sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi
sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi
sarCevi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi saqarTvelo, Tbilisi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
garkveuli CamatebebiT, qeTevan wereTlis asulisaTvis, gadauweria 1812 welsac,<br />
xolo pirveli nusxa, uTariRo da anderZdakarguli, ar Cans romel welsaa<br />
gadawerili. ioanes sxva wignebic gadauweria (`davriSiani~, `miriani~, Teimuraz II-is<br />
`sarke TqmulTa~ da sxv.).<br />
ioane ialRuziZe dabadebula 1775 wels javis raionSi. igi mefe erekles karze<br />
izrdeboda da ganaTlebac aqve miuRia. TviTon i. ialRuziZe gadmogvcems: mefe<br />
ereklem `brZana micema Cemi mamisa arximandritisadmi naTlis mcemlis monastrisa,<br />
saswavleblad kiTxvisa saeklesioTa wignTasa qarTulsa enasa zeda, romlisadmi<br />
ganviswavlneca masTana~ (saq. centr. arqivi, f. 488, saqme 488, gv. 109).<br />
Semdeg mis ganaTlebaze ukve daviT garejis monasterSi uzruniaT. mas daviT<br />
garejis monasterSi mRvdel ioane qarumiZis daxmarebiT Seuswavlia filosofia da<br />
qarTuli mwignobroba.<br />
<strong>saqarTvelo</strong>s ruseTTan SeerTebis Semdeg ioane ialRuziZe miuwveviaT rogorc<br />
wignTa mcodne moxele. mas avalebdnen sxvadasxva dokumentTa Targmnas, Tarjimnobas<br />
da rogorc saqmis keTilsindisierad Semsrulebeli, igi oqros medliT<br />
daujildoebiaT (Tedeevi 1985: gv.5).<br />
1820 wlidan ioane ialRuziZe muSaobda <strong>Tbilisi</strong>s sasuliero seminariaSi<br />
qarTuli da osuri enebis maswavleblad.<br />
ioane ialRuziZem qarTuli grafikis safuZvelze Seqmna osuri anbani, es anbani<br />
daibeWda q. TbilisSi 1821 wels. es qarTul-osuri wignia, xucuri SriftiT dabeWdili.<br />
masve uTargmnia saeklesio Txzulebani qarTuli enidan, aRsaniSnavia, rom manve<br />
Targmna qarTuli enidan oTxTavi.<br />
ioane ialRuziZes qarTul literaturaSi icnoben rogorc poets. mas dauweria<br />
poema `alRuziani~ . karga xans am poemis avtori ucnobi iyo. poemis avtori rom ioane<br />
ialRuziZea, es akad. k. kekeliZem daadgina (kekeliZe 1926: 246). (qarTulidan osur<br />
enaze am poemis Targmani ekuTvnis giorgi besTauTs). igi qarTul enaze werda<br />
leqsebsac. mas leqsi miuZRvnia qeTevan wereTlis asulisadmi (ruxaZe 1939: 45).<br />
ioane ialRuziZe cnobilia rogorc mTargmneli. pirveli misi xelnaweri es aris<br />
sofel vanaTSi sasamarTlos dawesebis Sesaxeb (axvlediani 19: gv. 91-106). es teqsti<br />
sam enazea Sedgenili (qarTul, rusul da osur enebze). osuri teqsti qarTuli<br />
asoebiTaa dawerili. 1820-24 wlebSi daibeWda ioane ialRuziZis mier Targmnili<br />
saeklesio wignebi: locvani (saciskroni da samwuxroni, katexizmosi da mokle<br />
qristianebri zneobiTi swavla). daibeWda TbilisSi 1820w. saRmrTo liturRia _<br />
daibeWda TbilisSi 1821 wels. gamokrebili kurTxevani (wesi wmidisa naTlisRebisa),<br />
windobisa, qorwinebisa da daflvisa _ daibeWda moskovSi 1824 wels.<br />
yvela CamoTvlili wigni orenovania, qarTul-osuri. dabeWdilia qarTuli<br />
(xucuri) asoebiT.<br />
ioane ialRuziZes uTargmnia qarTulidan osurad oTxTavi, romelic daculia<br />
sami xelnaweris saxiT. es xelnawerebi daculia TbilisSi (pirveli varianti),<br />
peterburgsa (Casworebuli) da moskovSi (sastambod gamzadebuli) ( Tedeevi 1985: gv.<br />
9).<br />
ioane ialRuziZe gardacvlila 1830 wels, 5 agvistos, TbilisSi qoleris<br />
epidemiis dros.<br />
sulxan-saba orbelianis `sityvis konis~ osi gadamwerebis moRvaweoba udavod<br />
adasturebs, rom osi erovnebis mwignobrebi aramxolod Targmnidnen qarTuli enidan<br />
osurze da piriqiT, aramed isini xels uwyobdnen qarTuli mwignobrobis gavrcelebaganviTarebas.<br />
rac mezobel xalxTa Soris kulturuli kavSirebis ganmtkicebis erTerTi<br />
gza iyo.<br />
damowmebani:<br />
arqivi: saq. centr. arqivi, f. 488, saqme 488, gv. 109.<br />
axvlediani 1960: Ахвледиани Г. Сборник избранных работ по осетинскому языку. Тб.: 1960.<br />
gurievi 1997: Алманах «Горный ветер». Владикавказ: 1997.<br />
gurievi 2005: Алманах «Горный ветер». 8. Владикавказ: 2005.<br />
Tedeevi 1985: Tedeevi o. pirveli qarTuli xelnawerebis ena. Tb.: 1985.<br />
kekeliZe 1926: kekeliZe k. qarTuli literaturis istoria. t. II, Tb.: 1926.<br />
lit. <strong>saqarTvelo</strong> 1967: `lit. <strong>saqarTvelo</strong>~, agvisto, 1967.<br />
ruxaZe 1939: ruxaZe t. qarTuli eposi gardamavali xanis literaturaSi”. Tb.: 1939.<br />
Rlonti 1955: Rlonti al. narkvevebi. staliniri: 1955.<br />
4