Kubo: La mortiga socialismo1 - senprecedenca memdetruo de ...

al 382,4 milionoj da usonaj dolaroj (USD) da enspezoj (kompare kun 287 milionoj en
1991).
1993
En marto Fidel Castro estis konfirmita kiel estro de la ŝtato kaj registaro. Ekde 1993 la
membroj de la Nacia Asembleo (589) unuafoje elektiĝis ‚rekte’, t.e. pere de komisionoj
de la „amasaj organizaĵoj“.
1994
Kubo travivis la plej malfacilan ekonomian krizon depost 1959. Draste reduktiĝis la
ĉefa deviza fonto el eksporto de sukero. En septembro la registaro reagis per
malseverigo de la ŝtata monopolo sur la agrikultura kampo. Fondiĝis kooperativoj, kiuj
povas memstare decidi pri la produktado, kaj neuzataj parceloj povas esti kultivataj far
privatuloj. Fine de 1994 la popolkongreso permesis ekonomiajn reformojn, en kiuj la
plej signifa inovacio estis la allaso de la privata komerco. Krom tio estis akceptita nova
leĝo konsistanta el dek punktoj por solvi la financan krizon; ĝi antaǔvidis pli altajn
prezojn, la abolon de la senpagaj servoj kaj la ŝtatajn subvenciojn, la enkondukon de
imposto por la enspezoj (3.8.) kaj la novan pritakson de la nacia valuto. Pro la provizora
rezigno puni la nelaǔleĝan forlason de la lando, la lavango de kubaj rifuĝintoj al Florido
atingis kun pli ol 16’000 homoj novan kulminon (t.n. Balsero-krizo). Usono reagis per
la nuligo de la azilrajto por kubanoj, kaj 13’000 rifuĝintoj estis internigitaj en la usona
armea bazo de Guantánamo. Por fortigi la premon, Usono malpermesis al la
ekzilkubanoj daǔre ĝiri devizojn al Kubo (t.e. 400-500 milionoj USD jare, dum la gajno
el sukereksporto en 1993 estis ĉ. 778 miliardoj USD). Laǔ nova interkonsento inter
Kubo kaj Usono de la 9a de septembro 1994 Kubo devigis sin eviti la fuĝon de pliaj
kubanoj, aliflanke Usono pretis akcepti la kvoton de minimume 20’000 kubanojn jare.
Por plibonigi la malbonan ekonomian situacion ekde oktobro la kamparanoj, ŝtataj
farmistoj kaj kooperativistoj rajtis vendi siajn produktojn en 130 liberaj merkatejoj,
ekde decembro tio validis ankaǔ por industriaj kaj etmetiaj varoj. Komence de
novembro Ruslando ĉesigis la liveron de nafto al Kubo, ĉar Kubo ne kapablis plenumi
la laǔkontrakte promesitan interŝanĝon pri sukero (2,5 milionoj da tunoj da kruda
petrolo kontraǔ 1 miliono da tunoj da sukero). 700’000 eksterlandaj turistoj vizitis
Kubon, kio egalis al enspezoj de 800 milionoj da USD, kio korespondis kun ĉ. 15
procentoj de la bruta enlanda produkto de Kubo.
1995
La sukerrikolto ripete komenciĝis malfavore, tiel ke Ruslando retenis la promesitan
liveron de 700’000 tunoj da kruda petrolo (la energia provizado de Kubo dependis je 90
procentoj de la nafto). La registaro anoncis, ke eksterlandanoj rajtas partopreni en ĉiuj
ekonomiaj sektoroj. Laǔ preciziga kontrakto de la 2a de majo kubanoj, vojaĝantaj
nelaǔleĝe al Usono, estis resenditaj. Per tio la aǔtomata garantio de la ekzilo por
kubanoj, kiu validis dum jardekoj, finiĝis. Okaze de la pintkonferenco de la Unuiĝo de
karibaj ŝtatoj en Port of Spain, Trinidado kaj Tobago, en aǔgusto, kiun Fidel Castro
ĉeestis, estis postulita la nuligo de la usona embargo kontraǔ Kubo, sed samtempe
ankaǔ la demokratiigo de Kubo. En septembro la kuba parlamento akceptis leĝon, kiu
permesis al eksterlandanoj plene posedi entreprenojn, kondiĉe ke la registaro konsentas
en la unuopaj kazoj, kaj la gajno povis esti ĝirita al eksterlando. Krom tio la akiro de
2