saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 9 maswavleblis wigni
saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 9 maswavleblis wigni
saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba 9 maswavleblis wigni
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
nana kunWulia<br />
maia mexaSiSvili<br />
nino miqaberiZe<br />
<strong>saxviTi</strong> <strong>da</strong> <strong>gamoyenebiTi</strong><br />
<strong>xelovneba</strong> 9<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>wigni</strong><br />
saxelmZRvanelo grifirebulia ganaTlebis xarisxis<br />
ganviTarebis erovnuli centris mier<br />
(brZ. #375, 18. 05. 2012 weli)
nana kunWulia, maia mexaSiSvili, nino miqaberiZe<br />
<strong>saxviTi</strong> <strong>da</strong> <strong>gamoyenebiTi</strong> <strong>xelovneba</strong><br />
IX klasi<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>wigni</strong><br />
re<strong>da</strong>qtorebi lali baqraZe, solomon nozaZe, ana WabaSvili<br />
© gamomcemloba `diogene~, 2012<br />
yvela ufleba <strong>da</strong>culia<br />
Nana Kunchulia, Maya Mekhashishvili, Nino Mikaberidze<br />
FINe & ApplIed Arts 9<br />
Teachers book<br />
Editors Lali Bakradze, Solomon Nozadze, Ana Chabashvili<br />
© Diogene Publishers, 2012<br />
All rights reserved.<br />
ISBN 978-9941-11-304-8<br />
gamomcemloba `diogene~, Tbilisi, afaqiZis q. 9, telefoni 221 33 21<br />
www.diogene.ge
sarCevi<br />
Sesavali ..........................................................................................................................................5<br />
<strong>saxviTi</strong> <strong>da</strong> <strong>gamoyenebiTi</strong> <strong>xelovneba</strong> stan<strong>da</strong>rti ..........................................................................7<br />
miznebisa <strong>da</strong> Sinaarsis ruka ........................................................................................................11<br />
gakveTilebis scenarebi ...............................................................................................................17<br />
Sefaseba saxviT <strong>da</strong> gamoyenebiT <strong>xelovneba</strong>Si ............................................................................62<br />
<strong>da</strong>matebiTi literatura maswavleblebisaTvis .........................................................................66
saxelmZRvanelos Sinaarsi:<br />
Sesavali<br />
warmogidgenT <strong>saxviTi</strong> <strong>da</strong> <strong>gamoyenebiTi</strong> xelovnebis IX klasis saxelmZRvanelos. misi Sinaarsobrivi<br />
mxare gansazRvra Semdegma faqtorebma:<br />
I _ saxelmZRvanelos Sedgenisas SevecadeT <strong>da</strong>gvekmayofilebina <strong>saxviTi</strong> <strong>da</strong> <strong>gamoyenebiTi</strong><br />
xelovnebis IX klasis stan<strong>da</strong>rtis samive mimarTulebaSi mocemuli Sedegebi, rac miznebisa <strong>da</strong><br />
Sedegebis rukazec aisaxa.<br />
II _ gaviTvaliswineT wina klasebSi miwodebuli masala: VII klasSi _ xelovnebis raoba,<br />
<strong>da</strong>r gebi, Janrebi, mxatvrulgamomsaxvelobiTi saSualebebi, zoga<strong>da</strong>d epoqaluri niSnebi; VIII<br />
klasSi _ qronologiur WrilSi ganxiluli epoqebi <strong>da</strong> stilebi, maTi ZiriTadi <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
niSnebi. ga<strong>da</strong>vwyviteT IX klasSi imgvarad migvewodebina masala, rom moswavles naTlad warmoedgina<br />
<strong>xelovneba</strong>, rogorc garkveuli istoriuli Tu sazogadoebrivi procesebis xilvadi<br />
_ esTetikuremociuri asaxvis saSualeba <strong>da</strong> <strong>da</strong>enaxa mizezSedegobrivi kavSiri, Tu ratom<br />
gansxvavdeba, an hgavs erTmaneTs sxva<strong>da</strong>sxva qveynis <strong>xelovneba</strong> ama Tu im epoqaSi.<br />
III _ saxelmZRvanelos Tematika agreTve gansazRvra praqtikulma <strong>da</strong>kvirvebam imaze, Tu<br />
rogori masala iwvevs yvelaze metad IX klasis moswavleebis interess xelovnebis mimarT.<br />
IX klasis saxelmZRvaneloSi xelovnebis istoria miwodebulia epoqebis mixedviT, magram<br />
sruliad gansxvavebuli kuTxiT: mocemuli Temebi gaSlilia ara marto epoqalur, aramed<br />
geografiul WrilSic, anu: erTsa <strong>da</strong> imave epoqaSi rogori SemoqmedebiTi procesebi midio<strong>da</strong>,<br />
romeli xelovnebis nimuSebi iqmnebo<strong>da</strong>, romeli Semoqmedebi moRvaweobdnen evropaSi, mahmadianur<br />
samyaroSi, iaponiaSi, CineTSi <strong>da</strong>, ra Tqma un<strong>da</strong>, saqarTveloSi, mag. rodesac,<br />
XVI sSi, italiaSi, milanSi leonardo <strong>da</strong> vinCi Tavis saxelganTqmul freskas `saidumlo<br />
serobas~ xatav<strong>da</strong>, iranSi mxatvari sulTan muhamedi saocar miniaturebs qmni<strong>da</strong>, xolo saqar<br />
TveloSi gelaTis taZari sulierebiT aRsavse freskebiT ixatebo<strong>da</strong>. gar<strong>da</strong> amisa imisTvis,<br />
rom moswavlisTvis ar iyos abstrahirebuli raime Tema <strong>da</strong> amave dros, meti interesi<br />
gauCndes xelovnebisadmi, saxelmZTvaneloSi mocemulia citatebi Semoqmedebis Canawerebi<strong>da</strong>n<br />
(romlebic kargad gamoxatavs maT Sinagan ganwyobas), konkretuli xelovnebis nimuSebis<br />
Seqmnis istoriebi, mag. sad iyo van gogi <strong>da</strong> ras wer<strong>da</strong> igi Tavisi grZnobebis Sesaxeb maSin,<br />
rodesac man Tavisi Sedevri `varskvlavebiani Rame~ <strong>da</strong>xata a.S..<br />
yovelive amis gaTvaliswinebiT saxelmZRvanelos Sinaarsobrivi Temebi <strong>da</strong>lagebulia<br />
Semdegi sistemiT: I Tavis mizania, moswavle gaerkves Sua saukuneebis qarTul qristianul<br />
<strong>xelovneba</strong>Si <strong>da</strong> misi ganviTarebis tendenciebSi, agreTve mocemulia istoriuli mezobeli<br />
qveynebis xelovnebis <strong>da</strong>xasiaTebac. Semdgom TavebSi ki, imisaTvis, rom moswavlisaTvis ufro<br />
warmosadgeni, ufro gasagebi <strong>da</strong> aRsaqmeli gaxdes garkveuli epoqa <strong>da</strong> SeZlos saqarTvelos<br />
xelovnebis gaazreba msoflio kulturasTan mimarTebaSi, saxelmZRvanelo Sedgenilia Semdegi<br />
struqturiT:<br />
1. _ konkretuli mxatvruli nawarmoebi <strong>da</strong> masSi asaxuli epoqa <strong>da</strong> stili.<br />
2. _ Semoqmedi <strong>da</strong> istoriuli dro.<br />
3. _ saqarTvelo <strong>da</strong> msoflio kultura garkveul epoqaSi.<br />
saxelmZRvanelos struqtura:<br />
saxelmZRvanelo Sedegeba Semdegi Tavebisagan: I _ Sua saukuneebis qarTuli <strong>xelovneba</strong>, II _ XV<br />
_ XVI ssebis <strong>xelovneba</strong>, III _ XVIIXVIII ssebis <strong>xelovneba</strong>, IV _ XVIII _ XIX ssebis <strong>xelovneba</strong>,V _ XIX<br />
_ XX ssebis <strong>xelovneba</strong>, VI_ XX_XXI ssebis <strong>xelovneba</strong>. moswavleebSi interesis gasaRviveblad<br />
<strong>da</strong> teqstis ufro martivad aRsaqmelad gakveTilebis teqstebi <strong>da</strong>yofilia patara nawilebad,<br />
romlebsac aqvs cisferi SriftiT gamoyofili lokaluri saTaurebi. sakuTari mosazrebis,<br />
msjelobis analizis unarebis gansaviTareblad mocemulia rubrikebi: `<strong>da</strong>akvirdi <strong>da</strong> upasuxe~<br />
<strong>da</strong> `gaxdi mkvlevari~, am rubrikebs wiTeli feris saTaurebi aqvs. Semoqmedebis gamonaTqvamebi<br />
mocemulia Rvinisferi SriftiT. saxelmZRvanelos boloSi mocemulia ucxo sityvebis,<br />
terminebis leqsikoni.<br />
5
saxelmZRvaneloSi gamoyenebuli meTodi:<br />
saxelmZRvaneloSi gamoyenebulia interaqtiuli meTodi. rogorc calkeul TavebSi mocemuli<br />
Tematika, aseve gakveTilebis struqturac am meTodis samive fazis (gamowveva,<br />
wvdoma <strong>da</strong> refleqsia) ganxorcielebis saSualebas iZleva. mag., gamowvevisTvis, anu moswavlis<br />
<strong>da</strong>interesebisTvis mocemulia konkretuli namuSevris Sinaarsi <strong>da</strong> Seqmnis istoria, romelime<br />
Semoqmedis citata, wvdomisTvis _ garkveuli informacia ama Tu im epoqis <strong>da</strong> Semoqmedebze,<br />
xolo refleqsiisTvis mocemulia <strong>da</strong>valebebi, romelTa meSveobiTac moswavle akeTebs<br />
mxatvrul analizs, moiZiebs garkveul informacias, wyaroebisa <strong>da</strong> faqtebis SejerebiT gamoaqvs<br />
<strong>da</strong>skvnebi, axorcielebs proeqtebs <strong>da</strong> a.S.<br />
unar-Cvevebi:<br />
saxelmZRvaneloSi mocemuli <strong>da</strong>valebebi xels uwyobs moswavleebSi sxva<strong>da</strong>sxva xasiaTis unar<br />
Cvevebis gamomuSavebas. aseTebia: konkretuli nawarmoebis analizi<strong>da</strong>n zogadi <strong>da</strong>skvnebis<br />
gamotanis unari, mxatvruli analizis unari, kvlevaZiebis unari, sqemebis Sedgenisa <strong>da</strong><br />
cxrilebis Sevsebis <strong>da</strong> miRebuli monacemebis gaanalizebis unari. agreTve un<strong>da</strong> aRiniSnos,<br />
rom Teoriuli xasiaTis <strong>da</strong>valebebs enacvleba praqtikuli <strong>da</strong>valebebi, romlebic xels<br />
uwyobs xatvis, Zerwvis, aplikaciis <strong>da</strong> maketis Seqmnis unarebis ganviTarebas, gansakuTrebiT<br />
ki proeqtebis ganxorcielebisaTvis saWiro jgufuri muSaobis unarebis gamomuSavebas.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
aqtiurad gamoiyeneT Sefasebis iseTi komponenti, rogoricaa saSinao <strong>da</strong>valeba, rac saSualebs<br />
mogcemT, miaRwioT maqsimalur Sedegebs. saSinao <strong>da</strong>valebis micema SeiZleba Semdegnairad:<br />
auxsnaT <strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyoT moswavleebTan erTad praqtikuli <strong>da</strong>valebis keTeba, xolo namuSevrebis<br />
<strong>da</strong>sruleba <strong>da</strong>avaloT saxlSi. moswavleebs skolaSi moaqvT ukve <strong>da</strong>srulebuli namuSevrebi,<br />
romlebsac erTad ganixilavT, awyobT gamofenas <strong>da</strong> a.S. imisaTvis, rom sagakveTilo procesSi<br />
mravalferovneba SeitanoT SegiZliaT, garkveuli periodis Semdeg, gakveTilze gaakeToT<br />
praqtikuli samuSao, xolo Teoriuli masala misceT saSinao <strong>da</strong>valebad <strong>da</strong> a.S.<br />
vimedovnebT, rom <strong>maswavleblis</strong> wignSi mocemuli scenarebi <strong>da</strong> SemoqmedTa biografiebi,<br />
TqvenTvis erTgvari impulsi iqneba gakveTilebis efeqturad Casatareblad.<br />
6
<strong>saxviTi</strong> <strong>da</strong> <strong>gamoyenebiTi</strong> <strong>xelovneba</strong><br />
stan<strong>da</strong>rti<br />
wlis bolos misaRwevi Sedegebi <strong>da</strong> maTi indikatorebi<br />
SemoqmedebiTobisa <strong>da</strong><br />
praqtikuli unar-Cvevebis<br />
ganviTareba<br />
s.g.IX.1. moswavles SeuZlia<br />
mizanmimarTulad airCios <strong>da</strong><br />
SemoqmedebiTad gamoiyenos<br />
xelovnebis elementebi, principebi,<br />
sxva<strong>da</strong>sxva masala,<br />
teqnika <strong>da</strong> procedura namuSevris<br />
Seqmnisas.<br />
s.g.IX.2. moswavle acnobierebs<br />
samyaros rogorc mravalferovani<br />
grZnobebisa <strong>da</strong><br />
ideebis wyaros <strong>da</strong> SeuZlia<br />
SemoqmedebiTad asaxos namuSevarSi.<br />
s.g.IX.3. moswavles SeuZlia<br />
<strong>da</strong>gegmos <strong>da</strong> Seasrulos sxva<strong>da</strong>sxva<br />
saxis samuSao.<br />
komunikacia <strong>da</strong><br />
interpretacia<br />
s.g.IX.4. moswavles SeuZlia<br />
gamoiyenos <strong>saxviTi</strong> xelovnebis<br />
elementebisa<br />
<strong>da</strong> principebis codna<br />
xelovnebis konkretuli<br />
nimuSis analizis dros.<br />
wlis bolos misaRwevi Sedegebi <strong>da</strong> maTi indikatorebi<br />
mimarTuleba: SemoqmedebiTobisa <strong>da</strong> praqtikuli unar-Cvevebis ganviTareba<br />
xelovnebis aRqma<br />
konteqstSi<br />
s.g.IX.5. moswavles SeuZlia<br />
amoicnos <strong>da</strong> Sea<strong>da</strong>ros<br />
erTmaneTs sxva<strong>da</strong>sxva<br />
epoqisa <strong>da</strong> stilis namuSevrebi.<br />
s.g.IX.6. moswavle ikvlevs<br />
<strong>da</strong> ganmartavs konteqstis<br />
gavlenas konkretul<br />
nawarmoebsa <strong>da</strong><br />
xelovanis Semoqmedebaze.<br />
s.g.IX.7. moswavle ikvlevs<br />
saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva<br />
kuTxis xelovnebis nimuSebs<br />
<strong>da</strong> SeuZlia imsjelos<br />
maT Sesaxeb.<br />
s.g.IX.8. moswavle ikvlevs<br />
xelovnebis rols sazogadoebis<br />
cxovrebaSi.<br />
s.g.IX.1. moswavles SeuZlia mizanmimarTulad airCios <strong>da</strong> SemoqmedebiTad gamoiyenos xelovnebis<br />
elementebi, principebi, sxva<strong>da</strong>sxva masala, teqnika <strong>da</strong> procedura namuSevris Seqmnisas.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• koloritis saSualebiT gadmoscems ganwyobilebas;<br />
• iyenebs kontrastul ferebs feris JReradobis gasaZliereblad <strong>da</strong> emociebis gadmosacemad;<br />
• iyenebs monasmebs, kontrastebs, aqcentebs, detalebs, faqturas, Sereul masalas namuSevarSi<br />
ganwyobilebis <strong>da</strong> ideebis gadmosacemad;<br />
• ferweruli namuSevris Seqmnisas iyenebs tradiciul <strong>da</strong> aratradiciul iaraRebs <strong>da</strong> teqnikas;<br />
• atarebs eqsperiments SerCeul sferoSi (mxatvroba, dizaini, fotografia <strong>da</strong> a. S.)<br />
moZiebuli informaciis safuZvelze (teqnologia, Teoriebi, gamomsaxvelobiTi xerxebi,<br />
masala).<br />
s.g.IX.2. moswavle acnobierebs samyaros rogorc mravalferovani grZnobebisa <strong>da</strong> ideebis wyaros<br />
<strong>da</strong> SeuZlia SemoqmedebiTad asaxos namuSevarSi.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• iyenebs sxva<strong>da</strong>sxva kulturis <strong>da</strong> periodis SemoqmedTa nawarmoebebs sakuTari Canafiqris<br />
gasaxorcieleblad;<br />
• irCevs Temas sakuTari emociebisa <strong>da</strong> STabeWdilebebis safuZvelze <strong>da</strong> asaxavs namuSevarSi;<br />
• SemoqmedebiTad asaxavs garemoze <strong>da</strong>kvirvebis Sedegad aRZrul STabeWdilebebs, ideebsa<br />
<strong>da</strong> grZnobebs.<br />
7
s.g.IX.3. moswavles SeuZlia <strong>da</strong>gegmos <strong>da</strong> Seasrulos sxva<strong>da</strong>sxva saxis samuSao.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• gegmavs samuSaos Sesrulebis optimalur dros, SemsrulebelTa raodenobas <strong>da</strong>, amocanis<br />
specifiki<strong>da</strong>n gamomdinare, gansazRvravs samuSaos Tanmimdevrobas/ funqciebs/movaleobebs;<br />
• gegmavs, ra materialuri resursebi <strong>da</strong>sWirdeba Sesasrulebel samuSaos <strong>da</strong> rogor moi<br />
Ziebs am resursebs;<br />
• qmnis nakeTobebis (samosi, transporti, inventari <strong>da</strong> sxv.) <strong>da</strong> garemos (interieri, eqsterieri,<br />
ezo, parki <strong>da</strong> sxv.) dizainis eskizebs konkretul stilSi (mag. eTno, klasika,<br />
retro, moderni, minimalizmi, Tavisufali <strong>da</strong> sxv.);<br />
• SeakeTebs <strong>da</strong>zianebul saskolo inventars;<br />
• kompiuteruli teqnikis gamoyenebiT qmnis mosawvevi <strong>da</strong> misaloci baraTebis eskizebs,<br />
aseve zeimebis <strong>da</strong> Teatraluri warmodgenebis afiSebs;<br />
• zeimebisa <strong>da</strong> Teatraluri warmodgenebisaTvis xatavs <strong>da</strong> asrulebs masalaSi dekoraciebisa<br />
<strong>da</strong> kostumebis eskizebs;<br />
• konstruqtoris sqemebis <strong>da</strong> detalebis gamoyenebiT agebs martiv eleqtrosaTamaSos.<br />
mimarTuleba: komunikacia <strong>da</strong> interpretacia<br />
s.g.IX.4. moswavles SeuZlia gamoiyenos <strong>saxviTi</strong> xelovnebis elementebisa <strong>da</strong> principebis codna<br />
xelovnebis konkretuli nimuSis analizis dros.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• winaswar SerCeuli kriteriumebis mixedviT afasebs namuSevars;<br />
• msjelobs imis Sesaxeb, Tu ra efeqts aRwevs mxatvari feris saSualebiT (mag. iwvevs<br />
garkveul emocias, qmnis ganwyobilebas, gamokveTs mTavars, aZlierebs JReradobas);<br />
• msjelobs, ra efeqts aRwevs mxatvari SuqCrdilis gamoyenebiT;<br />
• gamoTqvams mosazrebas xelovnebis nimuSis mxatvruli Rirebulebis Sesaxeb <strong>da</strong> cdilobs<br />
<strong>da</strong>asabuTos sakuTari azri.<br />
mimarTuleba: xelovnebis nawarmoebis aRqma konteqstSi<br />
s.g.IX.5. moswavles SeuZlia amoicnos <strong>da</strong> Sea<strong>da</strong>ros erTmaneTs sxva<strong>da</strong>sxva epoqisa <strong>da</strong> stilis namuSevrebi.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• a<strong>da</strong>rebs erTmaneTs sxva<strong>da</strong>sxva istoriuli periodis <strong>xelovneba</strong>s ramdenime maxasiaTeblis<br />
mixedviT (stili, Tema, Janri);<br />
• axasiaTebs XX saukunis xelovnebis ramdenime mimdinareobis cnobil nimuSs;<br />
• amoicnobs qarTuli xuroTmoZRvrebis cnobil nimuSebs <strong>da</strong> a<strong>da</strong>rebs imave periodis sxva<br />
qveynis arqiteqturul Zeglebs;<br />
• konkretuli nimuSebis magaliTze msjelobs msgavsebagansxvavebaze, romelic arsebobs<br />
sxva<strong>da</strong>sxva periodis <strong>xelovneba</strong>Si (Zveli, axali <strong>da</strong> Tanamedrove);<br />
• amoicnobs konkretuli mxatvris namuSevars <strong>da</strong> msjelobs misi Semoqmedebis stilsa <strong>da</strong><br />
maneraze.<br />
s.g.IX.6. moswavle ikvlevs <strong>da</strong> ganmartavs konteqstis gavlenas konkretul nawarmoebsa <strong>da</strong> xelovanis<br />
Semoqmedebaze.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• sxva<strong>da</strong>sxva vizualuri elementebis mixedviT amoicnobs epoqas, romelic asaxulia namuSevarSi<br />
(tansacmeli, nivTebi, transporti <strong>da</strong> sxv.);<br />
• agrovebs informacias im istoriul periodsa <strong>da</strong> movlenebze, romlebmac gavlena iqonia<br />
konkretuli xelovanis Semoqmedebaze <strong>da</strong> acnobs Tanaklaselebs moxsenebis <strong>da</strong> TvalsaCino<br />
masalis saxiT;<br />
• msjelobs, Tu ra gavlena iqonia ama Tu im istoriulma movlenam romelime konkretul<br />
namuSevarze;<br />
• msjelobs, Tu rogor aisaxeba epoqis ideuri <strong>da</strong> stilisturi niSnebi xelovanis Semoqmedebaze.<br />
8
s.g.IX.7. moswavle ikvlevs saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva kuTxis xelovnebis nimuSebs <strong>da</strong> SeuZlia imsjelos<br />
maT Sesaxeb.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• asaxelebs xelovnebis <strong>da</strong>rgebs, romlebic niSandoblivia qarTuli xalxuri SemoqmedebisaTvis<br />
(xeze kveTa, Weduroba, qargva, qsova, Teqa.);<br />
• msjelobs, ra xerxebiT aris SenarCunebuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>culi qarTul <strong>xelovneba</strong>Si xalxuri<br />
Semoqmedebis tradiciebi;<br />
• a<strong>da</strong>rebs qarTuli xalxuri Semoqmedebis romelime <strong>da</strong>rgis nimuSs sxva qveynis imave <strong>da</strong>rgis<br />
nimuSTan;<br />
• ikvlevs, ra msgavseba <strong>da</strong> gansxvavebaa saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva kuTxis xelovnebis nimuSebs<br />
Soris (arqiteqtura, kedlis mxatvroba <strong>da</strong> sxv.).<br />
s.g.IX.8. moswavle ikvlevs xelovnebis rols sazogadoebis cxovrebaSi.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• msjelobs misTvis nacnob xelovnebis moRvaweebze <strong>da</strong> maT wvlilze sazogadoebis cxovrebaSi;<br />
• agrovebs informacias kulturis romelime warmomadgenlis moRvaweobaze <strong>da</strong> moZiebul<br />
masalaze <strong>da</strong>yrdnobiT adgens saxlmuzeumis proeqts;<br />
• ikvlevs SemoqmedTa warmatebis/warumateblobis mizezebs;<br />
• ikvlevs, Tu ra gavlena iqonia Tanamedrove sakomunikacio <strong>da</strong> teqnologiurma saSualebebma<br />
xelovnebis rolze sazogadoebis cxovrebaSi.<br />
programis Sinaarsi<br />
<strong>saxviTi</strong> xelovnebis ZiriTadi elementebi <strong>da</strong> principebi:<br />
xazi, feri, SuqCrdili, faqtura, forma, moculoba; mTlianoba, proporciebi; sivrce;<br />
xedvis wertili; simetria, ritmi, wonasworoba, kontrasti (ganwyobilebis, asociaciebis,<br />
emociebis gadmocema sxva<strong>da</strong>sxvagvari efeqtebis saSualebiT).<br />
rekomendebuli vizualuri masala:<br />
ieronimus bosxi, anri ruso, mixail vrubeli, odilon redoni, mark Sagali, edvard munki,<br />
jeims ensori, salvador <strong>da</strong>li, rene magriti, jorjo de kiriko, maqs ernsti, hans arpi (warmo<strong>saxviTi</strong><br />
samyaro); raul diufi (mag., `afiSebi truvilSi~, `regata henliSi~, `orkestri~,<br />
`doRi eskotSi~, `kazino nicaSi~) lado gudiaSvili (stilizebuli namuSevari).<br />
qarTuli Teatris mxatvroba _ irakli gamrekeli, petre ocxeli, lado gudiaSvili, elene<br />
axvlediani, kirile z<strong>da</strong>neviCi, soliko virsalaZe <strong>da</strong> sxv.<br />
Jan tingli, niki de sent fali, Tamar kvesitaZe (Tojinebi, meqanikuri skulpturebi), entoni<br />
gormli <strong>da</strong> sxv.<br />
masala <strong>da</strong> iaraRi:<br />
tuSi, fanqari, pasteli, guaSi, akvareli, tempera, naxSiri, feradi qaRaldi, muyao, Tixa,<br />
qsovili, Zafi, Toki, mavTuli, liTonis, plastmasis kolofebi, bunebrivi <strong>da</strong> xelovnuri<br />
masala; eqsperimenti sxva<strong>da</strong>sxva masaliT; sadurglo, sameTuneo, saqsovi, samkervalo iaraRi.<br />
teqnika <strong>da</strong> procedura:<br />
ferweris, grafikis sxva<strong>da</strong>sxva teqnika, anabeWdi, Zerwva, kolaJi, far<strong>da</strong>gi, Teqa, gobeleni,<br />
naqargoba, kompiuteruli teqnologiebi;<br />
eqsperimenti SerCeul sferoSi (mxatvroba, dizaini, fotografia).<br />
ideebis gamoxatva:<br />
ideebis wyaroebi: cnobili mxatvrebis namuSevrebi, mxatvruli literatura, STabeWdilebebi,<br />
asociaciebi, fantazia.<br />
9
savaraudo Temebi:<br />
`qarTuli ornamentis motivebi~, `istoriuli <strong>da</strong> legen<strong>da</strong>ruli gmirebi~, `samSoblo~, `gmiroba~,<br />
`jgufuri portreti~, Tavisufali Temebi, Temebi sxva<strong>da</strong>sxva saganSi ganvlili masali<strong>da</strong>n.<br />
SromiTi saqmianoba:<br />
inventaris SekeTeba, saklaso oTaxis garemontebamowyoba, dekoratiuli <strong>da</strong> <strong>gamoyenebiTi</strong><br />
sagnebi, maketebi Teatraluri speqtaklebisTvis, rekviziti (kostiumisa <strong>da</strong> dekoraciis<br />
detalebi); interieris, tanisamosis, avejis, sxva<strong>da</strong>sxva sagnis eskizebi, misaloci <strong>da</strong> mosawvevi<br />
baraTebi, zeimebis <strong>da</strong> Teatraluri warmodgenebis afiSa; martivi eleqtrosaTamaSo.<br />
komunikacia:<br />
namuSevris wardgena, Sefasebis kriteriumebis SerCeva, analizi;<br />
saubari namuSevri<strong>da</strong>n miRebul STabeWdilebasa <strong>da</strong> informaciaze.<br />
xelovnebis aRqma konteqstSi:<br />
sxva<strong>da</strong>sxva kulturis/istoriuli periodis xelovnebis nimuSebis Se<strong>da</strong>reba (stili, Tema,<br />
Janri <strong>da</strong> sxv.) mixedviT; mxatvris individualuri manera; istoriuli periodis, movlenebis<br />
gavlena xelovnebis nimuSze; saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva kuTxis <strong>xelovneba</strong>, xalxuri Semoqmedeba;<br />
xelovnebis moRvaweebis, kulturasTan <strong>da</strong>kavSirebuli <strong>da</strong>wesebulebebis rolis<br />
kvleva sazogadoebriv cxovrebaSi.<br />
Suasaukuneebis qarTuli oqromWedloba (mag., anCis xati, xaxulis karedi xati, laklakisZe<br />
Ta RvTismSoblis xati), guji amaSukelis saoqromWedlo nakeTobebi;<br />
arqiteqturuli dekori (bolnisis sioni, mcxeTis jvari, samTavisi, nikorwmin<strong>da</strong> <strong>da</strong> sxva);<br />
<strong>gamoyenebiTi</strong> <strong>xelovneba</strong>: artdekosa <strong>da</strong> artnuvos stilis nakeTobebi; qsovilebi, gobelenebi<br />
(mag., raul diufi); m. s. kuznecovis WurWeli; faberJes saiuveliro nakeTobebi; rene<br />
lalikis minis nakeTobebi.<br />
10
miznebisa <strong>da</strong> Sinaarsis ruka<br />
Tema gakveTili<br />
SemoqmedebiToba <strong>da</strong><br />
praqtikul unar-Cveva<br />
komunikacia<br />
interpretacia<br />
xelovnebis<br />
aRqma konteqstSi<br />
1 2 3 4<br />
§1. varZiis<br />
freska qarTuli<br />
monumenturi<br />
ferwera. 45 wT.<br />
I Tavi _ Sua saukuneebis qarTuli <strong>xelovneba</strong><br />
• moswavle gaecnos varZiis freskebs;<br />
• moswavlem SeZlos freskebze wmin<strong>da</strong>nTa <strong>da</strong> saero pirTa gamosaxulebebSi<br />
garkveuli kanonikis <strong>da</strong>naxva <strong>da</strong> amocnoba.<br />
• moswavlem gaiazros istoriuli periodisa <strong>da</strong> movlenebis gavlena xelovnebis<br />
nimuSebze.<br />
• naxatze <strong>da</strong>kvirvebiT moswavlem SeZlos msgavsi gamosaxulebebis <strong>da</strong>xatva.<br />
sg.IX 1 sg.IX 4 sg.IX 5, sg.IX 6, sg.IX 7<br />
§2. qarTuli<br />
• moswavle gaecnos sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi Seqmnil qarTul taZrebs;<br />
xuroTmoZRvreba • _ SeZlos qarTuli taZrebis gegmis wakiTxva;<br />
qarTuli<br />
• SeZlos im cvlilebebis <strong>da</strong>naxva, rasac qarTuli arqiteqtura ganicdi<strong>da</strong> droTa<br />
xuroTmoZRvreba. ganmavlobaSi;<br />
45 wT.<br />
• SeZlos sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi Seqmnili taZrebis arqiteqturuli tipebis erTmane<br />
Tisgan gansxvaveba.<br />
• moswavlem SeZlos peizaJis <strong>da</strong>xatva qarTuli taZriT;<br />
• moswavles ganuviTardes fantaziis unari<br />
sg.IX 1, sg.IX 2 sg.IX 4 sg.IX 5, sg.IX 6<br />
§3. qarTuli<br />
• moswavle gaecnos im qarTul taZrebs, romlebTanac garkveuli qristianuli<br />
siwmindeebi<br />
sasuliero istoriebia <strong>da</strong>kavSirebuli <strong>da</strong> gaiazros maTi, rogorc eris sulieri<br />
(eqspedicia)<br />
saganZuris mniSvneloba;<br />
qristianuli • SeZlos eqspediciis mowyoba <strong>da</strong> taZris arqiteqturis mxatvruli analizi.<br />
siwmindeebi. 45 wT.<br />
sg.IX 5, sg.IX 8<br />
§4. qarTuli<br />
• moswavle gaecnos sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi Seqmnil qarTuli reliefebis, kedlis<br />
monumenturi <strong>da</strong> mxatvrobisa <strong>da</strong> Weduri xelovnebis nimuSebs;<br />
Weduri <strong>xelovneba</strong> • moswavlem SeZlos sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi Seqmnili qarTuli reliefebis, freskebisa <strong>da</strong><br />
qarTuli<br />
Weduri xelovnebis nimuSebis erTmaneTisgan gansxvaveba.<br />
monumenturi <strong>da</strong> • moswavlem SeZlos qarTuli CuqurTmis <strong>da</strong>xatva; moswavlem SeZlos naxatSi<br />
Weduri <strong>xelovneba</strong>. moculobis gadmocema SuqCrdilis meSveobiT.<br />
45 wT.<br />
sg.IX 1 sg.IX 2 sg.IX 4 sg.IX 5, sg.IX 6<br />
§5. Tamaris epoqis • moswavle gaecnos me12 s.is rusul, somxur <strong>da</strong> mahmadianuri qveynebis (dRe<br />
msoflio <strong>xelovneba</strong> vandel azerbaijanul) <strong>xelovneba</strong>s.<br />
XII s.is saqarTvelos • moswavlem SeZlos me12 s.is saqarTvelos mezobeli qveynebis xelovnebisaTvis<br />
istoriuli mezobeli <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebis gageba.<br />
qveynebis <strong>xelovneba</strong>. • moswavlem gaiazros, rogor kulturul garemocvaSi iyo me12 s.Si saqarTvelo.<br />
45 wT.<br />
• moswavlem gaiazros is gavlenebi, romlebic arsebob<strong>da</strong> me12 s.is saqar<br />
Tvelosa <strong>da</strong> misi mezobeli qveynebis kulturebs Soris.<br />
• moswavlem SeZlos sparsuli miniaturisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli xerxebiT<br />
dekoratiuli namuSevrebis Seqmna.<br />
sg.IX 1, sg.IX 2 sg.IX 4 sg.IX 5, sg.IX 6<br />
§ 6. Semajamebeli • moswavlem SeZlos IXXII ss.ebSi Seqmnili xelovnebis nimuSebis amocnoba <strong>da</strong><br />
gakveTili<br />
<strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
qristianuli • moswavlem amoicnos xelovnebis nimuSis Seqmnis dro.<br />
qarTuli <strong>xelovneba</strong>. • moswavles ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
45 wT.<br />
• miRebuli codnis gamoyenebiT SeZlos xelovnebis nimuSis Sesaxeb <strong>da</strong>skvnis<br />
gakeTeba <strong>da</strong> epoqis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
sg.IX 4 sg.IX 5, sg.IX 6<br />
proeqti #1 _ • moswavlem naxos qarTuli filmi `didostatis marjvena~;<br />
didostatis marjvena • _ moswavlem moiZios informacia filmSi monawile msaxiobebis Sesaxeb;<br />
didostatis<br />
• moswavlem SeZlos filmis ganxilva, imsjelos imis Sesaxeb, Tu rogoraa asaxuli<br />
marjvena _ filmis masSi me12 s.is saqarTvelosTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli kulturuli garemo.<br />
ganxilva.<br />
• moswavles ganuviTardes diskusiis warmarTvis unari.<br />
sg.IX 3 sg.IX 6, sg.IX 8<br />
11
§7. didi leonardo<br />
leonardo <strong>da</strong> vinCis<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§8. rafael santi<br />
rafael santis<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§9. antikuri Temebis<br />
Zieba italiuri<br />
aRorZinebis epoqis<br />
qan<strong>da</strong>keba, a<strong>da</strong>mianis<br />
proporciebi. 45 wT.<br />
§10. sulis portreti<br />
jorjones<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§11. venecieli<br />
mxatvari ticianis<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§12. adriatikis<br />
dedofali<br />
aRorZinebis epoqis<br />
arqiteqtura. 45 wT.<br />
§13.<br />
Crdiloevropuli<br />
aRorZineba<br />
Crdiloevropuli<br />
aRorZinebis<br />
<strong>xelovneba</strong>. 45 wT.<br />
12<br />
Tavi II _ XV-XVI saukuneebi<br />
• moswavle gaecnos leonardos or mniSvnelovan namuSevars, maTi Seqmnis istorias.<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• leonardo <strong>da</strong> vinCis namuSevrebis analizis safuZvelze moswavlem SeZlos<br />
aRorZinebis epoqisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• ganuvTardes kvlevaZiebis unari.<br />
• SeZlos jgufuri samuSaos Sesruleba.<br />
• moswavlem aplikaciis meSveobiT SeZlos simetriulad gawonasworebuli<br />
kompoziciis gakeTeba.<br />
sg.IX 1 sg.IX 4 sg.IX 6, sg.IX 8<br />
• moswavle gaecnos rafaelis Semoqmedebas _ mis or namuSevars, maTi Seqmnis istorias.<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizi.<br />
• rafaelis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos<br />
aRorZinebis epoqisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• ganuvTiardes kvlevaZiebis unari.<br />
sg.IX 4 sg.IX 6, sg.IX 8<br />
• moswavle gaecnos italiuri aRorZinebis epoqis cnobil moqan<strong>da</strong>keTa namuSevrebs.<br />
• moswavlem SeZlos a<strong>da</strong>mianis figuris <strong>da</strong>xatva swori proporciebis <strong>da</strong>cviT.<br />
sg.IX 1 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• moswavle gaecnos jorjones Semoqmedebas, or portrets, cnobili namuSevris<br />
Sinaarssa <strong>da</strong> misi Seqmnis istorias.<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• jorjones namuSevrebis analizis safuZvelze moswavlem SeZlos aRorZinebis<br />
epoqisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
• moswavlem SeZlos a<strong>da</strong>mianis saxis <strong>da</strong>xatva.<br />
sg.IX 1 sg.IX 4 sg.IX 6, sg.IX 8<br />
• moswavle gaecnos ticianis Semoqmedebas, ori namuSevris Sinaarss <strong>da</strong> misi<br />
Seqmnis istorias.<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• ticianis namuSevrebis analizis safuZvelze moswavlem SeZlos aRorZinebis<br />
epoqisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavles ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
• moswavlem SeZlos akvarelis saRebavebiT, feris tonaluri ga<strong>da</strong>svlebiT<br />
naturmortis <strong>da</strong>xatva.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX6, sg.IX8<br />
• moswavle gaecnos aRorZinebis epoqis arqiteqturas.<br />
• moswavlem SeZlos aRorZinebis epoqis arqiteqturisTvis ZiriTadi <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
niSnebze msjeloba.<br />
• moswavlem SeZlos SeZlos qalaqis peizaJis <strong>da</strong>xatva perspeqtivis kanonebis<br />
<strong>da</strong>cviT.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5<br />
• moswavle gaecnos Crdiloevropuli aRorZinebis xelovnebis nimuSebs.<br />
• moswavlem SeZlos Crdiloevropuli xelovnebis nimuSebisTvis <strong>da</strong>maxasi aTebeli<br />
ZiriTadi niSnebis gageba.<br />
• moswavlem SeZlos italiuri <strong>da</strong> Crdiloevropuli xelovnebis nimuSebis<br />
erTmaneTTan Se<strong>da</strong>rebisas msgavsi <strong>da</strong> ganmasxvavebeli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos akvarelis saRebavebiT faqturis gamosaxva.<br />
sg.IX1 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6
§14. islamuri<br />
<strong>xelovneba</strong><br />
XVXVI s.ebis<br />
islamuri <strong>xelovneba</strong>.<br />
45 wT.<br />
§15. XV-XVI ss.-ebis<br />
qarTuli <strong>xelovneba</strong><br />
XVXVI ss.ebis<br />
qarTuli <strong>xelovneba</strong>.<br />
45 wT.<br />
§16. Semajamebeli<br />
gakveTili<br />
aRorZinebis epoqis<br />
<strong>xelovneba</strong>. 45 wT.<br />
proeqti #2 _<br />
Seqspiri <strong>da</strong> qarTuli<br />
Teatri Seqspiri <strong>da</strong><br />
qarTuli Teatri.<br />
§17. SuqCrdilis<br />
jadoqari es<br />
gakveTili SegiZliaT<br />
§7is scenaris<br />
mixedviT CaataroT.<br />
miqelanjelo<br />
<strong>da</strong> karavajos<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§18. didi holandieli<br />
es gakveTili<br />
SegiZliaT §7is<br />
scenaris mixedviT<br />
CaataroT.<br />
rembrandtis<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§19. harmoniis<br />
ZiebaSi es gakveTili<br />
SegiZliaT §11is<br />
scenaris mixedviT<br />
CaataroT. pusenis<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
• moswavle gaecnos XVXVI ss.is islamur arqiteqturasa <strong>da</strong> miniaturas.<br />
• moswavlem SeZlos islamuri xelovnebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli ZiriTadi<br />
niSnebis gageba.<br />
• moswavlem SeZlos evropuli aRorZinebis epoqis suraTebsa <strong>da</strong> islamur<br />
miniaturebs Soris garkveuli gansxvavebis aRmoCena.<br />
• moswavlem SeZlos aRmosavluri stilis samajuris gakeTeba<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• moswavle gaecnos XVXVI ss.ebis qarTul <strong>xelovneba</strong>s.<br />
• moswavlem SeZlos am periodis qarTuli taZrebis amocnoba.<br />
• moswavlem gaiazros is politikuri viTareba, ramac garkveuli gavlena<br />
iqonia qarTul kulturaze.<br />
• moswavlem SeZlos wyaroze <strong>da</strong>yrdnobiT naxatis <strong>da</strong>xatva;<br />
• moswavles ganuviTardes fantaziisa <strong>da</strong> warmosaxvis unari.<br />
• moswavles SeZlos sakuTar namuSevarze saubari.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• xelovnebis nimuSebze <strong>da</strong>kvirvebiT <strong>da</strong> miniSnebiT moswavlem SeZlos nawarmoebis<br />
avtoris amocnoba;<br />
• moswavlem SeZlos XVI s.is qarTuli taZris amocnoba;<br />
• moswavles ganuviTardes TviTSefasebis unari.<br />
sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• moswavle gaecnos qarTuli Teatris moRvaweebs, moiZios informaciebi maTi<br />
Semoqmedebis Sesaxeb; moswavlem moiZios informacia mixeil TumaniSvilis<br />
saxelobis kinomsaxiobTa TeatrSi Seqspiris piesis `zafxulis Ramis sizmris~<br />
<strong>da</strong>dgmis Sesaxeb, ganuviTardes kvlevis unari.<br />
• moswavlem SeZlos speqtaklis <strong>da</strong>dgma;<br />
• moswavles ganuviTardes gunduri muSaobis unari;<br />
• moswavlem SeZlos samuSaos <strong>da</strong>gegmva <strong>da</strong> organizeba.<br />
sg.IX3<br />
Tavi III _ XVII - XVIII saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
sg.IX6, sg.IX8<br />
• moswavle gaecnos miqelanjelo <strong>da</strong> karavajos Semoqmedebas mis or namuSevars;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• karavajos namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos XVII<br />
saukunis xelovnebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos naturmortis <strong>da</strong>xatva.<br />
sg.IX1 sg.IX4 sg.IX6<br />
• moswavle gaecnos rembrandtis Semoqmedebas; mxatvris ori namuSevris<br />
Sinaarss <strong>da</strong> maTi Seqmnis istorias;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• rembrandtis namuSevrebis analizis safuZvelze moswavlem SeZlos XVII s.is<br />
xelovnebis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• portretis <strong>da</strong>xatvisas moswavlem SeZlos asakobrivi niSnebis gadmocema.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX8<br />
• moswavle gaecnos pusenis Semoqmedebas _ ori namuSevris Sinaarss <strong>da</strong> maTi<br />
Seqmnis istorias;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• pusenis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos XVII<br />
s.is xelovnebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos alegoriuli naxatis <strong>da</strong>xatva, _ moswavles ganuviTardes<br />
fantaziisa <strong>da</strong> warmosaxvis unari.<br />
• moswavlem SeZlos sakuTar Canafiqrze saubari.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX6, sg.IX8<br />
13
20. XVII saukunis<br />
didostatebi me<br />
17 s.is evropuli<br />
mxatvroba. 45 wT.<br />
21. XVII saukunis<br />
arqiteqtura<br />
es gakveTili<br />
SegiZliaT CaataroT<br />
§12is scenaris<br />
mixedviT. me17 s.is<br />
arqiteqtura. 45 wT.<br />
22. XVII saukunis<br />
saqarTvelo XVII<br />
ss saqarTvelos<br />
<strong>xelovneba</strong>. 45 wT.<br />
§23. Semajamebeli<br />
gakveTili es<br />
gakveTili SegiZliaT<br />
§6is scenaris<br />
mixedviT CaataroT.<br />
sxva<strong>da</strong>sxva epoqis<br />
<strong>xelovneba</strong>. 45 wT.<br />
proeqti #3 _<br />
kasteli filmis<br />
ganxilva.<br />
§24. XVIII saukunis<br />
franguli mxatvroba<br />
XVIII ss franguli<br />
mxatvroba. 45 wT.<br />
§25. hogartis sasa cilo<br />
inglisi <strong>da</strong> go ias<br />
ucnauri espa neTi<br />
SegiZliaT, es gak ve<br />
Tili §22is sce naris<br />
mixedviT Ca ataroT.<br />
me18 s.is ev ro puli<br />
mxatvroba. 45 wT.<br />
14<br />
• moswavle gaecnos me17 s.is cnobil mxatvrebis: rubensis, piter de hohis, velaskesisa<br />
<strong>da</strong> JorJ de laturis Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• rubensis, velaskesis, hoxisa <strong>da</strong> JorJ de laturis namuSevrebis mxatvruli analizis<br />
safuZvelze moswavlem SeZlos me17 s.is xelovnebis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli<br />
niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos mxatvruli fotoebis ga<strong>da</strong>Reba yofiT Temebze.<br />
• moswavlem SeZlos jgufuri samuSaos Sesruleba.<br />
sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• moswavle gaecnos me17 s.is sxva<strong>da</strong>sxva qveynebis cnobil nagebobebs;<br />
• moswavlem SeZlos me17 s.is sxva<strong>da</strong>sxva qveynebis arqiteqturisaTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos plastilinis an Tixisgan Sadrevnis modelis gakeTeba.<br />
• moswavlem SeZlos gamofenis mowyoba, jgufuri samuSaos Sesruleba.<br />
sg.IX2, sg.IX3 sg.IX4 sg.IX5<br />
• saqarTveloSi moRvawe italieli misioneris, kastelis Canaxatebis mixedviT<br />
moswavle gaecnos me17 sis qarTul yofas <strong>da</strong> xelovnebis nimuSebs.<br />
• xelovnebis nimuSebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos me17<br />
s.is qarTuli xelovnebisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebis amocnoba.<br />
• samosis mixedviT moswavlem SeZlos islamuri <strong>da</strong> evropuli kulturebis gavlenis<br />
amocnoba, moswavlem SeZlos aRmosavluri <strong>da</strong> evropuli stilis kostiumis eskizis<br />
<strong>da</strong>xatva.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX5 sg.IX6, sg.IX7<br />
• moswavlem SeZlos ganvlili gakveTilebi<strong>da</strong>n sxva<strong>da</strong>sxva epoqis xelovnebis<br />
nimuSebis fragmentebis mixedviT namuSevris saxelwodebis, epoqis, stilisa<br />
<strong>da</strong> avtoris amocnoba.<br />
• moswavles ganuviTardes TviTSefasebis unari.<br />
sg.IX4 sg.IX5<br />
• moswavlem ganixilos mixeil Wiaurelis filmi `giorgi saakaZe~, Sea<strong>da</strong>ros<br />
masSi Seqmnili me18 s.is saqarTvelos istoriuli pirebis saxeebi <strong>da</strong><br />
kulturuli garemo, kastelis albomSi asaxul me18 s.is saqarTvelos;<br />
• moswavles ganuviTardes sakuTari mosazrebis argumentirebis unari.<br />
sg.IX3 sg.IX6, sg.IX8<br />
Tavi IV _ XVIII -XIX saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
• moswavle gaecnos rokokos stilis mxatvris vatosa <strong>da</strong> neoklasicist Jak<br />
lui <strong>da</strong>vidis Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos vatosa <strong>da</strong> <strong>da</strong>vidis namuSevrebis mxatvruli analiziT<br />
rokokosa <strong>da</strong> neoklasicisturi stilisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli<br />
niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos jgufSi muSaoba.<br />
sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6, sg.IX8<br />
• moswavle gaecnos goiasa <strong>da</strong> hogartis Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos maTi namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• moswavlem SeZlos jgufuri samuSaos gakeTeba.<br />
sg.IX2, sg.IX3 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6, sg.IX8
§26. XVIII saukunis<br />
arqiteqtura<br />
SegiZliaT, es<br />
gakveTili §12is<br />
scenaris mixedviT<br />
CaataroT. XVIII ss<br />
arqiteqtura. 45 wT.<br />
§27. XVIII saukunis<br />
saqarTvelo<br />
SegiZliaT, es<br />
gakveTili §15is<br />
scenaris mixedviT<br />
CaataroT. XVIII ss<br />
saqarTvelo. 45 wT.<br />
§28. Semajamebeli<br />
gakveTili XVI,<br />
XVII, XVIII sebis<br />
<strong>xelovneba</strong>. 45 wT.<br />
§29. axali epoqis<br />
SegrZneba me19 s.is<br />
ingliseli mxatvris<br />
uiliam terneris<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§30. didi iaponeli<br />
SegiZliaT, es<br />
gakveTili §11is<br />
scenaris mixedviT<br />
CaataroT.<br />
hiroSiges<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§31. optikuri<br />
TamaSebi<br />
impresionistuli<br />
<strong>da</strong> postimpresionistuli<br />
mxatvroba,<br />
xatva. 45 wT.<br />
§32. renuari <strong>da</strong> van<br />
gogi SegiZliaT, es<br />
gakveTili §22is<br />
scenaris mixedviT<br />
CaataroT. renuarisa<br />
<strong>da</strong> van gogis<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
§33. erTi weli<br />
rodenTan ogiust<br />
rodenisa <strong>da</strong><br />
iakob nikolaZis<br />
Semoqmedeba. 45 wT.<br />
• moswavlem SeZlos barokos, rokokos, neoklasicisturi <strong>da</strong> Cinuri stilis<br />
arqiteqturisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba;<br />
• moswavlem SeZlos evropul <strong>da</strong> Cinur arqiteqturas Soris ZiriTadi gansxvave<br />
bis <strong>da</strong>naxva.<br />
sg.IX4 sg.IX5<br />
• moswavlem gaiazros is politikuri garemo, ramac garkveuli gavlena iqonia<br />
qarTul kulturaze;<br />
• moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebis mxatvruli analizis safuZvelze me<br />
18 s.is qarTuli kulturis <strong>da</strong>xasiaTeba;<br />
• citataSi mocemuli aRwerilobis mixedviT moswavlem SeZlos megobrebTan<br />
erTad panos Seqmna;<br />
• moswavles ganuviTardes fantaziisa <strong>da</strong> warmosaxvis unari;<br />
• moswavles ganuviTardes gunduri muSaobis unari<br />
sg.IX2, sg.IX3 sg.IX4 sg.IX6<br />
• moswavlem SeZlos sxva<strong>da</strong>sxva epoqis xelovnebis nimuSebis erTmaneTisgan gansxvaveba;<br />
• moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebSi sxva<strong>da</strong>sxva stilebis amocnoba.<br />
sg.IX4 sg.IX5<br />
Tvi V _ XIX- XX saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
• moswavle gaecnos terneris Semoqmedebas, mis or namuSevars.;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevris mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• terneris namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze SeZlos me19 sis<br />
mxatvrobaSi axali tendenciebis <strong>da</strong>naxva;<br />
• moswavles ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
sg.IX4 sg.IX6, sg.IX8<br />
• moswavle gaecnos me19 s.is iaponeli mxatvris hiroSiges Semoqmedebas;<br />
• hiroSiges namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos me<br />
19 s.is iaponuri xelovnebis gansxvaveba me19 s.is evropuli xelovnebisgan.<br />
• moswavlem SeZlos naxatis <strong>da</strong>xatva iaponuri stilSi.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX8<br />
• moswavle gaecnos cnobili impresionisti <strong>da</strong> postimpresionisti mxatvrebis<br />
Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos impresionistuli an postimpresionistuli stilis naxatis<br />
<strong>da</strong>xatva.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• moswavle gaecnos impresionisti mxatvris renuarisa <strong>da</strong> postimpresionisti<br />
mxatvris van gogis Semoqmedebas;<br />
• renuarisa <strong>da</strong> van gogis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem<br />
SeZlos impresionizmisa <strong>da</strong> postimpresionizmisaTvis <strong>da</strong>maxa siaTebeli<br />
mxatvruli niSnebis gageba <strong>da</strong> am mxatvrul mimdinareobebs Soris gansxvavebis<br />
amocnoba.<br />
sg.IX4 sg.IX5<br />
• moswavle gaecnos ogiust rodenisa <strong>da</strong> iakob nikolaZis Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos qan<strong>da</strong>kebebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• moswavlem SeZlos axali mxatvruli tendenciebis <strong>da</strong>naxva me20 s.is <strong>da</strong>sawyisis<br />
qarTul <strong>xelovneba</strong>Si.<br />
sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
15
§34. XIX s-is<br />
arqiteqtura<br />
<strong>da</strong> Tbilisi XIX<br />
sis Tbilisis<br />
arqiteqtura. 45 wT.<br />
proeqti #4 qarTuli,<br />
xalxuri <strong>xelovneba</strong> _<br />
filmi: `rac ginaxavs,<br />
veRar naxav~<br />
qarTuli saero<br />
arqiteqtura <strong>da</strong><br />
xalxuri <strong>xelovneba</strong>.<br />
45 + 45wT.<br />
§35. fovizmi <strong>da</strong><br />
kubizmi SegiZliaT,<br />
es gakveTili<br />
§22is scenaris<br />
mixedviT CaataroT.<br />
mxatvruli mimdinareobebi<br />
_ fovizmi<br />
<strong>da</strong> kubizmi. 45 wT.<br />
§36. siurrealizmi<br />
<strong>da</strong> abstraqcionizmi<br />
mxatvruli<br />
mimdinareobebi _<br />
siurrealizmi <strong>da</strong><br />
abstraqcionizmi. 45<br />
wT.<br />
§37. XX saukunis<br />
arqiteqtura me20<br />
s.is arqiteqtura.<br />
45 wT.<br />
§38. XX saukunis<br />
qarTuli <strong>xelovneba</strong><br />
XX saukunis<br />
qarTuli <strong>xelovneba</strong>.<br />
45 wT.<br />
§39. Semajamebeli<br />
gakveTili. XIX _<br />
XX saukuneebis<br />
<strong>xelovneba</strong>. 45 wT.<br />
proeqti #5 _<br />
performansi<br />
performansi<br />
16<br />
• moswavle gaecnos me19 s.is Tbilisis arqiteqturul nagebobebs;<br />
• _ moswavlem SeZlos Tbilisis arqiteqturul nagebobebSi sxva kulturis<br />
gavlenis amocnoba;<br />
• me19 sis Tbilisis arqiteqturuli nagebobis mixedviT moswavlem SeZlos<br />
epoqis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
sg.IX4 sg.IX6, sg.IX7<br />
• moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebSi saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva kuTxisTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebis amocnoba;<br />
• moswavlem SeZlos gamofenis mowyoba.<br />
• moswavlem SeZlos filmis `rac ginaxavs, veRar naxav~ mixedviT XIX ss<br />
saqarTvelos yofis <strong>da</strong>xasiaTeba<br />
sg.IX3 sg.IX4 sg.IX7<br />
Tavi VI _ XX- XXI saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
• moswavle gaecnos fovisti mxatvris matisisa <strong>da</strong> kubisti mxatvris JorJ<br />
brakis Semoqmedebas;<br />
• matisisa <strong>da</strong> brakis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem<br />
SeZlos fovizmisa <strong>da</strong> kubizmisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis<br />
amocnoba <strong>da</strong> am stilebis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
• moswavlem SeZlos aplikaciiT kompoziciis gakeTeba.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6, sg.IX8<br />
• moswavle gaecnos siurrealisti mxatvris xoan mirosa <strong>da</strong> abstraqcionisti<br />
mxatvris vasili kandinskis Semoqmedebas;<br />
• mirosa <strong>da</strong> kandinskis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem<br />
SeZlos siurrealizmisa <strong>da</strong> abstraqcionizmisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli<br />
niSnebis amocnoba <strong>da</strong> am stilebis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
• moswavlem SeZlos keramikuli WurWlis moxatva.<br />
sg.IX1, sg.IX2 sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6, sg.IX8<br />
• moswavle gaecnos me20 s.is cnobil arqiteqturul nagebobebs;<br />
• moswavlem SeZlos sxva<strong>da</strong>sxva stilis arqiteqturisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
mxatvruli niSnebis gageba.<br />
sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• moswavle gaecnos XX_XXI saukuneebis qarTvel mxatvarTa Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos qarTvel mxatvarTa namuSevrebis mxatvruli analizis<br />
safuZvelze XX_XXI saukuneebis qarTuli xelovnebis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• moswavlem SeZlos analizis safuZvelze xelovnebis nimuSebis <strong>da</strong> saTanado<br />
mxatvruli mimdinareobisadmi mikuTvneba.<br />
• moswavlem SeZlos informaciis gaazreba <strong>da</strong> misi gamoyeneba.<br />
• moswavlem SeZlos jgufSi muSaoba.<br />
sg.IX4 sg.IX5, sg.IX6<br />
• moswavlem moiZios informacia qarTveli reJisorebis Sesaxeb;<br />
• moswavlem SeZlos performansis <strong>da</strong>dgma, romelSic garkveuli idea iqneba<br />
gamoxatuli, moswavlem moawyos performansis warmodgenis fotogamofena.<br />
• moswavlem SeZlos jgufSi muSaoba.<br />
sg.IX3 sg.IX5, sg.IX6, sg.IX8
gakveTilebis scenarebi<br />
Tavi I<br />
Sua saukuneebis qarTuli <strong>xelovneba</strong><br />
§1. varZiis freska<br />
gakveTilis Tema: qarTuli monumenturi ferwera<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos varZiis freskebs;<br />
• moswavlem SeZlos freskebze wmin<strong>da</strong>nTa <strong>da</strong> saero pirTa gamosaxulebebSi garkveuli<br />
kanonikis <strong>da</strong>naxva <strong>da</strong> amocnoba.<br />
• moswavlem gaiazros istoriuli periodisa <strong>da</strong> movlenebis gavlena xelovnebis nimuSebze.<br />
• naxatze <strong>da</strong>kvirvebiT moswavlem SeZlos msgavsi gamosaxulebebis <strong>da</strong>xatva.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX 1, sg.IX 4, sg.IX 5, sg.IX 6, sgIX 7.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo, reproduqciebi an proeqtori.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 5 wT.)<br />
gakveTilSi mocemuli teqstis gacnobamde maswavlebeli svams kiTxvebs:<br />
_ gaixseneT <strong>da</strong> <strong>da</strong>asaxeleT is taZrebi, romlebSic cnobili mefeebis freskebia gamosaxuli.<br />
ra STabeWdilebas tovebs Tqvenze qarTuli freskebi <strong>da</strong> a. S.<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, isaubron klasSi am sakiTxze.<br />
aqtivoba II (dro _ 15 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTilSi mocemul teqsts <strong>da</strong> pasuxoben rubrikaSi `<strong>da</strong>akvirdi <strong>da</strong><br />
upasuxe~ <strong>da</strong>smul kiTxvebs.<br />
aqtivoba III (dro _ 25 wT.)<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Seasrulon prqtikuli <strong>da</strong>valeba: yuradRebiT <strong>da</strong>akvirdnen<br />
gakveTilSi mocemul ilustracias, figuris formebs, xazebs, ornaments <strong>da</strong> Seudgnen muSaobas.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebi un<strong>da</strong> SevafasoT imis mixedviT, Tu ra miznebi <strong>da</strong>visaxeT<br />
gakveTilis <strong>da</strong>sawyisSi, e. i. vafasebT imas, Tu ramdenad SeuZliaT moswavleebs qarTul freskebSi<br />
wmin<strong>da</strong>nTa <strong>da</strong> saerTo pirTa gamosaxulebebSi garkveuli kanonikis amocnoba. rogor<br />
SeZles maT ilustraciaze mocemulis msgavsi gasmosaxulebebis <strong>da</strong>xatva.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, namuSevris ganxilva.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: Sua saukuneebis qristianul <strong>xelovneba</strong>Si iSviaTa<strong>da</strong>a cnobili mxatvris vinaoba.<br />
rogor fiqrob, ramdenad mniSvnelovani iyo Semoqmedis individualuri mxatvruli xedva<br />
am periodis <strong>xelovneba</strong>Si?<br />
pasuxi: Sua saukuneebis qristianul <strong>xelovneba</strong>Si mTavari iyo gamosaxvis <strong>da</strong>dgenili kanonikis<br />
<strong>da</strong>cva <strong>da</strong> ara mxatvris individualuri xedvis gamoxatva.<br />
kiTxva: Sua saukuneebSi Seqmnili Tamaris 4 freski<strong>da</strong>n saybeuri mas mxolod varZiis freskaze<br />
ar ukeTia. Seecade, <strong>da</strong>adgino varZiis freskis Seqmnis dro. miniSnebad gamoiyene Semdegi<br />
cnobebi: 1. Sua saukuneebis saqarTveloSi saybeurs mxolod gaTxovili qalebi atarebdnen.<br />
2. varZiis freskaze Tamarisa <strong>da</strong> giorgis gamosaxulebebs warwerebi aqvs. giorgi IIIis<br />
17
warweraSi ar aris sityva `mravalJameulobsmca~, rac imas niSnavs, rom giorgi III freskis<br />
Seqmnis dros ukve gar<strong>da</strong>cvlili iyo.<br />
pasuxi: ilustraciaze mocemuli 4 freski<strong>da</strong>n saybeuri Tamars mxolod varZiis freskaze<br />
ar ukeTia, e. i. freskis Seqmnis dros Tamari jer kidev gauTxovari iyo, anu freska<br />
1185 wlamdea Seqmnili. giorgi III im dros ukve gar<strong>da</strong>cvlili iyo. giorgi III 1184 wels<br />
gar<strong>da</strong>icvala. e. i. freska 11841185 wlebSia Seqmnili.<br />
kiTxva: rogor fiqrob, Cans Tu ara varZiis freskaze giorgi IIIisa <strong>da</strong> Tamaris pirovnuli<br />
Tvisebebi? ra aris amis mizezi? gaixsene, ZiriTa<strong>da</strong>d ra mizans emsaxurebo<strong>da</strong> Sua saukuneebis<br />
qristianuli kedlis mxatvroba.<br />
pasuxi: varZiis freskaze giorgi IIIisa <strong>da</strong> Tamaris pirovnuli Tvisebebi ar Cans, radgan<br />
Sua saukuneebis qristianuli kedlis mxatvrobaSi wmin<strong>da</strong>nTa <strong>da</strong> saero pirTa gamosaxva<br />
garkveuli wesiT xdeba. aseTi figurebi gansxvavdeba Cveulebrivi a<strong>da</strong>mianis figurebisgan.<br />
maTSi mTavari pirovnuli Tvisebebis Cveneba ki ar aris, aramed sulierebisa.<br />
kiTxva: am freskebze Tamari Tavis Svil laSagiorgisTan erTa<strong>da</strong>a gamosaxuli. laSagiorgi<br />
ukve zr<strong>da</strong>sruli ymawvilia. <strong>da</strong>akvirdi ilustraciebze mocemul Tamaris portretebs.<br />
amCnev Tu ar maTze varZiis freskasTan Se<strong>da</strong>rebiT asakobrivi gansxvavebis niSnebs? Tu _<br />
ara, rogor fiqrob, ra aris amis mizezi?<br />
pasuxi: Tamaris freskebze asakobrivi gansxvavebis niSnebi ar igrZnoba. amis mizezia is, rom<br />
Tamar mefe wmin<strong>da</strong>n<strong>da</strong>a gamosaxuli.<br />
kiTxva: ilustraciebze qarTul <strong>da</strong> bizantiur taZrebSi gamosaxuli saero pirebi <strong>da</strong> wmin<strong>da</strong>nebia<br />
gamosaxuli. ra aris saerTo wmin<strong>da</strong>nebisa <strong>da</strong> saero pirebis gamosaxulebebs Soris? rogor<br />
fiqrob, arsebobs Tu ara saero pirebis gamosaxvis wesi <strong>da</strong> rogoria igi?<br />
pasuxi: saero pirebisa <strong>da</strong> wmin<strong>da</strong>nebis gamosaxulebebs Soris SeimCneva garkveuli msgavseba.<br />
msgavseba igrZnoba figuraTa pozebSi, Jestebsa <strong>da</strong> mxatvrul formebSi. saero pirebs<br />
xSirad Tavze SaravandediT, an mis gareSe, gawvdili xelebiT an xelze taZris maketiT<br />
gamosaxavdnen. saero pirTa saxeze ar aris aRbeWdili pirovnuli Tvisebebi.<br />
18<br />
§2. qarTuli xuroTmoZRvreba<br />
gakveTilis Tema: qarTuli xuroTmoZRvreba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi Seqmnil qarTul taZrebs;<br />
• SeZlos qarTuli taZrebis gegmis wakiTxva;<br />
• SeZlos im cvlilebebis <strong>da</strong>naxva, rasac qarTuli arqiteqtura ganicdi<strong>da</strong> droTa ganmavlobaSi;<br />
• SeZlos sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi Seqmnili taZrebis arqiteqturuli tipebis erTmaneTisgan<br />
gansxvaveba.<br />
• moswavlem SeZlos peizaJis <strong>da</strong>xatva qarTuli taZriT;<br />
• moswavles ganuviTardes fantaziis unari.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg IX 1, sg.IX 2, sg.IX 4, sg. IX 5, sg,IX 6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 5 wT.)<br />
gakveTilSi mocemuli teqstis gacnobamde maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaixsenon<br />
TavianTi qalaqis, soflis taZrebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>asaxelon isini. Semdeg svams kiTxvebs:<br />
• ra hqvia am taZrebs?<br />
• iciT Tu ara maTi Seqmnis dro, an raime saintereso istoria, legen<strong>da</strong>, romelic am taZarebTanaa<br />
<strong>da</strong>kavSirebuli?<br />
• aqvs Tu ara taZrebs gumbaTi, moxatulia Tu ara isini freskebiT <strong>da</strong> a.S. isaubreT<br />
klasSi am sakiTxze.
aqtivoba II (dro 15 wT.)<br />
maswavlebeli uxsnis moswavleebs, rom am gakveTilis SeswavliT isini SeZleben sxva<strong>da</strong>sxva<br />
epoqaSi Seqmnili qarTuli taZrebis erTmaneTisgan gansxvavebas <strong>da</strong>, savaraudod, im epoqis<br />
amocnobas, romelSic isini Seiqmna. Semdeg moswavleebi ecnobian mocemul teqsts <strong>da</strong> pasuxoben<br />
aq <strong>da</strong>smul kiTxvebs.<br />
aqtivoba III (dro _ 10 wT.)<br />
imisTvis, rom SeamowmoT, Tu rogor gaiges moswavleebma gakveTili, gaTavazobT Semdegi<br />
saxis TamaSs: <strong>da</strong>yaviT klasi jgufebad. TiToeuli jgufi gakveTilSi mocemuli teqstis<br />
safuZvelze moamzadebs kiTxvebs. mag., ra taZaria? romel saukuneSia igi Seqmnili? rogori<br />
tipisaa <strong>da</strong> a. S. Semdeg moswavleebi SearCeven saTanado ilustraciebs. iwyeba Sejibri jgufebSi.<br />
moswavleebi erTmaneTs uCveneben ilustraciebs ise, rom xels afareben ilustraciis qveS<br />
mocemul warwerebs <strong>da</strong> svamen winaswar momzadebul kiTxvas. gamarjvebuli iqneba is jgufi,<br />
romelic yvelaze met swor pasuxs gascems <strong>da</strong>smul kiTxvebs.<br />
aqtivoba II (dro _ 15 wT.)<br />
taZris <strong>da</strong>xatvaSi moswavleebs <strong>da</strong>exmareba gakveTilSi mocemuli naxatebi, taZris xatvis<br />
etapebi. sTxoveT moswavleebs, <strong>da</strong>icvan Tanamimdevroba _ jer taZari <strong>da</strong>xaton <strong>da</strong> Semdeg<br />
sakuTari fantaziiT <strong>da</strong>xaton peizaJi. naxati SeiZleba iyos rogorc SavTeTri, aseve feradi.<br />
rodesac moswavleebi muSaobas <strong>da</strong>asruleben, maTi namuSevrebi klasSi gamofineT.<br />
Tu moswavleebi am <strong>da</strong>valebis <strong>da</strong>srulebas ver moaswreben, sTxoveT maT, naxatebi saxlSi<br />
<strong>da</strong>asrulon.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT im mizni<strong>da</strong>n gamomdinare, romelic gakveTilis<br />
<strong>da</strong>sawyisSi <strong>da</strong>visaxeT e. i. vafasebT imas, Tu rogor SeuZliaT maT sxva<strong>da</strong>sxva epoqisa <strong>da</strong> tipis<br />
qarTuli taZrebis amocnoba <strong>da</strong> erTmaneTisgan gansxvaveba. vafasebT imas, Tu ramdenad SeZles<br />
maT saintereso naxatebis <strong>da</strong>xatva.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, gamofena.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: urbnisis bazilika VI s.s ganekuTvneba. <strong>da</strong>akvirdi am taZars <strong>da</strong> mis gegmas. aRmoaCine,<br />
ra Seicvala qarTuli bazilikis tipis taZrebSi? ipove gansxvaveba bolnisis sionis <strong>da</strong><br />
urbnisis taZrebis fasadebsa <strong>da</strong> gegmebs Soris.<br />
pasuxi: urbnisis taZris gegmaSi aris cvlilebebi. urbnisis taZris sigrZivi RerZi bolnisis<br />
sionis taZrisaze ufro grZelia. urbnisis taZarSi boZebs Soris manZili sagrZnoblad<br />
didia. sakurTxeveli bolnisSi fasadze kedlis sibrtyi<strong>da</strong>naa gamoweuli, xolo urbnisSi<br />
ara, fasadebi orive taZarSi sa<strong>da</strong>a. urbnisis taZari ufro maRalia <strong>da</strong> misi Sua navi calke<br />
orfer<strong>da</strong> saxuraviTaa ga<strong>da</strong>xuruli.<br />
kiTxva: VII s.Si saqarTveloSi qristianuli taZris ramdenime tipi arsebob<strong>da</strong>. Sea<strong>da</strong>re erTmaneTs<br />
wromis <strong>da</strong> jvris taZris fasadebi <strong>da</strong> gegmebi. ra gansxvavebaa maT Soris? <strong>da</strong>akvirdi, ras<br />
eyrdnoba gumbaTi wromis taZarSi.<br />
pasuxi: jvris taZarsa <strong>da</strong> wromis taZars gansxvavebuli gegmebi aqvs. wromSi gumbaTi eyrdnoba<br />
oTx calke mdgom boZs. afsi<strong>da</strong> mxolod erTia _ sakurTxevlis aRmosavleTiT. wromis taZris<br />
aRmosavleTis fasads TaRovani niSebi amSvenebs. igi agreTve gamoyofs sakurTxevels,<br />
rogorc taZris yvelaze mniSvnelovan arqiteqturul nawils.<br />
kiTxva: ilustraciaze XII s.Si agebuli gelaTis taZari <strong>da</strong> misi gegmaa mocemuli. Sea<strong>da</strong>re igi<br />
samTavisis taZars <strong>da</strong> mis gegmas. ra msgavseba <strong>da</strong> gansxvavebaa maT Soris?<br />
pasuxi: gelaTis taZrisa <strong>da</strong> samTavisis gegmebi erTmaneTisgan gansxvavdeba. samTavisis taZarSi<br />
jer kidev oTxi gumbaTqveSa boZia, magram aRmosavleTis ori boZi Zalian miaxoloebulia<br />
sakurTxevelTan. gelaTis monastris mTavar taZarSi ki aRmosavleTis boZebi sakurTxevlis<br />
kedlebTanaa Serwymuli. gasaocaria orive taZarSi formaTa proporciuli SeTanxmeba.<br />
gansxvavebulia am taZarTa fasadebic. samTavisis taZars unikaluri CuqurTmebi amSvenebs,<br />
gelaTis taZarSi ki fasadis ZiriTad samkauls TaRedebi warmoadgens.<br />
19
kiTxva: Sea<strong>da</strong>re axali SuamTis taZari gremis taZars. ra msgavsebaa maT Soris? rogoria masala,<br />
arqiteqturuli formebi <strong>da</strong> proporciebi?<br />
pasuxi: es taZrebi Zalian hgavs erTmaneTs. orives aziduli proporciebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>xvewili<br />
formebi aqvs. maTi gegmebi tradiciulia. orive taZris fasadi <strong>da</strong>muSavebulia Seisruli<br />
TaRebiT <strong>da</strong> aguris wyobiT gamoyvanili jvrebiT.<br />
sworad Sevsebuli cxrili:<br />
saukune taZris tipebi<br />
IVV bazilikuri tipebi<br />
VIVII jvris tipi<br />
XXIII kaTedrali<br />
masalis sididis gamo SegiZliaT, am paragrafs kidev erTi gakveTili <strong>da</strong>uTmoT.<br />
20<br />
§3. qarTuli siwmindeebi (eqspedicia)<br />
gakveTilis Tema: qristianuli siwmindeebi (eqspedicia).<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos im qarTul taZrebs, romlebTanac garkveuli qristianuli sasuliero istoriebia<br />
<strong>da</strong>kavSirebuli <strong>da</strong> gaiazros maTi, rogorc eris sulieri saganZuris mniSvneloba;<br />
• SeZlos eqspediciis mowyoba <strong>da</strong> taZris arqiteqturis mxatvruli analizi.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX 5, sg.IX 8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _15 wT.)<br />
gakveTilSi mocemuli teqstis gacnobamde klasSi isaubreT imis Sesaxeb, Tu ra emociebs<br />
aRZravs xelovnebis nimuSebi mayurebelze. gaamaxvileT yuradReba imaze, rom xelovnebis<br />
nimuSebi<strong>da</strong>n miRebuli emocia <strong>da</strong> STabeWdileba a<strong>da</strong>mians sxva<strong>da</strong>sxva epoqasTan <strong>da</strong> drosTan<br />
akavSirebs. Semdeg sTxoveT moswavleebs, gaixsenon xelovnebis is nimuSebi, romlebmac maTze<br />
didi emociuri zegavlena iqonia. isaubreT klasSi am sakiTxze.<br />
aqtivoba II (dro _ 15 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTilis teqsts.<br />
aqtivoba III (dro _ 15 wT.)<br />
moamzadeT klasi eqspediciisTvis. moswavleebTan erTad airCieT gakveTilSi mocemuli<br />
romelime taZari, mag., ze<strong>da</strong>zeni an metexi. airCieT eqspediciis xelmZRvaneli moswavleebs Soris,<br />
auxseniT funqciebi. sTxoveT klass, Tan iqonion saxatavi rveuli <strong>da</strong> fanqari CanaxatebisTvis,<br />
agreTve wignaki <strong>da</strong> kalami _ CanawerebisaTvis. maT un<strong>da</strong> Caweron, rodisaa taZari aSenebuli,<br />
rogoria taZris tipi, sarestavracioa Tu ara igi, moxatulia, Tu ara taZari freskebiT <strong>da</strong><br />
Tavisi STabeWdilebebi. am Canawers moswavleebi klasSi, momdevno gakveTilze waikiTxaven.<br />
<strong>da</strong>gegmeT Zeglze gasvlis dRe _ SabaTi an kvira. isaubreT klasSi am sakiTxze.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebi un<strong>da</strong> SevafasoT imis mixedviT, Tu ramdenad aiTvises gakveTil<br />
Si mocemuli informacia <strong>da</strong> SeZles maTi gamoyeneba konkretuli <strong>da</strong>valebis Sesasruleblad.<br />
Sefasebis xerxi: prezentacia<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
am <strong>da</strong>valebis Sesasruleblad informacia internetSic moiZieT.<br />
wmin<strong>da</strong> asureli mamebi VI s.Si saqarTveloSi sirii<strong>da</strong>n Camovidnen. maTi sasuliero moRvaweoba
saintereso istoriebTanaa <strong>da</strong>kavSirebuli. isini saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva kuTxeSi miuval<br />
adgilebSi <strong>da</strong>saxldnen, sa<strong>da</strong>c, sirTuleebis miuxe<strong>da</strong>vad eklesiebsa <strong>da</strong> monastrebs aarsebdnen.<br />
SiomRvimis monasteri erTerTi asureli mamis Sios moRvaweobasTanaa <strong>da</strong>kavSirebuli. Sio<br />
mRvimeli mcxeTis maxloblad <strong>da</strong>saxl<strong>da</strong>. man kldeSi ipova mRvime <strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyo moRvaweoba. is<br />
adgili miuvali iyo, uwylo <strong>da</strong> mxecebiT savse. mravali gansacdeli gamoiara wmin<strong>da</strong> mamam. mas<br />
sakvebs frinvelebi uzi<strong>da</strong>vdnen. erTxel Sio RmerTs Seevedra, gamoecxadebina misTvis eklesiis<br />
asaSenebeli adgili. wmin<strong>da</strong> mamam xelisguliT akmia sakmeveli. cecxlma xeli ar <strong>da</strong>swva. Sio<br />
sakmevlis kvals gahyva <strong>da</strong> iq, sa<strong>da</strong>c kvamlma cisken aiwia, Tavisi kverTxiT eklesiis adgili<br />
<strong>da</strong>saxa. ase mianiSna ufalma wmin<strong>da</strong> Sios adgili taZrisaTvis. swored im adgilas aago wm. Siom<br />
monasteri.<br />
martyofis monasteri asureli mamis antonis mieraa <strong>da</strong>arsebuli. ganmartoebuli cxovrebis<br />
gamo mas `martomyofeli~ uwodes. fiqroben, rom misi saxelisgan warmodga sofel martyofis<br />
saxelic. man mravali warmarTi gaaqriatiana. mas miaweren qalaq edesi<strong>da</strong>n xelTuqmneli<br />
sauflo xatis Camotanas.<br />
<strong>da</strong>viT garejeli Tavis mowafe lukianesTan erTad Camovi<strong>da</strong> saqarTveloSi <strong>da</strong> garejis<br />
u<strong>da</strong>bnoSi, patara mRvimeSi <strong>da</strong>saxl<strong>da</strong>. es adgili im dros mzisgan ga<strong>da</strong>mwvari, qvewarmavlebiT<br />
savse <strong>da</strong> kldovani iyo. wmin<strong>da</strong> mama <strong>da</strong>viTi <strong>da</strong> lukiane mTel dReebs locvaSi atarebdnen.<br />
Tan<strong>da</strong>Tan izrdebo<strong>da</strong> u<strong>da</strong>bnos berTa raodenobac. ase Caeyara safuZveli monasters, romelic<br />
Semdgom saukuneebSi cnobili gax<strong>da</strong> <strong>da</strong>viT garejis mamaTa monastris saxeliT. am monasterSi<br />
<strong>da</strong>viTi pirveli winamZRvari TviTon iyo. droTa ganmavlobaSi garejis monasters ganStoebebi<br />
Seemata <strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>Tan Camoyalib<strong>da</strong> samonastro kompleqsi. aSen<strong>da</strong> naTlismcemlis, dodos rqis,<br />
berTubnis taZrebi. <strong>da</strong>viT garejelis moRvaweobam xeli Seuwyo saqarTveloSi qristianuli<br />
religiis <strong>da</strong>cvaganmtkicebas.<br />
§4. qarTuli monumenturi <strong>da</strong> Weduri <strong>xelovneba</strong><br />
gakveTilis Tema: qarTuli monumenturi <strong>da</strong> Weduri <strong>xelovneba</strong><br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi Seqmnil qarTuli reliefebis, kedlis mxatvrobisa<br />
<strong>da</strong> Weduri xelovnebis nimuSebs;<br />
• moswavlem SeZlos sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi Seqmnili qarTuli reliefebis, freskebisa <strong>da</strong> Weduri<br />
xelovnebis nimuSebis erTmaneTisgan gansxvaveba.<br />
• moswavlem SeZlos qarTuli CuqurTmis <strong>da</strong>xatva; moswavlem SeZlos naxatSi moculobis<br />
gadmocema SuqCrdilis meSveobiT.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg IX 1 sgIX 2, sg.IX 4, sg.IX 5, sgIX 6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 15 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTilis teqsts <strong>da</strong> asruleben <strong>da</strong>valebas. pasuxs scemen ilustraciebTan<br />
<strong>da</strong>smul kiTxvebs.<br />
aqtivoba II (dro _ 10 wT.)<br />
imisaTvis, rom gaigoT, Tu rogor aiTvises moswavleebma gakveTilSi mocemuli masala, aCveneT<br />
klass Tqven mier winaswar moZiebuli Sua saukuneebis romelime qarTuli reliefebis, Wedurobis<br />
nimuSebis, freskebis reproduqciebi (an proeqtoris meSveobiT). SesTavazeT moswavleebs,<br />
gamarTon diskusia am reliefis Seqmnis drois Sesaxeb.<br />
aqtivoba III (dro _20 wT.)<br />
sTxovs moswavleebs, waikiTxon praqtikul <strong>da</strong>valebasTan mocemuli teqsti <strong>da</strong> <strong>da</strong>i wyon<br />
muSaoba, urCieT maT, gaiTvaliswinon gakveTilSi mocemuli ornamentis xatvis etapebi. ro desac<br />
naxatebi <strong>da</strong>srulebuli iqneba, imsjeleT moswavleTa namuSevrebze. sasurvelia, am gakve Tilis<br />
Semdeg waxvideT eqskursiaze <strong>da</strong> adgilze gaakeToT romelime taZris CuqurTmebis Canaxatebi.<br />
21
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT im mizni<strong>da</strong>n gamomdinare, romelic gakveTilis<br />
<strong>da</strong>sawyisSi <strong>da</strong>visaxeT. e. i. vafasebT imas, Tu rogor SeuZliaT moswavleebs sxva<strong>da</strong>sxva epoqaSi<br />
Seqmnili reliefebisa <strong>da</strong> Weduri xelovnebis nimuSebis amocnoba, agreTve ornamentis <strong>da</strong>xatva.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, diskusia, namuSevris ganxilva.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: ilustraciebze mocemuli orive reliefi qarTuli xelovnebis nimuSia. ra gansxvavebaa<br />
maT mxatvrul formebSi? <strong>da</strong>axasiaTe isini.<br />
pasuxi: VIII s.Si reliefi mkveTri xazebiTaa Seqmnili, proporciebi <strong>da</strong>rRveulia, didia Tavi,<br />
Tvalebi, xelebi. sxeuli ar aris mniSvnelovani, saxeze erTgvari sulierebaa gamosaxuli.<br />
meore XI s.is reliefi gansxvavebulia. aq proporciebi Se<strong>da</strong>rebiT <strong>da</strong>culia, Tumca<br />
wagrZelebuli, xazebi <strong>da</strong>xvewili, iqmneba moculobis STabeWdileba, saxeebi emociuria.<br />
Semajamebeli kiTxvis pasuxi: XI smde _#4, #5; XI sSi <strong>da</strong> Semdeg _ #1, #2, #3<br />
22<br />
§5. Tamaris epoqis msoflio <strong>xelovneba</strong><br />
gakveTilis Tema: XII s.is saqarTvelos istoriuli mezobeli qveynebis <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos me12 s.is rusul, somxur <strong>da</strong> mahmadianuri qveynebis (dRevandel<br />
azerbaijanul) <strong>xelovneba</strong>s.<br />
• moswavlem SeZlos me12 s.is saqarTvelos mezobeli qveynebis xelovnebisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
niSnebis gageba.<br />
• moswavlem gaiazros, rogor kulturul garemocvaSi iyo me12 s.Si saqarTvelo.<br />
• moswavlem gaiazros is gavlenebi, romlebic arsebob<strong>da</strong> me12 s.is saqarTvelosa <strong>da</strong> misi<br />
mezobeli qveynebis kulturebs Soris.<br />
• moswavlem SeZlos sparsuli miniaturisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli xerxebiT dekoratiuli<br />
namuSevrebis Seqmna.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg IX 1, sg IX 2, sg IX 4, sg. IX 5, sg IX 6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo, gakveTilSi mocemuli ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 10 wT.)<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, amoiRon sufTa furclebi <strong>da</strong> aZlevs Semdegi saxis<br />
<strong>da</strong>valebas: `swori xazebiT gayaviT furceli 3 nawilad. erT grafas <strong>da</strong>awereT rusuli<br />
<strong>xelovneba</strong>, meores _ somxuri, mesames _ mahmadianuri qveynebis. saTanado grafebSi CawereT,<br />
ra iciT am qveynebis xelovnebis Sesaxeb~.<br />
_ yofilxarT Tu ara romelime am qveyanaSi.<br />
_ romeli religiis mimdevrebi cxovroben am qveynebSi.<br />
_ ra iciT am qveynebis <strong>xelovneba</strong>ze.<br />
_ gsmeniaT Tu ara rame am qveynebis muzeumebis Sesaxeb.<br />
_ ra gainteresebT am qveynebis kulturaze <strong>da</strong> a. S.<br />
Semdeg gamoiZaxeT ramdenime moswavle <strong>da</strong> waakiTxeT Canaweri. isaubreT, imsjeleT klasSi<br />
am sakiTxze.<br />
aqtivoba II (dro _ 15 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian teqsts <strong>da</strong> pasuxs scemen gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebs.<br />
aqtivoba III (dro _ 20 wT.)<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaecnon praqtikul <strong>da</strong>valebaSi mocemul teqsts <strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>akvirdnen ilustracias. Semdeg moswavleebTan erTad igi akeTebs sparsuli miniaturis<br />
mxatvrul analizs. Semdeg maswavlebeli sTxovs moswavleebs, moifiqron saintereso
kompozicia, gamoiyenon sparsuli miniaturisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli xerxebi <strong>da</strong><br />
Seqmnan dekoratiuli namuSevari.<br />
Tu moswavleebi am <strong>da</strong>valebis <strong>da</strong>srulebas ver moaswreben, sTxoveT maT, namuSevrebi saxlSi<br />
<strong>da</strong>asrulon.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, Tu ramdenad gaiges maT me12 s.is<br />
saqarTvelos mezobeli qveynebis xelovnebis nimuSebis ZiriTadi <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebi <strong>da</strong> am<br />
niSnebis kulturis gavlena qarTul <strong>xelovneba</strong>ze <strong>da</strong> rogor SeZles maT sparsuli miniaturis<br />
stilis dekoratiuli kompoziciis <strong>da</strong>xatva.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, namuSevris ganxilva.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustraciebze mocemul rusul qristianuli xelovnebis nimuSebs. rogor<br />
fiqrob, ramdenad hgavs isini qarTuli xelovnebis nawarmoebebs? Seni azriT, riTaa<br />
ganpirobebuli msgavseba <strong>da</strong> raSi xe<strong>da</strong>v gansxvavebas?<br />
pasuxi: qristianulma religiam <strong>xelovneba</strong>Si garkveuli wesebi <strong>da</strong>amkvidra, amitom am periodis<br />
qarTuli <strong>da</strong> rusuli xelovnebis nimuSebs Soris garkveuli msgavseba arsebobs. magaliTad,<br />
arqiteqturaSi msgavsia taZarTa gegmebi <strong>da</strong> arqiteqturuli nawilebi, Tumca qarTuli <strong>da</strong><br />
rusuli taZrebi garegnulad gansxvavdeba erTmaneTisgan. rusul taZrebs xSirad ramdenime<br />
gumbaTebi aqvs, gumbaTebi zogjer Wrelia <strong>da</strong> Taviseburi formebiT gamoirCeva. msgavsia<br />
freska <strong>da</strong> miniaturac. freskaSi msgavseba arsebobs figuraTa gamosaxvaSi, maT pozebsa<br />
<strong>da</strong> JestebSi, magram qarTul <strong>da</strong> rusul freskebze garkveuli Taviseburebebic SeimCneva.<br />
miniaturebze gansxvavebulia is garemo, romelSic figurebia gamosaxuli.<br />
kiTxva: ilustraciaze mahmadianuri qveynis miniaturaa mocemuli. namuSevris mixedviT<br />
aRwere arqiteqtura, samosi, nivTebi <strong>da</strong> musikaluri instrumenti. riTaa miniSnebuli am<br />
miniaturaze qalis mdgomareoba mahmadianur samyaroSi? rogor <strong>da</strong>axasiaTeb am qveyanas<br />
mocemuli nimuSis mixedviT?<br />
pasuxi: mahmadianuri qveynis miniaturaze gamosaxulia mcenareuli ornamentebiT morTuli<br />
Senoba, gamoyvanili sura, simebiani instrumenti, mamakacis Tavsaburavi (Calma), figuraTa<br />
Wreli samosi, yvelaferi es am kulturisTvisaa <strong>da</strong>maxasiaTebeli. fanjris odnav gaweuli<br />
fardi<strong>da</strong>n Cumad iyureba qali, rac imaze mianiSnebs, rom muslimur samyaroSi qalebis<br />
uflebebi mkacrad iyo SezRuduli.<br />
kiTxva: ilustraciaze mocemulia somxuri taZari <strong>da</strong> miniatura. riT hgavs isini qarTuli<br />
xelovnebis nimuSebs <strong>da</strong> raSi xe<strong>da</strong>v gansxvavebas? rogor fiqrob, raSi Cans nacionaluri<br />
niSnebi somxur miniaturaSi?<br />
pasuxi: qarTuli <strong>da</strong> somxuri taZrebis gegmebi <strong>da</strong> arqiteqturuli nawilebi erTmaneTis msgavsia,<br />
magram garegnulad isini garkveuli TaviseburebebiT xasiaTdeba. qarTuli taZrebis formebi<br />
ufro zeazidulia, proporciebi _ <strong>da</strong>xvewili. somxuri taZrebis formebi ki ufro <strong>da</strong><strong>da</strong>blebulia.<br />
sa<strong>da</strong>a misi fasadebic. somxur miniaturaSi nacionaluri niSnebi Cans figuraTa tipaJSi, maT<br />
garegnobaSi.<br />
sworad Sevsebuli cxrili: cxrilis gaanalizebis pasuxi un<strong>da</strong> iyos is, rom qarTul <strong>xelovneba</strong><br />
ufro hgavs im qveynebis <strong>xelovneba</strong>s, romlebSic qristianoba iyo gavrcelebuli. aqe<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare, SuasaukuunebSi religias didi mniSvneloba hqon<strong>da</strong> im drois xelovnebis<br />
formirebisaTvis.<br />
qveyana religia _<br />
islamuri qveynebi mahmadianoba _<br />
somxeTi qristianoba +<br />
ruseTi qristianoba +<br />
23
24<br />
§ 6. Semajamebeli gakveTili<br />
gakveTilis Tema: qristianuli qarTuli <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem SeZlos IXXII ss.ebSi Seqmnili xelovnebis nimuSebis amocnoba <strong>da</strong> <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
• moswavlem amoicnos xelovnebis nimuSis Seqmnis dro.<br />
• moswavles ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
• miRebuli codnis gamoyenebiT SeZlos xelovnebis nimuSis Sesaxeb <strong>da</strong>skvnis gakeTeba <strong>da</strong><br />
epoqis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg.IX 4, sgIX 5, sgIX 6.<br />
saswavlo resursebi: Xklasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 5 wT.)<br />
es gakveTili saSualebas mogcemT gaarkvioT, rogor aiTvises moswavleebma pirveli Tavis<br />
masala <strong>da</strong> SeuZliaT Tu ara maT miRebuli codnis gamoyeneba. maswavlebeli uxsnis moswavleebs,<br />
rom maT codnis garkveuli maragi <strong>da</strong>agroves <strong>da</strong> axla gaigeben, SeuZliaT Tu ara<br />
maT am codniT xelovnebis eqspertis rolis Sesruleba.<br />
aqtivoba II (dro _ 20 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTilis tests. muSaoben iq mocemul <strong>da</strong>valebebze. akvirdebian<br />
ilustraciebs <strong>da</strong> pasuxs weren furcelze.<br />
aqtivoba III (dro _ 20 wT.)<br />
amis Semdeg moswavleebi kiTxuloben kiTxvebze pasuxebs, gamoTqvamen Tavis mosazrebebs<br />
(SeecadeT, moisminoT rac SeiZleba meti moswavlis pasuxi). bolos moawyveT konferencia<br />
Temaze `saqarTvelos <strong>xelovneba</strong> IXXII ss.ebSi~. sTxoveT moswavleebs, gamoitanon garkveuli<br />
<strong>da</strong>skvnebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>axasiaTon epoqa.<br />
moswvleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, rac gakveTilis <strong>da</strong>sawyisSi<br />
<strong>da</strong>visaxeT. e. i. vafasebT, rogor aiTvises maT I TavSi mocemuli masala <strong>da</strong> ramdenad SeZles<br />
TavianTi codnis gamoyeneba garkveuli miznebisaTvis.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvebze _ pasuxebi, konferencia.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
swori pasuxebi:<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustraciaze mocemul taZars <strong>da</strong> mis gegmas. rodis <strong>da</strong>iwyes aseTi taZrebis<br />
ageba saqarTveloSi?<br />
pasuxi: aseTi taZrebis ageba saqarTveloSi <strong>da</strong>iwyes XI s<strong>da</strong>n <strong>da</strong>iwyes.<br />
kiTxva: kidev rogori tipis taZrebs agebdnen saqarTveloSi? <strong>da</strong>asaxele isini.<br />
pasuxi: saqarTveloSi agebdnen bazilikur, gumbaTian, jvris tipis (tetrakonqis) taZrebs.<br />
XI s.<strong>da</strong>n jvargumbaTovani tipis taZrebs agebdnen.<br />
kiTxva: taZari <strong>da</strong>saxelebuli adgili<strong>da</strong>n Sors, bunebis wiaRSia ganmartoebuli. gaixsene,<br />
ZiriTa<strong>da</strong>d romel saukuneebSi agebdnen taZrebs aseT adgilebSi?<br />
pasuxi: <strong>da</strong>saxelebuli adgilebi<strong>da</strong>n moSorebiT lamaz bunebaSi taZrebs XIIXIII ss.ebSi<br />
agebdnen.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi figurebis formebs, proporciebs, saxeebs. rodi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>iwyes aseTi<br />
freskebis Seqmna? gaixsene, rogor mxatvrul xerxebs iyenebdnen wina periodSi?<br />
pasuxi: aseTi freskebis Seqmna saqarTveloSi XI s.is Semdeg <strong>da</strong>iwyes. wina periodSi xazebi<br />
ufro xistia, forma _ ufro sibrtyobrivi.<br />
kiTxva: albaT ukve mixvdi, <strong>da</strong>xloebiT rodis aris Seqmnili es freska. axla <strong>da</strong>vadginoT,<br />
romeli kulturis gavlenas ganicdi<strong>da</strong> im periodSi qarTuli <strong>xelovneba</strong>.<br />
pasuxi: es freska XIII s.Sia Seqmnili. im periodSi qarTuli <strong>xelovneba</strong> bizantiuri xelovnebis<br />
gavlenas ganicdi<strong>da</strong>.
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT im mizni<strong>da</strong>n gamomdinare, romelic gakveTilis<br />
<strong>da</strong>sawyisSi <strong>da</strong>visaxeT. e. i. vafasebT, rogor gaiges maT I TavSi mocemuli masala _ XXII ss.ebis<br />
qarTuli <strong>xelovneba</strong>.<br />
Sefasebis xerxi: situaciuri amocanis amoxsna, sakonferencio Tema.<br />
saxelmZRvaneloSi warmodgenilia sul 4 proeqti:<br />
proeqti #1 _ didostatis marjvena;<br />
proeqti # 2 _ Seqspiri <strong>da</strong> qarTuli Teatri;<br />
proeqti #3 _ kastelis albomi;<br />
proeqti #4 _ performansi.<br />
• yoveli proeqtis mizania, moswavle <strong>da</strong>interesdes qarTuli Teatrisa <strong>da</strong> kinos xelovnebiT,<br />
gaecnos cnobili qarTveli reJisorebisa <strong>da</strong> msaxiobebis Semoqmedebas. moswavlem<br />
kino <strong>da</strong> Teatri gaiazros, rogorc sinTezuri <strong>xelovneba</strong>. proeqtebis ganxorcieleba<br />
moswavleebs ganuviTarebs kvlevaZiebis, samuSaos <strong>da</strong>gegmvis, organizebis,<br />
diskusiis warmarTvisa <strong>da</strong> gunduri muSaobis unarebs. aseTi unarCvevebis SemuSaveba<br />
moswavleebs SeiZleba SemdgomSi saqmianobis sxva<strong>da</strong>sxva sferoSi gamoadgeT.<br />
proeqti #1 _ didostatis marjvena<br />
gakveTilis Tema: didostatis marjvena _ filmis ganxilva.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem naxos qarTuli filmi `didostatis marjvena~;<br />
• moswavlem moiZios informacia filmSi monawile msaxiobebis Sesaxeb;<br />
• moswavlem SeZlos filmis ganxilva, imsjelos imis Sesaxeb, Tu rogoraa asaxuli masSi<br />
me11 s.is saqarTvelosTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli kulturuli garemo.<br />
• moswavles ganuviTardes diskusiis warmarTvis unari.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg IX 3, sgIX 6, sg IX 8.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
am proeqtze muSaobisTvis saWiroa, winaswar moiZioT filmi: `didostatis marjvena~. aCveneT<br />
moswavleebs es filmi Semdeg sTxoveT, moiZion informacia <strong>wigni</strong>s avtoris, reJisoris,<br />
msaxiobebis Sesaxeb <strong>da</strong> agreTve istoriuli cnobebi sveticxovelis aSenebis periodze. kargi<br />
iqneba, Tu moswavleebi waikiTxaven konstantine gamsaxurdias Txzulebas `didostatis<br />
marjvena~. rodesac klass masala moZiebuli eqneba, <strong>da</strong>iwyeT filmis ganxilva.<br />
Tavi II<br />
XV-XVI saukuneebi<br />
§7. didi leonardo<br />
gakveTilis Tema: leonardo <strong>da</strong> vinCis Semoqmedeba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos leonardos or mniSvnelovan namuSevars, maTi Seqmnis istorias.<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• leonardo <strong>da</strong> vinCis namuSevrebis analizis safuZvelze moswavlem SeZlos aRorZinebis<br />
epoqisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
• SeZlos jgufuri samuSaos Sesruleba.<br />
• moswavlem aplikaciis meSveobiT SeZlos simetriulad gawonasworebuli kompoziciis gakeTeba.<br />
25
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX 1, sgIX 4, sg.IX 6, sg.IX 8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi. IXklasis saxelmZRvanelos<br />
<strong>da</strong>narTi, makrateli, webo, TeTri furceli, fanqari, saSleli.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 5 wT.)<br />
am gakveTilis gacnobamde maswavlebeli svams kiTxvebs:<br />
vin iyo leonardo <strong>da</strong> vinCi?<br />
sa<strong>da</strong>uri iyo is warmoSobiT, romel saukuneebSi moRvaweob<strong>da</strong>?<br />
ra saxeliTaa cnobili epoqa, romelSic leonardo moRvaweob<strong>da</strong>?<br />
SegiZliaT <strong>da</strong>asaxeloT misi yvelaze cnobili namuSevari?<br />
gsmeniaT Tu ara rame misi cnobili gamogonebebisa <strong>da</strong> eqsperimentebis Sesaxeb? <strong>da</strong> a. S.<br />
moismineT moswavleTa pasuxebi. imsjeleT klasSi am sakiTxze.<br />
aqtivoba II (dro _ 20 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian saxelmZRvaneloSi mocemul gakveTils. leonardos namuSevrebis<br />
Sinaarss <strong>da</strong> maTi Seqmnis istorias. gakveTilis sainteresod warmarTvis mizniT klasi<br />
ramdenime jgufad <strong>da</strong>yaviT. gaacanT moswavleebs gakveTilSi mocemuli <strong>da</strong>valeba. zogi jgufi<br />
leonardos `saidumlo serobis~ mxatvrul analizs akeTebs, zogi ki _ `mona lizas~ mxatvrul<br />
analizs. TiToeuli jgufi calcalke akeTebs <strong>da</strong>valebas.<br />
amis Semdeg gamoiyvaneT jgufebi<strong>da</strong>n TiTo wevri <strong>da</strong> sTxoveT maT mocemuli namuSevris mxatvruli<br />
analizis gakeTeba klasis winaSe. mxatvruli analizis safuZvelze moswavleebma un<strong>da</strong> gamoitanon<br />
saTanado <strong>da</strong>skvnebi, <strong>da</strong>axasiaTon leonardos Semoqmedeba, imsjelon mis individualur mxatvrul<br />
manerasa <strong>da</strong> aRorZinebis epoqis <strong>xelovneba</strong>ze. moismineT moswavleTa pasuxebi. romeli jgufis<br />
pasuxebic ufro gaazrebuli <strong>da</strong> argumentirebuli iqneba, is jgufi CaiTvleba gamarjvebulad.<br />
Semdeg <strong>da</strong>avaleT klass, moipovon masalebi rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~.<br />
aqtivoba III (dro _ 20 wT.)<br />
maswavlebeli moswavleebTan erTad akeTebs praqtikul <strong>da</strong>valebaSi mocemuli aRorZinebis<br />
xanis xelovnebis nimuSebis mokle mxatvruli analizs _ ixilavs maT kompoziciur agebas.<br />
Semdeg uxsnis moswavleebs <strong>da</strong>valebas, sTxovs <strong>da</strong>iwyon aplikaciaze muSaoba.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, Tu ramdenad sworad SeZles maT<br />
xelovnebis nimuSebis mxatvruli analizis gakeTeba <strong>da</strong> aRorZinebis epoqis <strong>da</strong>xasiaTeba <strong>da</strong><br />
rogor SeZles maT simetriulad gawonasworebuli kompoziciis gakeTeba.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, namuSevris ganxilva.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi qristes figuras. riTaa gamoyofili qristes figura? rogoria kompoziciuri<br />
ageba? sad aris gamosaxuli qriste? <strong>da</strong>iTvale, ramden jgufad arian <strong>da</strong>yofili mociqulebi<br />
mis orive mxares, ramdeni mociqulis figuraa gamosaxuli TiToeul jgufSi <strong>da</strong> a. S.<br />
pasuxi: leonardo <strong>da</strong> vinCis freskaze `saidumlo seroba~ qristes figura kompoziciis<br />
geometriul centrSia gamosaxuli. mociqulebi qristes orive mxares Tanabrad arian<br />
ganawilebuli samfigurian jgufebad. namuSevarze mociqulTa 4 jgufia. kedlebze 4 niSia,<br />
gamoyofilia kompoziciuri centri. yvela gamosaxuleba Tanabra<strong>da</strong>a ganawilebuli mis<br />
orive mxares, rac imaze mianiSnebs, rom kompozicia simetriulad gawonasworebulia.<br />
kiTxva: axla Sexede oTaxis sarkmlebs, rogoraa xazgasmuli qristes mniSvnelovneba sarkmlebis<br />
meSveobiT?<br />
pasuxi: qristes mniSvnelobas xazs usvams didi zomis Sua sarkmeli.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi mociqulebis gamosaxulebebs. maTSi gansxvavebuli pirovnuli xasiaTia<br />
gamoxatuli. aRwere, rogor gancdebs gamoxataven isini.<br />
pasuxi: mociqulTa saxeebze <strong>da</strong>fiqreba, gaoceba <strong>da</strong> SeSfoTebaa aRbeWdili. es gancdebi maT<br />
JestebSic igrZnoba.<br />
26
kiTxva: Seecade, Sen TviTon ipovo iu<strong>da</strong>s figura. cnobilia, rom misi Tavi sxvebze <strong>da</strong>blaa<br />
gamosaxuli, xolo figura sxvebze meta<strong>da</strong>a Camuqebuli.<br />
pasuxi: iu<strong>da</strong>s figura qristes marcxena mxaresaa gamosaxuli. mociqulTa pirvel jgufSi misi<br />
figura yvelaze meta<strong>da</strong>a Camuqebuli.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustracias. rogor emocias iwvevs SenSi es portreti? rogor <strong>da</strong>axasiaTebdi<br />
qalis mzeras, mis Rimils?<br />
pasuxi aseTic SeiZleba iyos: mona lizas Rimili momxiblavi <strong>da</strong> mimzidvelia, amasaTanave,<br />
amo ucnobeli. igi TiTqos akvirdeba, aTvalierebs mayurebels, TiTqos raRacas mainc<br />
saidumlod inaxavs.<br />
kiTxva: Sen win cocxali a<strong>da</strong>miania. <strong>da</strong>axasiaTe, rogor gadmoscems mxatvari sxeuls, sxva<strong>da</strong>sxva<br />
qsovilis faqturas.<br />
pasuxi: mxatvari gasaocari ostatobiT qmnis jokon<strong>da</strong>s sxeuls, moculobiTi formebi Suq<br />
Crdilis Tan<strong>da</strong>TanobiT ga<strong>da</strong>svlebiTaa Seqmnili. Txeli, rbili qsovilis miRma TiTqos<br />
qalis sunTqvac ki igrZnoba.<br />
kiTxva: rogori ferebia gamoyenebuli. ra ganwyobas giqmnis ferTa aseTi gama?<br />
pasuxi: momwvano koloriti idumalebas aniWebs namuSevars.<br />
kiTxva: aRwere peizaJi. Seni azriT, raze un<strong>da</strong> mianiSnebdes ukacrieli gza, mdinareze gadebuli<br />
xidi <strong>da</strong> nislSi mimaluli Soreuli mTebi?<br />
pasuxi: leonardos SuqCrdilis efeqti, e. w. `sfumato~, nislSi mimavali gza <strong>da</strong> Soreuli<br />
mTebi suraTs amoucnobs xdis.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
SegiZliaT informacia moiZioT internetSi.<br />
leonardo <strong>da</strong> vinCi erTerT yvelaze did <strong>da</strong> amoucnob pirovneba<strong>da</strong>a miCneuli kacobriobis<br />
istoriaSi. igi SesaniSnavi mxatvari, fermweri, genialuri inJineri <strong>da</strong> gamomgonebeli iyo. es<br />
iyo a<strong>da</strong>miani, romelmac gauswro Tavis dros.<br />
leonardo <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> 1452 wlis 15 aprils, italiis patara sofel vinCiSi. misi bavSvobis<br />
Sesaxeb ar arsebobs aranairi informacia. cnobilia, rom axalgazrdobaSi igi silamaziT,<br />
iSviaTi ZalRoniT <strong>da</strong> gasaocari gonebamaxvilobiT gamoirCeo<strong>da</strong>. leonardo gansakuTrebul<br />
interess iCen<strong>da</strong> xatvisa <strong>da</strong> maTematikis mimarT. 15 wlis asakSi leonardo mamis ojaxTan<br />
erTad florenciaSi ga<strong>da</strong>dis sacxovreblad, sa<strong>da</strong>c igi cnobili mxatvrisa <strong>da</strong> iuveliris<br />
andrea verokios saukeTeso Segirdi xdeba. mxatvris wodeba 1472 wels miiRo. 1481 wels<br />
leonardos pirvelad SeukveTes taZrisTvis suraTi `mogvTa Tayvaniscema~. suraTze muSaoba<br />
man male Sewyvita <strong>da</strong> milanSi gaemgzavra. leonardos erTi ucnauri Cveuleba hqon<strong>da</strong>, SekveTebs<br />
iReb<strong>da</strong>, magram namuSevars bolomde ar amTavreb<strong>da</strong>. amis gamo mas sasamarTloSic ki hqonia<br />
saqme. leonardo bevrs <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> italiis sxva<strong>da</strong>sxva qalaqebSi. milanSi igi hercog lodoviko<br />
sforcas karis mxatvari <strong>da</strong> samxedro konsultanti iyo. iq man 20 weli gaatara. swored milanSi<br />
Seqmna Tavisi cnobili `saidumlo seroba~. 1499 wes sforcas Zalaufleba <strong>da</strong>srul<strong>da</strong>. milani<br />
frangebma <strong>da</strong>ikaves. amis gamo leonardo qalaqs tovebs <strong>da</strong> florenciaSi brundeba. leonardo<br />
Tavisi droisaTvis sakmaod cnobili <strong>da</strong> aRiarebuli a<strong>da</strong>miani iyo. mas xSirad iwvevdnen<br />
didebulebi Tavis karze. 15161517 wlebSi leonardo safrangeTis mefe francisk Iis mowvevas<br />
iRebs. leonardom miiRo es mowveva, gaemgzavra safrangeTSi <strong>da</strong> <strong>da</strong>rCenili cxovreba iq gaatara.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels: momdevno gakveTilebi _ §8. rafael santi, §10. sulis<br />
portretebi, §.11 venecieli mxatvari _ §7Si mocemuli scenaris mixedviT SegiZliaT CaataroT.<br />
§8. rafael santi<br />
gakveTilis Tema: rafael santis Semoqmedeba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos rafaelis Semoqmedebas _ mis or namuSevars, maTi Seqmnis istorias.<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizi.<br />
• rafaelis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos aRorZinebis<br />
epoqisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• ganuvTiardes kvlevaZiebis unari.<br />
27
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX 4, sgIX 6, sgIX 8.<br />
saswavlo resursebi: IXklasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustracias, rogori principiTaa figurebi ganawilebuli? rogor<br />
ganwyobas uqmnis mayurebels aseTi kompoziciuri ageba?<br />
pasuxi: rafaelis suraTze `siqstis madona~ figurebi simetriula<strong>da</strong>a ganawilebuli.<br />
simetriulad gawonasworebuli kompozicia mSvid ganwyobas uqmnis mayurebels.<br />
kiTxva: axla es ilustracia ganixile. rogor xdeba RvTismSoblis <strong>da</strong> yrmis warmoCena?<br />
pasuxi: suraTze RvTismSobeli Sinaarsobriv centrs warmoadgens. amitom igi, rogorc mTavari<br />
figura, kompoziciis geometriul centrSia <strong>da</strong>, <strong>da</strong>narCeni ori figurisgan gansxvavebiT,<br />
mTeli taniTaa gamosaxuli.<br />
kiTxva: ferebis meSveobiT rafaeli simSvidisa <strong>da</strong> harmoniis ganwyobas qmnis. <strong>da</strong>asaxele is sami<br />
feri, romelic samive figuraSia gamoyenebuli.<br />
pasuxi: oqrosferi, wiTeli <strong>da</strong> ruxi samive figuraSia gamoyenebuli. ferTa aseTi gamoZaxili<br />
kravs <strong>da</strong> amTlianebs kompozicias.<br />
kiTxva: kargad <strong>da</strong>akvirdi RvTismSoblis <strong>da</strong> yrmis saxeebs. rogor <strong>da</strong>axasiaTeb maT? Seni azriT,<br />
ras gamoxatavs maTi mzera?<br />
pasuxi: RvTismSoblisa <strong>da</strong> yrmis mzera erTgvar sev<strong>da</strong>s gamoxatavs.<br />
kiTxva: rogor fiqrob, ris Tqma surs wm. siqsts mayureblisaken gawvdili xeliT?<br />
pasuxi: wmin<strong>da</strong> siqsts mayureblisken aqvs xeli gawvdili, rac, SesaZloa, imaze mianiSnebs, rom<br />
igi a<strong>da</strong>mianebs maT sulier mxsnels warudgens.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi qalebis tanisamossa <strong>da</strong> atributebs (raindis xilva), romlebic maT xelSi<br />
uWiravT <strong>da</strong> imsjele, rogor cxovrebiseul gzas gamoxatavs TiToeuli maTgani?<br />
pasuxi: rafaelis suraTze `raindis xilva~ qalebi TavianTi CacmulobiTa <strong>da</strong> atributikiT<br />
sxva<strong>da</strong>sxva cxovrebiseul gzas gamoxataven _ qali yvaviliT xelSi _ uzrunvel, xolo<br />
qali <strong>wigni</strong>Ta <strong>da</strong> xmliT xelSi _ swavliTa <strong>da</strong> brZoliT aRsavse cxovrebas Soris arCevanis<br />
gakeTebas sTavazoben.<br />
kiTxva: <strong>wigni</strong>ani <strong>da</strong> xmliani qalis ukan gza <strong>da</strong> mTaze aRmarTuli cixesimagre, xolo yvaviliani<br />
qalis ukan mdinare, xidi <strong>da</strong> nislSi Cakarguli mTebia gamosaxuli. ras un<strong>da</strong> gamoxatavdes<br />
aseTi peizaJi?<br />
pasuxi aseTi SeiZleba iyos: suraTis marcxena mxares peizaJi cixesimagriT mianiSnebs, rom aseTi<br />
cxovrebis Sedegad a<strong>da</strong>miani garkveul simyares moipovebs, xolo yvaviliani qalis ukana<br />
mxares peizaJi mianiSnebs, rom aseTi cxovrebis Sedegad mas mxolod sicariele SerCeba.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
rafaeli gansakuTrebuli niWis mqone mxatvari <strong>da</strong> arqiteqtori iyo. igi 1483 wlis 6 aprils<br />
centraluri italiis patara qalaq urbinoSi <strong>da</strong>iba<strong>da</strong>. cnobilia, rom rafaelis mama jovani santi<br />
urbinos hercogTan <strong>da</strong>axloebuli piri <strong>da</strong> karis mxatvari iyo. rafaels pirvelad xatva swored<br />
mamam Seaswavla. Semdeg igi cnobili mxatvris, perujinos moswavle gax<strong>da</strong>. 20 wlis asakSi rafaelma<br />
xatvis ostatis wodeba miiRo. magram, miuxe<strong>da</strong>vad amisa, SekveTebi mainc cota hqon<strong>da</strong>. 1508 wels<br />
rafaeli Tavisi Soreuli naTesavis, cnobili arqiteqtoris, bramantes miwveviT, romSi gaemgzavra.<br />
bramante pap iulius IIsTan <strong>da</strong>axloebuli piri iyo <strong>da</strong> misi rekomen<strong>da</strong>ciiT papma rafaels vatikanis<br />
sasaxlis <strong>da</strong>rbazebis moxatva <strong>da</strong>avala. rafaelma am urTules amocanas SesaniSnavad gaarTva Tavi.<br />
renesansis mxatvrobaSi Sedevrad iTvleba mis mier moxatuli vatikanis <strong>da</strong>rbazis erTerTi freska<br />
`aTenis skola~. swored am namuSevarma moutana mas gansakuTrebuli aRiareba. 35 wlis rafaeli<br />
saxelmoxveWil, mdi<strong>da</strong>r mxatvrad iTvlebo<strong>da</strong>. misi biografis, jorjo vazaris gadmocemiT, igi<br />
ganaTlebuli, lamazi, <strong>da</strong>xvewili manerebis mqone, gasaocari xasiaTis a<strong>da</strong>miani iyo <strong>da</strong> amitom yvelas<br />
Zalian uyvar<strong>da</strong>. cnobilia, rom leonardo Tavis namuSevrebs bolomde ar amTavreb<strong>da</strong>, ris gamoc<br />
usiamovnebebi hqon<strong>da</strong> <strong>da</strong>mkveTebTan. miqelanjelos Tavis mZime, feTqebadi xasiaTis gamo xSirad<br />
mosdio<strong>da</strong> konfliqti a<strong>da</strong>mianebTan, rafaeli ki, maTgan gansxvavebiT, nebismieri <strong>da</strong>mkveTisaTvis<br />
saocnebo mxatvari iyo. `genialuri Semsrulebeli angelozis xasiaTiT~, _ wer<strong>da</strong> mis Sesaxeb jorjo<br />
vazari. rafaeli 1520 wels 37 wlis avadmyofobiT gar<strong>da</strong>icvala.<br />
28
§9. antikuri Temebis Zieba<br />
gakveTilis Tema: italiuri aRorZinebis epoqis qan<strong>da</strong>keba, a<strong>da</strong>mianis proporciebi.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos italiuri aRorZinebis epoqis cnobil moqan<strong>da</strong>keTa namuSevrebs.<br />
• moswavlem SeZlos a<strong>da</strong>mianis figuris <strong>da</strong>xatva swori proporciebis <strong>da</strong>cviT.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX 1, sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, TeTri furceli, fanqari, saSleli.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 15 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTilSi mocemul teqsts <strong>da</strong> akeTeben italiuri aRorZinebis<br />
epoqis xelovnebis nimuSebis mxatvrul analizs.<br />
aqtivoba II (dro _ 5 wT.)<br />
xatvis <strong>da</strong>wyebamde isaubreT klasSi a<strong>da</strong>mianis figuris agebis proporciis kanonze (figuris<br />
xatvis dros Tavi tanSi 7jer eteva, Tvalebs Soris kidev erTi Tvali eteva <strong>da</strong> a. S.).<br />
aqtivoba III (dro _ 25 wT.)<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, <strong>da</strong>akvirdnen gakveTilSi mocemul naxatebs <strong>da</strong> am<br />
naxatebis mixedviT <strong>da</strong>xaton a<strong>da</strong>mianis figura.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, Tu ramdenad SeZles maT a<strong>da</strong>mianis<br />
figuris xatvis dros swori proporciebis <strong>da</strong>cva.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, namuSevris ganxilva.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: Sea<strong>da</strong>re erTmaneTs Zveli romauli <strong>da</strong> donatelos qan<strong>da</strong>kebebi. ra msgavsebasa <strong>da</strong><br />
gansxvavebas xe<strong>da</strong>v maT Soris?<br />
pasuxi: msgavsia cxenebis figurebis moZraoba <strong>da</strong> mxe<strong>da</strong>rTa myari jdoma cxenebze, rac maTi<br />
xasiaTis simtkiceze miuTiTebs. gansxvaveba mxe<strong>da</strong>rTa pozebSia.<br />
kiTxva: miqelanjelom, donatelosa <strong>da</strong> verokiosagan gansxvavebiT, <strong>da</strong>viTi brZolis win asaxa.<br />
rogor fiqrob, ratom airCia man es momenti?<br />
pasuxi: donatelosa <strong>da</strong> verokiosagan gansxvavebiT, miqelanjelos <strong>da</strong>viTis qan<strong>da</strong>kebaSi<br />
a<strong>da</strong>mianis fizikuri siZlieris Cveneba sur<strong>da</strong>.<br />
kiTxva: rogori xasiaTi Cans am qan<strong>da</strong>kebebSi gamosaxul a<strong>da</strong>mianebSi? rogor fiqrob, romeli<br />
ufro gamosaxavs axalgazr<strong>da</strong> mwyemss <strong>da</strong> romeli _ idealur gmirs?<br />
pasuxi: am qan<strong>da</strong>kebebSi gamosaxul a<strong>da</strong>mianebs gansxvavebuli xasiaTi aqvT. miqelanjelos <strong>da</strong>viTi<br />
idealuri gmiria, verokios <strong>da</strong> donatelos <strong>da</strong>viTi ki axalgazr<strong>da</strong> mwyemss ufro hgavs.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>axasiaTe, rogoria qan<strong>da</strong>kebis formebi.<br />
pasuxi: figuraTa formebi moculobiTia, <strong>da</strong>culia proporciebi.<br />
§10. sulis portreti<br />
gakveTilis Tema: jorjones Semoqmedeba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos jorjones Semoqmedebas, or portrets, cnobili namuSevris Sinaarssa<br />
<strong>da</strong> misi Seqmnis istorias.<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• jorjones namuSevrebis analizis safuZvelze moswavlem SeZlos aRorZinebis epoqisTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
• moswavlem SeZlos a<strong>da</strong>mianis saxis <strong>da</strong>xatva.<br />
29
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX4, sgIX6, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, TeTri furceli, fanqari, saSleli<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: mamakacis portretze kacis tanisamosi Zalian sa<strong>da</strong>d, yovelgvari atributebis gareSea<br />
gamosaxuli, ukan fonic sruliad neitraluria. rogor fiqrob, risTvis <strong>da</strong>xata mxatvarma<br />
es namuSevari ase?<br />
pasuxi: es portreti mxatvarma ase imitom <strong>da</strong>xata, rom mayureblis yuradReba pirvel rigSi<br />
mTavarze, mamakacis saxeze <strong>da</strong> mis gamometyvelebaze iyos gamaxvilebuli.<br />
kiTxva: rogor efeqts aRwevs mxatvari ganaTebis meSveobiT?<br />
pasuxi: kontrastuli gaanTebis meSveobiT TiTqos myardeba kavSiri mayurebelsa <strong>da</strong> portretze<br />
gamosaxul a<strong>da</strong>mians Soris.<br />
kiTxva: suraTi<strong>da</strong>n TiTqos cocxali a<strong>da</strong>miani giyurebs. rogor qmnis amas mxatvari formisa <strong>da</strong><br />
feris meSveobiT?<br />
pasuxi: moculobiTi formebis, feris tonaluri ga<strong>da</strong>svlebiT iqmneba STabeWdileba, TiTqos<br />
suraTi<strong>da</strong>n cocxali a<strong>da</strong>miani giyurebs.<br />
Semdegi kiTxvis pasuxi uSualod moswavlis warmosaxvazea <strong>da</strong>mokidebuli.<br />
kiTxva: yuradRebiT <strong>da</strong>aTvaliere moxuci qalis portreti. ra msgavsi mxatvruli xerxebi<br />
gamoiyena jorjonem qalisa <strong>da</strong> mamakacis am portretebSi?<br />
pasuxi: kontrastuli ganaTeba, neitraluri foni, sa<strong>da</strong> Cacmuloba.<br />
kiTxva: moxuc qals xelSi uWiravs patara furceli, romelzec laTinurad weria: `droTa<br />
ganmavlobaSi~. rogor fiqrob, ratom gamosaxa mxatvarma aseTwarweriani furceli?<br />
pasuxi aseTic SeiZleba iyos: qalis xelSi warweriani furceli mianiSnebs imaze, rom dro<br />
swrafad garbis <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mianebi berdebian, am qalis ganvlili cxovreba TiTqos mis saxezea<br />
aRbeWdili.<br />
Semdegi kiTxvis pasuxi uSualod moswavlis warmosaxvazea <strong>da</strong>mokidebuli.<br />
Semdegi kiTxvis pasuxi jorjones `sami filosofosis~ siuJetis Sesaxeb SeiZleba mravalgvari<br />
iyos. moawyveT am sakiTxze klasSi diskusia, imsjeleT, ikamaTeT.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
jorjo <strong>da</strong> kastelfranko, igive jorjone, veneciis maxloblad patara qalaq kastelfrankoSi<br />
<strong>da</strong>iba<strong>da</strong>. TiTqmis araferia cnobili misi bavSvobisa <strong>da</strong> mSoblebis Sesaxeb. 1506 wels jorjone<br />
vencieli mxatvris, jovani belinis moswavle gax<strong>da</strong>, Tumca im periodSi jorjone uk ve<br />
Camoyalibebuli mxatvari <strong>da</strong> ramdenime suraTis avtori iyo. 1506 iwyeba misi Semoqmedebis<br />
e. w. veneciuri periodi. XVI s.Si venecia maRali kulturis qalaqi iyo. erTerTi germaneli<br />
mogzauri wer<strong>da</strong>: `venecielebs surT, mTeli de<strong>da</strong>miwa mxiarulebis walkotad ga<strong>da</strong>aqcion~.<br />
venecielebi tkbebodnen musikiT, mxatvrobiT, poeziiT. 1500 w. veneciaSi 50 stamba arsebob<strong>da</strong>.<br />
XV s.is bolos gamoica pirveli ilustrirebuli <strong>wigni</strong>. veneciis inteleqtualurma kulturulma<br />
garemom garkveuli gavlena moaxdina jorjones Semoqmedebaze. igi axlos iyo<br />
veneciel humanistebTan, filosofosebTan, isini xSirad ukveTavdnen mas namuSevrebs. 1508 w.<br />
jorjone Tavis cnobil tiloze, `mZinare veneraze~ iwyebs muSaobas. male man didi mxatvris<br />
saxelic moipova, magram samwuxarod, Zalian axalgazr<strong>da</strong>, Savi Wiris epidemiam imsxverpla.<br />
TanamedroveTa gadmocemiT, jorjones ar miutovebia Savi WiriT <strong>da</strong>sneulebuli Seyvarebuli<br />
<strong>da</strong> masTan erTad sikvdili ga<strong>da</strong>uwyvetia.<br />
30<br />
§11. venecieli mxatvari<br />
gakveTilis Tema: ticianis Semoqmedeba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos ticianis Semoqmedebas, ori namuSevris Sinaarss <strong>da</strong> misi Seqmnis istorias.<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• ticianis namuSevrebis analizis safuZvelze moswavlem SeZlos aRorZinebis epoqisaTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.
• moswavles ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
• moswavlem SeZlos akvarelis saRebavebiT, feris tonaluri ga<strong>da</strong>svlebiT naturmortis <strong>da</strong>xatva.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX6, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IXklasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, akvarelis saRebavebi, fanqari,<br />
saSleli, Wiqa wylisTvis, akvarelis qaRaldi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi suraTSi figurebis ganlagebas. rogor ganwyobas qmnis aseTi kompoziciuri<br />
ageba, simSvidis Tu Sinagani <strong>da</strong>Zabulobisa?<br />
pasuxi: suraTis kompozicia, figuraTa ganlageba Sinagani <strong>da</strong>Zabulobis Seqmnas uwyobs xels.<br />
kiTxva: aRwere alesandrosa <strong>da</strong> otavios figurebis pozebi. rogor <strong>da</strong>axasiaTebdi maT <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
papisadmi am pozebis mixedviT?<br />
pasuxi: alesandro papTan ufro axlos dgas, mis figuraSi simyare, simSvide igrZnoba, otavios<br />
poza imaze mianiSnebs, rom mas papis mimarT ridi <strong>da</strong> garkveuli SiSic hqon<strong>da</strong>.<br />
kiTxva: Seni azriT, rogor ganwyobazea papi? <strong>da</strong>akvirdi misi jdomis maneras <strong>da</strong> savarZlis<br />
saxelurze Camodebul xelis mtevans.<br />
pasuxi: papis poza, savarZlis saxelurze moWidebuli xeli mis Sinagan siZlieresa <strong>da</strong> erTgvar<br />
<strong>da</strong>Zabulobaze metyvelebs.<br />
pasuxi: gar<strong>da</strong> pozebisa, kargad <strong>da</strong>akvirdi suraTis personaJebis saxeebs, maT gamoxedvas.<br />
rogor <strong>da</strong>axasiaTeb TiToeul maTgans?<br />
pasuxi: alesandro mSvidi, gawonasworebuli, Zlieri a<strong>da</strong>mianis STabeWdilebas tovebs. otavio,<br />
SesaZloa, eSmaki, cbieri a<strong>da</strong>miani iyo.<br />
Semdegi kiTxvis pasuxi mariam mag<strong>da</strong>lelis Sesaxeb uSualod moswavlis warmosaxvazea <strong>da</strong>mokidebuli.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ferTa gamas. Seni azriT, ratom SearCia mxatvarma aseTi ferebi?<br />
pasuxi: aseTi ferebiT mxatvars mariam mag<strong>da</strong>lelis Sinagani mRelvare ganwyobis Cveneba sur<strong>da</strong>.<br />
kiTxva: rogor fiqrob, ris simbolo SeiZleba iyos suraTSi gamosaxuli <strong>wigni</strong> <strong>da</strong> Tavis qala?<br />
pasuxi: <strong>wigni</strong> _ codnisa, Tavis qala _ cxovrebis warmavlobisa.<br />
kiTxva: rogoria peizaJi? Seni azriT, is ubralo fonia, Tu mxatvars aseTi peizaJiT ramis<br />
gadmocema sur<strong>da</strong>?<br />
pasuxi: suraTze gamosaxuli peizaJiT mxatvars sur<strong>da</strong> mariam mag<strong>da</strong>lelis Sinagani gancdebis Cveneba.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
ticiani veneciel mxatvarTa Soris erTerTi yvelaze mdi<strong>da</strong>ri <strong>da</strong> saxelganTqmuli mxatvari<br />
iyo. misi <strong>da</strong>badebis zusti TariRi dRemde sakamaToa. zogierTi mkvlevaris azriT, igi 103 wlisa<br />
gar<strong>da</strong>icvala. ticianis biografis, jorjo vazaris gadmocemiT, igi kargi xasiaTisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>xvewili<br />
manerebis mqone a<strong>da</strong>miani yofila. 40 wlis asaki<strong>da</strong>n ticiani sayovelTaod aRiares <strong>da</strong> gamdidr<strong>da</strong>. im<br />
periodis maRali sazogadoeba bevr SekveTas aZlev<strong>da</strong> mxatvars. 1530 wlis Semdeg ticiani umetesad<br />
italieli didgvarovnebis portretebs xatav<strong>da</strong>. man espaneTis mefis, karlos Vis vaJis, filipe<br />
IIis portretic <strong>da</strong>xata. swored misi <strong>da</strong>kveTiT Seqmna man miTologiuri siuJetebis mTeli seria,<br />
romelsac poemebi <strong>da</strong>arqva. swored es poemebi iTvleba mis Sedevrebad. erTxel filipe IIm ticians<br />
honoraris ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong> <strong>da</strong>ugviana. aman mxatvari aRaSfoTa <strong>da</strong> mefes ewuwunebo<strong>da</strong> sakuTar siRaribeze,<br />
rac simarTles ar Seeferebo<strong>da</strong>. amasTanave, isic cnobilia, rom ticiani exmarebo<strong>da</strong> megobrebs,<br />
eweo<strong>da</strong> qvelmoqmedebasac. ticiani sibereSic xatav<strong>da</strong>. 1575 wels is Savi WiriT gar<strong>da</strong>icvala.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli <strong>da</strong>valebisaTvis:<br />
moswavleebma naturmorti jer fanqriT <strong>da</strong>xaton, Semdeg ki akvareliT <strong>da</strong>asrulon.<br />
§12. adriatikis dedofali<br />
gakveTilis Tema: aRorZinebis epoqis arqiteqtura.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos aRorZinebis epoqis arqiteqturas.<br />
31
• moswavlem SeZlos aRorZinebis epoqis arqiteqturisTvis ZiriTadi <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
niSnebze msjeloba.<br />
• moswavlem SeZlos SeZlos qalaqis peizaJis <strong>da</strong>xatva perspeqtivis kanonebis <strong>da</strong>cviT.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX5.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, romis, florenciis, veneciis reproduqciebi<br />
an proeqtori, TeTri saxatavi qaRaldi, fanqari, saSleli.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 20 wT.)<br />
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs mis mier winaswar moZiebul <strong>da</strong>matebiT masalas: romis,<br />
florenciis, veneciis istoriuli ubnebis xedebis reproduqciebs (an proeqtoriT) <strong>da</strong> svams<br />
kiTxvebs:<br />
_ romeli qalaqi ufro mogwonT <strong>da</strong> ratom?<br />
_ rogoria arqiteqtura? <strong>da</strong>axasiaTeT arqiteqturis mixedviT es qalaqebi.<br />
_ romel qalaqSi icxovrebT <strong>da</strong> ratom a. S.<br />
isaubreT klasSi am sakiTxze.Semdeg moswavleebi ecnobian gakveTilSi mocemul teqsts.<br />
aqtivoba I (dro _ 25 wT.)<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, yuradRebiT <strong>da</strong>akvirdnen gakveTilSi mocemul naxatebs,<br />
perspeqtivis gamosaxvis wesebs <strong>da</strong> perspeqtivis kanonebis gamoyenebiT <strong>da</strong>xaton qalaqis peizaJi.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebi un<strong>da</strong> SevafasoT imis mixedviT, Tu rogor gaiges maT<br />
italiuri aRoriZnebis epoqis arqiteqturisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebi <strong>da</strong> rogor SeZles<br />
qalaqis peizaJis <strong>da</strong>xatva.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, namuSevris ganxilva.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvis swori pasuxebi:<br />
kiTxva: ilustraciebze mocemuli palacoebi<strong>da</strong>n erTi florenciaSia, meore _ veneciaSi. Sea<strong>da</strong>re<br />
erTmaneTs es ori nageboba. ra gansxvavebaa maT Soris? SegiZlia axsna, rogor gansazRvra<br />
veneciis uCveulo garemom doJebis sasaxlis arqiteqturuli formebis xasiaTi?<br />
pasuxi: doJebis sasaxle, florenciul palacosTan Se<strong>da</strong>rebiT, ufro aJuruli <strong>da</strong> msubuqia.<br />
nageboba mTlianad wyalSi irekleba <strong>da</strong> iqmneba STabeWdileba, TiTqos mis gagrZelebas<br />
warmoadgens. doJebis sasaxle organula<strong>da</strong>a Serwymuli veneciis ulamazes garemosTan.<br />
florenciuli palaco masTan Se<strong>da</strong>rebiT ufro mZime, masiuri <strong>da</strong> `saqmiani~ Cans.<br />
kiTxva: santa maria del fiores taZari florenciaSi aRorZinebis xanis arqiteqturuli nimuSia.<br />
Sea<strong>da</strong>re igi veneciis san markos taZars..<br />
pasuxi: florenciis santa maria del fiores taZars ufro masiuri formebi aqvs, ris gamoc<br />
igi siZlieris STabeWdilebas tovebs, xolo veneciis san markos taZari Se<strong>da</strong>rebiT msubuqia.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustraciaze mocemul nagebobebs. aRmoaCine antikuri arqiteqturisTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebi aRorZinebis epoqis arqiteqturul nimuSebSi.<br />
pasuxi: antikuri arqiteqturisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebi igrZnoba wm. petres taZris,<br />
donato bramantes <strong>da</strong> albertis arqiteqturaSi. am nagebobebSi antikuri arqiteqturisTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli arqiteqturuli elementebia gamoyenebuli: svetebi, frontonebi.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
filipo bruneleski renesansis arqiteqturis fuZemdeblad iTvleba. igi mravalmxriv ganviTarebuli<br />
Semoqmedi iyo. SesaniSnavi humanitaruli ganaTlebis mqone arqiteqtori Tav<strong>da</strong>pirvelad<br />
moqan<strong>da</strong>ked muSaob<strong>da</strong>. 142128 wlebSi man san lorencos taZars gverdiTa kapela<br />
miuSena. mis mieraa aSenebuli cnobili pacis kapela, ospe<strong>da</strong>le dela inoCentis bavSvTa saxli <strong>da</strong><br />
a. S. igi Tavis nagebobebSi xSirad antikuri arqiteqturis elementebs _ svetebs <strong>da</strong> frontonebs<br />
iyeneb<strong>da</strong>. me15 s.is 30ian wlebSi bruneleski Tavis megobarTan, cnobil moqan<strong>da</strong>ke donatelosTan<br />
erTad romSi miemgzavreba <strong>da</strong> monawileobas iRebs arqeologiur gaTxrebSi. is <strong>da</strong> donatelo<br />
32
ikvlevdnen Zveli romauli arqiteqturis Zeglebs. swored Zveli romauli arqiteqturis gavleniT<br />
aago santo spiritos eklesia, romelic misi sikvdilis Semdeg <strong>da</strong>amTavres.<br />
donato bramantem Tavisi SemoqmedebiTi moRvaweoba ferweriT <strong>da</strong>iwyo. 1476 wels igi milanSi<br />
miiwvies hercog lodoviko moris karze, rogorc mxatvari. swored aq Sexv<strong>da</strong> igi leonardos.<br />
leonardos naxazebma, proeqtebma didi gavlena iqonia masze. bramante arqiteqturiT<br />
<strong>da</strong>interes<strong>da</strong>. 1502 wels man aago patara mrgvali formis taZari tempieto. bramante pap iulius<br />
IIis mTavari arqiteqtori gax<strong>da</strong>. sasaxleebis proeqtebs akeTeb<strong>da</strong>. mis mieraa <strong>da</strong>proeqtebuli<br />
santa maria dela paCes monasteri. manve aRadgina <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>akeTa romSi uamravi nageboba.<br />
§13. Crdiloevropuli aRorZineba<br />
gakveTilis Tema: Crdiloevropuli aRorZinebis <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos Crdiloevropuli aRorZinebis xelovnebis nimuSebs.<br />
• moswavlem SeZlos Crdiloevropuli xelovnebis nimuSebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli ZiriTadi<br />
niSnebis gageba.<br />
• moswavlem SeZlos italiuri <strong>da</strong> Crdiloevropuli xelovnebis nimuSebis erTmaneTTan<br />
Se<strong>da</strong>rebisas msgavsi <strong>da</strong> ganmasxvavebeli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos akvarelis saRebavebiT faqturis gamosaxva.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IXklasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, akvarelis saRebavebi, akvarelis<br />
qaRaldi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 20 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTilSi mocemul teqsts <strong>da</strong> akeTeben aqve mocemuli xelovnebis<br />
nimuSebis mxatvrul analizs. SegiZliaT, es <strong>da</strong>valeba moswavleebs jgufebSic gaakeTebinoT.<br />
aqtivoba II (dro _10 wT.)<br />
imisaTvis, rom gaarkvioT, Tu rogor gaiges moswavleebma gakveTilSi mocemuli masala,<br />
gTavazobT interaqtiul meTods _ `asociaciur bades~. e. w. `ablabu<strong>da</strong>s~. <strong>da</strong>xazeT ori<br />
ablabu<strong>da</strong> erT <strong>da</strong>faze. centralur wreSi CawereT `italiuri aRorZinebis <strong>xelovneba</strong>~, meoreSi<br />
_ `Crdiloevropuli aRorZinebis <strong>xelovneba</strong>~. Semdeg hkiTxeT moswavleebs, Tu ra niSnebiT<br />
xasiaTdeba am qveynebis <strong>xelovneba</strong> <strong>da</strong> es niSnebi CawereT saTanado cariel wreebSi. amis Semdeg<br />
sTxoveT klass, gamoitanon garkveuli <strong>da</strong>skvnebi maTi msgavsebisa <strong>da</strong> gansxvavebis Sesaxeb.<br />
aqtivoba II (dro _15 wT.)<br />
kargad auxseniT moswavleebs <strong>da</strong>valeba. sTxoveT klass, naxati jer fanqriT <strong>da</strong>xaton, Semdeg<br />
ki akvareliT <strong>da</strong>asrulon. gakveTilis bolos gamofineT moswavleTa namuSevrebi klasSi <strong>da</strong><br />
imsjeleT namuSevrebis Sesaxeb.<br />
Tu moswavleebma praqtikuli <strong>da</strong>valeba ver moaswres, sTxoveT namuSevrebis saxlSi <strong>da</strong>sruleba.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, Tu ramdenad SeZles maT italiuri<br />
<strong>da</strong> Crdiloevropuli xelovnebis nimuSebs Soris msgavsi <strong>da</strong> ganmasxvavebeli niSnebis amocnoba,<br />
rogor SeZles akvareliT namuSevris <strong>da</strong>xatva.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, namuSevris ganxilva.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: Sea<strong>da</strong>re erTmaneTs leonardosa <strong>da</strong> kampenis namuSevrebi. rogor gamosaxes erTi<strong>da</strong>igive<br />
siuJeti italielma <strong>da</strong> niderlandelma mxatvrebma?<br />
pasuxi: kampenis figurebi yofiTad gamoiyurebian, leonardos figurebi ki ufro amaRlebu lad<br />
33
kiTxva: am namuSevrebis mixedviT, ra ZiriTadi gansxvaveba <strong>da</strong>inaxe italiuri <strong>da</strong> niderlanduri<br />
aRorZinebis mxatvrobaSi?<br />
pasuxi: italiur aRorZinebis mxatvrobaSi xazgasmulia konkretuli siuJetis mniSvneloba,<br />
amitom italiuri aRorZinebis <strong>xelovneba</strong> ufro amaRlebulia. niderlanduri mxatvroba<br />
italiurisgan gansxvavdeba. Crdiloevropul mxatvrobaSi umetesad myudro garemoa<br />
asaxuli, romelSic a<strong>da</strong>mianebi TavianTi Cveulebrivi cxovrebiT cxovroben.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi kompiuteris meSveobiT Secvlil kranaxis suraTs. ra Seicvala kompoziciur<br />
agebaSi <strong>da</strong> imoqme<strong>da</strong> Tu ara am cvlilebam namuSevris ideaze?<br />
pasuxi: am cvlilebam Secvala namuSevari. mTavari figura ufro mniSvnelovani gax<strong>da</strong>.<br />
kiTxva: Sua saukuneebis mxatvrobaSi Cveulebriv mokv<strong>da</strong>vs, wmin<strong>da</strong>nTan Se<strong>da</strong>rebiT, ufro patarad<br />
gamosaxavdnen. ian van eikis suraTze wm. RvTismSoblisa <strong>da</strong> kancleris gamosaxulebebi erTi<br />
zomisaa. miuxe<strong>da</strong>vad amisa mxatvarma garkveuli miniSneba gaakeTa wm. mariamisa <strong>da</strong> yrmis<br />
RvTiurobaze. aRmoaCine namuSevarze es miniSnebebi.<br />
pasuxi: wm. mariamisa <strong>da</strong> yrmis RvTiurobaze Semdegi detalebi mianiSnebs: RvismSoblis TavTan<br />
angelozs gvirgvini uWiravs. yrma iesos erTi xeli kurTxevis niSnad zeviT aqvs aweuli,<br />
xolo meoreSi jvari uWiravs.<br />
kiTxva: yuradRebiT <strong>da</strong>aTvaliere am TavSi mocemuli aRorZinebis xanis xelovnebis nimuSebi. rogorc<br />
fiqrob, ra msgavsi niSnebi axasiaTebs italiur <strong>da</strong> Crdiloevropul xelovnebis nimuSebs?<br />
pasuxi: orive qveynis aRorZinebis xelovnebis nimuSebis siuJetebi Zalian hgavs erTmaneTs.<br />
msgavsia mxatvrulgamomsaxvelobiTi saSualebebi: formebi, ferebi <strong>da</strong> a. S., magram Crdiloevropul<br />
namuSevrebSi meti simyudrove igrZnoba, italiuri aRorZinebis epoqis namuSevrebi<br />
ki ufro amaRlebulia.<br />
34<br />
§14. islamuri <strong>xelovneba</strong><br />
gakveTilis Tema: XVXVI s.ebis islamuri <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos XVXVI ss.is islamur arqiteqturasa <strong>da</strong> miniaturas.<br />
• moswavlem SeZlos islamuri xelovnebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli ZiriTadi niSnebis gageba.<br />
• moswavlem SeZlos evropuli aRorZinebis epoqis suraTebsa <strong>da</strong> islamur miniaturebs<br />
Soris garkveuli gansxvavebis aRmoCena.<br />
• moswavlem SeZlos aRmosavluri stilis samajuris gakeTeba<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, naWeri, Zafi, nemsi, wvrili mZivi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
aqtivoba I (dro _ 5 wT.)<br />
gakveTilis teqstis gacnobamde maswavlebeli svams kiTxvebs:<br />
_ ra iciT islamuri kulturis Sesaxeb?<br />
_ <strong>da</strong>asaxeleT islamuri qveynebi. rogoria isini?<br />
_ ra hqvia islamur sakulto nagebobebs?<br />
_ mogwonT Tu ara es qveynebi <strong>da</strong> a. S.<br />
moismineT moswavleTa pasuxebi. isaubreT klasSi am sakiTxze.<br />
aqtivoba II (dro _ 15 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTils <strong>da</strong> pasuxs scemen rubrikaSi `<strong>da</strong>akvirdi <strong>da</strong> upasuxe~ <strong>da</strong>smul<br />
kiTxvebs.<br />
aqtivoba III (dro _ 25 wT.)<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, waikiTxon praqtikul <strong>da</strong>valebaSi mocemuli teqsti, yuradRebiT<br />
<strong>da</strong>akvirdnen gakveTilSi mocemul ilustraciebs, fotoebs <strong>da</strong> muSaobis dros <strong>da</strong>icvan<br />
Tanmimdevroba.
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, saxlSi <strong>da</strong>asrulon namuSevrebi <strong>da</strong> gaakeTon amave<br />
meTodiT kidev sxva samkaulebi, namuSevrebis <strong>da</strong>srulebis Semdeg ki moawyon saqvelmoqmedo<br />
gamofenagayidva.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, Tu ramdenad SeuZliaT maT<br />
islamuri xelovnebis nimuSebis amocnoba <strong>da</strong> rogor SeZles maT SemoqmedebiTi unarebis<br />
gamovlena namuSevrebis Seqmnisas.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, gamofena.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: rogori arqiteqturuli formebiT gamoarCev meCeTs sxva religiebis sakulto nagebobebisgan?<br />
pasuxi: islamuri meCeTebi sxva religiebis sakulto nagebobebisagan mZime masiuri formebiTa<br />
<strong>da</strong> maRali minareTebiT gamoirCeva.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustraciebze mocemul miniaturebs. rogor <strong>da</strong>axasiaTeb maTze gamosaxul<br />
formebs, ferebs, kompoziciur agebas?<br />
pasuxi: sparsuli miniaturebi mkveTri, kontrastuli ferebiTaa Seqmnili, formebi _ mkafio<br />
xazebiT. maTze ar aris perspeqtiva, amitom isini lamaz xaliCas ufro hgavs.<br />
kiTxva: sparsul miniaturebSi leqsis ritmikas gadmoscemdnen. rogor leqss Sea<strong>da</strong>rebdiT<br />
behzadis am miniaturebs?<br />
pasuxi SeiZleba mravalgvari iyos.<br />
kiTxva: yuradRebiT <strong>da</strong>aTvaliere es nawarmoebebi. rogor fiqrob, am miniaturis mTavari<br />
<strong>da</strong>niSnuleba garkveuli ambis gadmocemaa Tu erTgvari `Tvalis tkboba~?<br />
pasuxi: amgvari miniaturebis <strong>da</strong>niSnuleba ufro esTetikuri tkbobaa.<br />
kiTxva: rezi abasis miniatura axali mxatvruli niSnebiT xasiaTdeba. miuxe<strong>da</strong>vad amisa, igi mainc<br />
gansxvavdeba evropuli suraTisgan. rogor fiqrob, ra ZiriTadi sxvaobaa am miniaturasa<br />
<strong>da</strong> evropul suraTs Soris?<br />
pasuxi: mTavari gansxvaveba rezi abasis miniaturasa <strong>da</strong> evropul suraTs Soris isaa, rom<br />
abasis miniaturaze formebi naklebad moculobiTia, ufro dekoratiuli xasiaTisaa <strong>da</strong><br />
nakleba<strong>da</strong>a gamosaxuli a<strong>da</strong>mianis pirovnuli Tvisebebi.<br />
kiTxva: rogor <strong>da</strong>axasiaTeb XVXVI ss.ebis islamur <strong>xelovneba</strong>s? Seni azriT, ra ZiriTadi<br />
gansxvavebaa evropuli aRorZinebisa <strong>da</strong> am periodis islamuri xelovnebis idealebs Soris?<br />
pasuxi: gansxvaveba evropuli aRorZinebisa <strong>da</strong> islamuri xelovnebis idealebs Soris SemdegSi<br />
mdgomareobs: islamur kulturas garkveulwilad religia gansazRvravs. islamur kulturaSi<br />
a<strong>da</strong>miani, rogorc pirovneba, naklebad mniSvnelovania. evropul <strong>xelovneba</strong>Si ki<br />
ZiriTa<strong>da</strong>d a<strong>da</strong>mianis mniSvnelovneba, misi RvTiTboZebuli goni <strong>da</strong> energiaa xazgasmuli.<br />
§15. XV-XVI ss.-ebis qarTuli <strong>xelovneba</strong><br />
gakveTilis Tema: XVXVI ss.ebis qarTuli <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos XVXVI ss.ebis qarTul <strong>xelovneba</strong>s.<br />
• moswavlem SeZlos am periodis qarTuli taZrebis amocnoba.<br />
• moswavlem gaiazros is politikuri viTareba, ramac garkveuli gavlena iqonia qarTul<br />
kulturaze.<br />
• moswavlem SeZlos wyaroze <strong>da</strong>yrdnobiT naxatis <strong>da</strong>xatva;<br />
• moswavles ganuviTardes fantaziisa <strong>da</strong> warmosaxvis unari.<br />
• moswavles SeZlos sakuTar namuSevarze saubari.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, TeTri qaRaldi, fanqari,<br />
akvareli an guaSi<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
35
36<br />
gakveTilis msvleloba<br />
aqtivoba I (dro _ 5 wT.)<br />
gakveTilis gacnobamde maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaixsenon saqarTvelos istorii<strong>da</strong>n,<br />
ra politikuri viTareba iyo saqarTveloSi XVXVI ss.ebSi <strong>da</strong> svams kiTxvebs:<br />
_ romeli mteri ebrZo<strong>da</strong> am dros saqarTvelos?<br />
_ rogor fiqrobT, iyo Tu ara am perodSi saqarTveloSi garkveuli nia<strong>da</strong>gi xelovnebis<br />
ganviTarebisTvis.<br />
_ SegiZliaT <strong>da</strong>asaxeloT am periodSi Seqmnili xelovnebis nimuSebi? <strong>da</strong> a. S.<br />
aqtivoba II (dro _ 15 wT.)<br />
moswvleebi ecnobian gakveTilSi mocemul teqsts <strong>da</strong> pasuxs scemen rubrikaSi `<strong>da</strong>akvirdi<br />
<strong>da</strong> upasuxe~ <strong>da</strong>smul kiTxvebs.<br />
aqtivoba III (dro _ 25 wT.)<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs waikiTxon praqtikul <strong>da</strong>valebaSi mocemuli teqsti.<br />
Semdeg uxsnis <strong>da</strong>valebas. rodesac moswavleebs namuSevrebi <strong>da</strong>mTavrebuli eqnebaT, isini klasSi<br />
awyoben gamofenas. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, TviTon isaubron TavianT namuSevrebze.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, Tu ramdenad sworad gaiges maT<br />
XVXVI ss.ebis qarTul <strong>xelovneba</strong>Si mimdinare siaxleebi <strong>da</strong> ramdenad SeZles maT wyaroze<br />
<strong>da</strong>yrdnobiT naxatis <strong>da</strong>xatva.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, gamofena.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: romel kuTxeSi mimdinareob<strong>da</strong> aRmSeneblobiTi samuSaoebi <strong>da</strong> ratom?<br />
pasuxi: aRmSeneblobiTi samuSaoebi mimdinareob<strong>da</strong> kaxeTSi, radgan am periodSi saqarTvelos<br />
am kuTxeSi Se<strong>da</strong>rebiT simSvide iyo.<br />
kiTxva: ra axali elementebi SeiniSneba qarTul arqiteqturaSi?<br />
am periodSi saqarTveloSi saSen masalad iyeneben agurs. taZarTa formebi ufro <strong>da</strong>xvewili<br />
<strong>da</strong> zeaweulia, islamuri arqiteqturis gavleniT <strong>da</strong>iwyes Seisruli TaRebis gamoyeneba.<br />
kiTxva: romeli kulturis gavlena igrZnoba qarTul <strong>xelovneba</strong>Si?<br />
pasuxi: qarTul <strong>xelovneba</strong>Si aRmosavluri arqiteqturis (Seisruli TaRebi) garkveuli<br />
gavlena igrZnoba.<br />
kiTxva: ra aris tradiciuli am periodis <strong>xelovneba</strong>Si?<br />
pasuxi: am periodis qarTul arqiteqturaSi tradiciulia taZarTa gegmebi, ucvlelia kanonika<br />
Weduri <strong>da</strong> monumenturi xelovnebis nimuSebSi.<br />
kiTxva: igrZnoba Tu ara evropuli aRorZinebis gavlena? Tu ara, ratom?<br />
pasuxi: evropuli aRorZinebis gavlena am periodis qarTul <strong>xelovneba</strong>Si naklebad igrZnoba,<br />
radgan urTierToba evropul qveynebTan naklebad mWidro iyo.<br />
sworad Sevsebuli cxrili<br />
<strong>xelovneba</strong>Si<br />
grZeldeba<br />
tradiciuli<br />
ganviTarebis xazi<br />
SeiniSneba<br />
calkeuli<br />
siaxleebi<br />
<strong>xelovneba</strong>Si <strong>da</strong>mkvidr<strong>da</strong><br />
a<strong>da</strong>mianisa <strong>da</strong> samyaros<br />
sruliad axleburi<br />
xedva<br />
Seiqmna<br />
mniSvnelovani<br />
xelovnebis<br />
nimuSebi<br />
evropa _ + + +<br />
islamuri qveynebi + + _ +<br />
saqarTvelo + + _ +<br />
§16. Semajamebeli gakveTili<br />
gakveTilis Tema: aRorZinebis epoqis <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:
• xelovnebis nimuSebze <strong>da</strong>kvirvebiT <strong>da</strong> miniSnebiT moswavlem SeZlos nawarmoebis avtoris<br />
amocnoba;<br />
• moswavlem SeZlos XVI s.is qarTuli taZris amocnoba;<br />
• moswavles ganuviTardes TviTSefasebis unari.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
kiTxvis swori pasuxebi:<br />
1jorjone, 2 rafaeli, 3 leonardo <strong>da</strong> vinCi, 4ticiani; 2 botiCeli, 1 breigeli.<br />
ninowmindis kompleqsSi _ XVI ss ekuTvnis bazilika <strong>da</strong> samreklo _ aguris gamoyeneba saSen<br />
masalad, Seisruli TaRebi.<br />
proeqti #2 _ Seqspiri <strong>da</strong> qarTuli Teatri<br />
gakveTilis Tema: Seqspiri <strong>da</strong> qarTuli Teatri.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos qarTuli Teatris moRvaweebs, moiZios informaciebi maTi Semoqmedebis<br />
Sesaxeb; moswavlem moiZios informacia mixeil TumaniSvilis saxelobis kinomsaxiobTa<br />
TeatrSi Seqspiris piesis `zafxulis Ramis sizmris~ <strong>da</strong>dgmis Sesaxeb _ ganuviTardes<br />
kvle vis unari.<br />
• moswavlem SeZlos speqtaklis <strong>da</strong>dgma;<br />
• moswavles ganuviTardes gunduri muSaobis unari;<br />
• moswavlem SeZlos samuSaos <strong>da</strong>gegmva <strong>da</strong> organizeba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX3, sgIX6, sgIX8.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels: speqtaklis <strong>da</strong>dgma bevr dros moiTxovs. amitom am proeqtis<br />
ganxorcielebas SegiZliaT sami an meti gakveTili <strong>da</strong>uTmoT. es imazea <strong>da</strong>mokidebuli, Tu<br />
ramdeni dro <strong>da</strong>gWirdebaT samuSaos Casatareblad. pirvel gakveTilze ganixileT piesa <strong>da</strong><br />
gaanawileT rolebi, meore gakveTilze SearCieT kostiumebi <strong>da</strong> musika. momdevno gakveTilze<br />
CaatareT generaluri repeticia. bolos <strong>da</strong>dgiT speqtakli.<br />
Tavi III<br />
XVII - XVIII saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
§17. SuqCrdilis jadoqari<br />
es gakveTili SegiZliaT §7is scenaris mixedviT CaataroT..<br />
gakveTilis Tema: miqelanjelo <strong>da</strong> karavajos Semoqmedeba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos miqelanjelo <strong>da</strong> karavajos Semoqmedebas, mis or namuSevars;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• karavajos namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos XVII saukunis<br />
xelovnebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos naturmortis <strong>da</strong>xatva.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX4, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, TeTri qaRaldi, saSleli, fanqari.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: rogor ganwyobas giqmnis es namuSevari, rogoria figuraTa Jestebi <strong>da</strong> rakursebi?<br />
pasuxi: JestebiT <strong>da</strong> rakursebiT gamoxatulia mZafri emociebi.<br />
37
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi, formebi mkveTri SuqCrdilis meSveobiTaa gamosaxuli. sagnebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>cemuli<br />
Crdili bevrad ufro muqia, vidre aRorZinebis epoqis namuSevrebSi. rogor efeqts qmnis<br />
aseTi kontrastuli SuqCrdilis gamosaxva?<br />
pasuxi: aseTi kontrastuli SuqCrdilis gamosaxva moZraobis efeqts qmnis.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi erTerTi mociqulis zurgs <strong>da</strong> meore mociqulis gamowvdil xels. figurebi<br />
TiTqos suraTis sibrtyes arRveven <strong>da</strong> realur sivrceSi gadmodian. rogor fiqrob, aseTi<br />
mxatvruli xerxebis gamoyenebam ra Secvala mayureblis mier suraTis tradiciul aRqmaSi?<br />
pasuxi: aseTi mxatvruli xerxebis gamoyenebiT iqmneba STabeWdileba, TiTqos mayurebeli<br />
Tanamonawile xdeba suraTze gamosaxuli konkretuli ambisa. myardeba erTgvari kavSiri<br />
suraTsa <strong>da</strong> mayurebels Soris.<br />
kiTxva: namuSevarSi yoveli detali saocari realizmiTaa gamosaxuli: vaSlis kanis <strong>da</strong>zianebuli<br />
adgilebi, kalaTis yoveli wnuli, yurZnis mwife marcvlebi <strong>da</strong> a. S. Seni azriT, rogori<br />
ganc<strong>da</strong> eufleba mayurebels, ase realisturad <strong>da</strong>xatuli gamosaxulebebis xilvisas?<br />
pasuxi: aseTi namuSevrebis xilvisas iqmneba STabeWdileba, TiTqos Sen win cocxali xili devs <strong>da</strong><br />
es yvelaferi Sens realobaSi xdeba.<br />
kiTxva: rogor fiqrob, aRorZinebis epoqis suraTebTan Se<strong>da</strong>rebiT, ra axali mxatvruli niSnebia<br />
karavajos am namuSevarSi?<br />
pasuxi: karavajos am namuSevarSi axali mxatvruli niSnebia: kontrastuli SuqCrdili, emociebis,<br />
gancdebis mZafri gamoxatva, dinamikuri kompozicia.<br />
kiTxva: am namuSevarSi mZafri gancdebi, Relva <strong>da</strong> <strong>da</strong>Zabuloba igrZnoba. Seni azriT, rogori<br />
mxatvruli xerxebiT qmnis aseT ganwyobas mxatvari?<br />
kiTxva: rogoria kompozicia?<br />
pasuxi: kompozicia dinamikuria.<br />
kiTxva: rogoria figuraTa moZraobebi <strong>da</strong> Jestebi?<br />
pasuxi: figuraTa moZraobebi dinamikuria, Jestebi emociebs gamoxatavs.<br />
kiTxva: rogoria ganaTeba?<br />
pasuxi: SuqCrdili kontrastulia.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
miqelanjelo merizim, imave karavajom, xanmokle sicocxlis miuxe<strong>da</strong>vad, didi kvali <strong>da</strong>tova<br />
<strong>xelovneba</strong>Si. man sakuTari mxatvruli stili <strong>da</strong> araCveulebrivi, gasaocari saxeebi Seqmna.<br />
karavajo <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> 1573 wels CrdiloeT italiis patara qalaq karavajoSi, swored am<br />
qalaqis saxeliT icnob<strong>da</strong> mas yvela. karavajos mama, franCesko, sforcas karze samSeneblo<br />
saqmes xelmZRvanelob<strong>da</strong>. momavalma mxatvarma Tavis droze kargi ganaTleba miiRo. 1509 wels<br />
karavajos de<strong>da</strong> gar<strong>da</strong>ecvala. misi gar<strong>da</strong>cvalebis Semdeg karavajom kargi memkvidreoba miiRo<br />
<strong>da</strong> male romSi ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> sacxovreblad. rogorc misi biografebi weren, igi metad ficxi<br />
<strong>da</strong> gauwonasworebeli a<strong>da</strong>miani yofila, ris gamoc xSirad exveo<strong>da</strong> usiamovnebebSi. erTerTi<br />
misi Cxubi mowinaaRmdegis sikvdiliTac ki <strong>da</strong>mTavr<strong>da</strong>. amis gamo mxatvari xSirad imalebo<strong>da</strong>.<br />
1590 wels karavajos ramdenime namuSevari kardinal franCesko del montes SemTxveviT<br />
Cauvar<strong>da</strong> xelSi. erTxans swored kardinali gax<strong>da</strong> misi mfarveli <strong>da</strong> bevr SekveTas aZlev<strong>da</strong>.<br />
misi namuSevrebi mnaxvelTa did yuradRebasa <strong>da</strong> aRfrTovanebas iwvev<strong>da</strong>, karavajos suraTebi<br />
dramatizmiTa <strong>da</strong> originalobiT gamoirCeo<strong>da</strong>. iqi<strong>da</strong>n TiTqos cocxali, Cveulebrivi a<strong>da</strong>mianebi<br />
iyurebodnen. mSfoTvare bunebis mxatvari bevrjer moxv<strong>da</strong> cixeSi. bolos, rodesac cixi<strong>da</strong>n<br />
gamouSves, 1610 wels 37 wlisa ciebiT gar<strong>da</strong>icvala.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli <strong>da</strong>valebisTvis:<br />
moswavleebma aagon kompozicia <strong>da</strong> Semdeg <strong>da</strong>iwyon detalebis <strong>da</strong>muSaveba. rodesac naxatebi<br />
<strong>da</strong>mTavrebuli iqneba, gamofinon klasSi.<br />
38<br />
§18. didi holandieli<br />
es gakveTili SegiZliaT §7is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: rembrandtis Semoqmedeba.
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos rembrandtis Semoqmedebas; mxatvris ori namuSevris Sinaarss <strong>da</strong> maTi<br />
Seqmnis istorias;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• rembrandtis namuSevrebis analizis safuZvelze moswavlem SeZlos XVII s.is xelovnebis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• portretis <strong>da</strong>xatvisas moswavlem SeZlos asakobrivi niSnebis gadmocema.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX5, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, TeTri qaRaldi,<br />
fanqari, saSleli.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: Seni azriT, rogor qmnis mxatvari surTaSi saidumlos, SeTqmulebis ganwyobas?<br />
pasuxi: suraTSi saidumlos, SeTqmulebis ganwyoba ganaTebiTa Seqmnili.<br />
kiTxva: rogoria kompoziciuri ageba, figuraTa Jestebi, mxatvruli formebi, ferTa gama?<br />
pasuxi: rembrandtis suraTze ferTa gama moyviTalomoyavisfroa, figurebi _ moculobiTi,<br />
beladebis saxeebze <strong>da</strong> maT JestebSi faruli <strong>da</strong>Zabuloba igrZnoba, kompozicia dinamikuria.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ganaTebas. rogor fiqrob, ris gamoxatva sur<strong>da</strong> mxatvars aseTi ganaTebiT?<br />
pasuxi: TiTqos<strong>da</strong> moulodneli adgili<strong>da</strong>n <strong>da</strong>cemuli sinaTle suraTs erTgvar idumalebas aniWebs.<br />
kiTxva: CamoTvale yvela is mxatvruli xerxi, riTac mxatvarma suraTSi beladebis erTianoba<br />
gamoxata.<br />
pasuxi: erTiani moyavisfromooqrosfro feriT, ganaTebiT, figuraTa JestebiT mxatvarma<br />
suraTSi beladebis erTianoba gamoxata.<br />
kiTxva: ra msgavsebas xe<strong>da</strong>v am or namuSevars Soris?<br />
pasuxi: `vaxSami emausSi~ religiuri siuJetia.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>axasiaTe, riT gansxvavdeba rembrandtis suraTis personaJebi, namuSevarSi Seqmnili<br />
garemo, ferTa gama <strong>da</strong> mxatvruli formebi karavajos namuSevrebisgan.<br />
pasuxi: rembrandtis suraTze garemo ufro idumalia, qristes TavTan Saravandedis msgavsi<br />
naTeba aqvs, igi siRrmeSi TaRovani niSis fonzea gamosaxuli, rac erTdgvarad xazs usvams<br />
mis mniSvnelovnebas. qristes gverdiT myof a<strong>da</strong>mianebsac meti mowiweba etyobaT.<br />
karavajos suraTis personaJebi, am mxriv, mkveTrad gansxvavdebian rembrandtis personaJebisgan.<br />
maTi pozebi, Jestebi, dinamikuria, saxeebi ki _ emociuri. karavajos suraTze<br />
gamosaxuli es religiuri scena Cveulebriv vaxSams ufro hgavs.<br />
kiTxva: karavajos suraTisgan gansxvavebiT, ra roli eniWeba ganaTebas rembrandtis am namuSevarSi?<br />
pasuxi: karavajosTan ganaTeba uSualod acocxlebs, moZraobaSi mohyavs figurebi, rem brandtTan<br />
_ ganaTebiT xdeba garkveuli ideis gamoxatva _ xazgasmulia qristes mniSvnelovneba.<br />
kiTxva: rembrandti realist mxatvra<strong>da</strong>a miCneuli. rogor fiqrob, mis namuSevrebSi sinamdvile<br />
pir<strong>da</strong>piraa asaxuli, Tu raime movlenis sakuTari mxatvruli xedvaa gamoxatuli? rogor<br />
fiqrob, raSi gamoixateba realizmi rembrandtis namuSevrebSi?<br />
pasuxi: rembrandtis SemoqmedebaSi raime movlenisadmi Semoqmedis sakuTari mxatvruli xedvaa<br />
gamoxatuli. rembrandtis realizmi mis mier Seqmnili mxatvruli saxeebis siRrmiseul wvdomaSia.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
rogorc mxatvarma, rembrandt van reinma gasacar warmatebebs miaRwia, Tumca pirad<br />
cxovrebaSi bevri <strong>da</strong>nakargis gamo sabolood imedgacruebuli aRmoCn<strong>da</strong>.<br />
rebrandti <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> 1606 wlis 15 ivliss holandiis qalaq leidenSi, mewisqvilis ojaxSi.<br />
mas xatvis niWi jer kidev bavSvobaSi aRmoaCn<strong>da</strong>. erTxans leidenis universitetSi swavlob<strong>da</strong>,<br />
magram swavlas male mianeba Tavi <strong>da</strong> xatvis Seswavla <strong>da</strong>iwyo. 1631 wels igi amster<strong>da</strong>mSi<br />
ga<strong>da</strong>dis sacxovreblad. aq man male gaiTqva saxeli. izrdebo<strong>da</strong> SemkveTTa ricxvic. amster<strong>da</strong>mSi<br />
cxovrebis 10 weli rembrandtis pirad cxovrebaSi materialuri uzrunvelyofisa <strong>da</strong> warmatebis<br />
wlebi iyo. 1633 wels rembrandtma saskia eilenbiurxze iqorwina, masTan mxatvari bednieri<br />
iyo, hyav<strong>da</strong>T Svilebi, male sakuTari saxlic iyides. swored am periodSi Seqmna rembrandtma<br />
39
Tavisi cnobili avtoportreti saskiasTan erTad, sxva avtoportretebi, `<strong>da</strong>naia~ <strong>da</strong> mravali<br />
sxva. rembrandtis bedniereba xanmokle aRmoCn<strong>da</strong>. moukv<strong>da</strong> Svilebi, sayvareli meuRle<br />
saskiac gar<strong>da</strong>ecvala 29 wlis asakSi. swored am periodSi xatav<strong>da</strong> igi Tavis cnobil Sedevrs<br />
`Ramis guSags~. amdenma gancdebma mxatvarze imoqme<strong>da</strong>, igi ganmartov<strong>da</strong>, male gakotr<strong>da</strong><br />
kidec. rembrandtma sicocxlis ukanaskneli wlebi martoobasa <strong>da</strong> siRaribeSi gaatara. igi<br />
gar<strong>da</strong>icvala 1669 wels, 63 wlisa.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli <strong>da</strong>valebisTvis: samuSaos <strong>da</strong>mTavrebis Semdeg<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, warmoadginon TavianTi namuSevrebi. gamofinon isini klasSi<br />
<strong>da</strong> isaubron sakuTar naxatebze (rogor aris gadmocemuli asakobrivi niSnebi portretSi,<br />
visi namuSevari ufro ostatura<strong>da</strong>a Sesrulebuli <strong>da</strong> a. S.).<br />
40<br />
§19. harmoniis ZiebaSi<br />
es gakveTili SegiZliaT §11is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: pusenis Semoqmedeba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos pusenis Semoqmedebas _ ori namuSevris Sinaarss <strong>da</strong> maTi Seqmnis istorias;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• pusenis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos XVII s.is xelovnebisTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos alegoriuli naxatis <strong>da</strong>xatva, _ moswavles ganuviTardes fantaziisa<br />
<strong>da</strong> warmosaxvis unari.<br />
• moswavlem SeZlos sakuTar Canafiqrze saubari.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX6, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, TeTri qaRaldi, fanqari, saSleli,<br />
akvarelis an guaSis saRebavebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: rogoraa figurebi ganawilebuli am suraTSi? rogoria kompoziciuri ageba?<br />
pasuxi: figurebi suraTis orive mxares Tanabra<strong>da</strong>a ganawilebuli. kompozicia simetriulad<br />
gawonasworebulia.<br />
kiTxva: CamoTvale mxatvruli detalebi, riTac pusenma am suraTSi ZvelberZnuli miTosuri<br />
ganwyoba Seqmna.<br />
pasuxi: pusenis suraTze miTosuri ganwyoba figurebis tipaJiT, maTi CacmulobiT (kacebsac<br />
<strong>da</strong> qalebsac berZnuli stilis sandlebi acviaT, qalis varcxniloba <strong>da</strong> Tavsaburavic<br />
antikuri stilisaa) aris Seqmnili.<br />
kiTxva: Seni azriT, raze mianiSnebs saflavis qvis warwera?<br />
pasuxi: am kiTxvis pasuxi uSualod moswavlezea <strong>da</strong>mokidebuli.<br />
kiTxva: vin un<strong>da</strong> iyos aq gamosaxuli qali? gaiTvaliswine, igi mwyemsi qaliviT ar aris Cacmuli<br />
<strong>da</strong> Tan, mwyemsebisagan gansxvavebiT, misi saxe gakvirvebas <strong>da</strong> raime interess ar gamoxatavs.<br />
Seecade, axsna am suraTis Sinaarsi.<br />
pasuxi SeiZleba aseTic iyos: qali Tavisi CacmulobiT, mSvidi poziT, idealuri saxis nakvTebiT<br />
berZnuli xelovnebis nimuSs mogvagonebs. SesaZloa, igi RvTaebac iyos. literaturuli<br />
tradiciis mixedviT arkadia iyo idealuri qveyana, sa<strong>da</strong>c a<strong>da</strong>mianebi bednierad <strong>da</strong> uzrunvelad<br />
cxovrobdnen bunebasTan harmoniaSi. SegiZliaT arkadiis Sesaxeb es uTxraT bavSvebs <strong>da</strong> maT<br />
amis mixedviT axsnan suraTis Sinaarsi.<br />
kiTxva: kargad <strong>da</strong>akvirdi am namuSevars. rogor ganwyobas giqmnis igi? Seni azriT, ra xdeba am suraTSi?<br />
pasuxi: Tu yuradRebiT <strong>da</strong>akvirdebiT pusenis am suraTze gamosaxul peizaJs <strong>da</strong> moseirne<br />
a<strong>da</strong>mianebs, <strong>da</strong>inaxavT, rom es yvelaferi raRac arabunebrivad gamoiyureba, TiTqos<br />
xelovnuria <strong>da</strong> dekoracias ufro hgavs, vidre mSvenieri bunebis suraTs.
Semajamebeli kiTxvis pasuxi:<br />
erTi suraTis siuJeti miTologiuria, xolo meore _ istoriuli.<br />
kompozicia simetriulad gawonasworebulia.<br />
mxatvruli formebi moculobiTia.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~:<br />
nikola puseni <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> 1594 wels CrdiloeT safrangeTis patara qalaq andelSi. mxatvrobisadmi<br />
niWi man adreul asakSi gamoavlina. 1612 wli<strong>da</strong>n igi seriozulad moeki<strong>da</strong> mxatvrobas. swored<br />
am periodSi adelSi cnobili mxatvari vareni imyofebo<strong>da</strong>, romelmac pusens didi SekveTa<br />
misca. pusenma am samuSaos <strong>da</strong>mTavrebis Semdeg parizSi gamgzavreba ga<strong>da</strong>wyvita. man ico<strong>da</strong>,<br />
rom safrangeTis de<strong>da</strong>qalaqSi mas Tavisi niWis gamovlenis meti saSualeba eqnebo<strong>da</strong>. pusenis<br />
biografebis cnobiT, 18 wlis axalgazr<strong>da</strong> mxatvari usaxsrobis gamo fexiT Cavi<strong>da</strong> parizSi. am<br />
qalaqSi kargad warimarTa mxatvris SemoqmedebiTi kariera. igi romSi gamgzavrebaze ocnebob<strong>da</strong>.<br />
puseni orjer gaemgzavra romSi, magram orivejer ukan mouwia <strong>da</strong>bruneba. sabolood, 1624 wels,<br />
italieli mxatvris, marinos <strong>da</strong>xmarebiT igi romSi Cavi<strong>da</strong>. marinom puseni kardinal franCesko<br />
barberinis gaacno. male kardinalma pusens `germanikis sikvdili~ <strong>da</strong>ukveTa. swored es suraTi<br />
aRiares pirvelad mis Sedevrad. amis Semdeg man kidev bevri SekveTa miiRo kardinalisgan.<br />
puseni romSi saxelganTqmuli mxatvari gax<strong>da</strong> <strong>da</strong> gamdidr<strong>da</strong> kidec. misi warmatebebis Sesaxeb<br />
safrangeTSic Seityves. 1635 wels mas kardinalma riSeliem SeukveTa suraTi. safrangeTis<br />
mefem pusens werili gaugzavna, romelSic samSobloSi <strong>da</strong>brunebas sTxov<strong>da</strong>. puseni 1640 wels<br />
gaemgzavra parizSi. parizSi puseni Worebis <strong>da</strong> intrigebis msxverpli aRmoCn<strong>da</strong>. male man romSi<br />
<strong>da</strong>tovebuli meuRlis avadmyofoba moimizeza <strong>da</strong> 1642 wels faqtobrivad gaiqca parizi<strong>da</strong>n.<br />
pusenis biografebis gadmocemiT igi mSvidi cxovrebiT cxovrob<strong>da</strong>, uyvar<strong>da</strong> bunebaSi<br />
seirnoba <strong>da</strong> megobrebis wreSi yofna. 1664 wels mas meuRle gar<strong>da</strong>ecvala, ramac Zalze imoqme<strong>da</strong><br />
mxatvarze. puseni erTi wlis Semdeg, 1665 wels gar<strong>da</strong>icvala 71 wlisa.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli <strong>da</strong>valebisTvis:<br />
maswavlebeli jer acnobs moswavleebs <strong>da</strong>valebaSi mocemul teqsts, xolo Semdeg sTxovs<br />
maT gaakeTon Tavisi namuSevrebis eskizebi, namuSevrebi ki saxlSi <strong>da</strong>asrulon. rodesac<br />
moswavleebs samuSao <strong>da</strong>mTavrebuli eqnebaT, gamofineT isini klasSi <strong>da</strong> sTxoveT moswavleebs,<br />
imsjelon TavianT namuSevrebze, axsnan sakuTari ideebi.<br />
§20. XVII saukunis didostatebi<br />
gakveTilis Tema: me17 s.is evropuli mxatvroba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos me17 s.is cnobil mxatvrebis: rubensis, piter de hohis, velaskesisa<br />
<strong>da</strong> JorJ de laturis Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• rubensis, velaskesis, hoxisa <strong>da</strong> JorJ de laturis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze<br />
moswavlem SeZlos me17 s.is xelovnebis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos mxatvruli fotoebis ga<strong>da</strong>Reba yofiT Temebze.<br />
• moswavlem SeZlos jgufuri samuSaos Sesruleba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX2, sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, piter paul rubensis, diego velaskesis,<br />
JorJ de laturis, piter de hohis namuSevrebis reproduqciebi an proeqtori. foto aparati.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba:<br />
aqtivoba I (dro _ 15 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTilis teqsts, pasuxs scemen rubrikebSi `<strong>da</strong>akvirdi <strong>da</strong> upasuxe~<br />
<strong>da</strong> `<strong>da</strong>fiqrdi <strong>da</strong> upasuxe~ <strong>da</strong>smul kiTxvebs aqtivoba II (dro _ 20 wT.)<br />
41
amis Semdeg maswavlebeli sTavazobs moswavleebs saxaliso TamaSs. igi yofs klass jgufebad,<br />
aCvenebs maT winaswar moZiebul <strong>da</strong>matebiT masalas, gakveTilSi ganxiluli mxatvrebis sxva<br />
namuSevrebis reproduqciebs (an proeqtoriT) <strong>da</strong> sTxovs maT, amoicnon am namuSevris avtori.<br />
avtoris <strong>da</strong>saxelebisas moswavleTa pasuxi argumentirebuli un<strong>da</strong> iyos. qulas iRebs is jgufi,<br />
romelic yvelaze met swor pasuxs <strong>da</strong>agrovebs.<br />
aqtivoba III (dro _ 20 wT.)<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, yuradRebiT <strong>da</strong>akvirdnen piter de hohis namuSevrebs.<br />
moifiqron patara ambebi am namuSevrebis mixedviT. Semdeg maswavlebeli sTavazobs moswavleebs<br />
ga<strong>da</strong>iRon saintereso mxatvruli fotoebi yofiT Temebze.<br />
rodesac bavSvebi fotoebs moitanen, moawyveT fotogamofena. fotogamofenaze SegiZliaT<br />
moiwvioT stumrebi _ cnobili fotoxelovanebi.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebi un<strong>da</strong> SevafasoT imis mixedviT, Tu ramdenad sworad<br />
gaiges maT me17 ss xelovnebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli ZiriTadi niSnebi <strong>da</strong> rogor gamoavlines<br />
maT SemoqmedebiTi xedva foto suraTebis ga<strong>da</strong>Rebisas.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, gamofena.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: rubensis es suraTi, rogorc misi namuSevrebis umetesoba, barokos stilisaa. amiT<br />
man suraTs meti pompezuroba mianiWa. CamoTvale barokos stilisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
is mxatvruli xerxebi, romlebic mxatvarma am namuSevarSi gamoiyena (rogoria kompozicia,<br />
figuraTa moZraobebi <strong>da</strong> Jestebi, mxatvruli formebi, ferTa gama, xedvis wertili?).<br />
pasuxi: rubensis es namuSevari barokos stilisaa. figuraTa pozebi, Jestebi <strong>da</strong> kompozicia<br />
dinamikuria, feri _ intensiuri, formebi _ moculobiTi.<br />
kiTxva: mxolod saTauriT Tu mixvdebi, rom am suraTze religiuri siuJetia asaxuli. Sen Tvalwin<br />
TiTqos Cveulebrivi mZinare moxucia, romelsac patara biWi miaxlovebia. magram suraTi<strong>da</strong>n<br />
TiTqos Ramis siCumeSi gaelvebul idumalebas grZnob. Seecade <strong>da</strong>axasiaTo, Tu rogori mxatvruli<br />
xerxebiT gadmosca es mxatvarma. miaqcie yuradReba figurebis Jestebs, ganaTebas, fons <strong>da</strong> a. S.<br />
pasuxi: idumalebis SegrZnebas de laturi Tavis nawarmoebSi mxatvruli xerxebiT: muqi, sa<strong>da</strong><br />
foniT, gasaocari ganaTebiT <strong>da</strong> figuraTa JestebiT qmnis.<br />
kiTxva: rogor <strong>da</strong>axasiaTeb me17 s.is <strong>xelovneba</strong>s? ra iyo am periodis xelovnebis mTavri<br />
Temebi, mxatvarTa interesis mTavari sfero?<br />
pasuxi: me17 s.is <strong>xelovneba</strong>Si mTavari Tema samyaros mravalferovnebis: rogorc mniSvnelovani<br />
movlenebis, aseve a<strong>da</strong>mianis, misi yoveldRiuri saqmianobis, emociebis, gancdebis gamosaxvaa.<br />
amitomaa, rom am periodis xelovnebis nimuSebSi, religiur Temebze Seqmnil suraTebzec ki<br />
Cveulebrivi a<strong>da</strong>mianebia gamosaxuli.<br />
42<br />
§21. XVII saukunis arqiteqtura<br />
es gakveTili SegiZliaT CaataroT §12is scenaris mixedviT.<br />
gakveTilis Tema: me17 s.is arqiteqtura.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos me17 s.is sxva<strong>da</strong>sxva qveynebis cnobil nagebobebs;<br />
• moswavlem SeZlos me17 s.is sxva<strong>da</strong>sxva qveynebis arqiteqturisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos plastilinis an Tixisgan Sadrevnis modelis gakeTeba.<br />
• moswavlem SeZlos gamofenis mowyoba, jgufuri samuSaos Sesruleba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX2, sgIX3, sgIX4, sgIX5.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, plastilini an Tixa (patara<br />
niJarebi, mavTuli, an sxva masala)<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.
ekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: ganixile wm. petres moe<strong>da</strong>ni kompoziciuri TvalsazrisiT. rogor fiqrob, romeli<br />
arqiteqturuli elementebiT SeZlo xuroTmoZRvarma am uzarmazari sivrcis kompoziciur<br />
mTlianobaSi Sekvra?<br />
pasuxi: wmin<strong>da</strong> petres taZris sivrces erT kompoziciaSi kravs kolona<strong>da</strong> <strong>da</strong> moednis centrSi<br />
aRmarTuli obeliski.<br />
kiTxva: cisfer meCeTSi islamuri religiis wesrigi <strong>da</strong> simkacre arqiteqturuli formebi<br />
Taa gamoxatuli. <strong>da</strong>axasiaTe, rogor qmnis arqiteqtori am simkacrisa <strong>da</strong> wesrigis SegrZnebas.<br />
pasuxi: cisfer meCeTSi simkacris SegrZnebas nagebobis masiuri formebi qmnis, xolo wesrigisas<br />
_ ritmulad gameorebuli TaRedebis sistema <strong>da</strong> gumbaTebis ganlagebis kompozicia.<br />
kiTxva: Taj mahali aramiwieri xilvis STabeWdilebas tovebs. rogor fiqrob, gar<strong>da</strong> arqiteqturuli<br />
formebisa, aseTi STabeWdilebis Seqmnas mis irgvliv garemoSi kidev ra uwyobs<br />
xels?<br />
pasuxi: Taj mahals aramiwier iers xelovnuri wyalsacavi aniWebs, romelSic irekleba es<br />
ulamazesi nageboba.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustraciaze mocemul nagebobas. rogor fiqrob, ratom uwodes mas TeTri<br />
yanCis cixesimagre?<br />
pasuxi: am nagebobas `TeTri yanCis cixesimagre~ uwodes TeTri ferisa <strong>da</strong> saxuravis gamo,<br />
romelic frinvelis aqneul frTebs hgavs.<br />
kiTxva: Seni azriT, wina epoqasTan Se<strong>da</strong>rebiT, me17 s.is arqiteqturaSi <strong>da</strong>mkvidr<strong>da</strong> Tu ara<br />
radikalurad axali sivrculi xedva <strong>da</strong> axali samSeneblo masalis gamoyeneba?<br />
pasuxi: me17 s.is arqiteqturaSi garkveuli cvlilebebi SeimCneva, magram radikalurad axali<br />
sivrculi xedva <strong>da</strong> axali samSeneblo masalis gamoyeneba ar <strong>da</strong>mkvidrebula.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosaTvis: kargi iqneba, Tu maswavlebeli<br />
klass <strong>da</strong>yofs jgufebad <strong>da</strong> <strong>da</strong> TiToeuli jgufi erT saerTo namuSevars gaakeTebs. Sadrevnis<br />
modelis gakeTebamde moswavleebma jer eskizi un<strong>da</strong> <strong>da</strong>xaton, amis Semdeg ki maT plastiliniT<br />
an TixiT imuSaon modelze. am gakveTils SegiZliaT ori 45 wuTi <strong>da</strong>uTmoT. samuSaos <strong>da</strong>m<br />
Tavrebis Semdeg moswavleebi warmoadgenen TavianT namuSevrebs.<br />
§22. XVII saukunis saqarTvelo<br />
gakveTilis Tema: XVII ss saqarTvelos <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• saqarTveloSi moRvawe italieli misioneris, kastelis Canaxatebis mixedviT moswavle<br />
gaecnos me17 sis qarTul yofas <strong>da</strong> xelovnebis nimuSebs.<br />
• xelovnebis nimuSebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos me17 s.is<br />
qarTuli xelovnebisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebis amocnoba.<br />
• samosis mixedviT moswavlem SeZlos islamuri <strong>da</strong> evropuli kulturebis gavlenis<br />
amocnoba, moswavlem SeZlos aRmosavluri <strong>da</strong> evropuli stilis kostiumis eskizis<br />
<strong>da</strong>xatva.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX5, sgIX6, sgIX7.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, saxatavi qaRaldi, feradi fanqrebi an<br />
guaSis saRebavebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
aqtivoba I (dro _ 15 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTilSi mocemul teqsts, pasuxs scemen rubrikaSi `<strong>da</strong>akvirdi <strong>da</strong><br />
upasuxe~ <strong>da</strong>smul kiTxvebs.<br />
43
aqtivoba II (dro _ 15 wT.)<br />
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs viqtorinis tipis TamaSs. yofs klass jgufebad <strong>da</strong><br />
avalebs moswavleebs, moifiqron kiTxvebi gakveTilSi mocemuli informaciebi<strong>da</strong>n, mag., vin<br />
iyo kasteli, <strong>da</strong>asaxeleT me17 s.Si Seqmnili taZrebi, Weduri xelovnebis nimuSebi, ra gvari<br />
iyo cnobili miniaturebis mxatvari <strong>da</strong> a. S. amis Semdeg jgufebi svamen kiTxvebs.<br />
gamarjvebuli iqneba is jgufi, romelic yvelaze met swor pasuxs gascems kiTxvebs.<br />
aqtivoba III (dro _ 15 wT.)<br />
maswavlebeli klasTan erTad ganixilavs praqtikul <strong>da</strong>valebaSi mocemul kastelis Canaxatebs.<br />
moswavleebi msjeloben aRmosavluri <strong>da</strong> evropuli kulturebis stilTa gavlenebze. moswavleebs<br />
SeuZliaT eskizSi orive kulturis stilis elementebis gamoyeneba.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebi un<strong>da</strong> SevafasoT imis mixedviT Tu ramdenad kargad gaiges maT<br />
me17 ss qarTuli xelovnebisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli ZiriTadi niSnebi, ramdenad, mxatvruli<br />
TvalsazrisiT, saintereso samosis eskizi <strong>da</strong>xates.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, namuSevrebis ganxilva, gamofena.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
SegiZliaT am gakveTils ori 45 wuTi <strong>da</strong>uTmoT an moswavleebs sTxovoT saxlSi <strong>da</strong>asrulon<br />
namuSevrebi. rodesac moswavleebi muSaobas <strong>da</strong>amTavreben, namuSevrebi klasSi gamofineT.<br />
pasuxebi gakveTilSi <strong>da</strong>smul kiTxvebze:<br />
kiTxva: rogor <strong>da</strong>axasiaTeb me17 ss saero arqiteqturas kastelis Canaxatebis mixedviT?<br />
pasuxi: me17 s.is saero arqiteqtura hgavs im nagebobebs, romlebic dResac SeiZleba vnaxoT<br />
qarTul soflebSi.<br />
kiTxva: rogor fiqrob, aris Tu ara raime mniSvnelovani gansxvaveba ananurisa <strong>da</strong> wina<br />
saukuneebSi agebuli taZrebis arqiteqturas Soris? <strong>da</strong>akvirdi ananuris taZris samxreT<br />
fasadis reliefebs. rogor <strong>da</strong>axasiaTeb mas, erTi mxriv, mxatvruli <strong>da</strong>, meore mxriv,<br />
simboluri TvalsazrisiT?<br />
pasuxi: mniSvnelovani gansxvaveba ananurisa <strong>da</strong> wina saukuneebSi agebuli am tipis taZrebis<br />
arqiteqturas Soris ar SeimCneva.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustraciebze warmodgenil Weduri xelovnebis nimuSebs. ra aris maTSi<br />
tradiciuli mxatvruli formis TvalsazrisiT? SeimCneva Tu ara maTSi, wina saukuneebTan<br />
Se<strong>da</strong>rebiT, raime axali mxatvruli tendenciebi?<br />
pasuxi: Wedur <strong>xelovneba</strong>Si mxatvruli formebi tradiciulia: <strong>da</strong>culia proporciebi, xazebi<br />
<strong>da</strong>xvewilia, xazi moculobaze migvaniSnebs, figuraTa saxeebi emociuria. wina saukuneebTan<br />
Se<strong>da</strong>rebiT, axali mxatvruli tendenciebi ar SeimCneva.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi aq mocemul ilustraciebs (mamuka TavaqalaSvilis miniaturebi). maTze<br />
romeli kulturis gavlena igrZnoba? raSi xe<strong>da</strong>vT am gavlenas? imsjele am sakiTxis Sesaxeb.<br />
pasuxi: aq mocemul ilustraciebze aRmosavluri kulturis gavlena igrZnoba figuraTa<br />
samosSi, ornamentSi, kompoziciis agebis `xaliCisebur~ principSi <strong>da</strong> a. S.<br />
Senajamebeli kiTxvis pasuxebi:<br />
qarTuli <strong>xelovneba</strong> tradiciuli iyo.<br />
a<strong>da</strong>miansa <strong>da</strong> samyaroze axleburi xedva ar <strong>da</strong>mkvidr<strong>da</strong>.<br />
kulturuli gavlenebi iyo rogorc aRmosavluri, aseve evropuli.<br />
Seiqmna mniSvnelovani mxatvruli nawarmoebebi.<br />
44<br />
§23. Semajamebeli gakveTili<br />
es gakveTili SegiZliaT §6is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: sxva<strong>da</strong>sxva epoqis <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:
• moswavlem SeZlos ganvlili gakveTilebi<strong>da</strong>n sxva<strong>da</strong>sxva epoqis xelovnebis nimuSebis<br />
fragmentebis mixedviT namuSevris saxelwodebis, epoqis, stilisa <strong>da</strong> avtoris amocnoba.<br />
• moswavles ganuviTardes TviTSefasebis unari.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels: kargi iqneba, moswavleTa motivaciisaTvis, Tu am tipis<br />
gakveTilebze moswavleTa reitings SeadgenT.<br />
proeqti #3 kasteli<br />
gakveTilis Tema: filmis ganxilva.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem ganixilos mixeil Wiaurelis filmi `giorgi saakaZe~, Sea<strong>da</strong>ros masSi Seqmnili<br />
me18 s.is saqarTvelos istoriuli pirebis saxeebi <strong>da</strong> kulturuli garemo, kastelis<br />
albomSi asaxul me18 s.is saqarTvelos;<br />
• moswavles ganuviTardes sakuTari mosazrebis argumentirebis unari.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX3, sgIX6, sgIX8.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels: maswavlebeli sTxovs moswavleebs, yuradRebiT <strong>da</strong>akvirdnen<br />
kastelis naxatebs. isini detalurad ganixilaven namuSevrebsa <strong>da</strong> filmSi arsebul analogiebs.<br />
Tavi IV<br />
XVIII -XIX saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
§24. XVIII saukunis franguli mxatvroba<br />
gakveTilis Tema: XVIII ss franguli mxatvroba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos rokokos stilis mxatvris vatosa <strong>da</strong> neoklasicist Jak lui <strong>da</strong>vidis<br />
Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos vatosa <strong>da</strong> <strong>da</strong>vidis namuSevrebis mxatvruli analiziT rokokosa <strong>da</strong><br />
neoklasicisturi stilisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba.<br />
• moswavlem SeZlos jgufSi muSaoba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5, sgIX6, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
aqtivoba I (dro _ 20 wT.)<br />
gakveTilis sainteresod warmarTvis mizniT, klasi ramdenime jgufad <strong>da</strong>yaviT. gaacaniT<br />
maT am paragrafSi mocemuli teqsti <strong>da</strong> <strong>da</strong>valeba. SesTavazeT, TiToeuli jgufis wevrebma<br />
erTad gaakeTon es <strong>da</strong>valeba. zogi jgufi vatos namuSevrebis mxatvrul analizs akeTebs, zogi<br />
ki _ <strong>da</strong>vidisas. sTxoveT bavSvebs, mxatvruli analizisTvis Canaweri gaakeTon.<br />
aqtivoba II (dro _ 25 wT.)<br />
amis Semdeg gamoyaviT jgufebi<strong>da</strong>n TiTo wevri <strong>da</strong> sTxoveT maT, gaakeTon komentari konkretul<br />
namuSevarze <strong>da</strong> mxatvrul stilze. sTxoveT moswavleebs, <strong>da</strong>asabuTon TavianTi mosazrebebi.<br />
Semdeg moswavleebi a<strong>da</strong>reben erTmaneTs vatosa <strong>da</strong> <strong>da</strong>vidis namuSevrebs <strong>da</strong> akeTeben garkveul<br />
<strong>da</strong>skvnebs, Tu riTi gansxvavdeba rokoko klasicizmisagan. jgufebi SeafaseT argumentirebuli<br />
pasuxebis mixedviT.<br />
45
moswavleTa Sefaseba: moswavleebi un<strong>da</strong> SevafasoT imis mixedviT, Tu ramdenad sworad<br />
SeZles xelovnebis nimuSebis mixedviT epoqaluri niSnebis amocnoba.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi, viqtorina.<br />
komentarebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
pirveli kiTxvis pasuxi mravalgvari SeiZleba iyos.<br />
kiTxva: suraTSi figuraTa wyvilebi isea ganlagebuli, rom isini erTgvar jaWvs qmnis. rogor<br />
fiqrob, ris gadmocema sur<strong>da</strong> mxatvars figuraTa aseTi kompoziciuri ganlagebiT?<br />
am kiTxvis pasuxi mravalgvari SeiZleba iyos.<br />
kiTxva: CamoTvale detalebi, romlebiTac suraTSi zRapruli, idumali ganwyobaa Seqmnili.<br />
pasuxi: suraTSi zRaprul, idumal ganwyobas ostatobiT gamosaxuli, nislSi gaxveuli lamazi<br />
peizaJi <strong>da</strong> momwvanomocisfro feradovani gama qmnis.<br />
kiTxva: Seni azriT, am suraTSi (siyvaruli frangul TeatrSi), romeli figurebi gamoxataven msaxiobebs<br />
<strong>da</strong> romeli _ mayureblebs?<br />
pasuxi: amis erTi SexedviT garCeva Znelia. savaraudod, msaxiobebi suraTis centrSi myofi<br />
a<strong>da</strong>mianebi arian, rasac maTi pozebi a<strong>da</strong>sturebs.<br />
kiTxva: ipove namuSevarSi detalebi, romlebic rokokos mxatvrobisTvis iyo <strong>da</strong>maxasiaTebeli.<br />
pasuxi: vatos am suraTSi rokokos mxatvrobisTvisaa <strong>da</strong>maxasiaTebeli: bunebis lamazi peizaJi,<br />
peizaJSi gamosaxuli qan<strong>da</strong>keba, yvavilebi, figuraTa Zvirfasi abreSumis samosi, qudebi,<br />
varcxniloba.<br />
kiTxva: Seni azriT, riTaa xazgasmuli suraTze (maratis sikvdili) momx<strong>da</strong>ri faqtis mniSvneloba?<br />
rogoria figuris poza, ferTa gama, ganaTeba <strong>da</strong> foni?<br />
pasuxi: imisaTvis, rom mxatvars am suraTSi momx<strong>da</strong>ri faqtis mniSvnelovneba gamoesaxa metad<br />
sainteresod aago kompozicia. muqi, sa<strong>da</strong> foni, figuris poza, kontrastuli SuqCrdili<br />
<strong>da</strong> intensiuri ferebi a<strong>da</strong>mianis sikvdiliT gamowveuli saSinelebis nacvlad mayurebelSi<br />
sev<strong>da</strong>sa <strong>da</strong> erTgvari mniSvnelovnebis ganc<strong>da</strong>s badebs.<br />
kiTxva: es namuSevari (qalbaton rekamies portreti) neoklasicisturi stilisaa. aRmoaCine<br />
detalebi, romlebic antikuri xelovnebis gavlenaze mianiSnebs.<br />
pasuxi: <strong>da</strong>vidis am suraTze figuris poza, samosi, varcxniloba, divani <strong>da</strong> kandelabri antikuri<br />
xelovnebis gavlenaze mianiSnebs.<br />
Semajamebeli kiTxvis pasuxi:<br />
rokokos stilis namuSevrebSi umetesad aristokratTa garTobis scenebi <strong>da</strong> miTologiuri<br />
siuJetebia asaxuli. aseT suraTebSi Warbobs cisferi, vardisferi <strong>da</strong> mwvane ferebi,<br />
ga<strong>da</strong>Warbebuli morTuloba, figurebi yovelTvis lamaz pozebSia gamosaxuli. figuraTa<br />
moZraobebsa <strong>da</strong> JestebSi erTgvari simsubuqe igrZnoba.<br />
neoklasicistur namuSevrebSi antikuri xelovnebis gavlena igrZnoba. es stili mSvenierebis<br />
nimuSad antikuri <strong>da</strong> aRorZinebis xanis <strong>xelovneba</strong>s miiCnev<strong>da</strong>. am stilis namuSevrebze<br />
asaxulia maRalzneobrivi <strong>da</strong> gmiruli idealebi. siuJetebad xSirad miTologiuri Temebia<br />
gamoyenebuli.<br />
informacia rubrukisaTvis `gaxdi mkvlevari~:<br />
Jan antuan vato CrdiloeT safrangeTSi, valansienSi <strong>da</strong>iba<strong>da</strong>. 1702 wels igi sacxovreblad<br />
parizSi ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong>. aq xatva JiiosTan Seiswavla. swored man Seayvara vatos Teatri <strong>da</strong> `komedia<br />
del artes~ personaJebi: arlekini, kolombina, romlebsac xSirad vxvdebiT mis SemoqmedebaSi.<br />
1709 wli<strong>da</strong>n vato <strong>da</strong>moukidebeli mxatvari xdeba. misi Semoqmedebis mTavari Temaa sasiyvarulo<br />
scenebis asaxva. amis gamo, SesaZloa, <strong>da</strong>mTvalierebelma igi qalebis moyvarul a<strong>da</strong>mianad<br />
miiCnios, magram, rogorc misi biografebi gadmogvcemen, vato Tavis TavSi Caketili, amoucnobi<br />
pirovneba yofila. igi ar eswrafo<strong>da</strong> materialur keTildReobas <strong>da</strong> asruleb<strong>da</strong> iseT SekveTebs,<br />
romlebic aintereseb<strong>da</strong>. miuxe<strong>da</strong>vad mZime xasiaTisa, vatos SesaniSnavi urTierTobebi hqon<strong>da</strong><br />
sxva mxatvrebTan, Tavis megobrebTan <strong>da</strong> suraTebis koleqcionerebTan. miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom<br />
vato ar iyo fuliT <strong>da</strong>interesebuli, mainc metad usiamovno finansur skan<strong>da</strong>lSi gaexva. 1720<br />
wels man sakmaod soliduri Tanxa Cado londonis erTerTi kompaniis aqciebSi, romelic<br />
maleve gakotr<strong>da</strong>, ris gamoc mxatvarma didi fuli <strong>da</strong>karga. is meore<strong>da</strong>c aRmoCn<strong>da</strong> finansur<br />
46
gaugebrobaSi _ erTerTma memamulem mas TiTqmis mTeli Tavisi <strong>da</strong>nazogi Caadebina erTerTi<br />
sazRvao kompaniaSi, rac sabolood sruli kraxiT <strong>da</strong>mTavr<strong>da</strong>. mas amis gamo bevri muSaoba uwev<strong>da</strong>.<br />
vato WleqiT <strong>da</strong>avad<strong>da</strong> <strong>da</strong> 1721 wels parizis maxloblad, sakurorto qalaqSi gar<strong>da</strong>icvala.<br />
Jak lui <strong>da</strong>vidi im periodSi saxelmoxveWili <strong>da</strong> cnobili mxatvari iyo. safrangeTis<br />
revoluciis dros igi aqtiurad Caeba politikaSi. 1792 wels igi nacionaluri konventis<br />
wevra<strong>da</strong>c ki airCies. <strong>da</strong>vids safrangeTi revoluciis pirvel dReebSi Zalian axlo urTier<br />
To ba hqon<strong>da</strong> maratTan <strong>da</strong> robespierTan. es politikosebi revoluciis yvelaze sisxlian<br />
figurebad arian miCneuli. male orive mokles <strong>da</strong> <strong>da</strong>vidic <strong>da</strong>iWires. mxatvris sico cxle<br />
bewvze eki<strong>da</strong>, magram gavleniani meuRlis wyalobiT gaaTavisufles cixi<strong>da</strong>n. man male <strong>da</strong>iviwya<br />
revoluciuri ideebi <strong>da</strong> napoleonis samsaxurSi Cadga. Jak lui <strong>da</strong>vidi Tavisi drois yve laze<br />
cnobili mxatvari iyo. man napoleonis portretebic Seqmna. <strong>da</strong>vidi bolomde bonapar tis<br />
erTguli <strong>da</strong>rCa.<br />
1815 wels, rodesac napoleni <strong>da</strong>marcx<strong>da</strong>, <strong>da</strong>vidi iZulebuli gax<strong>da</strong>, qveyni<strong>da</strong>n gaqceuliyo.<br />
Tav<strong>da</strong>pirvelad SveicariaSi cxovrob<strong>da</strong>, bolos briuselSi <strong>da</strong>saxl<strong>da</strong>, sa<strong>da</strong>c gar<strong>da</strong>icvala 1825<br />
wels.<br />
§25. hogartis inglisi <strong>da</strong> goias espaneTi<br />
SegiZliaT, es gakveTili §22is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: me18 s.is evropuli mxatvroba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos goiasa <strong>da</strong> hogartis Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos maTi namuSevrebis mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• moswavlem SeZlos jgufuri samuSaos gakeTeba.<br />
_ kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX2, sgIX3, sgIX4, sgIX5, sgIX6, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosTvis:<br />
praqtikuli samuSao _ `XVIII ss evropa~ moswavleebs Semdegnairad SegiZliaT gaakeTebinoT:<br />
<strong>da</strong>yaviT moswavlebi jgufebad, TiToeul jgufs gaunawileT Temebi: safrangeTi, inglisi,<br />
espaneTi <strong>da</strong> sTxoveT maT, gaakeTon pano, romelzec mocemuli iqneba informacia XVIII sSi<br />
am qveynebSi istoriuli viTarebis, cnobili Semoqmedebis <strong>da</strong> cnobili xelovnebis nimuSebis<br />
Sesaxeb. jgufebi am <strong>da</strong>valebas gakveTilisgan Tavisufal dros gaakeTeben, xolo prezentacias<br />
uSualod gakveTilze moaxdenen.<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: yuradRebiT <strong>da</strong>aTvaliere suraTi, figuraTa pozebSi a<strong>da</strong>mianTa <strong>da</strong> cxovelebis gamosaxulebebSi<br />
ipove saintereso miniSnebebi <strong>da</strong> imsjele, Tu risi Cveneba undo<strong>da</strong> amiT mxatvars?<br />
pasuxi: rogorc hogartis suraTi<strong>da</strong>n (`triumfaluri msvleloba~) Cans, mxatvari <strong>da</strong>scinis<br />
am depututs, razec kargad metyvelebs ayiravebuli savarZeli, romelSic deputati<br />
zis, sasaciloa TviTon figuris poza, rogor cdilobs <strong>da</strong>adgas fexi, magram mis irgvliv<br />
yvelaferi moZraobs <strong>da</strong> TiTqos iryeva. suraTis Sua nawilSi gamosaxuli Rori Tavis<br />
goWebTan erTad xidi<strong>da</strong>n vardeba, am cxovelebis figurebi a<strong>da</strong>mianebis ugunurobaze<br />
mianiSnebs, deputatis maRla, caSi mfrinavi bati _ Tavad deputatis sisuleleze, suraTis<br />
marjvena kuTxeSi Tavis qala <strong>da</strong> Zvlebi sikvdilze, amaoebaze, xolo brma kacis figura ki<br />
_ a<strong>da</strong>minebis politikur sibeceze.<br />
kiTxva: suraTze (`saqorwilo xelSekruleba~) gamosaxulia siZepatarZlis mamebi, romlebic<br />
saqorwilo SelSekrulebas ixilaven. oTaxis siRrmeSi axalgazr<strong>da</strong> vaJi <strong>da</strong> qali erTmaneTTan<br />
zurgSeqceviT sxe<strong>da</strong>n. yuradRebiT <strong>da</strong>aTvaliere namuSevari. pozebis, Jestebis, tansacmlis<br />
mixedviT <strong>da</strong>axasiaTe masze gamosaxuli personaJebi. rogor fiqrob, rogori dialogi<br />
SeiZleba mimdinareobdes maT Soris?<br />
pasuxi: hogartis suraTze gamosaxuli figurebi, garemo, maTi Cacmuloba im periodis<br />
inglisisTvisaa <strong>da</strong>maxasiaTebeli. mamakacebi, SesaZloa, TavianTi Svilebis qorwinebis<br />
47
xelsayrel garigebaze saubroben. axalgazr<strong>da</strong> wyvili ki sruliad ucxoa erTmaneTisTvis.<br />
aravin icis, ra elodebaT maT momavalSi, rogori iqneba maTi Tanacxovreba.<br />
kiTxva: rogor fiqrob, riT xdeba portretSi (`hercogina albas portreti~) qalbatonis<br />
espanur warmavlobaze miniSneba?<br />
pasuxi: goias am namuSevarSi qalis espanur warmomavlobaze samosi <strong>da</strong> Tavsaburavi mianiSnebs.<br />
kiTxva: Seni azriT, ra ufro mTavria am namuSevarSi: qalis fsiqologiuri <strong>da</strong>xasiaTeba, Tu<br />
mayureblisTvis ferebiT tkbobis miniWeba?<br />
pasuxi: am namuSevarSi ferebiT tkbobis miniWeba ufro mniSvnelovania, vidre pirovnebis<br />
fsiqologiuri <strong>da</strong>xasiaTeba. mxatvari gasaocari ostatobiT uTanxmebs erTmaneTs intensiur<br />
ferebs: wiTelsa <strong>da</strong> Savs, Savsa <strong>da</strong> oqrosfers, moyavisfrosa <strong>da</strong> momwvanos <strong>da</strong> a. S. suraTze<br />
gamosaxuli garemo TiTqos haeriTaa savse.<br />
kiTxva: Seni azriT, romel detalebs SeaqvT disonansi saerTo mxiarulebaSi (`sardelis<br />
<strong>da</strong>saflaveba~)? yuradReba miaqcie figurebs, peizaJs, ferebs.<br />
pasuxi: goias suraTze saerTo mxiarulebaSi disonansi Seaqvs niRbebs a<strong>da</strong>mianebis saxeebze,<br />
droSaze <strong>da</strong>xatul saxes, muq ferebsa <strong>da</strong> peizaJs.<br />
kiTxva: rogor <strong>da</strong>axasiaTeb me18 s.is mxatvrobas? ZiriTa<strong>da</strong>d rogoria mxatvruli formebi<br />
<strong>da</strong> siuJetebi am periodis mxatvarTa namuSevrebSi?<br />
pasuxi: me18 s.is mxatvrobaSi siuJeti mravalgvaria, mTavaria a<strong>da</strong>mianisa <strong>da</strong> misi garemos<br />
asaxva.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
cnobilma ingliselma mxatvarma uiliam hogartma bavSvoba siRaribeSi gaatara, magram<br />
misma swrafvam miznisken mkveTrad Secvala mxatvris momavali. sicocxlis bolo periodSi<br />
igi Tavisi drois yvelaze aRiarebuli <strong>da</strong> saxelganTqmuli mxatvari gax<strong>da</strong>.<br />
hogarts xatva im drois cnobilma <strong>da</strong> metad warmatebulma mxatvarma tornhilma Seaswavla.<br />
tornhils Tavis droze kargi kariera hqon<strong>da</strong>. igi mefem erTerTi didi SekveTis Sesrulebis<br />
Semdeg istoriuli Janris saukeTeso fermwerad aRiara, bolos inglisis parlamentis<br />
wevra<strong>da</strong>c airCies. hogarts Zalze gaumarTla. man male Tavisi <strong>maswavleblis</strong> qaliSvilze<br />
iqorwina. es qorwineba sakmaod warmatebuli aRmoCn<strong>da</strong>. hogarti iwyebs intensiur muSaobas.<br />
suraTebis seriam `Tavisufali qalis kariera~ didi aRiareba moutana <strong>da</strong> gaamdidra kidec.<br />
aseve Semosavliani iyo misi Semdgomi seriebi `moduri qorwineba~. mis namuSevrebSi auqcionze<br />
swrafad <strong>da</strong> sakmaod karg fasSi iyidebo<strong>da</strong>. im periodis maRal sazogadoebaSi hogartis<br />
suraTebi modurad iTvlebo<strong>da</strong>. warmatebuli <strong>da</strong> mdi<strong>da</strong>ri mxatvari moulodnelad gar<strong>da</strong>icvala<br />
1764 wlis 25 oqtombers.<br />
cnobili espaneli mxatvris, goias Semoqmedeba metad mravalferovania. `Savi suraTebi~ _<br />
ase uwodes 18201823 wlebSi Sesrulebul namuSevrebs muqi koloritisa <strong>da</strong> mZafri siuJetis<br />
gamo. es naxatebi Ramis koSmarebs hgavs. metad rTuli cxovreba ganvlo goiam. 1774 wlebSi<br />
igi mefis <strong>da</strong>rbazebis Spaleris mxatvrobaze muSaob<strong>da</strong>. male igi mefis karis mxatvari xdeba.<br />
xanmokle aRmoCn<strong>da</strong> mxatvris warmatebuli cxovreba. goias mZime avadmyofobisas <strong>da</strong>mbla<br />
<strong>da</strong> mxedvelobis <strong>da</strong>qveiTeba <strong>da</strong>emarTa. avadmyofobis Semdeg icvleba goias warmosaxva.<br />
am periodi<strong>da</strong>n igi gangaSis momgvrel ofortebis mTel seriebs qmnis. 1812 wli<strong>da</strong>en goia<br />
ganmartoebul cxovrebas eweo<strong>da</strong>. 1819 wels madridis gareubanSi iyi<strong>da</strong> saxli, romelsac<br />
`yrus saxli~ <strong>da</strong>arqva. <strong>da</strong>sneulebuli mxatvari ga<strong>da</strong>icvala 1878 wels, 82 wlisa.<br />
48<br />
§26. XVIII saukunis arqiteqtura<br />
es gakveTili SegiZliaT §12is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: XVIII ss arqiteqtura.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem SeZlos barokos, rokokos, neoklasicisturi <strong>da</strong> Cinuri stilis arqiteqturisaTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba;<br />
• moswavlem SeZlos evropul <strong>da</strong> Cinur arqiteqturas Soris ZiriTadi gansxvavebis <strong>da</strong>naxva.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.
komentarebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: Seni azriT, romel stils miekuTvneba sansusis sasaxle?. am sasaxlis mixedviT <strong>da</strong>axasiaTe,<br />
ra niSnebi axasiaTebs arqiteqturaSi am stils.<br />
pasuxi: sansusis sasaxle rokokos stils miekuTvneba. am stilis arqiteqturas formebis<br />
simsubuqe <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>Warbebuli morTuloba axasiaTebs.<br />
kiTxva: nagebobebi, romlebic erTi mxri<strong>da</strong>n moe<strong>da</strong>ns akravs, Jak anJ gabrielis mieraa Seqmnili.<br />
<strong>da</strong>akvirdi maT fasadebs. romeli stiliTaa isini aSenebuli? <strong>da</strong>axasiaTe es arqiteqturuli<br />
stili am nagebobebis mixedviT.<br />
pasuxi: Tanxmobis moe<strong>da</strong>ns erTi mxri<strong>da</strong>n akravs nagebobebi. isini klasicisturi stilisaa.<br />
am stilis nagebobebSi Zveli berZnuli arqiteqturis detalebia gamoyenebuli (svetebi,<br />
frontonebi).<br />
kiTxva: zamTris sasaxlis fasadebze kolonebi <strong>da</strong> saxuravis frontonis gaformeba klasicisturi<br />
arqiteqturisTvisaa <strong>da</strong>maxasiaTebeli. magram am nagebobas barokos stils miakuTvneben.<br />
Seni azriT, ra aris barokaluri zamTris sasaxlis arqiteqturaSi?<br />
pasuxi: zamTris sasaxlis fasadis morTuloba, bevri sarkmeli saxuravze qan<strong>da</strong>kebebi <strong>da</strong><br />
fasadis pilastrebis monacvleobis ritmika barokosaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel dinamikis<br />
SegrZnebas qmnis.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustraciaze mocemul ixeiuanis kompleqss. Seni azriT, ra ZiriTadi gansxvavebaa<br />
evropulsa <strong>da</strong> Cinur arqiteqturas Soris?<br />
pasuxi: Cinuri arqiteqtura Tavisi formebiT mkveTrad gansxvavdeba im periodis evropuli<br />
arqiteqturisagan. gansakuTrebiT saxasiaToa nagebobis saxuravis aprexili kuTxeebi,<br />
romelic tradiciuli Cinuri stilisaa. Cinuri arqiteqturisaTvis aseve saxasiaToa muqi<br />
yavisferi <strong>da</strong> wiTeli feris gamoyeneba.<br />
Semajamebeli kiTxvis pasuxebi:<br />
barokos stilis arqiteqturisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia mrudxazovani, talRovani formebi,<br />
fasadebis morTva qan<strong>da</strong>kebebiTa <strong>da</strong> reliefebiT.<br />
rokokos stilis nagebobebi <strong>da</strong>xvewili, msubuqi formebiTa <strong>da</strong> Warbi morTulobiT gamoirCeva.<br />
neoklasicistur arqiteqturaSi iyeneben Zveli berZnuli <strong>da</strong> romauli arqiteqturis detalebs<br />
_ frontonebs <strong>da</strong> svetebs.<br />
Cinur arqiteqturas metad ucnauri formebi aqvs. gansakuTrTebiT saxasiaToa saxuravebis<br />
aprexili forma, romelic cisken swrafvaze mianiSnebs.<br />
§27. XVIII saukunis saqarTvelo<br />
es gakveTili SegiZliaT §15is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: XVIII ss saqarTvelo.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem gaiazros is politikuri garemo, ramac garkveuli gavlena iqonia qarTul<br />
kulturaze;<br />
• moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebis mxatvruli analizis safuZvelze me18 s.is<br />
qarTuli kulturis <strong>da</strong>xasiaTeba;<br />
• citataSi mocemuli aRwerilobis mixedviT moswavlem SeZlos megobrebTan erTad panos Seqmna;<br />
• moswavles ganuviTardes fantaziisa <strong>da</strong> warmosaxvis unari;<br />
• moswavles ganuviTardes gunduri muSaobis unari<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX2, sgIX3, sgIX4, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi. didi formati, fanqari,<br />
foto masala, funji, guaSis saRebavebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
49
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi barakonis fasads. qarTuli arqiteqturisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel romel<br />
tradiciul elementebs aRmoaCen maT morTulobaSi? barakonis taZris fasadebi Cu qur<br />
TmebiTaa morTuli, rac tradiciulia qarTuli arqiteqturisTvis. rogor fiqrob, ra aris<br />
is Tavisebureba, romelic Tbilisis saero arqiteqturas sxva qveynebis arqi teq turisagan<br />
ganasxvavebs?<br />
pasuxi: Tbilisis saero arqiteqturisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel elements warmoadgens xis lamazi<br />
aivnebi.<br />
kiTxva: ilustraciaze mocemul miniaturaze vaxtang VI, xolo suraTze muxran batoniSvilebis<br />
portretia gamosaxuli. rogor <strong>da</strong>axasiaTeb maT, romeli kulturis gavlena igrZnoba am<br />
namuSevrebSi?<br />
pasuxi: vaxtang VIis miniaturaze aRmosavluri kulturis gavlena igrZnoba, xolo muxran<br />
batoniSvilebis portretze ki _ evropulisa.<br />
kiTxva: rogor <strong>da</strong>axasiaTeb me18 s.is saqarTvelos kulturul cxovrebas?<br />
pasuxi: me18 s.Si saqarTveloSi rTuli istoriuli viTareba iyo. vaxtang VI ga<strong>da</strong>Senebis<br />
zRvarze misuli qarTvelebis ga<strong>da</strong>rCenis gzas eZeb<strong>da</strong>. mas evropis imedi hqon<strong>da</strong>, magram im<br />
dros evropam saqarTvelos <strong>da</strong>xmareba ar aRmouCina. erTaderTi imedi ruseTi iyo. aseT<br />
urTules mdgomareobaSi mainc iqmnebo<strong>da</strong> xelovnebis nimuSebi.<br />
kiTxva: romeli kulturis gavlena SeiniSneba me18 s.is qarTul <strong>xelovneba</strong>Si? rogor fiqrob,<br />
romelma istoriulma procesebma ganapiroba es mxatvruli gavlenebi?<br />
pasuxi: me18 s.is saqarTveloSi gavlenas axden<strong>da</strong> aRmosavluri <strong>da</strong> evropuli kulturebi.<br />
kiTxva: ra iyo tradiciuli <strong>da</strong> ra _ axali am periodis <strong>xelovneba</strong>Si? Seni azriT, ram gamoiwvia<br />
axali tendenciebis gaCena qarTul <strong>xelovneba</strong>Si?<br />
pasuxi: am periodis qarTul <strong>xelovneba</strong>Si grZeldeba tradiciebi, Tumca axalma istoriulma<br />
procesebma garkveul wilad siaxleebi moitana qarTul kulturaSi. Tan<strong>da</strong>Tan iwyeba<br />
rusuli <strong>da</strong> evropuli kulturis gavlenac.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosTvis: gaacaniT moswavleebs gakveTilSi<br />
mocemuli teqsti. klasTan erTad ganixileT ilustracia, sTxoveT moswavleebs, warmoidginon<br />
graviuris mixedviT me18 ss Tbilisi. im periodis arqiteqtura, quCebi, a<strong>da</strong>mianTa<br />
Cacmuloba <strong>da</strong> mTlianad kulturuli garemo. imsjeleT am sakiTxze. amis Semdeg SeudeqiT<br />
panoze muSaobas. <strong>da</strong>exmareT bavSvebs samuSaos sworad warmarTvaSi. SeecadeT, am saintereso<br />
<strong>da</strong>valebis SesrulebaSi yvelanairi SesaZleblobis moswavle CarToT. SegiZliaT, am gakveTils<br />
ori 45 wuTi <strong>da</strong>uTmoT. es imazea <strong>da</strong>mokidebuli, Tu ramdeni dro <strong>da</strong>gWirdebaT samuSaos Sesasruleblad.<br />
rodesac samuSao <strong>da</strong>srulebuli geqnebaT, moawyveT panos prezentacia. moiwvies<br />
stumrebi, SearCieT musika <strong>da</strong> yvelafer amas zeimis saxe mieciT.<br />
50<br />
§28. Semajamebeli gakveTili<br />
SegiZliaT, es gakveTili §6is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: XVI, XVII, XVIII sebis <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem SeZlos sxva<strong>da</strong>sxva epoqis xelovnebis nimuSebis erTmaneTisgan gansxvaveba;<br />
• moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebSi sxva<strong>da</strong>sxva stilebis amocnoba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
swori pasuxebi:<br />
aRorZineba 4, 8.<br />
baroko 5, 9.<br />
mcire holandielebi 7.<br />
rokoko 3, 6.<br />
klasicizmi 1, 2.
Tvi V<br />
XIX- XX saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
§29. axali epoqis SegrZneba<br />
SegiZliaT, es gakveTili §11is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: me19 s.is ingliseli mxatvris uiliam terneris Semoqmedeba.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos terneris Semoqmedebas, mis or namuSevars;<br />
• moswavlem SeZlos namuSevris mxatvruli analizis gakeTeba;<br />
• terneris namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze SeZlos me19 ss mxatvrobaSi<br />
axali tendenciebis <strong>da</strong>naxva;<br />
• moswavles ganuviTardes kvlevaZiebis unari.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX6, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: Sea<strong>da</strong>re erTmaneTs ternerisa <strong>da</strong> me18 s.is ingliseli mxatvris geinzboros suraTebi.<br />
ra gansxvavebas xe<strong>da</strong>v maT Soris formis gamosaxvis TvalsazrisiT?<br />
pasuxi: geinzboros suraTze figuraTa formebi moculobiTi <strong>da</strong> mkafioa, terneris suraTze<br />
ki piriqiT _ bundovani <strong>da</strong> aramkafio.<br />
kiTxva: rogoraa gamosaxuli terneris suraTze (wvima, orTqli <strong>da</strong> siCqare) matarebeli,<br />
mdinareze gadebuli xidi, kaci navSi, mdinaris napiras a<strong>da</strong>mianTa figurebi? <strong>da</strong>akvirdi<br />
ferebs. Seni azriT, rogor gamoxata ternerma siCqaris SegrZneba?<br />
pasuxi: terneris suraTze matarebeli <strong>da</strong> mdinareze gadebuli xidi bundovnad moCans: mdinaris<br />
napiras a<strong>da</strong>mianebis figurebi mxolod miniSnebulia. gamosaxulebebi feradovan laqeba<strong>da</strong>a<br />
qceuli.<br />
kiTxva: suraTi (`gem `mamacis~ bolo reisi~) haeriTa <strong>da</strong> sinaTliTaa savse. rogor qmnis mxatvari<br />
aseT efeqts? aRwere namuSevarSi ferTa tonaluri ga<strong>da</strong>svlebi.<br />
pasuxi: terneri am suraTSi haersa <strong>da</strong> sinaTles ganaTebiT, moyavisfromoyviTalo ferebis<br />
tonaluri ga<strong>da</strong>svlebiT, TeTri ferze aqcentebiTa <strong>da</strong> funjis Tavisufali monasmebiT<br />
qmnis.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi: suraTze (`gem `mamacis~ bolo reisi~) mzec <strong>da</strong> mTvarecaa gamosaxuli, maT<br />
erTgvari simboluri <strong>da</strong>tvirTva aqvs. raze mianiSnebs mxatvari maTi meSveobiT?<br />
pasuxi aseTic SeiZleba iyos: terneris am suraTze mzis Casvla ialqniani gemebis epoqis <strong>da</strong>sasrulis<br />
simboloa, mTvaris amosvla orTqlis gemebis axali epoqis <strong>da</strong>dgomaze mianiSnebs.<br />
kiTxva: terneri ferebis meSveobiT marto ganwyobas ar gamoxatavs. feriT igi garkveul<br />
miniSnebebsac akeTeb<strong>da</strong>. Seni azriT, ras un<strong>da</strong> niSnavdes gemi, anZasTan ganaTebuli adgili?<br />
pasuxi aseTic SeiZleba iyos: suraTze gamosaxuli qariSxali, muqi moyavisfromoSavo ferebis<br />
tonaluri ga<strong>da</strong>svlebiTaa Seqmnili, rac Sinagani gangaSis ganc<strong>da</strong>s badebs mayurebelSi. xolo<br />
am namuSevris siRrmeSi TeTri feris laqa <strong>da</strong> masze gemis ialqani, ga<strong>da</strong>rCenis, imedis<br />
simbolod SeiZleba miviCnioT. pasuxi SeiZleba mravalgvari iyos.<br />
kiTxva: Camoayalibe is mxatvruli niSnebi, romlebic terneris suraTebs ganasxvavebs manamde<br />
arsebuli mxatvruli namuSevrebisagan.<br />
pasuxi: ternerma Tavisi SemoqmedebiT, manamde arsebuli mxatvrobisgan gansxvavebiT, sruliad<br />
axali sityva Tqva <strong>xelovneba</strong>Si. misi suraTebis `mTavari gmirebi~ raime konkretuli gamosaxulebebi<br />
ki ara, aramed feri <strong>da</strong> ganaTebaa. terneri Tavis surTebSi garkveuli movlenebis<br />
_ siCqaris, qarbuqis <strong>da</strong> a. S. STabeWdilebas asaxavs. amas yvelafers mxatvari ZiriTa<strong>da</strong>d<br />
ferebis tonaluri ga<strong>da</strong>svlebiT, funjis farTo monasmebiTa <strong>da</strong> ganaTebiT qmnis.<br />
51
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
terneri xatviT bavSvobi<strong>da</strong>nve iyo gatacebuli. igi mTel dReebs, mdinare Temzis sanapiroze,<br />
xatvaSi atareb<strong>da</strong>. 1790 wels 14 wlis axalgazr<strong>da</strong>s misces ufleba samefo aka de mi aSi<br />
<strong>da</strong>swrebo<strong>da</strong> gakveTilebs. terneri axalgazrdobis wlebSi mixv<strong>da</strong>, rom mxolod Temzis sa napiros<br />
xatviT ver SeZleb<strong>da</strong> srulfasovani suraTebis Seqmnas <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>wyvita, axali STabeWdilebebis<br />
misaRebad mogzaurobaSi wasuliyo. terneri bevrs mogzaurob<strong>da</strong>, moinaxula Sveicaria, belgia,<br />
ita lia, safrangeTi. igi bevrs muSaob<strong>da</strong>, hqon<strong>da</strong> kargi SekveTebi <strong>da</strong> amitom materialurad<br />
uzrunvelyofili iyo. terneri male Zalian popularuli mxatvari xdeba. mas samefo akademiaSi<br />
iwveven prestiJul Tanamdebobaze, iRebs profesoris wodebasac. 1834 wels terneri londonSi<br />
imyofebo<strong>da</strong>, rodesac parlamentis Senobas xanZari gauCn<strong>da</strong>. xanZris <strong>da</strong>saxatad man <strong>da</strong>iqirava<br />
navi, gavi<strong>da</strong> mdinareze <strong>da</strong> xatva <strong>da</strong>iwyo. cnobilia, rom mxatvars romani hqon<strong>da</strong> sofia butTan.<br />
1833 wels sofia <strong>da</strong>qvriv<strong>da</strong> <strong>da</strong> ternerTan erTad qalaq CelsiSi ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> sacxovreblad. isini<br />
ar <strong>da</strong>qorwinebulan. saintereso isaa, rom terneri Celsis sazogadoebas ar umxel<strong>da</strong> Tavis<br />
gvars <strong>da</strong> Tavs baton butad warudgen<strong>da</strong>.<br />
52<br />
§30. didi iaponeli<br />
SegiZliaT, es gakveTili §11is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: hiroSiges Semoqmedeba<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos me19 s.is iaponeli mxatvris hiroSiges Semoqmedebas;<br />
• hiroSiges namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos me19 s.is<br />
iaponuri xelovnebis gansxvaveba me19 s.is evropuli xelovnebisgan.<br />
• moswavlem SeZlos naxatis <strong>da</strong>xatva iaponuri stilSi.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX5, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi. TeTri saxatavi furceli,<br />
fanqari, funji, guaSis saRebavebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxva: hiroSigem Tavisufali monasmebiT <strong>da</strong> TavSekavebuli ferTa gamiT am namuSevarSi<br />
sakmaod bevri ram gamosaxa. suraTis (`iokaiti mdinare miegavaze~) personaJebi _ Oori<br />
a<strong>da</strong>miani, qari <strong>da</strong> bunebaa. Seecade, <strong>da</strong>axasiaTo TiToeuli maTgani. mag. vin un<strong>da</strong> iyos xidze<br />
mdgari a<strong>da</strong>miani, raze SeiZleba fiqrobdes igi <strong>da</strong> a. S.<br />
pasuxi aseTic SeiZleba iyos: hiroSiges namuSevarze figuraTa saxeebi ar Cans, magram imdenad<br />
saxasiaToa maTi moZraobebi <strong>da</strong> pozebi, rom amis mixedviT SesaZlebelia maTi <strong>da</strong>xasiaTeba. kaci,<br />
romelic qudis <strong>da</strong>Weras cdilobs, ufro sasacilo personaJia. igi tipuri iaponeli glexia.<br />
xidze mdgari a<strong>da</strong>mianis pozis mixedviT ki SegviZlia vifiqroT, rom igi bunebis peizaJiT tkbeba.<br />
am kiTxvis pasuxi mravalgvari SeiZleba iyos.<br />
kiTxva: am graviuraSi (`Tavsxma wvima oxasis xidTan~) didi ostatobiTaa gamosaxuli ara marto<br />
wvima, aramed misi SegrZnebac. eTanxmebi Tu ara am mosazrebas? rogori mxatvruli xerxebiT<br />
gadmosca hiroSigem wvimis SegrZneba? rogoria kompozicia, feri, xazi, ga<strong>da</strong>tvirTulia Tu<br />
ara namuSevari gamosaxulebebiT?<br />
pasuxi: hiroSiges am namuSevarze kompozicia fragmentulia, ferebi _ TavSekavebuli, xazi _ mkafio<br />
<strong>da</strong> mravlismetyveli. mxatvari wvimis SegrZnebas mkafio, paraleluri xazebiT gadmoscems.<br />
kiTxva: ilustraciaze mocemulia hiroSigesa <strong>da</strong> frangi impresionistebis sisleisa <strong>da</strong> pisaros<br />
namuSevrebi. Sea<strong>da</strong>re isini erTmaneTs. ra saerTosa <strong>da</strong> gansxvavebas xe<strong>da</strong>v maT Soris?<br />
pasuxi: hiroSigesa <strong>da</strong> impresionistebis namuSevrebi erTmaneTs TematikiTa <strong>da</strong> kompoziciuri<br />
agebiT hgavs. impresionistebi TavianT namuSevrebSi yovelwuTieri cvlilebebiT gamowveul<br />
STabeWdilebas gamosaxavdnen. hiroSiges namuSevrebSi Cans garkveuli wesrigi, simSvide<br />
<strong>da</strong> gansakuTrebuli <strong>da</strong>mokidebuleba bunebisa <strong>da</strong> samyaros mimarT. igi suraTis umcires<br />
detalSic ki raRac mniSvnelovans xe<strong>da</strong>vs.<br />
am kiTxvis pasuxi uSualod moswavlis warmosaxvazea <strong>da</strong>mokidebuli.<br />
kiTxva: CamoTvale is ZiriTadi niSnebi, romlebiTac iaponuri <strong>xelovneba</strong> gansxvavdeba evropuli<br />
xelovnebisagan.
pasuxi: iaponuri mxatvrul nawarmoebebi ufro grafikul xasiaTs atarebs, gamosaxulebebis<br />
Seqmnis mTavari mxatvruli saSualeba xazia. xazebi mravlismetyveli <strong>da</strong> mkafioa. maTSi<br />
wesrigisa <strong>da</strong> mSvidi ganwyobis SegrZnebaa gamoxatuli.<br />
evropuli mxatvroba ufro ferwerul xasiaTs atarebs, mTavari gamomsaxvelobiTi saSualeba<br />
feria, emocia ufro uSualoa.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli gakveTilisaTvis:<br />
moswavleebi asruleben gakveTilSi mocemul <strong>da</strong>valebas. maswavlebeli uxsnis moswavleebs, rom<br />
maT am <strong>da</strong>valebis Sesruleba ar gauWirdebaT, Tu kargad <strong>da</strong>akvirdebian iaponur namuSevrebs<br />
<strong>da</strong> xatvis dros Tanmimdevrobas <strong>da</strong>icaven: moswavleebma jer fanqriT un<strong>da</strong> aagon kompozicia<br />
<strong>da</strong> bolos gamoiyenon ferebi. gakveTilis bolos maswavlebeli ganixilavs moswavleebis<br />
namuSevrebs <strong>da</strong> klasSi gamofens.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
hiroSige <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> 1797 wels, samuraebis de<strong>da</strong>qalaq edoSi. axal<strong>da</strong>badebul momaval mxatvars<br />
tokutaro <strong>da</strong>arqves. Zveli iaponuri tradiciis mixedviT iaponelebi bavSvebs asakis momatebasTan<br />
erTad saxlebs ucvlidnen. amiT mSoblebi Svilebs cudi winaswarmetyvelebisgan icavdnen. 10<br />
wlis Semdeg tokutaro tokube gax<strong>da</strong>, 14 wlisa _ Zuemona, 15 wlis Semdeg ki _ Zubea. hiroSiges<br />
adreul asakSi aRmoaCn<strong>da</strong> xatvis niWi, riTac misi mSoblebi Zalian amayobdnen. 15 wlisa is cnobil<br />
mxatvar utagavasTan miiyvanes. 1812 wels hiroSiges maswavlebelma ga<strong>da</strong>sca dokumenti Tavisi<br />
xelmoweriT, romlis mixedviTac mas mxatvris wodeba <strong>da</strong> saxeli hiroSige mieniWa. hiroSigem<br />
pirveli <strong>da</strong>moukidebeli namuSevari Seqmna 1825 wels, saTauriT `omis rva xeli~. man male gaiTqva<br />
saxeli, rogorc didma mxatvarma. hiroSiges hqon<strong>da</strong> saxelosno, hyav<strong>da</strong> bevri moswavle. erTxans<br />
kargad miudio<strong>da</strong> saqme, magram misi cxovreba male Seicvala _ 1856 wels igi beri gax<strong>da</strong>. berobis<br />
periodSi igi saintereso Canawerebs akeTeb<strong>da</strong>, Txzav<strong>da</strong> leqsebs. gar<strong>da</strong>cvalebamde ramdenime<br />
saaTiT adre man metad saintereso leqsi <strong>da</strong>wera, romlis Sinaarsic aseTia: `aZumis gzaze vtoveb<br />
funjs <strong>da</strong> vemzadebi mogzaurobisTvis, sa<strong>da</strong>c <strong>da</strong>savleTis SesaniSnav xedebs vixilav~.<br />
§31. optikuri TamaSebi<br />
gakveTilis Tema: impresionistuli <strong>da</strong> postimpresionistuli mxatvroba, xatva.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos cnobili impresionisti <strong>da</strong> postimpresionisti mxatvrebis Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos impresionistuli an postimpresionistuli stilis naxatis <strong>da</strong>xatva.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi, saxatavi furceli, fanqari,<br />
funji, guaSis saRebavebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, yuradRebiT <strong>da</strong>akvirdnen ilustraciebs <strong>da</strong> klasTan erTad<br />
akeTebs cnobili impresionisti <strong>da</strong> postimpresionisti mxatvrebis namuSevrebis mxatvrul<br />
analizs. Semdeg moswavleebi TviTon irCeven erT romelime stils <strong>da</strong> akeTeben am stilis martiv<br />
kompozicias. gakveTilis bolos maswavlebeli klasSi gamofens moswavleTa namuSevrebs.<br />
§32. renuari <strong>da</strong> van gogi<br />
SegiZliaT, es gakveTili §22is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: renuarisa <strong>da</strong> van gogis Semoqmedeba<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos impresionisti mxatvris renuarisa <strong>da</strong> postimpresionisti mxatvris<br />
van gogis Semoqmedebas;<br />
53
54<br />
• renuarisa <strong>da</strong> van gogis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem Se<br />
Zlos impresionizmisa <strong>da</strong> postimpresionizmisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis<br />
gageba <strong>da</strong> am mxatvrul mimdinareobebs Soris gansxvavebis amocnoba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: rogoria kompozicia renuarisa <strong>da</strong> murilios suraTebSi? romelia ufro metad<br />
fragmentuli? ras aniWebs suraTebs aseTi kompoziciuri ga<strong>da</strong>wyveta?<br />
pasuxi: am suraTebs Soris renuaris kompozicia ufro frangmentulia. aseTi kompoziciuri<br />
ga<strong>da</strong>wyvetiT suraTebi aRsaqmelad ufro uSualo <strong>da</strong> cocxali xdeba, myardeba kavSiri<br />
mayurebelsa <strong>da</strong> namuSevarze gamosaxul siuJets Soris.<br />
kiTxva: rogoria formebi? romelSia ufro mkveTri <strong>da</strong> romelSi _ ufro bundovani?<br />
pasuxi: murilios suraTze formebi ufro mkveTri <strong>da</strong> mkafioa, renuaris suraTze ki _<br />
ufro bundovani.<br />
kiTxva: ferebiT rogor monasmebs akeTebs renuari <strong>da</strong> rogors _ murilio?<br />
pasuxi: renuari Tavis suraTebs funjis Tavisufali monasmebiT qmnis, murilios suraTze<br />
ki funjis monasmebi naklebad SesamCnevia.<br />
kiTxva: suraTSi (`varskvlavebiani Rame~) TiTqos yvelaferi moZraobs, trialebs. Seni<br />
azriT, rogor aRwevs am efeqts mxatvari?<br />
pasuxi: van gogi suraTSi moZraobis, trialis STabeWdilebas funjis sqeli, wyvetili<br />
monasmebiT, spiraluri formebiTa <strong>da</strong> kontrastuli ferebiT qmnis.<br />
Semajamebeli kiTxvis pasuxi:<br />
impresionisti mxatvrebi TavianT suraTebSi yovelwuTieri cvlilebebiT gamowveuli<br />
STabeWdilebis gamosaxvas cdilobdnen. impresionistuli stilis namuSevrebi sinaTliTa<br />
<strong>da</strong> haeriTaa savse. aseT suraTebSi formebi bundovania <strong>da</strong> aramkafio, kompozicia umetesad<br />
fragmentuli, ferebi ki _ naTeli.<br />
postimpresionistuli suraTebi mkveTri <strong>da</strong> kaSkaSa ferebis simravliT <strong>da</strong> stilizirebuli<br />
formebiT gamoirCeva, postimpresionisti mxatvrebisaTvis mTavari iyo TavianTi Sinagani<br />
ganwyobisa <strong>da</strong> emociebis gadmocema.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
pier ogiust renuari <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> 1841 wlis 25 Tebervals safrangeTis qalaq limoJSi, TerZis<br />
ojaxSi. bavSvobi<strong>da</strong>n igi SesaniSnavad xatav<strong>da</strong> <strong>da</strong> mRero<strong>da</strong>. mravalsulian ojaxs ekonomiurad<br />
uWir<strong>da</strong>, ris gamoc 13 wlis renuari erTerT mxatars Segir<strong>da</strong>d miebara <strong>da</strong> faifuris WurWelze<br />
kapikebad xatav<strong>da</strong>, saRamos ki samxatvro skolaSi <strong>da</strong>dio<strong>da</strong>. male renuari <strong>da</strong>moukidebeli<br />
mxatvari xdeba <strong>da</strong> bevr gamofenaSi iRebs monawileobas. 1874 wels renuarma <strong>da</strong> misma megobrebma<br />
parizis erTerT salonSi moawyves TavianTi namuSevrebis gamofena. swored am dros uwodes<br />
am jgufs `impresionistebi~. gamofenaze yvelas namuSevari saSinlad gaakritikes. renuarma<br />
maSin Tavisi suraTi `loJa~ gamofina. mxolod es namuSevari Seafases Se<strong>da</strong>rebiT <strong>da</strong>debiTad.<br />
safrangeTSi 70ian wlebSi ekonomikuri krizisi iyo <strong>da</strong> mxatvrebsac, rogorc yovelTvis,<br />
Zalian uWir<strong>da</strong>T. am periodSi aravis ecala xelovnebisTvis. erTaderTi rac iyidebo<strong>da</strong>, iyo<br />
portreti. amitom renuarma Tavis gatanis mizniT portretebis xatvas mihyo xeli.<br />
xanmokle <strong>da</strong> tragikuli iyo van gogis cxovreba. igi <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> 1853 wlis 30 marts holandiis<br />
sofel groot zunderSi, protestanti pastoris ojaxSi. xatva man gvian <strong>da</strong>iwyo. 1880 wels 17<br />
wlis van gogma ipova Tavisi mowodeba <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>wyvita, mxatvari gamx<strong>da</strong>riyo. 1886 wels van gogi<br />
Tavis Zma TeosTan safrangeTSi gaemgzavra, sa<strong>da</strong>c samu<strong>da</strong>mod <strong>da</strong>saxl<strong>da</strong>. erTaderTi suraTi,<br />
romelic am didma mxatvarma Tavis sicocxleSi gayi<strong>da</strong> iyo `wiTeli venaxi~. saocrad faqizi<br />
bunebis mgrZnobiare xelovans suli mu<strong>da</strong>m aforiaqebuli hqon<strong>da</strong>, ramac TviTmkvlelobamde<br />
miiyvana. van gogis werilebi me19 s.is miwurulis yvelaze saukeTeso memuarebis ricxvs<br />
ganekuvneba. am werilebma di<strong>da</strong>d Seuwyo xeli misi, rogorc mxatvris, msoflio aRiarebas.
§33. erTi weli rodenTan<br />
gakveTilis Tema: ogiust rodenisa <strong>da</strong> iakob nikolaZis Semoqmedeba<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos ogiust rodenisa <strong>da</strong> iakob nikolaZis Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos qan<strong>da</strong>kebebis mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
• moswavlem SeZlos axali mxatvruli tendenciebis <strong>da</strong>naxva me20 s.is <strong>da</strong>sawyisis qarTul<br />
<strong>xelovneba</strong>Si.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: Seecade, <strong>da</strong>axasiaTo rodenis Semoqmedeba. mas impresionist moqan<strong>da</strong>ked miiCnevdnen.<br />
Seni azriT, raSi Cans rodenis impresionistuli xedva?<br />
pasuxi: figuraTa Tavisufali dgoma, bunebrivi Jestebi, moqnili, plastikuri formebi,<br />
Tavisufali Zerwvis manera impresionistul maneraze mianiSnebs.<br />
kiTxva: ilustraciebze gamosaxulia nikolaZis mier Seqmnili qarTveli poetebisa <strong>da</strong><br />
mwerlebis qan<strong>da</strong>kebebi. Seni azriT, ra msgavsebaa rodenis namuSevrebTan?<br />
pasuxi: orive Semoqmedis namuSevrebi msgavsi maneriTaa Seqmnili (<strong>da</strong>nawevrebuli formebi,<br />
plastikuri Zerwvis manera), iakob nikolaZe, iseve rogorc rodeni, `cocxlad~ gadmoscems<br />
pirovnebis xasiaTs.<br />
kiTxva: XX ss <strong>da</strong>sawyisSi parizSi, iakob nikoloZis gar<strong>da</strong>, sxva qarTveli Semoqmedebic<br />
moR vaweobdnen. Seni azriT, ra gavlena iqonia amgvarma gamocdilebam qarTuli xelovnebis<br />
gan vi Tarebis tendenciebze?<br />
pasuxi: samyaros axleburma aRqmam <strong>da</strong> axalma mxatvrulma tendenciebma gavlena iqonia me20<br />
s.is <strong>da</strong>sawyisis qarTveli mxatvarTa <strong>da</strong> moqan<strong>da</strong>keTa Semoqmedebaze. parizSi moRvawe qarTvelma<br />
mxatvrebma xeli Seuwyves qarTuli kulturis evropul kulturasTan <strong>da</strong>axloebis process.<br />
§34. XIX s-is arqiteqtura <strong>da</strong> Tbilisi<br />
gakveTilis Tema: XIX sis Tbilisis arqiteqtura<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos me19 s.is Tbilisis arqiteqturul nagebobebs;<br />
• moswavlem SeZlos Tbilisis arqiteqturul nagebobebSi sxva kulturis gavlenis amocnoba;<br />
• me19 sis Tbilisis arqiteqturuli nagebobis mixedviT moswavlem SeZlos epoqis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX6, sgIX7.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis xelovnebis saxelmZRvanelo.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi ilustraciebze mocemul Senobebs. Seni azriT, romeli kulturis gavlena<br />
igrZnoba maT arqiteqturaSi <strong>da</strong> aris Tu ara maTSi gamoyenebuli tradiciuli arqiteqturis<br />
elementebi?<br />
pasuxi: am arqiteqturul nagebobaSi evropuli kulturis gavlena igrZnoba. gamoyenebulia<br />
qarTuli arqiteqturisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli tradiciuli elementebi _ sajaro biblio<br />
Tekisa <strong>da</strong> s.janaSias saxelobis muzeumis Senobebis fasadebis TaRebi <strong>da</strong> ornamentebi.<br />
kiTxva: aq mocemuli masalis mixedviT <strong>da</strong>axasiaTe me19 s.is Tbilisis arqiteqtura <strong>da</strong><br />
kulturuli cxovreba.<br />
pasuxi: me19 s.is saqarTveloSi istoriulma movlenebma garkveuli roli iTamaSa am peri<br />
55
56<br />
odis kulturul ganviTarebaSi. TbilisSi im dros aSen<strong>da</strong> iseTi nagebobebi, romel Ta<br />
arqiteqturaSi evropuli kulturis gavlenebi igrZnoba. amave dros, iyo tradiciul<br />
Seno bebiani Zveli ubnebic.<br />
proeqti #4<br />
qarTuli, xalxuri <strong>xelovneba</strong> _ filmi: `rac ginaxavs, veRar naxav~<br />
gakveTilis Tema: qarTuli saero arqiteqtura <strong>da</strong> xalxuri <strong>xelovneba</strong>.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem SeZlos xelovnebis nimuSebSi saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva kuTxisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />
niSnebis amocnoba;<br />
• moswavlem SeZlos gamofenis mowyoba.<br />
• moswavlem SeZlos filmis `rac ginaxavs, veRar naxav~ mixedviT<br />
XIX ss saqarTvelos yofis <strong>da</strong>xasiaTeba<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sg.IX3, sgIX4, sgIX7.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 + 45wT.<br />
Tavi VI<br />
XX- XXI saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
§35. fovizmi <strong>da</strong> kubizmi<br />
SegiZliaT, es gakveTili §22is scenaris mixedviT CaataroT.<br />
gakveTilis Tema: mxatvruli mimdinareobebi _ fovizmi <strong>da</strong> kubizmi.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos fovisti mxatvris matisisa <strong>da</strong> kubisti mxatvris JorJ brakis Semoqmedebas;<br />
• matisisa <strong>da</strong> brakis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos fovizmisa<br />
<strong>da</strong> kubizmisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba <strong>da</strong> am stilebis<br />
<strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
• moswavlem SeZlos aplikaciiT kompoziciis gakeTeba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX5, sgIX6, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, makrateli, webo, feradi furclebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
kiTxva: aRwere, rogori mxatvruli xerxebiTaa es namuSevari (`ruminuli bluza~) Sesrulebuli.<br />
rogoria kompozicia, xazi, ferebi, formebi. aris Tu ara SuqCrdili?<br />
pasuxi: matisis es suraTi sufTa, kontrastuli ferebiTaa Seqmnili. xazebi mkveTri <strong>da</strong><br />
saxasiaToa, formebi sibrtyobrivia, ar aris gamoyenebuli SuqCrdili. aseTi mxatvruli<br />
xerxebi namuSevars erTgvar dekoratiulobas aniWebs.<br />
kiTxva: <strong>da</strong>akvirdi fotoebs. Seni azriT, rogori mimarTulebiT xdebo<strong>da</strong> namuSevris mxatvruli<br />
saxis Camoyalibeba? ras eZeb<strong>da</strong> matisi?<br />
pasuxi: am namuSevris mxatvruli saxis Sesaqmnelad matisi mxatvruli formis simartives<br />
eZeb<strong>da</strong>.<br />
kiTxva: rogor STabeWdilebas axdens Senze es namuSevari? Seni azriT, ris gamoxatva sur<strong>da</strong><br />
mxatvars?<br />
pasuxi: pasuxi am kiTxvaze SeiZleba mravalgvari iyos.
kiTxva: ilustraciebze mocemulia me19 s.is mxatvris engrisa <strong>da</strong> me20 s.is Semoqmedis klimtis<br />
namuSevrebi. Sea<strong>da</strong>re isini matisis suraTs. samive namuSevarSi figuraTa samoss lamazi<br />
ornamentebi amSvenebs. Seni azriT, am namuSevrebSi romeli mxarea ufro mniSvnelovani,<br />
a<strong>da</strong>mianis portreti Tu ornamenti. <strong>da</strong>axasiaTe es suraTebi am kuTxiT.<br />
pasuxi: engrTan a<strong>da</strong>mianis portreti mniSvnelovania. klimtTan mniSvnelovania rogorc<br />
portreti, aseve ornamentic, matisTan ki mxatvrul saxes ornamenti qmnis.<br />
kiTxva: ipove namuSevarSi (JorJ brakis `qali gitariT~) analitikuri <strong>da</strong> sinTezuri kubizmisTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebi.<br />
pasuxi: brakis am namuSevarSi analitikuri kubizmisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebi igrZnoba<br />
figuris saxeze, gitaraze. suraTis qve<strong>da</strong> nawilebSi mikruli gazeTis naWrebi ki sinTezuri<br />
kubizmisTvisaa <strong>da</strong>maxasiaTebeli.<br />
kiTxva: ilustraciaze mocemulia me17 s.is holandieli mxatvrisa <strong>da</strong> me19 ss frangi<br />
mxatvris suraTebi. Sea<strong>da</strong>re isini brakis namuSevars. Seni azriT, ris Cveneba sur<strong>da</strong><br />
Semoqmeds TiToeul maTganSi?<br />
pasuxi: vermeersa <strong>da</strong> koros TavianT namuSevrebSi qalurobis, sinazis, mgrZnobiare bunebis<br />
Cveneba sur<strong>da</strong>T. JorJ braks SesaZlebelia Tavad melodiis xasiaTis Cveneba sur<strong>da</strong>. TiTqos<br />
xdeba qalis figurasa <strong>da</strong> instruments Soris.<br />
Semajamebeli kiTxvis pasuxi:<br />
fovizmi _ fovistur namuSevrebSi ar aris gamoyenebuli SuqCrdilebi, arc perspeqtiva.<br />
fovisturi suraTebi ZiriTa<strong>da</strong>d martivi, saxasiaTo konturebiTa <strong>da</strong> mkveTri sufTa ferebiTaa<br />
Seqmnili. fovisti mxatvrebi Tvlidnen, rom aseTi mxatvruli xerxebiT mayureblis grZnobebze<br />
ufro imoqmedebdnen.<br />
kubizmi _ kubisti mxatvrebi realur samyaros ar gamosaxavdnen. maTi mTavari interesi<br />
forma iyo. isini ikvlevdnen calkeuli formebis Semadgenlobas <strong>da</strong> amitom `Slidnen~ maT.<br />
saganTa calkeul waxnagebad <strong>da</strong>Slil formebs erT sibrtyeze aTavsebdnen, rac sul sxva<br />
realobas qmni<strong>da</strong>.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosTvis:<br />
gaacaniT moswavleebs praqtikul <strong>da</strong>valebaSi mocemuli teqsti. Semdeg <strong>da</strong>iwyeT muSaoba,<br />
kargi iqneba, Tu moswavleebi aplikaciebs saxlSic gaakeTeben. moswavleebs Tavad SearCevineT<br />
saukeTeso namuSevrebi <strong>da</strong> moawyveT gamofena.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
anri matisi 1869 wels CrdiloeT safrangeTis erTerT patara qalaq le kato kambreziSi<br />
<strong>da</strong>iba<strong>da</strong>. cnobilia, rom mas bednieri, uzrunveli bavSvoba hqon<strong>da</strong>. skolis <strong>da</strong>mTavrebis Semdeg<br />
man iuridiuli ganaTleba miiRo <strong>da</strong> erTxans advokatis TanaSemwe<strong>da</strong>c muSaob<strong>da</strong>. es saqme matiss<br />
di<strong>da</strong>d ar moswon<strong>da</strong>, Tvli<strong>da</strong>, rom Zalian mosawyeni iyo. misi cxovreba erTma Cveulebrivma<br />
SemTxvevam Secvala. brma nawlavis operaciis Semdeg gamojanmrTelebis mizniT cota xans saxlSi<br />
iwva. garTobis mizniT de<strong>da</strong>m saRebavebi moutana. matisma <strong>da</strong>iwyo Tu ara xatva, mixv<strong>da</strong>, rom<br />
igi am saqmisaTvis iyo <strong>da</strong>badebuli. amis Semdeg man samxatvro ganaTleba miiRo <strong>da</strong> sicocxlis<br />
bolomde xatav<strong>da</strong>. igi yovelTvis cdilob<strong>da</strong>, Tavisi suraTebiT <strong>da</strong>debiTi emociebi gamoexata.<br />
misi TqmiT, `suraTi, kargi savarZlis msgavsad, komforts un<strong>da</strong> gviqmnides~. marTlac, matisis<br />
suraTebi xaliCasaviT Wreli <strong>da</strong> lamazia.<br />
JorJ braki 1882 wels arJanteeSi <strong>da</strong>iba<strong>da</strong>. misi mama mxatvardekoratori iyo. braki bav<br />
Svobi<strong>da</strong>n exmarebo<strong>da</strong> mamas muSaobaSi. 1900 wels braki parizSi gaemgzavra. parizSi cxovrebis<br />
periodSi igi xSirad <strong>da</strong>dio<strong>da</strong> luvrSi, sxva<strong>da</strong>sxva kerZo galereebSi. swavlob<strong>da</strong> parizis<br />
natifi xelovnebis skolaSi. 1904 wli<strong>da</strong>n braki <strong>da</strong>moukidebel SemoqmedebiT cxovrebas iwyebs.<br />
1905 wels Semodgomis salonSi fovistebis gamofenam masze didi STabeWdileba moaxdina. igi<br />
aRfrTovan<strong>da</strong> gamofenaze nanaxi namuSevrebiT. erTxans fovistur stilSi muSaob<strong>da</strong>, magram<br />
1907 wels pikasosTan Sexvedram mTlianad Secvala brakis SemoqmedebiTi xedva.<br />
191014 wlebSi brakma pikasosTan erTad Camoayaliba axali mimdinareoba _ kubizmi. 1920<br />
wli<strong>da</strong>n igi mdi<strong>da</strong>ri <strong>da</strong> cnobili mxatvari gax<strong>da</strong>. xSirad ewyobo<strong>da</strong> misi namuSevrebis gamofenebi.<br />
braki gar<strong>da</strong>icvala 1963 wels.<br />
57
58<br />
§36. siurrealizmi <strong>da</strong> abstraqcionizmi<br />
gakveTilis Tema: mxatvruli mimdinareobebi _ siurrealizmi <strong>da</strong> abstraqcionizmi.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos siurrealisti mxatvris xoan mirosa <strong>da</strong> abstraqcionisti mxatvris<br />
vasili kandinskis Semoqmedebas;<br />
• mirosa <strong>da</strong> kandinskis namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze moswavlem SeZlos<br />
siurrealizmisa <strong>da</strong> abstraqcionizmisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli niSnebis amocnoba<br />
<strong>da</strong> am stilebis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
• moswavlem SeZlos keramikuli WurWlis moxatva.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX1, sgIX2, sgIX4, sgIX5, sgIX6, sgIX8.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, sa<strong>da</strong> ze<strong>da</strong>piris keramikuli WurWeli <strong>da</strong><br />
guaSis saRebavebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
am gakveTilSi mocemuli kiTxvebis pasuxebi moswavleTa subieqtur aRqmazea <strong>da</strong>mokidebuli.<br />
Semajamebeli kiTxvis pasuxi:<br />
siurrealisturi suraTebi, erTi SexedviT, Zalze ucnauria. aseT namuSevrebSi sag nebi<br />
arabunebriv garemoSia gamosaxuli, maTi proporciuli SeTanxmeba ki ararealuria. siurrealist<br />
mxatvrebs miaCn<strong>da</strong>T, rom swored sizmrebSi gamoixateba <strong>da</strong>faruli realoba. amitom<br />
xatvdnen isini sizmriseul, fantastikur xilvebs. miro mkveTrad gansxvavdeba <strong>da</strong>anrCeni<br />
siurrealistebisgan. mis namuSevrebSi gasaocari iumori <strong>da</strong> bavSvuri gulubryvi loba igrZnoba.<br />
abstraqcionisti mxatvrebi konkretul sagnebs ar gamosaxavdnen. maTTvis mTavaria ara<br />
siuJetis, aramed Sinagani, emociuri mdgomareobis gamoxatva. garkveul ganwyobas ab straqcionisti<br />
mxatvrebi TavianT namuSevrebSi mxolod xazebisa <strong>da</strong> ferebis saintereso kombinaciebiT<br />
gadmoscemen.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels praqtikuli samuSaosaTvis:<br />
am samuSaos 2 gakveTili <strong>da</strong>uTmeT, SegiZliaT moswavleebi amuSaoT jgufurad an individualurad.<br />
samuSaos <strong>da</strong>srulebis Semdeg moawyveT gamofena.<br />
informacia rubrikisaTvis `gaxdi mkvlevari~<br />
xoan miro <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> espaneTSi, 1893 wels, kataloniis de<strong>da</strong>qalaq barselonaSi. misi mama<br />
iuveliri <strong>da</strong> mesaaTe iyo. miros mamas undo<strong>da</strong>, rom misi Svili buRalteri gamx<strong>da</strong>riyo, magram<br />
miro yovelTvis mxatvrobaze ocnebob<strong>da</strong>. man mainc <strong>da</strong>amTavra barselonis komerciuli skola<br />
<strong>da</strong> buRaltrad <strong>da</strong>iwyo muSaoba. miros imdenad sZul<strong>da</strong> es saqme, rom ramdenime Tvis Semdeg<br />
amis gamo mZime nervuli aSliloba <strong>da</strong>emarTa. am SemTxvevam mTlianad Secvala miros cxovreba.<br />
mamam ukan <strong>da</strong>ixia <strong>da</strong> momaval mxatvars neba <strong>da</strong>rTo, TviTon aerCia sakuTari profesia. male<br />
man kargi samxatvro ganaTlebac miiRo.<br />
1919 wels mirom aixdina ocneba <strong>da</strong> parizSi Cavi<strong>da</strong>, 1921 wels ki parizSi pikasos mxar<strong>da</strong>WeriT<br />
personaluri gamofena moawyo. 192425 wlebSi igi siurrealistTa jgufSi miiRes. miro bevrs<br />
muSaob<strong>da</strong>, magram Tavis namuSevrebs ver yid<strong>da</strong>. erTxans Zalian gauWir<strong>da</strong> kidec. 1947 wels<br />
miro amerikaSi gaemgzavra. amerikeli siurrealistebi moxiblulebi iyvnen misi suraTebiT.<br />
iq bevri SekveTa hqon<strong>da</strong>. evropaSi miro gamdidrebuli <strong>da</strong>brun<strong>da</strong>. igi yovelTvis ocnebob<strong>da</strong><br />
iseT wynar adgilze, sa<strong>da</strong>c mSvi<strong>da</strong>d imuSaveb<strong>da</strong>. Semoqmedebis bolo periodSi miro keramikiT<br />
iyo gatacebuli. 1956 wels mirom aixdina ocneba _ iyi<strong>da</strong> sakuTari saxli. Zalian nayofierad<br />
muSaob<strong>da</strong> Tavis saxelosnoSi. miro Tavis sayvarel saxelosnoSi, molbertTan gar<strong>da</strong>icvala<br />
1983 wels.<br />
vasili kandinski <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> moskovSi 1866 wels. man warCinebiT <strong>da</strong>amTavra moskovis universitetis<br />
iuridiuli fakulteti. swavlis <strong>da</strong>mTavrebis Semdeg universitetSi man pe<strong>da</strong>gogad<br />
<strong>da</strong>iwyo muSaoba. 1895 wels kandinskim frangi impresionisti mxatvrebis gamofena <strong>da</strong>aTvaliera.
gansakuTrebuli STabeWdileba masze klod mones `Tivis zvinma~ moaxdina. am SemTxvevam<br />
Secvala kandinskis cxovreba. man male miatova universiteti <strong>da</strong> miunxenSi gaemgzavra<br />
xatvis Sesaswavlad. germaniaSi yofnisas man cnobil mxatvar markTan erTad Camoayaliba<br />
avangardistuli jgufi `lurji mxe<strong>da</strong>ri~. mas namuSevrebis didi nawili nacistebma CamoarTves.<br />
1933 wels kandinski safrangeTSi ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> sacxovreblad, sa<strong>da</strong>c Sexv<strong>da</strong> miros <strong>da</strong> cota xans<br />
masTan erTad muSaob<strong>da</strong>. parizSi kandinski Zalian bevrs muSaob<strong>da</strong>. mas egona, rom am qalaqSi<br />
mis suraTebze didi moTxovna iqnebo<strong>da</strong>, magram mis am ocnebas axdena ar ewera. miuxe<strong>da</strong>vad<br />
siRaribisa, igi mainc aqtiur SemoqmedebiT cxovrebas eweo<strong>da</strong>. igi 1944 wlis 13 dekembers<br />
gar<strong>da</strong>icvala safrangeTSi.<br />
§37. XX saukunis arqiteqtura<br />
gakveTilis Tema: me20 s.is arqiteqtura.<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos me20 s.is cnobil arqiteqturul nagebobebs;<br />
• moswavlem SeZlos sxva<strong>da</strong>sxva stilis arqiteqturisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli mxatvruli<br />
niSnebis gageba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvis pasuxebi:<br />
kiTxva: romel arqiteqturul stils mogagonebs es taZari (sagra<strong>da</strong> familia)? rogor fiqrob,<br />
ra Temis (bunebrivi movlenis) improvizacia xdeba am nagebobaSi?<br />
pasuxi aseTic SeiZleba iyos: sagra<strong>da</strong> familia gotikuri stilis taZars mogagonebs. am nagebobaSi<br />
kldeebis, stalaqtidebis Temaa improvizurebuli.<br />
kiTxva: Seni azriT, rogor imoqme<strong>da</strong> axalma tendenciebma <strong>da</strong> masalam sxva<strong>da</strong>sxva qveynis arqiteqturul<br />
saxeze? rogor Seafaseb am movlenas?<br />
pasuxi: axali masalis rkinabetonis, liTonis <strong>da</strong> minis gamoyenebam arqiteqtura gar<strong>da</strong>qmna.<br />
minaSi areklilma gare samyarom warmo<strong>saxviTi</strong>, iluzoruli formebi miiRo.<br />
momdevno kiTxvis pasuxi SeiZleba mravalgvari iyos.<br />
kiTxva: miakuTvneb Tu ara korbuzies am nagebobas funqcionalur arqiteqturas? <strong>da</strong>asabuTe<br />
Seni mosazreba.<br />
pasuxi: korbuzies mier Seqmnili es nageboba ar miekuTvneba funqcionalur arqiteqturas, misi<br />
formebi mxatvrulad stilizirebulia <strong>da</strong> rig SemTxvevaSi ar aqvs funqciuri <strong>da</strong>virTva.<br />
kiTxva: gugenhaimis muzeumis Senoba arc reliefebiTaa gaformebuli <strong>da</strong> arc miniT, magram igi<br />
mainc efeqturad gamoiyureba. rogor axerxebs amas arqiteqtori?<br />
pasuxi: amas arqiteqtori spiralismagvari formebiT axerxebs.<br />
momdevno kiTxvis pasuxi SeiZleba mravalgvari iyos.<br />
Semajamebeli kiTxvis pasuxi:<br />
moderni _ am stilis arqiteqturis formebi bunebriv warmonaqmnebs hgavs. mag.: niJarebs,<br />
moluskebs, mcenareebs <strong>da</strong> a. S. am stilis arqiteqtorebisaTvis mTavaria sxva<strong>da</strong>sxva Temaze<br />
improvizeba. modernistuli stilis Senobebi saocari mravalferovnebiT gamoirCeva.<br />
funqciuri _aseT nagebobebSi yvelaferi funqciuria. yovel sivrcul monakveTs garkveuli<br />
<strong>da</strong>niSnuleba aqvs. haeriTa <strong>da</strong> sinaTliT savse komfortul oTaxebs a<strong>da</strong>miani bednieri un<strong>da</strong><br />
gaexa<strong>da</strong>.<br />
organuli _ organuli stilis nagebobebi Serwymulia bunebasTan. isini isea bunebis peizaJSi<br />
Casmuli, TiTqos mis nawils warmoadgendes.<br />
59
60<br />
§38. XX saukunis qarTuli <strong>xelovneba</strong><br />
gakveTilis Tema: XX saukunis qarTuli <strong>xelovneba</strong><br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavle gaecnos XX_XXI saukuneebis qarTvel mxatvarTa Semoqmedebas;<br />
• moswavlem SeZlos qarTvel mxatvarTa namuSevrebis mxatvruli analizis safuZvelze<br />
XX_XXI saukuneebis qarTuli xelovnebis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
aqtivoba I (dro _ 20 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian gakveTils, akeTeben qarTveli mxatvrebis namuSevrebis mxatvrul<br />
analizs <strong>da</strong> pasuxs scemen gakveTilis bolos <strong>da</strong>smul kiTxvas.<br />
aqtivoba II (dro _ 25 wT.)<br />
gakveTilis bolos maswavlebeli awyobs saxaliso `auqcions~. auqcionis wamyvani TviTon<br />
maswavlebelia.<br />
_ mas gamoaqvs `gasayi<strong>da</strong>d~ erTerTi namuSevari (am sakiTxs igi moswavleebTan SeTanxmebiT<br />
wyvets).<br />
_ am namuSevars `SeiZens~ is, vinc yvelaze xSirad upasuxebs auqcionis wamyvanis mier <strong>da</strong>smul<br />
kiTxvebs.<br />
vinc yvelaze met swor pasuxs gascems kiTxvebs, met `Tanxas~ <strong>da</strong>agrovebs <strong>da</strong> naxats `SeiZens~.<br />
auqcionis Sedegebis mixedviT maswavlebeli asaxelebs yvelaze aqtiur monawiles.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebs vafasebT imis mixedviT, Tu ramdenad SeuZliaT maT<br />
namuSevris mxatvruli analizis gakeTeba.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi.<br />
§39. Semajamebeli gakveTili.<br />
gakveTilis Tema: XIX _ XX saukuneebis <strong>xelovneba</strong><br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem SeZlos analizis safuZvelze xelovnebis nimuSebis <strong>da</strong> saTanado mxatvruli<br />
mimdinareobisadmi mikuTvneba.<br />
• moswavlem SeZlos informaciis gaazreba <strong>da</strong> misi gamoyeneba.<br />
• moswavlem SeZlos jgufSi muSaoba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX4, sgIX5, sgIX6.<br />
saswavlo resursebi: IX klasis saxelmZRvanelo, ilustraciebi.<br />
gakveTilis xangrZlivoba: 45 wT.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
aqtivoba I (dro _ 20 wT.)<br />
moswavleebi ecnobian teqsts <strong>da</strong> asruleben gakveTilSi mocemul <strong>da</strong>valebas. maT pasuxi<br />
un<strong>da</strong> gascen ilutraciebTan mocemul kiTxvebs.<br />
aqtivoba II (dro _ 25 wT.)<br />
amis Semdeg maswavlebeli yofs klass jgufebad. maswavlebeli uCvenebs moswavleebs<br />
winaswar moZiebul <strong>da</strong>matebiT masalas _ sxva<strong>da</strong>sxva mxatvarTa namuSevrebis reproduqciebs<br />
(an proeqtoriT) <strong>da</strong> sTxovs maT, ganixilon es namuSevrebi <strong>da</strong> isini erTmaneTisgan ganasxvaon.<br />
amisaTvis svams kiTxvebs:
1. romel epoqaSia es namuSevrebi Seqmnili?<br />
2. ra ufro mniSvnelovani iyo am suraTis <strong>da</strong>xatvisas?<br />
3. rogoria ganwyoba?<br />
4. riT gansxvavdeba es namuSevrebi erTmaneTisgan?<br />
5. romel mxatvrul stils miekuTvneba isini <strong>da</strong> a. S.<br />
moismineT moswavleTa pasuxebi.<br />
kiTxvas pasuxobs is jgufi, romeli jgufis wevric ufro male aswevs xels. gamarjvebulad<br />
is jgufi CaiTvleba, romelsac meti swori <strong>da</strong> argumentirebuli pasuxi eqneba.<br />
maswavlebeli aZlevs moswavles saSinao <strong>da</strong>valebas. moswavleebma un<strong>da</strong> gaakeTon gakveTilSi<br />
mocemul sqemasTan <strong>da</strong>kavSirebuli samuSao, gaanalizon miRebuli Sedegebi <strong>da</strong> momaval<br />
gakveTilze gaakeTon maTi analizis prezentacia.<br />
moswavleTa Sefaseba: moswavleebi un<strong>da</strong> SevafasoT imis mixedviT, Tu ramdenad SeuZliaT<br />
maT xelovnebis nimuSebSi ama Tu im stilis amocnoba, sakuTari mosazrebis <strong>da</strong>sabuTeba.<br />
Sefasebis xerxi: kiTxvapasuxi.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
kiTxvebis pasuxebi:<br />
il. #1 _ kubizmi, #2 _ siurrealizmi, #3 _ abstraqcionizmi, #4 _ siurrealizmi, #5 _<br />
fovizmi, #6 _ hiperrealizmi, #7 _ abstraqcionizmi, #8 _ futurizmi, #9 _ poparti, il.<br />
#10 _ eqspresionizmi.<br />
il. #11 _ utrilo _ imresionizmi, il. #12 _ gogeni _ postimpresionizmi #13 _ marke<br />
_ fovizmi il. #14 _ poloki _ abstraqcionizmi, #15 _ oto diqsi _ eqspresionizmi, #16 _<br />
poparti _ lixtenStaini, #17 _ magriti _ siurrealizmi, #18 _ severini _ futurizmi, #19<br />
_ leJe _ kubizmi, #20 _ Cak klouzi _ hiperrealizmi.<br />
proeqti #5 performansi<br />
gakveTilis Tema: performansi<br />
gakveTilis mizani:<br />
• moswavlem moiZios informacia qarTveli reJisorebis Sesaxeb;<br />
• moswavlem SeZlos performansis <strong>da</strong>dgma, romelSic garkveuli idea iqneba gamoxatuli;<br />
moswavlem moawyos performansis warmodgenis fotogamofena;<br />
• moswavlem SeZlos jgufSi muSaoba.<br />
kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan: sgIX3, sgIX5, sgIX6, sgIX8.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels: am proeqtis ganxorcielebas <strong>da</strong>uTmeT ori an sami gakveTili.<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi maswavlebels:<br />
saxelmZRvaneloSi mocemulia 39 paragrafi <strong>da</strong> 5 proeqti, imis gaTvliT, rom TiToeul proeqts<br />
2_3 gakveTili <strong>da</strong>sWirdeba <strong>da</strong> agreTve zogierTi praqtikuli <strong>da</strong>valebis gakeTebas aSkarad<br />
sWirdeba 2 gakveTili. Tqven am masalis gavalas realurad moandomebT 47 gakveTili. <strong>da</strong>rCenili<br />
Tavisufali gakveTilebi SegiZliaT gamoiyenoT saWiroebisamebr.<br />
61
62<br />
Sefaseba saxviT <strong>da</strong> gamoyenebiT <strong>xelovneba</strong>Si<br />
Sefasebis mizani<br />
saxviT <strong>da</strong> gamoyenebiT <strong>xelovneba</strong>Si Sefasebis mizania swavlebis xarisxis marTva, rac<br />
gulisxmobs, erTi mxriv, swavlis xarisxis gaumjobesebas, meore mxriv, swavlis xarisxis<br />
gakontrolebas. xarisxis gaumjobeseba ukavSirdeba swavlis process, xarisxis gakontroleba<br />
ki _ swavlis Sedegs.<br />
Sefasebis ori ZiriTadi tipi<br />
Sefasebis mizni<strong>da</strong>n gamomdinare, mniSvnelovania, rom moswavleTa Semowmeba <strong>da</strong>ukavSirdes<br />
aramxolod swavlebis Sedegs, aramed swavlis processac. amis uzrunvelsayofad skolaSi<br />
gamoiyeneba ori tipis Sefaseba: ganmsazRvreli <strong>da</strong> ganmaviTarebeli.<br />
ganmsazRvreli Sefaseba adgens moswavlis miRwevis dones saerTo normasTan mimarTebiT<br />
<strong>da</strong> iZleva imis gansazRvris saSualebas, Tu ramdenad <strong>da</strong>eufla igi sagnobrivi programebiT<br />
gansazRvrul codnasa <strong>da</strong> unarCvevebs.<br />
ganmsazRvreli Sefaseba akontrolebs swavlis xarisxs, igi gansazRvravs TiToeuli moswavlis<br />
codnis dones.<br />
ganmaviTarebeli Sefasebis mizania swavlis xarisxis gaumjobesebis uzrunvelyofa, swavlebis<br />
procesSi TiToeuli moswavlis ganviTarebis maqsimalurad xelSewyoba. es zogadi ganaTlebis<br />
yvelaze mniSvnelovani pe<strong>da</strong>gogiuri amocanaa,<br />
ganmaviTarebeli Sefasebisas maswavlebeli moswavleTa saqmianobas amowmebs ara maTi<br />
miRwevis donis gansasjelad <strong>da</strong> niSnebis <strong>da</strong>sawerad, aramed maT <strong>da</strong>saxmareblad. igi akvirdeba<br />
TiToeul moswavles swavlis procesSi, Seiswavlis maT saWiroebebs, raTa am moTxovnilebaTa<br />
gaTvaliswinebiT <strong>da</strong>gegmos sagakveTilo procesi <strong>da</strong> TiToeul maTgans maqsimalurad Seuwyos<br />
xeli winsvlaSi. maswavlebeli qmnis TanamSromlobiT <strong>da</strong> konstruqciul saswavlo garemos,<br />
sa<strong>da</strong>c moswavleebs ar aferxebT arc marcxis <strong>da</strong> arc warumateblobis SiSi. maT nebismier<br />
SemTxvevaSi <strong>maswavleblis</strong> rCevisa <strong>da</strong> mxar<strong>da</strong>Weris imedi aqvT. aseT garemoSi TiToeuli<br />
moswavle, codnis donis miuxe<strong>da</strong>vad, axali codnis SeZeniT, gamocdilebis gamdidrebiTa Tu<br />
unarebis gaumjobesebiTaa <strong>da</strong>kavebuli.<br />
ganmaviTarebeli Sefasebis procesSi maswavlebelTan erTad CarTulebi arian moswavleebic.<br />
isinic cdiloben, <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>xmarebiT, <strong>da</strong>adginon sakuTari moTxovnilebebi, Zlieri <strong>da</strong><br />
susti mxareebi, Semaferxebeli faqtorebi. am procesebSi CarTva ayalibebs maTSi TviTSefasebisa<br />
<strong>da</strong> TviTganviTarebis unarCvevebs, zrdis maT qmedunarianobasac <strong>da</strong> pasuxismgeblobasac.<br />
mniSvnelovania, xazi gaesvas im faqts, rom ganmaviTarebeli Sefasebis SemTxvevaSi, moswav le<br />
fasdeba sakuTar TavTan, sakuTar miRwevebTan <strong>da</strong> ara _ yvelasaTvis saerTo normasTan mimar<br />
TebiT, raTa man <strong>da</strong>inaxos sakuTari winsvla <strong>da</strong> irwmunos, rom SeuZlia siZneleTa eta pobrivad<br />
ga<strong>da</strong>laxva.<br />
semestruli niSnis Semadgeneli nawilebi<br />
saxviT <strong>da</strong> gamoyenebiT <strong>xelovneba</strong>Si TiToeuli semestris manZilze moswavleebi fasdebian<br />
sami komponentis mixedviT:<br />
1. saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
2. saklaso <strong>da</strong>valeba<br />
3. Semajamebeli <strong>da</strong>valeba<br />
samive komponents erTnairi wona aqvs.<br />
saklaso <strong>da</strong> saSinao <strong>da</strong>valebebis komponentebSi gamoiyeneba rogorc ganmsazRvreli, ise<br />
ganmaviTarebeli Sefaseba.<br />
ganmsazRvrel SefasebaSi iwereba niSani.<br />
ganmaviTarebeli Sefasebisas upiratesad gamoiyeneba iseTi saSualebebi, rogorebicaa<br />
sityvieri komentari, rCeva<strong>da</strong>rigeba, <strong>da</strong>kvirvebis furclebi, TviTSefasebisa <strong>da</strong> urTierTSefasebis<br />
sqemebi, codnis aTvisebis, an unaris ganviTarebis etapebis gamomxatveli<br />
doneebi. sasurvelia, sami an oTxi (magaliTad, 3 done _ aTvisebulia, aTvisebulia nawilobriv,<br />
asaTvisebelia; 4 done _ flobs srulyofilad, flobs umeteswilad, flobs nawilobriv,<br />
ver flobs); aTvisebis Tu flobis doneebiT Sedgenili Sefasebis an TviTSefasebis sqemebi
maswavlebelsac <strong>da</strong> moswavlesac saSualebas aZlevs, dinamikaSi <strong>da</strong>inaxos konkretuli codnis<br />
Tu unaris aTvisebis procesi.<br />
ras iTvaliswinebs TiToeuli komponenti saxviT <strong>da</strong> gamoyenebiT <strong>xelovneba</strong>Si?<br />
a) saSinao <strong>da</strong>valebebi<br />
SeiZleba Sefasdes Semdegi <strong>da</strong>valebebis mixedviT:<br />
masalis moZieba, referati, praqtikuli samuSao.<br />
b) mimdinare saklaso <strong>da</strong>valebebi<br />
moicavs Semdegi tipis aqtivobebs:<br />
1. konkretuli praqtikuli samuSaos Sesruleba an namuSevris Seqmna garkveul Temaze,<br />
rac SeiZleba Sefasdes Semdegi kriteriumebis mixedviT:<br />
• organizebuloba (sistemuroba, drois limitis <strong>da</strong>cva, saWiro masalis, aRWurvilobis qona);<br />
• teqnikis, masalis floba;<br />
• SemoqmedebiToba (ga<strong>da</strong>wyvetilebis <strong>da</strong>moukideblad miReba, sakuTari xelweris, xedvis,<br />
demonstrireba);<br />
• TanamSromloba jgufuri muSaobis dros.<br />
2. sakuTari <strong>da</strong> sxvisi namuSevrebis ganxilvaSi monawileoba;<br />
3. garkveuli epoqis, Semoqmedis an xelovnebis nimuSis analizSi an mis irgvliv msjelobaSi<br />
monawileoba, rac SeiZleba Sefasdes Semdegi kriteriumebis mixedviT:<br />
• aqtiuri monawileoba;<br />
• sakuTari azris <strong>da</strong>sabuTebulad warmoCena;<br />
• sxvisi azris mimarT pativiscemis demonstrireba;<br />
4. sakuTari <strong>da</strong> sxvebis namuSevrebis prezentacia (auditoriisTvis wardgena), rac SeiZleba<br />
Sefasdes Semdegi kriteriumebis mixedviT:<br />
• saTqmelis naTlad <strong>da</strong> gasagebad gadmocema, auditoriasTan kontaqti;<br />
• TvalsaCinoebisa <strong>da</strong> teqnikuri saSualebebis gamoyeneba;<br />
• kiTxvebze adeqvaturi pasuxis gacema;<br />
Semajamebeli <strong>da</strong>valebebis komponenti<br />
Semajamebeli <strong>da</strong>valebis komponenti ukavSirdeba swavlebis Sedegs. am komponentSi un<strong>da</strong><br />
Sefasdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi, sakiTxi) Seswavla<strong>da</strong>muSavebis<br />
Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis <strong>da</strong>srulebisas moswavlem un<strong>da</strong><br />
SeZlos saxviT <strong>da</strong> gamoyenebiT <strong>xelovneba</strong>Si stan<strong>da</strong>rtiT gansazRvruli codnisa <strong>da</strong> unarebis<br />
warmoCena. Sesabamisad, Semajamebeli <strong>da</strong>valebebi un<strong>da</strong> afasebdes saxviT <strong>da</strong> gamoyenebiT <strong>xelovneba</strong>Si<br />
stan<strong>da</strong>rtebiT gansazRvrul Sedegebs.<br />
Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa tipebi:<br />
stan<strong>da</strong>rtis moTxovnaTa <strong>da</strong>safarad, rekomendebulia Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa mravalferovani<br />
formebis gamoyeneba. saxviT <strong>da</strong> gamoyenebiT <strong>xelovneba</strong>Si Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa<br />
tipebi SeiZleba iyos:<br />
sakontrolo/gamoc<strong>da</strong>/testireba/maStaburi namuSevari/gamofena/moxsenebareferati (garkveuli<br />
epoqis, Semoqmedis Sesaxeb).<br />
proeqtebi<br />
proeqtis savaraudo Temebi:<br />
eqspoziciis, telega<strong>da</strong>cemis, radioga<strong>da</strong>cemis, speqtaklis momzadeba; gazeTis, Jurnalis,<br />
<strong>wigni</strong>s maketis <strong>da</strong>mzadeba; skveris keTilmowyoba, skolis, saklaso oTaxis, interieris<br />
dizainis Seqmna <strong>da</strong> sxva.<br />
proeqtis Sesrulebis dros fasdeba Semdegi aqtivobebi:<br />
proeqtis ideis gansazRvra, proeqtis <strong>da</strong>gegmva, funqciebis ganawileba; organizeba, finansuri<br />
gaTvla, sponsoris moZieba, sazogadoebasTan urTierToba, masaliT momarageba,<br />
musikaluri gaformeba, reJisura, scenografia, mxatvroba, dizaini: kostiumi, dekoracia,<br />
grimi; resursis Seqmna, warmodgenaSi monawileoba (msaxiobi, wamyvani, gamnaTebeli <strong>da</strong> a.S.),<br />
wardgena <strong>da</strong> sxva;<br />
63
64<br />
moTxovnebi, romlebsac un<strong>da</strong> akmayofilebdes<br />
Semajamebeli <strong>da</strong>valebebi<br />
<strong>da</strong>valebis TiToeul tips un<strong>da</strong> axldes Tavisi Sefasebis zogadi rubrika;<br />
zogadi rubrika un<strong>da</strong> <strong>da</strong>zustdes konkretuli <strong>da</strong>valebis pirobisa <strong>da</strong> ganvlili masalis<br />
gaTvaliswinebiT;<br />
10 qula un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>nawildes rubrikaSi Semaval kriteriumebze;<br />
miTiTebuli un<strong>da</strong> iyos stan<strong>da</strong>rtis is Sedegebi, romelTa Sefasebasac emsaxureba<br />
Semajabeli <strong>da</strong>valeba.<br />
TariRi: samuSaos (namuSevris) saxeoba:<br />
rubrikebis nimuSebi:<br />
praqtikuli samuSaos (namuSevris) Sefaseba<br />
moswavle Sefasebis kriteriumebi<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
organizebuloba<br />
(drois<br />
limitis <strong>da</strong>cva,<br />
saWiro<br />
aRWurvilobis<br />
qona)<br />
01<br />
masalis, teqnikis<br />
<strong>da</strong> mxatvrulgamomsxvelobiTi<br />
saSualebebis<br />
floba<br />
03<br />
TariRi: xelovnebis nimuSi: avtori:<br />
SemoqmedebiToba,<br />
anu ramdenad efeqturad<br />
iyenebs teqnikas,<br />
masalas <strong>da</strong> mxatvrulgamomsaxvelobiT<br />
xerxebs<br />
Canafiqris gadmosacemad<br />
04<br />
xelovnebis nimuSis analizis Sefaseba<br />
moswavle Sefasebis kriteriumebi<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
aRwers<br />
namuSevars<br />
02<br />
aanalizebs kompozicias <strong>da</strong><br />
mxatvrulamomsaxvelobiT<br />
saSualebebs<br />
03<br />
TanamSromloba<br />
jgufuri<br />
muSaobis dros<br />
02<br />
asabuTebs sakuTar<br />
interpretacias<br />
05<br />
Semajamebeli<br />
qula<br />
qulaTa<br />
maqsimaluri<br />
raodenoba<br />
10<br />
Semajamebeli<br />
qula<br />
qulaTa<br />
maqsimaluri<br />
raodenoba 10
TariRi: prezentaciis saxeoba:<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
8.<br />
9.<br />
10.<br />
saprezentacio unarebis Sefaseba<br />
moswavle Sefasebis kriteriumebi<br />
saTqmelis naTlad<br />
<strong>da</strong> gasagebad<br />
gadmocema, kontaqti<br />
auditoriasTan<br />
03<br />
TariRi: msjelobis Tema:<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
8.<br />
9.<br />
10.<br />
TvalsaCinoebisa<br />
<strong>da</strong> teqnikuri<br />
saSualebebis<br />
gamoyeneba<br />
04<br />
saklaso msjelobaSi monawileobis Sefaseba<br />
kiTxvebze<br />
adekvaturi<br />
pasuxis gacema<br />
03<br />
Semajamebeli<br />
qula<br />
qulaTa<br />
maqsimaluri<br />
raodenoba<br />
moswavle Sefasebis kriteriumebi Semajamebeli qula<br />
aqtiuri<br />
monawileoba<br />
03<br />
sakuTari azris<br />
<strong>da</strong>sabuTeba<br />
04<br />
sxvisi azris mimarT<br />
pativiscemis<br />
demonstrireba<br />
03<br />
10<br />
qulaTa<br />
maqsimaluri<br />
raodenoba<br />
10<br />
65
66<br />
Semajamebeli gakveTilebis tipebi saxelmRvaneloSi<br />
saxelmZRvaneloSi yoveli Tavis bolos SemoTavazebulia Semajmebeli gakveTilebi,<br />
romlebic stan<strong>da</strong>rtis erT an ramdenime Sedegzea orientirebuli.<br />
moswavleebis mier aTvisebuli codnisa <strong>da</strong> unarCvevebis Sesamowmeblad, yoveli Tavis bolos<br />
mocemuli Semajambeli gakvTilebi Sedgeba ramdenime fazisagan:<br />
kiTxvebi _ ganvlili masalis aTvisebis xarisxis Sesamowmeblad.<br />
sxva<strong>da</strong>sxva nawarmoebis Se<strong>da</strong>reba, an romelime xelovnebis nimuSis amocnoba _ analizis, kritikis<br />
unarCvevebis gamosavlenad.<br />
situaciuri amocana _ aTvisebuli codnisa <strong>da</strong> gamomuSavebuli unarCvevebis konkretul<br />
situaciaSi gamoyenebis unaris gamosavlenad.<br />
proeqti _ rodesac mowmdeba, Tu ramdenad SeZlebs moswavle aTvisebuli codniT, mis mier<br />
gamomuSavebuli analizis, SemoqmedebiTi, praqtikuli <strong>da</strong> jgufuri muSaobis unar<br />
CvevebiT konretuli produqtis Seqmnas.<br />
<strong>da</strong>matebiTi literatura maswavleblebisaTvis<br />
1. v. beriZe `Zveli qarTuli xuroTmoZRvreba~, gamomcemloba `<strong>xelovneba</strong>~, 1974.<br />
2. p. zaqaraia `qarTuli centralurgumbaTovani arqiteqtura~, gamomcemloba `<strong>xelovneba</strong>~ 1975.<br />
3. r. mefisaSvili, T. virsalaZe `gelaTi~, gamomcemloba `<strong>xelovneba</strong>~, 1982.<br />
4. T. sayvareliZe, g. alibegaSvili `qarTuli Weduri <strong>da</strong> ferweruli xatebi~, gamomcemloba `<strong>xelovneba</strong>~<br />
1980.<br />
5. l. xuskivaZe `Suasaukuneebis tixruli minanqari~, gamomcemloba `<strong>xelovneba</strong>~, 1984.<br />
6. Г. Алибегашвили «Светский Портрет в Грузинской Средневековой Монументальной Живописи» Издателство<br />
«Мец ниереба», 1979.<br />
7. Г. Алибегашвили «Художественный принцип иллустрирования грузинской рукописной книги XI-нач. XIII-вв.»<br />
Издателство «Мецниереба», 1973.<br />
8. Ш. Амиранашвили «История Грузинской Монументальной Живописи» том I, Издателство «Сахелгами», 1957.<br />
9. М. Алпатов «Художественные Проблемы Искусства Древей Греции», Издателство «Искусство», 1987.<br />
10. О. Бенеш. «Искусство Северного Возрождения».<br />
11. Н. Н. Волков «Композиция в живописи», Москва «Искусство», 1977.<br />
12. «Всеобщая История Искусств», том I, II, III, IV, Издателство «Москва» 1956.<br />
13. «Всеобщая История Архитектуры», Издателство «Искусство».<br />
14. Н. А. Дмитриева. «Краткая история искусств». В 2-х томах.<br />
15. «Искусство Средней Азии Эпохи Авиценны» Издателство «Ирфон» Душанбе, 1979.<br />
16. Обо всем на свете, Илюстрированная игровая энциклопедия школьника<br />
17. К. Малевич «Черный квадрат» Санкт-Петербург, Издательство «Прогресс», Москва 1989 г.<br />
18. М. К. Претте, А. Капальдо, «Творчество и выражение», Курс художественного воспитания Перевод с итальянского<br />
А. Б. Махова.<br />
19. В. Н. Лазарев «Византийское и Древнерусское Искусство», Издателство «Наука», 1972.<br />
20. Е. Ю. Фехнер «Голландский натюрморт XVII века», «Изобразительное искусство», 1990.<br />
21. В. Н. Ткачёв. «История архитектуры».<br />
22. B. Barber, Everyone can draw, Essential skills, techniques and inspirationfor for artists. 2011<br />
23. I. Simpson, The Encyclopedia of draqing techniques, guild publishing London, 1987