LAPORAN - Jabatan Audit Negara

LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA TAHUN 2009 NEGERI PERAKLAPORANKETUA AUDIT NEGARAAKTIVITI JABATAN/AGENSIDAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAANNEGERI PERAKTAHUN 2009JABATAN AUDIT NEGARA MALAYSIANo. 15, Aras 1-5Persiaran Perdana, Presint 262518 WILAYAH PERSEKUTUAN PUTRAJAYAwww.audit.gov.myJABATAN AUDIT NEGARAMALAYSIAJH302756 cover perak.indd 110/14/10 2:36:30 PM

LAPORANKETUA AUDIT NEGARAAKTIVITI JABATAN/AGENSIDAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAANNEGERI PERAKTAHUN 2009JABATAN AUDIT NEGARAMALAYSIA1

KANDUNGAN

KANDUNGANPERKARAKATA PENDAHULUANINTISARI LAPORANMUKA SURATviixiBAHAGIAN I - AKTIVITI JABATAN /AGENSIPendahuluan 3Pejabat Tanah Dan Galian Negeri PerakPengurusan Aktiviti Pengambilan Pasir Dan Kesannya TerhadapAlam SekitarJabatan Agama Islam Negeri PerakPengurusan Pembekalan Dan Penyediaan Makanan Mentah DanBermasak Di Sekolah Menengah Agama Negeri PerakJabatan Kebajikan Masyarakat Negeri PerakPengurusan Program Pemberian Bantuan AmPejabat Daerah Dan Tanah KintaPengurusan Hasil Cukai TanahJabatan Kerja RayaPembinaan Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/Langkap, Teluk IntanJabatan Pertanian Negeri PerakProgram Pembangunan Usahawan Pemprosesan Makanan ProdukPertanianPejabat Setiausaha Kerajaan Negeri PerakPengurusan Pinjaman PelajaranPihak Berkuasa Tempatan (PBT)Perolehan Dan Pengurusan Aset32737507484111122BAHAGIAN II - PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERIPendahuluan 147Ladang Jalong Sdn. Bhd. 147Abid Samudra Sdn. Bhd. 168Pengurusan Murni Sdn. Bhd. 183iii

PERKARAMUKA SURATBAHAGIAN III - PERKARA AMPendahuluan 195Kedudukan Masa Kini Aktiviti Jabatan/Agensi Yang Dibangkitkan DalamLaporan Ketua Audit Negara Tahun 2008 195Pembentangan Laporan Ketua Audit Negara Mengenai AktivitiJabatan/Agensi Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri Perak203Mesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri 203PENUTUP 211iv

KATA PENDAHULUAN

KATA PENDAHULUAN1. Perkara 106 dan 107, Perlembagaan Persekutuan dan Akta Audit 1957,menghendaki Ketua Audit Negara mengaudit Penyata Kewangan serta Aktiviti KerajaanNegeri dan mengemukakan Laporan mengenainya kepada Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong dan Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak Darul Ridzuan. SeriPaduka Baginda Yang di-Pertuan Agong akan menitahkan supaya Laporan Ketua AuditNegara dibentangkan di Parlimen manakala Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri SultanPerak Darul Ridzuan menitahkan supaya laporan ini dibentangkan di Dewan UndanganNegeri Perak. Bagi memenuhi tanggungjawab ini, Jabatan Audit Negara telah menjalankanpengauditan prestasi untuk menilai sama ada sesuatu aktiviti Kerajaan telah dilaksanakandengan cekap, berhemat dan mencapai matlamat yang telah ditetapkan.2. Laporan saya mengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan Kerajaan NegeriPerak Tahun 2009 adalah hasil daripada pengauditan yang dijalankan terhadap lapan aktivitiyang dilaksanakan di lapan Jabatan/Agensi Negeri dan tiga Syarikat Subsidiari.Program/Aktiviti yang diaudit adalah berkaitan dengan Pengurusan Aktiviti PengambilanPasir Dan Kesannya Terhadap Alam Sekitar, Pengurusan Pembekalan Dan PenyediaanMakanan Mentah Dan Bermasak Di Sekolah Menengah Agama Negeri Perak, PengurusanProgram Pemberian Bantuan Am, Pengurusan Hasil Cukai Tanah, Pembinaan Jalan DanJambatan Pekan Chikus/Langkap, Teluk Intan, Program Pembangunan UsahawanPemprosesan Makanan Produk Pertanian, Pengurusan Pinjaman Pelajaran serta PerolehanDan Pengurusan Aset di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) dan Pengurusan SyarikatKerajaan Negeri iaitu Syarikat Ladang Jalong Sdn. Bhd., Syarikat Abid Samudra Sdn. Bhd.dan Syarikat Pengurusan Murni Sdn. Bhd.3. Pengauditan ini dijalankan bertujuan untuk menilai sama ada program dan projektelah dilaksanakan dengan berkesan mengikut tempoh yang ditetapkan, spesifikasikontrak/syarat-syarat perjanjian dipatuhi, tiada pembaziran dan mencapai matlamatnya.Pada umumnya pengauditan yang dijalankan mendapati masih terdapat beberapakelemahan yang berpunca daripada peraturan dan prosedur kewangan tidak dipatuhidengan sepenuhnya, penyeliaan kurang rapi, penguatkuasaan serta pemantauan yangkurang berkesan.4. Semua Pegawai Pengawal yang berkenaan telah dimaklumkan tentang perkara yangdilaporkan untuk pengesahan mereka. Laporan ini juga mengandungi kedudukan masa kinimengenai perkara yang dibangkitkan dalam Laporan saya bagi tahun 2008 untuk memberigambaran sejauh mana tindakan susulan dan pembetulan telah diambil oleh pihakJabatan/Agensi Negeri berkenaan terhadap isu yang telah dibangkitkan. Pada umumnya,Jabatan/Agensi Negeri berkenaan telah mengambil tindakan pembetulan terhadapkelemahan yang dibangkitkan.vii

5. Di samping memenuhi kehendak perundangan, saya berharap Laporan ini dapatdijadikan asas untuk memperbaiki segala kelemahan, memantapkan usahapenambahbaikan dan meningkatkan akauntabiliti dan integriti. Laporan ini juga pentingdalam usaha menangani krisis ekonomi serta menjadikan perkhidmatan awam satumekanisme dalam melaksanakan dan menterjemah segala program dan dasar awam sepertiuntuk memastikan pemuliharaan alam sekitar dan pengurusan sumber secara mampan,mengurangkan jurang digital masyarakat luar bandar dengan bandar, memberikanperkhidmatan yang berkualiti kepada masyarakat, membasmi kemiskinan, menstrukturkansemula masyarakat Malaysia, meningkatkan aktiviti ekonomi negara, pengukuhan institusikekeluargaan dan menyediakan kemudahan awam yang sempurna. Secara tidak langsungia akan menyumbang ke arah Program Transformasi Negara bagi memenuhi slogan“Rakyat Didahulukan, Pencapaian Diutamakan” bagi memenuhi keperluan, kepentingandan aspirasi setiap warga Malaysia.6. Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada semua pegawai Jabatan/AgensiNegeri/Syarikat Kerajaan Negeri Perak yang telah memberikan kerjasama kepada pegawaisaya sepanjang pengauditan dijalankan. Saya juga ingin melahirkan penghargaan danterima kasih kepada semua pegawai saya yang telah berusaha gigih serta memberikansepenuh komitmen untuk menyiapkan Laporan ini.(TAN SRI DATO’ SETIA HAJI AMBRIN BIN BUANG)Ketua Audit NegaraMalaysiaPutrajaya8 Jun 2010viii

INTISARI LAPORAN

INTISARI LAPORANBAHAGIAN I - AKTIVITI JABATAN/AGENSI1. Pejabat Tanah Dan Galian Negeri Perak - Pengurusan Aktiviti PengambilanPasir Dan Kesannya Terhadap Alam SekitarPengauditan aktiviti perlombongan dan pengambilan pasir bagi tempoh tahun 2007hingga 2009 telah dijalankan di Pejabat Pengarah Tanah Dan Galian Negeri Perak (PTG)dan tiga Pejabat Daerah Dan Tanah iaitu Seri Iskandar, Slim River dan Kampar. Aktiviti inimerangkumi pengambilan pasir yang dijalankan sama ada di atas tanah bermilik, tanahyang telah tamat pajakan melombong ataupun tanah Kerajaan. Permohonan pengambilanpasir diterima oleh Pejabat Daerah dan Tanah mengikut di mana kawasan itu terletak.Laporan kesesuaian tanah dan laporan teknikal daripada agensi-agensi lain perlu diperolehbagi mengetahui kedudukan dan pandangan teknikal berhubung kawasan yang dimohon.Permohonan pengambilan pasir akan dipertimbangkan untuk kelulusan oleh Pihak BerkuasaNegeri berdasarkan undang-undang dan peraturan-peraturan yang telah ditetapkan.Pengeluaran pasir di Negeri Perak bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 adalah sebanyak24.16 juta tan metrik melibatkan kutipan royalti sejumlah RM52.09 juta. Terdapat beberapakesan dan ancaman terhadap alam sekitar yang berpunca daripada aktiviti pengambilanpasir seperti hakisan dan ketidakstabilan tebing sungai, perubahan kepada bentuk mukabumi, kerosakan infrastruktur dan utiliti awam, ancaman ke atas kualiti air, ancaman ke atasflora dan fauna, habitat dan pendaratan tuntung, ancaman keselamatan pengguna jalan rayadan ancaman pengangkutan air. Impak ini terjadi berpunca daripada pelaksanaan operasipengambilan pasir yang tidak mematuhi syarat permit dan kelemahan penguatkuasaan olehJabatan/Agensi Kerajaan. Secara keseluruhannya, aktiviti pengambilan pasir adalah tidakmemuaskan dari aspek penguatkuasaan kerana berlaku banyak kes perlanggaran syaratyang ditetapkan oleh Jabatan/Agensi. Pemantauan dan penguatkuasaan secara berterusandan bersepadu perlu dilaksanakan oleh jabatan-jabatan yang terlibat iaitu Pejabat TanahDan Galian, Pentadbir Tanah Daerah, Jabatan Alam Sekitar dan Jabatan Pengairan DanSaliran bagi memastikan pengusaha mematuhi syarat yang ditetapkan. Kegagalanmematuhi syarat yang ditetapkan hendaklah diambil tindakan tegas supaya tidak berlakuimpak yang serius terhadap alam sekitar dan berlaku ketirisan hasil Kerajaan Negeri.2. Jabatan Agama Islam Negeri Perak - Pengurusan Pembekalan Dan PenyediaanMakanan Mentah Dan Bermasak Di Sekolah Menengah Agama Negeri PerakPengauditan Pengurusan Pembekalan Dan Penyediaan Makanan Mentah DanBermasak Di Sekolah Menengah Agama Negeri Perak dilaksanakan di Jabatan AgamaIslam Negeri Perak (JAIP) dan tiga buah sekolah Menengah Agama iaitu Sekolah MenengahAgama Izzuddin Shah Ipoh, Sekolah Menengah Agama Raja Perempuan Taayah Ipoh danxi

Sekolah Menengah Agama Raja Dr. Nazrin Shah, Kampong Gajah, Perak bagi tempohtahun 2008 hingga 2009. Pelaksanaan pembekalan makanan ini dibuat oleh Kerajaan Negerimelalui JAIP secara kontrak untuk tempoh setiap dua tahun. Bagi tempoh tahun 2008 hingga2009 nilai kontrak bagi melaksanakan program bekalan makanan mentah dan bermasakadalah berjumlah RM10.29 juta untuk pelajar seramai 1,990 orang. Kerajaan Negeri danJAIP bertanggungjawab menyediakan peruntukan tahunan, manakala JAIP dengankerjasama pihak sekolah menentukan dasar dan garis panduan untuk dipatuhi sertadilaksanakan oleh ketiga-tiga sekolah. Pada keseluruhannya, pengurusan pembekalanmakanan mentah dan bermasak di ketiga-tiga Sekolah Menengah Agama ini adalah kurangmemuaskan. Beberapa kelemahan perlu diperbaiki oleh JAIP seperti penyediaan dokumenkontrak yang sah, menguatkuasakan syarat-syarat kontrak, melaksanakan pemantauanterhadap aktiviti yang berkaitan pengurusan bekalan makanan mengikut kuantiti dan kualitiyang ditetapkan, penyimpanan dan kebersihan dari aspek perkakasan/peralatan dankesihatan. Adalah disyorkan agar JAIP dan pihak sekolah dapat melakukan pemantauansecara berjadual di samping menyediakan peruntukan yang mencukupi bagi kemudahansekolah tersebut.3. Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Perak - Pengurusan Program PemberianBantuan AmPengauditan Pengurusan Program Pemberian Bantuan Am dijalankan di JabatanKebajikan Masyarakat bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009. Tujuan program ini adalahuntuk membantu individu dan keluarga yang mengalami kesulitan kewangan. Objektifprogram adalah untuk mengubah sikap supaya berdikari dan membasmi kemiskinan.Sejumlah RM16.10 juta diperuntukkan di empat daerah di Negeri Perak untuk pelaksanaanprogram ini dan sejumlah RM15.87 juta atau 98.6% telah dibelanjakan. Padakeseluruhannya pengurusan bantuan am ini kurang memuaskan di sebabkan antaranyakelulusan permohonan bantuan lewat diproses, kajian semula bantuan tidak dibuat mengikuttempoh, bantuan dibayar kepada penerima yang telah meninggal dunia dan baki wang yangtidak dapat diagihkan lewat diakaunkan semula ke akaun Kerajaan. Selain itu pemantauanyang dilaksanakan masih kurang berkesan. Pemantauan ini perlu supaya dapatmenghindarkan penyalahgunaan wang bantuan dan pematuhan prosedur dan peraturankewangan.4. Pejabat Daerah Dan Tanah Kinta - Pengurusan Hasil Cukai TanahPengauditan terhadap pengurusan hasil cukai tanah dijalankan di Pejabat DaerahDan Tanah Kinta, Ipoh (Pejabat Tanah) bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009. PejabatTanah bertanggungjawab menguruskan semua urusan pentadbiran tanah di daerah kecilIpoh. Aktiviti di Pejabat Tanah merangkumi urusan memungut hasil tanah, pendaftaran,pembangunan dan penguatkuasaan. Pejabat Tanah menggunakan Sistem PendaftaranTanah Berkomputer (SPTB) bagi semua urusan mendaftarkan hak milik tanah. Sehinggaakhir bulan Disember 2009, bilangan hak milik yang didaftarkan adalah sebanyak 257,634xii

yang terdiri daripada 222,758 hak milik Pendaftar dan 34,876 hak milik Pejabat Tanah. Bagiurusan kutipan hasil tanah, Sistem Pentadbiran Hasil Tanah (SPHT) online telah digunapakai sejak tahun 2003. Sistem ini menyediakan kemudahan bayaran secara online iaituorang ramai boleh membuat bayaran di mana-mana Pejabat Tanah di Negeri Perak,perbankan internet dan juga di Pejabat Pos seluruh Malaysia. Secara keseluruhannyakutipan hasil cukai tanah melalui penggunaan SPHT online adalah baik kerana dapatmembantu memudahkan urusan pentadbiran hasil dan mengurangkan beban kerjakakitangan. Sistem ini dapat meningkatkan hasil kerja dan mengurangkan ralat yangdilakukan oleh kakitangan serta menyediakan kemudahan bayaran secara online.Bagaimanapun, masih terdapat kelemahan dalam pelaksanaan SPTB iaitu dari segikesahihan dan ketepatan data. Juga berlaku kelewatan mengambil tindakan susulanterhadap pemilik tanah yang enggan menjelaskan cukai tanah mengakibatkan tunggakanhasil cukai tanah tidak dapat dikurangkan. Setakat akhir tahun 2009, tunggakan hasil cukaitanah berjumlah RM43.62 juta. Maklumat pemilik tanah yang tidak lengkap dan rekod cukaitanah yang tidak kemas kini telah menimbulkan kesukaran kepada Pejabat Tanah untukmengesan pemilik yang bermasalah.5. Jabatan Kerja Raya - Pembinaan Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/Langkap,Teluk IntanPengauditan terhadap Pembinaan Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/Langkap,Teluk Intan dijalankan bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009. Projek pembinaan inimelibatkan 1,000m penghubung jalan dan dua jambatan merentangi Sungai Batang Padang(283m) dan merentangi tali air (17m). Sebelum pembinaan jalan dan jambatan ini, PekanChikus dan Pekan Langkap hanya dihubungkan oleh jalan batu lombong atas ban JabatanPengairan Dan Saliran di mana ianya terhad kepada kenderaan ringan sahaja. Denganterbinanya jalan ini, perhubungan penduduk antara Mukim Changkat Jong, Sungai Manikdan Labu Kubong akan lebih mudah dan cepat. Objektif pembinaan jalan dan jambatan iniadalah untuk menambahkan rangkaian jalan di samping memberi keselesaan perhubunganpenduduk Pekan Chikus dan Langkap memasarkan hasil pertanian. Kontrak pembinaanjalan dan jambatan ini telah diberikan kepada Kontraktor Sanjung Sempurna Sdn. Bhd. dikalangan 38 penender dengan harga kontrak sejumlah RM11.55 juta melalui tender KhasUntuk Bumiputera. Kontraktor telah mengambil tapak pada 13 Disember 2007 dan PerakuanSiap Kerja telah dikeluarkan pada 30 Jun 2009 berbanding tarikh siap asal kontrak pada 30April 2009. Bayaran harga kontrak terlaras (Arahan Perubahan Kerja) adalah berjumlahRM11.30 juta. Pada keseluruhannya, pembinaan jalan dan jambatan Pekan Chikus/Langkaptelah dilaksanakan dengan baik kerana kualiti pembinaan jalan dan jambatan serta perabutjalan telah mengikut spesifikasi kontrak di samping dapat disiapkan tidak melebihi hargakontrak. Ianya tercapai disebabkan pengawasan berterusan serta dedikasi kakitanganterhadap tugas yang diamanahkan menjadikan projek ini dapat disiapkan dan digunakanoleh rakyat walaupun terlewat selama dua bulan dan digunakan oleh rakyat.xiii

6. Jabatan Pertanian Negeri Perak - Program Pembangunan UsahawanPemprosesan Makanan Produk PertanianDasar Pertanian Negara Ketiga (DPN3) diperkenalkan bagi tempoh tahun 1998hingga 2010 bertujuan untuk memaksimumkan pendapatan melalui penggunaan sumbersecara optimum dalam sektor pertanian. Sasaran utama adalah untuk meningkatkanpengeluaran pertanian termasuk penerokaan sumber pertumbuhan baru dengan penyertaansektor swasta yang lebih besar, mengembangkan aktiviti pemprosesan berasaskanpertanian dan kepelbagaian produk, memperkukuhkan pemasaran dan rangkaian global,meningkatkan pendapatan pekebun kecil, petani dan nelayan serta menambah baik sistempenyampaian perkhidmatan. Pengauditan ini dijalankan bagi tempoh tahun 2007 hingga2009 yang mana Jabatan Pertanian Negeri Perak telah menerima peruntukan daripadaKerajaan Negeri sejumlah RM3.14 juta. Pengauditan di Pejabat Pertanian Daerah Kinta,Manjung dan Kuala Kangsar mendapati Program Pembangunan Usahawan PemprosesanMakanan Produk Pertanian adalah kurang memuaskan. Kelemahan dalam melaksanakanprogram tersebut adalah disebabkan ketiadaan garis panduan yang khusus dalampengurusan bantuan peralatan serta bengkel, tatacara pemilihan peserta dan juga kaedahpelaksanaan pemantauan tidak disediakan. Setakat ini Program ini hanya berjayamelahirkan 48.4% usahawan sahaja yang berjaya memperoleh pendapatan melebihiRM1,000 iaitu sasaran pendapatan Jabatan. Program ini wajar diteruskan kerana iamenggalakkan individu untuk menceburi bidang perniagaan secara serius dan menjadikanperniagaan sebagai punca pendapatan. Program ini akan lebih berjaya sekiranya Jabatanmemberikan penekanan terhadap pengurusan pemberian insentif secara teratur danberkesan. Produktiviti dan kualiti produk perlu dititikberatkan supaya produk yangdikeluarkan dapat menandingi produk dalam pasaran dan memasuki pasaran yang lebihglobal serta pemasaran perlu diperluaskan dengan kerjasama pelbagai agensi kerajaanyang pakar dalam bidang pemasaran dan penyelidikan seperti FAMA dan MARDI.7. Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Perak - Pengurusan Pinjaman PelajaranPengauditan terhadap Pengurusan Pinjaman Pelajaran adalah tertumpu kepadapengurusan pinjaman pelajaran dan kutipan bayaran balik pinjaman bagi tempoh tahun 2007hingga 2009. Kerajaan Negeri Perak telah mewujudkan Kumpulan Wang BiasiswaPengajian Tinggi Anak-anak Melayu Perak untuk membantu pelajar melanjutkan pelajaranke Pusat Pengajian Tinggi selaras dengan Enakmen Lembaga Amanah Kumpulan WangBiasiswa Melayu Tahun 1949 dan Kumpulan Biasiswa Rakyat Negeri Perak (Bukan Melayu)Tahun 1951. Pada keseluruhannya pengurusan pinjaman pelajaran ini adalah kurangmemuaskan kerana sistem berkomputer e-Pinjaman masih belum dapat beroperasi denganlancar kerana banyak modul tidak dapat menjana laporan. Di samping itu, integriti databoleh diragui kesahihan dan ketepatannya kerana tidak dapat disesuaikan dengan rekodmanual. Sejumlah RM2.14 juta telah diluluskan sebagai pinjaman pelajaran kepada 637pelajar bagi tempoh 2007 hingga 2009. Sehingga akhir tahun 2009 sejumlah RM4.95 jutatelah didapatkan sebagai bayaran balik pinjaman. Rekod pinjaman pelajar dan akaun lejarxiv

secara manual yang diselenggarakan adalah tidak kemas kini dan kurang lengkap.Mekanisme pemantauan bayaran balik pinjaman adalah lemah. Bagi tempoh tahun 2008hingga 2009 sejumlah RM59,730 tunggakan bayaran balik pinjaman tidak dapat dikutip dantelah dihapus kira kerana baki pinjaman yang rendah dan peminjam meninggal dunia.Selain itu, syarat perjanjian pinjaman tidak dipatuhi sepenuhnya.8. Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) - Perolehan Dan Pengurusan AsetPerolehan aset yang telah dibelanjakan oleh enam PBT yang terdiri daripada MajlisPerbandaran Taiping, Majlis Perbandaran Manjung, Majlis Perbandaran Teluk Intan, MajlisPerbandaran Kuala Kangsar, Majlis Daerah Kampar dan Majlis Daerah Perak Tengah bagitahun 2007 hingga 2009 sejumlah RM72.83 juta terdiri daripada peruntukan Majlis, KerajaanNegeri dan Kerajaan Persekutuan. Pengauditan ini meliputi perolehan dan pengurusan asetbagi tempoh tersebut termasuk projek terbengkalai. Secara keseluruhannya, perolehan danpengurusan aset PBT adalah pada tahap amat lemah kerana tidak mematuhi peraturan danprosedur kewangan yang ditetapkan. Antara kelemahan yang dikenal pasti ialah pembinaanlewat disiapkan dan terbengkalai menyebabkan kos meningkat. Tindakan penyenggaraantidak dilakukan bagi premis dan bangunan yang dibina manakala ada peralatan yangdiperoleh tidak digunakan. Tiada semakan fizikal dibuat terhadap peralatan yang dibeli yangtidak dibekalkan dan tidak mengikut spesifikasi. Bayaran dibuat terhadap projek pembinaanyang belum siap. Tindakan tegas tidak diambil untuk menyampaikan Notis Lucut Hak sertamemulakan prosiding Mahkamah terhadap kontraktor yang melanggar perjanjian kontrakpenswastaan. Tindakan pelupusan aset tidak dilakukan dengan segera bagi aset yang tidakboleh digunakan dan tidak ekonomi untuk dibaiki. Bagi meningkatkan kecekapan perolehandan pengurusan aset, PBT perlu membuat pemantauan yang berkesan terhadap projekprojekpembinaan supaya siap mengikut jadual bagi mengelakkan kelewatan danpeningkatan kos serta mengambil tindakan tegas terhadap kontraktor terbabit. PBT jugadisyorkan sentiasa memastikan premis, bangunan yang dibina boleh digunakan dandisenggara dengan baik, peralatan yang dibeli dibekalkan dan mengikut spesifikasi,membuat pemeriksaan fizikal sebelum bayaran dibuat, penyewa mematuhi segala syaratyang terkandung di dalam perjanjian kontrak dan melupus aset yang telah rosak dan usang.BAHAGIAN II - PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI9. Ladang Jalong Sdn. Bhd.Pengauditan di syarikat Ladang Jalong Sdn. Bhd. (LJSB) meliputi tempoh tahun 2007hingga 2009 serta skop pengauditan diperluaskan sehingga di peringkat penubuhan syarikat.Secara keseluruhannya, pengurusan LJSB adalah memuaskan kerana kedudukankewangan LJSB menunjukkan peningkatan yang baik pada tahun 2007 berbanding padatahun 2006 dan 2008. Bidang perladangan kelapa sawit iaitu aktiviti utama LJSB banyakbergantung kepada naik turun harga pasaran sawit yang dipengaruhi oleh ekonomi global.Bagaimanapun, pelaburan LJSB dalam empat syarikat subsidiari dan tiga syarikat bersekutuxv

gagal memberi pulangan sepatutnya dan memerlukan pihak pengurusan LJSB untukmengkaji semula akan kemampuannya dari segi kemahiran dan kepakaran dalam bidangyang diceburi. Pengurusan terhadap penghutang yang agak lemah mengakibatkan LJSBterpaksa menanggung tunggakan hutang daripada penyewa berjumlah RM0.26 juta. LJSBjuga tidak membayar dividen sekurang-kurangnya 10% daripada keuntungannya kepadaSyarikat Induk iaitu Perbadanan Pembangunan Pertanian Negeri Perak yang memegang100% ekuiti sahamnya sejak syarikat ini ditubuhkan pada tahun 1976.10. Abid Samudra Sdn. Bhd.Pengauditan di syarikat Abid Samudera Sdn. Bhd. (ASSB) meliputi tempoh tahun2007 hingga 2009 serta skop pengauditan diperluaskan sehingga di peringkat penubuhansyarikat. Secara keseluruhannya, pengurusan ASSB adalah pada tahap yang lemah keranaASSB tidak mampu memberi pulangan pelaburan kepada Perbadanan Kemajuan NegeriPerak (PKNP) yang memegang 100% ekuiti sahamnya. ASSB mengalami kerugian sebelumcukai terkumpul berjumlah RM0.45 juta dari tahun 2006 hingga 2008. ASSB menghadapimasalah kecairan kerana tidak berupaya menampung keseluruhan tanggungan semasanya.Didapati kerugian terkumpul ASSB sehingga 31 Disember 2008 berjumlah RM17.43 juta.ASSB juga perlu membayar balik pendahuluan berjumlah RM17.98 juta yang telahditerimanya daripada PKNP dan syarikat subsidiari PKNP. Ini adalah berdasarkan kepadaperatusan nisbah pulangan ke atas aset dan ekuiti yang negatif di samping ketidakupayaanASSB menampung keseluruhan tanggungannya dengan jumlah aset yang ada.11. Pengurusan Murni Sdn. Bhd.Secara keseluruhannya, pihak Audit mendapati pengurusan syarikat PengurusanMusni Sdn. Bhd. (PMSB) adalah memuaskan kerana kedudukan kewangan PMSBmenunjukkan peningkatan yang baik pada tahun 2008 berbanding tahun 2007 dan 2006.Penubuhan PMSB adalah berdasarkan kepada tanggungjawab sosial di dalam menyediakankeperluan penginapan pekerja-pekerja kilang dan industri di kawasan Zon PerdaganganBebas Jelapang Ipoh. PMSB berupaya meningkatkan keuntungan syarikat di sampingmenyokong pertumbuhan ekonomi Syarikat Induk. Bagaimanapun terdapat kelemahanseperti tunggakan sewa asrama berjumlah RM0.66 juta pada tahun 2008; kerja-kerjapenyelenggaraan kurang dipantau oleh pihak pengurusan PMSB;dan Unit Audit Dalamkurang berkesan.xvi

BAHAGIAN IAKTIVITI JABATAN/AGENSI

BAHAGIAN IAKTIVITI JABATAN/AGENSI1. PENDAHULUANSeksyen 6 Akta Audit 1957 menghendaki Ketua Audit Negara menjalankanpengauditan prestasi terhadap program dan aktiviti Jabatan/Agensi/Syarikat. Tujuanpengauditan prestasi adalah untuk menilai sama ada sesuatu program atau aktiviti telahdilaksanakan dengan cekap, ekonomi dan berkesan. Bagi memenuhi peruntukan Akta ini,lapan aktiviti bagi lapan Jabatan/Agensi dan tiga Syarikat Kerajaan Negeri telah dijalankan.Lapan aktiviti tersebut ialah Pengurusan Aktiviti Pengambilan Pasir Dan Kesannya TerhadapAlam Sekitar di Pejabat Tanah Dan Galian Negeri Perak; Pengurusan Pembekalan DanPenyediaan Makanan Mentah Dan Bermasak Di Sekolah Menengah Agama Negeri Perak dibawah Jabatan Agama Islam Negeri Perak; Pengurusan Program Pemberian Bantuan Am diJabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Perak; Pengurusan Hasil Cukai Tanah di PejabatDaerah Dan Tanah Kinta; Pembinaan Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/Langkap, TelukIntan di Jabatan Kerja Raya; Program Pembangunan Usahawan Pemprosesan MakananProduk Pertanian di Jabatan Pertanian Negeri Perak; Pengurusan Pinjaman Pelajaran diPejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Perak; Perolehan Dan Pengurusan Aset di PihakBerkuasa Tempatan (PBT) serta pengurusan tiga Syarikat Kerajaan Negeri iaitu SyarikatLadang Jalong Sdn. Bhd., Syarikat Abid Samudra Sdn. Bhd. dan Syarikat Pengurusan MurniSdn. Bhd.. Pemerhatian Audit mengenai semua pengauditan tersebut telah dimaklumkankepada semua Ketua Jabatan/Agensi yang terlibat. Hanya penemuan audit yang pentingdilaporkan di Bahagian ini.PEJABAT TANAH DAN GALIAN NEGERI PERAK2. PENGURUSAN AKTIVITI PENGAMBILAN PASIR DAN KESANNYA TERHADAPALAM SEKITAR2.1 LATAR BELAKANG2.1.1 Pasir merupakan salah satu bahan utama dalam industri pembinaan terutamanyayang melibatkan binaan konkrit dan jalan raya. Selain itu, pasir juga digunakan untuk kerjakerjatebus guna tanah. Sumber bekalan pasir yang paling banyak dan mudah didapati diNegeri Perak ialah dari dasar sungai dan lombong. Pengambilan pasir tertakluk kepadapenggunaan kaedah/jentera antaranya kapal korek, pam dan pontun, jengkaut jenis draglineatau hidraulik dan kaedah manual menggunakan tenaga manusia. Kegiatan pengambilanpasir sekiranya tidak diuruskan dengan baik boleh menimbulkan beberapa masalah kepadaalam sekitar antaranya kemusnahan flora dan fauna, hakisan dan ketidakstabilan tebing3

sungai, kerosakan ke atas persekitaran sungai, kemerosotan kualiti air serta kerosakaninfrastruktur seperti jalan raya dan kemudahan lain.2.1.2 Aktiviti pengambilan pasir dijalankan sama ada di atas tanah bermilik, tanah yangtelah tamat pajakan melombong dan tanah kerajaan. Permohonan pengambilan pasirditerima oleh Pejabat Daerah dan Tanah (PDT) mengikut kawasan itu terletak. Laporankesesuaian tanah dan laporan daripada agensi seperti Jabatan Pengairan Dan Saliran(JPS), Jabatan Alam Sekitar (JAS), Pihak Berkuasa Tempatan (PBT), Jabatan Kerja Raya(JKR) dan Jabatan Mineral Dan Geosains (JMG) perlu diperoleh bagi mengetahuikedudukan dan pandangan teknikal berhubung kawasan yang dimohon. Permohonanpengambilan pasir akan dipertimbangkan untuk kelulusan oleh pihak Pentadbir TanahDaerah atau Majlis Mesyuarat Kerajaan berdasarkan kepada Kanun Tanah Negara,Peraturan Tanah Perak dan undang-undang lain serta peraturan-peraturan yang telahditetapkan.2.1.3 Kutipan royalti pengeluaran pasir bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 adalahberjumlah RM52.09 juta adalah seperti di Jadual 2.1.Jadual 2.1Kutipan Royalti Bagi Tahun 2007 Hingga 2009Bil. TahunJumlah Royalti(RM Juta)1. 2007 13.222. 2008 15.683. 2009 23.19Jumlah 52.09Sumber: Pejabat Daerah Dan Tanah Di Negeri Perak2.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada aktiviti perlombongan danpengambilan pasir memberi kesan terhadap alam sekitar.2.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN2.3.1 Skop pengauditan adalah tertumpu kepada pengurusan aktiviti perlombongan danpengambilan pasir bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009. Pengauditan ini dijalankan diPejabat Pengarah Tanah Dan Galian Negeri Perak (PTG) dan tiga Pejabat Daerah DanTanah iaitu Seri Iskandar, Slim River dan Kampar.2.3.2 Kaedah pengauditan adalah dengan menyemak dan menganalisis maklumatberasaskan rekod, fail, data dan dokumen bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 berhubungdengan pengurusan aktiviti pengambilan pasir. Sebanyak 22 kelulusan pengambilan pasirdisemak sebagai sampel pengauditan iaitu 13 di Slim River, enam di Seri Iskandar dan tigadi Kampar. Jabatan Audit juga mendapatkan pandangan, laporan dan kepakaran agensiseperti JPS, JAS, JKR, JMG, Lembaga Air Perak (LAP), Jabatan Kesihatan dan Jabatan4

Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara Negeri Perak (PERHILITAN) bagimenjalankan ujian terhadap kualiti air, kestabilan tanah/tebing sungai dan sebagainya.Selain itu, lawatan fizikal ke tapak aktiviti dijalankan bagi meninjau keadaan persekitaransungai/lombong terlibat dan jalan-jalan yang menjadi laluan lori pengangkut pasir. Sebanyak110 borang soal selidik diedarkan kepada responden/orang awam untuk mendapatkanmaklum balas dan pandangan mengenai isu berkaitan aktiviti pengambilan pasir dankesannya terhadap alam sekitar.2.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan Ogos hingga Disember 2009 mendapatibeberapa kesan dan ancaman terhadap alam sekitar berpunca daripada aktiviti pengambilanpasir. Ini adalah disebabkan kurangnya operasi penguatkuasaan mengakibatkan berlakunyabanyak kes pelanggaran syarat yang telah ditetapkan oleh agensi. Antara kelemahan yangdiperhatikan adalah hakisan dan ketidakstabilan tebing sungai, perubahan kepada bentukaras muka bumi, kerosakan infrastruktur dan utiliti awam, ancaman ke atas kualiti air,halangan dan gangguan aliran sungai, ancaman ke atas habitat dan tapak pendaratantuntung, ancaman keselamatan pengguna jalan raya dan ancaman pengangkutan air.Penjelasan lanjut berhubung impak kepada alam sekitar adalah seperti berikut:2.4.1 Kesan Terhadap Alam SekitarPenemuan Audit daripada aktiviti pengambilan pasir dan kerja-kerja mencuci pasir adalahseperti berikut:a) Impak Kepada Kualiti AirAntara aktiviti yang memberi impak negatif kepada kualiti air sungai adalah melaluiaktiviti pengambilan pasir, air basuhan pasir dan juga tumpahan minyak seperti berikut:i) Air Keruh Disalur Ke SungaiLaporan Pengurusan Alam Sekitar antara lain menetapkan kolam perangkapmendap dan sistem perparitan untuk menyalurkan air larian permukaan (surfacerun-off) dan pelepasan daripada basuhan di bahagian palong hendaklah disediakan.Kolam perangkap mendap adalah bertujuan bagi menakung kelodak daripada terusmengalir ke dalam sungai juga merupakan sebagai langkah kawalan danpencegahan. Kolam tersebut hendaklah disenggarakan dengan baik dan berkesan.Sebarang pelepasan daripada kolam perangkap mendap ini ke mana-mana alur airtidak boleh mengandungi pepejal terampai melebihi 100mg/l. Semakan Auditmendapati lima pengusaha pasir di kedua-dua kawasan pengambilan pasir diSungai Bernam dan Sungai Perak tidak menyediakan kolam perangkap mendapbagi air lepasan cucian seperti di Foto 2.1 dan Foto 2.2.5

Foto 2.1Pengambilan Sampel Air Oleh Pihak JASFoto 2.2Air Lepasan Cucian Di Salur Terus Ke SungaiAir Keruh LepasanCucianAir CucianPasirAir Lepasan CucianTerus Ke SungaiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Perak, Bota KiriTarikh: 21 Oktober 2009Air keruh yang terhasil daripada aktiviti pengambilan dan pencucian pasir iniboleh mengakibatkan kualiti bekalan air mentah terjejas. Pihak Audit dengankerjasama JAS telah menjalankan ujian mengenai kualiti air di Sungai Bernamdan analisis daripada ujian tersebut menunjukkan parameter Total SuspendedSolid (TSS) di tiga lokasi dan Chemical Oxygen in Demand (COD) di satu lokasimelebihi had piawaian. Butiran lanjut seperti di Jadual 2.2.Jadual 2.2Analisis Parameter AirAnalisis In-Situ Parameter Yang DianalisisSampel MasaHad PiawaianpH TSS NH3-N COD BODA 12.04 ptg 6.64 19 0.92 17

tersebut tidak sepatutnya berada di tebing atau di atas rizab sungai kerana bolehmengakibatkan pencemaran sungai sekiranya berlaku tumpahan minyak sepertidi Foto 2.3 dan Foto 2.4.Foto 2.3Pam Penyedut Air Di Tebing SungaiFoto 2.4Pam Penyedut Air Di Tebing SungaiSungaiLantai Simen DiBawah Tong MinyakTidak DibinaSumber: Foto Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 27 Julai 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009• Tong Simpanan Minyak Di Tebing SungaiPelan Pengurusan Alam Sekitar menetapkan pihak pemaju perlulahmenyediakan stor yang berbumbung untuk menyimpan sisa-sisa minyakdaripada penyenggaraan lori dan mesin di dalam bekas yang sesuai danmelupuskan bahan buangan tersebut melalui kontraktor yang dilesenkan olehJAS. Pengusaha juga perlu memastikan bahawa pengurusan buangan inimematuhi Peraturan-peraturan Kualiti Alam Sekeliling (Buangan Terjadual) 2005,Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974. Semakan Audit mendapati tong minyak danminyak terpakai dibiarkan berada di tebing sungai seperti di Foto 2.5 danFoto 2.6. Ini boleh mengakibatkan berlakunya pencemaran sungai sertamemberi ancaman ke atas kualiti bekalan air mentah.7

Foto 2.5Tong Minyak Diesel Di Tebing SungaiFoto 2.6Tong Simpanan Minyak TerpakaiSungai BernamMinyak Hitam TerpakaiTerdedah Tanpa DitutupSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam Kg.Kelawar, Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Perak, Bota KiriTarikh: 21 Oktober 2009• Pelampung Kawalan Tumpahan Minyak Tidak DipasangMengikut syarat teknikal yang ditetapkan oleh JPS, pengusaha adalahbertanggungjawab terhadap apa-apa pencemaran seperti tumpahan minyakkepada sungai akibat pengambilan pasir dan hendaklah mengambil tindakanyang perlu bagi mengatasinya serta mematuhi laporan cadangan pencegahandan pengawalan untuk mengurangkan impak terhadap persekitaran. SemakanAudit mendapati enam pam penyedut pasir di Sungai Perak dan satu di SungaiBernam tidak dipasang pelampung kawalan tumpahan minyak seperti diFoto 2.7.Foto 2.7Pam Penyedut Pasir Tanpa PelampungKawalan Tumpahan MinyakSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Perak, Bota KiriTarikh: 21 Oktober 20098

Jadual 2.3Populasi Tuntung Bagi Tempoh Tahun 2001 Hingga 2007Tahun Bil. Sarang Bil. Telor Bil. AnakBil. AnakDilepaskan2001 181 4,323 482 3812002 59 1,240 114 02003 48 963 196 5312004168 20025 4872005 116 3102006192 33053 7962007 144 502008 Tiada maklumatSumber: Rekod Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara,Negeri Perak (PERHILITAN)Berdasarkan maklum balas, mengikut PTG Perak, permit yang berpotensi mencemarkansumber air yang berada hampir dengan water intakes akan dirujuk kepada pihak LAPmanakala bagi permit pengambilan pasir di Sungai Bernam semuanya telah dibatalkan.Pihak PTG Perak juga mencadangkan kawasan pendaratan tuntung dikenal pasti untuktujuan perlindungan. Sehingga kini, dua kawasan seluas 6.26 hektar telah diwartakanpada tahun 1993 sebagai kawasan konservasi tuntung.Pada pendapat Audit, aktiviti penguatkuasaan perlu dilakukan secara berkala olehsemua pihak yang terlibat terutamanya PTG, PDT, JPS dan JAS supayapengusaha mematuhi syarat teknikal yang ditetapkan serta mengurangkan kesannegatif kepada alam sekitar. Kelulusan bagi pengambilan pasir yang berhampirankawasan pemeliharaan tuntung perlu dikaji semula supaya tiada gangguanterhadap aktiviti pembiakan tuntung.b) Impak Kepada Kestabilan Tanah Dan Hakisan TebingSungai merupakan sumber alam yang perlu dipelihara dan berfungsi untuk mengalirkanair dan enapan dari kawasan tadahan ke lautan selain berperanan sebagai sumberbekalan air, jalan air untuk perhubungan dan pengangkutan, sumber makanan dan lainlainlagi. Sebarang aktiviti di sungai mahupun persekitarannya hendaklah dijalankanberdasarkan Garis Panduan/Manual JPS dan syarat-syarat lain yang ditetapkan supayaimpak terhadap tebing sungai tidak berlaku atau dikurangkan. Pelaksanaan aktivitisecara tidak teratur dan terkawal boleh mengakibatkan masalah seperti hakisan tanah,keruntuhan tebing sungai dan perubahan rupa bentuk aras muka bumi. Pada tahun2007 dan 2008 terdapat aduan daripada penduduk Kampung Lubuk Salak TanjongMalim kepada JPS mengatakan tebing sungai runtuh sehingga menjejaskan tanahkebun penduduk yang berpunca daripada aktiviti pengambilan pasir sungai. Antaraimpak tersebut adalah seperti berikut:i) Tebing Sungai RuntuhBagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 sebanyak tujuh pengusaha telah mendapatkelulusan mengambil dan memindahkan pasir di kawasan berhampiran KampungKelawar, Tanjong Malim. Mereka terdiri daripada tiga pengusaha pasir lombong10

dan empat pengusaha pasir sungai di Sungai Bernam. Pemeriksaan Auditmendapati beberapa lokasi tebing Sungai Bernam di kawasan pengambilan pasirsungai telah runtuh seperti di Foto 2.8 dan Foto 2.9.Foto 2.8Tebing Sungai RuntuhFoto 2.9Tebing Sungai RuntuhTebing Sungai RuntuhTebing Sungai RuntuhRailing JambatanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 14 Disember 2009Mengikut pandangan JPS Negeri Perak, keadaan ini berlaku antaranya berpuncadaripada pelaksanaan operasi pengambilan pasir tidak mematuhi Manual JPS atausyarat teknikal dan syarat permit yang telah ditetapkan. Antara ketidakpatuhanadalah seperti berikut:• Pengambilan pasir secara kaedah pam oleh seorang pengusaha di SungaiBernam walaupun kaedah ini tidak dibenarkan.• Pokok dan tumbuhan hijau di persekitaran tebing sungai telah dimusnahkan.• Stockpile berada kurang 10 meter dari tebing sungai.• Tebing ditambak telah menghalang atau mengganggu aliran air.• Pengambilan pasir sungai kurang 500 meter dari struktur jambatan.ii)Tebing Dan Rizab Sungai DikorekBerdasarkan Manual JPS, saluran sungai dan pelbagai saluran semula jadihendaklah diperuntukkan rizab bagi keperluan kelebaran antara laluan air dantebing iaitu seperti di Jadual 2.4.Jadual 2.4Keperluan Kelebaran Rizab SungaiKelebaran Laluan Air Keperluan Kelebaran RizabAntara Tebing Dari Kedua Belah TebingLebih 40 meter50 meter20 – 40 meter 40 meter10 – 20 meter 20 meter5 – 10 meter 10 meterKurang 5 meter5 meterSumber: Rekod Jabatan Pengairan Dan Saliran Negeri Perak11

Pemeriksaan Audit mendapati tebing sungai rosak di tiga kawasan pengusaha pasirdi kawasan Kampung Kelawar yang dikorek bagi tujuan pengambilan pasir ataupunkemudahan penyaluran air keluar ke sungai seperti di Foto 2.10 dan Foto 2.11.Foto 2.10Tebing Sungai Ketoyong DikorekFoto 2.11Rizab Sungai Bernam DikorekTebing Sungai DikorekSebahagian Rezab Sungai DikorekSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kampung Kelawar, Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kampung Kelawar, Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Kerosakan tebing tersebut tidak dilaporkan oleh pengusaha pasir kepada JPS ataumembaikinya sebagaimana ditetapkan dalam peraturan tersebut. Ketidakpatuhansyarat teknikal oleh pengusaha dan kelemahan pemantauan serta penguatkuasaanoleh pihak Pentadbir Tanah dan JPS Negeri Perak adalah antara puncapencerobohan dan kemusnahan ini berlaku.iii) Kerosakan Persekitaran SungaiMengikut Manual JPS atau syarat teknikal dan syarat-syarat permit adalah sepertiberikut:• Stockpile pasir ‘utama’ dan struktur mencuci pasir hendaklah berada sekurangkurangnya20 meter dari tebing sungai.• Stockpile pasir ‘sementara’ hendaklah berada 10 meter dari tebing sungai.• Pengambilan pasir mesti mengikut aras bumi yang ada di situ dan tidakdibenarkan mengorek serta meninggalkan lubang-lubang besar.• Pengambilan pasir tidak dibenarkan setengah rantai dari mana-mana sungai dandua rantai dari jalan awam.• Semua pokok dan tumbuhan hendaklah dikekalkan dan sebarang penebangan disekitar tebing hendaklah mendapat kebenaran JPS.Pemeriksaan Audit mendapati keadaan dan persekitaran di Sungai Bernamberhampiran Kampung Kelawar telah rosak akibat hakisan tebing, kemusnahanpokok-pokok dan tumbuhan di tebing sungai serta perubahan rupa bentukpermukaan tanah. Aktiviti pengambilan pasir ini juga secara langsung telah12

mengancam pokok dan tumbuh-tumbuhan lindungan tebing sungai, permukaantanah yang terbuka kepada hakisan angin dan air. Adalah diperhatikan kerosakantersebut berpunca daripada operasi aktiviti pengambilan pasir sungai dan pasirlombong. Antaranya adalah seperti berikut:• Struktur pam, kolam takungan/mendapan pasir dan stockpile berada kurang 10meter dari tebing sungai seperti di Foto 2.12.• Pokok teduhan dan tumbuh-tumbuhan lindungan tebing sungai termusnahseperti di Foto 2.13.Foto 2.12Kolam Takungan/Mendapan PasirDi Tebing SungaiFoto 2.13Pokok Dan TumbuhanDi Tebing Sungai MusnahKolam TakunganSungaiPokok DanTumbuhan MusnahSungaiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009iv) Perubahan Rupa Bentuk Aras Muka BumiMengikut syarat permit, “pemegang permit tidak dibenarkan mengorek danmeninggalkan sebarang lubang di mana-mana kawasan yang telah diluluskan.Pengambilan bahan batu mesti mengikut aras bumi yang ada di situ, apabiladiarahkan bagi menutup atau meratakan kawasan/tapak berkenaan, makapengusaha hendaklah berbuat demikian dengan segera. Keengganan berbuatdemikian akan mengakibatkan wang deposit dirampas bagi membolehkan pihakPentadbiran membayar kos meratakan kawasan/tapak berkenaan”. PemeriksaanAudit mendapati PDT Slim River telah meluluskan enam pengusaha pasir lombongdi Penempatan Sri Keledang Slim River (SKC) dan tiga di Kampung Kelawar,Tanjong Malim. Aktiviti pengambilan pasir lombong di kawasan SKC dan KampungKelawar telah dijalankan di bawah aras bumi atau aras yang dibenarkan. Kegiatanini telah mengakibatkan berlaku perubahan kepada bentuk aras muka bumidaripada kawasan tanah pamah yang ditumbuhi semak samun kepada terbentuklombong/lubang-lubang besar seperti di Foto 2.14 dan Foto 2.15.13

Foto 2.14Pengorekan Di Bawah ArasBumi/JalanFoto 2.15Kesan Pengorekan Di Bawah ArasBumi/JalanTerbentuk Lombong DanLubang-Lubang BesarAras BumiPengorekan DiBawah Aras BumiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kampung Kelawar, Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kampung Kelawar, Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Semakan Audit turut mendapati tiada bukti arahan dikeluarkan kepada pengusahasupaya memberhentikan tindakan mengorek di bawah aras bumi atau menimbuskembali kawasan yang terbentuk lombong. Mengikut laporan teknikal, PDT SlimRiver, pemindahan pasir di kawasan ini akan menyebabkanhakisan/runtuhan/kerosakan alam sekitar jika tidak dikawal dan tidak mengikut garispanduan yang ditetapkan. Pihak Majlis Daerah Tanjong Malim juga memberipandangan bahawa kawasan di Kampung Kelawar adalah berada dalam “ZonDataran Banjir” dan pernah diluluskan untuk pembangunan “Skim PerumahanBercampur”.Mengikut maklum balas auditi bertarikh 20 April 2010, selepas teguran Audit, semua permitpengambilan pasir di Kampung Kelawar telah dibatalkan dan rayuan semula telah dirujukkepada Majlis Mesyuarat Kerajaan (MMK). Syarat tambahan permit yang telah diluluskandalam Dasar Pengambilan Pasir Negeri Perak juga telah mengambil kira syarat jabatanteknikal. Bahagian Penguatkuasa PTG juga telah merancang program pemantauan disemua tempat pengeluaran pasir. Pemegang permit juga tidak lagi dibenarkan menjalankanpengambilan pasir di bawah paras bumi seperti yang ditetapkan dalam Dasar PengambilanPasir Negeri Perak.Pada pendapat Audit pemantauan yang tidak memuaskan menyebabkan berlakunyabanyak kes pelanggaran syarat yang ditetapkan oleh Agensi. Agensi penguat kuasaseperti PTG, PDT dan JPS perlu memastikan pengusaha mematuhi syaratpengambilan pasir yang ditetapkan. Akibat kegagalan mematuhi syarat yangditetapkan seperti syarat permit dan syarat teknikal, tindakan penguatkuasaanhendaklah diambil dengan serta merta dengan meminta pengusaha tersebut membaikikerosakan yang berpunca daripada aktiviti yang mereka jalankan.14

c) Impak Kepada Regime Sungai/Mendapani) Halangan Dan Gangguan Kepada Aliran Air SungaiMengikut Manual JPS atau syarat teknikal, pengusaha hendaklah memastikanaktiviti pengorekan pasir sungai tidak menjadi penghalang atau mengganggu aliranair sungai. Pemeriksaan Audit bersama pegawai-pegawai JPS dan PDT Slim Rivermendapati aliran air di suatu kawasan pengambilan pasir di Sungai Bernam telahmengecil kerana tebing sungai telah ditambak seperti Foto 2.16, aluran pencucianpasir dan longgokan stockpile pasir di tebing hingga ke tengah sungai seperti diFoto 2.17 dan Foto 2.18. Keadaan ini mengakibatkan ruang aluran air mengecildan meningkatkan kelajuan aliran air.Foto 2.16Tebing Sungai DitambakSungaiDitambakTebing AsalSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Lawatan pertamaFoto 2.17Longgokan StockpileDi Tengah SungaiLawatan keduaFoto 2.18Longgokan StockpileDi Tengah Sungai DikeluarkanStockpile beradadi laluan sungaiLaluan aliran airsungai mengecilSebahagian Stockpiletelah dikeluarkanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 11 Disember 200915

ii)Perubahan Regime SungaiPerubahan kepada alur aliran air sungai boleh berlaku secara semula jadi melaluihakisan dan pembentukan mendapan. Selain itu, perubahan juga berlakudisebabkan adanya aktiviti di sungai dan kawasan persekitarannya. Untuk itu,aktiviti pengambilan pasir perlu dilaksanakan berdasarkan Manual JPS dan syaratsyaratlain yang ditetapkan supaya kesan hakisan dan ketidakstabilan tebing,perubahan regime dan persekitaran serta halangan aliran air dikurangkan.Pemeriksaan Audit mendapati:• Alur aliran air di Sungai Bernam di dua kawasan pengambilan pasir di KampungKelawar Tanjong Malim ditambak atau ditimbus untuk kemudahan laluan jenterapengorek dan pengangkut pasir seperti di Foto 2.16 di atas.• Terbentuk dua alur alir sungai akibat berlaku mendapan di tengah-tengah SungaiKelawar di Kampung Kelawar tersebut seperti di Foto 2.19 dan Foto 2.20.Fenomena ini berlaku disebabkan tebing tersebut telah dikorek sama parasdengan air sungai tersebut.Foto 2.19Tebing Sungai Ketoyong DikorekFoto 2.20Terbentuk Dua Alur AirAlur Aliran AirAsalAliran SungaiAsalAliran SungaiBaru TerbentukSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kampung Kelawar, Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kampung Kelawar, Tanjong MalimTarikh: 11 Disember 2009iii) Mendapan Di Beberapa Bahagian SungaiMengikut Manual JPS/syarat teknikal, pengusaha hendaklah memastikan aktivitipengorekan pasir sungai tidak menjadi penghalang atau mengganggu aliran airsungai. Pengusaha dilarang menambak tebing sungai atau melonggokkan stockpilepasir yang boleh menghalang/mengganggu aliran air sungai. Tempat mencuci pasirhendaklah terletak sekurang-kurangnya 20 meter dari tebing sungai dan kolamtakungan perlu dibina supaya air yang berkeladak tidak disalurkan terus ke sungai.Aktiviti pengambilan pasir sungai dan persekitarannya yang tidak diurus denganteratur boleh menyumbang kepada mendapan bertimbun di tebing atau lain-lainbahagian sungai. Lawatan fizikal Audit mendapati wujudnya mendapan di beberapa16

ahagian sungai antaranya berpunca daripada aktiviti pengambilan pasir yang tidakmengikut syarat teknikal yang ditetapkan seperti kawasan berikut:• Mendapan di beberapa bahagian Sungai Bernam berpunca daripadapengambilan pasir sungai di Kampung Kelawar. Arus air meningkat deras dikawasan ini membawa bersamanya enapan dan menyebabkan mendapanberlaku di kawasan arus air perlahan di hilir sungai atau bertentangan dengankawasan yang terhakis seperti di Foto 2.21 dan Foto 2.22.Foto 2.21Arus Air Meningkat Membawa EnapanFoto 2.22Mendapan Di Lain-Lain Bahagian SungaiArus air membawaenapanMendapan dibahagian hilir sungaiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Bernam, Kampung Kelawar,Tanjong MalimTarikh: 13 Ogos 2009• Mendapan di bahagian sungai/muara alur air cucian pasir di Sungai Perak yangdisebabkan air cucian pasir dialirkan terus ke sungai tanpa dimendapkan dalamkolam takungan mendapan. Keadaan ini mengakibatkan struktur sungai tersebutmenjadi cetek dan terbentuk beting pasir seperti di Foto 2.23 dan Foto 2.24.Foto 2.23Beting Di Muara Saluran Cucian PasirFoto 2.24Beting Di Muara Saluran Cucian PasirBeting DiMuaraBeting Di MuaraSaluran CucianSaluranCucian PasirSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Perak, Bota Kiri, Perak TengahTarikh: 21 Oktober 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Perak, Bota Kiri, Perak TengahTarikh: 21 Oktober 200917

Berdasarkan maklum balas, PTG dan Pentadbir Tanah akan mengambil ingatan berkaitankaedah pengambilan pasir yang dicadangkan oleh jabatan teknikal seperti JPS dan JAS.Sebarang pembaharuan permit telah dipersetujui dirujuk kepada JPS terlebih dahulu.Pada pendapat Audit, agensi penguat kuasa seperti PTG, PDT dan JPS perlumemastikan pengusaha mematuhi syarat pengambilan pasir yang ditetapkan.d) Impak Kepada UdaraAntara syarat yang ditetapkan oleh pihak JAS, pihak pengusaha hendaklah memastikanlaluan atau jalan dari tempat pengambilan pasir ke jalan raya awam dijaga dalamkeadaan bersih dan tidak berdebu pada setiap masa. Pelan Pengurusan Alam Sekitarbagi pengeluaran pasir di Kampung Kelawar antara lain menyatakan langkah-langkahkawalan debu dan habuk dari aktiviti pengambilan pasir adalah dengan menyembur airsepanjang jalan operasi dengan menggunakan lori tangki. Washing bay hendaklahdisediakan bagi membersihkan tayar-tayar lori, bagi lori yang akan keluar daripadakawasan operasi. Semakan Audit mendapati berlakunya pencemaran debu dan habuk dikawasan atau persekitaran laluan lori di Kampung Kelawar dan penempatan SKC.Bagaimanapun, tiada washing bay disediakan bagi setiap kawasan yang telahdiluluskan permit pengeluaran pasir di kawasan tersebut. Laluan yang tidak disiram airatau di senggara dengan sewajarnya adalah seperti di Foto 2.25.Foto 2.25Persekitaran Udara Tidak BersihHabukDan DebuSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Kampung Sri Kledang, Slim RiverTarikh: 14 Oktober 2009Pada pendapat Audit, PTG, PDT dan JAS hendaklah memantau kawasan pengambilanpasir bagi memastikan syarat dan Pelan Pengurusan Alam Sekitar dipatuhi olehpengusaha supaya kesan habuk dan debu dapat dikurangkan.18

e) Impak Kepada Infrastruktur, Utiliti Awam Dan Keselamatan Penggunai) Kerosakan Jalan RayaSemakan Audit terhadap aktiviti pengambilan pasir di kawasan penempatan SriKledang (SKC) Slim River mendapati sebahagian jalan raya di laluan FT 1205 FeldaSungai Tinggi, laluan FT 1206 Felda Soeharto, laluan FT 1209 Sungai TinggiSelatan dan laluan B44 Tanjong Malim/Sungai Besar sepanjang 11 kilometer telahrosak teruk. Menurut maklumat yang diperoleh daripada pihak JKR Daerah HuluSelangor, kerosakan tersebut adalah disebabkan penggunaan kenderaan beratterutamanya lori muatan pasir yang melebihi had muatan berbanding reka bentukjalan tersebut hanya untuk ketahanan berat 13 tan dengan kelebaran jalan enammeter. Kos yang diperlukan untuk membaiki semula jalan yang rosak adalah tinggiiaitu dianggarkan berjumlah RM4.5 juta. Sekiranya keseluruhan jalan tersebutsepanjang 30 kilometer hendak dinaiktarafkan ianya memerlukan anggaran kosberjumlah RM35 juta. Bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009, sejumlah RM1.57 jutatelah dibelanjakan untuk membaik pulih laluan B44 tersebut. Berdasarkan laporantersebut, pihak Audit telah melawat kawasan berkenaan pada 11 September 2009dan 14 Oktober 2009, mendapati lori antara 12 hingga 14 tayar yang membawamuatan pasir antara 30 hingga 40 metrik tan melalui jalan tersebut seperti di Foto2.26.Foto 2.26Jalan Raya Rosak TerukLori MelebihiHad MuatanJalan RayaRosakSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Kampung Sri Kledang, Tanjong MalimTarikh: 11 September 2009Keadaan ini telah menyebabkan kesulitan dan mengancam keselamatan kepadapengguna jalan raya lain terutamanya penduduk Penempatan Sri Kledang yangmenggunakan jalan berkenaan untuk menjalankan aktiviti harian.19

ii)Ancaman Keselamatan Pengguna• Pengambilan Pasir Berhampiran Struktur JambatanSyarat-syarat teknikal perlombongan pasir sungai menetapkan aktivitipengambilan pasir sungai tidak dibenarkan dalam lingkungan 500 meter darimana-mana struktur hidraulik seperti rumah pam, water intakes, jambatan, jetidan sebagainya kecuali dengan kebenaran JPS. Semakan Audit mendapatiaktiviti pengambilan pasir di Sungai Perak, Mukim Bota Daerah Perak Tengahtelah diluluskan kepada seorang pengusaha walaupun pihak JPS tidakmenyokong permohonan tersebut dengan alasan seperti berikut:‣ Tapak yang dimohon terlalu hampir dengan struktur kawalan hakisan (groyne)jambatan iaitu groyne 1,2,3 & 11 dan struktur Jambatan Sultan Idris Shah II,Perak Tengah.‣ Berada kurang 20 meter dari tebing sungai yang merupakan rizab lembanganSungai Perak.‣ Jarak lokasi pengambilan pasir adalah dekat iaitu sekitar 320 meter dengankawasan seorang pengusaha lain.‣ Terlalu hampir dengan tapak pembiakan tuntung.• Ancaman Keselamatan Pengguna Jalan Raya‣ Jalan Keluar Masuk Lori Pengangkut Pasir Di Kawasan SelekohPermohonan seorang pengusaha untuk mengeluarkan dan memindahkanpasir sungai di Kampung Teluk Kepayang, Mukim Bota telah diluluskan olehPDT Perak Tengah. Bagaimanapun, semakan Audit mendapati pihak JKRtidak menyokong permohonan tersebut kerana jalan keluar masuk kawasanyang terlibat dengan pengeluaran pasir adalah dalam kawasan selekoh yangboleh membahayakan lalu lintas seperti di Foto 2.27.Foto 2.27Jalan Keluar Masuk KeKawasan Pengambilan Pasir Di SelekohSelekohLaluan Keluar/Masuk KeKaw. Pengambilan PasirSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kampung Teluk Kepayang, Bota KiriTarikh: 2 Oktober 200920

‣ Jalan Keluar Masuk Tidak DisenggarakanSemakan Audit mendapati jalan yang digunakan untuk keluar ke jalan utamadari kawasan pengambilan pasir Kampung Kelawar Slim River dan kawasanpengambilan pasir di Daerah Perak Tengah tidak disenggarakan dengansewajarnya. Pemerhatian Audit mendapati jalan raya berpasir tidakdibersihkan dan tidak disiram dengan air bagi mengelakkan debu dan habukberterbangan. Pihak JKR Perak Tengah telah memberi ingatan kepada PDTPerak Tengah melalui surat pada bulan Disember 2008 mengenai kegagalanpihak pengusaha menyenggara jalan keluar/masuk kawasan pengeluaranpasir ke jalan utama. Keadaan permukaan jalan yang berpasir bolehmembahayakan pengguna jalan raya dan terdedah kepada persekitaran yangtidak bersih seperti di Foto 2.28 dan Foto 2.29.Foto 2.28Jalan Keluar Masuk Lori Tidak DibersihkanFoto 2.29Jalan Keluar Masuk Lori Tidak DibersihkanJalan Raya BerpasirTidak DibersihkanBahu Jalan Berpasir TidakDibersihkanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Kampung Kelawar, Tanjong Malim.Tarikh: 25 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Bota Kiri, Perak TengahTarikh: 21 Oktober 2009• Ancaman Keselamatan Pengguna Pengangkutan AirMengikut syarat teknikal JPS, sekiranya kaedah pam digunakan untukmengambil pasir sungai di kawasan yang terdapat aktiviti pengangkutan air lain,pengusaha dikehendaki memastikan tali pengukuh (anchor wire) dan paipmenggalur pasir ke stockpile tidak menjadi penghalang kepada laluanpengangkutan air. Semakan Audit mendapati tali pengukuh ponton pengepampasir telah dibina oleh dua pengusaha pasir merintangi Sungai Perak di DaerahPerak Tengah seperti di Foto 2.30 dan Foto 2.31. Keadaan ini menghalangpergerakan pengangkutan air dan boleh membahayakan pengguna terutamanyabot kecil seperti nelayan, bot jabatan/agensi kerajaan yang melalui kawasantersebut.21

Foto 2.30Tali Pengukuh Ponton Merintangi SungaiFoto 2.31Tali Pengukuh Ponton Merintangi SungaiTali PengukuhPontonTali PengukuhPontonSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Perak, Bota.Tarikh: 21 Oktober 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Perak, BotaTarikh: 21 Oktober 2009Mengikut maklum balas Auditi, semua pemegang permit dikehendaki mendepositkansejumlah wang yang ditentukan oleh Pentadbir Tanah setelah berunding dengan agensiterbabit. Dasar Pengambilan Pasir Negeri Perak juga mengenakan syarat pemegang permitbertanggungjawab membaiki sebarang kerosakan. Bagi isu keselamatan pengguna,langkah mitigasi ke atas potensi kemalangan pengguna jalan raya, bot kecil dan pekerjaakan dipertimbangkan.Pada pendapat Audit, jalan raya merupakan laluan awam dan jika rosak perlu dibaikisemula. Laluan yang melibatkan keluar masuk lori perlu sentiasa disenggarakan bagitujuan kemudahan dan keselamatan penduduk setempat. Pandangan dan syaratjabatan teknikal perlu diambil kira dan dipatuhi sepenuhnya. Penguatkuasaan jugaperlu dipertingkatkan supaya infrastruktur dan utiliti awam terpelihara, selamatdigunakan serta menghindarkan pembaziran wang awam.2.4.2 Pandangan Awam Mengenai Aktiviti Pengambilan PasirSebanyak 110 borang soal selidik telah diedarkan kepada penduduk setempat di sekitarkawasan Kampung Kelawar dan SKC Slim River bertujuan mendapatkan pandanganmengenai aktiviti pengambilan pasir yang telah beroperasi di kawasan penempatan mereka.Penduduk diminta untuk memberikan maklum balas mengenai gangguan, jenis gangguanyang diterima, kesan pencemaran yang dihadapi dan cadangan terhadap aktivitipengambilan pasir. Parameter bagi jenis gangguan yang diterima ialah bunyi bising, habukdan keselamatan seperti di Jadual 2.5.22

Jadual 2.5Maklum Balas Orang Awam Terhadap Jenis Gangguan Yang DiterimaRespondenMengikut Kawasan JumlahJenis GangguanKampung Penempatan Responden%Kelawar SKCBunyi 5 7 12 10.9Habuk 35 11 46 41.8Keselamatan 20 32 52 47.3Jumlah 60 50 110 100Sumber: Jabatan Audit NegaraDaripada maklum balas soal selidik Audit didapati 47.3% melibatkan gangguan keselamatan,41.8% gangguan habuk dan 10.9% gangguan bunyi bising. Maklumbalas respondenmenunjukkan impak gangguan keselamatan adalah lebih tinggi berbanding dengangangguan habuk dan bunyi. Selain itu, sejumlah 43 atau 39.1% maklum balas diterimadaripada responden mengenai cadangan tindakan patut diambil terhadap aktivitipengambilan pasir ini. Butiran lanjut adalah seperti di Jadual 2.6.Jadual 2.6Cadangan Orang Awam Terhadap Aktiviti Pengambilan PasirRespondenCadangan Mengikut Kawasan JumlahOrang Awam Kampung Penempatan Responden%Kelawar SKCHenti Operasi 14 6 20 46.5Baiki Jalan 2 14 16 37.2Penguatkuasaan 4 3 7 16.3Jumlah 20 23 43 100Sumber: Jabatan Audit NegaraMaklum balas menunjukkan bahawa 20 atau 46.5% responden mencadangkan agardihentikan operasi pengambilan pasir di kawasan tersebut kerana ia menjadi punca utamakerosakan dan kemusnahan serta pencemaran alam sekitar di kawasan penempatanmereka. Sebanyak 37.2% responden meminta agar dibaiki segera jalan yang rosak supayadapat digunakan semula oleh penduduk sekitar terutamanya di kawasan penempatan SriKledang (SKC). Manakala 16.3% menyarankan agar dipertingkatkan lagi operasipenguatkuasaan oleh agensi-agensi kerajaan yang terlibat seperti PTG, PDT, JPS, JAS danJPJ bagi memastikan pengusaha pasir mematuhi peraturan-peraturan yang telah ditetapkanoleh Kerajaan.PTG Negeri Perak dan Pentadbir Tanah mengambil maklum mengenai pandangan awamdan telah disampaikan kepada Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri semasa pertimbanganrayuan pembaharuan permit di kawasan Kampung Kelawar, Slim River.23

2.4.3 Mitigasi Oleh Kerajaan NegeriDasar dan kaedah perlu diwujudkan bagi membaik pulih, mengatasi dan mengurangkankerosakan alam sekitar akibat daripada aktiviti pengambilan pasir. Sebelum ini tiada satudasar yang jelas bagi mengawal aktiviti pengambilan dan pemindahan pasir di negeri ini.Ketiadaan dasar yang jelas ini menyebabkan syarat-syarat tambahan dalam permit 4C yangdiguna pakai di semua Pejabat Pentadbir Tanah Daerah berbeza di antara satu sama laindan terdapat tindakan-tindakan yang dilakukan oleh pengusaha pasir menimbulkan banyakmasalah kepada masyarakat setempat. Lanjutan itu, pada bulan Mei 2009 Pihak BerkuasaNegeri (PBN) telah meluluskan Dasar Pengeluaran Pasir Negeri Perak dengan matlamat:a) Mewujudkan pengurusan pengeluaran dan pemindahan pasir yang efisien, telus danseragam selaras dengan undang-undang, keperluan pembangunan dan memastikankepentingan semua pihak terpelihara.b) Memastikan keutamaan sumber bekalan pasir kepada industri tempatan mencukupi dantidak terjejas.c) Memastikan pengeluaran bahan pasir diurus secara cekap, lestari dan tidakmenjejaskan kualiti dan keseimbangan alam sekitar termasuk implikasi sosialmasyarakat setempat.d) Memastikan sumbangan industri pasir kepada sumber hasil negeri dioptimumkanmelalui kutipan royalti dan penguatkuasaan undang-undang.e) Memastikan tindakan penguatkuasaan dilaksanakan secara berkesan dan adil yangboleh diterima oleh semua pihak yang terlibat.PBN telah menetapkan kaedah pengurusan dan syarat bagi memantapkan lagi pengurusanpengeluaran pasir ke arah pencapaian matlamat dasarnya seperti:i) Penubuhan Jawatankuasa Khas bagi menimbang dan memperakukan permohonanmendapatkan Permit 4C di peringkat daerah dan PTG dengan keahlian seperti diJadual 2.7.Jadual 2.7Keahlian Jawatankuasa KhasJawatan Peringkat Daerah Peringkat Pejabat Tanah Dan GalianPengerusi Pentadbir Tanah Pengarah Tanah dan GalianSetiausahaKetua Penolong Pegawai Daerah Penolong Pengarah Tanah dan Galian(Tanah)(Industri)Yang Dipertua PBT yang berkaitanTimbalan Pengarah Tanah dan Galian(Pengurusan)Penolong Pengarah Tanah dan GalianJurutera Daerah JPSAJK(Bahagian Penguatkuasa)Pengarah Jabatan Mineral dan GeosainsJabatan Kastam Diraja Malaysia Pengarah Jabatan Kastam Diraja MalaysiaPengarah Jabatan LautSumber: Pejabat Pengarah Tanah Dan Galian24

ii) Pengeluaran permit di atas tanah Kerajaan yang terdapat kepentingan tidakberdaftar.iii) Had pengambilan pasir lombong, pasir sungai dan silika.iv) Kadar deposit dan fi bahan batu.v) Penyeragaman syarat tambahan Permit 4C.vi) Penyeragaman tempoh permit/lanjutan tempoh permit dan doket.vii) Penggunaan lori bagi operasi pengangkutan pasir.viii) Kebenaran membawa pasir keluar Negeri Perak (Dalam Malaysia dan Eksport).ix) Pengeluaran Permit 4C di kawasan/tanah pajakan melombong yang masih berkuatkuasa.x) Penyediaan laporan pengurusan alam sekitar.xi) Waktu operasi permit.xii) Penyenaraian hitam pemegang permit yang melanggar syarat.xiii) Penggunaan jeti bagi pengangkutan pasir.xiv) Pelaksanaan Enakmen Mineral.xv) Entiti yang boleh diluluskan permit.xvi) Prosedur penguatkuasaan permit.Mengikut maklum balas PTG Perak, Pekeliling Pengarah Tanah Dan Galian Negeri Bil. 5Tahun 2009 telah dibuku dan diedarkan kepada semua Pejabat Tanah dan Jabatan Teknikalberkaitan. Taklimat pertama kepada pemegang permit di peringkat Daerah telah diadakan diDaerah Batang Padang. Melalui taklimat ini diharapkan pemahaman dan pematuhan dasarserta polisi boleh dipertingkatkan lagi.Pada pendapat Audit, Dasar Pengeluaran Pasir yang diluluskan oleh PBN adalah baikuntuk mewujudkan pengurusan pengeluaran pasir yang cekap dan berkesan.Pekeliling Pengarah Tanah Dan Galian Negeri Bil. 5 Tahun 2009 - PenyeragamanSyarat Tambahan Permit Pemindahan Bahan Batuan telah dikeluarkan pada 22Disember 2009 berkuat kuasa mulai 1 Januari 2010 kepada Pentadbir-pentadbir TanahDaerah. Bagaimanapun, pekeliling secara terperinci mengenai kaedah pelaksanaandasar yang diluluskan oleh PBN masih belum dikeluarkan.2.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya, aktiviti pengambilan pasir adalah tidak memuaskan dariaspek penguatkuasaan kerana berlaku banyak kes perlanggaran syarat yang ditetapkanoleh agensi. Operasi penguatkuasaan yang tidak memuaskan ini telah memberi kesanterhadap alam sekitar seperti hakisan tebing sungai, perubahan rupa bentuk permukaantanah, kerosakan jalan raya dan gangguan seperti bising, jalan berhabuk dan keselamatanpenduduk. Bagi mengatasi kelemahan tersebut, pihak Audit mengesyorkan agar Jabatanyang terlibat secara langsung terhadap aktiviti pengambilan pasir iaitu Pejabat Tanah DanGalian, Pentadbir Tanah Daerah, Jabatan Alam Sekitar dan Jabatan Pengairan Dan Saliranmengambil tindakan seperti berikut:25

a) Memastikan semua aktiviti pengambilan pasir sentiasa dipantau oleh setiap Jabatanyang terlibat supaya aktiviti ini dijalankan mengikut syarat dan peraturan yangditetapkan. Aktiviti penguatkuasaan hendaklah dijalankan secara bersepadu bersamapihak Polis dan Jabatan Pengangkutan Jalan.b) Memastikan pandangan teknikal diperoleh daripada Pejabat Daerah Dan Tanah,Jabatan Pengairan Dan Saliran, Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Mineral Dan Geosainsdan Pihak Berkuasa Tempatan sebelum sesuatu kelulusan dibuat.c) Menjalankan ujian kualiti air secara rambang bagi memastikan tahap kualiti air sungaitidak terjejas akibat aktiviti pengambilan pasir.d) Memastikan segala kerosakan persekitaran seperti hakisan tebing dan lubang-lubangbesar berpunca daripada aktiviti pengambilan pasir dibaiki dengan kadar segera supayadapat mengurangkan impak negatif kepada alam sekitar.26

JABATAN AGAMA ISLAM NEGERI PERAK3. PENGURUSAN PEMBEKALAN DAN PENYEDIAAN MAKANAN MENTAH DANBERMASAK DI SEKOLAH MENENGAH AGAMA NEGERI PERAK3.1 LATAR BELAKANG3.1.1 Pada tahun 1993, Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) telah melancarkanProgram Kempen Cara Hidup Sihat yang bertujuan untuk melahirkan masyarakat yang sihat.Kerajaan Negeri Perak turut melaksanakan program ini di tiga buah sekolah agama iaituSekolah Menengah Agama Izzuddin Shah Ipoh, Sekolah Menengah Agama RajaPerempuan Taayah Ipoh dan Sekolah Menengah Agama Raja Dr. Nazrin Shah, KampongGajah, Daerah Perak Tengah, Perak. Sehubungan itu, Kerajaan Negeri melalui JabatanAgama Islam Negeri Perak (Jabatan) telah melaksanakan program ini secara kontrak untuktempoh setiap dua tahun. Bagi tempoh tahun 2008 hingga 2009 nilai kontrak RM10.29 jutadiuruskan bagi melaksanakan program bekalan makanan mentah dan bermasak denganagihan kewangan dan bilangan pelajar seramai 1,990 orang adalah seperti di Jadual 3.1.Jadual 3.1Agihan Kewangan Dan Bilangan PelajarNilai Kontrak Bil. PelajarBil.Nama Sekolah(RM Juta) (Orang)1. Sekolah Menengah Agama Izzuddin Shah Ipoh 3.39 6502. Sekolah Menengah Agama Raja Perempuan Taayah Ipoh 3.68 720Sekolah Menengah Agama Raja Dr. Nazrin Shah, Kampong3.3.22 620Gajah PerakJumlah 10.29 1,990Sumber: Jabatan Agama Islam Negeri Perak3.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pelaksanaan aktivitipembekalan makanan mentah dan bermasak telah diuruskan dengan teratur, cekap,berkesan serta mematuhi peraturan yang ditetapkan.3.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANSkop pengauditan meliputi kontrak bekalan penyediaan makanan mentah danbermasak bagi tempoh tahun 2008 dan 2009. Pengauditan dijalankan di BahagianPentadbiran Dan Kewangan Jabatan Agama Islam Negeri Perak, Sekolah Menengah AgamaIzzuddin Shah Ipoh, Sekolah Menengah Agama Raja Perempuan Taayah, Ipoh dan SekolahMenengah Agama Raja Dr. Nazrin Shah Kampong Gajah, Perak. Kaedah pengauditanadalah meliputi semakan terhadap dokumen pengurusan bekalan makanan iaitu kontrakbekalan bahan makanan, rekod kewangan di Jabatan dan ketiga-tiga Sekolah MenengahAgama. Lawatan fizikal ke sekolah dan temu bual dengan kontraktor, penyelia asrama,27

guru-guru dan para pelajar turut dilakukan. Selain itu, maklum balas pelanggan khususnyapara pelajar iaitu melalui soal selidik turut diedarkan untuk menilai perkhidmatan yang diberiterutama dari aspek kualiti/kuantiti/spesifikasi bekalan dan kebersihan.3.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan Julai hingga Disember 2009 mendapatipada keseluruhannya pengurusan bekalan makanan di ketiga-tiga sekolah ini adalah kurangmemuaskan. Antara kelemahan yang ditemui ialah Jawatankuasa Penilaian Teknikal danKewangan tidak ditubuhkan, berlaku lebihan dan kekurangan dalam urusan bayaran, kontrakditandatangani oleh pegawai yang tidak diberi kuasa, kadar peratus bon pelaksanaanterkurang diambil kira, bekalan makanan tidak mengikut spesifikasi serta kawasan dewanmakan dan dapur kurang bersih. Penjelasan berkaitan penemuan audit adalah seperti diperenggan berikut:3.4.1 Jawatankuasa Penilaian Teknikal Dan Kewangan Tidak DitubuhkanMengikut Surat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 5 Tahun 2007, selain daripada JawatankuasaPembuka Tender, dua jawatankuasa yang berasingan perlu ditubuhkan bagi menilaikeupayaan kontraktor yang diperlukan. Jawatankuasa tersebut adalah JawatankuasaPenilaian Teknikal dan Kewangan. Mengikut rekod Jabatan yang diserah untuk semakanmendapati hanya Jawatankuasa Pembuka Tender yang dilantik secara bertulis. Tiada buktiyang menunjukkan Jawatankuasa Penilaian Teknikal dan Kewangan dilantik secara bertulis.Semakan Audit selanjutnya mendapati jawatankuasa yang sama juga menyediakan LaporanPenilaian Teknikal dan Kewangan termasuk menyediakan Kertas Perakuan Tender untukpertimbangan dan keputusan Lembaga Perolehan serta bagi menilai kelayakan dankeupayaan kontraktor dalam memberi perkhidmatan yang diperlukan.Berdasarkan maklum balas auditi, Jawatankuasa Penilaian Teknikal dan Kewangan akanditubuhkan dan dilantik secara bertulis bagi kontrak baru.Pada pendapat Audit, Jawatankuasa Penilaian Teknikal dan Kewangan di kalanganmereka yang berkemahiran perlu dilantik supaya penilaian sebenar untuk memilihkontraktor yang berkelayakan dan berupaya memenuhi kehendak serta objektifjabatan.3.4.2 Perbelanjaana) Prestasi PerbelanjaanBagi tahun 2008 dan 2009, sejumlah RM10.29 juta telah diperuntukkan sebagai obligasiprogram pengurusan bekalan dan penyediaan makanan mentah dan bermasak untuktiga buah Sekolah Agama Negeri Perak. Semakan Audit mendapati perbelanjaan dibuatadalah berdasarkan bilangan hari dan kehadiran pelajar yang mengambil makanan28

tersebut. Prestasi perbelanjaan dalam tempoh tersebut adalah memuaskan iaituberjumlah RM8.98 juta atau 87.3% seperti ditunjukkan di Jadual 3.2.Jadual 3.2Prestasi Perbelanjaan Tiga Buah SekolahMenengah Agama Bagi Obligasi Peruntukan Program Tahun 2008 Dan 2009KadarObligasiPengenaanJumlahPeruntukanNama SekolahSeorangPerbelanjaanProgramSehariPerbelanjaan(RM) (RM Juta) (RM Juta) (%)Sekolah Menengah AgamaIzzudin Shah Ipoh9.30 3.39 2.90 85.60Sekolah Menengah AgamaRaja Perempuan Taayah Ipoh9.50 3.68 3.32 90.20Sekolah Menengah AgamaRaja Dr. Nazrin Shah,9.45 3.22 2.76 85.85Kampong Gajah PerakJumlah 10.29 8.98 87.27Sumber: Sek. Men. Agama Raja Perempuan Taayah, Ipoh, Sek. Men. Agama Izzuddin Shah, Ipohdan Sek. Men. Agama Raja Dr. Nazrin Shah, Kampong Gajah Perakb) Pengurusan PerbelanjaanPematuhan kepada peraturan kewangan yang berkuat kuasa, kawalan dalaman dantatacara pembayaran yang teratur merupakan faktor utama wujudnya akauntabilitiawam. Ketidakpatuhan kepadanya dan kelemahan kawalan dalaman bolehmengakibatkan kehilangan atau kerugian kepada Kerajaan. Mengikut Seksyen 18 AktaAcara Kewangan 1957 (semakan 1972) [AKTA 61] atau Lampiran 1 kepada PekelilingPerbendaharaan Bil. 13 Tahun 2008, tindakan surcaj boleh diambil terhadap pegawaiawam yang tidak mematuhi peraturan tersebut. Semakan Audit mendapati beberapakelemahan dalam pengurusan bayaran antaranya adalah seperti berikut:i) Baucar Bayaran Tidak Dilengkapi Dengan Dokumen SokonganMengikut Arahan Perbendaharaan 99(a) semua baucar bayaran hendaklahdisokong dengan dokumen sokongan yang lengkap untuk membolehkan ianyadisemak tanpa merujuk kepada apa-apa dokumen selain daripada yangdikembarkan. Semakan Audit terhadap 70 baucar bayaran yang dipilih mendapatisemua baucar bayaran tidak dikembarkan atau dilengkapi dengan dokumensokongan bagi menyokong maklumat dan butiran perbelanjaan. Antaranya adalahmengenai senarai kehadiran pelajar dan ringkasan bilangan pelajar yangmengambil makanan pada bulan berkenaan.Mengikut maklum balas bertarikh 21 April 2010, tindakan telah diambil oleh SekolahMenengah Agama Raja Dr. Nazrin Shah Kampong Gajah, Perak untuk menyediakanbaucar bayaran dengan dokumen sokongan yang lengkap.29

ii) Berlakunya Lebihan/Kekurangan BayaranSebanyak lima baucar bayaran bernilai RM677,748 telah tersalah kira iaitu sejumlahRM503 terlebih bayar manakala sejumlah RM12,908 pula terkurang bayar. Adalahdiperhatikan baucar-baucar berkenaan tidak disemak secara terperinci sebaliknyamemperakui jumlah perlu dibayar yang dinyatakan tanpa menghitung obligasisebenar. Butiran mengenai kesilapan perkiraan adalah seperti di Jadual 3.3.Jadual 3.3Kesilapan Perkiraan Di Baucar BayaranNama SekolahNo. Baucar/ Jumlah Dibayar Jumlah Sebenar PerbezaanTarikh (RM) (RM) (RM)V0000039/20/02/2009127,836 127,730 106Sekolah Menengah V0000238/Agama Izzudin Shah, Ipoh 17/08/2009161,289 161,843 (554)V0000322/14/12/2009104,344 107,264 (2,920)V0000049/Sekolah Menengah Agama155,984 155,587 39716/03/2009Raja Dr. Nazrin Shah,V0000037/Kampong Gajah Perak128,295 137,729 (9,434)13/03/2008Jumlah 677,748Sumber: Sek. Men. Agama Izzuddin Shah, Ipoh dan Sek. Men. Agama Raja Dr. Nazrin Shah Kg. Gajah PerakBerdasarkan maklum balas auditi semasa exit conference, tindakan mengutip wangterkurang bayar dan membayar balik lebihan bayaran telah pun dilakukan.Pada pendapat Audit, pembayaran tanpa dokumen sokongan yang lengkap danpenyemakan yang tidak dilakukan secara terperinci adalah antara punca utamaberlakunya kesilapan bayaran. Oleh itu amatlah wajar dokumen sokongan yanglengkap dikembarkan bersama-sama baucar bayaran dan semakan terperincidilakukan bagi mengelakkan berlakunya kesilapan pembayaran atau improperpayment.c) Kontrak Ditandatangani Oleh Pegawai Yang Tidak Diberi KuasaMengikut Seksyen 3 Akta Kontrak Kerajaan 1949 (Disemak 1973), dokumen kontrakhendaklah dibuat atas nama Kerajaan dan ditandatangani oleh Menteri Besar ataupegawai yang diberi kuasa secara bertulis oleh Menteri Besar. Pemeriksaan Auditterhadap dokumen-dokumen Kontrak Pengurusan Pembekalan Dan PenyediaanMakanan Mentah Dan Bermasak bagi tiga buah Sekolah Menengah Agama NegeriPerak bernilai RM10.29 juta telah ditandatangani oleh Pengarah Jabatan Agama IslamNegeri Perak pada bulan Januari 2008 seperti ditunjukkan di Jadual 3.4.30

Bil.1.2.3.Jadual 3.4Kontrak Ditandatangani Oleh Pegawai Yang Tidak Diberi KuasaButiran KontrakNama SekolahNama No. Tarikh KontrakPembekal Kontrak DitandatanganiSekolah Menengah Agama Norjas JAIP No.Izzudin Shah, IpohEnterprise 1/200701.01.2008 3.39Sekolah Menengah Agama SyarikatJAIP No.Raja PerempuanHarkam Cofee2/2007Taayah,IpohSdn. Bhd.01.01.2008 3.68Sekolah Menengah AgamaRaja Dr. Nazrin Shah,Kampong Gajah PerakSumber: Jabatan Agama Islam Negeri PerakRestoranD’UMMI& CateringJAIP No.3/2007TidakDitarikhkanNilaiKontrak(RM Juta)3.22Jumlah 10.29Semakan Audit selanjutnya mendapati surat Pejabat Menteri Besar bertarikh 4September 1993 telah menjelaskan bahawa Perwakilan Kuasa kepada Yang DiPertua Majlis dan Ketua Jabatan Hal Ehwal Agama Perak Darul Ridzuan tidak perludibuat seperti surat di bawah. Adalah diperhatikan bahawa perkara ini telah terlepaspandang oleh JAIP.Surat Tidak Perlu Perwakilan KuasaSumber: Jabatan Agama Islam Perak31

Pada pendapat Audit, tanpa dokumen kontrak yang sah pihak Jabatan berhadapandengan masalah untuk melaksanakan penguatkuasaan dan mengambil tindakanperundangan sekiranya berlaku pertikaian atau salah aturan antara pihakberkepentingan. Dokumen kontrak juga perlu dibuat bagi menjamin kepentinganKerajaan terpelihara.d) Kadar Peratus Bon Pelaksanaan Yang Terkurang Diambil kiraBon Pelaksanaan merupakan suatu aku janji tidak bersyarat oleh sesuatu institusikewangan yang dibenarkan oleh Pihak Berkuasa Kewangan untuk membayar kepadaKerajaan suatu amaun tertentu atas tuntutan sekiranya kontraktor tidak atau gagalmematuhi dan melaksanakan obligasinya dalam sesuatu perjanjian kontrak.Bil.1.2.3.Mengikut Arahan Perbendaharaan 176.2, kadar peratus Bon Pelaksanaan yangdiperlukan bagi kontrak bekalan yang melebihi RM500,000 adalah sebanyak 5%daripada nilai kontrak. Bagi kontrak bekalan atau perkhidmatan bermasak yang berkuatkuasa dua tahun atau lebih, kadar peratus dan pengiraan Bon Pelaksanaan hendaklahditentukan mengikut harga anggaran kontrak bagi setahun daripada keseluruhan hargakontrak. Semakan Audit mendapati kadar peratus bon pelaksanaan yang diambil kiraterhadap kontrak Pembekalan Dan Penyediaan Makanan Mentah Dan Bermasak bagitiga buah Sekolah Agama di Negeri Perak adalah terkurang diambil kira sejumlahRM128,578 atau 2.5% daripada 5% kadar sepatutnya. Butiran lanjut adalah seperti diJadual 3.5.Jadual 3.5Kadar Peratus Bon Pelaksanaan Yang Terkurang Diambil KiraButiran BonAmaun AmaunNilaiNamaSepatutnya DilindungiNama SekolahKontrakPerbezaanPembekal(5%) (2.5%)Setahun Setahun(RM Juta) (RM) (RM) (RM)Sekolah MenengahAgama Izzudin Shah,IpohSekolah MenengahAgama RajaPerempuan Taayah,IpohSekolah MenengahAgama Raja Dr.Nazrin Shah,Kampong Gajah PerakSumber: Jabatan Agama Islam Negeri PerakNorjasEnterpriseSyarikatHarkam CofeeSdn. Bhd.RestoranD’ummi& Catering3.39 84,825 42,412 42,4123.68 91,872 45,936 45,9363.22 80,460 40,230 40,230Jumlah 128,578Berdasarkan maklum balas auditi, kontrak pembekalan makanan tersebut telah pun tamat.32

Pada pendapat Audit, kadar jaminan ini penting sebagai langkah perlindungansekiranya berlaku pelanggaran kontrak oleh pembekal. Oleh yang demikian kadaryang secukupnya hendaklah dikenakan sebagai jaminan kepada sesuatu kontrak.e) Bekalan Makanan Tidak Mengikut Spesifikasii) Mengikut Bahagian A Jadual 3 kepada Perjanjian Kontrak Bil. Kontrak 3/2007 bagitempoh 1 Januari 2008 hingga 31 Disember 2009 yang diputuskan dalamMesyuarat Lembaga Tender Negeri Bil. 6 Tahun 2007, telah menetapkan supayakuantiti bekalan hendaklah selaras dengan menu yang dikeluarkan oleh pengetuaatau wakil/pengelola makanan sekolah. Pemeriksaan fizikal Audit yang dilakukansecara timbang dan ukur di Sekolah Menengah Agama Izzuddin Shah, Ipohmendapati bekalan makanan kepada pelajar tidak mengikut spesifikasi yangditetapkan. Butiran mengenainya adalah seperti di Jadual 3.6.Jadual 3.6Bekalan Makanan Tidak Mengikut SpesifikasiSukatan Mengikut PurataTarikhBahan Makanan Kontrak DibekalkanLawatan Audit(gm)(gm)10/08/2009(Minum Pagi)Kuih Gelang 80 3810/8/2009(Minum Petang)Kuih Karipap 80 5817/08/2009(Makan Tengah hari)Ikan Bawal 80 7002/11/2009(Minum Pagi)Kuih Gelang 80 60Sumber: Sekolah Menengah Agama Izzuddin Shah, IpohSyarat kontrak tersebut ada menyatakan denda boleh dikenakan bagiketidakpatuhan terhadap spesifikasi bekalan makanan. Bagaimanapun, sehinggakini tiada bukti denda dikenakan terhadap kegagalan kontraktor membekal makananmengikut spesifikasi yang ditetapkan.ii)Seramai 90 orang pelajar telah diedarkan soal selidik sebagai responden mengenaipandangan pelajar terhadap pengurusan bekalan makanan bermasak yangdisediakan di ketiga-tiga sekolah yang dipilih. Setiap sekolah menerima 30 soalselidik yang tertumpu kepada aspek kualiti dan kuantiti pembekalan makanan.Maklum balas bilangan dan peratus responden pelajar adalah seperti di Jadual 3.7.33

Jadual 3.7Bilangan Dan Peratus Responden Pelajar Melalui Soal SelidikSekolahIzzuddin Raja Dr. Nazrin TaayahAspekResponden Peratus Responden Peratus PeratusResponden(%) (%) (%)Makanan yangdisediakan tidak 18 60 13 43 - -berkeadaan baikKualitiMakanan yangdimasak tidak21 70 10 33 - -menyelerakanAir minuman tidakbersih18 60 22 73 - -Makanan tidakKuantitimencukupi28 93 21 70 1 3Sumber: Sek. Men. Agama Raja Perempuan Taayah, Ipoh , Sek. Men. Agama Izzuddin Shah, Ipoh Dan Sek. Men.Agama Raja Dr. Nazrin Shah Kampong Gajah, PerakBerdasarkan jadual di atas menunjukkan dari segi kuantiti, 93% pelajar di SekolahMenengah Agama Izzuddin Shah dan 70% pelajar di Sekolah Menengah AgamaRaja Dr. Nazrin Shah menyatakan bahawa makanan yang disediakan adalah tidakmencukupi. Manakala dari segi kualiti, 70% pelajar Sekolah Menengah AgamaIzzuddin Shah dan 33% Sekolah Menengah Agama Raja Dr. Nazrin Shahmenyatakan makanan yang disediakan tidak menyelerakan. Namun, hanyaseorang daripada 30 responden dari Sekolah Menengah Agama Raja PerempuanTaayah menyatakan kuantiti makanan tidak mencukupi.Mengikut maklum balas auditi, perkara ini telah dimaklumkan kepada kedua-dua pihaksekolah dan kontraktor. Namun begitu, tempoh kontrak pembekalan makanan tersebut telahpun tamat.Pada pendapat Audit, bekalan makanan hendaklah mengikut spesifikasi sepertitermaktub di dalam dokumen perjanjian kontrak. Ini penting bagi memastikan pelajarpelajardapat menikmati makanan yang mencukupi.f) Peralatan Memasak Dan Tempat Penyimpanan Gas Kurang SelamatMengikut Perenggan 12 kepada Jadual 1 Perjanjian Kontrak, kontraktor adalahbertanggungjawab menjaga kebersihan dapur, stor serta semua kawasan yangdigunakan oleh pihak kontraktor. Keadaan dewan yang bersih, selesa dan teraturpenting bagi memastikan makanan yang disediakan bersih, berkualiti dan persekitaranyang selesa. Begitu juga penyimpanan stok makanan disusun rapi bagi memastikanstok tersebut digunakan mengikut tempoh ditetapkan dan selamat daripada kerosakan.Lawatan fizikal Audit antara bulan Julai hingga Oktober 2009 di ketiga-tiga sekolahmendapati sebuah sekolah tidak mengendalikan kebersihan dapur dan stor dengansempurna. Antaranya adalah seperti di Foto 3.1 dan Foto 3.2.34

i) Saluran gas tempat memasak air yang tersumbat masih digunakan seperti di Fotoii)3.1.Tong gas ditempatkan bersama stok bahan kimia, tin biskut dan tempat pembakarseperti di Foto 3.2.Foto 3.1Saluran Gas Memasak Air TersumbatTetapi Masih DigunakanFoto 3.2Tong Gas Disimpan Bersama Stok BahanKimia, Tin Biskut Dan Tempat PembakarSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sekolah Menengah Agama Raja Dr. NazrinShah, Kampong Gajah PerakTarikh: 5 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sekolah Menengah Agama Raja Dr. NazrinShah, Kampong Gajah PerakTarikh: 12 Oktober 2009Mengikut maklum balas auditi, saluran gas memasak yang tersumbat telah diselenggaramanakala tong gas telah ditempatkan secara berasingan dengan barang-barang lain.Lawatan susulan Audit mendapati tindakan tersebut telah dilaksanakan.3.4.3 PemantauanPemeriksaan Audit mendapati pemantauan bagi perkhidmatan makanan di sekolah adalah dibawah tanggungjawab sekolah. Pihak sekolah bertanggungjawab sepenuhnya bagimemastikan pengurusan bekalan makanan kepada pelajar adalah memuaskan. Adalahdiperhatikan pemeriksaan mengenai kualiti bahan mentah dan makanan bermasak,ketetapan menu, ketetapan waktu sajian, prestasi kontraktor, kebersihan danpenyenggaraan premis/peralatan/perkakas di dewan makan dan pemeriksaan stor adadijalankan tetapi tidak dilaksanakan secara berkala. Pihak sekolah tidak menyediakanlaporan, jadual pemeriksaan bagi aktiviti pemantauan yang dilaksanakan. Pihak sekolahmemaklumkan tindakan sedang diambil untuk mendokumentasikan pemantauan tersebut.3.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITPada keseluruhannya, pelaksanaan pengurusan bekalan makanan di ketiga-tigasekolah ini adalah kurang memuaskan. Terdapat beberapa kelemahan yang perlu diperbaikiseperti penyediaan dokumen kontrak yang sah, menguatkuasakan syarat-syarat kontrak,melaksanakan pemantauan terhadap aktiviti yang berkaitan dengan pengurusan bekalanmakanan, penyimpanan dan kebersihan dari aspek perkakasan/peralatan dan kesihatan.35

Sehubungan itu, untuk mempertingkatkan lagi pengurusan bekalan makanan di sekolahsekolahberkaitan adalah disyorkan agar:a) Pihak Jabatan Agama Islam Negeri Perak dapat menyediakan garis panduan atautatacara bagi memperkemas dan mempertingkatkan kecekapan dan keberkesananpengurusan pembekalan, penyediaan makanan mentah dan bermasak serta menerimapakai panduan pelaksanaan kontrak bekalan bermasak di sekolah-sekolah berasramamengikut Pekeliling Bahagian Pembangunan Dan Bekalan Kementerian Pendidikan Bil.2 Tahun 1994.b) Tindakan surcaj hendaklah dikenakan terhadap penjawat awam yang telah melakukankesilapan pembayaran atau improper payment.c) Jabatan menyediakan dokumen kontrak yang sah bagi menjamin kepentingan Kerajaandan bagi membolehkan tindakan perundangan diambil dengan sewajarnya terhadapkontraktor terlibat.d) Pegawai Jabatan, pasukan naziran dan pihak sekolah perlu mengadakan pemantauansecara berkala dan mengambil tindakan tegas terhadap kontraktor yang tidak mematuhisyarat-syarat kontrak.e) Agensi penguat kuasa seperti Jabatan Kesihatan Negeri dan Pihak Berkuasa Tempatanperlu menjalankan pemeriksaan pembersihan premis, kesihatan pekerja, peralatan danperkakasan dewan makan serta kualiti makanan secara berkala terhadap sekolahsekolahtersebut.36

JABATAN KEBAJIKAN MASYARAKAT NEGERI PERAK4. PENGURUSAN PROGRAM PEMBERIAN BANTUAN AM4.1 LATAR BELAKANG4.1.1 Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM) merupakan agensi utama dalam membantuKerajaan Negeri membasmi kemiskinan dan membangunkan sosioekonomi tanpa mengirabangsa, keturunan dan agama. Di samping itu, JKM juga bertanggungjawab melindungi danmemulihkan penerima bantuan, mengubah sikap untuk berdikari dan mewujudkanmasyarakat penyayang. Bagi melaksanakan sebahagian daripada tanggungjawab itu, JKMtelah mengadakan beberapa program bantuan kewangan kepada individu dan keluarga yangmengalami kesempitan hidup. Jenis skim bantuan yang diuruskan oleh JKM terbahagikepada dua kategori mengikut sumber peruntukan. Bantuan Am yang dibiayai daripadaperuntukan Kerajaan Negeri bertujuan untuk membantu individu dan keluarga yangberkeperluan supaya dapat mengurang atau meringankan kesulitan kewangan merekasehingga suatu tempoh mereka dapat dipulihkan untuk berdikari. Manakala BantuanKewangan Persekutuan dibiayai daripada peruntukan Kerajaan Persekutuan dan jenis-jenisbantuan adalah Bantuan Kanak-kanak, Bantuan Orang Tua, Elaun Pekerja Cacat, BantuanAlat Tiruan/Ortopedik dan lain-lain.4.1.2 Peruntukan di bawah pengurusan bantuan kebajikan bagi tempoh tahun 2007 hingga2009 yang diterima daripada Kerajaan Negeri Perak adalah berjumlah RM38.59 juta dansejumlah RM38.54 juta atau 99.9% telah dibelanjakan. Sejumlah RM16.10 juta atau 41.7%daripada peruntukan tersebut telah disalurkan kepada Pejabat Kebajikan MasyarakatDaerah (PKMD) Kinta, Manjung dan Larut Matang Selama (Taiping) dan sejumlahRM15.87 juta atau 98.6% telah dibelanjakan seperti di Jadual 4.1.Jadual 4.1Peruntukan Dan PerbelanjaanBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009PeruntukanPerbelanjaanPKMD 2007 2008 2009 Jumlah 2007 2008 2009 Jumlah(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)Kinta 1.84 2.01 2.65 6.50 1.80 2.00 2.59 6.39Manjung 1.35 1.22 1.72 4.29 1.35 1.22 1.71 4.28Taiping 1.43 1.64 2.24 5.31 1.43 1.64 2.13 5.20Jumlah 4.62 4.87 6.61 16.10 4.58 4.86 6.43 15.87Sumber: Buku Vot Pejabat Kebajikan Masyarakat Daerah37

4.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pengurusan ProgramPemberian Bantuan Am dilaksanakan dengan cekap dan berkesan serta mencapai matlamatyang ditetapkan.4.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANSkop pengauditan terhadap pengurusan Program Pemberian Bantuan Am adalahbagi tempoh tahun 2007 hingga 2009. Pengauditan dijalankan di peringkat Ibu Pejabat, JKMNegeri Perak dan tiga daerah iaitu PKMD Kinta, Manjung dan Taiping. Semakan dokumenseperti daftar permohonan, laporan siasatan, 437 fail individu penerima bantuan, rekodbayaran dan dokumen lain yang berkaitan telah dilakukan. Lawatan ke rumah penerimabantuan dan ke pusat pembayaran setempat di beberapa kawasan serta temu bual denganpegawai dan 121 penerima bantuan juga dilaksanakan bagi mendapatkan maklumat danpengesahan berhubung ketepatan isu yang dibangkitkan.4.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan Oktober 2009 hingga Februari 2010mendapati pada keseluruhannya pengurusan Program Pemberian Bantuan Am adalahkurang memuaskan. Kecuaian pegawai menyebabkan wang bantuan disalurkan kepadapenerima yang tidak sah. Kesan dari itu sejumlah RM8,925 dibayar kepada sembilan orangpenerima bantuan yang telah meninggal dunia; berlaku kelewatan dalam menyampaikanwang bantuan sejumlah RM12,673 lebih dari tempoh dua bulan; sejumlah tujuh fail bantuantidak dikaji semula dan 75 lewat dikaji semula antara satu hingga lapan bulan; kawalan dankeselamatan kewangan di pusat pembayaran bantuan kurang memuaskan; baki wang yangtidak dapat diagihkan lewat antara 24 hingga 79 hari untuk diakaunkan semula ke akaunKerajaan; dan 68 atau 77.3% permohonan lewat diproses antara satu hingga 19 bulan.Kelewatan siasatan dan agihan beban kerja yang tidak seimbang serta pegawai yangmeluluskan bantuan tidak diberi kuasa secara bertulis melemahkan lagi kawalan dalamanpemberian bantuan. Penjelasan lanjut mengenai kelemahan yang diperhatikan adalahseperti di perenggan berikut:4.4.1 Bayaran Kepada Penerima Yang Meninggal DuniaSejumlah 100 nama penerima bantuan di dalam rekod pembayaran telah dipilih secararawak untuk mendapatkan pengesahan Jabatan Pendaftaran Negara mengenai kedudukanpenerima bantuan. Semakan Audit mendapati sembilan penerima bantuan telah meninggaldunia dan telah dibuat pembayaran sejumlah RM8,925 iaitu RM5,555 secara tunai danRM3,370 melalui bank seperti di Jadual 4.2.38

Bil.No. FailPKMD KINTAJadual 4.2Penerima Bantuan Yang Telah Meninggal DuniaTarikh CaraTempoh Bayaran JumlahMeninggal PembayaranDunia Bank Tunai Dari Hingga (RM)1. 384-07 21.4.2009 1,265 -2. 69-81 8.9.2007 - 5753.TiadaMaklumat12.6.2009 805 -4. 525/07 4.8.2007 - 5755. 195/02 17.10.2004 3,815PKMD MANJUNG6. 375-95 6.2.2009 1,200 -7. 041-01 18.2.2009 100 -PKMD TAIPING8. 699-99 9.3.2007 - 4909. 302-03 27.11.2007 - 100Mei2009Nov.2007Julai2009Ogos2007Nov.2004Feb.2009Feb.2009Mac2007Dis.2007Mac2010Mac2008Jan.2010Dis.2007Dis.2007Jan.20101,265575Kawasan/TarikhKaji SemulaTerakhirIpoh Timur/24.1.09Chemor/TanjungRambutan/2.7.07805 Kampar/ 30.1.09575 Kampar/ 30.3.073,815 Kampar/ 18.4.071,200Changkat Kruing/31.4.09- 100 Beruas/ 14.4.09Sept.2007490Jumlah 3,370 5,555 8,925Sumber: Fail Kes dan Baucar Bayaran PKMDKamunting/11.9.07- 100 Kamunting/ -Kurangnya penyeliaan dan pemantauan serta kelemahan kes kaji semula adalah faktorberlakunya pembayaran kepada mereka yang telah meninggal dunia. Pada tahun 2007hingga 2008, Pegawai Kebajikan Masyarakat Daerah (PKMD) Kinta, Manjung dan Taipingtidak menyediakan daftar dan laporan pemantauan di daerah masing-masing.Bagaimanapun pada tahun 2009 PKMD Manjung dan PKMD Taiping telah membuatpemantauan di pusat pembayaran dan lawatan di beberapa kawasan. Ketua Unit EkonomiBantuan (EB) PKMD Kinta telah membuat lawatan dan laporan pada awal tahun 2010.JKM memaklumkan siasatan terhadap kes ini telah dijalankan setelah mendapat teguranJabatan Audit. JKM menjelaskan bahawa bayaran secara tunai telah dibuat kepada waris simati yang telah dikenal pasti dan disahkan. Bagaimanapun bagi dua kes yang belumdikenal pasti sedang disiasat oleh pihak pengurusan JKM Negeri Perak.Jadual Pemantauan JKM Negeri Perak telah disediakan sehingga bulan Oktober 2010 danpemantauan telah dilaksanakan empat kali setakat bulan Mei 2010.Pada pendapat Audit, pemberian bantuan kepada wakil penerima atau selain daripadapenerima yang sepatutnya adalah tidak sah dan di luar peraturan kerana amalan initidak mendapat kelulusan dan kebenaran daripada pegawai yang bertanggungjawab.Pegawai yang terlibat dalam urusan ini boleh dikenakan tindakan tatatertib.39

4.4.2 Bayaran Yang Lewat DibuatMengikut Kertas Dasar Rancangan Bantuan Am dan Pemulihan JKM Negeri Perak DarulRidzuan yang berkuat kuasa pada tahun 2000, PKMD dikehendaki menyusun satu sistembayaran bantuan bagi sesuatu bulan dapat dibuat pada bulan yang sama. Semakan Auditterhadap 52 baucar bayaran berjumlah RM872,940 bagi pembayaran bantuan secara tunaiyang dipilih bagi tahun 2007 hingga 2009 mendapati pembayaran berjumlah RM12,673kepada 46 penerima bantuan di Daerah Kinta telah lewat dibuat bagi tempoh dua hinggaempat bulan seperti di Jadual 4.3.Jadual 4.3Bayaran Yang Lewat DibuatBil. No. BaucarJumlahTempohTarikh JumlahTunggakanTunggakanTunggakanBaucar PenerimaBagi Bulan(RM)(Bulan)1. V0000074 4.5.2009 7 3,220 Januari-April 42. V0000092 29.5.2009 2 460 April-Mei 23. V0000093 29.5.2009 1 345 Mac-Mei 34. V0000115 1.7.2009 1 230 April-Mei 25. V0000080 28.2.2008 10 2300 Jan-Feb 26. V0000076 25.2.2008 8 1,840 Jan-Feb 27. V0000110 25.3.2008 1 230 Jan-Feb 28. V0000114 25.3.2008 1 230 Jan-Feb 29. V0000132 17.4.2008 3 690 Mac-April 210. V0000133 17.4.2008 2 460 Mac-April 211. V0000136 17.4.2008 1 230 Mac-April 21 460 Julai-Oktober 42 658 Ogos-Oktober 312. V1401574 14.11.2007September-2 4202Oktober13. V1401575 14.11.2007 1 210Oktober-November214. V1401620 18.12.2007 1 230Oktober-November215. V1401624 18.12.2007 2 460Oktober-November2Jumlah 46 12,673Sumber: Baucar Bayaran PKMDMenurut penjelasan PKMD Kinta, pembayaran telah dibuat kepada kes tunggakan yangmelebihi dua hingga empat bulan kepada beberapa penerima. Pembayaran ini adalah bagimenampung pembayaran yang sepatutnya dibayar setiap bulan.Pada pendapat Audit, sistem pembayaran bantuan perlu dipertingkatkan keranaberlaku kelewatan pembayaran bantuan. Ini untuk memastikan bantuan tidak lewatdisalurkan kepada penerima bantuan yang boleh mengakibatkan kesusahankewangan oleh penerima bantuan.4.4.3 Kes Kaji Semula Tidak Dibuat/Lewat DibuatMerujuk kepada Kertas Dasar Rancangan Bantuan Am, kes kaji semula hendaklah dibuatsekurang-kurangnya sebulan sebelum tempoh sesuatu bantuan itu ditamatkan. Sekiranyadidapati penerima layak diberi bantuan ianya hendaklah dibayar berterusan mengikut40

tempoh. Penerima bantuan hendaklah diberitahu mengenai keputusan menamatkanbantuan apabila didapati tidak lagi layak diberikan bantuan. Semakan Audit terhadap 264kaji semula bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 di tiga PKMD yang dilawati mendapati:a) Kaji semula bagi tujuh atau 2.6% fail bantuan tidak dibuat antara sembilan hingga 20bulan berdasarkan kepada borang kaji semula yang terkandung di dalam fail tersebut.Pemeriksaan juga mendapati kaji semula bagi dua kes tidak dibuat sejak tahun 2004.Semakan terhadap baucar bayaran mendapati pembayaran masih dibuat kepadapenerima-penerima tersebut sama ada melalui bank atau secara tunai. Sejumlah empatkes hanya ditamatkan pada tahun 2007 dan 2008, manakala tiga kes masih belum tamatdan dikaji semula pada tahun 2008. Maklumat lanjut adalah seperti di Jadual 4.4.Jadual 4.4Kaji Semula Kes Tidak DibuatBil.TahunTempoh Tidak DikajiNamaSemulaPenerima Bantuan 2007 2008 2009(Bulan)1. Letchumee Vengdason 2.10.2007 Tamat Tamat 122. Mohd. Isa Bin Saait X TM Tamat 203. Normah Bt Dollah X 23.9.2008 Tamat 104. Saroja a/p Rethinam TM Tamat Tamat 175. Govindamah a/p Nathen X 11.1.2008 20.11.2008 96. Zainun Bt Ismail X 18.3.2008 24.1.2009 207. Che Siah Bt Hamid X 5.9.2008 21.8.2009 11Sumber: Fail Kes PKMDNota: TM –Tiada Maklumat ; X – Tidak Dikaji Semula; Tamat – Tamat Bantuanb) Sejumlah 182 kaji semula atau 68.9% daripada 264 kaji semula telah dibuat mengikuttempoh. Bagaimanapun 75 kaji semula atau 28.4% lewat dibuat di antara satu hinggalapan bulan. Semakan Audit mendapati walaupun kaji semula belum dibuat,pembayaran bantuan masih diteruskan bagi tempoh antara dua hingga lapan bulan.Manakala tujuh kes kaji semula atau 2.6% tidak dapat ditentukan tempoh kelewatannyakerana tarikh tidak dicatat. Butirannya adalah seperti di Jadual 4.5.Jadual 4.5Kaji Semula Kes Lewat DibuatBil.TempohBilangan PeratusKelewatanKaji Semula(%) (Bulan)Catatan1. 182 68.9 - Mengikut Tempoh2. 75 28.4 1 - 8 Lewat Kaji Semula3. 7 2.6 - Lewat Sembilan Hingga 20 BulanJumlah 264Sumber: Fail Kes PKMDSemakan Audit mendapati antara sebab kelewatan mengkaji semula atau tidak dikajisemula adalah seperti berikut:i) Kesilapan mencatat alamat penerima bantuan kerana kecuaian pegawai semasameneliti dan mengemaskinikan borang bantuan.41

ii) Penerima bantuan telah berpindah ke penempatan baru tanpa memaklumkanalamat baru ke PKMD Kinta.iii) Fail individu sepatutnya hendaklah lengkap dengan salinan kad pengenalanpemohon, buku bank, surat temu janji dan borang kaji semula. Terdapat fail yangtidak mengandungi dokumen yang lengkap.Mengikut maklum balas, PKMD telah mengeluarkan Surat Pekeliling Bil.1 dan 2 Tahun 2010serta memo yang menggariskan panduan mengenai laporan kaji semula. PKMD jugamengarahkan pegawai kes mengemas kini semua fail kes.Pada pendapat Audit, pelaksanaan kaji semula masih menunjukkan beberapakelemahan kerana tidak dijalankan langsung dan lewat dikaji dari tarikh sepatutnya.Jadual kaji semula perlu disediakan dan fail berkenaan hendaklah kemas kini danlengkap. Pemantauan juga perlu dilaksanakan oleh PKMD dan Ketua Unit EB.4.4.4 Permohonan Bantuan Lewat DiprosesMengikut piagam pelanggan JKM, permohonan Bantuan Am hendaklah diluluskan dalamtempoh tidak melebihi 30 hari daripada tarikh permohonan yang lengkap diterima. SemakanAudit terhadap 88 permohonan yang telah diluluskan di PKMD didapati 68 permohonan atau77.3% telah lewat diproses antara satu hingga 19 bulan. Sejumlah 20 permohonan atau22.7% sahaja yang diluluskan mengikut tempoh yang ditetapkan.Pada pendapat Audit, pelaksanaan pengurusan permohonan bantuan adalah tidakmemuaskan kerana 77.3% permohonan lewat diluluskan.Semakan Audit selanjutnya mendapati kelewatan dalam mengeluarkan keputusan kepadapemohon adalah disebabkan oleh faktor-faktor seperti berikut:a) Proses Siasatan Lewat DiselesaikanPiagam Pelanggan JKM menetapkan setiap permohonan hendaklah disiasat dalamtempoh dua minggu dari tarikh terima supaya keputusan dapat dikeluarkan dalamtempoh satu bulan. Pembantu Pembangunan Masyarakat Daerah (pegawai kes) akanmenjalankan siasatan terperinci terhadap pemohon berkenaan seperti lawatan ke rumahpemohon untuk mendapatkan status perkahwinan, bilangan dan butiran mengenaikeluarga, pekerjaan, pendapatan, perbelanjaan, harta, rumah dan kesihatan pemohon.Setiap maklumat yang diperoleh daripada siasatan direkodkan dalam Borang SiasatanJKM 17. Syor sama ada pemohon layak atau tidak akan dikemukakan untuk kelulusanPegawai Pembangunan Masyarakat Daerah (PKMD).Semakan Audit mendapati proses siasatan bagi 92 atau 68.1% daripada 135permohonan tidak dapat diselesaikan mengikut tempoh yang ditetapkan iaitu berlakukelewatan antara satu hingga 19 bulan. Kelewatan ini adalah disebabkan siasatan lewat42

diselesaikan. Sejumlah 43 permohonan atau 31.8% sahaja yang diluluskan mengikuttempoh. Ini menunjukkan 68.1% kes yang dikendalikan adalah tidak memuaskan.Permohonan bantuan lewat diproses adalah disebabkan pertambahan kadar permohonanbantuan yang mendadak berpunca daripada kenaikan paras garis kemiskinan danpenglibatan Y.B. ADUN/Parlimen di kawasan masing-masing. Mulai pertengahan tahun2008 hingga akhir tahun 2009, gerakan Projek Cari dan Projek Gempur Kebajikan (PGK)diadakan dalam usaha mencari individu atau keluarga yang memerlukan bantuan.Pada pendapat Audit, siasatan bagi permohonan baru yang dijalankan adalah tidakmemuaskan kerana 68.1% tidak mengikut tempoh yang ditetapkan.b) Agihan Beban Tugas Penjawat Awam JKM Tidak SeimbangSemakan Audit mendapati walaupun jawatan sambilan diwujudkan bagi membantudalam Projek Cari dan PGK yang dilaksanakan pada bulan Julai 2008 sehingga 30November 2009 tetapi masih berlaku kelewatan proses siasatan. Setakat 31 Disember2009, terdapat 95 pegawai yang mengendalikan fail bantuan bagi tiga PKMD seperti diJadual 4.6.Jadual 4.6Pegawai Kes Yang Mengendalikan Fail BantuanDaerahBilangan Pegawai Kes JumlahJumlahJawatan Tetap Jawatan PegawaiKes(Persekutuan Dan Negeri) Sambilan KesKinta 25 15 40 5,819Manjung 21 9 30 4,144Taiping 15 10 25 4,272Jumlah 95 14,235Sumber: Senarai Beban Kes PKMDSemakan Audit mendapati pada tahun 2009, permohonan meningkat berbanding tahun2008 iaitu di PKMD Kinta sebanyak 140.5%, di PKMD Taiping sebanyak 135.3% dan diPKMD Manjung sebanyak 93.2%. Semakan Audit terhadap Laporan Tunggakan setakat31 Disember 2009 mendapati tunggakan kes bagi PKMD Kinta adalah berjumlah 1,285kes yang belum disiasat sejak bulan Disember 2009. Tunggakan kes di PKMD Manjungberjumlah 409 kes yang belum disiasat antara bulan Mac hingga Disember 2009,manakala tiada tunggakan di PKMD Taiping.Walaupun pelaksanaan kaji semula dibantu oleh pegawai kes yang lain tetapi hanyaseorang pegawai kes bertanggungjawab untuk memantau tempoh kaji semula danmengemas kini data di dalam sistem. Beban kes diagihkan mengikut kawasan disesuatu daerah seperti di Jadual 4.7.43

Jadual 4.7Agihan Beban Kes Tidak SeimbangPKMD Kawasan Pegawai KesKintaManjungTaipingBeban Kerja(Kes)Ipoh Barat Ismail 572Kepayang Azreen 138Ipoh Timur Ahmad Lufti Amir 293Kampar Jaafar Sidek 38Segari/PantaiRemis/Ayer TawarZarizan 444Seri Manjung Nor Fazilah 248Seluruh Manjung Jumali Yahya 34Seluruh Manjung Ahmad Firdaus 20Bukit Gantang Norlaili 323Selama Nurul Wahida 277Batu Kurau Pushpavally 130Taiping Mohd Khairil 108Sumber: Laporan Beban Kes PegawaiMenurut laporan beban kes pegawai yang dikemukakan, mendapati beban kerjaseorang pegawai kes mengendalikan fail bantuan (baru dan kaji semula) di PKMD Kintaadalah antara 38 hingga 572 kes dan beban kerja di PKMD Manjung adalah antara 20hingga 444 kes bagi seorang. Manakala beban kerja pegawai di PKMD Taiping adalahantara 108 hingga 323 kes bagi seorang. Pengagihan bebanan kes yang hampirseimbang bagi setiap pegawai di PKMD Taiping menyebabkan kecekapan pegawaidapat dipertingkatkan. Hasilnya tiada kes yang tertunggak di PKMD Taiping.JKM memaklumkan mesyuarat di antara PKMD dengan Jabatan Kebajikan MasyarakatNegeri (JKMN) telah diadakan dan akan mengambil tindakan untuk mengagihkan beban kessedia ada di kalangan pegawai di Unit EB dan pengagihan kes baru sama rata di kalangansemua pegawai di Unit EB dan Unit lain. Kes yang tertunggak akan diselesaikan semasaTask Force yang diadakan sehingga pertengahan tahun 2010.Pada pendapat Audit, pengagihan beban tugas di antara pegawai di PKMD Kinta danManjung adalah tidak memuaskan kerana beban kerja di antara pegawai kes tidakdiagihkan dengan seimbang. Ini menyebabkan ketidakcekapan pegawai danberlakunya kes yang tertunggak. Pemantauan oleh PKMD dan Ketua Unit EB perludilaksanakan dengan lebih berkesan.4.4.5 Kaji Semula Kes Diluluskan Oleh Pegawai Yang Tidak Diberi KuasaMengikut Prosedur Kualiti JKM Utama 17 perenggan 4.11, kuasa meluluskan bantuan bagiperuntukan negeri diberikan kepada PKMD. Pemeriksaan Audit mendapati sejumlah 73 atau27% daripada 270 kaji semula kes di PKMD Kinta, Taiping dan Manjung diluluskan olehPenolong PKMD yang tidak diberi kuasa. Surat kebenaran ada dikemukakan untukpengesahan Audit, bagaimanapun tempoh yang dibenarkan kepada Penolong PKMD Kintaadalah terhad kerana kelulusan adalah untuk bantuan Kerajaan Persekutuan sahaja.Manakala surat kebenaran kuasa melulus untuk Penolong PKMD Manjung telah tamat.Maklumat lanjut seperti di Jadual 4.8.44

Jadual 4.8Kaji Semula Kes Diluluskan Oleh Pegawai Yang Tidak Diberi KuasaBil. PKMDNama Pegawai YangMeluluskan Bantuan/Jumlah KesYangCatatanKaji Semula Terlibat1. Kinta Emee Bt Khairi 29Surat ruj: JKMN.PK.300/01/1-2 (87) bertarikh4.11.2009 - Kelulusan untuk bantuan2. Taiping3. ManjungSumber: Fail Kes PKMDNorazazilah Bt. Mohd.FaudziAhmad Hasbullah BinBakar35Jumlah 739Kerajaan Persekutuan sahajaSurat ruj: JKMN.PK.300/2/8 (55) bertarikh23.3.2009 - Kelulusan diberi untuk tempohprojek cari iaitu pada 23.3.2009-30.4.2009.Surat ruj: JKMM.200/05/3 JLD 12 (13)bertarikh 19.7.2006 - Kelulusan diberi semasatanggung kerja iaitu pada 1.2.2006- 3.1.2007PKMD telah mengemukakan masalah ini di peringkat tertinggi di mana kelulusan Peluluskedua telah pun dibenarkan melalui Surat Pekeliling Ketua Pengarah Kebajikan MasyarakatMalaysia bertarikh 19 Mac 2010. Bagaimanapun semakan Audit mendapati kuasa melulushanya diberi kepada bantuan bulanan persekutuan bagi kes baru dan kaji semula danbukannya kepada bantuan bulanan negeri.Menurut penjelasan JKM, perkara ini berlaku semasa PKMD berada di luar daerah keranaberkursus atau menjalankan tugas rasmi di luar pejabat. Ini untuk mengelak dari berlakunyakelewatan membuat keputusan terhadap permohonan kes baru dan kaji semula. PengarahJKMN Perak telah melantik dan memberi kuasa kepada seorang pegawai tambahan bagimembantu PKMD meluluskan bantuan bulanan negeri (bantuan am) bagi kes baru dan keskaji semula berkuat kuasa 13 April 2010.Pada pendapat Audit, kelulusan bantuan yang disalurkan boleh dipertingkatkanapabila kebenaran bagi meluluskan bantuan bulanan negeri diberi kepada pegawaitambahan bagi membantu KPMD dan pemantauan yang berkala oleh Ibu Pejabat sertaPKMD.4.4.6 Kawalan Keselamatan Wang Tunai Tidak Memuaskana) Mengikut Prosedur Kualiti JKM Utama 17, PKMD hendaklah memohon secara bertuliskepada Ketua Polis Daerah bagi mendapatkan polis pengiring untuk tujuan menunaikancek di bank dan untuk membuat pembayaran di pusat bayaran. Semakan Auditterhadap Laporan Polis Pengiring (Eskot) Tahun 2009 bagi PKMD Kinta mendapatipihak PKMD Kinta telah memohon bantuan khidmat polis pengiring sebanyak 35 kalidan 95% daripada keseluruhan permohonan dapat dipenuhi oleh pihak polis bagi tujuaneskot dan kawalan sepanjang tempoh pembayaran dibuat.Pihak Audit telah membuat lawatan ke lima pusat pembayaran iaitu Dewan PenghuluGopeng, Balai Penghulu Chemor/Tanjung Rambutan, Dewan Rukun Tetangga TelukKurin, Buntong, Dewan Orang Ramai Jelapang dan Dewan Rukun Tetangga Kg. Tengku45

Hussein. Semakan Audit mendapati pihak polis hanya membuat kawalan di empatpusat manakala tiada polis yang mengawal di Dewan Rukun Tetangga Kg. TengkuHussein seperti di Foto 4.1.Foto 4.1Tiada Kawalan Sepanjang TempohPembayaran DibuatSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Dewan Rukun Tetangga Kg. Tengku HusseinTarikh: 27 Januari 2010Menurut laporan Ketua Unit Bantuan PKMD Kinta, pegawai polis hanya membuat rondaan disekitar kawasan tersebut. Jumlah wang tunai yang dibawa pada hari tersebut adalah antaraRM32,000 hingga RM60,000.b) Pemeriksaan Audit di pusat pembayaran yang sama mendapati keselamatan wang tunaitidak diberi perhatian kerana sampul surat mengandungi wang bantuan diletakkan diatas meja tanpa kawalan keselamatan seperti di Foto 4.2 dan Foto 4.3.Foto 4.2Keselamatan Wang TunaiTidak Diberi PerhatianFoto 4.3Keselamatan Wang TunaiTidak Diberi PerhatianSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Dewan RukunTetanggaKg.Tengku HusseinTarikh: 27 Januari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Dewan Rukun Tetangga Teluk KurinTarikh: 28 Januari 201046

Mengikut maklum balas, PKMD Kinta telah mengeluarkan Surat Pekeliling Bil. 2 Tahun 2010menjelaskan panduan keselamatan wang tunai semasa berada di pusat bayaran.c) Pemeriksaan Audit pada 27 Januari 2010 mendapati tiada polis berkhidmat untukmengiring pegawai dari pejabat JKM semasa proses penghantaran wang yang belumdituntut oleh penerima bantuan untuk disimpan di balai polis pada hujung hari. Menurutpegawai JKM, permohonan khidmat polis pengiring untuk penghantaran wang padahujung hari tidak pernah dibuat. Walaupun tanpa polis pengiring kawalan agihan wangbantuan telah dibuat dengan teratur di Dewan Penghulu Gopeng seperti di Foto 4.4.Manakala wang bantuan tidak diagihkan berjumlah RM10,000 pada hujung hari telahdibuat dengan teratur dan selamat seperti di Foto 4.5.Foto 4.4Kawalan Agihan Wang BantuanYang TeraturFoto 4.5Pengiraan Wang BelumTuntut Pada Hujung HariSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Dewan Penghulu GopengTarikh: 17 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pejabat JKM KintaTarikh: 27 Januari 2010PKMD Kinta memaklumkan tindakan akan diambil untuk membuat permohonan rasmikepada Ketua Polis Daerah Ipoh bagi mendapatkan khidmat pegawai pengiring semasamembawa wang belum tuntut ke Balai PolisPada pendapat Audit, kawalan keselamatan di pusat pembayaran perludipertingkatkan untuk mengawal keselamatan wang awam.4.4.7 Baki Yang Tidak Diagihkan Lewat Dipulangkan BalikArahan Perbendaharaan (AP) 96(a) membenarkan Ketua Jabatan membuat bayaran secaratunai dengan menggunakan baucar yang disokong dengan senarai nama penerima bantuan.Manakala AP 96 (c) menetapkan sekiranya bantuan tidak dapat diagihkan dalam masa 21hari, wang tersebut mestilah dengan serta merta dimasukkan ke dalam Akaun BankKerajaan dan baucar yang berkaitan hendaklah dihantar kepada Perbendaharaan Negeri.Semakan Audit di PKMD Kinta mendapati pada tahun 2007 hingga 2009, berlaku kelewatanmengembalikan wang bantuan yang tidak dituntut ke akaun bank Kerajaan antara 24 hingga79 hari melibatkan amaun berjumlah RM11,610. Manakala tempoh pemulangan bagi wang47

antuan yang tidak dituntut di PKMD Manjung dan Taiping tidak dapat dipastikan keranarekod tidak disediakan pada masa pengauditan dijalankan.Menurut pihak JKM berlaku kelewatan kerana proses pertukaran Pembantu Tadbir dankelewatan pegawai kes mengemukakan baki yang tidak diagihkan. Rekod mengenainyaakan dikemas kini dan diselia oleh Ketua Pembantu Tadbir serta dipantau oleh PKMD.Pada pendapat Audit, pengurusan wang yang tidak dibahagikan adalah tidakmemuaskan kerana berlaku kelewatan mengembalikannya ke akaun Kerajaan.4.4.8 Analisis Maklum Balas Penerima BantuanSebanyak 121 borang soal selidik telah diedarkan kepada penerima Bantuan Am di DaerahKinta untuk menilai tahap keberkesanan pengurusan Program Pemberian Bantuan Am.Analisis terhadap borang soal selidik mendapati 64 daripada 121 penerima bantuan atau52.9% menyatakan bantuan yang diterima adalah mencukupi manakala sejumlah 57 atau47.1% tidak bersetuju kerana mempunyai tanggungan yang ramai atau mempunyai anakyang sakit.Semakan selanjutnya mendapati pemberian kadar Bantuan Am adalah seragam iaituberjumlah RM115 tanpa mengira tanggungan individu dan keluarga seperti contoh diJadual 4.9.Jadual 4.9Maklum Balas Soal Selidik Terhadap Penerima Bantuan AmBil. Nama Penerima Bantuan No. FailBilanganTanggunganCatatan1. Mohamed Suhaimi Bin Mohd Nor 209-08 - Mental, tidak bekerja2. Manorama a/p Kannan Perumal 1397-09 - Balu, tidak bekerja3. Teoh Yew Toh 541-09 - Mental, tidak bekerja4. Dararaj a/l Arulanatham 48-09 -Tidak bekerja, anak adamembantu5. Saravanam a/l Balakrishnan 1313-09 1 Pencen TNB, mental6. Sivagamy a/p Chandra Sekhara 0181-09 3Berniaga kecilan, suami samikuil, anak bersekolah7. Khong Cheong Tuck 157-09 2Tidak bekerja, isteri sakitkanser, anak bersekolahSakit usus, tidak bekerja, isteri8. Azmi Bin Shaari 595-07 5 menoreh getah, satu anakOKU dan tiga anak bersekolahSumber: Maklum Balas Soal SelidikBagaimanapun, 100% penerima bantuan menyatakan perkhidmatan yang diberikan olehpejabat JKM adalah baik dan perlu diteruskan untuk membantu menampung sara hidupmereka.Pada pendapat Audit, pemberian kadar Bantuan Am hendaklah dipertingkatkandengan mengambil kira beban tanggungan kewangan sebenar penerima bantuansupaya matlamat untuk mengurangkan kesempitan hidup penerima bantuan tercapai.48

4.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSejumlah RM15.87 juta telah dibelanjakan daripada peruntukan RM16.10 juta iaitu98.6% namun pada keseluruhannya, pengurusan Program Pemberian Bantuan Am di JKMkurang memuaskan. Ini adalah disebabkan kelemahan melaksanakan tugasan mengikutprosedur kewangan, kelemahan kawalan dalaman, kurang penyeliaan dan pemantauanserta prestasi pelaksanaan melunaskan wang bantuan am kepada penerima bantuan.Adalah disyorkan kelemahan di atas diperbaiki sebagai langkah memantapkan pengurusandan kawalan Program Pemberian Bantuan Am:a) Penambahan bilangan pegawai kes untuk mengatasi kelewatan proses siasatan dan kajisemula;b) Kebenaran kepada Pelulus Kedua diberi untuk meluluskan bantuan am negeri bagimeningkatkan prestasi proses permohonan;c) Sistem kaji semula diwujudkan supaya lebih berjadual dan terancang;d) Penyeliaan dan pemantauan yang lebih berkesan di pusat pembayaran untuk kawalandalaman penyampaian wang bantuan; dane) Penyelenggaraan rekod yang lengkap, teratur dan kemas kini untuk memudahkanproses siasatan dan kaji semula dilaksanakan.49

PEJABAT DAERAH DAN TANAH KINTA, IPOH5. PENGURUSAN HASIL CUKAI TANAH5.1 LATAR BELAKANG5.1.1 Pejabat Daerah Dan Tanah Kinta, Ipoh (Pejabat Tanah) bertanggungjawabmenguruskan semua urusan pentadbiran tanah di daerah kecil Ipoh. Aktiviti di PejabatTanah merangkumi urusan memungut hasil tanah, pendaftaran, pembangunan danpenguatkuasaan. Hasil Pejabat Tanah terdiri daripada cukai tanah berulang, cukai tanahtahun pertama, tunggakan cukai tanah, cukai tahunan lain, bayaran premiumpemberimilikan, tukar syarat tanah, lesen dan permit. Selain itu, bayaran lain juga dikutipmengikut Peraturan Tanah Perak 1966 yang terdiri daripada notis dan denda lewat, dendarampasan tanah, carian rasmi dan lain-lain.5.1.2 Pejabat Tanah menggunakan Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB) bagisemua urusan mendaftarkan hak milik tanah. Sehingga akhir tahun 2009, bilangan hak milikyang didaftarkan adalah sebanyak 257,634 yang terdiri daripada 222,758 hak milik Pendaftardan 34,876 hak milik Pejabat Tanah. Bagi urusan kutipan hasil tanah, Sistem PentadbiranHasil Tanah (SPHT) secara online diguna pakai di semua 17 Pejabat Tanah di Negeri Peraksejak tahun 2003. Kos pembangunan SPHT dan pembelian perkakasan berjumlahRM1.85 juta. Sistem ini menyediakan kemudahan bayaran secara online iaitu orang ramaiboleh membuat bayaran di mana-mana Pejabat Tanah di Negeri Perak secara wang tunai,cek, wang pos, bank draf, kad kredit, perbankan internet dan juga di Pejabat Pos seluruhMalaysia. Hasil cukai tanah yang dikutip bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 adalah sepertidi Jadual 5.1.Jadual 5.1Prestasi Kutipan Hasil Cukai TanahJumlah Hasil Diterima Bagi TahunBil. Jenis Hasil(RM Juta)2007 2008 20091. Cukai Tanah Berulang 44.68 50.31 48.632. Cukai Tanah Tunggakan 8.56 6.76 7.353. Cukai Tanah Tahun Pertama 2.70 2.31 1.68Jumlah 55.94 59.38 57.66Sumber: Pejabat Tanah Ipoh5.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pengurusan hasil cukai tanahdilaksanakan dengan teratur dan cekap serta mematuhi undang-undang dan peraturan yangditetapkan.50

5.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANSkop pengauditan meliputi aktiviti pengurusan hasil cukai tanah bagi tempoh tahun2007 hingga 2009 di Pejabat Tanah Ipoh. Semakan Audit dijalankan terhadap fail, rekodkewangan, laporan dan dokumen yang berkaitan dengan pengurusan kutipan hasil cukaitanah di Pejabat Tanah serta pengesahan hak milik Pendaftar di Pejabat Tanah Dan GalianNegeri (PTG). Pengauditan dijalankan terhadap pelaksanaan pengurusan SPHT yangmerangkumi kawalan keselamatan sistem, kawalan aplikasi dan kawalan persekitaran.Selain itu, analisis juga dijalankan terhadap data pendaftaran tanah dan data kutipan hasilcukai tanah menggunakan perisian Audit Command Language (ACL). Soal selidikdigunakan untuk mendapat maklum balas kepuasan pelanggan dan kakitangan yang terlibatsecara langsung dalam penggunaan SPHT. Temu bual dengan pegawai dan kakitanganterlibat dibuat bagi tujuan pengesahan maklumat serta membuat lawatan ke lokasi tanah.5.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan Julai hingga Oktober 2009 dan bulanJanuari 2010 mendapati secara keseluruhannya kutipan hasil cukai tanah melaluipenggunaan SPHT online adalah baik kerana dapat membantu memudahkan urusanpentadbiran hasil dan mengurangkan beban kerja kakitangan. Sistem ini dapatmeningkatkan hasil kerja dan mengurangkan ralat yang dilakukan oleh kakitangan sertamenyediakan kemudahan bayaran secara online. Bagaimanapun, terdapat kelemahan darisegi integriti data iaitu kesahihan dan ketepatan data, maklumat pemilik tanah tidak lengkap,rekod cukai tanah tidak kemas kini dan kelewatan menghantar surat peringatan kepadapemilik tanah yang mempunyai tunggakan serta kelewatan memproses Notis TuntutanTunggakan Sewa (Notis 6A). Setakat akhir tahun 2009, tunggakan hasil cukai tanahberjumlah RM43.62 juta. Penemuan Audit mengenai perkara berbangkit adalah seperti diperenggan-perenggan berikut:5.4.1 Sistem Integrasi Data SPTB-SPHTSistem Pentadbiran Hasil Tanah (SPHT) yang dibangunkan untuk mengurus kutipan hasiltanah di Negeri Perak menyediakan tujuh modul iaitu Modul Cukai, Modul Kutipan, ModulDeposit, Modul Data SPTB, Modul Kod-kod, Modul Utiliti dan Modul Pelbagai. SistemIntegrasi Data SPTB-SPHT adalah sebahagian daripada Modul Data SPTB yangdibangunkan pada tahun 2005 dan diguna pakai sepenuhnya pada tahun 2006. Objektifutama Sistem Integrasi Data adalah mengekstrak data dari SPTB dan mewujudkanpersamaan maklumat dan bilangan hak milik yang didaftarkan di SPTB dan SPHT. Sistemini boleh menjana laporan-laporan perbezaan data antara SPTB dan SPHT dalam bentuksenarai dan statistik. Laporan berkenaan akan disemak di Unit Hasil dan Unit Pendaftaranuntuk menentukan ketepatan dan kesahihan data.51

a) Perbezaan Data Antara SPTB Dan SPHTSemakan Audit mendapati sehingga akhir bulan Ogos 2009 Ketua Kerani Hasil menjanalaporan perbezaan data antara SPTB dan SPHT bagi hak milik Pejabat Tanah untuksemakan sebanyak 10 kali iaitu sekali pada tahun 2007, dua kali pada tahun 2008 dantujuh kali setakat bulan Ogos 2009. Laporan perbezaan data antara SPTB dan SPHTbagi hak milik Pendaftar tidak dijana untuk semakan walaupun dalam MesyuaratPemantauan SPTB, SPHT dan e-Benar pada 12 Disember 2008 telah memutuskanpembersihan data hak milik Pendaftar perlu dibuat oleh Pejabat Tanah. Perbezaanbilangan hak milik Pendaftar dan Pejabat Tanah antara SPHT dan SPTB adalah sepertidi Jadual 5.2.Jadual 5.2Perbezaan Bilangan Hak Milik Antara SPTB Dan SPHTHak Milik Hak MilikBil.PerkaraPendaftar Pejabat Tanah1. Tarikh Laporan 8.9.2009 3.9.20092. Wujud Dalam SPTB Tiada Dalam SPHT 340 1,3573. Wujud Dalam SPHT Tiada Dalam SPTB 2,409 1,170Sumber: Pejabat Tanah IpohBerdasarkan kepada maklum balas daripada PTG, perbezaan data antara SPTB dan SPHTdisebabkan masalah program integrasi bagi proses tukar ganti hak milik, kesilapankemasukan data manual ke dalam SPHT, kesilapan pembatalan hak milik dan masalahrangkaian.b) Ketepatan Dan Kesahihan Data Dalam SPHT DiraguiSebanyak 100 hak milik Pendaftar dan 100 hak milik Pejabat Tanah telah dipilihdaripada laporan perbezaan data SPTB dan SPHT untuk semakan Audit seperti diJadual 5.2. Semakan Audit melalui SPTB di PTG dan Pejabat Tanah mendapati statushak milik yang dipilih adalah seperti di Jadual 5.3.Jadual 5.3Status Hak Milik Dalam SPTBHak Milik PendaftarHak Milik Pejabat TanahBil.Wujud Dalam Wujud Dalam Wujud Dalam Wujud DalamStatusSPTB Tetapi SPHT Tetapi SPTB Tetapi SPHT TetapiHak MilikTidak Wujud Tidak Wujud Tidak Wujud Tidak WujudDalam SPHT Dalam SPTB Dalam SPHT Dalam SPTB1. Daftar 47 17 50 12. Batal 2 33 0 493. Provisional 1 0 0 0Jumlah Hak Milik 50 50 50 50Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian Negerii) Hak Milik PendaftarSemakan Audit terhadap hak milik yang dipilih adalah seperti berikut:• Analisis Terhadap 50 Hak Milik Yang Wujud Dalam SPTB Tetapi TidakWujud Dalam SPHT52

Semakan dalam SPTB dan SPHT serta dokumen hak milik daftar komputer (DHDK)menunjukkan perkara seperti di Jadual 5.4.Jadual 5.4Analisis Hak Milik Yang Wujud Dalam SPTB Tetapi Tidak Wujud Dalam SPHTBil.Status Bil. HakHak Milik MilikPenemuan Audit1. Daftar 47 i) Enam hak milik telah dibatalkan dalam SPHT.ii) Sembilan hak milik dibatalkan dalam SPHT sebab tempohpajakan telah luput.iii) Lima hak milik telah disambung kepada hak milik baru.Hak milik berkenaan patut dibatalkan dalam SPTB.iv) 16 hak milik sambungan/baru dalam SPTB tetapi tidakdikemaskinikan dalam SPHT. Hak milik lama masih aktifdalam SPHT. Bagaimanapun, pada pertengahan bulanSeptember 2009 sebanyak sembilan hak miliksambungan/baru telah diwujudkan dalam SPHT.v) Empat hak milik rekod tidak wujud dalam SPHT.vi) Tujuh hak milik akaun aktif dalam SPHT tetapi dalamlaporan integrasi, data tersebut tidak wujud dalam SPHT.2. Batal 2 i) Dua hak milik telah disambung kepada hak milik baru. Hakmilik baru telah wujud dalam SPHT.3. Provisional 1 i) Hak milik telah disambung kepada hak milik baru tetapitidak dikemaskinikan dalam SPHT. Hak milik lama masihwujud dalam SPHT.Jumlah 50Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian Negeri• Analisis Terhadap 50 Hak Milik Yang Wujud Dalam SPHT Tetapi TidakWujud Dalam SPTBHasil analisis mendapati perkara seperti di Jadual 5.5.Jadual 5.5Analisis Hak Milik Yang Wujud Dalam SPHT Tetapi Tidak Wujud Dalam SPTBBil.Status Bil. HakHak Milik MilikPenemuan Audit1. Daftar 11 i) Empat hak milik tersilap catat nombor dalam SPHT. Akaunaktif dalam SPTB.ii) Tiga hak milik akaun aktif dalam SPTB. Hak milikberkenaan telah dibatalkan dalam SPHT.iii) Empat hak milik akaun aktif dalam SPTB tetapi dalamlaporan integrasi, data tersebut tidak wujud dalam SPTB.2. Batal 35 i) 24 hak milik mempunyai dua akaun aktif dalam SPHTkerana akaun hak milik lama tidak dibatalkan.ii) Empat hak milik akaun aktif dalam SPHT. Akaun berkenaanpatut dibatalkan. Cukai tanah tahunan terlebih diambil kirabagi kesemua hak milik berjumlah RM2,336.iii) Enam hak milik telah disambung kepada hak milik baru danakaun hak milik baru telah wujud dalam SPHT. Akaun hakmilik lama sebenarnya telah dibatalkan dalam SPHT tetapimasih ditunjukkan dalam laporan integrasi.iv) Satu hak milik, rekod tidak wujud dalam SPHT tetapi laporanintegrasi menunjukkan wujud rekod dalam SPHT.3. Tidakwujud4 i) Empat hak milik tidak wujud dalam SPTB.Jumlah 50Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian Negeri53

ii)Hak Milik Pejabat TanahSemakan Audit terhadap hak milik yang dipilih adalah seperti berikut:• Analisis Terhadap 50 Hak Milik Yang Wujud Dalam SPTB Tetapi TidakWujud Dalam SPHTHasil analisis mendapati kesemua hak milik berstatus daftar dan menunjukkanperkara seperti di Jadual 5.6.Jadual 5.6Hak Milik Yang Wujud Dalam SPTB Tetapi Tidak Wujud Dalam SPHTBil.Status Bil. HakHak Milik MilikPenemuan Audit1. Daftar 50 i) Dua hak milik telah dibatalkan dalam SPHT.ii) 10 hak milik telah dibatalkan dalam SPHT kerana tempohpajakan telah luput.iii) Tiga hak milik rekod tidak wujud dalam SPHT. Pendaftaranpada 11 Mei 2009.iv) 35 hak milik telah disambung kepada hak milik baru tetapitidak wujud dalam SPHT. Hak milik lama akaun aktif dalamSPHT.Jumlah 50Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian Negeri• Analisis Terhadap 50 Hak Milik Yang Wujud Dalam SPHT Tetapi TidakWujud Dalam SPTBHasil analisis menunjukkan perkara seperti di Jadual 5.7.Jadual 5.7Hak Milik Yang Wujud Dalam SPHT Tetapi Tidak Wujud Dalam SPTBBil.Status Bil. HakHak Milik MilikPenemuan Audit1. Daftar 1 i) Nombor hak milik tersilap catat. Akaun aktif dalam SPTBtetapi tidak ditunjukkan dalam laporan integrasi.2. Batal 49 i) Satu hak milik 080302HSM00016677, nombornya tersilapcatat sebagai 0803021000016677. Hak milik inisebenarnya telah disambung kepada 080302PM00023575tetapi hak milik lama masih aktif lagi dalam SPHT.ii) 48 hak milik telah disambung kepada hak milik baru tetapitidak wujud dalam SPHT. Akaun hak milik lama masih aktifdalam SPHT kerana rekod tidak dikemas kini.Jumlah 50Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian NegeriBerdasarkan kepada maklum balas daripada pihak PTG dan Pejabat Tanah, tindakan telahdiambil untuk memperbetulkan kesilapan hasil daripada teguran Audit dan tindakanpembersihan data akan dijalankan secara berterusan.Pada pendapat Audit, pelaksanaan Sistem Integrasi Data SPTB-SPHT adalah tidakmemuaskan kerana tujuan mengekstrak data di SPTB bagi mengemas kini maklumatdi SPHT tidak dapat dicapai dan ketepatan serta kesahihan data dalam SPTB danSPHT adalah diragui.54

5.4.2 Analisis Data SPHT Dan SPTBPada 7 Januari 2010, pihak Audit telah memuat turun data SPHT dan SPTB di PejabatTanah dan PTG. Analisis data telah dibuat dengan menggunakan perisian Audit CommandLanguage (ACL) untuk memastikan integriti data dalam aspek kesahihan, kesempurnaandan ketepatan data. Bilangan hak milik yang terdapat dalam SPHT berjumlah 257,634 terdiridaripada 222,758 hak milik Pendaftar dan 34,876 hak milik Pejabat Tanah. Hasil analisismendapati perkara seperti berikut:a) Cukai Tanahi) Cukai Tanah RM1Cukai Tanah dikenakan mengikut kadar dan peraturan yang ditetapkan dalamPeraturan Tanah Perak 1966. Analisis Audit terhadap data SPHT mendapatisebanyak 31 hak milik Pendaftar mencatatkan nilai cukai tanah RM1. SemakanAudit terhadap 16 hak milik yang dipilih mendapati hak milik tersebut telah diberikanremisyen cukai tanah bagi maksud Sekolah Bantuan Modal (SBM) pada kadarnominal RM1 bagi satu hak milik setahun. Pemegang Amanah bagi SBMdisyaratkan membuat permohonan tukar syarat nyata kepada ‘Tapak SekolahBantuan Penuh Bukan Milik Kerajaan’. Semakan Audit mendapati 10 daripada 16hak milik berkenaan telah membuat permohonan tukar syarat nyata dan memintabayaran premium tukar syarat nyata dikecualikan pada awal bulan Jun 2009.Bagaimanapun, sehingga kini tidak ada tindakan diambil oleh pihak PTG. Tidak adabukti menunjukkan permohonan tukar syarat nyata telah dibuat oleh enam pemiliktanah yang lain. Sampel yang dipilih adalah seperti di Jadual 5.8.Jadual 5.8Cukai Tanah RM1Bil. Nombor Hak MilikTelah Membuat PermohonanTukar Syarat Nyata1. 080344PN00153232 Ya2. 080344PN00153235 Ya3. 080344PN00153245 Ya4. 080344PN00151484 Ya5. 080343PN00154635 Ya6. 080343PN00154636 Ya7. 080343GRN00042430 Ya8. 080343GRN00042432 Ya9. 080343GRN00042346 Ya10. 080343PN00151261 Ya11. 080355GRN00066334 Tidak12. 080344GRN00065559 Tidak13. 080344GRN00065560 Tidak14. 080344GRN00034206 Tidak15. 080343GRN00065272 Tidak16. 080343GRN00009541 TidakSumber: Pejabat Tanah Dan Galian Negeri55

ii) Hak Milik Sama Tetapi Nilai Cukai Tanah BerbezaAnalisis Audit menunjukkan nilai cukai tanah bagi 45 hak milik Pejabat Tanahberbeza dalam SPTB dan SPHT. Semakan Audit terhadap 10 hak milik yang dipilihmendapati nilai cukai tanah dipinda pada tahun 2006 tidak dikemaskinikan dalamSPTB. Hak milik yang terlibat adalah seperti di Jadual 5.9.Jadual 5.9Nilai Cukai Tanah BerbezaCukai Tanah Cukai TanahBil. Nombor Hak Milik Mengikut SPHT Mengikut SPTBPerbezaan(RM)(RM)(RM)1. 080302HSM00485/86 170 40 1302. 080302HSM00559/87 164 60 1043. 080302PM00005013 129 40 894. 080302PM00016717 68 0 685. 080302PM00016718 68 0 686. 080302PM00004873 98 40 587. 080302HSM00844/82 95 40 558. 080302HSM00941/88 170 120 509. 080302HSM00929/86 80 40 4010. 080302PM00002347 71 40 31Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian Negeriiii) Kadar Cukai Tanah SalahSemakan Audit terhadap DHDK bagi 72 hak milik yang dipilih mendapati nilai cukaitanah bagi 10 hak milik tersilap dikira disebabkan keluasan dan kadar yang diambilkira dalam SPTB dan SPHT berbeza. Selain itu, didapati hak milik bernombor080302HSD00003/87 mencatatkan nilai cukai tanah berjumlah RM360 pada DHDKberbeza dengan kadar yang sepatutnya berjumlah RM264 seperti dalam SPHT.Semakan selanjutnya mendapati kegunaan tanah bagi 21 hak milik pada DHDKberbeza dengan kod kegunaan tanah yang di rekod dalam SPHT. Maklumat hakmilik nilai cukai tanah salah dikira adalah seperti di Jadual 5.10.Jadual 5.10Kadar Cukai Tanah SalahBil. No. Hak MilikKadarDikenakan(RM)KadarSepatutnya(RM)PerbezaanLebih/(Kurang)(RM)1. 080344GRN00009860 54 6 482. 080302HSM00000903 60 65 (5)3. 080302PM00018372 55 60 (5)4. 080302HSM0001389A 40 76 (36)5. 080302HSM00002712 75 335 (260)6. 080302GRN00091482 80 83 (3)7. 080302GRN00099095 30 22 88. 080302GRN00008859 4 40 (36)9. 080343HSD00011687 14,751 9,834 4,91710. 080302PN00124454 1,279 853 426Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian Negeri56

) Hak Milik Tiada AlamatAnalisis Audit menunjukkan sebanyak 4,067 hak milik tidak dicatatkan alamat pemiliktanah. Semakan Audit terhadap 10 hak milik Pendaftar yang dipilih mendapati alamatpemilik tidak dicatat dalam DHDK dan rekod di Pejabat Tanah. Semua pemilik tanahberkenaan mempunyai tunggakan cukai tanah yang berjumlah RM1.03 juta. Maklumatpemilik tanah berkenaan adalah seperti di Jadual 5.11.Jadual 5.11Hak Milik Tidak Ada AlamatBil. Nombor Hak MilikCukaiJumlah TunggakanTempohTahunanTermasuk DendaTunggakan(RM)(RM)1. 080343PN00001208 6,700 1974 - 2009 318,1002. 080302GRN00052926 20,994 1996 - 2009 114,1153. 080302HSD00001/75 8,263 2000 - 2009 101,2204. 080343GRN00065914 4,971 1995 - 2009 110,0705. 080302PN00153005 12,536 2004 - 2009 84,8656. 080302GRN00093976 2,144 1976 - 2009 87,6677. 080344PN00131605 1,198 1993 - 2009 70,3218. 080343PN00154937 11,142 2003 - 2009 57,3139. 080302GRN00059937 1,600 1990 - 2009 44,13510. 080344GRN00054813 3,020 1999 - 2009 45,082Jumlah 1,032,888Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian Negeric) Hak Milik Tiada NamaAnalisis Audit terhadap data SPHT mendapati empat hak milik Pendaftar tidakmerekodkan nama pemilik tanah. Semakan lanjut mendapati perkara seperti diJadual 5.12.Jadual 5.12Hak Milik Tiada NamaBil. Nombor Hak Milik Penemuan Audit1. 080343HSDSAM54/74Tidak ada maklumat dalam SPTB. Bayaran ada dibuatsehingga tahun 2010.2. 080302HSD01345/85 Hak milik ini telah dibatalkan kerana tidak wujud dalam SPTB.3. 080302PN00293232Nama pemilik pada DHDK tidak di rekod dalam SPHT.Didapati nama lain dicatat dalam medan alamat SPHT.4. 080344PN00289269Nama pemilik pada DHDK tidak di rekod dalam SPHT.Semakan lanjut mendapati hak milik lama 080334HSD1402/77tidak dibatalkan selepas disambung ke hak milik baru.Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian NegeriPada pendapat Audit, tindakan pembersihan data SPHT dan SPTB perludipertingkatkan untuk menjamin integriti data.5.4.3 Pengurusan Kutipan Hasil Cukai TanahPrestasi kutipan hasil cukai tanah bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 adalah sepertiberikut:57

a) Kutipan Cukai Tanah Berulang Tidak Mencapai SasaranCukai tanah berulang adalah bayaran tahunan yang kena dibayar bagi tanah beri milikkepada Kerajaan Negeri mengikut undang-undang. Ia perlu dibayar sebelum 1 Junpada setiap tahun. Kadar bayaran cukai tanah ditetapkan dalam Peraturan Tanah Perak1966. Pada tahun 2007, Pejabat Tanah berjaya mengutip RM44.68 juta ataupun 75.9%daripada jumlah disasarkan. Pada tahun 2008 cukai tanah yang dikutip telah meningkatsejumlah RM5.63 juta ataupun 12.6% berbanding dengan kutipan pada tahun 2007.Bagaimanapun, pencapaiannya hanya 85% daripada jumlah yang disasarkan. Bagitahun 2009, pencapaiannya adalah sebanyak 78.4% berbanding dengan sasarannya.Prestasi kutipan cukai tanah berulang adalah seperti di Jadual 5.13.Jadual 5.13Prestasi Kutipan Cukai Tanah BerulangBagi TempohTahun 2007 Hingga 2009Sasaran Pencapaian Pencapaian/SasaranTahun(RM Juta) (RM Juta)(%)2007 58.88 44.68 75.92008 59.22 50.31 85.02009 62.06 48.63 78.4Jumlah 180.16 143.62 79.7Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian NegeriPada pendapat Audit, prestasi kutipan cukai tanah berulang adalah kurangmemuaskan kerana tidak mencapai sasaran ditetapkan.b) Kutipan Tunggakan Cukai Tanah Tidak Mencapai SasaranCukai tanah hendaklah dibayar mulai hari pertama setiap tahun. Sekiranya cukai initidak dibayar selepas 31 Mei, cukai ini akan dikira sebagai tunggakan dan denda lewatakan dikenakan ke atas jumlah keseluruhan yang perlu dibayar. Sasaran tahunankutipan tunggakan cukai tanah yang ditetapkan oleh Pejabat Tanah ialah 25% daripadajumlah yang tertunggak pada akhir tahun sebelumnya. Bagi tahun 2007 sejumlahRM8.56 juta ataupun 65.5% tunggakan cukai tanah telah dikutip. Manakala jumlahtunggakan cukai tanah yang dikutip bagi tahun 2008 adalah RM6.76 juta ataupun59.8% berbanding dengan sasaran yang ditetapkan. Setakat akhir tahun 2009tunggakan cukai tanah yang dikutip berjumlah RM7.35 juta ataupun 77% daripadajumlah yang disasarkan. Butirannya adalah seperti di Jadual 5.14.Jadual 5.14Prestasi Kutipan Tunggakan Cukai Tanah Bagi Tahun 2007 Hingga 2009Tarikh JumlahCukai PeratusSasaranTahun Laporan TunggakanDikutip KutipanTunggakan (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (%)2007 1.1.2007 52.28 13.07 8.56 65.52008 1.1.2008 45.18 11.30 6.76 59.82009 15.12.2008 38.14 9.54 7.35 77.0Sumber: Pejabat Tanah Ipoh dan Pejabat Tanah Dan Galian NegeriPada pendapat Audit, prestasi kutipan tunggakan cukai tanah adalah tidakmemuaskan kerana tidak mencapai sasaran ditetapkan.58

c) Kelemahan Pengurusan Bayaran Tunggakan Cukai Tanah Secara AnsuranSelaras dengan Peraturan 14(2) Peraturan Tanah Perak 1966, Pihak Berkuasa Negeri(PBN) memberi kuasa kepada Pemungut Hasil Tanah untuk meluluskan pembayarantunggakan hasil secara ansuran melalui Pekeliling Pengarah Tanah Dan Galian PerakBil. 2 Tahun 1983. Tunggakan hendaklah dijelaskan bersekali dengan cukai bagi tahunsemasa tiap-tiap bulan sehingga ke bulan Disember ke tahun berkenaan atau selamatempoh yang tidak melebihi 12 bulan. Pemilik tanah boleh memohon kelulusan daripadaPentadbir Tanah untuk membuat bayaran tunggakan secara ansuran. Satu DaftarTunggakan hendaklah diselenggarakan bagi merekodkan permohonan yang diluluskandan mengawal pungutan tunggakannya. Wang yang diterima dimasukkan dalam akaundeposit. Perintah Pemindahan Hasil dari akaun deposit ke hasil dibuat apabila bayaranansuran cukai tanah diselesaikan dengan sepenuhnya.i) Prestasi Kutipan Ansuran Tunggakan Tidak MemuaskanSemakan Audit mendapati sebanyak 1,146 akaun untuk bayaran ansurantunggakan cukai tanah berjumlah RM3.68 juta telah dibuka bagi tempoh tahun 2007hingga bulan Julai 2009. Bagi tahun 2007 dan 2008, jumlah ansuran yang telahdikutip masing-masing berjumlah RM1.63 juta dan RM1.31 juta. Bayaran ansurantunggakan yang diterima bagi bulan Januari hingga Julai 2009 berjumlah RM0.57juta. Sehingga bulan Julai 2009, sejumlah RM0.95 juta dan RM0.61 juta daripadajumlah yang dikutip bagi tahun 2007 dan 2008 telah dimasukkan ke hasil. Bagitahun 2009 pula, sejumlah RM24,776 telah dimasukkan ke hasil. Setakat akhirbulan Julai 2009 sebanyak 491 ataupun 42.8% daripada 1,146 pemilik tanah sahajamenyelesaikan tunggakan cukai tanah. Maklumat lanjut adalah seperti diJadual 5.15.Jadual 5.15Bayaran Tunggakan Cukai Tanah Secara AnsuranBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga Bulan Julai 2009Bil. Akaun Selesai Baki JumlahJumlahBaki TunggakanBil.Akaun DipindahTahunTunggakanBelum SelesaiAkaun2007 2008 2009 Belum Ke Hasil(RM Juta) Selesai (RM Juta) (RM Juta)2007 436 2.34 104 127 18 187 0.95 1.392008 408 0.93 - 119 82 207 0.61 0.322009 302 0.41 - - 41 261 0.02 0.39Jumlah 1,146 3.68 104 246 141 655 1.58 2.10Sumber: Pejabat Tanah Ipohii)Bayaran Ansuran Tidak Mengikut Jadual Yang DitetapkanSemakan Audit terhadap 50 fail yang dikemukakan mendapati sebanyak 23 pemiliktanah tidak menyelesaikan bayaran ansuran mengikut jadual yang ditetapkan.Cukai tanah bagi tahun berikutnya dikumpulkan bersama dengan baki ansuran yangmasih tertunggak tanpa permohonan untuk kelulusan semula. Sehingga akhir bulanOgos 2009 sebanyak 13 akaun tersebut yang patut menyelesaikan bayaranansuran antara bulan Mei 1999 hingga bulan Disember 2007 masih mempunyaibaki tunggakan berjumlah RM0.95 juta.59

iii) Senarai Bayaran Ansuran Yang Belum SelesaiSemakan Audit mendapati baki deposit bayaran ansuran pada akhir tahun 2008bagi 1,387 akaun berjumlah RM2.03 juta. Bilangan pendeposit dan baki depositmengikut tahun adalah seperti di Jadual 5.16.Jadual 5.16Senarai Baki Deposit Pada 31 Disember 2008Bil. Tahun Bil. AkaunJumlah Jumlah Terkumpul(RM)(RM)1. 1991 17 25,697 25,6972. 1992 6 6,104 31,8013. 1993 2 828 32,6294. 1994 2 84,431 117,0605. 1995 16 16,287 133,3476. 1996 46 31,018 164,3657. 1997 74 72,238 236,6038. 1998 27 36,037 272,6409. 1999 43 79,801 352,44110. 2000 36 61,180 413,62111. 2001 53 134,295 547,91612. 2002 97 349,715 897,63113. 2003 94 252,090 1,149,72114. 2004 99 88,525 1,238,24615. 2005 89 68,494 1,306,74016. 2006 197 167,573 1,474,31317. 2007 204 340,483 1,814,79618. 2008 285 217,330 2,032,126Jumlah 1,387 2,032,126Sumber: Pejabat Tanah IpohJadual 5.16 diatas menunjukkan bayaran ansuran cukai tanah yang diterima antarasatu hingga 18 tahun masih belum diselesaikan dengan sepenuhnya oleh pemilikberkenaan. Bagaimanapun, tiada bukti menunjukkan surat peringatan dihantar atautindakan mengikut Seksyen 97 KTN dan Seksyen 100 KTN diambil terhadap pemiliktanah yang gagal menyelesaikan jumlah yang tertunggak. Wang yang diterimamasih disimpan dalam akaun deposit dan tidak dapat dilaraskan untukmengurangkan jumlah cukai tanah yang tertunggak.Berdasarkan maklum balas dari Pejabat Tanah, kutipan luar akan dibuat danmemperbanyakkan surat peringatan serta Notis 6A untuk meningkatkan kutipan cukai tanah.Pada pendapat Audit, pengurusan bayaran tunggakan secara ansuran adalah tidakmemuaskan kerana tindakan susulan tidak diambil terhadap pemilik tanah yang gagalmenyelesaikan tunggakan cukai tanah mengikut jadual yang ditetapkan.d) Tunggakan Yang Tidak DijelaskanBerdasarkan Laporan Senarai Hak Milik Tertunggak bagi amaun dari RM50,000 dan keatas yang tertunggak melebihi tiga tahun bertarikh 13 Oktober 2009, lawatan lokasi60

tanah telah dibuat bersama dengan Penolong Pegawai Tanah ke enam lokasi yangdipilih di Mukim Ulu Kinta. Hasil lawatan mendapati perkara berikut:i) Hak Milik Bernombor 080344GRN00023178 Dan 080343GRN00009487Dua bidang tanah iaitu nombor hak milik GRN00023178 (lot 14462s) danGRN00009487 (lot 34762) didaftarkan atas nama Persatuan. Setakat akhir bulanOktober 2009, cukai tanah tertunggak masing-masing berjumlah RM0.24 juta danRM0.14 juta. Semakan Audit mendapati Persatuan ini telah memohon syarat nyatatanah berkenaan ditukar daripada bangunan kediaman kepada tanah perkuburanCina. Permohonan tersebut telah diluluskan dalam Mesyuarat Majlis KerajaanNegeri Bil. 1290 pada pertengahan bulan Oktober 1995. Surat daripada PTGbertarikh awal bulan Oktober 1996 menetapkan penjenisan tanah adalah untuktujuan bangunan dan cukai tanah yang dikenakan adalah RM24 bagi setiap 10meter persegi tertakluk kepada cukai tanah minimum sebanyak RM220 bagi satuhak milik setahun. Premium yang dikenakan adalah ¾% x (Nilaian PasaranPerniagaan tolak Nilaian Pasaran Kediaman) x 99 tahun syarat nyata ditetapkansebagai tapak perkuburan bukan Islam (Kubur Cina). Pada bulan November 2002,Persatuan membuat rayuan kepada PTG supaya bayaran premium dikecualikan,penjenisan tanah ditukar daripada bangunan kepada tanah perkuburan dan cukaitanah dikurangkan kepada RM1 sebagai satu tanda hormat kerana tanah tersebutdigunakan untuk perkuburan bukan tujuan komersil. Pada bulan Januari 2004,Persatuan memohon kelulusan menukar balik kepada syarat asal kerana keputusantidak sepadan dengan hasrat Persatuan dan merayu kepada Pejabat Tanah supayacukai tanah tahunan dikurangkan dan tunggakan cukai tanah dihapuskan. Padapertengahan bulan November 2008, Pejabat Tanah memaklumkan kepadaPersatuan bahawa senarai dokumen perlu dikemukakan untuk tujuan remisyen.Sehingga tarikh pengauditan masalah tanah berkenaan masih belum selesai.Lawatan Audit ke tapak lot 14462s dan lot 34762 pada akhir bulan Oktober 2009mendapati tapak berkenaan telah digunakan untuk tujuan tapak perkuburan Cina.ii)Hak Milik Bernombor 080343PN00001208Hak milik bernombor PN00001208 (lot 3205N) didaftarkan atas nama syarikat bagitujuan sebuah rumah kediaman. Tempoh pajakan adalah selama 60 tahun berakhirawal bulan Ogos 2011. Setakat akhir bulan Oktober 2009, tunggakan keseluruhanbagi tempoh tahun 1974 hingga 2009 berjumlah RM0.32 juta. Pejabat Tanah telahmenghantar surat tuntutan hasil tanah terhutang kepada Ibu Pejabat syarikat padaawal bulan Januari 2009 tetapi tidak ada maklum balas diterima. Lawatan Audit ketapak mendapati kawasan tersebut digunakan untuk tujuan kuarters, tempat letakkenderaan dan juga stor seperti di Foto 5.1 dan Foto 5.2. Bagaimanapun,tindakan mengikut Seksyen 97 dan Seksyen 100 KTN belum diambil terhadappemilik tanah.61

Foto 5.1Pondok PengawalDan Tempat Letak KenderaanFoto 5.2Tapak KuartersSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Silibin, Bandar IpohTarikh: 26 Oktober 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Silibin, Bandar IpohTarikh: 26 Oktober 2009iii) Hak Milik Bernombor 080302HSD00069094Tapak hak milik bernombor HSD00069094 (No. PT 153265) berkeluasan 9,186meter persegi didaftarkan atas nama syarikat bagi tujuan bangunan iaitu pusatmembeli belah. Sehingga akhir bulan Oktober 2009 cukai tanah yang tertunggakbagi tempoh tahun 1999 hingga 2009 berjumlah RM0.35 juta. Surat peringatanpertama telah dikeluarkan kepada syarikat berkenaan pada pertengahan bulanOgos 2009 untuk menuntut amaun yang tertunggak tetapi bayaran masih belumdijelaskan. Lawatan Audit mendapati tapak berkenaan dijadikan tempatpenyimpanan pasir, batu dan batu bata seperti di Foto 5.3.Foto 5.3Tempat Penyimpanan Pasir,Batu Dan Batu BataSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Anjung Tawas Damai, Ulu Kinta.Tarikh: 26 Oktober 200962

Berdasarkan kepada maklum balas daripada Pejabat Tanah, surat peringatan pertamayang dikeluarkan telah dikembalikan kerana alamat tidak betul. Bagaimanapun, alamatpemilik telah dikemas kini dan surat peringatan pertama dan kedua telah dikeluarkanpada tahun 2010.iv) Hak Milik Bernombor 080302PN00281771Hak milik bernombor PN00281771 (No. PT 300868) berkeluasan 16,236 meterpersegi didaftarkan atas nama syarikat untuk kegunaan perniagaan. Setakat akhirOktober 2009, tunggakan cukai tanah bagi tempoh tahun 2002 hingga 2009berjumlah RM0.42 juta. Semakan Audit mendapati pemilik tanah diluluskan untukmembuat bayaran tunggakan cukai tanah secara ansuran pada akhir bulan Mac2007. Tempoh bayaran mulai bulan April 2007 sehingga Mac 2010 dengan bayaranbulanan sejumlah RM7,730. Bagaimanapun, pemilik tanah tidak membuat bayaranansuran bulanan mengikut jadual yang ditetapkan. Pejabat Tanah telahmenghantar surat peringatan kepada pemilik tanah pada awal bulan November2008 dan pertengahan bulan Ogos 2009 untuk menjelaskan tunggakan cukai tanahsecara ansuran dalam tempoh satu bulan dari tarikh surat tersebut. Pemilik tanahpula memohon kelulusan menjadualkan semula bayaran tunggakan cukai tanahsecara ansuran sehingga Oktober 2010 kerana mengalami masalah aliran wangtunai. Pemilik tanah hanya membuat bayaran sejumlah RM8,560 pada akhir bulanNovember 2008 dan RM3,000 pada pertengahan bulan September 2009 selepasmenerima surat peringatan daripada Pejabat Tanah. Sehingga akhir bulan Oktober2009, tunggakan cukai tanah yang dibayar berjumlah RM57,940. Lawatan Auditpada pertengahan bulan November 2009 mendapati tapak tersebut masih belumdibangunkan dan dipenuhi dengan semak samun.Berdasarkan maklum balas daripada Pejabat Tanah, pemilik tanah telah membuatpermohonan remisyen kepada Pihak Berkuasa Negeri.v) Hak Milik Bernombor 080302PN00279173Hak milik bernombor PN00279173 (No. Lot 318048) berkeluasan 38,470 meterpersegi didaftarkan atas nama syarikat untuk kegunaan perniagaan iaitu pusatmembeli belah. Setakat akhir bulan Oktober 2009 tunggakan cukai tanah bagitempoh tahun 2002 hingga 2009 berjumlah RM1 juta. Semakan Audit mendapatipemilik tanah diluluskan bayaran tunggakan cukai tanah secara ansuran pada akhirbulan Mac 2007. Tempoh bayaran ansuran mulai bulan April 2007 sehinggaSeptember 2010 dengan bayaran bulanan sejumlah RM15,730. Bagaimanapun,pemilik tanah tidak membuat bayaran ansuran mengikut jadual yang ditetapkan.Pejabat Tanah telah menghantar surat peringatan kepada pemilik berkenaan padaakhir bulan November 2008 untuk menjelaskan tunggakan cukai tanah secaraansuran dalam tempoh satu bulan dari tarikh surat tersebut dan bayaran sejumlahRM12,447 telah dibuat oleh pemilik tanah pada awal bulan Disember 2008. Pemiliktanah kemudiannya memohon kelulusan menjadualkan semula bayaran tunggakan63

cukai tanah secara ansuran sehingga bulan November 2013 kerana mengalamimasalah aliran wang tunai. Pada pertengahan bulan Ogos 2009, Pejabat Tanahmengeluarkan surat peringatan kepada pemilik tanah supaya menjelaskantunggakan cukai tanah secara ansuran dalam tempoh satu bulan dari tarikh surattersebut. Namun pemilik tanah hanya membuat bayaran sejumlah RM3,000 padapertengahan bulan September 2009. Sehingga akhir bulan Oktober 2009,tunggakan cukai tanah yang dijelaskan berjumlah RM0.11 juta. Lawatan Audit padapertengahan bulan November 2009 mendapati tapak tersebut masih belumdibangunkan dan dipenuhi dengan semak samun.Berdasarkan maklum balas daripada Pejabat Tanah, pemilik tanah telah membuatpermohonan remisyen kepada Pihak Berkuasa Negeri.Pada pendapat Audit, kelewatan membuat siasatan dan mengambil tindakan susulanterhadap pemilik tanah yang enggan menjelaskan tunggakan mengakibatkantunggakan cukai tanah tidak dapat dikurangkan.5.4.4 Pengurusan Surat Peringatan Dan Notis DikeluarkanPekeliling Ketua Pengarah Tanah Dan Galian Persekutuan Bil. 14 Tahun 1977 menghendakirekod pengeluaran dan penyerahan notis diselenggarakan. Penghantar Notis yang diberitanggungjawab untuk menyerahkan notis hendaklah menyelenggarakan Rekod PengeluaranNotis dengan kemas kini. Maklumat mengenai notis yang dikeluarkan oleh Pentadbir TanahDaerah lain untuk diserahkan juga hendaklah dicatat dalam rekod ini.a) Kelemahan Dalam Pengurusan Surat PeringatanSurat peringatan akan dikeluarkan kepada pemilik tanah yang mempunyai tunggakancukai tanah melebihi RM3,000 dan telah tertunggak selama 3 tahun. Sekiranyatunggakan tidak dijelaskan dalam tempoh 30 hari, surat peringatan kedua akandikeluarkan. Pemilik tanah diarah menjelaskan cukai tanah yang tertunggak dalamtempoh 14 hari. Notis Tuntutan Tunggakan Sewa (Notis 6A) akan dikeluarkan jikatunggakan tidak dijelaskan dalam tempoh ditetapkan. Satu fail diselenggarakan olehseorang Pembantu Tadbir untuk menyimpan surat peringatan yang telah dikeluarkan.Semakan Audit mendapati satu laporan bulanan disediakan untuk menunjukkan jumlahcukai tanah yang dikutip selepas surat peringatan dikeluarkan. Adalah didapati bahawalaporan tersebut hanya disediakan bagi bulan Mac hingga Jun 2007 sahaja. Semakanlanjut terhadap 50 sampel yang dipilih mendapati surat peringatan kedua tidakdikeluarkan selepas 30 hari walaupun bayaran tidak diterima. Bagaimanapun,disebabkan tidak ada mekanisme untuk memantau surat peringatan yang dikeluarkan,adalah sukar untuk mengenal pasti pemilik tanah yang tidak menjelaskan tunggakandalam tempoh yang ditetapkan dan mengambil tindakan susulan terhadap pemilik tanahberkenaan. Bilangan surat peringatan yang dikeluarkan dalam tempoh tahun 2007hingga bulan April 2009 adalah seperti di Jadual 5.17.64

Jadual 5.17Bilangan Surat Peringatan Yang DikeluarkanTahun Peringatan 1 Peringatan 2Jumlah SuratPeringatan2007 12,265 Tiada 12,2652008 3,647 271 3,918Januari – April 2009 196 250 446Sumber: Pejabat Tanah IpohPada pendapat Audit, pengurusan pengeluaran surat peringatan adalah tidakmemuaskan disebabkan tidak wujud mekanisme untuk memantau kedudukan akaunyang terlibat.b) Kelemahan Pengurusan Notis Tuntutan Tunggakan Sewa (Notis 6A)Mengikut Seksyen 97 KTN jika cukai tanah bagi tanah beri milik kena dibayar adalahdalam tunggakan, Pentadbir Tanah boleh menyebabkan suatu notis tuntutan dalamBorang 6A supaya disampaikan kepada pemilik tanah. Jika amaun yang dituntut tidakdijelaskan dengan sepenuhnya dalam tempoh tiga bulan, Pentadbir Tanah menurutkuasa yang diberi di bawah Seksyen 100 KTN akan mengisytiharkan dengan perintahbahawa tanah itu dilucut hak kepada PBN. Bagi tanah yang telah diserahkan Notis 6A,hendaklah diendors di atas DHDK. Mengikut rekod yang dikemukakan, bilangan hakmilik yang telah dikenal pasti untuk tindakan mengeluarkan Notis 6A adalah seperti diJadual 5.18.Jadual 5.18Hak Milik Yang Dikenal Pasti Untuk Mengeluarkan Notis 6ATahunBil. Hak Milik Bil. Hak Milik JumlahPendaftar Pejabat Tanah Hak Milik2007 425 42 4672008 7 0 7Januari - Ogos 2009 10 0 10Jumlah 442 42 484Sumber: Pejabat Tanah Ipohi) Rekod Pengeluaran Notis Tidak LengkapSemakan Audit mendapati bilangan hak milik yang sebenarnya diproses dandikeluarkan Notis 6A tidak dapat disahkan kerana Rekod Pengeluaran Notis bagitahun 2007 sehingga bulan April 2008 tidak disediakan. Bagaimanapun, satuRekod Pengeluaran Notis telah diselenggarakan mulai bulan Mei 2008 sehinggatempoh pengauditan untuk merekodkan notis yang dikeluarkan. Berdasarkankepada maklumat yang dikemukakan, pada tahun 2007 sebanyak 42 hak milikPejabat Tanah dan 425 hak milik Pendaftar telah dikenal pasti untuk dikeluarkanNotis 6A tetapi tiada bukti menunjukkan Notis 6A telah dikeluarkan. Pada tahun2008 didapati sebanyak tujuh hak milik Pendaftar telah dikenal pasti untuk prosespengeluaran Notis 6A. Namun kesemua hak milik berkenaan masih tidak diambiltindakan untuk dikeluarkan Notis 6A. Setakat akhir bulan Ogos 2009, sebanyak 10hak milik telah diproses untuk pengeluaran Notis 6A. Maklumat hak milik yang65

dikenal pasti pengeluaran Notis 6A bagi tahun 2008 dan 2009 adalah seperti diJadual 5.19 dan Jadual 5.20.Jadual 5.19Senarai Hak Milik Yang Diproses Untuk Pengeluaran Notis 6A Tahun 2008Bil. No. Hak MilikTarikh AmaunProses (RM)Status1. 080302GRN00011250 24.1.2008 45,491 Permohonan remisyen pada 31 Mac 2008.2. 080302GRN00033387 24.1.2008 103,099 Tiada maklumat Notis 6A diproses.3. 080302GRN00052926 24.1.2008 87,687 Peringkat penyediaan laporan tanah.4. 080302GRN00059937 24.1.2008 56,242 Peringkat penyediaan laporan tanah.5. 080302GRN00063920 24.1.2008 878,519 Peringkat penyediaan laporan tanah.Notis 6A tahun 2005 ada ditandatangani6. 080302GRN00093976 24.1.2008 64,140 tetapi tiada bukti penyampaian. Tiadamaklumat Notis 6A diproses semula.7. 080302HSD00037/69 17.4.2008 20,281 Tiada maklumat Notis 6A diproses.Sumber: Pejabat Tanah IpohJadual 5.20Senarai Hak Milik Yang Diproses Untuk Pengeluaran Notis 6A Setakat Bulan Ogos 2009Tarikh AmaunBil. No. Hak MilikStatusProses (RM)Notis 6A bertarikh 1 Julai 2009. Tiada1. 080344PN00153625 11.6.2009 4,1322. 080302GRN00109654 11.6.2009 11,001bukti penyampaian.Notis 6A bertarikh 17 Julai 2009. Tiadabukti penyampaian.3. 080343PN00003217 11.6.2009 2,239 Endorsan pada 12 Ogos 2009.4. 080302PN00169930 23.7.2009 5,591 Bukti penyampaian pada 27 Ogos 2009.5. 080343PN00033519 23.7.2009 5,173 Bukti penyampaian pada 21 Ogos 2009.6. 080302PN00147441 23.7.2009 36,649 Bukti penyampaian pada 5 Ogos 2009.7. 080302PN00147440 23.7.2009 40,634 Bukti penyampaian pada 5 Ogos 2009.8. 080302PN00278905 23.7.2009 74,390 Bukti penyampaian pada 5 Ogos 2009.9. 080343PN00290226 11.8.2009 51,780 Notis 6A belum ditandatangani.10. 080344PN00154452 27.8.2009 18,297 Penyediaan Notis 6A.Sumber: Pejabat Tanah IpohBerdasarkan maklum balas daripada Pejabat Tanah, bagi 10 hak milik yang diprosesuntuk pengeluaran Notis 6A pada tahun 2009, sebanyak dua hak milik bernomborPN00033519 dan PN00278905 telah menyelesaikan bayaran tunggakan cukai tanah.Notis Tuntutan Hasil Terhutang telah diwartakan bagi hak milik bernomborGRN00109654 dan Notis Perkembalian Tanah Kepada Kerajaan (Notis 8A) telahdiwartakan bagi hak milik bernombor PN00003217, PN00147441 dan PN00147440.ii)Tidak Ada Endorsan Notis 6A Pada Dokumen Hak Milik KomputerSemakan Audit terhadap 42 hak milik Pejabat Tanah bagi tahun 2007 melaluiCarian Rasmi mendapati kesemua hak milik berkenaan tiada bukti endorsan Notis6A. Semakan Audit mendapati hanya satu daripada lapan Notis 6A yangdikeluarkan pada tahun 2009 telah diendors pada hak milik berkenaan mengikutkehendak Seksyen 97(2) KTN.66

iii) Kelewatan Memproses Pengeluaran Notis 6AMengikut amalan kerja, surat peringatan kedua dihantar 30 hari selepas suratperingatan pertama dikeluarkan. Tunggakan cukai perlu dijelaskan dalam tempoh14 hari selepas surat peringatan kedua dikeluarkan. Sekiranya tunggakan tidakdijelaskan dalam tempoh yang ditetapkan Notis 6A akan dikeluarkan. Analisisterhadap 10 kes yang dikenal pasti untuk pengeluaran Notis 6A pada tahun 2009mendapati tempoh masa yang diambil untuk penghantaran surat peringatanpertama dan surat peringatan kedua adalah antara 77 hingga 352 hari. PenolongPegawai Tanah mengambil masa selama 162 hingga 297 hari untuk menyediakanlaporan tanah dan Pentadbir Tanah mengambil masa selama tujuh hingga 36 harimenandatangani Notis 6A yang disediakan. Butirannya adalah seperti diJadual 5.21.Jadual 5.21Tempoh Memproses Notis 6ABil.Tempoh 1-30 31-60 61-90 91-150 151-180 181-270 >270 TMProses (Hari) (Hari) (Hari) (Hari) (Hari) (Hari) (Hari)1. Surat Peringatan 2 0 0 6 0 0 0 1 32. Laporan Tanah 0 0 0 0 1 5 1 33. Buka Fail Notis 6A 2 4 0 0 0 0 3 14. Tandatangan PT 6 2 0 0 0 0 0 25. Bukti Penyampaian 6 0 0 0 0 0 0 46. Endorsan DHDK 4 0 0 0 0 0 0 6Sumber: Pejabat Tanah IpohNota: TM –Tiada MaklumatBerdasarkan kepada maklum balas daripada Pejabat Tanah, tempoh masa yangdiambil agak lama untuk memproses Notis 6A disebabkan kekurangan kakitangan untukmenguruskan tunggakan cukai tanah dan masa yang diambil untuk mengenal pastikedudukan tanah yang terkini.iv) Notis 6A Tidak DikeluarkanLawatan Audit terhadap kes yang telah dikenal pasti untuk mengeluarkan Notis 6Apada tahun 2008 telah dilakukan bersama dengan Penolong Pegawai Tanah danmendapati perkara berikut:• Hak Milik Bernombor 080302GRN00011250/No. Lot 42006Pemilik tanah mempunyai tunggakan cukai tanah bagi tempoh tahun 2003hingga 2009 berjumlah RM42,736. Pemilik tanah telah membuat permohonanmengurangkan cukai tanah kepada Pejabat Tanah Ipoh pada akhir bulan Mac2008. Sehingga akhir bulan Oktober 2009, tiada ulasan daripada pihak PejabatTanah. Lawatan ke lokasi berkenaan pada pertengahan bulan November 2009mendapati tapak tersebut diusahakan dengan tanaman kelapa sawit.Pejabat Tanah telah mengambil tindakan susulan dengan merujuk kepada PTGtentang kedudukan permohonan pengurangan cukai tanah pada tahun 2010.67

• Hak Milik Bernombor 080302GRN00052926/No. Lot 37901Pemilik tanah tidak menjelaskan tunggakan cukai tanah dari tahun 1996 hingga2009 berjumlah RM0.11 juta. Syarat nyata yang tertera pada DHDK adalah bagitujuan perniagaan bangunan kedai. Pemilik tanah tidak dapat dikesan keranatidak ada alamat. Lawatan Audit pada akhir bulan Oktober 2009 mendapatitapak tersebut masih belum dibangunkan dan dipenuhi dengan belukar dansemak samun seperti di Foto 5.4.Foto 5.4Kawasan Yang Belum DibangunkanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pekan Tambun, IpohTarikh: 26 Oktober 2009Berdasarkan kepada maklum balas daripada Pejabat Tanah, tindakan sedangdiambil untuk pengeluaran Notis 6A.• Hak Milik Bernombor 080302GRN00059937/No. Lot 4960Pemilik tanah tidak menjelaskan tunggakan cukai tanah dari tahun 1990 hingga2009 berjumlah RM60,735. Syarat nyata yang tertera pada DHDK adalah bagitujuan sebuah rumah kediaman. Mengikut laporan tanah yang disediakan, Lot.4960 terletak di dalam susun atur Rancangan Perumahan Tersusun (RPT)Jelapang Baru di mana sebanyak 11 lot bertindih di atas tanah tersebut.Semakan Audit mendapati dua hak milik (PM22160 dan PM22672) telahdikeluarkan oleh Pejabat Tanah Ipoh. Lawatan ke lokasi berkenaan pada akhirbulan Oktober 2009 mendapati lot tersebut telah diratakan dan sebahagiannyaditumbuhi belukar serta terdapat sebuah rumah terbiar seperti di Foto 5.5 danFoto 5.6.68

Foto 5.5Lot Yang BertindihFoto 5.6Rumah TerbiarSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: RPT Jelapang BaruTarikh: 26 Oktober 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: RPT Jelapang BaruTarikh: 26 Oktober 2009Pejabat Tanah memaklumkan bahawa siasatan dan tindakan susulan sedangdiambil untuk menyelesaikan masalah hak milik bertindih.• Hak Milik Bernombor 080302GRN00063920/No. Lot 78Semakan Audit mendapati pemilik tanah tidak menjelaskan tunggakan cukaitanah bagi tempoh tahun 2003 hingga 2009 berjumlah RM1.33 juta. Syaratnyata yang tertera pada DHDK adalah bagi tujuan perniagaan bangunan kedai.Mengikut laporan tanah yang disediakan, Lot 78 bagi hak milik GRN63920sebenarnya tidak wujud dan tanah tersebut telah menjadi sebahagian dari lot10653 yang telah dirizabkan sebagai rizab tanah perkuburan Cina seperti dalamWarta Kerajaan No.1373. Lawatan ke lokasi berkenaan pada pertengahan bulanNovember 2009 mendapati lot tersebut merupakan kawasan tanah perkuburanCina yang ditumbuhi belukar dan semak samun.Pejabat Tanah memaklumkan bahawa tindakan telah diambil dengan merujukkepada PTG untuk siasatan selanjutnya.• Hak Milik Bernombor 080302GRN00093976/No. Lot 47894Pemilik tanah tidak menjelaskan tunggakan cukai tanah bagi tempoh tahun 1976hingga 2009 berjumlah RM87,665. Syarat nyata yang tertera pada DHDK adalahbagi tujuan sebuah rumah kediaman. Semakan Audit mendapati satu Notis 6Atelah ditandatangani pada awal bulan Mac 2005 namun tiada bukti penyampaiannotis dan tiada tindakan susulan dilakukan. Lawatan ke lokasi berkenaan padaakhir bulan Oktober 2009 mendapati lot tersebut adalah taman permainan sepertidi Foto 5.7.69

Foto 5.7Taman PermainanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Persiaran Hillview, Taman Hillview, IpohTarikh: 26 Oktober 2009Pejabat Tanah memaklumkan bahawa tindakan sedang diambil untuk pengeluaranNotis 6A.• Hak Milik Bernombor 080344HSD00037/69/No. Lot 9220SPemilik tanah tidak menjelaskan tunggakan cukai tanah bagi tempoh tahun 1974hingga 2009 berjumlah RM20,281. Syarat nyata yang tertera pada DHDK adalahbagi tujuan sebuah rumah kediaman. Lawatan ke lokasi berkenaan pada akhirbulan Oktober 2009 mendapati tapak tersebut belum dibangunkan lagi tetapiterdapat sebahagian rumah ibadat terletak dalam tapak tersebut seperti di Foto5.8.Foto 5.8Sebahagian Kuil Terletak Di Atas TapakSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Persiaran Nehru, Taman Birch, Ipoh SelatanTarikh: 26 Oktober 2009Berdasarkan kepada maklum balas daripada Pejabat Tanah, surat peringatanpertama dan kedua telah dikeluarkan pada tahun 2010.70

Pada pendapat Audit, pengurusan pengeluaran Notis 6A adalah tidak memuaskankerana penguatkuasaan dan lawatan fizikal tidak dilaksanakan untuk menentukankedudukan sebenar bagi hak milik yang mempunyai tunggakan cukai tanah.Tunggakan cukai tanah meningkat disebabkan cukai tanah dikenakan ke atas tapakkemudahan awam dan tindakan mengikut Seksyen 97 dan 100 KTN tidak diambil.5.4.5 Pemantauan Pengurusan Kutipan Hasil Cukai TanahBagi memastikan pengurusan kutipan hasil cukai tanah dapat dilaksanakan dengan teraturdan sempurna, pemantauan yang berterusan perlu dijalankan. Hasil semakan Auditmendapati mesyuarat Pasukan Petugas Kutipan Tunggakan Cukai Tanah hanya diadakansatu kali sahaja pada tahun 2007 untuk membincangkan penghantaran surat peringatan,Notis 6A dan Notis 8A serta strategi memungut tunggakan cukai tanah. Unit yangberkenaan dan Penghulu diarah mengambil tindakan yang sewajarnya untuk menyelesaikanmasalah yang dihadapi. Bagaimanapun, tidak ada bukti menunjukkan mesyuaratselanjutnya diadakan pada tahun 2008 dan 2009. Semakan seterusnya mendapatiMesyuarat Penyelesaian Tunggakan Urusan Tanah diadakan pada tahun 2009 sebanyaklima kali untuk membincangkan urusan pentadbiran tanah. Antara perkara dibincangkanberkaitan pengurusan hasil cukai tanah adalah menyenaraikan syarikat/badan berkanunyang mempunyai tunggakan, penghantaran surat peringatan dan Notis 6A serta hasilpembersihan data.Pada pendapat Audit, pemantauan pengurusan kutipan hasil cukai tanah tidakmemuaskan kerana tidak dilakukan secara berterusan untuk memastikan penyeliaanyang rapi dijalankan oleh pegawai kanan, arahan dikeluarkan telah dipatuhi dantindakan susulan diambil untuk menyelesaikan masalah yang dihadapi.5.4.6 Impak Pelaksanaan SPHTBagi menilai pencapaian dan impak pelaksanaan SPHT, borang soal selidik telah diedarkankepada pelanggan dan kakitangan yang terlibat secara langsung dalam penggunaan SPHTdi Pejabat Tanah Ipoh. Maklum balas digunakan untuk menilai sejauh mana SPHT dapatmembantu dalam proses kerja dan input untuk menambah baik perkhidmatan pelanggan.Analisis terhadap maklum balas yang diterima daripada 67 responden adalah seperti diJadual 5.22.Jadual 5.22Analisis Responden Pelaksanaan SPHTBil. RespondenBil.TidakBaik MemuaskanRespondenMemuaskan1. Pengguna 17 5 7 5% Kepuasan 29.4 41.2 29.42. Pelanggan 50 48 - 2% Kepuasan 96 - 4Sumber: Jabatan Audit Negara71

a) Maklum Balas PenggunaSecara keseluruhannya 12 daripada 17 ataupun 70.6% pengguna sistem SPHT onlineyang terdiri daripada kakitangan yang berurusan secara langsung dan tidak langsungdengan pelanggan mendapati pelaksanaan sistem ini memudahkan kerja mereka.Namun begitu kerap kali sistem ini menimbulkan masalah system hang terutamanyabagi semakan yang melibatkan hak milik di luar daerah. Integrasi data antara SPTB danSPHT juga tidak sempurna dan banyak bercanggah serta terdapat hak milik yangbertindih. Pengguna sistem pula kurang mendapat latihan.b) Maklum Balas Pembayar CukaiSecara keseluruhannya pembayar cukai berpuas hati dengan pelaksanaan SPHT.Pelaksanaan sistem ini ternyata mempercepatkan urusan pembayaran cukai tanah dikaunter kutipan hasil. Namun, mereka meminta kadar cukai tanah dikurangkan dandenda lewat dihapuskan serta menyediakan kaunter warga emas dan orang kurangupaya.Pada pendapat Audit, pelaksanaan SPHT adalah baik kerana memudahkan kerjapengguna dan mempercepatkan urusan pembayaran cukai tanah. Bagaimanapun,aktiviti pembersihan data dan kawalan terhadap ketepatan dan kesahihan data perludipertingkatkan.5.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITPada keseluruhannya kutipan hasil cukai tanah melalui penggunaan SPHT onlineadalah baik kerana dapat membantu memudahkan urusan pentadbiran hasil danmengurangkan beban kerja kakitangan. Sistem ini dapat meningkatkan hasil kerja danmengurangkan ralat yang dilakukan oleh kakitangan serta menyediakan kemudahanbayaran secara online iaitu orang ramai boleh membuat bayaran di mana-mana PejabatTanah di Negeri Perak, perbankan internet dan juga di Pejabat Pos seluruh Malaysia.Bagaimanapun, masih terdapat kelemahan dalam pengurusan hasil cukai tanah terutamanyadari segi kesahihan dan ketepatan data. Kelewatan mengambil tindakan susulan terhadappemilik tanah yang mampu tetapi enggan menjelaskan cukai tanah mengakibatkantunggakan hasil cukai tanah tidak dapat dikurangkan. Maklumat pemilik tanah yang tidaklengkap dan rekod cukai tanah yang tidak kemas kini menimbulkan kesukaran untukmengesan pemilik yang bermasalah. Adalah disyorkan bahawa Pejabat Tanah mengambillangkah berikut untuk menambah baik pengurusan hasil cukai tanah:a) Pembersihan data dilakukan secara kerap dan berterusan untuk memastikan datadalam sistem adalah betul dan tepat. Arahan dikeluarkan oleh PTG supayapembersihan data dibuat mengikut tempoh yang ditetapkan dan mengenal pastiketidaktepatan rekod untuk dibaiki oleh sistem aplikasi.72

) Memantau laporan hasil bulanan dan tahunan yang disediakan bagi mengetahuikedudukan tunggakan cukai tanah, jumlah kutipan semasa dan sebagainya serta menilaiprestasi Unit Hasil.c) Mengutamakan tindakan kepada pemilik tanah yang mempunyai tunggakan cukai tanahyang tinggi seperti tapak industri dan komersil. Penolong Pegawai Tanah membuatsiasatan dan lawatan ke tapak yang mempunyai tunggakan cukai tanah yang tinggi.Tindakan diambil terhadap pemilik tanah yang mampu tetapi enggan menjelaskan cukaitanah. Pengeluaran Notis 6A perlu dibuat dan Notis 8A dikeluarkan sekiranya merekamasih ingkar menjelaskan bayaran dalam tempoh yang ditetapkan.d) Mengambil tindakan tatatertib terhadap pegawai yang tidak menjalankan tugas dengancekap dalam pengurusan kutipan hasil.e) Satu pasukan task force ditubuhkan untuk mengemaskinikan maklumat pemilik tanahdan Daftar Hasil Tahunan.f) Pengisian jawatan dengan pekerja tetap supaya mereka lebih bertanggungjawab danmemberi latihan kepada kakitangan mengikut keperluan tugasan.73

JABATAN KERJA RAYA6. PEMBINAAN JALAN DAN JAMBATAN PEKAN CHIKUS/LANGKAP, TELUKINTAN6.1 LATAR BELAKANG6.1.1 Sebelum pembinaan jalan dan jambatan ini, Pekan Chikus dan Langkap hanyadihubungkan oleh jalan batu lombong atas ban Jabatan Pengairan Dan Saliran di manaianya terhad kepada kenderaan ringan sahaja. Projek pembinaan ini melibatkan 1000mpenghubung jalan dan dua jambatan merentangi Sungai Batang Padang (283m) danmerentangi tali air (17m). Dengan terbinanya jalan ini, perhubungan penduduk antaraMukim Changkat Jong, Sungai Manik dan Labu Kubong akan menjadi lebih mudah dancepat.6.1.2 Objektif pembinaan jalan dan jambatan ini adalah untuk menambahkan rangkaianjalan di samping memberi keselesaan perhubungan penduduk Pekan Chikus dan Langkapmemasarkan hasil pertanian.6.1.3 Kerajaan Negeri telah memperuntukkan RM14 juta sementara harga kontraksejumlah RM11.55 juta telah diberikan kepada Kontraktor Sanjung Sempurna Sdn. Bhd.melalui Tender Khas Untuk Bumiputera. Kontraktor telah mengambil tapak pada 13Disember 2007 dan siap pada 29 Jun 2009. Tarikh siap asal kontrak adalah pada 30 April2009 iaitu kelewatan selama dua bulan. Projek ini di bawah pengawasan Jabatan KerjaRaya (JKR) Daerah Hilir Perak.6.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada projek pembinaan Jalan danJambatan Pekan Chikus/Langkap telah dilaksanakan dan dipantau dengan cekap untukmencapai objektif pembinaannya.6.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANSkop pengauditan meliputi projek pembinaan jalan dan jambatan PekanChikus/Langkap mulai tahun 2007 hingga 2009. Pengauditan dilakukan dengan menyemakdokumen seperti fail berkaitan projek, dokumen kontrak, rekod kewangan, dokumen lainyang berkaitan, analisis mengenai status kemajuan kerja dan temu bual dengan pegawaiyang terlibat. Lawatan fizikal ke tapak projek juga dilakukan bagi memastikan kualiti dankuantiti projek.74

6.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan Julai hingga September 2009 mendapatisecara keseluruhannya pembinaan jalan dan jambatan Pekan Chikus/Langkap telahdilaksanakan dengan baik dan mematuhi semua syarat kontrak. Komponen utama yangdiambil perhatian adalah kualiti kerja yang meliputi pembinaan jalan, jambatan danpemasangan perabut jalan. Hasil daripada pemeriksaan Audit mendapati projek ini bolehdijadikan projek contoh bagi pembinaan jalan dan jambatan yang akan dilaksanakan olehJKR pada masa akan datang.6.4.1 Kualiti KerjaSkop pembinaan Jalan dan Jambatan Pekan Chikus/Langkap meliputi kerja-kerjapembinaan jalan, jambatan dan juga pemasangan perabut jalan. Pemantauan pelaksanaanprojek ini dibuat oleh JKR Daerah Hilir Perak dan juga Ibu Pejabat JKR (Bahagian Jalan).a) Kerja-kerja JalanPengauditan terhadap kualiti kerja jalan berdasarkan kepada lukisan meja tawarantertumpu kepada aspek utama iaitu ukuran lebar, coring test, bahan binaan dan ujianyang dilalui, penanaman rumput, guardrail dan interceptor drain.i) Pengukuran Lebar JalanBerdasarkan lukisan meja tawaran KPKR/J/R/STD/AM 116, Lebar lorong adalah3.65m, lebar bahu jalan adalah 1.50m dan lebar bahu tanah adalah 1.50m. Pada27 Julai 2009, satu pengauditan dibuat bagi mengukur jarak lorong, bahu jalan danbahu tanah di tiga lokasi seperti di Jadual 6.1.Jadual 6.1Saiz Lorong, Bahu Jalan Dan Bahu TanahBil.KomponenUkuran Lebar Di LukisanLokasiJalanLebar (m) Meja Tawaran (m)i) CH 25 3.651. Lorong ii) CH 450iii) CH 11253.653.653.652. Bahu Jalan3. Bahu TanahSumber: Jabatan Audit Negarai) CH 25ii) CH 450iii) CH 1125i) CH 25ii) CH 450iii) CH 11251.501.501.501.501.501.501.501.50Berdasarkan keputusan di Jadual 6.1 di atas mendapati kontraktor telah mematuhiukuran lebar lorong, bahu jalan dan bahu tanah seperti di dalam kontrak.ii)Coring TestBerpandukan kepada lukisan meja tawaran KPKR/J/R/STD/AM 116, ketebalanminimum wearing course adalah 45mm. Coring test yang dibuat pada 27 Julai 200975

di tiga lokasi mendapati ketebalan wearing course adalah melebihi spesifikasi yangditetapkan seperti di Jadual 6.2.Jadual 6.2Coring Test: Ketebalan Wearing CourseBil. Lokasi Ketebalan Wearing Course (mm)1. CH 550 542. CH 975 503. CH 1100 50Sumber:Jabatan Audit NegaraFoto 6.1 dan Foto 6.2 menunjukkan ketebalan wearing course semasa coring testdi CH 550 dan CH 1100.Foto 6.1Ketebalan Wearing Course Di CH 550 – 54mmSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 2009Foto 6.2Ketebalan Wearing CourseDi CH 1100 – 50mmSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 200976

Berdasarkan tiga ujian yang telah dilakukan mendapati kontraktor telah mematuhispesifikasi ketebalan minimum wearing course seperti di dalam kontrak.iii) Bahan BinaanBahan binaan yang digunakan akan memberi kesan kepada kualiti pembinaan.Oleh itu, Wakil Pegawai Penguasa telah mengeluarkan arahan kepada kontraktor dimana semua bahan binaan yang hendak digunakan perlulah mendapat kelulusanterlebih dahulu. Di peringkat penerimaan, JKR akan mengeluarkan borangJKR.PK(O).04-SKC.ST.1A di mana pihak kontraktor dan JKR perlu membuatpengesahan bersama bahawa bahan Kerja Struktur Konkrit yang akan digunakantelah mematuhi spesifikasi. Semasa proses pembinaan pula, borangJKR.PK(O).04-SKC.ST.1B digunakan sementara produk siap menggunakan borangJKR.PK(O).04-SKC.ST.1C. Kedua-dua borang ini perlu diisi bersama olehkontraktor dan JKR untuk pengesahan dan kawalan kualiti.Pemeriksaan Audit mendapati kontraktor dan JKR telah mematuhi prosedur inibagi memastikan bahan binaan, proses pembinaan dan produk siap mematuhispesifikasi.iv) Ujian KetahananUntuk memastikan pembinaan jalan dan jambatan ini selamat, konkrit dan keluliyang digunakan perlulah lulus ujian-ujian tertentu di antaranya seperti di Jadual 6.3.Jadual 6.3Jenis Ujian Untuk Konkrit Dan KeluliUjian Yang DijalankanBil. Konkrit Bil. KeluliUjian Regangan1.(Tensile Strength Test)1. Ujian Kiub (Slump)Ujian Mampatan2.(Compressive Strength Test)3. Bend Test2. Ujian Bebanan Cerucuk4. Rebend TestSumber: Jabatan Kerja RayaPemeriksaan Audit mendapati sampel konkrit dan keluli terlebih dahulu melaluiujian-ujian di atas sebelum ianya dibenarkan penggunaannya di mana keputusanujian menunjukkan ianya telah melepasi bebanan yang dibenarkan.v) Penanaman RumputBahu Tanah selebar 1.5m di kiri dan kanan jalan serta cerun dari bahu tanah keroadside drain perlu ditanam dengan rumput dan secara rapat bagi mengelakkantanah terhakis. Ianya dinyatakan dalam lukisan meja tawaran, KPKR/J/R/STD/AM116. Lawatan Audit di lokasi projek mendapati keseluruhan bahu tanah dan ceruntelah ditanam dengan rumput dan dijaga dengan rapi seperti di Foto 6.3.77

Foto 6.3Tanaman Rumput Di Bahu TanahDan CerunSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 2009Lawatan Audit pada 27 Julai 2009 mendapati kontraktor telah melakukanpenanaman rumput seperti dinyatakan dalam kontrak serta rumput mati telahdiganti.vi) GuardrailPembinaan jalan dan jambatan ini memerlukan guardrail dipasang sepanjang kiridan kanan jalan bertujuan sebagai penanda tepi jalan serta penahan kenderaansekiranya luar kawalan. Lawatan Audit pada 27 Julai 2009 mendapati guardrail initelah dipasang sepenuhnya sementara pengukuran guardrail ini telah mengikutspesifikasi yang ditetapkan dalam lukisan meja tawaran, KPKR/J/STD/AM 406.Guardrail yang telah dipasang seperti di Foto 6.4.Foto 6.4Guardrail Siap DipasangSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 200978

vii) Interceptor DrainInterceptor drain yang dibina di antara bahu jalan dan bahu tanah sepanjang kiri dankanan jalan bertujuan menyalurkan air keluar ketika hujan. Ini menjadikan jalantidak bertakung air dan selamat digunakan. Lawatan Audit pada 27 Julai 2009mendapati interceptor drain telah dibina dengan baik dan lengkap sementaraspesifikasi channel kerb adalah bersamaan dengan lukisan meja tawaranKPKR/J/R/STD/AM 311. Pengukuran spesifikasi channel kerb sedang dilakukanseperti di Foto 6.5 sementara interceptor drain yang telah dibina seperti di Foto 6.6.Foto 6.5Mengukur Spesifikasi Channel KerbFoto 6.6Interceptor Drain Siap DibinaSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 2009Pada pendapat Audit, kontraktor telah membina jalan dengan baik iaitu mematuhisemua spesifikasi yang dinyatakan dalam Dokumen Kontrak.b) Kerja-kerja JambatanPengauditan terhadap kualiti kerja jambatan berdasarkan kepada lukisan meja tawarantertumpu kepada aspek utama iaitu ukuran lebar, komponen jambatan, parapet wall &handrail dan expansion joint.i) Pengukuran Lebar Lorong JambatanLebar lorong kedua-dua jambatan seperti dalam lukisan meja tawaran,PKR.PK/J/HILIR.PK/2005/01/B1/ST2 adalah 3.65m dan lebar bahu jalan adalah1.5m + 1.0m. Pengukuran dibuat semasa lawatan Audit pada 27 Julai 2009mendapati lebar lorong dan bahu jalan yang dibina telah memenuhi spesifikasikontrak. Pengukuran lebar lorong jambatan sedang dilakukan seperti di Foto 6.7.79

Foto 6.7Pengukuran Lebar Lorong JambatanSedang DilakukanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 2009ii)Komponen Jambatan Utama Merintangi Sungai LangkapLukisan Meja Tawaran PKR.PK/J/HILIR.PK/2005/01/B1/ST2 memerlukan tujuhbuah pier untuk menghasilkan lapan span sementara enam rasuk mendatardipasang sepanjang jambatan bagi menampung binaan jambatan berserta bebanpengguna. Ketebalan rasuk adalah 2.0m sementara lebarnya adalah 0.66m.Lawatan Audit pada 27 Julai 2009 telah membuat pengukuran tebal dan lebar enamrasuk mendatar seperti di Jadual 6.4.Jadual 6.4Ukuran Tebal Dan Lebar RasukNo. Rasuk Tebal (2.0m) Lebar (0.66m)Rasuk 1 2.10m 0.67mRasuk 2 2.10m 0.67mRasuk 3 2.10m 0.67mRasuk 4 2.10m 0.67mRasuk 5 2.10m 0.67mRasuk 6 2.10m 0.67mSumber: Jabatan Kerja Raya80

Pier dan rasuk mendatar yang telah dibina seperti di Foto 6.8.Foto 6.8Pier Dan Rasuk Mendatar Yang DibinaRasukPierSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 2009Pemeriksaan Audit mendapati bilangan pier dan rasuk telah dibina mengikutspesifikasi malahan lebar dan tebal rasuk melebihi ukuran kontrak. Jabatan KerjaRaya memaklumkan bahawa saiz rasuk yang dibina melebihi spesifikasi kontrakmenjadikan ia lebih kukuh dan selamat.iii) Parapet Wall & HandrailBerdasarkan kepada lukisan meja tawaran PKR.PK/J/HILIR.PK/2005/01/B1/ST20,setiap jambatan yang dibina perlu menyediakan parapet wall & handrail bertujuanmenghadang kenderaan jatuh ke bawah sekiranya di luar kawalan. Selain itu, iamenjadi panduan pengguna tentang sempadan tepi jambatan tersebut. LawatanAudit pada 27 Julai 2009 mendapati kedua-dua jambatan telah dilengkapkandengan parapet wall & handrail seperti di Foto 6.9.Foto 6.9Parapet Wall & Handrail Telah Siap DipasangSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 200981

iv) Expansion JointBerdasarkan kepada lukisan meja tawaran PKR.PK/J/HILIR.PK/2005/01/B1/ST20,beberapa expansion joint perlu disediakan bagi setiap jambatan yang dibinabergantung kepada panjangnya jambatan tersebut. Bagi jambatan kedua yangpanjangnya 17m hanya dua expansion joint diperlukan dan telah dipasang. Bagijambatan pertama yang merintangi Sungai Langkap, tiga expansion joint telahdibina seperti mana dikehendaki di dalam kontrak. Expansion joint ini terletak dikedua hujung jambatan dan satu lagi di tengah jambatan Pier No. 5 seperti diFoto 6.10.Foto 6.10Expansion Joint Di Tengah JambatanMerintangi Sungai LangkapSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Dan Jambatan Pekan Chikus/LangkapTarikh: 27 Julai 2009Pada pendapat Audit, kontraktor telah membina jambatan dengan baik iaitu mematuhisemua spesifikasi yang dinyatakan dalam Dokumen Kontrak.c) Pemasangan Perabut JalanPerabut jalan yang diperlukan dalam kontrak ini dinyatakan dalam lukisan meja tawaranPKR.PK/J/HILIR.PK/2005/01/KT1 & KT2. Perabut jalan perlu disediakan di lokasitertentu sebagai panduan kepada pengguna jalan raya. Antara perabut jalan yang perludisediakan dalam kontrak ini seperti di Jadual 6.5.Jadual 6.5Jenis Tanda Jalan Dan LokasiBil. Jenis Perabut Jalan Lokasi (CH)1. Kurangkan Laju 200, 350 dan 5802. Klinik 250 dan 4903. AWAS- Simpang Jalan 375, 550 dan 10404. Berhenti Di Simpang 375, 410, 470, 12005. Papan Tanda Arah Chikus Dan Langkap 1120Sumber: Jabatan Kerja Raya82

Lawatan Audit pada 27 Julai 2009 mendapati kesemua perabut jalan telah dipasang dilokasi yang ditetapkan sementara saiz perabut jalan ini telah mengikut spesifikasi yangdinyatakan dalam Lukisan Kontrak.Pada pendapat Audit, kontraktor telah memasang perabut jalan dengan baik iaitumematuhi semua spesifikasi yang dinyatakan dalam Dokumen Kontrak.6.4.2 PemantauanBagi memastikan pembinaan jalan dan jambatan Pekan Chikus/Langkap ini berjalan denganlancar, tindakan pemantauan berikut telah diambil:a) Pegawai yang telah dilantik oleh Wakil Pegawai Penguasa sentiasa mengawasiperjalanan projek.b) JKR menjalankan pengauditan terhadap projek.c) Mengadakan Mesyuarat Tapak Dan Mesyuarat Teknikal berkala.6.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITPada keseluruhannya, pembinaan jalan dan jambatan Pekan Chikus/Langkap telahdilaksanakan dengan baik kerana kualiti pembinaan telah mengikut spesifikasi kontrak disamping dapat disiapkan tidak melebihi kos peruntukan. Ianya tercapai disebabkanpengawasan berterusan serta dedikasi kakitangan terhadap tugas yang diamanahkanmenjadikan projek tidak membazir serta dapat disiapkan dengan kelewatan hanya selamadua bulan. Projek ini perlu dijadikan projek contoh bagi pembinaan jalan dan jambatan yangakan dilaksanakan oleh JKR pada masa akan datang.83

JABATAN PERTANIAN NEGERI PERAK7. PROGRAM PEMBANGUNAN USAHAWAN PEMPROSESAN MAKANAN PRODUKPERTANIAN7.1 LATAR BELAKANG7.1.1 Dasar Pertanian Negara Ketiga (DPN3) diperkenalkan bagi tempoh tahun 1998hingga 2010 bertujuan untuk memaksimumkan pendapatan melalui penggunaan sumbersecara optimum dalam sektor pertanian. Selaras dengan matlamat DPN3 sasaran utamapembangunan sektor pertanian di dalam Rancangan Malaysia Kesembilan (RMKe-9) adalahuntuk meningkatkan pengeluaran pertanian termasuk penerokaan sumber pertumbuhanbaru dengan penyertaan sektor swasta yang lebih besar, mengembangkan aktivitipemprosesan berasaskan pertanian dan kepelbagaian produk, memperkukuhkanpemasaran dan rangkaian global, meningkatkan pendapatan pekebun kecil, petani dannelayan serta menambah baik sistem penyampaian perkhidmatan.7.1.2 Bagi mencapai matlamat tersebut Jabatan Pertanian Negeri Perak (JPN) telahmelaksanakan Program Pembangunan Usahawan dan Industri Asas Tani sebagai satuprogram hiliran dan sokongan kepada program pengeluaran tanaman makanan di bawahRMKe-9. Program ini terbahagi kepada tujuh komponen utama dan satu daripadanyaadalah Program Pembangunan Usahawan Pemprosesan Makanan Produk Pertanian.Program ini memberikan penekanan untuk memberi bimbingan serta menyelia projek danmembuka ruang untuk pembangunan usahawan luar bandar yang memproses makananberasaskan pertanian seperti petani yang terdiri daripada ahli kelompok, belia dan ahliKumpulan Pengembangan Wanita (KPW) atau individu yang bergiat aktif dan berterusan.Untuk tempoh tahun 2007 hingga 2009, JPN telah menerima peruntukan sejumlahRM3.14 juta daripada Kerajaan Negeri bagi membiayai Program Pembangunan UsahawanPemprosesan Makanan Produk Pertanian. Sejumlah RM2.93 juta telah dibelanjakan bagitempoh tersebut.7.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada program pembangunanusahawan pemprosesan makanan produk pertanian telah diuruskan dengan teratur, cekapdan berkesan serta mencapai matlamatnya.7.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANSkop pengauditan terhadap program ini melibatkan rekod dan data-data bagi tempohtiga tahun iaitu dari tahun 2007 hingga 2009. Semakan Audit telah dijalankan di peringkat84

Ibu Pejabat dan tiga daerah yang dipilih iaitu Pejabat Pertanian Daerah Kinta, Manjung danKuala Kangsar. Pengauditan yang telah dilaksanakan adalah meliputi semakan danpemeriksaan dokumen serta lawatan fizikal ke tapak projek yang dipilih. Analisis juga dibuatterhadap laporan yang dikeluarkan oleh Jabatan. Selain itu, temu bual dengan pegawaiterlibat serta pengusaha turut dilakukan.7.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan Julai hingga Disember 2009 mendapatipada keseluruhannya program usahawan pemprosesan makanan produk pertanian adalahkurang memuaskan dan perlu dipertingkatkan. Antara kelemahan yang diperhatikan ialahtahap pendapatan usahawan berdasarkan sasaran pendapatan adalah tidak menggalakkan,pengurusan bantuan peralatan dan bengkel tidak diurus dengan sempurna, tiada garispanduan pengurusan bantuan disediakan dan kaedah pengurusan produk yang tidakkomersial. Penjelasan lanjut mengenai kelemahan yang diperhatikan adalah seperti berikut:7.4.1 Prestasi ProgramBagi mencapai matlamat program ini, Jabatan telah memberikan tumpuan terhadap produkseperti snek, makanan ringan, jus buah-buahan, bes buah-buahan, produk sejuk beku, jerukbuah-buahan, sos dan lain-lain. Jabatan juga telah menetapkan sasaran program yangperlu dicapai adalah seperti berikut:a) Meningkatkan pendapatan petani dari RM1,000 hingga RM5,000 sebulan melaluikegiatan ekonomi di sektor pertanian dengan menjalankan aktiviti yang bolehmenambah nilai kepada keluaran pertanian.b) Memajukan Pusat Pengeluaran Produk sedia ada di kawasan perkhidmatanpengembangan Negeri Perak dengan meningkatkan mutu keluaran mengikut tarafAmalan Perkilangan Yang Baik (Good Manufacturing Practices) (GMP) dan seterusnyamenentukan pencapaian pensijilan Amalan Kebersihan Yang Baik (Good HygienePractices) (GHP) dari Kementerian Kesihatan.c) Meningkatkan pengeluaran makanan berproses halal yang diiktiraf Jabatan KemajuanIslam Malaysia/Jabatan Agama Islam Negeri.d) Mewujudkan peluang pekerjaan yang memberi pendapatan yang lebih terjamin kepadapeserta.e) Mewujudkan luang pasaran dan sistem rangkaian pemasaran produk berasaskanpertanian yang mampan.f) Melahirkan usahawan dalam sektor pertanian, industri pemprosesan makanan danindustri sampingan yang berdaya saing dengan menggembleng sumber yang ada.Semakan Audit terhadap pencapaian sasaran program adalah seperti berikut:85

i) Peningkatan Pendapatan PengusahaTahap pencapaian pendapatan usahawan di negeri Perak sehingga tahun 2008adalah seperti di Jadual 7.1.Jadual 7.1Tahap Pencapaian Usahawan Di Negeri Perak Bagi Tahun 2008Tahap PencapaianUsahawanJumlah Pendapatan(RM)Bilangan UsahawanSehingga 2008Pencapaian(%)Tahap I 3,000 104 18.9Jumlah 550 100Sumber: Rekod Jabatan Pertanian Negeri PerakSemakan Audit mendapati 51.6% pengusaha memperoleh pendapatan kurangdaripada RM1,000 sebulan. Ini menunjukkan hanya 48.4% pengusaha sahajadalam negeri Perak telah berjaya mencapai tahap pendapatan melebihi RM1,000.Semakan Audit selanjutnya terhadap tahap pencapaian usahawan di Daerah Kinta,Kuala Kangsar dan Manjung sehingga tahun 2008 adalah seperti di Jadual 7.2.Jadual 7.2Tahap Pencapaian Usahawan Di Daerah Kinta, Kuala KangsarDan Manjung Bagi Tahun 2008Pejabat Bilangan UsahawanPeratus PendapatanBilanganPertanian Tahap Tahap Tahap(%)UsahawanDaerah I II III < RM1,000 >RM1,000Kinta 22 35 26 83 26.5 73.5KualaKangsar18 5 17 40 45.0 55.0Manjung 22 14 8 44 50.0 50.0Jumlah 62 54 51 167Sumber: Rekod Jabatan Pertanian Negeri PerakAnalisis Audit mendapati peratus pencapaian usahawan tahap I iaitu yangmempunyai pendapatan kurang RM1,000 di Daerah Kinta, Kuala Kangsar danManjung adalah antara 26.5% hingga 50% dan usahawan yang mempunyaipendapatan melebihi RM1,000 adalah antara 55% hingga 73.5%. Semakan Auditselanjutnya mendapati secara keseluruhannya di Pejabat Pertanian Daerah Kinta,Kuala Kangsar dan Manjung berjaya menghasilkan lebih 50% usahawan yangmempunyai pendapatan RM1,000 ke atas. Ini bersesuaian dengan matlamatprogram untuk meningkatkan pendapatan usahawan melebihi RM1,000. Selain itu,inisiatif usahawan untuk mempelbagaikan produk keluaran mereka dan tidakmenumpukan kepada satu jenis keluaran sahaja juga merupakan antara faktor yangdapat meningkatkan pendapatan usahawan.Pada pendapat Audit, tahap pencapaian usahawan di Negeri Perak adalah kurangmemuaskan berdasarkan sasaran pendapatan yang ditetapkan oleh Jabatan.Pihak Jabatan perlu merangka strategi bagi meningkatkan pendapatanpengusaha.86

ii)Usahawan BerjayaJabatan ada menyediakan profil bagi usahawan industri asas tani di bawahbimbingan Jabatan Pertanian. Penerbitan ini dijadikan bukti dan juga pendorongkepada usahawan yang baru menceburkan diri dalam industri supaya lebih gigihberusaha untuk terus berkembang maju. Berdasarkan profil tersebut seramai 22usahawan di Negeri Perak telah dipilih meliputi pelbagai bidang pengeluaran produkmakanan. Semua usahawan ini telah berjaya memperoleh pendapatan tahunanberjumlah RM90,000 hingga RM1.23 juta.iii) Pensijilan Amalan Pengilangan Yang Baik (GMP) Tidak DicapaiAmalan Pengilangan Yang Baik (GMP) diwujudkan bagi membantu industrimencapai piawaian pengeluaran makanan yang lebih tinggi bagi memenuhikehendak-kehendak keselamatan makanan dan kehendak pengguna. Garispanduan GMP disediakan sebagai panduan tentang elemen-elemen utama GMPkepada industri makanan daripada penerimaan bahan mentah hingga pada tahappengedaran produk. Garis panduan ini terpakai kepada semua jenis industrimakanan di Malaysia termasuk bidang pemprosesan, pembungkusan,penyimpanan, penstoran dan pengedaran. Semakan Audit mendapati semuabengkel usahawan kendalian JPN tidak menerima taraf GMP. Pihak Auditdimaklumkan semua bengkel masih belum menerima pensijilan GMP keranakebanyakan bantuan bengkel yang diberi lebih bertujuan untuk memberikanpersediaan kepada pengusaha ke arah GMP.Berdasarkan maklum balas daripada JPN, Jabatan ada mengambil langkah untukmemastikan supaya pengusaha mendapat pensijilan GMP melalui taklimat dan kursusyang dianjurkan tetapi tiada pengusaha yang mempraktikkannya kerana melibatkan kosyang tinggi. Pensijilan GMP boleh dicapai sekiranya Jabatan bekerjasama denganBahagian Keselamatan Dan Kualiti Makanan. Jabatan Kesihatan memberikanpenekanan terhadap kriteria pensijilan GMP serta mendapat kerjasama daripadapengusaha.iv) Pensijilan Amalan Kebersihan Yang Baik (GHP) Tidak DicapaiGHP menerangkan keadaan-keadaan, langkah-langkah yang diambil dan kawalanuntuk bangunan, kemudahan-kemudahan, peralatan, kakitangan, proses,penyimpanan, pengedaran dan persekitaran yang dikehendaki untuk pengeluaranmakanan yang berkhasiat untuk manusia. Kementerian Kesihatan Malaysia telahmenyediakan garis panduan Amalan Kebersihan Yang Baik (GHP) sebagai rujukanuntuk mempertingkatkan pengetahuan berkaitan amalan kebersihan yangsepatutnya dipraktikkan oleh industri kecil dan sederhana (IKS). Garis panduan iniboleh digunakan oleh semua industri pemprosesan makanan IKS di Malaysiameliputi dari penerimaan bahan mentah, pemprosesan, penyimpanan danpengedaran produk siap. Semakan Audit mendapati semua bengkel usahawan tidakmenerima pensijilan GHP.87

Berdasarkan maklum balas JPN, bagi mencapai tahap GHP pengusaha perlu terlebihdahulu mendapat pensijilan GMP. Oleh itu, walaupun pensijilan GHP tidak dapatdicapai Jabatan Kesihatan perlu memainkan peranan bagi memantau bengkelpengusaha yang terlibat dengan aktiviti pemprosesan makanan. Pihak Auditdimaklumkan Jabatan Kesihatan Negeri (JKN) tidak membuat pemantauan terhadapbengkel usahawan bagi memastikan pengusaha menjalankan aktiviti pemprosesanmakanan dalam keadaan bersih dan selamat. JPN perlu berkerjasama dengan JKNbagi mendapatkan maklumat berkaitan pengusaha pemprosesan makanan sebagailangkah untuk melaksanakan pemantauan.Pada pendapat Audit, pensijilan GMP dan GHP adalah tidak memuaskan keranasasaran Jabatan ke arah pensijilan tidak dapat dicapai. Jabatan perlumempertingkatkan usaha serta strategi bagi memastikan sasaran Jabatan ke arahpensijilan dapat dicapai.7.4.2 Masalah Pelaksanaan ProgramBagi memastikan objektif program dapat dicapai Jabatan memberikan bantuan dalam bentukpemberian insentif seperti peralatan mesin memproses makanan, pembinaan baru ataupengubahsuaian bengkel dan kilang serta pengeluaran produk yang tinggi, berkualiti danbersih. Sanitasi premis beroperasi mengikut GMP yang menjurus ke arah pencapaian GHP.Selain itu, bimbingan dan penyeliaan serta khidmat sokongan turut diberikan. SemakanAudit terhadap kaedah pelaksanaan program adalah seperti berikut:a) Kategori Pemberian BantuanBantuan atau insentif diberikan mengikut tiga kategori projek iaitu projek omega, emasdan platinum. Butiran terperinci setiap jenis insentif adalah seperti di Jadual 7.3.Jadual 7.3Kategori Bantuan/InsentifPendapatan BersihProjek Pengusaha Sebulan(RM)Nilai Insentif(RM)Bentuk InsentifProjekOmegaProjekEmasProjekPlatinumRM3,000Sumber: RMKe-9 Jabatan Pertanian Negeri PerakRM20,00070% daripada kos@ RM40,00050% daripada kos@ RM40,000• Geran pembinaan bengkel.• Pembelian peralatan dan mesinmemproses.• Geran menaik taraf bengkel keGHP.• Peralatan.• Mesin memproses.• Pembungkusan produk.• Sokongan pinjaman.• Geran pengubahsuaian bengkelke GHP.• Pembelian peralatan dan mesin.• Pembungkusan produk.• Sokongan pinjaman.88

) Bantuan PeralatanBantuan peralatan dan mesin bertujuan untuk meningkatkan produktiviti pengeluarandan kualiti produk. Penggunaan mesin memproses dapat meningkatkan produktiviti dankecekapan kilang. Pada tahun 2007 hingga 2009 sejumlah RM356,050 telah diluluskanbagi perolehan harta modal Program Pembangunan Usahawan Dan Industri Asas Tani.Semakan Audit mendapati hanya pada tahun 2007 Daerah Kinta, Kuala Kangsar danManjung menerima peruntukan bagi perolehan harta modal seperti di Jadual 7.4.Jadual 7.4Peruntukan Perolehan Harta Modal Bagi Tahun 2007Pejabat Pertanian DaerahPeruntukan Perbelanjaan(RM)(RM)Kinta 9,500 5,369Kuala Kangsar 15,000 8,070Manjung 11,000 8,500Jumlah 35,500 21,939Sumber: Jabatan Pertanian Negeri PerakPemeriksaan Audit mendapati pemberian bantuan telah diberi berdasarkan permohonanpengusaha serta kesesuaian peralatan tersebut dengan perusahaan yang dijalankan.Seramai enam pemohon telah diberikan bantuan peralatan berjumlah RM37,820 padatahun 2007 dan 2008. Walaupun pada tahun 2008 tiada peruntukan bagi perolehanharta modal di tiga daerah tersebut tetapi bantuan diberi kerana terdapat penerima yangtelah diluluskan bantuan bengkel terpaksa ditukarkan kepada bantuan peralatandisebabkan tidak dapat mematuhi keseluruhan syarat bantuan bengkel. Mulai tahun2009 bantuan peralatan hanya akan diberi menggunakan peruntukan KerajaanPersekutuan manakala peruntukan Kerajaan Negeri hanya digunakan bagi bantuanbengkel sahaja. Jenis peralatan tanpa mengira kategori harta modal atau inventori yangdiberikan kepada pengusaha bagi tahun 2007 dan 2008 adalah seperti di Jadual 7.5.Jadual 7.5Bantuan Peralatan Kepada Pengusaha Di Daerah Kinta,Kuala Kangsar Dan Manjung Bagi Tahun 2007 Dan 2008Bil.Jenis PeralatanBilangan Peralatan2007 20081. Soyabean seperatas & Boiling Mac 1 -2. Soyabean grinder & separator 1 -3. Dapur Gas –High Pressure 2 -4. Dapur Gas-Low Pressure 2 -5. 5 ton bottle Jack 3 -6. Periuk Memasak-50cm 2 -7. Besin Besar 5 -8. Besin Penapis 5 -9. Acuan Tauhu 3 -10. Penimbang Digital – Tonita 2kg 1 -11. Gas Oven Ogrimas - 112. Mixer 1 113. Rak Gondola - 514. Dispenser - 115. Periuk Stainless Steel dan Alat Kecil - 116. Sistem Compressor Carbonated - 1Jumlah 26 10Sumber: Jabatan Pertanian Negeri Perak89

i) Peralatan Yang Dibekal Tidak Digunakan• Lawatan Audit mendapati dua buah chiller bernilai RM7,000 yang dibekalkanpada tahun 2007 dan 2008 kepada dua buah bengkel di Daerah Manjung tidakdigunakan semenjak tahun 2009. Pihak Audit dimaklumkan salah satu daripadaperalatan yang dibekalkan adalah melalui peruntukan Parlimen dan merupakanpemberian terus, manakala satu lagi adalah bantuan daripada JabatanPertanian. Kedua-dua peralatan ini dikatakan tidak sesuai dengan perusahaanyang dijalankan kerana berkapasiti besar dan melibatkan peningkatan koselektrik. Oleh itu, peralatan tersebut disimpan dan tidak digunakan olehpengusaha seperti di Foto 7.1 dan Foto 7.2.Foto 7.1Chiller Di Bengkel MembuatKek Dan BiskutFoto 7.2Chiller Di Bengkel Sejuk BekuSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Pengkalan Baru, Pantai RemisTarikh: 2 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Indah Pantai RemisTarikh: 2 November 2009Berdasarkan maklum balas daripada Pegawai Pertanian Daerah setiap peralatan yangdibeli adalah bergantung kepada keperluan dan pilihan pengusaha sendiri mengikutjumlah peruntukan yang diluluskan. Oleh itu pengusaha sepatutnya menggunakanperalatan yang dibekalkan. Pihak Audit dimaklumkan pengusaha bersetujumemulangkan peralatan untuk disalurkan kepada pengusaha yang lebih memerlukan.Jabatan juga perlu mengambil tindakan melaksanakan pemantauan terhadap peralatanyang diberi supaya ianya digunakan secara optimum.• Selain itu, terdapat juga sistem compressor carbonated bernilai RM7,300 yangdibekalkan kepada pengusaha juga tidak dapat digunakan kerana tidak berfungsisemenjak dibekalkan pada tahun 2008 seperti di Foto 7.3.90

Foto 7.3Sistem Compressor CarbonatedSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Bendang Kering, Kuala KangsarTarikh: 19 November 2009Berdasarkan maklum balas JPN, Pejabat Pertanian Daerah telah berusaha mencaripembekal untuk membaiki peralatan tersebut tetapi sehingga kini masih tiada pembekalyang dapat membaikinya. Seorang pengusaha tempatan sedia membantu mendapatkankomponen yang diperlukan sebagai mengganti komponen yang telah rosak.• Pemerhatian Audit selanjutnya di bengkel membuat tauhu mendapati peralatanSoyabean Seperatas & Boiling Mac bernilai RM5,200 yang dibekalkan kepadapengusaha tersebut pada tahun 2008 tidak digunakan oleh pengusaha keranaperalatan tersebut melambatkan proses pengeluaran seperti di Foto 7.4.Foto 7.4Soyabean Seperatas & Boiling MacSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Rambai 7, Kuala KangsarTarikh: 19 November 2009Bagi memastikan setiap peralatan yang dibekalkan digunakan secara efektif,Jabatan perlu menjalankan pemantauan secara proaktif bagi memastikan setiapperalatan yang dibekal memberikan manfaat kepada penerima. Sekiranya91

peralatan tersebut tidak sesuai bagi pengusaha, Jabatan perlu mengambiltindakan menyalurkan bantuan tersebut kepada pengusaha yang sesuai.Jabatan juga perlu membuat pemantauan terhadap peralatan yang dibekal untukmemastikan peralatan tersebut berfungsi dan dapat digunakan sepenuhnya sertamengambil tindakan sewajarnya dalam tempoh jaminan.Berdasarkan maklum balas, JPN akan merujuk kepada Bahagian KejuruteraanPertanian untuk mendapat khidmat nasihat teknikal agar peralatan berkenaan dapatdiubah suai dan dapat digunakan sepenuhnya. Selain itu, kajian terhadap kesesuaianperalatan mengikut jenis perusahaan perlu dilaksanakan bagi memastikan tiadapembaziran berlaku.ii)Peralatan RosakLawatan Audit ke bengkel membuat mi dan makanan sejuk beku mendapati mesinpengadun tepung bernilai RM2,500 yang dibekalkan pada tahun 2008 tidakdigunakan kerana sudah rosak. Selain itu, bahagian dalam mesin tersebut jugatelah berkarat. Pihak Audit tidak dapat memastikan tempoh peralatan tersebut tidakdigunakan oleh pengusaha. Pihak Audit dimaklumkan kerja penyenggaraanperalatan dilakukan oleh pengusaha kecuali bagi peralatan yang masih berada didalam tempoh jaminan, penyenggaraannya dilaksanakan oleh pembekal. Keadaanmesin pengadun tepung yang telah rosak dan berkarat adalah seperti di Foto 7.5dan Foto 7.6.Foto 7.5Mesin Pengadun TepungYang Telah RosakFoto 7.6Bahagian Dalam Mesin Pengadun TepungTelah BerkaratSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Indah Pantai RemisTarikh: 2 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Indah Pantai RemisTarikh: 2 November 2009Jabatan perlu membuat pemantauan secara berterusan serta mendapatkankerjasama daripada pengusaha supaya memaklumkan kepada Jabatan sekiranyaterdapat sebarang kerosakan terhadap peralatan yang dibekalkan. Oleh itu, langkahpembaikan boleh diambil bagi mengelakkan peralatan tersebut terbiar. Sekiranya92

peralatan tersebut sudah tidak boleh digunakan lagi, maka tindakan pelupusan perludiambil oleh Jabatan.Berdasarkan maklum balas Jabatan, penggunaan mesin yang tidak menggunakan carayang betul boleh menyebabkan mesin rosak. Oleh itu, Jabatan perlu memastikanpengusaha memahami kaedah penggunaan mesin yang dibekalkan bagi mengelakkankerosakan berlaku.Pada pendapat Audit, pelaksanaan pemberian bantuan peralatan adalah tidakmemuaskan kerana terdapat peralatan yang dibekalkan tidak digunakan olehpengusaha dan peralatan yang rosak tidak diambil tindakan sewajarnya sepertimembaiki atau melupuskannya.c) Bantuan Pembinaan BengkelBagi memastikan produk yang disediakan bermutu dan selamat dimakan serta berdayasaing ia dapat dilaksanakan melalui peningkatan kebersihan premis dengan membinabengkel berasingan dari tempat kediaman dan menaik taraf bengkel sedia ada ke arahGMP. Selain itu, pengurusan projek yang cekap juga dapat memastikan objektifpemberian bantuan bengkel tercapai.i) Bengkel Tidak Digunakan• Pada tahun 2007 dan 2008 bantuan pembinaan bengkel diberi pada kadarRM30,000. Manakala pada tahun 2009 bantuan pemberian bengkel diberi padakadar RM40,000. Semakan Audit mendapati sebanyak 18 bengkel baru telahdiluluskan untuk pembinaan di Daerah Kinta, Kuala Kangsar dan Manjung bagitahun 2007 hingga 2009 seperti di Jadual 7.6.Jadual 7.6Bilangan Pembinaan Bengkel BaruBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009Pejabat PertanianBengkel Pembinaan BaruDaerah2007 2008 2009Kinta - 2 3Kuala Kangsar 1 2 1Manjung 2 4 3Jumlah 3 8 7Sumber: Rekod Jabatan Pertanian Negeri Perak• Pemeriksaan Audit mendapati dua bengkel di Daerah Manjung tidak beroperasiiaitu bengkel yang dibina pada tahun 2007 dan 2008. Pihak Audit dimaklumkanbengkel membuat kicap dan sos bernilai RM28,000 yang dibina pada tahun 2007tidak lagi digunakan kerana tiada permintaan terhadap kicap dan sos disebabkanpersaingan daripada jenama yang sedia ada di pasaran. Bengkel tersebut telahdijadikan tempat untuk menyimpan barang. Keadaan bengkel tersebut seperti diFoto 7.7 dan Foto7.8.93

Foto 7.7Bengkel MembuatKicap Dan SosFoto 7.8Bahagian Dalam BengkelMembuat Kicap Dan SosSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Kedah, BeruasTarikh: 1 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Kedah, BeruasTarikh: 1 November 2009Berdasarkan maklum balas JPN, pengusaha tersebut ada melakukan pemprosesannamun pada kadar yang sedikit disebabkan kurang permintaan. Jabatan jugamenasihati pengusaha untuk mengenal pasti sebab produk tersebut kurang mendapatsambutan dan langkah untuk meningkatkan kualiti produk serta strategi pemasaran yangberkesan.• Semakan Audit selanjutnya terhadap bengkel membuat kerisik bernilai RM35,000yang dibina pada tahun 2008 mendapati bengkel tersebut telah siap dibina padaNovember 2008 tetapi masih tidak digunakan oleh pengusaha sehingga tarikhpengauditan dijalankan. Pihak Audit dimaklumkan bengkel tersebut tidak dapatdigunakan kerana pengusaha masih tidak membuat penyambungan elektrik.Temu bual pihak Audit dengan pengusaha mendapati akibat kos penyambunganyang perlu ditanggung oleh Pengusaha menyebabkan kerja penyambunganmasih belum dibuat. Pemeriksaan Audit juga mendapati pengusaha masihmenjalankan perusahaan membuat kerisik di bengkel lama di bahagian belakangbengkel yang baru. Keadaan bengkel tersebut seperti di Foto 7.9 hinggaFoto 7.12.94

Foto 7.9Bengkel Membuat KerisikFoto 7.10Bahagian Dalam BengkelMembuat KerisikSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Batu 9 Lekir,SitiawanTarikh: 12 Oktober 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Batu 9 Lekir, SitiawanTarikh: 12 Oktober 2009Foto 7.11Bengkel Lama Membuat KerisikFoto 7.12Bengkel Yang Telah DigunakanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Batu 9 Lekir,SitiawanTarikh: 12 Oktober 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Batu 9 Lekir,SitiawanTarikh: 14 April 2010Berdasarkan maklum balas JPN, pengusaha telah mengambil tindakan selepas teguranAudit dengan membuat penyambungan elektrik dan pemprosesan juga telah dijalankandi bengkel tersebut pada bulan April 2010 seperti di Foto 7.13 dan Foto 7.14.95

Foto 7.13Penyambungan ElektrikYang Tidak DibuatFoto 7.14Penyambungan ElektrikYang Telah DilakukanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Batu 9 Lekir,SitiawanTarikh: 12 Oktober 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Batu 9 Lekir,SitiawanTarikh: 14 April 2010ii)Kemasan Bengkel Yang Tidak MemuaskanSemakan Audit juga mendapati dua buah bengkel yang dibina adalah tidakmemuaskan. Di Daerah Manjung bengkel membuat kerisik bernilai RM35,000 yangdibina pada tahun 2008 mempunyai lepaan simen pada bahagian dinding yang tidakmemuaskan. Keadaan bengkel tersebut seperti di Foto 7.15.Foto 7.15Lepaan Simen Yang Tidak RataSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Batu 9 Lekir,SitiawanTarikh: 12 Oktober 2009Pemeriksaan Audit di bengkel membuat kek dan biskut di Pantai Remis bernilaiRM32,000 yang dibina pada tahun 2007 mendapati kualiti pembinaannya tidakmemuaskan. Pihak Audit dimaklumkan oleh pengusaha, longkang yang dibina dibahagian tepi bengkel tidak tepat kerana air hujan yang turun daripada bumbungtidak masuk ke dalam longkang. Kerja-kerja pemasangan atap sepatutnya selaridengan longkang yang dibina. Keadaan bengkel tersebut seperti di Foto 7.16.96

Foto 7.16Keadaan Bumbung Dan LongkangBengkel Kek Dan BiskutSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Pengkalan Baru, Pantai RemisTarikh: 2 November 2009Berdasarkan maklum balas, Jabatan akan merujuk Bahagian Kejuruteraan berkaitanspesifikasi pembinaan bengkel yang telah diluluskan supaya semua pembinaan bengkeladalah seragam dan memuaskan.iii) Bengkel Tahun 2009Pemeriksaan Audit terhadap empat bengkel yang telah diluluskan pembinaannyabagi tahun 2009 adalah seperti di Jadual 7.7.Jadual 7.7Status Pembinaan Bengkel Bagi Tahun 2009TarikhTarikhTarikhBil. Nama Bengkel Lokasi BinaLanjutanPatut SiapBengkelMasa1.2.Bengkel Kuih(SAFARI UMIENTERPRISE)Bengkel TepungGoreng Rangup(NADI PA ENENTERPRISE)3. Bengkel KPW4.Bengkel PerusahaanKuih TradisionalKg. TengahBeruas16.9.2009 16.10.2009 15.12.2009Lekir, Sitiawan 12.9.2009 16.10.2009 30.10.2009Kg. KuangChemorSumber: Jabatan Pertanian Negeri Perak16.9.2009 28.10.2009 16.11.2009Kuala Kangsar 7.9.2009 7.10.2009Siapmengikuttempoh.Semakan Audit mendapati sebanyak tiga bengkel telah diberikan lanjutan masadisebabkan oleh faktor cuaca yang melambatkan kerja pembinaan dan arahandaripada pihak Pusat Kejuruteraan Pertanian Titi Gantong supaya kontraktormembuat pembinaan semula disebabkan pembinaan tidak mengikut spesifikasiyang ditetapkan. Lawatan Audit ke bengkel-bengkel tersebut mendapati semuabengkel tersebut dalam proses pembinaan seperti di Foto 7.17 dan Foto 7.18.97

Foto 7.17Bengkel KuihFoto 7.18Bengkel Tepung Goreng RangupSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Tengah,BeruasTarikh: 2 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Lekir,SitiawanTarikh: 13 Oktober 2009Semua bengkel yang sedang dibina dipantau sepenuhnya oleh Pusat KejuruteraanPertanian Titi Gantong dan Pejabat Pertanian Daerah. Lawatan Audit ke bengkelyang terletak di Kg. Kuang Chemor dengan kos RM35,281 mendapati kerjamembina semula bahagian tepi longkang sedang dilaksanakan kerana berdasarkanpemantauan pihak Pusat Kejuruteraan Pertanian Titi Gantong pembinaannya tidakmematuhi spesifikasi yang ditetapkan. Projek tersebut juga diberi lanjutan masakerana tarikh siap projek adalah pada September 2009. Keadaan bengkel adalahseperti di Foto 7.19.Foto 7.19Bahagian Tepi Longkang Yang Dibina SemulaSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Kuang, ChemorTarikh: 15 Oktober 200998

Pada pendapat Audit, pelaksanaan pemberian bantuan bengkel adalah tidakmemuaskan kerana terdapat bengkel yang diberikan masih tidak digunakan danada kemasan yang tidak memuaskan. Bagaimanapun Jabatan telah mengambillangkah bagi memastikan pembinaan di masa akan datang adalah seragam danmematuhi spesifikasi dengan mengeluarkan spesifikasi pembinaan yang standarddan dipantau oleh Pusat Kejuruteraan Pertanian Titi Gantong.iv) Had Peruntukan Naik Taraf Bengkel Tidak DitetapkanBagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 sebanyak empat buah bengkel telahdinaiktarafkan di Daerah Kinta, Kuala Kangsar dan Manjung berjumlah RM76,237.Kerja-kerja naik taraf yang dilakukan meliputi pemasangan siling, pemasanganjubin, kabinet, penyenggaraan bekalan air, pendawaian elektrik danpenambahbaikan bengkel. Naik taraf bengkel bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009seperti di Jadual 7.8.Jadual 7.8Naik Taraf Bengkel Bagi Tahun 2007 Hingga 2009Pejabat PertanianNaik Taraf BengkelJumlahDaerah2007 2008 2009(RM)Kinta 2 - - 19,999Kuala Kangsar 1 - 1 24,990Manjung 1 1 - 31,248Jumlah 4 1 1 76,237Sumber: Rekod Jabatan Pertanian Negeri PerakSemakan Audit mendapati Jabatan tidak menetapkan amaun peruntukan bagitujuan naik taraf bengkel. Pihak Audit dimaklumkan peruntukan bagi tujuan naiktaraf bengkel dibenarkan selagi tidak melebihi had syiling peruntukan pembinaanbengkel baru. Pemeriksaan Audit di bengkel membuat mi di Sitiawan mendapatikos naik taraf yang diluluskan berjumlah RM30,000 bersamaan dengan kos bagipembinaan bengkel baru pada tahun tersebut. Kerja-kerja naik taraf yangdilaksanakan adalah seperti memasang jubin di dalam bengkel dan membaikibumbung seperti di Foto 7.20.99

Foto 7.20Naik Taraf Lantai DenganMemasang JubinSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Batu 8 Lekir,SitiawanTarikh: 12 Oktober 2009Lawatan Audit ke kilang membuat biskut kelapa mendapati pengusaha menerimabantuan naik taraf membina kawasan pameran produk berjumlah RM15,000 sepertidi Foto 7.21.Foto 7.21Ruang Pameran ProdukShahrinie Food IndustriSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Enggor, Karai, Kuala KangsarTarikh: 11 November 2009Berdasarkan maklum balas JPN, cadangan pihak Audit untuk menetapkan had nilai baginaik taraf bengkel merupakan cadangan yang baik dan Jabatan akan membawa perkaraini ke Mesyuarat Pengurusan Jabatan.v) Perjanjian Naik Taraf Bengkel Tidak DisediakanSemakan Audit selanjutnya mendapati Jabatan tidak menyediakan sebarangperjanjian bagi bantuan menaik taraf bengkel walaupun nilainya bersamaan denganpembinaan bengkel baru. Selain itu, pihak Pusat Kejuruteraan Pertanian Titi100

Gantong juga memaklumkan tiada pemantauan projek dilakukan bagi projek yangbernilai kurang daripada RM20,000.Berdasarkan maklum balas, Jabatan akan menggunakan surat aku janji sebagai buktipenerimaan. Dokumen tersebut akan disedia dan dikemukakan kepada KementerianPertanian atau Penasihat Undang-undang Negeri.vi) Kelemahan Proses Pemberian BantuanSetiap peserta perlu mengemukakan borang permohonan yang boleh diperoleh disetiap Pejabat Pertanian Daerah. Borang yang telah lengkap dikemukakan semulauntuk disemak. Pegawai Pertanian perlu menjalankan siasatan terhadap setiappermohonan yang diterima dan mengesyorkan permohonan yang layakdipertimbangkan. Pemilihan di peringkat daerah dibuat dan keputusandikemukakan ke peringkat Ibu Pejabat untuk kelulusan. Setiap penerima bantuanyang telah berjaya perlu menandatangani perjanjian yang disediakan oleh Jabatan.Semakan Audit terhadap proses pemberian bantuan mendapati perkara berikut:• Penggunaan Surat Perjanjian Program Pembangunan Usahawan TidakSesuai Dengan Konsep Pemberian BantuanOleh kerana tidak ada garis panduan disediakan bagi pelaksanaan prosespemberian bantuan, Jabatan telah mengguna pakai surat perjanjian KementerianPertanian bagi menyerahkan mesin kepada pengusaha. Surat perjanjianKementerian adalah berbentuk pinjaman kepada pengusaha berbeza dengankonsep pemberian terus kepada pengusaha yang dilaksanakan oleh Jabatan.Oleh itu, penggunaan surat perjanjian tersebut perlu dikaji terlebih dahulu supayabersesuaian dengan konsep pemberian terus. Pihak Audit dimaklumkan suratperjanjian tersebut diguna pakai untuk mengikat pengusaha terhadaptanggungjawabnya setelah menerima bantuan tersebut. Jabatan telahmengambil langkah memperbaiki kelemahan kaedah pemberian mesin melaluisurat aku janji yang akan diguna pakai mulai Jun 2010. Surat aku janji tersebuttelah disemak oleh Penasihat Undang-undang Kementerian.• Surat Perjanjian Tidak Digunakan Secara MenyeluruhSemakan Audit di Pejabat Pertanian Daerah Kinta, Kuala Kangsar dan Manjungmendapati surat perjanjian tidak digunakan secara menyeluruh meliputi semuajenis peralatan bernilai RM30,470 yang diserahkan tanpa mengambil kirakategori aset atau inventori kerana garis panduan tersebut tidak menyatakansecara terperinci kategori peralatan yang perlu ditandatangani perjanjian.Senarai peralatan yang tidak mempunyai surat perjanjian adalah seperti diJadual 7.9.101

Jadual 7.9Bantuan Peralatan Yang Tidak Mempunyai Surat PerjanjianPejabatBantuan Peralatan Mengikut TahunJumlahPertanian2007 2008(RM)DaerahKinta i. Dispenser - 2,400i. Soyabean Seperatas & BoilingMacii. Soyabean Grinder & Separatoriii. Dapur Gas –High Pressure (duaKuala Kangsarunit)i. Mixeriv. Dapur Gas-Low Pressure (duaii. Ovenunit)iii. Sistemv. 5 ton bottle Jack (tiga unit)Compressorvi. Periuk Memasak-50cm(dua unit)Carbonatedvii. Besin Besar (lima unit)19,570viii. Besin Penapis (lima unit)ix. Acuan Tauhu (tiga unit)x. Penimbang Digital – Tonita duakilo (satu unit)Manjung i. Mesin Penguli Tepung - 8,500Sumber: Jabatan Pertanian Negeri PerakSemakan Audit selanjutnya terhadap perjanjian penyerahan bengkel bagi tempohtahun 2008 dan 2009 di Pejabat Pertanian Kinta, Kuala Kangsar dan Manjungmendapati Pejabat Pertanian Kinta tidak pernah menyediakan perjanjianpenyerahan bengkel, manakala Pejabat Pertanian Kuala Kangsar hanyamempunyai satu sahaja perjanjian iaitu bagi tahun 2008. Pejabat PertanianManjung pula hanya mempunyai empat perjanjian sahaja disediakan iaitu bagitahun 2008. Perjanjian penyerahan bengkel bagi tahun 2009 masih belumditandatangani kerana sehingga tarikh akhir pengauditan kesemua bengkeltersebut masih belum siap dibina. Jumlah bengkel berbanding perjanjian yangditandatangani adalah seperti di Jadual 7.10.Jadual 7.10Jumlah Bengkel Berbanding Perjanjian Yang DitandatanganiBagi Tahun 2007 Hingga 2009Pejabat PertanianDaerahBantuan BengkelSuratPerjanjian2007 2008Kinta - 2 -Kuala Kangsar 1 2 1Manjung 2 4 4Sumber: Jabatan Pertanian Negeri PerakBerdasarkan maklum balas, Jabatan mengakui kelemahan dalam proses pelaksanaanperjanjian. Oleh yang demikian, satu bengkel penyediaan draf perjanjian penyerahanaset Kerajaan kepada golongan sasar telah diadakan oleh Bahagian Pengurusan,Kementerian Pertanian pada April 2009 manakala surat aku janji mula diedar untukpenggunaan di peringkat negeri bagi penyerahan aset menggunakan peruntukanKerajaan Persekutuan. Bagi mengatasi masalah ini, surat aku janji tersebut juga akandigunakan bagi peruntukan Kerajaan Negeri.102

7.4.3 Pemilihan Peserta Tidak Mengikut KriteriaJPN bermatlamat membangunkan usahawan daripada kalangan ahli kelompok, ahli KPW,belia atau individu. Keutamaan diberikan kepada usahawan yang sedang menceburi bidangini secara aktif dan mempunyai rangkaian pemasaran. Mereka diberi bimbingan, sokongandan bantuan supaya terus berkembang maju dan mempunyai ekonomi pengeluaran yangmapan. Semakan Audit terhadap proses pemilihan peserta adalah seperti berikut:a) Kriteria Pemilihan PesertaMerujuk kepada Garis Panduan Pelaksanaan Program Pembangunan Industri AsasTani, kriteria pemilihan peserta bagi program ini adalah seperti berikut:i) Warganegara Malaysia;ii) Umur 20 tahun ke atas dan tidak melebihi 65 tahun;iii) Pernah mengikuti kursus anjuran Jabatan Pertanian;iv) Berminat untuk menjadi usahawan Industri Asas Tani sepenuh masa;v) Telah menjalankan usaha dalam bidang Industri Asas Tani; danvi) Mempunyai perniagaan atau syarikat yang berdaftar.b) Pemeriksaan Audit mendapati sehingga kini seramai 550 usahawan telah berdaftardengan Jabatan bagi mengikuti Program Pembangunan Usahawan PemprosesanMakanan Produk Pertanian. Bilangan peserta yang mengikuti program ini di DaerahKinta, Manjung dan Kuala Kangsar sehingga tahun 2009 adalah seperti di Jadual 7.11.Jadual 7.11Bilangan Peserta Program Pembangunan UsahawanPemprosesan Makanan Produk Pertanian Sehingga Tahun 2009Bil. Pejabat Pertanian Daerah Bilangan Pengusaha1. Kinta 832. Manjung 443. Kuala Kangsar 40Jumlah 167Sumber: Rekod Jabatan Pertanian Negeri Perak• Peserta Tidak Mempunyai Pendaftaran Perniagaan Atau Syarikat DiberiBantuanSemakan Audit terhadap kriteria pemilihan peserta yang menerima bantuan bagitahun 2007 hingga 2009 mendapati secara keseluruhannya Jabatan mematuhikriteria yang ditetapkan bagi pemilihan peserta tetapi terdapat juga peserta yangtidak mempunyai pendaftaran perniagaan masih diberi bantuan oleh Jabatan.Pemeriksaan Audit mendapati seramai 300 pengusaha masih belum mempunyaipendaftaran perniagaan berbanding 550 pengusaha. Manakala lapan pengusahamempunyai maklumat status projek yang tidak lengkap. Semakan Audit selanjutnyaterhadap pengusaha di Daerah Kinta, Kuala Kangsar dan Manjung mendapatiperatus ketiadaan pendaftaran Syarikat/Perniagaan bagi pengusaha di Daerah103

Manjung adalah tinggi iaitu 70% berbanding Daerah Kinta dan Kuala Kangsar iaitukurang 50% seperti di Jadual 7.12.Jadual 7.12Pengusaha Yang Tidak Mempunyai DaftarSyarikat (ROC)/Perniagaan (ROB) Bagi Daerah Kinta,Kuala Kangsar Dan Manjung Bagi Tahun 2008DaerahPeratusBilangan Tiada DaftarTiada DaftarPengusaha ROC/ROB(%)Kinta 83 33 39.8Kuala Kangsar 44 12 27.3Manjung 40 28 70.0Jumlah 167 73Sumber: Laporan Pengeluaran Projek KPW Januari – Disember 2008Pihak Audit dimaklumkan pemberian bantuan masih diberi kepada pengusaha yangtidak mempunyai pendaftaran perniagaan. Jabatan akan mengambil tindakan darisemasa ke semasa bagi memastikan pengusaha yang telah berdaftar denganJabatan mendaftarkan perniagaan mereka. Pendaftaran perniagaan/syarikatadalah penting bagi memastikan setiap perniagaan dijalankan secara sah danmemelihara kepentingan Jabatan. Selaras dengan Akta Pendaftaran Perniagaan1956 yang menyatakan perniagaan meliputi tiap-tiap bentuk tren, perdagangan,pertukangan, pekerjaan, profesion atau aktiviti-aktiviti lain yang dijalankan bagimaksud mendapat keuntungan, tetapi tidak meliputi apa-apa jawatan ataupenggajian atau apa-apa pengusahaan amal atau apa-apa kerja yang dinyatakandalam jadual perlu didaftarkan. Selain itu pendaftaran perniagaan juga dapatmembantu perniagaan berkembang terutama dari aspek pemasaran dan dapatmeningkatkan keyakinan pengguna.Berdasarkan maklum balas, Jabatan telah merancang untuk mengadakan seminar IATbagi mendedahkan pengusaha tentang kepentingan mendaftarkan perniagaan. Selainitu, pembantu pertanian IAT juga akan mendaftarkan sekurang-kurangnya dua orangpengusaha pada setiap bulan.Pada pendapat Audit, kriteria pemilihan peserta adalah memuaskan walaupun terdapatkriteria yang tidak dipatuhi. Usaha memberi kesedaran kepada pengusaha hendaklahdipertingkatkan lagi.7.4.4 Kaedah Pemasaran Produk Yang Tidak SesuaiJabatan melalui Seksyen Industri Asas Tani bertanggungjawab merancang dan mengadakanpromosi produk-produk Industri Asas Tani, mendapatkan ruang pasaran bagi produk yangtelah dihasilkan. Promosi turut ditumpukan kepada hypermarket, pasar raya dan mini market.Selain itu, media pengiklanan juga dilaksanakan melalui penggunaan poster, iklan di RadioTelevisyen Malaysia (RTM) untuk memperkenalkan jenama WANIS dan KPW. Jabatan jugabercadang untuk menubuhkan rangkaian kedai-kedai KPW di daerah bagi menjual produkprodukKPW. Selain itu pertukaran produk antara KPW dan negeri melalui networking juga104

dilakukan. Pihak Audit telah mengemukakan sebanyak 100 borang soal selidik kepadaorang awam bagi mengenal pasti keberkesanan kaedah pemasaran yang dilakukan olehJabatan. Daripada jumlah tersebut sebanyak 30 atau 30% maklum balas telah diterima.Analisis Audit terhadap kaedah pemasaran produk adalah seperti berikut:a) Promosi Melalui Media ElektronikJabatan dengan kerjasama RTM Ipoh turut mengadakan promosi produk Industri AsasTani melalui Rancangan Masak-Masak di RTM Ipoh. Rancangan ini dilaksanakan satuhingga dua kali setiap bulan. Setiap pengusaha di daerah dipilih untuk mempromosikanproduk mereka melalui rancangan ini. Pihak Audit telah mengedarkan soal selidik untukmengenal pasti bilangan pendengar Radio Ipoh bagi memastikan media promosimenggunakan Radio Ipoh adalah berkesan dan dapat membantu peningkatan jualan.Hasil maklum balas yang diterima mendapati 93.3% tidak pernah mendengar siaran dariRadio Ipoh, manakala 6.7% sahaja yang mendengar siaran radio. Oleh itu, tujuanpromosi yang dilaksanakan melalui media elektronik ini tidak dapat mencapaimatlamatnya dan perlu dipelbagaikan dengan melibatkan promosi melalui radio swasta.Selain itu, Jabatan juga melaksanakan promosi melalui laman web Jabatan Pertaniandan AgriBazaar. Semakan Audit mendapati sehingga akhir bulan April 2010 lebihdaripada 300,000 orang telah melayari laman tersebut. Penggunaan laman web bagimempromosi produk merupakan langkah yang baik.b) Pembungkusan Produk Kurang MenarikProduk yang dipasarkan perlu bermutu tinggi dan mempunyai strategi pemasaran yangbaik akan menjamin kejayaan sesuatu perniagaan. Strategi pembungkusan dan labelyang menarik. Penyediaan pembungkusan dan label yang canggih dan menarik akandisediakan untuk produk-produk yang terpilih bagi menyeragamkan pembungkusan.Sebanyak 98 produk pengusaha telah dipilih pada tahun 2007 hingga 2009 untukmelalui ujian sensori bagi membolehkan produk tersebut dibungkus dan dilabelkandengan jenama WANIS. Ujian sensori dilakukan oleh Pusat Pembangunan Produk DanTeknologi di Serdang yang bertujuan untuk membolehkan usahawan mendapat maklumbalas secara profesional mengenai produk mereka, membandingkan produk merekadengan resipi standard yang ditetapkan oleh Jabatan, memperbaiki mutu dan kualitiproduk dari segi rasa, tekstur, bau, pembungkusan, daya tahan dan sebagainya. Selainitu, Jabatan juga menyediakan kursus pembungkusan dan pelabelan untukmeningkatkan kemahiran pengusaha bagi memastikan pembungkusan yang dibuatdapat menjamin mutu, kualiti dan menarik.Semakan Audit mendapati sebanyak 11 produk (kerepek ubi, kerepek pisang,rempeyek, kuih bakar, biskut kelapa, sagun, makanan sejuk beku, bes minuman danbihun) melibatkan seramai 11 usahawan telah dipilih untuk dibungkus dan dilabelkandengan jenama WANIS. Pihak Audit telah mengedarkan kepada orang awam soalselidik bagi mengenal pasti tahap kesedaran mereka terhadap pengeluaran produkberjenama WANIS. Hasil maklum balas mendapati 73.3% tidak menyedari tentang105

kewujudan jenama WANIS di pasaran, manakala 26.7% mengetahui tentang kewujudanjenama ini di pasaran. Analisis Audit juga mendapati kesemua responden lebihmengenali produk yang dikeluarkan oleh FAMA, PELADANG dan MARDI berbandingdengan keluaran Jabatan Pertanian. Ini menunjukkan strategi pembungkusan serta labeljenama WANIS masih belum mampu menarik minat orang awam. Antara produk yangtelah menerima pembungkusan serta label menggunakan jenama WANIS adalah sepertidi Foto 7.22 dan Foto 7.23.Foto 7.22Produk Bahulu MenggunakanJenama WANISFoto 7.23Produk Rempeyek MenggunakanJenama WANISSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Greentown Mall, IpohTarikh: 23 Jun 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Greentown Mall, IpohTarikh: 23 Jun 2009c) Produk Tidak DikomersialkanProgram Industri Asas Tani bertujuan untuk meningkatkan pendapatan petani sertamemajukan pusat pengeluaran produk sedia ada di kawasan perkhidmatanpengembangan Negeri Perak dengan meningkatkan mutu keluaran ke GMP dan GHP.Lawatan Audit ke premis pengusaha di Daerah Kinta, Kuala Kangsar dan Manjungmendapati kebanyakan pengusaha memasarkan produk secara sendirian dan untukpasaran tempatan sahaja. Produk yang dikeluarkan itu sukar dipasarkan secarakomersial kerana pembungkusan yang kurang menarik dan kurang berkualiti, kurangpromosi, pengeluaran secara kecil-kecilan serta jangka hayat produk yang singkat. Inidisebabkan kaedah pembungkusan seperti yang ditetapkan oleh Akta Makanan 1983dan Peraturan Makanan 1985 tidak digunakan secara menyeluruh. Hanya sebahagianperkara yang dinyatakan dalam buku peraturan tersebut digunakan dalampembungkusan produk. Faktor kesukaran untuk memasarkan produk secara komersialmenyebabkan objektif program untuk meningkatkan pendapatan petani sukar dicapai.Pembungkusan produk yang digunakan adalah seperti di Foto 7.24 hingga Foto 7.27.106

Foto 7.24Karipap Mini Yang Siap Untuk DipasarkanMengikut Syarat Asas Pembungkusan DanPelabelanFoto 7.25Kerepek Ubi Yang Siap Dipasarkan TidakMematuhi Syarat Asas Pembungkusan DanPelabelanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Greentown Mall, IpohTarikh: 23 Jun 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Beruas,PerakTarikh: 1 November 2009Foto 7.26Roti Canai Yang Siap Untuk DipasarkanTidak Mengikut Syarat Asas PembungkusanDan PelabelanFoto 7.27Pau Yang Siap Dipasarkan TidakMematuhi Syarat Asas Pembungkusan DanPelabelanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pantai Remis,PerakTarikh: 2 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kg. Matang Acheh, Pantai Remis,PerakTarikh: 2 November 2009Pada pendapat Audit, Jabatan hendaklah memberi bimbingan yang berterusan dalambidang strategi pemasaran kepada semua pengusaha di bawah pengurusanpembungkusan usahawan ini.7.4.5 Kelemahan Pengurusan Rekod Bantuan PeralatanSemakan Audit mendapati Jabatan tidak mempunyai kaedah untuk merekodkan setiapperalatan yang diserahkan kepada pengusaha dalam bentuk pemberian secara terus.Kaedah yang digunakan di setiap daerah adalah berbeza. Ketiadaan pengurusan rekodperalatan yang teratur menyukarkan pemantauan dilakukan. Pemeriksaan Audit terhadaprekod peralatan mendapati perkara berikut:107

a) Tiada Rekod Aset Dan Inventori Disediakani) Pejabat Pertanian KintaMerujuk kepada minit Mesyuarat Pengembangan Bil. 2/2009 menyatakan PembantuPertanian Usahawan Dan Industri Asas Tani dipertanggungjawabkan untukmenguruskan aset alih Industri Asas Tani dan kerja-kerja melabel aset dan mesinpemprosesan makanan perlu dilaksanakan dengan bantuan daripada PegawaiPertanian Blok. Semakan Audit di Pejabat Pertanian Daerah Kinta mendapatihanya sebahagian aset dan inventori direkodkan menggunakan kad KEW 312 danKEW 313. Kebanyakan aset dan inventori hanya direkodkan ke dalam DaftarPergerakan Aset. Semakan Audit mendapati Daftar Pergerakan Aset juga tidakkemas kini. Oleh itu pihak Audit tidak dapat memastikan ketepatan catatan setiapaset dan inventori yang diserahkan kepada pengusaha.ii)Pejabat Pertanian Kuala KangsarSemakan Audit di Pejabat Pertanian Kuala Kangsar mendapati Daftar Harta Modal(KEW.PA-2) dan Daftar Inventori (KEW.PA-3) ada disediakan bagi perolehan tahun2007 hingga 2009 tetapi tidak lengkap dan kemas kini. Ruangan penempatan tidakdinyatakan dengan tepat bagi memudahkan aset atau inventori tersebut dikesan.Selain itu pengesahan Ketua Jabatan juga tidak dilakukan. Daftar Pergerakan Asetjuga tidak disediakan oleh Pejabat.iii) Pejabat Pertanian ManjungSemakan Audit di Pejabat Pertanian Manjung mendapati aset dan inventori yangdiserahkan kepada pengusaha hanya direkodkan ke dalam Buku AM84. Tiadarekod lain digunakan bagi merekodkan penerimaan serta penempatan aset daninventori Jabatan.Berdasarkan maklum balas yang diterima daripada JPN, kaedah merekodkan aset daninventori menggunakan pekeliling kerajaan adalah tidak sesuai kerana konsep pemberianbantuan adalah secara pemberian terus. Oleh itu, Surat Aku Janji telah digunakan bagimengatasi masalah tersebut. Surat Aku Janji akan mengikat penerima bantuan berhubungtanggungjawab mereka terhadap bantuan yang telah diterima.b) Fail Projek Tidak DisediakanSemakan Audit mendapati fail projek berkaitan pengusaha perlu diselenggarakan bagimerekodkan semua perkara berkaitan dengan pengusaha. Fail ini penting bagimemudahkan Jabatan membuat pemantauan berkaitan pencapaian serta bantuan yangtelah diterima oleh pengusaha. Walaupun Jabatan telah mula mengguna Sistem AgrisGeoportal bagi merekodkan segala maklumat berkaitan peserta projek tetapi sistemtersebut masih di peringkat percubaan. Pegawai di peringkat daerah juga masih belummahir mengguna sistem itu. Dengan itu, fail projek secara manual masih perludigunakan.108

Berdasarkan maklum balas, Jabatan akan memastikan data atau Laporan dicetak dandifailkan dengan kemas kini bagi memudahkan rujukan sekiranya sistem tidak bolehdigunakan.c) Sistem Fail Surat Perjanjian Pinjaman Mesin Pemprosesan Makanan Dan BengkelMemproses Makanan Projek Pembangunan Usahawan Tidak Kemas KiniSemakan Audit mendapati surat perjanjian hanya disimpan di dalam fail keras yang tidakberdaftar. Fail tersebut diselenggarakan oleh Pegawai Pertanian yangdipertanggungjawabkan. Kegagalan Jabatan menyelenggarakan dokumen pentingJabatan boleh menyebabkan pelbagai masalah timbul sekiranya berlaku pertukaranpegawai atau pegawai bersara. Jabatan perlu memandang serius terhadap keperluanmenyelenggarakan dokumen perjanjian dengan sistematik dan kemas kini supayatindakan boleh diambil terhadap peminjam yang gagal mematuhi syarat perjanjian.Berdasarkan maklum balas, Jabatan akan mengambil tindakan agar semua surat aku janjiyang telah ditandatangani disimpan dalam fail berdaftar.Pada pendapat Audit, pengurusan rekod adalah tidak memuaskan kerana pengurusanpemberian bantuan tidak dilaksanakan dengan baik iaitu aset tidak direkod, fail projektidak disediakan dan sistem fail tidak kemas kini.7.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya Program Pembangunan Usahawan Pemprosesan MakananProduk Pertanian adalah kurang memuaskan dan perlu dipertingkatkan lagi dari semasa kesemasa. Setakat ini Program Pembangunan Usahawan Pemprosesan Makanan ProdukPertanian hanya berjaya melahirkan 48.4% usahawan sahaja yang telah mencapai tahappendapatan melebihi RM1,000 berbanding sasaran pendapatan yang ditetapkan olehJabatan. Program ini wajar diteruskan kerana ia menggalakkan individu untuk menceburibidang perniagaan secara serius dan menjadikan perniagaan sebagai punca pendapatan.Program ini akan lebih berjaya sekiranya Jabatan memberikan penekanan terhadappengurusan pemberian insentif secara teratur dan berkesan. Adalah disyorkan JabatanPertanian Negeri mengambil langkah-langkah seperti berikut:a) Perancangan terhadap keperluan serta kepentingan peralatan/mesin yang hendakdibekalkan kepada pengusaha perlu diberikan perhatian serius supaya tiada pembazirandisebabkan peralatan yang dibekalkan tidak digunakan.b) Kadar pemberian bantuan menaik taraf bengkel perlu ditetapkan oleh Jabatan bagimemastikan bantuan tersebut tidak disalahgunakan kerana perjanjian bantuan tidakdisediakan oleh Jabatan.109

c) Segala dokumen berkaitan projek, laporan berkaitan usahawan, laporanpenyeliaan/pemantauan secara berkala perlu disimpan dan difailkan secara sistematikdan buku pemantauan projek perlu dibekalkan kepada setiap usahawan bagimemudahkan aktiviti pemantauan dilakukan.d) Tenaga kerja perlu ditambah untuk mengimbangkan tugasan pemantauan di daerahdaerahdengan pertambahan bilangan usahawan setiap tahun.e) Produktiviti dan kualiti produk perlu dititikberatkan supaya produk yang dikeluarkandapat menandingi produk dalam pasaran dan memasuki pasaran yang lebih global.f) Pemasaran perlu diperluaskan dengan kerjasama pelbagai Agensi Kerajaan yang pakardalam bidang pemasaran seperti FAMA dan MARDI.110

PEJABAT SETIAUSAHA KERAJAAN NEGERI PERAK8. PENGURUSAN PINJAMAN PELAJARAN8.1 LATAR BELAKANG8.1.1 Kerajaan Negeri Perak telah menyediakan kemudahan biasiswa dan pinjamanpelajaran kepada rakyat Negeri ini menerusi Kumpulan Wang Biasiswa Pengajian TinggiAnak-anak Melayu Perak sejak tahun 1949. Penubuhan Kumpulan Wang ini adalahmengikut Enakmen Lembaga Amanah Kumpulan Wang Biasiswa Melayu Bil. 2 Tahun 1949dan Kumpulan Wang Biasiswa Rakyat Negeri Perak (Bukan Melayu) menerusi Enakmen Bil.14 Tahun 1951. Tujuan penubuhan Lembaga Amanah dan Kumpulan Wang Biasiswaadalah untuk membantu penuntut-penuntut institusi pengajian tinggi dalam dan luar negaraagar dapat meneruskan pengajian mereka tanpa mengalami apa-apa kesulitan kewangandisebabkan taraf hidup keluarga yang rendah. Dengan ini pelajar berupaya mencapaikemajuan dalam bidang pelajaran dan seterusnya dapat menaikkan taraf hidup mereka.8.1.2 Lembaga Pemegang Amanah Kumpulan Wang Biasiswa Pengajian Tinggi Anak-anakMelayu Perak (Lembaga) diwujudkan di bawah Seksyen 4(i) Enakmen Pemegang AmanahKumpulan Wang Biasiswa Pengajian Tinggi Anak-anak Melayu Perak Bil. 2 Tahun 1949.Lembaga terdiri daripada Menteri Besar sebagai pengerusi, Setiausaha Kerajaan NegeriPerak, Pegawai Kewangan Negeri Perak, Pengarah Pelajaran Negeri Perak dan lima AhliTidak Rasmi. Bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009, Lembaga telah mengeluarkan pinjamanpelajaran berjumlah RM1.71 juta kepada 502 pelajar Melayu di institusi pengajian tinggitempatan bagi kursus di peringkat Diploma, Ijazah Sarjana Muda, Ijazah Sarjana, DoktorFalsafah (PhD) termasuk pelajar yang menuntut di Negara Mesir dan Jordan. Bagi tempohyang sama sejumlah RM0.43 juta pinjaman telah dikeluarkan kepada 135 pelajar bukanMelayu.8.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada urusan pinjaman pelajarandiuruskan dengan cekap dan teratur serta pembayaran balik pinjaman mengikut jadual danmencapai matlamat yang ditetapkan.8.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANSkop pengauditan adalah tertumpu kepada pengurusan pinjaman pelajaran dankutipan bayaran balik pinjaman bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009. Ia meliputi aspekpermohonan pinjaman pelajaran, kelulusan permohonan, pembayaran pinjaman,pembayaran balik pinjaman, penyelenggaraan sistem dan dokumen serta aspek111

pemantauan. Pengauditan dijalankan dengan menyemak dokumen perjanjian pinjamanserta dokumen berkaitan seperti kertas dasar, undang-undang dan peraturan serta minitminitmesyuarat. Selain itu, analisis juga dibuat terhadap pencapaian pengurusan pinjamanberbanding belanjawan dan kutipan bayaran balik pinjaman. Perbincangan dan temu bualdengan pegawai yang berkenaan turut dilakukan untuk mendapatkan maklum balas.8.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan Julai hingga Disember 2009 mendapatisecara keseluruhannya, pengurusan pinjaman pelajaran adalah tidak memuaskan. Antarakelemahan yang diperhatikan ialah Sistem e-Pinjaman tidak memenuhi keperluanpengurusan pinjaman pelajaran, pemberian pinjaman yang tidak mengikut prosedur yangtelah ditetapkan, tunggakan bayaran balik pinjaman bagi tahun berakhir 2009 berjumlahRM27.16 juta dan kelewatan meluluskan pinjaman pelajaran. Penjelasan lanjut mengenaikelemahan yang diperhatikan adalah seperti di perenggan berikut:8.4.1 Sistem e-Pinjaman Tidak Beroperasi SepenuhnyaPada tahun 2005, Lembaga telah melantik vendor bagi membangunkan sistem berkomputeryang dikenali sebagai sistem e-Pinjaman (Sistem) untuk meningkatkan kecekapan dankualiti dalam pengurusan pinjaman pelajaran. Perjanjian antara Lembaga dan vendortersebut telah dimeterai pada 21 Jun 2005 dengan kos berjumlah RM149,397. Sistem inimeliputi perkakasan, perisian dan pembangunan sistem yang terdiri daripada menu utamaiaitu permohonan baru, pengiraan markah, menjana baucar bayaran dan terimaanpeminjam, Menu Laporan merangkumi laporan terimaan harian dan bulanan, penyataperseorangan, laporan tahunan, statistik peminjam, utiliti dan lain-lain menu seperti katalaluan. Pengesahan penerimaan aplikasi sistem pinjaman telah dibuat pada 14 Disember2005. Semakan Audit mendapati sistem yang dibangunkan oleh vendor mempunyaikelemahan-kelemahan berikut:a) Perbezaan Maklumat Antara Sistem Dengan ManualWujud perbezaan antara bilangan peminjam yang dicetak dari Sistem berbandingdengan rekod secara manual walaupun pengesahan penerimaan aplikasi telahdijalankan pada penghujung Disember 2005. Pada tahun 2007 masih lagi berbangkitisu kemasukan data dan lejar peminjam ke dalam Sistem. Ini adalah akibat modulberkaitan tidak dapat digunakan sepenuhnya. Perbezaan bilangan peminjamditunjukkan di dalam Jadual 8.1.Jadual 8.1Perbezaan Bilangan PeminjamBilangan Peminjam Yang Bilangan PeminjamTahun Dicetak Dari Sistem Mengikut Rekod ManualPerbezaanMelayu Bukan Melayu Melayu Bukan Melayu Melayu Bukan Melayu2007 285 74 314 85 29 112008 95 20 97 20 2 -Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Perak112

Pada tahun 2007, laporan sistem e-Pinjaman menunjukkan seramai 285 pelajar telahmembuat pinjaman berbanding mengikut rekod manual seramai 314 peminjam.Terdapat perbezaan 29 peminjam, manakala pada tahun 2008, masih terdapatperbezaan iaitu dua peminjam. Akibat dari perbezaan di atas pihak Lembaga telahmeminta Bahagian Teknologi Maklumat (BTM), Pejabat Setiausaha Kerajaan NegeriPerak untuk mengambil alih dan mengatasi masalah ini.Berdasarkan maklum balas Unit Pinjaman Bahagian Khidmat Pengurusan, data rekodmanual mempunyai jumlah yang berbeza kerana rekod manual menyenaraikan rekod pelajaryang menolak tawaran dan berhenti. Bagi mengatasi masalah ini Unit Pinjaman sedangdalam proses membuat pembersihan data dan rekod pinjaman.b) Maklumat Penyata Perseorangan Tidak LengkapPenyata Perseorangan dalam sistem e-Pinjaman pula didapati maklumat ianya adalahtidak lengkap iaitu medan seperti jumlah diluluskan, baki awal, bayaran semasa,terimaan semasa, debit, kredit dan baki akhir menunjukkan data “0”. Jumlah hapus kiratiada dalam sistem. Akibatnya, sistem ini tidak berupaya menjana laporan pengumuranpeminjam kerana data dalam sistem tidak dikemas kini. Selain itu butiran penjamin tiadadalam menu akaun peminjam.Berdasarkan maklum balas Unit Pinjaman Bahagian Khidmat Pengurusan, format PenyataPerseorangan telah diperbaiki untuk memastikan semua rekod berkaitan dapat dipaparkandalam penyata tersebut dan lebih mudah difahami.c) Rujukan Fail Berbeza Dengan PeminjamNombor fail individu yang dijana oleh sistem berbeza dengan rujukan fail peminjam.Perbezaan nombor fail yang dijana oleh sistem dengan nama peminjam sebenar adalahseperti di Jadual 8.2.Jadual 8.2Nombor Fail Permohonan Tidak Menunjukkan Peminjam Yang SebenarNo. FailNama Peminjam Dalam SenaraiMenerima TawaranNama Peminjam Sebenar1/515 Nadhrah Bt Muhammad Nadzri Poh Ting Gian1/516 Noorhashekin Bt Abd Halim Qutsam Bin Abd Rasid17/35 Madihah Nur Bt Mustafa Sa’di Izyan Mumtaz Bt Hj. Che Alias3/667 Izzaty Awani Bt Mokhtar Chen Big Kim10/430 Nursakinah Bt Mustakim Taqiuddin Bin Shahrul Puadi10/412 Mohd Alias Hazwan Bin Mohd Faiz Bin Mohd HamifiMohammad Hassan3/684 Alex Devadass Noorfadzliyana Bt Mohd Fadil15/480 Nurul Adilah Bt Abdul Latif Faezah Bt Abd Latif24/19 Mazirah Bt Abdullah Zuri Norliyana Bt Abdul RahimSumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Perak113

d) Perbezaan Nombor FailNombor fail peminjam dalam senarai menerima tawaran berbeza dengan fail peminjamtersebut. Butiran peminjam yang mempunyai nombor fail berbeza seperti di Jadual 8.3.Jadual 8.3Peminjam Yang Mempunyai Nombor Fail Yang BerbezaBil. Nama PeminjamNombor Fail Dalam Senarai Nombor FailMenerima Tawaran Sebenar1. Tan Choon Fei 17/42 17/442. Puspadevi a/p Kuppusamy 5/719 5/7163. Leong Han Yin 2/503 2/5064. Jayaraman Leena Jaya Eswary 29/13 29/125. Mohamed Fairooz Bin Abdul Khir 1/513 1/5016. Farah Wahida Bt Ayob 17/40 17/337. Rathika a/p Santhiran 12/24 12/258. Yuganathan a/l Manoguran 10/437 10/4339. R. Yuvananthini 18/433 18/43410. Ravinder Kaur Santosh Singh 2/515 2/52411. Muhammad Izzat Safwan Bin Azizi 2/509 2/513Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri PerakBerdasarkan maklum balas Unit Pinjaman Bahagian Khidmat Pengurusan, masalah baginombor rujukan fail berbeza dengan peminjam dan perbezaan nombor fail adalah keranasistem pada tahun 2007 adalah tidak begitu stabil. Ini disebabkan sistem masih barudilaksanakan bagi aliran proses penuh dari permohonan sehingga akaun atau fail dijana.Nombor fail yang digunakan oleh Unit Pinjaman kini menggunakan nombor fail yang dijanaoleh sistem ini sendiri yang dicetak dan dilekatkan pada kulit fail peminjam. Tindakanselanjutnya yang akan dilaksanakan oleh Unit Pinjaman ialah nombor fail yang berbeza akandikenal pasti untuk dikemas kini dan dibetulkan rekodnya di dalam sistem.Pada pendapat Audit, Sistem e-Pinjaman tidak memuaskan kerana menu utama danmenu laporan masih tidak boleh menjana laporan dan integriti data diragui kesahihandan ketepatannya. BTM Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Perak masih mengambiltindakan pembetulan untuk penambahbaikan sistem ini.8.4.2 Prestasi Pemberian PinjamanLembaga Biasiswa menetapkan sasaran pinjaman tahunan diberikan selaras dengankemampuan dan kedudukan kewangan Lembaga Biasiswa serta prestasi kutipan balikpinjaman. Analisis Audit mendapati pinjaman kepada pemohon pada tahun 2007berbanding tahun 2008 adalah merosot iaitu daripada 397 pelajar pada tahun 2007 kepada117 pelajar pada tahun 2008. Keadaan ini berlaku disebabkan prestasi kutipan bayaranbalik adalah rendah kerana tidak mencapai sasaran yang ditetapkan. Lembaga Biasiswatelah menetapkan supaya sasaran kutipan bayaran balik pinjaman berjumlah RM2.50 jutabagi setiap tahun. Bagaimanapun, kutipan bayaran balik pinjaman pada tahun 2007berjumlah RM1.66 juta dan pada tahun 2008 berjumlah RM1.56 juta. Sasaran kutipanbayaran balik pinjaman bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 adalah seperti di Jadual 8.4.114

Jadual 8.4Sasaran Kutipan Bayaran Balik PinjamanBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009Jumlah Kutipan Bayaran Balik PinjamanTahunSasaran Sebenar PeratusPengajian(RM Juta) (RM Juta) Pencapaian (%)2007 2.50 1.66 66.42008 2.50 1.56 62.42009 2.50 1.73 69.2Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri PerakAnalisis Audit mendapati Lembaga mampu membuat kutipan balik pinjaman pelajaran 66.4%berbanding sasaran yang ditetapkan pada tahun 2007. Peratus ini menurun kepada 62.4%pada tahun 2008 dan meningkat semula kepada 69.2% pada tahun 2009. Ini adalahdisebabkan keingkaran pelajar membayar balik pinjaman, penangguhan bayaran balikpinjaman, peminjam tiada pekerjaan selepas tamat pengajian, peminjam menyambungpengajian di peringkat yang lebih tinggi dan peminjam tidak dapat dikesan selepas tamatpengajian. Bagi mengatasi masalah kekurangan dana, Mesyuarat Jawatankuasa Kerjamemutuskan bagi Sesi 2008/2009 semua pelajar yang menuntut di Mesir dan Jordan tidakditawarkan pinjaman atas alasan ada sumber dari agensi lain.a) Analisis Bayaran Balik PinjamanBayaran balik pinjaman pelajaran bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 adalahberjumlah RM4.95 juta. Jumlah ini merangkumi bayaran balik peminjam pelajar Melayuberjumlah RM3.15 juta dan peminjam pelajar Bukan Melayu berjumlah RM1.80 juta.Pihak Audit mendapati berlaku pengurangan bayaran balik pinjaman pelajaran setiaptahun. Bayaran balik pinjaman pada akhir tahun 2008 menurun RM0.1 juta atauberkurangan 6%, manakala pada akhir tahun 2009 meningkat RM0.17 juta atau 10.9%.Analisis Audit menunjukkan Lembaga berupaya meningkatkan bayaran balik pinjamanpada akhir tahun 2009. Usaha ini harus diteruskan supaya dapat menyalurkan pinjamanpelajaran kepada lebih ramai lagi pelajar pada masa hadapan. Butiran kutipan bayaranbalik pinjaman pelajaran bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 adalah seperti diJadual 8.5.Jadual 8.5Bayaran Balik Pinjaman Bagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009Peningkatan/(Pengurangan)Melayu Bukan Melayu JumlahTahunKutipan(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)2007 1.00 0.66 1.66 -2008 1.01 0.55 1.56 (0.1)2009 1.14 0.59 1.73 0.17Jumlah 3.15 1.80 4.95 0.07Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Perakb) Tunggakan Bayaran Balik PinjamanSemakan Audit mendapati tunggakan bayaran balik pinjaman bagi tahun berakhir 2009adalah berjumlah RM27.16 juta. Terdapat 181 peminjam tidak membayar semulapinjaman masing-masing sejak tahun 1981 hingga tahun 2000. Pihak Lembaga telah115

membawa perkara ini ke peringkat perundangan tetapi sehingga bulan Disember 2009masih belum ada sebarang kemajuan.Berdasarkan maklum balas Unit Pinjaman Bahagian Khidmat Pengurusan pelbagai usahapenguatkuasaan telah dijalankan. Bagaimanapun Unit Pinjaman akan merancakkan lagiusaha untuk kutipan balik pinjaman. Mulai bulan Mac 2010, tiga peminjam ingkar telahdikenakan tindakan mahkamah.c) Kaedah Tuntutan Bayaran Balik PinjamanSemakan Audit terhadap 50 fail peminjam mendapati Lembaga lewat mengemukakanSurat Arah Bayar bayaran balik kepada 31 peminjam antara dua bulan hingga tiga tahunlapan bulan melibatkan pinjaman berjumlah RM330,250. Semakan Audit jugamendapati Lembaga tidak menghantar Surat Arah Bayar bayaran balik kepada tujuhpeminjam melibatkan pinjaman berjumlah RM105,250. Akibat dari itu, Lembaga gagalmendapatkan bayaran balik pinjaman sejumlah RM435,500.Berdasarkan maklum balas Unit Pinjaman Bahagian Khidmat Pengurusan, tuntutan bayaranbalik adalah bersandarkan kepada kepatuhan peminjam terhadap peraturan semasa yangterkandung dalam surat perjanjian pinjaman iaitu pelajar hendaklah membuat bayaran balikpinjaman selepas enam bulan tamat pengajian. Keupayaan Unit Pinjaman mendapatmaklumat bagi peminjam yang telah tamat pengajian pula adalah terhad kerana amalanpada masa ini masih menggunakan kaedah secara manual.d) Baki Pinjaman Yang Dihapus KiraLembaga telah mengambil tindakan menghapus kira baki pinjaman yang tidak dapatdikutip. Hapus kira ini dapat mengurangkan jumlah tunggakan pinjaman. Antara sebabsebabtindakan ini diambil ialah jumlah pinjaman mempunyai baki rendah iaitu kurangdari RM300 dan peminjam yang telah meninggal dunia. Semakan Audit mendapatiLembaga telah menghapus kira pinjaman pelajaran bagi pelajar Melayu dan BukanMelayu berjumlah RM59,730 sehingga tahun 2009. Pecahan baki pinjaman yangdihapus kira yang diluluskan di dalam Mesyuarat Lembaga bagi tempoh tahun 2007hingga 2009 seperti di Jadual 8.6.Jadual 8.6Baki Pinjaman Yang Dihapus KiraBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009TahunPeratus Peningkatan/Sebab Hapus2007 2008 2009 (Pengurangan)Kira(RM) (RM) (RM)(%)Baki pinjaman rendah - 4,400 2,650 (39.8)Meninggal dunia - 10,850 35,900 230.9Sebab-sebab lain - 2,600 3,330 28.1Jumlah - 17,850 41,880Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Perak116

Semakan Audit mendapati pada tahun 2008 Lembaga menerima 61 permohonan hapuskira untuk pinjaman berbaki rendah berjumlah RM9,030 daripada pelajar Melayu danBukan Melayu. Daripada jumlah tersebut, Lembaga hanya meluluskan permohonanuntuk Bukan Melayu yang melibatkan 22 peminjam yang berjumlah RM4,400. Lembagameluluskan tiga permohonan peminjam daripada pelajar Melayu yang meninggal duniaberjumlah RM10,850. Jumlah keseluruhan hapus kira bagi pelajar Melayu dan BukanMelayu pada tahun 2008 adalah RM17,850 yang melibatkan 26 orang. Butiran terperincimengenai hapus kira bagi tahun 2008 adalah seperti di Jadual 8.7.ButiranJadual 8.7Hapus Kira Bagi Tahun 2008JumlahPermohonan YangDiterimaPermohonanHapus Kira YangDiluluskanJumlahHapus Kira YangDiluluskan(RM)M BM M BM M BMBaki Pinjaman Rendah 39 22 - 22 - 4,400Meninggal Dunia 4 - 3 - 10,850 -Sebab-Sebab Lain 4 - 1 - 2,600 -Jumlah 47 22 4 22 13,450 4,400Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri PerakNota: M = MelayuBM = Bukan MelayuPada tahun 2009, Lembaga hanya menerima permohonan daripada peminjam Melayusahaja bagi ketiga-tiga kes hapus kira. Seramai 13 peminjam Melayu mempunyai bakipinjaman rendah yang berjumlah RM2,650 dan pengurangan sebanyak 39.8%berbanding jumlah pinjaman yang berbaki rendah pada tahun 2008. Peminjam yangmeninggal dunia yang dihapus kira pada tahun 2009 adalah seramai lima orang danmelibatkan pinjaman berjumlah RM35,900. Jumlah ini meningkat sebanyak 230.9%berbanding tahun 2008. Bagi peminjam yang mempunyai sebab-sebab lain, Lembagatelah menghapus kira pinjaman seorang peminjam yang berjumlah RM3,330. Jumlahkeseluruhan hapus kira bagi pelajar Melayu dan Bukan Melayu pada tahun 2009 adalahRM41,880 yang melibatkan 19 orang peminjam. Butiran terperinci mengenai hapus kirabagi tahun 2009 adalah seperti di Jadual 8.8.ButiranJadual 8.8Hapus Kira Bagi Tahun 2009JumlahPermohonan YangDiterimaPermohonanHapus Kira YangDiluluskanJumlah HapusKira YangDiluluskan(RM)M BM M BM M BMBaki pinjaman rendah 13 - 13 - 2,650 -Meninggal dunia 5 - 5 - 35,900 -Sebab-sebab lain 1 - 1 - 3,330 -Jumlah 19 - 19 - 41,880 -Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri PerakNota: M = MelayuBM = Bukan Melayu117

Pada pendapat Audit, Lembaga telah menetapkan sasaran tinggi berbandingkemampuan Lembaga mengutip semula pinjaman. Prestasi kutipan bayaran balikadalah kurang memuaskan kerana tidak mencapai sasaran yang ditetapkan. Lembagaharus mempertingkatkan prestasi kutipan bayaran balik pinjaman supaya lebih ramailagi pelajar akan dapat manfaat pinjaman pelajaran ini.8.4.3 Proses Dan Penyelenggaraan Pinjaman PelajaranKelulusan pemberian pinjaman pelajaran diputuskan melalui Mesyuarat Lembaga AmanahKumpulan Wang Biasiswa Melayu dan Bukan Melayu. Semakan Audit terhadap MinitMesyuarat Lembaga Amanah Kumpulan Wang Biasiswa Melayu dan Bukan Melayu dan failpermohonan peminjam mendapati perkara berbangkit seperti berikut:a) Kelewatan Meluluskan PinjamanPiagam pelanggan Bahagian Khidmat Pengurusan menetapkan semua permohonanPinjaman Pendidikan Kerajaan Negeri Perak akan diproses dan diputuskan dalamtempoh tiga bulan dari tarikh tutup permohonan. Semakan Audit mendapati pada tahun2008 berlaku kelewatan selama 22 hari dari tempoh yang ditetapkan. Kelewatan inidisebabkan Lembaga tidak dapat menentukan tarikh mesyuarat dan berlaku pelantikanahli Lembaga Biasiswa yang baru. Kelewatan memproses pinjaman bagi tempoh tahun2007 hingga 2009 seperti di Jadual 8.9.Jadual 8.9Kelewatan Memproses PinjamanBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009Tarikh Tempoh Tempoh PeratusTarikh TutupTahunKelulusan Memproses Kelewatan KelewatanPermohonanPermohonan (Hari) (Hari) (%)2007 30.6.2007 15.8.07 46 - -2008 30.6.2008 20.10.08 112 22 19.62009 30.6.2009 29.9.09 91 1 1.10Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri PerakAkibat dari itu seramai 112 pelajar lewat menerima wang pinjaman untuk kegunaanperbelanjaan semasa dan lain-lain bayaran semasa pengajian.Berdasarkan maklum balas Unit Pinjaman Bahagian Khidmat Pengurusan, kelewatankelulusan pinjaman adalah kerana masalah pelantikan Ahli Lembaga Pinjaman Pelajaranyang baru berikutan peralihan kuasa Kerajaan Negeri yang tidak dapat dielakkan.b) Senarai Calon Simpanan Tidak DisediakanSenarai calon simpanan hendaklah disediakan bagi memudahkan Lembagamenawarkan pinjaman kepada pemohon yang berkelayakan sekiranya ada pelajar yangmenolak tawaran pinjaman pelajaran. Pihak Audit mendapati Lembaga tidakmenyediakan senarai calon simpanan bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009. Perkara iniharus dipertimbangkan supaya satu sistem lebih baik dan berkesan dapat dilaksanakan.118

c) Surat Tawaran Pinjaman Tidak DifailkanSurat tawaran hendaklah difailkan sebagai bukti penawaran pinjaman kepada pemohonyang berjaya. Pihak Audit mendapati sebanyak 13 daripada 74 surat tawaran pinjamantidak difailkan di dalam fail individu masing-masing bagi tempoh tahun 2007 dan 2008.d) Surat Akuan Terima Lewat Dikemukakan Kepada LembagaMerujuk kepada surat tawaran pinjaman, sekiranya pemohon tidak mengemukakanSurat Akuan Terima dan dokumen berkaitan dalam tempoh yang diberi, tawaranpinjaman akan terbatal dengan sendirinya. Semakan Audit mendapati sebanyaksembilan Surat Akuan Terima lewat dikemukakan kepada pihak Lembaga iaitu melebihitempoh yang diberi antara 14 hingga 65 hari dari tarikh yang ditetapkan oleh Lembaga.Senarai pelajar yang lewat mengemukakan Surat Akuan Terima tawaran pinjamanseperti di Jadual 8.10.Jadual 8.10Surat Akuan Terima Lewat Dikemukakan Kepada LembagaBil.Tarikh SuratTarikh SepatutnyaNo. Tarikh Surat AkuanKelewatanSurat Akuan TerimaFail Tawaran Penerimaan(Hari)DikembalikanTawaran1. 6/2478 18.7.2007 16.8.2007 24.7.2007 242. 6/2541 12.11.2008 3.12.2008 20.11.2008 143. 14/146 18.7.2007 26.9.2007 24.7.2007 654. 17/38 20.7.2007 9.8.2007 24.7.2007 175. 3/667 19.7.2007 10.8.2007 24.7.2007 186. 1/515 19.7.2007 14.8.2007 24.7.2007 227. 21/12 22.7.2007 6.8.2007 24.7.2007 148. 18/434 18.7.2007 6.8.2007 24.7.2007 149. 1/501 20.7.2007 10.8.2007 24.7.2007 18Sumber: Unit Pinjaman Pelajaran, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Perake) Surat Perjanjian Pinjaman Lewat Dikembalikan Semula Kepada PeminjamSurat perjanjian pinjaman yang telah disempurnakan perlu dikembalikan semula kepadapeminjam dan kedua-dua penjamin. Lembaga tidak menetapkan tempoh sepatutnyasurat perjanjian pinjaman tersebut perlu dikembalikan semula kepada peminjam.Semakan Audit mendapati sebanyak 38 surat perjanjian pinjaman lewat dikembalikansemula antara empat hingga 11 bulan. Kelewatan ini disebabkan pihak Lembaga tidakmengambil berat tentang kepentingan surat perjanjian tersebut.Pada pendapat Audit, proses dan penyelenggaraan pinjaman pelajaran adalah kurangmemuaskan kerana didapati kurang semakan dan pemantauan oleh pihakpengurusan.8.4.4 Pinjaman Pelajaran Tidak Mengikut ProsedurSetiap permohonan pinjaman pelajaran hendaklah mematuhi syarat-syarat dan kriteria yangtelah ditetapkan oleh pihak Lembaga. Syarat-syarat permohonan adalah pemohon mestilahmengikuti pengajian sepenuh masa (IPTA/IPTS), pemohon/ibu/bapa lahir di Negeri Perakdan umur tidak melebihi 26 tahun bagi pemohon peringkat Diploma dan tidak melebihi 36119

tahun bagi pemohon peringkat Sarjana Muda dan PhD. Semakan Audit mendapati perkaraberbangkit seperti berikut:a) Pinjaman Pelajaran Diluluskan Kepada Pelajar Pengajian Jarak Jauh Dan SeparuhMasaSemakan Audit terhadap 74 fail pemohon bagi tempoh tahun 2007 dan 2008 mendapatiLembaga memberi pinjaman kepada pelajar pengajian jarak jauh dan separuh masa.Syarat permohonan menyatakan pemohon mestilah mengikuti pengajian sepenuh masadi peringkat pengajian Diploma, Ijazah Sarjana Muda, Ijazah Sarjana dan PhD.Bagaimanapun, Lembaga telah meluluskan dua pinjaman kepada pelajar yang masingmasingmengikuti kursus pengajian secara jarak jauh (PJJ) di Universiti Putra Malaysia,Serdang bagi kursus Sarjana Muda Bahasa Inggeris dengan pinjaman berjumlahRM15,000 bagi tempoh pengajian 2007 hingga 2009 dan seorang mengikuti pengajianseparuh masa bagi kursus Diploma Eksekutif Pengurusan Pejabat di Universiti UtaraMalaysia dengan pinjaman berjumlah RM5,000 bagi tempoh pengajian tahun 2008hingga 2009.Berdasarkan maklum balas Unit Pinjaman Bahagian Khidmat Pengurusan, kelulusan yangdiberikan kepada pelajar pengajian jarak jauh adalah dengan sokongan sah seorang AhliLembaga Pinjaman Pelajaran dan kelulusan kepada pelajar yang mengikuti pengajiansepenuh masa adalah atas pertimbangan bahawa pemohon adalah kakitangan yangberkhidmat di Bahagian Khidmat Pengurusan.b) Pemberian Pinjaman Tanpa Kelulusan LembagaMengikut prosedur pinjaman pelajaran, senarai pelajar yang layak akan dibawa keMesyuarat Jawatankuasa Kerja untuk pertimbangan dan kelulusan Lembaga Biasiswa.Semakan Audit mendapati sejumlah RM159,500 telah dibayar kepada 10 pelajar bagitahun 2007 dan 2008 iaitu tujuh pelajar Melayu dan tiga pelajar bukan Melayu tanpakelulusan Lembaga Biasiswa.c) Kelayakan PenjaminLembaga Biasiswa menetapkan syarat dan kelayakan penjamin mestilah warganegaraMalaysia, berumur tidak melebihi 50 tahun (melainkan ibu bapa pelajar), pendapatanmestilah tidak kurang RM600 sebulan. Semakan Audit mendapati lima penjamin tidakmempunyai pendapatan bulanan dan empat penjamin mempunyai pendapatan kurangdari RM600. Tindakan Lembaga meluluskan pinjaman kepada pelajar yangmengemukakan penjamin yang tidak layak boleh menyebabkan bayaran balik pinjamanmelalui penjamin tidak dapat dikutip jika pelajar ingkar membayar dan melanggarperjanjian kontrak. Pihak Audit dimaklumkan Lembaga meluluskan peminjam tersebutdisebabkan peminjam tidak dapat mencari penjamin untuk menjamin permohonanpinjaman mereka. Selain itu, seramai enam penjamin tidak mengemukakan slip gajibulanan masing-masing semasa membuat permohonan. Justeru itu, pengesahanpendapatan penjamin tidak dapat dibuat.120

Berdasarkan maklum balas Unit Pinjaman Bahagian Khidmat Pengurusan, tindakan telahdiambil dengan menyemak secara terperinci manakala satu surat memohon pengesahanpendapatan terhadap seorang penjamin yang mengemukakan jumlah pendapatan berbezadengan penyata gaji telah dikeluarkan pada 6 Mei 2010.Pada pendapat Audit, kelulusan pemberian pinjaman adalah tidak memuaskan keranaLembaga tidak menawarkan pinjaman pelajaran kepada pemohon mengikut kriteriayang telah ditetapkan.8.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya, pengurusan pinjaman pelajaran oleh Lembaga adalahkurang memuaskan. Pihak Lembaga perlu mengemas kini rekod-rekod pinjaman,menguatkuasakan syarat perjanjian, melaksanakan pemantauan untuk mengutip tunggakanbaki pinjaman dan memperkemaskan Sistem e-Pinjaman bagi penambahbaikan pengurusanpinjaman pelajaran. Adalah disyorkan Lembaga mengambil tindakan berikut untukmewujudkan pengurusan pinjaman yang lebih cekap dan berkesan:a) Lembaga perlu memberikan perhatian terhadap Sistem e-Pinjaman bagimempertingkatkan kecekapan dan kualiti pengurusan pinjaman pelajaran.b) Meningkatkan dan mempelbagaikan usaha untuk mengutip semula tunggakan pinjamanpelajaran dan menguatkuasakan tindakan undang-undang terhadap peminjam tegar.c) Meningkatkan kecekapan dalam proses pengurusan pemberian pinjaman pelajaran.d) Mematuhi prosedur pemberian pinjaman dan mengkaji semula syarat-syarat pinjamansekiranya ingin menawarkan pinjaman pelajaran kepada pelajar yang tidak mengikutipengajian sepenuh masa.121

PIHAK BERKUASA TEMPATAN9. PEROLEHAN DAN PENGURUSAN ASET PIHAK BERKUASA TEMPATAN9.1 LATAR BELAKANG9.1.1 Majlis Perbandaran Taiping (MPT), Majlis Perbandaran Manjung (MPM), MajlisPerbandaran Kuala Kangsar (MPKK), Majlis Perbandaran Teluk Intan (MPTI), Majlis DaerahKampar (MDK), Majlis Daerah Perak Tengah (MDPT) merupakan enam daripada 15 PihakBerkuasa Tempatan (PBT) di Negeri Perak yang diwujudkan di bawah Akta KerajaanTempatan 1976 (Akta 171). PBT bertanggungjawab terhadap pentadbiran, pembangunandan kemajuan kawasan operasi serta kawasan kawalannya. Bagi melaksanakan tujuantersebut, Akta 171 telah memperuntukkan beberapa sumber kewangan untuk membiayaiperolehan aset PBT. Tujuan perolehan dan pengurusan aset oleh PBT adalah untukmemastikan fungsi objektif, misi dan visi yang telah ditetapkan mencapai matlamatnya.9.1.2 Bagi melaksanakan aktiviti dan fungsi PBT, Seksyen 39, Akta Kerajaan Tempatan1976 telah menetapkan beberapa sumber kewangan untuk membantu menampungperbelanjaannya iaitu melalui pelbagai sumber terdiri daripada kutipan cukai, sewaan, notis,pelbagai pendapatan lain dan pinjaman/geran Kerajaan Negeri/Persekutuan. Selarasdengan peruntukan tersebut, pihak PBT tidak dibenarkan untuk membuat perbelanjaanselain daripada perkara yang dinyatakan dalam bajet tersebut. Perolehan dan pengurusanaset yang dibuat oleh PBT adalah tertakluk kepada akauntabiliti, integriti, keberkesanan dankecekapan. Selain itu, perolehan dan pengurusan aset perlu mengambil kira kepentingandari segi ekonomi dan yang menguntungkan.9.1.3 Bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009, peruntukan perolehan aset yang diluluskanbagi enam PBT yang diaudit berjumlah RM7.88 juta, manakala perbelanjaan sebenarberjumlah RM3.60 juta. Kerajaan Negeri dan Persekutuan pula telah meluluskan peruntukansejumlah RM74.30 juta dan sejumlah RM69.23 juta telah dibelanjakan. Pecahan peruntukandan perbelanjaan untuk perolehan aset adalah seperti di Jadual 9.1.Jadual 9.1Peruntukan Dan Perbelanjaan Perolehan AsetBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009TahunJumlah2007 2008 2009Bil. SumberLulus Belanja Lulus Belanja Lulus Belanja Lulus Belanja(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)1. Majlis 3.40 1.56 2.63 1.18 1.85 0.86 7.88 3.602. Negeri 2.20 2.19 4.21 3.65 2.72 3.04 9.13 8.883. Persekutuan 27.51 24.93 20.13 18.68 17.53 16.74 65.17 60.35Jumlah 33.11 28.68 26.97 23.51 22.10 20.64 82.18 72.83Sumber: Rekod Enam PBT122

9.2 OBJEKTIF PENGAUDITANTujuan pengauditan ini dilaksanakan adalah untuk menilai sama ada perolehan danpengurusan aset PBT dirancang dan dilaksanakan dengan cekap, berhemat dan mencapaimatlamat yang ditetapkan.9.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANPengauditan ini meliputi perolehan dan pengurusan aset dari tahun 2007 hingga2009 termasuk projek terbengkalai. Pemilihan sampel sekurang-kurangnya 10% daripadasetiap jenis perolehan aset yang dipilih untuk pengauditan meliputi Majlis PerbandaranTaiping, Majlis Perbandaran Manjung, Majlis Perbandaran Kuala Kangsar, MajlisPerbandaran Teluk Intan, Majlis Daerah Kampar dan Majlis Daerah Perak Tengah.Pengauditan ini akan dijalankan dengan menyemak rekod dan dokumen yang berkaitandengan perolehan dan pengurusan aset. Temu bual dan perbincangan dengan pegawai dankakitangan yang terlibat dalam tugas-tugas perolehan dan pengurusan aset sertapemeriksaan fizikal juga di lakukan terhadap aset yang berkaitan. Borang soal selidik turutdigunakan bagi mendapatkan maklumat tambahan daripada Ketua Jabatan dan pegawaiyang bertanggungjawab terhadap aset.9.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan pada bulan November hingga Disember 2009mendapati secara keseluruhan pelaksanaan perolehan dan pengurusan aset adalah padatahap yang lemah kerana terdapat beberapa kelemahan yang menyebabkan kerugiankepada kerajaan malahan kemudahan yang disediakan tidak boleh dimanfaatkan oleh orangawam. Kelemahan-kelemahan yang dikenal pasti adalah projek pembinaan lewat disiapkanmelebihi tempoh kontrak menyebabkan kontraktor dikenakan denda, projek terbengkalai,kemudahan/bangunan yang siap dibina tidak digunakan, peralatan yang dibeli tidakdigunakan, bangunan terbiar tidak disenggarakan, peralatan tidak dibekalkan dengansempurna oleh kontraktor, pembayaran tidak mengikut peraturan, pengurusan kontrakpenyewaan tidak memuaskan dan pelupusan aset yang rosak tidak dilakukan. Penjelasanberkaitan penemuan Audit seperti di perenggan berikut:9.4.1 Prestasi Pelaksanaan ProjekLawatan fizikal ke sembilan projek pembinaan berjumlah RM39.48 juta adalah untukmengesahkan kewujudan, kepatuhan spesifikasi dan syarat kontrak seperti di Jadual 9.2.123

Jadual 9.2Projek Pembinaan Yang DipilihBil. Projek Kontraktor TempohMajlis Perbandaran Kuala KangsarDewan Serba GunaSerata Johor Sdn.1. Padang Bandaran KualaBhd.Kangsar2.Bangunan KompleksPejabat MPKKBangunan Tiga Tingkat3. Rumah Rehat KualaKangsarMajlis Perbandaran Teluk Intan4.Bangunan KompleksPejabat MPTIKompleks Pusat Penjaja5. Glutton Square TelukIntanMajlis Perbandaran TaipingKompleks Kesihatan6.Haiwan Zoo TaipingPusat Rehat Dan Rekreasi7.Changkat JeringMajlis Daerah Kampari.Inovatif Reka BinaSdn. Bhd.ii.Tekunstia Sdn. Bhd.Antap Murni Sdn.Bhd.Build TexConstructionSdn. Bhd.Syarikat NawawiPembinaan AmraadIdrisAnjung Setia Sdn.Bhd.8. Rumah Rehat Kampar Tekunstia Sdn. Bhd.Majlis Daerah Perak Tengah9. Padang Seri IskandarSumber: Rekod PBTInspirasi SpektrumSdn. Bhd.52 Minggu(13.03.2008 - 10.06.2009)52 Minggu(30.07.2005 - 30.07.2006)32 Minggu(14.11.2007 - 25.06.2008)53 Minggu(30.07.2008 - 29.07.2009)72 Minggu(26.03.2007 - 27.09.2008)36 Minggu(01.10.2007 - 08.06.2008)HargaKontrak(RM Juta)6.703.985.333.195.541.8852 Minggu4.91(11.07.2005 - 10.07.2006)52 Minggu(11.07.2005 - 10.07-2006) 2.8752 Minggu(09.10.2006 - 07.10.2007)42 Minggu(20.10.2008 - 09.08.2009)3.181.90Jumlah 39.48a) Projek Lewat SiapSemakan Audit di tapak projek mendapati lapan daripada sembilan projek tidak dapatdisiapkan mengikut jadual asal kontrak dengan kelewatan antara 144 hingga 629 haridan satu projek terbengkalai. Semakan mendapati empat daripada lapan projek telahdisiapkan setelah mendapat Perakuan Kelewatan Dan Lanjutan Masa (PKLM) dantempoh masa berdenda antara RM60,000 hingga RM214,220. Manakala tiga projektelah siap setelah diberikan PKLM dan satu projek lagi iaitu Bangunan Tiga TingkatRumah Rehat Kuala Kangsar masih belum disiapkan dan dalam tempoh masaberdenda. Kelulusan PKLM Ke Dua tanpa sebab telah diberikan kepada kontraktoruntuk pembinaan Bangunan Tiga Tingkat Rumah Rehat Kuala Kangsar. Butiran projeklewat disiapkan seperti di Jadual 9.3.124

Perakuan Kelewatan DanLanjutan Masa (PKLM)Bil.Bil. Tempoh Jumlah(Hari)(Hari)1. Rumah Rehat Kampar1 78(7.10.2007-24.12.2007)2 89(25.12.2007-3.3.2008)3 212(24.3.2008-22.10.2008)4 60(23.10.2008-22.12.2008)5 98(23.12.2008-31.03.2009)2. Kompleks Kesihatan Haiwan Zoo Taiping1 90(10.7.2006-8.10.2006)Jadual 9.3Projek Lewat SiapTarikh PerakuanKerjaKerjaKerjaTidakSiapSiapTempohKelewatan(Hari)DendaKadar(Hari)JumlahDikenakan(RM)537 31.3.2009 1.7.2009 92 870 80,040265 808 214,1202 55(9.10.2006-3.12.2006) 214 12.2.2007 26.11.2007 20 5 1003 69(4.12.2006-12.2.2007) 214,2203. Pusat Rehat Dan Rekreasi Changkat Jering1 91(10.7.2006-8.10.2006)2 56(9.10.2006-3.12.2006)3 71(4.12.2006-12.2.2007)4 28(13.2.2007-12.3.2007)4. Bangunan Kompleks Pejabat MPKK1 85(31.7.2006-23.10.2006)2 99(24.10.2006-30.1.2007)3 147(31.1.2007-26.6.2007)Kontraktor Ke 2246 12.3.2007 11.6.2007 60 1,00060,000(Dikecuali)331 Penamatan Kontraktor Pertama Pada 27 Jun 20071 116(27.6.2008-20.10.2008) 116 Tiada 31.8.2008 Tiada Tiada Tiada5. Kompleks Pusat Penjaja Glutton Square Teluk Intan1 112(8.6.2008-28.9.2008)2 75(29.9.2008-12.12.2008)3 49(13.12.2008-30.1.2009)6. Padang Seri Iskandar1 70(10.8.2009-18.10.2009)2 74(19.10.2009-31.12.2009)7. Bangunan Kompleks Pejabat MPTI1 116(27.9.2008-21.1.2009)2 118(22.1.2009-19.5.2009)3 89(20.5.2009-17.8.2009)4 104(18.8.2009-30.11.2009)8. Bangunan Tiga Tingkat Rumah Rehat Kuala Kangsar1 180(29.7.2009-25.1.20102 95(26.1.2010-30.4.2010)Sumber: Rekod Enam PBT236 Tiada 30.1.2009 Tiada Tiada Tiada144 Tiada 31.12.2009 Tiada Tiada Tiada427 30.11.2009 22.3.2010 111 1,518 168,498275 Tiada TiadaBelum Siap DanTempoh Berdenda125

Gambar-gambar projek lewat disiapkan seperti di Foto 9.1 hingga Foto 9.9.Foto 9.1Projek Lewat Siap - 629 HariFoto 9.2Projek Lewat Siap - 499 HariSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Rumah Rehat KamparTarikh: 18 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kompleks Kesihatan Haiwan Zoo TaipingTarikh: 9 November 2009Foto 9.3Projek Lewat Siap - 306 HariFoto 9.4Projek Lewat Siap - 447 HariSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pusat Rehat Dan Rekreasi Changkat JeringTarikh: 9 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Bangunan Kompleks Pejabat MPKKTarikh: 22 Disember 2009126

Foto 9.5Projek Lewat Siap - 236 HariFoto 9.6Projek Lewat Siap - 144 HariSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kompleks Pusat Penjaja Glutton SquareTarikh:15 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Padang Seri IskandarTarikh: 4 Disember 2009Foto 9.7Projek Lewat Siap - 538 HariSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Bangunan Kompleks Pejabat MPTITarikh:16 Disember 2009127

Foto 9.8Projek Lewat Siap - 275 HariSebelumFoto 9.9Projek Lewat Siap - 275 HariSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Bangunan Tiga Tingkat Rumah RehatK. KangsarTarikh: 22 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Bangunan Tiga Tingkat Rumah RehatK. KangsarTarikh:13 Mei 2010Punca kelewatan menyiapkan projek disebabkan oleh kelewatan kerja-kerja ujian tanah,kelewatan pihak kontraktor menerima arahan perubahan kerja, perubahan skop kerjadan kerja-kerja tambahan. Kelewatan ini menyebabkan kos projek Kompleks KesihatanHaiwan Zoo Taiping meningkat sejumlah RM168,152 atau 3.5% daripada RM4.91 jutakepada RM5.08 juta. Kos projek Bangunan Kompleks Pejabat MPTI meningkatsejumlah RM2.21 juta atau 39.9% daripada RM5.54 juta kepada RM7.75 juta. Manakalakos projek Bangunan Kompleks Perniagaan Dan Pejabat MPKK meningkat daripadaRM3.98 juta kepada harga kontrak baru berjumlah RM5.33 juta atau 33.9% keranapenamatan kontraktor pertama.b) Projek TerbengkalaiProjek Pembinaan Dewan Serba Guna Padang Bandaran Kuala Kangsar bernilai RM6.7juta telah dipertanggungjawabkan kepada Jabatan Kerja Raya Negeri Perak sebagaiAgensi pelaksana dan dibina oleh Serata Johor Sdn. Bhd. Peruntukan membiayaipembinaan di terima daripada Kerajaan Negeri Perak dan Persekutuan berjumlah RM10juta. Berdasarkan kontrak, tempoh projek selama 52 minggu bermula pada bulan Mac2008 dan dijangka siap pada bulan Jun 2009.Semakan Audit mendapati projek tidak dapat disiapkan mengikut jadual asal kontrak.Berdasarkan laporan kemajuan kerja, pelaksanaan kerja telah mencapai 63% siap.Surat penamatan dikeluarkan terhadap kontraktor pada 30 Jun 2009 kerana tiada kerjadilakukan semenjak 25 Mei 2009. Dewan Serba Guna Padang Bandaran KualaKangsar seperti di Foto 9.10 dan Foto 9.11.128

SebelumFoto 9.10Projek TerbengkalaiSelepasFoto 9.11Projek TerbengkalaiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Dewan Serba Guna Padang BandaranK. KangsarTarikh: 22 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Dewan Serba Guna Padang BandaranK. KangsarTarikh: 13 Mei 2010Berdasarkan maklum balas daripada MPKK, Syarikat GBM Konsultant Sdn. Bhd. telahdilantik untuk menyambung kerja-kerja pembinaan mulai 5 Januari 2010 dan dijangka siappada 14 Oktober 2010.Pada pendapat Audit, prestasi pelaksanaan projek adalah lemah kerana kurangpemantauan oleh pihak PBT dan Jabatan Kerja Raya terhadap perunding dankontraktor. Ini mengakibatkan kerja-kerja pembinaan lewat disiapkan dan terbengkalai.9.4.2 Bangunan/Premis/Peralatan Tidak Digunakana) Bangunan Dan Pavilion Pameran Terbiar Serta Tiada PenyenggaraanMajlis Perbandaran Manjung telah membina lima bangunan di Pulau Pangkor bagi tahun1991 hingga 1999 dengan kos RM4.89 juta dan nilaian semasa berjumlah RM3.53 juta.Butiran bangunan seperti di Jadual 9.4.Jadual 9.4Bangunan Terbiar Serta Tiada PenyenggaraanBil.ButiranPerolehan Kos Asal Nilaian Semasa(Tahun) (RM Juta) (RM Juta)1. Pangkor Height Villa 1991 0.79 0.542. Dewan Serba Guna Teluk Gedong 1993 0.26 0.173. Restoran Terapung Teluk Gedong 1994 1.90 1.344. Restoran Terapung Teluk Dalam 1997 1.56 1.185. Korporat Villa Jenis B 1999 0.38 0.30Jumlah 4.89 3.53Sumber: Rekod MPMSemakan fizikal Audit mendapati bangunan-bangunan ini telah terbiar, usang, reput,dipenuhi semak samun, menjadi tempat longgokan sampah dan tidak ekonomi untukdibaiki. Bagaimanapun, Korporat Villa Jenis B masih boleh digunakan tetapi129

memerlukan kerja-kerja penyenggaraan semula bagi mengelakkan berlakunyakerosakan yang lebih teruk. Semakan juga mendapati tiada pemantauan dilakukan olehpihak Majlis. Foto 9.12 hingga Foto 9.15 menunjukkan bangunan yang usang danterbiar.Foto 9.12Bangunan Usang TerbiarFoto 9.13Bangunan Usang TerbiarSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pangkor Height Villa, P. PangkorTarikh: 4 Februari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Restoran Terapung Teluk Gedong, P. PangkorTarikh: 4 Februari 2010Foto 9.14Bangunan Usang TerbiarFoto 9.15Bangunan Usang TerbiarSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Restoran Terapung Teluk Dalam, P. PangkorTarikh: 4 Februari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Korporat Vill Jenis B, P. PangkorTarikh: 4 Februari 2010Pembinaan Pavilion Pameran menggunakan kayu cengal (Kelas A) berbentuk segi limaberlantai kayu dan berbumbung metal deck dengan kos RM20,000 merupakan satudaripada skop kerja Projek Naik Taraf Kemudahan-Kemudahan Di Gua Tempurung.Projek bernilai RM0.29 juta dibina oleh Syarikat Agro Bina Sdn. Bhd.130

Semakan Audit mendapati Pavilion Pameran yang siap dibina pada 30 Mac 2008 tidakdigunakan lagi kerana tiada sebarang aktiviti pameran dilaksanakan oleh pihak Majlisdan terbiar di dalam kawasan belukar. Keadaan Pavilion Pameran juga didapati usangdan anak tangganya telah reput seperti di Foto 9.16 dan Foto 9.17.Foto 9.16Pavilion Pameran TerbiarFoto 9.17Anak Tangga ReputSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pavilion Pameran Gua Tempurung KamparTarikh:15 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pavilion Pameran Gua Tempurung KamparTarikh:15 November 2009Berdasarkan maklum balas MPM, pihak Majlis telah mengenal pasti dan memperakukanPangkor Height Villa, Dewan Serba Guna Teluk Gedong dan Restoran Terapung TelukGedong sebagai tidak selamat diduduki dan tindakan pelupusan akan diambil dengankadar segera. Bagi Restoran Terapung Teluk Dalam, Pulau Pangkor pihak Kerajaan Negeribersedia mengambil alih premis tersebut untuk dijadikan Rumah Rehat Kerajaan Negeri.Pihak Majlis akan mengambil tindakan untuk penyenggaraan Korporat Villa (Jenis B), PulauPangkor supaya dapat digunakan pada jangka panjang.Berdasarkan maklum balas MDK, projek pembinaan Pavilion Pameran Gua TempurungKampar adalah pembiayaan UPEN Perak dan pihak Majlis bercadang untuk menyenggarabagi membolehkan penggunaannya.b) Pusat Rehat Dan Rekreasi Pekan Changkat Jering Dan Pusat PenyembelihanAyam Perindustrian Tupai, Taiping Tiada Penyewai) Pembinaan Empat Blok Pusat Rehat Dan Rekreasi Pekan Changkat Jering yangterdiri daripada gerai makan, gerai terbuka, dataran lapang dan tempat letak keretatelah siap dibina pada 11 Jun 2007 bernilai RM2.87 juta untuk penglibatanmasyarakat setempat dalam aktiviti perniagaan serta meningkatkan taraf ekonomi.Semakan fizikal Audit mendapati 23 daripada 34 unit gerai dan satu unit ruangpejabat yang dibina masih tiada penyewa mulai Julai 2007 hingga September 2009kerana tiada sambutan daripada masyarakat setempat dan kadar sewa tinggimenyebabkan kerugian berjumlah RM144,720 seperti di Jadual 9.5. Foto 9.18 dan131

Foto 9.19 menunjukkan Gerai Standard dan Gerai Kecil sehingga tarikh lawatanAudit.Pihak Majlis dalam proses mengikat kontrak penyewaan premis kepadaKoperasi Bukit Gantang dengan kadar RM2,760 sebulan untuk tempoh dua tahun.Jadual 9.5Gerai Tiada PenyewaPremisKadar Sewa TempohBil.Bulanan Kosong JumlahJenisBil.(RM) (Bulan) (RM)1. Gerai Standard 1A - 20A 19 250 27 128,2502.Gerai Kecil1B - 14B4 90 27 9,7203. Ruang Pejabat 1 250 27 6,750Sumber: Rekod MPTJumlah 144,720SebelumFoto 9.18Gerai Tiada Penyewa – Gerai Standard A Dan Gerai Kecil BSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pusat Rehat Dan Rekreasi PekanChangkat Jering, TaipingTarikh: 9 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pusat Rehat Dan Rekreasi PekanChangkat Jering, TaipingTarikh: 13 Mei 2010SebelumFoto 9.19Gerai Tiada Penyewa – Gerai Standard A Dan Gerai Kecil BSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pusat Rehat Dan Rekreasi PekanChangkat Jering, TaipingTarikh: 9 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pusat Rehat Dan Rekreasi PekanChangkat Jering, TaipingTarikh: 13 Mei 2010132

ii) Pusat Penyembelihan Ayam telah siap dibina pada 8 Disember 2006 bernilaiRM91,218 untuk aktiviti penyembelihan dan memproses ayam sebelum dijual dipasar awam. Semakan fizikal Audit di tapak projek mendapati 14 daripada 38 unitgerai yang siap dibina masih tiada penyewa antara 10 hingga 18 bulanmenyebabkan kerugian berjumlah RM11,100 seperti di Jadual 9.6. PusatPenyembelihan Ayam berada dalam keadaan terbiar seperti di Foto 9.20.Jadual 9.6Gerai Tiada PenyewaPremisKadar SewaanKosongBil.BulananJumlahJenis Bil. Tempoh Bulan(RM)(RM)1. Gerai No.4 1 75Julai 2008 -Disember 200918 1,3502. Gerai No.13 - 17 5 75Mac -Disember 200910 3,7503. Gerai No. 25 - 32 8 75Mac -Disember 200910 6,000Jumlah 11,100Sumber: Rekod MPTSebelumFoto 9.20Gerai Tiada PenyewaSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pusat Penyembelihan Ayam PerindustrianTupai, TaipingTarikh: 9 Februari 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Pusat Penyembelihan Ayam PerindustrianTupai, TaipingTarikh: 13 Mei 2010c) Mesin X-ray Tidak DigunakanPeralatan mesin X-ray yang terdiri daripada X-ray generator, radiografi dan pencetaktelah dibeli pada 18 Januari 2008 bernilai RM334,900 untuk kegunaan Klinik ZooTaiping. Semakan Audit mendapati peralatan mesin X-ray masih tidak digunakankerana pemasangan pendawaian elektrik untuk Bilik X-ray tidak mengikut spesifikasimesin. Manakala tempoh jaminan untuk peralatan mesin X-ray telah pun tamat padaJanuari 2009 menyebabkan segala kerosakan akan ditanggung oleh pihak Majlis. Foto9.21 dan Foto 9.22 menunjukkan mesin X-ray yang tidak digunakan.133

SebelumFoto 9.21Peralatan Mesin X-ray Tidak DigunakanSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Bilik Klinik Zoo Taiping, TaipingTarikh: 9 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Bilik Klinik Zoo Taiping, TaipingTarikh: 13 Mei 2010SebelumFoto 9.22Peralatan Mesin X-ray Tidak DigunakanSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Bilik Klinik Zoo Taiping , TaipingTarikh: 9 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Bilik Klinik Zoo Taiping , TaipingTarikh:13 Mei 2010Berdasarkan maklum balas MPT, Pusat Rehat Dan Rekreasi Pekan Changkat Jering telahdisewakan kepada Koperasi Bukit Gantang mulai 1 Oktober 2009 hingga 30 September2011 (dua tahun) dengan kadar RM2,760 sebulan. Bagi Pusat Penyembelihan AyamPerindustrian Tupai, MPT telah menerima arahan perpindahan aktivitipenyembelihan/memproses ayam di ditangguhkan sementara sehingga ke satu tempohyang akan dimaklumkan oleh Pengerusi Jawatankuasa Kesihatan, Kerajaan Tempatan, HalEhwal Bukan Islam Negeri Perak. Peralatan mesin X-ray telah digunakan dan tempohjaminan baru akan tamat pada 7 Oktober 2010.134

Pada pendapat Audit, pengurusan bangunan, premis dan peralatan amat lemah keranatidak digunakan, tidak disewakan secara optimum dan terbiar. Pihak Majlis jugadisarankan membuat penilaian semula terhadap bangunan yang tidak ekonomi untukdibaiki supaya tindakan pelupusan diambil.9.4.3 Pembayaran Tidak Mengikut PeraturanSurat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 20 Tahun 1980 dan Seksyen 18(b) Akta AcaraKewangan 1957 memberikan tafsiran mengenai “Improper Payment” yang boleh membawakepada hukuman surcaj. Antaranya adalah apa-apa bayaran yang disahkan yangmengakibatkan pembayaran lebih atau pembayaran dua kali serta sebarang pembayaranwang awam Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan Negeri yang tidak teratur atau bagipembayaran wang awam yang tidak dijamin dengan sempurna.Arahan Perbendaharaan (AP) 170.1(a)(i) menetapkan perolehan bekalan/perkhidmatan yangbernilai melebihi RM50,000 hingga RM100,000 hendaklah dipelawa secara sebut harga dikalangan lima syarikat bertaraf Bumiputera yang berdaftar dengan Kementerian Kewangandan (ii) menetapkan perolehan bekalan/perkhidmatan yang bernilai melebihi RM100,000hingga RM200,000 hendaklah dipelawa di kalangan lima syarikat bertaraf Bumiputera yangberdaftar dengan Kementerian Kewangan.AP 197.3(c) menetapkan Ketua Jabatan atau pegawai yang terlibat dalam proses sesuatutender atau sebut harga hendaklah memastikan tidak mempunyai apa-apa kepentinganpersendirian atau hak mengenai tender atau sebut harga. Mana-mana pegawai yangmempunyai kepentingan dalam apa-apa cara pun dengan petender atau penyebut hargahendaklah mengisytiharkan kepentingan dan menarik diri secara bertulis daripadamenguruskannya.a) Pembayaran Peralatan Tidak Mengikut Spesifikasi Dan Pembinaan Belum Siapi) Perolehan bagi membekal dan memasang perabot dibuat secara lantikan teruskepada Kontraktor Cahaya JJ Sdn. Bhd. berjumlah RM0.20 juta pada Januari,Februari dan Julai 2007. Berdasarkan pesanan tempatan dan invois, 21 unit kerusitulis yang berharga RM415 seunit dengan jumlah RM8,715 perlu dibekalkan.Semakan Audit mendapati tiada bukti yang menunjukkan 21 unit kerusi tulis bernilaiRM8,715 dibekalkan dan tiada direkodkan di dalam daftar inventori. Pihak Auditdimaklumkan kerusi tulis yang dimaksudkan adalah kerusi meja solek seperti diFoto 9.23. Semakan Audit turut mengesan harga meja solek yang tidak munasabahyang berharga RM850 seunit dengan kerusi meja solek dibekalkan dan dibayarsecara berasingan seperti di Foto 9.24. Berdasarkan harga pasaran, harga kerusimeja solek hanya RM80 seunit dengan nilai keseluruhannya berjumlah RM1,680.Perbezaan harga berjumlah RM7,035 adalah lebihan bayaran kepada kontraktoryang telah dibayar oleh Majlis.135

Foto 9.23Kerusi Meja SolekFoto 9.24Kerusi Dan Meja SolekSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Rumah Rehat Cempakasari, ParitTarikh: 4 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Rumah Rehat Cempakasari, ParitTarikh: 4 Disember 2009Berdasarkan maklum balas yang diterima daripada pihak MDPT, pihak kontraktor telahmembuat bayaran balik berjumlah RM7,035 pada 10 Mei 2010.ii)Pembinaan Restoran Terbuka Dan Kelengkapan Ruang Makan di Kawasan RumahRehat Cempakasari, Parit bernilai RM0.20 juta telah dibina oleh KoperasiPembangunan Daerah Perak Tengah. Tempoh projek adalah selama lapan minggubermula pada 1 November 2007 dan dijangka siap pada 27 Disember 2007.Semakan Audit mendapati kerja pembinaan masih belum disiapkan iaitu kemajuankerja adalah 55%. Bagaimanapun, kerja telah diperakui siap pada 10 Disember2007 dan pembayaran telah pun dibuat. Foto 9.25 menunjukkan Restoran TerbukaDan Kelengkapan Ruang Makan di Kawasan Rumah Rehat Cempakasari, Parit.Foto 9.25Restoran Terbuka Dan Kelengkapan Ruang MakanDi Kawasan Rumah Rehat Cempakasari, ParitSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Restoran Terbuka Dan Kelengkapan RuangMakan Di Kaw. Rumah RehatCempakasari, ParitTarikh: 4 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Restoran Terbuka Dan Kelengkapan RuangMakan Di Kaw. Rumah RehatCempakasari, ParitTarikh: 4 Disember 2009136

) Pembayaran Secara Pecah KecilSemakan Audit juga mendapati perolehan dibuat tanpa melalui proses sebut hargaseperti yang dikehendaki oleh AP170.1(a)(i) dan (ii). Manakala pembayaran telah dibuatsecara berperingkat merangkumi peruntukan tahun 2006 dan 2007 kerana ketiadaanperuntukan. Butirannya adalah seperti di Jadual 9.7.Jadual 9.7Pembayaran Secara Pecah KecilBil.PeruntukanNo.No. PesananNo. Invois/ JumlahBaucar/ Tempatan/(Tahun)TarikhTarikhTarikh(RM)1. 2006A000043/ A000116/ IV/200/1206/18.1.2007 29.11.2006 29.12.2006100,0002. 2007A000144/ A000003/ IV/221/1207/16.2.2007 18.1.2007 22.1.200750,0003. 2007A000672/ A000060/ IV/221/1207/16.7.20077.5.2007 18.6.200749,765Jumlah 199,765Sumber: Rekod MDPTBerdasarkan maklum balas MDPT, pembayaran dibuat secara berperingkat kerana Majlistidak mempunyai peruntukan yang mencukupi bagi tahun 2006 dan 2007. Pihak Majlis telahbeberapa kali menghantar permohonan peruntukan kepada Kementerian Pelancongan danUnit Perancangan Ekonomi Negeri Perak (UPEN) dan tiada kelulusan diterima.Pada pendapat Audit, pengurusan pembayaran amat lemah kerana tiada pemeriksaanfizikal terhadap bekalan peralatan dan kerja pembinaan. Kelemahan kawalan dalamanproses pembayaran menyebabkan berlakunya pembayaran yang tidak mengikutperaturan. Satu tindakan tatatertib perlu diambil terhadap pegawai yang cuaimenjalankan tugas.9.4.4 Pengurusan Kontrak Penswastaan LemahAwan Bayu Sdn. Bhd. telah dilantik secara kontrak untuk menguruskan Resort SungaiPerak, Kuala Kangsar pada 24 Mac 2008. Resort Sungai Perak, Kuala Kangsar yang dibinadi atas tanah seluas lima ekar terdiri daripada tujuh blok bangunan, tempat letak kereta,taman permainan kanak-kanak, gelanggang pingpong, wakaf jeti, landskap dan lampu-lampuhiasan. Tempoh kontrak adalah secara berperingkat antara tiga hingga lima tahun dankadar sewa antara RM15,000 hingga RM16,000 sebulan seperti di Jadual 9.8.Jadual 9.8Kadar Sewaan Resort Sungai PerakTahunKadar Sebulan JumlahPeringkatTempoh(RM) (RM)1 5 (1.2.2008 - 31.1.2013) 15,000 900,0002 3 (1.1.2013 - 31.1.2016) 16,000 576,0003 3 (31.1.2016 – 31.1.2019) 16,000 576,000Sumber: Rekod MPKKPemeriksaan Audit mendapati syarat yang terkandung dalam perjanjian kontrak tidakdipatuhi seperti berikut:137

a) Tunggakan SewaanKlausa 3.1 dalam perjanjian kontrak menghendaki sewa dibayar pada setiap haripertama dan tidak melewati hari ketujuh bulan yang sama. Manakala Klausa 6.3 dalamperjanjian kontrak menjelaskan bahawa pihak Majlis mempunyai kuasa menyampaikansatu Notis Lucut Hak serta memulakan prosiding Mahkamah.Pemeriksaan Audit mendapati pihak penyewa masih belum membayar sewa tertunggakberjumlah RM225,000 untuk tempoh 15 bulan dari Oktober 2008 hingga Disember 2009.Pihak penyewa telah memohon pengecualian sewaan selama tiga tahun mulai Februari2009 sehingga Januari 2011 kerana membuat kerja-kerja pembaikan, pengubahsuaianbilik, mengecat dan penggantian barang berjumlah RM500,000 melalui surat bertarikh15 Mei 2008. Bagaimanapun, tiada keputusan dari pihak Majlis mengenai kelulusanbagi pengecualian tersebut. Semakan turut mendapati tiada tindakan susulan diambiloleh pihak Majlis untuk mengutip tunggakan sewaan dan tiada sebarang tindakanundang-undang dibuat.b) Pengubahsuaian Tanpa KebenaranKlausa 12.1 dan 12.2 dalam perjanjian kontrak menetapkan bahawa sebarangperubahan, tambahan atau pertukaran bentuk termasuk pemasangan peralatan ataupunca elektrik tambahan sama ada berbentuk kekal atau sementara tidak dibenarkantanpa persetujuan bertulis daripada Majlis. Sekiranya dibenarkan, kos berkaitanhendaklah ditanggung oleh penyewa. Manakala Perenggan 2.1.7 Lampiran l JadualKedua perjanjian kontrak menyatakan terdapat sebuah bangunan stor mengandungi duabilik. Semakan fizikal pada 16 Disember 2009 mendapati bangunan stor telahdiubahsuai dijadikan bilik dobi yang luas seperti di Foto 9.26.Foto 9.26Bangunan Yang DiubahsuaiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Resort Sungai Perak Kuala KangsarTarikh: 22 Disember 2009138

Berdasarkan maklum balas MPKK, tindakan akan dibuat adalah mengenakan denda ataskesalahan pengubahsuaian tanpa kebenaran dan jumlah denda ini akan dikontra dengantunggakan sewa.c) Perabot Dan Kelengkapan Rosak Dan UsangKlausa 13.1 perjanjian kontrak menghendaki penyewa menjaga dan memelihara segalaharta benda Majlis seperti di Lampiran II Jadual Kedua. Semakan Audit mendapatiperabot dan kelengkapan yang telah rosak dan usang terbiar di merata tempat seperti diFoto 9.27 dan Foto 9.28. Tanpa label perabot menyukarkan pengesahan perabot dankelengkapan yang telah rosak dan usang adalah milik Majlis.Foto 9.27Perabot Dan Kelengkapan Rosak Dan UsangSebelumSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Resort Sungai Perak Kuala KangsarTarikh: 22 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Resort Sungai Perak Kuala KangsarTarikh: 13 Mei 2010SebelumFoto 9.28Perabot Dan Kelengkapan Rosak Dan UsangSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Resort Sungai Perak Kuala KangsarTarikh: 22 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Resort Sungai Perak Kuala KangsarTarikh: 13 Mei 2010Berdasarkan maklum balas MPKK, perabot dan kelengkapan yang rosak dan usang telahdiambil tindakan pelupusan pada 5 April 2010.139

Pada pendapat Audit, pengurusan kontrak penswastaan Resort Sungai Perak KualaKangsar tidak memuaskan kerana pihak penyewa tidak mematuhi syarat-syarat yangtermaktub dalam perjanjian kontrak dan tiada sebarang tindakan diambil oleh pihakMPKK.9.4.5 PelupusanPerenggan 23 Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaan (TPA), menetapkan di antaraobjektif proses pelupusan dilakukan adalah untuk memastikan Jabatan Kerajaan tidakmenyimpan aset yang tidak boleh digunakan atau diperlukan lagi serta menjimatkan ruangsimpanan. Manakala Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2 Tahun 1980, menjelaskanperbelanjaan bagi penggantian kenderaan boleh diperuntukkan apabila sesebuah kenderaanitu telah mengalami kerosakan atau tidak boleh digunakan lagi setelah mendapat laporandaripada Lembaga Pemeriksa. Sementara itu, Lampiran D, pekeliling ini menjelaskan faktorusia, perbatuan dan kos penyenggaraan adalah faktor-faktor yang menunjukkan sesebuahkenderaan itu mencapai tahap tidak ekonomik atau usang.a) Peralatan Rosak Belum LupusSemakan Audit mendapati 139 barangan harta modal seperti perkakas komputer, mesin,kamera, penghawa dingin dan sebagainya dengan nilai perolehan berjumlahRM480,100 telah rosak dan tidak ekonomi untuk dibaiki masih disimpan di MajlisPerbandaran Teluk Intan dan Majlis Daerah Kampar seperti di Jadual 9.9, Foto 9.29dan Foto 9.30.Jadual 9.9Peralatan Rosak Belum LupusBil. PBT Jenis Barang1.2.Majlis PerbandaranTeluk IntanMajlis DaerahKamparSumber: Rekod MPTI Dan MDKPeralatan komputer,kamera, walkie talkie,bar code dan kalkulatorJangka Hayat(Tahun)Bil.UnitKosPembelian(RM)4 - 14 107 290,356Peralatan komputer 3 - 12 32 189,744Jumlah 139 480,100140

Foto 9.29Komputer Rosak Belum DilupuskanFoto 9.30Komputer Rosak Belum DilupuskanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Majlis Daerah KamparTarikh: 11 November 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Majlis Perbandaran Teluk IntanTarikh:16 Disember 2009Berdasarkan maklum balas MPTI, peralatan komputer, kamera, walkie talkie, bar code dankalkulator telah dilupuskan pada 1 April 2010.Berdasarkan maklum balas MDK, tindakan pelupusan bagi peralatan komputer telahdilaksanakan pada 8 Julai 2010.b) Kenderaan Rosak Belum LupusSemakan Audit mendapati tiga kenderaan yang telah rosak terbiar, tidak dapat digunadan tidak ekonomi untuk dibaiki masih disimpan di Majlis Perbandaran Kuala Kangsar.Sehingga pengauditan selesai dijalankan tindakan pelupusan masih belum diambilterhadap kenderaan tersebut. Semakan juga mendapati Sijil Perakuan Pelupusan(PEP) bagi kenderaan tersebut masih belum dikeluarkan. Butiran kenderaan rosak yangbelum dilupuskan seperti di Jadual 9.10, Foto 9.31 dan Foto 9.32.Jadual 9.10Kenderaan Rosak Belum LupusKos PenyenggaraanSetakatTarikh KerosakanBil.JangkaKosModel/No.HayatTarikhPembelianPendaftaranRosak(Tahun) (RM) (RM)1. Lori/AAR 3724 Tiada TiadaMaklumat Maklumat55,322 Tiada Maklumat2. Van/ABU 4555 16 15.2.2006 32,778 20,0233. Traktor/ABU 5467 17 12.9.2007 54,500 54,871Sumber: Rekod MPKK141

Foto 9.31Kenderaan Rosak Belum DilupuskanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Majlis Perbandaran Kuala KangsarTarikh: 23 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Majlis Perbandaran Kuala KangsarTarikh: 23 Disember 2009Foto 9.32Kenderaan Rosak Belum DilupuskanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Majlis Perbandaran Kuala KangsarTarikh: 23 Disember 2009Kelewatan melupuskan aset ini akan menyebabkan nilainya semakin berkurangan danaktiviti pengurusan tidak dapat dijalankan sepenuhnya kerana tiada penggantian asetyang baru.Berdasarkan maklum balas daripada MPKK, Sijil Perakuan Pelupusan bagi kenderaan diatas telah dikeluarkan oleh Pejabat Jurutera Mekanikal Negeri pada 6 Mei 2010.Pada pendapat Audit, pengurusan pelupusan bagi peralatan dan kenderaan yangrosak tidak memuaskan kerana tiada tindakan pelupusan dengan segera bagimengelakkan operasi harian terjejas akibat penggantian peralatan dan kenderaantidak dapat dilaksanakan.142

9.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya pengurusan perolehan dan aset bagi enam PBT yangdilawati adalah pada tahap yang lemah. Tindakan segera perlu diambil terhadap projeklewat siap yang menyebabkan kos meningkat, premis dan bangunan yang dibina danperalatan yang dibeli tidak digunakan, peralatan yang dibeli tidak dibekalkan, bayaran dibuatterhadap projek belum siap, pengurusan kontrak penswastaan lemah dan pelupusan bagiaset yang rosak dan usang tidak dilaksanakan dengan segera. Bagi memperbaikikelemahan yang dibangkitkan dalam Laporan ini dan juga memastikan perkara yang samatidak berulang dalam pelaksanaan pengurusan perolehan dan aset yang lain, adalahdisyorkan pihak Kerajaan Negeri Perak khasnya Pihak Berkuasa Tempatan perlu mengambiltindakan terhadap perkara berikut:a) Membuat pemantauan terhadap projek pembinaan secara berterusan supaya siapmengikut jadual bagi mengelakkan kelewatan dan peningkatan kos.b) Memastikan pemaju yang dipilih berwibawa dengan sumber kewangan yang kukuh danmempunyai pengalaman yang baik dalam projek pembinaan bangunan danpenswastaan.c) Mengambil tindakan segera terhadap pemaju yang tidak mematuhi syarat-syaratperjanjian dengan menyenaraihitamkan kontraktor supaya tidak diberi kontrak olehKerajaan Negeri Perak.d) Memastikan peralatan yang dibeli dibekalkan mengikut spesifikasi dan membuatpemeriksaan fizikal aset dahulu sebelum membuat pembayaran.e) Memastikan premis dan bangunan yang dibina boleh digunakan dan di senggaradengan baik dan sempurna.f) Mengambil tindakan tatatertib terhadap pegawai yang cuai dalam menjalankan tugas.143

144

BAHAGIAN IIPENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI

146

BAHAGIAN IIPENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI10. PENDAHULUANSeksyen 5(1)(d) Akta Audit 1957, memberi kuasa kepada Ketua Audit Negara untukmengaudit sesebuah syarikat yang didaftarkan di bawah Akta Syarikat 1965 yang manalebih daripada 50% modal saham berbayar adalah dimiliki oleh Kerajaan Persekutuan,Kerajaan Negeri atau Agensi Kerajaan. Satu perintah yang dinamakan Perintah Audit(Akaun Syarikat) 2009 telah diwartakan pada 17 Disember 2009 bagi membolehkan JabatanAudit Negara menjalankan pengauditan terhadap syarikat tersebut. Pada tahun 2009,Jabatan Audit Negara Negeri Perak telah memilih untuk mengaudit syarikat subsidiariPerbadanan Pembangunan Pertanian Negeri Perak (PPPNP) iaitu syarikat Ladang JalongSdn. Bhd. (LJSB) dan dua syarikat subsidiari Perbadanan Kemajuan Negeri Perak (PKNP)iaitu syarikat Abid Samudra Sdn. Bhd. (ASSB) dan syarikat Pengurusan Murni Sdn. Bhd.(PMSB).PERBADANAN PEMBANGUNAN PERTANIAN NEGERI PERAK11. LADANG JALONG SDN. BHD.11.1 LATAR BELAKANG11.1.1 Perbadanan Pembangunan Pertanian Negeri Perak (PPPNP) mempunyai pegangan100% ekuiti dalam Syarikat Ladang Jalong Sdn. Bhd. (LJSB). LJSB ditubuhkan sebagaiSyarikat Sendirian Berhad pada 20 Ogos 1976 di bawah Akta Syarikat 1965. Sehingga 31Disember 2009, LJSB mempunyai modal dibenarkan berjumlah RM25 juta dan modalberbayar berjumlah RM22.99 juta. Struktur Korporat Kumpulan LJSB adalah sepertidi Carta 11.1.147

Carta 11.1Struktur Korporat Kumpulan Ladang Jalong Sdn. Bhd.Ladang Jalong Sdn. Bhd.Ladang Milik LJSBSyarikat Subsidiari LJSBSyarikat Bersekutu LJSBLadang Pulau Tiga(912.7 hektar)Ladang Ulu Rasau(335.06 hektar)Ladang KledangSaiong(194.6 hektar)Ladang Jalong(Australia) Pty. Ltd.(100%)Strataraya Sdn. Bhd.(100%)Perak SADC NurseriesSdn. Bhd.(55%)Palm Harvest Sdn. Bhd.(20%)Exportlink Pty. Ltd.(24%)Perak Meat IndustriesSdn. Bhd.(20%)Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.Jalong Realty Sdn. Bhd.(55%)11.1.2 Sehingga Disember 2009, LJSB mempunyai empat syarikat subsidiari yangditubuhkan bagi menjalankan pelbagai aktiviti. Butiran mengenai syarikat subsidiari LJSBadalah seperti di Jadual 11.1.Bil.1.2.3.4.SyarikatSubsidiariStrataraya Sdn.Bhd.Ladang Jalong(Australia) Pty. Ltd.(diperbadankan diAustralia)Perak SADCNurseries Sdn. Bhd.Jalong Realty Sdn.Bhd.Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.Jadual 11.1Syarikat Subsidiari LJSBTarikhPenubuhanAktivitiJumlahPelaburan(RM)PeratusPegangan(%)26.3.1991 Ternakan Kambing 100,000 10025.3.199413.3.199729.3.1997Menternak KambingDaging Dan TenusuKerja-Kerja TanamanBunga Dan LandskapIndustri PembangunanDan PengurusanHartanah4 1001,014,751 5555,000 55Selain itu, LJSB mempunyai tiga syarikat bersekutu. Bagaimanapun, LJSB telah menjualpegangan ekuiti dalam Syarikat Exportlink Pty. Ltd. pada tahun 2003. Butiran mengenaisyarikat bersekutu LJSB adalah seperti di Jadual 11.2.148

Bil.SyarikatBersekutuJadual 11.2Syarikat Bersekutu LJSBTarikhPenubuhan1. Exportlink Pty. Ltd. Februari 19932.Perak Meat IndustriesSdn. Bhd.3. Palm Harvest Sdn. Bhd. 16.2.1993Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.AktivitiPengeksportanProduk PertanianDan PenternakanJumlahPelaburan(RM)PeratusPegangan(%)155,700 2420. 8.1991 Pusat Sembelihan 1,400,000 20PerkhidmatanPerladangan20,000 2011.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada prestasi kewangan LJSB adalahmemuaskan, pengurusan aktiviti dan kewangan serta tadbir urus korporat telah dilaksanakandengan teratur selaras dengan objektif penubuhannya.11.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANPengauditan dijalankan di pejabat LJSB meliputi aspek kewangan dan aktiviti utamasyarikat dengan tujuan untuk menilai sama ada wang yang disumbangkan oleh PPPNPdiurus dan digunakan dengan teratur selaras dengan objektif yang ditetapkan. Aspek yangdinilai ialah Prestasi Kewangan, Pengurusan Aktiviti Syarikat dan Tadbir Urus Korporat.Semakan Audit meliputi semakan terhadap dokumen, fail serta rekod yang berkaitan bagitempoh tiga tahun dari tahun 2007 hingga 2009 dan di mana perlu skop pengauditandiperluaskan sebelum tahun 2007 seperti di peringkat penubuhan syarikat. Selain itu, temubual dengan pegawai LJSB yang berkenaan dan pegawai di Ladang Pulau Tiga, LadangKledang Saiong dan Ladang Ulu Rasau bagi mendapatkan penjelasan lanjut. Analisiskewangan bagi tempoh tiga tahun iaitu berdasarkan penyata kewangan beraudit tahun 2006hingga 2008 merangkumi nisbah dan trend yang dilakukan secara perbandingan antaraindeks prestasi syarikat dengan tahun sebelumnya.11.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan Julai hingga Disember 2009 mendapatiLJSB memperolehi keuntungan bersih RM3.74 juta (6.7%) pada tahun 2008 berbandingkeuntungan bersih RM4.01 juta pada tahun 2007. Pengurusan aktiviti utama syarikat yangmeliputi perladangan kelapa sawit adalah memuaskan. Walaupun pada tahun 2008keuntungan bersih LJSB telah menurun 6.7% berbanding pada tahun sebelumnya,pengurusan aktiviti syarikat adalah baik dan mampu bersaing dalam industri kelapa sawit.Ini adalah berdasarkan kepada perbandingan yang dibuat dengan Laporan LembagaPerindustrian Minyak Sawit Malaysia (MPOB). Penjelasan lanjut berhubung dengan prestasikewangan, pengurusan aktiviti serta tadbir urus syarikat adalah seperti berikut:149

11.4.1 Prestasi Kewangana) Analisis terhadap penyata kewangan LJSB bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008menunjukkan jumlah pendapatan LJSB pada tahun 2007 meningkat sejumlah RM3.59juta iaitu 54.7% kepada RM10.15 juta daripada RM6.56 juta pada tahun 2006. Padatahun 2008, jumlah pendapatannya meningkat sejumlah RM1.68 juta iaitu 16.6%daripada RM10.15 juta kepada RM11.83 juta. Peningkatan jumlah pendapatan padatahun 2007 dan 2008 adalah kerana meningkatnya harga buah kelapa sawit di pasaran.Jumlah perbelanjaan LJSB pada tahun 2007 menunjukkan penurunan sejumlah RM1.17juta iaitu 20.6% daripada RM5.69 juta pada tahun 2006 kepada RM4.52 juta. Manakalajumlah perbelanjaan pada tahun 2008 meningkat sejumlah RM1.80 juta iaitu 39.8%kepada RM6.32 juta berbanding RM4.52 juta pada tahun 2007. Jumlah perbelanjaanyang menurun pada tahun 2007 adalah kerana pengurangan terhadap perbelanjaan amdan pentadbiran walaupun kos operasi meningkat dari tahun sebelumnya. Jumlahperbelanjaan yang meningkat pada tahun 2008 pula adalah kerana kos operasi yangtinggi seperti peningkatan kos baja, racun dan kos pengangkutan. Analisis Auditmendapati keuntungan sebelum cukai LJSB meningkat 547.1% daripada RM0.87 jutapada tahun 2006 kepada RM5.63 juta pada tahun 2007 manakala menurun 2.1%kepada RM5.51 juta pada tahun 2008. Pada tahun 2008 pula, penurunan keuntungansebelum cukai adalah kerana harga pasaran komoditi kelapa sawit yang tidak menentukesan daripada ekonomi global serta peningkatan perbelanjaan operasi ladang.b) Kedudukan pendapatan, perbelanjaan dan keuntungan LJSB bagi tahun kewangan2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 11.3 dan Carta 11.2.Jadual 11.3Pendapatan, Perbelanjaan Dan KeuntunganBagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 2008Butiran2006 2007 2008(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)Pendapatan 5.78 9.35 10.87Perbelanjaan Operasi (2.22) (2.49) (4.46)Untung Kasar 3.56 6.86 6.41Pendapatan Lain 0.23 0.10 0.16Perbelanjaan Am dan Pentadbiran (3.47) (2.03) (1.86)Untung/(Rugi) Operasi 0.32 4.93 4.71Kos Kewangan - - -Pendapatan Pelaburan 0.55 0.70 0.80Untung/(Rugi) Sebelum Cukai 0.87 5.63 5.51Cukai (0.50) (1.62) (1.77)Untung/(Rugi) Bersih 0.37 4.01 3.74Sumber: Penyata Kewangan LJSB150

(RM Juta)6.005.004.003.002.001.000.000.87Carta 11.2Trend Pendapatan, Perbelanjaan Dan KeuntunganBagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 20080.375.635.514.01 3.742006 2007 2008TahunKeuntungan Sebelum CukaiKeuntungan Bersih(RM Juta)12.0010.008.006.004.002.000.006.565.692006 2007 2008TahunPendapatan10.154.5211.836.32PerbelanjaanSumber: Penyata Kewangan LJSBc) Analisis Nisbah KewanganBagi menilai prestasi kewangan LJSB, beberapa analisis nisbah kewangan telahdijalankan terhadap butiran yang ditunjukkan dalam Lembaran Imbangan serta PenyataPendapatan Syarikat bagi tahun kewangan 2006 hingga 2008. Hasil analisis nisbahkewangan adalah seperti di Jadual 11.4.Jadual 11.4Analisis Nisbah Kewangan Bagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 2008ButiranTahun Kewangan2006 2007 2008Nisbah Semasa 3.83:1 4.33:1 2.79:1Margin Keuntungan 0.15:1 0.60:1 0.51:1Nisbah Pulangan Ke Atas Aset (%) 0.8 8.1 6.9Nisbah Pulangan Ke Atas Ekuiti (%) 1 10 9Sumber: Penyata Kewangan LJSBi) Nisbah SemasaNisbah Semasa digunakan untuk mengukur kecairan syarikat iaitu sejauh manasyarikat berkemampuan menjelaskan hutang jangka pendek denganmembandingkan aset semasa dan tanggungan semasa. Kedudukan NisbahSemasa pada kadar 2:1 dan ke atas menunjukkan keadaan yang baik.Berdasarkan perkiraan Audit, Nisbah Semasa LJSB adalah 3.83:1 pada tahun 2006,4.33:1 pada tahun 2007 dan 2.79:1 pada tahun 2008. Kedudukan nisbah inimenunjukkan LJSB mempunyai kecairan yang mencukupi dan berupayamenampung keseluruhan tanggungan semasanya.ii)Margin KeuntunganMargin keuntungan mengukur kadar keuntungan selepas cukai bagi setiap ringgithasil yang dipungut daripada perniagaan utama sesebuah syarikat. Peningkatanmargin ini menunjukkan meningkatnya kecekapan sesebuah syarikat di mana bagi151

setiap ringgit kenaikan pendapatan, ia memberi kesan langsung dan nilai tambahterhadap kadar keuntungan syarikat. Mengikut perkiraan Audit, bagi setiap ringgithasil pendapatan, LJSB telah memperolehi keuntungan sejumlah 15 sen padatahun 2006, 60 sen pada tahun 2007 dan 51 sen pada tahun 2008. Peningkatannisbah ini menunjukkan LJSB telah meningkatkan keupayaannya menjanakeuntungan kepada syarikat dengan baik pada tahun 2008 dan 2007 berbandingpada tahun 2006.iii) Nisbah Pulangan Ke Atas AsetNisbah Pulangan Ke Atas Aset merupakan petunjuk kepada kadar pulangan yangdiperolehi daripada penggunaan semua aset. Nisbah ini adalah pendekatan yangdiguna bagi menilai kecekapan syarikat menggunakan aset untuk menjanakeuntungan. Peratusan yang tinggi menunjukkan kecekapan pengurusan syarikatmenjana keuntungan manakala peratusan yang rendah menunjukkanketidakcekapan. Analisis Audit mendapati Nisbah Pulangan Ke Atas Aset LJSBadalah 0.8% pada tahun 2006, meningkat kepada 8.1% pada tahun 2007 danmenurun sedikit kepada 6.9% pada tahun 2008. Ini menunjukkan pengurusan LJSBmampu menjana keuntungan menggunakan asetnya.iv) Nisbah Pulangan Ke Atas EkuitiNisbah Pulangan Ke Atas Ekuiti mengukur kecekapan syarikat menjana pendapatankepada pemegang saham. Peratusan yang tinggi menunjukkan syarikatberkemampuan untuk memberi pulangan yang tinggi kepada pemegang saham.Analisis Audit mendapati Nisbah Pulangan Ke Atas Ekuiti LJSB adalah 1% padatahun 2006, 10% pada tahun 2007 dan 9% pada tahun 2008. Ini menunjukkansyarikat berkemampuan memberi pulangan yang baik kepada pemegang saham.Pada pendapat Audit, kedudukan kewangan LJSB adalah memuaskan. Secarakeseluruhannya, kedudukan kewangan LJSB menunjukkan peningkatan pada tahun2007 berbanding pada tahun 2006 dan tahun 2008. Ini adalah kerana aktiviti utamaLJSB iaitu perladangan kelapa sawit banyak bergantung kepada naik turun hargapasaran sawit yang dipengaruhi oleh ekonomi global.11.4.2 Pengurusan AktivitiPengurusan aktiviti yang cekap akan memastikan kelancaran perjalanan syarikat danseterusnya mencapai objektif yang ditetapkan. Aktiviti utama LJSB adalah pengurusanladang kelapa sawit yang terdiri daripada tiga ladang iaitu Ladang Pulau Tiga, LadangKledang Saiong dan Ladang Ulu Rasau. Selain itu, LJSB juga turut mengurus empatsyarikat subsidiari iaitu Perak SADC Nurseries Sdn. Bhd. (PSNSB), Ladang Jalong(Australia) Pty. Ltd., Strataraya Sdn. Bhd. dan Jalong Realty Sdn. Bhd. Bagaimanapun,selain PSNSB yang masih beroperasi ketiga-tiga syarikat subsidiari lainnya tidak lagi aktif.152

a) Pengurusan Ladang Kelapa SawitPengurusan ladang LJSB terbahagi kepada tiga iaitu Ladang Pulau Tiga, LadangKledang Saiong dan Ladang Ulu Rasau. Daripada tiga ladang ini hanya Ladang PulauTiga yang telah mengeluarkan hasil manakala Ladang Kledang Saiong dan Ladang UluRasau adalah dalam peringkat pra-penuaian. Jumlah keluasan ladang kelapa sawitmilik LJSB adalah 1,442.86 hektar. Daripada jumlah tersebut, 1,312.68 hektar telahditanam dengan kelapa sawit, manakala baki selebihnya iaitu 130.18 hektar adalahkawasan yang belum dibangunkan. Daripada 1,312.68 hektar kawasan bertanam, 910hektar telah mengeluarkan hasil. Usia pokok bagi ladang-ladang tersebut adalah antara3 hingga 20 tahun. Keluasan tanaman kelapa sawit dan usia pokok bagi setiap ladangpada tahun 2009 adalah seperti di Jadual 11.5.Jadual 11.5Keluasan Ladang Dan Usia Pokok Pada Tahun 2009Bil.LadangKeluasanTanah(Hektar)Keluasan TanamanBerhasil(Hektar)Usia Pokok(Tahun)1. Ladang Pulau Tiga 912.70 910.00 19-202. Ladang Kledang Saiong 194.60 180.70 43. Ladang Ulu Rasau 335.56 221.98 3Jumlah 1,442.86 1,312.68Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.Setiap ladang diketuai oleh seorang Pengurus dan dibantu oleh beberapa orangkakitangan. Kedudukan pengurusan dan pekerja bagi setiap ladang adalah sepertidi Jadual 11.6.Jadual 11.6Kedudukan Pengurusan Dan Pekerja Pada Tahun 2009Bil.LadangPengurus/ Bukan BuruhEksekutif Eksekutif HarianJumlah1. Ladang Pulau Tiga 1 6 61 682. Ladang Kledang Saiong 1 2 12 153. Ladang Ulu Rasau 1 1 13 15Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.i) Pengeluaran Buah Tandan Segar Kelapa SawitBagi tempoh tahun 2007 hingga 2009, pengeluaran buah tandan segar (BTS)kelapa sawit oleh LJSB melalui Ladang Pulau Tiga adalah antara 20.95 hingga 25tan/hektar. Kedudukan pengeluaran BTS LJSB berbanding Laporan LembagaPerindustrian Minyak Sawit Malaysia (MPOB) adalah seperti di Jadual 11.7.Jadual 11.7Pengeluaran Buah Tandan Segar (Tan/Hektar)Bagi Tahun 2007 Hingga 2009Pengeluaran BTSButiran(Tan/Hektar)2007 2008 2009Pengeluaran LJSB 21.15 20.95 25Purata Pengeluaran BTS SemenanjungMalaysia (Laporan MPOB)17.59 19.63 19.36Peratus Melebihi/(Kurang) DaripadaPurata Pengeluaran MPOB (%)20.2 6.7 29.1Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.153

Pengeluaran BTS syarikat LJSB pada tahun 2007 dan 2009 adalah lebih baik iaitu20.2% dan 29.1% melebihi purata pencapaian yang dicatatkan oleh pengeluaranBTS Semenanjung Malaysia. Pada tahun 2008, walaupun peratus pencapaianagak rendah iaitu 6.7% namun ia tetap melebihi purata pengeluaran BTSSemenanjung Malaysia.ii)Kadar Perahan Minyak SawitPenggunaan biji benih yang berkualiti, pembajaan dan penjagaan pokok yangsempurna akan menghasilkan kadar perahan minyak yang tinggi. Bagi tempohtahun 2007 hingga 2009, purata kadar perahan minyak sawit LJSB melalui LadangPulau Tiga adalah antara 18.6% hingga 18.9%. Kadar ini adalah lebih rendahantara 0.7% hingga 1% berbanding purata kadar perahan minyak SemenanjungMalaysia. Kadar ini adalah rendah kerana kualiti buah yang rendah akibat seranganulat bungkus (bagworms) dan juga kelewatan menuai buah. Kedudukan kadarperahan minyak sawit bagi Syarikat LJSB berbanding purata kadar perahan minyakSemenanjung Malaysia yang dikeluarkan oleh MPOB untuk tempoh 2007 hingga2009 adalah seperti di Jadual 11.8.Jadual 11.8Kadar Perahan Minyak Sawit Bagi Tempoh 2007 Hingga 2009ButiranPeratus (%)2007 2008 2009Purata Kadar Perahan Minyak Sawit LJSB 18.60 18.80 18.90Purata Kadar Perahan Minyak SawitSemenanjung Malaysia (Laporan MPOB)19.32 19.61 19.93Peratus Perbandingan Kadar Perahan LJSBDengan MPOB (%)(0.72) (0.81) (1.03)Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.Berdasarkan maklum balas, pihak LJSB menjelaskan bahawa ‘planting material’ diLadang Pulau Tiga adalah dari jenis Felda LaMe di mana ‘fruitlet’ buah adalah kecil. Inimenyebabkan kadar perahan minyaknya adalah rendah sedikit.Secara keseluruhannya, kadar perahan minyak sawit LJSB adalah rendah berbandingpurata kadar perahan minyak sawit Semenanjung Malaysia bagi tahun 2007 hingga2009. Namun, prestasi Ladang Pulau Tiga adalah baik kerana melalui perbandinganyang dibuat didapati kadar perahan minyak LJSB adalah hampir dengan purata kadarperahan minyak sawit Semenanjung Malaysia.b) Prestasi Kewangan LadangSetiap pengurus ladang bertanggungjawab menyediakan laporan mengenai kedudukanpendapatan dan perbelanjaan ladang bagi tujuan pemantauan dan kawalan.Kedudukan prestasi kewangan bagi tiga ladang LJSB adalah seperti di Jadual 11.9hingga Jadual 11.11.154

Jadual 11.9Kedudukan Hasil Dan Perbelanjaan Ladang Pulau TigaBagi Tahun 2007 Hingga 2009Butiran2007 2008 2009(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)Jualan Buah Tandan Segar 9.01 10.36 9.67Pelbagai Pendapatan 0.003 0.002 0.004Jumlah Pendapatan 9.01 10.36 9.67Jumlah Perbelanjaan 2.72 6.87 4.97Lebihan Pendapatan 6.29 3.49 4.70Lebihan Pendapatan Per HektarTanaman BerhasilSumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.RM6,921Per HektarRM3,840Per HektarJadual 11.10Kedudukan Hasil Dan Perbelanjaan Ladang Kledang SaiongBagi Tahun 2007 Hingga 2009RM5,171Per HektarButiran2007 2008(RM Juta) (RM Juta)Jualan Buah Tandan Segar * * *Pelbagai Pendapatan (Pra-Penuaian) - 0.05 0.17Jumlah Pendapatan - 0.05 0.17Jumlah Perbelanjaan 0.14 0.14 0.13Lebihan Pendapatan (0.14) (0.09) 0.04Lebihan Pendapatan Per HektarTanaman Berhasil** **Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.Nota: * Tiada hasil diperolehi daripada jualan buah tandan segar kerana masihdi peringkat pra-penuaian.** Tiada lebihan pendapatan per hektar diperolehi.2009(RM Juta)RM187Per HektarJadual 11.11Kedudukan Hasil Dan Perbelanjaan Ladang Ulu RasauBagi Tahun 2007 Hingga 2009Butiran2007 2008 2009(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)Jualan Buah Tandan Segar * * *Pelbagai Pendapatan * * *Jumlah Pendapatan - - -Jumlah Perbelanjaan 0.09 0.13 0.12Lebihan Pendapatan (0.09) (0.13) (0.12)Lebihan Pendapatan Per HektarTanaman Berhasil** ** **Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.Nota: * Tiada hasil diperolehi daripada jualan buah tandan segar kerana usia pokokmasih muda iaitu tiga tahun.** Tiada lebihan pendapatan per hektar diperolehi.Berdasarkan maklumat daripada jadual-jadual di atas, Ladang Pulau Tiga sahaja yangtelah mengeluarkan hasil dan memberikan pendapatan kepada LJSB. Adalah didapatilebihan pendapatan per hektar adalah tertinggi pada tahun 2007 dan 2009 ditunjukkanoleh Ladang Pulau Tiga. Pada tahun 2008, lebihan pendapatan per hektar bagi LadangPulau Tiga adalah rendah kerana kos pengeluaran yang tinggi seperti peningkatan kosbaja, racun dan pengangkutan. Ladang Kledang Saiong adalah pada peringkat prapenuaianiaitu usia pokok belum cukup matang untuk menghasilkan buah kelapa sawityang optimum manakala Ladang Ulu Rasau pula, umur pokok kelapa sawit masih mudaiaitu tiga tahun. Pendahuluan yang diterima daripada PPPNP telah digunakan155

sepenuhnya untuk perbelanjaan operasi dan pembangunan ladang di Ladang KledangSaiong dan Ulu Rasau.c) Lawatan Ke LadangPihak Audit telah membuat lawatan fizikal ke tiga ladang kelapa sawit milik LJSB. Hasildaripada lawatan tersebut mendapati perkara seperti berikut:i) Ladang Pulau TigaLadang Pulau Tiga terletak di Air Tawar dalam Daerah Perak Tengah. Keluasanladang adalah 912.7 hektar. Penanaman kelapa sawit di ladang ini bermula padatahun 1989 iaitu Fasa I dengan keluasan tanah 437 hektar, diikuti pada tahun 1990iaitu Fasa II dengan 475 hektar. Jumlah keseluruhan tanaman kelapa sawit adalah910 hektar dan usia pokok adalah antara 19 hingga 20 tahun.Kontrak memotong dan memungut buah tandan segar (BTS) diberikan kepadasebuah syarikat bagi tempoh selama tiga tahun iaitu dari tahun 2007 hingga 2009.Mengikut surat teguran pengurus ladang kepada kontraktor pada bulan Julai 2009,didapati kerja-kerja penuaian iaitu memotong dan memungut BTS tidak mencapaisekurang-kurangnya dua pusingan dalam sebulan sebagaimana ditetapkan dalamkontrak perjanjian. Ini adalah kerana kontraktor berkenaan kekurangan tenagapekerja. Semakan Audit mendapati pengurus ladang juga ada mengeluarkan duasurat peringatan kepada kontraktor pada bulan Julai dan Ogos 2009 mengenaimasalah tenaga pekerja yang kurang. Dinyatakan dalam surat peringatan tersebutakan kesannya terhadap kerja-kerja penuaian seperti berikut:• Sasaran hasil bulanan sebanyak 2,300 hingga 2,400 metrik tan sebulan tidaktercapai;• Biji lerai tidak dikutip dengan sempurna dan masih banyak yang tertinggal dilorong tuai atau di bawah pokok. Dianggarkan sebanyak 65 metrik tan tidakdikutip. Biji lerai yang tidak dikutip akan tumbuh dan ini akan menambah kerjakerjameracun dan seterusnya meningkatkan kos;• Susunan pelepah tidak disusun mengikut panduan/arahan; dan• Pelepah kering di pokok tidak diturunkan ketika penuaian.Lawatan Audit ke ladang pada 4 Ogos 2009 mendapati kerja penyenggaraan yangdilakukan kontraktor tidak mengikut syarat yang ditetapkan dalam kontrakperjanjian. Keadaan ini adalah seperti di Foto 11.1 dan Foto 11.2 di mana terdapatpelepah kering yang tidak dipangkas dan juga pokok kelapa sawit yang bercantum.156

Foto 11.1Pelepah Kering Tidak DipangkasFoto 11.2Pokok Kelapa Sawit BercantumSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Ladang Pulau TigaTarikh: 4 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Ladang Pulau TigaTarikh: 4 Ogos 2009Selain itu, mengikut Laporan Penasihat Ladang (Planting Advisor’s Report) pada 23Mac 2009 yang disediakan oleh penasihat ladang dari Syarikat Sime Darby SeedsAnd Agricultural Services Sdn. Bhd. mendapati perkara berikut:• Pihak ladang masih mengalami kekurangan pekerja bagi kerja-kerja penuaiandan meracun;• Kerja-kerja mengutip biji lerai perlu dipertingkatkan dan lebih cepat;• Kerja-kerja meracun hendaklah dipercepatkan dan pokok kelapa sawit yangtumbuh liar hendaklah dimusnahkan;• Kawasan jalan probase yang mengalami kerosakan kecil disyorkan dibaikidengan bahan yang sama, manakala kerosakan besar dibaiki secarakonvensional;• Kerja-kerja pemangkasan perlu dipercepatkan dan sekurang-kurangnya selesaisatu pusingan sebelum akhir tahun; dan• Sarang burung hantu seperti di Foto 11.3 yang hilang perlu diganti dan yangrosak diperbaiki.157

Foto 11.3Sarang Burung HantuSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Ladang Pulau TigaTarikh: 4 Ogos 2009Berdasarkan maklum balas, LJSB telah mengambil tindakan sewajarnya melaluipihak pengurusan Ladang Pulau Tiga dengan memastikan kontraktor mematuhisepenuhnya syarat dalam kontrak perjanjian seperti menyediakan tenaga pekerjayang mencukupi dan kerja-kerja penuaian mencapai pusingan serta mengikutspesifikasi. Selain itu, mengikut Laporan Penasihat Ladang daripada Syarikat SimeDarby Seeds And Agricultural Services Sdn. Bhd. pada 5 April 2010, pihak SimeDarby berpuas hati dengan penambahbaikan dan juga keadaan ladang yangdisenggara dengan baik.ii)Ladang Kledang SaiongLadang Kledang Saiong terletak di Mukim Senggang dalam Daerah Kuala Kangsar.Keluasan kawasan ladang yang ditanam kelapa sawit adalah seluas 180.7 hektardan kedudukan tanah adalah berbukit. Kos pembangunan adalah sejumlahRM635,463. Pokok kelapa sawit mula ditanam pada awal tahun 2005 dan siapditanam pada bulan Disember 2005. Status pokok kelapa sawit adalah dalamperingkat pra-penuaian. Hasil lawatan Audit ke Ladang Kledang Saiong mendapatiladang diurus dengan baik seperti di Foto 11.4 dan Foto 11.5.158

Foto 11.4Ladang Kledang SaiongFoto 11.5Ladang Kledang SaiongSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Ladang Kledang SaiongTarikh: 11 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Ladang Kledang SaiongTarikh: 11 Ogos 2009iii) Ladang Ulu RasauLadang Ulu Rasau terletak di Mukim Slim River dalam Daerah Batang Padang.Keluasan ladang adalah 335.56 hektar, kawasan hutan 113.58 hektar dan kawasanbertanam 221.98 hektar. Kedudukan ladang ini adalah berbukit-bukit. Pokokkelapa sawit mula ditanam pada bulan Jun 2006 dan siap ditanam pada bulan April2007. Kos pembangunan ladang adalah RM1.72 juta. Mengikut pengurus ladang,jumlah keluasan yang telah mengeluarkan hasil dianggarkan 150 hektar iaitu lebihkurang 68% daripada jumlah keseluruhan kawasan bertanam. Pihak pengurusanladang dalam perancangan untuk melantik pemborong bagi menjalankan kerja-kerjapra-penuaian. Hasil lawatan Audit ke Ladang Ulu Rasau mendapati ladang ini telahdiurus dengan baik seperti di Foto 11.6 dan Foto 11.7.Foto 11.6Ladang Ulu RasauFoto 11.7Ladang Ulu RasauSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Ladang Ulu RasauTarikh: 10 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Ladang Ulu RasauTarikh: 10 Ogos 2009159

11.4.3 Pengurusan Syarikat Subsidiari Dan Syarikat BersekutuPekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menekankan kepada syarikat KerajaanNegeri perihal mustahaknya untuk meningkatkan kualiti sistem perancangan dan kawalanpengurusan serta memastikan syarikat mematuhi peruntukan dalam Akta Syarikat 1965.Semakan Audit terhadap kawalan pengurusan syarikat subsidiari oleh LJSB adalah sepertiberikut:a) Kegagalan Pelaburan Dalam Syarikat Subsidiari Dan Syarikat BersekutuLJSB mempunyai pelaburan dalam empat Syarikat Subsidiari dan tiga SyarikatBersekutu melalui pegangan ekuiti seperti di Jadual 11.12.Jadual 11.12Pegangan LJSB Dalam Syarikat Subsidiari Dan Syarikat BersekutuJumlah PeratusPelaburan PeganganSyarikat Subsidiari/SyarikatBersekutuKerugian TerkumpulSehingga 31Disember 2008(RM Juta)Bil.(RM) (%)1. Strataraya Sdn. Bhd. 100,000 100 0.44Ladang Jalong (Australia) Pty.2. Ltd.4 100 3.83(diperbadankan di Australia)3.Perak SADC Nurseries Sdn.Bhd.1,014,751 55 1.774. Jalong Realty Sdn. Bhd. 55,000 55 0.295. Exportlink Pty. Ltd. 155,700 24 TM6. Perak Meat Industries Sdn. Bhd. 1,400,000 20 TM7. Palm Harvest Sdn. Bhd. 20,000 20 TMJumlah 2,745,455Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.Nota: TM – Tiada MaklumatSemakan Audit mendapati daripada tujuh pelaburan berjumlah RM2.75 juta yang dibuatLJSB daripada tahun 1991 hingga 1997 dalam syarikat-syarikat di atas hanya satusyarikat sahaja iaitu Perak SADC Nurseries Sdn. Bhd. yang masih aktif beroperasimanakala enam syarikat lainnya mengalami kegagalan. Enam syarikat tersebut tidaklagi aktif atau dorman.Berdasarkan maklum balas, tindakan-tindakan berikut telah diambil oleh pihakpengurusan LJSB:SYARIKATStratarayaSdn. Bhd.LadangJalong(Australia)Pty. Ltd.Perak SADCNurseriesSdn. Bhd.TINDAKAN LJSBPihak LJSB telah berbincang dengan setiausaha syarikat dan beberapa pilihandiberi mengenai tatacara penutupan syarikat sama ada melalui“voluntary winding up” atau “defunct”. Cadangan tersebut akan dibawa untukkelulusan Lembaga Pengarah LJSB.Pihak LJSB akan membentangkan perkembangan terkini pelaburan di Australiakepada Lembaga Pengarah PPPNP.Pihak Lembaga Pengarah LJSB di dalam Mesyuarat Lembaga Bil. 1/2009 telahmemutuskan supaya LJSB menjual kesemua saham miliknya kepada rakan kongsiatas justifikasi syarikat ini tidak lagi berdaya saing dan LJSB tidak mempunyai160

SYARIKATTINDAKAN LJSBkepakaran, tenaga kerja berkemahiran dan berpengalaman bagi tujuan pengurusanoperasi dan supaya tidak lagi memberi beban kewangan kepada LJSB. Surattawaran telah dikeluarkan kepada pemegang-pemegang saham yang lain.Jalong RealtySdn. Bhd.Perak MeatIndustriesSdn. Bhd.Palm HarvestSdn. Bhd.LJSB akan berbincang dengan setiausaha syarikat berkenaan kaedah terbaik untukmenutup syarikat ini sama ada melalui penjualan pegangan saham LJSB kepadarakan kongsi atau melalui proses “voluntary winding up”.Syarikat ini tidak lagi beroperasi dan LJSB telah menawarkan penjualan kesemuasahamnya berjumlah RM1.4 juta (20%) kepada pemegang saham yang lain.Sehingga kini tiada maklum balas yang diterima. Wakil lembaga pengarah dari pihakLJSB di dalam Perak Meat Industries Sdn. Bhd. juga telah meletak jawatan pada 30April 2001.Tawaran penjualan saham telah dibuat kepada pemegang-pemegang saham yanglain. Sehingga kini tiada maklum balas yang diterima. Peletakan jawatan wakil LJSBdi dalam Lembaga Pengarah Palm Harvest juga telah dilakukan pada 18 November1997. Bagaimanapun, pelaburan saham LJSB sejumlah RM20,000 di dalamsyarikat ini telah ditimbal balik melalui pembayaran dividen sejumlah RM20,000yang telah diterima oleh LJSB.b) Syarikat Perak SADC Nurseries Sdn. Bhd.Syarikat Perak SADC Nurseries Sdn. Bhd. (PSNSB) yang ditubuhkan pada tahun 1997adalah syarikat subsidiari milik LJSB dengan pegangan 55% ekuiti. Syarikat inimenjalankan aktiviti kerja-kerja tanaman bunga dan landskap. Lawatan Audit ke premisPSNSB di Lot 14499 Jalan Ulu Chemor pada 18 Ogos 2009 mendapati perkara sepertiberikut:i) Status Tapak Operasi SyarikatPSNSB beroperasi di atas tanah seluas 10 ekar milik PPPNP. Status tanah adalahsecara Lesen Menduduki Sementara. Isu mengenai surat hak milik tanah PSNSBtelah dibangkitkan dalam Mesyuarat Lembaga Pengarah LJSB Bil. 2 Tahun 2005dan Mesyuarat Pengurusan PPPNP. Sehingga kini status tanah di mana PSNSBberoperasi masih belum selesai.ii)Yuran PengurusanYuran pengurusan berjumlah RM18,000 setahun dibayar oleh PSNSB kepada LJSBatas perkhidmatan yang diberi LJSB sebagai syarikat induk kepada PSNSB sepertikhidmat nasihat teknikal dan pengurusan kewangan. Bagaimanapun, perjanjianyuran pengurusan (management fee agreement) antara LJSB dengan PSNSBmasih belum dilakukan berhubung perkhidmatan yang diberi. Tujuan perjanjianantaranya adalah bagi menjaga kepentingan kedua belah pihak sekiranya berlakupelanggaran syarat dan bagi memasukkan klausa jumlah yuran pengurusan sertakaedah bayaran yang dipersetujui.161

iii) Tunggakan PenghutangSemakan Audit terhadap Debtors Transaction Aging by Invoice mendapati PSNSBmempunyai tunggakan penghutang berjumlah RM0.27 juta pada tahun 2009.Tunggakan hutang tersebut adalah sejak tahun 1998 lagi. Pengurusan PSNSBtidak membuat semakan semula terhadap penghutang bagi mengenal pasti alamatdan kebetulan data. Bagi jualan kredit tahun 2006 hingga 2008 sepatutnyapengurusan PSNSB boleh membuat tuntutan daripada penghutang yang terdiridaripada Projek Bukit Kinding, Majlis Bandaraya Ipoh dan Waryzma Enterprise.Adalah didapati pemberian kredit oleh Pengurusan PSNSB melebihi 30 hingga 60hari transaksi biasa.iv) Tunggakan PemiutangSemakan Audit terhadap Creditors Transaction Aging by Invoice mendapati PSNSBmempunyai tunggakan pemiutang berjumlah RM0.14 juta pada tahun 2009.Tunggakan tersebut adalah sejak tahun 2007. Manakala tunai di bank pada 31Disember 2007 hanya berjumlah RM0.08 juta dan RM0.07 juta pada tahun 2008.Sehingga 31 Disember 2009, tunai di bank adalah berjumlah RM0.08 juta. Inimenunjukkan PSNSB tidak mampu menjelaskan liabilitinya.v) Baki Stok PokokKad Lejar Stok diselenggara di premis PSNSB untuk menunjukkan butiranmengenai pembelian, penjualan dan baki pokok. Butiran tersebut diperolehidaripada inbois jualan. Bagaimanapun, didapati tiada pengesahan dibuat olehpihak pengurusan terhadap kesahihan/ketepatan transaksi belian dan jualan di KadLejar Stok. Pihak Audit juga tidak dapat mengesahkan ketepatan baki stok pokokyang disemai sendiri seperti yang direkodkan di Kad Lejar Stok kerana borang inputtidak difailkan dengan teratur. Pengurusan PSNSB juga didapati tidak menyediakankad bin/kad petak di setiap bangsal (shed) bagi mengira kuantiti keluar masukpokok seperti di Foto 11.8 dan Foto 11.9.Foto 11.8Pokok Bougainvillea Di BangsalSyarikat Perak SADC Nurseries Sdn. Bhd.Foto 11.9Pokok Bougainvillea Di BangsalSyarikat Perak SADC Nurseries Sdn. Bhd.Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi : Perak SADC Nurseries Sdn. Bhd.Tarikh: 18 Ogos 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi : Perak SADC Nurseries Sdn. Bhd.Tarikh: 18 Ogos 2009162

vi) Prestasi KewanganKedudukan Pendapatan dan Perbelanjaan PSNSB bagi tempoh tahun 2006 hingga2008 adalah seperti di Jadual 11.13.Jadual 11.13Pendapatan Dan Perbelanjaan PSNSB Bagi Tahun 2006 Hingga 2008TahunButiran2006 2007Peningkatan/Peningkatan/2008(Penurunan)(Penurunan)(RM Juta) (RM Juta) (%) (RM Juta) (%)Jumlah Pendapatan 0.23 0.34 47.8 0.46 35.3Jumlah Perbelanjaan 0.13 0.19 46.2 0.40 110.5Keuntungan Kasar 0.10 0.15 50 0.06 (60)Lain-Lain Pendapatan 0.01 0.008 (20) 0.01 25Perbelanjaan Pentadbiran 0.13 0.14 7.7 0.13 (7.1)Keuntungan/(Kerugian) (0.02) 0.02 200 (0.06) (400)Keuntungan/(Kerugian)Terkumpul(1.71) (1.69) (1.16) (1.75) 3.55Sumber: Ladang Jalong Sdn. Bhd.Analisis Audit terhadap penyata kewangan PSNSB mendapati PSNSB mengalamikerugian berjumlah RM0.06 juta pada tahun 2008 berbanding keuntunganberjumlah RM0.02 juta pada tahun 2007. Adalah didapati kerugian terkumpul bagitiga tahun iaitu 2006 hingga 2008 telah memberi kesan kepada modal syarikat.Berdasarkan maklum balas, pihak LJSB dalam proses mengambil tindakan terhadapperkara-perkara yang dibangkitkan oleh pihak Audit antaranya seperti membuat susulanberhubung pengeluaran hak milik tanah dengan Pejabat Tanah dan Galian Negeri Perak,membuat perjanjian berhubung bayaran yuran pengurusan, memaklumkan rakan kongsisupaya membuat susulan tuntutan hutang, meminta PSNSB lebih proaktif dalam urusanpemiutang dan meminta PSNSB menyediakan kad bin/kad petak di setiap bangsal bagitujuan memantau kemasukan dan pengeluaran pokok.Pada pendapat Audit, kawalan operasi syarikat PSNSB adalah tidak memuaskankerana didapati PSNSB menghadapi masalah dana bagi menyelesaikan liabilitinya.11.4.4 Tadbir Urus Korporata) Kawalan Pengurusan Syarikati) Jawatankuasa Audit Dan PemeriksaanPekeliling Perbendaharaan Bil. 9 Tahun 1993 menjelaskan berkaitan garis panduanmengenai penubuhan Jawatankuasa Audit dan Pemeriksaan bagi Syarikat Indukdan Subsidiari di bawah kawalan Kerajaan Persekutuan dan Negeri. Antara objektifpenubuhan Jawatankuasa Audit ini adalah untuk memelihara kepentingan Kerajaansebagai pemegang saham melalui kawalan dan pengawasan ke atas pengurusanSyarikat Induk dan semua lapisan Syarikat Subsidiari dan Syarikat Bersekutu.163

Semakan Audit mendapati LJSB tidak menubuhkan Jawatankuasa Audit danPemeriksaan.Berdasarkan maklum balas, Jawatankuasa Pemeriksaan telah pun ditubuhkan diperingkat PPPNP dan LJSB bercadang untuk mengguna pakai Jawatankuasa iniselepas mendapat kelulusan Mesyuarat Lembaga Pengarah.Pada pendapat Audit, Jawatankuasa Audit dan Pemeriksaan adalah pentingsebagai mekanisme penyemakan dan pengimbangan terhadap pengurusan.ii)Jawatankuasa PelaburanJawatankuasa Pelaburan membantu Lembaga Pengarah mengawasi polisi sertamenasihati Lembaga Pengarah berkaitan keputusan pelaburan Syarikat. Anggotabagi Jawatankuasa ini mestilah terdiri daripada individu yang berkemahiran,berpengalaman dan berpengetahuan luas dalam bidang pelaburan Syarikat.Semakan Audit mendapati Jawatankuasa Pelaburan LJSB telah ditubuhkan pada1 Jun 2007 setelah keputusan dibuat melalui Mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 1Tahun 2007 yang telah diadakan pada 31 Mei 2007. Ahli bagi jawatankuasa initerdiri daripada tiga orang Ahli Lembaga Pengarah serta seorang PengurusKewangan LJSB. Bagaimanapun, semakan Audit mendapati Jawatankuasa inibelum bermesyuarat sejak ditubuhkan dan tiada garis panduan serta prosedurberkaitan pelaburan disediakan untuk rujukan jawatankuasa.Berdasarkan maklum balas, pihak LJSB bersetuju untuk menyediakan garis panduandan prosedur berkaitan pelaburan untuk dijadikan rujukan Jawatankuasa Pelaburan.LJSB juga akan memastikan jawatankuasa ini berfungsi selaras dengan objektifnya.Pada pendapat Audit, kawalan terhadap pengurusan syarikat adalah tidakmemuaskan kerana LJSB tidak menubuhkan Jawatankuasa Audit danPemeriksaan serta Jawatankuasa Pelaburan LJSB yang tidak pernahbermesyuarat sejak ditubuhkan di samping tiada garis panduan dan prosedurberkaitan pelaburan untuk rujukan Jawatankuasa Pelaburan. Pihak pengurusanLJSB perlu mempertingkatkan kawalan bagi memastikan objektif syarikat tercapai.b) Strategi Dan Rancangan KorporatPekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan setiap syarikat perlumenyediakan rancangan korporat dan merangka strategi pelaksanaannya. Perancangankorporat yang strategik akan membantu hala tuju syarikat ke arah apa yang syarikatkehendaki dan bagaimana cara paling berkesan untuk merealisasikannya. SemakanAudit mendapati pihak Syarikat LJSB tidak menyediakan rancangan korporat. Inimemberi kesan kepada pelaburan LJSB dalam subsidiari dan syarikat bersekutu yangtidak memberi pulangan yang baik.164

Berdasarkan maklum balas LJSB akan merangka satu Rancangan Korporat yang formalyang mengandungi rancangan jangka pendek dan panjang dan akan di bawa untukkelulusan Lembaga LJSB.Pada pendapat Audit, Rancangan Korporat adalah penting kerana dapat membantuhala tuju syarikat dan cara bagaimana untuk merealisasikannya.c) Pengurusan RisikoSetiap aktiviti perniagaan terdedah kepada pelbagai risiko kewangan dan pengurusantermasuk risiko kredit, kadar faedah, pasaran, kecairan dan aliran tunai. Objektifpengurusan risiko adalah untuk mengenal pasti, mengimbangi dan mengawal risikoyang terdedah kepadanya. Justeru, kaedah atau tindakan dapat dikenal pasti bagimeminimumkan atau mengelak kerugian kesan daripada risiko tersebut sertameningkatkan pulangan. Sehubungan itu, pihak pengurusan sesebuah syarikat adalahbertanggungjawab untuk menangani risiko tersebut secara lebih teratur denganmenyediakan polisi serta prosedur bagi menguruskannya. Semakan Audit mendapatiLJSB tidak menubuhkan Jawatankuasa Risiko dan juga tidak mempunyai polisipengurusan risiko.Berdasarkan maklum balas, pihak LJSB bersetuju menubuhkan Jawatankuasa Risiko danakan membawa ke Mesyuarat Lembaga Pengarah untuk kelulusan.Pada pendapat Audit, Jawatankuasa Risiko dan polisi berkaitan pengurusan risikoadalah penting sebagai mekanisme pemantauan dan panduan terhadap pengurusanrisiko.11.4.5 Pengurusan Kewangana) Penghutang Sewa Rumah KedaiLJSB mempunyai satu blok bangunan rumah kedai yang terdiri daripada 13 unit rumahkedai tiga tingkat dan lima tingkat di Taman Kledang Jaya, Silibin. Daripada 13 unitrumah kedai, lapan telah dijual dan lima unit telah disewakan. Semakan Auditmendapati dua penyewa iaitu Irfan Tomyam dan Al-Sinnar Sdn. Bhd. mempunyaitunggakan sewa masing-masing berjumlah RM36,000 dan RM0.17 juta setakat bulanDisember 2009. Adalah difahamkan, pihak LJSB telah mengeluarkan surat peringatankepada dua penyewa berkenaan untuk menjelaskan hutang mereka. Bagaimanapun,sehingga tarikh pengauditan tiada tindakan selanjutnya diambil terhadap dua penyewatersebut kerana melanggari syarat perjanjian sewa.b) Penghutang Syarikat Purnama Pesona Sdn. Bhd.Pada tahun 1999, LJSB telah menjalankan usahasama penyelidikan dan pembangunandengan SIRIM untuk menghasilkan produk kosmetik dan toiletries berasaskan susukambing. Pada tahun 1999, Syarikat Purnama Pesona Sdn. Bhd. (PPSB) telah dilantik165

oleh LJSB sebagai pengedar tunggal bagi produk tersebut. Bagaimanapun, PPSBdidapati gagal membayar tunggakan hutangnya kepada LJSB disebabkan kos operasiyang tinggi dan tidak berupaya membeli stok secara tunai. LJSB telah mengambiltindakan undang-undang terhadap PPSB pada tahun 2002 kerana enggan membayartunggakan hutang berjumlah RM0.05 juta. Tindakan LJSB seterusnya ialahmelaksanakan Writ Penyitaan Dan Penjualan pada 24 September 2004.Bagaimanapun, penyitaan ini kemudiannya telah dibatalkan. Tindakan terakhir yangdiambil oleh LJSB adalah mengeluarkan notis tuntutan hutang pada 19 Julai 2005.Semakan Audit mendapati sehingga tarikh pengauditan LJSB belum mengambiltindakan susulan terhadap perkara ini.Berdasarkan maklum balas, pada bulan April 2010 pihak pengurusan LJSB telahmengeluarkan notis tuntutan bayaran sewa tertunggak kepada dua penyewa yang terlibatiaitu Irfan Tomyam dan Al-Sinnar Sdn. Bhd. Mereka diberi tempoh sehingga bulan Julai2010 untuk menjelaskannya. Manakala untuk penghutang Syarikat Purnama Pesona Sdn.Bhd. pihak LJSB akan membuat susulan dengan mengeluarkan notis tuntutan yang baru.Pada pendapat Audit, tindakan yang diambil oleh LJSB dengan mengeluarkan notistuntutan bayaran sewa tertunggak adalah baik.11.4.6 Pembayaran DividenPekeliling Perbendaharaan Bil. 10 Tahun 1993 menetapkan dasar dan garis panduanmengenai bayaran dividen oleh syarikat-syarikat Kerajaan. Bagi syarikat-syarikat Kerajaanyang dikawal oleh Kerajaan Negeri, cadangan bagi bayaran dividen hendaklah dikemukakankepada Pihak Berkuasa Kerajaan Negeri untuk pertimbangan Menteri Besar setelahdiluluskan oleh Lembaga Pengarah Syarikat Induk. Dividen perlu dibayar sekurangkurangnya10% setiap tahun daripada keuntungan yang diperolehi bagi sesuatu tahunkewangan syarikat berkenaan. Lembaga Pengarah Syarikat Induk hendaklah memastikansupaya semua lapisan syarikat subsidiari membayar dividen kepada syarikat induk masingmasing.Semakan Audit mendapati LJSB tidak pernah membayar dividen kepada syarikatinduk sejak LJSB ditubuhkan pada tahun 1976 walaupun syarikat ini didapati ada membuatkeuntungan setiap tahun.Berdasarkan maklum balas, pihak LJSB akan membayar dividen mulai tahun 2010.11.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya, pengurusan LJSB adalah memuaskan. Kedudukankewangan LJSB menunjukkan peningkatan pada tahun 2007 berbanding pada tahun 2006dan tahun 2008. Bagaimanapun, bidang perladangan kelapa sawit iaitu aktiviti utama LJSBbanyak bergantung kepada naik turun harga pasaran sawit yang dipengaruhi oleh ekonomiglobal.166

Bagi membolehkan objektif penubuhan LJSB dicapai seperti mana yang telah ditetapkan,pihak LJSB perlu menangani kelemahan yang telah dibangkitkan dalam laporan ini.Sehubungan itu, adalah disyorkan LJSB mengambil tindakan berikut bagi tujuanpenambahbaikan dan meningkatkan prestasi syarikat:a) Mengambil tindakan sewajarnya sama ada menjual atau melupus kepentingan Kerajaandalam syarikat subsidiari dan syarikat bersekutu yang dorman dan tidak lagi aktifberoperasi.b) Menubuhkan Jawatankuasa Risiko bagi menangani risiko yang dihadapi LJSB.c) Memastikan satu garis panduan dan prosedur berkaitan pelaburan disediakan untukrujukan ahli-ahli Jawatankuasa Pelaburan.d) Mempertingkatkan lagi kawalan dalaman terhadap pengurusan kewangan.e) Mengambil tindakan terhadap penghutang-penghutang yang masih belum menjelaskantunggakan.f) Meningkatkan operasi ladang dengan memastikan kontraktor menjalankan kerja-kerjamengikut spesifikasi kontrak seperti yang ditetapkan dalam perjanjian.167

PERBADANAN KEMAJUAN NEGERI PERAK12. ABID SAMUDRA SDN. BHD.12.1 LATAR BELAKANGAbid Samudra Sdn. Bhd. (ASSB) adalah syarikat subsidiari milik penuh (100%) StarCareer Sdn. Bhd. (SCSB) manakala SCSB pula dimiliki oleh Perbadanan Kemajuan NegeriPerak (PKNP), juga dengan 100% ekuiti. ASSB ditubuhkan pada 28 Januari 1995 bagimenjalankan aktiviti perniagaan pengurusan resort pelancongan dan percutian. ASSBmempunyai sebuah resort iaitu Teluk Dalam Resort (TDR) di Pulau Pangkor. Sehingga akhirtahun 2009, ASSB mempunyai modal dibenarkan RM17.08 juta dan modal berbayarRM4.58 juta. Aktiviti utama ASSB adalah perniagaan perhotelan. Bagi tujuan tersebut, ASSBtelah melantik Ghazain Hotel Management Sdn. Bhd. (GHMSB) untuk mengurus TDRmelalui satu perjanjian konsesi yang ditandatangani pada 1 November 2004 untuk tempohselama lapan tahun. Bagaimanapun, GHMSB menghadapi masalah pengurusan dalamanserta kerugian operasi yang berterusan. Berikutan itu, pada bulan Oktober 2009 GHMSBmemutuskan untuk menyerahkan semula pengurusan resort kepada PKNP dan ASSB.Mulai bulan November 2009, resort diurus oleh ASSB. Pengurusan pentadbiran ASSBdiketuai oleh seorang Pengarah Eksekutif, dibantu oleh seorang Pengurus Besar dan enamPengurus Bahagian serta dua ahli Lembaga Pengarah.12.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada prestasi kewangan SyarikatAbid Samudra Sdn. Bhd. (ASSB) adalah memuaskan, pengurusan aktiviti dan kewanganserta tadbir urus korporat telah dilaksanakan dengan teratur selaras dengan objektifpenubuhannya.12.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANPengauditan dijalankan di pejabat ASSB dan TDR meliputi aspek kewangan danaktiviti utama syarikat dengan tujuan untuk menilai sama ada wang yang disumbangkan olehPKNP diurus dan digunakan dengan teratur selaras dengan objektif yang ditetapkan. Aspekyang dinilai ialah Prestasi Kewangan, Pengurusan Aktiviti Syarikat dan Tadbir Urus Korporat.Semakan Audit dijalankan di pejabat ASSB meliputi semakan terhadap dokumen, fail sertarekod yang berkaitan bagi tempoh tiga tahun dari tahun 2007 hingga 2009 dan di mana perluskop pengauditan diperluaskan sebelum tahun 2007 seperti di peringkat penubuhan syarikat.Selain itu, temu bual dengan pegawai ASSB yang berkenaan dan pegawai di TDR bagimendapatkan penjelasan lanjut. Analisis kewangan bagi tempoh tiga tahun iaituberdasarkan penyata kewangan beraudit tahun 2006 hingga 2008 merangkumi nisbah dan168

trend yang dilakukan secara perbandingan antara indeks prestasi syarikat dengan tahunsebelumnya.12.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan antara bulan November 2009 hingga Mac 2010mendapati Syarikat Abid Samudra Sdn. Bhd. mengalami kerugian bersih selepas cukaiberjumlah RM0.45 juta bagi tiga tahun berturut-turut iaitu bagi tahun kewangan 2006 hingga2008. Pengurusan aktiviti utamanya yang meliputi pengurusan resort pelancongan adalahpada tahap yang lemah di mana terdapat beberapa kelemahan seperti ketidakpatuhankepada syarat perjanjian pengurusan resort, tiada penyenggaraan ke atas pengurusan asetresort dan pengurusan penghutang serta pemiutang. Penjelasan lanjut berhubung denganprestasi kewangan, pengurusan aktiviti serta tadbir urusnya adalah seperti berikut:12.4.1 Prestasi Kewangana) Analisis terhadap penyata kewangan ASSB bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008menunjukkan jumlah pendapatan ASSB pada tahun 2007 meningkat sejumlahRM0.21 juta iaitu 45.6% kepada RM0.67 juta daripada RM0.46 juta pada tahun 2006.Manakala pada tahun 2008 jumlah pendapatannya menurun sejumlah RM0.12 juta iaitu17.9% daripada RM0.67 juta kepada RM0.55 juta. Peningkatan pendapatan pada tahun2007 adalah kerana meningkatnya jualan bilik, makanan dan minuman daripada operasiTDR manakala penurunan pendapatan pada tahun 2008 pula disebabkan olehberkurangnya hasil dari jualan bilik, makanan dan minuman. Selain itu, ketidakupayaanASSB menyerap kos perbelanjaan operasi syarikat terutamanya kos susutnilai jugamenyumbang kepada penurunan pendapatannya. Jumlah perbelanjaan ASSB padatahun 2007 menunjukkan penurunan sejumlah RM0.14 juta iaitu 17.3% daripadaRM0.81 juta pada tahun 2006. Manakala jumlah perbelanjaan ASSB pada tahun 2008juga menurun sejumlah RM0.03 juta iaitu 4.5% daripada RM0.67 juta kepadaRM0.64 juta. Walaupun jumlah perbelanjaan ASSB menunjukkan aliran yang menurunpada tahun 2007 dan 2008 tetapi disebabkan perbelanjaan operasi TDR yang tinggiASSB masih mengalami kerugian. Analisis Audit selanjutnya mendapati kerugiansebelum cukai ASSB menurun sejumlah RM0.34 juta atau 97.1% iaitu daripada RM0.35juta pada tahun 2006 kepada RM0.01 juta pada tahun 2007. Bagaimanapun, kerugiansebelum cukai bagi tahun 2008 didapati meningkat sejumlah RM0.08 juta iaitu 800%kepada RM0.09 juta. Penurunan kerugian pada tahun 2007 adalah kerana peningkatanpendapatan daripada hasil baik pulih, royalti dan lain-lain pendapatan manakalapeningkatan kerugian pada tahun 2008 adalah kerana hutang lapuk terpulih.b) Kedudukan pendapatan, perbelanjaan dan kerugian ASSB bagi tahun kewangan 2006hingga 2008 adalah seperti di Jadual 12.1 dan Carta 12.1.169

Jadual 12.1Pendapatan, Perbelanjaan Dan KerugianBagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 2008Butiran2006 2007 2008(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)Pendapatan 0.46 0.58 0.55Perbelanjaan Operasi (0.15) (0.08) (0.03)Untung Kasar 0.31 0.50 0.52Pendapatan Lain - 0.09 -Perbelanjaan Am dan Pentadbiran (0.62) (0.54) (0.56)Untung/(Rugi) Operasi (0.31) 0.05 (0.04)Kos Kewangan (0.04) (0.05) (0.05)Untung/(Rugi) Sebelum Cukai (0.35) (0.01) (0.09)Cukai - - -Untung/(Rugi) Bersih (0.35) (0.01) (0.09)Sumber: Penyata Kewangan ASSB(RM Juta)0.400.350.300.250.200.150.100.050.000.35Sumber: Penyata Kewangan ASSBCarta 12.1Trend Pendapatan, Perbelanjaan Dan KerugianBagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 20080.010.092006 2007 2008TahunKerugian Bersihc) Analisis Nisbah KewanganBagi menilai prestasi kewangan ASSB, beberapa analisis nisbah kewangan telahdijalankan terhadap butiran yang ditunjukkan dalam Lembaran Imbangan serta PenyataPendapatan Syarikat bagi tahun kewangan 2006 hingga 2008. Hasil analisis nisbahkewangan adalah seperti di Jadual 12.2.Jadual 12.2Analisis Nisbah KewanganBagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 2008ButiranTahun Kewangan2006 2007 2008Nisbah Semasa 0.16:1 0.41:1 0.59:1Nisbah Keuntungan 0.76:1 0.02:1 0.16:1Nisbah Pulangan Ke Atas Aset (%) (2.5) (0.1) (0.7)Nisbah Pulangan Ke Atas Ekuiti (%) (7.2) (0.2) (1.8)Nisbah Hutang Ke Atas Ekuiti 3.94:1 3.89:1 3.79:1Nisbah Aset Ke Atas Ekuiti 2.94:1 2.89:1 2.79:1Nisbah Kestabilan 1.34 1.35 1.36Sumber: Penyata Kewangan ASSB(RM Juta)1.000.800.600.400.200.000.460.810.670.67 0.640.552006 2007 2008TahunPendapatanPerbelanjaan170

i) Nisbah SemasaBerdasarkan perkiraan Audit, Nisbah Semasa ASSB adalah 0.16:1 pada tahun2006, 0.41:1 pada tahun 2007 dan 0.59:1 pada tahun 2008. Kedudukan nisbah inimenunjukkan ASSB tidak mempunyai kecairan yang mencukupi dan tidak berupayamenampung keseluruhan tanggungan semasanya. Tahap kecairannya yangsemakin menurun ini adalah disebabkan oleh pengurangan tunai dan penghutangperdagangan berbanding peningkatan pemiutang dan liabiliti lain. Keadaan inimenyebabkan syarikat ASSB terpaksa menghadapi risiko yang tinggi untukmenyelesaikan liabiliti jangka pendek.ii)Margin KeuntunganMengikut perkiraan Audit, bagi setiap ringgit hasil pendapatan, syarikat ASSB telahmengalami kerugian sejumlah 76 sen pada tahun 2006, sejumlah dua sen padatahun 2007 dan seterusnya kerugian sejumlah 16 sen pada tahun 2008. Nisbah inimenunjukkan pengurusan ASSB tidak berkemampuan untuk menjana keuntungankepada syarikat bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008.iii) Nisbah Pulangan Ke Atas AsetAnalisis Audit mendapati Nisbah Pulangan Ke Atas Aset ASSB adalah negatif iaituantara 0.1% hingga 2.5% bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008. Ini menunjukkanpengurusan ASSB tidak mampu menjana keuntungan menggunakan asetnya.iv) Nisbah Pulangan Ke Atas EkuitiAnalisis Audit mendapati Nisbah Pulangan Ke Atas Ekuiti ASSB adalah negatif iaituantara 0.2% hingga 7.2% bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008. Ini menunjukkanpengurusan ASSB tidak berkemampuan memberi pulangan yang baik kepadaPKNP.v) Nisbah Hutang Ke Atas EkuitiAnalisis Audit bagi tempoh tahun kewangan 2006 hingga 2008 mendapati nisbah iniadalah 3.94 pada tahun 2006, 3.89 pada tahun 2007 dan 3.79 pada tahun 2008.Berdasarkan kepada nisbah ini, kedudukan imbangan hutang kewangan ASSBadalah berisiko tinggi iaitu liabiliti tidak mampu dibiayai oleh ekuiti.vi) Nisbah Aset Ke Atas EkuitiAnalisis Audit bagi tahun kewangan 2006 hingga 2008 mendapati nisbah aset keatas ekuiti adalah 2.94 pada tahun 2006, 2.89 pada tahun 2007 dan 2.79 padatahun 2008. Berdasarkan nisbah ini, kemampuan ASSB untuk membiayai asetnyaadalah rendah.vii) Nisbah KestabilanAnalisis Audit mendapati Nisbah Kestabilan ASSB bagi tempoh tahun 2006 hingga2008 adalah 1.34 pada tahun 2006, 1.35 pada tahun 2007 dan 1.36 pada tahun171

2008. Analisis ini menunjukkan ASSB berada dalam kedudukan yang kurang baikdan tidak stabil iaitu kemampuan ASSB menjelaskan hutangnya dengan jumlah asetyang ada adalah diragui.Pihak Audit dimaklumkan, pihak PKNP sedang dalam proses untuk melupuskan pemilikanekuiti dalam ASSB kepada pembeli yang menawarkan harga yang bersesuaian. Ini adalahkerana Mesyuarat Lembaga Pengarahnya pada bulan Mei 2010 mendapati operasi ASSBtidak lagi berdaya saing.Pada pendapat Audit, kedudukan kewangan ASSB adalah tidak memuaskan keranaSyarikat ini menghadapi masalah kecairan dan menanggung kerugian tiga tahunberturut-turut berjumlah RM0.45 juta bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008. Manakalakerugian terkumpul ASSB sehingga 31 Disember 2008 berjumlah RM17.43 juta. Secarakeseluruhannya, pengurusan ASSB tidak berupaya mendapatkan pulangan ataspelaburannya dalam pengurusan resort berdasarkan peratusan nisbah pulangan atasaset dan ekuiti yang negatif di samping tidak berupaya menampung keseluruhantanggungannya dengan jumlah aset yang ada.12.4.2 Pengurusan AktivitiPengurusan aktiviti yang cekap akan memastikan kelancaran perjalanan syarikat danseterusnya menjamin pencapaian objektif. Pengurusan aktiviti utama ASSB adalahpengendalian Teluk Dalam Resort (TDR) di Pulau Pangkor. Satu Perjanjian Konsesiditandatangani pada 1 November 2004 antara PKNP, ASSB dan syarikat pengurusanGhazain Hotel Management Sdn. Bhd. (GHMSB). GHMSB bertindak sebagai pengendaliresort. Di antara terma-terma asas dalam perjanjian konsesi tersebut adalah seperti yurankonsesi antara RM10,000 hingga RM40,000 sebulan, bayaran royalti antara 1% hingga 3%daripada Pendapatan Kasar Operasi dan penabungan untuk penyenggaraan RM10,000sebulan.a) Yuran Konsesi, Royalti Dan Dana TerikatMengikut dokumen perjanjian konsesi, perenggan 8 para 8.1.1 hingga 8.1.4 antaraASSB dengan GHMSB, pengendali dikehendaki membayar yuran konsesi kepadapemilik resort. Manakala perenggan 8.2 para 8.2.1 hingga 8.2.4 pula menyatakanpengendali juga dikehendaki membayar royalti. Selain itu, mengikut perenggan 5 para5.1.1 hingga 5.1.4, GHMSB dikehendaki membuka akaun Dana Terikat (sinking fund)atas nama GHMSB untuk dimasukkan sejumlah wang iaitu peratusan dari KeuntunganKasar Operasi. Dana terikat tersebut adalah untuk menyediakan peruntukan yangmencukupi bagi tujuan penggantian aset ataupun menaik taraf resort dan peruntukantersebut menjadi kepunyaan pemilik resort.Semakan Audit mendapati pembayaran yuran konsesi, royalti dan dana terikat tidakdibuat oleh GHMSB seperti mana syarat-syarat dalam perjanjian. Adalah didapatisehingga Disember 2009, Lejar Am ASSB menunjukkan yuran konsesi, royalti dan dana172

terikat berjumlah RM1.48 juta masih belum dijelaskan oleh GHMSB. Butiranpembayaran yuran konsesi, royalti dan dana terikat yang sepatutnya dibuat kepadaASSB bagi tempoh tahun 2007 hingga 2009 adalah seperti di Jadual 12.3.Jadual 12.3Pembayaran Yuran Konsesi, Royalti Dan Dana TerikatBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009Tahun2007 2008 2009Jenis BayaranBayaranBayaranBil.Bayaran SepatutSepatutSepatut1.2.YuranKonsesi/RoyaltiDanaTerikat(RM)BayaranTelahDibuat(RM)(RM)BayaranTelahDibuat(RM)(RM)BayaranTelahDibuat(RM)458,036 260,000 426,076 200,000 374,300 55,583123,925 48,442 120,000 14,820 105,000 10,000Jumlah 581,961 308,442 546,076 214,820 479,300 65,583Sumber: Penyata Kewangan ASSBPada pendapat Audit, adalah penting syarat-syarat perjanjian konsesi dikuatkuasakanbagi menuntut baki yuran konsesi, royalti dan dana terikat berjumlah RM1.48 juta yangmasih belum dibayar oleh GHMSB.b) Pembatalan Perjanjian Konsesi Oleh Pengendali ResortMengikut perenggan 10.5 surat perjanjian, jika pengendali GHMSB membatalkanperjanjian sebelum tamat tempoh lapan tahun, pengendali dikehendaki membayarkepada pemilik satu ganti rugi pembubaran yang dipersetujui iaitu satu jumlah tetapbayaran pertimbangan bagi baki perjanjian yang belum tamat. GHMSB telahmenamatkan perjanjian konsesi pada bulan November 2009. Berikutan itu, pengurusanresort telah diambil alih oleh ASSB. Semakan Audit mendapati ASSB/PKNP tidakmenguatkuasakan perenggan berkaitan pembubaran ini.Mengikut perenggan 11.2, dalam menamatkan perjanjian ini, pengendali hendaklahmenyerahkan semua buku dan rekod kewangan yang berkaitan dengan resort kepadapemilik. Adalah didapati semua buku dan rekod kewangan bagi tahun 2008 dan 2009masih disimpan oleh pengendali resort di Hotel Seri Malaysia, Ipoh. Manakala rekodrekodkewangan bagi tahun 2006 telah disimpan berasingan dalam bilik suis di TDRseperti di Foto 12.1.173

Foto 12.1Rekod Kewangan GHMSB Bagi Tahun 2006Disimpan Di Bilik Suis Di Teluk Dalam ResortSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Pada pendapat Audit, penguatkuasaan terhadap syarat-syarat dalam perjanjiankonsesi adalah penting bagi menjaga kepentingan ASSB sebagai pemilik resort.c) Pengurusan Aset Dan Inventori Teluk Dalam ResortMengikut perenggan 3.1.7 surat perjanjian konsesi, pengendali resort bertanggungjawabuntuk memastikan dan memelihara resort termasuk perabot, kelengkapan dan peralatanserta lain-lain kemudahan supaya dalam keadaan senggaraan yang baik dan selamat.Ini termasuklah penyenggaraan terhadap bangunan, chalet dan banglo. Sehingga bulanDisember 2009, ASSB mempunyai aset tetap yang terdiri daripada 32 bangunan chaletjenis Tanjung, 69 jenis Melati, satu blok bangunan mengandungi pejabat, kafeteria,dewan dan lain-lain kemudahan serta 59 banglo jenis Cempaka milik PKNP. ASSB jugamempunyai aset seperti komputer dan kenderaan. Semakan Audit mendapati TDR tidakmempunyai polisi dan prosedur berhubung pengurusan aset dan inventori yang jelas.Ini merangkumi urusan berkaitan perolehan, penyenggaraan dan pelupusan. Hasilsemakan Audit selanjutnya mendapati perkara seperti berikut:i) Banglo Dijadikan Stor SimpananPemeriksaan Audit mendapati banglo Cempaka bernombor 312 adalah kepunyaanindividu yang telah dijadikan stor untuk menyimpan perabot rosak seperti set sofadan meja rotan. Perabot ini telah lama disimpan dan dibiar tanpa direkodkanbilangannya seperti di Foto 12.2.174

Foto 12.2Banglo Nombor 312 Dijadikan Stor SimpananSet Sofa Dan Meja Rotan Yang RosakSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Berdasarkan maklum balas, pihak pengurusan TDR telah mengambil tindakanmengeluarkan perabot yang rosak dari banglo tersebut.ii)Penyenggaraan AsetPemeriksaan Audit mendapati TDR tidak mempunyai program penyenggaraan aset.Ini mengakibatkan kerosakan yang ketara kepada aset TDR seperti ditunjukkan diFoto 12.3 hingga Foto 12.6.Foto 12.3Siling Rosak Diresapi AirFoto 12.4Tiang Besi BerkaratSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010175

Foto 12.5Dinding Bangunan BerlumutKerana Tidak DisenggaraFoto 12.6Tiang KayuReputSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Berdasarkan maklum balas, penyenggaraan bagi semua aset TDR dibuat secaraberperingkat oleh Bahagian Penyenggaraan kerana kekurangan peruntukan. Bagi asetseperti di Foto 12.5, dinding bangunan tersebut telah dicat semula.iii) Pelupusan AsetPemeriksaan Audit mendapati ada aset yang rosak dan terbiar masih belum diambiltindakan pelupusan walaupun aset ini telah lama terbiar. Aset tersebut juga tidakdapat dipastikan sejak bila berada di situ. Keadaan aset tersebut adalah seperti diFoto 12.7 hingga Foto 12.10.Foto 12.7Barang Rosak DalamBilik Pastry Yang Dipenuhi AirFoto 12.8Bekas DapurRosakAirSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010176

Foto 12.9Mixer Yang RosakDi DapurFoto 12.10Chiller Yang RosakDi Dapur Masakan BaratSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Berdasarkan maklum balas, bilik pastry yang dipenuhi air seperti di Foto 12.7 tidakdigunakan oleh TDR dan barang yang rosak di bilik tersebut telah dilupuskan.iv) Penyenggaraan LandskapSebuah resort perlu disenggara persekitarannya bagi menjaga imej dan menarikpengunjung ke resort. Lawatan Audit ke persekitaran resort mendapati pokokpokokdan kawasan berumput berada dalam keadaan terbiar dan tidak disenggaradengan baik. Ini merosakkan pemandangan yang sepatutnya sentiasa bersih danterjaga. Kawasan persekitaran yang dilawati adalah seperti di Foto 12.11 hinggaFoto 12.12.Foto 12.11Pokok Yang Tidak DijagaFoto 12.12Rumput Terbiar Tidak DipotongSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi : Teluk Dalam ResortTarikh: 4 Januari 2010Berdasarkan maklum balas, pihak TDR telah mengambil tindakan menyenggarakawasan persekitaran resort antaranya seperti memotong rumput yang panjang.177

v) Pelupusan KenderaanPemeriksaan Audit mendapati empat buah kenderaan yang rosak masih disimpan diTDR. Sehingga tarikh pengauditan pada 17 Disember 2009, tindakan pelupusanmasih belum diambil terhadap kenderaan berkenaan. Kelewatan melupuskankenderaan ini akan menyebabkan nilainya semakin berkurangan dan operasi hariantidak dapat dilaksanakan dengan lancar kerana tiada penggantian kenderaan baru.Butiran kenderaan rosak yang belum dilupuskan adalah seperti di Jadual 12.4.Jadual 12.4Kenderaan Yang Rosak Belum DilupuskanBil. No. Pendaftaran Buatan/Nama Model Kenderaan1. WY 4843 Toyota/Station Wagon2. ABL 4168 Ford/Econovan3. ABX 6794 Proton/Saga 1.5S4. TDR 1 Buggy LuggageSumber: Abid Samudra Sdn. Bhd.Kenderaan yang rosak dan belum dilupuskan adalah seperti di Foto 12.13 hinggaFoto 12.16.Foto 12.13Kenderaan Rosak Belum DilupuskanFoto 12.14Kenderaan Rosak Belum DilupuskanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 17 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 17 Disember 2009178

Foto 12.15Kenderaan Rosak Belum DilupuskanFoto 12.16Kenderaan Rosak Belum DilupuskanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 17 Disember 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Teluk Dalam ResortTarikh: 17 Disember 2009Berdasarkan maklum balas, tindakan pelupusan terhadap kenderaan yang rosak tidakdapat dilakukan kerana masalah hak milik kenderaan yang perlu diselesaikan.12.4.3 Tadbir Urus Korporata) Pengurusan KewanganPengauditan terhadap pengurusan kewangan ASSB dijalankan selaras dengan Seksyen6, Akta Audit 1957. Objektif pengauditan adalah untuk menentukan sama adapengurusan kewangan ASSB telah dilaksanakan mengikut peraturan yang ditetapkan.Pengauditan meliputi kawalan bajet, terimaan, perbelanjaan dan pendahuluan. PihakAudit dimaklumkan bahawa pengurusan kewangan ASSB dikendalikan oleh kakitanganSyarikat Star Career Sdn. Bhd. (SCSB) yang merupakan syarikat induk kepada ASSB.Bayaran yang dikenakan adalah sejumlah RM12,000 setahun. Penyediaan akaun ASSBdibuat oleh kakitangan SCSB.i) Kelewatan Menjelaskan BayaranPemeriksaan Audit mendapati sebanyak 20 bayaran berjumlah RM0.19 juta dibuatoleh ASSB kepada lima penerima iaitu Pengarah Kastam Diraja Negeri Perak, HaiGuan Marine Product, Wah Seng Sdn. Bhd., Pertubuhan Keselamatan Sosial danHRA Consultant dalam tahun 2007 hingga 2009. Bayaran tersebut adalah bayaransecara ansuran dan ini menunjukkan ASSB tidak mempunyai tunai yang mencukupiuntuk menjelaskan tanggungan semasanya.Berdasarkan maklum balas, ASSB mengambil maklum akan perkara ini dan tindakansewajarnya akan diambil seperti syor Audit.Pada pendapat Audit, adalah penting untuk ASSB mempunyai aliran tunai yangmencukupi bagi menjelaskan tanggungan semasanya.179

ii)Penghutang PerniagaanSemakan Audit terhadap senarai penghutang sehingga 31 Disember 2008mendapati ASSB mempunyai penghutang perniagaan berjumlah RM1.06 jutasetelah ditolak peruntukan hutang ragu berjumlah RM1.37 juta. Ada di antarapenghutang tersebut yang berbaki kredit. Tindakan untuk mengutip semula hutangtidak dapat diambil oleh ASSB kerana sebahagian besar daripada penghutangadalah penghutang lama dan dokumen sokongan tidak disimpan dengan lengkapdan sempurna. Mengikut Akaun Pengurusan ASSB bagi tahun berakhir 31Disember 2009, kesemua baki penghutang dan peruntukan hutang ragu telahdihapus kira atas sokongan pengarah syarikat kecuali hutang Ghazain HotelManagement Sdn. Bhd. (GHMSB) yang berjumlah RM1.20 juta. Kedudukan bakipenghutang perniagaan ASSB adalah seperti di Jadual 12.5.Jadual 12.5Kedudukan Baki Penghutang ASSBBagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008TahunBil.Perihal2006 2007 2008(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)1. Penghutang Perniagaan 1.91 2.10 2.432. Peruntukan Hutang Ragu (1.46) (1.37) (1.37)Jumlah Baki Hutang 0.45 0.73 1.06Sumber: Penyata Kewangan ASSBBerdasarkan maklum balas, ASSB mengambil maklum akan perkara ini dan akanmemastikan baki hutang GHMSB berjumlah RM1.20 juta dituntut dengan segera.Pada pendapat Audit, pengurusan penghutang perniagaan ASSB adalah tidakmemuaskan kerana dokumen sokongan yang tidak disimpan dengan lengkap dansempurna menyebabkan tindakan mengutip hutang tidak dapat diambil. Disamping itu, amalan menghapus kira sekiranya dibiar berterusan akanmeningkatkan risiko kewangan serta menjejaskan kecairan dan keuntungansyarikat ini.iii) PemiutangBerdasarkan nota kepada Penyata Kewangan ASSB, pemiutang dikategorikansebagai pemiutang perniagaan dan pelbagai pemiutang. Semakan Audit terhadaplejar pemiutang ASSB mendapati ia tidak dikemas kini sehingga menyebabkan bakipemiutang pada 31 Disember 2008 berjumlah RM1.37 juta tidak dapat disahkan.Selain itu, terdapat juga 10 pemiutang yang berbaki debit berjumlah RM186,623.Kedudukan baki pemiutang adalah seperti di Jadual 12.6.180

Bil.Jadual 12.6Kedudukan Baki Pemiutang ASSBBagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008Kategori Pemiutang2006(RM Juta)Tahun2007(RM Juta)2008(RM Juta)1. Pemiutang Perniagaan 0.41 0.20 0.172. Pelbagai Pemiutang 2.44 1.27 1.20Jumlah Baki Pemiutang 2.85 1.47 1.37Sumber: Penyata Kewangan ASSBBerdasarkan Akaun Pengurusan ASSB bagi tahun berakhir 31 Disember 2009, atassokongan pengarah syarikat hanya RM78,834 diambil kira sebagai pemiutang. Bakipemiutang sebanyak RM639,969 diakaunkan sebagai pelbagai pendapatan keranatersalah diakaunkan pada tahun-tahun yang lalu.Pihak Audit dimaklumkan bahawa perkara ini akan dikemukakan dalam MesyuaratLembaga Pengarah yang akan datang. Didapati sebahagian besar pemiutang ini adalahpemiutang lama dan tiada dokumen sokongan disimpan.Pada pendapat Audit, pengurusan pemiutang ASSB adalah tidak memuaskankerana penyelenggaraan lejar pemiutang yang tidak kemas kini menyebabkan bakiberjumlah RM1.37 juta tidak dapat disahkan. Di samping itu, tindakan menghapuskira yang diambil oleh ASSB sekiranya dijadikan amalan berterusan akan memberimasalah apabila dituntut oleh pemiutang kelak. Polisi dan peraturan yang jelasmengenai urusan perakaunan pemiutang adalah penting bagi mengurus,mengawal serta memantau transaksi perakaunan berkaitan.iv) Pendahuluan Yang Diterima ASSBKedudukan baki pendahuluan yang diterima ASSB daripada PKNP adalahberjumlah RM16.73 juta pada tahun 2007, RM16.73 juta pada tahun 2008 danRM17.63 juta pada tahun 2009. Tujuan pendahuluan adalah bagi membiayaibayaran kepada Kumpulan Wang Simpanan Pekerja, Pertubuhan KeselamatanSosial dan Jabatan Kastam Diraja Malaysia. Manakala sejumlah RM0.35 jutaadalah pendahuluan yang diterima oleh ASSB pada tahun 2009 daripada syarikatsubsidiari PKNP iaitu Syarikat Scenic Bayview Beach Hotel Sdn. Bhd. bagimenampung perbelanjaan harian ASSB. Semakan Audit mendapati bagi tempohtiga tahun iaitu dari tahun 2007 hingga 2009 tiada pergerakan atau perubahan darisegi bayaran balik pendahuluan yang diterima. Selain itu, didapati tiada perjanjianditandatangani antara ASSB dengan PKNP dan syarikat subsidiari PKNPberhubung pendahuluan yang diterima. Kedudukan baki pendahuluan adalahseperti di Jadual 12.7.181

Jadual 12.7Kedudukan Baki Pendahuluan Yang Diterima ASSBBagi Tempoh Tahun 2007 Hingga 2009Baki PendahuluanBil. Sumber PendahuluanSehingga 31 Disember2007 2008 2009(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)1. PKNP 16.73 16.73 17.632.Scenic Bayview Beach HotelSdn. Bhd.- - 0.35Sumber: Abid Samudra Sdn. Bhd.Jumlah 16.73 16.73 17.98Berdasarkan maklum balas, pihak ASSB memaklumkan bahawa pendahuluan yangmerupakan hutang ASSB kepada PKNP telah dipindahkan kepada SCSB di manaperjanjian di antara SCSB dan PKNP akan ditandatangani dalam masa terdekat.Pada pendapat Audit, pengurusan pendahuluan ASSB adalah tidak memuaskankerana ketiadaan perjanjian di antara ASSB dengan PKNP serta ketiadaan polisi danperaturan yang jelas berhubung kawalan terhadap pendahuluan.12.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya, pihak Audit mendapati pengurusan ASSB adalah lemah.ASSB tidak mampu memberi pulangan pelaburan kepada PKNP yang memegang 100%ekuiti sahamnya. ASSB mengalami kerugian sebelum cukai terkumpul berjumlahRM0.45 juta selama tiga tahun berturut-turut iaitu dari tahun 2006 hingga 2008. ASSBmenghadapi masalah kecairan kerana tidak berupaya menampung keseluruhan tanggungansemasanya. Kerugian terkumpul ASSB sehingga 31 Disember 2008 adalah berjumlahRM17.43 juta. ASSB juga perlu membayar balik pendahuluan berjumlah RM17.98 juta yangtelah diterimanya.Memandangkan pihak PKNP sedang dalam proses untuk melupuskan pemilikanekuitinya dalam ASSB disebabkan operasi ASSB tidak lagi berdaya saing, adalah disyorkanPKNP mengambil tindakan segera melupuskan pemilikannya serta memastikan tindakansegera diambil terhadap penghutang, pemiutang dan pendahuluan diri.182

PERBADANAN KEMAJUAN NEGERI PERAK13. PENGURUSAN MURNI SDN. BHD.13.1 LATAR BELAKANG13.1.1 Pengurusan Murni Sdn. Bhd.(PMSB) adalah salah satu syarikat subsidiari kepadasyarikat subsidiari milik penuh Perbadanan Kemajuan Negeri Perak (PKNPk) iaitu PerakIndustrial Resources Sdn. Bhd.(PIRSB) yang memiliki 100% ekuiti. PMSB ditubuhkan pada14 Februari 1992 di bawah Akta Syarikat 1965. Sehingga akhir tahun 2008, modaldibenarkan PMSB adalah RM100,000 dan modal berbayar RM2 serta mempunyai lapankakitangan yang terdiri daripada empat Ahli Lembaga Pengarah dan empat kakitangansokongan. PKNPk telah menyerahkan pemilikan penuh hartanah dan bangunan asramakepada PIRSB dan pengurusan hartanah bangunan ini telah diserahkan kepada PIRSBIndustrial Development Sdn. Bhd. (dahulu dikenali sebagai Astral Premier Sdn. Bhd.) iaitusalah satu syarikat subsidiari di bawah pengurusan PIRSB. Namun demikian, pengurusanbangunan asrama adalah dipertanggungjawabkan kepada PMSB di mana PIRSB IndustrialDevelopment Sdn. Bhd. mengenakan sewaan kepada PMSB sebanyak RM10,000 sebulanpada tahun 2006 dan RM25,000 sebulan mulai tahun 2007. Penubuhan PMSB adalahberdasarkan kepada tanggungjawab sosial di dalam menyediakan keperluan penginapanpekerja-pekerja kilang dan industri di kawasan Zon Perdagangan Bebas Jelapang (ZPBJ).13.1.2 PMSB menguruskan dua buah asrama iaitu Asrama Murni 1 dan Asrama Murni 2.Asrama Murni 1 mempunyai lima blok cluster (A,B,C,D dan E) dan dibina berkonsepkanasrama bagi memenuhi keperluan pekerja di ZPBJ dan kawasan sekitarnya. Setiap blokmengandungi 10 unit bilik besar dan 10 unit bilik kecil di mana bilik besar mampumemuatkan empat orang, manakala bilik kecil pula adalah dua orang. Setiap blok jugadilengkapi dengan ruang bilik air dan dapur. Asrama Murni 2 mempunyai empat blok jenisflat berjumlah 96 unit dan setiap blok mempunyai empat tingkat. Setiap unit di asrama inidilengkapi dengan dua bilik tidur, satu bilik air dan satu ruang dapur. Pelbagai kemudahanseperti kedai runcit, kafe siber, kawasan padang untuk kemudahan sukan dan rekreasi,perkhidmatan kawalan keselamatan 24 jam, kantin dan pondok telefon terletak dalamkawasan asrama.13.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada prestasi kewangan syarikatadalah memuaskan, pengurusan aktiviti dan kewangan serta tadbir urus korporat telahdilaksanakan dengan teratur selaras dengan objektif penubuhannya.183

13.3 SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITANPengauditan dijalankan di pejabat dan bangunan asrama PMSB meliputi aspekkewangan dan aktiviti utama syarikat dengan tujuan untuk menilai sama ada pengurusansyarikat telah diurus dan digunakan dengan teratur selaras dengan objektif yang ditetapkan.Aspek yang dinilai ialah Prestasi Kewangan, Pengurusan Aktiviti Syarikat dan Tadbir UrusKorporat. Semakan Audit dijalankan di pejabat PMSB meliputi semakan terhadap dokumen,fail serta rekod yang berkaitan bagi tempoh tiga tahun dari tahun 2007 hingga 2009 dan dimana perlu skop pengauditan diperluaskan sebelum tahun 2007 seperti diperingkatpenubuhan syarikat. Selain itu, temu bual dengan pegawai pengurusan dan kakitanganserta soal selidik juga dikemukakan kepada pegawai dan pelanggan syarikat. Pemeriksaanfizikal terhadap penyenggaraan asrama serta analisis kewangan dijalankan untuk tempohtiga tahun iaitu berdasarkan penyata kewangan beraudit dari tahun 2006 hingga 2008.13.4 PENEMUAN AUDITPengauditan yang dijalankan pada tahun 2009 mendapati PMSB mengalamikeuntungan bersih selepas cukai bagi tiga tahun berturut-turut iaitu bagi tahun kewangan2006 hingga 2008. Pengurusan aktiviti utamanya yang meliputi menyewa dan menguruskanbangunan asrama lengkap dengan pelbagai kemudahan kepada tenaga kerja sektor industriperkilangan adalah memuaskan. Namun demikian terdapat beberapa perkara yang perludiberi perhatian untuk tujuan penambahbaikan seperti penyediaan dokumen perjanjian bagimenjamin kepentingan Syarikat, penyenggaraan bangunan dengan lebih sempurna danpenyediaan buku daftar dan rekod kewangan. Penjelasan lanjut berhubung dengan prestasikewangan, pengurusan aktiviti serta tadbir urus PMSB adalah seperti berikut:13.4.1 Prestasi Kewangana) Perbandingan prestasi kewangan bagi tahun 2006 hingga 2008 menunjukkankeuntungan sebelum cukai PMSB meningkat RM17,968 pada tahun 2006 kepadaRM57,524 atau 220.1% pada tahun 2007 dan meningkat RM159,264 atau 176.9% padatahun 2008. Peningkatan keuntungan pada tahun 2007 adalah hasil daripadapeningkatan sewa yang diterima daripada bangunan asrama, manakala peningkatankeuntungan pada tahun 2008 adalah kerana penurunan dalam kos penyenggaraanbangunan.b) Kedudukan pendapatan dan perbelanjaan serta keuntungan PMSB bagi tahunkewangan 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 13.1 dan Carta 13.1.184

Jadual 13.1Pendapatan, Perbelanjaan Serta Untung RugiBagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 200820062007Butiran2008(RM)(RM)(RM)Pendapatan 238,067 611,900 657,514Perbelanjaan Operasi (184,227) (492,905) (395,649)Untung Kasar 53,840 118,995 246,351Pendapatan Lain 6,683 7,681 15,514Perbelanjaan Am dan(42,555) (69,152) (102,601)PentadbiranUntung/(Rugi) SebelumCukai17,968 57,524 159,264Kos Kewangan - - -Cukai (4,385) (12,788) (33,588)Untung/(Rugi) Bersih 13,583 44,736 125,676Sumber: Penyata Kewangan PMSB(RM)140,000120,000100,00080,00060,00040,00020,000013,583Carta 13.1Trend Pendapatan, Perbelanjaan Dan KeuntunganBagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 2008125,67644,7362006 2007 2008TahunKeuntungan Bersih(RM Juta)0.700.600.500.400.300.200.100.000.240.230.62 0.670.56 0.502006 2007 2008TahunPendapatan PerbelanjaanSumber: Penyata Kewangan PMSBc) Analisis Nisbah KewanganBagi menilai prestasi kewangan PMSB, beberapa nisbah kewangan telah dianalisisterhadap butiran yang ditunjukkan dalam Lembaran Imbangan serta PenyataPendapatan PMSB bagi tahun kewangan 2006 hingga 2008. Hasil analisis nisbahkewangan adalah seperti di Jadual 13.2.Jadual 13.2Analisis Nisbah KewanganBagi Tahun Kewangan 2006 Hingga 2008Tahun KewanganBil.Butiran2006 2007 2008i. Nisbah Semasa 1.43:1 1.65:1 2.17:1ii. Margin Keuntungan 0.08:1 0.09:1 0.25:1iii. Nisbah Pulangan Ke Atas Aset(%) 2.1:1 7.2:1 18.1:1iv. Nisbah Pulangan Ke Atas Ekuiti(%) 0.06:1 0.17:1 0.33:1Sumber: Penyata Kewangan PMSB185

i) Nisbah SemasaBerdasarkan perkiraan Audit, Nisbah Semasa PMSB adalah 1.43:1 pada tahun2006, 1.65:1 pada tahun 2007 dan 2.17:1 pada tahun 2008. Kedudukan nisbah inimenunjukkan PMSB mempunyai kecairan yang mencukupi dan berupayamenampung keseluruhan tanggungan semasanya.ii)Margin KeuntunganMengikut perkiraan Audit, bagi setiap ringgit hasil pendapatan, PMSB memperolehkeuntungan sejumlah 8 sen pada tahun 2006, 9 sen pada tahun 2007 dan 25 senpada tahun 2008. Peningkatan nisbah ini menunjukkan PMSB telah meningkatkankeupayaannya menjana keuntungan kepada syarikat dengan baik pada tahun 2008berbanding tahun 2007 dan 2006.iii) Nisbah Pulangan Atas AsetAnalisis Audit mendapati Nisbah Pulangan Atas Aset PMSB adalah 2.1% padatahun 2006, meningkat kepada 7.2% pada tahun 2007 dan meningkat kepada18.1% pada tahun 2008. Ini menunjukkan pengurusan PMSB mampu menjanakeuntungan menggunakan asetnya.iv) Nisbah Pulangan Atas EkuitiAnalisis Audit mendapati Nisbah Pulangan Atas Ekuiti PMSB adalah 0.06% padatahun 2006, meningkat menjadi 0.17% pada tahun 2007 dan 0.33% pada tahun2008.Pada pendapat Audit, kedudukan kewangan PMSB adalah baik kerana menunjukkanpeningkatan ke tahap yang lebih baik dari tahun ke tahun. PMSB berupayameningkatkan keuntungan syarikat di samping mampu mengurangkan tanggungansemasa kepada syarikat berkaitan.13.4.2 Pengurusan Aktivitia) Prestasi Operasi Pengurusan Asrama PMSBi) Sewa BangunanSemasa pengauditan dijalankan dokumen perjanjian sewa bangunan antara PIRSBIndustrial Development Sdn. Bhd. masih belum dikemukakan. Bagaimanapun pihakAudit telah menerima sesalinan perjanjian yang belum muktamad pada 5 Mei 2010iaitu semasa exit conference bersama Ketua Eksekutif PKNPk. Salinan dokumenperjanjian yang muktamad telah dikemukakan pada 10 Jun 2010.Pada pendapat Audit, PMSB dan PIRSB Industrial Development Sdn. Bhd. perlumenyediakan dokumen perjanjian dengan lebih awal bagi menjamin kepentinganSyarikat.186

ii)Sewa Asrama• Dokumen perjanjian sewa Asrama Murni 2 antara PMSB dengan Carsem (M)Sdn. Bhd. tidak diperbaharui. Tempoh perjanjian yang dinyatakan hanya dari1 Februari 2007 hingga 31 Januari 2009. Bagaimanapun tempoh perjanjiansewa Asrama Murni 2 telah diperbaharui iaitu dari 1 April 2010 hingga 31 Mac2012. Salinan perjanjian ini telah diserahkan kepada pihak Audit pada 3 Mei2010.• Surat perjanjian Asrama Murni 2 antara PMSB dengan Syarikat Jye Tai PrecisionIndustrial(M) Sdn. Bhd. tidak dikemukakan. Bagaimanapun dokumen perjanjiansewa Asrama Murni 2 tersebut telah dikemukakan pada 3 Mei 2010.iii) Sewa Ruang NiagaDokumen perjanjian sewa ruang niaga antara PMSB dan Hyper Net Computer tidakdisediakan dengan sempurna kerana tempoh sewaan tidak dinyatakan.Bagaimanapun dokumen perjanjian sewa yang sempurna telah dikemukakan pada3 Mei 2010.iv) Penyenggaraan AsramaAntara kerosakan dan penyenggaraan yang telah diuruskan di asrama adalahseperti berikut:• Kedudukan Wayar Tidak Kemas Dan Trunking ReputLawatan Audit yang pertama pada 8 September 2009 mendapati wayar elektriktidak kemas dan tergantung pada tingkap bilik di Bangunan Asrama Murni 1.Bagaimanapun lawatan Audit pada 26 April 2010 mendapati pihak PMSB telahpun mengambil tindakan untuk mengantikan Trunking yang telah reput bagimenyimpan wayar yang tergantung seperti di Foto 13.1 dan Foto 13.2.Foto 13.1Kedudukan Wayar Tidak Kemas Dan Trunking Reput Telah DibaikiSebelumSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Asrama Murni 1Tarikh: 8 September 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Asrama Murni 1Tarikh: 26 April 2010187

Foto 13.2Trunking Karat, Reput Dan Basah Telah DibaikiSebelumSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Asrama Murni 1Tarikh: 8 September 2009Sumber:Jabatan Audit NegaraLokasi: Asrama Murni 1Tarikh: 26 April 2010• Suis Lampu Rosak Telah DibaikiLawatan Audit pada 8 September 2009 mendapati suis lampu yang berada didewan mandi Bangunan Asrama Murni 2 telah rosak. Bagaimanapun lawatanAudit pada 26 April 2010 mendapati kerosakan tersebut telah dibaiki seperti diFoto 13.3.Foto 13.3Suis Lampu Rosak Telah DibaikiSebelumSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Asrama Murni 2Tarikh: 8 September 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Asrama Murni 2Tarikh: 26 April 2010• Pintu Cermin RetakLawatan pada 8 September 2009 mendapati pintu cermin kedai yang retak tidakdibaiki. Bagaimanapun lawatan yang kedua iaitu pada 26 April 2010, pintuberkenaan telah pun dibaiki seperti di Foto 13.4.188

SebelumFoto 13.4Pintu Cermin Retak Telah DibaikiSelepasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Asrama MurniTarikh: 8 September 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokas: Asrama MurniTarikh: 26 April 2010Pada pendapat Audit, penyenggaraan di asrama adalah memuaskan kerana PMSBtelah melaksanakan kerja penyenggaraan dengan segera dan sempurna setelahmendapat teguran Audit.13.4.3 Tadbir Urus Korporata) Unit Audit DalamMengikut para 3, Pekeliling Perbendaharaan Bil. 9 Tahun 2004, fungsi Audit Dalamhendaklah dijalankan oleh Unit Audit Dalam (UAD) yang ditubuhkan di Kementerianberkenaan bagi Jabatan yang tidak mempunyai Unit Audit Dalam. Selaras denganPekeliling tersebut di mana Syarikat ini tidak menubuhkan UAD, fungsi Audit DalamSyarikat adalah dijalankan oleh UAD PKNPk. Semakan Audit mendapati UAD PKNPktelah melaksanakan kerja pengauditan terhadap PMSB pada tahun 2007. Pengauditanterhadap PMSB merangkumi skop seperti berikut:i) Status pengurusan kewangan.ii) Kawalan pengurusan syarikat.iii) Pendapatan dan transaksi pelbagai pihak.iv) Pemiutang perdagangan dan perbelanjaan.v) Pengurusan operasi dan pengurusan risiko.Pada pendapat Audit, UAD perlu melaksanakan peranan dan tanggungjawabnyasecara berkala bagi memastikan pengurusan PMSB adalah lebih cekap selaras denganmatlamat penubuhannya. Setakat ini UAD hanya melaksanakan sekali sahajapengauditan sejak penubuhan PMSB.189

) Pengurusan RisikoSetiap aktiviti perniagaan terdedah kepada pelbagai risiko kewangan dan pengurusantermasuk risiko kredit, kadar faedah, pasaran, kecairan dan aliran tunai. Objektifpengurusan risiko adalah untuk mengenal pasti, mengimbangi dan mengawal risikoyang terdedah kepadanya. Justeru, kaedah atau tindakan dapat dikenal pasti bagimeminimumkan atau mengelak kerugian kesan daripada risiko tersebut sertameningkatkan pulangan. Sehubungan itu, pihak pengurusan sesebuah syarikat adalahbertanggungjawab untuk menangani risiko tersebut secara lebih teratur denganmenyediakan polisi serta prosedur bagi menguruskannya. Semakan Audit mendapatiPMSB tidak mempunyai polisi pengurusan risiko dan Jawatankuasa Pengurusan Risikobagi mengurus risiko yang dihadapi oleh syarikat ini.Pada pendapat Audit, polisi pengurusan risiko dan Jawatankuasa Pengurusan RisikoPMSB perlu diwujudkan. Laporannya perlu dibentang serta dibincangkan dalammesyuarat Lembaga Pengarah. Ini kerana faktor ekonomi akan memungkinkan pelaburmemberhentikan atau menutup operasinya di negeri ini. Sekiranya ini berlaku makaianya boleh menjejaskan kutipan hasil melalui sewaan bulanan.c) Pengurusan KewanganSemakan Audit terhadap Penyata Kewangan tahun 2008 mendapati jumlah keseluruhanpenghutang adalah RM0.17 juta. Daripada jumlah tersebut sebanyak RM74,000 atau43.4% adalah jumlah hutang Bitara Sdn. Bhd. Buku daftar dan rekod penghutang tidakdikemukakan untuk tujuan pengauditan.Berdasarkan maklum balas daripada PMSB tempoh sebenar penghutang adalah sejak tahun2002. Namun demikian, PMSB memaklumkan akan membuat tuntutan secara bertuliskepada penghutang ini.Pada pendapat Audit, pengurusan kewangan adalah kurang memuaskan kerana bukudaftar dan rekod penghutang tidak disediakan oleh PMSB. Oleh itu, PMSB tidak dapatmengambil tindakan untuk mengesahkan dan mendapat balik tunggakan tersebut.13.5 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya, pengurusan PMSB adalah memuaskan. PMSB mampumemberi pulangan yang tinggi kepada PIRSB yang memegang 100% ekuiti sahamnyadisebabkan pendapatan daripada hasil sewa unit asrama berjumlah RM0.66 juta pada tahun2008 berbanding RM0.62 juta pada tahun 2007. Bagi tujuan penambahbaikan pihak Auditmengesyorkan PMSB mempertingkatkan pengurusan kewangan, operasi dan tadbir uruskorporat seperti berikut:190

a) PMSB perlu mendapatkan balik hasil sewaan asrama yang tertunggak berjumlahRM74,000 daripada Bitara Sdn. Bhd. sejak tahun 2002 dan menyediakan buku daftardan rekod penghutang.b) PMSB perlu mencari peluang perniagaan yang lain atau mempelbagaikan aktivitiperniagaannya. Ini adalah penting bagi memasti dan mengukuhkan pendapatan untukterus beroperasi.c) PMSB dan PIRSB Industrial Development Sdn. Bhd juga perlu menyediakan dokumenperjanjian lebih awal bagi menjaga kepentingan Syarikat ini.d) PIRSB yang memegang 100% ekuiti saham perlu berperanan sebagai syarikat yangmemantau operasi subsidiari.191

192

BAHAGIAN IIIPERKARA AM

194

BAHAGIAN IIIPERKARA AM14. PENDAHULUANBahagian ini melaporkan kedudukan masa kini perkara berbangkit dalam LaporanKetua Audit Negara Tahun 2008. Pemeriksaan susulan telah dijalankan di Jabatan/Agensiberkenaan bagi memastikan tindakan pembetulan diambil oleh Jabatan dan Agensi Negeriterhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2008.Bahagian ini juga melaporkan mengenai aktiviti Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri.15. KEDUDUKAN MASA KINI AKTIVITI JABATAN/AGENSI YANG DIBANGKITKANDALAM LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA TAHUN 2008Bagi memastikan tindakan pembetulan diambil oleh Jabatan/Agensi Kerajaan Negeriterhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2008 dansebelumnya, pemeriksaan susulan telah dijalankan di Jabatan/Agensi berkenaan. Hasildaripada pemeriksaan tersebut dilaporkan seperti di Jadual 15.1.Jadual 15.1Laporan Ketua Audit NegaraMengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan SyarikatKerajaan Negeri Perak Tahun 2007 Dan 2008Kedudukan Masa KiniNo.Isu-Isu Laporan Audit 2007 Laporan AuditPerengganSetakat 31 Mei 2010Ulasan AuditPengurusan ProgramRancangan PerumahanAwam Kos Rendah (PAKR)Di Pejabat SetiausahaKerajaan BahagianPerumahan Awam6.2.7(d)(iv) Syarat Kontrak DanSpesifikasiTempoh Siap Kerja PAKRJalan Bemban II Fasa IIImasih belum siap walaupunlanjutan masa telah diberikan.Setakat ini, sebahagian kerjamasih belum siap yangmelibatkan peralatan danlekapan dipasang sebelumpembeli memasuki rumahbagi mengelakkan kecuriandan vandalisme.Projek ini telah diserahkepada Kerajaan Negeripada 1 September 2009.Rujukan fail KPKT bertarikh1 September 2009 dan suratPSUK.Pk.(PA) 20908 Jld.8(102) bertarikh 9 Oktober2009 berkaitan.Pihak Audit berpuashati dengan tindakanyang telah diambil.195

No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit 20076.2.7(d)(x) Tempoh TanggunganKecacatanKedudukan Masa KiniLaporan AuditSetakat 31 Mei 2010Ulasan AuditTempoh membaiki kecacatanSehingga 20 Mei 2010telah tamat bagi PAKR Gerikbilangan rumah yang masihIII Fasa II dan PAKRbelum dijual adalah enamPengkalan Hulu IV tetapiunit di PAKR Gerik III FasaJabatanperlurumah masih belum diserahII dan empat unit di PAKRmengambiltindakankepada pembeli.Pengkalan Hulu IV.segerabagimemastikan kesemua6.2.7(e)(v)Lawatan Fizikalrumah tersebut dapatdijual selaras denganProjek Pembinaan Bangunan-Sehingga 19 Mei 2010matlamatProgramSebuah rumah di PAKR Jalanbilangan rumah di PAKRPAKR.Bemban II Fasa III telahJalan Bemban II Fasa IIIdibaiki setelah mengalamiyang belum dijual adalah 42keretakan dinding tetapi tidakunit.sempurna.Air BertakungLawatan pada 20 Mei 2010Air bertakung di hadapanmendapati keadaan rumahpintu belakang sebuah rumahmasih kekal tanpa dibaiki.di PAKR Jalan Bemban IIMalahan terdapat kegiatanFasa III.vandalisme dan keadaanmasih semak di kawasanrumah yang masih belumdijual.Pejabat Tanah Daerah HilirPerak Dan Pejabat TanahDaerah KerianPengurusanLesenPendudukanSementara(LPS)Pelanggaran Syarat LPS2.5.1(b)Rumah Sebahagian KekalBangunan kekal dibina atasPTD Kerian akan membawaPTG perlu mengambilplot tanah yang diberi LPS.perkara ini kepada PTGtindakansegerauntuk dipanjangkan kepadauntukmendapatPihak Berkuasa Negerikeputusan PBN.(PBN).196

No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit 2007Penerokaan Tanah KerajaanKedudukan Masa KiniLaporan AuditSetakat 31 Mei 2010Ulasan AuditSecara Haram2.5.2(a)Ternakan Udang Harimau diPentadbir Tanah sedangPentadbirTanahKuala Kuraumembuat laporan terkiniperlu tegas dalamIndustri Ternakan Udang dimelaksanakanDaerah Kerian.peraturan sedia ada.2.5.2(b)Rumah Kekal Dua SetengahIndividu tersebut telahProsespermohonanTingkatmembuat permohonan danmasihdalamsedang diproses.tindakan.Permohonan Di PejabatTanah Dan Galian Negeri2.5.3.1 (a)Bahagian Industri, PejabatTanah dan Galian Negeriiv)Tempoh masa diambil olehPTG telah membuatPTGperluBahagian Industri, PTGrombakan dalaman danmemastikanmerujuk kepada Jabatanmenukarkakitangankakitangan penggantiTeknikal untuk mendapatkanberkenaanuntukadalah lebih cekapulasan bagi 19 permohonanmengendalikan tugas lain.supayakelewatanadalah di antara 31 hinggatidak berlaku.201 hari.v)Tempoh masa menerimaTindakan mengemas kiniulasan daripada Jabatansistem doket dan sistemTeknikal adalah antara 22penyimpanan fail telahPihak Audit berpuashingga 273 hari.diambil.hati tindakan yangtelah diambil.vi)Setakat akhir bulan Ogos2008 hanya dua daripada 20permohonan tanah yangdisemak telah mendapatkeputusan daripada PTG.2.5.3.1 (b)BahagianPembangunan,Pejabat Tanah dan GalianNegeriii)Dua daripada 14 permohonanTindakanmenyeragamkanBayaranyangdikenakan caj prosesbayaran akan dibuat.dikenakanmestilahpermohonansejumlahmengikut kadar yangRM100. Caj ini tidakditetapkan.dinyatakan dalam perkara 20197

No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit 2007Peraturan Tanah Perak 1966.Kedudukan Masa KiniLaporan AuditSetakat 31 Mei 2010Ulasan AuditSebanyak 12 pemohon laindikenakanbayaranpermohonansejumlahRM30.00 di PTD Kerianseperti dinyatakan dalamPTP.iv)Tempoh masa untukSurat peringatan akanTindakan sewajarnyamendapat ulasan daripadadihantar kepada Jabatanperlu diambil olehJabatan Perikanan dan LKIMberkenaan bagi memastikanJabatan.adalah antara 22 hingga 361laporan diperoleh dalamhari.kadar segera.v)Setakat akhir bulan Julai 2008Pengarah Tanah dan GalianPejabat Tanah dankeputusan masih belumNegeri Perak belumGalian perlu proaktifdiperoleh bagi 14mendapat tarikh daripadasupaya mesyuarat inipermohonan yang disemakEXCO bagi mengadakandapatdilaksanakankeranaJawatankuasamesyuarat Ternakan AirdankeputusanTernakan Air tidakberkenaan.permohonanbolehbermesyuarat pada tahundicapai.2007 dan 2008.Jabatan Kerja RayaPembinaan Kampus KolejIslam Darul Ridzuan3.5.1.1(g)Laluan BerbumbungBerdasarkan kontrak, laluanLaluan berbumbung telahPihak Audit berpuasberbumbung perlu dibina darisiap dibina.hati dengan tindakanblok pentadbiran ke masjid,yang telah diambil.blok asrama ke blokpentadbiran/fakulti serta blokasrama ke pusat sumber.Lawatan Audit pada 24November 2008 mendapatilaluan tidak berbumbung telahdibina tetapi Sijil Siap Kerjatelah dikeluarkan pada akhirbulan Ogos 2008 sementarapembayaransejumlahRM384,874 telah dibuat.198

No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit 2007Kedudukan Masa KiniLaporan AuditSetakat 31 Mei 2010Ulasan AuditJabatan Agama IslamNegeri PerakPengurusan Kelas Al-QuranDan Fardhu Ain( KAFA )4.5.5Pengurusan Kewangan4.5.5.1(b)Penyata KewanganPenyata Kewangan tahunPenyata Kewangan masihJabatanperlu2000 hingga 2008 masihbelum disediakan.mengambiltindakanbelum disediakan.menyediakanPenyataKewanganPenyata PenyesuaianAkaun Amanahdan PenyataPenyesuaian Amanahdengan segera.Penyata Penyesuaian AkaunPenyataPenyesuaianAmanah tidak disediakanAkaun Amanah belumsejak Januari 2002.disediakan.3.5.5.1(e)Arahan AmanahArahan Amanah masih belummendapat kelulusan daripadaPegawai Kewangan Negeri.4.5.5.2 Daftar PelaburanKelulusan daripada PegawaiKewangan Negeri masihbelum diperoleh.Jabatan perlumendapatkankelulusan daripadaPegawai KewanganNegeri dengansegera supaya akaunamanah yangdiwujudkan adalahlengkap.Daftar Pelaburan tidakDaftar Pelaburan masihJabatanperludisediakan sejak tahun 2002.belum disediakan.menyediakanakaunpelaburandengansegerasupayapelaburandapatdiakaunkandengantepat.199

No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit 2007Pejabat Kewangan DanPerbendaharaan NegeriPerakPengurusan SistemPerakaunan BerkomputerStandard Kerajaan Negeri(SPEKS)5.5.6 Log Transaksi / Jejak AuditKedudukan Masa KiniLaporan AuditSetakat 31 Mei 2010Ulasan AuditGaris Panduan SPEKSmenetapkan Jejak Audithendaklah diback up dandisemak dari semasa kesemasa oleh pihakpengurusan. BagaimanapunLaporan Jejak Audit tidakdisediakan kerana ia hanyaboleh didapati denganbantuan pihak pembekal.Tanpa laporan ini, pihakpengurusan tidak dapatmengesan sebarang kejadianluar biasa seperti seranganvirus, prestasi sistem danmenjejaskan keselamatan.5.5.11 Service Level Agreement( SLA )Tindakan belum diambil olehPihak JANM untukmewujudkan Log Transaksisistem SPEKS.Log transaksi perludiwujudkan supayasebarang kejadianluar biasa dapatdikesan dengansegera.Sesalinan SLA yangsepatutnya disimpan olehPegawai Sistem Maklumatsebagai rujukan masih belumditerima daripada JANM.Lembaga Air PerakPengurusan Kualiti AirMinum6.5.1.1 Pewartaan kawasan tadahanair bagi Loji Sultan Idris ShahII dan Kg. Senin masih belumdibuat.Sesalinan SLA masih belumditerima.Permohonan mewartakantelah dibuat kepada PihakBerkuasa Negeri tetapibelum ada keputusan.SLA perlu sebagaibahan rujukanPegawai SistemMaklumat.Tindakan susulanperlu diambil olehLembaga Air Peraksupaya pewartaantidak tertangguh.200

No.Perenggan6.5.1.4(b)(i)Isu-Isu Laporan Audit 2007Ujian BakteriaAnalisis Audit terhadap 460sampel bagi tahun 2006hingga 2008 dari sumber airmentah Sg. Perak dan Sg.Kuak mendapati:• 59 sampel(12.8%)tidak mematuhiparameter TotalColiform.• 24 sampel(5.2%)tidak mematuhiparameter FaecalColiform.6.5.1.4 (c) Rekod Ujian MakmalKedudukan Masa KiniLaporan AuditSetakat 31 Mei 2010Pada Tahun 2009:Sg. PerakHanya dua daripada 49contoh air mengandungiTotal Coliform melebihi5,000 MPN/100ml.Sg. Kuak13 daripada 45 contoh airmengandungi Total coliformmelebihi 5,000 MPN/100ml.Ulasan AuditPada pandanganAudit, kualiti air di Sg.Perak dan Sg. Kuaksemakin baik.Berlaku 19 kali pelanggaranparameter warna di LojiSultan Idris Shah II padatahun 2008 iaitu antara 320hingga 450 TCU.Jabatan Perhutanan NegeriPerakPengurusan Hutan DanKepentingannyaAlam SekitarKepada7.5.2.2 Hutan Perlindungan TidakDiwartakanDaripada 349,602 ha hutanpengeluaran, seluas 72,236ha (20.7%) masih belumdiwartakan.Pada tahun 2009, sebanyak4,354 sampel diuji, terdapat138 (3.2%) contoh yangmencatatkan melebihi 300TCU.Jabatan telah mengemaskini maklumat pengelasanHutan Simpan Kekal (HSK)dan akan dikemukakankepada Kerajaan Negeriyang dijangkakan akandapatdiwartakansepenuhnya pada akhirtahun 2010.Pelanggaranparameter warnaadalah kecil keranaianya tidak bolehdikawal sepenuhnyaoleh Lembaga AirPerak disebabkanfaktor semula jadiiaitu hujan dan aktivitipertanian disepanjang tebingsungai.Pihak Audit berpuashati dengan usahayang dilakukan olehJabatan PerhutananNegeri. Bagaimanapuntindakan susulanperlu diambil olehpihak Jabatan supayapewartaan HSKsempurna pada tahun2010.201

No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit 20077.5.2.3 Pemansuhan/PengeluaranKawasan HSK TidakDiwartakan dan DigantiKedudukan Masa KiniLaporan AuditSetakat 31 Mei 2010Ulasan AuditSeluas 5,597 ha HSK telahdiluluskanpemansuhannyaoleh Pihak Berkuasa Negeri(PBN), bagaimanapun hanya1,939ha (34.6%) telahdiwartakan. Tiada maklumatpewartaan baki HSKmanakala kawasan yang diwarta dan dimansuhkanbelum diganti.Pewartaan dan penggantiankawasan HSK yangdimansuhkan adalah dibawah tanggung jawabPihak Berkuasa Negerisebagai kenyataan Seksyen12 Akta Perhutanan Negara1984 (APN 1984).KerajaanhendaklahmengambilpewartaanmenggantiHSK.NegerisegeratindakandankawasanPejabat SetiausahaKerajaan Negeri, PejabatKewangan Negeri, JabatanKerja Raya Dan PejabatDaerah Dan TanahPengkalan HuluPengurusanJabatanKenderaan8.5.1.3 Pemilihan Pusat ServisKenderaan8.5.1.4(b)Penyenggaraan ProtonPerdanaberjumlahRM262,256 (69.45%)dilakukan oleh Syarikat KintaTyres Sdn. Bhd. berbandingdengan Syarikat EON ServiceSdn. Bhd. berjumlahRM15,197 (4%).Pembayaran Dua KaliSemakan Audit mendapatitiga inbois berjumlahRM1,156.56bagipenyenggaraan kenderaanoleh Syarikat EON ServiceSdn. Bhd telah dibayar duakali.Mesyuarat LembagaTatatertib pada 21 Disember2009 memutuskan laporankesalahan tatatertibdikemukakan kepadaPengarah JabatanPerkhidmatan Bomba danPenyelamat Malaysia NegeriPerak kerana pegawaiberkenaan telah bertukar kesana.Satu surat pertuduhan telahdikeluarkan pada 23 Mac2010 kepada pegawaiberkenaan. Pihak PejabatSetiausaha Kerajaan NegeriPerak masih menunggurepresentasi daripadapegawai berkenaan.JabatanPerkhidmatan BombaDan Penyelamathendaklah bertindakmengambil tindakantatatertib.Pejabat SetiausahaKerajaan Negerihendaklah mengambiltindakan segeraterhadap pegawai ini.202

No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit 20078.5.2.2(a) Kenderaan Rosak BelumDilupuskanKedudukan Masa KiniLaporan AuditSetakat 31 Mei 2010Ulasan AuditSembilan buah kenderaandan jentera tidak ekonomikdibaiki masih disimpan di JKRCawangan Mekanikal Negeri,JKR Daerah Larut MatangDan Selama, Taiping, JKRDaerah Hulu Perak, Gerik danJKR Daerah Kinta.8.5.8 Pemeriksaan TahunanPerenggan 7.5.2 PekelilingPerbendaharaan Bil. 2 Tahun1980 menetapkan PegawaiPengangkutan hendaklahmengatur pemeriksaantahunan bagi setiapkenderaan untuk memastikankenderaan berada dalamkeadaan baik.Perakuan pelupusankenderaantelahdikeluarkan.Kenderaan akan dihantar keJKR Cawangan MekanikalNegeri untuk prosespemeriksaan tahunan.Pihak Audit berpuashati dengan usahayang telah diambilbagi memastikanpengurusankenderaan jabatanlebih cekap.16. PEMBENTANGAN LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA MENGENAI AKTIVITIJABATAN/AGENSI DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI PERAKMengikut Seksyen 9, Akta Audit 1957, Laporan Ketua Audit Negara mengenai AktivitiJabatan/Agensi Negeri Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri hendaklah dibentangkandalam Dewan Undangan Negeri seberapa segera yang boleh, selepas diaudit oleh KetuaAudit Negara. Perkara 107(2) Perlembagaan Persekutuan pula menghendaki Laporan KetuaAudit Negara mengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeridibentangkan dalam Dewan Undangan Negeri. Sehubungan itu, Laporan Ketua AuditNegara mengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri bagitahun 2008 telah dibentangkan di sidang Dewan Undangan Negeri pada 31 Mei 2010.17. MESYUARAT JAWATANKUASA KIRA-KIRA WANG AWAM NEGERIPada 7 Mei 2009, Dewan Undangan Negeri Perak telah melantik Jawatankuasa KirakiraWang Awam Negeri yang baru berikutan berlaku sekali lagi peralihan kuasa KerajaanNegeri Perak. Selaras dengan pelantikan baru, satu taklimat mengenai peranan dan203

tanggungjawab Jawatankuasa serta status perbincangan Laporan Ketua Audit Negara telahdisampaikan oleh Pengarah Audit Negeri Perak pada 10 November 2009. Pada tahun 2009,tidak ada mesyuarat Jawatankuasa diadakan untuk membincangkan Laporan Ketua AuditNegara bagi tahun 2005 hingga 2007. Sehingga 31 Mei 2010 sebanyak lima MesyuaratJawatankuasa membincangkan Laporan Ketua Audit Negara bagi tahun 2005 hingga 2007.Laporan Jawatankuasa terhadap Laporan Ketua Audit Negara bagi tahun 2002 hingga 2006yang telah selesai dibincangkan oleh Jawatankuasa masih belum dibentangkan di DewanUndangan Negeri Perak. Kerajaan Negeri hendaklah segera membentangkan laporan ini diDewan Undangan Negeri. Perkara yang dibincangkan semasa mesyuarat Jawatankuasaadalah seperti di Jadual 17.1.Jadual 17.1Mesyuarat Dan Lawatan Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam NegeriSetakat 31 Mei 2010Tarikh Jabatan/Agensi PerkaraTaklimat berhubung dengan bidang kuasa,peranan dan tanggungjawab Jawatankuasaserta status perbincangan Laporan Ketua AuditNegara telah disampaikan oleh Pengarah AuditNegeri.Mesyuarat bersetuju Laporan Ketua AuditTaklimatNegara Tahun 2004 mengenai PengurusanAhli Jawatankuasa KirakiraWang Awam NegeriJawatankuasaKewangan tidak perlu dibincangkan kerana isuisutersebut dibangkitkan semula dalam Laporan10 NovemberPerak2009Ketua Audit Negara bagi tahun 2005 hinggatahun 2008.Mesyuarat bersetuju mengadakan sesi soaljawab dengan Pengarah Jabatan Agama IslamPerak semasa mesyuarat yang akan datangberhubung Laporan Ketua Audit Negara Tahun2005.MesyuaratJabatan Agama Islam Mesyuarat meminta penjelasan PengarahJawatankuasaPerakJabatan Agama Islam Perak terhadap isu yangBil. 1/2010berbangkit berhubung Kajian Terhadap22 Februari 2010Pembinaan dan Pengurusan Pusat LatihanInstitut Tadbiran Islam Perak (INTIM) dalamLaporan Ketua Audit Negara Tahun 2005.Selepas sesi soal jawab, Ahli JawatankuasaKira-kira Wang Awam Negeri telah membuatlawatan susulan ke tempat berkaitan di INTIMbagi melihat kedudukan terkini.Jabatan Pengairan danSaliran PerakJawatankuasa mengadakan sesi soal jawabdengan Pengarah Jabatan Pengairan DanSaliran bagi mendapatkan penjelasan dankedudukan terkini berhubung perkara yangdibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara204

Tarikh Jabatan/Agensi PerkaraTahun 2005 berkaitan Kajian Terhadap ProjekTebatan Banjir Pekan Langkap Fasa I Dan IISerta Sungai Malai Pakej I. Jawatankuasamengesyorkan agar pihak Jabatan Pengairandan Saliran Perak sentiasa memantau kerjakerjapenyeliaan projek bagi memastikankeberkesanan projek terjamin.MesyuaratJawatankuasaBil. 2/201012 Mac 2010MesyuaratJawatankuasaBil. 3/201015 April 2010Ahli Jawatankuasa KirakiraWang Awam NegeriPerakJabatan PerhutananNegeri PerakPengarah Audit Negeri membentangkan isu-isuLaporan Ketua Audit Negara Tahun 2005berkaitan Kajian Terhadap Projek PembangunanJetty Wing dilaksanakan oleh MajlisPerbandaran Manjung dan Kajian TerhadapProgram Pembangunan Usahawan yangdilaksanakan oleh Perbadanan KemajuanNegeri Perak.Mesyuarat meminta penjelasan PengarahPerhutanan Negeri Perak terhadap isu yangberbangkit berhubung Kajian TerhadapPengurusan Hutan Lipur dalam Laporan KetuaAudit Negara Tahun 2006. Jawatankuasamenasihatkan Jabatan sentiasa berusahamemastikan tindakan di ambil supaya hartahartayang dimiliki di Hutan Lipur sepertikuarters kakitangan dan lain-lain kemudahandigunakan sepenuhnya dan disenggarakandengan baik.Majlis Sukan NegeriJawatankuasa mengadakan sesi soal jawabdengan Pengarah Majlis Sukan Negeri bagimendapatkan penjelasan dan kedudukan terkiniberhubung perkara yang dibangkitkan dalamLaporan Ketua Audit Negara Tahun 2006berkaitan Kajian Terhadap ProgramPembangunan Sukan. Jawatankuasa memintapihak Majlis Sukan Negeri membuat usahapenambahbaikan bagi memastikan programpembangunan sukan lebih berkesan dan teratur.Maklumat yang memerlukan perhatian pihaktertinggi pengurusan Majlis Sukan Negara perludisampaikan dengan lebih berkesan bagimengelakkan berlaku kerosakan danpembaziran peralatan sukan yang dibeli bagimenjayakan program pembangunan sukan.205

Tarikh Jabatan/Agensi PerkaraMajlis Daerah TanjongMalimJawatankuasa meminta penjelasan YangDipertua Majlis Daerah Tanjong Malim danberpuas hati dengan keterangan terhadap isuyang berbangkit berhubung Kajian TerhadapPengurusan Kutipan Tunggakan Hasil dalamLaporan Ketua Audit Negara Tahun 2006.Jawatankuasa mengesyorkan agar pihakpengurusan Majlis Daerah Tanjong Malimsentiasa mengkaji kaedah penambahbaikandalam usaha untuk mengutip tunggakan hasilMajlis.MesyuaratJawatankuasaBil. 4/20103 Mei 2010Ahli Jawatankuasa KirakiraWang Awam NegeriPerakAhli Jawatankuasa KirakiraWang Awam NegeriPerakPengarah Audit Negeri membentangkan isu-isudan kedudukan terkini Laporan Ketua AuditNegara Tahun 2006 bagi Kajian TerhadapProjek Pengurusan Permohonan danPemberimilikan Tanah yang dilaksanakan olehPejabat Tanah Larut Matang, Taiping. PengarahAudit Negeri juga turut membentangkan isu-isuAudit dan kedudukan terkini bagi duapengauditan pengurusan syarikat subsidiariKerajaan/Agensi yang turut dilaporkan dalamLaporan Ketua Audit Negara Tahun 2006.Syarikat subsidiari terbabit ialah Syarikat MajuKayu Sdn. Bhd. dan Syarikat YP NomineesHoldings Sdn. Bhd. Jawatankuasamemaklumkan telah berpuas hati dengantindakan yang diambil oleh agensi.Pengarah Audit Negeri membentangkan kajianyang terlibat dan isu-isu Audit dalam LaporanKetua Audit Negara Tahun 2007. Pengarahmemaklumkan Jawatankuasa terdapat limakajian prestasi, satu pengauditan pengurusansyarikat kerajaan negeri dan sembilanjabatan/agensi terlibat dengan pengauditanpengurusan kewangan berdasarkan indeksakauntabiliti. Kajian dan Jabatan/Agensi terlibatyang dibentangkan seperti berikut:1) Pengurusan Program RancanganPerumahan Awam Kos Rendah (PejabatSetiausaha Kerajaan Bahagian PerumahanAwam);2) Pengurusan Pendaftaran Tanah Berkomputer(Pejabat Tanah dan Galian Negeri dan206

Tarikh Jabatan/Agensi PerkaraPejabat Tanah Daerah Manjung);3) Pembinaan dan Pengurusan KompleksMahkamah Syariah Negeri Perak (JabatanKehakiman Syariah Negeri Perak);4) Pengurusan Loji Rawatan Air (Lembaga AirPerak);5) Pengurusan Pelupusan Sisa Pepejal (MajlisPerbandaran Taiping).6) Pengurusan Syarikat Ladang Lekir Sdn. Bhd.Jawatankuasa bersetuju mengadakan sesi soaljawab dengan Ketua Hakim Syarie JabatanKehakiman Syariah dan kontraktor terlibatdengan pembinaan Mahkamah Syariah NegeriPerak pada mesyuarat yang akan datangberhubung Laporan Ketua Audit Negara Tahun2007.MesyuaratJawatankuasaBil. 5/201018 Mei 2010Jabatan KehakimanSyariah PerakJabatan Kerja Raya Kinta,PerakJawatankuasa mengadakan sesi soal jawabdengan Ketua Hakim Syarie, JabatanKehakiman Syariah Perak dan wakil PengarahJabatan Kerja Raya Kinta Perak bagimendapatkan penjelasan dan kedudukan terkiniberhubung perkara yang dibangkitkan dalamLaporan Ketua Audit Negara Tahun 2007berkaitan Kajian Terhadap Pembinaan danPengurusan Kompleks Mahkamah NegeriPerak. Jawatankuasa menasihatkan pihakJabatan Kehakiman Syariah Perak lebih prihatindan memantau pelaksanaan projek pembinaansupaya kualiti binaan bangunan lebih terjamin.207

208

PENUTUP

210

PENUTUPSecara keseluruhannya, tidak banyak kemajuan yang dapat dilaporkan berhubung denganpelaksanaan program/aktiviti oleh Jabatan/Agensi. Seperti mana yang telah dilaporkandalam Laporan Ketua Audit Negara bagi beberapa tahun yang lalu, sungguhpunprogram/aktiviti telah dirancang dengan baik, namun dari aspek pelaksanaan danpemantauannya, masih ada beberapa kelemahan yang jika tidak diperbetulkan bolehmenjejaskan pencapaian objektif yang telah ditetapkan.Antara faktor utama yang menyebabkan wujudnya kelemahan adalah antaranya kuranglatihan diberi kepada pegawai terlibat serta tidak ada penyeliaan yang berkesan terhadapkerja-kerja yang dilaksanakan oleh kontraktor dan vendor. Jika kelemahan tersebut tidakdiberi perhatian yang serius dan tidak diperbetulkan, ia boleh menjejaskan pencapaianobjektif aktiviti/program berkenaan serta menjejaskan imej Kerajaan Negeri danperkhidmatan awam.Beberapa Jabatan/Agensi yang terlibat telah mengambil tindakan pembetulan selepasmendapat teguran daripada pihak Audit, namun bagi mengelakkan kelemahan yang samadaripada berulang, langkah pembetulan perlu dibuat secara berterusan. Pegawai Pengawalyang terlibat juga perlu mengatur supaya pemeriksaan secara menyeluruh dijalankan untukmenentukan sama ada kelemahan yang sama juga berlaku di program/aktiviti lain yang tidakdiaudit dan seterusnya mengambil tindakan pembetulan yang sewajarnya.JABATAN AUDIT NEGARAPutrajaya8 Jun 2010211

212