br />

15.05.2008<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 1


qarTuli<br />

1<br />

warmatebuli<br />

<strong>das</strong>awyisi<br />

mimdinare wlis gazafxulze miunxenis<br />

samxatvro saxlSi gaixsna da erTi Tvis<br />

ganmavlobaSi gagrZelda axalgazrda qarTveli<br />

mxatvris xatia daviTaSvilis pirveli<br />

personaluri gamofena, romelsac safuZvlad<br />

edo samxatvro saxlis mier gamocxadebul<br />

liTografiis konkursSi gamarjveba. sabednierod,<br />

gamofenaze mosul sxva qarTvelebTan erTad mec<br />

momeca SesaZlebloba davswrebodi gamofenis<br />

gaxsnas da araerTi specialistis Sefaseba<br />

momesmina qarTveli mxatvris namuSevrebis<br />

garSemo. maTgan aq mxolod samxatvro saxlis<br />

direqtoris qalbatoni maia grazingeris<br />

sityvebs movitan: ,,am gamofenam daamtkica, rom<br />

samxatvro saxlis mier gamocxadebul konkursSi<br />

gamarjveba marTlac Rirseulma moipova. me<br />

visurvebdi xatia miunxenis akademiaSic mexila<br />

da mas swavla iq gaegrZelebina.“<br />

_ xatia, pirvel rigSi minda mogiloco es<br />

gamarjveba da gakvirvebulma gkiTxo kidec: es<br />

Seni pirveli personaluri gamofenaa?<br />

diax, es Cemi pirveli personaluri gamofenaa.<br />

Zalian mixaria, rom mas warmatebiT gavarTvi<br />

Tavi. TbilisSi vTvlidi, rom ar viyavi mzad<br />

personaluri gamofenisaTvis, ratomRac<br />

TviTdajereblobis grZnoba maklda.<br />

- rogor gaxdi am konkursis monawile?<br />

- mas Semdeg, rac Tbilisis akademiis profesorma,<br />

Cvenma maswavlebelma, batonma klaus hipma Cemi<br />

naxatebi germaniaSi wamoiRo da Tavad mec aq<br />

momiwvia praqtikebze, gaCnda idea Cemi namuSevrebi<br />

Cagvebarebina miunxenis mxatvarTa saxlis mier<br />

gamocxadebul liTografiis konkursze. igi<br />

2001 wlidan imarTeba. gamarjvebuli stipendiiT<br />

jildovdeba. sabednierod, 2007 wlis konkursis<br />

gamarjvebuli me gavxdi. ris Semdgomac, ianvarSi<br />

kvlav vestumre germanias.<br />

2 Tvis ganmavlobaSi Tavdauzogavad vmuSaobdi,<br />

radgan esac konkursis pirobebSi Sedioda.<br />

yoveli gamarjvebuli movalea stipendiiT<br />

sargeblobis periodSi intensiurad muSaobdes<br />

da emzadebodes gamofenisaTvis. ar SemiZlia ar<br />

xatia daviTaSvili<br />

avRniSno is, rom am xnis manZilze yvelanairad<br />

mexmareboda mxatvris saxlTan arsebuli<br />

liTografiis saxelosnos xelmZRvaneli Tom<br />

qristeni. igi maswavlida axali beWdvis teqnikas,<br />

sxva aTas wvrilmans, rac saWiroa Tanamedrove<br />

beWdvis procesSi.<br />

- gamofenaze mosul stumarTa Soris qarTvelebs<br />

gansakuTrebiT gveamayeboda, rom personaluri<br />

gamofenis avtori Cveni Tanamemamulea. vfiqrob<br />

maT Seni piradi gacnobac daainteresebT.<br />

- davibade 1984 wels, TbilisSi. 2002 <strong>–</strong> 2007<br />

wlebSi vswavlobdi Tbilisis samxatvro<br />

akademiaSi grafikis specialobiT. jerjerobiT,<br />

sxva TariRebs ar gamovyofdi. Tumca, 2008 wlis<br />

28 dekemberic, germaniaSi Cemi pirveli gamofenis<br />

gaxsnis dRe, CemTvis mniSvnelovani gaxda.<br />

mxatvari garSemo namdvilad aravin ar myavs.<br />

magram es ,,navsi“ rom gatydeboda Cemi mSoblebi<br />

Tavidanve amCnevdnen. Zalian celqi bavSvi<br />

vyofilvar, araferi ar maCerebda fanqrisa da<br />

furclis garda. xSirad imasac maxseneben, me-2<br />

klasSi rogor davikarge. skola imdenad axlos<br />

iyo Cveni saxlidan, rom 5 wuTic ar mWirdeboda<br />

gzaSi. dedaCemi fanjridan madevnebda xolme<br />

Tvals. erTxelac gavida 10 wuTi, naxevari saaTi,<br />

erTi saaTic, me ki saxlSi ar movedi. atyda<br />

warmoudgeneli aurzauri, Zebna. bolos skolis<br />

gzaze saxelosnoSi, mxatvrebTan mipoves. swored<br />

maSin gadawyda Cemi samxatvro skola-aTwledSi<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


Seyvana. bednieri viyavi, roca yovel dRe skolis<br />

Semdeg iq mivdiodi. bavSvobidanve gamiCnda mizani<br />

<strong>–</strong> Camebarebina samxatvro akademiaSi. sabolood,<br />

akademiaSi swavlisas gadavwyvite specialobad<br />

dazguri (beWdviTi) xelovneba amerCia, raSic<br />

Zalian damexmara Cemi maswavlebeli, batoni gogi<br />

wereTeli.<br />

- xatia, Sen daamTavre Tbilisis samxatvro<br />

akademia, amave dros SesaZlebloba mogeca<br />

gagecno evropuli samxatvro skolac. ras<br />

fiqrob, ramdenad gansxvavebulia erTmaneTisagan<br />

swavla, profesionaluri midgoma da saerTod<br />

pirobebi.<br />

- saqarTveloSi swavla ZiriTadad Teoriul<br />

doneze mimdinareobs. praqtikuli mecadineoba<br />

TiTqmis ar arsebobs. Tanac, iq isev klasikur<br />

swavlebas eqceva mTavari yuradReba. aqeT ki<br />

piriqiT, Tanamedrove xelovnebaa ganviTarebuli.<br />

xalxsac gansxvavebuli damokidebuleba aqvT<br />

xelovnebisadmi. magaliTad, aq Cems gamofenaze<br />

pirvelive dRes 5 suraTi gaiyida. saqarTveloSi<br />

es warmoudgenelia. qarTvels urCevnia<br />

axalgazrda mxatvris namuSevrebis nacvlad<br />

gamoCenil mxatvarTa Sedevrebi SeiZinos.<br />

Tu aq Tavs gavitan Cemi profesiiT, iq es<br />

warmoudgenlad mimaCnia. amis gamo Zalian vSiSob.<br />

amitomac gadavwyvite kerZo biznesisaTvisac<br />

momekida xeli, me da Cemma megobrebma TarjimanTa<br />

biuro gavxseniT.<br />

samwuxarod, Cveni Taoba ZiriTadad sazRvargareT<br />

666<br />

qarTuli<br />

ikidebs fexs. aseTi urTierToba erTi mxriv<br />

kargic aris, aqaurebi ufro kargad ecnobian<br />

saqarTvelos, magram, meore mxriv namdvilad<br />

gul<strong>das</strong>awyvetic. germaniaSi roca Camovedi<br />

Zalian didi gansxvaveba vigrZeni Cvensa da<br />

am xalxs Soris. aq yvela icinis, esalmeba<br />

erTmaneTs, CvenTan TavCaRunuli, moRuSuli<br />

dadian. aq warmoudgeneli wesrigia, sisufTave...<br />

Tumca idealuri is iqneboda, es yvelaferi rom<br />

Serwymuliyo erTmaneTSi. Cven raRac-raRaceebi<br />

amaTi gveswavla, maT Cveni _ urTierTobebi,<br />

siTbo, mSoblebisadmi yuradReba.<br />

- male Sen saqarTveloSi dabrundebi, ra gegmebi<br />

gaqvs momavalSi?<br />

me isev swavlis gagrZelebas vapireb. vocnebob<br />

akademiis leqtori gavxde. am gamofenas<br />

TbilisSic movawyob. sxva, vfiqrob drois am<br />

xatia daviTaSvili da misi stumrebi<br />

mcire monakveTSi dagrovili gamocdilebis<br />

wyalobiT, im adamianebis daxmarebiT, romlebic<br />

Cems mfarvel angelozebad iqcnen, gansakuTrebiT<br />

es klaus hips exeba, me vipovi CemSi im SemarTebas<br />

da suliskveTebas, romelic Cemi miznebis<br />

ganxorcielebaSi damexmareba. es gamofena ki<br />

CemTvis warmatebuli <strong>das</strong>awyisis Tilisma gaxdeba,<br />

romelsac yovelTvis eqneba gagrZeleba.<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 1


qarTuli<br />

20<br />

germania - megobrebis qveyana<br />

17-18 აპრილს ქ. ახალციხეში ჩატარდა<br />

გერმანული ენის კონკურსი თემაზე”გერმანია-<br />

მეგობრების ქვეყანა”. კონკურში მონაწილეობა<br />

მიიღეს ასპინძის, ბორჯომის და ახალციხის<br />

სკოლების მოსწავლეებმა, ვისაც შესრულებული<br />

ჰქონდა 14 წელი. კონკურსი ორგანიზებული<br />

იყო ქართულ-გერმანული საზოგადოება”ედელ<br />

ვაისის”(ქ. ახლაციხე, თავმჯდომარე გ. წიკლაუ-<br />

რი ) და გერმანიის ქართული სათვისტომოს (ქ.<br />

მიუნხენი, თავმჯდომარე ლ. დათაშვილი) მიერ<br />

და საქართველოში გერმანიის საელჩოს მხრიდან<br />

სარგებლობდა აქტიური მხარდაჭერით.<br />

კონკურსი ჩატარდა ახალციხის ინსტიტუტის<br />

ბიბლიოთეკაში, რისთვისაც დიდ მადლობას<br />

ვუხდით ინსტიტუტის დირექციას.<br />

მონაწილეებმა წარმოადგინეს კონკურსში<br />

განაცხადის სახით სახლში მომზადებული<br />

ტაქსტი თემაზე ”გერმანია-მეგობრების ქვეყანა”.<br />

სულ შემოვიდა 14 განაცხადი. კონკურსანტებს<br />

უნდა გამოევლინათ თავიანთი ცოდნა შემდეგი<br />

თანამიმდევრობით: კარნახი (15 წინადადება,<br />

მაქსიმუმ 30 ქულა), ტესტირება(50 შეკითხვა,<br />

მაქსიმუმ 20 ქულა), კითხვის უნარი ( 2 მოკლე<br />

5 წუთიანი ტექსტი არჩევის შესაძლებლობით,<br />

მაქსიმუმ 20 ქულა) და საუბარი თავისუფალ<br />

თემაზე( 5-10 წუთი, მაქსიმუმ 30 ქულა).<br />

ჟიური შედგენილი იყო კონკურსანტების<br />

მშობლების თხოვნის გათვალისწინებით:<br />

ჟიურიში არ ყოფილიყო არცერთი ადგილობრივი<br />

გერმანული ენის სპეციალისტი, ვისი მოსწავლეც<br />

კონკურსში იღებდა მონაწილეობას. კონკურსის<br />

ჟიურის თავმჯდომარე იყო ბატონი დოქტ. ტომას<br />

ჰენცშელი, საქართველოში გერმანიის საელჩოს<br />

მეორე მდივანი და კიდევ სამი გერმანულის<br />

მცოდნე წევრი.<br />

კონკურსი გაგრძელდა დაახლოებით 4 საათი, იგი<br />

ორგანიზებულად და ობიექტურად ჩატარდა.<br />

შედეგების შეჯამების დროს გამოიკვეთა<br />

მაქსიმალური ქულა 81, მას მცირე ჩამორჩენით<br />

მოჰყვებოდა მეორე ადგილის მფლობელი 80,3<br />

ქულით, მესამეზე - 70,5.<br />

ამ სამი მონაწილის შედეგები კიდევ ერთხელ<br />

გადამოწმდა, მაგრამ შედეგი უცვლელი დარჩა.<br />

გაიმარჯვა შორენა გოზალიშვილმა, მეორეზე<br />

გავიდა მარინე კაპანაძე, მესამეზე კი - თამთა<br />

მაისურაძე. ვულოცავთ მათ ამ წარმატებას.<br />

ყველა კონკურსანტმა მიიღო გერმანიის საელჩოს<br />

მიერ დაწესებული სამახსოვრო პრიზი, მეორე<br />

და მესამეზე გასულებმა - ფასიანი პრიზები,<br />

პირველზე გასულმა კი დაიმსახურა გერმანიის<br />

სათვისტომოს თავმჯდომარის ბატონ ლერი<br />

დათაშვილის მიერ დაწესებული მოწვევა<br />

გერმანიაში ქ. მიუნხენში 2 თვით გიმნაზიაში<br />

სწავლის გაგრძელებით.<br />

აქვე კონკურსის დამთავრების შემდეგ<br />

მშობლებმა და ბავშვებმა გამოთქვეს სურვილი<br />

მომავალ წელსაც მიიღონ მონაწილეობა ასეთ<br />

კონკურსში. ჩვენი ინფორმაციით, მონაწილეთა<br />

რაოდენოდა ბევრად გაიზრდება, რადგან<br />

ამ კონკურსმა ბიძგი მისცა ახალგაზრდებს<br />

გერმანული ენის უფრო კარგად დაუფლებაში.<br />

კონკურსის ობიექტურად ჩატარებამ და<br />

შეფასებამ ხალისიანი გახადეს გერმანული ენის<br />

გაკვეთილები.<br />

გია წიკლაური<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


qarTuli<br />

Jurnal „qarTulis“ furclebze<br />

gTavazobT aspinZis, borjomisa da<br />

axalcixis skolebSi Catarebuli<br />

konkursis monawileTa 10 saukeTeso<br />

Temas saTauriT<br />

„germania - megobrebis<br />

qveyana“<br />

(Temebi ibeWdeba ucvlelad)<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 21


qarTuli<br />

Keti Gagadse <strong>–</strong> Oschora<br />

<strong>Deutschland</strong> <strong>–</strong> <strong>das</strong> <strong>Land</strong> <strong>der</strong> Freundschaft<br />

Es reden und träumen die Menschen viel<br />

Von besseren künftigen Tagen.<br />

Nach einem glücklichen, goldenen Ziel,<br />

sieht man sie rennen und jagen.<br />

Die Welt wird alt und wird wie<strong>der</strong> jung.<br />

Doch <strong>der</strong> Mensch hofft immer auf Verbesserung.<br />

Johann Wolfgang von Goethe<br />

Ich heiße Keti Gagadse, bin 14 Jahre alt und wohne in Aspindsa, im Dorf Idumala, besuche<br />

aber die Schule im Dorf Oschora.<br />

In meiner Schule lernen wir Deutsch als Fremdsprache. Deutschlernen macht mir Spaß. Wir lernen<br />

Gedichte, Lie<strong>der</strong> und organisieren Festabende. Das alles hilft uns beim Lernen <strong>der</strong> Sprache, aber<br />

es gibt einen großen Unterschied zwischen dem Lernen im Ausland und <strong>der</strong> Muttersprache. Es<br />

spielt nämlich eine große Rolle, wie nah wir uns <strong>der</strong> Sprache und <strong>der</strong>en <strong>Land</strong> fühlen. Je intensiver<br />

diese Verbindung ist, desto schneller und erfolgreicher wird <strong>das</strong> Lernen. Ich finde, <strong>das</strong>s die Rolle<br />

des Goethe-Instituts hier eine wichtige Rolle spielt.<br />

Unsere Freundschaft hat eine lange Geschichte, z.B. zwischen den Universitäten <strong>der</strong> beiden<br />

Län<strong>der</strong>, Studentenaustauschprogramme usw. Aus unserem Dorf sind junge Mädchen nach<br />

<strong>Deutschland</strong> gereist, um die Sprache von Goethe und Schiller besser zu beherrschen.<br />

Sehr groß ist die Rolle von Schewardnadse in <strong>der</strong> Geschichte von <strong>Deutschland</strong>, die Zerstörung<br />

<strong>der</strong> Berliner Mauer und danach die Vereinigung zweier Deutscher Staaten.<br />

Jedes Kind bei uns in Georgien hat eine „blaue Blume“ ich auch. Wir träumen, wir lernen, wir<br />

arbeiten, wir kämpfen für eine bessere Zukunft in unserem <strong>Land</strong>.<br />

Ein Studium in <strong>Deutschland</strong> und <strong>der</strong> Aufenthalt in einem <strong>Land</strong>, dessen Sprache ich erlerne,<br />

machen einen jungen Menschen reich, nicht an Geld, son<strong>der</strong>n an Geist. Darum finde ich, <strong>das</strong>s diese<br />

Freundschaft erfolgreich wird.<br />

22<br />

Cveni Jurnali agrZelebs JurnalistTa qselis gafarTovebas da elis yvela<br />

dainteresebuli piris gamoxmaurebas sazogadoebriv sawyisebze JurnalTan<br />

TanamSromlobis kuTxiT.<br />

dagvikavSirdiT:<br />

qartuli@satvistomo.de<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


<strong>Deutschland</strong> <strong>–</strong> <strong>das</strong> <strong>Land</strong> <strong>der</strong> <strong>Freunde</strong><br />

<strong>Chasalaschwili</strong>, <strong>Nino</strong><br />

qarTuli<br />

Ja, <strong>Deutschland</strong> ist wirklich <strong>das</strong> <strong>Land</strong> <strong>der</strong> <strong>Freunde</strong>. Nur <strong>das</strong>, was es für Georgien geleistet hat,<br />

ist dafür schon genug.<br />

Län<strong>der</strong> und Menschen haben ihre Schicksale. Siege und Nie<strong>der</strong>lagen, Freude und Not begleiten<br />

ihr Leben. Es ist eine große Bedeutung, wenn man über jemanden schützend seine Hand hält. So<br />

verän<strong>der</strong>n die Jahre Beziehungen zwischen den Län<strong>der</strong>n und den Menschen. Ob die Freundschaft<br />

echt ist, prüft die Zeit.<br />

Freundschaft zwischen Georgien und <strong>Deutschland</strong> hat eine große Tradition. In den letzten<br />

Jahren wurde es klarer und sicherer. Viele Studenten und Schüler sind schon nach <strong>Deutschland</strong><br />

gefahren um dort zu lernen. Das ist für mich ein großer Anreiz und ich versuche mein Wissen<br />

zu erweitern. Am allerwichtigsten ist, <strong>das</strong>s dank <strong>der</strong> Freundschaft zwischen den Län<strong>der</strong>n, wir<br />

die Möglichkeit eines Austausches haben. Viele Georgier arbeiten schon in <strong>Deutschland</strong>. Eine<br />

Verwandte von mir hat mir viel über die Gastfreundschaft <strong>der</strong> Deutschen erzählt. Sie war als<br />

Au-pair Mädchen in <strong>Deutschland</strong>. Sie hat zwei süße Kin<strong>der</strong> betreut. Die Familie hat ihr die<br />

Kosten für einen Deutschkurs bezahlt. Sie hat sich dort wie zu Hause gefühlt. Sopo schickte uns<br />

schöne Bil<strong>der</strong> und Ansichtskarten und ausführliche Briefe. Sie hat viel erlebt und gelernt. Jetzt<br />

ist sie viel arbeitsamer, pünktlicher und ordentlicher.<br />

Sie ist in <strong>Deutschland</strong> verliebt und hat mich auch „vergiftet“. Diese „ansteckende Liebe“ zu<br />

<strong>Deutschland</strong> ist „schuld“ daran, <strong>das</strong>s ich fleissig deutsch lerne. (Ich versuche es, ob es mir gelingt<br />

weiß ich noch nicht) Ich hoffe sehr, <strong>das</strong>s ich eines Tages auch <strong>Deutschland</strong> besuchen kann um dort<br />

zu studieren. Ich habe meiner Schwester versprochen, ihr dort eine Puppe zu kaufen und wenn es<br />

mir gelingt, wird auch sie „vergiftet“…<br />

Ich habe lange darüber nachgedacht, was ich alles schreiben könnte, mehr ist mir lei<strong>der</strong> nicht<br />

eingefallen. Da ich noch keine deutschen <strong>Freunde</strong> habe, kann ich auch noch nicht über sie schreiben. Ich<br />

meine, wenn sich die Län<strong>der</strong> schätzen, dann lieben die Menschen auch einan<strong>der</strong>. O<strong>der</strong> umgekehrt!<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 2


qarTuli<br />

<strong>Deutschland</strong> <strong>–</strong> Das <strong>Land</strong> <strong>der</strong> <strong>Freunde</strong><br />

Beridze, Tamuna<br />

Wenn ich über <strong>Deutschland</strong> etwas höre, so zieht mich irgend<br />

eine Kraft zu diesem <strong>Land</strong>.<br />

In meinen Gedanken sehe ich <strong>das</strong> <strong>Land</strong> mit blauem Himmel, weißen Wolken und von Sonnenstrahlen beleuchtet.<br />

<strong>Deutschland</strong> ist <strong>der</strong> Ort, wo je<strong>der</strong> Mensch sein Ziel erfüllen kann, wo je<strong>der</strong> Mensch geschätzt wird. Vielleicht<br />

hängt <strong>das</strong> alles mit <strong>der</strong> reichen Ökologie des <strong>Land</strong>es zusammen, aber die Hauptsache ist doch <strong>der</strong> Mensch. Deutsche<br />

Höflichkeit, Ordnung und Disziplin sind allen Menschen bekannt.<br />

Vielleicht fragt man sich, wie begründe ich <strong>das</strong> alles. Ich sage Ihnen: Obwohl ich dieses <strong>Land</strong> noch nie gesehen habe,<br />

weiß ich etwas darüber. Mit dem Computer und dem Fernseher sehe ich mir oft <strong>das</strong> Leben <strong>der</strong> Menschen an, <strong>der</strong>en<br />

Sprache ich lerne.<br />

Wahrscheinlich lacht man, ich liebe es mir die Trickfilme anzusehen. Ich sehe mir oft die Fernsehsendungen auf<br />

deutscher Sprache an, die Welle „Super RTL“, hier zeigt man die Shows von Kin<strong>der</strong>n, die genau so alt sind wie ich,<br />

ich erfahre etwas über ihr Streben, ihre Interessen, über ihre freundschaftlichen gegenseitigen Beziehungen.<br />

Ich habe auch viel über <strong>Deutschland</strong> und die Deutschen von den <strong>Freunde</strong>n meiner Mutter gehört. Sie waren in<br />

<strong>Deutschland</strong> und sind begeistert zurückgekehrt.<br />

Die Freundin meiner Mutter, die in <strong>Deutschland</strong> lebte, erinnert sich: Als sie in <strong>Deutschland</strong> ankam, hat die Freundin<br />

<strong>der</strong> Gastgeberin sie in eine kleine Villa wochenlang eingeladen. Sie gingen zum See schwimmen und da die Freundin<br />

meiner Mutter nicht schwimmen konnte, hat die kleine Tochter von Frau Schweiz ihr ihre Hilfe angeboten, ihr<br />

<strong>das</strong> Schwimmen beizubringen. Ein sechs Jahre altes Mädchen lehrte sie Schwimmen, sogar kleine Kin<strong>der</strong> sind<br />

hilfsbereit.<br />

Auch die Erzählung meiner Lehrerin hat auf mich großen Eindruck gemacht. Sie war <strong>das</strong> erste Mal in <strong>Deutschland</strong>.<br />

Sie war in einer Stadt, die ihr unbekannt war. Da sie den Weg zum Zentrum nicht kannte, fragte sie nach dem<br />

Weg. Der Passant erklärte ihr den Weg ganz genau und entschuldigte sich, <strong>das</strong>s er sie nicht begleiten konnte, da er<br />

dringend ins Büro musste. Das erinnert mich daran, wie höflich und pünktlich die Deutschen sein sollen.<br />

<strong>Deutschland</strong> ist <strong>das</strong> <strong>Land</strong> <strong>der</strong> großen Kultur. Die deutschen Dichter und Denker versuchten schon immer, die<br />

Kulturen an<strong>der</strong>er Län<strong>der</strong> kennen zu lernen. Der deutsche Dichter und Übersetzer Friedrich Bodenstedt lebte in<br />

Tibilissi. Er lehrte die Georgier die deutsche Sprache.<br />

Deutsche sind bereit allen Menschen <strong>der</strong> verschiedenen Nationen Hilfe zu leisten, sie an ihr Herz zu drücken und<br />

fröhlich mit ihnen zu sein.<br />

In <strong>Deutschland</strong> lebt und wirkt die größte georgische Geigerin Liana Issakadze, die mit Hilfe <strong>der</strong> deutschen <strong>Freunde</strong><br />

einen großen Erfolg hat. Ich glaube, <strong>das</strong>s es ein großes Glück für beide Län<strong>der</strong> ist, <strong>das</strong>s wir <strong>Freunde</strong> sind.<br />

Ich habe den großen Wunsch viele deutsche <strong>Freunde</strong> zu haben und zusammen mit ihnen zu leben. Ich will <strong>das</strong> <strong>Land</strong><br />

kennen lernen, wo Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, Heinrich Heine, Bertold Brecht und viele<br />

berühmte deutsche Dichter und Gelehrte lebten und wirkten,.<br />

Deshalb warte ich mit Ungeduld auf die Reise nach <strong>Deutschland</strong> <strong>–</strong> ins <strong>Land</strong> <strong>der</strong> <strong>Freunde</strong>.<br />

2<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


qarTuli<br />

detalebi wm. ilia marTlisa da olRas cxovrebidan<br />

magram am bumberazisTvis gverdiT ver auvliaT.<br />

ar arsebobs met-naklebad wignieri Taoba<br />

qarTvelebisa, visac ilias Semoqmedeba ar<br />

aRelvebs, misi pirovneba ar xiblavs da misi<br />

mokvla ar stkiva.<br />

1907 wlis 2 agvistos gamoasalmes sicocxles<br />

ilia wiwamurTan. am sabediswero SemTxvevis<br />

dros igi meuRlesTan, olRa guramiSvilTan,<br />

erTad imyofeboda. olRa mkerdiT gadahfarebia<br />

iliasaken nasrol tyvias, SeZaxiliT: „am kacs<br />

nu momiklavT, me momkaliT, Tqve urjuloebo! es<br />

qveyanas sWirdeba.“ mkvlelebma arc umweo olRa<br />

daindes, TavSi kondaxi Caartyes da ugono qali<br />

ReleSi gadaagdes.<br />

mZimed daWrili olRa oTxi Tve iwva saavadmyofoSi<br />

da meuRlis daRupva ar icoda. mogvianebiT<br />

mZimed daavadebuli TbilisSi, mTawmindis ubanSi,<br />

naqirqveb binaSi <strong>das</strong>axlebula, raTa mTawmindaze,<br />

meuRlis saflavze yoveldRe evlo. bolo dros<br />

amasac veRar axerxebda da Tavs ilias werilebisa<br />

da wignebis kiTxviT imSvidebda.<br />

wminda ilia marTlis cxovrebisa<br />

da moRvaweobis Sesaxeb bevri ram<br />

dawerila da ufro meti zepiri<br />

gadmocemebiT mosula Cvenamde.<br />

ra ar Tqmula mis sadideblad da<br />

salanZRavad. sxva<strong>das</strong>xva Taobisa<br />

da msoflmxedvelobis qarTvelebs<br />

misTvis „saqarTvelos ugvirgvino<br />

mefec” uwodebiaT da „glexTa<br />

sisxlismsmeli wurbelac“, dafnis<br />

gvirgviniTac SeumkiaT misi<br />

Subli da tyviiTac SeulewavT,<br />

erovnuli literaturis<br />

klasikosadac uRiarebiaT<br />

da mavnebladac mounaTlavT,<br />

misi leqsebi mTeli cxovrebis<br />

manZilze sulier sazrdoTac<br />

gauyolebiaT da „mdare poetur<br />

nacodvilaradac“ gamoucxadebiaT,<br />

am saocar meuRles ilia „cidan movlenil<br />

adamians“ eZaxda, aba sxva ra SeiZleba uwodo<br />

qals, romelsac meuRle moukles, man ki,<br />

Tbilisis general-gubernators, mkvlelebis<br />

Sewynarebis TxovniT, ase mimarTa: „me Rrmad mwams,<br />

dRes rom Cemi qmari cocxali iyos, Seundobda<br />

maT, romelTac sasikvdilod gaimetes igi da<br />

Tavis ubedur, gzaabneul Zmebad miiCnevda... me<br />

TiTqos mxolod imisTvis davrCi am soflad, raTa<br />

davaboloo is Rvawli kacTa mimarT mxurvale<br />

siyvarulisa, romelsac Cemma qmarma mTeli<br />

Tavisi sicocxle Seswira <strong>–</strong> Seundo im ubedur,<br />

gzaabneul moyvasT, romelTac TviT is Seundobda.<br />

Cemi dReebi daTvlilia, amJamad Tqvenganaa<br />

damokidebuli moiqceT ise, rom sicocxlis<br />

aRsasrulis Jams vigrZno umaRlesi netareba,<br />

romelsac adamianis suls ZaluZs miaRwios am<br />

wuTisofelSi <strong>–</strong> SeerTeba RmerTTan, romelic<br />

ganicada qristem, roca jvarze ganrTxmuli,<br />

sikvdilis Jams, RvTiuri siyvarulis SuqiT<br />

ganaTebuli, evedreboda Semoqmeds Sendobas im<br />

mtrebisas, „rameTu ara ician, ras iqman.“<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 2


qarTuli<br />

olRas am werils gamoCenili rusi literatori<br />

gorbunov-posadini gamoexmaura, igi gakvirvebas<br />

ver malavda olRas saqcielis gamo da xmamaRla<br />

ambobda: „rodesac mTels ruseTSi gamefebulia<br />

zneobrivi sibnele da ukuneTi, yovel fexis<br />

nabijze gaismis <strong>–</strong> mohkal, CamoaxrCve, daxvrite!<br />

<strong>–</strong> am dros saqarTvelos saukeTeso Svilis qvrivi,<br />

romelsac usayvarlesi meuRle barbarosulad<br />

moukles da TviTonac mxecurad daWres,<br />

evedreba mTavrobas, sikvdiliT nu <strong>das</strong>jiT<br />

mkvlelebso. aqamde vicodiT, rom fizikuri<br />

mze aRmosavleTidan amodis. axla unda vTqvaT:<br />

zneobrivma mzem aRmosavleTidan aRmoaSuqa.“<br />

saocari siyvaruli akavSirebdaT ilias da<br />

olRas. maT 1863 wels saidumlod daiweres<br />

jvari Tbilisis samebis eklesiaSi. jvriswera<br />

aRasrula mRvdelma nikoloz ardazianma. ilias<br />

mxridan „saqarTvelos moambis“ TanamSromeli,<br />

daviT yifiani da ilias naTesavi nikoloz<br />

WavWavaZe, daeswrnen, olRas mxridan ki <strong>–</strong> fligeladiutanti,<br />

podpolkovniki ilia ColoyaSvili<br />

da sulxan TumaniSvili.<br />

erT-erT werilSi ilia cols ase swers:<br />

„cxovreba da misi azri mas Semdeg gavige, rac<br />

Sen Segiyvare sxvanairad rom vTqva, manamde<br />

damzrali viyavi, Cemo megobaro, Sen gamomecxade<br />

da daviwye suliT aRvsili namdvili cxovreba.“<br />

albaT ilia WavWavaZis Zalian bevri naazrevi<br />

CvenTvis ucnobi darCeboda da Cvenamde ver<br />

moaRwevda, mis gverdiT erTguli da Wkviani<br />

qali rom ar yofiliyo. ilias daRupvis Semdeg<br />

olRam saguramoSi da Tbilisis saxlSi aRar<br />

isurva cxovreba da wera-kiTxvis gamavrcelebel<br />

sazogadoebas mimarTa, rom saguramos<br />

saxlSi wera-kiTxvis gamavrcelebeli skola<br />

gaxsniliyo, TbilisSi ki axlandel CubinaSvilis<br />

quCaze mdebare saxlSi ilias saxl-muzeumi<br />

daearsebinaT.<br />

gabolSevikebul saqarTveloSi, ilias moxuci<br />

qvrivi yuradRebasa da pativs moklebuli iyo.<br />

erT-erT ojaxSi ilias 1914 wlis TxzulebaTa<br />

gamocema inaxeba, romelsac aweria: „viyide<br />

ilias meuRlisagan, romelic bazarSi hyidda<br />

ilias wignebs.“ cnobilia is faqti, rom werahkiTxvis<br />

gamavrcelebelma sazogadoebam ilias<br />

meuRles pensia dauniSna, romelic masTan bankis<br />

erT-erT TanamSromels dahqonda. erT dRes<br />

mas olRa aivnis moajirTan sanTliT xelSi<br />

mdgari daunaxavs, igi mTawmindisken iyureboda<br />

da Tan CurCulebda: „movdivar, ilia, movdivar.“<br />

2<br />

amis Semdeg didxans aRar ucocxlia. olRa<br />

guramiSvili 1927 wlis 30 aprils TbilisSi,<br />

naqiraveb binaSi, sakmaod mZime materialur<br />

mdgomareobaSi gardaicvala. igi dakrZalulia<br />

mTawmindaze ilias gverdiT.<br />

iliam ki sicocxleSive Seundo Tavis mkvlelebs<br />

cnobili leqsiT „locva:“<br />

„mamao Cveno, romeli xar caTa Sina,<br />

muxlmodrekili, lmobieri vdgevar Sen wina:<br />

arca simdidris, arc didebis Txovna ar minda,<br />

ar minda amiT Seuracxvyo me locva wminda<br />

aramed msurs…me, ganminaTldes ciT Cemi suli,<br />

Sengan namcnebis siyvaruliT aRmenTos guli,<br />

rom mterTaTvisac, romelT Tundac guls<br />

laxvari mkran,<br />

gTxovde Seunde ar ician, RmerTo, ras iqman! „<br />

1987 wels saqarTvelos eklesiis wminda<br />

sinodma ganixili ilia WavWavaZis Rvawli erisa<br />

da eklesiis winaSe da ganaCina; “ilia WavWavaZe<br />

Seracxil iqnas wmindanad da ewodos mas ilia<br />

marTali.“<br />

moamzada<br />

ekaterine cirikaSvili<br />

gTavazobT germaniis nebismier saxelmwifo<br />

struqturaSi aRiarebul<br />

damowmebul Targmanebs savaldebulo “ISO-<br />

Norm”-is dacviT xanmokle vadaSi da SeRavaTian<br />

fasebSi.<br />

maka baueri, dipl.-germanisti,<br />

samgzis nafici mTargmnel-Tarjimani germaniaSi<br />

mTavari biuro: Industriestr. 23, 97437 Hassfurt<br />

tel.: 09521/958459; mob.: 0160/92223212;<br />

Fax: 09521/1258<br />

www.dolmetscher-georgisch.de<br />

maka.bauer@gmx.de<br />

biuro miunxenSi: Thierschstr. 28, 80538 München<br />

089/3234202; 0179/2559199<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


warTmeuli siymawvile<br />

Tomas berSaidi<br />

Targmani irma qimeriZisa<br />

I.<br />

hainrix zobekma sanTebelas Tavi axada, cecxli<br />

daakvesa da «goloazs» moukida. sigareti<br />

Rrmad moqaCa, sanTebela jibeSi Caido da<br />

mieyrdno opels, romliTac man moxuci hermani<br />

qirurgTan miiyvana. male orTopedis jeric<br />

dadga. samoqalaqo samsaxuris bolo kvirebi<br />

iyo. mis funqciaSi Sedioda invalidebis<br />

eqimebTan tareba. aTasi ram utrialebda TavSi:<br />

fiqrebi umaRlesSi swavlis dawyebasa da moxuc<br />

kacze, romelic mas eqimTan unda waeyvana,<br />

radgan am saqmis keTeba sxvas aravis surda.<br />

hainrixma sigaretis namwvi fexiT gasrisa. man<br />

eqimis kabinetis zaris Rilaks xeli daaWira<br />

da xis mZime kari gaaRo. hermani invalidis<br />

savarZelSi ijda da misaRebSi elodeboda mas.<br />

hainrixisTvis zedac ar Seuxedavs.<br />

«mzad aris»? hkiTxa man xanSiSesul, ampartavan<br />

med<strong>das</strong>.<br />

«sabuTebi aq aris», upasuxa man hainrixs da<br />

miawoda orTopedTan gadagzavnisTvis saWiro<br />

mimarTva. «SemdegSi rom moxvalT, manqana<br />

unda»...<br />

«Tqven ara gaqvT CemTvis miTiTebebis mocemis<br />

ufleba», ukmexad miugo hainrixma. mas aRar<br />

gaugonia, rogor miaZaxa aRSfoTebulma meddam,<br />

rom aseTi ram mis praqtikaSi ar yofila.<br />

«batono herman, orTopedTan unda wavideT»,<br />

mimarTa invalidis savarZelSi moTavsebul<br />

moxucs.<br />

«samSoblos moRalate», SeuRrina moxucma.<br />

hainrixma mis sityvebs yuradReba ar miaqcia.<br />

«Tqven SegiZliaT miRrinoT, ramdenic gindaT,<br />

me sul fexebze mkidia», upasuxa moxucs da<br />

invalidis savarZels qamari gadauWira.<br />

«SenisTanebs Cven...» hainrixs meti aRar gaugonia.<br />

manqanis kari xmauriT miajaxuna.<br />

II.<br />

hainrixma hermani usityvod Seiyvana stacionarSi.<br />

erT-erTma momvlelma moxuci CamoarTva, romlis<br />

Tavidan moSorebamac hainrixi gaaxara.<br />

kidev ramdeni xani unda aetana misgan aseTi<br />

damcireba? samoqalaqo samsaxuri mainc male<br />

damTavrdeboda da xom ar jobda, moeTmina?<br />

qarTuli<br />

eqimebi epilefsiiT daavadebuli pacientiT<br />

iyvnen dakavebulni. meddebis oTaxSi hainrixi<br />

marto darCa. gasaRebebic iq darCenodaT. man<br />

cxvirsaxociT gamoaRo ujra da avadmyofis<br />

baraTi amoiRo.<br />

«helmut hermani, dabadebuli 1923 wels raidtSi,<br />

muSaobda maswavleblad da 10 wlis win pensiaze<br />

gavida. sami welia moxucebulTa saxlSi da eqvsi<br />

Tvea, rac gerontofsiqologiur ganyofilebaSi<br />

imyofeba. depresiuloba da faruli agresiuloba,<br />

orive fexis dambla. samedicino TvalsazrisiT<br />

organuli daavadeba araa aRmoCenili», ewera<br />

baraTSi.<br />

hainrixma baraTi karadaSi daabruna. oTaxSi<br />

eqTani gerda Semovida. «saqme araferi gaqvs?»<br />

«sawolebia gasasworebeli», upasuxa<br />

hainrixma. «saidan daviwyo? dRes vinme xom ar<br />

gardacvlila?»<br />

«jer hermans mixede, Torem isev daiwyebs<br />

yvirils. axla abazanaSia», miugo meddam.<br />

hainrixi moxucis oTaxSi Sevida. mTels oTaxSi<br />

samxedro disciplina da kontroli sufevda.<br />

skamze ido absoluturi sizustiT gadakecili<br />

Sarvali. tumboze erTmaneTis miyolebiT ewyo<br />

ori wigni, Ramis naTura da wylis Wiqa marjvena<br />

kuTxeSi. sawer magidaze yazarmuli sizustiT<br />

elaga ori fanqari, kalami da saweri qaRaldi.<br />

hainrixma Sarvliani skami karis saxelurs<br />

Seudga.<br />

karada Ria iyo, radgan klinikaSi daSvebuli<br />

ar iyo misi Caketva. hainrixma mzera Seavlo<br />

Taroebs. aqac samxedro wesrigi sufevda.<br />

perangebi, Sarvlebi da puloverebi Tabaxis<br />

furclebis zomaze iyo dakecili da erTmaneTze<br />

koxtad ewyo. man TiTebi Seacura tansacmelSi da<br />

mosinja. Tumca, ra unda epova iq? heroini an sxva<br />

romelime narkotiki? aryis boTli? hermani amis<br />

gamkeTebeli ar unda yofiliyo.<br />

karadaSi Zveli labada ekida, romlis marcxena<br />

mxare sakmaod gacveTili iyo. hainrixma mimoixeda.<br />

kars iqiT CamiCumi ar ismoda. man labada Tavisken<br />

miswia da jibeebi moCxrika. yvela jibe carieli<br />

iyo. axla ubis Sida jibes Seavlo xeli. isic<br />

carieli aRmoCnda. «samwuxaroa. iqneb aq iaraRi<br />

hqondes damaluli», gauelva TavSi.<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 2


qarTuli<br />

axla labadis xaoiani qsovilis sinjva daiwyo,<br />

romelsac albaT bevri wvima da Tovli axsovs.<br />

labadis SigniTa nawilSi raRac magari moxvda<br />

xelSi. man labada amoatriala da xeli dausva<br />

sarCuls. iq saidumlo jibes waawyda. marTlac<br />

didi sizustiT unda eZebo, rom miagno. erTi<br />

Rili gaxsna da xeli frTxilad Seacura<br />

sarCulSi. iqneba xafangi aqvs damaluli, an kidev<br />

Tagvis sawamlavi, gaifiqra Tavisdauneburad.<br />

Tumca es misTvis sul erTi iyo. radac ar unda<br />

<strong>das</strong>jdomoda, unda gaego, ra iyo iq damaluli.<br />

xels amohyva muyaos wignaki.<br />

hainrixs vermaxtis samxedro bileTi eWira<br />

xelSi.<br />

III.<br />

mze kargad aWerda, roca hainrixma invalidis<br />

savarZelSi mjdomi hermani manqanaSi Casva. Tumca<br />

axalgazrda kaci mzis mcxunvarebas ki ara,<br />

mucelSi wvas ufro grZnobda.<br />

guSin kiolnSi iyo, sadac moinaxula muzeumi,<br />

romelSic winaT gestapos mier patimrebi iqnen<br />

nawamebi da mokluli. mas Sexvedra hqonda erTerT<br />

istorikosTan, romelmac naTeli mohfina<br />

omisdroindeli jariskacebis istorias.<br />

hainrixma aq gaigo, sinamdvileSi vin iyo<br />

hermani.<br />

hainrixma kadetis kari gaaRo da usityvod Cajda.<br />

usafrTxoebis qamari gadaiWira, Tumca ar unda<br />

daviwyeboda, rom jinsis qurTukis marcxena<br />

jibeSi plastmasis ga<strong>das</strong>abmeli edo. is qalaqs<br />

gascda, gazs fexi daaWira, siCqares moumata da<br />

soflis gzaze gavida.<br />

«dRes erT lamaz eqskursias gavakeTebT, batono<br />

kupers», Tqva hainrixma.<br />

«me hermani mqvia», isev SeuRrina moxucma.<br />

«Tqvens aqtSi ki sxva gvari weria. rogor gerqvaT<br />

maSin, vermaxtis dros?» hkiTxa hainrixma.<br />

«ra Tqvi?» xma auTrTolda hermans.<br />

moxucis saxis <strong>das</strong>anaxavad hainrixma sarke<br />

miatriala. «Tqvens aqtSi ar weria, rom Tqven<br />

yru xarT», upasuxa man. nebadarTuli 70 km<br />

siCqaris aRmniSvneli abrisTvis yuradReba<br />

arc miuqcevia, gazs fexi daaWira da siCqares<br />

moumata.<br />

marcxena mxares gza iyo, romelic aRmarTiT<br />

tyeSi Sedioda. hainrixs maSuqi ar CaurTavs,<br />

tyeSi ise Seuxvia. magrad daamuxruWa, katedi<br />

marcxniv gadaixara da hermani kars miaxeTqa.<br />

«ras niSnavs yovelive es?», uyviroda hermani.<br />

«Cqara gadadi gzaze!»<br />

hainrixma ukana fanjara daxura. abRuvlebuli<br />

2<br />

motoriT Sevarda manqana tyeSi. Suagul tyeSi<br />

bolomde daamuxruWa, manqana marjvena mxares<br />

miagdo uasfalto gzaze da 50 metris Semdeg<br />

Rartafze SeCerda. manqanidan gadmovida da haeri<br />

Rrmad SeisunTqa. Zalauflebis xelSi Cagdebis<br />

sasiamovno grZnoba daeufla. omSi namyofi<br />

kupersi SeiZleba gamocdili mebrZoli iyo,<br />

hermani ki - 54 wliT ufrosi hainrixze, romelic<br />

karateSi mwvane qamars flobda. man manqanis kari<br />

gaaRo da invalidis savarZels miuaxlovda.<br />

«saswrafod ukan dabrundi», yviroda hermani,<br />

«Torem problemebi geqneba, Se...»<br />

silis gawnam daamTavra yvirili.<br />

«Sen maSin ilaparakeb, roca me getyvi, kupers».<br />

hainrixi ukve Zalas flobda moxucze.<br />

«xelebi ukan waiRe!»<br />

hermani ar daemorCila. hainrixma gaSlili<br />

xelisguli Sublze miartya da Semdeg Tavisi<br />

SubliT mTeli ZaliT miawva misas.<br />

«xelebi ukan waiRe, rom Segikra, Torem<br />

ganaxeb, ras niSnavs tkivili». misi Tvalebis<br />

mzeras, mipyrobils moxucisadmi, nebismieri<br />

gaafTrebuli katis morjuleba SeeZlo.<br />

hermani aRar SeswinaaRmdegebia. hainrixma<br />

jinsis qurTukidan ga<strong>das</strong>abmeli amoiRo da<br />

moxucs xelebi Seukra. Semdeg ki misi manqanidan<br />

gamoyvanis droc dadga.<br />

«sad mivdivarT?» axla ki Serbilebuli toniT<br />

ikiTxa hermanma.<br />

«kiTxvebs aq me vsvam. Cven axla mivxedavT Seni<br />

egzekuciis saqmes».<br />

hainrixma invalidis savarZeli tyis SuagulSi<br />

Cadga da wre daartya mas. hermanma axeda, piri<br />

gaaRo raRacis saTqmelad, magram roca hainrixis<br />

xels Sexeda, isev daxura, Tumca zobeks mxolod<br />

sanTeblis Sarvlis jibidan amoReba surda.<br />

moxucma mimoixeda. irgvliv aravin Canda. manqanis<br />

danaxva aqedan ukve SeuZlebeli iyo. aq isini<br />

sruliad martoni iyvnen. hainrixma kolofidan<br />

sigareti amoiRo da moukida, hermans saxeSi<br />

Seabola da TvalebSi CaaSterda.<br />

«Seni gvari araa hermani», daiwyo man. «Seni saxeli<br />

da gvaria herbert kupersi, daibade 1923 wlis 25<br />

aprils. 1940 wlidan msaxurobdi vermaxtSi. 1942<br />

wels moxvdi aRmosavleT frontze. babi iarSi<br />

masobrivi Jletis Semdeg uamravi samoqalaqo<br />

piri daxoce ukrainaSi. maTi umetesoba qalebi<br />

da bavSvebi iyvnen, yvela ebraeli. ramdenime<br />

dRis win wavikiTxe TviTmxilvelTa Cvenebebi.»<br />

sigaretis ferfli gadaferTxa kupersis<br />

Sarvlidan da ganagrZo: «omis Semdeg gvari<br />

Seicvale da maswavleblad daiwye ucodveli<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


cxovreba. zogierTma pirovnebam izruna imaze,<br />

rom am tvirTis uzidvelad gecxovra».<br />

hermani dumda. hainrixi Tvals ar aSorebda mas.<br />

«Sen rom bolo dReebSi mudmivad ar gelanZRe,<br />

CemTvis es yvelaferi sulerTi iqneboda»,<br />

ganagrZo hainrixma. «magram Senma mudmivma<br />

nacisturma nabodvarma moTminebidan gamomiyvana.<br />

amitomac movqeqe Seni warsuli. hoda, axla amas<br />

erTxel da samudamod moeReba bolo, rom amis<br />

Semdeg aRaravis SeeSindes Seni».<br />

«gindaT...» hermans xma auTrTolda. «Cemi<br />

mokvla gindaT?»<br />

«rom mec SensaviT mkvleli gavxde?» upasuxa<br />

hainrixma. «ara, kupers, ase iolad ver wamixval<br />

xelidan».<br />

hainrixi adga, sigaretis namwvi silaze gasrisa,<br />

daixara da moxucs TvalebSi Caxeda.<br />

«momiyevi omis Sesaxeb», daiwyo hainrixma.<br />

«momiyevi im patara bavSvebis Sesaxeb, romlebic<br />

ukrainaSi daxvrite. minda vicode, ramdenad<br />

magari biWobaa daxvreta im ucodveli xalxisa,<br />

romelsac Tavis dacva ar SeuZlia.»<br />

hermanma Tavi gverdze miabruna. hainrixma<br />

nikapTan miutana xeli da saxe Tavisken<br />

miabrunebina.<br />

«momiyevi amis Sesaxeb», ar eSveboda is moxucs.<br />

«yvirodnen? tirodnen? ra manZilze asxamda<br />

sisxli? ise esrole, rom tkivili ar ganecadaT<br />

da maSinve momkvdariyvnen? minda, detalebi<br />

vicode.»<br />

moxucma hainrixs TvalebSi Sexeda, romelic<br />

kvlav ganagrZobda mis wvalebas. «rogori<br />

SegrZneba iyo?» hkiTxa da Tavi TvalebTan<br />

axlos miutana. «Caxede bavSvebs TvalebSi? ra<br />

SegrZneba iyo, roca Sen...»<br />

hermans misi danarCeni kiTxvebi aRar gaugonia.<br />

man ucbad sxva droSi gadainacvla, romelic<br />

egona, daviwyebuli hqonda. is fiqrebiT axla<br />

sul sxva adamianTan iyo. vilhelmTan.<br />

moxuc kacs Tvalwin daudga ukrainaSi<br />

datrialebuli ubedureba da is patara biWi.<br />

Semdeg ki gasrola. Tvalebi daxuWa. cremli<br />

Camougorda loyaze. Semdeg meore da... ucbad<br />

tirili autyda. is patara bavSviviT da mTeli<br />

Tavisi arsebiT tiroda.<br />

Semcbarma hainrixma ukan daixia. am adgilze<br />

movida im ganzraxviT, rom es adamiani<br />

daemcirebina da Suri eZia masze. aseT rames ki<br />

ar eloda. es Tavgadadebuli nacisti, romelic<br />

mas ramdenime wuTis win albaT didi siamovnebiT<br />

miayenebda kedelTan, ijda axla mis win da<br />

patara bavSviviT tiroda.<br />

hainrixi hermans gaognebuli ucqerda da aRar<br />

qarTuli<br />

icoda, ra eqna.<br />

moxuci kaci jer kidev slukunebda. hainrixma<br />

jinsis qurTukis ubis jibidan cxvirsaxoci<br />

amoiRo da miawoda.<br />

«gmadlob», upasuxa moxucma aTrTolebuli<br />

xmiT da cxviri moixoca. Semdeg ki hainrixis<br />

SeTavazebuli kolofidan sigareti amoiRo.<br />

IV.<br />

erTi kviris Semdeg kvlav orTopedTan unda<br />

wasuliyvnen. isini usityvod midiodnen nacnob<br />

gzaze. hermanma SuSaze daukakuna hainrixs,<br />

romelmac gamyofi fanjara Camoswia.<br />

«tyeSi Sedi, gTxov», Tqva hermanma<br />

moulodnelad.<br />

zobeki gaognebuli uyurebda moxucs sarkeSi.<br />

marcxniv Seuxvia da aRmarTze avida, oRond<br />

amjerad adrindelze SedarebiT nela. isev<br />

Rartafze daayena kadeti da moxuci gadmoiyvana<br />

manqanidan.<br />

«sigaretis moweva gindaT?» hkiTxa man.<br />

«ara marto eg. minda, raRac mogiyve», upasuxa<br />

moxucma.<br />

hainrixma sigareti miawoda.<br />

«Sen xar pirveli adamiani, romelsac 50 wlis<br />

Semdeg vuyvebi Cemi istoriis Sesaxeb», Tqva<br />

hermanma pirveli nafazis Semdeg da Tavi gverdze<br />

miabruna.<br />

patara Sesvenebis Semdeg daiwyo 50 wlis<br />

winandeli istoriis moyola: «ukrainaSi viyaviT.<br />

miviReT brZaneba ebraelebis ganadgurebis Sesaxeb.<br />

mxolod sami dRe iyo, rac aRmosavleT frontze<br />

vimyofebodi. manamde sxva brZanebebs vasrulebdi.<br />

mec iseve unda gavmxdariyavi damnaSave, rogorc<br />

sxvebi. mere veRaravin metyoda, rom am saqmeSi<br />

xelebi ar mqonda gasvrili. jer kacebi moiyvanes.<br />

jariskacebi, romlebmac Cvenebi daxoces.»<br />

hainrixi miwaze dajda da smenad gadaiqca.<br />

«Semdeg bavSvebis jeri dadga», ganagrZo hermanma.<br />

«es saSineleba iyo. Cemma oficerma miTxra, rom<br />

eseni momavali partizanebi arian da SemdgomSi<br />

Cvenze Surs iZiebdnen. me Tvalebi davxuWe. es<br />

Zalze Semzaravi ram iyo.»<br />

hermans Tvalebi auwylianda. hainrixma<br />

cxvirsaxoci miawoda.<br />

«roca Tvalebi gavaxile», is Tavs Zlivs<br />

imorCilebda, «ori maTgani jer kidev fexze<br />

idga. marcxena mxares mdgomi Cems Zmas, vilhelms<br />

hgavda Zalian. asakiTac misi toli iyo, eqvsi<br />

wlis. Tvalebic zustad misnairi hqonda. me...»<br />

hermans xma aukankalda. «me vilhelms vesrole»,<br />

Tqva man da bage auTrTolda.<br />

«Semdeg isev banakSi wavediT. gvamebi sadRac<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 2


qarTuli<br />

dafles. imis Semdeg maT Sesaxeb aRaraferi msmenia.<br />

arc erTs CvenTagans amaze arasodes ulaparakia.<br />

am saqmis Cadena Cven sulac ar gveamayeboda.<br />

vici, rom Cven damnaSaveni viyaviT.»<br />

«winaaRmdegoba ratom ar gauwieT?», hkiTxa<br />

hainrixma.<br />

«hm, winaaRmdegoba?» - aseve kiTxviT upasuxa<br />

moxucma. «sanam sasrolad wagviyvandnen, gzaze<br />

erT xes CavuareT. masze ekidnen Cveni mebrZolebi,<br />

romelTac kiserze raRac abrebi hqondaT<br />

gakeTebuli. maT winaaRmdegobis gaweva scades.»<br />

V.<br />

hainrixis samoqalaqo samsaxuris bolo kvira<br />

daiwyo. invalidis savarZelSi mjdomi moxuci<br />

usityvod Casva manqanaSi orTopedTan wasayvanad.<br />

gamyofi fanjara Camoswia, ukan mitrialda da<br />

hermans hkiTxa:<br />

«eqimi Tu tye?»<br />

«tye», upasuxa hermanma.<br />

«raRac mogitaneT», uTxra hainrixma da<br />

qurTukis jibidan franguli koniakis boTli<br />

amoiRo.<br />

«aq TiTqmis isea, rogorc <strong>das</strong>avleT frontze»,<br />

gaiRima moxucma.<br />

«ara, mainc ratom mlanZRavdiT xolme?» - hkiTxa<br />

hermans.<br />

«Cven arCevani ar gvqonda», daiwyo man.<br />

«hitleris xelisuflebis saTaveSi mosvlis<br />

Semdeg unda Cavweriliyavi «hitler-iugendSi».<br />

roca germania poloneTs daeca, maSinve jarSi<br />

mikres Tavi, Semdeg ki - frontze. waiyvanes Cemi<br />

megobrebi da saerTod, mTeli Cveni klasi.»<br />

hermanma boTli aiRo da koniaki nel-nela<br />

gadauSva yelSi.<br />

«Cven ar gvqonda arCevanis ufleba. an brZola,<br />

an dezertiroba», ganagrZobda moxuci. «rac<br />

dezertirebs damarTes, mogiyevi. stalini xom<br />

kidev uaresi iyo: milionze meti sakuTari<br />

jariskaci daaxvretina».<br />

man kidev mosva erTi ylupi koniaki da moyola<br />

ganagrZo: «nacistebma siymawviles momwyvites.<br />

maT umankoeba wamarTves da mkvlelobis<br />

manqanad gadamaqcies. dRes axalgazrdebs<br />

SegiZliaT airCioT an samxedro, an samoqalaqo<br />

samsaxuri.»<br />

«ras izamdiT axla, axalgazrda rom iyoT?»<br />

hkiTxa hainrixma.<br />

«imas, rasac Sen akeTeb: avirCevdi<br />

samoqalaqo samsaxurs», miugo moxucma.<br />

«mainc ratom gadmodioda Cemze<br />

mTeli brazi?» ar eSveboda hainrixi.<br />

«ici ra, bolo ori kvira Zalian bevri dro mqonda<br />

0<br />

safiqrelad. Cemi axalgazrdoba ganadgurebulia.<br />

Cven iZulebuli viyaviT, omSi wavsuliyaviT<br />

ise, rom ar gvqonda uaris Tqmis Sansi. omis<br />

Semdeg aravis surda amis Sesaxeb saubari. ras<br />

izam, aseTia omi. garda amisa, maSin sxvanairi<br />

dro iyo. Semdeg me maswavlebeli gavxdi. 60-ian<br />

wlebSi erTxelac prokuraturidan momakiTxes.<br />

damkiTxes, rogor iyo Cacxrilvis ambavi. sul<br />

es iyo. aravis ukiTxavs, maSin ra ganvicadeT.<br />

Sen iyavi pirveli adamiani, vinc am istoriiT<br />

dainteresda.»<br />

VI.<br />

hainrixma invalidis savarZelSi myofi hermani<br />

kadetidan gadmoiyvana da klinikaSi Seiyvana.<br />

uceb mxarze viRacis xelis Sexeba igrZno.<br />

«hainrix, gTxovT, saswrafod wamoxvideT»,<br />

uTxra eqimma buskem.<br />

eqimTa kabinetSi arsebuli situacia<br />

saatestacio gamoc<strong>das</strong> agonebda. mis pirdapir<br />

isxdnen eqimi buske, momvleli da klinikis<br />

personalTa ganyofilebis ufrosi, Srio<strong>der</strong>i.<br />

maTi daTrgunuli saxeebis danaxvaze hainrixs<br />

tanSi gaacia.<br />

«doqtor zomerlingis kabinetidan darekes, rom<br />

ori kviraa, rac batoni hermani orTopedTan<br />

samkurnalod ar yofila. bolo xanebSi Tqven<br />

iyaviT morige. sad iyaviT im dros?»<br />

«manqana gagvifuWda», miugo hainrixma.<br />

«sisuleles nu laparakobT», Seutia Srio<strong>der</strong>ma.<br />

Tqvens morigeobis wignakSi araferia Setanili<br />

manqanis gafuWebis Sesaxeb. kidev erTxel<br />

gekiTxebiT: sad iyaviT im dros?»<br />

«tyeSi», upasuxa hainrixma.<br />

«TqvenTvis albaT naTelia, rom Tqven borotad<br />

gamoiyeneT samsaxureobrivi movaleoba» uTxra<br />

Srio<strong>der</strong>ma da Tvalebi moWuta. «es saqme Zvirad<br />

dagijdebaT, batono zobek!»<br />

«Cven SegviZlia Tqvens winaaRmdeg procesi<br />

aRvZraT», ganagrZo buskem.<br />

hainrixs feri ecvala. xom ar ajobebda,<br />

muxldaCoqils bodiSi moexada da eamba «wminda<br />

inkviziciis» Sesaxeb?<br />

ucbad buskem mzera hainrixidan karze gadaitana<br />

da piri daaRo. Srio<strong>der</strong>sac iseTi gamometyveleba<br />

hqonda, TiTqos jalaTi mdgariyos mis winaSe.<br />

hainrixi karisken mitrialda.<br />

karSi hermani idga.<br />

VII.<br />

«dRes Cemi bolo samuSao dRea», Tqva<br />

hainrixma.<br />

hermani adga da yavarjens daeyrdno. «Cemic.<br />

3(16) maisi-ivnisi 2008


damblam gadaiara. iqneb sulac<br />

SurisZieba surda Cems sxeuls<br />

im wyeuli istoriis gamo».<br />

is sawolisken gaemarTa. «50<br />

welia, wesierad ar miZinia. is<br />

biWi, vilhelms rom hgavda...<br />

dRemde mdevnis, TiTqos<br />

miCivis. is Tvalebi... yovelRame<br />

vxedavdi maT. pirveladaa, rom<br />

ÜáÖÁÉÓ ÛÄÌÃÄ ÌßÅÒÈÍÄËÉ<br />

ÄÖÁÍÄÁÀ ÁÏØÓÉÏÒÓ:<br />

<strong>–</strong> ÊÉ ßÀÀÂÄ, ÌÀÒÀ, ÌÀÂÒÀÃ<br />

ÛÄÀÛÉÍÄ ÒÀ...<br />

<strong>–</strong> ÄÂ ÒÏÂÏÒ?<br />

<strong>–</strong> ÄÂÏÍÀ ÌÏÊÅÃÉ...<br />

***<br />

- ÄØÉÌÏ, ÅÄÒ ÂÀÃÀÅÄÜÅÉÄ ÀÌ<br />

ÐÀÐÉÒÏÓÓ - ãÀÅÒÏÁÓ ÌÉáÏ.<br />

- áÏÌ ÂÉÒÜÉÄ ÊÀÌ×ÄÔÉÈ<br />

ÛÄÝÅÀËÄ ÌÄÈØÉ?<br />

- ÛÄÅÝÅÀËÄ ÊÉÃÄÅÀÝ, ÌÀÂÒÀÌ<br />

ÝÄÝáËÉ ÀÒ ÄÊÉÃÄÁÀ, ãÏ!<br />

***<br />

ÏÒÉ ÓÏÌÄáÉ ÄÍÉÞËÀÅÄÁÀ<br />

ÄÒÈÌÀÍÄÈÓ:<br />

- ÌÏÃÉ ÜÀÅÚÅÉÍÈÏÈ ÃÀ ÅÉÍÝ<br />

Ö×ÒÏ ÌÀËÄ ÀÌÏÚÅÉÍÈÀÅÓ ÉÌÀÍ<br />

ÓÀáÉÍÊËÄ ÉÊÉÓÒÏÓÏ!<br />

ÌÄÏÒÄ ÃÙÉÓ ÓÀÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÏ:<br />

ÉÐÏÅÄÓ ÏÒÉ ÃÀÌáÒÜÅÀËÉ<br />

ÓÏÌÄáÉ.<br />

***<br />

- ÒÏÃÄÓÀÝ ×ÒÉØÉÀÔÒÓ<br />

ÅÖÈáÀÒÉ, ÒÏÌ ÜÄÌÉ ØÌÀÒÉ<br />

ÝáÅÉÒÉÃÀÍ ÁÏËÓ ÖÛÅÄÁÓ,<br />

ÌÉÐÀÓÖáÀ ÒÏÌ ÓÀÛÉÛÉ<br />

ÀÒÀ×ÄÒÉÀ.<br />

- ÒÀ ÈØÌÀ ÖÍÃÀ, ÚÅÄËÀ<br />

ÌßÄÅÄËÉ ÖÛÅÄÁÓ ÝáÅÉÒÉÃÀÍ<br />

ÁÏËÓ.<br />

am Temas vixseneb.»<br />

«am gaxsenebaze... ra mouvida<br />

vilhelms?» hkiTxa hainrixma.<br />

«amerikelebma Cveni qalaqi<br />

dabombes 1943 wlis agvistos<br />

bolos», upasuxa moxucma.<br />

«mamaCemi ecada, vilhelmi Cveni<br />

saxlis cecxlmokidebuli<br />

nangrevebidan gamoeyvana. im dRes<br />

orive daiRupa.»<br />

i u m o r i<br />

- ÊÉ ÌÀÂÒÀÌ ÜÄÌÉ ØÌÀÒÉ ÒÏÌ ÀÒ<br />

ÄßÄÅÀ?<br />

***<br />

-ÌÀÌÉÊÏ ÓÀÃ ÀÒÉÓ ÀËÐÄÁÉ?<br />

- ÃÄÃÀÛÄÍÓ äÊÉÈáÄ, ÌÀÓ ÖÚÅÀÒÓ<br />

ÚÅÄËÀ×ÒÉÓ ÂÀÃÀÀÃÂÉËÄÁÀ!<br />

***<br />

<strong>–</strong> ÄØÉÌÏ, ÒÀ ÍÉÛÍÄÁÉÈ ÖÍÃÀ<br />

ÃÀÃÂÉÍÃÄÓ ÓÊËÄÒÏÆÉÓ<br />

ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÀ?<br />

<strong>–</strong> ÌÄ ÈØÅÄÍ ÖÊÅÄ ÂÉÈáÀÒÉÈ ÀÌÉÓ<br />

ÛÄÓÀáÄÁ..<br />

***<br />

ÂÖÒÖËÉ ÀÃÉÓ ÌÀÔÀÒÄÁËÉÓ<br />

ÊÖÐÄÛÉ, ÓÀÃÀÝ ÆÀÍÂÄÁÉ ÓáÄÃÀÍ.<br />

ÂÀÊÅÉÒÅÄÁÖËÉ ÂÖÒÖËÉ ÝÏÔÀ<br />

áÍÉÓ ÛÄÌÃÄ ÊÉÈáÖËÏÁÓ: ÒÀÉÀ,<br />

ÃÄÉßÅÀ ÒÀÌÄ?<br />

***<br />

ÍÀÃÉÒÏÁÉÃÀÍ ÃÀÁÒÖÍÄÁÖËÉ<br />

ÌÏÍÀÃÉÒÄ ÓÀáËÛÉ ÌÏÉÚÅÀÍÓ<br />

ÌÂÄËÓ. ÌÄÆÏÁËÄÁÓ<br />

ÂÀÖáÀÒÃÄÁÀÈ, ÞËÉÅÓ ÀÒ<br />

ÌÏÉÚÅÀÍÀ ÍÀÍÀÃÉÒÄÁÉÏ, ÃÀ<br />

ÛÄÄÊÉÈáÄÁÉÀÍ.<br />

- ÒÀÌÃÄÍÉ ÔÚÅÉÀ ÄÓÒÏËÄ?<br />

- 10-ÉÏ<br />

- ÒÀÌÃÄÍÉ ÂÀÀÒÔÚÉ?<br />

- ÀÒÝÄÒÈÉ.<br />

- ÀÁÀ ÒÏÂÏÒ ÌÏÊÅÀÃÀ ÄÂ<br />

qarTuli<br />

hainrixma hermans xeli<br />

CamoarTva, saavadmyofos<br />

TeTri xalaTi gaixada,<br />

zurgCaTa moikida, xalaTi<br />

sawolze dado, velosipedze<br />

dajda da ise Cauqrola<br />

WiSkars, rom meti aRar<br />

gamomSvidobebia moxucs.<br />

hermani ki fanjarasTan idga<br />

da xels uqnevda mas.<br />

ÓÀÝÏÃÀÅÉ.<br />

- ÓÉÝÉËÉÈ ÌÏÊÅÃÀ, ÅÄÒÝ<br />

ÄÒÈÉ ÒÏÌ ÅÄÒ ÂÀÅÀÒÔÚÉ.<br />

***<br />

ÙÄËÅÉÓ ÃÒÏÓ, ÌÂÆÀÅÒÉ ÌÉÅÀ<br />

ÊÀÐÉÔÀÍÈÀÍ ÃÀ ÄÊÉÈáÄÁÀ:<br />

<strong>–</strong> ÒÀ ÌÀÍÞÉËÆÄÀ ÖÀáËÏÄÓÉ<br />

ÌÉßÀ?<br />

ÊÀÐÉÔÀÍÉ ÐÀÓÖáÏÁÓ:<br />

<strong>–</strong> ÏÒ ÌÉËÛÉÏ.<br />

ÌÂÆÀÅÒÓ ÂÀÖáÀÒÃÄÁÀ ÃÀ<br />

ÊÉÃÄÅ ÄÊÉÈáÄÁÀ:<br />

<strong>–</strong> ÌÀÒãÅÍÉÅ ÈÖ ÌÀÒÝáÍÉÅÏ?<br />

<strong>–</strong> ØÅÄÌÏÈÏ, <strong>–</strong> ÌÉÏÖÂÏ<br />

ÊÀÐÉÔÀÍÌÀ.<br />

***<br />

ÓÅÀÍÄÁÉ ÂÀÉÂÄÁÄÍ ÒÏÌ<br />

ÃÄÃÀÌÉßÀ ÁÒÖÍÀÅÓ ÃÀ<br />

ÈÀÅÁÒÖ ÃÀÄáÅÄÅÀÈ.<br />

***<br />

- ÄØÉÌÏ, ÌÀÒÈÀËÉÀ, ÒÏÌ<br />

ÀÌÁÏÁÄÍ, ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÀÓ<br />

ÅÄÒÀÍÀÉÒÉ ×ÖËÉÈ ÅÄÒ<br />

ÉÚÉÃÉÏ?<br />

- ÌÏÉÔÀ, ÊÀÝÏ, ÀØ! ÅÉÍ ÈØÅÀ<br />

ÄÂ ÓÉÓÖËÄËÄ?!<br />

***<br />

ÂÖÒÖËÌÀ ÔÚÖÐÄÁÉ ÃÀÉÍÀáÀ<br />

ÃÀ ÌÛÏÁÄËÓ ÂÀÊÅÉÒÅÄÁÖËÉ<br />

ÄÊÉÈáÄÁÀ?<br />

<strong>–</strong> ÀÂÉÀ ÉÂÉ ÈÖ ÉÂÉÀ ÀÂÉ?<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 1


qarTuli<br />

Jurnal qarTulis redaqcia acxadebs foto-konkurss „<br />

Cveni Jurnali acxadebs foto-konkurss saxelwodebiT<br />

„qarTuli“.<br />

gadaiReT mTebi, zRva, ca, quCebi, saxeebi... anu yvelaferi is,<br />

rac TqvenTvis qarTulia da gamogvigzavneT Tqveni fotoebi<br />

30 seqtembramde misamarTze qartuli@satvistomo.de.<br />

saukeTeso suraTebi ganTavsdeba Jurnalis garekanze.<br />

fffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffffff<br />

germaniis qarTuli saTvistomos organo<br />

gamoicema 2005 wlis oqtombridan<br />

Das Organ des Georgischen Vereins in <strong>Deutschland</strong> e.V.<br />

Herausgegeben seit Oktober 2005<br />

damfuZnebel-gamomcemeli:<br />

germaniis qarTuli saTvistomo<br />

saredaqcio kolegia:<br />

nino xabelaSvili (mT. redaqtori)<br />

nino dalaqiSvili<br />

nino cxomeliZe-depperSmidti<br />

TinaTin CiTinaSvili (redaqtori)<br />

kaifvordi<br />

madlobas vuxdiT iakob da nikoloz baliaSvilebs Jurnalis<br />

yvela nomris germaniaSi mowodebaSi udidesi daxmarebisaTvis<br />

redaqciis misamarTi:<br />

Georgischer Verein in<br />

<strong>Deutschland</strong> e.V.<br />

Leri Datashvili<br />

Roemerhofweg 51c<br />

85748 Garching b. MŠnchen<br />

dagvikavSirdiT:<br />

tel.: 0711/12 28 97 26<br />

el. fosta: qartuli@satvistomo.de<br />

Cveni partnioria<br />

amerikaSi gamomavali<br />

qarTuli gazeTi „mamuli“<br />

N3(16) maisi-ivnisi 2008 2

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!