You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vol : 1 : # aMk 81 06/02/2022
bspf ny 54 AumIdvfrF dI sUcI kIqI jfrI
XogI iKlfÌ Kvfjf sæmsudIn lVngy cox
lKnAU. bhujn smfj pfrtI
(bspf) ny AuWqr pRdysæ ivDfn
sBf coxF leI AumIdvfrF dI
ieWk hor s¨cI jfrI kr idWqI
hY» bspf ny 54 sItF leI
afpxy AumIdvfrF df aYlfn
kr idWqf hY» bspf ny muWK
mµqrI XogI afidiqafnfQ dy
iKlfP Kvfjf sæmsudIn ƒ
AumIdvfr aYlfinaf hY»
gorKpur ÈihrI sIt ‘qy
Kvfjf sæms¨dIn muWK mµqrI
XogI ƒ cuxOqI dyxgy» bspf
dI ies s¨cI ivWc gorKpur dy
nfl-nfl kusæIngr,
dyviraf, blIaf, aµbyzkr
ngr, blrfmpur,
isDfrQngr aqy bsqI iËlHy
dIaF ivDfn sBf sItF leI
AumIdvfrF dy nfvF df aYlfn
kIqf igaf hY» bspf ny sµq
kbIr ngr, mhfrfjgµj aqy
blIaf iËlHy dIaF sItF leI
vI AumIdvfrF df aYlfn kr
idWqf hY» bspf ny aµbyzkr
ngr iæjlHy dI ktyhrI sIt qoN
pRqIk pFzy aqy tFzf sIt qoN
sæbfnf Kfq¨n ƒ AumIdvfr
bxfieaf hY» bspf ny
gorKpur dI kYNpIargµj sIt
qoN cµdrpRkfsæ insæfd,
ipprfeIc qoN dIpk
agrvfl, gorKpur idhfqI
sIt qoN dfrf isµG insæfd ƒ
itkt idWqI hY» pfrtI ny
sihjnvf qoN aµj¨ isµG, KjnI
rfKvIN sIt qoN ividafsfgr,
cOrI-cOrf qoN virµdr pFzy ƒ
AumIdvfr bxfieaf hY»
jiækrXog hY ik bspf ny
gorKpur, dyvrIaf aqy
bilaf smyq ijnHF iËilHaF
dIaF 54 ivDfn sBf sItF
leI afpxy AumIdvfrF df
aYlfn kIqf hY, AunHF sItF ‘qy
X¨pI coxF dy CyvyN pVfa ivWc
votF pYxgIaF » ienHF sItF
leI 3 mfrc ƒ votF
pYxgIaF» cox nqIjy 10
mfrc ƒ votF dI igxqI qoN
bfad aYlfny jfxgy»
muWK mµqrI df ichrf PæYslf krygf 60 AumIdvfr
ivDfiek bxdy hn jF nhIN: nvjoq isµG isWDU
cµzIgVH. kFgrs dI pµjfb
iekfeI dy pRDfn nvjoq isµG
isWD¨ ny aWj ikhf hY ik muWK
mµqrI df ichrf PYslf krygf
ik 60 AumIdvfr ivDfiek
cuxy jFdy hn jF nhIN» pµjfb
'c srkfr bxfAux leI 117
mYNbrI ivDfn sBf 'coN 59 sItF
'qy ijWq jær¨rI hY aqy isWD¨ dy
kihx anusfr 60 df aµkVf
ies qoN iek sIt vWD hY» s¨by
'c 20 PrvrI ƒ ivDfn sBf
coxF hoxIaF hn» isWD¨ dI ieh
itWpxI sfbkf kFgrs pRDfn
rfhul gFDI dy luiDafxf dOry
dOrfn muWK mµqrI ahudy dy
AumIdvfr df aYlfn krn qoN
pihlF afeI hY» s¨bf kFgrs
pRDfn ny hflFik iksy pfrtI
df nF nhIN ilaf» AunHF ieh
vI ikhf ik AuhI ivakqI 60
AumIdvfrF dI ivDfiek vjoN
cox XkInI bxf skdf hY,
ijs kol pµjfb df roz mYp
hovy aqy ijs 'qy lok Brosf
krdy hox»
sUby dy sB qoN vWD pVHy ilKy muWK mµqrI
bxy crnjIq isµG cµnI : kYptn sµDU
muWlFpur dfKf/svWdI
klF.: dyÈ aËfd hox qoN
bfad jykr pµjfb df sB qoN
vWD pVHy-ilKy muWK mµqrI
bxn df mfx hfsl hoieaf hY
qF Auh crnjIq isµG cµnI ƒ
hoieaf hY» Aukq ÈbdF df
pRgtfvf kYptn sµdIp isµG
sµD¨ ny ipµz Brovfl klF ivKy
cYarmyn mnjIq isµG dI
agvfeI ivWc mf[ ibWkr isµG
isµmk dy gRih ivKy kFgrsI
vrkrF nfl hoeI mIitµg
dOrfn sµboDn kridaF kIqf»
ies qoN pihlf sfbkf muWK
mµqrI pRqfp isµG kYroN aqy
jsits gurnfm isµG ƒ mfx
pRfpq hoieaf hY» ies mOky
cyarmYn mnjIq isµG
Brovfl ny ikhf ik afAux
vflIaF votF dy ivWc kYptn
sµdIp isµG sµD¨u dy hWQ
mjb¨q krky kFgrs pfrtI
ƒ dfKf hlky ivcoN ijqf ky
ivDfn sBf ivWc ByjFgy qF ik
aAux vfly smyN ivWc rihµdy
kµmkfr hor vI vDIaf hox»
ies mOky sInIar kFgrsI afg¨
myjr isµG muWlFpur, srpµc
pRdIp isµG, surjIq isµG
Tulydfr, pµc dljIq isµG, mf[
ibkr isµG isµmk, drsn
isµG ptvfrI, jWQydfr pRDfn
gurbKs isµG, pµc qrlok
isµG, nCWqr isµG pWp¨ ,
mYNbr jsvµq isµG, bµq isµG,
krmjIq isµG kµmf, pRDfn
sµqoK isµG, ipRqpfl isµG,
kmljIq isµG idAul,
primµdr isµG idAul, krnYl
isµG, gurdIp isµG, rivµdr
isµG, kuldIp isµG gryvfl
aqy mfxk Brovfl afid
hfËr sn»
Bfjpf ƒ afpxf nF bdl ky ED jF CBI
rWK lYxf cfhIdf hY : rvnIq ibWtU
cµzIgVH . luiDafxf qoN kFgrs dy
mYNbr pfrlImYNt rvnIq ibWt¨ ny eI[
zI[ vWloN muWK mµqrI cµnI dy Bfxjy
Buipµdr hnI ƒ igRPæqfr kIqy jfx dI
Gtnf dI inµdf kIqI qy Bfjpf 'qy qµjæ
kWisaf» rvnIq ibWt¨ ny ies ƒ
bdlfKorI dI isafsq dWisaf qy ikhf
ik eI[ zI[ vWloN iek nOjvfn ƒ 8-8
Gµty ieµtYrogyt kIqf jFdf hY aqy Aus
ƒ kuWJ vI kihx leI mjæb¨r kIqf
jFdf hY» pµjfb ’c aijhf pihlF kdy
nhIN hoieaf aqy ieh iksfn aµdoln
leI bdlf ilaf jf irhf hY» Bfjpf
ieh sB bdlfKorI dI Bfvnf nfl
kr rhI hY» ibWt¨ ny ikhf ik
Bfjpf ƒ afpxf nF bdl ky eI[ zI[
jF sI[ bI[ afeI[ rWK lYxf cfhIdf
hY» ies dOrfn AunHF ny kFgrs dy
sInIar afg¨ rfhul gFDI dI 6
PrvrI dI PyrI ƒ lY ky ikhf ik
ies pRogrfm dIaF sfrIaF
iqafrIaF ho cuWkIaF hn aqy koronf
mhfmfrI dy cWlidaF ieh vrc¨al
rYlI rhygI» ijs dOrfn vrkrF dI
mµg ’qy pµjfb leI muWK mµqrI
ichry df aYlfn vI kIqf jfvygf»
2 06/02/2022 KbrF
www.samajweekly.com
XU[pI[ coxF: lKImpur KIrI ihµsf ’c ÈhId iksfn dy puWq vWloN ajY imÈrf iÉlfÌ cox lVn dI ieWCf pRgt
lKImpur KIrI (AuWqr
pRdyÈ). lKImpur KIrI
iËlHy dy ipµz iqkonIaf ’c
ipCly sfl 3 akq¨br ƒ
jIp vWloN tWkr mfr ky ÈhId
kIqy iksfn nCWqr isµG dy
puWqr ny ielfky dy sµsd
mYNbr aqy kyNdrI rfj mµqrI
ajY imÈrf ‘tYnI’ iÉlfÌ
sfl 2024 dIaF lok sBf
coxF lVn dI ieWCf pRgtfeI
hY» ipCly sfl 3 akq¨br
ƒ iqkonIaf ipµz ’c iksfn
pRdrÈn dOrfn hoeI ihµsf
ivc nCWqr isµG smyq cfr
iksfnF dI mOq ho geI sI»
ies Gtnf ivc pWqrkfr
smyq cfr horF dI vI mOq ho
geI sI» kyNdrI gRih rfj
mµqrI ajY imÈrf ‘tynI’ dy
puWqr afÈIÈ ƒ ies mfmly
’c muWK mulËm vjoN igRÌqfr
kIqf igaf hY» lKImpur dy
DOrhrf ielfky dy ipµz
nfmdfr purvf vfsI jgdIp
isµG puWqr nCWqr isµG ny
dfavf kIqf ik smfjvfdI
pfrtI (spf) aqy kFgrs
ny Aus ƒ DOrhrf ivDfn sBf
sIt qoN cox lVn dI pyÈkÈ
kIqI sI pr AunHF ieh kih
ky ienkfr kr idWqf ik Auh
2024 dIaF lok sBf coxF
ivWc tynI nfl isWDf mukfblf
krnf cfhygf» AunHF
ikhf, ‘spf aqy kFgrs ny
Ëor idWqf ik mYƒ AunHF dI
pfrtI dI itkt ’qy DOrhrf
sIt qoN cox lVnI cfhIdI hY
pr mYN AunHF ƒ ikhf ik mYN
CotI lVfeI nhIN lVFgf»
mYƒ 2024 dIaF lok sBf
coxF leI itkt idE» mYN
tYnI nfl isWDf lVFgf»’
AuWGI gfiekf lqf mµgyÈkr dI hflq
ivgVx kfrn muV vYNtIlytr ’qy
muµbeI. AuWGI gfiekf lqf
mµgyÈkr dI ishq ivgV geI
hY aqy AunHF df ielfj kr
rhy zfktr ny ikhf ik AunHF
ƒ muV vYNtIlytr ’qy pf idWqf
igaf hY» 92 sflf gfiekf
hlky lWCxF nfl koivz
pfËIitv sI aqy AunHF ƒ 8
jnvrI ƒ bRIc kYNzI hspqfl
dy ieµtYNisv kyar X¨int
(afeI[sI[X¨[) ivc dfKl
krvfieaf igaf sI, ijWQy
Aus df zfktr pRqIq
smdfnI aqy zfktrF dI tIm
duafrf ielfj kIqf jf irhf
sI» ÈRI smdfnI ny dWisaf,
Samaj
Weekly
smfj vIklI
Editor-in-chief
Devinder Chander
+44 7878 456 484
Editor
Manohar Birdi
+44 7411 251 804
Managing Editor
Rajveer Samra
+44 7412 970 999
Editorial Office
Samaj Weekly
Samaj Media Enterprise Ltd
46 Summer Road
Erdington,Birmingham UK
B23 6UR
+44 7878 456 484
+44 121 565 4810
info@samajweekly.com
samajweekly@gmail.com
hr p®kfr dy vpfrk aqy klfsIPfeIz
ieÈiqhfr dyx leI sµprk kro»
‘AunHF dI hflq TIk nhIN hY»
Auh ielfj aDIn afeI[sI[X¨[
ivc hn qy dubfrf vYNtIlytr
’qy rWiKaf igaf hY»’
aÈlIl gIq kys: adflq vWloN gfiek hnI
isµG ƒ puils ƒ vuafies sYNpl dyx df hukm
nfgpur. mhfrfÈtr
dy nfgpur dI iek
iËlHf adflq ny
gfiek hnI isµG ƒ
Aus iÉlfÌ drj iek
mfmly ’c puils ƒ
afpxI afvfË df
nm¨nf dyx df hukm
idWqf hY» Aus ’qy doÈ
hY ik Aus ny iek
aÈlIl gIq gfieaf
qy ieµtrnYWt ’qy
aploz kIqf» iËlHf
aqy vDIk sYÈn jWj
aYWs[ey[ aYWs[aYWm[ alI ny 27
jnvrI ƒ gfiek ƒ 4 PrvrI
qoN 11 PrvrI drimafn nfgpur
dy pµcpolI Qfxy ivc
afvfË df nm¨nf dyx df
inrdyÈ idWqf sI» adflq ny
ieh inrdyÈ gfiek vWloN ivdyÈ
jfx leI lgfeI geI Èrq
ivc iZWl dyx dI mµg krn
vflI arËI dI suxvfeI
kridaF idWqf» adflq ny
hnI ƒ 29 jnvrI qoN 4
PrvrI drimafn dubeI jfx
dI iejfËq idµidaF Aus ƒ 4
qoN 11 PrvrI drimafn
puils styÈn ’c pyÈ hox leI
ikhf hY»
pI aYWm sI bYNk Gutfly df muWK dosæI dljIq
isµG bWl Bfrq qoN Ìrfr huµdf igRPqfr
ieWk hor bYNk zuWibaf, irjærv bYNk ny lfiesYNs rWd kIqf
ptnf. pI aYWm sI(pµjfb aYNz
mhfrfsætr) bYNk Gutfly dy
muWKdosæI qy ies bYNk dy
zfierYktr dljIq isµG bWl
ƒ BfrqI surWiKaf eyjµsI ny
ibhfr dy rksOl bfrzr qoN
igRÌqfr kIqf hY» Auh nypfl
rfhIN Bfrq qoN Ìrfr ho ky
kYnyzf jfxf cfhuµdf sI»
vrnx Xog hY ik 2019ivWcpI
aYWm sI bYNk ivWc 4,355 kroV
rupey df Gutflf hoieaf qF Aus
df muWKdosæI dljIq isµG
bWlikhf igaf sI» ies dI
jFc mhfrfÈtr puls dy
afriQk jurmF bfry ivµg ny
kIqI sI» aWj dljIq isµG
bWl jdoN Bfrq-nypfl dy
bfrzr qoN isrÌ 200 mItr
d¨r rih igaf qF iemIgRyÈn
aiDkfrIaF ny Aus ƒ igRÌqfr
kr ilaf» Aus ƒ rksOl
QfxyivWc rWiKaf igaf qy
puWCigWC kIqI hY» mhfrfÈtr
dy afriQk jurmF bfry ivµg ƒ
dljIq isµG bWl dI kfÌI smyN
qoN BfÜ sI» Auh kdy vI ies
ivµg dy aiDkfrIaF dy kfb¨
nhIN af sikaf» puWCigWC
dOrfn pqf lWgf hY ik dljIq
isµG vI nIrv modI qy ivjy
mfilaf vFg Bfrq qoN BWj ky
kYnyzf jfxf cfhuµdf sI»
ies dOrfn BfrqI irjærv
bYNk (afr bI afeI) ny mhfrfsætr
dy ieµzIpYNzYNts
koafpRyitv bYNk ilmitz df
lfiesYNs rWd kr idWqf
pWqrkfrF dI loV
hY»afr bI afeI ny afpxy
afdysæ ivWc ikhf ik bYNk dI
hflq dyK ky irjærv bYNk ny
ipCly sfl ies AuWqy kuJ
pfbµdIaF lfeIaF sn»
kfrobfrI hflq ivWc suDfr nf
hox kfrn lfiesYNs rWd kIqf
igaf hY»afr bI afeI ny
ikhf ik bYNk kol loVINdI p¨µjI
nhIN aqy BivWK ivWc hor
kmfeI krn dI koeI sµBfvnf
nhIN hY»
ieµglYNz dy hr ielfky ’c pWqrkfrF dI loV hY, pWqrkfrqf df ÈOk rWKx
vfly afpxI C.V. email: samajweekly@gmail.com AuWqy Byj skdy hn»
Editor-in-chief : Devinder Chander
Mob: 07878 456 484
not : pWqrkfrqf df qjurbf rWKx
vfly ƒ pihl idqI jfvygI»
www.samajweekly.com
pµjfb rfj ivDfn sBf coxF 2022
leI 1304 AumIdvfr cox mYdfn ivWc
cµzIgV. pµjfb rfj dy 117
ivDfn sBf hlikaF leI
1304 AumIdvfr cox mYdfn
ivWc rih gey hn» ies sbµDI
jfxkfrI idµidaF muWK cox
aPsr, pµjfb zf[ aYWs kruxf
rfj¨ ny dWisaf ik nfmËdgI
pWqr dfKl krn dI pRIikRaf
dOrfn 2266 nfmËdgI pWqr
pRfpq hoey sn» kfgËF dI
pVqfl dOrfn 588 nfmËdgI
pWqr rWd kr idWqy gey sn»
muWK cox aPsr, pµjfb ny
dWisaf ik ijnHF ivWcoN kfgË
vfips lYx dI afKrI imqI 04
PrvrI, 2022 qWk drusq
pfey gey 1645 ivWcoN 341
nfmËdgI pWqr vfips lY ley
gey hn» AunHF dWisaf ik ies
qrHF hux 1304 AumIdvfr cox
mYdfn ivWc rih gey hn» zf[
rfj¨ ny dWisaf ik sB qoN vWD
19-19 AumIdvfr ivDfn sBf
hlkf 59 sfhnyvfl aqy
pitaflf idhfqI qoN cox mYdfn
ivWc hn jdik sB qoN GWt 5
AumIdvfr ivDfn sBf hlkf 5
dInfngr qoN cox mYdfn ivWc
hn» AunHF dWisaf ik votF pYx
df kfrj 20 PrvrI, 2022
ƒ svyry 8 vjy qoN Èfm 6 vjy
qWk hovygf»
KLbrF
06/02/2022 3
cox kimÈn vloN sµXukq smfj morcy ƒ cox inÈfn jfrI
cµzIgVH. pihlI vfr ivDfn
sBf coxF dy mYdfn ivc inWqry
sµXukq smfj morcy dy afg¨aF
ƒ cox kimÈn vloN cox inÈfn
alft kr idWqf igaf hY» cox
kimÈn ny iksfn jQybµdIaF ƒ
cox inÈfn ‘mµjf’ alft kIqf
hY» hux jdoN cox kimÈn ny
sµXukq smfj morcy ƒ cox
inÈfn alft kr idWqf hY qF
hux XkInI qOr ’qy sµXukq
smfj morcy dy AumIdvfr ieko
cox inÈfn ’qy cox lV
skxgy» ieQy ieh vI
dWsxXog hY ik ies qoN pihlF
sµXukq smfj morcy vloN
tRYktr cox inÈfn dI mµg
kIqI jf rhI sI pr cox
kimÈn vloN morcy dI ieh mµg
pRvfn nhIN kIqI geI» ies qoN
pihlF vI iksfn jQybµdIaF
vloN afpxy morcy ƒ rijstrz
krn leI kfPI BWj-dOV
krnI peI sI» ies dOrfn
AunHF ny Bfjpf aqy cox kimÈn
’qy DWkf krn dy vI doÈ lgfey
sn» hflFik nfmjædgI
pRikiraf p¨rI hox qoN bfad
cox kimÈn ny sµXukq smfj
morcy ƒ isafsI pfrtI vjoN
mnjæ¨rI dy idWqI hY»
ibhfr ’c ibnF sUeI vfly tIkfkrn dI hoeI ÈurUafq
ptnf. Bfrq ivWc
tIkfkrn pRogrfm qihq
hux qWk bhuq sfry lokF
ny koronf vYksIn nhIN
leI hY» ies ivWc kuJ
lok aijhy vI hn, ijhVy
tIky dI s¨eI qoN zrdy
ny» aijhy lokF leI hux
bgYr s¨eI vflf tIkf af
cuWkf hY qy ibhfr ’c ies
nfl Èur¨ vI kr idWqf
igaf hY» pihly idn hI
bhuq sfry lokF ny ieh
vYksIn lgvfeI» isvl
srjn zf: ivBf isµG ny
dWisaf ik s¨eI rihq
vYksIn dIaF iqµn
KurfkF lYxIaF
pYxgIaF» pihly idn
tIkf lgvfAux qoN
bfad, vYksIn dI aglI
Kurfk 28 aqy iPr 56
idnF dy Prk nfl idWqI
jfvygI» AunHF dWisaf ik
ieh pRogrfm 3 tIkfkrn
kyNdrF ’qy Èur¨ kIqf
igaf hY» ieh AunHF lokF
leI cµgf hY jo s¨eI qoN
zrdy hn» dWs dyeIey ik
PfrmfisAUtIkl kµpnI
ËfeIzs ny buWDvfr ƒ hI
aYlfn kIqf sI ik AunHF
ny afpxI koivz-19
vYksIn ibnF s¨eI vflI
vYksIn dI splfeI Èur¨
kr idWqI hY» nfl hI,
kµpnI ny ieWk ibafn
ivWc ikhf ik Auh afpxI
koronf vYksIn ƒ inWjI
bfËfr ivWc muhWeIaf
krvfAux dI vI Xojnf
bxf rhI hY»
BfeI gurdIp isµG Kihrf dI irhfeI leI krnftk Bvn puWijaf irhfeI morcf
l krnftk dy ryijzyNt kimsænr dy nFm idWqf mµg pWqr l 31 sfl qoN jylH ivWc bµd BfeI Kihrf dI irhfeI ƒ kyNdr qy idWlI srkfr pihlF hI dy cuWkI hY mnjæ¨rI
nvIN idWlI. idWlI qy krnftk
dy vWK-vWK kysF ivWc tfzf
aDIn Aumr kYd dI sjæf pRfpq
BfeI gurdIp isµG Kihrf dI
pWkI irhfeI ƒ lYky aWj
isafsI isWK kYdI irhfeI morcf
(idWlI) dy afg¨aF ny krnftk
Bvn, idWlI ivKy mµg pWqr
idWqf» krnftk dy ryijzyNt
kimsænr sRI inlfXf imqfsæ dy
dPqr ivKy sµbiDq
aiDkfrIaF nfl mulfkfq qoN
bfad irhfeI morcy dy aµiqRµg
kmytI mYNbr zfktr primµdr
pfl isµG, cmn isµG, dljIq
isµG qy jorfvr isµG afidk ny
disaf ik BfeI gurdIp isµG
Kihrf 6 dsµbr 1990 qoN
lgfqfr jylH ivWc bµd hn» 31
sfl qoN vWD smyN dI jylH kWtx
dy bfvj¨d AunHF dI irhfeI
krnftk srkfr dI ‘Aumr kYd
irhfeI kmytI’ dI mµj¨rI aqy
krnftk dy rfjpfl dy
dsqKæq krky rukI hoeI hY»
BfeI gurdIp isµG Kihrf ƒ
idWlI dI adflq vWloN Qfxf
iqrlok purI dI
aYP[afeI[afr[ nµbr 451/90
ivWc Aumr kYd dI sjæf suxfeI
geI sI» hflFik idWlI dI
sfbkf muWK mµqrI sRImqI sæIlf
dIksæq dI agvfeI vfly ‘sjæf
smIiKaf borz’ ny 2011 ‘c
ies mfmly ivWc BfeI Kihrf dI
smyN qoN pihlF irhfeI ƒ
mnjæ¨rI dy idWqI sI» irhfeI
morcy afg¨aF ny dWisaf ik iesy
qrHF d¨jy mfmly ivWc krnftk
dI bIdr adflq ny Qfxf inAU
tfAUn puils stysæn dI
aYP[afeI[afr[ nµbr
77/1990 ivWc BfeI Kihrf ƒ
Aumr kYd dI sjæf suxfeI sI»
kyNdr srkfr ny gur¨ nfnk
sfihb jI dy 550vyN pRkfsæ
purb mOky ijnF 8 bµdI isµGF dI
irhfeI df notIiPkysæn jfrI
kIqf sI, Aus ivWc BfeI Kihrf
df nfm vI sæfml hY» pr
krnftk srkfr vWloN BfeI
Kihrf dI irhfeI ƒ aWjy qWk
mnjæ¨rI nhIN imlæI hY» ies
leI asIN aWj qmfm qQF sxy
ryijzyNt kimsænr dI mfrPq
krnftk srkfr ƒ mµg pWqr
Byijaf hY» iPlhfl BfeI
Kihrf ies vyly aµimRqsr dI
jylH ivWc bµd hn» krnftk
srkfr ny 26 jnvrI 2022 ƒ
166 Aumr kYdIaF ƒ smyN qoN
pihlF irhfeI dyx dI pRvfngI
‘Aumr kYd irhfeI kmytI’ dI
mfrPq idµdy hoey ies dI
mnjæ¨rI rfjpfl pfsoN mµgI hY»
ies leI asIN irhfeI morcy
vWloN BfeI gurdIp isµG Kihrf
dI irhfeI vfsqy AuhIN rfsqf
apnfAux ƒ pihl idWqI hYN»
4 06/02/2022 KbrF
www.samajweekly.com
lok sµmyln ivc isWDU qy kuµvr ivjy pRqfp ieWko mµc ’qy iekWTy nËr afey
hoey iekWTy pr nhIN imtI idlF dI dUrI
aµimRqsr. pµjfb dy
aµimRqsr ivc ÈuWkrvfr ƒ
pµjfb kFgrs dy pRDfn qy
eIst qoN AumIdvfr nvjoq
isµG isWD¨ aqy AuqrI qoN afp
dy AumIdvfr sfbkf afeIjI
kuµvr ivjy pRqfp isµG nfl
iekWTy idKy» ieh mOkf pµQk
qflmyl sµgTn vloN pµjfb
vfqfvrx cyqnf lihr qihq
krfey gey lok sµmyln df
sI» dovF ny hWQ imlfey
lyikn gWlbfq nhIN ho skI»
isWD¨ ny ieWQy muV qoN sIaYm
dI kursI df rfg alfipaf»
lok sµmyln ivc mOj¨d sµq
sIcyvfl ny isrP ieµnf ikhf
ik jo lIzr AunHF dI gWl
suxygf Auh vI isrP Aus nu¨µ
hI smJxgy» dovyN
AumIdvfrF ny ieWQy vfqfvrx
’qy crcf kIqI» dWsxXog hY
ik kuµvr ivjy pRqfp isµG ny
jd asqIÌf idWqf sI qF Auh
byadbI dy islisly ivc
keI vfr isWD¨ ƒ imlx df
smF mµgdy rhy lyikn isWD¨ ny
AunHF nfl kdy mulfkfq nhIN
kIqI» hux acfnk imlx
’qy vI ies pRogrfm ƒ nfn
plIitkl hI rWiKaf igaf»
ies smfroh dy leI sfry
AumIdvfrF aqy hor pqvµqy
lokF ƒ bulfieaf igaf sI»
smfroh dI Èur¨afq huµdy hI
kFgrs dy isWD¨ aqy afp dy
kuµvr pRqfp qkrIbn iekWTy
phuµcy» dovF dI sIt vI
iekWTy hI sI» puWjx ’qy dovF
ny ieWk d¨jy nfl mulfkfq
kIqI hWQ imlfieaf qy bYT
gey» Aus qoN bfad AunHF ny
koeI gWlbfq nhIN kIqI»
nvjoq isµG isWD¨ ny ikhf ik
AunHF ny hux qWk ieh qF jfx
ilaf ik sIaYm dy bgYr pWqf
vI nhIN ihldf» ies vfr
sIaYm iemfndfr lgf idWqf
jfvy qF pµjfb 6 mhIny ivc
muV qoN KVHf ho skdf» dovyN
nyqfvF isWD¨ aqy kuµvr ƒ
styj ’qy jfx aqy apxI
gWl rWKx df mOkf imilaf»
dovF ny isrP vfqfvrx ƒ
sµBflx aqy pfxI bcfAux
nfl sbµDq hI gWl kIqI»
ies smfroh ivc pdmsRI
blbIr isµG sIcyvfl,
dmdmf sfihb dy sfbkf
jQydfr igafnI kyvl isµG,
sfbkf afeIeyaYs kfhn
isµG pƒ, akflI dl ÈihrI
dy pRDfn gurpRqfp isµG
itWkf, sµXukq akflI dl dy
gurpRIq isµG sxy keI
pqvµqy lok mOj¨d sI»
aµimRqsr : zor tU zor pRcfr krn gey isWDU
bYrµg prqy, lokF ny nhIN KolHy drvfËy
aµimRqsr. pµjfb coxF ivc
Auqry pµjfb kFgrs dy pRDfn
nvjoq isµG isWD¨ dI bybfkI
AunHF dI rfhF ivc muÈklF
KVHI krdI nËr af rhI hY»
aµimRqsr dy iqlk ngr
ielfky ivc nvjoq isµG isWD¨
iksy kFgrsI vrkr dy Gr
gey ijWQy AunHF dy leI drvfËf
nhIN KoilHaf igaf» isWD¨ guWsy
ivc aWgy inkl gey aqy Pyr
aWgy KVHI aOrqF ƒ vI nhIN
imly» dupihr vyly qkrIbn
3[35 vjy isWD¨ iqlk ngr dI
glI ivc zor t¨ zor pRcfr
krn leI puWjy sI» qµg
glIaF hox kfrn AuQy gWzI
nhIN jf skI» ijs kfrn isWD¨
pYdl hI aWgy ingl gey» AuQy
ieWk kFgrsI vrkr dy Gr
mIitµg sI ijWQy pihlF isWD¨ dy
nfl puWjy smrQkF ny drvfËf
KVkfieaf» lyikn iksy ny
drvfËf nhIN KoilHaf»
isWD¨ AuQy puWj ky QoVHI dyr
ruky qy Pyr aWgy inkl gey»
aWgy jf ky mOj¨d smrQkF ny
AuQy KVHI do aOrqF ƒ imlx dI
gWl khI qF isWD¨ ny ikhf ik
CWzo aqy aWgy cly gey» ies
sbµD ivc mOj¨d kONslr moqI
BftIaf ny ikhf ik AuQy koeI
pRogrfm nhIN sI» jd ik AunHF
df ieWk smrQk AunHF AuQy lY
igaf sI» smrQk df kihxf
sI ik Auh AunHF dy iksy
irÈqydfr df Gr hY» lyikn
jd isWD¨ AuQy puWjy qF AuQy
Èfied koeI sI hI nhIN» ies
leI drvfËf nhIN KuilHaf aqy
Auh aWgy apxy pRogrfm dy leI
inkl gey» ÈuWkrvfr ƒ isWD¨
dy kul aWT pRogrfm inrDfrq
sI» isWD¨ df pRcfr 12[30 vjy
Èur¨ ho igaf sI lyikn 2 qoN 4
vjy qWk Auh moqI BftIaf dy
nfl hI sI» ijs ivc moqI
BftIaf ny apxy hlky ivc
AunHF zor t¨ zor pRcfr leI
lYky jfxf sI»
www.samajweekly.com
KbrF
lOkzfAUn dOrfn pfrtI mfmlf : ieµglYNz dy
06/02/2022
5
vWzy bfdl dI ishq iPr Krfb
pRDfn mµqrI dy cfr sihXogIaF ny idWqf asqIÌf
lµzn. ieµglYNz ivc
lOkzfAUn dOrfn pfrtI krn
df mfmlf BKdf hI jf irhY»
ieµglYNz dy pRDfn mµqrI
boirs jOnsn dy cfr
krIbIaF ny afpxy ahudy qoN
asqIÌf dy idWqf hY» ds
zfAUinµg stRIt ’c hoeI
pfrtI qoN bfad AuTy ivvfd
kfrn pIaYm jOnsn dI
siQqI bd qoN bdqr huµdI jf
rhI hY» nvyN Gtnf cWkr ’c
boirs jOnsn dy d¨rgfmI
nIqIaF dy muKI munIr imrËf,
cIP afP stfPn zfn
roËynPIlz, pRmuWK inWjI
skWqr mfritn mfritn rynflz
qy sµcfr zfierYktr jYk
zoeyl ny vIrvfr ƒ kuJ
GµitaF dy Prk ’qy asqIÌf
dy idWqf hY» keI idnF dI jFc
qoN bfad ieh sfÌ hoieaf ik
koivz-19 dy lfkzfAUn dy
inXmF dI AulµGxf krky
aiDkfrq pRDfn mµqrI invfs
’c keI idnF qWk pfrtIaF df
dOr cWilaf hY» bIbIsI dI
ÈuWkrvfr ƒ jfrI irport
muqfbk imrËf dy asqIÌy dy
ÌOrI bfad zoeyl ny afpxy
asqIÌy dI puÈtI kr idWqI
hY» ies qoN bfad roËynPIlz
qy rynflz ny asqIÌf dy
idWqf» 57 sflfn jOnsn dy
sihXogIaF dy srbAuc
sihXogIaF ny AunHF afpxy
afsqIÌy sONp idWqy hn» ies
nfl AunHF dI pfrtI ’c jOnsn
dI agvfeI bfry svfl AuTx
lWgy hn» zoeyl ny stfP ƒ
dWisaf ik hux dy hÌiqaF ’c
AunHF dy pirvfr ƒ bury smyN qoN
lµGxf ipaf hY pr Auh do
sfl qoN bfad afpxf ahudf
CWzx dI soc rWKdy hn»
srkfr vWloN jfrI ibafn
muqfbk roËynPIlz ny afpxy
asqIÌy dI pyÈkÈ krky
svyry hI kr idWqI sI pr Auh
afpxy vfrsF dI Bfl hox qy
ahudy ’qy rihxgy» imrËf ny
pIaYm dy J¨Ty dfavy bfry
qWqkfl afpxf asqIÌf sONp
idWqf hY»
cµzIgVH. pµjfb dy sfbkf muWK
mµqrI pRkfÈ isµG bfdl dI
ishq ieWk vfr iPr Krfb ho
geI hY» AunHF ƒ mukqsr qoN
cµzIgVH pIjIafeI ilaFdf
igaf hY» hfl hI ivWc AunHF ƒ
koronf ho igaf sI, ijs qoN
bfad AunHF ƒ luiDafxf dy
ieWk hspqfl ivWc BrqI
krvfieaf igaf sI» koronf
dI irport nYgyitv afAux qoN
bfad AunHF ƒ zfktrF dI
slfh ’qy hom afeIsolyÈn ivWc
rWiKaf igaf sI» dWs dyeIey
ik pµjfb ivWc ivDfn sBf coxF
20 PrvrI ƒ hox jf rhIaF
hn qy vWzy bfdl lµbI sIt qoN
cox lV rhy ny» pRkfÈ isµG
bfdl 5 vfr pµjfb dy muWK
mµqrI rhy hn» ies qoN ielfvf
Auh 10 vfr ivDfn sBf coxF
vI ijWq cuWky hn» Auh afpxy
hlky lµbI ivWc cox pRcfr leI
vWzf hµBlf mfr rhy hn»
amrIkf ny bflitk dyÈF dI surWiKaf leI Byjy 6 lVfkU jhfË
vfiȵgtn. X¨kryn dI srhWd
’qy r¨s dy ieWk lWK ÌOjIaF dy
qYnfq hox mgroN r¨s aqy
amrIkf ivcfly qxfa hor vD
igafhY» ies kfrn nfto dyÈF
dI surWiKaf leI amrIkf
X¨rp ivWc hor jvfn qYnfq
kr irhf hY» ies dy nfl hI
amrIkf ny afpxy 6 lVfk¨
jhfË AuWQy Byj idWqy hn» nfto
sµgTn ny ieWk pRYs ibafn
jfrI kridaF ikhf ik
amrIkf ny bflitk dyF dy
eyar puilisµg imÈn dy qihq
ieh lVfk¨ jhfË Byjy hn»
amrIkf aqy bYljIan
eyarPors ny iml ky
aYstonIaf, lfqvIaf aqy
ilQuafnIaf ijhy bflitk
mulkF dI surWiKaf leI
afpxIaF gqIivDIaF ies
ielfky ivWc vDf idWqIaF hn»
X¨aYs eyarPors dy ieWk
aiDkfrI tylr igRPrz ny
ikhf ik lVfk¨ jhfËF dI
qYnfqI df mµqv nfto dyÈF dI
surWiKaf aqy KudmuKiqafrI
dI rWiKaf krnf hY» ikAuNik
r¨s ny ieWk lWK qoN vWD ÌOjI
X¨kryn srhWd ’qy qYnfq kIqy
hoey hn» ies qoN pihlF p¨rbI
X¨rp dy nfto dyÈF ’qy surWiKaf
ƒ lY ky Éqrf mµzrf irhf hY»
iehI kfrn hY ik amrIkf vI
X¨rp ivWc afpxIaF ÌOjI
gqIivDIaF vDf irhf hY»
lVfk¨ jhfË Byjx dy nfl hI
X¨kryn ’qy r¨s dy hmly dI
sµBfvnf ivcfly nfto dy p¨rbI
ihWsy ’qy amrIkf ies hÌqy
lgBg 2 hËfr ÌOjI polYNz
aqy jrmnI Byj irhf hY» ies
df aYnfn rfÈtrpqI joa
bfiezn ny kr idWqf hY» AuWDr
jrmnI qoN vI 1 hËfr ÌOjI
romfnIaf phuµc rhy hn»
cµzIgVH sxy pµjfb ivc lWgy BUcfl dy qyË Jtky
cµzIgVH. jµm¨ kÈmIr aqy
pµjfb ivc B¨cfl dy qyË Jtky
mihs¨s kIqy gey»
ÈinWcrvfr svyry 9[49 vjy
ieh Jtky mihs¨s kIqy gey»
ieDr, noiezf aqy cµzIgVH
ivc vI B¨cfl dy Jtky afAux
qoN bfad lok zr ky GrF qoN
bfhr inkl gey» hflFik dyÈ
ivc ajy qWk B¨cfl nfl iksy
qrHf dy jfn mfl dy nuksfn dI
Ébr nhIN afeI» ieDr pfiksqfn
ivc vI 5[7 qIbrqf dy
B¨cfl dI Ébr hY» jfxkfrI
muqfbk B¨cfl df kyNdr
aPgfinsqfn aqy qjfiksqfn
bfrzr ’qy ihµd¨kuÈ dI
phfVIaF dy nËdIk sI»
hflFik pihlF jfxkfrI ieh
afeI sI ik pfiksqfn ivc
afey B¨cfl dI qIbrqf 7[3
rhI aqy ies df kyNdr
ieslfmfbfd qoN krIb 189
iklomItr d¨r sI» bfad ivc
nYÈnl sYNtr Pfr sIsmolOjI
ny jfxkfrI idWqI ik B¨cfl df
kyNdr aPgfinsqfn-qjfiksqfn
bfrzr ’qy sI»
6 06/02/2022 KbrF
www.samajweekly.com
suKpfl isµG Kihrf ny nvqyj isµG cImf dy hWk ivWc ipµz AuWcf qy afr sI aYWP ivWc kIqIaF cox rYlIaF
lafpxI vot nfl hI hµkfrI rfxy df hµkfr qoV skdy ny lok l mYN aglI cox ivDfn sBf hlkf kpUrQlf qoN rfxf gurjIq isµG dy iÉlfÌ lVFgf : suKpfl isµG Kihrf
kp¨rQlf ( kOVf ) mYN aglI
cox ivDfn sBf hlkf
kp¨rQlf qoN rfxf gurjIq
isµG dy iÉlfÌ lVFgf, ieh
aYlfn hlkf BulWQ qoN kFgrs
pfrtI dy AumIdvfr suKpfl
isµG Kihrf ny ipµz AuWcf ivKy
hlkf sulqfnpur loDI qoN
kFgrs pfrtI dy AumIdvfr
nvqyj isµG cImf dy hWk ivc
hoeI BrvIN cox mIitµg, jo ik
rYlI df r¨p aÉiqafr kr
geI, ƒ sµboDn kridaF
kIqf» AunHF ikhf ik icµqf df
ivÈf hY ik aWj 95 PæIsdI
isafsI afg¨ vpfrI hn»
ijnHF ivWc rfxf gurjIq isµG
muWK hn, aqy ieWk idn aijhf
afeygf jdoN Auh rfxf gurjIq
isµG ƒ X¨[pI[ CWz ky
afAuxgy» AunHF doÈ lfieaf ik
rfxf gurjIq isµG Bfjpf nfl
iml ky kFgrs pfrtI dI ipWT
ivc Curf mfr irhf hY ijs
krky s¨Jvfn hlky dy lok
Aus ƒ m¨µh nhIN lgfAuxgy»
akflI dl bfry gWl kridaF
suKpfl Kihrf ny ikhf ik
ijhzæI pfrtI afpxy isDFqF qoN
prHF clI jfvy lok Aus ƒ
psµd nhIN krdy»AunHF hlky dy
lokF ƒ apIl kIqI ik Auh
rfxf gurjIq isµG df hµkfr
qoV ky Aus pfrtI dy
AumIdvfr nvqyj isµG cImf ƒ
jyq¨ bxfAux» afpxy sµboDn
ivc kFgrsI AumIdvfr
nvqyj isµG cImf ny suKpfl
Kihrf df Dµnvfd kridaF
ikhf ik rfxf gurjIq isµG ny
ipµz AuWcf ivKy kFgrsI cox mIitµg ivc mµc qy kFgrsI
AumIdvfr nvqyj isµG cImf hlkf BulWQ dy AumIdvfr
suKpfl isµG Kihrf aqy hor .
kdy vI akflI dl, afp aqy
Bfjpf dy iÉlfÌ koeI itWpxI
nhIN kIqI » ikAuNik afpxf
kfrobfr vDfAux leI Aus ny
ienHF sfrIaF pfrtIaF pfsoN
mdd leI hoeI hY» ijs dy
bdly Auh pµjfb aµdr kFgrs
ƒ kmjæor krn qy lWgy hoey
hn» pRµq¨ AunHF dy mns¨by p¨ry
nhIN hoxgy»AunHF dfavf kIqf
ik hlky dy lok bfhrI
AumIdvfrF ƒ m¨µh nhIN
lgfAuxgy»ies qoN bfad afr
sI aYWP ivKy hlkf sulqfnpur
loDI dy AumIdvfr nvqyj isµG
cImf dy hWk ivWc vI ieWk vWzf
cox jlsf afXoijq kIqf
igaf» ijs ivWc suKpfl isµG
Kihrf ny hlky dy s¨JvfnF
votrF ƒ sµboDn krdy hoey
ikhf ik p¨µjIpqIaF ny
rfjnIqI ƒ kfrobfr bxfieaf
hoieaf hY» ies leI qusIN
afpxI vot nfl hI hµkfrI rfxy
df hµkfr qoV skdy ho» ies
mOky hornF qoN ielfvf kµboj
vYWlPyar borz pµjfb dy
cyarmYn aYzvokyt jspfl
isµG Dµj¨, blfk sµmqI mYNbr
guirµdrpfl isµG gogf, blfk
sµmqI mYNbr kulbIr isµG KYVf,
srpµc Xfdivµdr isµG AuWcf,
pµcfieq sµmqI dy vfeIs
cyarmYn rfkyÈ kumfr rokI,
blijµdr isµG spyn aYWn afr
afeI, srpµc rfj¨ iZWloN,
srpµc gurpRIq isµG POjI
klonI, aYzvokyt qrux mohn
purI, pRoPæYsr ivjy bFsl,
srpµc lKvIr isµG lWKf,
hrnyk isµG aOjlf sfbkf
cyarmYn pµcfieq sµmqI
iZlvF, sµmqI mYNbr dlbIr
isµG cImf, sqnfm isµG
sYPlfbfd, amrIk isµG
rqVf, blijµdr isµG ivrk
sYPlfbfd, ivWkI srpµc,
gurivµdr isµG nµbrdfr,
plivµdr isµG mihmdvfl,
sµq isµG rqVf, qrlok isµG
b¨h, ieµdrjIq isµG srpµc,
iCµdr isµG b¨sovfl, jspfl
isµG PWqovfl, zf iȵgfrf isµG,
gurdyv isµG pWpf, lfB isµG
Dµj¨ (sm¨h srpµc), sqivµdr
isµG soZI afid vI hfËr sn»
jQydfr rxjIq isµG Kojyvfl ny nuWkV mIitµgF dy
nfl nfl zor tU zor pRcfr leI kmfn kWsI
mhuWlf mhuWbq ngr qoN ÈurU kIqf zor tU zor cox pRcfr
kp¨rQlf (kOVf)- hlkf
kp¨rQlf qoN BfrqI jnqf
pfrtI dy AumIdvfr rxjIq
isµG Kojyvfl ny afpxI cox
muihµm ƒ hor qyË kridaF
hoieaf nuWkV mIitµgF dy nfl
nfl zor t¨ zor pRcfr leI
kmfn kWs leI hY ijs dy
qihq rxjIq isµG Kojyvfl ny
Bfjpf dy sInIar afg¨aF
ijnHF ivc cyqn s¨rI
aYzvokyt cµdrÈyKr sµg
Èrmf aYzvokyt hYrI cyqn mWl
hn rfkyÈ gupqf idnyÈ afnµd
kml pRBfkr ivÈfl soNhdI
afid ny muhWlf muhWbq ngr
ivc zor t¨ zor pRcfr kr
Bfjpf dIaF nIqIaF ƒ lokF
qk phuµcfieaf aqy kp¨rQlf
qoN Bfjpf dy AumIdvfr rxjIq
isµG Kojyvfl ƒ afpxIaF
kImqI votF pf ky ieiqhfsk
ijWq drj krfAux leI pRyirq
kIqf ies dOrfn rxjIq isµG
Kojyvfl ny ikhf ik pµjfb ƒ
iPr qoN ivkisq aqy KuÈhfl
s¨bf bxfAux leI zbl ieµjn
vflI Bfjpf srkfr bxfAuxI
jr¨rI hY»ikAuNik hux smF hY
ik lok Bfjpf dy hWQ s¨by dI
vfgzor dyx ijvyN ik Bfjpf
ÈfiÈq s¨ibaF ivWc ivkfs dI
lihr nËr af rhI hY»AunHFny
ikhf ik hux Bfjpf hI
ieWkmfqr aijhI rfÈtrI
pfrtI hY jo pµjfb dI
ieµzstrI pµjfb dy ivkfs dy
nfl pµjfb dy lokF ƒ KuÈhflI
dy rsqy qy ilaf skdI
hY»AunHFny ikhf ik nirµdr
modI srkfr ny jo ieiqhfisk
PYsly ley hn,Auh ipCly 70
sflF ivWc nhIN ley
gey»AunHFny lokF ƒ apIl
kIqI ik Auh guµzfgrdI ƒ
nhIN,sgoN ivkfs krvfAux
vfly aqy eImfndfr lokF ƒ
vot dyx»Kojyvfl ny ikhf ik
kFgrs dy ipCly pµj sflF
ivWc lokF ny ivkfs dI AupykÈf
df lµmf dµÈ Jylf hY»lok
afpxIaF pryÈfnIaF lY ky
Guµmdy rhy,qy jnpRqIinDIaF ny
AunHFƒ pWlf hI nhIN
PVfieaf,bs Auh afpxy ihqF
dI p¨rqI ivWc juty rhy»lokF
dy vot lYx dy bfvj¨d lokF qoN
d¨r rhy jnpRqIinDIaF ƒ lok
ies vfr muµh nhIN
lgfAuxgy»lok hmyÈf AunHF dy
ivWc rihx vfly,hr Èmy
AuplWbD rihx vfly
AumIdvfr ƒ hI vot
dyxgy»Kojyvfl ny ikhf ik
kyjrIvfl pµjfb afky Cl
krdy hoey idWlI mfzl dI gWl
krdf hY jdoN ik kFgrsI
nvjoq isWD¨ amrIkI mfzl dI
gWl krdf hY»lyikn ieh nyqf
glq BfÈf df iesqymfl krky
sWqf leI pµjfbIaF dI vot
luWtx dI koiÈÈ kr rhy
hn»ikAuNik ieh lVfeI isrP
muWK mµqrI dI kursI leI lVI
jf rhI hY» ies zor t¨ zor
pRcfr dOrfn jQydfr rxjIq
isµG Kojyvfl dy nfl cyqn
s¨rI
aYzvokyt,
cµdrÈyKr,aYzvokyt hYrI
cyqn , rfkyÈ gupqf, idnyÈ
afnµd, kml pRBfkr, ivÈfl
soNhdI ,DnvIr mlhoqrf,
rfmpfl mVHIaf, aÈok
mhfjn, anurfg mlhoqrf
,rfjyÈ bWgf ,sµnI bYNs,
jgdIp isµG, gOrv mhfjn
afid Bfjpf dy afg¨ qy vrkr
ivsæysæ qOr qy hfjær sn»
jykr srkfr ny skUl nf Koly qF cWkf jfm krFgy sµdIp aroVf
mihqpur ( suKivµdr isµG
iKµµzf ) kronf df bhfnf lf ky
sk¨l bµd krn qy bWicaF ƒ
ivWidaf qoN vFJf krn ivruWD
cWkf jfm krFgy aroVf, cµdI
aWj ieWQy kuWl ihµd iksfn sBf
dy ijlHf pRDfn sµdIp aroVf qy
ijlf skWqr idlbfg isµG
cµdI ny luiDafxf ivWc hoeI kuWl
ihµd iksfn sBf pµjfb dI s¨bf
kmytI dI mIitµg qoN bfhr
afAuNidaf pRYs ƒ jfxkfrI
idµidaF ikhf ik sµXukq
iksfn morcy dy sWdy qy 7
PrvrI ƒ 12 qoN 2 vjy qWk
cWkf jfm dy pRogrfm ƒ lfg¨
krn leI Auh kuWl ihµd iksfn
sBf aqy BrfqrI jWQybµdIaF ƒ
nfl lYky nkodr jgrfEN roz
jfm krngy» afg¨aF ikhf ik
srkfrF ny pihlF dyÈ dy
iksfnF ƒ KyqI qoN vFJf krn
leI qrf,qrf dy kfly kfƒn
ilaFdy» ijs ivco krfrI hfr
df sfhmxf krnf ipaf» qy
hux dyÈ dy BivWK nfl iKlvfV
krn leI ilaFdf srkfrF ny
kronf puWq jo Èrfb dy TyikaF
'qy nhIN jFdf, isafsI pfrtIaF
dIaF rYlIaF ivWc nhI jFdf,
Auh Gr Gr glI glI cox
pRcfr kr rhy iksy isafsI
lIzr ƒ nhIN icbVdf Pyr Auh
bWicaF dy sk¨l ikAu jFdf hY
kI kronf anpVH hY» ieh
anpVH nhIN loko ieh bVf
isafsI af pµjfb dy lIzrF
vrgf hY» jo kdI nÈy nfl
kdI byrujgfr rWKky, kdI
ibnF ishq sh¨lqF kdI
gYNgvfrf df ihWsf bxf ky pµjfb
dy BivWK ƒ qbfh krnf cfhuµdy
hn» pr nhIN ÈhId Bgq
isµG ÈhId AuDm isµG, krqfr
isµG srfBy dy vfrs hfly
ijAudy hn» Auh ieh sB nhIN
hox dyxgy» Auh lVngy pµjfb
dI byrujgfr jvfnI leI,
iksfnF leI mjd¨rF hr vrg
dy dWby kucly lokF leI Èur¨
krngy dyÈ dy BivWK qoN ijsƒ
ivWidaf qoN vFJf kIqf jf irhf
hY» AuhnF bWicaF, mfipaf,
sk¨l pRbµDkF, aiDafpkF
bWs zrfeIvrF, qy hr vrg dy
lokF ƒ apIl kIqI hY ik Auh
sµXukq iksfn morcy dI kfl
qy ijWQy p¨ry pµjfb ivWc 7
PrvrI12 qoN 2 cWkf jfm
kIqf jfxf hY» AuQy kuWl ihµd
iksfn sBf qy BrfqrI
jQybµdIaF vWloN nkodr
jgrfEN roz 12 qoN 2 vjy qWk
jfm krn leI sµgovfl tol
plfËf qy phuµcx jI »
brPæ nfl Zikaf iÈmlf DuWp inklx nfl hIry vFg cmikaf
cµzIgVH. iqµn idnF dI
brPbfrI qoN bfad siæmlf
dy lokF ny aWj cmkdfr DuWp
df svfgq kIqf» siæmlf
ivWc srkfrI dPæqr aWj
bµd rhy ikAuNik sVkF jfm
ho geIaF sn» BfrI
brPæbfrI kfrn siæmlf ivWc
sYlfnIaF dI igxqI keI
guxf vWD geI hY»
www.samajweekly.com
ieµjInIar svrn isµG , jrnYl isµG zogrFvflf qy qrsym zOlf dI agvfeI
hyT ipµz bUlpur ivKy kYptn hrimµdr isµG dy hWk ivWc cox mIitµg afXoijq
inWjI jfiedfdF bxfAux leI hlky ƒ jµg df mYdfn bxfAux vfly AumIdvfrF
ƒ afpxI vot duafrf lok dyxgy krfrf jvfb - kYptn hrimµdr isµG
kp¨rQlf (kOVf)-
p¨µjIpqIaF ny rfjnIqI ƒ
kfrobfr bxfieaf hoieaf
hY»ijµnHF ny inWjI jfiedfdF
bxfAux leI hlky ƒ jµg df
mYdfn bxfieaf hoieaf
hY»iehnF ÈbdF df pRgtfvf
bspf qy sRomxI akflI dl dy
hlkf sulqfnpur loDI dy sFJy
AumIdvfr kYptn hrimµdr
isµG vWloN ipµz b¨lpur ivKy
sfbkf srpµc bldyv isµG dy
gRih ivKy ieµjInIar svrn
isµG mYNbr pI ey sI,jrnYl
isµG zogrFvflf mYNbr aYWs jI
pI sI dI,bspf afg¨ qrsym
zOlf dI agvfeI hyT kIqI
ieWk aihm cox mIitµg dOrfn
ipµz dy sm¨h votrF ƒ sµboDn
krdy hoey kIqf» AuhnF ikhf
ik kFgrs df afpsI klyÈ hI
AuhnF ƒ hlkf sulqfnpur
loDI ivWc lY bYTygf» ieWk pfsy
kFgrs dI itkt qy lV irhf
AumIdvfr nvqyj isµG cImf hY
» ijs ny pµj sfl hlky lokF
qy J¨Ty prcy krvf ky AuhnF qoN
K¨b pYsf luWitaf , qy d¨jy pfsy
Auh p¨µjIpqI hY» jo afpxy
hµkfrI ipAu dI dOlq dy isr qy
aËfd AumIdvfr cox lV irhf
hY» iehnF dohF AumIdvfrF ƒ
m¨µh qoVvF jvfb qusIN qF hI dy
skdy ho jykr akflI bspf ƒ
vWzI igxqI ivWc votF pf ky
ieiqhfsk ijWq idvfAuNdy hoey
hlkf sulqfnpur loDI qoN
kfmXfb krdy ho» ies dOrfn
ieµjInIar svrn isµG mYNbr
pI ey sI sRomxI akflI dl,
jQydfr jrnYl isµG
zogrFvflf mYbr aYWs jI pI
sI, sfbkf srpµc bIbI
jsivµdr kOr itWbf ,akflI
afg¨ mfstr pRIqm isµG TWtf
nvF ny kYptn hrimµdr isµG
ƒ BfrI votF nfl ijWq idvfAux
leI votrF ƒ pRyirq kIqf»
ies qoN ielfvf bspf afg¨
qrsym zOlf ny afiKaf ik
bhujn smfj pfrtI ,sRomxI
akflI dl ans¨icq jfqI dy
lokF dI pfrtI hY»ieh lokF
dIaF smWisavF ƒ cµgI qrHF
jfxdI hY»bspf dy vrkr
srkfrI dPqrF ivc aksr
hI afAuNdy jFdy rihµdy
hn»AuhnF ivc iks qrHF
mOj¨df srkfr dy numfieµidaF
dy ieÈfry qy srkfrI aiDkfrI
krmcfrI luWt KsuWt krdy
hn»ijs grIb iensfn kol
iehnF BuWKy aiDkfrIaF ƒ
irÈvq dyx leI pYsy nhIN
huµdy, AuhnF ƒ dPqr dy aµdr
nhIN jfx idWqf jFdf»afm
afdmI pfrtI dI gWl kridaF
AuhnF ikhf ik kyjrIvfl
pµjfb dIaF aOrqF ƒ iek
hËfr rupey df guµmrfh kuµn
pRcfr kr irhf hY»idWlI ivc
ivkfs kfrË dy dfavy kr
irhf hY»AuQoN dy lok afp dI
srkfr qoN bhuq duWKI
hn»kyjrIvfl iek kfrobfrI
iensfn hY, ieh vI afbfnI
BrfvF vFg dunIaF df sB qoN
amIr afdmI bxnf cfhuµdf
hY»ies krky aijhy lokF ƒ
vot nf pfE jo quhfƒ J¨Ty
sbËbfg idKf rhy hn» ies
mOky qy bIbI minµdr kOr
srpµc, bldyv isµG sfbkf
srpµc , srbjIq isµG
afzæHqIaf, suKivµdr isµG
mrok, mlkIq isµG momI,
surjIq isµG, lKivµdr isµG
nµnVf, sdfgr isµG ,mihµdr
isµG sYktrI , ieµdrjIq
isµG , gurmuK isµG sfbkf
pRDfn gurduafrf pRbµDk
kmytI, drÈn isµG,
nirµdrjIq isµG Dµj¨ ,zf
sµqoK isµG, sfD¨ isµG ,mfstr
drÈn isµG, Bjn isµG,
abdul isqfr, blbIr isµG,
rxjIq isµG ,mlkIq isµG
afzæHqIaf, kyvl isµG POjI,
lKivµdr isµG iQµd , ipafrf
isµG BWtI, prmjIq isµG,
jsvµq isµG ,iȵgfrf isµG,
drÈn isµG ,b¨tf isµG sfbkf
srpµc ,srvx isµG cµdI,
jsivµdr isµG josn ,hrnyk
isµG ,jgjIq isµG POjI,
blivµdr isµG lihrI, jrnYl
isµG, bIbI jsivµdr kOr,
primµdr kOr, amrjIq kOr,
mnjIq kOr, igafn kOr,
jsvIr kOr, jgjIq kOr
,lKivµdr isµG mrok
,privµdr isµG pWpf afid
vWzI igxqI ivWc ipµz invfsI
hfjær sn»
Bfjpf ƒ grIbF qy Coty vpfrIaF df koeI iPækr nhIN: ipRXµkf
gfjæIafbfd. kFgrs afg¨ ipRXµkf
gFDI vfzrf ny doÈ lfieaf ik Bfjpf ƒ
Coty kfrobfrF qy grIbF df koeI Piækr
nhIN hY, ieh isrPæ ‘afpxy vWzy kfrporyt
imWqrF’ leI kµm kr rhI hY» X¨pI
coxF dy mWdynjær ieWQy Gr-Gr jf ky
pRcfr kridaF ipRXµkf ny ikhf ik ijWQy
vI Auh jf rhy hn, lokF ivc AuqÈfh
dyK rhy hn» AunHF afs pRgt kIqI ik
ieh AuqÈfh hI X¨pI ivc bdlfa bxygf»
ipRXµkf ny ikhf ik notbµdI, lOkzfAUn ny Coty
kfrobfrF df bhuq nuksfn kIqf hY qy srkfr
lokF ƒ rfhq dyx ivc nfkfm hoeI hY» muWK
mµqrI XogI Auqy inÈfnf syDidaF ipRXµkf ny
ikhf ik cox muihµm dOrfn BfÈf ‘siBak’ hoxI
cfhIdI hY qy lokF dIaF muÈklF hI cox muWdy
hoxy cfhIdy hn»
KbrF
06/02/2022
Bfjpf AumIdvfr vWjoN bsµq pµcmI dIaF
vDfeIaF mµdr ivWc kIqI pUjf
m i h q p u r / n k o d r /
(suKivµdr isµG iKµµzf )
BfrqI jnqf pfrtI dy ivDfn
sBf hlkf sæfhkot qoN
AumIdvfr nirµdr pfl isµG
cµdI ny aWj ivDfn sBf hlkf
sæfhkot dy lokF ƒ bsµq pµcmI
dIaF vDfeIaF idWqIaF AunHF ny
mµdr ivWc p¨jf arcnf
kridaF ivDfn sBf hlkf
sæfhkot qy dysæ ivdysæ ivWc
vsdy lokF dI suWK sæFqI qy
cVdI klf leI ardfs kIqI
AunHF gur¨ Gr ivWc vI mWQf
tyikaf AunHF ikhf aWj bsµq
ruWq df iqAuhfr hY qy sfƒ
jiæµdgI ivWc hmysæf PuWlF vFg
Kæusæbo vµzdy qy muskrfAuNdy
rihxf cfhIdf hY AunHF bWicaF
nfl pqµg vI cVfieaf AunHF ny
bWicaF dy Aujvl BivWK leI
kfmnf kIqI AunHF ikhf sfƒ
kml dy PuWl qoN pRyrnf lYxI
cfhIdI hY kml df PuWl icWkV
ivWc pYdf huµdf hY pr sfrI
ijæµdgI Aus Auqy ickV dI ieWk
iCWt qWk nhIN pYNdI sgoN kml
dy PuWl ƒ mµdrF ivWc p¨jf
arcnf leI Bgvfn dy crnF
ivc cVfieaf jFdf hY AunHF
ikhf ik jy qusIN kml dy PuWl
ƒ vot idAugy qF mYN ivsævfs
idvfAuNdf hF ik mYN quhfzy
ivDfn sBf hlkf sæfhkot ƒ
kml df PuWl bxf idaFgf ijs
df d¨jIaF pfrtIaF vWloN
7
PYlfieaf icWkV kuJ nhIN
ivgfV skygf »ies mOky mµdr
dy pujfrIaF vloN AumIdvfr
nirµdr pfl isµG cµdI ƒ
snmfinq kIqf qy asæIrvfd
idWqf ik Boly sæµkr dI rjæf
ivWc hr Bgq qy sm¨h votr
kml dy PuWl ƒ vot pfAuxgy qy
mflk prmfqmf nirµdr pfl
isµG cµdI ƒ ijWqf ky ielfky
ivWc ivkfs dI hnyrI
clfAuxgy»
8 06/02/2022 KbrF
www.samajweekly.com
gfjIpur ivKy keI kFgrsI pirvfr , igWlF, aTolf
ivc akflI, kFgrsI hoey afp ivc Èfiml
afp dI srkfr dyKx leI lok pWbF Bfr :- blkfr isµG, jspfl gfKl
nkodr mihqpur (hrijµdr
pfl CfbVf) hlkf krqfrpur
aDIn afAuNdy ipµzF ivc
afp pfrtI AumIdvfr blkfr
isµG dI XkInI ijWq drj
krvfAux dy mksd nfl ipµz
gfjIpur ivKy keI kFgrsI ,
aTolf, igWlF , kOhflf afid
ipµzF ivc blkfr isµG dyhWk
ivc lokF df BfrI iekWT dorfn
keI kFgrsI , akflI vrkr
afp pfrtI ivc Èfiml hoey
»ies mOky ienF ipµzF ivc
mIitµgF dorfn sµboDn kridaF
blkfr isµG aqy jspfl isµG
gfKl ny ikhf ijWQy hlky dy
lok krqfrpur qoN AumIdvfr
ƒ ijqfAux leI lok 20
PrvrI dI AuzIk kr rhyhn
AuQy afp dy srkfr bxfAux
leI vI Auqfvly hn » AunF ny
ikhf afp dI srkfr bxn qy
coxF ivc kIqy hr vfady ƒ
p¨rf kIqf jfvygf aqy ibnf
iksy BydBfv dy hr vrg ƒ
sh¨lq idqI jfvygI »AunF ny
ikhf gfjIpur ivKy kFgrsI
pirvfr jo afp ivc Èfiml
hoey hn AunF df hr pWKoN
afdr siqkfr kIqf jfvygf»
AumIdvfr blkfr isµG ny
ikhf ijs qrF hlkf krqfrpur
dy lok mYƒ qy afp pfrtI
ƒ mfx siqkfr dy rhy hn Aus
dy Auh sdf irxI rihxgy»
AunF ny ikhf ijWqx qoN bfad
hr kIqf vfadf p¨rf kIqf
jfvygf »AunF ny ikhf aorqF dy
srvpWKI ivkfs leI keI
srdfr gurpRqfp isµG vzflf jI dI cox
muµihm ƒ ipµz ipµz iml irhf hY BrvF huµgfrf
nkodr mihqpur (hrijµdr
pfl CfbVf) hlkf nkodr dy
ivWc ÈRomxI akflI dl
aqy bhujn smfj pfrtI
dy sFJy AumIdvfr
srdfr gurpRqfp isµG
vzflf jI dI agvfeI
hyT ipµzF ivWc
rFgVf,bl konf,rs¨lpur
klF, AuWgI aqy
iblgf,nkodr Èihr dy sm¨h
ahudydfr sihbfn aqy vrkr
sfihbfnF nfl ivsæysæ mIitµgF
kIqIaF geIaF»[aqy Kfs qOr
qy iblgf Èihr ivc ÈRomxI
akflI dl aqy bhujn smfj
pfrtI df dÌqr df AudGftn
kIqf igaf»[ijs ivWc
hrBjn isµG huµdl srkl
pRDfn,lÈkr isµG rhImpur
srkl pRDfn,jsjIq isµG
sµnI sfbkf cyarmYn mfrkIt
kmytI iblgf,jugrfj isµG
jWgI jnrl skWqr pµjfb,soƒ
bYnfpur doafbf Ëon pRDfn
aYsEafeI,gurnfm isµG
kµdolf sfbkf cyarmYn
mfrkIt kmytI n¨rmihl,
surqyj isµG bfsI sfbkf
cyarmYn mfrkIt kmytI
n¨rmihl,gurmyl isµG cuµbr
jnrl skWqr bhujn smfj
pfrtI pµjfb,jgdIÈ ÈyrpurI
iËlHf pRDfn bhujn smfj
pfrtI,kyvl isµG kot bfdl
KF, blijµdr isµG puafdVf,
gurpRIq isµG rFgVf,srpµc
suKdyv isµG rµgVf,dlbIr
isµG ÌOjI bl konf,
gurÈrnjIq isµG
rs¨lpur, gurivµdr isµG
kfkf AuWGI sfbkf srpµc,
hrbµs isµG drdI iblgf,
gurpRIq isµG gopI qlvx,
plivµdr lµbVdfr ipµdr
qlvx, amrjIq isµG
qlvx, kulivµdr isµG
kµdolf Kurd, gurpRIq isµG
bWl afid hfjær sn aqy hr
Èihr aqy ipµz invfsIaF ny
Brosf idvfieaf ik ies vfr
ÈRomxI akflI dl aqy bhujn
smfj pfrtI dI srkfr
bxfvFgy»[
XojnfvF lfg¨ kIqIaF
jfxgIaF» ies mOky cµdn
ÈyrigWl ny ikhf nojvfn vrg
vI p¨rI qrF blkfr isµG dy
moZy nfl moZf joV ky KVf hY
aqyAunF ƒ BfrI bhumq nfl
ijWqf ku s¨by ivc afp srkfr
bxfAux ivc aihm rol adf
krngy» ies mOkygurcrn
isµG gfKl, juJfr isµG,
ipafrf isµG, kmljIq isµG,
mnjIq isµG afid nyvI
sµboDn kIqf»
ÈRIngr ivWc surWiKaf ÌorsF nfl mukfbly
ivWc lÈkr dy 2 aWqvfdI hlfk
ÈRIngr . jµm¨ kÈmIr ivWc
surWiKaf PorsF nfl mukfbly
ivWc lÈkr-ey-qoiebf dy 2
aWqvfdI mfry gey» ies
sbµDI jfxkfrI idµidaF
pulIs dy iek aiDkfrI ny
dWisaf ik aWqvfdIaF dI
mOj¨dgI bfry imlI ivÈyÈ
s¨cnf dy afDfr qy kfrvfeI
krdy hoey surWiKaf PorsF ny
rfq ƒ Èihr dy jkurf ielfky
ivWc GyrfbµdI kr ky qlfÈ
muihµm Èur¨ kIqI» AunHF ny
dWisaf ik jdoN surWiKaf Pors
ielfky ivWc qlfÈI muihµm clf
rhy sn, AudoN AuWQy luky
aWqvfdIaF ny AunHF qy
golIbfrI kIqI» surWiKaf
ÌorsF ny jvfbI kfrvfeI
kIqI, ijs nfl mukfblf Èur¨
ho igaf» ies mukfbly ivWc 2
aWqvfdI mfry gey » kÈmIr
dy pulIs jnrl ieµspYktr
(afeI[jI[pI[) ivjy kumfr ny
dWisaf ik aWqvfdI lÈkrey-qoiebf
nfl sµbµD ‘id
rYisstYNt
Prµt’
(tI[afr[aYP[) nfl sbµDq
sn» aWqvfdIaF ivcoN iek 29
jnvrI ƒ anµqnfg ivWc iek
hYz kFstybl alI muhµmd
gnI dy kql ivWc Èfml sI»
kÈmIr dy afeI[jI[pI[ ny
tvIt kIqf, ”aWqvfdI sµgTn
lÈkr/ tI[afr[aYP[ dy 2
aWqvfdIaF ƒ ÈRIngr pulIs
ny mfr suWitaf» mfry gey
aWqvfdIaF ivWcoN iek ieKlfk
hfËm anµqnfg dy hsnporf
ivWc kIqI geI hYz kFstybl
alI muhµmd dI hWiqaf ivWc
Èfml sI» kumfr ny dWisaf ik
mukfbly vflI jgHf qoN 2
ipsOqlF smyq ieqrfËXog
smWgrI brfmd kIqI geI hY»
www.samajweekly.com
KLbrF
06/02/2022
9
muµbeI sIrIal blfst ’c Èfml aWqvfdI abU bkr XUeyeI ivc igRPqfr
muµbeI. BfrqI jFc eyjµsI ny
1993 muµbeI blfst dy most
vFtyz aWqvfdI ab¨ bkr ƒ
X¨eyeI qoN igRPqfr krky ieWk
vWzI sPlqf hfsl kIqI hY»
ieh igRPqfrI X¨eyeI dI
eyjµsIaF dy sihXog nfl kIqI
geI» irport muqfbk jld
hI ab¨ bkr ƒ Bfrq
ilafieaf jfvygf» ab¨ bkr
ƒ aµzrvrlz zOn dfAUd
iebrfihm df krIbI mµinaf
jFdf hY» Aus dI igRPPqfrI
leI kfPI idnF qoN apryÈn
clfieaf jf irhf sI» ipCly
kfPI idnF qoN Aus dy pfiksqfn
aqy X¨eyeI ivc luky hox dI
jfxkfrI iml rhI sI» dWs
nOrQ ieµzIaf kbWzI PYzryÈn dI nvIN kfrjkfrnI ivWc suWKI kfrjkfrI pRDfn, ibWtU sInIar vfies pRDfn inXukq
nkodr mihqpur (hrijµdr
pfl CfbVf) dysæ dI nfmvr
Kyz sµsQf nOrQ ieµzIaf kbWzI
PYzrysæn dI aWj aihm mIitµg
krqfr klWb nkodr ivWc
pÙDfn sÙ surjn isµG cWWTf dI
agvfeI ivWc hoeI» ies mOky
PYzryÈn dI kfrjkfrnI ƒ
hor sµcfr¨ Zµg nfl clfAux
leI sµsQf dy aYkitµg pÙDfn
blbIr isµG ibWt¨ ƒ sInIar
vfies pÙDfn aqy nOjvfn
hrjIq isµG suWKI ƒ
kfrjkfrI pÙDfn inXukq kIqf
igaf hY» ies mOky cWTf ny
dWisaf ik sµsQf vloN zop
tYst dI pÙikiraf p¨rI kr
Bfrq ilafieaf jfvygf dfAUd df krIbI
dyeIey ik 1993 ivc muµbeI dI
12 alWg alWg jgHf ’qy Dmfky
hoey sI ijnHF ivc 257 lok
mfry gey sI aqy krIb 713
lok ËKmI hoey sI» sIrIal
blfst ivc krIb 27 kroV
rupey dI sµpqI ƒ nuksfn
puWijaf sI» 2019 ivc vI
BfrqI eyjµsIaF ny X¨eyeI qoN hI
muµbeI blfst dy gunfhgfr
ab¨ bkr ƒ igRPqfr kIqf
sI» qd dsqfvyË GWt hox dy
kfrn Aus ’qy doÈ shI sfbq
nhIN ho sky sI ijs dy kfrn
X¨eyeI dy aiDkfrIaF ny Aus ƒ
irhfa kr idWqf sI» hflFik
ieWk vfr Pyr BfrqI eyjµsIaF
ƒ kfmXfbI hWQ lWgI hY aqy
leI geI hY hux 16 PrvrI qoN
kbWzI kWp Èur¨ kIqy jf rhy
hn» jo apRYl qWk jfrI
rihxgy» AunHF ikhf ik asIN
ivsv zoipµg kmytI dy inXmF
anusfr kµm kr rhy hF»
kbWzI dy isr qoN zop df rog
imtfAuxf sfzI pihlI kosiæsæ
hY» AunHF dWisaf ik aWj
nOjvfn hrjIq isµG suWKI jo
bhuq hI agFhvD¨ soc dy
mfilk hn ƒ asIN kfrjkfrI
pÙDfn aqy sµsQf dI lµmy smyN
qoN syvf kr rhy blvIr isµG
ibWt¨ ƒ sInIar vfies pÙDfn
inXukq kIqf hY» jo sµsQf
leI hor Auqsfh nfl kµm
hux Aus nu¨µ Bfrq ilafAux dI
iqafrI kIqI jf rhI hY» ab¨
bkr pfiksqfn kbËy vfly
kÈmIr ivc aWqvfdIaF ƒ
krngy» ies mOky blvIr
isµG ibWt¨ ny dWisaf ik nOrQ
ieµzIaf kbWzI PYzryÈn ny
hmysæf kbWzI dI byhqrI leI
hiQafr splfeI krn aqy
ivsPotkF dI tryinµg dyx ijhI
srgrmIaF ivc Èfml irhf
hY» muµbeI blfst dy aWqvfdI
kµm kIqf hY» cWTf jI kbWzI ƒ
smyN dI hfxI bxfAux leI sdf
XqnsæIl hn» nOjvfn
hrjIq isµG suWKI ny sµsQf df
ab¨ bkr ’qy doÈ hY ik Auh
muµbeI blfst dy dOrfn BfrI
mfqrf ivc afrzIaYs Bfrq
ilafieaf sI» 12 mfrc
1993 ƒ hoey muµbeI blfst ny
p¨ry dyÈ ƒ ihlf ky rWK idWqf
sI» ies idn kul 12
DmfikaF ivc pihlf Dmfkf
bFby stOk aYkscyNj dI iemfrq
dy bfhr hoieaf sI» Aus
smyN Aus iemfrq ivc 2 hËfr
qoN iËaffdf lok mOj¨d sI»
iemfrq dy lok kuJ smJdy
ies dy 45 imµt bfad d¨jf
Dmfkf hoieaf» ies vfr ieh
Dmfkf stOk aYkscyNj qoN kuJ
hI d¨r eyar ieµzIaf dI iemfrq
dI pfrikµg ivc hoieaf
Dµnvfd kridaF ikhf ik asIN
hmysæf cWTf jI dI AumId qy Kry
Auqrn leI kµm krFg »
kbWzI pµjfb dI sB qoN
sI» Dmfky qoN bfad cfry pfsy
lfÈF df Zyr lWg igaf sI»
ies qoN bfad muµbeI dy alWg
alWg ihWisaF ivc 10 hor
Dmfky hoey» ieh sfry Dmfky
dfAUd iebrfihm dy
ieÈfiraF ’qy kIqy gey sI»
Dmfky ivc Èfml sfry
aWqvfdIaF dI tryinµg
pfiksqfn ivc hoeI sI»
ienHF aWqvfdIaF ivc ab¨
slym aqy Pfr¨K tklf ijhy
lokF dy nF vI Èfml sI» ijs
ƒ BfrqI jFc eyjµsIaF ny
PiVaf sI» hflFik ies
blfst df mfstr mfeINz,
dfAUd iebrfihm aWj vI
puils dI igRPq qoN bfhr hY»
duWD AuqpfdkF vloN imlk plFt muhflI dy aWgy BuWK hVqfl ÈurU duWD zol ky pµjfb srkfr df PUikaf puWqlf
aYs ey aYs ngr. duWD
AuqpfdkF aqy BfrqI iksfn
X¨nIan lWKovfl dy
numfieµidaF vloN aWj imlk
plFt muhflI dy gyt dy bfhr
duWD dy ryt vDfAux leI BuWK
hVqfl Èur¨ kr idqI geI»
ies mOky duWD AuqpfdkF vloN
ros pRgt kridaF duWD
zoilaf igaf aqy pµjfb
srkfr df puqlf P¨k ky
nfrybfjI kIqI geI» aWj
pihly idn BuWK hVqfl qy pfl
isµG inaFmIaF, igafn isµG
DVfk, gurmIq isµG
K¨nImfjrf, lKvIr isGµ
Z¨nImfrf, blvIr isµG DVfk,
rfj kOr igWl bYTy» ies mOky
sµboDn kridaF jspfl isµG
inaFmIaF, divµdr isµG dyh
klF, igafn isµG DVfk aqy
ismrjIq isµG ny ikhf ik
ieh BuWK hVqfl duWD dy ryt
vDfAux qk jfrI rhygI aqy
hr idn pµj mNYbr BuWK
hVqfl qy bYTxgy» ies mOky
sµboDn kridaF rfj kOr igWl
ny ikhf ik Auh iksfnF dy
DIaF puWqr hn» AuhnF vloN
idWlI ivKy lgfieaf igaf
iksfn morcf ijWq ilaf igaf
hY aqy hux Auh duWD dy ryt
ivWc vfDf krvf ky rihxgy»
AuhnF ikhf ik jy pµj idnF
qk duWD dy ryt nf vDfey gey
qF ijs qrF isµG¨ qy tIkrI
bfrzr qy mfhOl sI, Auysy qrF
df mfhOl ieQy bx jfvygf,
ijs dI sfrI ijµmyvfrI imlk
plFt dy pRbµDkF dI hovygI»
AuhnF ikhf ik sfl 2019
ivWc duWD dy ryt 72 rupey iklo
sI qy PIz 20 rupey iklo sI»
aWj duWD df ryt 69 rupey
iklo hY jdoNik PIz 35 rupey
iklo ho geI hY» ies qrF
mihµgfeI zyZ guxf vWD geI
pr duWD df ryt GWt igaf»
AuhnF ikhf ik hux brsfqF
pYx kfrn PslF df aqy
pȨaF dy cfry df nuksfn ho
igaf hY» AuhnF mµg kIqI ik
duWD df ryt 100 rupey kIqf
jfvy» ies mOky hrmn isµG ,
gurmIq isµG, jsvIr isµG,
gurnfm isµG, suKvµq isµG,
gurnyk isµG, jspfl isµG
lFzrf, rfj¨ isµG, jsvµq
isµG p¨nIaf, hirµdr isµG
rfeypur, nvIn JµjyVI,
bicWqr isµG, inrml isµG,
suKpfl isµG, sµdIp, rxvIr
rfxf mOj¨d sn»
hrmnipafrI Kyz hY ies Kyz
ƒ pÙPuilq krn leI myry vloN
vI afpxf Brp¨r Xogdfn
pfieaf jfvygf» ies mOky
nOrQ ieµzIaf kbWzI PYzryÈn
dy KjfncI jsvIr isµG
Dnoaf ny dovyN nfvF dI pustI
kIqI» ijs ƒ pÙDfn surjn
isµG cWTf ny prvfngI idWqI»
ies mOky zop tYst kmytI dy
pÙbµDk kflf kulQm, koc
hYpI ilWqrF, koc mihµdr
isµG surKpur, Kyz bulfry
sqpfl Kizafl, pWqrkfr
hrijµdr pfl CfbVf, ivnod
kumfr, jWgI zWlf mIzIaf
krmI hfjær sn»
www.samajweekly.com
sihq
06/02/2022
10
mUl cµd Èrmf
9914836037
cµnI isWDU jfKV qy bfjvf
sWp dy m¨µh ivWc keI
ikrlIaF afeIaF lgdIaF ny .
ZfeI ZfeI sflf do
vµzIaF qF pfeIaF lgdIaF ny .
ieWk anfr qy Kfx
vfsqy cfr bImfr pey .
afpixaF ny hI isr ƒ
pIVF lfeIaF lgdIaF ny .
ÊËl
qpÈ qoN ieÈk dI byÈWk sµBlxf vI jær¨rI hY»
DuWKy sInf mgr ieµnf ku jlxf vI jær¨rI hY»
judf hoxf ipaf qF hWs ky kihxf alivdf ibhqr,
imlx dI rIJ pr sIny 'c plxf vI jær¨rI hY»
hvf hYN q¨µ imtfAuxf hoNd myrI hY qyrf Kæfsf
myrf cfhq 'c bxky dIp blxf vI jær¨rI hY»
muhWbq mOsmF dy vFg jy rµgq bdl jfvy
muqfbk Es dy ies idl df ZWlxf vI jær¨rI hY»
ibnF qyry bVf musæikl myrf qurnf, sPr krnf,
qyry rfhF ƒ qWkxf hY qy clxf vI jær¨rI hY»
qyrI d¨rI 'c lfiËm jËibaF df brÌ ho jµmxf,
jy hux njdIk hYN qF kuJ ipGlxf vI jær¨rI hY»
hnyry qoN jy ijWqxf qF Èmf ho ky Pænf ho jf,
jy vµzxf n¨r hY qF Kud df jlxf vI jær¨rI hY»
mgn ho rfq sfrI cfnxI dI syj mfxIN pr
q¨µ s¨rj hYN, subHf AuWT ky inklxf vI jær¨rI hY»
q¨µ DuWpF vFg cmkI n¨r vµzI pr BulfeIN nf,
ZlygI Èfm jd Aus nfl Zlxf vI jær¨rI hY»
joigµdr nUrmIq
ies sfl dy sLurU ivwc iek Kbr afeI sI
ik qyl aqy kudrqI gYs kfrporysLn,iek
jnqk Kyqr dI idwgjL aOrq, ieiqhfs
ivwc pihlI vfr hoieaf hY ik iek aOrq
ny cyarmYn aqy pRbMD inrnydsLk (aYm
zI)df afhudf sMBfilaf hY.ies qoN pihlF
dysL dy kuJ bYNkF ‘c aOrqF vI Auc
afhuidaF qy rih cuwkIaF hn,jF kMm kr
rhIaF hn.ies qrHF dIaF hor vI bhuq
sfrIaF AudfhrxF hn.ieh swB kuJ ies
krky lwgdf hY ik Bfrq dy krmcfrIaF
ivwc aOrqF nMU Auh sQfn imldf hY,pr
eyQy hor vI bhuq dyKxf pY irhf hY,ijvyN
Bfrq keI hor mfmilaF ivwc keI
ivkfssLIl dysLF qoN ipCiVaF hoieaf
hY,Ausy qrHF srkfrI kMmkfjL ivwc aOrqF
dI BfgIdfrI dy mfmly ivwc vI dysL dI
siQqI AuqsLfhjnk nhI hY.
byrujLgfrI XkInI qOr ‘qy dysL
dIaF vwzIaF smwisafvF ivcoN iek
hY.dysL ivwc vwzI igxqI ivwc lok
byrujLgfr hn,pr ienHF byrujLgfrF ivwc
aOrqF df anupfq mrdf nflo ijLafdf
hY.hor sfry rojgfr pRfpq lokF ivwc
aOrqF dI ihwsydfrI vDx dI bjfie
GtdI jf rhI hY.BfvyN smfijk brfbrI
dy njLrIey qoN dysL dy kfrjLkfl ivwc
aOrqF dI shI pRqIinDqf dI Gft gMBIr
icMqF df ivsLF hY.dysL dI afjfdI dy nfl
ijs Bfrq dI klpnf kIqI geI sI,75
sfl bfad vI hflfq Aus nfl myl nhI
KFdy.ilMg smfnqf dy mfmly ivwc asI
ajy vI ipwCV rhy hF.ies asmfnqf dy
kfrnF dI KojL ivwc sfnMU dUr jfx dI loV
nhI hY.smfj ivwc mrd pRDfn suBfa
bixaf hoieaf hY aqy ikqy nf ikqy ieh
vI njLr af irhf hY ik aOrqF nMU AunF dy
hwk idvf ky AunHF df pwK pUiraf jf irhf
hY. hflFik kuJ siQqIaF XkInI qOr ‘qy
bdl geIaF hn,keI GrF ivwc hux
pVHfeI dy mfmly ivwc lVky-lVkI ivwc
koeI vI Byd nhI hY.ijvyN ik lVikaF nMU
afpxf kYrIar cuxn dI afjfdI hY,TIk
Ausy qrF lVkIaF nMU vI afpxy mn-psMd
df kYrIar cuxn dI afjfdI hY.hux
lVkIaF vI afpxI pVHfeI leI aqy
nOkrI leI Gr qoN dUr jf rhIaF hn.lok
ieh socxf hI Cwz rhy hn ik lVkIaF
hr Kyqr ivwc kMm nhI kr
skdIaF.suBfa ivwc ies qbdIlI ny awj
lwKF lVkIaF nMU sUcnf qknflOjLI dy
Kyqr ivwc afpxy pYr jmfAux df mOkf
idwqf hY.nhIN qF,iek smHyN ivwc ieh
mMinaf jFdf sI ik qknflOjI df Kyqr
kuVIaF leI nhI hY.dysL ivwc bhuq sfry
pirvfr aijhy hn ijMnHF ny DIaF dy KMB
nhI kwty,AunHF nMU awgy vwDx qoN nhI
roikaf aqy awj AuhnF GrF dIaF
lVkIaF isvl srivs aqy hor bhuq
sfry hor KyqrF ivwc syvf inBf rhIaF
hr PIlz ivwc Xogdfn
hn.
mnoivigafnIaF aqy ivvhfr
ivigafnI ieh vfr-vfr duhrfAudy
hn ik pRiqBf pursLF aqy aOrqF ivwc
Prk nhI krdI.iksy vI pRXog ivwc ieh
sfbq nhI hoieaf hY ik aOrqF pursLF
nflo Gwt buwDImfn hMudIaF hn.pr awj
bhuq sfrIaF AudfhrxF sfhmxy afeIaF
hn ik ijMnF ivwc aOrqF nMU ibhqr
pRdrsLn krdy dyiKaf igaf hY.aijhIaF
imsflF dI koeI Gft nhI hY,ijMnF ivwc
aOrqF nMU AunHF dI Xogqf ‘qy ivsLvfsL
krky aihm ijMmyvfrIaF sOpIaF geIaF
hn,aqy AunF ny Auh ijMmyvfrIaF nMU
bfKUbI inBfieaf vI hY.aOrqF nMU ibMnF
iksy afDfr dy kmjLor jF asmrwQ
smJxf ikqy nf ikqy apxwq dI soc nMU
drsfAudf hY.ieh soc hux iblkul bdl
rhI hY,pr Aus rPqfr nfl nhI ijs
rPqfr nfl bdlxI cfhIdI hY.aOrqF dI
siQqI ivwc vwzf suDfr AudoN hI ho jFdf
hY jdoN asI afpxI soc nMU pUrI qrF TIk
kr lYdy hF.
jykr aOrqF dI kMmkfr ivwc
BfgIdfrI afbfdI ivwc AuhnF dy anupfq
dy anusfr nhI hY qF ieh muwK qOr ‘qy
smfijk kfrnF krky hI hY.keI KojLF
aqy aiDaYnF ivwc ieh dwisaf igaf hY
ik iksy vI dysL dI KusLhflI aqy Aus dI
afriQkqf vwDx Puwlx leI Aus ivwc
aOrqF dI pUrI ihwsydfrI hoxI cfhIdI
hY.sMXukq rfsLtr ieh vI kihMdf hY ik
itkfAU ivkfs aqy sLFqIpUrn leI ilMg
asmfnqf jrUrI hY.sfrIaF pRgqIsLIl
sMsQfvF ny mnuwKI vsIilaF leI
iviBMnqf aqy sLmUlIaq dIaF nIqIaF
lfgU kIqIaF hn.ies df AudysL mnuwKI
sLkqI ivwc sfry vrgF dI shI
pRqIinDqf pRdfn krnf aqy kmjLor lokF
nMU mOkf pRdfn krnf hY.ies dy bhuq
vDIaf nqIjy sfhmxy afey hn aqy
kfrporyt jgq ivwc aOrqF leI mOky vwD
rhy hn,pr dysL ivwc sIimq igxqI ivwc
krmcfrI AuplwBD hn.vwzIaF kMpnIaf
aqy PrmF ivwc isrPL lok hI rujLgfr
pRfpq kr skdy hn,ikAuNik iewQy vwzI
igxqI ivwc nOkrIaF nhI hn.
ipwCly do dhfikaF ivwc Bfrq
ivwc aOrqF dI iswiKaf dI siQqI ivwc
suDfr hoieaf hY.jnm drF ivwc igrfvt
afeI hY.ieMnF kfrnf krky dunIaF Br
ivwc mjLdUrI dy kMmF ivwc aOrqF dI
BfgIdfrI vwDdI vyKI geI hY,pr Bfrq
ivwc aijhf nhI ho irhf.vrk-Pors
ivwc ijMnIaf aOrqF sLfml ho rhIaF
hn,Aus qoN vwD aOrqF kMm qoN bfhr af
rhIaF hn.vYsy qF bhuq sfrIaF aOrqF
bYkF ivwc kMm krdIaF aOrqF njLr
afAuxgIaf,mhFngr aqy vwzy sLihrF dy
rylvy kFAUtrF ‘qy AunF dI mOjUdgI qF hY
pr bhuq Gwt hY,kuJ qF hvfeI jhfjL vI
Auzf rhIaF hn,pr aOrqF bws
kMzktr,tYksI aqy afto zrfeIvr
vrgIaF BUmkfvF ivwc koeI Gwt nhI
dyiKaf jFdf hY.Bfrq ivwc ipwCly sfl
ivwc eI-kfrobfr df bhuq ivsQfr
hoieaf hY.iqafr BojLn smyq Gr bYTy
smfn mMgvfAux vfilaF ivwc mrdF dy
nfl nfl aOrqF vI sLfml hn.pr ieh
kdy nhI dyiKaf igaf ik Gr ivwc smfn
dI zilvrI krn vflI koeI aOrq
hovy.eyQoN qwk ik kfrKfinaf ivwc,BfvyN
AuQy vfhn bxfey jfx jF Kfd vrgI koeI
hor smwgrI,aOrq dI igxqI nFh dy
brfbr hY.kuJ aijhIaF qsvIrF jrUr
dyKx nMU iml jfxgIaf,ijMnF ivwc aOrqF
iksy GVI jF mObfiel Pon PYktrI ‘c
kMm kr rhIaF hn.pr kul imlf ky
inrmfx Kyqr ivwc kMm krn vflIaF
aOrqF dI igxqI bhuq Gwt hY.
sikAurtIjL aYz aYkscyNjL
borz afP ieMzIaf(sybI)ny kuJ sfl
pihlF,300 kroV rupey dI slfnf ivkrI
vflIaF sUcIbwD kMpnIaF dy borz ivwc
iek suqMqr mihlf inrdysLk nMU jrUrI
bxfAux dy leI iek mhwqv-pUrn aMdysL
jfrI kIqf igaf sI.ies qoN ielfvf bjLfr
pMUjLIkrn dy ihsfb nfl dysL dIaF cotI
dIaF 1000 sUcIbwD kMpnIaF dy borz
afP zfierYktrjL ‘qy iek mihlf mYNbr
nMU inXukq krnf vI lfjLmI sI,jo iek
suqMqr inrdysLk vI hoxI cfhIdI hY.pr
kMpnIaF nMU ieh AumIdf pUrIaF krn
ivwc bhuq musLkl afeI.keI kMpnIaF
ies leI iqafr nhI sn aqy AunHF ny
ies hukm dI pflxf krdy hoey aMqF dI
pUrqI kIqI qF kuJ kMpnIaF dy pRmotrF
ny afpxy njLdIkI irsLqydfrF nMU
zfierYktr bxf ky CuwtI lY leI.srbIaf
df afdysL kMpnIaF dy pRbMDn ivwc ilMg
iviBMnqf ilafAuxf sI,pr afdysL nMU lfgU
krn dI pRikiraf ny keI pwDrF ‘qy
sfbq kr idwqf ik keI kMpnIaF
lIzrisLp ivwc aOrqF dI BfgIdfrI pRqI
ikMnI AudfsIn hY.ies dy nfl hI ieMnI
vwzI afbfdI vfly dysL ivwc,inrdysLk
vjLoN inXukq kIqy jf skx vflIaF aOrqF
nMU lwBxf afsfn nhI hY. koeI ivakqI
hovy jF dysL,ies dI sPlqf dy insLfn
Aus ivwc hI hMudy,Aus ivwc mOjUd
sMBfvnfvF AuBr ky sfhmxy afAudIaF
hn aqy iehnF sMBfvnfvF dI pUrI vrqoN
hMudI hY.jdoN ik kMm-kfjLI aOrqF leI
drvfjLy Kwuldy hn,aqy aOrqF dI smrwQf
nMU smJx df rfh pwDrf hMudf hY aqy asI
afpxy dysL dI afbfdI ivwc sMBfvnf df
lfB AuTf skdy hF.
pysLksL :-amrjIq cMdr
9417600014
11 06/02/2022 sihq
www.samajweekly.com
sWcI-suWcI qy inzr sæKsIaq df mfilk : lyKk rmyÈvr isµG pitaflf
cfVH idE bysæWk s¨læI,
qF vI nhIN zrdf sWc»
J¨T ƒ dWso AuWcf krky,
qF vI nhIN mrdf sWc»
afE ies qrHF dy sæyar vFg jiæµdgI ijAux vfly lyKk
rmysævr isµG bfry jfxdy hF:-
mYN ieWk lyiKkf hF qy mYƒ aksr hI bhuq sfry pfTkF
dy Pæon afAuNdy rihµdy hn » ieWk idn mYƒ ieWk Pæon
afieaf qy aWgoN bhuq hI siqkfirq afvfjæ myry kµnI
peI»BYx jI qusIN bhuq sohxf ilKdy ho»qusIN mYƒ vI
afpxIaF rcnfvF Byijaf kro» mYN nfm puWiCaf qF
ieh vIr rfmysævr jI sn ijnHF dy lyK mYN bhuq vfr
pVHy sn ikAuNik ipCly kfPI smyN qoN qkrIbn dsbfrF
aKbfr ijhVy afm kfPæI cricq afnlfien
hn, rojæfnf pVHnf myrf inWqnym hY» hr rojæ koeI nf
koeI muWdf sfzy smfj leI vµgfr bx KVHf rihµdf hY»
ienHF BWKdy muWidaF qy bhuq GWt lyKk sWc ƒ
lokF sfhmxy ilafAux ivWc kfmXfb huµdy hn ienHF
kfmXfb hox vfly lyKkF ivWcoN ieWk nfm rmysævr isµG
pitaflf ijnHF dy iehnF BWKdy muWidaF AuWqy inDVk ho
ky ilKy lyK mYN hr roË aKbfrF ivWc pVHdI hF »ijnHF
ƒ pVHn qoN bfad mn dI hflq ipµjry ivWc Pæsy pµCI
vrgI ho jFdI hY» cIk duhfeI qoN isvfey hor kuJ nhIN
kr skdy , ik ikvyN sfƒ BrmF ky sfzy nfl kI-kI
ÈoÈx ho irhf hY ? ikvyN sfzI nOjævfnI ƒ kurfhy
pfieaf jf irhf hY?ikvyN sfzI pµjfbI mF bolI ƒ Korf
lfieaf jf irhf hY? [[[afid keI muWidaF ƒ by-nkfb
krn vflæf lyKæk ijhnF ƒ mYN idl hI idl afpxf
Ausqfd vI mµndI hF, Auh hn rmysævr isµG pitaflf
»
mYƒ bhuq hI KusæI hoeI ik ieµny vWzy mhfn lyKk ny
mYƒ Pæon kIqf hY» EdoN qoN mYN aksr afpxIaF
rcnfvF AuhnF ƒ Byj idµdI hF» ikAuNik nOkrI krky
mYN kfPæI ivasq rihµdI hF qy keI vfrI rcnfvF
vWK-vWK aKbfrF ƒ Byjx df smF nhIN imlæ pfAuNdf»
ieh myry vIr ieµny vDIaf sfihq dI kdr krn vfly
hn ik myry ielfvf hor vI keI vIrF qy BYxF dIaF
rcnfvF lgfqfr vWK vWK aKbfrF ƒ Byjx dI syvf
inBf rhy hn»jdoN vI Pon krIey qF hmysæF hI siqkfr
BrI afvfË ivWc BYx jI kih ky boldy hn»jdoN
pihlI vfr mYN ikhf sI ik vIr jIE mYN vI quhfzy lyK
pVHn vflI CotI ijhI pfTk hF» aWgoN afp ny hWsdy
hoey ikhf ” BYxy mYN afpxy afp ƒ koeI vWzf lyKk qF
mµndf nhIN hF» Piær vI bhuq bhuq Dµnvfd ik qusIN
myry lyK pVHdy ho» myry puWCx qy afp ny dWisaf myrf
jnm ipµz shfrn mfjrf, ijlHf luiDafxf ipqf pRIqm
isµG mfqf mnjIq kOr dI kuWKoN sµn 1960 ƒ j¨n
mhIny hoieaf pr qrIk df shI pqf nhIN» afp dy
mfqf kihµdy sn ik jnm AudoN hoieaf jdoN iekfdsæI
ƒ TµzI lWsI dy lµgr lfAuNdy sI » afp sDfrn
iksfnI pirvfr nfl sbµD rWKdy hn» nfnkf ipµz
lohfrf mfjrf , ijlHf sµgr¨r ivKy afpny afpxf ml¨k
bcpn aqy jvfnI df iqWKV dupihrf gujæfiraf»
nfnky ipµz dy pRfiemrI sk¨l ivWc pVHidaF muWK
afiDafpk aqy gIqkfr hrnyk isµG sohI ny afp dI
kfblIaq ƒ Aus smyN pCfx ilaf jdoN Auh hor sk¨lF
ƒ Byjx leI icWTIaF ilKx leI kihµdy sn» icWTIaF
pVH ky Auh kihµdy q¨µ ieWk idn jær¨r lyKk bxygf»
Aus qoN bfad afpny modI kflj pitaflf ivKy bI[ey[
dI izgrI krn qoN bfd mrcYNt nyvI ivWc nOkrI kr
leI»ies qoN bfad afp df ivafh hoieaf aqy Gr
ivWc ieWk byty gurieWk isµG df jnm hoieaf jo kflj
qWk dI pVHfeI krn qoN bfad aWgy pVHfeI leI kYnyzf
ivWc rih irhf hY» pqnI blivµdr kOr sk¨l tIcr
hY aqy afp dI lyKxI ivWc bhuq mWdd krdy hn ,
ijvyN smyN smyN ‘qy cfh-pfxI bxf ky dyxf , imlx afey
pfTkF leI nfÈqy pfxI df pRbµD krnf» afp dWsdy
hn ik myry lyK pVHn vflI myrI pihlI pfTk myrI
pqnI hY » ijµny jiæafdf afp afpxI lyKxI ivWc sfP
aqy spWÈt hn Aus qoN jiæafdf AuWcI-suWcI sKÈIaq
aqy imlxsfrqf vfly iensfn hn»jdoN afp qoN
puWiCaf igaf ik afp iks Drm ƒ mµndy ho qF afp
df jvfb sI ik mYN bfby nfnk qoN isvfey hor iksy vI
Drm ƒ nhIN mµndf AunHF dI ivcfrDfrf AuWpr cWldf
hF qy afpxy dyÈ vfsIaF ƒ vI iesy ivcfrDfrf ƒ
jIvn ivWc apxfAux leI kihµdf hF» afp ny lWgBWg
iqµn dhfky mrcYNt nyvI dI nOkrI kIqI aqy hor dyÈF
ivWc sWq smuµdr pfr Guµmdy rhy aqy jiæµdgI dIaF
keI DuWpF CfvF ƒ afpxy ipµzy qy hµZfieaf» ieh
ilKx vfly pfsy iks qrHF ruJfn afieaf puWCx qy
afp df kihxf sI ik pµjfbI itRibAUn aKbfr afpxI
nOkrI dOrfn vI korIar krvf ky vI pVHdf huµdf sI
aqy lyKkF dIaF ilKIaF rcnfvF dy jvfb icWTIaF dy
r¨p ivWc idµdf sI, ieWk idn aKbfr dy sµpfdk
sfihb df Pon afieaf, qusIN aKæbfr dIaF rcnfvF qy
icWTIaF bhuq vDIaf ilKdy ho, qusIN lyK bhuq vDIaf
ilK skdy ho ,lyK iliKaf kro»
ies qrHF mYN lyK ilKxy Èur¨ kIqy aqy CWpxf Èur¨ ho
igaf»hux qWk afp Bfrq dy ieWk sWcy sp¨q vFg
smfj ivWc PYlIaF axigxq alfmqf jVHoN AuKfVn df
pRx kr cuWky hn qy kfPI hWd qWk Aus ivWc sPæl vI
hoey hn afp vWloN ilKy axigxq lyKF dy ivÈy 'niÈaF
ivWc grkdI jvfnI leI ijµmyvfr kox?' 'ajokI
gfiekI df sWc', 'pµjfbI qoN d¨r jf irhf d¨rdrÈn',
'Èor pRd¨Èx leI jiæµmyvfr kOx', 'mihµgfeI',
'byrujægfrI', 'sVkF ‘qy pȨaF dI dihÈq srkfr
mOn', 'iqVk rhy smfijk irÈqy', 'aOrqF dI durdÈf'
afid pqf nhIN ikµny axigxq lyK» iehnF dy keI
lyKF ƒ pVH ky keI lIzrF, bfibaF, d¨rdrÈn dy
krmcfrIaF , keI hor cmcfigrI krn vfilaF dy
Pon afAuNdy hn,DmkIaF ijhIaF idµdy hn pr afp df
jvfb huµdf hY ik mYN bfby nfnk qoN svfey hor iksy
lWlI-CWlI qoN nhIN zrdf ieh gWl isrPæ afp dy
kihx dI hI nhI afp dy lyKF aµdr BlI-BFq vyKI jf
skdI hY» inrpWKqf, inWzrqf, dlyrI afp dI lyKxI
ƒ cfr cµn lgf idµdy hn qF hI qF afp dy ielfky dy
do Èihr ijWQy kdy koeI lfAUz spIkr nhIN vWjdf
suixaf, keI lyKk ijnHF dIaF ilKqF dy shI qWQ
sfhmxy ilaFdy qF m¨µh ‘c AuNglF pvf idWqIaf aqy
aKbfrF ny Cfpxy bµd kr idWqy»
jdoN d¨rdrÈn pµjfbI sbµDI lyKF bfry gWl hoeI qF
afp ny ikhf ik ieh Kud pµjfbI mF bolI df pRcfr qy
pÙsfr glq kr rhy hn afpxIaF aYNkrF dy vfl KuWlHy
CWz, jyT hfVF ‘c pYNt kot pf ky ikhVI mF bolI ƒ
pRPuWilq kr rhy, hn» ieh qF pµjfbI mF bolI df
jl¨s kWZ rhy hn bfkI rihµdI K¨hdI ksr afh
gIqkfr qy gfiek kWZI jFdy hn » pr afp df kihxf
hY ijµnf icr ies srIr ivWc sfh cWldy hn mYN ipWCy
hWtx vflæf nhIN»
keI lyKk aijhy huµdy hn ik ijµnHF dI jiæµdgI bfry
jfxky ieµJ mihs¨s huµdf hY jiæµdgI hovy qF eydF dI
hovy nhIN qF nf hovy» aijhI Piæqrq dy mflk hn
rmyÈvr isµG»AunHF ƒ sfihqk qy smfijk jQybµdIaF
purskfr qy snmfinq krn leI bulfAuNdIaF hn,
aijhy snmfnF qy purskfrF ƒ spWÈt nFh krdy hn
ikAuNik aslI snmfn Auh afpxy pfTkF ƒ mµndy hn
, ijµnHF dI bdOlq AunHF ƒ ilKx leI hONslf imlædf
hY» AunHF dIaF rcnfvF pµjfbI itRibAUn, pµjfbI
jfgrx, dyÈ syvk, bI[tI[tI inAUË, pRfeIm AudY,
pµjfbI sFJ, zylI hmdrd, smfj vIklI, pRIqnfmf,
sfzy lok ieµtrnYÈnl pµjfbI itRibAUn qy hor anykF
roËfnf qy spqfihk aKbfrF ivc AunHF dIaF rcnfvF
pVHn ƒ imldIaF hn»ieWk mYN AunHF ivWc ÉfsIaq
vyKI hY sosæl mIzIaf qy iksy vI lyKk dI AunHF ƒ
rcnf cµgI lWgy qF Aus lyKk qk phuµc krdy hn, qy
lyKk dIaF rcnfvF bfry ivcfr crcf qF krdy hI hn
qy aÉbfrF ivWc CpvfAux df Auprflf vI krdy
hn»hWsdy hoey kihµdy hn ik bhuq aKæbfrF vfly
kihµdy hn ik qusIN hor lyKkF dIaF rcnfvF sfzy kol
CWpx leI Byjdy ho AunHF qoN ikµny pYsy vs¨l krdy
ho»AunHF ny ikhf myrf mksd hY mF bolI dI syvf leI
sfihqkfrF pfTkF ƒ nfl joVnf myry leI ieh koeI
Dµdf nhIN ,syvf hY» mYƒ mfx hY mYN ienHF qoN klm
clfAux dI bhuq vDIaf isWiKaf leI hY qy myrIaF
rcnfvF vI vWK vWK aKæbfrF ivc CWpdIaF hn»
Èflf !Bfrq dy ies sWcy sp¨q dI Aumr lok gIqF
ijµnI lµbI, klm leI ÈbdF dy Bry smuµdr, ihµmq
aqy dlyrI df KuWlHf afsmfn aqy pfTkF dy ipafr dy
vihµdy Jrny hmyÈf vihµdy rihx»
afiKr ivWc Auh afpxy pfTkF, pµjfbI mF bolI dI
syvf krn vfly cµgy lyKkF ƒ ies sæyar rfhIN sunyhf
ieAuN idµdy hn :
imÈflF bfl ky rWKxf,
jdoN qWk rfq bfkI hY»
mnjIq kOr DImfn,
sæyrpur, luiDafxf»
mo[9464633059
12 06/02/2022 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
vfqfvrn sµkt cuxfvI bihs ’coN gfieb
pµjfb smyq pµj rfjF dIaF
ivDfn sBf coxF leI
nfmËdgIaF Èur¨ ho cuWkIaF
hn» isafsI iDrF ichiraF
aqy nfairaF dI isafsq dy
nfl hI kuJ irafieqF
aYlfndIaF nËr af rhIaF
hn pr pµjfb dI hoNd nfl juVy
vWzy muWdy jmh¨rIaq dy sB qoN
vWzy myly dy r¨p ivc jfxy jFdy
cuxfvI sµvfd ivcoN gfieb
hn» 1992 ƒ vfqfvrn dy
sµkt ƒ lY ky rIE zI jnyrIE
ivc hoeI pihlI aflmI
kfnPrµs dOrfn ies muWdy ƒ
jYivk jIvn dI hoNd nfl
juiVaf muWdf smJidaF sFJI
phuµc apxfAux AuWqy Ëor idWqf
igaf sI» lgBg iqµn
dhfikaF dOrfn dunIaf dy
bhuq sfry mulkF aµdr
vfqfvrn bfry jfgr¨¨kqf
ilafAux leI cWlIaF muihµmF
ny gRIn pfrtIaF vjoN afpxI
pCfx bxf leI hY» dunIaf dy
lgBg 80 mulkF ivc gRIn
pfrtIaF bxIaF hn aqy keI
Kfs qOr qy X¨rop ivc ieh
sWqf aµdr dÉl qWk phuµc
geIaF hn» inAUËIlYNz dI
gRIn pfrtI df ijækr ivafpk
r¨p ivc huµdf hY»
kdy prmfx¨ hiQafrF dy
mfr¨ Kæqry ƒ AuBfrn leI Èur¨
hoeIaF ienHF gRIn pfrtIaF ny
hOlI hOlI vfqfvrnk
itkfAUpx, ËmInI pWDr Bfv
muZlI jmh¨rIaq, smfijk
inaF aqy aihµsf ƒ afpxy cox
mnorQ pWqrF df ihWsf
bxfAuxf Èur¨ kr idWqf» ies
ivc AudXoigk KyqI dy mfzl
df ivroD vI Èfiml kIqf jf
irhf hY» ivksq mulkF dIaF
isafsI nIqIaF AuWqy lok rfie
AuBfr rhIaF ienHF pfrtIaF
df aWCf Kfsf pRBfv hY» 2021
ivc hoeI aflmI qpsæ aqy
vfqfvrn kfnPrµs ivc icµqf
pRgt krn dy nfl nfl bhuq
sfry kdm AuTfAux df vfadf
kIqf igaf hY» dunIaf Br
ivc kfrporyt ivkfs mfzl ƒ
pRnfey hox krky isafsI iDrF
ƒ 1992 qoN bfad ijs qrHF dI
gµBIrqf idKfAuxI cfhIdI sI,
Aus qrHF nhIN idKfeI geI
ikAuNik aµqr-inrBr dunIaf
aµdr srbWq dy Bly dy isDFq
qoN ibnF mulkF dy hWdF bµinaF
ivc ismt ky rih jfx vflI
soc mfnvI srokfrF dI Aus
kdr vkflq nhIN kr skdI»
Bfrq aµdr hiQafrF dy
bjfie guaFZI mulkF nfl
dosqI dI gWl krnf keI dÌf
Aultf dyÈ-DRohI dy ibrqFq df
iÈkfr ho jFdf hY» jl, jµgl
aqy ËmIn bcfAux leI jdojihd
krn vfly kbfielIF ƒ
ipCVy smJ ky srkfrF
lgfqfr AunHF dy aiDkfr
GtfAux aqy kfrporyt dy pWK
ivc PYsilaF ƒ ivkfs vjoN
pyÈ kr rhIaF hn»
vfqfvrn mfmlf idWlI dy
pRd¨Èx dy Kfs idnF qWk
mihd¨d rih jFdf hY» ies ƒ
smuWcqf ivc ley ibnF ieWk
d¨jI srkfr AuWqy icWkV-
AuCflI qWk sImq kr idWqf
jFdf hY» iesy leI gµgf dI
sPfeI hovy jF iksy hor diraf
dI, Auh vI kyvl vot btorn
vflf nfarf bx ky rih jFdf
hY»
gur¨aF dI vrosfeI pµjfb,
Bfv pµj pfxIaF dI DrqI
bµjr ho rhI hY» ieWk irport
anusfr 2039 qWk pµjfb dy
bµjr hox df Kædsæf hn»
pµjfb dirafvF dI DrqI AuWqy
boqlF dy pfxI df vpfr idn
duWgxf rfq cOguxf vD-PuWl
irhf hY» s¨by dy 138 ivkfs
blfkF ivcoN 109 dI hflq
aiq Èoisæq jæon ivc hY»
DrqI hyToN lgBg sfZy 14 lWK
itAUbvYl pfxI iKWc rhy hn»
nihrI pfxI nfl isµjfeI
lgfqfr GtdI 27 PIsd
rkby qWk sImq ho geI hY»
kxk Jony dy PslI cWkr qoN
ipWCf CuzfAux dI isPfirÈ
1986 ivc jOhl kmytI dI
irport ivc kIqI geI sI»
pµjfb aµdr PslI vµn-svµnqf
35 sflF qoN ikAuN kfgËF jF
ibafnF qWk sImq hY, ikAuNik
bfkI PslF dy GWto-GWt
smrQn muWl AuWqy KrId dI
koeI kfƒnI grµtI nhIN hY»
iksfnF ƒ kxk Jony dy PslI
cWkr dy brfbr afmdn dyx
vflf koeI bdl pyÈ nhIN kIqf
jf sikaf»
ikhf jFdf hY ik pµjfb
dunIaf dI sB qoN K¨bs¨rq
DrqI hY» ieµnIaF ruWqF dunIaf
dy iksy Kyqr ivc nhIN
bdldIaF» horF mulkF dIaF
srkfrF ny brÌIly mYdfnF aqy
ryigsqfn ivc vI ijæµdgI
dIaF loVF p¨rIaF krn df
rfh lWB ilaf hY pr ieWQy sB
kuJ huµidaF brbfdI df rfh
iqafr kr idWqf igaf hY»
iesy krky s¨by dy nOjvfn muµzy
kuVIaF df vWzf ihWsf ivdyÈF
vWl AuzfrI mfr irhf hY» AunHF
dy supinaF ivcoN hI pµjfb
gfieb kr idWqf igaf hY»
srkfrF jfxdIaF hn ik jy
nOjvfn K¨n dy supny ivc
pµjfb vWsygf qF Auh kWlH
sµvfrn leI svfl KVHy
krngy, ies leI ‘nf rhygf
bFs, nf vWjygI bµsrI’ vFg
nOjvfnF ƒ bfhr jfx ivc
mdd krn dy aYlfn kIqy jf
rhy hn» s¨by dI afbo-hvf
ies hWd qWk plIq ho cuWkI hY
ik pµjfb dy Gr Gr ibmfrIaF
pYr pfsfr rhIaF hn» kYNsr
aqy kflf pIlIaf vrgIaF
ibmfrIaF lgfqfr vD rhIaF
hn»
vfqfvrn cyqnf lihr dy
nfm AuWqy bhuq sfrIaF
ÈKæsIaqF aqy jQybµdIaF ny
vfqfvrn dy muWdy ƒ AuTfAux
hmIr isµG
dI koiÈÈ kIqI hY» lok
jfgr¨kqf leI keI QfvF AuWqy
smfgm hoey hn pr ajy qWk
isafsI pfrtIaF dy kµnF AuWqy
j¨µ srkdI nËr nhIN af rhI»
AunHF sB pqf hY ik ies muWdy
dy nfm AuWqy ajy vot nhIN
imldI» vot lYx leI Auh
aOrqF ƒ ieWk hËfr, do hËfr
rupey dyx smyq anykF
irafieqF dy aYlfn ieWk d¨sry
qoN vD ky kr rhy hn»
jQybµdIaF qF iPlhfl iehI
kih rhIaF hn ik vfqfvrn
df muWdf hr pfrtI dy cox
mnorQ pWqr df ihWsf bxnf
cfhIdf hY» jy ies leI vI
BfrI muÈWkq krnI pY rhI hY
qF ies AuWqy aml leI ikµnf
Ëor lgfAux dI loV pvygI,
dyiKaf hI jf skdf hY»
vfqfvrn df muWdf qF ikrq
nfl vI nyiVEN juiVaf hY pr
ikrqI jF ikrq vI qF mnorQ
pWqrF ivc kyvl nfm qWk hI
sImq hY» mulk ivc sO idn dy
kµm dI sµivDfnk grµtI vflf
kfƒn mhfqmf gFDI idhfqI
ruËgfr grµtI kfƒn (mgnrygf)
shI r¨p ivc lfg¨¨ kr
idWqf jfvy qF nfly puµn nfly
PlIaF vflf muhfvrf aml
ivc af skdf hY» mgnrygf
qihq hr do sO b¨itaF ipWCy
cfr pirvfrF ƒ 90-90 idn
df sfl ivc ruËgfr idWqf jf
skdf hY» ieh ruËgfr b¨ty
pflx leI iqµn sfl qWk idWqf
jFdf hY» hr ipµz, sFJI QF,
Èfmlft jF pµj eykV vflf
iksfn afpxy Kyq ivc vI
lgfvy qF 269 rupey idhfVI sO
idn qWk iqµn sflF leI iml
skdI hY aqy vWzy pWDr AuWqy
hiraflI sµBv hY» jy aWDy
Pldfr drÉq lgf idWqy jfx
qF ipµzF dI PlF dI smuWcI loV
muÌq ivc p¨rI hox nfl
ibmfrIaF nfl lVn dI qfkq
vDdI hY» afbo-hvf vI
drusq aqy ruËgfr dy mOky
hor imlxgy» mgnrygf df 60
PIsd pYsf pfxI dI bWcq,
imWtI dI guxvWqf suDfrn aqy
drÉq lgfAux AuWqy Krc hoxI
jær¨rI hY» pYsf vI kyNdr
srkfr dy Kfqy ivcoN afAuNdf
hY, ies dy bfvj¨d ieh
pfrtIaF dy cox mnorQ pWqr
jF gWlbfq df ihWsf ikAuN nhIN
hY?
ieh bµdobsq iesy cWl rhy
pRbµD dy rihµidaF kIqy jf
skdy hn» cuxI hoeI pµjfb dI
srkfr hI kr skdI hY» ies
qoN ielfvf vWzf svfl idÈf df
hY» hiraflI afriQkqf
(gRIn iekOnmI) nfl juVy
arQ-ivigafnI kihµdy hn ik
kfrporyt ivkfs vWD qoN vWD
munfÌy dy isDFq AuWqy Ausiraf
hoieaf hY» ies aµdr ikrq
nfloN p¨µjI srbAuWc mµnI jFdI
hY» ikrq dI qOhIn krn vflf
pRbµD BfeI lflo dy mukfbly
milk BfgoaF df pWK p¨rdf
hY» ies mfzl ny vfqfvrn
sµkt aqy grIbI amIrI dy
pfVy dy r¨p ivc dunIaf sfhmxy
vWzIaF cuxOqIaF KVHIaF
kIqIaF hn» kfrporyt pWKI
sµsQfvF dIaF irportF vI ies
dI qsdIk krdIaF hn»
ies leI mfmlf asl ivc
dunIaf ƒ K¨bs¨rq bxfAux dI
ivcfrDfrk lVfeI nfl
juiVaf hoieaf hY» ies dI
TIk inÈfndyhI svIzn dI 16
sflf lVkI grytf Quµnvrg ny
23 sqµbr 2019 ƒ dunIaf
Br dy afg¨aF ƒ qfVnf
kridaF kr idWqI sI» Aus dy
ieh Èbd- -quhfzI ihµmq
ikvyN peI?’ dunIaf dy
hukmrfnF ƒ kfrporyt pWKI
nIqIaF clfAuNdy cly jfx leI
vWzI JfV sI» kI pµjfb dy lok
jfgr¨k ho ky coxF dOrfn pµjfb
dy hukmrfnF ƒ aijhf sµdyÈ
dy skxgy?