รายงานส านักธรณีวิทยา 

ฉบับที่ มธ 3/2555 

ล าดับชั้นหินของหมวดหินห้วยหินลาด 

อนุวัชร ตรีโรจนานนท์ 

ส านักธรณีวิทยา 

กรมทรัพยากรธรณี

อธิบดีกรมทรัพยากรธรณี 

นายนิทัศน์ ภู่วัฒนกุล 

ผู้อ านวยการส านักธรณีวิทยา 

นายมนตรี เหลืองอิงคะสุต 

ผู้อ านวยการส่วนมาตรฐานธรณีวิทยา นายสันต์ อัศวพัชระ 

จัดพิมพ์โดย 

ส านักธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี 

ถนนพระรามที่ 6 เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400 

โทรศัพท์ 02-621-9662 โทรสาร 02-621-9651 

พิมพ์ครั้งที่ 1 สิงหาคม 2555 

จ านวน 60 เล่ม 

ข้อมูลการลงรายงานบรรณานุกรม 

อนุวัชร ตรีโรจนานนท์ 

ล าดับชั้นหินของหมวดหินห้วยหินลาด / โดย อนุวัชร ตรีโรจนานนท์. 

กรุงเทพฯ: ส านักธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี, 2555. 

63 หน้า: 65 ภาพประกอบ: 2 ตาราง. 

รายงานส านักธรณีวิทยา ฉบับที่ มธ 3/2555 

ISBN 978-616-316-002-7

ค าน า 

รายงานการศึกษาล าดับชั้นหินของหมวดหินห้วยหินลาด กลุ่มหินโคราชฉบับนี้ จัดท าขึ้นเพื่อเป็น 

ส่วนหนึ่งของกิจกรรมการจัดท ามาตรฐานล าดับชั้นหินหมวดหินห้วยหินลาด และหมู่หินนาหว้า หมวดหิน 

ภูทอก กลุ่มหินโคราช ภายใต้โครงการจัดท ามาตรฐาน และคลังตัวอย่างธรณีวิทยา โดยมีวัตถุประสงค์ส าคัญ 

เพื่อเป็นแหล่งข้อมูลค้นคว้า อ้างอิงทางวิชาการธรณีวิทยาของประเทศและสากล และเพื่อก าหนดมาตรฐาน 

ทางธรณีวิทยาทุกด้านให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันทั่วประเทศ รวมถึงเป็นการพัฒนากลไกในการน าไปใช้ 

ประโยชน์ ตลอดจนรวบรวม จัดเก็บหลักฐานทางธรณีวิทยาของประเทศเพื่อใช้ในการอ้างอิง ตลอดจน 

ปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้อง 

ผู้จัดท าหวังว่ารายงานฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาธรณีวิทยาในขอบเขตการล าดับชั้นหิน 

ของหมวดหินห้วยหินลาด หมวดหินโคราช และหากมีข้อแนะน าประการใด ผู้จัดท ายินดีน้อมรับข้อผิดพลาด 

อันจะก่อให้เกิดการแสดงความคิดเห็น และแลกเปลี่ยนความรู้ทางวิชาการให้ลึกซึ้งกว้างขวางยิ่งขึ้นต่อไป 

สิงหาคม 2555


บทคัดย่อ 

หมวดหินห้วยหินลาดเป็นหมวดหินที่อยู่ล่างสุดของกลุ่มหินโคราชที่แผ่กระจายอยู่ใน 

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ประกอบด้วยหินกรวดมน หินทราย หินดินดาน วิทยาหินตะกอน 

บ่งชี้การสะสมตัวในสภาวะแวดล้อมแบบทะเลสาบร่วมกับการสะสมตัวโดยตัวการแบบทางน้ า มีชั้นหิน 

แบบฉบับอยู่บริเวณห้วยหินลาด ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของบ้านผานกเค้า อ าเภอชุมแพ จังหวัด 

ขอนแก่น ไปประมาณ 18 กิโลเมตร และมีชั้นหินอ้างอิงอยู่ 2 แห่ง บริเวณบ้านตาดฟ้า อ าเภอน้ าหนาว 

จังหวัดเพชรบูรณ์ และบริเวณเขื่อนจุฬาภรณ์ จังหวัดชัยภูมิ 

หมวดหินห้วยหินลาด สามารถแยกออกจากกันตามลักษณะปรากฎทางวิทยาหินและตามลักษณะ 

ของสิ่งแวดล้อมที่สะสมตัวได้เป็น 4 หมู่หิน ความหนารวมประมาณ 1,300 เมตร ได้แก่หมู่หินโพไฮ 

ประกอบด้วยชุดลักษณ์ของหินตะกอนภูเขาไฟ และหินอัคนีพุ ความหนารวม 116 เมตร หมู่หินซ าแคน 

ประกอบด้วยหินกรวดมน และหินทราย สะสมตัวจากกระบวนการผุพังตามความลาดเอียงของภูมิประเทศ 

เดิมในลักษณะของตะกอนเศษหินเชิงผา ร่วมกับการพัดพาโดยกระบวนการที่มีน้ ามาเกี่ยวข้อง ให้หิน 

กรวดมนที่มีลักษณะแปรผันตามหินต้นก าเนิด ความหนารวมประมาณ 500 เมตร หมู่หินดาดฟ้า 

ประกอบด้วยหินทรายแป้ง และหินทรายสีด า สารเชื่อมประสารแคลเซียมคาร์บอเนต แทรกสลับกับหินปูน 

สีด า จนถึงสีเทาปนด า และหินปูนเนื้อดินสีด า หรือสีเทา บางส่วนอาจพบแร่ไพไรต์เกิดร่วมด้วย บ่งชี้ถึงการ 

ตกสะสมตัวในสภาพแวดล้อมทะเลสาบแบบไม่มีออกซิเจน ร่วมกับกระบวนการทางน้ าที่มีหินต้นก าเนิดอยู่ 

ไม่ไกล ในภูมิอากาศกึ่งแห้งแล้ง มีความหนารวม 250 เมตร หมู่หินภูฮีประกอบด้วยหินทรายสีเทา 

ชั้นปานกลางจนถึงหนา แทรกสลับกับหินทรายแป้งชั้นบางจนถึงหนา สะสมตัวโดยกระบวนการทางน้ า 

หนารวม 450 เมตร 

ในการศึกษานี้ได้แยกมวลหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้น ได้แก่หินไดออไรต์และหินอัคนีพุของหมู่หิน 

อีหม้อออกจากหมวดหินห้วยหินลาด โดยพิจารณาจากธรรมชาติของการเกิดหินอัคนีแทรกซอนที่สามารถ 

แทรกไปได้อย่างอิสระ และลักษณะทางศิลาวิทยาของชุดตะกอนที่ปิดทับอยู่ หมวดหินห้วยหินลาดปิดทับ 

หินยุคเพอร์เมียนแบบรอยชั้นไม่ต่อเนื่อง และวางตัวรองรับหมวดหินน้ าพองอย่างต่อเนื่อง

สารบัญ 

หน้า 

ค าน า .......................................................................................................................................................... ก 

บทคัดย่อ ..................................................................................................................................................... ค 

สารบัญ ....................................................................................................................................................... ง 

สารบัญรูป ................................................................................................................................................... จ 

สารบัญตาราง ............................................................................................................................................. ช 

บทที่ 1 บทน า ............................................................................................................................................. 1 

1.1 ค าจ ากัดความและความหมาย ....................................................................................................... 1 

1.2 กรอบแนวคิดในการจัดท ามาตรฐานล าดับชั้นหิน ........................................................................... 2 

1.2.1 หลักการและเหตุผล ............................................................................................................. 2 

1.2.2 วัตถุประสงค์ ........................................................................................................................ 2 

1.2.3 แนวทางการด าเนินงาน........................................................................................................ 3 

1.2.4 ขั้นตอนการด าเนินการ ......................................................................................................... 3 

1.2.5 ผู้ปฏิบัติงาน ......................................................................................................................... 3 

1.2.6 กรอบระยะเวลาปฏิบัติงาน .................................................................................................. 4 

1.2.7 ผลที่คาดว่าจะได้รับ ............................................................................................................. 4 

1.3 พื้นที่ปฏิบัติงาน.............................................................................................................................. 4 

1.3.1 สภาพและลักษณะภูมิศาสตร์ทั่วไป ...................................................................................... 4 

1.3.2 การคมนาคม ....................................................................................................................... 7 

1.3.3 ภูมิอากาศ ............................................................................................................................ 9 

บทที่ 2 การรวบรวมข้อมูลธรณีวิทยาเดิมของหมวดหินห้วยหินลาด .......................................................... 11 

บทที่ 3 ล าดับชั้นหินของหมวดหินห้วยหินลาด .......................................................................................... 14 

3.1 หมวดหินห้วยหินลาด ................................................................................................................... 19 

3.1.1 หมู่หินโพไฮ (Pho Hai Member) ...................................................................................... 21 

3.1.2 หมู่หินซ าแคน (Sam Khaen Member) ........................................................................... 21 

3.1.3 หมู่หินดาดฟ้า (Dat Fa Member)..................................................................................... 22 

3.1.4 หมู่หินภูฮี (Phu Hi Member) ........................................................................................... 22 

3.1.5 หมู่หินอีหม้อ (I Mo Member) .......................................................................................... 22 

บทที่ 4 ล าดับชั้นหินที่น่าสนใจของหมวดหินห้วยหินลาด .......................................................................... 24 

4.1 ล าดับชั้นหินแบบฉบับ .................................................................................................................. 24 

4.2 หมู่หินโพไฮ ................................................................................................................................ 27 

4.3 หมู่หินซ าแคน .............................................................................................................................. 32 

4.4 หมู่หินดาดฟ้า .............................................................................................................................. 42 

4.5 หมู่หินภูฮี ..................................................................................................................................... 50 

4.6 หมู่หินอีหม้อ ................................................................................................................................ 52 

บทที่ 5 สรุป และอภิปรายผล ................................................................................................................... 57 

เอกสารอ้างอิง ........................................................................................................................................... 59 

ภาคผนวก ................................................................................................................................................. 62

สารบัญรูป 

หน้า 

รูปที่ 1.1 พื้นที่ปฏิบัติงานบริเวณแนวเทือกเขา เลย-เพชรบูรณ์..................................................................... 5 

รูปที่ 1.2 ลักษณะภูมิประเทศ และเส้นทางคมนาคมบริเวณเทือกเขาเลย-เพชรบูรณ์ และพื้นที่ 

ใกล้เคียง ....................................................................................................................................... 8 

รูปที่ 1.3 ปริมาณน้ าฝนรวม และอุณหภูมิเฉลี่ยของประเทศไทย พ.ศ. 2554 .............................................. 10 

รูปที่ 3.1 แผนที่ธรณีวิทยาบริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ....................................................................... 15 

รูปที่ 3.2 สัญลักษณ์และค าอธิบายแผนที่ธรณีวิทยาบริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ................................. 16 

รูปที่ 3.3 แท่งล าดับชั้นหินของกลุ่มหินโคราช ............................................................................................. 17 

รูปที่ 3.4 แผนที่แสดงลักษณะทางกายภาพของหมวดหินห้วยหินลาดบริเวณชั้นหินแบบฉบับ ................... 19 

รูปที่ 3.5 ลักษณะความสัมพันธ์ของหมู่หินต่าง ๆ ในหมวดหินห้วยหินลาด ................................................. 21 

รูปที่ 4.1 แท่งล าดับชั้นหินบริเวณชั้นหินแบบฉบับบริเวณห้วยหินลาดของ Iwai et al. (1966) .................. 24 

รูปที่ 4.2 หินกรวดมนปูนที่พบบริเวณห้วยหินลาด ...................................................................................... 25 

รูปที่ 4.3 ซากบรรพชีวินฟูซูลินิด verbeekina sp. ที่พบในเม็ดกรวด ของหินปูน ...................................... 25 

รูปที่ 4.4 ชั้นหินทราย สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต................................................................... 26 

รูปที่ 4.5 หินทรายเนื้อละเอียดสีแดงม่วง ตอนบนของล าดับชั้นหินบริเวณชั้นหินแบบฉบับ ........................ 26 

รูปที่ 4.6 ล าดับชั้นหินของหมู่หินโพไฮบริเวณชั้นหินแบบฉบับ ................................................................... 27 

รูปที่ 4.7 หินกรวดมนหมู่หินซ าแคนที่ปิดทับหมู่หินโพไฮ ............................................................................ 28 

รูปที่ 4.8 หินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟส่วนบน .................................................................................................. 29 

รูปที่ 4.9 หินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟส่วนล่าง ................................................................................................. 29 

รูปที่ 4.10 หินแอนดีไซต์บริเวณ ทางหลวงหมายเลข 12 กม.42+300 ....................................................... 30 

รูปที่ 4.11 หินดินดาน และหินทรายแป้งสีเทา จนถึงด า ของหมวดหินหัวนาค า อายุเพอร์เมียน ................. 30 

รูปที่ 4.12 เม็ดกรวดของหินทรายแป้งที่ฝังอยู่ในหินดินดานสีเทา ของหมวดหินหัวนาค า ........................... 31 

รูปที่ 4.13 แบบจ าลองการตกทับถมของหมู่หินซ าแคนที่ปิดทับหมวดหินโพไฮ 

บริเวณชั้นหินแบบฉบับ ............................................................................................................. 31 

รูปที่ 4.14 แผนที่ ภูมิประเทศแสดงแนวการส ารวจตามล าห้วยจาน ไปจนถึงน้ าตกพรานบา ...................... 32 

รูปที่ 4.15 แท่งล าดับชั้นหินของหินโผล่ที่พบตามล าห้วยจาน ไปจนถึงบริเวณน้ าตกพรานบา .................... 33 

รูปที่ 4.16 ปริมาณของเม็ดกรวดในหินกรวดมนค่อย ๆ ลดน้อยลงไปทางด้านบนของล าดับชั้นหิน ............. 34 

รูปที่ 4.17 หินทรายซับอาโคส ชั้นบางจนถึงชั้นหนา................................................................................... 35 

รูปที่ 4.18 เลนส์ของหินกรวดมนที่แทรกอยู่ในชั้นของหินทรายซับอาโคส .................................................. 35 

รูปที่ 4.19 หินทรายเนื้อละเอียดสีม่วงแดง สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนตมีเม็ดปูนฝังประ ........... 36 

รูปที่ 4.20 หินทรายชั้นหนาสีเทา เนื้อเม็ดปานกลาง ผุสีเทาเขียว ............................................................... 36 

รูปที่ 4.21 หินทรายชั้นหนา บริเวณน้ าตกพรานบาแสดงชั้นแบบ continuous, even, parallel .............. 37 

รูปที่ 4.22 ต าแหน่งที่พบรอยตีนสัตว์เลื้อยคลานในหมวดหินห้วยหินลาด ................................................... 37 

รูปที่ 4.23 ระนาบลาดเอียงของหินทรายหมู่หินซ าแคนหมวดหินห้วยหินลาด 

บริเวณที่มีการพบรอยตีนของสัตว์เลื้อยคลาน .......................................................................... 38 

รูปที่ 4.24 ภาพพิมพ์ของรอยตีนสัตว์เลื้อยคลานที่พบบริเวณตาดห้วยน้ าใหญ่ ............................................ 38

รูปที่ 4.25 แนวรอยตีนสัตว์เลื้อยคลานที่พบบริเวณตาดห้วยน้ าใหญ่ .......................................................... 39 

รูปที่ 4.26 แนวรอยตีนสัตว์เลื้อยคลานบนหมู่หินซ าแคน ............................................................................ 39 

รูปที่ 4.27 รอยระแหงโคลนที่พบกระจายอยู่ทั่วไปบนชั้นของหินทรายที่ปิดทับชั้นหินทรายที่พบ 

รอยตีนสัตว์เลื้อยคลาน .............................................................................................................. 40 

รูปที่ 4.28 บ่อขุดที่พบบริเวณบ้านทรัพย์สว่าง ทางหลวง 2216 กม.25+500 ............................................. 41 

รูปที่ 4.29 เลนส์ของหินทรายที่แทรกอยู่ในหินกรวดมน ............................................................................. 41 

รูปที่ 4.30 เม็ดกรวดทรงกลมไปจนถึงทรงรี ความกลมมนดี แสดง Imbrication ........................................ 41 

รูปที่ 4.31 ชั้นหินทรายสลับหินทรายแป้งหมู่หินดาดฟ้าที่พบในห้วยกบ ..................................................... 42 

รูปที่ 4.32 ชั้นหินทรายแทรกสลับกับหินทรายแป้งในตอนล่างของหมู่หินดาดฟ้า ....................................... 43 

รูปที่ 4.33 หินปูนเนื้อละเอียดสีด าปนเทา บริเวณตอนบนของหมวดหินดาดฟ้า ......................................... 43 

รูปที่ 4.34 เม็ดกรวดหินปูนสีด าในหินทรายสีเทาแสดงถึงการพัดพาของตะกอน ........................................ 44 

รูปที่ 4.35 กระเปาะแร่ไพไรต์ในหินทราย บ่งชี้ถึงการสะสมตัวในภาวะแบบไม่มีออกซิเจน ......................... 44 

รูปที่ 4.36 รอยต่อของหมู่หินดาดฟ้า และหมู่หินภูฮี บริเวณห้วยกบ .......................................................... 44 

รูปที่ 4.37 ล าดับชั้นหินของหมู่หินดาดฟ้าบริเวณห้วยกบ ........................................................................... 45 

รูปที่ 4.38 หมู่หินดาดฟ้าบริเวณน้ าตกตาดใหญ่ ......................................................................................... 46 

รูปที่ 4.39 แผนที่ภูมิประเทศแสดงต าแหน่งที่ตั้งของจุดส ารวจ SH34 และ SH35 ...................................... 47 

รูปที่ 4.40 หินทรายสีเทาเข้ม แสดงชั้นแบบ continuous, even, parallel .............................................. 47 

รูปที่ 4.41 เม็ดกรวดขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางที่ฝังตัวอยู่ในชั้นหินทรายบริเวณใกล้น้ าตกตาดฟ้า ............. 48 

รูปที่ 4.42 รอยชั้นระแหงโคลนบนระนาบ ชั้นหินทรายบริเวณปากทางเข้าน้ าตกตาดฟ้า .......................... 48 

รูปที่ 4.43 หินทรายแป้งชั้นบางมาก แสดงชั้นต่อเนื่องแบบ continuous, even, parallel ....................... 49 

รูปที่ 4.44 ชั้นซากดึกด าบรรพ์ conchostracan ที่พบในบริเวณชั้นหินโผล่............................................... 49 

รูปที่ 4.45 หินทรายสีเทาเข้ม ผุสีน้ าตาลปนเหลืองของหมวดหินภูฮีตอนล่างบริเวณห้วยกบ ....................... 50 

รูปที่ 4.46 หินทรายชั้นหนา แสดงชั้นแบบ continuous, even, parallel ส่วนบนของตอนล่าง 

ของหมู่หินภูฮี .......................................................................................................................... 51 

รูปที่ 4.47 หินทรายสลับหินทรายแป้ง ชั้นปานกลาง ตอนบนของหมู่หินภูฮีบริเวณห้วยกบ ........................ 51 

รูปที่ 4.48 แท่งล าดับชั้นหินหมู่หินภูฮีบริเวณห้วยกบ และบ้านห้วยสนามทราย ......................................... 52 

รูปที่ 4.49 หินอัคนีระดับตื้นแทรกดันอยู่ใต้หินทรายหมู่หินภูฮี บริเวณห้วยอีหม้อ ...................................... 53 

รูปที่ 4.50 ชั้นหินทรายสลับหินทรายแป้งหมู่หินภูฮีที่ปิดทับหินอัคนีแทรกดันระดับตื้น .............................. 54 

รูปที่ 4.51 หินทรายสีน้ าตาลอ่อน ชั้นบางถึงหนาปานกลาง เนื้อละเอียดถึงปานกลาง ................................ 54 

รูปที่ 4.52 รอยริ้วคลื่นบนผิวหน้าของหินทรายหมวดหินภูฮีที่ปิดทับหมู่หินอีหม้อบริเวณบ้านโป่งน้ า .......... 54 

รูปที่ 4.53 ชั้นเฉียงระดับขนาดเล็กที่พบในชั้นหินทรายบริเวณห้วยอีหม้อ .................................................. 55 

รูปที่ 4.54 ศิลาวรรณาของหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้นที่พบบริเวณห้วยอีหม้อ .......................................... 55 

รูปที่ 4.55 แผนภาพแสดงชนิดหินที่ได้จากการวิเคราะห์ทางเคมีโดยเครื่อง XRF 

ของหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้นที่พบบริเวณห้วยอีหม้อ ........................................................... 55 

รูปที่ 4.56 พนังที่พบในหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้น หมู่หินอีหม้อ .............................................................. 56 

รูปที่ 4.57 ชั้นฟองอากาศที่ถูกปิดทับด้วยหินทรายชั้นหนามากของหมู่หินภูฮี ............................................ 56

สารบัญตาราง 

หน้า 

ตารางที่ 3.1 วิวัฒนาการการแบ่งล าดับชั้นหิน กลุ่มหินโคราช ................................................................. 18 

ตารางที่ 4.1 ผลวิเคราะห์ปริมาณเปอร์เซ็นต์ธาตุออกไซด์หลักของหินอัคนีแทรกซอน 

ระดับตื้นที่พบบริเวณห้วยอีหม้อ ......................................................................................... 54

1.1 ค าจ ากัดความและความหมาย 

บทที่ 1 

บทน า 

มาตรฐาน (Standard) ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 หมายถึง สิ่งที่ถือเป็น 

หลักส าหรับเทียบก าหนด 

มาตรฐานธรณีวิทยา (Geological standard) หมายถึงสิ่งที่ถือเอาเป็นเกณฑ์ทางธรณีวิทยาที่ 

สังคมรับรองกันทั่วไป เกี่ยวข้องทั้งในด้านปริมาณ และคุณภาพ ซึ่งแบ่งออกเป็น มาตรฐานที่มีผลต่อสังคม 

และมาตรฐานทางวิชาการ 

ล าดับชั้นหิน (Stratigraphy) * คือวิชาสาขาหนึ่งที่ว่าด้วยรูปแบบ การวางตัว การแผ่กระจาย 

การสืบล าดับอายุ (chronologic succession) การจ าแนกชนิด และความสัมพันธ์ต่อกันของชั้นหิน (และ 

หินอย่างอื่นที่สัมพันธ์กัน) อย่างใดอย่างหนึ่ง หรือทั้งหมดที่มีอยู่ในหินเป็นเกณฑ์ก าหนดแบ่ง จึงมีความ 

เกี่ยวข้องกับต้นก าเนิด องค์ประกอบ สภาพแวดล้อม อายุ ประวัติ และความสัมพันธ์ที่มีต่อวิวัฒนาการของ 

สิ่งมีชีวิต ตลอดจนลักษณะอื่น ๆ ของชั้นหิน สรุปว่าหินทุกชนิดคือหินอัคนี หินแปร และหินตะกอนอยู่ 

ภายในขอบข่ายทั่วไปของวิชาล าดับชั้นหินและการจ าแนกล าดับชั้นหิน นอกจากนี้ หินบางชนิดที่ไม่เป็นชั้น 

ก็จัดว่าอยู่ในวิชาล าดับชั้นหินนี้ด้วย เพราะหินเหล่านี้สัมพันธ์อย่างใกล้ชิดหรือเกี่ยวเนื่องกับหินชั้น 

อย่างไรก็ตาม โดยส่วนใหญ่ล าดับชั้นหินมักถูกน าไปใช้ในศาสตร์ของการเรียงตัวทับถมกันของ 

ตะกอนและสิ่งมีชีวิตที่ที่ตกทับถม ณ ที่แห่งหนึ่งในช่วงเวลาที่แตกต่างกัน ซึ่งมีความแตกต่างกันของชนิด 

ตะกอนตามเวลา ขึ้นกับสภาพแวดล้อมในอดีตช่วงนั้น 

มาตรฐานล าดับชั้นหิน (Stratigraphic standard) เป็นส่วนหนึ่งของมาตรฐานธรณีวิทยา 

ที่ใช้ก าหนดชั้นหินในแต่ละพื้นที่ และการเชื่อมโยงความสัมพันธ์ล าดับชั้นหินกับพื้นที่อื่นเข้าด้วยกัน และ 

ยึดถือเป็นเกณฑ์ทางธรณีวิทยาที่สังคมรับรองกันโดยทั่วไป 

ล าดับชั้นตามลักษณะหิน (Lithostratigraphy) หมายถึงการล าดับชั้นหินด้วยการรวมชั้นหิน 

เข้าด้วยกันเป็นหมวดต่าง ๆ โดยอาศัยลักษณะทางกายภาพของหินเป็นเกณฑ์ก าหนด 

ชั้นหินแบบฉบับ (Stratotype หรือ Type section) * หมายถึงล าดับชั้นหินใด ๆ ที่ก าหนดให้ 

เป็นมาตรฐานเพื่อใช้อ้างอิงในการนิยามล าดับชั้นหิน โดยมีคุณสมบัติพิเศษที่เป็นเอกลักษณ์และบอก 

ขอบเขตบนและล่างของล าดับชั้นหินนั้นไว้ด้วย ชื่อของชั้นหินแบบฉบับหนึ่ง ๆ จะตั้งตามชื่อท้องถิ่นของหิน 

แบบฉบับนั้น ๆ 

* พจนานุกรมศัพท์ธรณีวิทยา ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2544

- 2 - 

หมู่หิน (Member) * หมายถึงหน่วยล าดับชั้นหินตามลักษณะหิน จัดเป็นส่วนหนึ่งของหมวดหิน 

มีลักษณะเนื้อหินที่เด่นแตกต่างจากส่วนอื่น ๆ ของหมวดหินนั้น ๆ 

หมวดหิน (Formation) * หมายถึง หน่วยหลักในการจ าแนกล าดับชั้นหินตามลักษณะหิน 

ใช้ส าหรับแบ่งแผนภาพล าดับชั้นหินทั้งหมดอย่างสมบูรณ์แบบทั่วโลก โดยอาศัยลักษณะเนื้อหินเป็นหลัก 

หมวดหินหนึ่ง ๆ อาจหนาน้อยกว่า 1 เมตร ไปจนถึงหลายพันเมตรหรือมากกว่านั้น หมวดหินนี้อาจ 

ประกอบด้วยหินตะกอน/หินชั้น หินอัคนีพุ หินอัคนีแทรกซอน หรือหินแปร หรือในบางกรณีเป็นการ 

สลับชั้นกันของหินดังกล่าว 2 ชนิดหรือมากกว่านั้น 

กลุ่มหิน (Group) * หมายถึงหน่วยล าดับชั้นหินตามลักษณะหินหน่วยหนึ่ง ประกอบด้วยหมวดหิน 

ที่อยู่ติดกัน 2 หมวดหินหรือมากกว่านั้น ซึ่งมีลักษณะเนื้อหินที่ส าคัญ ๆ เป็นแบบเดียวกัน ก่อก าเนิดหรือ 

มีอายุอยู่ในยุคหรือมหายุคเดียวกัน 

1.2 กรอบแนวคิดในการจัดท ามาตรฐานล าดับชั้นหิน 

1.2.1 หลักการและเหตุผล 

กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการกรมทรัพยากรธรณี พ.ศ.2555 ก าหนดให้กรมทรัพยากรธรณีมีภารกิจ 

ประจ าในการจัดท าและก าหนดมาตรฐานทางธรณีวิทยาของประเทศ โดยมีเป้าประสงค์ที่ส าคัญคือเพื่อเป็น 

แหล่งข้อมูลค้นคว้า อ้างอิงทางวิชาการธรณีวิทยาที่ส าคัญของประเทศและสากล และเพื่อก าหนดมาตรฐาน 

ทางธรณีวิทยาทุกด้านให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันทั่วประเทศ ส านักธรณีวิทยาโดยส่วนมาตรฐานธรณีวิทยา 

มีหน้าที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการจัดท ามาตรฐานและข้อก าหนดทางธรณีวิทยา รวมทั้งพัฒนากลไกในการ 

น าไปใช้ประโยชน์ ตลอดจนรวบรวม จัดเก็บหลักฐานทางธรณีวิทยาของประเทศเพื่อใช้ในการอ้างอิง 

ตลอดจนปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้อง หรือได้รับมอบหมาย 

ในปีงบประมาณ 2555 กรมทรัพยากรธรณีได้จัดตั้งโครงการจัดท ามาตรฐานและคลังข้อมูลด้าน 

ธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณีขึ้น มีภารกิจจัดท ามาตรฐานการล าดับชั้นหิน ประกอบด้วยการจัดท า 

มาตรฐานล าดับชั้นหิน จ านวน 1 หมู่หิน และ 1 หมวดหิน ได้แก่หมู่หินนาหว้า หมวดหินภูทอก และหมวด 

หินห้วยหินลาด กลุ่มหินโคราช และการจัดท าคลังตัวอย่างธรณีวิทยา มีพื้นที่ปฏิบัติงานหลักในพื้นที่ต่าง ๆ 

ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การเก็บตัวอย่างหินและหลักฐานทางธรณีวิทยาปฏิบัติงานในพื้นที่ทุกภาคของ 

ประเทศไทย 

1.2.2 วัตถุประสงค์ 

เพื่อจัดท ามาตรฐานการด้านธรณีวิทยา และทรัพยากรธรณีเพื่อการค้นคว้าอ้างอิงทางวิชาการ 

รวมไปถึงการจัดเก็บข้อมูลมาตรฐานและตัวอย่างอ้างอิง เพื่อน าไปใช้ปฏิบัติให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน 

* พจนานุกรมศัพท์ธรณีวิทยา ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2544

- 3 - 

1.2.3 แนวทางการด าเนินงาน 

(1) ส ารวจ ตรวจสอบ ศึกษาทางธรณีวิทยาล าดับชั้นหิน เก็บตัวอย่างธรณีวิทยาในพื้นที่ต่าง ๆ ของ 

ประเทศที่มีลักษณะทางธรณีวิทยาที่เกี่ยวข้อง หรือมีปัญหาทางวิชาการที่คาบเกี่ยวกับพื้นที่ด าเนินการ 

แปลความหมายในภาพรวมของประเทศ และใกล้เคียง 

(2) จัดท ามาตรฐานการล าดับชั้นหินและระดมความคิดเห็นจากผู้เกี่ยวข้อง หรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 

และแลกเปลี่ยนถ่ายทอดความรู้กับผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชาธรณีวิทยา 

(3) เผยแพร่ข้อมูลและผลการจัดท ามาตรฐานล าดับชั้นหินและคลังตัวอย่างที่ผ่านกระบวนการ 

ระดมความคิดเห็น ให้แก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และผู้มีส่วนได้เสียทุกภาคส่วนน าไปใช้ประโยชน์ในงานด้าน 

ธรณีวิทยา การบริหารจัดการทรัพยากรธรณี และด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง 

1.2.4 ขั้นตอนการด าเนินการ 

(1) การเตรียมการ การรวบรวมข้อมูลธรณีวิทยา 

รวบรวม ทบทวนวรรณกรรม จากรายงานเดิม เพื่อการจัดท ามาตรฐานล าดับชั้นหินและ 

คลังธรณีวิทยา 

(2) การส ารวจเก็บข้อมูลในพื้นที่ด าเนินการ 

ส ารวจ ตรวจสอบ ศึกษาทางธรณีวิทยาและเก็บตัวอย่างต่าง ๆ จากพื้นที่ น ามาศึกษา 

วิเคราะห์ เพื่อการระบุคุณสมบัติ เก็บตัวอย่างทางธรณีวิทยาต่าง ๆ ในพื้นที่อื่น ๆ เพื่อเทียบเคียง 

การล าดับชั้นหิน และการจัดเก็บตัวอย่างเพื่อคลังตัวอย่างธรณีวิทยา 

(3) การน าเสนอผลงาน 

จัดประชุมรับฟังแนวทางจากผู้เชี่ยวชาญ และเสนอผลการศึกษาล าดับชั้นหินมาตรฐาน 

เบื้องต้น 

(4) การระดมความคิดเห็นและตรวจสอบเพิ่มเติม 

ระดมความคิดเห็นจากผู้เกี่ยวข้องแลกเปลี่ยนความรู้กลุ่มหินโคราช และตรวจสอบ 

ธรณีวิทยาในพื้นที่เพิ่มเติมตามข้อคิดเห็น 

(5) การสรุปผลงานและน าเสนอผลงาน 

จัดท ารายงานฉบับสมบูรณ์และตัวอย่างมาตรฐานในคลังตัวอย่างน าเสนอต่อที่ประชุมและ 

เผยแพร่ใช้ประโยชน์ 

1.2.5 ผู้ปฏิบัติงาน 

1. นายอนุวัชร ตรีโรจนานนท์ นักธรณีวิทยาปฏิบัติการ 

2. นายกิตติ ขาววิเศษ นักธรณีวิทยาช านาญการ 

3. นายชัยสิทธิ์ เครือสอน นักธรณีวิทยาปฏิบัติการ 

4. นางสาวรัชนีวรรณ ใจข้อ นักธรณีวิทยา 

5. นายอนันต์ คล้ายศร พนักงานขับรถยนต์

1.2.6 กรอบระยะเวลาปฏิบัติงาน 

- 4 - 

การจัดท ามาตรฐานล าดับชั้นหินจ านวน 1 หมู่หิน 1 หมวดหิน (หมู่หินนาหว้า หมวดหิน 

ภูทอก และหมวดหินห้วยหินลาด กลุ่มหินโคราช) และคลังตัวอย่างธรณีวิทยาอยู่ในกรอบระยะเวลา 

1 ปีงบประมาณ ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2554 ถึงเดือนสิงหาคม 2555 

1.2.7 ผลที่คาดว่าจะได้รับ 

(1) แหล่งข้อมูลอ้างอิงทางวิชาการที่ส าคัญของหน่วยงานรัฐและเอกชน เพื่อเป็นข้อมูลทางด้าน 

การล าดับชั้นหินของประเทศไทยในการปฏิบัติงาน 

(2) แหล่งข้อมูลค้นคว้า หาความรู้ทางวิชาการธรณีวิทยาของนักเรียน นักศึกษาและผู้สนใจใน 

วิชาการธรณีวิทยา 

1.3 พื้นที่ปฏิบัติงาน 

การส ารวจครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อปรับปรุงมาตรฐานชั้นหินของหมวดหินห้วยหินลาด กลุ่มหิน 

โคราช เพื่อค้นหาชั้นหินแบบฉบับ และชั้นหินอ้างอิง ตลอดจนเก็บตัวอย่างเพื่อเป็นหลักฐานอ้างอิงในทาง 

ธรณีวิทยาอย่างเป็นระบบ โดยนี้มีพื้นที่ศึกษาอยู่ในขอบเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือทั้งหมด 19 จังหวัด 

ได้แก่ จังหวัดเลย หนองคาย อุดรธานี สกลนคร นครพนม ขอนแก่น กาฬสินธุ์ มุกดาหาร ชัยภูมิ 

มหาสารคาม ร้อยเอ็ด ยโสธร นครราชสีมา บุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ อุบลราชธานี อ านาจเจริญ และ 

หนองบัวล าภู รวมไปถึงภาคเหนือตอนล่างบางส่วนได้แก่บริเวณจังหวัดเพชรบูรณ์ ท าการส ารวจหาชั้นหิน 

แบบฉบับของหมวดหินห้วยหินลาด กลุ่มหินโคราชในพื้นที่หลักตามแนวขอบตะวันตกและทิศใต้ของที่ราบ 

สูงโคราช ครอบคลุมพื้นที่ในแนวเทือกเขาเพชรบูรณ์ (Loei-Petchabun Fold Belt) และในบริเวณพื้นที่ 

ใกล้เคียง เพื่อให้ได้ข้อมูลธรณีวิทยาพื้นฐาน ส าหรับการบูรณาการใช้ประโยชน์ร่วมกับข้อมูล 

ทรัพยากรธรรมชาติประเภทอื่นต่อไป 

1.3.1 สภาพและลักษณะภูมิศาสตร์ทั่วไป 

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้ง 14-18 องศาเหนือ และเส้นแวง 101-105 องศา 

ตะวันออก มีอาณาเขตทิศเหนือและทิศตะวันออกติดกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว โดยมี 

แม่น้ าโขงเป็นแนวกั้นเขตแดนส่วนใหญ่ ทิศใต้ติดกับดินแดนภาคกลางและประเทศกัมพูชา โดยมีเทือกเขา 

พนมดงรัก และทิวเขาสันก าแพงเป็นเขตแดน ทิศตะวันตกติดกับภาคกลางโดยมีเทือกเขาเพชรบูรณ์ และ 

เทือกเขาดงพญาเย็นเป็นเขตแดน เนื่องจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีลักษณะภูมิประเทศส่วนใหญ่ 

เป็นที่ราบในระดับความสูงระหว่าง 150-250 เมตร จากระดับน้ าทะเลปานกลาง โดยมีทิวเขาเป็นขอบกั้น 

ออกจากภาคกลางและภาคตะวันออกอย่างชัดเจน ฉะนั้น จึงมักเรียกลักษณะภูมิประเทศของภาค 

ตะวันออกเฉียงเหนือโดยรวม ๆ ว่าที่ราบสูงโคราช

- 5 - 

พื้นที่ปฏิบัติงานตั้งอยู่ในส่วนของ แนวเทือกเขาเลย-เพชรบูรณ์ (Phetchabun Range) บริเวณ 

รอยต่อขอบตะวันออกสุดของพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างกับขอบตะวันตกสุดของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 

บริเวณเขตรอยต่อของหลายจังหวัด (รูปที่ 1.1) 

มีระยะห่างจากกรุงเทพมหานครโดยทาง 

รถยนต์ประมาณ 340 กิโลเมตร และโดยทาง 

รถไฟประมาณ 400 กิโลเมตร มีขอบเขตอยู่ใน 

จังหวัดเพชรบูรณ์ เลย ชัยภูมิ และขอนแก่น 

ครอบคลุมพื้นที่ในอ าเภอน้ าหนาว อ าเภอ 

หล่มสัก อ าเภอหล่มเก่า อ าเภอบึงสามพัน 

อ าเภอหนองไผ่ อ าเภอวิเชียรบุรี อ าเภอศรีเทพ 

จังหวัดเพชรบูรณ์ อ าเภอหนองหิน อ าเภอ 

วังสะพุง อ าเภอด่านซ้าย อ าเภอภูกระดึง และ 

อ าเภอท่าลี่ จังหวัดเลย อ าเภอคอนสาร อ าเภอ 

เกษตรสมบูรณ์ อ าเภอหนองบัวแดง และอ าเภอ 

ภัคดีชุมพล จังหวัดชัยภูมิ อ าเภอเมือง อ าเภอ 

ชุมแพ อ าเภอสีชมพู และอ าเภอภูผาม่าน 

จังหวัดขอนแก่น มีพื้นที่ส่วนใหญ่อยู่ในจังหวัด 

เลย ขอนแก่น และจังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งแม้ว่า 

ทั้งสามจังหวัดนั้นมีลักษณะภูมิประเทศที่ 

ค่อนข้างแตกต่างกัน แต่เนื่องจากจังหวัด 

ดังกล่าวส่วนใหญ่มีอาณาเขตอยู่ติดต่อกัน จึงท า 

ให้มีสภาพภูมิอากาศ ลักษณะของประชากร 

และการประกอบอาชีพ ในลักษณะคล้ายคลึงกัน 

รูปที่ 1.1 พื้นที่ปฏิบัติงานบริเวณแนวเทือกเขา 

เลย-เพชรบูรณ์ (หมายเลข 3) (กรมทรัพยากรธรณี, 

2550) 

ลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปของพื้นที่ เป็นภูเขาสูงแบบภาคเหนือ และแบบภาค 

ตะวันออกเฉียงเหนือ ที่ลาดลอนคลื่น และที่เนิน โดยมีที่ราบแบนหรือที่ลุ่มอยู่ส่วนน้อย มีระดับความสูง 

เหนือระดับทะเลปานกลาง ตั้งแต่ 200-1,300 เมตร ความสูงลดหลั่นจากทางด้านทิศตะวันตกไปทางด้าน 

ทิศตะวันออก ซึ่งมีลักษณะเป็นแนวทิวเขา/เทือกเขายาวสลับซับซ้อนที่มีแนวยาวต่อเนื่องมาจากทางด้าน 

ทิศเหนือลงไปทางทิศใต้ตั้งแต่บริเวณจังหวัดเลย จังหวัดเพชรบูรณ์ ไปจนถึงจังหวัดชัยภูมิ บริเวณพื้นที่ราบ 

ประกอบด้วยที่ราบขนาดเล็กในหุบเขา ที่ลาดลอนคลื่น ที่เนิน เนินตะพักและที่ลุ่ม (รูปที่ 1.2) เป็นที่ตั้งของ 

ชุมชนหรือหมู่บ้านต่าง ๆ อยู่โดยทั่วไป โดยบางบริเวณมีการรวมกลุ่มกันค่อนข้างมากเป็นชุมชนใหญ่ 

ระบบทางน้ าในบริเวณพื้นที่ส ารวจ สามารถแบ่งออกได้เป็นสองส่วนโดยใช้เทือกเขาเพชรบูรณ์-เลย 

เป็นสันปันน้ า ได้แก่ระบบทางน้ าด้านตะวันตกและตะวันออก โดยระบบทางน้ าที่พบด้านตะวันออกของ 

พื้นที่นั้นตั้งอยู่ในบริเวณลุ่มน้ าป่าสัก มีต้นก าเนิดมาจากเทือกเขาเพชรบูรณ์ โดยทางน้ าส่วนใหญ่จะไหลจาก

- 6 - 

เหนือลงใต้ ทางน้ าที่ส าคัญได้แก่ แม่น้ าป่าสัก เป็นแม่น้ าสายส าคัญที่สุดของจังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งอยู่บริเวณ 

กลางแอ่งเพชรบูรณ์ ไหลผ่านตอนกลางของจังหวัดจากทิศเหนือไปทิศใต้ ยาวประมาณ 350 กิโลเมตร 

ต้นน้ าเกิดจากภูเขาผาลาในจังหวัดเลย ในพื้นที่ส ารวจ แม่น้ าป่าสักไหลผ่านอ าเภอหล่มเก่า อ าเภอหล่มสัก 

อ าเภอเมืองเพชรบูรณ์ แม่น้ าพรม ล าเชิญ ล าชี ห้วยยาง ห้วยน้ าสุ ในจังหวัดชัยภูมิ ส่วนทางน้ ารองลงมานั้น 

เป็นทางน้ าที่ไหลลงมาจากเทือกเขาเพชรบูรณ์ ได้แก่ ห้วยอีหม้อ ห้วยสะดวงใหญ่ ห้วยน้ าดุก ห้วยระหงส์ 

ห้วยวังยาว และคลองข่อย ในจังหวัดเพชรบูรณ์ไหลไปทางด้านตะวันตกลงมาบรรจบกับน้ าป่าสัก ล าน้ า 

สาขาและล าน้ าขนาดเล็ก เช่น ห้วยทับผลาญเกิด ห้วยหินลาด ห้วยชนาหินโงน ห้วยสนามทราย ล าสะพุง และ 

ห้วยทิก บริเวณจังหวัดเพชรบูรณ์ และขอนแก่น เป็นต้น 

สภาพภูมิประเทศในพื้นที่โดยสภาพความสูง-ต่ า สามารถแบ่งออกได้ 2 ลักษณะ ได้แก่ ลักษณะ 

พื้นที่ภูเขาสูง เทือกเขา และลาดเขา และ ลักษณะพื้นที่บริเวณที่ราบระหว่างหุบเขา 

1.3.1.1 พื้นที่ภูเขาสูง เทือกเขา และลาดเขา (Mountains and hill slope) ปกคลุม 

ร้อยละ 70-75 ของพื้นที่ทั้งหมด เป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน ปรากฏอยู่ในทิศตะวันตกเฉียงเหนือ- 

ทิศตะวันออกเฉียงใต้ และในแนวทิศเหนือ-ทิศใต้ มีความลาดชันปานกลางถึงสูง (มากกว่า 25% ) ซึ่งเป็น 

ส่วนหนึ่งของเทือกเขาเลย-เพชรบูรณ์ ครอบคลุมพื้นที่ด้านตะวันออกของของอ าเภอหล่มเก่า อ าเภอหล่มสัก 

และอ าเภอเมืองเพชรบูรณ์ มีสภาพภูมิประเทศประกอบด้วยเทือกเขาสูง ลักษณะเป็นเนินเขาต่อเนื่องไป 

จนถึงยอดเขาสูง มียอดเขาแหลมคม และยาวต่อเนื่อง วางตัวในแนวเหนือ-ใต้ มีความสูงจากระดับน้ าทะเล 

ประมาณ 1,200 เมตร ระดับความสูงแปรเปลี่ยนระหว่าง 300-1,300 เมตร เหนือระดับน้ าทะเลปานกลาง 

และยังเป็นแนวเทือกเขาส าคัญวางตัวพาดผ่านตั้งแต่ตอนบนจนถึงตอนล่างของจังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นเส้น 

แบ่งเขตจังหวัดเพชรบูรณ์ และจังหวัดชัยภูมิ นอกจากนี้เทือกเขาเลย-เพชรบูรณ์ยังเป็นต้นก าเนิดของแม่น้ า 

ที่ส าคัญได้แก่ แม่น้ าป่าสัก ซึ่งเป็นแม่น้ าสายส าคัญที่ใหลผ่านไปบนที่ราบของแอ่งเพชรบูรณ์ ภูเขาสูง 

ตอนกลางของพื้นที่มีลักษณะเป็นยอดเขาแบนราบปิดทับอยู่ด้านบน มีทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ ส่วนใหญ่ 

ของพื้นที่ภูเขาถูกปกคลุมด้วยต้นไม้ค่อนข้างทึบ และอุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรป่าไม้ ได้แก่ ป่าเบญจพรรณ 

ป่าดิบชื้นป่าเต็งรัง ป่าดิบเขา ป่าสนเขา และยังเป็นแหล่งต้นน้ าล าธารที่ส าคัญของพื้นที่ ซึ่งวางตัวอยู่ด้านทิศ 

ตะวันออกและทิศใต้ ได้แก่ ที่ราบลุ่มอ าเภอหนองบัวแดง และอ าเภอชุมแพ ตามล าดับ 

1.3.1.2 ที่ราบระหว่างหุบเขา เป็นพื้นที่ราบเกิดทั้งแบบท าลายและแบบสะสม มีความ 

ต่อเนื่องลาดลงมาจากพื้นที่ภูเขา มีระดับความสูงอยู่ระหว่าง 230-250 เมตร เหนือทะเลปานกลาง 

ที่ลอนคลื่น เกิดจากการผุกร่อนของชั้นหิน โดยมีทางน้ ากัดเซาะลึกลงในแนวดิ่ง ที่ราบในพื้นที่แบ่งได้ 

2 ประเภท ได้แก่ ที่ราบในหุบเขา และ ที่ราบลุ่ม ที่ราบในหุบเขา (intermontane basin) มีระดับความสูง 

ประมาณ 240-300 เมตร ปรากฏอยู่ในพื้นที่ที่มีภูเขาขนาบสองหรือสามด้าน ซึ่งเป็นที่รองรับล าน้ า และ 

ล าห้วยที่ไหลมาจากสันเขาต่าง ๆ มีการเปลี่ยนแปลงความชันอย่างรวดเร็วและฉับพลันลักษณะเป็นพื้นที่ 

ค่อนข้างลาด เป็นที่ราบขนาดเล็กไม่กว้างมากนัก มีการเปลี่ยนแปลงของความสูงจากที่ลาดชันเป็นพื้นที่ 

เนินราบ เป็นบริเวณที่มีการสะสมตัวของตะกอนของแม่น้ าสายใหญ่และแม่น้ าสาขา ได้แก่ น้ าพรม ล าเชิญ 

ห้วยไข่เต่า และห้วยน้ าสุ ในจังหวัดชัยภูมิ เป็นต้น ส่วนใหญ่เป็นที่ตั้งของชุมชนขนาดเล็ก กระจายตัวไม่

- 7 - 

หนาแน่นมากนัก ที่ราบส าคัญและมีพื้นที่ขนาดใหญ่นั้น พบทางด้านตะวันตกของพื้นที่ โดยเป็นส่วนหนึ่งของ 

ราบลุ่มของแอ่งเพชรบูรณ์ ที่ราบแห่งนี้มีผลมาจากการเปิดแอ่งในช่วงเทอร์เชียรีและท าให้เกิดเป็นแอ่งที่มี 

ตะกอนที่ถูกทางน้ าพัดพาลงมาสะสมตัวในแอ่งเป็นจ านวนมาก ทางน้ าส าคัญที่ก็คือแม่น้ าป่าสัก ซึ่งผลจาก 

กระบวนการทางน้ า ท าให้บริเวณที่ราบดังกล่าวมีลักษณะภูมิประเทศที่หลากหลาย ได้แก่ที่ราบแบบ 

ลอนคลื่น ตะพักล าน้ าหลายระดับ และที่ราบน้ าท่วมถึงที่ถูกน้ าท่วมเป็นประจ าทุกปี แต่ในขณะเดียวกัน 

น้ าท่วมที่เกิดขึ้นนั้นยังได้น าเอาความอุดมสมบูรณ์มาด้วย จึงท าให้ที่ราบเพชรบูรณ์เป็นแหล่งท าการเกษตรที่ 

ส าคัญแห่งหนึ่งของประเทศไทย 

1.3.2 การคมนาคม 

การคมนาคมในพื้นที่ส ารวจ สามารถเข้าถึงได้ประมาณร้อยละ 70 ของพื้นที่ส ารวจ ส่วนพื้นที่ที่ไม่ 

สามารถเข้าถึงได้เนื่องจากมีสภาพเป็นป่าทึบในเขตอุทยานแห่งชาติ เส้นทางในพื้นที่ส ารวจสามารถเชื่อมโยง 

กันไปได้ทั่วทั้งพื้นที่ สภาพถนนมีทั้งแบบถนนลาดยางแอสฟัลต์และแบบถนนลูกรัง โดยถนนสายหลักที่ใช้ใน 

การเข้าถึงพื้นที่ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 วางในแนวเหนือใต้จากอ าเภอหล่มสักถึงจังหวัด 

เพชรบูรณ์ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ซึ่งวางตัวในทิศตะวันออก-ตะวันตกผ่านอ าเภอน้ าหนาว อุทยาน 

แห่งชาติน้ าหนาว ตอนกลางของพื้นที่ส ารวจในจังหวัดเพชรบูรณ์ และ ทางหลวงแผ่นดินสายรองลงมาที่ 

ส าคัญได้แก่ ถนนหมายเลข 201 จากอ าคอนสารถึงจังหวัดเลย และถนนหมายเลข 203 จากอ าเภอหล่มสัก 

ถึงจังหวัดเลย นอกจากนี้ยังมีทางหลวงแผ่นดินที่มีหมายเลขสี่ตัว ซึ่งเป็นทางหลวงระหว่างจังหวัดกับอ าเภอ 

หรือระหว่างอ าเภอกับอ าเภออีกเป็นจ านวนมากกระจายเชื่อมโยงอยู่เกือบทั้งพื้นที่เพื่อใช้เดินทางระหว่าง 

หมู่บ้าน และเข้าสู่พื้นที่เกษตรกรรม ได้แก่ทางหลวงหมายเลข 2366 และทางหลวงหมายเลข 2009 เป็น 

เส้นทางสายหลักที่ผ่านไปยังพื้นที่ในบริเวณเขตอ าเภอเกษตรสมบูรณ์ และใกล้เคียง ทางหลวงหมายเลข 

2055 เป็นเส้นทางสายหลักที่ผ่านตอนกลางของพื้นที่บริเวณเขตอ าเภอคอนสารและในบริเวณใกล้เคียง ช่วย 

ให้การเข้าถึงพื้นที่ท าได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว ส่วนในพื้นที่อุทยานแห่งชาติบางส่วนของพื้นที่ต้องใช้การ 

เดินเท้าเพื่อไปท าการส ารวจ

- 8 - 

รูปที่ 1.2 ลักษณะภูมิประเทศ และเส้นทางคมนาคมบริเวณเทือกเขาเลย-เพชรบูรณ์ และพื้นที่ใกล้เคียง

- 9 - 

1.3.3 ภูมิอากาศ 

จังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ จังหวัดขอนแก่น จังหวัดเลย และจังหวัดนครราชสีมา เป็นจังหวัด 

ที่อยู่ในเขตภาคเหนือตอนล่างและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย มีภูมิอากาศแบบฝนเมืองร้อน 

(tropical savannah climate: A.W.) โดยมีระยะช่วงฝนสลับกับช่วงอากาศแห้งแล้งแตกต่างกันชัดเจน และ 

เนื่องจากภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขาและที่สูงจึงท าให้อากาศร้อนจัดในฤดูร้อน โดยเฉพาะเดือนเมษายน 

เป็นเดือนที่มีอากาศร้อนที่สุด และจะหนาวจัดในฤดูหนาว ซึ่งอยู่ระหว่างเดือนธันวาคมถึงมกราคม ภูมิอากาศ 

โดยทั่วไปมีการเปลี่ยนแปลงไปตามอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ 

แบ่งออกได้ 3 ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อน ฤดูฝน และฤดูหนาว ฤดูร้อนเริ่มประมาณเดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม 

เดือนมีนาคมและเดือนเมษายนมีอากาศร้อนที่สุด ฤดูฝนเริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงตุลาคมซึ่งเป็นช่วงที่ลม 

มรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดลมร้อนชื้นมาจากมหาสมุทรอินเดีย ท าให้มีฝนตกทั่วไป เดือนที่มีฝนตกมากที่สุดคือ 

กันยายน ฤดูหนาวเริ่มตั้งแต่กลางเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธ์ เป็นช่วงที่ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ 

พัดผ่าน ท าให้มีอากาศหนาวเย็นทั่วไป เดือนที่มีอากาศหนาวจัด ได้แก่เดือนพฤศจิกายน จนถึงเดือนมกราคม 

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือได้รับฝนอย่างเด่นชัด 2 ทาง ด้วยกันคือ ฝนจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ได้รับน้อย 

และไม่สม่ าเสมอเพราะมีเทือกเขาเพชรบูรณ์ ดงพญาเย็น สันก าแพง และพนมดงรักกั้นฝนเอาไว้ พื้นที่ภาค 

ตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนมากจึงเป็นด้านปลายลมของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และฝนจากพายุดีเปรสชัน 

ที่เคลื่อนที่เข้ามาในทิศทางตะวันออกไปทางตะวันตกปีละ 3-4 ลูก ท าให้ได้รับฝนเพิ่มขึ้น ซึ่งจังหวัดทางด้าน 

ตะวันออกก็จะได้รับฝนมากกว่าจังหวัดทางด้านตะวันตกเช่นเดียวกัน จังหวัดที่มีปริมาณฝนน้อยที่สุดได้แก่ 

จังหวัดนครราชสีมา ปริมาณน้ าฝนอุณหภูมิเฉลี่ยของบริเวณเทือกเขาเลย-เพชรบูรณ์ รวมถึงส่วนอื่นของ 

ประเทศไทย ปี พ.ศ 2554 แสดงดังรูปที่ 1.3 

จังหวัดเพชรบูรณ์ มีลักษณะประเทศที่มีภูเขาล้อมรอบจึงท าให้อากาศร้อนจัดในฤดูร้อน หนาวจัดใน 

ฤดูหนาว โดยเฉพาะพื้นที่อ าเภอน้ าหนาว เขาค้อ และหล่มเก่า จะมีอากาศหนาวที่สุด และบนพื้นที่ภูเขาจะ 

มีอากาศเย็นตลอดทั้งปี ในฤดูร้อนและฤดูฝน อุณหภูมิโดยเฉลี่ยประมาณ 22.35 องศาเซลเซียส และ 

อุณหภูมิสูงสุด คือ 32.79 องศาเซลเซียส ปริมาณน้ าฝนตลอดปี 1,467.4 มิลมิเมตร ฝนตกโดยเฉลี่ย 

1,443.92 มิลลิเมตร/ปี 

ลักษณะภูมิอากาศของจังหวัดเลย สภาพพื้นที่ส่วนใหญ่ที่เป็นภูเขาสูงส่งผลให้อุณหภูมิ มีการ 

เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ฤดูร้อนจะร้อนมาก มีอุณหภูมิสูงสุด เดือนเมษายน ในปี 2535 มีอุณหภูมิ 

สูงสุดถึง 43.5 องศาเซลเซียส ฤดูหนาวหนาวจัด บางปีอุณหภูมิลดลงถึง -1 ถึง -3 องศาเซลเซียส 

มีอุณหภูมิต่ าที่สุดที่เคยวัดได้ในท้องที่อ าเภอภูเรือ -13 องศาเซลเซียสในปี 2517 ส่วนในฤดูฝนจะมีฝนตกชุก 

พอประมาณ

- 10 - 

รูปที่ 1.3 (ซ้าย) ปริมาณน้ าฝนรวม (มม.) และ (ขวา) อุณหภูมิเฉลี่ย (°C) ของประเทศไทย 

พ.ศ. 2554 (ศูนย์ภูมิอากาศ กรมอุตุนิยมวิทยา, 2555)


การรวบรวมข้อมูลธรณีวิทยาเดิมของหมวดหินห้วยหินลาด 

หินที่เกิดบนภาคพื้นทวีปส่วนใหญ่เกิดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งได้มีการศึกษารายละเอียด 

มากพอสมควร มีการกล่าวถึงหินตะกอนที่เกิดบนภาคพื้นทวีปในมหายุคมีโซโซอิกบริเวณภาค 

ตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2464 สมัยเมื่อเริ่มมีการแสวงหาถ่านหินและปิโตรเลียม 

ในประเทศไทยเพื่อใช้เป็นวัสดุเชื้อเพลิงในกิจการรถไฟหลวง ชั้นหินสีแดงมหายุคมีโซโซอิกที่ตกสะสมตัวบน 

บกมีการกระจายตัวทั่วประเทศ โดยเฉพาะบริเวณที่ราบสูงโคราชจึงเป็นที่มาของชื่อกลุ่มหินนี้ หินที่เด่นใน 

กลุ่มหินนี้คือหินตะกอนเนื้อผสมสีแดง ได้แก่ หินทราย หินทรายแป้ง หินดินดาน และหินกรวดมน กลุ่มหิน 

โคราชวางตัวอย่างไม่ต่อเนื่องอยู่บนหินที่แก่กว่า โดยทั่วไปจะวางตัวอยู่บนหินมหายุคพาลีโอโซอิก แต่ 

บางครั้งก็วางตัวอยู่บนหินอัคนีอายุเพอร์โมไทรแอสซิก (Permo-Triassic) หรือหินตะกอนอายุต้น 

ไทรแอสซิกตอนกลาง (Lower-Middle Triassic) 

กลุ่มหินโคราชได้เริ่มมีการศึกษาตามแบบแผนทางธรณีวิทยาเป็นครั้งแรกโดย Lee (1923) ซึ่งได้ 

ศึกษาชั้นหินมหายุคมีโซโซอิกที่มีสภาวะแวดล้อมการเกิดแบบบนบกในบริเวณที่ราบสูงโคราช และได้จัดแบ่ง 

ชั้นหินออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ส่วนบน (Upper Group) และส่วนล่าง (Lower Group) โดยชั้นหินทั้งสองไม่ 

มีขอบเขตที่ชัดเจน และได้ให้อายุเป็นยุคไทรแอสซิก 

ต่อมา Brown et al. (1951) ได้ตั้งชื่อหินสีแดงที่ตกสะสมบนบก และหินปูนอายุไทรแอสซิกที่ตก 

สะสมตัวในทะเล บริเวณภาคเหนือของประเทศไทยเหล่านี้ว่า ชุดหินโคราช (Khorat Series) ซึ่งเรียกรวม 

หินยุคไทรแอสซิกจนถึงจูแรสซิก และบางส่วนที่อยู่ในช่วงอายุเพอร์เมียน และครีเทเชียสหรืออ่อนกว่าที่มี 

การแผ่กระจายอยู่ทั่วไปในที่ราบสูงโคราช ประกอบด้วยหินทรายสีแดงจนถึงม่วง หินกรวดมน หินดินดานที่ 

บางส่วนแทรกสลับด้วยหินปูนเนื้อมาร์ลชั้นบาง บางส่วนแสดงเนื้อมวลสารพอก (concretion) พบการแปร 

สภาพเป็นหินควอร์ตไซต์ ฟิลไลต์ และหินชนวนได้ในบางบริเวณ บางแห่งพบแร่ยิปซั่มและเกลือหิน ไม่มี 

รายงานการพบซากดึกด าบรรพ์ยกเว้นไม้กลายเป็นหิน และได้รวมหินปูนกะเมาะ กะละ (Kamawkala 

Limestone) ที่พบในบริเวณ อ.แม่สอด จ.ตาก เข้าไว้ใน Khorat Series ด้วย 

ในปี พ.ศ. 2497 นิธิพัฒน์ ชาลีจันทร์ และดิ้น บุญนาค แบ่งชั้นหินตะกอนในภาค 

ตะวันออกเฉียงเหนือออกเป็น 4 กลุ่มหิน (จากอายุแก่ถึงอ่อน) ดังนี้: กลุ่มหินภูกระดึงและกลุ่มหินพระวิหาร 

(อายุไทรแอสซิก) กลุ่มหินภูพาน และกลุ่มหินไม่ตั้งชื่อหรือกลุ่มหินนิรนาม (อายุเรเธียนถึงจูแรสซิก) 

ในปี พ.ศ. 2507 Ward and Bunnag (1964) ได้ตั้งชื่อ กลุ่มหินโคราช (Khorat Group) โดยให้ 

ประกอบขึ้นด้วย 7 หน่วยหิน (จากอายุแก่ถึงอ่อน) ดังนี้: หน่วยหินน ้าพอง (อายุเรเธียน) หน่วยหินภูกระดึง 

หน่วยหินพระวิหาร หน่วยหินเสาขัว หน่วยหินภูพาน หน่วยหินโคกกรวด (อายุจูแรสซิกถึงครีเทเชียส) และ 

หน่วยหินไม่ตั้งชื่อหรือ หน่วยหินนิรนาม (อายุครีเทเชียสถึงเทอร์เชียรีตอนต้น) 

ในปีเดียวกัน Iwai and Asama (1964) แบ่งหินชุดโคราชออกเป็น 6 หน่วย โดยรวมหินพระวิหาร 

และเสาขัวเข้าด้วยกัน (จากอายุแก่ถึงอ่อน) ดังนี้: หน่วยหินน้ าพอง (อายุเรเธียน) หน่วยหินภูกระดึง หน่วย

- 12 - 

หินพระวิหาร หน่วยหินภูพาน หน่วยหินบ้านนายอ (อายุจูแรสซิกถึงครีเทเชียส) และหน่วยหินหล่มสัก (อายุ 

ครีเทเชียสตอนปลาย) และได้ตั้งหมวดหินห้วยหินลาดขึ้นโดยมีที่ตั้งของชั้นหินอ้างอิงอยู่ที่ห้วยหินลาด 

อ าเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น มีความหนาทั้งหมด 140 เมตร แบ่งได้เป็นสองช่วงคือ ส่วนล่างประกอบด้วย 

หินกรวดมนที่มีชั้นหินปูนสลับเล็กน้อย และช่วงบน หนา 40 เมตร ประกอบด้วยหินทราย หินดินดานปน 

ทราย หินทรายแป้ง และหินดินดาน สีเทา สีน้ าตาลปนเหลือง สลับกับมีหินปูนเล็กน้อย และได้ให้อายุของ 

หน่วยหินอยู่ในช่วงอายุเรเธียนจากหลักฐานซากต้นไม้ Neocalamites 

ในปี พ.ศ. 2510 Gardner et al. (1967) ตั้งชื่อหน่วยหินมหาสารคามให้เทียบเท่ากับหินหน่วย 

ไม่ตั้งชื่อหรือหน่วยหินนิรนามของ Ward and Bunnag (1964) 

ในปี พ.ศ. 2514 Bunopas (1971) ตั้งชื่อหน่วยหินน้ าผาขึ้นใหม่โดยให้อยู่ล าดับชั้นที่ต่ ากว่าหน่วย 

หินห้วยหินลาด และรวมหน่วยหินน้ าพองและภูกระดึงเข้าด้วยกัน โดยให้ชื่อว่าหน่วยหินภูกระดึง และยัง 

รายงานการพบซากบรรพชีวิน Estheria sp. อายุคาร์เนียน-นอเรียน ที่บริเวณเขื่อนน้ าพรม (จุฬาภรณ์) 

ในปี พ.ศ. 2516 Kobayashi (1973) รายงานการพบซากดึกด าบรรพ์ conchostracan ในส่วนล่างของกลุ่ม 

หินโคราชบริเวณเขื่อนน้ าพรม (จุฬาภรณ์) เป็นชนิด Eusteria mansuyi sp. ให้มีอายุอยู่ในยุคไทรแอสซิก 

ตอนปลาย (Norian) และในปีเดียวกันนี้ Konno & Asama (1973) ได้ให้อายุ Neocalamites จากหมวด 

หินห้วยหินลาดใหม่เป็นนอเรียน 

ในปี พ.ศ. 2521 Chonglakmani and Sattayarak (1978) พยายามรวมหน่วยหินน้ าผาเข้ากับ 

หน่วยหินห้วยหินลาด เรียกชื่อเป็นหน่วยหินห้วยหินลาด นอกจากนี้ยังแบ่งหมวดหินห้วยหินลาดออกสอง 

ส่วนคือ หน่วยหินตอนล่าง และหน่วยหินตอนบน และยังได้แยกย่อยออกเป็น 5 หมู่หิน ได้แก่หมู่หินโพไฮ 

หมู่หินซ าแคน หมู่หินดาดฟ้า หมู่หินภูฮี และหมู่หินอีหม้อ และในปีเดียวกัน Sattayarak and Suteethorn 

(1979) ตั้งชื่อหน่วยหินภูทอกแบบไม่เป็นทางการ โดยให้เทียบได้กับส่วนบนของหน่วยหินไม่ตั้งชื่อหรือ 

หน่วยหินนิรนามของ Ward and Bunnag (1964) และส่วนบนของหน่วยหินมหาสารคามของ Gardner et 

al. (1967) 

ในปี พ.ศ.2522 จงพันธ์ จงลักษณ์มณี และนเรศ สัตยารักษ์ ศึกษาสภาพธรณีวิทยา พร้อมจัดท า 

แผนที่ธรณีวิทยามาตราส่วน 1:250,000 ระวางจังหวัดเพชรบูรณ์ (NE47-16) ครอบคลุมพื้นที่ส ารวจ 

ธรณีวิทยามาตราส่วน 1:50,000 ระวางบ้านท่าช้าง (5242 I) ระวางบ้านน้ าดุกเหนือ (5242 II) ระวางอ าเภอ 

ภูกระดึง (5342 I) และระวางอ าเภอน้ าหนาว (5242 IV) ซึ่งจากข้อมูลการท าแผนที่ธรณีวิทยา 1:250,000 

ระวางจังหวัดเพชรบูรณ์ระบุว่า หมวดหินห้วยหินลาดมีความสัมพันธ์ไม่ต่อเนื่องกับหินยุคเพอร์เมียนที่รองรับ 

อยู่ แต่ต่อเนื่องกับหมวดหินน้ าพองที่วางตัวปิดทับ 

ในการศึกษาเกี่ยวกับอายุของชั้นหินสีแดงในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ Maranate and Vella 

(1986) ได้ก าหนดอายุหมวดหินต่าง ๆ ของกลุ่มหินโคราชโดยอาศัยผลจากการศึกษาและวิจัยสนามแม่เหล็ก 

โบราณ

- 13 - 

ในปี พ.ศ. 2534 Sattayarak และคณะ (1991) ได้เขียนรายงานเกี่ยวกับการล าดับชั้นหินจากการ 

เปรียบเทียบกับ seismic profiles และในปีต่อมา Thanomsap (1992) ได้สรุปเกี่ยวกับลักษณะโครงสร้าง 

ทางธรณีวิทยาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือให้เราได้รับทราบ 

ในด้านการศึกษาเกี่ยวกับโครงสร้างทางธรณีวิทยา Chuaviroj (1997) ได้เขียนรายงานเกี่ยวกับการ 

เปลี่ยนแปลงลักษณะทางโครงสร้างในชั้นหินมหายุคมีโซโซอิกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยสรุปว่ามีการ 

เปลี่ยนแปลงอย่างน้อย 3 ครั้ง 

Meesook (2000) ได้กล่าวถึงสภาวะแวดล้อมทางกายภาพ ซากดึกด าบรรพ์ และอากาศในอดีต 

ของยุคครีเทเชียสโดยอาศัยหลักฐานต่าง ๆ ที่พบในหมวดหินต่าง ๆ ของกลุ่มหินโคราชในภาค 

ตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย 

ในปี พ.ศ.2551 กรมทรัพยากรธรณีด าเนินการส ารวจท าแผนที่ธรณีวิทยามาตราส่วน 1 : 50,000 

ล าดับชุด L7018 ในพื้นที่ต่าง ๆ หลายระวางด้วยกัน รวมถึงในระวางที่มีการแผ่กระจายของหมวดหิน 

ห้วยหินลาด ได้แก่ ระวางอ าเภอคอนสาร (5342 II) ระวางเขื่อนจุฬาภรณ์ (5342 III) ระวางอ าเภอเกษตร 

สมบูรณ์ (5341 I) และระวางบ้านทุ่งลุยลาย (5341 IV) โดยธีรพล วงษ์ประยูร และคณะ ระวางบ้านท่าช้าง (5242 I) 

ระวางบ้านน้ าดุกเหนือ (5242 II) ระวางอ าเภอภูกระดึง (5342 I) และระวางอ าเภอน้ าหนาว (5242 IV) โดย 

สุรเชษฐ ปุญปัน และคณะ ระวางอ าเภอหนองบัวแดง (5341 II) ระวางบ้านบุสีเสียด (5341 III) ระวางบ้าน 

ห้วยใหญ่ (5241 I) และระวางบ้านหนองใหญ่ (5241 II) โดยจิรศักดิ์ เจริญมิตร และคณะ



ธรณีวิทยาบริเวณที่ราบสูงโคราชจากแผนที่ธรณีวิทยามาตราส่วน 1:2,500,000 (DMR, 1987) 

(รูปที่ 3.1 และ 3.2) ประกอบด้วยหินฐานที่เป็นหินตะกอน หินอัคนี และหินแปรของหินมหายุคพาลีโอโซอิก 

พบกระจายตัวอยู่บริเวณเทือกเขาดงพญาเย็น และเทือกเขาเพชรบูรณ์ทางขอบที่ราบสูงด้านตะวันตก 

หินมหายุคพาลีโอโซอิกนี้วางตัวรองรับอยู่ใต้หินตะกอนมหายุคมีโซโซอิกซึ่งแผ่กระจายตัวปกคลุมพื้นที่ 

ส่วนใหญ่เกือบทั้งหมดของที่ราบสูงโคราช ประกอบด้วยหินตะกอนที่สะสมตัวบนบกที่มีชื่อว่า กลุ่มหินโคราช 

(Khorat Group) สะสมตัวตั้งแต่ยุคไทรแอสซิก จูแรสซิก ถึงยุคครีเทเชียส ปัจจุบันแบ่งออกเป็น 9 หมวดหิน 

(กรมทรัพยากรธรณี, 2550) (รูปที่ 3.3 และ ตารางที่ 1) จากหมวดหินที่อายุแก่ไปอ่อนมีดังนี้ 

หมวดหินห้วยหินลาด ประกอบด้วยหินกรวดมนเนื้อปูน หินกรวดมน หินทรายสีเทาด า ความหนา 

ของหมวดหินแปรเปลี่ยนระหว่าง 100-1,300 เมตร หมวดหินนี้เป็นหมวดหินฐานของกลุ่มหินโคราช 

หมวดหินน้ าพอง ประกอบด้วยหินทราย หินดินดาน และหินกรวดมน ความหนาของหมวดหิน 

แปรเปลี่ยนระหว่าง 100-1,500 เมตร 

หมวดหินภูกระดึง ประกอบด้วยหินดินดาน และหินทรายแป้ง สีน้ าตาลแดง แทรกสลับด้วยหิน 

ทราย เนื้อปานกลาง สีเขียว ความหนาของหมวดหินแปรเปลี่ยนระหว่าง 800-1,200 เมตร 

หมวดหินพระวิหาร ประกอบด้วยหินทราย สีขาว เนื้อปานกลางถึงหยาบ แทรกสลับด้วย 

หินดินดาน ความหนาของหมวดหินแปรเปลี่ยนระหว่าง 100-250 เมตร 

หมวดหินเสาขัว ประกอบด้วยหินดินดาน และหินทรายแป้ง สีน้ าตาลแดง แทรกสลับด้วยหินทราย 

เนื้อละเอียด สีน้ าตาลแดง ความหนาของหมวดหินแปรเปลี่ยนระหว่าง 200-760 เมตร 

หมวดหินภูพาน ประกอบด้วยหินทราย และหินกรวดมน แสดงชั้นเฉียงระดับ ความหนาของ 

หมวดหินแปรเปลี่ยนระหว่าง 80-140 เมตร 

หมวดหินโคกกรวด ประกอบด้วยหินทรายแป้ง หินดินดาน สีแดง แทรกสลับด้วยหินทราย 

สีน้ าตาลแดง ความหนาของหมวดหินแปรเปลี่ยนระหว่าง 430-700 เมตร 

หมวดหินมหาสารคาม ประกอบด้วยหินดินดาน และชั้นเกลือหินมียิปซั่มปะปน ความหนาของ 

หมวดหินแปรเปลี่ยนระหว่าง 610-1,000 เมตร 

หมวดหินภูทอก ประกอบด้วยหินทรายเนื้อละเอียด หินทรายแป้ง และหินดินดาน สีน้ าตาลแดงสด 

ความหนาแปรเปลี่ยนระหว่าง 200-730 เมตร

- 15 - 

รูปที่ 3.1 แผนที่ธรณีวิทยาบริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 

(ดัดแปลงจากแผนที่มาตราส่วน 1:2,500,000 ของกรมทรัพยากรธรณี (DMR, 1987))

- 16 - 

รูปที่ 3.2 สัญลักษณ์และค าอธิบายแผนที่ธรณีวิทยาบริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

- 17 - 

รูปที่ 3.3 แท่งล าดับชั้นหินของกลุ่มหินโคราช (Meesook, 2001)

ตารางที่ 3.1 วิวัฒนาการการแบ่งล าดับชั้นหิน กลุ่มหินโคราช 

Period 

Lee (1923) 

Brawn et 

al., (1953) 

La Moreaux et 

al., (1956) 

Ward and Bunnag 

(1964) 

Iwai et 

al.,(1964; 1966) 

Kobayashi 

et., al 

(1964) 

Gardner et 

al., (1967) 

Bunopas 

(1971) 

DMR (1997) 

Tertiary 

Cretaceous 

L 

E 

Khorat (Salt F) 

Phu Thok F 

Series 

Unnamed Rk Lom Sak F Maha 

Maha 

Khorat Phu Phan m Sarakham F 

Sarakham F 

Series Phra Vihan m Khok Kruat F 

Khok Kruat F 

Ban Na Yo F Middle 

Phu Kradung m 

Khorat 

Phu Phan F 

Phu Phan F 

Series 

Sao Khua F 

Upper 

Sao Khua F 

(Including 

Phu Phan F 

Lowest 

marine 

U Phra Vihan F Khorat 

Triassic 

limestone) 

Jurassic M Phra Wihan F Series 

Triassic 

L Phu Kradung F Phu Kra Dung F Phu Kradung F 

( 3 members) 

Upper 

nonmarine 

Nam Phong F Huai Hin Lat F 

Nam Pha 

F 

Lower 

nonmarine 

The Khorat Group 

Phu Kradung F 

Phra Wihan F 

Nam Phong F 

Huai Hin Lat 

F

- 19 - 

3.1 หมวดหินห้วยหินลาด 

ข้อมูลทั่วไป: หมวดหินห้วยหินเป็นหมวดหินล่างสุดของชั้นหินที่ตกตะกอนบนภาคพื้นทวีป 

กระจายตัวอยู่มากในบริเวณขอบทางตะวันตกของที่ราบสูงโคราช ได้แก่บริเวณจังหวัดเลย เพชรบูรณ์ 

ขอนแก่น ชัยภูมิ และนครราชสีมา (รูปที่ 3.1) โดยเริ่มแรก Iwai et al. (1966) ได้ตั้งชื่อหมวดหินนี้โดยมี 

ต าแหน่งชั้นหินแบบฉบับอยู่บริเวณห้วยหินลาด ซึ่งไหลผ่านทางหลวงหมายเลข 201 (เลย- ชุมแพ) บริเวณ 

กิโลเมตรที่ 109+250 (รูปที่ 3.4) ต่อมา Bunopas (1971) ได้พบ estheria sp. อายุ คาร์เนียน- นอเรียน 

ที่บริเวณเขื่อนจุฬาภรณ์ จึงได้ตั้งหมวดหินน้ าผา (Nam Pha Formation) ขึ้น โดยให้วางตัวรองรับหมวด 

หินห้วยหินลาดเป็นหมวดหินล่างสุดของกลุ่มหินโคราช (นเรศ สัตยารักษ์, 2525) และในภายหลัง 

Chonglakmani and Sattayarak (1978) ได้รวมหมวดหินนี้ให้เป็นหมวดหินห้วยหินลาด เนื่องจากมี 

ลักษณะหินและการวางตัวล าดับชั้นหินที่เหมือนกัน หมวดหินห้วยหินลาด มีความหนาที่ชั้นหินแบบฉบับ 

เท่ากับ 140 เมตร (Iwai et al., 1966) และมีชั้นหินอ้างอิงที่จัดท าโดย Chonglakmani and Sattayarak 

(1978) จ านวน 2 section ที่บริเวณบ้านตาดฟ้า และเขื่อนจุฬาภรณ์ โดยให้มีความหนา 1,300 และ 900 

เมตร ตามล าดับ (ธีระพล วงษ์ประยูร และ วิโรจน์ แสงศรีจันทร์, 2551) 

ความสัมพันธ์การล าดับชั้นหิน: หมวดหินห้วยหินลาดวางตัวไม่ต่อเนื่องกับหมวดหินน้ าดุก และชั้น 

หินปูนอายุเพอร์เมียนตอนปลาย (กรมทรัพยากรธรณี, 2550) และมีรอยสัมผัสแบบค่อย ๆ เปลี่ยนแปลงกับ 

หมวดหินน้ าพองที่วางตัวปิดทับอยู่ (Chonglakmani and Sattayarak, 1979) 

ลักษณะทางกายภาพของหิน: หมวดหินห้วยหินลาดบริเวณต าแหน่งชั้นหินแบบฉบับ (type 

section) แบ่งออกได้เป็น 2 ส่วน (Iwai et al., 1966) คือ ส่วนล่างหนา 100 เมตร ประกอบด้วยหิน 

กรวดมนพื้นฐาน โดยมีหินปูนสลับอยู่ด้านบนเล็กน้อย ส่วนบนหนา 40 เมตร Iwai et al. (1966) 

ประกอบด้วยหินทราย หินดินดานปนทราย หินทรายแป้ง หินทรายสลับหินโคลน และหินปูนปนโคลนสี 

เทาด า หินดินดานสีเทา น้ าตาล เหลือง มีหินปูนแทรกสลับอยู่บ้างเล็กน้อย (รูปที่ 3.4) ในพื้นที่อื่น ๆ 

หมวดหินนี้ประกอบด้วยหินกรวดมนพื้นฐาน หินทรายสลับหินโคลน และหินโคลนสีเทาด าที่มีแร่ยิปซั่มสลับ 

เป็นบางชั้น 

รูปที่ 3.4 แผนที่แสดงลักษณะทางกายภาพของหมวดหินห้วยหินลาดบริเวณชั้นหินแบบฉบับ 

(Iwai et al., 1966)

- 20 - 

ภายหลังจากที่ได้รวมหมวดหินน้ าผาและหมวดหินห้วยหินลาดเข้าด้วยกัน โดยเรียกเป็นหมวดหิน 

ห้วยหินลาดเนื่องจากเป็นชื่อที่ตั้งก่อนแล้วนั้น Chonglakmani and Sattayarak, (1978) ได้แบ่งหมวดหิน 

ห้วยหินลาดออกเป็น 5 หมู่หินจากอายุแก่ไปอายุอ่อน ได้แก่ 

หมู่หินโพไฮ (Pho Hai Member) ประกอบด้วยหินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟ หินทัพฟ์ หินทราย 

และหินกรวดมนสีแดง นับเป็นหมู่หินล่างสุด 

หมู่หินซ าแคน (Sam Khaen Member) ประกอบด้วยหินกรวดมน หินทราย หินปูน เป็นหมู่หิน 

ล่างสุดในบริเวณที่ไม่มีหมู่หินโพไฮ 

หมู่หินดาดฟ้า (Dat Fa Member) ประกอบด้วยหินดินดานสีเทา สีเทาด า และสีด า มีเศษซากไม้ 

มากมาย สลับกับหินปูนสีด า 

หมู่หินภูฮี (Phu Hi Member) ประกอบด้วยหินทราย หินดินดานสีเทา หินปูนสีเทา หินตะกอน 

สีแดง ในช่วงล่างมักจะมีหินกรวดมนขนาดเล็กด้วย 

หมู่หินอีหม้อ (I Mo Member) ประกอบด้วยหินไดออไรต์ หินทัพฟ์ หินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟ 

หินดินดาน หินทราย และหินปูนสีเทา (นเรศ สัตยารักษ์, 2525) 

หมวดหินห้วยหินลาดสามารถแบ่งย่อยได้เป็น 2 ส่วนใหญ่ ๆ ได้แก่ ล าดับชั้นหินส่วนบน และล าดับ 

ชั้นหินส่วนล่าง ล าดับชั้นหินส่วนล่างประกอบด้วยชุดลักษณ์หินภูเขาไฟของหมู่หินโพไฮ และหินกรวดมน 

พื้นฐาน (basal conglomerate) ของหมู่หินกรวดมนซ าแคน ล าดับชั้นหินส่วนบนบริเวณชั้นหินอ้างอิง 

บริเวณบ้านตากฟ้าและพื้นที่ใกล้เคียงสามารถแบ่งได้เป็น 2 หมู่หิน ได้แก่ หมู่หินดาดฟ้า (Dat Fa 

Member) และหมู่หินภูฮี (Phu Hi Member) จากล่างขึ้นบนตามล าดับ และในบางแห่งเช่นทาง 

ตะวันออกเฉียงเหนือของอ าเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ ล าดับชั้นหินส่วนบนประกอบด้วย 

หน่วยหินตะกอนแทรกสลับกับ intermediate intrusive และหินภูเขาไฟ ซึ่งหินอัคนีดังกล่าวมีชื่อว่า 

หมู่หินอีหม้อ (I Mo Member) 

ความหนาของหมวดหินห้วยหินลาดอยู่ในช่วงตั้งแต่ 20-1,300 เมตร ซึ่งในบางบริเวณอาจไม่พบ 

หมวดหินห้วยหินลาดอยู่เลย โดยกลุ่มหินโคราชจะเริ่มต้นจากหมวดหินน้ าพอง เช่นบริเวณตะวันตกของ 

จังหวัดหนองคาย และอุดรธานี กล่าวโดยสรุปได้ว่า ในบริเวณที่ไม่พบการแผ่กระจายของหมู่หินโพไฮ 

โดยทั่วไปจะพบหมู่หินซ าแคนวางตัวรองรับหมู่หินดาดฟ้า และถูกปิดทับโดยหมู่หินภูฮี ซึ่งในบางบริเวณ 

อาจมีหมู่หินอีหม้อแทรก (รูปที่ 3.5) เนื่องจากหมวดหินห้วยหินลาดมีลักษณะการสะสมตัวในแอ่งที่ 

ไม่ใหญ่นัก บางครั้งมีลักษณะเป็นแอ่งปิด ท าให้ได้ตะกอนที่เกิดจากการสะสมตัวในสภาพแวดล้อมแบบ 

ทะเลสาบ หรือจากแม่น้ าที่มีหินต้นก าเนิดอยู่เป็นระยะทางไม่ไกลนัก เกิดการสะสมตัวในภาวะแบบไม่มี 

ออกซิเจน (reducing environment) ดังเช่นในบริเวณ บ.ห้วยสนามทราย ต.โคกมน อ.น้ าหนาว 

จ.เพชรบูรณ์ (ทางหลวงหมายเลข 2216 กม.2+250) พบหินโคลน และหินทรายแป้ง สีด า สารเชื่อม 

ประสานพวกคาร์บอเนต มีจุดแร่ไพไรต์ขนาดเล็กมากฝังประอยู่ในเนื้อหิน นอกจากนี้ยังพบฟอสซิลขนาด

- 21 - 

เล็กของสัตว์จ าพวก Ostracod sp. รวมทั้ง Estheria sp. ในบริเวณดังกล่าว บ่งชี้ว่าเป็นตะกอนที่มีการตก 

สะสมตัวบนภาคพื้นทวีป 

รูปที่ 3.5 ลักษณะความสัมพันธ์ของหมู่หินต่าง ๆ ในหมวดหินห้วยหินลาด (ดัดแปลงจาก Chonglakmani 

and Sattayarak, 1978) 

3.1.1 หมู่หินโพไฮ (Pho Hai Member) 

หมู่หินโพไฮ หมวดหินห้วยหินลาด ประกอบด้วยหินตะกอนภูเขาไฟจ าพวกหินทัพฟ์ และกรวด 

เหลี่ยมภูเขาไฟ (agglomerate) และอัคนีพุ ไรโอไลต์ และแอนดีไซต์ แทรกสลับด้วยหินทรายและหิน 

กรวดมน มีชั้นหินแบบฉบับอยู่บริเวณถนนสายหล่มสัก-ชุมแพ บริเวณกิโลเมตรที่ 42 ถึง 44.5 ชื่อของ 

หมู่หินนี้ตั้งตามชื่อของห้วยโพไฮ ซึ่งตั้งอยู่ห่างออกไปประมาณ 0.5 กิโลเมตร ทางตะวันตกของบริเวณที่ตั้ง 

ชั้นหินแบบฉบับ ในพื้นที่ส่วนใหญ่รวมถึงบริเวณชั้นหินแบบฉบับจะพบหินตะกอนภูเขาไฟพวกหินทัพฟ์ และ 

หินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟของหมู่หินโพไฮวางตัวไม่ต่อเนื่องเชิงมุม (angular conformity) ปิดทับหินดินดาน 

และหินทรายแป้ง สีเทาจนถึงด า อายุเพอร์เมียน แต่ในบางพื้นที่ เช่น บริเวณเขาไผ่ เขาเฉียงพระทราย 

ต าบลน้ าร้อน อ าเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์ พบหมู่หินโพไฮวางตัวไม่ต่อเนื่องปิดทับหินปูนที่มีซาก 

บรรพชีวินฟูซูลินิดอายุเพอร์เมียน ขอบเขตบนของหมู่หินโพไฮ ได้แก่ส่วนบนสุดของหินอัคนีพุที่วางตัว 

ต่อเนื่องกับหมู่หินซ าแคน ความหนาของหมู่หินนี้ หนา 210 เมตร ที่บริเวณชั้นหินแบบฉบับ 

3.1.2 หมู่หินซ าแคน (Sam Khaen Member) 

หมู่หินกรวดมนซ าแคน เป็นหมู่หินที่มีการแผ่กระจายกว้างขวางที่สุดในหมวดหินห้วยหินลาด 

ประกอบด้วยหินกรวดมนพื้นฐานเป็นหลัก ตั้งชื่อตามหินโผล่ที่พบอยู่ในห้วยหินลาด ตั้งอยู่ห่างออกไปทาง 

ทิศใต้ประมาณ 1 กิโลเมตรจากบ้านซ าแคน ซึ่งในบางแห่งอาจพบเพียงหินกรวดมนพื้นฐานของหมวดหิน 

ห้วยหินลาดนี้วางตัวอยู่ใต้หมวดหินน้ าพอง หมู่หินซ าแคนบริเวณชั้นหินแบบฉบับมีความหนา 100 เมตร

- 22 - 

ประกอบด้วยหินกรวดมนเนื้อปูน มีชั้นหินปูนแทรกสลับอยู่บ้าง หินกรวดมนหมู่หินซ าแคนหลายแห่งพบเป็น 

หินกรวดมน polymictic สีแดง และมักพบแทรกสลับอยู่กับหินทราย และหินดินดานสีแดง ขอบเขตล่างสุด 

ของหมู่หินอยู่ที่บริเวณส่วนล่างสุดของชั้นหินกรวดมนที่วางตัวปิดทับส่วนบนสุดของหินอายุเพอร์เมียน 

แต่ในบางบริเวณอาจวางตัวปิดทับชั้นบนสุดของหินอัคนีพุของหมู่หินโพไฮ ความหนาของหมู่หินอาจ 

แปรเปลี่ยนตามแต่บริเวณในช่วง 20-550 เมตร 

3.1.3 หมู่หินดาดฟ้า (Dat Fa Member) 

หมู่หินดาดฟ้า ประกอบด้วยหินดินดานเนื้อปูนประสาน สีเทาจนถึงสีด า มีปริมาณคาร์บอนสูง 

แสดงชั้นดี แทรกสลับกับชั้นหินปูนเนื้อดิน (argillaceous limestone) ความหนา 5 เซนติเมตรจนถึง 2 

เมตร วางตัวต่อเนื่องปิดทับหมู่หินกรวดมนซ าแคน หรือหมู่หินโพไฮ ชั้นหินแบบฉบับอยู่ในบริเวณบ้านโคก 

มน บ้านดงมะไฟ บ้านดงสะคร่าน และบ้านตาดฟ้า ในอ าเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น ให้ชื่อตามล าห้วย 

ดาดฟ้าที่ไหลผ่านในบริเวณชั้นหินแบบฉบับ ซากบรรพชีวินที่พบในหมู่หินนี้ได้แก่ Estheria sp. และซากพืช 

มีขอบเขตด้านบนวางตัวต่อเนื่องกับหินที่ปิดทับอยู่ด้านบน ได้แก่ ส่วนล่างสุดของหินทรายหรือหินกรวดมน 

ของหมู่หินโพไฮ และขอบเขตล่างสุดวางตัวปิดทับหินกรวดมนชั้นบนสุดของหมู่หินกรวดมนซ าแคน หมู่หิน 

ดาดฟ้าที่ชั้นหินแบบฉบับมีความหนา 390 เมตร 

3.1.4 หมู่หินภูฮี (Phu Hi Member) 

หมู่หินภูฮี หมวดหินห้วยหินลาด ประกอบด้วยหินทรายสีเทา หินดินดาน และหินปูนเนื้อดิน ที่มีหิน 

กรวดมนแทรกสลับอยู่บ้างในส่วนครึ่งล่างของหมู่หิน มีชั้นหินแบบฉบับอยู่บริเวณเดียวกับหมู่หินดาดฟ้า 

ตั้งชื่อตามล าห้วยที่ไหลผ่านบริเวณชั้นหินแบบฉบับ มีความหนาแปรเปลี่ยนอยู่ในช่วง 650-850 เมตร 

วางตัวปิดทับอย่างต่อเนื่องกับหมู่หินดาดฟ้า ขอบเขตล่างสุดบริเวณชั้นหินแบบฉบับอยู่บริเวณส่วนบนสุด 

ของหินดินดานสีเทาและหินปูนของหมู่หินดาดฟ้า หรืออยู่บริเวณฐานของหินทรายสีเทาและชั้นหินกรวดมน 

ของหมู่หินภูฮี ขอบเขตบนสุดวางตัวต่อเนื่องกับหมวดหินน้ าพองที่บริเวณส่วนบนสุดของหินดินดานสีเทา 

และหินปูน หรือบริเวณส่วนล่างสุดของหินทรายแป้ง หินทราย และหินกรวดมนสีแดงของหมวดหินน้ าพอง 

3.1.5 หมู่หินอีหม้อ (I Mo Member) 

หมู่หินอีหม้อเป็นล าดับชั้นหินส่วนบนสุดของหมวดหินห้วยหินลาด ประกอบด้วยชุดลักษณ์ของหิน 

ไดออไรต์ และหินอัคนีพุที่มีก าเนิดร่วมกัน แทรกสลับกับหินดินดาน และหินทรายสีเทา แสดงชั้นดี และ 

หินปูน มีชั้นหินแบบฉบับอยู่ที่เขาอีหม้อ (Khao I Mo) เป็นภูเขาขนาดเล็ก สูงประมาณ 420 เมตร เหนือ 

ระดับน้ าทะเลปานกลาง ตั้งอยู่ห่างออกไปประมาณ 5 กิโลเมตรทางตะวันออกของบ้านห้วยอีจีน ต าบล 

ตาดกลอย อ าเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ ไม่พบขอบเขตบนสุดของหมู่หินนี้ในบริเวณพื้นที่ศึกษาของ 

Chonglakmani and Sattayarak, (1978) และขอบเขตล่างสุดให้อยู่บริเวณส่วนล่างสุดของหน่วยหินอัคนี 

ของหมู่หินอีหม้อ มีความหนาบริเวณชั้นหินแบบฉบับ 300 เมตร

- 23 - 

จุดล่างสุดของหมวดหินห้วยหินลาด ให้เป็นจุดล่างสุดของหินกรวดมนพื้นฐานชั้นล่างสุด หรืออยู่ที่ 

จุดล่างสุดของหินภูเขาไฟชั้นล่างสุด และในกรณีที่ไม่มีหินกรวดมนพื้นฐานหรือหินภูเขาไฟอยู่ล่างสุด หมวด 

หินห้วยหินลาดมักจะเริ่มจากหินดินดานหรือหินทรายสีแดง วางตัวอย่างไม่ต่อเนื่องบนหินมหายุค 

พาลีโอโซอิก เช่นบริเวณอ าเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ จุดบนสุดของหมวดหินห้วยหินลาด ให้อยู่ ณ จุด 

ล่างสุดของหินกรวดมนสีแดงของหมวดหินน้ าพอง 

สภาวะแวดล้อมการตกตะกอนและภูมิอากาศโบราณ: จากการศึกษาการเรียงล าดับชั้นหิน 

ลักษณะทางกายภาพและส่วนประกอบของหิน และซากดึกด าบรรพ์ที่พบ ชั้นหินของหมวดหินห้วยหินลาด 

เกิดจากการสะสมตัวในที่ราบลุ่มเชิงเขา ภายใต้ภูมิประเทศที่ไม่ราบเรียบ บางบริเวณมีหนองน้ าเล็ก ๆ ซึ่ง 

ในน้ ามีสารละลายของปูนอยู่สูง ในสภาวะภูมิอากาศที่ค่อนข้างร้อนชื้นและค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นกึ่งแห้งแล้ง 

(slightly humid to semi-arid conditions) 

ความหนาและการแผ่กระจาย: ความหนาของหมวดหินห้วยหินลาดบริเวณต าแหน่งชั้นหิน 

แบบฉบับ มีความหนา 140 เมตร แต่ในพื้นที่อื่น ๆ ความหนาแปรเปลี่ยนอยู่ในช่วง 100-1,300 เมตร 

หมวดหินนี้แผ่กระจายกว้างขวางในพื้นที่ขอบตะวันตกของที่ราบสูงโคราช เช่น บริเวณอ าเภอวังสะพุง 

อ าเภอทาลี่ จังหวัดเลย อ าเภอสีชมพู อ าเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น อ าเภอคอนสาร อ าเภอภูเขียว จังหวัด 

ชัยภูมิ และอ าเภอเมือง อ าเภอหล่มสัก อ าเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นต้น 

ซากดึกด าบรรพ์และอายุ: Iwai et al. (1966) รายงานการพบซากดึกด าบรรพ์พวกพืชชื่อ 

Neocalamites sp., Equisetites sp., Cladophebis sp., Clathropteris cf. meniscoides 

Brongnairt และ Pterophyllum sp. และให้อายุระหว่างเรเธียนถึงไทรแอสซิก นอกจากนี้บริเวณบ้าน 

คอนสวรรค์ อ าเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น พบซากกระดองเต่าในหินปูนสีเทาด า ได้แก่ Chelonian 

ruchae (Broin et al., 1987) ส่วนซากดึกด าบรรพ์สัตว์มีกระดูกสันหลังอื่น ๆ ที่พบในภาค 

ตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ สัตว์ประเภทคางคก Cyclotosaurus cf. posthumus Frass (Ingavat and 

Janvier, 1981) สัตว์คล้ายจระเข้ phytosaur, Mystriosuchus sp. (Buffetaut and Ingavat, 1982; 

Buffetaut et al., 1993) และปลา Ceratodus cf. szechuanensis (Martin and Ingavat, 1982) 

เป็นต้น นอกจากนี้ยังพบซาก spore และ pollen ประกอบด้วย Ovalipollis luzensis, Cycadopites 

carpenticri, Alisporites sp., Zebrasporit fimbriatus, Camerosporites sp., Concavisporites 

luzensis และ Verrucosporites sp. ซึ่งมีอายุระหว่างคาร์เนียน-นอเรียน (Haile, 1973) และพวก 

Conchostracans Euestheria mansuyi Kobayashi, E. thailandica Kobayashi, E. buravasi 

Kobayashi, Khoratesteria macroumbo Kobayashi, Metarhabdosties (?), Asmussia 

symmetrica Kobayashi (Kobayashi, 1975) 

อายุ: หมวดหินห้วยหินลาดมีอายุอยู่ในช่วงไทรแอสซิกตอนปลาย หรือ คาร์เนียน-นอเรียน อาจถึง 

เรเธียนได้

4.1 ล าดับชั้นหินแบบฉบับ 


ล าดับชั้นหินที่น่าสนใจของหมวดหินห้วยหินลาด 

4.1.1 ล าดับชั้นหินบริเวณห้วยหินลาด อ.ชุมแพ จ.ขอนแก่น ทางหลวงหมายเลข 201 กม. 

109+250 พิกัด 47Q 0819479 E 1850634 N (ระวาง อ าเภอคอนสาร, 5342 II) 

Iwai et al. (1966) ศึกษาหินในพื้นที่ที่ราบสูงโคราช และในพื้นที่จังหวัดเลย เพชรบูรณ์ พิษณุโลก 

และล าปาง และได้แบ่งกลุ่มหินโคราชออกเป็น 5 หมวดหินจากข้อมูลทางซากบรรพชีวิน และข้อมูล 

ภาคสนาม โดยมีช่วงอายุตั้งแต่ Rhaeto-Liassic ไปจนถึงครีเทเชียสตอนต้น วางตัวไม่ต่อเนื่องกับหิน 

ตะกอนมหายุคพาลีโอโซอิก เทียบได้กับการแบ่งของ Bunnag (1964) คือ หมวดหินบ้านนายอ และภูพาน 

เทียบเท่าได้กับหมวดหินโคกกรวดและ ภูพานตามล าดับ หมวดหินพระวิหาร เทียบได้กับหมวดหินเสาขัว 

และพระวิหาร หมวดหินภูกระดึงเทียบได้กับหมวดหินภูกระดึงและน้ าพอง และส่วนล่างสุดของหมวดหิน 

น้ าพองของ Ward & Bunnag (1964) อาจเทียบได้กับหมวดหินห้วยหินลาดของ Iwai et al. (1966) โดย 

Iwai et al. (1966) ได้ให้รายละเอียดของหมวดหินห้วยหินลาดไว้ดังนี้ (รูปที่ 4.1) 

หมวดหินห้วยหินลาด : ประกอบด้วย 

หินกรวดมน หินทราย และหินดินดาน ตอนล่างของ 

หมวดหินเป็นหินกรวดมนสีเทาเข้ม เนื้อเม็ดปานกลาง 

จนถึงหยาบ เม็ดกรวดส่วนใหญ่เป็นเม็ดกรวดของ 

หินปูนขนาด pebble กึ่งเหลี่ยมจนถึงเหลี่ยม 

กรวดอื่น ๆ ส่วนน้อยประกอบด้วยเม็ดกรวดของหิน 

ไรโอไลต์เนื้อสองขนาด หินเชิร์ต และหินอื่น ๆ 

กึ่งกลมมนจนถึงกลมมน ขนาด pebble บางส่วนพบ 

ชั้นของหินปูนสีเข้มแทรกสลับอยู่ในหินกรวดมน 

ส่วนบนของหมวดหินประกอบด้วยหินดินดานปนทราย 

สีเทาเข้ม หินทรายเนื้อละเอียดมาก สารเชื่อมประสาน 

แคลเซียมคาร์บอเนต สีเทาเข้มจนถึงด า และหินทราย 

รูปที่ 4.1 แท่งล าดับชั้นหินบริเวณชั้นหินแบบฉบับ 

เนื้อเม็ดละเอียดจนถึงปานกลาง สีเทาปนเหลือง 

บริเวณห้วยหินลาดของ Iwai et al. (1966) 

แทรกสลับกับหินดินดานปนทราย และหินทรายแป้ง 

ปนทราย โดยหินปูนสีเทาเข้มที่มีหินกรวดมนเนื้อปูนจะแทรกสลับอยู่ในส่วนดังกล่าว ความหนาของ 

หมวดหินหนาประมาณ 140 เมตร วางตัวไม่ต่อเนื่องกับหินปูนเพอร์เมียน ซากบรรพชีวินที่พบในหินหมวดนี้ 

0 100 

meters

- 25 - 

ได้แก่ Neocalamintes sp. Equisetites sp. Cladophlebis sp. Clathropteris cf. meniscoides 

BROMGNIART และ Pterophyllum sp. ซึ่งซากบรรพชีวินทั้งหมดนี้บ่งชี้อายุ Rhaeto-Liassic 

หินกรวดมนปูน ประกอบไปด้วยเม็ดกรวด ของหินปูน ขนาด pebble กลมมนจนถึงกึ่งกลมมน ส่วนน้อย 

เป็นเม็ดกรวดของหินโคลนและหินทรายขนาด pebble เม็ดกรวดส่วนใหญ่ร้อยละ 80 เป็นทรงกลมดี 

หินกรวดมนที่พบเป็นชนิด clast-supported การคัดขนาดปานกลาง (รูปที่ 4.2) บางครั้งพบซากบรรพชีวิน 

ฟูซูลินิดอายุเพอร์เมียน (รูปที่ 4.3) และเศษเปลือกหอยแบรคิโอพอต รวมถึงเศษปะการัง และไบรโอซัวใน 

เม็ดกรวดของหินปูน 

รูปที่ 4.2 หินกรวดมนปูน 

ที่พบบริเวณห้วยหินลาด 

ประกอบด้วยกรวดของ 

หิ น ปู น ข น า ด pebble 

กึ่งกลมมน 

รูปที่ 4.3 ซากบรรพชีวิน 

ฟูซูลินิด verbeekina sp. 

ที่พบในเม็ดกรวด ของ 

หินปูน (มาตราส่วนเป็น 

เซนติเมตร)

- 26 - 

หินตะกอนสีเทา และสีน้ าตาลปนเหลือง 

ประกอบด้วยหินดินดานสีเทาถึงสีเทา 

เข้ม สารเชื่อมประสานแคลเซียม 

คาร์บอเนต หินดินดานสีน้ าตาลปน 

เหลือง หินทราย เนื้อเม็ดละเอียดจนถึง 

ปานกลาง และหินทรายแป้งสีน้ าตาล 

ปนเหลือง สารเชื่อมประสานแคลเซียม 

คาร์บอเนต (รูปที่ 4.4) แทรกสลับกับ 

หิน carbonaceous shale สีด า หิน 

หน่วยนี้วางตัวต่อเนื่องกับหินกรวดมน 

ปูนที่รองรับ และวางตัวต่อเนื่องกับหิน 

ตะกอนสีแดงม่วงที่ปิดทับอยู่ 

รูปที่ 4.4 ชั้นหินทรายเนื้อเม็ดละเอียดจนถึงปานกลาง 

สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต 

หินตะกอนสีแดงม่วง ประกอบด้วยหินดินดานสีแดงม่วง หินทรายแป้ง และหินทราย แทรกสลับกับหินทราย 

ปนกรวด (Pebbly sandstone) และหินกรวดมน เม็ดกรวดขนาดเล็ก (Small-sized pebble 

conglomerate) ซึ่งหน่วยหินนี้วางตัวต่อเนื่องปิดทับหินตะกอนสีเทา และสีน้ าตาลปนเหลือง (รูปที่ 4.5) 

รูปที่ 4.5 หินทรายเนื้อละเอียดสีแดงม่วง ตอนบนของล าดับชั้นหินบริเวณชั้นหินแบบฉบับ

- 27 - 

4.2 หมู่หินโพไฮ 

4.2.1 หมู่หินโพไฮบริเวณชั้นหินแบบฉบับ ทางหลวงหมายเลข 12 กม.42-44.5 

พิกัด 47Q 0772464 E 1854127 N (ระวางอําเภอน้ําหนาว, 5342 IV) 

บริเวณทางหลวงหมายเลข 12 (หล่มสัก-ชุมแพ) บริเวณ กม.ที่ 42-45 เป็นลําดับชั้นหินแบบฉบับ 

ของหมู่หินโพไฮ (Pho Hai Member) ซึ่งเป็นหมู่หินที่อยู่ล่างสุดของหมวดหินห้วยหินลาด ให้ชื่อตาม 

ห้วยโพไฮซึ่งเป็นลําห้วยที่ไหลผ่านบริเวณชั้นหินแบบฉบับ ประกอบด้วยการแทรกสลับของหินกรวดเหลี่ยม 

ภูเขาไฟ หินตะกอนภูเขาไฟ และหินอัคนีพุชนิดต่าง ๆ ได้แก่หินไรโอไลต์ หินแอนดีไซต์ และหินอัลคาไลน์- 

บะซอลต์ โดยลําดับชั้นหินของหมู่หินโพไฮวางตัวไม่ต่อเนื่องเชิงมุมกับหินดินดาน และหินทรายแป้ง สีดํา 

จนถึงสีเทาของหมวดหินหัวนาคํา อายุเพอร์เมียน ปิดทับด้วยหินกรวดมนของหมู่หินซําแคน ของหมวดหิน 

ห้วยหินลาด (รูปที่ 4.6) 

ลําดับชั้นหินจากส่วนบนไปหาส่วนล่าง ได้แก่ 

หินกรวดมนบริเวณ road-cut outcrop กม.45+475 

สูงประมาณ 3 เมตร ยาวต่อเนื่องไปประมาณ 150 

เมตร หินโผล่ประกอบด้วยหินกรวดมนสีแดงปนน้ําตาล 

ผุสีน้ําตาลปนเหลือง เม็ดกรวดขนาด granule ไปจนถึง 

pebble ประกอบด้วยหินทรายสีแดง ผุสีเทาขาว 

เป็นส่วนใหญ่ ประมาณ 70 เปอร์เซ็นต์ หินไรโอไลต์ 

ประมาณ 20 เปอร์เซ็นต์ หินแอนดีไซต์ ผุสีขาว 

ประมาณ 10 เปอร์เซ็นต์ เม็ดกรวดมีลักษณะ 

กึ่งกลมมน เป็นทรงรี การคัดขนาดดีปานกลาง 

เม็ดกรวดไม่อยู่เรียงชิดติดกัน (metrix supported) 

เมตริกซ์ประกอบด้วยตะกอนโคลนสีแดงปนน้ําตาล 

เกิดเป็นชั้นปานกลางจนถึงชั้นหนา ชั้นหินในบริเวณนี้ผุ 

ค่ อ น ข้ า ง ม า ก ว า ง ตั ว เ อี ย ง เ ท ไ ป ท า ง ทิ ศ 

ตะวันออกเฉียงเหนือ (38/052) ต่อเนื่องไปถึงบริเวณ 

กม. 45+150 บริเวณทางขึ้นสถานีทวนสัญญาณภูค้อ 

บริเวณพิกัด 47Q 0772477E 1854288N ประกอบ 

ด้วย หินกรวดมนสีแดง ผุสีส้มแดง เม็ดกรวดเกือบ 

ทั้งหมดประกอบด้วยเม็ดกรวดของหินทรายเนื้อ 

ละเอียดสีแดง ผุสีน้ําตาลปนเหลือง และส่วนน้อยเป็น 

เม็ดกรวดของหินไรโอไลต์ผุสีขาว และหินเชิร์ตสีดํา 

ประมาณชนิดละ 5 เปอร์เซ็นต์ ขนาด pebble จนถึง 

Fm. M. Lithology 

outline 

Huai Hin Lat 

Sam Khean 

Pho Hai 

Hua 

Na 

Kham 

Description 

- Conglomerate, consist of 

sandstone, andesite, rhyolite 

and chert, sub-angular to 

sub-rounded, low sphericity, 

poorly sorted. 

- Aggromerate, consist of 

rhyolite, andesite, cobble to 

boulder. 

- Rhyolite, grayish purple, 

aphanitic texture. 

- Andesite grayish green, 

aphanitic texture. 

- Andesitic tuff, grayish green. 

- Siltstone, gray interbeded 

with shale, black. 

0 

20 m 

รูปที่ 4.6 ลําดับชั้นหินของหมู่หินโพไฮบริเวณ 

ชั้นหินแบบฉบับ

- 28 - 

cobble เม็ดกรวดใหญ่ที่สุดมีขนาดประมาณขนาด boulder (30 x 25 เซนติเมตร) มีทั้งเม็ดกรวดที่เป็น 

ทรงกลมและทรงรีปะปนกัน มีความเป็นเหลี่ยมเป็นมุมคละกันตั้งแต่กึ่งเหลี่ยมไปจนถึงกลมมน การคัดขนาด 

ไม่ดี แนวแตกย่อยของชั้นหิน เอียงเทไปทางทิศเหนือค่อนไปทางตะวันออกเฉียงเหนือ (42/022; NNE) 

เม็ดกรวดที่เป็นทรงรีมีการวางตัวเอียงเทไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ (28/200) ความหนารวมของชั้นหิน 

กรวดมนทั้งหมดประมาณ 101 เมตร (รูปที่ 4.7) ปิดทับหินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟซึ่งสามารถแยกได้เป็นสอง 

ส่วน ส่วนบนหนา 48 เมตร ประกอบด้วย เม็ดกรวดขนาด granule ไปจนถึง cobble (รูปที่ 4.8) 

ประกอบด้วย เม็ดกรวดของหินไรโอไลต์ประมาณ 90 เปอร์เซ็นต์ ที่เหลือเป็นกรวดของหินแอนดีไซต์ เชื่อม 

ประสานด้วยตะกอนภูเขาไฟที่มีส่วนประกอบค่อนไปทางแอนดีไซต์ และส่วนล่างหนาประมาณ 30 เมตร 

ประกอบด้วยหินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟสีม่วงแดง ขนาด cobble ไปจนถึง boulder เม็ดกรวดส่วนใหญ่เป็น 

หินไรโอไลต์ ขนาด boulder เชื่อมประสานกันด้วยตะกอนภูเขาไฟที่มีส่วนประกอบเหมือนหินไรโอไลต์ 

(รูปที่ 4.9) ความหนารวมของหินกรวดมนทั้งสองส่วนประมาณ 78 เมตร รองรับด้วยหินไรโอไลต์ และ 

หินแอนดีไซต์ หนา 18 เมตร (รูปที่ 4.10) ปิดทับหินแอนดีซีติกทัฟฟ์ หนา 38 เมตร วางตัวอยู่บนรอยชั้นไม่ 

ต่อเนื่องเชิงมุมกับหินทรายแป้ง และหินดินดานสีเทา จนถึงสีด า ของหมวดหินหัวนาค า อายุเพอร์เมียน 

บางช่วงมีเม็ดกรวดของหินทรายแป้งขนาด pebble เป็นทรงกลม ความกลมมนดี ฝังอยู่ในหินทรายแป้ง 

ประมาณ 10 เปอร์เซ็นต์ (รูปที่ 4.11 และ 4.12) 

รูปที่ 4.7 หินกรวดมนหมู่หินซ าแคนที่ปิดทับหมู่หินโพไฮ ประกอบด้วยเม็กกรวดของหินทราย 

หินไรโอไลต์และหินแอนดีไซต์ เชื่อมประสานด้วยตะกอนโคลนสีแดง บริเวณ กม. 44+700

- 29 - 

รูปที่ 4.8 หินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟส่วนบน เม็ดกรวดส่วนใหญ่ประกอบด้วยหินไรโอไลต์ เชื่อมประสานด้วย 

ตะกอนภูเขาไฟส่วนประกอบเหมือนหินแอนดีไซต์ บริเวณ กม. 44 (กม. 400) 

รูปที่ 4.9 หินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟส่วนล่าง เม็ดกรวดส่วนใหญ่ประกอบด้วยหินไรโอไลต์ เชื่อมประสานด้วย 

ตะกอนภูเขาไฟส่วนประกอบเหมือนหินไรโอไลต์ บริเวณ กม.42+850

- 30 - 

รูปที่ 4.10 หินแอนดีไซต์บริเวณ ทางหลวงหมายเลข 12 กม.42+300 

รูปที่ 4.11 หินดินดาน และหินทรายแป้งสีเทา จนถึงด า ของหมวดหินหัวนาค า อายุเพอร์เมียน

- 31 - 

รูปที่ 4.12 เม็ดกรวดของหินทรายแป้งที่ฝังอยู่ในหินดินดานสีเทา ของหมวดหินหัวนาค า 

หมู่หินซ าแคนที่ปิดทับหมวดหินโพไฮในบริเวณนี้ เกิดจากกระบวนการตกสะสมตัวในลักษณะของ 

การถล่มและการเลื่อนไถลของชั้นหิน และตะกอนอื่น ๆ เลื่อนไถลลงมาจากภูมิประเทศเดิมที่สูงชันอย่าง 

รวดเร็ว จากนั้นจึงมีการพัดพาไปตกสะสมเกิดเป็นหินกรวดมนเป็นชั้นหนากว่า 100 เมตร โดยมีหินต้น 

ก าเนิดเป็นหมู่หินโพไฮและหมวดหินหัวนาค าที่รองรับอยู่ (รูปที่ 4.13) 

รูปที่ 4.13 แบบจ าลองการตกทับถมของหมู่หินซ าแคนที่ปิดทับหมวดหินโพไฮบริเวณชั้นหินแบบฉบับ 

(ดัดแปลงจาก (Stow, 2007) 

หมายเหตุ: การนับหลักกิโลเมตรบนทางหลวงหมายเลข 12 ช่วงหล่มสัก-ชุมแพ 

ในอดีต ทางหลวงหมายเลข 12 ช่วงหล่มสัก – คอนสาร – ชุมแพ เริ่มจากสี่แยกพ่อขุนผาเมืองใน 

อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์ โดยกรมทางหลวงได้ก่อสร้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงหล่มสัก – ชุมแพ

- 32 - 

เพื่อให้แล้วเสร็จตามโครงการเส้นทางยุทธศาสตร์สายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก (East-West 

Economic Corridor) โดยได้รับการช่วยเหลือเงินค่าก่อสร้างจากรัฐบาลออสเตรเลีย ทางหลวงในช่วงนี้ผ่าน 

อ.หล่มสัก อ.น้ าหนาว จ.เพชรบูรณ์ เข้าสู่ อ.คอนสาร จ.ชัยภูมิ ตั้งแต่ช่วงกิโลเมตรที่ 64-65 และมีทางแยก 

เข้าตัวอ าเภอน้ าหนาวที่สามแยกห้วยสนามทราย (กิโลเมตรที่ 72) โดยจะมีบางช่วงตัดผ่าน อ.ภูผาม่าน 

จ.ขอนแก่น ด้วย เป็นระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร (กิโลเมตรที่ 77-81) ไปสิ้นสุดที่สามแยกถนนมะลิวัลย์ 

ต.โนนหัน อ.ชุมแพ จ.ขอนแก่น (กิโลเมตรที่ 102) 

ปัจจุบัน ภายหลังจากเดือนตุลาคม พ.ศ.2551 กรมทางหลวงได้มีการปรับเปลี่ยนการนับหลัก 

กิโลเมตรของทางหลวงหมายเลข 12 โดยเริ่มต้นจาก อ.แม่สอด จ.ตาก – จ.มุกดาหาร โดยผ่าน อ.แม่สอด – 

ตาก – สุโขทัย – อ.วังทอง – อ.เขาค้อ – อ.หล่มสัก – อ.น้ าหนาว – อ.คอนสาร – อ.ชุมแพ – ขอนแก่น – 

กาฬสินธุ์ – มุกดาหาร เป็นเส้นทางสายระเบียงเศรษฐกิจตะวันออก – ตะวันตก (East – West Economic 

Corridor: EWEC) หรือมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งคือ เส้นทางหมายเลข 9 (R9) ซึ่งเป็นโครงข่ายคมนาคมขนส่งที่ 

ส าคัญของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สามารถเชื่อมต่อการขนส่งสินค้าและการเดินทางจากพื้นที่ด้าน 

ตะวันออก คือ ประเทศเวียดนาม (เมืองท่าดานัง) ผ่าน สปป.ลาว เข้าสู่ประเทศไทยไปสิ้นสุดด้านตะวันตก 

ที่สหภาพพม่า (เมืองทวาย) ส่งผลให้การนับหลักกิโลเมตรของทางหลวงหมายเลข 12 ช่วง หล่มสัก – 

คอนสาร – ชุมแพ มีการเปลี่ยนแปลงจากในอดีต โดยต้องเพิ่มระยะทางตามระบบหลักกิโลเมตรเดิม 

(หล่มสัก-ชุมแพ) เป็นระยะทาง 356 กิโลเมตร จึงจะได้หลักกิโลเมตรในระบบการนับใหม่ที่ใช้ในปัจจุบัน 

(แม่สอด-มุกดาหาร) 

4.3 หมู่หินซ าแคน 

4.3.1 ล าดับชั้นหินโผล่ตามล าห้วยจาน (ล าน้ าสาขาของล าเชิญ) บริเวณต้นน้ าเหนือน้ าตก 

พรานบา อ.น้ าหนาว จ.เพชรบูรณ์ พิกัด 47Q 0781616 E 1853164 N จนถึงบริเวณน้ าตกพรานบา 

พิกัด 47Q 0782621 E 1852597 N (ระวาง เขื่อนจุฬาภรณ์, 5342 III) (รูปที่ 4.14) 

แนวการส ารวจโดยประมาณ 

รูปที่ 4.14 แผนที่ 

ภูมิประเทศแสดง 

แนวการส ารวจตาม 

ล าห้วยจาน ไปจนถึง 

น้ าตกพรานบา

- 33 - 

ล าดับชั้นของหินโผล่ ประกอบด้วยล าดับชั้นของหินกรวดมน หินทรายปนกรวด และหินทราย 

แทรกสลับกันเป็นวัฎจักร ไม่น้อยกว่า 6 วัฏจักร บางช่วงของล าดับหินโผล่ หินกรวดมนเกิดเป็นเลนส์แทรก 

เข้ามาในชั้นทราย เลนส์ของหินกรวดมนมีขนาดตั้งแต่ 0.3x1 เมตร ไปจนถึง 2x5 เมตร ซึ่งหินกรวดมนจะมี 

ปริมาณเม็ดกรวดหนาแน่นในส่วนล่างของวัฎจักร และมีปริมาณเม็ดกรวดลดน้อยลงไปทางด้านบนของ 

วัฎจักร โดยเปลี่ยนจากหินกรวดมนชนิด clast-supported ไปเป็น metrix-supported และเป็นหินทราย 

เนื้อปนกรวดจนเป็นหินทรายทั้งหมดในที่สุด แล้วจึงจะกลับมาเริ่มวัฎจักรใหม่อีกครั้งหนึ่ง โดยวัฎจักรหนึ่ง ๆ 

มีความหนาประมาณ 60-80 เมตร ล าดับชั้นของหินโผล่แสดงในรูปที่ 4.15 โดยมีรายละเอียดของหินโผล่ที่ 

พบตามห้วยจานไปจนถึงบริเวณน้ าตกพรานบา จากล่างขึ้นบน ดังนี้ 

500 

Conglomerate (Clast-supported) 

400 

Conglomerate (Metrix-supported) 

Sandstone 

300 

Siltstone 

200 

100 

รูปที่ 4.15 แท่งล าดับชั้นหินของหินโผล่ที่พบตามล าห้วยจาน 

ไปจนถึงบริเวณน้ าตกพรานบา

- 34 - 

1. หินกรวดมนสีเทาเข้ม ผุสีเทาเขียว clast supported การคัดขนาดไม่ดี กึ่งกลมมนจนถึงกลม เม็ด 

กรวดร้อยละ 70 มีความเป็นทรงกลมดี เม็ดกรวดส่วนใหญ่ประกอบด้วยเม็ดกรวดของหินทรายสี 

เทาเข้ม เนื้อแน่น ผุลีเทาเขียว ขนาดเนื้อเม็ดปานกลาง ขนาด pebble (2-12 เซนติเมตร) ส่วน 

น้อยเป็นหินดินดานสีด า หินกรวดมนนี้มีปริมาณเม็ดกรวดหนาแน่นในบริเวณส่วนล่างของชั้นหิน 

และน้อยลงขึ้นไปทางด้านบน (fining upward) (รูปที่ 4.16) ความหนาของชั้นหินกรวดประมาณ 

30-80 เซนติเมตร จนถึงประมาณ 2 เมตร 

2. หินทรายสีเทาเข้ม เนื้อเม็ดปานกลางจนถึงหยาบ กึ่งเหลี่ยม เป็นทรงกลมดี การคัดขนาดดี สาร 

เชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต จ าแนกตามเกณฑ์ของ Pettijohn (1975) ได้เป็นหินทราย 

ซับอาโคส (subarkose) ชั้นปานกลางจนถึงชั้นหนา ( 30-50 เซนติเมตร) แสดงชั้นแบบ 

continuous, even, parallel (รูปที่ 4.17) วางตัวแนวทิศเกือบตะวันออก-ตะวันตก เอียงเทค่อน 

ไปทางทิศใต้ (12/165) มีเม็ดกรวดฝังประอยู่ในเนื้อหินบ้าง มีเลนส์ของหินกรวดมนแทรกเป็น 

บางช่วง (รูปที่ 4.18) เม็ดกรวดเอียงเทไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ในทิศทาง 36/150 ชั้นหินมี 

แนวแยกในแนวทิศตะวันออก-ตะวันตก เอียงเทในทิศ 85/337 

3. หินทรายเนื้อละเอียดสีม่วงแดง ชั้นหนามาก (1.2-2 เมตร) สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต 

มีเม็ดปูน (caliche) ขนาด 1x1 เซนติเมตรฝังประอยู่ เนื้อหินค่อนข้างเปราะ แสดงการแตกแบบ 

กลีบหัวหอม (รูปที่ 4.19) ชั้นหินค่อย ๆ เปลี่ยนแปลงไปเป็นหินทรายสีเทา 

4. หินทรายสีเทาเป็นชั้นหนา เนื้อเม็ดปานกลาง ผุสีเทาเขียว กึ่งเหลี่ยม ความเป็นทรงกลมดี 

การคัดขนาดดีมาก สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต ฟู่กรดเล็กน้อย (รูปที่ 4.20 และ 4.21) 

รูปที่ 4.16 ปริมาณของเม็ดกรวดในหินกรวดมนค่อย ๆ ลดน้อยลงไปทางด้านบนของล าดับชั้นหิน

- 35 - 

รูปที่ 4.17 หินทรายซับอาโคส ชั้นบางจนถึงชั้นหนา 

รูปที่ 4.18 เลนส์ของหินกรวดมนที่แทรกอยู่ในชั้นของหินทรายซับอาโคส

- 36 - 

รูปที่ 4.19 หินทรายเนื้อละเอียดสีม่วงแดง สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนตมีเม็ดปูนฝังประ 

รูปที่ 4.20 หินทรายชั้นหนาสีเทา เนื้อเม็ดปานกลาง ผุสีเทาเขียว

- 37 - 

รูปที่ 4.21 หินทรายชั้นหนา บริเวณน้ าตกพรานบาแสดงชั้นแบบ continuous, even, parallel 

4.3.2 รอยตีนสัตว์เลื้อยคลานบริเวณตาดห้วยน้ าใหญ่ ทางตะวันออกของน้ าตกพรานบา 

อ.น้ าหนาว จ.เพชรบูรณ์ พิกัด 47Q 0784438 E 1852443 (ระวาง เขื่อนจุฬาภรณ์, 5342 III) (รูปที่ 

4.22) 

รอยตีนสัตว์เลื้อยคลาน 

รูปที่ 4.22 ต าแหน่งที่พบรอยตีนสัตว์เลื้อยคลานในหมวดหินห้วยหินลาด

- 38 - 

รอยตีนสัตว์เลื้อยคลาน archosaur ประเภท 

phytosaurs (สัตว์เลื้อยคลานคล้ายจรเข้) 2 แนว ห่างกัน 

ประมาณ 8 เมตร เป็นระยะทางกว่า 100 เมตร บนระนาบลาด 

ของชั้นหินทรายหมู่หินซ าแคน (รูปที่ 4.23) โดยรอยตีนดังกล่าว 

มีความกว้างระหว่างรอยตีนด้านใน 31 เซนติเมตร และมีความ 

กว้างถึงขอบนอกของรอยตีน 62 เซนติเมตร (4 เท่าของขนาด 

ความกว้างของรอยตีน) รอยตีนแต่ละรอยหันส่วนโค้งเข้าด้านใน 

ไม่พบรอยหางของสัตว์เลื้อยคลานบนชั้นหิน (Le Loeuff et al., 

2009) ภาพพิมพ์ของรอยตีนที่พบแสดงดังรูปที่ 4.24 - 4.26 

ชั้นหินทรายของหมู่หินซ าแคนที่รองรับรอยตีนประกอบด้วยหิน 

ทรายสีเทาเข้ม ผุสีน้ าตาลเหลือง เนื้อเม็ดปานกลาง การคัดขนาด 

ดีมาก สารเชื่อมประสารแคลเซียมคาร์บอเนต ชั้นปานกลางจนถึง 

ชั้นหนา แสดงชั้นแบบ continuous, even, parallel ความ 

หนารวมประมาณ 80 เมตร ชั้นหินวางตัวในแนวทิศตะวันตกเฉียง 

ใต้-ตะวันออกเฉียงเหนือ เอียงเทไปทางตะวันออกเฉียงใต้ 

(40/156) พบรอยระแหงโคลนกระจายอยู่ทั่วไปบนชั้นของหิน 

ทรายที่ปิดทับรอยตีน (รูปที่ 4.27) 

รูปที่ 4.23 ระนาบลาดเอียงของหินทรายหมู่หินซ าแคน 

หมวดหินห้วยหินลาดบริเวณที่มีการพบรอยตีนของ 

สัตว์เลื้อยคลาน 

รูปที่ 4.24 ภาพพิมพ์ของรอยตีน 

สัตว์ เ ลื้ อย ค ล า นที่ พบบริเวณตาด 

ห้วยน้ าใหญ่ มาตราส่วนในภาพมีขนาด 

เท่ากับ 50 ซม. (Le Loeuff et al., 

2009)

- 39 - 

รูปที่ 4.25 แนวรอยตีนสัตว์เลื้อยคลานที่พบบริเวณตาดห้วยน้ าใหญ่ทางตะวันออกของน้ าตกพรานบา 

รูปที่ 4.26 แนวรอยตีนสัตว์เลื้อยคลานบน 

หมู่หินซ าแคน (Le Loeuff et al., 2009)

- 40 - 

รูปที่ 4.27 รอยระแหงโคลนที่พบกระจายอยู่ทั่วไปบนชั้นของหินทรายที่ปิดทับชั้นหินทรายที่พบ 

รอยตีนสัตว์เลื้อยคลาน 

4.3.3 บ่อขุดที่ กม.25+500 ทางหลวง 2216 บ.ทรัพย์สว่าง ต.น้ าหนาว อ.หล่มเก่า จ.เพชรบูรณ์ 

พิกัด 47Q 0782415 E 1859190 N (ระวางอ าเภอน้ าหนาว, 5342 IV) 

ในบ่อขุดบริเวณ บ.ทรัพย์สว่าง ต.น้ าหนาว อ.หล่มเก่า จ.เพชรบูรณ์ พบหินกรวดมน (Polymictic 

conglomerate) สีน้ าตาลแดง หมู่หินซ าแคน (รูปที่ 4.28) เม็ดขนาดตั้งแต่ granule ไปจนถึง cobble 

รูปร่างเป็นทรงกลมไปจนถึงทรงรี ความกลมมนดี ไปจนถึงกึ่งกลมมน การคัดขนาดดีปานกลาง เม็ดกรวด 

ประกอบด้วยเศษหินหลายชนิด เช่น หินไรโอไลต์ หินแอนดีไซต์ หินทราย และหินเชิร์ต สารเชื่อมประสาน 

ซิลิกา เม็ดกรวดแสดงการเรียงตัว (Imbrication) เอียงเทไปในทิศทาง 20/012 (รูปที่ 4.29) มีเลนส์ของ 

หินทรายเนื้อหยาบจนถึงละเอียด คัดขนาดไม่ดี สีแดงปนน้ าตาล ขนาดความกว้าง 80 เซนติเมตร ยาว 10 

เมตร แทรกอยู่เป็นแนว (รูปที่ 4.30) บางช่วงแทรกเป็นชั้นหนา วางตัวเอียงเทไปทางทิศตะวันออก- 

เฉียงเหนือในทิศทาง 28/036

- 41 - 

รูปที่ 4.28 บ่อขุดที่พบบริเวณ 

บ้านทรัพย์สว่าง ทางหลวง 

2216 กม.25+500 

รูปที่ 4.29 เลนส์ของหินทราย 

ที่แทรกอยู่ในหินกรวดมน 

รูปที่ 4.30 เม็ดกรวดทรงกลม 

ไปจนถึงทรงรี ความกลมมนดี 

แสดง Imbrication

- 42 - 

4.4 หมู่หินดาดฟ้า 

4.4.1 หมู่หินดาดฟ้าบริเวณห้วยกบ บ้านห้วยสนามทราย ต.โคกมน อ.น้ าหนาว เพชรบูรณ์ 

พิกัด 47Q 0791188E 1847104 N (ระวาง เขื่อนจุฬาภรณ์, 5342 III) 

ชั้นหินบริเวณห้วยกบ ซึ่งเป็นล าน้ าสาขาที่ไหลลงสู่ส าเชิญ ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของบ้าน 

ห้วยสนามทราย ต.โคกมน อ.น้ าหนาว จ.เพชรบูรณ์ ประกอบด้วยหินโผล่ของหมู่หินดาดฟ้า ต่อเนื่องไป 

จนถึงหมู่หินภูฮี หินในหมู่หินดาดฟ้าบริเวณนี้ประกอบด้วยการแทรกสลับของหินดินดาน หินทรายแป้ง สีด า 

สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต หินทรายเนื้อละเอียดจนถึงปานกลาง สีเทา ในตอนล่างของล าดับ 

ชั้นหิน (รูปที่ 4.31 และรูปที่ 4.32) และแทรกสลับกับหินปูนเนื้อดิน (argillaceous limestone) สีด า ชั้น 

บางจนถึงชั้นหนา ในส่วนบนของล าดับชั้นหิน (รูปที่ 4.33) บางช่วงพบเม็ดกรวดของหินปูนสีด าฝังตัวอยู่ใน 

เนื้อหินทราย สะท้อนให้เห็นถึงการพัดพาในแนวราบของตะกอนที่มาสะสมตัว (รูปที่ 4.34) นอกไปจากนี้ยัง 

พบซากบรรพชีวิน ostracod อยู่ในหินปูนเนื้อละเอียด และซากบรรพชีวินจ าพวกกุ้งกระดอง (estheria 

sp.) ในชั้นหินทรายแป้ง และหินปูนเนื้อละเอียดสีด า บ่งบอกถึงการสะสมตัวในทะเลสาบ ร่วมกับหลักฐาน 

การพบแร่ไพไรต์ทั้งในลักษณะเป็นจุดเล็กมากไปจนถึงลักษณะเป็นกระเปาะขนาดเล็กแทรกอยู่ทั่วไปในชั้น 

ของหินทรายแป้ง (รูปที่ 4.35) ท าให้สามารถอธิบายได้ว่าหินทรายแป้ง และหินปูนเหล่านี้มีการสะสมตัวใน 

แอ่งที่มีขนาดใหญ่นัก บางครั้งมีลักษณะเป็นแอ่งปิด ท าให้ได้ตะกอนที่เกิดจากการสะสมตัว 

ในสภาพแวดล้อมแบบทะเลสาบ หรือจากแม่น้ าที่มีหินต้นก าเนิดอยู่เป็นระยะทางไม่ไกล รวมถึงมีการสะสม 

ตัวในภาวะแบบไม่มีออกซิเจน (reducing environment) หมู่หินดาดฟ้าที่พบตามห้วยกบมีความหนา 

ประมาณ 250 เมตร ก่อนที่จะถูกปิดทับด้วยหินทรายชั้นหนาสลับกับหินทรายแป้งชั้นบางจนถึงปานกลาง 

ของหมู่หินภูฮี (รูปที่ 4.36) แท่งล าดับชั้นหินของหมู่หินดาดฟ้าที่พบตามห้วยกบ แสดงดังรูปที่ 4.37 

รูปที่ 4.31 ชั้นหินทรายสลับหินทรายแป้งหมู่หินดาดฟ้าที่พบในห้วยกบ

- 43 - 

รูปที่ 4.32 ชั้นหินทรายแทรกสลับกับหินทรายแป้งในตอนล่างของหมู่หินดาดฟ้า 

รูปที่ 4.33 หินปูนเนื้อละเอียดสีด าปนเทา ชั้นปานกลางถึงชั้นหนาสลับกับหินทรายและ 

หินทรายแป้งชั้นปานกลางบริเวณตอนบนของหมวดหินดาดฟ้า

- 44 - 

รูปที่ 4.34 เม็ดกรวดหินปูนสีด า 

ในหินทรายสีเทาแสดงถึงการพัด 

พาของตะกอน 

รูปที่ 4.35 กระเปาะแร่ไพไรต์ใน 

หินทราย บ่งชี้ถึงการสะสมตัวใน 

ภาวะแบบไม่มีออกซิเจน 

Phu Hi Member 

รูปที่ 4.36 รอยต่อของหมู่หิน 

ดาดฟ้า และหมู่หินภูฮี บริเวณ 

ห้วยกบ ที่พิกัด 47Q 0791188E 

1847104N

- 45 - 

รูปที่ 4.37 ล าดับชั้นหินของหมู่หินดาดฟ้าบริเวณห้วยกบ บ้านห้วยสนามทราย ต.โคกมน 

อ.น้ าหนาว เพชรบูรณ์ บริเวณ พิกัด 47Q 0791188E 1847104 N

- 46 - 

4.4.2 น้ าตกตาดใหญ่ ต.โคกมน อ.น้ าหนาว จ.เพชรบูรณ์ พิกัด 47Q 0796731 E 1850780 N 

(ระวางอ าเภอคอนสาร, 5342 II) 

หมู่หินดาดฟ้าบริเวณน้ าตกตาดใหญ่ วางตัวอยู่ในแนวประมาณทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ทิศ 

ตะวันตกเฉียงใต้ เอียงเทไปทางทิศตะวันออก (11/152) เป็นหินโคลนสีเทาด าถึงเทาเขียว ชั้นบางเด่นชัดเจน 

ปรากฏอยู่ตลอดแนวชั้นหินโผล่ บางช่วงเป็นชั้นของแร่แคลไซต์ตกผลึกเป็นชั้นบาง พบแร่ไพไรต์เป็นเลนส์ 

หนา 0.2-1 เซนติเมตรแทรกอยู่บ้างประปราย รอยแยกและรอยแตก จ านวน 2 แนวตัดกัน อยู่ในประมาณ 

ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ทิศตะวันตกเฉียงใต้ เอียงเทไปทิศทาง 85-88/330-334 และแนวประมาณทิศ 

ตะวันตกเฉียงเหนือ-ทิศตะวันออกเฉียงใต้ เอียงเทไปทิศทาง 80-82/055-077 ข้อมูลแผ่นหินบางเนื้อพื้นสี 

ด าของพวกแร่ดิน มีแถบของชั้นบางชัดเจน แสดงรอยสัมผัสกันเป็นรูปฟันเลื่อย คาดว่าเกิดจากแรงกดทับ 

ภายหลัง (ธีระพล วงษ์ประยูร และ วิโรจน์ แสงศรีจันทร์, 2551) ชั้นบางประกอบด้วยตะกอนขนาด 

ทรายแป้งกับผลึกแร่เฟลด์สปาร์ รูปร่างกึ่งเหลี่ยมถึงเหลี่ยม ค่อนข้างเรียงขนาดเล็กขึ้นด้านบน (normal 

grading) การคัดขนาดปานกลาง เม็ดแร่ผุตามขอบด้านนอก บางส่วนผุทั้งผลึก ชั้นหินโผล่มีความหนา 

ประมาณ 100-150 เมตร (รูปที่ 4.38) 

รูปที่ 4.38 หมู่หินดาดฟ้าบริเวณน้ าตกตาดใหญ่ ประกอบด้วยหินโคลนสีเทาด าถึงเทาเขียวแสดงชั้นบาง 

บางช่วงเป็นชั้นของแร่แคลไซต์ตกผลึกเป็นชั้นบาง แสดงรอยสัมผัสกันเป็นรูปฟันเลื่อยภายใต้ 

กล้องจุลทรรศน์ พบแร่ไพไรต์เป็นเลนส์หนา 0.2-1 เซนติเมตร แทรกอยู่บ้างประปราย

- 47 - 

4.4.3 จุดส ารวจบริเวณล าห้วยตัดถนน บริเวณสะพานใกล้น้ าตกตาดฟ้า ต.โคกมน อ.น้ าหนาว 

จ.เพชรบูรณ์ พิกัด 47Q 0798221 E 1852940 N (ระวาง อ าเภอคอนสาร, 5342 II) (รูปที่ 4.39) 

SH35 

SH34 

รูปที่ 4.39 แผนที่ภูมิประเทศแสดงต าแหน่งที่ตั้งของจุดส ารวจ SH34 และ SH35 

หินโผล่ของหินโผล่ของหมู่หินดาดฟ้าบริเวณล าห้วยใกล้กับน้ าตกตาดฟ้า (จุดส ารวจ SH 34, รูปที่ 

4.39) ประกอบด้วยหินทราย 

สีเทาเข้ม ผุสีเขียวเทา เนื้อเม็ด 

ปานกลางจนถึงหยาบ กึ่งเหลี่ยม 

ความเป็นทรงกลมสูง การ 

คัดขนาดดี สารเชื่อมประสาน 

แ ค ล เ ซี ย ม ค า ร์ บ อเนต ชั้ น 

ปานกลางถึงชั้นหนา (20-40 

เซนติเมตร) แสดงชั้นแบบ 

continuous, even, parallel 

(รูปที่ 4.40) มีเม็ดกรวดขนาดเล็ก 

จนถึงขนาดกลาง (granule ถึง 

pebble) ขนาดประมาณ 0.2-1.5 

เซนติเมตร ฝังประอยู่ เม็ดกรวด 

รูปที่ 4.40 หินทรายสีเทาเข้ม ผุสีเขียวเทาชั้นปานกลางถึงชั้นหนา 

แสดงชั้นแบบ continuous, even, parallel

- 48 - 

เป็นหินทรายสีเทา กลมมน ความเป็นทรงกลมดี ฝังอยู่ในหินทราย เนื้อหยาบ (metrix-supported) เป็น 

หลักฐานของการตกสะสมตัวในสิ่งแวดล้อมแบบที่มีทางน้ ามาเกี่ยวข้อง (รูปที่ 4.41) มีแนวการวางตัวในแนว 

ประมาณทิศตะวันออก-ตะวันตก เอียงเทเล็กน้อยไปทางทิศเหนือโดยประมาณ (10/345) ความหนารวม 

บริเวณชั้นหินโผล่ประมาณ 1.5 เมตร 

รูปที่ 4.41 เม็ดกรวดขนาดเล็กจนถึง 

ขนาดกลางที่ฝังตัวอยู่ในชั้นหินทราย 

บริเวณใกล้น้ าตกตาดฟ้า 

4.4.4 จุดส ารวจ SH35 บริเวณปากทางเข้าน้ าตกตาดฟ้า ต.โคกมน อ.น้ าหนาว จ.เพชรบูรณ์ 

พิกัด 47Q 0797399 E 1852908 N (ระวาง อ าเภอคอนสาร, 5342 II) 

หินโผล่ของหมู่หินดาดฟ้าบริเวณปากทางเข้าน้ าตกตาดฟ้า (จุดส ารวจ SH 35, รูปที่ 4.39) 

ประกอบด้วยหินทรายเนื้อละเอียดสีด า การคัดขนาดดีมาก สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต 

ชั้นปานกลาง (15-20 เซนติเมตร) แสดงชั้นแบบ continuous, even, parallel พบชั้นระแหงโคลนบน 

ระนาบชั้นหิน (รูปที่ 4.42) เป็นหลักฐานของการตกสะสมตัวในสภาพแวดล้อมบนบก ในภูมิอากาศค่อนช้าง 

แห้งแล้ง ชั้นหินวางตัวเอียงเทไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ในทิศทาง 11/332 

รูปที่ 4.42 รอยชั้นระแหงโคลนบนระนาบ 

ชั้นหินทรายบริเวณปากทางเข้าน้ าตกตาดฟ้า

- 49 - 

4.4.5 หินโผล่บริเวณทางหลวงชนบท พช.3012 ปากทางเข้า รร.บ้านห้วยอีจีน (สาขา 

บ้านโป่งน้ า) พิกัด 47Q 0749396 E 1877640 N (ระวางบ้านท่าช้าง, 5242 I) 

หินโผล่บริเวณทางหลวงชนบท 

พช.3012 (แยกจากทางหลวง 2216) 

บริเวณปากทางแยกเข้าโรงเรียนบ้าน 

ห้วยอีจีน (สาขาห้วยโป่งน้ า) และวัดป่า 

ห้วยโป่งน้ า ต.ตาดกลอย อ.หล่มเก่า 

จ.เพชรบูรณ์ ล าดับชั้นหินของหินโผล่ 

ประกอบด้วยหินทรายแป้ง สีสดสีด าถึง 

ด าปนเทา ผุสีน้ าตาลปนเหลือถึงเหลือง 

ปนเขียว ชั้นบางมาก (2-3 เซนติเมตร) 

แสดงชั้นต่อเนื่องแบบ continuous, 

even, parallel (รูปที่ 4.43) ชั้นหิน 

เอียงเทไปในทิศทาง 35/163 มีรอยแยก 

รูปที่ 4.43 หินทรายแป้งชั้นบางมาก แสดงชั้นต่อเนื่องแบบ 

continuous, even, parallel 

เด่น 2 แนว ได้แก่รอยแยกที่เอียงเทไปในทิศทาง น้ าตกตาดฟ้า 66/336 และ 84/235 พบซากดึกด าบรรพ์ 

conchostracan ในชั้นหินทรายแป้ง (รูปที่ 4.44) 

รูปที่ 4.44 ชั้นซากดึกด าบรรพ์ 

conchostracan ที่พบในบริเวณชั้น 

หินโผล่ 

น้ าตกตาดฟ้า

- 50 - 

4.5 หมู่หินภูฮี 

4.5.1 หินโผล่บริเวณห้วยกบ บ.ห้วยสนามทราย ต.โคกมน อ.น้ าหนาว จ.เพชรบูรณ์ 

พิกัด 47Q 0791105 E 1846995 N (ระวาง อ าเภอคอนสาร, 5342 II) 

หมู่หินภูฮีบริเวณห้วยกบ สามารถแบ่งได้เป็น 2 ส่วน ได้แก่ล าดับชั้นหินส่วนล่างและล าดับชั้นหิน 

ส่วนบน ล าดับชั้นหินส่วนล่างเป็นลักษณะของหินทรายชั้นหนาถึงหนามาก แทรกสลับด้วยหินทรายแป้งชั้น 

บางถึงชั้นปานกลาง ประกอบด้วยหินทรายสีเทาเข้ม ผุสีน้ าตาลปนเหลือง เนื้อเม็ดปานกลาง กึ่งเหลี่ยม 

ความเป็นทรงกลมดี การคัดขนาดดี เป็นชั้นหนาถึงหนามาก (1.2-2 เมตร) บางชั้นแสดงชั้นเฉียงระดับแบบ 

tabular และ through cross bedding (รูปที่ 4.45 และรูปที่ 4.46) บางส่วนมีแร่ไมก้า และแร่ไพไรท์ 

ปนอยู่ในเนื้อหินประมาณ 1% แร่ไพไรท์เม็ดขนาด 0.2-1 มิลลิเมตร และมีเม็ดปูนรูปร่าง irregular ขนาด 

ประมาณ 1-6 เซนติเมตร แทรกสลับกับหินทรายแป้ง สีน้ าตาลปนเหลือง ชั้นบางถึงหนา ชั้นหินวางตัว 

ในแนวทิศตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต้ เอียงเทไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ (40/231) ล าดับชั้นหิน 

ส่วนบน เป็นล าดับชั้นหินของหินทรายชั้นหนาปานกลาง สลับกับหินทรายแป้งชั้นบางถึงปานกลาง 

สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต (รูปที่ 4.47) บางส่วนแทรกสลับด้วยหินปูนเนื้อดิน และหินดินดานสี 

ด า ผุสีเขียวปนเหลือง สารเชื่อมประสารแคลเซียมคาร์บอเนต ลักษณะแตกเปราะ ซึ่งชั้นหินบริเวณส่วนบน 

ของหมวดหินภูฮีจะมีการวางตัวเอียงเทลาดเอียงน้อยลงเมื่อเข้าใกล้รอยต่อกับหมวดหินน้ าพอง แท่งล าดับ 

ชั้นหินของหมู่หินภูฮีบริเวณห้วยกบ และบ้านห้วยสนามทรายแสดงดังรูปที่ 4.48 

ขอบเขตล่างสุดของหมวดหินภูฮี อยู่ที่หินทรายแป้งชั้นหนามากที่ปิดทับหินทรายและหินทรายแป้ง 

เนื้อปูน สีด า (calcareous silt/sandstone) สารเชื่อมประสานแคลเซียมคาร์บอเนต แสดงชั้นแบบ 

continuous, even, parallel ของหมู่หินดาดฟ้า ขอบเขตบนสุดของหมู่หินภูฮีในบริเวณนี้อยู่ที่หินทราย 

สีเทา หรือหินทรายแป้งสีน้ าตาลปนเหลือง จนถึงเขียวปนเหลือง ปิดทับด้วยหินทรายปนกรวด และ 

หินทรายสีแดงของหมวดหินน้ าพองที่เกิดจากการสะสมตัวในระบบทางน้ าแบบเต็มรูปแบบ ความหนารวม 

ของหมู่หินภูฮีบริเวณห้วยกบ และบ้านห้วยสนามทราย ประมาณ 450 เมตร 

รูปที่ 4.45 หินทรายสีเทาเข้ม ผุสี 

น้ าตาลปนเหลืองของหมวดหินภูฮี 

ตอนล่างบริเวณห้วยกบ

- 51 - 

รูปที่ 4.46 หินทรายชั้นหนา แสดงชั้นแบบ continuous, even, parallel ส่วนบนของตอนล่าง 

ของหมู่หินภูฮี 

รูปที่ 4.47 หินทรายสลับหินทรายแป้ง ชั้นปานกลาง ตอนบนของหมู่หินภูฮีบริเวณห้วยกบ

- 52 - 

4.6 หมู่หินอีหม้อ 

รูปที่ 4.48 แท่งล าดับชั้นหินหมู่หินภูฮีบริเวณห้วยกบ และบ้านห้วยสนามทราย 

4.6.1 หินโผล่บริเวณห้วยอีหม้อ บ้านห้วยโป่งน้ า พิกัด 47Q 0754951 E 1874417 N (ระวาง 

บ้านท่าช้าง, 5242 I) 

หินโผล่บริเวณห้วยอีหม้อ บ้านห้วยโป่งน้ า ด้านตะวันออกของอ าเภอหล่มเก่า สภาพพื้นที่เป็นทาง 

น้ ากึ่งน้ าตก จึงท าให้ชั้นหินปรากฎให้เห็นชัดเจนและสะดวกต่อการส ารวจ ล าดับชั้นหินในบริเวณดังกล่าว 

ประกอบด้วยชั้นหินทรายสลับหินดินดานที่ถูกแทรกดันด้วยหินอัคนีระดับตื้น (รูปที่ 4.49) โดยชั้นหินทราย 

สลับหินดินดานนั้นเป็นส่วนหนึ่งของหมู่หินภูฮี ประกอบด้วย หินทรายเกรย์แวกมีไมกา ชั้นบางถึงชั้นหนา 

ปานกลาง แทรกสลับด้วยหินดินดานชั้นบางสีน้ าตาลอ่อน (รูปที่ 4.50 และ 4.51) และพบเศษพืชสะสมตัว 

ในชั้นหินทรายจ านวนมาก มีโครงสร้างชั้นตะกอนที่ส าคัญได้แก่ ริ้วรอยคลื่นและชั้นเฉียงระดับขนาดเล็ก ซึ่ง 

สามารถพบได้ทั่วไป (รูปที่ 4.52 และ 4.53) ชั้นหินในบริเวณดังกล่าวมีความหนามากกว่า 80 เมตร เอียงเท 

ไม่มากนักไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ (20/320) ส่วนหินอัคนีประกอบด้วยหินไดออไรต์ และหิน 

แอนดีไซต์ ศิลาวรรณาและผลวิเคราะห์หินอัคนีแทรกซอนระดับตื้นที่พบบริเวณห้วยอีหม้อแสดงดังรูปที่

- 53 - 

4.54, 4.55 และตารางที่ 4.1 นอกจากนี้ยังพบว่าในหินอัคนีเดิมถูกหินอัคนีเนื้อละเอียดแทรกเข้ามาอีก 

หลายครั้ง (รูปที่ 4.56) ผลการส ารวจบริเวณรอยสัมผัสระหว่างหินทั้งสองชนิดปรากฎไม่ชัดเจนเนื่องจากใน 

ขณะที่หินอัคนีดันตัวขึ้นมาในขณะที่ยังร้อนอยู่ จึงท าให้ส่วนที่เป็นรอยสัมผัสกับหมู่หินภูฮีเกิดการ 

หลอมละลายและเชื่อมประสานด้วยสารละลายซิลิการ้อนท าให้ไม่สามารถสังเกตเห็นรอยสัมผัสได้ชัดเจน 

นอกจากนี้ยังพบชั้นของฟองอากาศที่มีการเรียงตัวเป็นแนวตามแนวการวางตัวของชั้นหินทรายที่ปิดทับ 

เป็นหลักฐานที่ท าให้ทราบว่าหินไดออไรต์มีการแทรกดันขึ้นมาภายหลังจากการตกสะสมตัวของหินทราย 

และหินทรายแป้งที่ปิดทับอยู่ (รูป 5.57) ลักษณะปรากฎของหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้นและหินอัคนีพุนี้ 

สามารถเทียบเคียงได้กับ I Mo Member ของ Chonglakmani and Sattayarak (1978) ความหนาของ 

หินอัคนีแทรกซอนระดับตื้นประมาณ 130 เมตร 

อย่างไรก็ตาม ธรรมชาติของหินอัคนีแทรกซอนนั้นสามารถที่จะเกิดแทรกอยู่ในชั้นหินใด ๆ ได้อย่าง 

อิสระ นอกจากนี้ยังพบว่าหินไดออไรต์ และหินอัคนีพุอื่น ๆ มีการแทรกตัดเข้ามาในหมู่หินทรายในพื้นที่ 

อ าเภอหล่มสัก และอ าเภอน้ าหนาวตลอดจนในพื้นที่ใกล้เคียงอีกหลายแห่ง และด้วยโครงสร้างทางตะกอน 

วิทยาที่พบในชั้นหินที่ปิดทับหินอัคนีแทรกซอน เช่น ชั้นรอยริ้วคลื่น และชั้นเฉียงระดับต่าง ๆ รวมทั้ง 

ล าดับชั้นหินที่พบมีความเหมือนกับล าดับชั้นหินหมู่หินภูฮีที่พบในบริเวณอื่น ๆ เช่น บริเวณห้วยกบ ใกล้กับ 

บ้านห้วยสนามทราย พบหินทรายสีเทา ชั้นปานกลางจนถึงชั้นหนามาก มีชั้นเฉียงระดับ แทรกสลับด้วยหิน 

ทรายแป้ง ชั้นบางจนถึงปานกลาง แสดงถึงการสะสมตัวของตะกอนในสภาพแวดล้อมแบบทางน้ า ดังนั้นใน 

การศึกษานี้จึงตัดแยกหมู่หินอีหม้อออกจากหมวดหินห้วยหินลาด โดยจัดให้มีอายุอยู่ในช่วงเพอร์โม- 

ไทรแอสซิกเช่นเดียวกับหินอัคนีแทรกซอน และหินอัคนีพุอื่น ๆ ที่พบในบริเวณอ าเภอหล่มสัก และอ าเภอ 

น้ าหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ 

รูปที่ 4.49 หินอัคนีระดับตื้นแทรกดันอยู่ใต้หินทรายหมู่หินภูฮี บริเวณห้วยอีหม้อ

- 54 - 

รูปที่ 4.50 ชั้นหินทรายสลับหินทราย 

แป้งหมู่หินภูฮีที่ปิดทับหินอัคนีแทรกดัน 

ระดับตื้น 

รูปที่ 4.51 หินทรายสีน้ าตาลอ่อน 

ชั้นบางถึงหนาปานกลาง เนื้อละเอียดถึง 

ปานกลาง 

รูปที่ 4.52 รอยริ้วคลื่นบนผิวหน้าของ 

หินทรายหมวดหินภูฮีที่ปิดทับหมู่หิน 

อีหม้อบริเวณบ้านโป่งน้ า

(Na20+K2O) 

- 55 - 

รูปที่ 4.53 ชั้นเฉียงระดับขนาดเล็ก 

ที่พบในชั้นหินทรายบริเวณห้วยอีหม้อ 

รูปที่ 4.54 ศิลาวรรณาของหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้นที่พบบริเวณห้วยอีหม้อ ประกอบด้วยแร่แพลกจิโอ- 

เคลส แอมฟิโบล ไพรอกซีน คลอไรต์ และแร่ทึบแสง แร่แอมฟิโบลมีการเปลี่ยนเป็นแร่คลอไรต์ จัดเป็น 

หินไดออไรต์ 

ตารางที่ 4.1 (ขวา) ผลวิเคราะห์ปริมาณเปอร์เซ็นต์ธาตุออกไซด์หลัก ของหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้นที่พบ 

บริเวณห้วยอีหม้อ 

ปริมาณ 

16 

14 

12 

10 

8 

6 

4 

2 

0 

ijolite 

Gabbro 

Gabbro 

Nepheline- 

Syenite 

Syenite 

Syeno-Diorite 

Diorite 

Syenite 

Quarz 

Diorite 

Granite 

(%) 

SiO 2 

TiO 2 

49.49 

3.56 

Al 2 O 3 16.67 

FeO 6.05 

Fe 2 O 3 4.29 

MnO 0.17 

MgO 3.85 

CaO 7.94 

Na 2 O 5.14 

K 2 O 2.23 

P 2 O 5 0.6 

35 40 45 50 55 60 65 70 75 

SiO2 

รูปที่ 4.55 แผนภาพแสดงชนิดหินที่ได้จากการวิเคราะห์ทางเคมีโดยเครื่อง XRF ของหินอัคนีแทรกซอน 

ระดับตื้นที่พบบริเวณห้วยอีหม้อ

- 56 - 

รูปที่ 4.56 พนัง (dike) ที่พบในหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้น หมู่หินอีหม้อ 

รูปที่ 4.57 ชั้นฟองอากาศที่ถูกปิดทับด้วยหินทรายชั้นหนามากของหมู่หินภูฮี


สรุป และอภิปรายผล 

หมวดหินห้วยหินลาด เป็นหมวดหินล่างสุดของกลุ่มหินโคราช วางตัวไม่ต่อเนื่องกับหมวดหินน้ าดุก 

และชั้นหินปูนยุคเพอร์เมียนตอนกลาง มีรอยสัมผัสแบบค่อย ๆ เปลี่ยนแปลงกับหมวดหินน้ าพองที่วางตัว 

ปิดทับอยู่ ล าดับชั้นหินของหมวดหินห้วยหินลาดในการศึกษาครั้งนี้ใช้แนวการจัดแบ่งหมู่หินตามความหมาย 

ของ Chonglakmani and Sattayarak (1979) ซึ่งจัดให้หมวดหินห้วยหินลาดประกอบไปด้วย 5 หมู่หิน 

ได้แก่ หมู่หินโพไฮ หมู่หินซ าแคน หมู่หินดาดฟ้า หมู่หินภูฮี และหมู่หินอีหม้อ ตามล าดับจากล่างขึ้นบน 

มีความหนารวมทั้งสิ้นประมาณ 20-1,300 เมตร 

โดยทั่วไป หมวดหินห้วยหินลาด เป็นหมวดหินที่ความหลากหลายทางวิทยาหินแตกต่างกันไปตาม 

ลักษณะภูมิประเทศโบราณและสิ่งแวดล้อมการสะสมตะกอน ซึ่งในภาพรวมนั้นยังไม่พบหินโผล่ที่แสดงความ 

ต่อเนื่องระหว่างหมู่หินต่าง ๆ พบเพียงรอยสัมผัสของหมู่หินต่าง ๆ เป็นคู่ ๆ เช่น รอยสัมผัสของหมู่หินโพไฮ 

และหมู่หินซ าแคนบริเวณทางหลวงหมายเลข 12 (หล่มสัก-ชุมแพ) กม. 45+475 หมู่หินดาดฟ้าและหมู่หิน 

ภูฮี บริเวณห้วยกบ บ้านห้วยสนามทราย ต.โคกมน อ.น้ าหนาว จ.เพชรบูรณ์ เป็นต้น ท าให้การล าดับชั้นหิน 

บางส่วนจึงต้องอาศัยความสัมพันธ์กับหินข้างเคียงในการก าหนดความสัมพันธ์ระหว่างหมู่หินต่าง ๆ ที่พบ 

ซึ่งสามารถแยกออกจากกันตามลักษณะปรากฎทางวิทยาหินและตามลักษณะของสิ่งแวดล้อมที่สะสมตัว 

ได้เป็น 5 หมู่หิน ได้แก่หมู่หินโพไฮ ประกอบด้วยชุดลักษณ์ของหินตะกอนภูเขาไฟ และหินอัคนีพุ ความหนา 

รวม 116 เมตร หมู่หินซ าแคน ประกอบด้วยหินกรวดมน และหินทราย สะสมตัวจากกระบวนการผุพังตาม 

ความลาดเอียงของภูมิประเทศเดิมในลักษณะของตะกอนเศษหินเชิงผา ร่วมกับการพัดพาโดยกระบวนการที่ 

มีน้ ามาเกี่ยวข้อง ให้หินกรวดมนที่มีลักษณะแปรผันตามหินต้นก าเนิด ความหนารวมประมาณ 500 เมตร 

หมู่หินดาดฟ้า ประกอบด้วยหินทรายแป้ง และหินทรายสีด า สารเชื่อมประสารแคลเซียมคาร์บอเนต 

แทรกสลับกับหินปูนสีด า จนถึงสีเทาปนด า และหินปูนเนื้อดินสีด า หรือสีเทา บางส่วนอาจพบแร่ไพไรต์เกิด 

ร่วมด้วย บ่งชี้ถึงการตกสะสมตัวในสภาพแวดล้อมทะเลสาบแบบไม่มีออกซิเจน ร่วมกับกระบวนการทางน้ า 

ที่มีหินต้นก าเนิดอยู่ไม่ไกล ในภูมิอากาศกึ่งแห้งแล้ง มีความหนารวม 250 เมตร หมู่หินภูฮีประกอบด้วยหิน 

ทรายสีเทา ชั้นปานกลางจนถึงหนา แทรกสลับกับหินทรายแป้งชั้นบางจนถึงหนา สะสมตัวโดยกระบวนการ 

ทางน้ าหนารวม 450 เมตร และ หมู่หินอีหม้อ ประกอบด้วยหินอัคนีแทรกซอนระดับตื้น ได้แก่หินไดออไรต์ 

และหินอัคนีพุที่มีก าเนิดร่วมกัน แทรกตัวเข้ามาในหมู่หินดาดฟ้า หรือหมู่หินภูฮี ความหนาไม่ต่ ากว่า 

130 เมตร 

ในการศึกษานี้ ได้จัดให้หินตะกอนที่ปิดทับหมู่หินอีหม้อรวมเข้าไว้ในหมู่หินภูฮี แตกต่างกับการ 

จัดแบ่ง ของ Chonglakmani and Sattayarak (1979) เนื่องจากธรรมชาติของหินอัคนีแทรกซอนนั้น 

สามารถที่จะเกิดแทรกอยู่ในชั้นหินใด ๆ ได้อย่างอิสระ นอกจากนี้ยังพบว่าหินไดออไรต์ และหินอัคนีพุอื่น ๆ 

มีการแทรกตัดเข้ามาในหมู่หินทรายบริเวณอื่น ๆ ในพื้นที่ อ าเภอหล่มสัก และอ าเภอน้ าหนาว ตลอดจน 

ในพื้นที่ใกล้เคียงอีกหลายแห่ง และด้วยโครงสร้างทางตะกอนวิทยาที่พบในชั้นหินที่ปิดทับหินอัคนี

58 

แทรกซอน เช่น ชั้นรอยริ้วคลื่น และชั้นเฉียงระดับต่าง ๆ รวมทั้งล าดับชั้นหินที่พบมีความเหมือนกับล าดับ 

ชั้นหินหมู่หินภูฮีที่พบในบริเวณอื่น ๆ เช่น บริเวณห้วยกบ ใกล้กับบ้านห้วยสนามทราย พบหินทรายสีเทา 

ชั้นปานกลางจนถึงชั้นหนามาก มีชั้นเฉียงระดับ แทรกสลับด้วยหินทรายแป้ง ชั้นบางจนถึงปานกลาง 

แสดงถึงการสะสมตัวของตะกอนในสภาพแวดล้อมแบบทางน้ า ดังนั้นในการศึกษานี้จึงตัดแยกหมู่หินอีหม้อ 

ออกจากหมวดหินห้วยหินลาด ยังผลให้หมวดหินห้วยหินลาด ประกอบด้วย 4 หมู่หิน ได้แก่หมู่หินโพไฮ 

หมู่หินซ าแคน หมู่หินดาดฟ้า และหมู่หินภูฮี ตามล าดับจากแก่ไปอ่อน มีความหนารวมของหมวดหิน 

ประมาณ 1,300 เมตร

เอกสารอ้างอิง 

กรมทรัพยากรธรณี, 2544, พจนานุกรมศัพท์ธรณีวิทยา ฉบับราชบัณฑิตยสถาน: กรมทรัพยากรธรณี 384 

หน้า. 

กรมทรัพยากรธรณี, 2550, ธรณีวิทยาประเทศไทย (พิมพ์ครั้งที่ 2 ฉบับปรับปรุง) (Geology of Thailand 

(2nd ed.): กรมทรัพยากรธรณี 628 หน้า. 

ธีระพล วงษ์ประยูร และ วิโรจน์ แสงศรีจันทร์, 2551, ระวางอ าเภอคอนสาร (5342 II) ระวางเขื่อนจุฬาภรณ์ 

(5342 III) ระวางอ าเภอเกษตรสมบูรณ์ (5341 I) และระวางบ้านทุ่งลุยลาย (5341 IV), รายงานการส ารวจ 

ธรณีวิทยา ส านักธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี, 121 หน้า. 

สุรเชษฐ ปุญปัน และ กิตติ ขาววิเศษ, 2551, ธรณีวิทยาระวางระวางบ้านท่าช้าง (5242 I) ระวางบ้านน้ าดุก 

เหนือ (5242 II) ระวางอ าเภอภูกระดึง (5342 I) และระวางอ าเภอน้ าหนาว (5242 IV), รายงาน 

การส ารวจธรณีวิทยา ส านักธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี, 72 หน้า. 

ศูนย์ภูมิอากาศ กรมอุตุนิยมวิทยา, สภาวะอากาศของประเทศไทย ในปีพ.ศ. 2554, 

http://climate.tmd.go.th/Page40000_Climate_Summary.aspx, เข้าถึงข้อมูล 12 สิงหาคม 

2555. 

Brown, G. F., Buravas, S., Charaljavanaphet, J., Jalichandra, N., Johnston, W.D., Sresthaputra, 

V. and Taylor, G.C., 1951, Geologic reconnaissance of the mineral deposits of 

Thailand, USGS Bulletin 984, 183 p, also as Royal Department of Mines Geological 

Survey, Memoir 1 (1953). 

Buffetaut, E. and Ingavat, R., 1982, Phytosaur remains (Reptilia, Thecodontia) from the 

Upper Triassic of Northeastern Thailand, Geobios, v.15, no.1, p.7-17. 

Buffetaut, E., Suteethorn, V., Martin, V., Chaimanee, Y. and Tong, H., 1993, Biostratigraphy 

of the Mesozoic Khorat Group of Northeastern Thailand: the contribution of 

vertebrate palaeontology, in T. Thanasuthipitak, ed., Proceedings of the 

International Symposium on Biostratigraphy of Mainland Southeast Asia (BIOSEA), 

Department of Geological Sciences, Chiang Mai University, Chiang Mai, v.1, p.51-62. 

Bunopas, S., 1971, On the geology and stratigraphy of the Nam Phrom Dam and its vicinity, 

Geological Society of Thailand, Newsletters, v.4, p.17-44. 

Chonglakmani, C. and Sattayarak, N., 1978, Stratigraphy of the Huai Hin Lat Formation 

(Upper Triassic) in NE Thailand, in P. Nutalaya, ed., Proceedings of the Third 

Regional Conference on Geology and Mineralogy Resources of Southeast Asia, 

Bangkok, p.739-762. 

Chonglakmani, C., and Sattayarak, N., 1979, Geological map of Thailand on 1:250,000 scale, 

sheet Changwat Phetchabun (NE 47-16): Geological Survey Division, Department of 

Mineral Resources. 

Chuaviroj, S., 1997, Deformation in Khorat plateau, in P. Dheeradilok, C. Hinthong, P. 

Chaodumrong, P. Putthaphiban, W. Tansathien, C. Utha-aroon, N. Sattarak, T. 

Nuchanong, and S. Techawan, eds., Proceedings of the International Conference on

- 60 - 

Statigraphy and Tectonic Evolution of Southeast Asia and the South Pacific 

(Geothai 97), Bangkok, Thailand, August 19-24, v.1, p.321-325. 

Department of Mineral Resources, 1987, Geological Map of Thailand, 1:2,500,000, 

Geological Survey Division, Rama VI, Bangkok, Thailand. 

Gardner, L.S., Howarth, H.F. and Na Chaingmai, P., 1967, Salt resources of Thailand, 

Department of Mineral Resources, Report of Investigation no.11, 100 p. 

Haile, N.S., 1973, Note on Triassic fossil pollen from the Nam Pha Formation, Chulabhorn 

(Nam Phrom) Dam, Thailand, Geological Society of Thailand, Newsletter, v.6, no.1, 

p.15-16. 

Iwai, J. and Asama, K., 1964, Geology and palaeontology of the Khorat Plateau and the 

plant–bearing Permian Formations, Report on the Stratigraphical and 

Palaeontological Reconnaissanic in Thailand and Malaysia, 1963–64, Overseas 

technical Cooperation Aqency, Tokyo. 

Iwai, J., Asama, K., Veeraburus, M. and Hongnusonthi, A., 1966, Stratigraphy of the so– 

called Khorat Series and a note on the fossil plant–bearing Paleozoic strata in 

Thailand, Geology and Paleontology of the SE Asia, Tokyo University Press, v.2, 

p.179–196. 

Jalichan, N., and Bunnag, D., 1954, A report on geologic reconnaissance of the mineral 

resources of northeastern Thailand: manuscript in Thai with English translation in 

tha file of the Geological Survey of Thailand, Dept. of Min. Resources, Bangkok. 

Kobayashi, K., 1963, On the Triassic Daonella beds in central Pahang, Malaya, Japanese 

Journal of Geology and Geography, v.34, no.3-4, p.101-102, 5 pls. 

Kobayashi, T., 1975, Upper Triassic estheriids in Thailand and the conchostracan 

development in Asia in the Mesozoic era, Geology and Palaeontology of Southeast 

Asia, v.16, p.57 – 90. 

Lee, W., 1923, Reconnaissance geological report of the districts of Payap and Maharastra, 

Northern Siam: Department of State Railway Resources, Bangkok, 16 p. 

Maranate, S., 1982, Paleomagnetism of the Khorat Group in Northeast Thailand, M.Sc. 

Thesis, Victoria University of Wellington, New Zealand, 398 p. 

Maranate, S. and Vella, P., 1986, Paleomagnetism of the Khorat Group, Mesozoic, 

Northeast Thailand, Journal of Southeast Asian Earth Sciences, v.1, p.23 - 31. 

Meesook, A., 2000, Cretaceous environments of Northeastern Thailand, in H. Okada and 

N.J. Mateer, eds. Cretaceous environment of Asia, Elesevier Science B.V., p.207-223 

Meesook A., 2001, Jurassic-Cretaceous Environments of Northeastern Thailand. Bangkok: 

Geological survey Division Department of Mineral Resources; 2001. 

Racey, A., Goodall, J.G.S., Love, M.A., Polachan, S. and Jones, P.D., 1994, New age data for 

the Mesozoic Khorat Group of Northeastern Thailand, in P. Angsuwathana, T. 

Wongwanich, W. Tansathien, S. Wongsomsak, and J. Tulyatid, eds., Proceedings of

- 61 - 

the International Symposium on Stratigraphic Correlation of Southeast Asia, 

Department of Mineral Resources, Bangkok, Thailand, November 15-20, p.245-252. 

Sattayarak, N. and Suteethorn, V., 1983, Geological map of Thailand 1:500,000 

(Northeastern Sheet), Geological Survey Division, Department of Mineral Resources, 

Bangkok, Thailand. 

Sattayarak, N., Polachan, S. and Charusirisawad, R., 1991, Cretaceous rock salt in the 

northeastern part of Thailand, the Seventh Regional Conference on Geology, 

Mineral and Energy Resources of Southeast Asia (GEOSEA VII), Bangkok, November 

5-8, Geological Society of Thailand, Abstract Volume, p.36. 

Sattayarak, N., Srigulwong, S. and Patarametha, M., 1991, Subsurface stratigraphy of the 

non-marine Mesozoic Khorat Group, NE Thailand, the Seventh Regional Conference 

on Geology, Mineral and Energy Resources of Southeast Asia (GEOSEA VII), Bangkok, 

November 5-8, Geological Society of Thailand, Abstract Volume, p.36. 

Stow, D. A. V. (2005). Sedimentary Rocks in the Field. Burlington, MA: Academic Press. ISBN 

978-1-874545-69-9. 

Thanomsap, S., 1992, Structural development on the Khorat Plateau and western adjacent 

area, in C. Piencharoen, ed., Proceedings of National Conference on Geologic 

Resources of Thailand: Potential for Future Development, Department of Mineral 

Resources, Bangkok, Thailand, November 17-24, p.29-38. 

Ward, D.E. and Bunnag, D., 1964, Stratigraphy of the Mesozoic Khorat Group in Northeast 

Thailand, Department of Mineral Resources, Bangkok, Report of Investigation, v.6, 

95p.

ภาคผนวก 

สัญลักษณ์ที่ใช้อธิบายความหมายของแท่งล าดับชั้นหิน

- 63 -

à¸«à¸¡à¸§à¸à¸«à¸´à¸à¸«à¹à¸§à¸¢à¸«à¸´à¸à¸¥à¸²à¸ - à¸à¸£à¸¡à¸à¸£à¸±à¸à¸¢à¸²à¸à¸£à¸à¸£à¸à¸µ

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

à¸«à¸¡à¸§à¸à¸«à¸´à¸à¸«à¹à¸§à¸¢à¸«à¸´à¸à¸¥à¸²à¸ - à¸à¸£à¸¡à¸à¸£à¸±à¸à¸¢à¸²à¸à¸£à¸à¸£à¸à¸µ