literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12 interviu <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
mwerali<br />
zaal samadaSvili:<br />
`adamianebi, rogorc ambebi,<br />
Zalian hgvanan erTmaneTs~<br />
bolo dros literaturul procesSi ise aRar aris CarTuli, rogorc ramdenime wlis winaT, Tumca miiCnevs, rom<br />
am etapze gacilebiT mniSvnelovan saqmes akeTebs, vidre Jurnal-gazeTebis gamoSveba an moTxrobebis weraa. veWvob,<br />
literaturis bevri moyvarulisTvis mwerlis es gadawyvetileba sasiamovno iyos, magram Tavad daJinebiT imeorebs,<br />
rom iqa dgas, sadac unda idges da sxvagvarad ar ZaluZs.<br />
<strong>literaturuli</strong> pauza Segnebulad aiRo da rodesac am saqmianobas daubrundeba, bavSvebisTvis apirebs weras,<br />
yovel SemTxvevaSi, weriswina ganwyoba aseTi meqnebao. Tu Canafiqri gamouva da misi nawerebi mozardebs daainteresebs,<br />
bednieri iqneba, radgan amqveynad yvelaze did Sefasebad patara adamianebis siyvaruls miiCnevs.<br />
yofili mwerlebi ar arseboben. miuxedavad imisa, rom kalami Segnebulad gadado gverdze, literatura mainc ar<br />
asvenebs. axlac, oriode kviraSi axali krebuli `moTxrobebi biWebisTvis~ gamova, romliTac Seecdeba kacuri ambebiT<br />
Tineijeri biWebi daainteresos da kompiuteris nacvlad xelSi wigni aaRebinos. aisrulebs Tu ara survils,<br />
momavali gviCvenebs, Cven ki, vidre `bavSvTa samyaroSi~ gadaWrila, momentiT visargebleT da `sadido~ literaturaze<br />
vesaubreT.<br />
_ batono zaal, axali saukunis<br />
dasawyisidan 10 weli gavida. ra moxda<br />
am periodSi Tanamedrove qarTul literaturaSi,<br />
ra Seicvala da ra _ ara, ra<br />
ganviTarda an gadmohyva mas Zveli<br />
droidan<br />
_ yvelaze Rirebuli da saintereso,<br />
rac Tanamedrove mwerlobas XX saukunidan<br />
gadmohyva, mravalferovnebaa.<br />
gasuli saukunis 90-ian wlebSi, miuxedavad<br />
sazogadoebriv-politikuri kataklizmebisa,<br />
literatura mravalferovani<br />
iyo da yvela Taoba Zalian kargad<br />
avlenda sakuTar SesaZleblobebs _<br />
cocxali klasikosebic da axalgazrdobac,<br />
romlebic dResac agrZeleben weras.<br />
maT sakuTari Tavic SeinarCunes mwerlobaSi<br />
da mkiTxvelic. is, rac im periodSi<br />
iwereboda, dResac sainteresoa – Tundac<br />
oTar WilaZis romanebi. XXI saukunem Tavisi<br />
avtorebi moitana. ramdenime Tvis win<br />
Tqvens gazeTSi daibeWda lado kilasonias<br />
moTxrobebi, romlebmac momxibla<br />
Txrobis Zveleburi, monatrebuli yaidiT.<br />
es axalgazrda kaci, romelic am<br />
saukunis pirmSoa, Cemi sayvareli avtorebiviT<br />
wers. ki ar baZavs, ubralod, ase ewereba,<br />
Zveleburad unda ambebis moyola.<br />
`Zveleburi~ SemTxveviT ar mixsenebia. es<br />
sityva CemTvis Zalze Rirebulia da<br />
`klasikurs~ uaxlovdeba. Zveleburi<br />
Txroba karg Rvinos hgavs, Tavisi siZveliT<br />
rom fasobs. ar miyvars yalb<br />
efeqtebze dafuZnebuli stili, romelsac<br />
jer kidev XX saukunis 10-20-ian wleb-<br />
Si gauvida yavli.<br />
_ efeqtebSi ras gulisxmobT<br />
_ Tundac sityvaTmTxzvelobas,<br />
roca cdiloben sityvaTa TamaSis axali<br />
versiebi SemogvTavazon. aris meore mxarec,<br />
rodesac mwerali adamianuri<br />
sisusteebis naturalisturi CvenebiT manipulirebs,<br />
TiTqos trabaxobs, ra siRrmeebSi<br />
SeuZlia Casvla, Tumca iqidan mxolod<br />
sibinZure amoaqvs. ZiriTadad pa-<br />
Tologiur gadaxrebzea laparaki, rac<br />
Zalian ar momwons.<br />
_ Tumca bolo wlebSi swored am<br />
tipis mwerlobam imZlavra, sadac aqcenti<br />
paTologiur gadaxrebsa da motivtive<br />
WuWyzea.<br />
_ geTanxmebi da upirvelesad es<br />
frangebisTvisaa damaxasiaTebeli. didi<br />
xania, Tanamedrove rusi avtorebi ar wamikiTxavs,<br />
magram 90-ianebSi maTTanac igrZnoboda<br />
msgavsi gavlenebi. rogorc<br />
yvelafers dedamiwis zurgze, aseT literaturasac<br />
aqvs arsebobis ufleba, magram<br />
CemTvis, rogorc mkiTxvelisa da mwerlisTvis,<br />
es sruliad uintereso da miuRebelic<br />
ki aris.<br />
_ gasuli 5-6 weli Zalze nayofieri<br />
iyo TqvenTvis, zedized ramdenime krebuli<br />
gamoeciT. rogor muSaobda maTze<br />
mwerali<br />
_ krebulze muSaobis Cemeburi `meTodi~<br />
maqvs SemuSavebuli: axlebTan erTad<br />
aucileblad Semaqvs Zveli moTxrobebi,<br />
romlebic xelmeored gadakiTxvas imsaxurebs,<br />
anda erTmaneTs uxdeba da erTian<br />
kompoziciaSi jdeba. aseTi gaxseneba<br />
CemTvisac sainteresoa, radgan periodulad<br />
sakuTari nawerebis mimarT damokidebuleba<br />
mecvleba: xan momwons, xan _<br />
ara. es gasakviri ar aris, msgavsi gaoreba<br />
sakuTari Tavis mimarT kritikulad ganwyobil<br />
yvela mwerals axasiaTebs.<br />
cota sxvagvaria bolo krebuli `dueti,~<br />
romelic 2008 wels gamovida.<br />
moTxrobebis garda masSi Janrobrivad<br />
gansxvavebuli nawerebic Sevitane,<br />
romelTac me novelisa da esses sinTezs<br />
vuwodeb. bolo dros ZiriTadad am tipis<br />
teqstebi gamomdis; arc novelaa, arc<br />
_ esse. Znelia Janris dadgena.<br />
vinc Tavis droze `qomags~ kiTxulobda,<br />
SeiZleba axsovdes Cemi sveti _<br />
`mkiTxveli mkiTxvels gadaeyara,~ sadac<br />
ori mkiTxveli axal gamocemebs ganixilavs<br />
da sayvarel avtorebzec saubrobs.<br />
sabolood yvela sveti hemingueis<br />
xsenebiT mTavrdeba, romelic am saubrebs<br />
siuJeturad kravs. `duetSi~ es Canawerebic<br />
Sevida.<br />
_ vikipediaSi mweral zaal samadaSvilis<br />
Sesaxeb dadebul statiaSi vkiTxulobT,<br />
rom Tqveni Magnum opus krebuli<br />
`sandro kandelakis Ceqmaa.~ eTanxmebiT<br />
am formulirebas<br />
_ ara, ar veTanxmebi. Cems krebuleb-<br />
Si yvelaze meti interesi `plexanovurma<br />
ambebma~ gamoiwvia, Zalian swrafad gaqra<br />
wignis Taroebidan, rasac ver vityvi `sandro<br />
kandelakis Ceqmaze~. am faqtma ise-<br />
Ti sixaruli momaniWa da imdenad mniSvnelovani<br />
iyo CemTvis, rom es krebuli<br />
yvelaze metad meZvirfaseba. SesaZloa,<br />
subieqturi var da xarisxiT `sandro kandelakis<br />
Ceqma~ sjobs, magram `plexanovur<br />
ambebs~ ufro vafaseb. Tan garekanic<br />
miyvars, dangreuli kibeebiT da gorgolaWian<br />
Tokebze Camokonwialebuli<br />
sarecxiT _ rogorc Cems bavSvobaSi iyo<br />
da axlac aris.<br />
_ Tqveni moTxrobebi ZiriTadad<br />
`Zvel~ ambebs exeba. axal droze wera<br />
jer ar mogdomebiaT<br />
_ marTalia, dro miedineba, saukune<br />
saukunes enacvleba, Tumca adamianebi,<br />
iseve, rogorc ambebi, Zalian hgvanan erTmaneTs.<br />
Cemi personaJebi gardatexis asakidan<br />
biWobaSi Semavali axalgazrdebi<br />
arian. maTze TxrobiT istoriis raRac<br />
etapis Cvenebac SeiZleba, imis, Tu ra xdeba<br />
maT qalaqSi, quCaze, sulSi, amitom<br />
CemTvis Zveli ambebi Zalian axali ambebicaa<br />
da erTgvari xerxic maT gasaanalizeblad.<br />
sxvaTa Soris, am xerxis gamoyenebiT<br />
`satyuaras~ vamzadeb axalgazrda<br />
mkiTxvelisTvis. sul male gamova Cemi<br />
axali krebuli _ `moTxrobebi biWebisTvis,~<br />
romelSic am Temaze dawerili<br />
teqstebi Seva. vnaxoT, ramdenad daainteresebs<br />
igi ymawvilebs. vimedovneb,<br />
gogonebsac gauCndebaT survili, gaigon,<br />
ra azrebi utrialebT TavSi maT megobrebs<br />
da am wigns gadaSlian. sxvaTa Soris,<br />
axali krebuli biWebisTvis SemTxveviT ar<br />
mixsenebia. zogadad, Cemi ocnebaa, sabavSvo<br />
mwerlad aRmiqvan. raRac periodis<br />
Semdeg, rodesac isev movicli moTxrobebisTvis,<br />
minda, bavSvebisTvis vwero.<br />
es ar niSnavs, rom romanebi, leqsebi da<br />
moTxrobebi naklebad mniSvnelovania,<br />
ubralod, Cemi cxovrebis am etapze ase-<br />
Ti survili maqvs.<br />
_ amasTan dakavSirebiT, minda gavixseno<br />
epizodi moTxrobidan `gigis<br />
magida~, sadac TqvenTan erTad myofi<br />
literatori robert luis stivensons<br />
sabavSvo mwerlad moixseniebs. `literatori<br />
rom ar yofiliyo, avuxsnidiT,<br />
magram raki literatori iyo, aRar avuxseniT,<br />
rom mwerlebi sabavSvoebad da sadidoebad<br />
ar iyofian...~ _ pasuxobT<br />
Tqven.<br />
_ es me ar aRmomiCenia, didi xnis winaT<br />
iTqva. ase fiqrobs yvela Cemi sayvareli<br />
avtori _ mark tveni, borxesi, jek londoni,<br />
hiugo, lindgreni, JorJ simenoni.<br />
igive SemiZlia mogaxsenoT Janrebze,<br />
konkretulad ki deteqtivze. am SemTxveva-<br />
Si borxess davesesxebi, romelmac Zalze<br />
seriozuli argumentebi moiyvana imis<br />
dasamtkiceblad, rom deteqtivis wera<br />
urTulesi saqmea. am JanrSi muSaoba did<br />
ostatobas, siRrmeebSi wvdomasa da adamianis<br />
fsiqologiis seriozul codnas<br />
moiTxovs, amitom misi agdebiT moxsenieba<br />
araseriozulia. rac Seexeba mwerlebis<br />
dayofas, es sakiTxi kidev ufro mniSvnelovania.<br />
imas, rom avtorebi sadidoebad da<br />
sabavSvoebad ar iyofian, sakuTar magaliTze<br />
giambobT:<br />
`don kixotis~ gacnoba 13 wlisam daviwye.<br />
marTalia, zogierT adgils, romelic<br />
im asakSi nakleb sainteresod meCveneboda,<br />
vtovebdi, magram xom mivedi iqamde gamodis,<br />
rom es didi wigni 13 wlis biWis sakiTxavic<br />
yofila. marTalia, adgil-adgil,<br />
amokenkviT, magram mainc. rasakvirvelia,<br />
meored da mesamed ukve sxvanairad wavikiTxe<br />
da dRes kidev ufro sxva siRrmeebs<br />
vpoulob. didi wignebi imitomacaa didi,<br />
rom yovel jerze aRmoCenebs akeTeb. es maradiuli<br />
wignebia.<br />
igive SemiZlia vTqva Cems usayvarles<br />
romanze, romelze laparakic ar mbezrdeba<br />
_ es aris viqtor hiugos `sabraloni.~<br />
anda, `omi da mSvidoba,~ romelsac daaxloebiT<br />
imave asakSi vkiTxulobdi.<br />
rasakvirvelia, ufro metad duelebisa da<br />
brZolis scenebs veZalebodi da aqac<br />
vtovebdi `uintereso~ adgilebs, magram<br />
xom vkiTxulobdi swored amitom aris<br />
isic didi wigni. `sabralonSi~ ufro meti<br />
saintereso iyo CemTvis, Tundac barikadebis<br />
scenebi, kozetas ambavi, Tumca,<br />
filosofiuri gansjani im asakSi naklebad<br />
mizidavda.<br />
SemiZlia sapirispiro magaliTic mogiyvanoT:<br />
ratom vkiTxulob axla, 50 wels gadacilebuli,<br />
`pepi grZeliwindas~ iseTive<br />
gatacebiT, rogorc wlebis win, rodesac<br />
es wigni pirvelad aviRe xelSi anda, ratom<br />
aris dRemde Cemi usayvarlesi personaJi<br />
komisari megre imitom, rom yovelgvari<br />
dayofa pirobiTia. arsebobs kargi<br />
literatura da arsebobs mdare literatura,<br />
romelic, Tu dagaviwydeba, kargia,<br />
Tumca mainc unda waikiTxo.<br />
_ moTxrobaSi `Tavisuflebis maZiebelni~<br />
werT: `Zmebi gonkurebis azriT,<br />
yvela kargi mwerali Tavis optikur xelsawyos<br />
qmnis, romlis meSveobiTac mkiTxveli<br />
axleburad aRiqvams rogorc gare,<br />
ise Sida, sakuTar samyaros.~ SeZlo Tu<br />
ara mweralma zaal samadaSvilma aseTi xelsawyos<br />
gamogoneba<br />
_ Cems SemTxvevaSi es aris is, razec zemoT<br />
vlaparakobdi, anu Zveli ambebis saSualebiT<br />
axlis Cveneba da gaanalizeba. Cemi<br />
xelsawyo erTgvari kaleidoskopia, drois<br />
manqana, romliTac brundebi warsulSi momavlis<br />
aRmosaCenad. ramdenad zustia igi,<br />
ramdenad kargad axerxebs mkiTxveli mis<br />
gamoyenebas da gamoadgeba Tu ara rameSi,<br />
sxva ambavia. Tu gamoadgeba, Cemi warmatebaa.<br />
_ es mkiTxvelzec aris damokidebuli,<br />
anu, gaaCnia, vin kiTxulobs.<br />
_ rasakvirvelia, Tumca vcdilob, Cems<br />
mkiTxvels gansakuTrebuli momzadeba ar<br />
sWirdebodes. mogexsenebaT, arian avtorebi,<br />
qarTvelebic da ucxoelebic, romelTac<br />
specialurad momzadebuli mkiTxveli<br />
5 -18 marti 2010<br />
sWirdebaT. es cudi ar aris, maTi umetesobac<br />
araCveulebrivi mweralia, Tumca<br />
piradad me amas veridebi.<br />
_ moTxrobaSi `memoTxrobeebsa da<br />
Txrobaze~ vkiTxulobT: `am bolo<br />
dros, Cemi dakvirvebiT, literatorebs<br />
gakeTebuli moTxrobebi ufro<br />
moswonT. SesaZloa, vcdebi, magram rom<br />
ar moswondeT, xom ar Seaqebdnen ras<br />
vgulisxmob keTebaSi, ufro sworad,<br />
romeli teqsti mgonia gakeTebuli<br />
albaT, is, romelsac Sesrulebis TvalsazrisiT<br />
nakls ver upovi, magram gr-<br />
Ceba STabeWdileba, rom avtorma mTeli<br />
energia Canafiqris uSecdomod<br />
ganxorcielebas Sealia, nacvlad imisa,<br />
rom energia misi gacocxlebisTvis<br />
daexarja.~ teqstebi, romlebic gluvia<br />
kargad gaprialebuli xis magidasaviT,<br />
magram grZnobas ver aRgiZravs,<br />
mkvdaria. rogor fiqrobT,<br />
risi bralia es, niWis naklebobis Tu<br />
sxva mizezic aris<br />
_ es is SemTxvevaa, roca marto xeloba<br />
ici. ici, rogor unda daiwyo, daasrulo<br />
nawarmoebi, warmoaCino esa Tu is<br />
personaJi da ufro Sors veRar midixar.<br />
am SemTxvevaSi saqme gvaqvs uni-<br />
WobasTan. amave dros, es aris akviateba,<br />
gerqvas mwerali. aseTi adamianebi umeteswilad<br />
grafomanebi arian da ar ician<br />
mTavari: is, rom naweris mxatvrul teqstad<br />
qcevisTvis weris teqnikis garda,<br />
sxva ramecaa saWiro _ sicocxlis Cuqeba.<br />
es ki yvelas ar SeuZlia. sxvaTa<br />
Soris, Zalian saintereso xerxi maqvs<br />
namdvili da yalbi teqstebis gasarCevad:<br />
mkvradSobili teqsti Zalian<br />
swrafad maviwydeba, namdvil literaturas<br />
ki mexsierebidan ver waSli.<br />
rogorc Cans, Cemi tipis mkiTxvelSi uneburi<br />
gadarCeva xdeba, erTgvari bunebrivi<br />
filtri moqmedebs: cudi teqsti<br />
mexsierebidan iSleba, raTa meti adgili<br />
datovos kargi nawerisTvis. ar vici,<br />
kargia es Tu cudi, radgan vicnob bevr<br />
mkiTxvels, visac yvelaferi amaxsovrdeba,<br />
Rirebulic da uxarisxoc.<br />
_ da bolos, moTxrobaSi `siurealistTa<br />
Zveli TamaSis gaxseneba~ aris<br />
aseTi monakveTi: `mwerali gamudmebiT<br />
swavlobs, swavlobs cxovrebis bolomde,<br />
iqamde, sanam goneba da xeli<br />
gamarTulad emsaxureba...~ piradad me<br />
meCveneba, rom raRac periodis Semdeg<br />
rolebi unda Seicvalos da mwerali<br />
gaxdes ostati, raTa sxvebi iyvnen misi<br />
Segirdebi.<br />
_ erTi meores ar ewinaaRmdegeba,<br />
Tumca aris erTi `magram~: mwerals mudam<br />
unda hqondes Segirdobis gancda; iswavlos,<br />
vidre pirSi suli udgas. rodis<br />
daostatdeba, amas Tavad ver daadgens<br />
da Tu daadgens, misi saqme wasulia. mwerlis<br />
ostatobis gansazRvra mkiTxvelis,<br />
literaturis mkvlevaris an misive<br />
kolegis prerogativaa. aq isev vubrundebiT<br />
kritikul damokidebulebas sakuTari<br />
Tavis mimarT, romelmac arasodes<br />
unda giRalatos. da aqve kidev<br />
erTi sayvareli fraza Cemi ymawvilkacobis<br />
sayvareli mwerlis, guram<br />
rCeuliSvilis `alaverdobidan~: `vnebis<br />
simZafre SenebaSia da ara aSenebuliT<br />
tkbobaSi.~ es zogadad Zalian didi cxovrebiseuli<br />
formulaa, romelic marto<br />
literaturas ar exeba. ganviTareba,<br />
Zieba, kritikuli damokidebuleba sakuTari<br />
Tavisadmi da gancda imisa, rom<br />
xar Segirdi, romlis maswavlebelic<br />
aris yvela da yvelaferi Sens garSemo,<br />
karg mwerals mTeli cxovreba Tan unda<br />
axldes.<br />
esaubra nana kobaiZe