16.11.2012 Views

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

garkveuli CamatebebiT, qeTevan wereTlis asulisaTvis, gadauweria 1812 welsac,<br />

xolo pirveli nusxa, uTariRo da anderZdakarguli, ar Cans romel welsaa<br />

gadawerili. ioanes sxva wignebic gadauweria (`davriSiani~, `miriani~, Teimuraz II-is<br />

`sarke TqmulTa~ da sxv.).<br />

ioane ialRuziZe dabadebula 1775 wels javis raionSi. igi mefe erekles karze<br />

izrdeboda da ganaTlebac aqve miuRia. TviTon i. ialRuziZe gadmogvcems: mefe<br />

ereklem `brZana micema Cemi mamisa arximandritisadmi naTlis mcemlis monastrisa,<br />

saswavleblad kiTxvisa saeklesioTa wignTasa qarTulsa enasa zeda, romlisadmi<br />

ganviswavlneca masTana~ (saq. centr. arqivi, f. 488, saqme 488, gv. 109).<br />

Semdeg mis ganaTlebaze ukve daviT garejis monasterSi uzruniaT. mas daviT<br />

garejis monasterSi mRvdel ioane qarumiZis daxmarebiT Seuswavlia filosofia da<br />

qarTuli mwignobroba.<br />

<strong>saqarTvelo</strong>s ruseTTan SeerTebis Semdeg ioane ialRuziZe miuwveviaT rogorc<br />

wignTa mcodne moxele. mas avalebdnen sxvadasxva dokumentTa Targmnas, Tarjimnobas<br />

da rogorc saqmis keTilsindisierad Semsrulebeli, igi oqros medliT<br />

daujildoebiaT (Tedeevi 1985: gv.5).<br />

1820 wlidan ioane ialRuziZe muSaobda <strong>Tbilisi</strong>s sasuliero seminariaSi<br />

qarTuli da osuri enebis maswavleblad.<br />

ioane ialRuziZem qarTuli grafikis safuZvelze Seqmna osuri anbani, es anbani<br />

daibeWda q. TbilisSi 1821 wels. es qarTul-osuri wignia, xucuri SriftiT dabeWdili.<br />

masve uTargmnia saeklesio Txzulebani qarTuli enidan, aRsaniSnavia, rom manve<br />

Targmna qarTuli enidan oTxTavi.<br />

ioane ialRuziZes qarTul literaturaSi icnoben rogorc poets. mas dauweria<br />

poema `alRuziani~ . karga xans am poemis avtori ucnobi iyo. poemis avtori rom ioane<br />

ialRuziZea, es akad. k. kekeliZem daadgina (kekeliZe 1926: 246). (qarTulidan osur<br />

enaze am poemis Targmani ekuTvnis giorgi besTauTs). igi qarTul enaze werda<br />

leqsebsac. mas leqsi miuZRvnia qeTevan wereTlis asulisadmi (ruxaZe 1939: 45).<br />

ioane ialRuziZe cnobilia rogorc mTargmneli. pirveli misi xelnaweri es aris<br />

sofel vanaTSi sasamarTlos dawesebis Sesaxeb (axvlediani 19: gv. 91-106). es teqsti<br />

sam enazea Sedgenili (qarTul, rusul da osur enebze). osuri teqsti qarTuli<br />

asoebiTaa dawerili. 1820-24 wlebSi daibeWda ioane ialRuziZis mier Targmnili<br />

saeklesio wignebi: locvani (saciskroni da samwuxroni, katexizmosi da mokle<br />

qristianebri zneobiTi swavla). daibeWda TbilisSi 1820w. saRmrTo liturRia _<br />

daibeWda TbilisSi 1821 wels. gamokrebili kurTxevani (wesi wmidisa naTlisRebisa),<br />

windobisa, qorwinebisa da daflvisa _ daibeWda moskovSi 1824 wels.<br />

yvela CamoTvlili wigni orenovania, qarTul-osuri. dabeWdilia qarTuli<br />

(xucuri) asoebiT.<br />

ioane ialRuziZes uTargmnia qarTulidan osurad oTxTavi, romelic daculia<br />

sami xelnaweris saxiT. es xelnawerebi daculia TbilisSi (pirveli varianti),<br />

peterburgsa (Casworebuli) da moskovSi (sastambod gamzadebuli) ( Tedeevi 1985: gv.<br />

9).<br />

ioane ialRuziZe gardacvlila 1830 wels, 5 agvistos, TbilisSi qoleris<br />

epidemiis dros.<br />

sulxan-saba orbelianis `sityvis konis~ osi gadamwerebis moRvaweoba udavod<br />

adasturebs, rom osi erovnebis mwignobrebi aramxolod Targmnidnen qarTuli enidan<br />

osurze da piriqiT, aramed isini xels uwyobdnen qarTuli mwignobrobis gavrcelebaganviTarebas.<br />

rac mezobel xalxTa Soris kulturuli kavSirebis ganmtkicebis erTerTi<br />

gza iyo.<br />

damowmebani:<br />

arqivi: saq. centr. arqivi, f. 488, saqme 488, gv. 109.<br />

axvlediani 1960: Ахвледиани Г. Сборник избранных работ по осетинскому языку. Тб.: 1960.<br />

gurievi 1997: Алманах «Горный ветер». Владикавказ: 1997.<br />

gurievi 2005: Алманах «Горный ветер». 8. Владикавказ: 2005.<br />

Tedeevi 1985: Tedeevi o. pirveli qarTuli xelnawerebis ena. Tb.: 1985.<br />

kekeliZe 1926: kekeliZe k. qarTuli literaturis istoria. t. II, Tb.: 1926.<br />

lit. <strong>saqarTvelo</strong> 1967: `lit. <strong>saqarTvelo</strong>~, agvisto, 1967.<br />

ruxaZe 1939: ruxaZe t. qarTuli eposi gardamavali xanis literaturaSi”. Tb.: 1939.<br />

Rlonti 1955: Rlonti al. narkvevebi. staliniri: 1955.<br />

4

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!