บทที 7 โลหะและโลหะผสม

บทที 7 โลหะและโลหะผสม
7.1 โครงสร้างผลึกของโลหะ
7.1 โครงสร้างผลึกของโลหะ
7.2 โลหะผสมที มีเหล็กเป็ นองค์ประกอบ
7.3 การปรับปรุงสมบัติของเหล็กกล้าด้วยกรรมวิธีทางความร้อน
7.4 โลหะและโลหะผสมประเภทอื นๆ
• มักมีรูปผลึกแบบสมมาตร
• นําความร้อนและไฟฟ้ าได้ดี
• สามารถเปลี ยนรูปได้โดยไม่เกิดการแตกร้าว
1
2
90% ของโลหะมีรูปผลึกเป็ น body-centred cubic (BCC),
face-centred cubic (FCC) หรือ hexagonal close-packed (HCP)
ลักษณะโครงสร้างผลึกที สําคัญของโลหะ
BCC
FCC
Structure a Vs R Atom/cell CN APF Typical metal
SC a = 2R 1 6 0.52 None
HCP
BCC
FCC
HCP
a = 4R /
a = 4R /
a = 2R
c = 1.63a
3
2
2
4
6
8
12
12
0.68
0.74
0.74
Fe, Ti, W, Mo, K, Na,
V, Cr, Zr
Fe, Cu, Al, Au, Ag,
Pb, Ni, Pt
Ti. Mg, Zn, Be, Co,
Zr, Cd
3
4
Metal
Ca
Co
Hf
Fe
Na
Tl
Ti
Y
Zr
Polymorphism and Allotropy
Structure at
room T
FCC
HCP
HCP
BCC
BCC
HCP
HCP
HCP
HCP
Structure at other T
BCC (>447 o C)
FCC (>427 o C)
BCC (>1742 o C)
FCC (912-1394 o C)
BCC (>1394 o C)
HCP (234 o C)
BCC (>883 o C)
BCC (>1481 o C)
BCC (>872 o C)
Alloys
โลหะผสม ที มีการเติม impurity atoms ลงไปเพื อปรับปรุง
สมบัติของวัสดุ (ความแข็งแรง, ความต้านทานต่อการกัดกร่อน)
ถ้าประกอบด้วย 2 องค์ประกอบเรียกว่า binary alloy
ถ้าประกอบด้วย 3 องค์ประกอบเรียกว่า ternary alloy
ถ้าประกอบด้วย 4 องค์ประกอบเรียกว่า quaternary alloy
โลหะผสมจะแตกต่างกับโลหะบริสุทธ์ตรงที มีจุดหลอมเหลวได้
มากกว่า 1 จุด ขึนอยู ่กับปริมาณขององค์ประกอบ
Sterling silver : 92.5% silver – 7.5% copper alloy
สังกะสี + ทองแดง → ทองเหลือง (brass)
5
6

7.2 โลหะผสมที มีเหล็กเป็ นองค์ประกอบ
• มีเหล็กเป็ นองค์ประกอบหลักเรียกว่า ferrous alloy
stainless steel (Cr, Ni), surgical SS (Cr, Mo, Ni), tool steel
(W, Mg), Chromoly (Cr, Mo)
• มีเหล็กน้อยกว่า 50% เรียกว่า ferroalloy
ferroboron, ferrochrome, ferromagnesium
• ไม่มีเหล็กเป็ นองค์ประกอบเรียกว่า nonferrous alloy
nickel alloy, copper alloy, gold alloy (white gold), mercury
alloy (amalgum), lead alloy (solder)
7.2.1 เหล็กกล้า (Steel)
• มีส่วนผสมของคาร์บอน ไม่เกิน 2 %
• สามารถทนต่อแรงดึง แรงบิด การขึนรูปหรือแปรรูปง่าย
ไม่เปราะหรือแตกหักง่ายและเชื อมได้
• มีจุดหลอมเหลวสูงกว่าเหล็กดิบ เพราะมีปริมาณคาร์บอนตํ า
• ธาตุตัวเติมที ต้องการ Mn, Si, Al
• ธาตุที ไม่ต้องการ P, S, O, N, H
7.2.1.1 เหล็กกล้าคาร์บอน (Carbon steel)
เหล็กกล้าที มีส่วนผสมของธาตุคาร์บอนเป็ นธาตุหลัก
สามารถแบ่งย่อยได้เป็ น 3 ประเภท
7
8
1) เหล็กกล้าคาร์บอนตํ า (C < 0.25%)
• มีธาตุอื นผสมในปริมาณน้อย เช่น Mn, Si, P, S
• ใช้งานไม่ตํ าว่า 90% เนื องจากขึนรูปได้ง่าย เชื อมง่าย ราคาไม่แพง
• ชินส่วนยานยนต์ กระป๋ องบรรจุอาหาร สังกะสีมุงหลังคา เครื องใช้ใน
ครัวเรือน และในสํานักงาน
2) เหล็กกล้าคาร์บอนปานกลาง (C = 0.2-0.5%)
• มีความแข็งแรงและความเค้นแรงดึงมากกว่าเหล็กกล้าคาร์บอนตํ า
แต่มีความเหนียวน้อยกว่า สามารถนําไปชุบแข็งได้
• ชินส่วนเครื องจักรกล รางรถไฟ เฟื อง ก้านสูบ ท่อเหล็ก ไขควง
3) เหล็กกล้าคาร์บอนสูง (C = 0.5 - 1.5%)
• มีความแข็งแรงและความเค้นแรงดึงสูง เมื อชุบแข็งแล้วจะเปราะ
• งานที ทนต่อการสึกหรอ ใช้ในการทําเครื องมือ สปริงแหนบ ลูกปื น
9
7.2.1.2 เหล็กกล้าผสม (Alloy steel)
• คือเหล็กกล้าที มีธาตุอื นนอกจาก C ผสม อยู ่ในเหล็ก
• ธาตุบางชนิดที ผสมอยู ่อาจมีปริมาณมากกว่า C ธาตุที ผสมลงไป
ได้แก่ Mo, Mn, Si, Cr, Al, Ni, V เป็ นต้น
• ทําการเติมธาตุอื นๆเพื อทําให้ปรับปรุงสมบัติต่างๆของเหล็ก
1. เพิ มความแข็ง
2. เพิ มความแข็งแรงที อุณหภูมิปกติและอุณหภูมิสูง
3. ปรับปรุงสมบัติทางกายภาพ
4. เพิ มความต้านทานการสึกหรอ
5. เพิ มความต้านทานการกัดกร่อน
6. เพิ มสมบัติทางแม่เหล็ก
7. เพิ มความเหนียวแน่นทนต่อแรงกระแทก
10
1) เหล็กกล้าผสมตํ า (Low Alloy Steels)
• เป็ นเหล็กกล้าที มีธาตุผสมรวมกันน้อยกว่า 8%
• ธาตุที ผสมอยู ่คือ Cr, Ni, Mo, Mn
• ปริมาณของธาตุที ใช้ผสมแต่ละตัวจะประมาณ 1 – 2%
• ทําให้เหล็กสามารถชุบแข็งได้ มีความแข็งแรงสูง เหมาะสําหรับใช้
ในการทําชินส่วนเครื องจักรกล เช่น เฟื อง เพลาข้อเหวี ยง จน
บางครังมีชื อว่าเหล็กกล้าเครื องจักรกล (machine steel)
• เหล็กกล้ากลุ ่มนีจะต้องใช้งานในสภาพชุบแข็งและอบก่อนเสมอ
จึงจะมีค่าความแข็งแรงสูง
11
2) เหล็กกล้าผสมสูง ( High alloy steels)
• มีธาตุผสมรวมกันมากกว่า 8%
• เหล็กกล้าทนความร้อน เหล็กกล้าทนการเสียดสี เหล็กกล้าทน
การกัดกร่อน เหล็กกล้าไร้สนิม (stainless steel) เหล็กกล้าเครื องมือ
เหล็กกล้าไร้สนิม
• Cr (ไม่น้อยกว่า 10.5%), Mo, Ni, Mn
Cr + O 2 → Cr 2 O 3
passivation layer
• บาง (a few atoms thick) โปร่งใส
• แข็งแรงสูง ยึดติดกับเหล็กได้ดี
• ความหนาแน่นสูง ไม่มีรูพรุน
• สามารถเกิดขึนใหม่ได้เอง เมื อผิวถูกทําลาย
12

เหล็กกล้าไร้สนิม แบ่งออกได้เป็ น 3 กลุ ่ม
1. เหล็กกล้าออสเตนนิติก (Austenitic SS)
• ประกอบด้วย C 0.15 % max, Cr 16% min
• มีหลายเกรดมากที สุด ถูกนํามาใช้งานอย่างกว้างขวาง (70%)
• เติม Ni และ/หรือ Mn เพื อให้คงโครงสร้าง austenite ตลอดช่วง
อุณหภูมิจากจุดเยือกแข็งจนถึงจุดหลอมเหลว
• ไม่มีสมบัติแม่เหล็ก มีความเปราะน้อยลงที อุณหภูมิตํ า
• ไม่สามารถทําการชุบแข็ง เพื อปรับปรุงคุณภาพด้วยความร้อนได้
• 18-8 SS - เครื องครัว
13
2. เหล็กกล้าเฟอร์ริติก (Ferritic SS)
• มี Cr 10.5 – 27% และมี Ni น้อยมากหรือไม่มีเลย
• ความต้านทานการกัดกร่อนสูง แต่ต้านทานการสึกหรอตํ า
• ไม่สามารถปรับปรุงสมบัติด้วยการชุบแข็งได้ (hardening)
• มีโครงสร้างหลักเป็ น ferrite จึงมีสมบัติเป็ นแม่เหล็กได้
3. เหล็กกล้ามาร์เตนซิติก (Martensitic SS)
• มีโครงสร้างเหล็ก martensite เป็ นแม่เหล็ก
• มี Cr (12-14%), Mo (0.2-1%), ไม่มี Ni
• มี C 0.1-1% ช่วยเพิ มความแข็งแต่ทําให้เปราะขึน และความ
ต้านทานการผุกร่อนลดลง
• สามารถเพิ มความแข็งโดยการชุบแข็งได้
14
• 18-10 SS : 18% Cr, 10% Ni นิยมใช้
ทําเครื องครัว
• 18-0 SS, 18-8 SS
“Superaustenitic” stainless steels เช่น alloy AL-6XN และ
254SMO สามารถต้านทานสภาวะกัดกร่อนรุนแรงได้เป็ นอย่างดี
(localised severe corrosion : Chloride pitting, hi T) เนื องจากมี Mo
ปริมาณสูง (>6%) อีกทังมี N และ Ni
ข้อด้อย – ราคาแพง อาจใช้ duplex SS
แทน
15
Duplex SS
• คือเหล็กกล้าที มีโครงสร้างผสมระหว่าง
austenite กับ ferrite (50:50 แต่บางครัง
ที มีขายเป็ น 60:40)
• มี Cr สูงกว่า แต่มี Ni น้อยกว่า austenitic SS
• มีความแข็งแรงดีกว่า austenitic SS และ
มีความต้านทานต่อการกัดกร่อนดี
(localised corrosion particularly pitting,
crevice corrosion and stress corrosion
cracking)
16
เหล็กกล้าเครื องมือ (Tool steels)
• มี Cr, Mo, Ni, V, Co, Ti เกินกว่า 5%
และมี C 0.8 – 2.2%
• มีความแข็งขณะร้อน (hot hardness) ที ดี
• ทําดอกสว่าน มีดกลึง มีดไส เครื องมือทําเกลียวใน (Tap) และ
เครื องมือทําเกลียวนอก (Die)
• แบ่งได้ 3 ประเภท คือ ลักษณะการใช้งานเหล็กเครื องมือ ปริมาณ
ของธาตุผสม และลักษณะการชุบแข็ง
17
7.2.2 เหล็กหล่อ (cast iron)
• C ∼ 2.4%, Si 1-3%
• สามารถเติมธาตุอื นๆเพื อปรับปรุงสมบัติ
• หลอมละลายง่าย เป็ นของไหลที ดี และ
ไม่เกิดแผ่นฟิ ล์มที ไม่ต้องการขึนที ผิวในขณะที เทเพื อหล่อแบบ
• หดตัวเพียงเล็กน้อยเมื อเย็นตัว และมีช่วงของความแข็งแรงและ
ความแข็งที กว้าง ง่ายต่อการทํา machining
• ข้อด้อยคือมีความเหนียวตํ า
18

Element
C
Si
Mn
S
P
Grey iron,
%
2.5-4.0
1.0-3.0
0.25-1.0
0.02-0.25
0.05-1.0
White iron,
%
1.8-3.6
0.5-1.9
0.25-0.80
0.06-0.20
0.06-0.18
Malleable
iron, %
2.00-2.60
1.10-1.60
0.20-1.00
0.04-0.18
0.18 max
Ductile iron,
%
3.0-4.0
1.8-2.8
0.10-1.00
0.03 max
0.10 max
เหล็กหล่อขาว (White cast iron)
• low C (2.5-3.0%) & Si (0.5-1.5%)
• ทําให้แข็งตัวด้วยอัตราการเย็นตัวที สูง
• C ส่วนใหญ่อยู ่ในรูป Fe 3 C ในเฟสของ
pearlite (ferrite + cementite)
• เมื อเกิดการแตกหักจะเห็นเป็ นสีขาวหรือผลึกใส
• ใช้ในงานที ต้องการความทนต่อการสึกกร่อนหรือขัดสีที ดี
• ใช้เป็ นวัตถุดิบในการผลิตเหล็กหล่ออบเหนียว (malleable cast iron)
19
20
เหล็กหล่อเทา (Grey cast iron)
• C 2.5-4%, Si 1-3% โดยที Si เป็ นธาตุ
ที ทําให้ graphite ในเหล็กหล่ออยู ่ตัว
• ทําให้แข็งตัวด้วยอัตราการเย็นตัวที ช้าหรือปานกลาง
• เกิดเมื อปริมาณของคาร์บอนในโลหะผสมมีมากเกินกว่าที จะ
สามารถละลายอยู ่ในเฟสของ austenite ได้ จึง
ตกตะกอนในรูปของแผ่นกราไฟต์
• ทนต่อการสึกกร่อน
• สามารถทํา machining ได้ดี
• ข้อด้อยคือค่อนข้างเปราะ
เหล็กหล่อเหนียว (Ductile cast iron)
• มีองค์ประกอบคล้าย grey cast iron แต่ graphite ที เกิดขึนจะมี
รูปร่างกลม ไม่เป็ นแผ่น
• บางครังเรียกว่า nodular or spherulitic cast irons
• มี S, P และธาตุเจือปนอื นๆ ในปริมาณตํ า เนื องจากอาจเป็ นตัว
ขัดขวางการเกิด graphite ลักษณะกลมได้ หรืออาจเติม Mg ลงใน
เหล็กที หลอมเหลว
• มีสมบัติบางอย่างคล้ายเหล็กกล้า คือ มีความแข็งแรง ความ
แข็งแกร่ง ความเหนียวที ดี สามารถนําไปทํา hot working ได้ดี
21
22
เหล็กหล่ออบเหนียว (Malleable cast iron)
ผลิตจากเหล็กหล่อขาว โดยผ่านกรรมวิธีทางความร้อน 2 ขันตอนคือ
1. Graphitization
เหล็กหล่อขาวถูกให้ความร้อนจนมีอุณหภูมิสูงกว่า eutectoid T
แล้วทิงไว้ที อุณหภูมินันประมาณ 3-20 ชั วโมง
2. Cooling
Fe 3 C → tempered carbon (graphite) + austenite
ทําการลดอุณหภูมิ เฟสของ austenite จะเปลี ยนไปเป็ น
ferrite, pearlite or martensite
Nodular cast iron with
ferrite structure
“Bull’s eye structure”
Nodular cast iron with
pearlite structure
23
http://www.ndt.net/article/ecndt98/nuclear/245/245.htm
24

Shift in position of eutectoid by presence of alloying elements
Fe-Fe 3 C Time-Temperature Transformation (T-T-T) diagram
25
http://www.sv.vt.edu/classes/MSE2094_NoteBook/96ClassProj/test2.html
26
27
7.3 การปรับปรุงสมบัติของเหล็กกล้าด้วยกรรมวิธีทางความร้อน
7.3.1 เทมเพอริง
- เทมเพอริง (tempering)
- การอบอ่อน (annealing)
- การอบปกติ (normalizing)
- ลดความเปราะ โดยที ความแข็งแรงไม่ลดลงไปมาก
- ลดความเค้นตกค้างในเหล็กกล้า
1) conventional quenching and tempering
2) austempering
3) martempering
28
Conventional quenching and tempering
1. ลดอุณหภูมิอย่างรวดเร็ว (quenching) มายังอุณหภูมิห้อง
austenite → martensite (no pearlite)
2. ให้ความร้อนแก่ martensite จนถึงอุณหภูมิที ให้ความแข็ง (hardness)
ที ต้องการ
• ข้อด้อย - การบิดเบียวหรือแตกหักเนื องจากการ quenching ที
จําเป็ นต่อการทําให้เกิด martensite
• ระหว่างการ quenching บริเวณภายนอกเย็นตัวลงเร็วกว่าบริเวณ
ศูนย์กลาง ชินงานใหญ่หรือมีรูปร่างซับซ้อนจะมีความเสียหายได้
มากกว่าชินงานเล็กหรือชินงานที บางกว่า
(http://info.lu.farmingdale.edu/depts/met/met205/tempering.html
29 30

Martempering (Marquenching)
การเปลี ยนแปลงจาก Austenite ไปเป็ น Martensite สามารถ
เกิดขึนได้พร้อมกันทั วทังโครงสร้าง
Austempering
• การเปลี ยนแปลงจาก Austenite ไปเป็ น Bainite สามารถเกิดขึนได้
พร้อมกันทั วทังโครงสร้าง
• อุณหภูมิที หยุดหลัง quenching จะสูงกว่าการทํา martempering
31
32
ข้อดีของกระบวนการ austempering
1. เกิดการบิดเบียวหรือแตกได้น้อยกว่า martempering
2. ไม่จําเป็ นต้องทํา final tempering (ประหยัดเวลาและได้
ประสิทธิภาพดีกว่า)
3. ปรับปรุง toughness (impact resistance มีค่าสูงกว่า
conventional quench and tempering)
4. มีค่า ductility สูงขึน
ข้อจํากัด
ชินงานต้องมีขนาดเล็ก โดยทั วไปแล้วจะมีความหนาไม่เกินครึ งนิว
เพื อให้เกิด bainite ได้อย่างสมบูรณ์ (ไม่มี pearlite เกิดขึน)
33
7.3.2 Annealing
คือการคงอุณหภูมิเอาไว้เป็ นเวลานาน เพื อให้ได้โครงสร้าง
ตามต้องการ
34
Full annealing : hypoeutectoid steel
• ให้ความร้อนแก่เหล็กจนถึงอุณหภูมิสูงกว่า Upper Critical Temp
(UCT) จากนันลดอุณหภูมิลงอย่างช้าๆจนถึงอุณหภูมิห้อง
• ในทางปฏิบัติ จะทําที อุณหภูมิสูงกว่า UCT ประมาณ 40 o C แล้วลด
อุณหภูมิในเตา
• ตอนให้ความร้อนจะเกิด austenite และสุดท้ายตอนลดอุณหภูมิจะ
ได้ ferrite และ pearlite
Spheroidized annealing : hypereutectoid steel
• Hypereutectoid steels ประกอบด้วย pearlite และ cementite
→ cementite จะสร้างโครงสร้างที เปราะอยู ่รอบๆ pearlite ซึ ง
ทําให้ยากต่อการนํา hypereutectoid steels ไปทํา machining
• ปรับปรุงสมบัติ machining โดยการทํา spheroidized annealing
→ การทําให้เกิด spheroidal or globular form of a carbide ใน
ferritic matrix (โครงสร้างของ pearlite/cementite ถูกทําลาย) ซึ งทําให้
การ machining เป็ นไปได้ง่ายขึน
• กระบวนการนีทําเมื อต้องการโลหะที มี minimum hardness,
maximum ductility and maximum machinability
35
36

่
Stress-Relief Annealing
• บางครังเรียกว่า subcritical annealing
• มีประโยชน์ในการกําจัดความเค้นตกค้างที เกิดจาก cold-working
หรือ machining
• มักทําที อุณหภูมิตํ ากว่า LCT ส่วนใหญ่ใช้ 1000 o F
Spheroidized cementite in a ferrite matrix
กระบวนการ Spheroidized annealing จะทําที อุณหภูมิตํ ากว่า LCT
37
ข้อดีของการทํา annealing
1. ปรับปรุงสมบัติ ductility
2. ลด residual stress ที เกิดจาก cold-working or machining
3. ปรับปรุงสมบัติ machinability
4. Grain refinement
38
7.3.3 Normalizing
เป็ นกระบวนการให้ความร้อนแก่เหล็ก จนกระทั งมีอุณหภูมิอยู
ในบริเวณ austenite (สูงกว่า UCT ประมาณ 100 o F) จากนันทําให้เย็น
ตัวลงโดยการตังทิงไว้ในอากาศ
จุดประสงค์ในการทํา normalizing
1. เพื อให้ได้เหล็กกล้าที มีความแข็งและความแข็งแรง (hardness
and strength) สูงกว่าการทํา full annealing
2. เพื อปรับปรุงสมบัติ machinability
3. เพื อปรับเปลี ยน grain structure
4. เพื อให้ได้เหล็กที มี good ductility ที ดี โดยไม่ทําให้ความแข็งและ
ความแข็งแรงลดลง
ในทางอุตสาหกรรม การทํา normalizing จะมีความคุ ้มค่าเชิง
เศรษฐกิจมากกว่าการทํา full annealing เพราะไม่ต้องใช้เตาเผาใน
การควบคุมอัตราการเย็นตัวลง
39
40
41
7.4 โลหะและโลหะผสมประเภทอื นๆ
Nonferrous alloy: โลหะผสมทอง (ทองคําขาว), โลหะผสมปรอท
(amalgum), โลหะผสมตะกั ว (โลหะบัดกรี)
Nickel: high corrosion resistance
• resistant to high T oxidation and corrosion เมื อใช้คู ่กับ Cr
• resistant to high T oxidation and reduction เมื อใช้คู ่กับ Mn
• high heat resistance เมื อใช้คู ่กับ Co
Copper:
• เป็ นตัวนําไฟฟ้ าและความร้อนที ดีมาก เปลี ยนรูป/ขึนรูปได้ง่าย
• Copper and its alloys: Copper (99% Cu+ P, Pb, Ni), Brasses
(Cu, Zn, Pb), Bronze (Cu, Sn, Si, Al), Nickel Alloy (Cu, Ni, Sn)
42

Aluminum:
• Aluminum มี melting T ตํ า (1220 o F)
• Aluminum and its alloys : relatively low density, high ductility,
electrical and thermal conductivities, and corrosion resistance
• ความแข็งแรงของ aluminum ปรับปรุงได้โดยการทํา cold work และ
alloying (แต่ทําให้ corrosion resistance ลดลง)
• ธาตุที ใช้เติมได้แก่ Cu, Mg, Si, Mn, Zn
• Aluminum and its alloys สามารถเขียนได้ในรูปตัวเลขดังตาราง
• แบ่งได้เป็ น 2 ประเภทคือ heat-treatable และ not heat-treatable
43
Titanium:
• Pure titanium มีความหนาแน่นตํ า, m.p. สูง (3035 o F) และ elastic
modulus = 15.5 x 10 6 psi, ทําปฏิกิริยากับสารอื นที T สูง
• Titanium alloys มีความแข็งแรงสูง (ประมาณ 200,000 psi ที RT),
highly ductile and easily machines, high corrosion resistance at RT
is unusually high (in air, marine and industrial environments)
• ใช้ทําโครงสร้างเครื องบิน ยานอวกาศ และงานอุตสาหกรรมเคมี
Superalloys:
• คือโลหะผสมที มีความแข็งแรงมากที อุณหภูมิสูง (1500-2000 o F)
• เติมโลหะพวก Co, Ni, Fe, Cr, Ti, Nb, Mo
• gas turbine rotors, nuclear reactors, petrochemical equipment
44
Materials Designation
99% Aluminum 1xxx
Copper
2xxx
Manganese
3xxx
Silicon
4xxx
Magnesium
5xxx
Magnesium and silicon 6xxx
Zinc
7xxx
• 2000, 6000, 7000 series เพิ มความแข็งแรงโดยการทํา heat treatment
• 1000, 3000, 4000 and 5000 series ทํา heat treatment ไม่ได้ แต่ทํา
strain hardening หรือ cold working ได้
45
The American Standards Association ได้ออกระบบตัวหนังสือและ
ตัวเลขในการระบุกระบวนการผลิตโลหะ
Symbol Meaning
O Annealed
F As-fabricated
H Strain hardened
T Heat treated
O – ทําการ annealing แข็งแรงน้อยที สุดแต่มีความเหนียวมากที สุด
F – ตามการขึนรูป ไม่มีการจํากัดสมบัติเชิงกล
H – ทําการ strain-hardening
T – ทําการ heat treatment สมบัติที ได้จะดีกว่าแบบ F หรือ O
46
ตัวเลขที ตามตัวหนังสือบอกถึงประเภทของกระบวนการย่อย
H1 – strain-hardening only
H12 – ความแข็งประมาณ ¼ จนถึง H18 - ความแข็งมากที สุด
H2 – ถูก strain-hardened และ annealed บางส่วน
(H22, H24, H26, H28)
H3 – ถูก strain-hardened และทําให้อยู ่ตัวโดยการให้ความร้อนที
อุณหภูมิตํ า ทําให้ความเหนียวเพิ มขึนและมีสมบัติเชิงกลที ดี
(H32, H34, H36, H38)
T1 – natural aging
T2 – annealing
T3 – solution heat-treatment, cold working and natural aging
T4 - solution heat-treatment and natural aging
T5 – cooling and artificial aging
T6 – solution heat-treatment and artificial aging
T7 - solution heat-treatment and stablising
T8 - solution heat-treatment, cold working, artificial aging
47
48