Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Vol : 1 : # aMk 6 10/11/2021
‘lKnAU mhFpµcfieq iksfn ivroDI srkfr qy 3 kfly
kfƒnF dy qfbUq ‘c sfibq hovygI afKrI ikWl’ : itkYq
gfjæIafbfd. X¨pI dI rfjDfnI
lKnAU ivWc 22 nvµbr ƒ iksfn
jQybµdIaF vWloN ieWk iksfn
mhFpµcfieq df afXojn kIqf
jfvygf» ies iksfn mhFpµcfieq ivWc
mujæWPrngr qoN vI ijafdf iksfnF dy
ihWsf lYx dI gWl khI jf rhI hY»
ies mhFpµcfieq dy sbµD ‘c hux
iksfn afg¨ rfkyÈ itkYq ny vI ieWk
tvIt kIqf hY» itkYq ny ikhf ik ieh
mhFpµcfieq ieiqhfsk hovygI»
itkYq ny afpxy tvIt ‘c iliKaf ik,
“lKnAU ‘c 22 nvµbr dI iksfn
mhfpµcfieq df afXojn ieiqhfsk
hovygf» dI ieh mhfpµcfieq iksfn
ivroDI srkfr aqy iqµn kfly kfƒnF
dy iKlfP qfb¨q ivWc afKrI ikWl
sfibq hovygI» hux p¨rvFcl ivWc vI
aµndfqf df aµdoln hor qyjæ kIqf
jfvygf»” ies qoN pihlf sµXukq
iksfn morcy ny 26 akq¨br ƒ
lKnAU ivWc hox vflI iksfn mhfpµcfieq
ƒ rWd kr idWqI sI» hux
ieh mhFpµcfieq sµXukq iksfn
morcf vWloN 22 nvµbr ƒ krvfeI
jfvygI» ies mhFpµcfieq rfhIN
sµXukq iksfn morcf kyNdr srkfr
vWloN ilaFdy gey iqµn KyqI kfƒnF
KiælfPæ afvfjæ bulµd krygf» ies qoN
pihlF iksfn afg¨ rfkysæ itkYq ny
icqfvnI idWqI sI ik jykr 26 nvµbr
qWk iksfnF dIaF mµgF p¨rIaF nf
kIqIaF geIaF qF Auh agly idn
idWlI dIaF sfrIaF srhWdF ‘qy
tYNt lgf ky afpxf aµdoln hor
qyjæ krngy» iËkrXog hY ik bIqy
11 mhIinaF qoN vI ijafdf smyN qoN
iksfn kyNdr srkfr vWloN pfs
kIqy gey KyqIbfVI kfƒnF df
ivroD kr rhy hn» idWlI dIaF
br¨hF ‘qy zty iksfnF dy aµdoln ƒ
26 nvµbr ƒ ieWk sfl vI p¨rf ho
jfvygf» iesy kfrn hux iksfnF ny
vI aµdoln ƒ qyË krn leI
rxnIqI bxfAuxI Èur¨ kr idWqI
hY» dWs dyeIey ik iksfn nvyN
KyqIbfVI kfƒnF ƒ rWd krn aqy
‘qy pWkf kfƒn bxfAux dI mµg kr
rhy hn» ies msly ƒ lY ky
iksfnF aqy srkfr ivckfr 11
dOr dI gWlbfq vI hoeI sI, pr
msly df hWl nhIN inkilaf»
36000 Tykf krmcfrIaF ƒ pWkf
krygI pµjfb srkfr: cµnI
cµzIgVH. pµjfb dy muWK mµqrI
crnjIq isµG cµn ny aWj ikhf hY
ik rfj srkfr 36000 Tykf
krmcfrIaF ƒ pWkf krygI» aWj
ieQy pWqrkfrF nfl gWlbfq
kridaF AunHF ikhf ik aYzvokyt
jnrl eypIaYWs idEl df
asqIÌf mn˨r kr ilaf igaf
qy nvyN zIjIpI leI vI srkfr
pYnl ByjygI» lokF ƒ rfhq df
aYlfn kridaF ikhf ik srkfr
ny ryq dI kImq qYa krdy hoey
KudfeI aqy BrfeI df ryt 5[50
rupey kr idWqf hY» ies mOky
pµjfb kFgrs nyqf nvjoq isµG
isWD¨ vI hfjær sn»
afm nfgirkF dIaF hWiqafvF ƒ dyKidaF kyNdrI blF dIaF hor kµpnIaF kÈmIr ByjIaF
nvIN idWlI. kÈmIr ivWc
dihÈqgrdF vWloN afm nfgirkF dIaF
kIqIaF jf rhIaF hWiqafvF dy
mfmilaF ivWc vfDy ƒ dyKidaF
sIeypIaYP dy 5500 hor jvfnF ƒ vfdI
Byijaf igaf hY» aiDkfrIaF ny
mµglvfr ƒ ieh jfxkfrI idWqI» AunHF
ikhf ik surWiKaf ƒ mjæb¨q krn aqy
jæmIn qy surWiKaf blF dI qfienfqI
idKfAux dI rxnIqI qihq sIeypIaYP
dIaF nvINaF kµpnIaF vfdI ivWc
ByjIaF geIaF hn» aiDkfrIaF ny
inAUjæIlYNz iKælfPæ lVI dOrfn roihq
Èrmf sµBflxgy BfrqI tIm dI kmfn
nvIN idWlI. roihq Èrmf ƒ
inAUjæIlYNz KiælfPæ KyzI jfx vflI lVI
leI BfrqI tI-20 tIm df kpqfn
bxfieaf igaf hY» ivrft kohlI aqy
hfridk pµizaf lVI dOrfn BfrqI tIm
df ihWsf nhIN hoxgy» Bfrq aqy
inAUjæIlYNz ivcfly 17 nvµbr qoN iqµn
tI-20 kOmFqrI aqy do tYst mYcF dI
lVI df afgfjæ hovygf» qyjæ gyNdbfjæ
hrÈl ptyl, vYNktyÈ aeIar, muhµmd
sIrfj qy sInIar iPrkI gyNdbfjæ
sujvyNdr cihl ƒ inAUjæIlYNz KiælfPæ
tI-20 lVI leI BfrqI tIm ivWc
Èfml kIqf igaf hY»
dWisaf ik kyNdrI gRih mµqrfly ny
akq¨br ivWc inrdyÈ idWqf sI ik
afm nfgirkF dIaF hWiqaf dy
mWdynjær kyNdrI blF dIaF lgpg 55
nvINaF kµpnIaF vfdI ivWc qfienfq
kIqIaF jfxIaF cfhIdIaF hn» AunHF
ikhf ik ies sbµDI aKIrlIaF pµj
kµpnIaF agly hPæqy qk vfdI ivWc
qfienfq ho jfxgIaF» ienHF ivWc 25
kµpnIaF sIafrpIaYP aqy bfkI
bIaYsaYP dIaF hn» sIeypIaYP dI
iek kµpnI ivWc 100 jvfn huµdy hn»
JfrKµz: CWT pUjf smfgm dOrfn cfr bWcy zuWby
igrIzIh. JfrKµz dy
igrIdIh jiælHy ivWc ieWk
CWT p¨jf smfgm dOrfn
cfr bWcy zuWb gey» pulIs
aiDkfrI ny dWisaf ik
ieh Gtnf Aus smyN
vfprI jdoN mµgrozIh ipµz
ivWc ieh bWcy aOrqF nfl
ieWk nyVlI ndI ivWc
nhfAux aqy CWT p¨jf
leI pRsfd bxfAux vfsqy
pfxI ilafAux leI gey
sn» pulIs aiDkfrI ny
dWisaf ik sfry bWcy 10 sfl qoN GWt
Aumr dy sn» imRqkF dI pCfx muµnf
isµG puWqr mhyÈ isµG, suhfnf kumfrI
puWqrI mdn isµG, sonfkÈI kumfrI
puWqrI itµk¨ isµG aqy dIksæf kumfrI
puWqrI ajy Èrmf vjoN hoeI hY» dIksæf
kumfrI bokfro rihµdI sI jo ieWQy
mµgrozIh ivWc afpxI dfdI kol CWT
df iqAuhfr mnfAux leI afeI sI»
2 10/11/2021 KbrF
www.samajweekly.com
lKImpur ihµsf kys: suprIm kort vWloN hfeI kort dy jWj dI ingrfnI hyT jFc krvfAux dy sµkyq
nvIN idWlI. AuWqr pRdysæ dy lKImpur
KyVI ivWc 3 akq¨br ƒ hoeI ihµsf dy
dOrfn cfr iksfnF aqy ieWk pWqrkfr
ƒ jIp nfl kucly jfx aqy iqµn
Bfjpf vrkr BIV dy hWQoN mfry jfx
dykys dI suxvfeI aWj suprIm kort
ivWc hoeI qF kort ny ikhf ik sfbkf
jWj jsits rxjIq isµG jF pµjfb
hirafxf hfeI kort dy sfbkf jWj
rfkysæ kumfr ƒ jFc sONpI jf skdI
hY»kort ny ikhf ik Auh dyKxgy ik
iqµnF kysFivWcikvyN cfrjsæIt dfier
hoeI hY» Bfrq dy cIP jsits aYnvI
rfmµnf ny aWj dI suxvfeI mOky ikhf
ik ‘asIN ies kys dI styts irport
dyKI hY, iesivWc kuJ vI nvF nhIN,
asIN jo afs krdy sI,Auh kuJ nhIN»
AuWqr pRdysæ srkfr ƒ iPr
adflq qoN JfVF peIaF
10 idn smF idWqf sI, koeI gWl aWgy
nhIN vDI» Pæon irkfrz dI jFc nhIN
hoeI» kuJ ku gvfhF dy ibafn hoeyaqy
lYb dI irport qWk nhIN afeI»’AuWqr
pRdysæ srkfr dy vkIl hrIsæ sflvy
ny ikhf, ‘lYb ny ies 15 nvµbr qWk
irport dyxI hY»’ suxvfeI krdy
d¨sry jWj jsits ihmf kohlI ny
ikhf, ‘isrP ieWk dosæI afsæIsæ imsærf
df Pon jæbq kIqf hY, kI bfkI dosæI
Pon nhIN vrqdy? ies AuWqyAuWqr
pRdysæ srkfr dy vkIl hrIsæ sflvy
ny ikhf, ‘kuJ dosæI kihµdy hn ik AunHF
kol Pæon hI nhIN hY» asIN kfl zItyl
ƒ iPrmµgI hY»’ jsits kohlI ny
ikhf, ‘kI qusIN afn irkfrz kihµdy ho
ik dosæIaF dy kol Pon nhIN» eydF
lgdf hY ik ieWk dosæI ƒ pihl idWqI
jf rhI hY»’ hrIsæ sflvy ny ikhf,
‘ipClI vfr ies kys ivWc kuJ lokF ny
dKl idWqf qy afpxy kys ivWc koeI
kfrvfeI nF hox dI gWl khI sI» jdoN
ibafn dyxƒ bulfieaf qF Auh dosæIaF
dy hWk ivWc gvfhI dyx lWgy sI» ies
leI AunHF df ibafn drj nhIN kIqf
igaf»’
jsits kohlI ny ikhf, ‘qusIN 13
dosæIaF ivWcoN isrPæ 1 df mobfeIl
jæbq kIqf hY» irport ivWc ikWQy
drj hY ik bfkI dosæIaF ny afpxy Pon
suWt idWqy?’hrIsæ sflvy ny ikhf, ‘ieh
sæfied nf iliKaf hovy, pr sfzy kol
sfiraF dy nµbr hn» kfl zItyl mµgy
gey hn»’ ies qoN bfad cIP jsits
aYWn vI rfmµnf ny ikhf, ‘asIN iksfn,
pWqrkfr qy Bfjpf vrkrF iqµnF kql
kysF dI jFc cfhuµdy hF»’ jsits
s¨rIaf kFq ny ikhf, ‘sfƒ lWgdf hY
ik ivsæysæ jFc tIm (aYWs
afeItI)kysFdf Prk nhIN krdI»
asIN ingrfnI df ijæµmf iksy hor hfeI
kort dy sfbkf jWj ƒ dyxf cfhuµdy hF»
pµjfb aqy hirafxf hfeI kort dy
sfbkf jWjjsits rxjIq isµG jF
jsits rfkysæ kumfr ƒ ijæµmyvfrI
idWqI jf skdI hY» ieh sfbkf jWj
XkInI krngy ik iqµnF kysFivWc
cfrjsæIt dfier kIqI jfvy»’ ies
AuWqyhrIsæ sflvy ny ikhf, 'mYƒ ies
bfry inrdysæ lYxy pYxgy» jFc ivWc
pqf lWgf ik pWqrkfr ksæXp ƒ vI
gWzI ny kucl idWqf sI» ies leI Aus
kys ƒ iksfnF dy kql nfl sbµDq
isækfieq nfl joiVaf igaf hY»’
zfktrI sIt ivkrI mfmlf : puls ny hurIaq nyqf sxy 9
iKlfP kys clfAux dy leI gRih ivBfg qoN mn˨rI mµgI
sRIngr. pfiksqfn ivclIaF aYm bI
bI aYs sItF kÈmIrI ividafrQIaF ƒ
vycx qy Aus pYsy dI aWqvfd leI
Pµizµg aqy smrQn ke¨ hurIaq nyqf
aqy dWKxI kÈmIr ivcly ieWk vkIl
sxy 9 jixaF dy iKlfP kys clfAux
leI gRih ivBfg df ruÉ kIqf hY»
puls dy krfeIm jFc sYl dy kfAUNtr
ieµtYlIjYNsivµg kÈmIr (sI afeI ky)
ny bIqy sfl julfeI ivWc ies df kys
drj kIqf sI» sI afeI ky ƒ pqf
lWgf sI ik hurIaq nyqfvF sxy keI
lokF ny kuJ isWiKaf slfhkfr sµsQfvF
nfl BfeIvflI kIqI aqy pfiksqfn
ivWc aYm bI bI aYs sItF qy hor keI
kfljF aqy X¨nIvristIaF ivWc
pyÈyvr korsF dIaF sItF vycdy hn»
ivµg ny kÈmIrI ividafrQIaF ƒ
pfiksqfn ivWc aYm bI bI aYs sItF
vycx aqy Auh pYsf dihÈqgrdI
vfsqy Pµizµg qy smrQn leI vrqx
Samaj
Weekly
smfj vIklI
Editor-in-chief
Devinder Chander
+44 7878 456 484
Editor
Manohar Birdi
+44 7411 251 804
Managing Editor
Rajveer Samra
+44 7412 970 999
Editorial Office
Samaj Weekly
Samaj Media Enterprise Ltd
46 Summer Road
Erdington,Birmingham UK
B23 6UR
+44 7878 456 484
+44 121 565 4810
info@samajweekly.com
samajweekly@gmail.com
hr p®kfr dy vpfrk aqy klfsIPfeIz
ieÈiqhfr dyx leI sµprk kro»
dy doÈ hyT bIqy agsq ivWc hurIaq
nyqf muhµmd akbr BWt aqy iqµn
hornF ƒ igRPqfr kIqf aqy ies sbµD
ivWc kÈmIr GftI ivWc drjn qoN vWD
Cfpy mfry sn»sI afeI ky ny jFc mgroN
jµm¨-kÈmIr dy gRih ivBfg kol phuµc
kr ky gYr kfƒnI srgrmIaF rok¨
kfƒn (X¨ ey pI ey) hyT9 jixaF dy
iKlfP kys drj krn dI mn˨rI mµgI
sI» aiDkfrIaF muqfbk jFc dOrfn
imly sb¨qFqoN pqf lWgf hY ik dfKilaF
qoN imilaf pYsf kuJ dihÈqgrd
Drm qbdIlI df mfmlf: ey tI aYs vWloN
mOlfnf Aumr gOqm df puWqr abduWlf iÊRÌqfr
lKnAU. X¨ pI ey tI aYs ny ÊYrkfƒnI
Drm qbdIlI gYNg dy isµzIkyt
nfl juVy mOlfnf Aumr gOqm dy
puWqrabduWlf ƒ gOqm buWD ngr Kyqr
ivWcoN iÊRÌqfr krn df dfavf kIqf
hY» Auh nvIN idWlI dy jfmIaf ngr df
vfsI dWisaf igaf hY»
ÊYr-kfƒnI Drm qbdIlI dy kys
ivWcaWj qk Bfrq 16 iÊRÌqfrIaF ho
cuWkIaF hn» ienHF ivWc mOlfnf Aumr
gOqm qy mOlfnf klIm isdIkI Èfml
hn» Drm qbdIlI isµzIkyt clfAux
leI ivdyÈF qoN BfrI Pµizµg kIqI geI
sI» Aumr gOqm qy Aus dy sfQIaF ƒ
ivdyÈF qoN lWgBg 57 kroV rupey
Pµizµg hvflf aqy hornF qrIikaF nfl
imly sn» ies dy Krcy df vyrvf Aumr
gOqm aqy Aus dy sfQI nhIN dy sky»
AunHf dy KfiqaF ivWcoN X¨ ky, amrIkf
aqy hor KfVI dyÈF qoN vI BfrI mfqrf
ivWc hvflf aqy hornF ZµgF nfl pYsy
afAuxf sfbq hoieaf hY» jFc ivWc
ieh gWl not kIqI geI ik abduWlf
puWqr gOqm Drm qbdIl krn vfly
lokF ƒ pYsy vµzdf sI» Auh Drm
qbdIlI isµzIkyt dy sih doÈIaF
jhFgIr aflm, kOsr aqy Prfj Èfh
nfl isWDy qOr AuWqy srgrmI nfl
DiVaF ƒ vI idWqf igaf»
ies kys nfl kWtVpµQI hurIaq
kfnPrµs AuWqy pfbµdI lfAux ivWc
mWdd iml skdI hY, ikAuNik hurIaq
kfnPrµs dy ieWk gruWp sflvyÈn Prµt
df muKI muhµmd akbr BWt AurP ËPr
BWt AunHF 9 jixaF ivWc Èfml hY,
ijnHF dy iKlfP X¨ ey pI ey qihq kys
clfAux dI mn˨rI mµgI geI hY»
ies dy sµbµD ivWc aiDkfrIaF ny
dWisaf ik jFc dOrfn kuJ gvfhF ny
sµkyq idWqy hn ik pfiksqfn dI
KuPIaf eyjµsI afeI aYs afeI dy
idmfg dI Aupj ies ‘pRogrfm’hyT
dfKlf lYx leI keI prvfrF ny
hurIaq nyqfvF nfl sµprk kIqf
sI» ies pRogrfm df mksd mfry
gey dihÈqgrdF dy prvfrF ƒ aYm
bI bI aYs aqy ieµjInIairµg sItF
muPq dy ky dihÈqgrdI ƒ hWlfsæyrI
dyxf sI»
juiVaf hY» mOlfnf Aumr gOqm vWloN
clfey jFdy al Pfr¨KI mdrWsf aqy
msijd dy nfl hI ieslfimk dfavf
sYNtr df kµm vyKdf hY»abduWlf dy
vWK-vWK KfiqaF ivWcaWj qk 75 lWK
rupey afAuxf sfbq huµdf hY» ies ivWc
lWgBg 17 lWK rupey ivdyÈF qoN afey
hn» ienHF pYisaF ƒ abduWlf afpxy
ipqf aqy hor sih doÈIaF nfl iml ky
Drm qbdIl krn vfly ivakqIaF ƒ
vµzdf sI» mulËm abduWlf Drm
qbdIlI dyisµzIkyt df aihm mYNbr hY
qy mOlfnf Aumr gOqm dy Drm qbdIlI
dy sB kµmF ivWc pRmuWK sihXogI hY»
gvrnr milk df Pyr inÈfnf: kuWqf vI mry qF idWlI dy nyqf sog
sµdyÈ idµdy ny, 600 iksfn mrn df ieWk vI mqf pfs nhIN hoieaf
jYpur. myGfilaf dy gvrnr siqafpfl
milk ny iksfn aµdfln bfry ieWk vfr
iPr modI srkfr AuWqy bhuq iqWKf hmlf
kIqf hY» aWjkWlH keI vfr iksfnF dy
muWdy dy kfrn srkfr aqy Bfjpf bfry
lfeIn qoN ht ky bolx vfly gvrnr
milk ny spWÈt ikhf ik Auh idWlIdy
AunHF 2-3 lokF dI ieWCf dy iÉlfÌ bol
rhy hn, ijnHF ny AunHF ƒ gvrnr
bxfieaf hY qy jdoN Auh kihxgy qF Auh
ahudy qoN hWt jfxgy» milk ny ikhf ik
iksfn aµdoln ivWc 600 lok ÈhId ho
gey qF lok sBf ivWc mqf pfs nhIN
hoieaf, jd ik idWlI dy afg¨ jy kuWqf vI
mr jfvy qF sog sµdyÈ jfrI krdy
hn»milk ny ieh vI ikhf ik hfl hI
ivWc mhfrfÈtr dy hspqfl ivWc aWg
lWgx kfrn 5-7 lokF dI mOq hoeI»
AunHF dI mOq AuWqy idWlI qoN sog sµdyÈ Byjy
gey» sfzy vrg dy lok vI iksfnF dI
mOq AuWqypfrlImYNt ivWc sog mqy leI
nhIN boly, mYƒ ies df duWK hY» jYpur
ivWc ieWk pRogrfm ivWc siqafpfl
milk ny ikhf, ‘dyÈ ivWcaWj qk ieµnF
vWzf aµdoln nhIN hoieaf, ijs ivWc 600 lok ÈhId hoey
hox» kuWqf vI mr jfvy qF idWlI dy lIzrF df sog sµdyÈ clf
jFdf hY, pr 600 iksfnF df mqf lok sBf ivWc pfs nhIN
hoieaf» AunHf ikhf, ‘aWj ieh iksfnF df mslf hY, jy mYN
kuWJ khF qF ivvfd huµdf hY» ieh aÉbfrF vfly aijhf kr
idµdy hn ik mYN do hÌqy qk AuzIk krdf hF ik idWlI qoN koeI
tYlIÌon afeygf» gvrnr ƒ ies qrHF htfieaf nhIN jf
skdf, pr myry suBicµqk kihµdy hn ik ieh kuJ bolx qoN
ht jfvF» ÌysbuWk AuWqy ilKdy hn ik jdoN quhfƒ ieµnf
mihs¨s huµdf hY qF asqIÌf ikAuN nhIN idµdy, mYN kihµdf hF ik
pWqrkfrF dI loV
kI quhfzy bfp ny nhIN bxfieaf»'' milk ny ikhf, ‘mYƒ
idWlI ivcly 2-3 vWzy lokF ny bxfieaf hY, mYN AunHF dI ieWCf
dy ivruWD boldf hF, mYƒjdoN ahudf CWzx leI kihxgy, mYN
ieWk imµt vI nhIN lfvFgf»’ gvrnr milk ny ikhf ik
iksfn aµdoln df asr BfrqI ÌOjF AuWqy vI ipaf hY» EQy
iksfnF dy puWqr vI hn» kuJ vI ho skdf hY» qusIN aWj
qkVy ho» lVfeI huµdI hY qF ienHF iksfnF dy muµzy ÈhId huµdy
hn» kfrigl ivWc srkfr df ks¨r sI qy kImq iksfnF dy
bWicaF ny adf kIqI» sfzy nfl byiensfÌI huµdI hY» iksy
idn lok ies AuWqy pRqIikiraf krdy hn» aWj qWk iksfnF
ny ieWk kµkr vI nhIN mfiraf»
ieµglYNz dy hr ielfky ’c pWqrkfrF dI loV hY, pWqrkfrqf df ÈOk rWKx
vfly afpxI C.V. email: samajweekly@gmail.com AuWqy Byj skdy hn»
Editor-in-chief : Devinder Chander
Mob: 07878 456 484
not : pWqrkfrqf df qjurbf rWKx
vfly ƒ pihl idqI jfvygI»
www.samajweekly.com
KbrF
10/11/2021
gurduafrf colf sfihb ivWc siQqI qxfapUrn, ismrnjIq isµG mfn dy puWqr AuWqy kys drj
3
pfiel. ipµz GuzfxI klF dy ieiqhfsk gurduafrf
colf sfihb ivWc keI idnF qoN gur¨ Gr dy pRbµDF
bfry ipµz qy ielfky dI sµgq aqy ÈRomxI kmytI
ivcfly ivvfd cWl irhf sI, pr kWlH siQqI EdoN
qxfap¨rn ho geI jdoN akflI dl aµimRqsr dy
srpRsq ismrnjIq isµG mfn dy puWqr BfeI
eImfn isµG mfn eyQy gurduafrf sfihb dy mYnyjr
gurjIq isµG nfl ÈRomxI kmytI dy mfVy pRbµDF,
brgfVI kFz qy gur¨ gRµQ sfihb dy 328 pfvn
sr¨pF bfry gWl kr rhy sn» ies mOKy aYs aYc E
pfiel ny jdoN eImfn isµG ƒ ÈFqI nfl gWl krn
ƒ afiKaf qF BfeI mfn Qfxf muKI nfl kOVf pyÈ
afey» AunHF Qfxf muKI AuWqy lIzrF dI rfKI krn dy
doÈ lfey, ijs mgroN aYs aYc E krnYl isµG ny
suKbIr bfdl vWloN dosæ sfzy AuWqy kys pfAux leI zI
jI pI shoqf AuWpr muWK mµqrI cµnI dbfa pf irhf
PgvfVf. akflI dl dy pRDfn
suKbIr isµG bfdl ny ikhf hY ik muWK
mµqrI crnjIq isµG cµnI aqy gRih
mµqrI suKijµdr isµG rµDfvf kotkp¨rf
golIkFz kys ivWc hfeI kort dy kihx
AuWqy bxfeI ivsæysæ jFc tIm ‘aYWs
afeI tI’ nfl roË mIitµg krdy hn,
ies df mksd jFc ƒ akflI
lIzriÈp dy iKlfP kys pfAux
vWlmoVnf hY»
ieWQy pRYs kfnPrµs ivWc suKbIr
isµG bfdl ny ikhf ik aYWs afeI
tIaPsrF ƒ ikhf jf irhf hY ik ies
kys ivWc akflI lIzriÈp ƒ Psf
dyx» ies qoN ielfvf bfdl prvfr dy
iKlfP J¨Ty ibafn drj krn leI
ikhf jf irhf hY» AunHf ikhf, ‘‘myry
kol pWkI s¨cnf hY ik zI jI pI
iekbfl pRIq isµG shoqf ƒ ikhf igaf
hY ik aijhy lokF dI pCfx kIqI jfvy,
jo ies kys ivWc akflI lIzriÈp ƒ
Psf skx»'' AunHF ikhf ik muWK mµqrI
cµnI vI kYptn amirµdr isµG dy
rfhqur rhy hn, ijs qoN lWgdf hY ik
isWK sµgq ƒ iensfP dyxf AunHF dI
pihl nhIN hY» AunHF kFgrs AuWqy
byadbI ijhy gµBIr muWdy AuWqy isafsq
krn dy vI doÈ lfey» ies mOky AunHf ny
vfadf kIqf ik s¨by ivWc akflI dl
srkfr bxndy bfad AunHF df ies
kys ivWc inaF XkInI bxfAuxf idRVH
sµklp hY»
suKbIr isµG bfdl ny ikhf, ‘‘mYN
pihlF vI isWK sµgq qoN muafPI mµgI hY
aqy iPr vI mµgFgf» ieh ies leI
kIqf ik kFgrs ny AunHF AuWqykys dI
jFc sI bI afeI dy hvfly krn df
dbfa pfieaf sI» srkfr bdlx
ipWCoN kFgrs srkfr ny kys sI bI
afeI qoN vfps lY ilaf, ijs kfrn
iensfP imlx ivWc byloVI dyrI ho
geI»''AunHF ikhf ik akflI-bspf
srkfr dy rfj ivWc nf isrP ies kys
dI jFc hovygI,sgoN ks¨rvfrF ƒ sËf
vI idWqI jfvygI»
muWK mµqrI dI koTI Gyrn df mfmlf: ibkrm isµG
mjITIaf smyq 23 jixaF iÉlfÌ kys drj
cµzIÊVH. pµjfb ivWc mihµgfeI aqy sfl 1984 dy dµigaF
dy ivruWD akflI dl bfdl vWloN pµjfb dy muWK mµqrI
crnjIq isµG cµnI dI koTI dy iGrfE dOrfn hµgfmf krn
AuWqycµzIgVH dy sYktr-3 dI Qfxf puls ny aµimRqsr dy
hlkf mjITf qoN ivDfiek ibkrm isµG mjITIaf smyq 23
nfmjæd lokF qoN ielfvf hor vrkrF dy iÉlfÌ kys drj
kIqf hY»
puls ny mjITIaf dy nfl luiDafxf dy sfbkf ivDfiek
mhyÈ ieµdr gryvfl, r¨pngr dy sfbkf ivDfiek dljIq
isµG cImf, mukqsr sfihb dy ivDfiek kµvr isµG roËI
brkµdI aqyafdmpur dy ivDfiek pvn tIn¨, pitaflf dy
sfbkf ivDfiek surjIq isµG rWKVf, zyrfbWsI dy ivDfiek
aYn ky Èrmf, anµdpur sfihb dy sfbkf aYWm pI mYNbr pRym
isµG cµd¨mfjrf, X¨Q akflI dl dy muKIprmbµs isµG bµtI
romfxfaqy hornF ƒ dosæI bxfieaf hY» ieµspYktr blrfm
rfxf dI iÈkfieq AuWqyienHFdy iÉlfÌ kys drj kIqf igaf
hY»pµjfb ivWc mihµgfeI aqy 1984 dµigaF dy ivruWD akflI
dl bfdl dy nyqf aqy vrkr kWlH pµjfb dy muWK mµqrI dI
puls pfrtI nfl eImfn isµG mfn ƒ igRPqfr kr
ilaf aqy Qfxf pfiel lY gey»ies mOky BfeI
eImfn isµG mfn dy smrQkF ny ros ivWc puls dy
iKlfP nfarybfËI kIqI» Qfxf muKI krnYl isµG ny
ikhf ik eImfn isµG mfn AuWqy mfVI ÈbdfvlI
vrqx df kys drj kIqf igaf hY» mYnyjr
gurjIq isµG rfjyvfl ny ikhf ik eImfn isµG mfn
ny siBak ivhfr nhIN kIqf» akflI dl
aµimRqsr dy iËlHf pRDfn prmjIq isµG irµkf ny
ikhf ik eImfn isµG mfn nfl puls DWkyÈfhI
inµdxXog hY»srpµc hirµdrpfl isµG hnI aqy
ipµz vfsIaF df kihxf hY ik kuJ isafsI pfrtIaF
dy afg¨ gur¨ Gr dy cWl rhy pRbµDF ivWc byloVI
dKl dy rhy hn, jo ipµz vfsI sihx nhIN krngy»
koTI df iGrfE krn puWjy sn» cµzIÊVH puls ny sYktr-4
ivWc pµjfb aYm aYl ey hostljæ kol bYrIkyzs lf ky AunHF
ƒ rokx dI koiÈÈ kIqI sI, pr mjITIaf smyq hor vrkrF
ny bYrIkyzs qoV ky puls dI izAUtI ivWc aVcn pfeI sI»
pRDfn mµqrI modI vWloN kydfrnfQ mµdr
ivWc juWqI pf ky jfx AuWqy ivvfd
cVUµnI DVy ny mnpRIq isµG bfdl dy nyVly afgU
ƒ ÌqihgVH sfihb qoN AumIdvfr aYlfinaf
dyhrfd¨n. pRDfn mµqrI nirµdr modI
vWloN kydfrnfQ mµdr ivWc juWqIaF pf ky
jfx AuWqy ivvfd KVf ho igaf hY»
kFgrs ny kWlH kydfrnfQ mµdr dy grB
gRih qoN pRDfn mµqrI dI p¨jf df lfeIv
pRsfrn aqy mµdr kµplYks ivWc juWqI
pihnx AuWqy sÉq ieqrfË kIqf aqy
ies ƒ mµdrF dIaF prµprfvF dI
AulµGxf krfr idWqf hY» kFgrs dy
jnrl sYktrI aqy AuqrfKµz dy sfbkf
muWK mµqrI hrIÈ rfvq ny modI dy
kydfrDfm dOry qoN bfad ieWk tvIt
ivWc ikhf: ‘grBgRih ivWcoN ijs qrHF
p¨jf df pRsfrn hoieaf, Aus ny mYƒ
vWzI ÈÈopµj ivWc pfieaf hY» iÈv dy
sfhmxy sfry Bgq brfbr hn» BivWK
ivWc iksy ƒ ikvyN ikhf jfvygf ik
grBgRih ivWc qusIN kYmrf jFmobfeIl
lY ky nhIN jf skdy jF qusIN irkfrizµg
nhIN kr skdy» iPr hOlI-hOlI lok
d¨jIaF prµprfvF aqy mfnqfvF ƒ vI
qoVngy»’ ies ipWCoN pRdyÈ kFgrs dy
pRDfn gxyÈ goidafl df soÈl mIzIaf
AuWqy ieWk purfxf vIzIE keI vfr
vyiKaf igaf, ijs ivWc 2013 ivWc
afeI kudrqI afPq qoN bfad Auh
kydfrnfQ mµdr ivWc juWqI pfeI ieWk tI
vI cYnl dy sµpfdk nfl gWl krdy
njær pYNdy hn» ies Auqy goidafl ny
ikhf ik modI dy kWlH kydfrnfQ mµdr
kµplYks ivWc hoey pRogrfm dOrfn sfry
Bfjpf nyqf juWqIaF pfeI bYTy sn, jdoN
ik Auh afPq dOrfn juWqIaF pf ky gey
sn, ijs dI qulnf krnf glq hY»
ÌqihgVH sfihb. pµjfb dIaF agly
sfl dIaF asYNblI coxF leI iksfn
afg¨ aqy ‘imÈn pµjfb 2022’ dI muihµm
clf rhy gurnfm isµG cVuµnI ny aWj
ÌqihgVH sfihb hlky qoN pihly
AumIdvfr dy nF df aYlfn kIqf qF ies
qoN iksfn morcy dy afg¨ nfrfË hn»
sµXukq iksfn morcy dy afg¨
jgjIq isµG zWlyvfl ny cVuµnI ny ies
kdm dI aflconf kridaF ikhf ik ieh
morcy ƒ nuksfn pucfAux df Xqn hY,
ieh sfzI lfeIn nhIN qy keI vfr ies
bfry crcf ho cuWkI hY» ijhVf iensfn
afpxy morcy dI gWl mµnx ƒ rfËI nf
hovy, Aus AuWqy kI kfrvfeI kIqI jf
skdI hY? cVuµnI ƒ pihlF sspYNz kIqf
jf cuWkf hY»’ AunHF spWÈt kIqf ik
gurnfm isµG cVuµnI ny ijs ivakqI ƒ
AumIdvfr aYlfinaf hY, Aus df vI morcy
nfl koeI sbµD nhIN hY»ies dOrfn aWj
somvfr iksfn afg¨ gurnfm isµG cVuµnI
ny imÈn pµjfb hyT ÌqihgVH sfihb qoN
pµjfb dy ivWq mµqrI mnpRIq isµG bfdl
dy nyVly kFgrsI afg¨ rhy srbjIq
isµG mWKx ƒ afpxy DVy df AumIdvfr
bxfieaf hY» kFgrs nfl sbµDF bfry
srbjIq isµG mWKx df kihxf hY ik
Auh bVI dyr pihlF kFgrs CWz cuWky
hn» aWj dyr Èfm mWKx dy ipµz qrKfx
mfjrf puWjy gurnfm isµG cVuµnI ny ikhf
hY ik aWj qk kFgrs qy akflI dl ny
pµjfb ƒ luWitaf hY, ies leI iksfnF qy
mËd¨rF ƒ aWgy afAuxf pvygf»vrnx
Xog hY ik sfl 2011 ivc mnpRIq
isµG bfdl vWloN pIplË pfrtI afP
pµjfb (pIpIpI) bxfAux vyly srbjIq
isµGmWKx akflI dl vWloN mfrkIt
kmytI srihµd dy cyarmYn sn aqy
ieh ahudf CWz ky pIpljæ pfrtI ivWc
gey sn, pr mnpRIq isµG bfdl ny
itkt nhIN sIidWqI»jdoN mnpRIq isµG
pfrtI smyq kFgrs ivWc rly qF
srbjIq isµGmWKxiPr AunHF nfl gey
sn»rfj ivWc kFgrs dI srkfr
bxn ipWCoN hlkf ivDfiek kuljIq
isµG nfgrf nfl AunHF dI bhuqI nhIN
bxI qy ies mgroN iksfn aµdoln Èur¨
hox AuWqy Auh iksfnF ivWc iËafdf smF
ibqf rhy sn»
4 10/11/2021 KbrF
www.samajweekly.com
kyNdr qyl kImqF ’c vfDy qoN kmfey 4 lWK
kroV rupey sUibaF ’c brfbr vµzy: mmqf
cµnI ny muhflI ivWc 350 ibsqiraF vfly
nvyN isvl hspqfl df nINh pWQr rWiKaf
kolkfqf. pWCmI bµgfl dI muWK mµqrI
mmqf bYnrjI ny aWj dfavf kIqf hY
ik kyNdr ny hfl hI ivWc qyl dIaF
kImqF ivWc kIqy vfDy qoN 4 lWK kroV
rupey kmfey hn aqy ies pYsy ƒ
s¨ibaF ivWc brfbrI nfl vµzx dI mµg
kIqI hY» bYnrjI ny ivDfn sBf sYsæn
dOrfn dosæ lfieaf ik kyNdr srkfr ny
pµj rfjF dIaF ivDfn sBf coxF ƒ
sWqf Auqy kbËy mgroN qfilbfn
afpxI hvfeI POj bxf irhf
kfbul. aPgfinsqfn dI sWqf AuWqy
kfbË hox dy krIb iqµn mhIny bfad
qfilbfn ny afpxI hvfeI POj bxfAux
dI ieWCf pRgtfeI hY» ies qoN pihlF
qfilbfn afpxy hiQafrbµd dsiqaF
dI afvfjfeI leI pihlF
qoNhYlIkfptrF dI vrqoN kr irhf hY»
Aus kol afDuink amrIkI jhfËF qy
hYlIkfptrF dI kfPI igxqI mOj¨d hY»
ies qoN ielfvf Bfrq vWloN sfbkf
srkfr ƒ qohPy vjoN idWqy gey aYm
afeI-17 hYlIkfptr vI qfilbfn dy
hWQ lWg gey hn» ipWCy ijhy kfbul dy
muWK imltrI hspqfl nyVy aWqvfdI
sµgTn afeI aYs dy hmly qoN bfad
jvfbI kfrvfeI ivWc qfilbfn ny
amrIkI blYk hfk hYlIkfptrF dI
iDafn ivWc rWKidaF pYtrol aqy
zIjæl ’qy aYksfeIjæ izAUtI ivWc
ktOqI kIqI hY» muWK mµqrI ny ikhf,
‘kyNdr srkfr ny mihµgy Bfa ’qy
aYWlpIjI, pYtrol aqy zIjæl vyc ky
tYksF rfhIN cfr lWK kroV rupey
iekWTy kIqy hn» hux Auh (Bfjpf)
cfhuµdy hn ik rfj vYt GtfAux» rfjF
ƒ AunHF df pYsf ikWQoN imlygf?
vrqoN kIqI sI» iesy df nqIjf sI ik
afeI aYs dy pµj bµd¨kDfrI aWqvfdI
mfry gey» afqmGfqI bµb DmfikaF qoN
bfad ieh pµj aWqvfdI hspqfl
ivWc dfKl ho ky AuQy K¨n Krfbf krn
dI qfV ivWc sn» qfilbfn dy gRih
mµqrfly dy bulfry kfrI seId KosqI ny
dWisaf ik asIN sfbkf srkfr dI
hvfeI POj dy ZFcy dI vrqoN kr ky Aus
ƒ muV surjIq krFgy» ies kµm ivWc
hvfeI POj dy pfieltF qy hor stfP dI
muV inXukqI kIqI jfvygI» qfilbfn
dI KuPIaf iekfeI dy Auc aiDkfrI ny
vI hvfeI POj dy gTn ƒ Ër¨rI dWisaf
hY» qfilbfn srkfr ivWc kuJ hor Auc
ahudy dy lokF ny vI hvfeI POj dy gTn
ƒ Ër¨rI mµinaf hY»
muhflI. pµjfb dy muWK mµqrI crnjIq
isµG ny pµjfb vfsIaF ƒ imafrI ishq
sh¨lqF pRdfn krn leI aWj ieWQoN dy
sYktr-66 ivKy 350 ibsqiraF vfly
nvyN aiq-afDuink srkfrI hspqfl
dI iemfrq df nINh pWQr rWiKaf»
sfbkf mµqrI qy sQfnk ivDfiek
blbIr isµG isWD¨ dI mµg pRvfn
kridaF muWK mµqrI ny nvyN hspqfl
nF sfihbËfdf ajIq isµG isvl
hspqfl rWKx df aYlfn kIqf»
smfgm ivWc muWK mµqrI ny ikhf ik
nvF isvl hspqfl ielfky dy lokF
smyq pµjfb dy d¨r-drfj dy AunHF lokF
ƒ vDIaf ishq syvfvF pRdfn krygf,
jo afpxy cµzIgVH ielfj leI jFdy
hn» hspqfl dI nvIN iemfrq 1
kroV rupey dI lfgq nfl iqafr kIqI
jfvygI» 40 kroV sfrIaF ivÈyÈqfvF
leI EpIzI aqy vfrzF qoN ielfvf 24
Gµty aYmrjYNsI syvfvF pRdfn krygf, 7
mfzX¨lr apryÈn QIeytr, vWKrf
mdr aYNz cfeIlz ivµg, 4 ibsqiraF
vflf zfieliss X¨int, kµponYNt aqy
plytlyt dI sh¨lq vflf blWz bYNk,
murdfGr, muÌq dvfeI vflI
izspYNsrI, hoimEpYiQk aqy afXurvyd
ivBfg, iPËIEQYrypI syvfvF, stfÌ dI
irhfieÈ aqy iqµn mµËlf mltI lYvl
pfrikµg dI ivvsQf kIqI jfvygI» sRI
cµnI ny muhflI ivWc afzItorIam leI
10 kroV rupey mn˨r krn df aYlfn
kIqf» AunHF ny eIzbilAUaYWs sYkÈn
leI 25 hËfr Gr bxfAux dI Xojnf
df vI aYlfn kIqf» sfbkf mµqrI
amrIkI kONslyt KolHx qoN PlsqIn
qy iesrfeIl dI ÈbdI jµg sæurU
ql avIv. Xyr¨Èlm ivWc amrIkI
kONslyt KolHx dy vfady ƒ p¨rf krn dy
leI iesrfeIl vWloN pihlf PYslf rWd
kIqy jfx Auqy PlsqIn ny Aus dI aflocnf
kIqI hY» PlsqIn dy ivdyÈ mµqrI ny
ieWk ibafn ivWc ikhf ik Auh kONslyt ƒ
muV qoN KolHx dI kOmFqrI BfeIcfry dI
vcnbWDqf vjoN dyKdf hY, ikAuNik Auh
afpxy BivWK dy mulk leI iesrfeIl dy
dhfikaF purfxy kbËy ƒ Kqm krnf
cfhuµdf hY» AunHF ibafn ivWc ikhf,
‘‘p¨rbI Xyr¨Èlm kbËy vfly PlsqIn
Kyqr df atuWt ihWsf hY aqy ieh PlsqIn
dyÈ dI rfjDfnI hY» ies Auqy kbËf krI
bYTy iesrfeIl ƒ amrIkI pRÈfsn dy
PYsly ƒ rWd krn df koeI aiDkfr
nhIN»'' iesrfeIl dy pRDfn mµqrI
nPqflI bYnyt ny PlsqIn ivWc amrIkf
blbIr isWD¨ dI mµg ƒ pRvfn kridaF
muWK mµqrI ny b¨Q mflkF ƒ d¨jI mµËl
bxfAux leI ÈrqF ivWc iZWl dyx df
aYlfn kIqf» nfl hI Kyz styzIam
sYktr-78 ivKy isµQYitk trYk
ivCfAux leI 7 kroV, ipµz snytf aqy
GV¨µaF dIaF izspYNsrIaF ƒ kRmvfr
pIaYWcsI aqy sIaYWcsI aqy Èihr qy
ielfkf invfsIaF dI sh¨lq leI nvF
bWs stYNz bxfAux aqy Èihr dy
srvpWKI ivkfs leI 10 kroV dyx df
aYlfn kIqf» Aup muWK mµqrI EpI sonI
df muWK imÈn muV KolHx dy vfady qoN kWlH
ienkfr kr idWqf» AunHF ikhf ik
ivvfdq Èihr ivWc aijhf dPqr KolHx
df svfl hI pYdf nhIN huµdf» trµp
srkfr ny Xyr¨Èlm ivWc amrIkI imÈn
bµd kr idWqf sI» ieh imÈn PlsqIn
ivWc d¨qGr vFg kµm krdf sI» ivdyÈ
mµqrI aYNtnI bilµkn ny ies imÈn ƒ
iPr KolHx leI vfadf kIqf sI» ieh
aYlfn Auqy iesrfeIl ny ikhf sI ik Auh
Èihr Auqy Aus dI pRB¨sWqf ƒ cuxOqI
dyvygf» ieWk pRYs kfnPrµs dOrfn imÈn
bfry puWCy svfl AuWqy bYnyt ny Xyr¨Èlm
Auqy iesrfeIl df ruÉ duhrfieaf aqy
ikhf, ‘‘Xyr¨Èlm ivWc ieWk hor amrIkI
imÈn leI koeI QF nhIN hY» Xyr¨Èlm
ieWk rfÈtrI rfjDfnI hY aqy Auh rfÈtr
iesrfeIl hY»''
ny ivDfiek blbIr isWD¨ nfl afpxI
nyVqf sFJI kridaF ikhf ik kronf
mhfmfrI dOrfn AunHF ny iml ky kµm
kIqf hY» ies mOky myar amrjIq
isµG jIqI isWD¨, izptI kimÈnr
eIÈf kflIaf, afeIjI eyky imWql,
aYWsaYWspI nvjoq isµG mfhl, iËlHf
pirÈd cyarprsn jsivµdr kOr,
mfrkIt kmytI dy cyarmYn hrkyÈ
cµd Èrmf, sInIar izptI kimÈnr
amrIk isµG soml, izptI myar
kuljIq isµG bydI, sfbkf pRDfn
rijµdr isµG rfxf, pµjfb X¨Q
kFgrs dy mIq pRDfn kµvrbIr isµG
isWD¨, kFgrs afg¨ rfjf kµvrjoq
isµG, jspRIq kOr, jsbIr isµG
mfxk¨, suWcf isµG klOV, bljIq kOr,
ruipµdr kOr rInf, an¨ afnµd,
prmjIq isµG hYpI, cµnx isµG (sfry
kONslr), kFgrs afg¨ jiqµdr
anµd, prmjIq isµG cOhfn,
prmjIq isµG vflIaf, srpµc
amrIk isµG kµbflf aqy hor pqvµqy
hfËr sn»
vfeIs aYzimrl afr hrI
kumfr hoxgy nvyN jl sYnf muKI
nvIN idWlI. vfeIs aYzimrl afr
hrI kumfr nvyN jl sYnf muKI hoxgy»
ieh aYlfn rWiKaf mµqrfly ny
mµglvfr ƒ kIqf» vfeIs aYzimrl
kumfr hfl dI GVI pWCmI nyvl kmFz
ivWc PlYg aPsr kmFizµg ien cIP
vjoN syvf inBf rhy hn» Auh 30
nvµbr ƒ aYzimrl krmbIr isµG dI
syvfmukqI bfad ahudf sµBflxgy»
ipµz mfVI myGf ’c pqnI ƒ golI mfr
ky mfrn bfad pqI ny KæudkuÈI kIqI
iBWKIivµz. iËlHf qrnqfrn aDIn
srhWdI Qfxf KflVf dy ipµz mfVI myGf
dy sfbkf srpµc aqy
ÈRomxI akflI dl dy
sInIar akflI afg¨
gursyvk isµG bWb¨
mfVImyGf dy Brf jYml
isµG ny pqnI hrjIq kOr
ƒ golI mfr ky mfrn bfad
golI mfr ky KuædkuÈI kr leI» golI
lWgx kfrn pirvfrk mYNbrF vWloN
jYml isµG ƒ iBWKIivµz dy hspqfl
ivKy dfKl krvfieaf igaf, ijQy
zfktrF ny Aus ƒ imRqk aYlfn idWqf»
pqnI hrjIq kOr ƒ aµimRqsr dy
inWjI hspqfl ivKy rYPr kIqf sI Aus
dI dI vI mOq ho geI»
pirvfrk mYNbr
gursyvk isµG ny dWisaf
ik jYml isµG pRyÈfn sI
qy Aus df ielfj cWl
sI» aWj svyr 8 vjy dy
krIb Aus ny afpxy afp
aqy afpxI pqnI ƒ golI mfr leI»
KflVf dI pulIs vWloN mOky ’qy puWj
siQqI jfiejæf ilaf qy jo pirvfrk
mYNbrF dy ibafn ’qy kfrvfeI kr idWqI
jfvygI»
www.samajweekly.com
snaqkfrF ny modI qy Èfh dI ‘afrqI’ AuqfrI
luiDafxf. kyNdr srkfr dIaF snaq nIqIaF iKlfÌ
snaqI Èihr ’c snaqkfr lgfqfr kyNdr srkfr iÉlfÌ
pRdrÈn kr rhy hn» snaqkfr X¨nfeIitz sfeIkl aYNz
pfrts mYinAUPYkcirµg aYsosIeyÈn dÌqr dy bfhr
pRdrÈn kr rhy hn» ieWQy aWj snaqkfrF ny pRdrÈn
dOrfn pRDfn mµqrI nirµdr modI aqy aimq Èfh dIaF
PotoaF aWgy tWlIaF vjfeIaF qy afrqI vI AuqfrI»
snaqkfrF ny Zolk, tWlIaF qy QflI ’c D¨Ì lf ky vWKry
Zµg nfl afrqI df jfp krdy hoey ros jqfieaf»
snaqkfrIaF df kihxf hY ik keI vfr mµg pWqr dy ky
lohy, stIl aqy kWcy mfl dIaF vWD rhIaF kImqF ’qy lgfm
kWsx dI apIl kIqI hY, pr AunHF dI koeI suxvfeI nhIN ho
rhI» ies leI AunHF ƒ aijhf pRdrÈn krnf ipaf hY»
snaqkfr arȨ rfm gupqf, sInIar mIq pRDfn igWl roz
sfeIkl mfrkIt qy ieµdrjIq isµG nvXug pRDfn smfl
mYinAUPYkcirµg aYsosIeyÈn ny ikhf ik lohy aqy stIl dy
Bfa roËfnf vWD rhy hn» ies nfl snaqF ƒ BfrI nuksfn
ho irhf hY» ies leI bkfiedf aQfrtI bxnI cfhIdI hY,
jo vWDdy Bfa ’qy rok lfAux dy nfl nfl bx rhy mfl dI
Kµnf: bµd skUl ’coN pWKy,
kursIaF, zYWsk qy srIaf corI
Kµnf. ieQoN dy ikRÈnf ngr ivWc sfeIN bfbf
pbilk sk¨l ivc bIqI rfq corF vWloN
iek lWK rupey dI kImq df sfmfn corI
kr ilaf» sk¨l mflk aYzvokyt jsivµdr
isµG ny dWisaf ik svyry jdoN AunHF df
Cotf Brf blivµdr isµG ibWl¨ sk¨l igaf
(jo krIb do sflF qoN bµd hY) qF sk¨l dy
dÌqr aqy jmfqF dy drvfiËaF dy qfly
sµgrUr: sYNkVy pYnÈnrF ny pµjfb srkfr ƒ
dIvflIaf krfr idµidaF ros rYlI kWZI
sµgr¨r. gOrimµt pYnÈnrj juafieµt
Prµt dy sWdy ’qy vWK-vWK ivBfgF dy
sYNkVy pYnÈnrF vloN zIsI dPæqr aWgy
GVf rWK ky aqy dIvf bfl ky pµjfb
srkfr ƒ dIvflIaf krfr idµidaF
anoKy Zµg nfl pRdrÈn kIqf igaf»
pYnÈnrF vloN GVf, dIvf aqy KflI
pIpf cuWk ky srkfr ivruWD ros mfrc
kIqf igaf aqy ipWt isafpf kIqf
igaf» Prµt dy knvInrF pRIqm isµG
Durf, rfj kumfr aroVf, jgdIÈ
Èrmf, bfl ikRÈn cOhfn aqy aivnfÈ
cµd Èrmf dI agvfeI hyT ros mfrc,
pRdrÈn aqy rYlI kIqI geI» rYlI
ivWc bulfiraF ny pµjfb srkfr dI
pYnÈn mfr¨ nIqI dI inKyDI kIqI
geI» s¨bfeI afg¨ rfj kumfr aroVf
ny ikhf ik BfvyN aWj srkfr ny kuWJ
mµgF mµnIaF hn pr jdoN qWk pYnÈnrF
dIaF bfkI mµgF nhIN mµnIaF jFdIaF
sµGrÈ jfrI rhygf aqy 17 nvµbr ƒ
pµjfb dy mulfËm muhflI ivKy hWlf bol
rYlI krngy» aYWszIaYWm vloN Drny ’c
puWj ky pYnÈnrF qoN mµg pWqr ilaf»
rYlI ƒ jgdIÈ Èrmf, jIq isµG
tuWty sn aqy sfmfn corI sI» AunHF ikhf
ik jdoN sk¨l af ky cYWk kIqf qF CWq vfly
pWKy, bWicaF dy bYTx vfly zYWsk,
kursIaF, ikqfbF, dÌqrI zfk¨mYNt aqy
lohy dy gfzr qy srIaf corI sn» Qfxf
istI-2 dy aYWsaYWcE akfÈ dWq aqy
suKivµdr isµG ny dWisaf ik jld hI corF
ƒ PV ilaf jfvygf»
ZINzsf, drÈn isµG nOrQ, jgjIq
ieµdr isµG, rijµdr isµG slfr
amrgVH, gopfl ikRÈn Èrmf
BvfnIgVH, kulvµq isµG D¨rI, pRym
agrvfl, gurbÉÈ isµG sunfm, gurdyv
isµG, myvf isµG m¨xk, jrnYl isµG
lihrfgfgf, an¨p isµG ivrk, Aupkfr
isµG, jgdyv isµG, BvfnIgVH,
izmFz dy ihsfb nfl Bfa qYa kry» snaqkfr gurmIq
isµG kulfr ny ikhf ik ipCly 6 mhIny dOrfn stIl dy Bfa
krIb 50 rupey pRqI iklo vWD cuWky hn» Cy mhIny pihlF
stIl df Bfa 35 rupey iklo sI, jo ik hux 85 rupey qWk
puWj cuWikaf hY» ies ’c sB qoN iËafdf mfr sfeIkl
ieµzstrI ƒ pY rhI hY qy mOj¨df smyN ’c 97 PIsdI snaqF
ies dI mfr JWl rhIaF hn»
afr[aYl[pFDI, rfm isµG mihµmI,
drÈn isµG nOrQ, arjn isµG, iÈv
kumfr Èrmf, ajmyr isµG, Buipµdr isµG
sunfm, suirµdr kumfr vflIaF, jspfl
isµG BWtI, ksq¨rI lfl, ivjY kumfr
BvfnIgVH, gurdyv isµG Èyrpur, myvf
isµG m¨nk, ajmyr isµG, dulIaf rfm,
bfl ikRÈn cOhfn ny sµboDn kIqf»
KbrF
10/11/2021
lutyrf groh dy pµj mYNbr nfjfieË hiQafrF smyq kfbU
lihrfgfgf. lihrfgfgf pulIs ny
lutyrf groh dy pµj mYNbrF ƒ nfjfieË
hiQafrF sxy kfb¨ kIqf hY» groh dy
mYNbr ielfky ’c luWt Koh qy zkYqI dI
Xojnf bxf rhy sn» Aup pulIs
kpqfn mnoj gorsI aqy pulIs
ieµspYktr ivjY kumfr ny pRYs
kfnPrµs ’c pµjy mulËmF ƒ sfhmxy
pyÈ kridaF dWisaf ik shfiek
Qfxydfr guljfr isµG ny muKbrI dy
afDfr ’qy pµjy mulËmF kuldIp isµG
minafxf m¨nk, b¨tf isµG mOjIaF
mfnsf, aµimRqpfl isµG mOjIaf mfnsf,
ÈgndIp inWkf isµG bIryvflf mfnsf,
aÈok kumfr jId ƒ aflmpur zryn qoN
do gWzIaF aqy nfjfieË hiQafrF qy
vWzI pWDr ’qy golf bfr¨d smyq
igÙPæqfr kIqf hY» pulIs aiDkfrIaF
anusfr kuldIp isµG vfsI m¨nk
Èrfb df qskr sI ijhVf pµjfb
hirafxf dI srhWd ’qy qskrI qy
smrflf: bWs ny aYkitvf ƒ tWkr mfrI, 19
sflf lVkI dI mOq, kuWJ idnF ƒ jfxf sI kYnyzf
smrflf. aWj svyry krIb 6 vjy hoey
sVk hfdsy ivc aYkitvf svfr do
lVkIaF ƒ pµjfb rozvyË dI bWs ny
sfhmxy qoN tWkr mfr idWqI, ijs kfrn
19 sflf lVkI dI mOky qy hI mOq ho
geI, jdik d¨jI dI hflq gµBIr hY»
hfdsy ivc mrn vflI kuVI nvdIp kOr
nyVly ipµz mfdpur dy sfbkf srpµc dI
poqI sI aqy kuJ idn bfad Auh kYnyzf
jfx vflI sI» hfdsf smrflf dy
luiDafxf roz ’qy kml pYtrol pµp
aWgy pfsy dI sVk puWtI hox kfrn
hoieaf aqy smrflf qoN luiDafxf jf
rhI bWs ny sk¨trI svfr kuVIaF ƒ
sfhmxy qoN tWkr mfr idWqI» hfdsy
ierfdf kql dy doÈI vjoN srgrm sI»
mulËm aµimRqpfl, b¨tf isµG,
ÈgndIp inWkf isµG iËlHf mfnsf
hfeIvy zkYqIaF/ luWtF KohF vfrdfqF
’c Èfml sn aqy aÈok kumfr jINd
hiQafr bxfAux aqy pµjfb qy ivdyÈF
POj dI aDUrI BrqI pRikiraf ivruWD nOjvfnF vWloN pRdrÈn
vWK-vWK QfeIN aYWszIaYWm ƒ mµg pWqr sONpy; nOkrI nf imlx kfrn pRyÈfnIaF ’c iGry AumIdvfr
sunfm AUDm isµG vflf. vWzI igxqI
ivc iekWqr hoey nOjvfnF vWloN ieQy
afeItIafeI cOk ’c Drnf idWqf
igaf» DrnfkfrI nOjvfn aD¨rI peI
POj dI BrqI pRikiraf ƒ p¨rf krn
dI mµg kr rhy sn» DrnfkfrIaF
vWloN ies sbµDI sunfm dy aYszIaYm ƒ
iek mµg pWqr dy ky AunHF dI gWl
kyNdrI rWiKaf mµqrI qWk phuµcfAux dI
apIl kIqI»
ies mOky sµboDn kridaF
ienklfbI nOjvfn sBf dy afg¨ ivµdr
aOlK ny mµg kIqI ik 7 PrvrI 2021
ƒ POj dI BrqI leI hoey srIrk tYst
krIb 3900 nOjvfnF pfs kr cuWky
hn» Aus ny dWisaf ik ieh nOjvfnF
dI hfly qWk ilKqI pRIiKaf nhIN leI
geI» eyafrE pitaflf ivc
pitaflf, mfnsf, sµgr¨r, brnflf
aqy PiqhgVH sfihb iËilHaF df
ilKqI pypr 25 aprYl ƒ rWiKaf
igaf sI» pr iPr 25 julfeI ƒ kr
idWqf igaf» pr hux kronf df bhfnf
bxf ky aWgy dI aWgy kIqf jf irhf hY»
afg¨ ny ikhf ik vfr vfr mulqvI kIqy
jfx kfrn bhuq sfry aijhy nOjvfn jo
BrqI Aumr dI imafd pugf jfxgy aqy
AunHF df BivWK Duµdlf ho jfvygf» ies
ivc gµBIr ËKæmI kuVI dI pCfx ipµz
hYWzoN vfsI inÈf vjoN hoeI hY» hfdsy vyly
ieh dovyN shylIaF ibAUtIÈn dI klfs
lgfAux smrflf jf rhIaF sn»
’c gYNgstrF ƒ vycx leI sµprk
krdf sI» ies groh dy mYNbrF dy
iKlfP pµjfb hirafxf dy QfixaF ’c
drjnF kys drj hn» pulIs ny ipCly
iqµn mhIinaF ’c 11 gYrkfƒnI
hiQafr brfmd krky 16 mulËmF ƒ
mOky DrnfkfrIaF ny mµg kIqI ik
pRIiKaf jfldI qoN jldI leI jfvy aqy
imafdI Aumr dI pugfAux jf rhy
nOjvfnF ƒ 2 sfl hor idqy jfx» AunHF
mµg kIqI ik pRIiKaf dI AumId ivc
bYTy byruËÊfr nOjvfnF ƒ 5 hËfr
rupey pRqI mhInf dy ihsfb byruËÊfrI
BWqf vI idqf jfvy» afeItIafeI cOk
ivc Drnf dyx qoN bfad nOjvfnF df
kfPlf aYszIaYm dPqr vWl ƒ rvfnf
hoieaf aqy afpxIaF mµgF df mµg
pWqr aYszIaYm ƒ sONipaf»
ieQoN dy bOVF gyt cOk qoN
aYszIaYm dPqr qWk nOjvfnF vWloN
ros mfrc kIqf igaf ijs ivWc AunHF
POj dI BrqI leI ilKqI pRIiKaf nf
5
igRPqfr kIqf hY» mulËmF qoN ieWk
ipsqOl, do bulYt, ieWk kWtf, do
ikrpfnF, ieWk kmfnIdfr cfk¨, ieWk
vrnf qy jæYWn kfr brfmd krky
adflq ’qy pyÈ krky irmFz ilaf jf
irhf hY»
krfAux pRqI nfrfËgI jqfeI» ieh
nOjvfn Auh hn ijnHF ny mYzIkl aqy
iPËIkl pRIiKaf pfs kIqI hoeI hY»
nfBf dy vWK vWK ipµzF ’coN afAuNdy
ienHF nOjvfnF ny afrmI BrqI borz
leI aYszIaYm rfhIN mµg pWqr
Byijaf aqy ilKqI pRIiKaf krfAux
dI mµg kIqI» Xfdivµdr isµG
GnuVkI, gurivµdr isµG afid
lVikaF ny dWisaf ik ieh pRIiKaf
aprYl mhIny hoxI sI pr Aus ipWCoN
ieh do vfr mulqvI ho cuWkI hY aqy
AunHF kol ruËgfr df koeI hor vsIlf
nf hox kfrn Auh afpxI vDdI Aumr
dy dbfa hyT mfnisk pRyÈfnIaF ’c
iGr rhy hn»
6 10/11/2021 KbrF
www.samajweekly.com
aYPaYsaYl irport ’c hoieaf Kulfsf
lKImpur KIrI ’c afÈIÈ imÈrf dI rfeIPl ’coN clfeI geI sI golI
lKImpur. lKImpur ihµsf mfmly
ivWc vWzf Kulfsf hoieaf hY»
aYPaYsaYl dI irport ivWc kyNdrI
mµqrI ajy imÈrf dy byty afÈIÈ
imÈrf dI irvflvr aqy rfeIPl qoN
golI cWlx dI puÈtI kIqI hY» puils
ny gRih rfj mµqrI ajy imÈrf tynI dy
byty aqy muWK mulËm afÈIÈ imÈrf qy
Aus dy dosq aµikq dfs dy 4 hiQafr
Ëbq kIqy sn» ienHF ivWc afÈIÈ dI
rfeIPl aqy irvflvr qy aµikq dfs
dI irpItr gn qy ipstl Èfml sI»
puils ny cfry hiQafrF dI
aYPaYsaYl irport mµgI sI» irport
ivWc ienHF hI hiQafrF qoN golIbfrI
hox dI puÈtI hoeI hY» aµikq dfs
aqy lqIÌ aYsafeItI dy sfhmxy jfn
bcfAux leI golIbfrI dI gWl
svIkfr kr cuWky hn» dWs dyeIey ik
iqµn akq¨br ƒ iksfnF ny kyNdrI
gRih rfj mµqrI ajy imÈrf df ivroD
krdy hoey kfly Jµzy idKfey sn» iesy
dOrfn ieWk gWzI ny iksfnF ƒ drV
idWqf sI» ies ivWc 4 iksfnF dI mOq
ho geI sI qy keI iksfn ËKmI ho gey
sn» ies kfrn ihµsf BVk geI sI,
ijs ivWc ieWk zrfeIvr sxy 4 lokF
dI mOq ho geI sI» ies mfmly ivWc
kyNdrI mµqrI ajy imÈrf dy byty
afÈIÈ imÈrf sxy 15 lokF ivruWD
kql qy apfDk sfiËÈ df kys drj
kIqf igaf sI»
kovYksIn lYx vfly BfrqI jf skxgy ieµglYNz
lµzn. ieµglYNz dI srkfr ny ikhf hY
ik Bfrq ivc bxI kovYksIn ƒ
ieµglYNz srkfr dI apr¨vl ilst
ivc 22 nvµbr qoN Èfml kr ilaf
jfvygf» ieh AunHF BfrqIaF dy leI
cµgI Ébr hY ijnHF ny kovYksIn df
tIkf lgvfieaf hoieaf qy ieµglYNz dI
Xfqrf krnI hY» X¨ky srkfr ny ikhf
hY ik kovYksIn ƒ 22 nvµbr qoN
kOmFqrI XfqrIaF dy leI koivz 19
vYksIn dI ilst ivc joV idWqf
jfvygf»ieµglYNz srkfr dy ies PYslf
df ieh mqlb hY ik Bfrq bfieEtYk
vYksIn df tIkf lgfAux vfly lokF ƒ
ieµglYNz jfx dy leI alWg qoN tIkf
nhIN lgvfAuxf pvygf jF Pyr aijhy
XfqrIaF ƒ alWg nhIN kIqf jfvygf»
ieµglYNz srkfr ny ieh PYslf ivÈv
ishq sµgTn duafrf kovYksIn ƒ
aYmrjYNsI iesqymfl dy leI mn˨rI
imlx qoN bfad cuWikaf igaf hY aqy
afp ƒ dWs dyeIey ik Bfrq ivc
kovYksIn tIky df kovIiÈlz qoN bfad
sB qoN iËafdf iesqymfl hoieaf»
kovIiÈlz ƒ ipCly mhIny X¨ky dI
irvfeIËz ilst ivc Èfml kIqf
igaf hY»Bfrq ivc ieµglYNz dy hfeI
kimÈnr aYils ny tivtr ’qy ikhf ik
X¨ky ivc BfrqI ividafrQIaF dy
leI hor cµgI Ébr hY» 22 nvµbr
qoN Auh XfqrI ijnHF ny koronf
vfiers vYksIn dI dovyN KurfkF lY
leIaF hn aqy ijs vYksIn ƒ
zbilAUaYcE qoN mflqf iml cuWkI
hY AunHF ieµglYNz ivc afeIsolyt
nhIN kIqf jfvygf aqy ies ilst
ivc kovYksIn aqy kovIiÈlz
vYksIn dI dovyN KurfkF lY cuWky lok
Èfml hn» hfeI kimÈnr ny ikhf
ik ieµglYNz srkfr df ieh PYslf
22 nvµbr qoN svyry cfr vjy qoN
pRBfvI ho jfvygf»
Bopfl dy hspqfl ivc aWg
lWgx kfrn 4 bWicaF dI mOq
Bopfl. Bopfl dy hmIdIaf kYNps
ivc bxy kmlf nihr¨ hspqfl ivc
aWg lWgx df kfrn Èfrt srkt
hY» bysmYNt aqy grfAUNz Plor imlf
ky aWT mµiËl dy kmlf nihr¨
hspqfl ivc aWg qoN bcfa krn df
koeI pRbµD nhIN hY» aWg buJfAU
krmIaF ny hspqfl ivc lWgy
aftomYitk hfeIzRyNt ƒ dyiKaf qF
Auh Krfb ipaf sI» Pfier aÌsr
rmyÈvr dy anusfr, hmIdIaf
hspqfl ny Pfier aYnEsI leI sI
lyikn kmlf nihr¨ hspqfl ny 15
sfl qoN aYnEsI lYxI vI Ër¨rI nhIN
smiJaf aqy iblizµg dy inrmfx dy
smyN lWgy isstm ƒ cfl¨ vI nhIN
kIqf» s¨by dy sB qoN vWzy srkfrI
hspqfl hmIdIaf dy kYNps ivc bxy
kmlf nihr¨ gYs rfhq hOsiptl
ivc somvfr rfq 9 vjy aWg lWg
geI sI» aWg hspqfl dI qIjI
mµiËl ’qy bWcf vfrz dy aYsaYnsIE
ivc lWgI» ieWQy 40 bWcy BrqI sI»
ibjlI lfeIn ivc Èfrt srkt
hfdsf hoieaf aqy vYNtIlytr ny aWg
PV leI» Pyr ieh aWg Aus vfrmr
qWk phuµc geI ijs ivc bWicaF ƒ
rWiKaf igaf sI» ies hfdsy ivc
cfr bWicaF dI mOq hoeI jd ik 36
ƒ rYsikAU kr ilaf igaf» bWicaF
ƒ bcfAuNdy smyN 3 nrsF aqy ieWk
vfrz buafey vI byhoÈ ho igaf sI»
ijs smyN aWg lWgI qd QrP zlor
’qy 127 bWcy alWg alWg vfrzF
ivc BrqI sI» hfdsy qoN bfad 6
bWicaF ƒ jypI hspqfl iÈPt
krvfieaf, rfq sfZy 12 vjy Pfier
ibRgyz aqy puils dI tIm ny aWg ’qy
kfb¨ pfieaf» vfrzF ivc aWg dIaF
lptF GWt pr D¨µaF iËafdf sI»
sfrI iKVkIaF dy ÈIÈy qoVy qfik
D¨µaF bfhr inkl sky» muWK mµqrI
iÈvrfj cOhfn ny Gtnf ’qy duWK
jqfieaf» AunHF ny soÈl mIzIaf ’qy
iliKaf ik Bopfl dy kmlf nihr¨
hpsqfl dy cfeIlz vfrz ivc aWg
dI Gtnf duKd hY» Gtnf dI jFc dy
inrdyÈ dy idWqy gey hn»
brgfVI byadbI mfmlf: pµjfb puils dI
‘ist’ vWloN rfm rhIm qoN 8 Gµty puWCigWC
rohqk. brgfVI byadbI mfmly ’c
pµjfb puils dI aYWs[afeI[tI[ (ist) ny
sunfrIaf jylH ’c bµd rfm rhIm qoN 8
Gµty puWCigWC kIqI» ies dOrfn jylH
kµplYks ’c surWiKaf dy vfD¨ ieµqËfm
kIqy gey sn» aYWs[afeI[tI[ dy nfl
afeIaF gWzIaF dI vI puils ny jFc
kIqI» aYWs[afeI[tI[ ny kfgËI kfrvfeI
kIqI qy vkIlF dy sfhmxy rfm rhIm qoN
byadbI mfmly ’c svfl puWCy» dWisaf
jf irhf hY ik rfm rhIm ny kuJ svflF
df jvfb nhIN idWqf» ies mOky rfm
rhIm dy ilKqI ibafn vI drj kIqy
gey» somvfr svyry sfZy 9 vjy pµjfb
puils dy afeI[jI[ suirµdrpfl dI
agvfeI ’c aYWs[afeI[tI[ jylH phuµcI»
tIm svflF dI s¨cI lY ky afeI sI»
puWCigWC dOrfn rfm rhIm dy vkIl mOj¨d
sn» ies qoN pihlF pµjfb puils Aus ƒ
pRozkÈn vfrµt ’qy iljfxf cfhuµdI sI pr
hfeI kort ny rok lf idWqI sI qy jylH ivc
hI puWCigWC krn leI ikhf sI» 2015
’c drj hoey ies kys ivc pihlF cfr
eyjµsIaF jFc kr cuWkIaF hn»
pWqrkfr mµc ny pRBfvÈflI Zµg nfl
pµjfbI BfÈf ƒ lfgU krn dI kIqI mµg
PgvfVf. pµjfbI kflmnvIs
pWqrkfr mµc pRDfn gurmIq isµG
plfhI, jnrl skWqr zf: gurcrn
n¨rpur, kOmFqrI pWqrkfr nrpfl
isµG ÈyrigWl, igafn isµG irtfierz
zI[pI[afr[E[, dIdfr isµG Èyqrf, zf[
srbjIq isµG CInf, zf[ isafm suµdr
dIpqI, suirµdr mcfkI, privµdrjIq
isµG ny ies aYlfn ƒ pRBfvÈflI Zµg
nfl lfg¨ krn leI adflq df kµmkfj
pµjfbI ’c krnf lfËmI bxfAux
leI pµjfbI BfÈf mfihr BrqI krn,
isvl skWqryq cµzIgVH qoN lY ky blfk
pWDrI dÌqr df kµmkfj pµjfbI BfÈf
ivc krnf XkInI bxfAux leI loV
muqfbk pµjfbI BfÈf mfihr BrqI
krn smyq AulµGxf krn vfly
aiDkfrI qy mulfËm ƒ Èjf dyx leI
kfƒnI pRikiraf sOKI bxfAux dI vI
mµg kIqI» AunHF pµjfb ivDfn sBf dI
kfrvfeI pµjfbI ivc clfAux dy nflnfl
ibWl pµjfbI ivc pyÈ krnf vI
XkInI bxfAux dI mµg kIqI» mµc
afg¨aF ny pµjfbI BfÈfeI KyqrI ÉbrI
tI[vI[ cYnl aqy mµnorµjn cYnl ’qy
ÈuWD pµjfbI bolI bolx aqy ilKxf
XkInI bxfAux leI pµjfbI BfÈf
mfihr inXukq krn aqy ies dI
ingrfnI krn df pRbµD krn dI mµg
kridaF pµjfbI Ébr aqy PIcr
srivs eyjµsI kfiem krn dI vI mµg
kIqI» mµc ny pµjfbI jfgrx dy
sµpfdk virµdr isµG vflIaf dy mfqf
ÈRImqI dljIq kOr dy idhFq ’qy z¨µGy
aPsos df ieËhfr kridaF ÈRI
vflIaf qy AunHF dy pirvfr nfl
hmdrdI df pRgtfvf kIqf»
adfkfrf pUnm pFzy dy pqI ƒ puils ny kIqf igRPqfr
pUnm pFzy ny pqI ’qy lfieaf kuWtmfr df doÈ
muµbeI. adfkfrf p¨nm pFzy ny ieWk
vfr Pyr qoN apxy pqI ’qy Gryl¨ ihµsf
df doÈ lgfieaf hY» p¨nm pFzy ny
apxy pqI sYm aihmd bFby ’qy
mfrkuWt df doÈ lfAuNdy hoey iÈkfieq
drj krfeI hY»
ijs qoN bfad sYm ƒ puils ny
igRPqfr kr ilaf hY» p¨nm pFzy ny
bFdrf siQq puils styÈn ’qy iÈkfieq
drj krfeI hY» iÈkfieq dy
anusfr p¨nm pFzy dI sYm dI pihlI
pqnI nfl gWlbfq ƒ lY ky bihs hoeI
sI» ijs qoN bfad guWsy ivc sYm ny
p¨nm pFzy dy vfl PV ky isr kµD nfl
mfiraf aqy p¨nm dy muu¨µh ’qy keI
QWpV mfry» p¨nm pFzy dy m¨µh ’qy kfPI
sWtF lWgIaF hn ijs kfrn AunHF GWt
idKfeI dy irhf hY»
p¨nm pFzy ny Gtnf dI iÈkfieq
puils kol drj krfeI hY» ijs qoN
bfad bFdrf puils ny sYm ƒ igRPqfr
kr ilaf aqy mfmly dI jFc kr rhI
hY»p¨nm pFzy ƒ hspqfl ivc BrqI
krfieaf igaf hY ijWQy AunHF df ielfj
cl irhf hY»
dWs dyeIey ik ieh pihlf mfmlf
nhIN jd p¨nm ny apxy pqI dy iÉlfÌ
iskfieq drj krfeI hY» ies qoN
pihlF vI Auh apxy pqI dy iÉlfÌ
mfrkuWt dI iÈkfieq drj krvf cuWkI
hY»ipCly sfl 10 sqµbr ƒ p¨nm pFzy
ny sYm nfl ivafh kIqf sI» dovyN
qkrIbn do sfl qoN ieWk d¨jy dy nfl
ilv ien irlyÈn ivc rih rhy sI»
ivafh dy isrP 12 idn bfad hI dovF
dy ivc axbx dI ÉbrF sfhmxy
afeIaF sn» p¨nm ny goaf ivc sYm
bFby dy iÉlfÌ kys drj krfieaf sI»
ijs qoN bfad goaf puils ny sYm nu¨µ
igRPqfr kr ilaf sI» hflFik bfad
ivc puils ny sYm ƒ irhfa kr idWqf
sI aqy p¨nm ny apxI iÈkfieq ƒ
vfps lY ilaf sI»
www.samajweekly.com
KbrF
10/11/2021
7
AuWqrfKµz dI Bfjpf srkfr vloN bdlf lYx vfsqy iksfnF ‘qy drj kIqy jf rhy hn JUTy kys
nvIN idWlI. lKImpur KyVI kqlyafm
‘qy suprIm kort ny aWj afpxI
suxvfeI dOrfn AuWqr pRdysæ srkfr ƒ
hux qWk dI spWsæt pWKpfqI aqy
GtIaf jFc leI ieWk vfr iPr sKæq
JfV pfeI hY» sµXukq iksfn morcf ƒ
ieh not krky KusæI hY ik mfxXog
suprIm kort ny lKImpur KyVI ivWc
iksfnF dy kql dy sb¨q CupfAux leI
X¨pI Bfjpf srkfr dIaF kosiæsæF df
noits ilaf hY» bYNc ny dyiKaf hY ik
aijhf pRqIq huµdf hY ik ieWk dosæI ƒ
Pfiedf phuµcfAux dI kosiæsæ kIqI geI
hY, ny srkfrI vkIl dy ibafnF ‘qy
aivsævfs jæfhr kIqf hY ik dosæI kol
mobfeIl Pon nhIN sn aqy ies leI
Auh jæbq nhIN kIqy jf skdy sn aqy
jFc df irkfrz lWB ilaf hY» KæflI
aqy nfkfPæI hox leI adflq dy sfhmxy
pysæ kIqf igaf» sIjyafeI dI
agvfeI vfly bYNc ny dyiKaf ik jFc
tIm do vWK-vWK aYPafeIafrjæ ivWc
jFc ƒ imlf rhI hY aqy aYPafeIafr
cIn qyËI nfl vDf irhf apxy prmfxU hiQafrF df ËÉIrf : amrIkf
vfiȵgtn. amrIkf dy rWiKaf mµqrfly
dI irport ivc ikhf igaf hY ik
cIn kfPI qyËI nfl apxy prmfx¨
hiQafrF df ËKIrf vDfAux ivc lWgf
hoieaf hY» irport muqfbk iPlhfl
Aus dy kol anumfnq qOr ’qy 200 qoN
GWt prmfx¨ hiQafr hn jo agly sWq
sfl ivc vWD ky 700 aqy sfl 2023
qWk ieWk hËfr ho jfxgy» pYNtfgn vloN
jfrI imltrI aYNz sikEirtI
izvYlpmYNt ienvOlivµg dI pIpuls
irpbilk afP cfienf 2021 aqy
cfienf imltrI pfvr irport ivc
ies gWl df iËkr kIqf igaf hY» ieh
irport krIb 192 pyj dI hY» quhfƒ
dWs dyeIey ik sfl 2000 dy bfad qoN
hI amrIkf dy rWiKaf mµqrfly pYNtfgn
vloN ies qrHF dI irport jfrI kIqI
jFdI hY» hflFik ies vfr ies
irport ƒ jfrI krn ivc ipCly sfl
dI qulnf ivc do mhIny df smF iËafdf
lWgf hY» ies irport ivc ikhf igaf
hY ik cIn dI ies qyËI df mksd
apxy mËb¨q aqy qfkqvr duÈmxF ƒ
XuWD ivc hrfAuxf hY» ies ivc
amrIkf aqy d¨jy dyÈ vI Èfml hn»
afp ƒ dWs dyeIey ik cIn aqy
220 (iksfnF ivruWD) ivWc gvfhF dy
ibafnF dI vrqoN aYPafeIafr 219
ivWc ieWk muljæm ƒ bcfAux leI kIqI
jf rhI hY» jWjF ny ikhf ik jFc ƒ
vWKrf nhIN rWiKaf igaf» aqy mfmly
ivWc do EvrlYipµg aYP[afeI[afr[ df
Audysæ dosæI (afsæIsæ imsærf) ƒ
bcfAuxf sI» adflq ies qWQ qoN
sµqusæt nhIN sI ik hux qWk sfry
muljæmF dy Pæon jæbq nhIN kIqy gey
aqy ipClI suxvfeI qoN 10 idn bIq
jfx dy bfvj¨d PorYNisk lYb dI
irport vI nhIN afeI hY» ies dOrfn,
ieWk Bfjpf vrkr dy pirvfr dI
numfieµdgI krn vfly ieWk vkIl ny
siæafm suµdr dI ihrfsq ivWc mOq vWl
iesæfrf kIqf; hflFik, adflq ny shI
iesæfrf kIqf ik sIbIafeI ‘qy ikvyN
Brosf nhIN kIqf jf skdf» adflq
ny aglI suxvfeI sæuWkrvfr, 12
nvµbr leI mulqvI kIqI aqy ikhf ik
Auh rojæfnf dI jFc dI ingrfnI krn
leI ieWk vWKrI hfeI kort dy sfbkf
qfievfn dy ivc srhWd ivvfd kfPI
purfxf hY» qfievn ƒ cIn ijWQy apxf
ihWsf dWsdy hn AuQy hI qfievfn Kud ƒ
ieWk afËfd rfÈtr dy qOr ’qy pyÈ
krdf hY» cIn vloN ikhf igaf hY ik
qfievfn ƒ apxy ivc imlfAux dy leI
Auh iksy vI hWd qWk jf skdf hY»
ies dy leI jykr XuWD vI krnf pvygf
qF Auh ies qoN vI ipWCy nhIN htygf»
qfievfn vI sfP kr cuWkf hY ik Auh
iksy vI s¨rq ivc cIn dy dbfa ivc
afAux vflf nhIN hY» qfievfn dI
rfÈtrpqI kih cuWkI hY ik Auh apxy
smrQk dyÈF dy leI nfl iml ky cIn
df mËb¨qI nfl mukfblf krn leI
iqafr hY» qfievfn dy muWdy ’qy cIn
qIjy dyÈ dy dÉl ƒ lY ky vI kfPI
jWj ƒ inXukq krn dy ieWCuk hY aqy
bYNc X¨pI rfj srkfr dy aµq qoN ieWk
jWj nhIN cfhuµdf hY» ieWk vfr iPr,
afpxy inrIKxF aqy kfrvfeIaF
duafrf, suprIm kort ny spWsæt qOr
‘qy rfj srkfr aqy kyNdr srkfr
dovF duafrf pWKpfqI jFc bfry afpxI
Kdsæf pRgt kIqI hY, aqy spWsæt qOr
‘qy inaF nfl smJOqf hox df sµkyq
idWqf hY» modI srkfr ƒ GWto-GWt
iciVaf hoieaf hY» ies mfmly ivc Auh
amrIkf ƒ vI isWDy qOr ’qy afgfh kr
cuWkf hY» irport ivc ikhf igaf hY ik
cIn lgfqfr Kud ƒ nf isrP ies Kyqr
ivc blik p¨ry ivÈv ivc ieWk
qfkqvr rfÈtr dy r¨p ivc sQfpq
krn dI p¨rI koiÈÈ kr irhf hY» X¨aYs
nyvl vfr kflj dy pRoPYsr afP
strYtyijk aYzirAU aYirksn ny dWisaf
ik bIqy do dhfikaF ivc cIn dI
pIpuls ilbryÈn afrmI ny hfrzvyar
bxfAux aqy ies dI kvfiltI ƒ ibhqr
krn, apxy sµgTnF dI kmËorI ƒ d¨r
krky Aus ƒ mËb¨q krn, afpsI
sihXog vDfAux, tryinµg ’qy kfPI Ëor
idWqf hY» cIn qyËI nfl dunIaf dI
qfkq bxn vWl AuBr irhf hY»
isµgfpur ny tfÜI BfrqI mUl dy ivakqI dI PFsI
hux hosæ ivWc afAuxf cfhIdf hY aqy
ajy imsærf tYnI ƒ qurµq brKfsq
krky igRPqfr krnf cfhIdf hY,
aYs[ky[aYm[ pihly idn qoN mµg kr
irhf hY ik lKImpur KyVI kqlyafm dI
jFc suprIm kort dI isWDI ingrfnI
hyT hoxI cfhIdI hY» aWj svyry hjæfrF
iksfnF ny hirafxf dy hFsI dy aYspI
dPæqr df iGrfE sæur¨ kr idWqf hY»
Bfjpf sµsd rfm cµdr jFgVf smyq
amrIkI sµsd hmly dI jFc kmytI
ny trµp dy sihXogIaF ƒ Byjy sµmn
vfiȵgtn. amrIkI sµsd Bvn ivWc
6 jnvrI ƒ hoeI ihµsf dI jFc kr rhI
hfAUs kmytI ny afpxI jFc df Gyrf
vDfAuNdy hoey sfbkf rfÈtrpqI zonflz
trµp dy Cy hor sihXogIaF ƒ sµmn jfrI
kIqy hn» ieh trµp dy sihXogI 2020
dIaF rfÈtrpqI coxF ivWc AunHF dI hfr
ƒ AultfAux dI koiÈÈ ivWc Èfml sn»
kfly JµizaF vfly pRdrsæn ‘c 3
iksfnF iKlfP drj aYWPafeIafr
vfps lYx dI mµg ƒ lY ky nfrnONd
puls stysæn ‘qy do idnF dy pRdrsæn qoN
bfad iksfnF ny ieWQy pRdrsæn krnf
sæur¨ kr idWqf hY» rfm cµdr jFgVf
ny ivroD kr rhy iksfnF ƒ ibafn
krn leI byhWd ieqrfjæXog aqy
apmfnjnk ibafn idWqy sn aqy
iksfnF ny aijhy ibafnF df ivroD
kIqf sI» hirafxf X¨nIanF nf isrPæ
nfrnONd pIaYs ivWc 3 iksfnF KiælfPæ
drj aYPafeIafr vfps lYx dI mµg
kr rhIaF hn, sgoN pulIs vWloN kIqy
ihµsk lfTIcfrj leI jFgVf KiælfPæ
kys drj krn dI vI mµg kr rhIaF
hn, ijs ivWc iksfn jæKæmI hoey sn»
ieWk iksfn kuldIp isµG rfxf jo ik 5
nvµbr ƒ gµBIr r¨p ivWc jæKmI ho
igaf sI, dy hux qWk do afpRysæn ho cuWky
hn aqy Auh ajy vI afpxI jiæµdgI
leI j¨J irhf hY» AunHF dI pqnI aqy
DI aWj hirafxf dy hFsI dy aYspI dy
kmytI dy cyarmYn aqy imsIispI dy
pRqIinDI bYnI QOmsn ny ieWk ibafn
ivWc ikhf ik kmytI trµp dI muihµm
kmytI dy sfbkf aiDkfrIaF aqy horF
qoN gvfhI aqy dsqfvyËF dI mµg kr
rhI hY, ijnHF ny joa bfiezn dI ijWq dy
sb¨q ƒ rokx leI vfr r¨m ivWc ihWsf
ilaf hY» QOmsn ny ikhf ik kmytI ny
dPæqr ivWc pRdrsænkfrIaF ivWc
sæfml ho gey, ijs ny ieh aµdoln iks
jjæby aqy idRVqf df pRgtfvf kIqf hY»
pqf lWgf hY ik AuWqrfKµz dI Bfjpf
srkfr s¨by ivWc Bfjpf afg¨aF
KiælfPæ kfly JµizaF vfly Drny ivWc
sæfml iksfnF ’qy J¨Ty kys pf rhI hY»
sµXukq iksfn morcf ies dI inµdf
krdf hY aqy AuWqrfKµz srkfr ƒ
nfgirk ivroDI rvWeIey qoN bcx leI
kihµdf hY» morcy df kihxf hY ik
iksfnF ivruWD drj kIqy gey sfry J¨Ty
kys qurµq vfps ley jfx» iksfn
nyqfvF ny disaf ik mµglvfr ƒ
sµXukq iksfn morcf dI mIitµg isµG¨
bfrzr ivKy dupihr 2 vjy hovygI»
ies mIitµg ivWc idWlI dIaF srhWdF
’qy aµdoln dI pihlI vrHygµZ sbµDI
PYsly ley jfxgy» myGfilaf dy
rfjpfl sRI sWiqaf pfl milk vWloN
iksfn aµdoln aqy ies dIaF jfiejæ
mµgF ƒ kWlH ieWk vfr iPr jæordfr
smrQn df pRgtfvf kIqf igaf»
trµp dI 2020 dI muV-cox muihµm dy
mYnyjr ibl stypIan, muihµm dy
sInIar slfhkfr jysn imlr, muihµm
dI rfÈtrI kfrjkfrI shfiek aYNjylf
mYkYlm, trµp dy slfhkfr vkIl jOhn
eIstmYn, sfbkf kOmI surWiKaf
slfhkfr mfeIkl iPln qy brnfz
kyrIkI ƒ sµmn Byjy gey hn»
200 idn bfad DrqI ’qy prqy 4 pulfV XfqrI
isµgfpur. isµgfpur dI ieWk adflq ny nÈIly pdfrQF dI
qskrI dy doÈI Tihrfey gey BfrqI m¨l dy mlyÈIafeI
ivakqI dI PFsI dI sËf ’qy rok lgf idWqI hY» idmfgI qOr
’qy pRyÈfn mµny jf rhy 33 sflf aYn[ ky[ Drm lµgm ƒ
buWDvfr ƒ cFgI jylH ivWc PFsI idWqI jfxI sI, pr hux Aus
dI PFsI dI sËf qd qWk leI tfÜ idWqI geI aY, jdoN qWk
Aus dI apIl ’qy suxvfeI nhIN ho jFdI» aYn[ ky[ Drm
lµgm dI PFsI ’qy rok leI ivÈv Br ivWc mµg kIqI jf rhI
hY» Aus dy vkIl aYm rvI ny PysbuWk ’qy post kIqf ik Aus
dy muvWikl dI apIl ’qy suxvfeI nhIN huµdI, AudoN qWk Aus
dI PFsI ’qy rok rhygI» Drm lµgm ƒ 2009 ivWc 42[72
gRfm hYroien qskrI dy doÈ ivWc igRÌqfr kIqf igaf sI»
isµgfpur ’c jykr koeI ivakqI 15 gRfm qoN iËafdf nÈy sxy
PiVaf jFdf hY, qF Aus ƒ PFsI dI sËf dI qjvIË hY» ieh
mfmlf ipCly mhIny Aus vyly surKIaF ivWc afieaf sI, jdoN
isµgfpur kfrfgfr syvf ny Drm lµgm dI mF ƒ 26 akq¨br
ƒ icWTI ilK ky Aus dy puWqr ƒ 10 nvµbr ƒ PFsI dI sËf
idWqy jfx dI jfxkfrI idWqI sI» pirvfr ƒ 10 nvµbr qWk
imlx dI afigaf idWqI geI sI» soÈl mIzIaf ’qy lokF ny
ies icWTI ƒ Èyar krdy hoey Drm lµgm dI sËf df ivroD
kIqf igaf» Aus dI mOq dI sËf mfÌ krn sbµDI 29
akq¨br ƒ ieWk dsqÉq muihµm clfeI geI, ijs ’qy ipCly
hÌqy qWk 56 hËfr 134 qoN vWD lokF ny dsqÉq kIqy»
ivÈv pWDr ’qy Aus dI PFsI roky jfx dI mµg AuT rhI hY»
aYm rvI ny dlIl idWqI sI ik mfnisk qOr ’qy pRyÈfn
ivakqI ƒ mOq dI sËf dyxf isµgfpur dy sµivDfn df AulµGx
hY» PFsI Kfrj krn dI rvI dI apIl qF kort ny Tukrf
idWqI, pr apIl kort ivWc suxvfeI qWk sËf ’qy aml ƒ
tfÜx df hukm idWqf»
mYkisko. 200 idn Bfv lgBg 6 mhIny pulfV ivWc
ibqfAux mgroN 4 pulfV XfqrI somvfr rfq DrqI ’qy prq
afey» Auh afpdy spysaYks kYps¨l rfhIN mYkisko dI KfVI
’c Auqry» spys aYks dy cflk dl dy cfry mYNbr ƒ pulfV
styÈn qoN DrqI ’qy prqx ’c aWT Gµty df smF lWgf»
ies qoN pihlF nfsf ny Krfb mOsm kfrn cfry
XfqrIaFdI vfpsI ƒ somvfr dupihr qWk tfÜ idWqf sI»
drasl, Ploirzf dy qWt ’qy qyË hvfvF cWl rhIaF sn,
ijs kfrn Éqrf pYdf ho skdf sI» ies ƒ dyKdy hoey ienHF
pulfV XfqrIaF dI DrqI ’qy vfpsI df smF vDf idWqf igaf
sI» pulfV ’c Cy mhIny ibqfAux mgroN vfps prqy
XfqrIaF ivWc nfsf dy Èyn ikRµb¨, mygn mYkafrQr, jfpfn
dy aikihko hoÈfiez aqy PrFs dI QOms pyskyt Èfml hY»
qYa pRogrfm dy qihq ienHF sfiraF dI vfpsI somvfr svyr
qWk ho jfxI cfhIdI sI, pr mOsm dI KrfbI kfrn pRogrfm
’c qbdIlI krnI peI» pulfV qoN DrqI ’qy spysaYks dI
vfpsI kfÌI aOKI sI» ienHF XfqrIaF ƒ kOmFqrI pulfV
styÈn lYx phuµcy spysaYks rfkt df tfielt tuWt igaf
sI» ies kfrn XfqrIaF ƒ pulfV styÈn CWzx mgroN p¨rI
Xfqrf ivWc zfiepr pfAuxf ipaf» nfsf dy pulfV XfqrI
mygn mYkafrQr ny ies Xfqrf ƒ Éqrnfk dWisaf hY»
cfr pulfV XfqrIaF dI DrqI ’qy vfpsI mgroN cfr hor
XfqrIaF dI pulfV Xfqrf df rfh KuWlH igaf hY» buWDvfr ƒ
spysaYks rfhIN cfr hor XfqrI pulfV styÈn Byjy jfxgy»
ienHF XfqrIaF ƒ pihlF hI rvfnf hoxf sI, pr Krfb mOsm
aqy ieWk XfqrI dI ishq ivgVn kfrn Xfqrf ƒ tfÜ
idWqf igaf sI» hux buWDvfr ƒ ienHF ƒ rvfnf kIqf
jfvygf» ieh XfqrI vI lgBg 6 mhIny pulfV styÈn ivWc
guËfrngy»
8 10/11/2021 KbrF
www.samajweekly.com
dIvflI bµpr ny pitaflf dy nOjvfn
kfrpyNtr dI bdlI qkdIr
cµzIgVH . pµjfb rfj zIar
dIvflI bµpr 2021 df do
kroV rupey df pihlf ienfm
ijWq ky pitaflf iËlHy dy
iqRpVI df rihx vflf lWkV
df imsqrI (kfrpyNtr)
rfqo-rfq kroVpqI bx
igaf hY» ieWQy ienfmI rfsæI
leI dfavf krn afey 34
sflf nrysæ kumfr ny dWisaf
ik ieh bµpr ienfm Aus leI
cmqkfr qoN GWt nhIN hY
ikAuNik Aus ny kdy supny ivWc
vI nhIN soicaf sI ik ieWk idn Auh
aYnF vWzf ienfm ijWqygf» Aus ny
ikhf, “myry kol pRmfqmf df Èukrfnf
krn leI koeI sæbd nhIN hn, ijsdy
afÈIrvfd sdkf mYƒ ieh ienfm imilaf
hY» sB qoN pihlF mYN ienfmI rfsæI
nfl nvF mkfn bxfvFgf jo ik myrf
lµmy smyN qoN supnf irhf hY»” nrysæ ny
ienfmI rfsæI lYx leI ieWQy lftrIË
ivBfg dy aiDkfrIaF kol itkt aqy
loVINdy dsqfvyjæ jmHF krvf idWqy hn»
lftrIjæ ivBfg dy aiDkfrIaF ny ies
KusænsIb jyq¨ ƒ Brosf idWqf ik
ienfmI rfsæI Aus dy bYNk Kfqy ivWc
jldI jmHF krf idWqI jfvygI»
hirafxf ‘c Kqrnfk pWDr ‘qy phuµicaf
pRdUsæx, jINd sB qoN pRdUsiæq sæihr
jINd . dIvflI dy iqAuhfr mOky
ptfikaF aqy prflI sfVn ny
hirafxf rfj dI hvf ivWc pRd¨sæx df
jæihr Gol idWqf hY» jINd sæihr ƒ dysæ
dy sB qoN pRd¨siæq sæihr df drjf iml
igaf hY, jdik ihsfr df pRd¨sæx pWDr
idWlI dy pRd¨sæx pWDr dy brfbr hY»
hirafxf dy 5 ijæilHaF ivWc pRd¨sæx
s¨ck aµk 400 qoN AuWpr drj kIqf
igaf hY, jdoN ik 12 ijæilHaF ivWc
300 qoN AuWpr hY, jo ik gµBIr siQqI
dI sæRyxI ivWc afAuNdf hY» hirafxf dy
pµj jiæilHaF ivcoN jINd pihly nµbr ‘qy
hY, ijs qoN bfad ihsfr, bWlbgVH,
gur¨gRfm aqy pfxIpq hn» hr sfl
dI qrHF ies sfl vI jINd, ihsfr aqy
gur¨gRfm sæihr dysæ dy sB qoN pRd¨siæq
sæihrF ivWc igxy jf rhy hn»
pµjfb puils vWloN krqfrpur qoN 55 iklo aPIm brfmd
cµzIgV.: niÈaF ivruWD cWl rhI muihµm
ivWc hor qyjI ilafAuNidaF, pµjfb
pulIs ny mµglvfr ƒ jlµDr dy
krqfrpur nyVy ivÈyÈ cYikµg dOrfn 55
iklo aPIm brfmd kIqI aqy ieWk
nÈf qskr ƒ igRÌqfr kIqf hY»
igRÌqfr kIqy qskr dI pCfx XuWDvIr
isµG AurP XoDf vfsI ipµz
dyvIdfspur, jµizaflf gur¨, aµimœsr
vjoN hoeI hY» BgOVf hoieaf XuWDvIr
aYnzIpIaYs dy vWK-vWK mfmilaF
ivWc loVINdf sI» puils ny doÈI koloN
rijstRysn nµbr X¨pI 14 eIX¨ 8399
vflI ieWk toietf arbn kr¨jr kfr
vI brfmd kIqI hY» zIjIpI pµjfb
iekbfl pRIq isµG shoqf ny jfxkfrI
idµdy hoey dWisaf ik niÈaF ivruWD
clfeI jf rhI ivÈyÈ muihµm qihq
jlµDr idhfqI pulIs dy sI[afeI[ey[
ivµg vWloN krqfrpur-ikÈnpurf roz
‘qy nfkf lgfieaf sI» AunF dWisaf ik
cYikµg dOrfn puils tIm ny XuWDvIr
vWloN clfeI jf rhI arbn kr¨jr kfr
ƒ roikaf aqy 55 iklo aPIm brfmd
kIqI» hflFik, XuWDvIr df sfQI
plivµdr isµG AurP sµnI vfsI
aµimœsr mOky qoN Ìrfr hox ivWc
kfmXfb ho igaf» zIjIpI ny dWisaf
ik muWZlI qÌqIÈ dOrfn XuWDvIr ny
Kulfsf kIqf ik Aus ƒ ieh Kyp pyÈyvr
nÈf qskr nvpRIq isµG AurP nv
vfsI ipµz vjIr BuWlr(ibafs ) mOj¨df
smyN dOrfn ivdyÈ ivWc rih rhy, rfhIN
pRfpq hoeI» XuWDvIr ny kb¨ilaf ik
'afp' 'c sæfml hoey rmn bihl
DfrIvfl . afm afdmI pfrtI (afp)
pµjfb ny mfJf ivWc sWqfDfrI kFgrs
pfrtI ƒ vWzf Jtkf idWqf hY [ iqµn
pIVIaF qoN kFgrs nfl sµbµDq bihl
prvfr dy mYNbr aqy pµjfb
subfrzInyt srivs islYksæn borz
(pI[aYWs[aWYs[aYWs[bI) dy cyarmYn
rmn bihl asqIPæf dy ky mµglvfr ƒ
afm afdmI pfrtI ivWc sæfml ho gey
[ rmn bihl pµjfb dy sfbkf mµqrI
Kusæhfl bihl dy puWqr hn [ rmn
bihl sfl 2008 qoN 2012 qWk pµjfb
X¨nIvristI sYnyt dy mYNbr rhy aqy do
vfr gurdfspur imAuNspl kONsl dy
pRDfn vI rih cuWky hn [ afm afdmI
pfrtI pµjfb dy pRDfn aqy sµsd mYNbr
Bgvµq mfn smyq kOmI bulfry aqy
idWlI qoN ivDfiek rfGv cWZf ny rmn
bihl ƒ gurdfspur ivWc krvfey
smfgm dOrfn 'afp' ivWc sæfml kIqf
[ ies dOrfn mµc 'qy s¨bf jnrl
skWqr hrcµd isµG brst aqy
sInIar afg¨ aqy sfbkf afeI[jI[
kuµvr ivjY pRqfp isµG smyq hor
ahudydfr vI mOj¨d sn [ rmn bihl
ny ikhf ik BfvyN AunF df prvfr iqµn
pIVIaF qWk kFgrs pfrtI dy nfl irhf
hY, pr hux kFgrs pfrtI ivWc hr pWWDr
'qy BfrI igrfvt af cuWkI hY [ AuQy hI
'afp' dI nIaq aqy nIqI smyq kOmI nyqf
aqy idWlI dy muWK mµqrI arivµd
kyjrIvfl dI soc nfl pµjfb ƒ aWgy lY ky
jfxf smyN dI mµg hY [ Auh 'afp' vWloN
iBÙsætfcfr dy Kfqmy aqy arivµd
kyjrIvfl dI soc smyq idWlI dy ivkfs
mfzl qoN pRBfvq ho ky afm afdmI pfrtI
ivWc sæfml hoey hn [ pfrtI dy s¨bf pRDfn
Bgvµq mfn ny ikhf ik bihl prvfr ny
pµjfb leI hr morcy 'qy smfijk aqy
rfjnIqk Xogdfn idWqf hY.
nv ivdyÈ ‘c bYT ky afpxy sfQIaF
rfhIN pµjfb ‘c aPIm aqy hYroien dI
vWzy pWDr ‘qy splfeI krdf hY»
ijkrXog hY ik nv AuWqy aYnzIpIaYs
aYkt qihq vWK-vWK aprfiDk mfmly
afied hn aqy Auh iPlOr dy icµt¨
kql kys ivWc vI loVINdf hY» hfl hI
ivWc idWlI puils dy spYÈl sYWl vWloN
brfmd kIqI geI 300 iklo hYroien
dI Kyp ivWc nv df nF vI sfhmxy
afieaf sI»aYs[aYs[pI[ jlµDr
(idhfqI) siqµdr isµG ny dWisaf ik
ies mfmly dI jFc jfrI hY aqy jldI
hI hor brfmdgI aqy igRÌqfrIaF
hox dI afs hY» dWsxXog hY ik ies
sbµDI aYP[afeI[afr nµ[ 176 imqI
11 nvµbr, 2021 ƒ Qfxf krqfrpur
ivKy aYn[zI[pI[aYs aYkt dI
Dfrf 18sI/61/85 qihq drj kIqf
igaf hY»
qrnqfrn ijlHy ivWc iPr nËr afey do zron
qrnqfrn. qrnqfrn iËlHy dy nfl
lWgdI srhWd pfroN bIqI rfq do zRon BfrqI
Kyqr ivWc dfÉl hoey, ijnHF ƒ bI[ aYWs[
aYP[ dy jvfnF ny Pfieirµg krky KdyV
idWqf» jdik zRon afAux vfly ielfikaF
ivWc qlfÈI aiBafn vI clfieaf jf irhf
hY» s¨qrF qoN imlI jfxkfrI anusfr Bfrq
pfik srhWd dI cOkI klsIaF dy burjI
ipWlr nµbr 133/16-17 ielfky ivWc bI[
aYs[ aYP[ dI 71 btflIan dy jvfnF ny
ÈWkI zRon dI afvfË rfq krIb zyZ vjy
suxI aqy afvfË vflI idÈf ivWc bI[ aYs[
aYP[ dy jvfnF ny 18 rfAUNz Pfier kIqy»
iesy qrHF hI bIEpI hvylIaF Kyqr c vI
rfq smyN zRon dI afvfË suxfeI idWqI» ijs
qoN bfad AuWQy qfienfq bI[ aYWs[ aYP[ dy
jvfnF ny 18 qoN 20 rfAUNz Pfier kIqy»
s¨qrF muqfbk jvfnF vWloN ielfky ivWc
src afpRyÈn clfieaf jf irhf hY»
ijkrXog hY ik bIEpI hvylIaF Kyqr
ivWc pihlF vI zRon rfhIN Cy pYkyt
hYroien suWtI geI sI jo bI[ aYs[ aYP[
ny brfmd kr leI sI» ies qoN ielfvf
Kymkrn aqy KflVf sYktr ivWc vI
keI vfr zRon dI afmd ho cuWkI hY»
hflFik srhWd qy qfienfq bI[ aYWs[
aYWP[ vWloN pfik dIaF nfpfk koiÈÈF ƒ
nfkfmXfb kIqf jf irhf hY»
rfPyl sOdy 'c kimsænbfjæI vfjpfeI dOr 'c cWl peI sI
nvIN idWlI . modI srkfr vWloN PrFs qoN
ley jf rhy rfPyl lVfky jhfjæF dy sOdy ivc
dlflI ƒ lY ky iPr nvyN Kulfsy hox lWgy hn
[ iek idn pihlF ies sOdy ivc dlflI dI
pVqfl 'c lWgy PrYNc portl mIzIafpfrt
ny dfavf kIqf sI ik susæyn gupqf nF dy
dlfl ny 2002-12 dOrfn krIb 110
kroV (vrqmfn krµsI ryt muqfbk) hfsl
kIqy sn [ hux Bfrq dy srkrdf
tYlIvIXn cYnl aYWn zI tI vI ny ieµksæfP
kIqf hY ik BfrqI jFc eyjµsIaF ny nf isrP
kFgrs dI agvfeI vflI X¨ pI ey dI
srkfr sgoN atWl ibhfrI vfjpfeI dI
agvfeI vflI aYWn zI ey srkfr dOrfn vI
PrFsIsI jhfjæ inrmfqf kµpnI dsO vWloN
sOdf isry cVHfAux leI idWqI geI kroVF
rupey dI dlflI dy dosæF ƒ njæraµdfjæ kIqf
[ aYWn zI tI vI ƒ imly dsqfvyjæF muqfbk
Bfrq vWloN rfPyl sOdy 'qy shI pfAux dy iqµn
sfl bfad 2019 ivc sI bI afeI sxy
hornF kyNdrI eyjµsIaF ƒ Kbrdfr kIqf
igaf sI ik dlflI cWlI hY pr AunHF koeI
kfrvfeI nhIN kIqI [ jFc 'c dosæ shI
inkldy qF BfrqI kfƒnF muqfbk dsO ny
blYkilst ho jfxf sI [ ieh dsqfvyjæ sI
bI afeI vWloN 12 agsqfvYstlYNz
jilHaFvflf bfgæ dy mUl srUp dI
bhflI leI cµzIgVH knvYnsæn 16 ƒ
jlµDr . dysæ Bgq Xfdgfr kmytI dy
pRDfn ajmyr isµG, jnrl skWqr
gurmIq aqy sWiBafcfrk ivµg dy
knvInr amolk isµG ny mµglvfr
ilKqI pRYWs ibafn jfrI kridaF
dWisaf ik jilHaFvflf bfgæ dI
ieiqhfsk ivrfsq df m¨l muhFdrf
bdly jfx iKlfPæ lµmy arsy qoN AuTfeI
jf rhI lok-afvfjæ ƒ axsuxI kIqy
jfx iKlfPæ 16 nvµbr ƒ pIpl
knvYnsæn sYNtr (ieskfn mµdr dy
ipWCy), 36-bI sYktr, cµzIgVH ivKy
knvYnsæn kIqI jfvygI .
ieh knvYnsæn 16 nvµbr dy Aus
ieiqhfsk idhfVy 'qy kIqI jf rhI hY,
ijs idn gædr pfrtI dy cmkdy isqfry
krqfr isµG srfBf, ivsæƒ gxysæ
ipµgly, hrnfm isµG isaflkotI, surYx
isµG vWzf, surYx isµG Cotf igWlvflI,
hYlIkfptrF dI ivkrI leI Bfrq dy tfp
dy afgäF ƒ idWqI geI irsævq dy mfmly
ivc pysæ kIqI geI cfrjsæIt df ihWsf sn
[ ies ivc afeI tI srvisjæ kµpnI afeI
zI aYWs dy vyly dy mYnyjr DIrj agrvfl
df ibafn sI, ijs ivc Ausny 2019 'c sI
bI afeI ƒ dWisaf sI ik dsO ny susæyn
gupqf dI mfrIsæsæ aDfrq PWtf kµpnI
ieµtrstYWlr ƒ afeI zI aYWs rfhIN pYsy idWqy
sn [ smJOqy muqfbk dsO ny afeI zI aYWs
ƒ ijhVy pYsy idWqy Aus ivcoN 40 PIsdI
susæyn gupqf dI ieµtrstYWlr df kimsæn sI
[ afeI zI aYWs ny kiQq qOr 'qy 2003 qy
2006 ivcfly dsO dy svf cfr kroV rupey
gupqf dI ieµtrstYWlr qk phuµcfey [ ieh
Auh smF sI jdoN pRDfn mµqrI atWl ibhfrI
vfjpfeI dI agvfeI ivc 2004 qk aYWn
zI ey srkfr sI qy iPr X¨ pI ey dI srkfr
afeI sI [ sI bI afeI ny DIrj agrvfl
dI gvfhI ƒ adflq ivc pysæ kIqf pr
kµpnI iKlfP jFc nhIN kIqI [ kfƒn muqfbk
jy koeI kµpnI bolI dyx vyly jF smJOqf
vfrqf vyly kurWpt aml krdI hY jF
gYrkfƒnI kfrvfeI krdI hY qF Auh
blYkilst ho skdI hY [ mIzIafpfrt vWloN
2007 qoN 2012 qk dlflI bfry kIqy nvyN
jgq isµG surisµG aqy bKsæIsæ isµG
igWlvflI ƒ lfhOr kyNdrI jylH ivWc
PFsI lgfieaf igaf sI [ AunHF dWisaf
ik Aus idn knvYnsæn Auprµq dysæ
Bgq Xfdgfr kmytI dI agvfeI 'c
sihXogI jWQybµdIaF dy sfQ nfl mfrc
krky gvrnr ƒ mµg pWqr dy ky mµg
kIqI jfvygI ik jilHaFvflf bfgæ dI
dfKlf glI, golIaF dy insæfn,
Pfieirµg sQfn, XfdgfrI lft aWgy
qlfa, sæhIdI K¨h, ieiqhfsk t¨kF
aqy lfeIt sfAUfz ivWc jo ieiqhfsk
qWQF ƒ aWKoN-proKy krky qbdIlIaF
kIqIaF geIaF hn, AuhnF ƒ bdl ky,
ieiqhfsk sQfn df m¨l sr¨p bhfl
kIqf jfey [ dysæ Bgq Xfdgfr kmytI
ny sBnF jnqk jmh¨rI
sµsQfvF/ivakqIaF ƒ knvYnsæn 'c
sæfml hox dI apIl kIqI hY .
ieµksæfP 'qy Bfjpf ny somvfr kFgrs 'qy
ieh kihµidaF hmlf kIqf ik Aus dOrfn
kFgrs dI agvfeI vflI X¨ pI ey srkfr
sI [ Bfjpf dy bulfry sµibq pfqrf ny
mIzIaf nfl gWlbfq dOrfn ikhfafeI aYWn
sI (ieµzIan nYsænl kFgrs) df mqlb
'afeI nIz kimsæn' [ sonIaf gFDI, rfhul
gFDI, ipÙaµkf gFDI vfzrf, rfbrt vfzrf,
sfry kihµdy 'afeI nIz kimsæn' [ pfqrf ny
ikhfhux rfhul gFDI ietlI qoN jvfb dyx
ik AunHf qy AunHf dI pfrtI ny eyny sfl rfPyl
bfry J¨T PYlfAux dI ikAuN kosiæsæ kIqI? hux
sfP ho igaf hY ik 2007 qoN 2012 qk AunHF
dI srkfr sI jdoN kimsænF idWqIaF geIaF
[ dlfl df nF vI sfhmxy af igaf hY [
AuDr, kFgrs ny ikhf hY ik nvyN KulfisaF
ny rfPyl kurWpsæn 'qy prdf pfAux leI
modI srkfr-sI bI afeI-eI zI dy gWTjoV
ƒ jWgjæfhr kr idWqf hY [ rfhul gFDI qy
ipÙaµkf gFDI ny afpxy tvItF ivc rfPyl
bfry nvIN irport vI sFJI kIqI hY [ rfhul
gFDI ny tvIt kIqfjdoN sWcfeI hr kdm 'qy
quhfzy nfl hY, qF icµqf krn dI kI gWl hY?
myry kFgrsI sfQIE iBÙsæt kyNdr srkfr
ivruWD iesy qrHF lVdy rho [ ruko nf, nf QWko
qy nf zro!
www.samajweekly.com
KLbrF
aµdoln df iek sfl pUrf hox ’qy 29 nvµbr ƒ sµsd qk trYktr mfrc kWZxgy iksfn, bYTk qoN bfad aYlfn
nvIN idWlI/sonIpq . KyqI kfƒnF df
ivroD kr rhI sµXukq iksfn morcf ny
mµglvfr ƒ iek mhWqvp¨rn bYTk
kIqI» mIitµg ivc keI ÌYsly ley
gey» iksfn morcf ny ÌYslf kIqf hY ik
26 nvµbr ƒ pµjfb, hirafxf, AuWqr
pRdyÈ, AuWqrfKµz qy rfjsQfn qoN idWlI
dy sfry moricaF ’qy BfrI BIV jutfeI
jfvygI» AuWQy vWzIaF sBfvF vI
hoxgIaF»mIitµg ivc ley gey ÌYsilaF
dI jfxkfrI idµdy hoey morcy dy nyqfvF ny
ikhf ik 29 nvµbr qoN idWlI ivc sµsd
df ÈIqkflIn sYÈn Èur¨ ho irhf hY»
aijhy ivc morcy ny ÌYslf ilaf ik 29
nvµbr ƒ sµsd sYÈn dy aµq qk 500
cuxy hoey iksfn trYktr trflIaF ivc
hr idn sµsd Bvn jfxgy» sµXukq
iksfn morcf ny ÌYslf kIqf hY ik 28
nvµbr ƒ muµbeI dy afËfd mYdfn ivc
iek ivÈfl iksfn-mËd¨r mhfpµcfieq
df afXojn kIqf jfvygf» ieh afXojn
sµXukq ÈyqkyfrI kfmgfr morcf dy
bYnr hyT mhfrfÈtr dy 100 qoN iËafdf
sµgTnF vWloN sµXukq r¨p nfl afXoijq
kIqf jfvygf» hux BIV ’c luk nhIN
skxgy aWqvfdI, jµm¨-kÈmIr ’c
pRmuWK QfvF ’qy ichiraF ƒ pCfxn vfly
aYWPafrtI qknIk nfl lYs kYmry
lWgxgy dWs dyeIey ik 26 nvµbr ƒ
KyqI kfƒn ivroDI pRdrÈn df iek sfl
p¨rf hox jf irhf hY» ipCly sfl 26
nvµbr ƒ pRdrÈnkfrIaF ny hirafxf
ivc pRvyÈ kIqf sI qy agly idn kuµzlI
bfrzr ’qy jItI roz jfm kr ky Drny
’qy bYT gey sn» AuWQy gfjIpur bfrzr
’qy vI rfkyÈ itkYt dI agvfeI ivc
aµdolnkfrI Drny ’qy bYTy hn»
mµqrI mµzl vWloN ‘pµjfb styt sYNz aYNz grYvl mfeIinµg pfilsI-2021’ ƒ pRvfngI
cµzIgVH. s¨by Br ivWc lokF ƒ ryq
aqy grYvl GWt qoN GWt vfjb rytF ‘qy
muhWeIaf krvfAux leI ieWk ieiqhfsk
lYNidaF muWK mµqrI crnjIq isµG
cµnI dI agvfeI vflI mµqrI mµzl ny
aWj s¨by Br ivWc ryq aqy grYvl
5[50 rupey pRqI ikAUbk PuWt dI
kImq ‘qy muhWeIaf krvfAux leI
‘pµjfb styt sYNz aYNz grYvl
mfeIinµg pfilsI-2021’ ƒ pRvfngI
idWqI» ies sbµDI jfxkfrI idµidaF
muWK mµqrI dPæqr dy iek bulfry ny
dWisaf ik nvIN mfeIinµg pfilsI
anusfr afm pbilk ƒ ryq aqy
grYvl mfeIinµg sfeItF Auqy 5[50
rupey pRqI ikAUbk PuWt ‘qy AuplWbD
krvfieaf jfvygf aqy ijs ivWc
loizµg df Kærcf sæfml hY» ies qoN
ielfvf jnqk ihWq ivWc afrzInrI
klya aqy afrzInrI imWtI leI
rfieltI df ryt 10 rupey pRqI tn qoN
GWt krky 2[50 rupey pRqI tn kr
idWqf jfvygf» ies nvIN pfilsI
anusfr ËmIn dy mflk jF ijs dy
kbjæy ivWc ËmIn hY, afpxy vfhIXog
10/11/2021
9
iemrfn srkfr kImqF kµtrol
krn leI vycygI Kµz df pUrf stfk
ieslfmfbfd . pfiksqfn dy pRDfn
mµqrI iemrfn Éfn dyÈ ’c Kµz dIaF
vDdIaF kImqF ƒ kµtrol krn ’c
lWgy gey hn» ies kvfied ’c AunHF
Kµz df p¨rf stfk bfËfr ’c vycx df
ÌYslf kIqf hY» dyÈ ’c
ies smyN Kµz 150 rupey
pRqI iklogRfm qk ivk
rhI hY» ijE tIvI muqfbk
iemrfn dI agvfeI
’c kImqF nµ kµtrol krn
bfry somvfr ƒ hoeI bYTk
’c 15 nvµbr qoN p¨ry dyÈ
’c gµny dI KyqI Èur¨ krn
df ÌYslf kIqf igaf»
pRDfn mµqrI ny dfavf
kIqf ik AunHF dI srkfr ÊrIbF ’qy
boJ GWt krn leI hr mumikn kdm
AuTf rhI hY» ies qoN pihlF ÈuWkrvfr
ƒ iemrfn ny ikhf sI ik isµD s¨by ’c
iqµn imWlF ƒ acfnk bµd kIqy jfx
nfl Kµz dI kImq ’c irkfrz vfDf
hoieaf hY» pfiksqfn ’c Kµz smyq
lgpg sfrIaF ÉurfkI vsqF dIaF
dIaF kImqF lgfqfr vWD rhIaF hn»
pYtrol vI 145 rupey pRqI lItr ho
igaf hY» iemrfn
srkfr mihµgfeI kfrn
ivroDI pfrtIaF dy
inÈfny ’qy hY» pfiksqfn
musilm lIg-nvfË
(pIaYWmaYWl-aYWn) dy
pRDfn qy nYÈnl asYNblI
’c ivroDI iDr dy nyqf
ÈfhfbfË ÈrIP ny ikhf
ik sfrIaF ivroDIaF
pfrtIaF iekjut hn qy
mihµgfeI iÉlfÌ sFJy qOr ’qy sµGrÈ
kIqf jfvygf» AunHF ikhf ik ivroDI
iDr ny aglIaF afm coxF
ielYktRfink voitµg mÈIn dy nF ’qy
lVn dI Xojnf bxfeI hY»
hux BIV ’c luk nhIN skxgy aWqvfdI, jµm¨-kÈmIr ’c pRmuWK QfvF ’qy ichiraF ƒ pCfxn vfly aYWPafrtI qknIk nfl lYs kYmry lWgxgy
sRIngr . aWqvfdIaF qy AunHF dy
sfQIaF leI hux BIV ’c lukxf jF
iPr Bys bdl ky rihxf afsfn nhIN
hovygf» mfm¨lI ijhI Jlk imldy hI
Auh icµnHq hoxgy qy agly kuJ imµtF
’c surWiKaf blF dI igRÌq ’c hoxgy»
jµm¨-kÈmIr puils ny s¨by dy sfry
sµvydnÈIl KyqrF ’c ichry pCfxn
vflI qknIk aYWPafrtI (PyÈIal
irkognIÈn tYknflojI) nfl lYs AuWc
smrWQf vfly aiqafDuink kYmry
lgfAux df ÌYslf kIqf hY» Èur¨afq
’c ieh kYmry sRIngr ’c lgfey
jfxgy»
AuWc ahudy dy s¨qrF ny dWisaf ik
ieh kYmry agly kuJ mhIinaF ’c
sQfpq kr idWqy jfxgy» hflFik
jµm¨-kÈmIr ’c jnqk QfvF aqy
sµvydnÈIl ielfikaF ’c ingrfnI
leI puils pihlF qoN hI krIb 300
sIsItIvI kYmiraF dI vrqoN kr rhI
hY, pr ienHF kYmiraF ’c aYWPafrtI
nhIN hY» puils bdldy surWiKaf
KyqF ƒ pWDrf krn leI 3 PuWt qWk
KudfeI jF htfeI geI imWtI ƒ inptf
skdf hY» ËmIn dy mflk /pµcfieq
vWloN afpxI jæmIn ƒ lyvl krn dI
Ër¨rq aqy hor Dfrimk aqy ivkfs
gqIivDIaF dIaF jr¨rqF ƒ p¨rf krn
leI mfeInr imnrl dI KudfeI krn
dI afigaf hY» iehnF gqIivDIaF
leI koeI ikrfieaf, rfieltI jF
primt PIs aqy iks primµt dI
jær¨rq nhIN hY» iehnF gqIivDIaF
hflfq qy BivWK dIaF cuxOqIaF ƒ
iDafn ’c rWKdy hoey aYWPafrtI
kYmiraF dI vrqoN krn jf rhI hY»
AunHF dWisaf ik hflIaf ’c kyNdr gRih
mµqrI aimq Èfh dI pRDfngI ’c hoeI
jµm¨-kÈmIr ieµtIgRyitz hYWzkuafrtr
dI bYTk ’c vI ieh kYmry lgfey jfx
dy muWdy ’qy crcf hoeI hY»
s¨qrF ny dWisaf ik jµm¨-kÈmIr
puils aYWPafrtI kYmry sQfpq krn
leI hox vfly Érc df Bfr GWt krn
leI sRIngr ngr ingm qy smfrt
istI pRfjYkt sRIngr dI vI mdd
lvygI»
dyÈ ’c idWlI qy qylµgfnf puils
ingrfnI qy pCfx dI puÈtI leI
aYWPafrtI dI vrqoN pihlF qoN hI kr
rhI hY» jµm¨-kÈmIr puils dy iek
AuWc aiDkfrI ny dWisaf ik
aYWPafrtI qknIk sfƒ aWqvfdI
hmly rokx qy aWqvfdIaF ƒ PVn ’c
p¨rI mdd krygI» AunHF ikhf ik ijvyN
hI iksy Kyqr ivÈyÈ ’c iksy aWqvfdI
ivWc krmcfrIaF aqy TykydfrF vloN
ibnf iksy Auicq kfrn dy rukfvt nhIN
pfeI jfvygI aqy jykr koeI krmcfrI
jF Tykydfr ƒ doÈI pfieaf jFdf hY qF
Aus ivruWD anusæfsnI kfrvfeI afrµBI
jfvygI» ies sbµDI afm jnqf dI
jfxkfrI leI mIzIaf rFhI,mfeInF
sfeIt dy ipWt hYWz, srkfrI dPqrF
aqy dPqrF aDIn hor QfvF ‘qy noits
borz lgfky pRcfr kIqf jfvygf qF jo
ieh XkInI bxfieaf jf sky ik koeI
jF Aus dy EvrgrfAUNz vrkr dy
srgrm hox dI s¨cnf imlygI, zftf
bys qoN Aus bfry sfrI Ër¨rI jfxkfrI
iekWTI kr ky Aus dIaF srgrmIaF
dI tRYikµg qy irkfrizµg kIqI
jfvygI» iek sInIar puils
aiDkfrI ny dWisaf ik mOj¨df hflfq
’c iksy Gtnf ivÈyÈ qoN bfad sbµDq
qsvIrF qy Putyj ƒ jFc leI PfrYNisk
sfieµs lYb ’c Byijaf jFdf hY, pr
vI ivakqI inrDfrq rytF qoN vWD ryt
nf vs¨ly» jykr Tykydfr vWloN ies dI
koeI AulµGxf kIqI jFdI hY qF Aus
ivruWD inXmF anusfr sKæq kfrvfeI
kIqI jfvygI» bulfry ny dWisaf ik
Kpqkfr ƒ smripq tol PrI nµbr
AuplWbD krvfieaf jfvygf» jykr
koeI ivakqI inrDfrq ryt qoN vWD
ryt vs¨l krdf hY qF Kpqkfr ies
tol PrI nµbr rfhIN afpxI siækfieqF
drj krvf skdy hn»
aYWPafrtI qknIkI qOr ’qy
aYWPaYWsaYWl qoN keI mfmilaF ’c
iËafdf ibhqr hY» aµdoln df iek
sfl p¨rf hox ’qy 29 nvµbr ƒ sµsd
qk trYktr mfrc kWZxgy iksfn,
bYTk qoN bfad aYlfn
puils kol lgpg sfry
aWqvfdIaF dIaF qsvIrF
sYNtrl kÈmIr ryNj dy zIafeIjI
sujIq kumfr ny ikhf ik ies sµdrB
idWlI-aYnsIafr ’c hr 5 pRvfrF ’coN 4
pRvfr hvf pRdUÈx qoN pRBfvq : irport
nvIN idWlI . rfÈtrI rfjDfnI
idWlI aqy Aus dy afly-duafly dy
KyqrF ivc vDdy pRd¨Èx drimafn
soÈl mIzIaf mµc ’qy krvfey gey
iek srvy ’c vyiKaf igaf hY ik
ies Kyqr ivc hr 5 pRvfrF ’coN 4
pRvfr pRd¨Èq hvf kfrn iek jF vWD
bImfrIaF nfl j¨J rhy hn» ‘lokl
srikls’ vloN krvfey gey srvy ’c
vyiKaf igaf ik 91 ÌI sdI idWlI
vfsI mµndy hn ik pRÈfsn ies
dIvflI ’qy ptfikaF dy trFsport
aqy ivkrI ’qy rok lfAux ’c p¨rI
qrHF nfl asÌl irhf» iek ibafn
muqfbk srvy dOrfn idWlI, gur¨gRfm,
noiezf, gfËIafbfd aqy ÌrIdfbfd
dy 34,000 qoN vWD lokF qoN jvfb
imly» ienHF ’coN 66 ÌI sdI jvfbdyh
purÈ aqy 34 ÌI sdI aOrqF
sn» srvy ivc AunHF qoN ipCly hÌqy
idWlI-aYWn[ sI[ afr[ ivc hvf dI
guxvWqf gµBIr hox qoN bfad AunHF
sfhmxy pYdf hoeIaF ishq sbµDI
’c giTq vrk Pors ’c sfry ryNj
zIafeIjI Èfml kIqy gey hn» sfzy
kol lgpg sfry aWqvfdIaF,
aprfDIaF, pWQrbfËF qy
EvrgrfAUNz vrkrF dIaF qsvIrF
hn» aYWPafrtI ienHF ƒ lWBx ’c
mddgfr sfibq hovygf» ies dy
shfry asIN sfry Éqrnfk qy pRmuWK
aWqvfdIaF qy AunHF dy EvrgrfAUNz
vrkrF ƒ qlfÈ kr ky nfkfm bxf
skdy hF»
surWiKaf eyjµsIaF df
sihXog krn leI iqafr
sRIngr dy izptI myar aihmd
kfdrI ny ikhf ik sbµDq surWiKaf
eyjµsIaF qy pRÈfsn ny sRIngr dy
vWK-vWK ihWisaF ’c aYWPafrtI nfl
lYs aiqafDuink kYmry sQfpq krn
dy sµdrB ’c sfzy nfl sµprk kIqf
hY» asIN kfƒn ivvsQf dI siQqI
bxfeI rWKx qy afm lokF dy jfn mfl
dI ihÌfËq leI sfiraF df sihXog
krn leI iqafr hF»
pryÈfnIaF bfry puiCaf igaf sI»
jvfb ivc 16 ÌI sdI lokF ny ikhf
ik AunHF ƒ gly ’c ÉrfÈ jF blgm
jF dovyN idkqF hn» hor 16 ÌI sdI
lokF df kihxf sI ik AunHF dIaF
aWKF ’c jln, gly ’c qklIÌ hY
aqy nWk vih rhI hY»
jdik hor 16 ÌI sdI ny ikhf ik
AunHF ƒ sfh lYx ’c aOK ho rhI hY»
isrÌ 20 ÌI sdI lokF ny ikhf ik
pRd¨Èq vfqfvrx dy cldy koeI
pryÈfnI nhIN hY» aOsqn hr 5 ’coN
4 pRvfrF ’c pRd¨Èq hvf kfrn lok
ishq sbµDI iek jF vWD pryÈfnIaF
JWl rhy hn» krIb 24 ÌIsdI
aijhy lok hn, ijnHF ƒ Auprokq
sfrIaF pryÈfnIaF hoeIaF, jdik 8
ÌI sdI ƒ GWto-Gt do lWCxF nfl
j¨Jxf pY irhf hY» krIb 22 ÌI sdI
lokF ny ikhf ik Auh jF AunHF dy
pRvfr ivc koeI nf koeI hvf pRd¨Èx
kfrn smWisaf dy cldy zfktr kol
jF hspqfl gey»
ikvyN kµm krdI hY aYWPafrtI
qknIk
aYWPafrtI qknIk iksy vI
ivakqI ivÈyÈ dy ichry dI
bnfvt, Aus dIaF hWzIaF dy ZFcy,
aWK, nWk, kµn, jbHfVy df Aus dI
qsvIr dy afDfr ’qy jfieËf lYNdy
hoey Aus dI pCfx krdI hY»
aYWPafrtI ivakqI ivÈyÈ dI bfzI
lYNgvyj dy afDfr ’qy vI pCfx kr
skdI hY» vWK-vWK surWiKaf
eyjµsIaF afpxI jFc ’c Ër¨rI
surfg iekWTy krn qy ÈWkIaF ƒ
icµnHq krn leI aYWPafrtI dI
vrqoN kr rhIaF hn» ies smyN
krIb 180 mulkF ’c surWiKaf
eyjµsIaF aprfDIaF df pqf
lgfAux leI ies qknIk dI vrqoN
krdIaF hn» iensfn dIaF
AuNglIaF dy inÈfn qy zIaYWney nhIN
bdldf, pr ichry dI pCfx leI
sbµDq ivakqI dI Aumr, srjrI
ƒ iDafn ’c rWKxf pYNdf hY»
10 10/11/2021 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
mINh bhuq qyj pY irhf sI lgfqfr
iqµn GµitaF qoN rukx df nFa hI nhIN sI
lY irhf. ieµJ lwg irhf sI ik ieµdr
dyvqf ny ipCly Cy mhIinaF dI ksr
awj pUrI kr dyxI hY. awq df mINh, mINh
nfl jl Ql iewk hoieaf ipaf sI.
glIaF aqy nflIaF dI pCfx hoxI vI
muÈkl ho rhI sI. rfhgIr vI bI
sfvDfnI nfl vyK vyK ky afpxy sVk qoN
lµGdy jf rhy sn, irkÈy vfly vI irkÈf
msF clf rhy sn. awDy phIey pfxI ivwc
zuwby hoey GVIsdy hoey iljf rhy sn.
bµq kOr afpxI dukfn 'qy bYTI sfrf
kuJ vyK rhI sI. awj Aus dI dukfn 'qy
koeI gfhk vI qF nhIN sI af irhf, eyny
pfxI ivwc dI lµG ky gfhk afAuNdf vI
ikvyN? Aus ny lµmf hAukf ilaf. suvwKqy
dI dukfn 'qy bYTI hoeI sI, pr mOsm ny
Aus dI awDI idhfVI Krfb kr CwzI sI.
KmIr lf ky bxfeIaF zbl rotIaF lYx
vI koeI nf afieaf aqy nf koeI ibskut
lYx phuµicaf. Aus ƒ awj dI idhfVI
pUrI huµdI nf jfpdI sI. inrfÈ hoeI
afpxIaF hI socF ivwc zuwbdI jf rhI
sI. awj Auh dukfn 'qy Bry bfËfr ivwc
iekwlI socF ivwc guafcI 60 dI Aumr
ivwc 80 sflf bËrg lwg rhI sI. socF
dy vlvilaF ivwc guafcI Auh soc rhI
sI ik kdy ies dukfn 'qy aµqF dI BIV
hoieaf krdI sI. gfhkF dy KVHn dI QF
nhIN sI huµdI. jdoN swj ivafhI afeI qF
Aus dy Grvfly aqy shury ƒ isr Kurkx
dI ivhl nf imldI. afly duafly dy
ipµzF dy lok AunHF dI dukfn qoN ibskut
bxvf ky iljFdy sn. sfrf sfl AunHF dI
dukfn 'qy gfhkF dI Brmfr rihµdI aqy
iqAuhfrF 'c idn rfq df vI pqf nf
lwgdf. myilaF ijhI rOxk lwgI rihµdI
sI. Aus df Gr vflf bldyv isµG
suvKqy af BwTI BKf lYNdf. sfrf idn
dUroN-nyiVEN afey lokF dy ibskut BwTI
ivwc pkfeI jfxy. nOkr vI vfhvf sn.
koeI Kµz iGE qoilaf jf irhf huµdf,
koeI mÈIn ivwc aftf pf ky ibskut bxf
irhf huµdf, koeI BwTI ivwc Jokf lf irhf
hUµdf. bµqo df sfrf idn rotI tuwk
bxfAux ivc lµG jFdf. pqf hI nf
lwgdf kdoN idn cuiVHaf aqy kdo rfq pY
jFdI. dukfn 'qy sfry idn dI khfxI
bldyv af ky bµqo ƒ Gr ÈfmIN rotI Kfx
vyly dwsdf huµdf sI.
bµqo dy ivafh ƒ awT sfl bIq cuwky
sn. Aus dy Gr iqµn kuVIaF vfro-vfrI
jnm lY cuwkIaF sn. mµzy dI afs bfkI
sI, pr jdoN qIjI kuVI ny jnm ilaf qF
sB df hOslf tuwtdf ivKfeI idwqf aqy
bµq kOr sBnF dIaF awKF ivwc rVkx
lwg peI. sws dy qfainaF-imhixaF ny
Aus df jIxf duwBr kr idwqf. bµqo ny dUr
nyVy dy sfry hspqfl aqy zyry Cfx mfry,
pr Aus dI afs pUrI nhIN sI ho rhI.
smF bIqdf igaf. afKr lµmy smyN bfad
Aus dI afs 'qy bUr pY igaf aqy Aus dy
Gr puwqr ny jnm ilaf. pUrf Gr puwqr
dIaF iklkfrIaF nfl gUµj AuiTaf.
lfgI afAuxy ÈurU hoey Gr ivwc. ivafh
vflf mfhOl bx igaf. muµzy dI dfdI df
pYr ËmIn 'qy nhIN sI lwgdf. muµzy dy
jnm nfl Gr dIaF rOxkF vfps af
geIaF sn, pr nfl DIaF vI jvfn
huµdIaF jf rhIaF sn. AunHF dI icµqf
prvfr ƒ Kf rhI sI. smF bIqdf igaf.
bldyv isµG ny afpxIaF do DIaF ƒ
cµgy Gr ivwc ivafh idwqf. Krcf vI
iËafdf ho igaf ikAuNik jy Gr cµgy
imly sn qF Aus ihsfb nfl Krcf vI
qF krnI hY pYxf sI.
bldyv df ipqf ibmfr rihx lwg
igaf. iewk idn svyry Auh dukfn 'qy
igaf, pr AuQy hI kµm krdf hoieaf
Cotf ijhf dOrf pYx nfl rwb ƒ ipafrf
ho igaf. acfnk hoeI mOq df duwK nf
shfrdy hoey bldyv dI mfqf vI Aus dy
ipwCy clI geI. ies qrHF mhIny dy aµdr
dovyN mfqf-ipqf bldyv dy moiZaF 'qy
sfrI i˵myvfrI Cwz gey. kuVIaF vI
ivafhux Xog ho geIaF sn. sfrI
i˵myvfrI bldyv dy isr 'qy afx peI.
muµzf hfly Cotf sI aqy lfzlf vI. AuÈ
dI jo vI mµg huµdI iksy vI kImq 'qy
qurµq pUrI kIqI jFdI sI. bldyv isµG
'qy pYNdf kµm df boJ vyK ky bµq kOr Aus
df hwQ vtfAux leI dukfn 'qy jfx
lwgI. hOlI hOlI kµm vI mµdf hox lwgf
ikAuNik bldyv isµG ishq pwKoN kuJ
bhuqf TIk nhIN sI rihµdf. kµm mµdf hox
kr ky nOkrF ƒ htfAuxf ipaf. dovyN jxy
dukfn df kµm sµBfldy. muµzf vI bfrHF
jmfqF pVH cuwikaf sI qy awgy vI pVHn
khfxI
ibskutF vflI
kulivµdr kOr bFsl
lwg igaf. dukfn dy kµm ivwc Aus df
mn nhIN sI lwgdf. sfrf idn bfhr
dosqF imwqrF nfl hI rihµdf. kµm ƒ
kihx 'qy tfl mtol kr jFdf. bµq kOr
vI qF Aus ƒ vwzf aPsr lwigaf vyKxf
cfhuµdI sI. smF bIqdf igaf. muµzy
ny bI ey kr leI. Auh ivhlf sI.
kdI kdI dukfn 'qy clf jFdf, pr
iËafdfqr afpxy dosqF nfl
bfhr hI rihµdf aqy rfq ƒ GV vVdf.
bldyv dI ishq Krfb rihx lwg
peI. kuJ ieh vI icµqf rihµdI ik muµzy
df kI bxU. Aus ƒ Èwk pY irhf sI ik
muµzf glq sµgq ivwc pY irhf hY. iewk
idn muµzy dI jyb ivwcoN sPyd rµg dI
pfAUzr dI puVI imlI ijs ƒ vyK ky
blydv isµG hwkf bwkf rih igaf. Aus
idn qoN Auh kfPI icµqq rihx lwgf. jdoN
Aus ny pqf kIqf qF gwl bhuq awgy jf
cuwkI sI lVkf nÈy df afdI ho cuwikaf
sI. hOlI hOlI hflfq ieQoN qwk phuµc gey
ik keI vfrI Aus ƒ bfhr izwgy pey ƒ
cuwk ky lok Gr Cwz ky jFdy. bµqo ƒ nf
cfhuµdy hoey vI ies gwl df pqf lwg
igaf aqy bldyv aijhy sdmy ƒ nf
shfrdf hoieaf iewk svyr suwqf nf
AuiTaf. jdoN bµqo ny Aus ƒ AuTfAux dI
koiÈÈ kIqI qF bldyv isµG ies dunIaf
ƒ alivdf afK cuwkf sI aqy Aus dI
rUhoN swKxI dyh mµjI Aupr peI afKrI
ivdfiegI dI apIl kr rhI sI. bµqo dI
qF i˵dgI hI AujV cuwkI sI.
sfrf Bfr bµqo dy kmËor moiZaF
Aupr af ipaf. puwqr niÈaF ny Kf ilaf
sI qy Grvflf puwqr dy iPkr ny. dukfn
df kµm kOx sµBflygf? Auh puwqr ƒ
dukfn 'qy iljfx lwgI. kihµdI, ‘‘kµm
BfvyN nf krIN AuQy bYTf rhIN. myrf icwq
lwgf rhygf.” Auh kdI jFdf kdI nf
jFdf. bµqo afpxI DI ƒ vI nfl iljfx
lwg peI ijs ny afpxI pVHfeI pUrI kr
leI sI.
bµqo dy awKF duafly dIaF JurVIaF
idn pRqI idn vwD rhI icµqf nfl
gihrIaF huµdIaF jf rhIaF sn. puwqr
jo dr-dr Btk ky mµigaf sI, Auh nÈy
df afdI ho cuwkf sI. rfq ƒ ikµnI vfr
bfhr izwgy ƒ lok cuwk ky Gr Cwz ky
jFdy. Auh idn pRqI idn Gtdf jf irhf
sI. svyry dukfn 'qy mF DI jFdIaF qF
jvfn DI vwl AuTdIaF awKF Aus ƒ Dur
aµdr qwk ƒ JµjoV ky rwK idµdIaF. idn
bIqdy gey. bµq kOr idn pRqI idn mr
cuwky Gr vfly aqy nÈy nfl gRsq puwqr
dy Êm ivwc GuldI jf rhI sI. jdoN Aus
ƒ nÈf nf imldf qF ËmIn 'qy izwg
pYNdf. iewk vfrI rfq ƒ Qwk hfr ky bqo
sON geI. rfq dy qkrIbn ds ku vj
cuwky sn. muµzf bfhr AuT ky igaf. Gr
ivwc iksy ƒ nf pqf cwilaf. jdoN sVk
'qy afvfËF suxfeI idwqIaF qF bµqo
q®bk ky AuTI aqy bfhr vwl Bwj ky
geI qF sVk ‘qy kfPI BIV iekwTI hoeI
pI sI. awgy jf ky vyiKaf qF Aus df
mµuzf izwigaf ipaf sI. do iqµn muµizaF
ny cuwk ky Aus ƒ hspqfl phuµcfieaf
qF zfktr ny byvws huµidaF Aus ƒ vwzy
hspqfl Byj idwqf. do idn Aus df
ielfj hoieaf. qIjI svyr qkrIbn
swq ku vjy Aus Gr awgy aYNbUlYNs KVHI
sI qy iewk 25 ku sflf nOjvfn kµbl
ivwc ilpitaf lokF vwloN Auqfiraf jf
irhf sI. mF dIaF kUkF aµbr dI ihwk
pfV rhIaF sn. Aus df jhfn AujV
cuwikaf sI. muµzy df dg dg krdf
ichrf ieµJ lwg irhf sI ik ieh AuT ky
afpxI mF dI sfrI pIV hr lvygf, pr
jhfnoN qury lok kdy muVdy QoVHf ny.
bµqo afpxI dukfn 'qy bYTI pwQr
hoeIaF awKF nfl aqIq 'c bYTI ƒ
dukfn 'qy afey gfhk ny afvfË mfrI,
‘‘mfqf iewk iklo ibskut qol dy qy Bfa
shI lfeIN.” mINh ruk igaf sI. bfËfr
ivwc lok afAux jfx lwg gey sI qy
glIaF df pfxI Auqr cuwkf sI.
imµnI khfxIaF
vqIrf
sunIqf ivafh kr ky aijhy shury geI, ijwQy nf
qF Aus dI suxn vflf koeI sI aqy nf hI koeI afpxf
hor hmdrd sI. hr koeI Aus ƒ dbfAux dI koiÈÈ
krdf aqy Auh cuwpcfp sB sihµdI rihµdI aqy
sfiraF dy kµm vI krdI rihµdI. iPr vI nxfnF aqy
idEr ibnF gwl Aus nfl lVdy aqy Aus ƒ bhuq qµg
krdy. AuproN pqI vI aijhf ik ijvyN sB kuJ dyK ky
vI axdyiKaf kr idµdf. Auh jdo vwD pRyÈfn huµdI, cuwpcfp
afpxy kmry ivwc jf ky ro lYNdI. pyky jFdI qF
AuQy vI iksy ƒ kuJ nf dwsdI, pr mF afpxy bwcy dI
rg rg qoN jfxU huµdI hY. sunIqf BfvyN kuJ nf dwsdI,
pr dI mF dIaF pfrKU nËrF sB jfx geIaF sn. Auh
smJ rhI sI ik Auh shury Gr bhuqI suKflI nhIN
rih rhI. Aus nfl bfkI sfry cµgf ivhfr nhIN kr
rhy. sunIqf dI mF ny vI afpxI bytI dy ichrf dyK ky
jfx ilaf sI ik bytI AuproN KuÈ hox df idKfvf krdI
hY, pr jo KuÈI ivafh dy bfad lVkIaF dy ichry
AuWqy cfhIdI hY, Auh nhIN idwsdI aqy ivafh qoN
pihlF vfly ichry dI cmk guafc geI hY, pr Aus
ny bytI ƒ bhuqf kurydxf TIk nhIN smiJaf aqy
ikhf, ‘‘dyKo sunIqf bytf, ainaF krnf jy glq hY
qF ainaF sihxf Aus qoN vI vwD glq hY. jy qusIN
Kud pihlF iksy df burf nhIN krdy qF jy qyry nfl
koeI glq kry qF qYƒ Aus dy ivruwD vI Kud afvfË
cuwkxI hovygI.” sunIqf ny AunHF dI ieh gwl pwly bµnH
leI. aglI vfr jdoN nnfx-idEr ny Aus nfl
mfVf vqIrf kIqf qF sunIqf mn hI mn mF dI gwl
Xfd kr ky ijvyN ihµmq af geI. Auh AunHF ƒ bolI,
‘‘dyKo myry nfl jo koeI kuJ glq krdf hY, mYN Aus
dy awgy qoN glq qF nhIN krdI nf hI plt ky jvfb
idµdI hF, pr afpxI JolI AultI kr ky JfV idµdI
hF, hy rwbf ijs ny mYƒ jo idwqf, vfps Ausy kol clf
jfvy.” sunIqf dI gwl sux ky sfry sihm gey Aus dy
bfad BfvyN zry qF hI shI, sunIqf ƒ sB dy vqIry
ivwc kfPI bdlfa idisaf. swc ivwc jo dUsiraF dy
leI toieaf puwtdy hn, Kudus ivwc izwgx dy nFa qoN
hI ikµnf zrdy hn.”
lrItf mwkV
inµm df ruwK
Gr mUHhry drvfËyy AuWqy bYTf blbIr inµm dIaF tfhxIaF ƒ hvf dy
buwlHy nfl hOlI-hOlI ihldy hoey dyK ky bIqy idnF dI idmfg AuWqy peIaF
XfdF dI prq ƒ AuDyVn lwgf. byty dI Aumr Cy sfl sI, AudoN pqnI cwl
vsI. imhnq mËdUrI kr ky byty ƒ bhuq duwKF nfl pfl pos ky vwzf kIqf
aqy smF afAux AuWqy afpxy byty df ivafh vI bVy cfa nfl kIqf sI.
kihµdy hn ik afdmI dI iksmq Aus qoN iewk kdm awgy cwldI hY. ƒh ny
Gr ivwc afAuNdy hI byty nµ pqf nhIN kI pfT pVHfieaf ik Auh afpxy
shuiraF ivwc Gr jvfeI bxn AuWqy rfËI ho igaf. myrf qF iKafl qwk nf
afieaf. mYN buwZf lkvf gRsq iekwlf ikvyN rhFgf? byty ny afpxf ihwsf vI
vµz ky pYsy lY ley aqy clf igaf. kuJ idnF qwk myry gvFZIaF ny mdd
kIqI, pr ieh hoieaf ik roË-roË kOx kry qy afKr kdoN qwk? sfry
guaFZIaF ny iml ky srpµc nfl bYT ky mÈvrf kIqf. AunHF dI gwl sux ky
srpµc ny ikhf, ‘‘iewk qrkIb hY. iewk DobI df lVkf hY myrI nËr ivwc,
ijs dy mfqf-ipqf nhIN rhy. Aus kol Kfx dy vI lfly hn. ienHF dI dyKBfl
leI rwK idµdy hF. ienHF dy KyqF dI vI dyKBfl ho jfvygI, Aus mfsUm ƒ vI
iewk Gr iml jfvygf.”
srpµc ny blbIr qoN puwiCaf, ‘‘qusIN kI kihµdy ho.” “srpµc jI, quhfzf
ieh PYslf myry bcy-Kucy idnF dI Èfied iksmq bdl dyvy.”
“Bgvfn AuWqy Brosf rwKo blbIr. ies qoN ielfvf myry kol hor koeI
cfrf vI nhIN hY.”
Buipµdr ny af ky myry Gr-Kyq aqy mYƒ vI bVI cµgI qrHF sµBfl ilaf,
pr iksmq awj vI iewk kdm awgy-awgy Bwj rhI sI. sflF bfad ƒhpuwqr
afpxy bwicaF smyq prq afey. myry qoN pYsf lY igaf sI, Aus ƒ Aus
dy shury ny ÈyarF ivwc lf idwqf sI. ÈyarF ivwc pYsy zuwbdy hI GroN kwZ
idwqf.
‘‘mYƒ quhfzI iksy khfxI AuWqy Brosf nhIN hY, qusIN iewQy kI lYx afey
ho?”
‘‘ipqf jI, mYƒ muafP kr idE.”
‘‘mYN kOx huµdf hF, muafP krn vflf, muafP krn vflf qF Aupr vflf
hY.” blbIr ny ieµnf kih ky mUµh Pyr ilaf.
‘‘ipqf jI! iewk gwl khF, Buipµdr dI kI loV hY? mYN af igaf hF.”
‘‘mYƒ pqf sI, qusIN aijhf kuJ khogy. Buipµdr myry dyKBfl krdf hY,
Auh iewQy rhygf. ieh gwl kµn KolH ky sux lE. quhfƒ mYN zyZ ikwlf Kyq
aqy Kilafx ivwc Gr bxfAux leI jgHf idµdf hF, qusIN AuQy jf ky rho.”
‘‘ipqf jI, mYN quhfzf puwqr hF. qusIN mYƒ ies qrHF GroN byGr ikvyN kr
skdy ho?”
bytf ikwkr dy ruK qoN aµb dI cfhq krnf myry leI PËUl hY. awj qusIN
aOkV ivwc ho, ies leI myry kol afey ho. kwlH iPr pYsf af jfx AuWqy mYƒ
kdoN Cwz idE, quhfzf kI Brosf?”
myry ies sKq PYsly ƒ sux ky nUµh-puwqr cly gey drvfËy AuWqy KVHf
myrf hmAumr inµm df ruwK KuÈ ho afpxIaF tfhxIaF ihlf irhf sI, ijvyN
mYƒ kih irhf hovy, inµm buwZf hI shI afpxy dvfeI dy gux nhIN Cwzdf.
l arivnf
www.samajweekly.com
ivÈyÈ
10/11/2021
11
ividafrQI jQybµdIaF vWloN aximWQy smyN leI BuWK hVqfl ÈurU
nvIN idWlI. idWlI X¨nIvristI
KolHx dI mµg sbµDI vWK-vWK
ividafrQI jQybµdIaF vWloN aWj qoN
aximQy smyN leI BuWK hVqfl Èur¨
kIqI geI» ividafrQIaF vWloN idWlI
X¨nIvristI dI afrts PYikltI
kol ros pRdrÈn vI kIqf igaf qy
mµg kIqI geI ik ’vristI ƒ ibnF
dyrI qurµq muV KoilHaf jfvy qF jo
ividafrQIaF df nuksfn nf hovy»
ros pRdrÈn ivWc ‘afiesf’,
kRFqIkfrI Xuvf sµgTn, zIaYWsX¨ dy
kfrkunF ny iÈrkq kIqI qy ’vristI
dy Aup kulpqI iÉlfÌ nfarybfËI
kIqI geI» ividafrQIaF ny doÈ
lfieaf ik nOjvfnF ƒ izjItlI
qrIky nfl vµz ky kyNdr srkfr vWloN
isWiKaf nIqI ivWc Kfs Dfrf dI
GuWspYT krn dI koiÈÈ jfrI hY»
ividafrQIaF ivWcoN kuWJ
ividafrQIaF ny aximWQy smyN leI
BuWK hVqfl aWj PYikltI kol hI
Èur¨ kIqI» ividafrQI afg¨aF ny
ikhf ik ’vristI vWloN muV
afPlfeIn pVHfeI Èur¨ krn pRqI
huµgfrf nhIN Biraf igaf» afg¨aF
muqfbk ’vristI dy keI ivBfg
afPlfeIn kfrjÈIl hn»
idWlI: BfrqI XUQ kFgrs vWloN
mihµgfeI iKælfPæ pRdrsæn
nvIN idWlI. mihµgfeI aqy aYWlpIjI
islµzrF dIaF kImqF KiælfPæ BfrqI X¨Q
kFgrs ny pYtrolIam mµqrfly dy bfhr
Drnf idWqf» kFgrsI kfrkunF ny dosæ
lfieaf ik dysæ vfsIaF ƒ vWzy-vWzy
supny idKf ky sWqf 'c afeI modI srkfr
aWj grIbF leI Gfqk bx geI hY»
lok mihµgfeI dI mfr JWl rhy hn pr
kyNdr srkfr afpxy afp ivWc ruWJI hoeI
hY» gYs islµzr dIaF kImqF 1000
rupey qoN pfr ho geI hY» afm vsqF
dIaF kImqF ƒ aWg lWgI hY qy mihµgfeI
kfrn lok prysæfn hn pr srkfr lokF
dI pukfr suxn ƒ iqafr nhIN hY» ies
pRdrsæn ivWc keI X¨Q kFgrsI vrkr
gYs islµzr lY ky sæfml hoey aqy idWlI
pulIs ny X¨Q kFgrs dy vrkrF ƒ
pYtrolIam mµqrfly vWl jfx qoN rok
idWqf, ijs kfrn sfry pRdrsænkfrI
afpxI mµg ƒ lY ky Drny ’qy bYT gey»
mfmlf bfby nfnk bfry ieqrfËXog ÈbdfvlI
bolx df : isWK jQybµdIaF vloN smrflf cOk jfm
luiDafxf. gur¨ nfnk dyv jI bfry
ieqrfËXog sæbd bolx ƒ lY ky
isWK jQybµdIaF vloN smrflf cOk
jfm kIqf igaf hY aqy pRsæfsæn 'qy
iZWlI kfrvfeI dy ieljæfm lgfey
gey hn» ies mOky gWlbfq
kridaF isWK jQybµdIaF ny dWisaf
ik p¨rf idn Drnf pRdrsæn rhygf
jfrI» dWs dyeIey ik gur¨ nfnk
dyv jI bfry ieqrfËXog ÈbdfvlI
bolx ƒ lY ky isWK jWQybµdIaF vloN
ipCly kfPI idnF qoN Drnf pRdrsæn
kIqf jf irhf hY » luiDafxf ivc
keI vfr roz jfm kr cuWky
hn»vfr -vfr doÈI ainl aroVf
dI igRÌqfrI dI mµg kIqI jf rhI
hY»AuDr puils vloN Aus dy 7
sfQIaF ƒ igRÌqfr krn dI gWl
kIqI jf rhI sI» pr ies dy
bfvj¨d isWK jQybµdIaF ivc ros
dI lihr hY ijs ƒ lY ky aximWQy
smyN leI Drnf pRdrsæn kIqf jf
irhf hY» ies mOky isWK jQybµdIaF
dy afg¨aF ny ikhf ik puils
pRsfsæn ƒ AunF ny keI vfr smF
idqf pr AunHF vloN muWK doÈI ainl
aroVf dI igRÌqfrI hux qWk nhIN
kIqI geI» ijs ƒ lY ky ros vjoN
aWj smrflf cOk luiDafxf ivKy
Drnf pRdrsæn kIqf jf irhf hY
aqy AunHF ny ikhf ik ieh Drnf
pRdrsæn aximQy smyN leI jfrI
stfP nrsF vWloN aximWQy smyN dI hVqfl ÈurU
jlµDr. isvl hspqfl ivc nrisµg
X¨nIan ny CyvyN pya kimÈn aqy hor
mµgF dI p¨rqI leI aWj hVqfl kIqI»
ies kfrn ishq syvfvF burI qrHF
pRBfivq hoeIaF» stfP nrsF ivc
Èfml jQybµdI dIaF afg¨ kFqf kumfrI,
primµdr kOr aqy suKijµdr kOr ny
dWisaf ik hVqfl ivc zyZ sO qoN vWD
stfP nrsF ny ihWsf ilaf» ies nfl
aYmrjYNsI, afeIsIX¨, trOmf sYNtr sxy
sfrIaF ishq syvfvF TWp rhIaF»
isvl hspqfl ivc afAux vfly mrIËF
ƒ ishq sh¨lqF dyx leI iËlHy dy hor
ishq kyNdrF qoN stfP ƒ sWidaf igaf
sI pr ies dy bfvj¨d vI mrIË KWjl
huµdy rhy»
jQybµdI dy pRYWs skWqr jugrfj
isµG ny dWisaf ik pµjfb srkfr ny AunHF
df pya gryz Gtf ky 4600 qoN 3200
kr idWqf hY» ies mµg ƒ lY ky ipCly
lµmy smyN qoN sµGrÈ kIqf jf irhf hY pr
rhygf» AunHF ny aWgy ikhf ik
pRsæfsn 7 hor lokF ƒ igRÌqfr
krn dI gWl krdf hY jdik muWK
doÈI ƒ ajy qWk igRPæqfr nhIN kIqf
igaf » AunHF ny ikhf ik pRsæfsn
iZWlI kfrvfeI kr irhf hY aqy
jQybµdIaF vloN vfr vfr isWKF
dIaF Dfrimk BfvnfvF ƒ BVkfAux
AuWqy vI nfrfjægI jæfhr kIqI geI»
pµjfb srkfr AunHF dIaF mµgF ƒ
axgOilaf krdI af rhI hY» AunHF
dWisaf ik pµjfb ƒ CWz ky sfry dyÈ ivc
stfP nrs df ahudf bdl ky nrisµg
aPæsr kr idWqf igaf hY pr ies ƒ
KyqIbfVI mµqrI ny vIzIE kfnPrµisµg rfhIN ilaf zIeypI dI AuplbDqf df jfieËf
cµzIgV . KyqIbfVI ivBfg ny aWj
aiDkfrIaF dI ieWk ivÈÈ tIm df
gTn kIqf hY jo idWlI ivWc rih ky
Bfrq srkfr nfl ibhqr qflmyl
bxfeygI qF jo pµjfb ivWc zIeypI dI
AuplbDqf sbµDI mµg ƒ suWcjy Zµg nf
p¨rf kIqf jf sky » ieh pRgtfvf
kridaF KyqIbfVI mµqrI s: rxdIp
isµG nfBf ny aWj dWisaf ik ivBfg dy
aiDkfrIaF dI tIm Bfrq srkfr vWloN
nvIN idWlI ivKy bxfey gey kµtrol r¨m
ivWc bYT ky pµjfb leI rYk alftmYNt
dI ingrfnI krygI» ies nfl zIeypI
dI bkfieaf peI mµg ƒ p¨rf krn dy
mWdynËr kyNdr qoN vWD Èyar alftmYNt
dI mµg krn ivWc mdd imlygI» nfBf
ny aWj sm¨h muWK KyqIbfVI aPsrF
nfl vIzIE kfnPrµisµg rfhIN s¨by ivWc
zI[ey[pI dI AuplbDqf bfry smIiKaf
mIitµg kIqI» AunF vWK-vWK ijilaF
ivWc AuplbD zIeypI stfkF dI
drasl siQqI df noits ilaf»
zIeypI dIaF kImqF aµqrrfÈtrI
bfËfr ivWc bhuq vWD hn aqy loVINdI
mfqrf aµqrrfÈtrI pWDr ‘qy
AuplbD nhIN hY» AunF ny ijilaF dy
sfry muWK KyqIbfVI aPsrF ƒ ikhf ik
Auh ieh XkInI bxfAux ik irtylrF,
s¨bf srkfr lfg¨ nhIN kr rhI» iesy
qrHF nrisµg kyar BWqf 7200 rupey
idWqy jf rhy hn pr pµjfb ivc ies ƒ
lfg¨ nhIN kIqf jf irhf qy nf hI
trFsport BWqf iml irhf hY»
sihkfrI
sBfvF aqy ieWQoN qWk ik ivakqIgq
iksfn vI gYr-jr¨rI qOr ‘qy zIeypI dI
gYr-kfƒnI Bµzfrn nf krn, ijs nfl
s¨by dy iksfnF ivWc Gbrfht aqy bycYnI
df mfhOl pYdf hox df zr hY» AunF
aiDkfrIaF ƒ zI[ey[pI dI jmFKorI jF
kflfbfËfrI ƒ rokx leI sKqI nfl
cYikµg krn dy inrdyÈ idWqy» AunF ny
PIlz ivWc qfienfq aiDkfrIaF ƒ vI
hdfieq kIqI ik ies sbµDI kuqfhI
AunHF dWisaf ik hVqfl aximQy
smyN leI jfrI rhygI jdoN qWk srkfr
AunHF dIaF mµgF mµnx sbµDI notIiPkyÈn
jfrI nhIN krdI» ies mOky nrsF ny
srkfr ivruWD nfarybfËI vI kIqI»
krn
vfilaF iKlfP qurµq aYPafeIafr drj
kIqI jfvy» AunF ny iksfnF aqy sBfvF
ƒ zI[ey[pI dI ivkrI df shI irkfrz
rWKx dI loV ‘qy jor idWqf qF jo koeI vI
nfjfieË lfhf lf ilaf jf sky» AunF
PIlz aPsrF ƒ ieh vI Brosf idWqf ik
zI[ey[pI dI kmI 15 nvµbr qWk p¨rI
kr idWqI jfvygI» nfBf ny aiDkfrIaF
ƒ aijhy Aupfa krn leI vI ikhf ijs
nfl iksfnF df Brosf bixaf rhy aqy
12 10/11/2021 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
mnuWKI ieiqhfs ivWc keI aijhy
smyN afey hn, jd ruËgfr dy mOikaF
df BfrI Gfx hoieaf hY» ijvyN kfr dI
kfZ nfl GoVf-gWzI df ruËgfr
smfpq ho igaf jF l¨m dI kfZ nfl
hWQ-KWzI df Dµdf bµd ho igaf, pr
aWj qWk dy ieiqhfs ivWc ies dy nflnfl
nvyN KyqrF ivWc ruËgfr vI pYdf
hoey hn» imsfl vjoN hWQ-KWzIaF dy
bµd hox dy bfvj¨d kWpVy dI mµg vDI
qy kWpVf imWlF ivWc BfrI igxqI ivWc
ruËgfr dI isrjxf huµdI rhI hY» ies
smyN robot aqy afrtIPIÈIal
ieµtYlIjYNs afid qknIkF ËrIey
ruËgfr df Gfx ho irhf hY» ies df
d¨jf kfrn vWzIaF snaqF dI
iejfrydfrI hY» PYktrIaF ivWc aWj
aftomYitk mÈInF qy robot nfl
Auqpfdn ho irhf hY» Ȩgr imWlF
lWgx nfl guV bxfAux vfly sB
AudXogF ivWc ruËgfr Kqm hoieaf hY»
jy AuhI Auqpfdn lG¨ AudXogF ivWc
huµdf qF vWD ruËgfr bxdy» iPr vI
ajy qWk dy ieiqhfs ivWc ruËgfr
KuWsx aqy isrjx df sµquln bixaf
irhf hY aqy kuWl ruËgfr isrjxf huµdI
rhI hY» aWjkWlH tYksI, hotl aqy hor
ikWiqaF qy lG¨ AudXogF ivWc mfl dI
splfeI dy ruËgfr bx rhy hn» eIkfmrs,
mobfeIl irpyairµg,
afnlfeIn itAUÈn, zftf pRosYisµg
afid ivWc vI nvyN ruËgfr pYdf ho rhy
hn» ieiqhfs aqy vrqmfn smyN
aµqr ieh hY ik ies smyN jnsµiKaf
vD rhI hY» eI-kfmrs afid ivWc
ijµny nvyN ruËgfr bx rhy hn, Aus
nfl bhuq vWzI igxqI ivWc nOjvfn
ruËgfr dy mOky pYdf krn dI cuxOqI
ikrq bfËfr ivWc dfKl ho rhy hn»
bIqy sWq dhfikaF ivWc pYnisl qy
aYNtI-bfieEitks vrgIaF dvfeIaF
aqy Auc pYdfvfr vflI kxk dIaF
iksmF dI kfZ nfl jn-ishq suDrI
qy jnsµiKaf qyËI nfl vDI hY» ies
kfrn aWj vWzI igxqI ivWc nOjvfn
ikrq bfËfr ivWc af rhy hn» ikrq
dI mµg ivWc vfDf GWt qy splfeI ivWc
vfDf iËafdf ho irhf hY» ies leI
byruËgfrI vD rhI hY aqy qnKfhF GWt
ho rhIaF hn» Bfrq srkfr dy
pIrIaYizk lybr Pors srvy muqfbk
ÈihrI KyqrF ivWc byruËgfrI dr
2012 qoN 2018 ivcfly iqµn guxf ho
geI» sµn 2018 ivWc dyÈ ivWc 15 qoN
24 sfl dy nOjvfnF ivcfly 28[5
PIsdI byruËgfr sn, jo ivÈv dy muWK
arQcfiraF ivWc sB qoN vWD
sn» 2012 qoN 2018 ivcfly
sµgiTq Kyqr dy ikrqIaF dy
vyqn ivWc mihµgfeI dy asr ƒ
kWtx qoN bfad 1[7 PIsdI dI igrfvt
afeI»
ey pI jI sk¨l afP mYnyjmYNt idWlI
dy mfhrF muqfbk dyÈ dI jI zI pI ivWc
ieWk PIsdI df vfDf hox AuWqy ruËgfr
ivWc 0[18 PIsdI df vfDf ho irhf hY»
ies leI 10 PIsdI dI mOj¨df afriQk
ivkfs dr AuWqy dyÈ df ruËgfr df 1[8
PIsdI df vfDf hovygf» sYNtr Pfr
monIitRµg ieµzIan iekonmI muqfbk
dyÈ ivWc ies smy cflI kroV lok kµm
krdy hn» ies leI 1[8 PIsdI dI
dr nfl 72 lWK ruËgfr pYdf hoxgy»
zf: Brq JunJunvflf
srkfrI aµkiVaF muqfbk sµn 2018
ivWc sµgiTq Kyqr dy 70 lWK lok
pRovIzYNt Pµz ivWc juVy hn» ikhf jf
skdf hY ik ieµny nvyN ruËgfr pYdf
hoey» smWisaf hY ik ies dy sfhmxy
hr sfl 120 lWK nvyN ikrqI ikrq
bfËfr ivWc pRvyÈ kr rhy hn» ies
leI vrqmfn 10 PIsdI dI Auc
ivkfs dr AuWqy vI hr sfl 48 lWK
nOjvfn byruËgfrF dI kqfr ivWc juVdy
jfxgy» ies leI 10 PIsdI dI Auc
ivkfs dr AuWqy vI byruËgfrI dI
smWisaf vDdI jfvygI» ivÈyÈ icµqf
df ivÈf ieh vI hY ik d¨jy
mulkF dI qulnf ivWc ruËgfr
isrjxf ivWc asIN bhuq
ipWCy hF»
ies hflfq ivWc srkfr
ƒ iqµn kdm cuWkxy cfhIdy hn» pihlf
ieh ik isWiKaf df Jukfa AunHF KyqrF
vWl moVnf cfhIdf hY ijWQy mÈInF,
kµipAUtr qy robot kµm nhIN kr
skdy» ijvyN ishq qy isWiKaf syvfvF
aqy t¨irËm» smWisaf ieh hY ik
isWiKaf m¨ul r¨p ivWc srkfrI
nOkrIaF lYx df hiQafr bx geI hY»
qjrby dWsdy hn ik iËafdfqr
nOjvfnF ƒ hunr nfl koeI lgfa nhIN
irhf» Auh nrisµg vrgI ishq syvf,
afnlfeIn itAUÈn vrgI isWiKaf,
syvf qy ivdyÈI BfÈf isWKx vflI sYr
spftf syvf ivWc idlcspI nhIN
rWKdy» isWiKaf dy mfiDam nfl Auh
isrP Aus srtIiPkyt ƒ hfsl krnf
cfhuµdy hn ijs nfl Auh srkfrI
nOkrI pRfpq kr skx»
ies ibrqI df kfrn ieh hY ik
srkfrI nOkrIaF dy vyqn iËafdf
hn» ies kfrn d¨jf kµm bhuqy
nOjvfnF ƒ rfs nhIN af irhf»
srkfrI hfeI sk¨l dy tIcr df afm
vyqn aWj lgBg 70,000 rupey
mfisk hY, pRfeIvyt hspqfl ivWc
nrs dI qnKfh 12000 rupey mfisk
qy sµsikRq jfxn vfly krm kFzI
pµizq df vyqn 8000 rupey mfisk
hY» ies leI nOjvfnF ƒ nrisµg qy
sµsikRq ivWc koeI idlcspI nhIN hY»
srkfrI nOkrI nf imlx kfrn Auh
byruËgfrF dI kqfr ivWc juV rhy hn»
srkfr ƒ kuJ aijhy kdm cuWkxy
cfhIdy hn, ijnHF nfl nOjvfnF ivWc
srkfrI nOkrIaF pRqI ruJfn GWt hovy
aqy Auh nrisµg aqy sµsikRq vrgy
hunr hfsl krn ivWc rucI lYx»d¨jy
kdm ivWc srkfr ƒ sµgiTq Kyqr
ivWc ikrq kfƒnF ƒ iZWlF krnf
cfhIdf hY» ivÈv bYNk duafrf pRkfiÈq
ieWk irport anusfr p¨rbI eyÈIaf dy
ijnHF dyÈF ivWc ikrqIaF ƒ BrqI krn
aqy htfAux dy kfƒn afsfn sn, AuQy
ruËgfr vWD bxy» ies leI srkfr ƒ
ikrq kfƒn srl bxfAuxy cfhIdy hn»
qIjy kdm dy r¨p ivWc srkfr ƒ lG¨
AudXogF ƒ ivWqI smrQn dyxf cfhIdf
hY» lG¨ AudXogF vWloN vWD igxqI ivWc
ruËgfr inkldy hn» ies pfsy jI aYs
tI ivWc pirvrqn dI dr GWt krnf
cfhIdf hY» mOj¨df smyN jI aYs tI dI
dr ieWk hox kfrn arQcfry ivWc kuJ
rPqfr Ër¨r af rhI hY, pr Aus qyËI
dy bfvj¨d ruËgfrF dI isrjxf GWt hI
ho rhI hY»kih skdy hF ik arQcfry
dI rylgWzI qyË rPqfr nfl cWl rhI
hY, pr Aus ivWc XfqrI GWt hn» ies
qrHF jI zI pI 10 PIsdI dI qyË rPqfr
nfl vD rhI hY, pr ruËgfr dy mOky
GWt rhy hn» srkfr jy ieh kdm
jldI nhIN cuWkdI qF dyÈ ivWc
byruËgfrI dy arQcfry ƒ BfrI Zfa
lWg rhI hY aqy vWzI mfqrf ivWc mnuWKI
ÈkqI axvrqI rih rhI hY ijs kfrn
dyÈ df ivkfs pRBfvq ho irhf hY»