SAMAJWEEKLY 09-05-2022
Do you know the secret to free website traffic?
Use this trick to increase the number of new potential customers.
Vol : 1 : # aMk 154 05/05/2022
XUkryn dy ipµz ‘c skUl ‘qy rUs ny kIqI
bµbfrI, 60 lokF dy mfry jfx df KdÈf
X¨kryn. X¨kryn dy iblohoirvkf ipµz
ivc iek sk¨l AuWqy r¨sI bµbfrI ivWc
do lokF dI mOq ho geI, jdoN ik mlby
hyTF 60 hor lokF dy mfry jfx df
Kdsæf hY» aYqvfr ƒ dysæ dy luhFsk
Kyqr dy gvrnr sæYrI gfeIzfeI ny
ieh jfxkfrI idWqI» gYdfeI ny ikhf
ik r¨s ny Èincrvfr ƒ iek sk¨l ‘qy
bµb suWitaf ijWQy lgBg 90 lokF ny
pnfh leI sI» ienHF ivWcoN 30 ƒ bcf
ilaf igaf» sosæl mIzIaf ‘qy iek
post ‘c gYdfeI ny ikhf ik AunHF ‘coN
7 jæKmI hoey hn» X¨kryn dy sæihr
mYrIpol ‘qy kbjæf krn qoN bfad r¨sI
POj zonYsk, luhfnsk aqy Kfrikv
‘qy vWzy hmly kr rhI hY» r¨sI blF
ny sænIvfr ƒ X¨kryn dy d¨jy vWzy
sæihr Kfrikv ‘qy kbjæf krn dI
lVfeI ivWc X¨krynI POj dy jvfbI
hmly ƒ kmjæor krn leI Kyqr dy
iqµn pulF ƒ Auzf idWqf» KfrkIv
Kyqr ivWc bohoduiKv rylvy stysæn dy
kol bixaf aslfKfnf vI r¨sI POj dy
imjæfeIl hmly ivWc qbfh ho igaf
puls nfl DWkf-muWkI 'c byrujægfr
tIcr byhosæ, kWpVy pfty
sI» X¨kryn ‘qy lgfqfr ho rhy
hmilaF dy ivckfr aYqvfr ƒ mfsko
‘c ijWq idvs pryz dI zrYWs
irhrsl hoeI» r¨s ny ikhf hY ik 9
meI ƒ hox vflf smfgm dWKx-p¨rbI
cIÌ Éflsf dIvfn dy pRDfn bxy
zf[ ieµdrbIr isµG inWjr
X¨kryn dy jµg nfl qbfh hoey
bµdrgfh sæihr mYrIpol ivWc nhIN ho
skdf» ipCly kuJ idnF ivWc afeIaF
keI irportF ivWc dWisaf igaf sI ik
r¨sI POj mYrIpol sæihr ivWc ieWk
sæfndfr pryz dI Xojnf bxf rhI hY»
hflFik, r¨sI rfsætrpqI vlfdImIr
puiqn dy pRYs skWqr dimWqrI pyskov
ny sæuWkrvfr ƒ pusætI kIqI» mhIinaF
bfad, X¨kryn ‘qy r¨s dI siQqI
bdl geI hY» sæuWkrvfr ƒ sµXukq
rfsætr surWiKaf pRIsæd dI bYTk ‘c
r¨s smyq hor 14 mYNbr dysæF ny
X¨kRyn ‘c sæFqI aqy surWiKaf siQqI
‘qy z¨µGI icµqf jæfhr kIqI» AuWQy
AunHF ny sµXukq rfsætr dy jnrl
skWqr dI agvfeI ‘c sæFqI
sQfipq krn dy XqnF dI loV ‘qy
jæor idWqf» X¨kryn ‘qy 24 PrvrI
ƒ hoey hmly qoN bfad r¨s dI siQqI
‘c ieh vWzf bdlfa hY aqy ieh
pihlI vfr nhIN hY ik Aus ny X¨kryn
‘qy amrIkf, ibRtyn aqy PrFs qoN
vWKrf ivcfr pRgtfieaf hovy»
sµXukq iksfn morcf ny 10 j¨n
qoN Jonf lfAux df kIqf aYlfn
brnflf . ieWQy isWiKaf
mµqrI gurmIq isµG mIq
hyar dy Gr dy aWgy Drnf
pRdrsæn kr rhy byrujægfr
pI tI afeI
aiDafpkF dy nfl puls
dI jæbrdsq DWkf-muWkI
dOrfn aiDafpk byhosæ ho
gey qy AunHF dy kWpVy vI
pft gey . puls ny
aiDafpkF ƒ igÙPqfr kr
ilaf . isWiKaf mµqrI dy
Gr dy afspfs vWzI
igxqI ivc puls ƒ
qfienfq kIqf igaf sI .
igÙPqfr kIqy aiDafpkF
ny ikhf ik afpxy-afp ƒ
afm afdmI dI srkfr
kihx vflI ipClIaF
srkfrF qoN vI jiæafdf
DWkf kr rhI hY [ sæhId
Bgq isµG df nFa lY ky
sWqf ivc afeI afm
afdmI pfrtI dI srkfr
ny pulsIaf qµqr dy
jærIey bsµqI rµg dIaF
pWgF qy cuµnIaF Auqfr ky
suWt idWqIaF hn .
cµzIgVH : aWj cIPæ Kæflsf
dIvfn dy pRDfn dI cox hoeI hY
ijs ivc zf[ ieµdrbIr isµG
inWjr ƒ pRDfn cux ilaf igaf
hY» jfxkfrI anusfr ies cox
ivc kuWl 329 votF peIaF ijnHF
ivcoN zf[ ieµdrbIr isµG inWjr
ny 243 votF hfsl kIqIaF hn
ies qoN ielfvf AunHF dy sfhmxy
KVHy srbjIq isµG Kæflsf ƒ
85 votF hfsl hoeIaF hn» dWs
dyeIey ik iek vot rWd ho geI
hY» zf[ ieµdrbIr isµG inWjr
aµimRqsr dWKxI qoN afp dy
ivDfiek hn aqy ies qoN pihlF
Auh cIÌ Éflsf dIvfn dy
kfrjkfrI pRDfn vjoN syvfvF vI
inBf rhy sn»
muhflI . sµXukq iksfn morcy
ivWc sæfml pµjfb dIaF 16
iksfn jQybµdIaF dI aWj
ibjlI borz dy cyarmYn
bldyv isµG srF aqy hor
cIPæ ieµjInIarF nfl mIitµg
hoeI hY» ijs ivWc iksfn
jQybµdIaF ny pµjfb srkfr
vWloN 18 j¨n qoN Jonf lfAux
leI ibjlI dy jfrI kIqy
jæonl sæizAUl ƒ rWd kr
idWqf» iksfn jQybµdIaF ny
10 j¨n qoN Jonf lfAux df
aYlfn kIqf qy nfl hI ikhf
jykr srkfr ny ieh sæizAUl
rWd nf kIqf qF 20 meI ƒ
iqWKf sµGrsæ krFgy» AuhnF
ikhf ik Jonf iksfnF ny
lfAuxf hY qy iksfnF nfl koeI
mIitµg nhIN kIqI geI»
sµXukq iksfn morcf aqy
ikrqI iksfn X¨nIan dy
afg¨ rfimµdr isµG pitaflf
ny ikhf ik aWj dI mIitµg
ivWc iksfnF dIaF ibjlI
mihkmy nfl sbµiDq keI
mµgF qy hF pWKI crcf kIqI
geI»
2 09/05/2022 KbrF
www.samajweekly.com
rfj Tfkry ny puls kimÈnr ƒ icWTI ilK ky msijdF AuWqoN spIkr htfAux ƒ ikhf
puxy. rfj Tfkry dI
mhfrfÈtr nvinrmfx sYnf
(aYm aYn aYs) ny mhfrfsætr
puls ƒ msijdF qoN
lfAUz spIkr htfAux dI
DmkI idWqI hY» ies pfrtI
ny suprIm kort dy hukmF df
hvflf idµdy hoey puxy puls
dy kimÈnr ƒ icWTI ilK ky
ikhf hY ik msijdF qoN
lfAUz spIkr Auqfr ky
sVkF AuWqy rWKo» mOlfnf qoN
sihmqI pWqr lE, nhIN qF
AunHF dI pfrtI QfixaF dy
sfhmxy hn¨mfn cflIsf
krvf ky afpxf ivroD drj
krvfeygI»
aYm aYn aYsvWloN jfrI icWTI
ivWc ikhf igaf hY ik lfAUz
spIkr ieWk muWdf hY, asIN
Dfrimk drfV pYdf nhIN
krnf cfhuµdy, pr asIN
afpxy PYsly AuWqy kfiem
hF» p¨ry puxy Èihr dIaF
lgBg sB msijdF ivWc
lfAUz spIkr lWgy hn, jo
axaiDkfrq hn» lfAUz
spIkrF ƒ pWky qOr AuWqy
htf idWqf jfvy jF bµd kr
idWqf jfvy qF jo afspfs
rihµdy nfgirk ies qoN
inklx vflI AucI afvfË
qoN pRyÈfn nf hox» asIN
isrP ieh kihxf cfhuµdy
hF ik aijhf lfAUz
spIkrF rfhIN nhIN hoxf
cfhIdf» sfƒ ienHF
sfrIaF msijdF dy
mOlvIaF nfl gWl kr ky
puls ƒ ilKqI irport
dyxI cfhIdI hY» puls ƒ
ieh vI XkInI bxfAuxf
cfhIdf hY ik ies nfl
amn kfƒn Bµg nf hovy»
Matrimonial
Ravidassia Family seek
suitable match for their son.
He is a dentist, from the Midlands,
34 years old, slim build, 5'10" tall,
born and educated in the UK.
Suitable match from U.K only.
interested please
Contact : 07580 603 632
vrdI vflIaF 7 DIaF ipqf dI brfq lY ky inklIaF
eykmf (sfrx). rWQ AuWqy
svfr lfVf bxy 70 sflf
rfj kumfr isµG qy ipWCyipWCy
bfrfq» vIrvfr dyr
rfq ies idRÈ ƒ dyKx lok
sVkF AuWqy inkl pey» ieh
brfq vrdI vflIaF AunHF
sWq BYxF nysjfeI, ijnHF dI
sPlqf qy sµGrÈ dI khfxI
crcf ivWc rhI hY»
bfrfq ivWc hfQI, GoVf,
AUT, bYNz vfjf, bWGI aqy
s¨t b¨t ivWc muWCF AuWqy qfa
idµdy rfj kumfr isµG sn»
AunHF dIaF sWq DIaF, ieWk
puWqr aqy ipµz dy lok
brfqI sn» eykmf dy rfj
Samaj
Weekly
smfj vIklI
Editor-in-chief
Devinder Chander
+44 7878 456 484
Editorial Office
Samaj Weekly
Samaj Media Enterprise Ltd
46 Summer Road
Erdington,Birmingham UK
B23 6UR
+44 7878 456 484
+44 121 565 4810
info@samajweekly.com
samajweekly@gmail.com
hr p®kfr dy vpfrk aqy klfsIPfeIz
ieÈiqhfr dyx leI sµprk kro»
kumfr isµG df ivafh 42
sfl pihlF pµj meI ƒ
hoieaf sI, pr doNgf
(muklfvf) nhIN hoieaf sI»
AunHF ny dWisaf ik ivafh dy
bfad kdy afpxy shury
afmdfVHI nhIN gey»
afriQk qµgI kfrn doNgy dI
rsm p¨rI nhIN kr sky
sn» ivafh dI vrHygµZ df
mOkf afieaf qF bytIaF ny
mfqf-ipq dy aD¨ry armfn
ƒ p¨rf krn dI Xojnf
bxfeI» DIaF dI iËWd aWgy
AunHF dI ieWk nf cWlI aqy
brfq lY ky doNgf krfAux
inkl pey»sfrIaF DIaF
isriPry ny pRyimkf dI sk¨tI
sfVI, 7 jxy i˵df sVy
ieµdOr. ieWk isriPry ny pRyimkf
qoN axbx df bdlf lYx leI
Aus dI sk¨tI ƒ aWg lf
idWqI» bykfb¨ aWg ny do mµiËlf
mkfn ƒ lpyt ivWc lY ilaf,
ijs krn sWq lokF dI sV ky
mOq ho geI» ieh Gtnf Èihr
dy ivjY ngr ielky siQq
svrnbfg kflonI ivWc
ÈuWkrvfr dyr rfq hoeI»
imRqkF ivWc pµj mrd aqy do
aOrqF sn» jfn bcfAux leI
do nOjvfnF ny d¨srI mµiËl qoN
Cfl mfr idWqI» dovF dI hflq
gµBIr bxI hoeI hY» do aOrqF
ƒ d¨srI mµiËl dy kmry dI
iKVkI dI girWl qoV ky
bcfieaf igaf» puls ny
mkfn dy mflk iensfP ptyl
qy Aus dy Brf aihsfn ƒ
ihrfsq ivWc lY ilaf hY»
isriPry pRymI ƒ puls ny kWlH
rfq igRPqfr kr ilaf»
ÈnIvfr dupihr qk puls
aWg dI vjHf Èfrt srkt mµn
ky jFc kr rhI sI, pr ipWCoN
sI sI tI vI Putyj imlx dy
bfad jFc dI idÈf bdl
geI» Putyj ivWc ieWk nOjvfn
do mµiËlf iemfrq dI pfrikµg
ivWc KVHI sk¨tI ivWc aWg
lfAuNdf nËr afieaf» Aus dI
pCfx kflonI ivWc rihµdy sµjy
dy r¨p ivWc kIqI geI» muWK
mµqrI ny mrn vfilaF dy
GridaF ƒ cfr-cfr lWK
rupey dI afriQk shfieqf
dyx df aYlfn kIqf hY»
pWqrkfrF dI loV
ibhfr puls qy pYrf imltrI
Poriss ivWc hn» rfj kumfr
mYitRk pfs hn» aftf cWkI
clf ky DIaF ƒ pVHfieafilKfieaf»
DIaF dI ieWCf sI
ik Auh sB vrdI pihnx»
sWqF DIaF dI ieWk-ieWk kr ky
Pors ivWc cox ho geI, pr
DIaF ipqf dy aD¨ry rih gey,
ijnHF ƒ p¨rf krfAux leI
bYNz-vfjy nfl Auh afpxy
nfnky geIaF, ijWQy rfj kumfr
isµG aqy Èfrdf isµG ny ieWk
d¨sry dy gly ivWc jYmflf
pfeI» AunHF doNgy ivWc shuiraF
vWloN sony dI aµg¨TI aqy motr
sfeIkl vI idWqI geI»
kYNt borz dy mulfËmF ƒ do mhIinaF qoN qnKfh nhIN imlI
jlµDr. ieWk pfsy jlµDr dy kYNt
borz pRÈfsn kol mulfËmF ƒ
qnKfh dyx leI Pµz nhIN hY aqy
drjf cfr mulfjæmF ƒ qnKfh
nf imlx kfrn AunHF dy GrF dy
cuWlHy buJx kµZy hn, d¨sry pfsy
kYNt borz dy aiDkfrIaF dI ieWk lfbI vWloN
idWqI ivdfiegI pfrtI ivWc lWKF rupey dI Èrfb
Auzf idWqI geI hY, ijs qoN hr koeI hYrfn ho
irhf hY» dWisaf jFdf hY ik sfry mulfËmF ƒ
mfrc aqy apRYl mhIny dI
qnKfh nhIN imlI» qIjf
mhInf Èur¨ ho igaf, pr
mulfËmF ƒ qnKfh nhIN
idWqI geI, pr izptI sI eI
E dI ivdfiegI aqy nvyN sI
eI E dy afgmn AuWqy aiDkfrIaF ny jlµDr dy
ieWk hotl ivWc AunHF ƒ pfrtI idWqI aqy ies
dOrfn lWKF rupey dI Èrfb Auzf idWqI geI qy
AunHF ƒ mihµgy igPt vI idWqy gey hn»
ieµglYNz dy hr ielfky ’c pWqrkfrF dI loV hY, pWqrkfrqf df ÈOk rWKx vfly
afpxI c.v. email: samajweekly@gmail.com AuWqy Byj skdy hn»
Editor-in-chief : Devinder Chander
Mob: 07878 456 484
not : pWqrkfrqf df qjurbf rWKx vfly
ƒ pihl idqI jfvygI»
www.samajweekly.com
KbrF
09/05/2022
qyijµdrpfl bWgf kys: pµjfb vWloN kyNdr ƒ iDr bxfAux leI hfeI kort `c arËI
cµzIgVH. Bfjpf afg¨ qyijµdrpfl
isµG bWgf dI
idWlI qoN igRPqfrI dy kys
ivWc kyNdr srkfr ƒ iDr
bxfAux aqy idWlI dy
jnkpurI qy hirafxf ky
kur¨kÈyqr QfixaF dI 6
meI dI sI sI tI vI PutyË
sµBfl ky rWKx dI bynqI
kridaF pµjfb srkfr ny
kWlH pµjfb hirafxf hfeI
kort ivWc do arËIaF
idWqIaF hn» pµjfb
srkfr ny doÈ lfieaf ik
bWgf dy iKlfP mohflI ivWc
bIqy mhIny drj kys dy
islisly ivWc Aus ƒ
igRPqfr krn geI pµjfb
puls dI tIm ƒ jnkpurI
qy kur¨kÈyqr QfixaF ivWc
nfjfiejæ qOr AuWqy bµdI
bxf ky rWiKaf igaf sI»
ies mOky idWlI puls vWloN
pyÈ hoey Bfrq dy vkIl
sfilstr jnrl ny ikhf
ik adflq vWloN noits
jfrI kr ky jvfb mµgx
`qy pµjfb srkfr ny do
arËIaF idWqIaF hn»
ieWk ivWc Bfrq srkfr
aqy idWlI puls kimÈnr
ƒ iDr bxfAux dI bynqI
kIqI hY» d¨jI arËI ivWc
mµg kIqI hY ik idWlI dy
jnkpurI qy kur¨kÈyqr
iËlHy dy ipplI aqy sdr
QfixaF ivWc lWgy sI sI tI
vI kYmiraF dI Cy meI dI
Putyj surWiKaq rWKx dy
inrdyÈ idWqy jfx» pµjfb
srkfr ny bµdI bxfey gey
afpxy puls mulfËmF dy
bfry ÈuWkrvfr ƒ hfeI
kort ivWc hYbIas korps
ptIÈn dfKl kIqI sI»
idWlI aqy hirafxf puls
ny ienHF doÈF qoN ienkfr
kIqf sI» ies ivWc
sfrIaF iDrF dI sihmqI
nfl kWlH suxvfeI mulqvI
kIqI geI qy aglI
suxvfeI 10 meI ƒ hovygI
ikAuNik ies bfry hYbIas
korps ptIÈn iksy hor
bYNc kol hY» idWlI puls
ny bWgf dy ipqf ipRqpfl
isµG dI iÈkfieq AuWqy
agvf df kys drj kIqf
sI»idWlI puls dy vkIl ny
ikhf ik mYN sfP kr idWqf
hY ik asIN pµjfb puls
dy iksy aiDkfrI ƒ
ihrfsq ivWc nhIN ilaf
3
sI» bWgf ƒ idWlI
adflq dy hukmF AuWqy
ipWplI qoN idWlI puls ny
ihrfsq
ivWc
ilafaqyAus df mYzIkl
krfAux ipWCoN Aus ƒ dyr
rfq jWj aWgy pyÈ kIqf
sI, ijnHF ny Aus ƒ Gr
jfx dI iejfËq idWqI
sI» AunHF ikhf ik bWgf
ƒ ihrfsq ivWc lYx
sbµDI pµjfb puls ny
inXmF dI pflxf nhIN
kIqI aqy sfdI vrdI
ivWc Aus dy Gr gey sn»
pµjfb srkfr dy vkIl ny
dWisaf ik bWgf dI
igRPqfrI df pµjfb puls
ƒ p¨rf hWk hY ikAuNik
pµj vfr sµmn Byjx AuWqy
Auh pyÈ nhIN hoieaf»
4 09/05/2022 KbrF
www.samajweekly.com
Kpqkfr kimÈn vWloN hspqfl ƒ pµj lWK jurmfnf
btflf. globl isWK ivËn lµzn
dy zfierYktr qy gurduafrf
dsmyÈ drbfr sfihb dy muWK
pRbµDk inÈfn isµG kfhloN ny
dWisaf ik AunHF ny sfl 2020
ivWc kYnyzf dI pI afr leI
mohflI dy bhuq vWzy aqy pRisWD
hspqflqoN mYzIkl krvfieaf
sI» ies hspqfl dy ieWk
zfktr ny Aus pfsoN motI rkm
vs¨lx dI mnÈf nfl AunHF ƒ
byloVy tYstF ivWc AulJfAuxf Èur¨
kr idWqf» muWZly tYst nfrml
afAux dy bfvj¨d aµbYsI dIaF
hdfieqF dy Ault eIko, tI aYm
tI aqy strYs bYlIam vrgy
tYst krvf idWqy» jQydfr
kfhloN ny afpxy mYzIkl bfry
Porits hspqfl qoN d¨jI
irport leI, jo iblkul nfrml
sI» iPr AunHF ny pµjfb srkfr
dy ishq aqy prvfr BlfeI
ivBfg dy ipRµsIpl sYktrI dy
iDafn ivWc sfrf mfmlf ilaFdf
aqy AunHf dy hukmF AuWqy rfijµdrf
mYzIkl kflj pitaflf dy do
zfktrF dy pYnl ny jQydfr
kfhloN df mYzIkl kIqf, jo shI
pfieaf igaf» jQydfr kfhloN ny
dWisaf ik Aus ny afpxy mYzIkl
bfry kYnyzIan aµbYsI ƒ sfry
kfgË Byj ky Aukq hspqfl
aqy Aus ivWc kµm krdy zfktr
bfry jfx¨ krfieaf, ijs AuWqy
kfrvfeI kridaF kYnyzIan
aµbYsI ny kfhloN ƒ sfl 2020
ivWc pI afr dy idWqI sI, pr
kfhloN ny Aus hspqfl ivruWD
sfl 2020 ivWc kµiËAUmr
kimÈn mohflI ivWc kys kr
idWqf» lgBg zyZ sfl kys dI
suxvfeI dOrfn kfhloN vWloN kIqI
bihs aqy sWcfeI ƒ kµiËAUmr
kimÈn mohflI ny pRvfn
kridaF Aukq hspqfl ƒ pµj
lWK rupey df jurmfnf kr
idWqf» ieh afpxI qrHF df
sæfied pihlf kys hY»
iBRÈtfcfr mfmly `c muWK mµqrI vWloN PfeIlF dI pVqfl Èur¨
jlµDr. pµjfb dy muWK mµqrI
Bgvµq mfn ny ipClI
srkfr vyly dy kuJ ivBfgF
dIaF PfeIlF dI pVqfl Èur¨
kr idWqI hY» jfxkfr
s¨qrF muqfbk Bgvµq mfn
vWloN agly idnF ivWc
iBRÈtfcfr dy kysF bfry kuJ
Tos PYsly ley jfx dI
sµBfvnf hY» ies dOrfn pqf
lWgf hY ik kuJ sfbkf
mµqrIaF dIaF PfeIlF qoN
keI Gply imly hn, ijs
ipWCoN muWK mµqrI ny afpxy
krIbI aiDkfrIaF ƒ ienHF
PfeIlF df z¨µGfeI nfl
aiDan krn ƒ ikhf
hY»kuJ PfeIlF ivWc kroVF
rupey dI hyrfPyrI iml rhI
hY» srkfr AunHF TykydfrF
AuWqy vI nËr rWK rhI hY, jo
kuJ sfbkf mµqrIaF dy nyVy
sn»muWK mµqrI dy krIbI
afg¨aF ny dWisaf ik ies
ivWc koeI hYrfnI nhIN hoxI
cfhIdI ik agy smyN ivWc
gurduafrf sIs gµj sfihb dI syvf ivWc isafsq leI ivGn pfAuxf inµdxXog : kflkf
jlµDr. gurduafrf sIsgµj
sfihb ivKy cWl rhI kfr syvf
dOrfn ivGn pf ky isafsq
cmkfAux dy Xqn krn
dIidWlI isWK gurduafrf
pRbµDk kmytI dy pRDfn
hrmIq isµG kflkf ny Ëordfr
inKyDI kIqI aqy ienHF
hrkqF qoN bfjæ afAux ƒ ikhf
hY» kWlH ieWQy bfbf suirµdr
isµG, bfbf rvI isµG qy gRµQI
iBRÈtfcfr dy kuJ kys drj
kIqy jfx» muWK mµqrI
Bgvµq mfn ny iËlHf pWDr
AuWqyvI iBRÈtfcfr dy kysF df
prdf PfÈ krn ƒ ikhf hY»
srkfr ivWc do qrHF dy
ivcfr cWldy hn» ieWk ieh
ik srkfr ƒ iBRÈtfcfr dy
sfihbfn nfl pRYs kfnPrµs
kr ky AunHF ny ikhf ik hYrfnI
vflI gWl hY ik bfbf bcn
isµG dI agvfeI hyT kfr
syvf df kµm cWldf hY qy ies
cWldI syvf dIaF Poto lY ky
kuJ lok isafsq cmkfAux df
Xqn krdy hn»AunHF ikhf ik
jo gurbfxI dIaF purfqn
glqIaF hn, AunHF ƒ druWsq
krn leI gRµQI sfihbfn dI
kysF ivWc kfrvfeI krnI
cfhIdI hY aqy d¨jf ieh hY
ik ingm coxF qoN pihlF
srkfr ƒ iBRÈtfcfr dIaF
prqF jnqk qOr AuWqy KolH
dyxIaF chIdIaF hn, ijs
nfl sæihrI lokF AuWqy cµgf
asr pvygf»
ibnF itkt ryl musfPrF ƒ
5[21 kroV rupey dy jurmfny
jYqo. AuqrI rylvy dy iProËpur
ryl mµzl dy zI afr aYm ny ikhf
ik iProËpur mµzl ny ryl gWzIaF
ivWc muPq sPr dy ruJfn ƒ
rokx dI muihµm hyT apRYl 2022
dOrfn 74056 XfqrI ibnF
itkt sPr krdy PVy gey» AunHF
koloN jurmfny vjoN krIb 5[21
kroV rupey vs¨l kIqy gey»
apRYl mhIny ivWc iProËpur
mµzl dy ieiqhfs ivWc ieh sB
qoN vDIaf pRdrÈn hY» ies qoN
pihlF ieh irkfrz mfrc
2022 ivWc bixaf sI aqy itkt
cYikµg rfhIN krIb 3[96 kroV
rupey df jurmfnf vsïlaf igaf
sI» rfm r¨p mIxf, tI tI afeI,
ijs df hYzkuafrtr luiDafxf
P¨lkf ny DrqI hyTlf pfxI bcfAux
leI sRI akfl qKq qoN mWdd mµgI
aµimRqsr. aYzvokyt aYc aYs
P¨lkf dI agvfeI hyT kWlH
ieWk vPd akfl qKq sfihb
dy jQydfr igafnI hrpRIq
isµG ƒ imilaf aqy apIl
kIqI ik pµjfb ivWc Jony dI
Psl dI ibjfeI kudrqI
qrIky nfl krn leI lokF ƒ
Dfrimk sQfnF rfhIN jfgr¨k
kIqf jfvy» AunHF mµg kIqI ik
ies bfry gurduafiraF ivWc
KyqI siqsµg krfey jfx, ijnHF
ivWc KyqI mfhrF vWloN iksfnF
ƒ Jonf bIjx dI kudrqI ivDI
bfry dWisaf jfvy aqy DrqI
hyTly pfxI ƒ bcfAux leI
jfgr¨k kIqf jfvy» P¨lkf ny
dfavf kIqf ik akfl qKq dy
jQydfr igafnI hrpRIq isµG
ny ies df hF-pWKI huµgfrf
Biraf hY» AunHF dWisaf ik
ies bfry ‘myrI ËmIn, myrI
izAUtI lfeI geI hY aqy kuJ
QfvF AuWqy isrP KudfeI nfl
hI drusqI hoxI hY, ijs leI
ivÈyÈ tIm lfeI jf rhI hY»
kflkf ny ikhf ik ieh isWKF
dI pRmuWK sµsQf idWlI gurduafrf
kmytI ƒ bdnfm krn
dI sfiËÈ hY» AunHF ny sRI
akfl qKq dy jQydfr
igafnI hrpRIq isµG ƒ apIl
kIqI ik ieh koJIaF hrkqF
hY, ny itkt cYikµg ivWc krIb
27 lWK rupey df jurmfnf
vsïlaf hY, jo apRYl mhIny ivWc
inWjI itkt cYikµg ivWczvIjæn
dI sB qoN vDIaf kfrguËfrI hY»
i˵myvfrI' Xojnf qihq lokF ƒ
jfgr¨k krn leI kYNp lfey
jfxgy qy muihµm dI Èur¨afq 10
meI ƒ qlvµzI BfeI dy mfqf
sfihb kOr grlË kflj qoN
krn vfly aqy AunHF kol
iÈkfieqF dyx vfly ansrF df
ipCokV vyK ky AunHF iKlfP
sKq kfrvfeI kIqI jfxI
cfhIdI hY» ies mOky bfbf
suirµdr isµG ny dWisaf, jo
t¨kF ilKIaF hn, Auh
purfxIaF hn, asIN AunHF nfl
koeI CyVCfV nhIN kIqI, koeI
lg-mfqrf nf lfeI qy nf
htfeI hY» AunHF ikhf ik kuJ
ies dOrfn apRYl mhIny `c
styÈn kµplYks ivWc gµdgI
PYlfAux vfly 254 XfqrIaF koloN
(aYNtI iltirµg aYkt hyT)
vs¨lI kIqI geI»
kIqI jfvygI» ies sbµD ivWc
21 meI qk vWK-vWK hlikaF
ivWc gurduafiraF qy hor Drm
asQfnF AuWqy jfgr¨k kYNp
lWgxgy»
glqIaF purfqn hn, pRDfn
idWlI gurduafrf kmytI ny
gRµQI isµGF dI izAUtI lfeI hY,
cYk kr ky TIk krvf
dyxgy»ies mOky gRµQI sfihbfn
ny dWisaf ik bfbf bWcn isµG,
bfbf suirµdr isµG qy hornF ny
ikhf sI ik purfqn ilKIaF
t¨kF nfl asIN CyVCfV nhIN
krFgy» ies leI cWldy kµm
ivWc dKl mµdBfgf hY»
5
09/05/2022
www.samajweekly.com
KbrF
sB qoN amIr dyÈ amrIkf ivWc grIbI df sµkt vD irhY
amrIkf. koronf mhfmfrI
dOrfn amrIkf dy lfs
eyNjls kfAuNtI ivWc ipCly
sfl roË aOsqn pµj byGr
lokF dI mOq hoeI hY» byGr
lokF AuWqy kIqI ieWk stWzI dI
irport anusfr mOq dy aijhy
aµkVy iksy jµg dy smyN vI
nhIN afAuNdy» lfs eyNjls
kfAuNtI dy aµkiVaF anusfr
ipCly sfl 287 byGr lokF ny
PuWtpfQ AuWqy afpxf afKrI
sfh ilaf» 24 ny glIaF
ivWc aqy 72 lok sVk iknfry
imRqk pfey gey» amrIkI
ÈihrF ivWc byGr lokF dI mOq
ieWk mhfmfrI bxdI jFdI hY»
ienHF lokF ivWc pµjfh qoN sWT
sfl dy lokF dI igxqI vWD
hY» koronf mhfmfrI smyN vI
GrF dIaF kImqF vWDx kfrn
byGry lokF dI igxqI qyËI
nfl vDI hY» pRÈfsn ny ies
dI smWisaf AuWqy iDafn nhIN
idWqf» afsitn, zYnvr,
nYÈivly, sflt lyk istI,
sfn PrFissko vrgy ÈihrF
ivWc byGry lokF dI mOq df
aµkVf qyËI nfl viDaf hY»
pqf lWgf hY ik lfs eyNjls
kfAuNtI ivWc 2015 qoN 2020
qk byGry lokF dI mOq dr
ivWc 200 PIsdI vfDf
hoieaf» ies df muWK kfrn
PYNtnIl zrWg dWisaf jFdf
hY» Èrfb, iBafnk Zµg qy
idl dy rog vI mOq dr ivWc
vfDy df kfrn ho skdy hn»
lfs eyNjls kfAuNtI ivWc
ienHF dI afbfdI vI pµjfh
PIsdI vDI hY» byGry lokF dI
afbfdI ivWc bhuqy lok pµjfh
sfl qoN Aupr dI Aumr dy
hn» d¨jy pfsy kYlIPornIaf
s¨by dI srkfr ny ipCly sfl
92,160 kroV rupey byGry
lokF dy ivkfs AuWqy Krc
kIqy» lfs eyNjls kfAuNtI ny
2017 ivWc ajy qk 78,000
byGr lokF ƒ irhfieÈ idWqI
hY» ies dy bfvj¨d srkfr
df kihxf hY ik byGry lokF dI
igxqI df pqf lfAuxf muÈkl
hY, ikAuNik ijWQy roË 207
byGry lokF ƒ Gr idWqy jf rhy
hn, AuQy 227 lok roË byGr
ho rhy hn»
5 sflF ivWc byGry lokF dI mOq df aµkVf 200 PIsdI viDaf
puls Auqy Pieirµg, hYz kFstybl ËKmI
aµimRqsr. kql dI koiÈÈ qy
golI clfAux dy mfmly ivWc
mulËmF ƒ igRPqfr krn
puWjI btflf puls AuWqy kuJ
lokF ny golIaF clf
idWqIaF» ieh vfrdfq kWlH
Èfm Qfxf jµizaflf dy
akflgVH ZpeIaf ipµz ivWc
hoeI qy golI lWgx nfl
sqnfm isµG nFa df hYz
kFstybl ËKmI ho igaf hY
ijs ƒ inWjI hspqfl dfKl
krfieaf igaf hY» imlI
jfxkfrI anusfr sdr
Qfxfbtflf dI puls ny kuJ
idn pihlF drj kIqy kql
dI koiÈÈ, golI clfAux dy
kys ivWc jobnjIq isµG,
gurmyj isµG smyq drjn
lokF ƒ nmËd kIqf sI»
iesy afDfr btflf puls ny
Aus ipµzCfpymfrI kIqI»
puls ƒ dyK ky dosæIaF ny
golIaF clf idWqIaF»
ivigafnIaF vWloN jfnlyvf hIt-vyv dI icqfvnI
pYirs. dWKxI eyÈIafeI
ielfikaF ivWc hItvyv kihr
idKf rhI hY»
j l v f X ¨
ivigafnIaF
df
kihxf hY ik bIqy do
mhIinaF ivWc Bfrq
aqy pfiksqfn ivWc
ivnfÈkfrI
grmI
dyKx ƒ imlI
hY»hItvyv dy kfrn hËfrF
lokF dI jfn jf skdI hY»
ienHF ivigafnIaF ny ieh vI
icqfvnI idWqI hY ik jy jlvfX¨
pirvrqn ƒ nf roikaf igaf
qF ies qoN vI mfVy hflfq pYdf
ho skdy hn» mfrc qy apRYl
ivWc Bfrq aqy pfiksqfn dy
bhuqy ihWisaF ivWc iBafnk
grmI dyKx ƒ imlI hY» 100
kroV qoN iËafdf lok ies smyN
cflI
izgrI
sYlsIas
dy
JulsfAux
vfly
qfpmfn ivWc rih
rhy hn, jd ik ajy
sfl dy sB qoN grm
idn
afAuxy
hn»jlvfX¨ ivigafn
Koj krn vflI ieWk gYr
lfBkfrI sµsQf brkly arQ
dy pRmuWK ivigafnI ny tvIt
kr ky icqfvnI idWqI hY ik
ieh hItvyv jfnlyvf sfbq ho
skdI hY aqy ies nfl hËfrF
lokF dI jfn vI jf skdI hY»
ies ivWc sB qoN iËafdf
bËurg pRBfvq hoxgy»
6 09/05/2022 KbrF
www.samajweekly.com
tivWtr, Pysbuk qoN ieWk hPqy dI dUrI, ishq leI ËrUrI
skftlYNz-skfitÈ kONsl coxF ivWc aYs aYn pI
m¨hry rhI, lybr prtI d¨jy sQfn AuWqy rhI
lµzn. tivWtr, PysbuWk qy
ieµstfgRfm vrgy soÈl mIzIaf
sfeIt qoN GWto GWt ieWk hPqy
dI d¨rI qxfa, izprYÈn, icµqf
afid d¨r krn ivWc shfiek
sfbq huµdI hY» sfeIbr
sfeIkolfjI, ibhyvIar aYNz
soÈl nYtvrikµg jrnl dI
Koj muqfbk soÈl mIzIaf qoN
isrP ieWk hPqy dI d¨rI ishq
leI ibhqr sfbq huµdI hY aqy
ies nfl qxfa aqy icµqf dy
lWCxf ivWc kmI afAuNdI hY»
bfQ X¨nIvristI dy pRmuWK
Kojkrqf ny ikhf ik asIN
jfxdy hF ik soÈl mIzIaf dI
bhuq vrqoN huµdI hY» iesy
kfrn mfnisk ishq AuWqy ies
dy pRBfv bfry icµqf vDI hY»
ies Koj qoN asIN ieh jfnx dI
koiÈÈ kIqI ik kI isrP ieWk
hPqy qk soÈl mIzIaf df
iesqymfl nf krn nfl
mfnisk ishq ibhqr huµdI
hY»''AunHF nyKoj ivWc pqf
lgfieaf ik keI mukfbilaF
ivWc isrP ieWk hPqy qk
soÈl mIzIaf nf iesqymfl
krn AuWqy afpxy m¨z ƒ
ibhqr pfieaf aqy AunHF ivWc
icµqf dy lWCx vI nhIN idsy»
ies qoN pqf lWgdf hY ik soÈl
mIzIaf qoN ieWk Cotf ijhf bRyk
vI ishq dy leI skfrfqmk ho
skdf hY»''Koj leI 18 qoN 72
sfl dI Aumr dy 154
mukfblybfËFƒ ilaf igaf aqy
ienHF ivWcoN kuJ ƒ ikhf igaf
ik Auh pihlF vFg soÈl
mIzIaf dI vrqoN krdy rihx,
jdoN ik kuJ ƒ ies ƒ p¨rI qrHF
bµd krn dy leI ikhf igaf»
aYNtfrkitkf ivWc brP dI cfdr hyTF
Kfry ËmInI pfxI df isstm imilaf
glfsgo. skftlYNz ivWc
hoeIaF kONsl coxF ivWc aYs
aYn pI BfrI bhumq pRfpq
kr ky pihly sQfn AuWqy rhI
hY» skfitÈ nYÈnl pfrtI
(aYs aYn pI) kONsl coxF
ivWc iPr sB qoN vWzI pfrtI
vjoN AuBrI hY, jd ik
skfitÈ kµËrvyitv ƒ inrfÈf
df m¨µh vyKxf ipaf hY
aqy lybr d¨jy sQfn AuWqy
rhI hY» ieh pRDfn mµqrI
leI ieWk cyqfvnI ho skdI
hY» skftlYNz dIaF sfrIaF
22 lokl aQfrtIjæleI
nqIjy aYlfn hox ipWCoN aYs
aYn pI ny 453 sItF
ijWqIaF, lybr ƒ 282 aqy
torIË ƒ 214 sItF imlIaF»
lybr nfl PsvIN lVfeI
ipWCoN glfsgo istI kONsl
leI coxF ivWc aYn pI ƒ sB
qoN vWzI pfrtI aYlfn kIqf
igaf» ies nfl inkolf
strjn dI pfrtI ny zµzI
ivWc vI bhumq hfsl kIqf»
lybr ny vYst znbrtnÈfier
AuWqy kbËf kIqf hY»ies
mOky strjn ny pfrtI dI
ijWq leI KuÈI pRgt kIqI»
AunHF ikhf ik 15 sflF dI
srkfr rihx qoN bfad,
asIN nf isrP ieh BfrI
ijWq pRfpq kIqI hY, blik
afpxI vot df ihWsf vI
vDfieaf hY»
kolorfzo. aYNtfrkitkf dI
brP dIaF ndIaF ivWcoN ieWk
dy hyTF hoeI nvIN Koj brP dy
vihx aqy smuµdr dy pWDr
ivWc vfDy df anumfn lfAux
sbµDI ivigafnIaF dI smJ
ƒ bdl skdI hY» ieh
afpxI iksm dI nvIN Koj ho
skdI hY» kolorfzo sk¨l
afP mfieµs aqy
ieµstIicAUÈn afP
EÈnogRfPI
dy
glyÈIariviganIaF ny aWDf
mIl brP dy hyTF zftf
iekWTf krn leI
aYNtfrkitkf ihm Dfrf ivWc
ieWk qµb¨ ivWc 61 idn ibqfey
hn» AunHF dI Koj `c vWzI
AuplbDI kI sI? sB qoN
pihlF ieh ies gWl ƒ
smJx ivWc mdd krdf hY ik
ieh brP dI cfdr hox qoN
pihlF pWCmI aYNtfrkitkf
ieWk mhfsfgr sI, joaWj
gfieb hYqy ieh tfp¨aF dy
Jµuz nfl mhfsfgr ivWc ho
skdf hY» asIN jfxdy hF ik
brP dI cfdr dy hyTF
afDfriÈlf qlCt dI ieWk
motI prq hY, Auh kx jo
smuµdr dy ql AuWqy jmHf huµdy
hn» asIN nhIN jfxdy ik
brP dy hyTF AunHF dI qih ivWc
Coty-Coty CykF ivWc kI sI»
brP AuqyDfrf nfl afAuNdf
ipGilaf hoieaf pfxI imlx
dI afs sI, jo brP df ieWk
qyË rPqfr vflf cYnl hY qy
ieh brPIlI cfdr dy kyNdr
qoN smuµdr vWl vgdf hY» asIN
AumId nhIN kIqI sI, prµq¨
qlCt dI ies motI prq ivWc
sfƒ smuµdr dy Kfry pfxI
smyq BfrI mfqrf ivWc ËmInI
pfxI imilaf»
www.samajweekly.com
KbrF
09/05/2022
sµq blbIr isµG sIcyvfl aqy srdfr kfhn isµG pµƒ sfbkf KyqI skWqr ny idWqf snmfn
kp¨rQlf (kOVf )- vfqvrx
,imWtI aqy pfxI dI sµBfl
sbµDI sµq blbIr isµG
sIcyvfl aqy bfbf syvf isµG
jI dI pRyrnf sdkf Xµg ienovyitv
Pfrmr vtsaYp sm¨h
dI 8vIN vrHygµZ inrml
kutIaf sulqfnpur loDI ivKy
mnfeI geI » ies smfroh
ivc sµq blbIr isµG jI
sIcyvfl kfr syvf Kz¨r sfihb
qoN bfbf gurpRIq isµG jI aqy
srdfr kfhn isµG pµƒ sfbkf
KyqI skWqr muWK mihmfn dy
qOr qy Èfml hoey AunHF ny
Xfdivµdr isµG blfk
qknflojI mYnyjr sulqfnpur
loDI ƒ KyqIbfVI ivWc pRsfr
syvfvF bdly snmfinq kIqf
»srdfr kfhn isµG pµƒ
sfbkf KyqrI skWqr pµjfb
srkfr ny ikhf ik Xfdivµdr
kflj dy ividafrQIaF vWloN nvInqfkfrI pihrfvy qy pRdrÈnI lgfeI geI
kp¨rQlf (kOVf ) gur¨
nfnk dyv X¨nIvristI
aµimRqsr dy isWDy pRbµD
aDIn cWl rhy byby nfnkI
X¨nIvristI kflj imTVf
ivKy nvInqfkfrI pihrfvy
qy pRdrÈnI koafrzInytr
zf prmjIq kOr aqy pRo
amndIp kOr dI agvfeI
hyT lgfeI geI» PYÈn
izËfeIinµg ivBfg dy sm¨h
ividafrQIaF ny ies klf
pRdrÈnI ivWc afpxI klf
df pRdrÈn kridaF Èfm
dy kWpzæy, dPqrI kWpVy,
nvIn pihrfvy, kZfeI
isµG vWloN cfhy hI Jony dI isWDI
ibjfeI hovy jF hYpI sIzr
qknIk ƒ pRPuWlq krn dI
gWl hovy Auh hmyÈF mohrI bx
ky iksfnF ivc ivcrdf hY »
kronf kfl dy smyN ivWc vI Aus
ny agFh vD cVH ky sosæl
mIzIey dI vrqoN krdy hoey
kuVqy, gfAUn, hWQ nfl
bxfey hfr ,muµdrf , hYNz bYg
qy nvjµmy bWicaF dy kWpVy
aqy kYicµg aYNz PYÈn afid
sbµDI vWKo vWKry pihrfvy
iqafr kr ky afpxI klf
df jOhr ivKfieaf
igaf» Auproqk
pihrfvy qoN ielfvf
hor vI anykF qrHF
dy vWKo vWKry
pihrfvy ijnHF dI
afDuink smfj ivWc
idn pRqI idn mµg vD rhI
hY» ieh pihrfvy iqafr
krky ividafrQIaF ny
iksfnF ƒ jfgr¨k kIqf hY
»AunHF ny ikhf ik sfƒ iksfn
ihqYÈI bx ky hmyÈf hI cµgIaF
qknIkF ,ÌslF dIaF nvINaF
iksmF aqy iksfnF ƒ kxk
Jony dI PslI cWkr ivWcoN kWZx
leI jfgr¨k krnf cfhIdf hY
»ies mOky qy Xfdivµdr isµG
afpxI hunr qy
klf df pRdrÈn
kIqf» ies mOky kflj dy
sm¨h stfP mYNbrF aqy
ividafrQIaF ny ies
ny pRYWs nfl gWlbfq kridaF
dWisaf ik Auh sµq blbIr
isµG jI sIcyvfl ,bfbf
gurpRIq isµG jI kfr syvf
Kz¨r sfihb aqy sfbkf KyqI
skWqr srdfr kfhn isµG pµn¨
jI df ivÈyÈ Dµnvfd ikhf ik
Auh afpxy rol mfzl srdfr
imWTVf kflj ivWc Xog idvs sbµDI slogn ilKfeI mukfblf krvfieaf igaf
kp¨rQlf (kOVf) ividafrQI
jIvn aµdr vYidk pVHfeI dy
nfl nfl srIrk aqy mfnisk
ivkfs sbµDI Xog dI mhWqqf
bfry cfnx pfAux dy AudyÈ
qihq Bfrq srkfr dy Xuvf
mfmilaF qy Kyz mµqrfly vWloN
pRfpq idÈf inrdyÈF ƒ
muWK rWKidaF byby
nfnkI X¨nIvristI
kflj imTVf ivKy
kflj dy kfmrs
ivBfg qoN zf
prmjIq kOr dI
agvfeI hyT
ividafrQIaF Xog sbµDI
slogn ilKfeI mukfblf
KyqIbfVI pRsfr syvfvF vfsqy Xfdivµdr isµG df snmfn
krvfieaf igaf» ies
mukfbly aµdr kuWl
7 5
ividafrQIaF
ƒ mnuWKI jIvn
aµdr Xog dI
mhWqqf sbµDI
cfnxf pfAuNidaF
vWK vWK slognF dy
postr bxf ky pyÈ kIqy
gey» ies mukfbly aµdr bI
kfm Bfg d¨jf dIaF
ividafrQxF r¨bnpRIq kOr
aqy vµdnf Èrmf ny sFJy qOr qy
pihlf sQfn bI kfm Bfg
qIjf dI ividafrQx mnpRIq
kOr ny d¨jf sQfn bI kfm Bfg
qIjf dI ividafrQx hrmIq
kOr ny qIjf sQfn hfsl
kIqf» ies mOky zf prmjIq
kOr ny afpxy ivcfr pyÈ
kridaF ikhf ik sfƒ Xog dI
mnuWKI jIvn aµdr mhWqqf ƒ
smJidaF hoieaF srIrk aqy
mfnisk ivkfs ivWc vfDf
krn leI apnfAuxf cfhIdf
hY» kflj ipRµsIpl zf
dljIq isµG Kihrf ies mOky
KyzF ivWc Bfg lYx vfly
ividafrQIaF ƒ ÈuBkfmnfvF
aqy jyq¨ ividafrQIaF ƒ
vDfeI pyÈ kridaF ikhf ik
hux Xog dI mhWqqf bfry
jfxkfrI pRfpq kridaF ,ies
df vWD qoN vWD pRcfr krnf
cfhIdf qF ik srIr aqy
mfnisk dohF pWKF qoN ieWk
nroey smfj dI isrjxf kIqI
jf sky »
nvInqfkfrI pihrfvy qy
pRdrÈnI df afnµd mfixaf
aqy afDuink XuWg ivWc
anykF qrHF dy vWKo vWKry
pihrfvy dyK ky afpxy
kfhn isµG pµn¨ jI dI bhuq
DµnvfdI hn ijnHF ny AunHF dI
ipWT QfpVI hY »AunHF ny
zfierYktr aYgrIklcr
pµjfb zf gurivµdr isµG
Kæflsf jI df bhuq Dµnvfd
kIqf jo smyN smyN qy Xog
agvfeI krdy hn aqy syD
idµdy hn » Xfdivµdr isµG ny
sm¨h mYNbr Xµg ienovyitv
Pfrmr gruWp aqy zf
amrIk isµG df Dµnvfd
kIqf AunHF ikhf ik Auh
iksfnF ƒ isWDI ibjfeI ƒ
hor iËafdf pRPuWlq krn
leI hor jiæafdf imhnq
krngy »isWDI ibjfeI krky
vfqfvrn imWtI aqy pfxI ƒ
bcfAuxf hY »AuhnF ny
iksfnF ƒ apIl kIqI ik
imWtI dI ishq bxfAux
vfsqy sfƒ PslF dI rihµd
igafn ivWc vfDf kIqf»
kflj X¨nIvristI zf
dljIq isµG Kihrf ny ies
pRdrÈnI ivWc lgfey gey »
vWKo vWKry pihrfvy dyKy aqy
7
K¨µhd ijvyN ik prflI nfV
aqy mWkI dI rihµd K¨µhd ƒ
KyqF ivc hI dbfAuxf cfhIdf
hY aqy ies ƒ aWg nhIN
lgfAuxI cfhIdI aWg
lgfAux dy nfl imWtI dI
ishq Krfb huµdI hY aqy Aus
dI AupjfAU ÈkqI GtdI hY
»AunHF dWisaf ik pfxI ƒ
bcfAux leI sfƒ Xog
Auprfly krny cfhIdy hn
ikAuNik sfzy kol DrqI hyTF
isrP 15 sflF df hI pfxI
bicaf hY »mINh dy pfxI ƒ
rIcfrj krn vfsqy rIcfrj
isstm lgfAuxy cfhIdy hn
»AunHF ikhf ik bfrÈF dOrfn
jo srkfrI adfry aTWqI
iblizµgF hn AunHF df sfP
pfxI DrqI hyTF Byijaf jfxf
cfhIdf hY qF ik DrqI hyTlf
pfxI df pWDr AuWcf af sky »
koronf dI mhfmfrI kfrn cIn ivWc eysæIafeI KyzF mulqvI
qfÈkµd. cIn ivWc koronf dy
vDdy kysF kfrn ies sfl 10
qoN 25 sqµbr qWk hox
vflIaF hFg˨ eysæIafeI KyzF
ƒ kWlH aximWQy smyN leI
mulqvI kr idWqf igaf hY»
nvIaF qrIkF df aYlfn
jldI hI kIqf jfvygf»
ȵGfeI ivWc koronf dy lgfqfr
vD rhy kysF kfrn Èur¨ qoN hI
ienHF KyzF AuWqy qlvfr ltk
rhI sI aqy kWlH PYslf lYxf
pY igaf hY» Elµipk kONsl
afP eyÈIaf (E sI ey) dy
borz ny kWlH ieWQy mIitµg
dOrfn KyzF mulqvI krn df
ÌYslf ilaf» E sI ey ny
ibafn jfrI kIqf ik ‘cIn
Elµipk kmytI (sI E sI)
aqy hFg˨ eysæIafeI KyzF dI
pRbµDkI kmytI (aYc ey jI ey
sI) nfl ivcfripWCoN E sI ey
kfrjkfrI borz ny kWlH
19vIaF eyiÈafeI KyzF
mulqvI krn df ÌYslf ilaf
hY» ieh KyzF ies sfl 10 qoN
25 sqµbr qWk hoxIaF sn»
E sI ey, sI E sI aqy aYc ey
jI E sI nfl ivcfr kr ky
jldI hI ies dy leI nvIaF
qrIkF df aYlfn kr idWqf
jfvygf»” ienHF KyzF ivWc kuWl
11 hËfr aQlItF ny ihWsf
lYxf sI»
nfl hI AunHF dy vWK vWK
pihrfvy bxfAux vfly
ividafrQIaF dI ÈlfGf
kIqI qy hmyÈF hI AunHF ƒ
afpxI klf ƒ AuBfrn leI
jIvn ivWc kdm puWtdy
rihx leI pRyirq kIqf»
Aukq qoN ielfvf AunHF ny
PYÈn izËfeIinµg ivBfg dy
pRoPYsr amndIp kOr ƒ
aWgy qoN aijhy nvInkfrI
pihrfvy dy pRdrÈnI
lgfAux leI ikhf» ikAuNik
ienHF rfhIN hI ividafrQI
vrg ƒ afpxI klf AuBfrn
df mOkf imldf hY»
8 09/05/2022 KbrF
www.samajweekly.com
ihmfcl pRdyÈ dI ivDfn sBf dy gyt ’qy lgfey KfilsqfnI Jµzy
kFgVf. ihmfcl pRdyÈ dI
srd ruWq dI rfjDfnI
DrmÈflf ivKy siQq ivDfn
sBf dy muWK gyt ’qy kuWJ
ÈrfrqI qWqF vWloN Éfilsqfn
dy Jµzy lgfAux dI Ébr sfhmxy
af rhI aY» ies dy nfl
hI ivDfn sBf dIaF kµDF ’qy
pyNt nfl vI Éfilsqfn iliKaf
igaf» ijvyN hI svyry svyry
lokF ny ieh sB kuWJ dyiKaf qF
qurµq ies dI s¨cnf puils ƒ
idWqI geI» ies mgroN puils
tIm ny mOky ’qy phuµc ky
KfilsqfnI JµizaF ƒ
Auqfiraf aqy kµDF ’qy ilKy
Éfilsqfn ƒ vI imtfieaf
igaf»
golz mYzl ijWqx vfly iKzfrI nIrj copVf dI kfr df hoieaf aYksIzYNt
nvIN idWlI. toikE
Elµipks ivc ipCly sfl
Bfrq dy ley aQlYitks
df pihlf golz mYzl
ijWqx vfly iKzfrI nIrj
copVf dI kfr df
aYksIzYNt ho igaf» ieh
hfdsf pfxIpq ivc
hirafxf rozvyË dI bs dy
nfl 6 meI ƒ hoieaf»
hflFik cµgI gWl ieh sI
ik kfr ivc ieh idWgj
iKzfrI mOj¨d nhIN sI»
nIrj copVf julfeI qoN
agsq dy ivc Kyzy jfx
vfly kfmnvYlQ gyms dI
iqafrIaF leI iPlhfl
Bfrq qoN bfhr gey hoey
sI» nIrj copVf dI ijs
kfr df aYksIzYNt hoieaf
Aus ivc AunHF dy cfcf
svfr sI»
www.samajweekly.com
KLbrF
09/05/2022
pflGr dI stIl PYktrI ‘c BIV df hmlf, keI puils mulfjæm jæKmI
muµbeI. mhfrfsætr dy
pflGr ‘c iek stIl
PYktrI ‘qy BIV dy hmly
‘c 19 puils mulfjæm
jæKmI ho gey hn» ies
Gtnf ivWc BIV vWloN hux
qWk 12 vfhnF ƒ nuksfn
phuµcfey jfx dI s¨cnf
hY» siQqI ‘qy kfb¨ pfAux
leI puils ny hux qWk 27
bdmfsæF ƒ ihrfsq ‘c
ilaf hY» hor jfxkfrI dI
ajy bfkI hY» ieh Gtnf
Èincrvfr ƒ pflGr
jiæly dy boeIsr ksby ‘c
siQq iek stIl PYktrI
‘c vfprI» ies sbµDI
jfxkfrI anusfr Èincrvfr
ƒ iek tryz
X¨nIan dy 100 qoN vWD
mYNbr acfnk PYktrI dy
aµdr jæbrdsqI dfKl ho
gey» aµdr afAuNdy hI
AunHF ny AuQy mOj¨d
mulfjæmF dI kuWtmfr
krnI sæur¨ kr idWqI aqy
pµjfb dy ipµzF ƒ god lYxf cfhuµdy hn kYnyzf-amrIkf vsdy pµjfbI
cµzIgVH. pµjfb dy sk¨lF,
hspqflF aqy ipµzF ƒ suDfrn
dI muihµm ’c srkfr ƒ dunIaf
ivc vsdy pµjfbIaF df sfQ
imlx lWgf hY» ivdyÈF ivc
rihx vfly pµjfb dy lokF ny
ipµzF, hspqflF aqy sk¨lF ƒ
god lYx dI ieWCf jqfeI hY»
muWK mµqrI Bgvµq mfn ƒ ies
dy leI keI Pon vI af cuWky
hn» hux qWk muWK mµqrI ƒ
kYnyzf, torFto, kYlIPornIaf,
isznI aqy afklYNz qoN
aYnafrafeI Pon krky apxI
ies ieWCf nfl jfxu¨ krvf cuWky
hn» Bgvµq mfn dI agvfeI
vflI afm afdmI pfrtI
srkfr dy qihq aYnafrafeI
pµjfb ivc isWiKaf aqy ishq
sh¨lqF ƒ ibhqr bxfAux
ivc mhWqvp¨rx B¨imkf
inBfa skdy hn» muWK mµqrI
keI jnqk mµcF qoN ieh sµkyq
dy cuWky hn ik AunHF dI pfrtI
aYnafrafeI dy nfl ikvyN kµm
krygI» muWK mµqrI ny hfl hI
ivc ikhf sI ik asIN mfPIaf
Èfsn ƒ Kqm krn aqy apxy
bjt ivc suDfr krn dI
koiÈÈ kr rhy hn»
iemfrq dI BµnqoV vI
kIqI» ienHF guWsy ivc
afey mYNbrF ny siQqI ƒ
kfb¨ krn leI AuQy afeI
puils ƒ vI nhIN bKsiæaf
aqy AunHF dy vfhnF dI vI
BµnqoV kIqI» puils ny
ies mfmly ivWc hux qk
27 lokF ƒ igRPæqfr kIqf
hY» ienHF ivakqIaF
KiælfPæ kql, qoV-PoV,
jfn-mfl df nuksfn krn
dIaF vWK-vWK DfrfvF
qihq kys drj kIqf
igaf hY» ies Gtnf qoN
bfad PYktrI kµplYks
ivWc BfrI puils pRbµD
kIqy gey hn» pflGr
puils dy bulfry sicn
nfvfzkr ny dWisaf ik
siQqI qxfap¨rn pr
kfb¨ hyT hY» PYktrI
aiDkfrI df kihxf hY ik
kµpnI ivWc mjæd¨r
9
X¨nIan nfl sbµDq
mfmlf kfPI smyN qoN cWl
irhf sI» hflFik AunHF ny
ieh nhIN dWisaf ik
aijhf kI mfmlf sI ijs
kfrn ieh sB hoieaf»
aiDkfrI df ieh vI
kihxf hY ik jdoN puils
tIm ies BVkI BIV ƒ
sæFq krn leI AuWQy
phuµcI qF AunHF ny
surWiKaf krmcfrIaF ‘qy
pQrfa vI sæur¨ kr
idWqf» ies Gtnf qoN
bfad p¨ry ielfky ‘c
sihm df mfhOl hY qy
PYktrI dy afly-duafly dy
lokF dy mnF ‘c zr df
mfhOl bx igaf hY» ies
Gtnf ‘c jæKmI hoey sfry
lokF ƒ mYzIkl sh¨lq
idWqI geI hY»
cWkrvfq ‘afsfnI’ ƒ lY ky alrt jfrI, EzIsæf ‘c hovygI BfrI bfirsæ
Buvnysævr . BfrqI mOsm
ivBfg ny ‘afsfnI’ cWkrvfqI
q¨Pfn ƒ lY ky alrt jfrI
kIqf hY» ivBfg dy anusfr,
cWkrvfq dy agly 24 GµitaF
dOrfn AuWqr-pWCm vWl vDx
aqy p¨rbI-mWD bµgfl dI KfVI
ivWc ieWk gµBIr cWkrvfqI
q¨Pfn ivWc qbdIl hox dI
sµBfvnf hY» ies sbµDI
EzIsæf ‘c vI alrt jfrI
kIqf igaf hY, ijWQy BfrI mINh
dI BivWKbfxI kIqI geI hY»
ies qoN pihlF sænIvfr ƒ,
ivBfg ny BivWKbfxI kIqI sI
ik inkobfr qoN lgBg 170
iklomItr pWCm ivWc dWKxp¨rbI
bµgfl dI KfVI ivWc
ieWk cWkrvfq bx igaf hY
aqy aYqvfr qWk ieWk
cWkrvfqI q¨Pæfn ivWc qyjæ hox
dI sµBfvnf hY» sInIar
ivigafnI Aumfsæµkr dfs ny
ikhf ik zIp izpryÈn
‘asfnI’ nF dy cWkrvfqI
q¨Pfn ‘c bdl igaf hY» ieh
16 iklomItr pRqI Gµtf dI
rPqfr nfl AuWqr-pWCmI
idsæf vWl vD irhf hY» ieh
dWKx-p¨rbI idsæf ivWc
ivsæfKfptnm qoN 970
iklomItr aqy purI qoN dWKxp¨rb
idsæf ivWc 1,020
iklomItr dI d¨rI ‘qy hY»
AunHF ikhf ik sfƒ AumId hY ik
10 meI dI sæfm qWk ieh
AuWqr-pWCm idsæf vWl vDygf»
hflFik, ivigafnI ny lYNzPfl
dI sµBfvnf ƒ Kfrj kr idWqf
hY aqy ikhf hY ik ieh dubfrf
EzIsæf qWt dy smfnFqr aWgy
vDygf» dfs ny 10 meI dI
sæfm qk mINh dI BivWKbfxI
kridaF ikhf ik EzIsæf dy
mskt ivc PsI qrnqfrn dI muitafr ny
vIzIE jfrI krky pµjfb srkfr qoN mµgI mdd
mskt. :imRqk ipqf
dy ielfj ivc Érc
kIqy iqµn lWK rupey df
krËf Auqfrn leI
ivdyÈ geI qrnqfrn
dI muitafr vfps
afAux leI Bfrq
srkfr qoN mdd mµg
rhI hY» ies lVkI ny
apxf vIzIE bxf ky
Bfrq Byijaf hY» Aus
ny dWisaf ik Aus dy
nfl 3 hor kuVIaF vI
hn» lVkI df kihxf
keI jiæilHaF leI XYlo alrt
jfrI kIqf igaf hY» 10 meI
dI sæfm ƒ AuVIsf dy 3 jiæilHaF
gjpqI, gµjm aqy purI ivWc
BfrI bfirsæ sæur¨ hox dI
icqfvnI jfrI kIqI geI hY»
AuWQy hI 11 meI ƒ 5 jiæilHaF
jgqisµGpur, purI, Kurdf,
ktk aqy gµjm ivWc BfrI mINh
pYx dI sµBfvnf hY» dysæ dy kuJ
ihWisaF ivWc mOsm dy Ault,
afeIaYmzI ny ivdrB ivWc 8
qoN 12 meI, pWCmI rfjsQfn
ivWc 8 qoN 12 meI, dWKxI
hirafxf aqy p¨rbI rfjsQfn
ivWc 9 qoN 12 meI dOrfn vWKvWK
QfvF ‘qy hItvyv dI
BivWKbfxI kIqI hY» aWj
pWCmI mWD pRdysæ aqy 9 meI ƒ
dWKxI pµjfb aqy jµm¨ zvIjæn
ivWc 10 qoN 12 meI dOrfn
grmI pYx dI sµBfvnf hY»
hY ik mskt ivc
Aus ƒ mfirafkuWitaf
jFdf hY
aqy rotI vI TIk
Zµg nfl nhIN
idWqI jf rhI»
18 sflf mnpRIq
kOr ny vIzIE
vfierl krky
Bfrq aqy pµjfb
srkfr qoN Aus dI
irhfeI dI koiÈÈ
krn dI apIl
kIqI hY»
10 09/05/2022 sihq
www.samajweekly.com
jgq qmfsæf
lWkV-bWgy ,l¨µmV,igrigt, vfrI vfrI afAuNdy rihxy
botI Kfiqr kuWqy ibWly, iehnF p¨C ihlfAuNdy rihxy
ikrdfr igry mihmfn bxy, sWQ inaF dI krqI dfgæI
ivdvfn nhIN sB luWcy ny, qfxI Kud AulJfAuNdy rihxf
sfn´ avfrf kIqy dfgæI, mWqlv leI srkfrF ny
ipµz bcfE, sæihr bcfE, iehnF KOr¨ pfAuNdy rihxf
Kud df bfp pqf nhIN ikhVf, DrmF dy bfp bxfey ny
DOx bcfE, jfn CuzfE,"bflI" sIs cVfAuNdy rihxf
cODr mµgx ZIT lPµgy, tflæf vWtx suGV isafxy
byaklF ƒ BIVF aµdr, AuNglF Aupr ncfAuNdy rihxf
bflI ryqgV´
+919465129168
+917087629168
(mF idvs qy ivÈyÈ)
ikrqI qy drvyÈ bIbI ƒ Xfd kridaF
nirµdr isµG kp¨r dy kQn anusfr mF bWicaF ƒ sk¨l Byjx lWgI kihµdI sI
ik bWicA jdoN qusIN sk¨l qoN vfps af gey qF mYƒ jgf dyxf» iehnF gWlF dI
do-ZfeI dhfky bfad Aus smyN smJ afAuNdI hY,jdoN ivakqI Kud bWicaF vflf
huµdf hY ik mF qF hmyÈf jfgdI hI rihµdI hY» mF ƒ kdoN nINd afAuNdI hY?, jdoN
ik Aus dy ijgr df tukVf Gr qoN bfhr hovy» iesy qrF hI bIbI aWj qyry jfx
qoN bfad pqf lWgdY ik q¨µ pqf nhIN ikµny idn-rfq jfg -jfg sfƒ ieh smJx
dy smrWQ bxfieaf ik mF qF kdy sONdI hI nI huµdI» Auh qF afpxy puWq-DIaF
dy hmyÈf jfgx dy ieµqËfr ivWc hI afpxI Aumr kWZ idµdI hY» bIbI q¨µ sfƒ
hmyÈf jgfieaf sfzI ishq pRqI,jdoN q¨µ kihµdI huµdI puWq inrny kfljy GroN nI
jfeIdf» jy inrny kfljy GroN qurIey qF aWgoN vI nI Kfx ƒ kuJ juVdf» jdoN kdy
pVHfeI leI jF hor kµm kfj leI jldI GroN inklxf huµdf sI qF bIbI ieWk q¨µ
hI sI ,ijs ny kdy inrny m¨µh GroN nhIN sI jfx idWqf qy aDirVikaf m¨µh ƒ lf
ky qordI sI» bIbI q¨µ jgfieaf sfƒ pVHfeI pRqI ik puWq ipAu qF Qozf bfrzrF
qy bYTf» Ausny nI af ky kihxf ik pVlo» puWq pVHfeI qoN ibnf mnuWK pȨaF
dy smfn afKdy ny» bIbI q¨µ vWzy qfey dy muµizaF dIaF AudfhrxF dy- dy ky
pVHfeI dI mhWqqf qoN jfx¨ krvfAuxf » ieh vI bIbI qyrI hI krfmfq sI ik
qyrI idWqI isWiKaf sdkf aWj d¨siraF ƒ kuJ dWsx jogy hoey hF» ieh sB qyry
sdkf hI hY bIbI»
bIbI q¨µ jgfieaf sfƒ duinafvI sµskfrF pRqI,jdoN q¨µ kihµdI huµdI sI puWq hryk
vWzy-Coty ƒ afdr siqkfr nfl imilaf-bulfieaf kro» qF hI koeI cµgf
afKdY» puWq jWg qy hmyÈf nykI KWtI dI aY» ieWjq ieWk vfr clI jfey muV nI
iQafAuNdI» ieh qyrf hI prqfp hY bIbI ik qyry idWqy sµskfrF sdkf qyrf puWq
aWj hjfrF sfhmxy gWl krn jogf hoieaf hY» bIbI q¨µ jgfieaf sfƒ sWcIsuWcI
ikrq krn pRqI ik puWq sWcI ikrq ivWc hI brkqF huµdIaF ny» qyrI kIqI
sWcI-suWcI ikrq dIaF brkqF sdkf hI aWj sfrIaF duinafvI sh¨lqF mfxn
dy Xog hoey hF»
bIbI q¨µ sfrI Aumr sfƒ hr ieWk sµsfirk pWK qoN jgfAuNdI rhI» cfhy Auh
Gryl¨ ijµmyvfrIaF vflf pWK sI,cfhy Auh smfijk pWK sI» qyry qrkp¨rn
ivcfrF ny sfƒ smfijk/Dfrimk qy ieWQoN qWk ik rfjnIqk smJ vI idWqI» pr
bIbI 20 apRYl dI Auh kulWCxI svyr jdoN qYƒ jgfAux df smF afieaf qF q¨µ
ikAuN nI jfgI bIbI» q¨µ ieµnI g¨VHI nINd ikAuN sON geI ik qyry kol myry nfl gWl
krn df smF vI Gt igaf» bIbI q¨µ qF ikrqF kr kr ky afpxy puWq ƒ qyrf
cµgy hspqflF c ielfj krvfAux jogf vI kr idWqf sI pr Aus idn q¨µ eynI
g¨VHI nINd ikAuN sON geI bIbI ik sfƒ AuWQy lWBf hI kuJ nI» bIbI q¨µ qF Gr
dI r¨h hI kWZ ky lY geI» bIbI qyry jfx qoN bfad Gr Kfx ƒ afAuNdY» byÈWk
sfzy kol Bfpf hY pr bIbI q¨µ smyN qoN pihlF sfƒ CWz ky qur gI» bIbI qyry jfx
df smF nhIN sI» ies gWl df hmyÈf sfƒ Jorf rhygf bIbI»
bIbI byÈWk q¨µ sdf leI sON geI hYN pr qyry Auh
qrkp¨rn/isWiKafdfiek bol hmyÈF sfƒ jgfAuNdy rihxgy,hmyÈf
sfƒ jgfAuNdy rihxgy»
blvIr isµG bfsIaF
mF mmqf dI m¨rq huµdI hY,Auh
kurbfnI df puqlf huµdI hY» mF
nflæ bWcy dI aFdrF dI sFJ
huµdI hY»ijhVf mrjæ aYksry
dIaF msæInF ivWc nhIN
afAuNdf, mF afpxy bWcy dy Aus
mrjæ ƒ pCfx lYNdI hY»
afpxI jiæµdgI df hr pl
afpxy bWicaF leI kurbfn
kr idµdI hY» jdoN qoN aOrq mF
bx jFdI hY Auh afpxI Kæfqr
ijAUxf BuWl jFdI hY» mF bx
ky aOrq sµp¨rn aOrq bx
jFdI hY» Aus dIaF asIsF
sdkf bWcy kfmXfbI dIaF
pOVIaF cVHdy jFdy hn»Aus
dIaF duafvF dunIaF dIaF
mihµgIaF dvfeIaF qoN vI vWD
asrdfr huµdIaF hn»
ipafr, imTfs, sihxsæIlqf,
aqy iqafg vrgy guxF dI
potlI isrPæ mF hI ho skdI
hY»
mF idvs pWCmI dysæF ivWc
cfhy 1908 eI: ƒ hoNd ivWc
afieaf pr Bfrq ivWc ieh
qkrIbn ieWk zyZ dhfky qoN
jiæafdf jfixaf aqy mnfieaf
jfx lWigaf» amrIkf dI
aYnf vWloN afpxy mF duafrf
clfeI muihµm ƒ 1907 ivWc
aWgy qordy hoey sfrIaF mfvF
ƒ smripq ies idvs ƒ
mnfAux leI nypry
sfzI mfq-BfÈf ivc mF iek
Dfq¨ hY, ijs qoN anykF Èbd
bxdy hn ; ijvyN mfpy, mfipaF,
mFjfeI, mFjfieaf afid » ies
iekhry Èbd dI bdOlq hI
mnuWKI sPær Èur¨ huµdf hY » kdI
mF dy ijsm df ihWsf huµdf hY
bWcf, jo bfad ivc keI vfrI
aijhf vWK huµdf hY ik ' aWKoN
d¨r idloN d¨r ' vflæI khfvq ƒ
vI p¨rI qrHF shI sfbq kr
idµdf hY » ieh pr hmyÈF ies
qrHF nhIN huµdf » pRmfqmf ny
isRÈtI dI rcnf kIqI » ies
krky Auh isrjxhfr bx igaf
» mF ƒ vI isrjk ikhf jFdf
hY ikAuNik mnuWKI jfq dI isrjxf
iek mF rfhIN hI huµdI hY »
pRmfqmf df idRÈtIkox anµq qWk
hY ikAuNik Aus df koeI Qfh nhIN
hY » mnuWK iek jfqI hY, ijs dI
isrjxf vI Aus prm ipqf
pRmfqmf ny hI kIqI hY »
iesqrI iek jrIhf hY ies
mnuWKI jfq ƒ pYdf krn df pr
ikAuNik pRmfqmf aqy mF isrjk
hn ies krky ijhnF-ijhnF ny
vI mF dI mhWqqf ƒ jfixaf aqy
pCfixaf hY AuhnF ny mF dI
qulnf rWb nflæ kIqI hY »
" mF huµdI ey mF
E dunIaF vfilE
mF aqy mF idvs
cfiVHaf»ieh idn meI mhIny
dy d¨jy aYqvfr ƒ mnfieaf
jFdf hY» cfhy mF ƒ smripq
ieWk idn kfPæI nhIN huµdf pr
iPr vI Aucycy qOr qy siqkfr
dyx leI ieh ieWk idn kfPæI
aihmIaq rWKdf hY»
mF sæbd ijµnF bolx ƒ
Cotf hY,Enf hI mhfn hY»ies
dI ivsæflqf df koeI mfpdµz
nhIN hY» bWcf jd bolxf
isWKdf hY qF Aus dy muWK coN
pihlf sæbd mF hI inkldf
hY» Gr ivWc mF df hoxf
prmfqmf dI hoNd mihs¨s
krvfAuNdf hY ikAuNik
Auh afpxI aOlfd
ƒ kdm kdm qy
mfrg drsæn
krfAuNdI hY » mF
hI aOlfd ƒ cµgy
aqy bury df arQ
smJfAuNdI hY »Auh hmyÈF
afpxI aOlfd ƒ cµgy bxn
leI shI rfh ‘qy qorn dy
Xqn krdI rihµdI hY» BFvy
bWcy sWq smuµdrF qoN pfr bYTy
hox pr iPr vI mF AuhnF dI
qrWkI aqy KuÈhflI leI
duafvF krdI hY»Auh d¨r
rihky vI prdysIN bYTy bWicaF
ivWc vs rhI huµdI hY» aOlfd
ijµnf hlkf afpxI mF nfl
gWl krky mihs¨s krdI hY
EnF sæfied Auh dunIaF dy
vWzy qoN vWzy mnoivigafnk kol
vI nhIN kr skdI»
mF ƒ rWb df drjf idWqf
igaf hY» mF iekWly iensfn
dI hI iqafg dI m¨rq nhIN
huµdI» pµCIaF df cfhy rYx
bsyrf drKæqF qy huµdf hY pr
afpxy bWicaF ƒ jnm dyx
leI aqy sFB sµBfl leI mfdf
pµCI qIlf qIlf iekWTf
krky aflHxy
bxfAuNdIaF njær
a f A u x g I a F »
ibWlI afpxy
bWicaF ƒ
isKlfeI dyx leI
dunIaf qoN corI sWq
koTy tpfAuNdI hY ,iesy qrHF
hr mfdf pµCI aqy jfnvr
afpxy bWicaF dI iZWz ivWc
pflxf krn dy nfl nfl
AuhnF dI sµBfl leI
XqnsæIl idsxgy»ieh
kurbfnI isrPæ ieWk mF hI kr
skdI hY»
mF ƒ Xfd kridaF
mF dI p¨jf rWb dI p¨jf
mF qF rWb df nF ey d¨jf"
ieh gIq mF dI mhfnqf ƒ ÈIÈy
dy aks vFg drsfAuNdf hY»
gur¨ nfnk dyv jI vI
afpxI bfxI aµdr
PrmfAuNdy hn,
" so ikAu mµdf
afiKaY ijqu jµmih
rfjfnu»»
" iesy qrHF dunIaF
qy anykF sµq, mhfqmf,
dfrÈink aqy mhfn ivdvfn
hoey ijnHF ny mF dI mhfnqf dy
gux gfey aqy AunHF ƒ bxdf
siqkfr idWqf » aWj asIN
qknIkI aqy pdfrQvfdI XuWg
ivc rih rhy hF » aWj sfzIaF
kdrF-kImqF aqy mnuWK dI
mnuWK pRqI soc vI bdl geI hY
» mF df r¨p aqy mF-bWicaF df
afpsI irÈqf vI bdl igaf hY
» pr jy kuJ nhIN bdilaf qF
Auh hY mF dI afpxy bWicaF pRqI
ipafr aqy dyK-ryK dI Bfvnf
» aWj vI mF afpxy bWicaF qoN
vfry jFdI hY » AuhnF leI hr
muÈkl sihx leI iqafr
rihµdI hY ,BFvy bWcy 8-10 sfl
dy hox qoN bfad mF nflæo jiæafdf
Pon aqy tIvI dI pRvfh krn
lWg jFdy hn » mF df afpxy
bWicaF nflæ Kæ¨n df hI irÈqf
nhIN huµdf blik
Bfvnfqmk sFJ df
ijafdf huµdf hY »
bWicaF krky hI
iek iesqrI ƒ
mF df ruqbf
imldf hY aqy Auh
iesqrI jfmy ivc
sµp¨rn smJI jFdI hY » mF
bxn qoN bfad hI aOrq ƒ pqf
lWgdf hY ik Aus dI mF ƒ
gRihsQI jIvn ivc ikho ijhIaF
smWisafvF df sfhmxf krnf
ipaf sI » aWj Aus df jo KWtfimWTf,
qWqf-Tµzf suBfa bixaf
rihµdf hY, Aus dI asl vjh
kI rhI hovygI » Aumr dy iek
Kfs pVfa 'qy phuµc ik Aus ƒ
aihsfs huµdf hY ik mF dy r¨p
ivc aOrq kI-kI kurbfnIaF
krdI hY » iehnF aihsfsF aqy
plF df aihsfs koeI ivrlf
puWqr hI kr pfAuNdf hoAU » mF
hoxf iksy qpWisaf qoN GWt nhIN
hY » afE afpf ies idvs 'qy
brijµdr kOr ibsrfE[[[
9988901324
mF dI godI df inWG, mF dIaF
lorIaF df imTfs, mF dy crnF dI
jWnq isrPæ krmF vfilaF dy
ihWsy hI afAuNdI hY» mF dIaF
kurbfnIaF df muWl qfrn vfly
sfzy smfj ivWc aWj ivrly hI
idsxgy» ieWk idn qohPy dy ky,
sosæl mIzIaf qy mfvF dIaF
PotoaF pfAux qoN pihlF afpxy
aµdr JfqI jær¨r mfirE ik p¨rf
sfl Br qusIN afpxI afpxI mF
leI ikhVI soc aqy ikhVy sæbd
vrqy hn» mF qF ieWk Dfrimk
sQfn vFg huµdI hY jo isrP
ipafr aqy asIsF vµzx df
jjæbf rWKdI hY,ieh qusIN
insæicq krnf hY ik qusIN sfl
ivWc ieWk aWDf idn mqlb vyly
mWQf tykx vfly Bgq ho jF pWky
særDfl¨ hr smyN insvfrQ Bfvnf
nfl nmn krn vfly pujfrI ho»
mF ƒ Ausdf bxdf siqkfr dy ky
Aus dy krjæ ƒ adf krIey »
jykr puilµg r¨p ivc hF qF
afpxI jæbfn qoN kdy vI mF-BYx
dI gflH nf kWZx aqy Aus dy
jnx aµgF df apmfn nf krn
df aihd leIey » iehI mF dy
siqkfr dI pihlI pOVI hY »
AuhnF ƒ puWC ky vyKo mF df
ipafr kI hY ijhVy ies ipafr
qoN ivh¨xy rhy » pRo[ mohn isµG
jI ny mF dI mmqf ƒ kuJ ies
qrHF ibafn kIqf :
vrgf Gx CfvF b¨tf,
mYƒ njær nf afey »
lY ky ijs qoN CF AuDfrI,
rWb ny surg bxfey »
vInf btflvI (pµjfbI aiDafpkf)
s s s sk¨l iklHf tyk isµG-btflf
9463229499
www.samajweekly.com
sihq
09/05/2022
11
keI vfr smF sfzI gvfhI Brdf hY
ijµdgI bhuq K¨bs¨rq hY» sfƒ
jiæµdgI dy hr pl df afnµd
mfxnf cfhIdf hY» kdy vI duKI
nhIN hoxf cfhIdf» sfƒ ijµdgI
hmysæF hr pl hWs ky ,Kusæ rih
ky gujæfrnI cfhIdI hY»ijµdgI
sfƒ ijAux leI imlI hY »
jiæµdgI ƒ kdy vI boJ nf
smJo» hr pl Kusæ rih ky
kWto» Bfv jy mfVf smF af vI
igaf hY qF ijafdf duWK ivWc
duWKI nf hovo» suWK-duWK qF
afAuNdy hI rihµdy hn» jy mfVf
smF hY qF cµgf vI afvygf»
cµgy smy ivWc ijafdf KusæI vI
nf mnfE» kdy vI afpxI
iksmq ƒ nf dosæI TihrfeIey»
keI vfr asIN iksy hor dI gWl
krky afpxy Gr ivc bhuq
ijafdf nkrfqmk Bfv pYdf
kr lYNdy hF» aksr pirvfrF
ivWc keI vfr qkrfr ho jFdy
hn» pirvfr ivc keI aijhy
mYNbr vI huµdy hn ,jo aijhy
qkrfrF ƒ kuJ smJdy hI nhIN
,Bfv ijµdgI ƒ hWs Kyz ky
gujæfr lYNdy hn» keI vfr keI
iensfn Coty -Coty qkrfr,
CotIaF CotIaF gWlF ƒ hI idl
qy lf ky bYT jFdy hn » afp
vI pRysæfn huµdy hn qy afpxy
pirvfirk mYNbrF ƒ vI pRysæfn
kr idµdy hn» keI vfr qF
aijhf dyKx ƒ vI afAuNdf hY
ik aijhy iensfn izprYsæn
dI ibmfrI ivWc cly jFdy hn»
gWl kuJ vI nhIN huµdI ,pr gWl
ƒ idl qy lgf ky afpxI
jiæµdgI ƒ nrk bxf lYNdy hn»
asIN kih idµdy hn ik
AusdI iksmq bhuq cµgI hY»
jF Plfxf bµdf bhuq GWt
imhnq krky bhuq kuJ kmf
lYNdf hY»Ausƒ bhuq GWt
imhnq krnI peI » Aus ƒ
afpxI iksmq qoN jiæafdf iml
igaf»Ausƒ Ausdy mfqf-ipqf
ny bhuq kuJ idWqf hY» ijµnf ku
Auh iensfn Aus dy lfiek vI
nhIN sI, iPr vI pqf nhIN Aus
ƒ ikhVf Kjæfnf iml cuWikaf
hY» kihx df mqlb ieh hY
ik sfzy aµdr Aus iensfn
pRqI jlx dy ivcfr pYdf hoxy
sæur¨ ho jFdy hn»aijhf koeI
iensfn nhIN hY ik ijs dI
jiæµdgI ivc kdy vI Auqfr
cVHfa nf afey hox» jiæµdgI
ivc Auqfr-cVHfa afAuNdy hI
rihµdy hn» asIN sfry hI
dyKdy hn ik jy grmI
hY, qF srdI df mOsm
vI afAuNdf hY» jy
brsfq huµdI hY, qF
Aus qoN bfad mOsm
sfPæ vI ho jFdf hY » jy idn
cVHdf hY qF rfq vI afAuNdI
hY» kihx df Bfv hY ik hmysæf
iek hI qrHF dI ijµdgI nhIN
rihµdI» hmysæf ieWk hI qrF df
smF nhIN rihµdf» smF sfiraF
df hI bdldf hY » cfhy aWj
bdly jF kuJ idnF bfad
bdly» hmysæf pµjy AuNglF ieWk
smfn nhIN rihµdIaF» kudrq
hr iek iensfn ƒ mOkf idµdI
hY»Bfv jy kdy mfVf smF af vI
igaf qF kdy vI ieµJ nf soco ik
myrI iksmq jF jiæµdgI ivc
hnyrf hI af igaf hY»
dfqy ny sfry iensfnF leI
bhuq kuJ bxfieaf hoieaf hY»
ijs ny sfƒ DrqI qy Byijaf hY,
Aus ny sfzf koeI hIlf-vsIlf
vI kr dyxf hY» pr sfƒ krm
krnf pvygf» idl lgf
ky imhnq krnI
pvygI» qF hI asIN
mµjiæl vWl afpxy
kdm vDfvf gy» ieh
nhIN hY ik sfƒ pWkI
pkfeI iKcVI jF koeI QflI
pros ky sfzy sfhmxy rWK
dyvygf» dyKo imhnq qF krnI
hI pvygI» ibnF krm kIqy
kuWJ vI nhIN imldf» kdy vI
inrfsæ nf hovo» afpxf idl
kdy vI Cotf nf kro » qusIN ieh
soco ik prmfqmf ny sfzy leI
bhuq vDIaf rWiKaf hoieaf
hY» hr iek idn sfzy leI kuJ
nf kuJ lY ky afAuNdf hY» hmysæf
jiæµdgI ivWc Kusæ rihxf
isWKIey» ijµnf vI sfzy kol hY
Aus ivWc sbr sµqoK rWKIey»
inmrqf, ipafr, siqkfr
sihxsæIl hoxf jiæµdgI ivWc
bhuq jær¨rI hY» kdy vI guWsf
nf hovo» clo jy keI vfr guWsf
af vI jFdf hY qF Gr ivWc
klysæ KVf nf kro» koeI
aijhf glq kdm nf cuWko» jy
kdy GridaF nfl mn mutfv ho
vI jFdf hY ikQy pfrk ivc cly
jfE, iksy mfl ivc jfE, sYr
qy inkl jfE » kihx df
mqlb ik ieh jiæµdgI sfƒ
dubfrf nhIN imlxI» sfƒ hWs
Kyz ky hI jiæµdgI gujæfrnI
cfhIdI hY»
sµjIv isµG sYxI,
mohflI 7888966168
hux nf BWT irhf hY qy nf sonf
irhf hY » hux qy bs kµn rih
gey hn ijhVy mn kI bfq dIaF
jWblIaF sux ky aµb ho gey
hn» hux qy kµnF ƒ hWQ
lvf idWqy hn» ijhVy
mfVI motI ksr rihµdI
hY, Auh agly simaF dy
ivWc p¨rI ho jfvygI» vYsy
iksy dy mn dy ivWc kI hY ?
ieh qy pqf nhIN lWg skdf qy
BfvyN Auh joiqsæ ikAuN nf jfxdf
hovy pr hux ijs qrIky syvk
syvf kr irhf qy sB ƒ pqf ik
Auh kWlH ƒ kI cµd cfVygf ?
vYsy supny lYxy sOKy huµdy hn
qy p¨ry krny aOKy huµdy hn »
lokIN supinaF dy ivWc pqf nhIN
ikQy ikQy Guµm qy qur afAudy hn
?
pr hux qy supinaF dy Aupr
vI pfbµdIaF lfeIaF jf rhIaF
hn» dys dy cfry QµmH
iBRsætfcfr dI dldl dy ivWc
grk gey hn » dys dy lok
qmfsæf dyK rhy hn» AunHF ƒ
ijAuNdy dy rihx dy nfloN afpxI
jfn bcf ky rWKx dy zr lWigaf
hoieaf hY» asIN mOq qoN zrdy
hF qy iesy zr dy nfl mr rhy»
sfzI afqm ÈkqI dy Aupr dihsæq
df B¨q bYTfa idWqf hY»
asIN afpxIaF aµdrlIaF
BWT ipaf sonf[[[!
mfnisk ÈkqIaF ƒ kµnF dIaF
kWcIaF bxfieaf hoieaf hY»
asIN kµnF Auqy ieqbfr krdy hF
qy afpxy idmfg qoN kµm nhIN
lYdy» asI ByzF bx gey hF
qy giDaF dy gulfm ho gey
hF » asIN sfry BWT Jokdy
hF » asIN afpxf BWTf
afp gul krdy hF qy BWTI dy
dfixaF vFg Buµny jf rhy hF »
sfƒ pqf hI nhIN ik ieh jµg
mnuWKqf dy ivruWD hY qy kflIaF
ÈkqIaF vpfr kr rhIaF hn»
jdoN koeI vpfrI drd df vpfrI
bx jfvy qy gulfm ilKfrI bx
jfx qy lokF dy msilaF dI QF
inWj dy msilaF ƒ gWzy qy bYTy
cflk vFg socy ky gWzf myry krky
cWldf hY qy gWzy dy QWly jFdf
kuWqf khy gWzf myry krky jf irhf
qy bld socx ik sfzy krky [[qy
phIey [[socx sfzy krky [[[ieh
afpo afpxy bfry socx dI
bImfrI ny sfrI hI DrqI dI
lokfeI ƒ afpxy klfvy dy ivWc
lY ilaf hY qy hux iesy krky
asIN kWly kWly mr rhy hF »
mrnf jµmxf hux kudrq dy vWs
nhIN [[[smyN dy hfkm dy vWs ho
igaf hY»
hux zr df vpfr kIqf jf
irhf qy zr vyicaf jf irhf hY qy
asIN zr KrId rhy hF »
zr dy vpfrI hr J¨T ƒ
sWc bxf ky prosdy hn qy asIN
lµgr vFg¨ pµgq ivWc bih ky
CWk rhy hF » sfzI ikrq Ko ky
sfƒ mµgqy bxfieaf jf irhf qy
asIN bx rhy» asIN BuWl gey
hF ik asIN kTpuqlIaF nhIN
bµdy hF » asIN iensfn qoN
imWtI dy gµzoey qy imWtI Kfxy sWp
bx gey hF »
hux zr df BWTf cWldf hY qy
mnuWKqf sfVI jf rhI hY qy asIN
qmfsæf dyK rhy hF pr kdoN qWk
ieh sB kuWJ dyKdy rhFgy ?
afpxy afp ƒ pCfxo[[qy
afpo afpxy buWJ cuWky BWiTaF ƒ
jgfE qy zr dy vpfrIaF ƒ
pCfxo »
BWT ipaf sonf sµBflo »
afAux vflIaF nslF qy
PslF bcf lvo!
buWD isµG nIloµ
ijAuNdy hox jy mfpy ihWkF zfh idµdy
vkq pYx qy afpxy vI ipT Guµmf lYNdy
ijAuNdy hox jy mfpy qF ihWkF zfh idµdy »
kdo cµdrf vkq afvy ,duÈmx lYNdy ÜH¨rIaF ny
kWlf kWZ afpxy vI Pyr ikVHf kWZdy p¨rIaF ny
ijWqI hoeI bfjI ieh pÜF c hrf idµdy»
ijAuNdy hox jy…[
eImfn qy idafnqdfrI ikDry jf ky mo gI aY
luWt qy DoKybfjI aWj klH afm jI ho gI aY
ley jo aµdr vV ky JWgf cuWk ivKf idµdy»
ijAuNdy hox jy…[
bhuiqaF dy bfry pqy ikqy jf ky bfd c huµdy ny
lWK vfrIN BFvy mfrn mfpy, mfpyy qF mfpy huµdy ny
af jy rqf KroNc qF jfn luWtf idµdy»
ijAuNdy hox jy…
bihµdy klyjf PV ky puWq jy lyt ho jy KyqoN qF
irÈqydfr dy Gry do cfr rfqF kWt ky vyKo qF
ByVIey vflI KWl ichirEN KuWd eI lfh lYNdy»
ijAuNdy hox jy…[
zf myhr mfxk
"mF"
mF ijhf nf irsæqf jWg qy»
mF qy huµdI rWb df nF»
jiæµd mF myrI ,qYQoN vfrf»
krjæ qyrf mYN ikµJ AuqfrF»
KusI myrI hr qYQoN vfrf»
mµmqf df q¨µ bohV hY aµmIey»
q¨µ hI myrI DuWp qy CF»
ijs jnmy mYN,jWg qy afvf,
hr jnm q¨µ hovyN,myrI mF»
jiæµdgI df,hr gur q¨µ idWqf,
lfzF, sdrF nfl pfilaf,
q¨µ hI rWiKaf,myrf nF»
duWKæ-suWK ivWc mYN, zolF jd vI,
kIqI sdf q¨µ TµzI CF»
qyry huµidaF,vy prvfhIaF,
lWgx nf dyvy qWqI vfa,
byby-bfp¨ nfl hY,sB-kuJ,
AuNJ ny,BuWly-BWtky rfh,
'sµdIp'arjæoeI krdf rWb ƒ,
juWg-juWg jIvy myrI' mF'»»
sµdIp isµG bKopIr
sµprk:-9815321017
12 09/05/2022 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
pihlI PrvrI 1948 ƒ iek vIh sflf BfrqI
muitafr ny afpxy ieklOqy jiæµdf mfpy ƒ icWTI
ilKI» ieh muitafr Aus vkq idWlI ivc sI
qy kuJ smF pihlF hI amrIkf dy vYljælI
kflj qoN grYj¨tyÈn dI pVHfeI p¨rI kr ky
vqn prqI sI» AudoN Aus dI mfqf mfsko ivc
sI qy sovIaq sµG ivc BfrqI rfjd¨q vjoN
syvf inBfa rhI sI» ieh vIh sflf muitafr
30 jnvrI vfly idn mhfqmf gFDI dI hWiqaf
dI Kæbr imlidaF hI bVI kfhlI nfl ibrlf
hfAUs puWjI» AuWQy Aus ny dyiKaf ik ikvyN ‘bfp¨
dI dyh lh¨ nfl lQpQ peI sI’» Aus ny
afpxI mfqf ƒ iliKaf: ‘ies dy bfvj¨d asIN
AumIdF ’qy AumIdF lfeI jf rhy sF ik jær¨r
koeI cmqkfr AunHF ƒ bcf lvygf» ijWQoN qWk
AunHF df sbµD hY, cmqkfrF AuWqy ivÈvfs
krnf sµBv hY»’
hWiqaf qoN do idn bfad afpxI mfqf ƒ
ilKI icWTI ivc Aus ny ikhf: ‘ies gWl df
lgfqfr aihsfs huµdf hY ik bfp¨ ƒ golI mfrI
geI aqy koeI vI ikvyN vI ies ƒ BuWl nhIN
skdf» hiqafry ƒ PV ilaf igaf pr hor
vI hoxgy» ieh ikho ijhf pfglpx hY ijs ny
mulk ƒ jkV ilaf hY aqy hux jdoN bfp¨ hI
cly gey qF ies ƒ rokx dI AumId ikvyN kIqI
jf skdI hY?’
ilKidaF-ilKidaF ies 20 sflf
muitafr ny Kæud ƒ sµBfilaf aqy iPr Aus dy
duK qy pIV sµklp ivc bdl gey» Aus ny
iliKaf, ‘bfp¨ kdy nf cfhuµdy ik asIN AunHF df
sog mnfeIey»’ Aus ny afpxI mfqf ƒ ikhf:
‘AunHF smJdy hoxgy ik AunHF dy srIr dI hoNd
jF axhoNd Kæfs aihmIaq nhIN rWKdI» ies
dI QF sfƒ ies gWl ƒ mhWqv dyxf cfhIdf hY
ik AunHF jiæµdgI ikvyN jIvI qy AunHF ikhVIaF
gWlF afKIaF» jdoN Auh ieµnf icr sfzy nfl
rhy qF Auh kdy vI sfzy qoN m¨loN ivCV nhIN
skdy»’
muitafr ny bVf soc-smJ ky icWTI Kæqm
kridaF iliKaf: ‘Èfied rWb cfhuµdf hY ik
hux asIN isafxy bxIey aqy ies gWl df
aihsfs krIey ik sfzf ieh dyÈivafpI
pfglpx sfƒ ikWQoN ikWQy lY afieaf hY» asIN
hux AuvyN bfp¨ df shfrf nhIN lY skdy, ijvyN
pihlF lYNdy sF, ies leI hux sfƒ afpxy
ivcfrF dI Kæud pVcol krnI hovygI,
afpxIaF pRfrQnfvF afp krnIaF hoxgIaF,
afpxy PæYsly Kæud krny hoxgy»’
afDuink BfrqI sfihq aqy afDuink
BfrqI ieiqhfs dy ividafrQIaF ny jær¨r
pCfx ilaf hovygf ik ieh icWTI iks ny iks
ƒ ilKI sI» ieh sn: nYnqfrf sihgl
(pihlf nF nYnqfrf pµizq) ijnHF bfad ivc
nfvlkfr vjoN bhuq nF kmfieaf aqy ivjY
lkÈmI pµizq (pihlF nihr¨) ijnHF ihµdosqfn
dy afjæfdI sµGrÈ dOrfn jylHF kWtIaF aqy
afjæfdI qoN bfad mfsko, vfiȵgtn aqy lµzn
ivc dyÈ dI numfieµdgI kIqI»
myrI pYdfieÈ dyhrfd¨n ivc hoeI, Auho
ksbf ijs ƒ ivjY lkÈmI pµizq ny jnqk
syvf qoN mukqI ipWCoN afpxI irhfieÈgfh
bxfieaf» mYN AunHF ƒ AuWQy ivcridaF kdy nf
dyK sikaf ikAuNik sfzf smfijk Gyrf qy
srgrmI bhuq vWKo-vWKrI sI aqy AunHF dI
nYnqfrf sihgl qoN kOx zrdY ?
irhfieÈ myry mfipaF dI irhfieÈ qoN kfPæI d¨r
vfdI dy d¨jy isry AuWqy sI» mYN mfrc 1977 dy
pihly hPæqy dOrfn AunHF ƒ idWlI X¨nIvristI
ivc iek isafsI iekWqrqf dOrfn bolidaF
suixaf ijWQy mYN AudoN pVHdf sF» Aus smyN
aYmrjYNsI htf leI geI sI aqy sRImqI pµizq
nvIN bxI jnqf pfrtI dI hmfieq ivc AuWQy
puWjy sn, Bfv AunHF afpxI vcnbWDqf
pirvfrk vPæfdfrI dI iksy Bfvnf qihq
afpxI BqIjI ieµdrf gFDI nfl pRgtfAux dI
QF sµivDfn pRqI pRgtfeI sI, BfvyN sRImqI
gFDI mOky dI pRDfn mµqrI sI»
myry mfipaF ny 1984 ivc dyhrfd¨n CWz
idWqf» aWT sflF bfad mYN iek inWjI PyrI
AuWqy idWlI qoN AuWQy igaf qy myry nfl qknIkI
mfihr lvrfj kumfr sn ijnHF Bfrq dI
pYtro-kYmIkl snaq kfiem krn ivc
aihm rol adf kIqf» ruVkI ksby ivc phuµc
ky asIN polfirs nfmI hotl ivc kOPæI pIx
ruky» kYPæy ivc mYN iek bhuq hI Kæ¨bs¨rq
aOrq ƒ dyiKaf jo afpxI Aumr dy sWTivaF
dI Èur¨afq ivc sI» Auh nYnqfrf sihgl
sI» lvrfj AunHF ƒ AudoN qoN jfxdf sI jdoN
Auh dovyN bµbeI rihµdy sn, qy AunHF sfzI jfxpCfx
krvfeI» ies dOrfn pqf lWgf ik
sRImqI sihgl Kæud vI bfad ivc dyhrfd¨n
hI rihx lWgI sI, jo hux idWlI jf rhI sI qy
sfzy vFg hI Auh vI kOPæI pIx leI ies kYPæy
ivc rukI sI»
nfvlF qoN ielfvf nYnqfrf sihgl ny kuJ
vDIaf gæYr-glpI rcnfvF vI ilKIaF hn»
ienHF ivc AuWc-vrgI pirvfr ivc pYdf hox
dIaF XfdF ’qy afDfirq iek ikqfb ijs df
isrlyK hY ‘ipRjæn aYNz cOklyt kyk’ ( )
Èfml hY; ieh AunHF aqy AunHF dy d¨jy pqI
eI[aYn[ mµgq rfey drimafn hoeI Kæqoikqfbq
sbµDI bhuq hI Bfvp¨rq ikqfb qy
iek hor ilKq ivc ieµdrf gFDI dI isafsq
dy aµdfjæ df z¨µGf aiDaYn kIqf igaf hY
ijhVI myry leI vI myry kµm sbµDI bhuq
mddgfr sfibq hoeI»
mYN iek lyiKkf aqy iek iensfn vjoN
nYnqfrf sihgl df pRȵsk hF» polfirs
hotl ivc hoeI afpxI pihlI mulfkfq dOrfn
mYN AunHF nfl jiæafdf gWl nf kr
sikaf (Aumr aqy ruqby df Pærk
mYƒ rok rhy sn)» pr bfad dy
sflF dOrfn mYƒ AunHF ƒ cµgI qrHF
jfxn df mOkf imilaf» asIN sfihqk
smfgmF ivc aqy myrIaF
dyhrfd¨n PyrIaF dOrfn iek-d¨jy ƒ
imldy rhy, asIN clµq mfmilaF
sbµDI aqy hor iviÈaF AuWqy iekd¨jy
nfl pWqr-ivhfr krdy aqy
gfhy-bgfhy Pon AuWqy vI gWlbfq
krdy» hryk mIitµg nfl AunHF pRqI
myrf ipafr qy siqkfr hor z¨µGf
huµdf igaf» kuWl imlf ky myrI jfxpCfx
dy hor iksy vI iensfn nfloN
Auh ikqy vWD hOsly qy suµdr Cb
vflI aqy svY-mfx dI mjæb¨q Bfvnf
dy nfl nfl afpxy qoN GWt aiDkfrF
vfly lokF pRqI z¨µGI hmdrdI rWKx
vflI ÈKæsIaq sI»
sfzI ies dosqI dOrfn nYnqfrf sihgl ny
myry kfrj ivc bhuq mdd kIqI aqy mYN ies
df bhuq QoVHf islf hI AunHF ƒ moV sikaf, jo
muWK qOr ’qy tukiVaF ivc Auh kuJ sI jo mYƒ
purfxy irkfrzF () ivcoN AunHF dy ipqf rxjIq
sIqfrfm pµizq bfry imilaf jo asfDfrn
ÈKæs aqy ivdvfn qy dyÈBgq sn» jdoN Auh
clfxf kr gey sn, AudoN AunHF dI DI mihjæ
solF sflF dI sI» ies dOrfn mYN pfieaf ik
ijWQy bhuqy kFgrsI afg¨ zf[ bI[afr[
aµbyzkr dy ivroDI sn, AuWQy rxjIq pµizq
AunHF ƒ psµd krdy sn» ieWQoN qWk ik AunHF
zf[ aµbyzkr ƒ imlx dI koiÈÈ vI kIqI, jdoN
(mYƒ jfpdf hY ik) AunHF dI gWlbfq sihjy hI
aµgryjæI qoN AunHF dovF dI mfq-BfÈf mrfTI
ivc hox lWgI hovygI» rxjIq pµizq ny hI
myrT sfjiæÈ kys ivc Aumr kYd dI sjæf df
sfhmxf kr rhy kimAUinstF dy bcfa leI
Pµz jutfAux vfsqy afpxy shurf moqIlfl
nihr¨ aqy sfly jvfhrlfl nihr¨ ƒ rfjæI
kIqf sI» ienHF kimAUinstF ivcoN iek
mujæWPær aihmd ny pµizq ƒ bhuq hI apxWq
nfl ‘iek vWzf aqy Audfr hmdrd’ iensfn
krfr idWqf sI»
ieho vrxn rxjIq pµizq dI DI AuWqy vI
p¨rI qrHF Zukdf hY» nYnqfrf ny 2015 ivc
afpxf sfihq akYzmI purskfr mulk ivc
sWjy-pWKIaF dy vD rhy nPærqI jurmF KiælfPæ
ivroD vjoN vfps moV idWqf sI» AunHF ikhf
sI ik ‘Bfrq ipCFh ƒ jf irhf hY’» AunHF
itWpxI kIqI: ‘‘Bfrq sWiBafcfrk vµnsuvµnqf
aqy ivcfr-vtFdry dy sfzy mhfn
ivcfr ƒ nkfr irhf hY aqy ieh ihµd¨qv
nfmI kfZ qWk hI sImq huµdf jf irhf hY»’’
AunHF ikhf ik pRDfn mµqrI AuNJ qF ‘aijhy
afg¨ hn jo bolxf jfxdf hY’ pr AunHF ny
lyKkF dy kqlF aqy GWtigxqI BfeIcfry dy
ivakqIaF dy hj¨mI kqlF AuWqy cuWp vWtI
hoeI hY» AunHF hor ikhf, ‘‘sfƒ mµn lYxf
cfhIdf hY ik AunHF (pRDfn mµqrI) ivc ieµnI
ihµmq nhIN ik Auh afpxI ivcfrDfrf dI
hmfieq krn vfly mfVy lokF ƒ alWg-QlWg
kr skx»’’
sRImqI sihgl vWloN kIqI ies ivroD
pRgtfvy dI kfrvfeI leI Bfjpf dI trOl
afrmI ny AunHF AuWqy byrihmI nfl ÈbdI
hmly kIqy» ieWQoN qWk ik kuJ pWqrkfrF ny
vI aijhy lokF df sfQ idµidaF dfavf kIqf
ik ieµdrf gFDI dI B¨af dI DI qy nihr¨ dI
BfxjI hox kfrn Aus vWloN mOj¨df srkfr dI
kIqI jf rhI aflocnf vfjb nhIN mµnI jf
skdI» pr hkIkq ieh hY ik jdoN sRImqI
gFDI ny qfnfÈfh rvWeIaf aKæiqafr kIqf,
jo 1970ivaF ivc sfhmxy afieaf qF
sRImqI sihgl ny AunHF df vI ivroD kIqf sI
aqy ies df sRImqI sihgl ƒ inWjI qOr ’qy
vI Kæimafjæf Bugqxf ipaf sI» mYN ies ivc
hor vfDf kridaF afK skdf hF ik byÈWk
AunHF dI soc ƒ afpxy mfmf dI ihµd¨muslmfn
sdBfvnf pRqI isDFqk vcnbWDqf
qoN afkfr imilaf, pr iPr vI AunHF dI
ivÈv-idRÈtI AuWqy jiæafdf vWzf asr
mhfqmf gFDI dy jIvn qy ivrfsq df hY»
dyhrfd¨n dI afpxI ipClI PyrI dOrfn mYN
nYnqfrf sihgl nfl AunHF dI mfqf vWloN
Ausfry gey Gr ivc mulfkfq kIqI ijhVf
rfjp¨q roz dy Auprly isry ’qy siQq hY»
AunHF ƒ kuJ sfl pihlF kYNsr dI gµBIr
ibmfrI ny jkV ilaf sI ijs ƒ hux AunHF
mfq dy idWqI hY aqy muV glp ilKxf Èur¨
kIqf hY» ies dy nfl hI AunHF ny Drm
afDfirq kWtVqf vWloN BfrqI gxrfj leI
KVHy kIqy jf rhy KæqiraF bfry bolxf jfrI
rWiKaf hoieaf hY» ijAuN hI mYN afpxI ies
dosq qoN ivdf leI, mYN AunHF dI surWiKaf
muqWlk BYa dI Bfvnf ivc iGr igaf» Auh
afpxI Aumr dy nWbyivaF dI Èur¨afq ivc
sn aqy AunHF kYNsr ƒ mfq idWqI» Auh glI
dy iek aijhy Gr ivc iekWlI rihµdI sI
ijhVf ivrly-tfvyN GrF vflI aqy rfq ƒ
hnyrI rihµdI glI ivc sI» AuproN ieh
bdlyKæorI aqy mfVI soc vflf dOr hY» mYN
AunHF ƒ ikhf, ‘‘afpxf Kiæafl rWKo qfrf» [[[
afpxI ishq df Kæfs iDafn rWKo»’’ AunHF df
jvfb sI, ‘‘myry kol ibmfr hox df vkq
nhIN hY» ieh smF hI ibmfr hox df nhIN
hY»’’ nYnqfrf sihgl 10 meI ƒ 95 sflF dy
ho jfxgy» ieh AunHF ƒ ‘jnm idn mubfrk’
kihx df vylf nhIN sgoN ies dI QF Auh jo vI
hn, mYN Aus leI AunHF df Dµnvfd krdf hF»
iek lyiKkf qy iek nfgirk hox dy nfqy Auh
sfzy gxrfj dIaF mhfn kdrF-kImqF df
pRqIk hn» Auh gFDI dy jIvn qy AunHF dI mOq
df gvfh sn aqy AunHF jo kuJ vI kIqf Aus df
vWzf ihWsf isWDy qOr ’qy gFDI qoN pRyirq sI» mYN
Kæud gFDI ƒ iek ivdvfn vjoN jfxdf hF, muWK
qOr ’qy AunHF dIaF ilKqF aqy purfxy irkfrz
dy jærIey» ieh nYnqfrf sihgl vrgy
BfrqIaF dI inWjI pCfx hI hY ijs ny mYƒ jo
vI mYN krdf hF aqy jo vI mYN ilKdf hF, Aus
leI aWgy vDx vfsqy pRyirq kIqf hY»
rfmcµdr guhf
ieh isrlyK aYzvrz aYlbI dy
nftk ‘h¨ iejæ aPryz aOP
vrjInIaf vulP’ dI qrjæ ’qy hY»