03.12.2012 Views

gaufiltravi fiqrebi

gaufiltravi fiqrebi

gaufiltravi fiqrebi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

#72<br />

#72<br />

13 - 26 aprili 2012<br />

bavSvTa gasarTobebis kuTxe<br />

maRazia `babilonSi~<br />

(axali wlis molodini)<br />

IV-V<br />

aq maxsovs, ymawvils, tomrebis gora,<br />

kideSi wvire idga sazari;<br />

yiddnen dajorgil xorceuls,<br />

xorags,<br />

aq zrialebda veris bazari.<br />

Txeli talaxi. wnilebis Smori.<br />

tenidnen CanTebs, parkebs, qaRaldis...<br />

rac mTavaria, im daxlebs Soris,<br />

galaktions da goglas naxavdi.<br />

sulo da gulo, gadagdis Tavze,<br />

qveyana saxes icvlis, asea,<br />

ucxo, nairgvar saqonliT savse,<br />

kriala, giRebs kars maRazia.<br />

miagen adgils, samoTxis sadars,<br />

araferia saZebn-saSovni...<br />

guli iqeTken migiwevs, sadac<br />

bavSvTa awyvia saTamaSoni.<br />

mamuka wiklauri<br />

gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

<strong>gaufiltravi</strong> <strong>fiqrebi</strong><br />

soflis cxovreba<br />

ramdenime welia, rac sapatriarqos<br />

televiziis eTeriT erTi<br />

mSvenieri gadacema gadis, romelsac,<br />

pirobiTad, `soflis cxovreba~<br />

SeiZleba vuwodoT. gadacemis<br />

struqtura aseTia: dadis ramdenime<br />

patrioti kaci aRmosavleT da<br />

dasavleT saqarTvelos mTisa da<br />

baris soflebSi; dadian es Jurnalistebi<br />

Tavisi TeTri niviT –<br />

xvdebian mesaqonleebs, meba-<br />

Reeebs, mevenaxeebs, mefutkreebs,<br />

maswavleblebs, mowafeebs,<br />

eqimebs... ebmebian maTTan guli-<br />

Tad saubrebSi da ase, sofelsofel<br />

da ojax-ojax siaruliT<br />

warmoaCenen im mizezTa xlarTs,<br />

romelTa gamoc ase gamravlda<br />

mkvdari da naxevradmkvdari soflebi...<br />

STabeWdileba marTlac rom<br />

Semzaravia – cotac da wavlen es<br />

`jiuti~ moxucebic da Caqreba<br />

cecxli buxrebSi, RamiT sinaTle<br />

aRar gamokrTeba fanjrebidan,<br />

abalaxdeba gzebi, Caiqceva mdinareebze<br />

gadebuli xidebi.<br />

Tumca... am sevdiani <strong>fiqrebi</strong>sa<br />

da saxlebis gverdiT, zogjer<br />

imedic amoTavTavdeba xolme. imedi<br />

zogjer burusian dResac anaTebs.<br />

ager, erT movlil saxlsa<br />

da kar-midamos miadga am satelevizio<br />

gadacemis wamyvanis<br />

bi irevian... saRamoa da WiSkarTan<br />

jiSiani Zroxebi mimdgaran... stumars<br />

axalgazrda col-qmari da<br />

maTi bavSvebi gamoegebnen – lamazebi,<br />

kargad Cacmul-daxurulebi.<br />

am ojaxs Tavisi patara istoria<br />

aqvs – maT adre qalaqSi ucxovriaT<br />

Cveulebrivi qalaquri<br />

cxovrebiT. am xuTiode wlis winaT<br />

ki, zafxulSi, dasasveneblad amosulan<br />

Tavisi mama-papis nafuZarze,<br />

dausufTavebiaT, SeuRobiaT<br />

kar-midamo... Semodgomaze<br />

ki dananebiaT aqaurobis mitoveba<br />

da darCenilan. aq gautarebiaT<br />

zamTari, gazafxulze<br />

gadaberebuli xexilis nacvlad<br />

axali nergebi CaurgavT, miwa<br />

mouxnavT da dauTesiaT, gauCeniaT<br />

saqoneli...<br />

maT gverdiT, ubanSi, ramdenime<br />

ojaxi cxovrobs – isinic magrad<br />

arian da erTmaneTs<br />

amagreben... arada, sul ramdenime<br />

kilometrze avazakurad SemoWrili<br />

rusebis samxedro formireba<br />

dgas.<br />

_ rusebma rom raRac moigunebon<br />

da Semocvivdnen, ras izamT?<br />

– ekiTxeba gadacemis wamyvani<br />

qalaqidan gadmosaxlebuli ojaxis<br />

ufross.<br />

_ ra unda vqnaT? moviqceviT<br />

ise, rogorc kacebi unda moiqcnen...<br />

`niva~. ezoSi qaTmebi, ixvebi, goWe- II-III<br />

emzar kvitaiSvili<br />

cimcimi gaaqvs veeba ekrans,<br />

miviwyebuli JiniT inTebi;<br />

grZel mwkrivad visma survilma Sekra –<br />

koSkebi qvisa da raindebi...<br />

makaka, mardi, gadadis yiras,<br />

spilom xorTumi maRla abriqa;<br />

auReria kiseri Jirafs,<br />

Taroebzea mTeli afrika.<br />

mzera arwivis,<br />

almasisebri,<br />

rqebalesili saigakebi...<br />

ielva zurgma waqceul zebris,<br />

lomis naxtomic vnaxe, naqebi.<br />

iqaurobas sxva axlavs madli<br />

(Wers – maRals, myudros natrob niadag),<br />

erTad damsxdaran,<br />

veRarc ki daTvli –<br />

laSqars kurdRelTa, daTuniaTa.<br />

mRvimesTan Svidi isvenebs juja,<br />

naZvisxe male Seifakleba –<br />

burTulebs, vercxlis, muclebi uCanT,<br />

maTzec iqneba fasTa dakleba.<br />

daxede, TvalSi Tu ar gaqvs dire,<br />

es avgarozi yelze Seibi...<br />

SuSis kedelTan – saxlebi, mcire,<br />

iqve: baliSi, saban-leibi.<br />

erTs utrialeb _<br />

molisfers, lamazs,<br />

ra daSavdeba, rom Seiketo?!<br />

mTeli cxovreba eZebdi amas –<br />

saimedos gavs da sasikeTos.<br />

iq TviT iRbali Semlalavs, Semsvams,<br />

gverdebi gamileses avdrebma...<br />

vervin SeamCnevs gaqrobas Cemsas,<br />

am qoxSi minda gamozamTreba.<br />

fasi 50 TeTri<br />

IV-V


2<br />

Canawerebi<br />

brma grigalebi<br />

grigali brmaa. man ar icis, visi<br />

nebiT da brZanebiT amsxvrevs yovelives,<br />

rac gzaze xvdeba. grigali<br />

brmaa, is ver xedavs gamovlil gzaze<br />

dacemul xeebs da frinvelebis daSlil<br />

budeebs... Cvenc bevrjer dagvca<br />

brma siyvarulma, brma siZulvilma,<br />

brma vnebaTqrolvam...<br />

cecxli da rkina<br />

...xanZarma mTeli ZaliT ifeTqa da<br />

uceb daiwva mTeli saxli. saxlze Tivis<br />

zvini iyo midgmuli, zvini abrialda da<br />

swored man gamoiwvia saxlis uecari<br />

Canavleba. verafris gadarCena ver<br />

moaxerxes, mxolod abrialebuli saxlis<br />

patronebi gamocvivdnen gareT.<br />

...yvelaferi erTianad Caiwva –<br />

spilenZisa da aluminis pinebic ki daduRebuliyo<br />

erTmaneTSi... mxolod<br />

keraze dakidebuli rkinis sakideli<br />

gadarCa. es rom vnaxe, ucnaurma sixarulma<br />

damiara da gavifiqre: – raRac<br />

mainc gadarCa, raRacas mainc ver ereva<br />

cecxlis sazareli stiqia, rkinam<br />

mainc gaZlo!<br />

...istorikosebs gamouTvliaT da<br />

amboben – Svidjer aris Tbilisi mtrisgan<br />

gadamwvario – wvavdnen da mainc<br />

raRac rCeboda dauwvavi. im dauwvavze<br />

da gadarCenilze ki isev Sendeboda<br />

qalaqi.<br />

sityvebi, sityvebi...<br />

`wera arc ise Zneli saqmea, Tu orma<br />

ramem ar SegiSala xeli: sityvebi ar<br />

unda Semogakldes da arc Warbad unda<br />

ixmaro isini~ – uTqvams erT mwerals.<br />

Cemi azriT ki, mTavari aq mainc isaa, rom<br />

Warbsityvaoba ar mogveZalos. bevri<br />

niWieri mwerali daRupes sityvebma.<br />

rusul-skviTuri logikiT<br />

eqvTime TayaiSvili Tavis mogonebebSi<br />

gviambobs erT sasacilo ambavs,<br />

romelic kargad warmoaCens saqar-<br />

TveloSi `moRvawe~ rus xelisufalTa<br />

damokidebulebas qarTveli xalxisadmi.<br />

ai, es ambavic: TbilisSi mefisnacvlad<br />

ijda Tavisi xepreobiTa da uxeSobiT<br />

ganTqmuli golicini, xolo mis<br />

dros Tbilisis mazris ufrosis skami<br />

eWira Wkviansa da patiosan kacs, levan<br />

jandiers.<br />

erT momentSi, borCalos mazraSi<br />

avazakebi da yaCaRebi gaaqtiurebulan.<br />

golicinsac, ratomRac jandieri<br />

daubarebia da gauTaTxavs: – Sen ar xar<br />

Sens adgilze, Sen ver SeZeli aRgekve-<br />

Ta esa da es danaSaulobanio da<br />

CamouTvlia yvela is yaCaRoba, rac...<br />

borCalos mazraSi moxda.<br />

usmina, usmina jandierma golicins<br />

da bolos uTxra: – Tqveno aRmatebulebav,<br />

rasac Tqven ambobT, yovelive es<br />

borCalos mazraSi xdeba da me ra SuaSi<br />

var, me xom Tbilisis mazris ufrosi<br />

varo?!<br />

amaze cota ki Semcbara es xepre, magram<br />

sisulelisTvis isev sisulele<br />

daumatebia: – ra gansxvavebaa Tbilissa<br />

da borCalos Soris?! Tqven yvelani<br />

erTnairebi xarTo...<br />

gaumarjos siyvaruls!<br />

mestiaSi yofnisas, poetma vaJa xvistanma<br />

gviambo:<br />

_ erTxel, nadirobidan rom vbrundebodi,<br />

mkvdari arwivi vnaxe, romelsac<br />

gverdze meore arwivi ejda da<br />

`dastiroda~. me rom mivuaxlovdi, arwivi<br />

afrinda, xolo, roca im adgils<br />

gavcdi, `Wirisufali~ isev CaeSva xeobisken,<br />

sadac mkvdari arwivi iyo balaxSi<br />

Camxobili.<br />

es Tqva vaJam da Tan Wiqa aswia – modi<br />

im arwivebis siyvaruls gaumarjoso. es<br />

eqspromti ki iqve, mestiaSi, davwere:<br />

elvas mouklavs arwivi,<br />

Camougdia Walaze,<br />

Tavis sworferi itirebs,<br />

cremlebiT gaalamazebs.<br />

guSin uSbisTavs dahqrodnen,<br />

gadadiodnen Sxaraze,<br />

frTebs agrexavdnen erTmaneTs<br />

TeTnuldis qaris jaraze.<br />

axla ki cadasavali<br />

rkinis Rrublebma Carazes;<br />

Cven ras gavugebT siyvaruls –<br />

imis gzebsa da Saragzebs?! _<br />

xan mzea, xan – Savi Rame,<br />

xan isea da xan – ase...<br />

imis Semdeg aRarc vaJas ucocxlia<br />

didxans. Jami aiwewa da airia. mis gasvenebas<br />

ver daveswari. miTxres – vaJa<br />

meuRlem Zalian mwared daitirao...<br />

eh, arwivebis siyvaruls gaumarjos,<br />

Cemo vaJa...<br />

kote gabaSvili<br />

aRusrulebeli?!.<br />

bevri Canafiqri maqvs aRusrulebeli.<br />

zogierTi eses saTauric CaminiSnavs:<br />

`paolo iaSvili – cxovreba, TamaSi,<br />

sikvdili~<br />

`me da Cemi leqsebi~ (winasityvaoba<br />

rCeulisTvis)<br />

mamuka wiklauri<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

<strong>gaufiltravi</strong> <strong>fiqrebi</strong><br />

`mgeli, arwivi, kai yma~ (mglis, arwivis,<br />

kai ymis saxeebi Cvens poeziaSi)<br />

`SoTa CantlaZe – sikvdilamde da<br />

sikvdilis Semdeg~<br />

_ uweria am gegmas asruleba?!<br />

_ vin icis...<br />

amkrZales...<br />

80-ian wlebSi, revaz inaniSvilis<br />

Semoqmedebaze erTi mcire moculobis<br />

esse davwere da gamovaqveyne gazeT<br />

`literaturul saqarTveloSi~.<br />

me maSin gamomcemloba `meranSi~<br />

vmuSaobdi da maxsovs, batoni rezo im<br />

esses gamoqveynebis dResve mewvia samsaxurSi<br />

da madloba gadamixada: – kargi<br />

werilia, mTavari ki isaa, rom Sig Cemi<br />

qeba ki ara, ufro saerTo safiqralzea<br />

fiqri da msjelobao... bolos mimipati-<br />

Ja: – dro davTqvaT da Cem sofelSi<br />

ganTqmuli xaSmuri Rvino gavsinjo-<br />

To...<br />

ver gavsinjeT, dro yovelTvis Cveni<br />

survilebis mxareze rodia!.. dro<br />

airia da batoni rezo `Tbilisis omad~<br />

wodebuli ubedurebis dros gardaicvala.<br />

am xuTiode wlis win ki (es SeniSvna<br />

2011 wels iwereba) gamovida wigni,<br />

romelSic rezo inaniSvilis Semoqmedebaze<br />

dawerili werilebi, mogonebebi<br />

da msgavsi masalebia Tavmoyrili...<br />

im Cemi mcire moculobis<br />

esses garda...<br />

cota gamikvirda – ratom gamor-<br />

CaT-meTqi, Tumca sakvirveli ra iyo?!<br />

_ wignis satitulo Tavfurcelze<br />

Semdgenlad miTiTebulia erTi mTlad<br />

yelmoReRili `antizviadisti~. gasagebia.<br />

Cemi esse gangeb ugulvebelyves –<br />

Tavisi fiqriT, amkrZales... Tumca ra<br />

mikvirs, egeTebi momxdara?! kidev kargi,<br />

rom Casaqolad ar wamovidnen...<br />

gaucxoebuli qalaqi<br />

meoce saukunis dasawyisSi TiTqmis<br />

yvela juris yvela naZirala Seikriba<br />

da erTiani gaavebiT daesxa Tavs ilia<br />

WavWavaZes. ai, maSin iyo, rom mware<br />

amokvnesiT amoikvnesa man erT pirad<br />

werilSi:<br />

`xom Cveni qalaqia, magram iq guli<br />

ar midgeboda – TiTqos Cvenebi abargebulan,<br />

gaxiznulan da sxvebi dasaxlebulano;<br />

guli guls aRar ekareba da<br />

survili – survilsa...~<br />

rogor vTqva axla Seudrekel da<br />

gautexel erovnul winamZRolze – sawyali<br />

da sacodavi ilia-meTqi?! arada<br />

xanSiSesul mweralsa da erovnul moRvawes<br />

marTlac rom Savi droeba<br />

wamoewia. politikurad amRvreuli da<br />

atalaxebuli ruseTidan movidnen `ganswavluli~<br />

qarTveli `axleburad<br />

moazrovneni~, romelTac Tavmomwoned<br />

gamoacxades: ris samSoblo da ra ilias<br />

patriotizmi! mTavari ruseTis mefis<br />

damxoba da proletariatis diqtaturis<br />

damyarebaao; mTavari erovnuli<br />

ideebis Cakvla da msoflio proletarul<br />

moZraobaSi CarTvaao...<br />

ra Tqma unda, yovelive es sisulele<br />

da sibriyve iyo, magram swored es<br />

sisulele da sibriyve iqca mTavar<br />

Wirad. mTel saqarTvelos moedo am<br />

Wiris metastazebi. gaucxovda ilias<br />

qalaqi da gulmokluli mwerali sawyaloblad<br />

SesCivis megobars: `TiTqos<br />

Cvenebi abargebulan, gaxiznulan da<br />

sxvebi dasaxlebulano...~<br />

mere ki is moxda, rac moxda...<br />

`esrola berma papama...~<br />

plutarqe ambobs, rom tigran did-<br />

Tan brZolaSi lukulusi yvelaze did<br />

imeds samoci wlis meomrebze amyarebda.<br />

gagecinebaT, magram es literaturuli<br />

faqti mec mexmareba siberesTan<br />

sastik brZolaSi.<br />

gaveqce? sad unda wavide?<br />

gamakvirva da SemaZrwuna nobelianti<br />

mwerlis elfride ielinekis naTqvamma:<br />

`siberis winaSe panikuri SiSi<br />

maqvs im droidan, rac dedaCemis dau-<br />

Zlurebis procesi gadavitane. ase rom,<br />

sanam es procesi gamiRrmavdeba, vimedovneb,<br />

Tavis mokvlas SevZleb...~<br />

ielineki didi mweralia da, Cemi<br />

azriT, msgavsi `wvrilmanebi~ ar unda<br />

gaeparos. TviTmkvleloba igive adamianis<br />

mkvlelobaa da aravis aqvs imis<br />

egoisturi ufleba, rom Tavisi an sxvisi<br />

sicocxlis ufleba xelyos. gasagebia<br />

ielinekis SiSi, magram im azrsac<br />

ver Seveguebi, rom adamianma sikvdilze<br />

da TviTmkvlelobaze fiqri ase axlos<br />

mouSvas... sikvdils xom Cveni mopatiJeba<br />

ar sWirdeba – is mainc mova da amas<br />

Zalian kargad gadmoscems erTi Zveli<br />

qarTuli xalxuri leqsi sikvdilze:<br />

`...gaveqce? sad unda wavide, cxenic<br />

rom myavdes malio!<br />

Saveba? ar daaSinebs Cemi franguli<br />

xmalio!<br />

vitiro? ar Semicodebs, ar icis<br />

codva-bralio!<br />

vexvewo? ar gaigonebs, unda ixmaros<br />

Zalio!<br />

isev sjobs, guliT vilxino, vidre<br />

cocxali vario, –<br />

13 - 26 aprili 2012<br />

visa aqvs meti sicocxle uflisgan<br />

naCuqario?!~<br />

diax, is mainc mova, ar sWirdeba mopatiJeba.<br />

Tu tanjva mogvelis, im tanjvazec<br />

maRla unda davdgeT...<br />

mtrebis siaSi...<br />

am bolo wlebSi bevri ubedureba<br />

dagvatyda Tavs. bevri mteri wamovida<br />

Cvensken jiqur, bevri ki iqidan amoZvra,<br />

saidanac ar velodiT. ratom ar<br />

velodiT? ratom ver davinaxeT? ratom<br />

ar gavfrTxildiT? aq ar SeiZleba<br />

ar gavixsenoT brZnuli naTqvami: `piradi<br />

mtrebis sia ar iqneba sruli, Tu<br />

im siaSi Seni Tavic ar Seitane...~<br />

ulvaSi<br />

...ukve gviani Rame iyo. sadacaa cas<br />

piri gaexsneboda. daRliliyo saqorwilo<br />

sufra sofelSi. sul ramdenime<br />

WabukiRa SemorCenoda erTmaneTs. sim-<br />

Tvrales gaeSala frTebi. simTvrale<br />

SeWriliyo simReraSi, cekvaSi, sityvapasuxSi.<br />

sufrasTan axlos, erT did taxtze<br />

qalis mayars beJias eZina yovlis momrevi<br />

ZiliT. gulaRma iwva da mTeli sigrZe-siganiT<br />

uRvioda Savi ulvaSebi.<br />

ulvaSebs daepyro mTeli saxe da kaci<br />

ki ara, ulvaSi Canda...<br />

cudad hkida Tvali mayris saxeze<br />

Savad amoRaRanebul ulvaSs mTvral<br />

meinaxeebSi Camjdarma uklo givam. `uklos~<br />

eZaxdnen da, albaT, es sityva<br />

`ugzo-ukvlodan~ modis. uklom gaiRima<br />

da eSmakuri ram Tqva:<br />

_ ra aris amxela ulvaSi, cota xom<br />

ar davupataraoTo?! _ Tqva da xmama-<br />

Rla gaicina. gaicines sxvebmac. es imas<br />

niSnavda, rom eSmaki dafrinavda<br />

mTvralTa gonebaSi da mihyvnen eSmaks.<br />

sufrasTan Camovlil ojaxis diasaxliss<br />

uklo givam sTxova: – TiTze<br />

frCxili amZvra, makrateli momitane,<br />

unda moviWrao. qalmac moutana makrateli<br />

da gavida. eSmaksayolili giva<br />

ki sicil-siciliT mivida mZinare qalis<br />

mayarTan da jer erT mxares waaWra<br />

ganze gasuli ulvaSi, mere – meore mxareze<br />

da wamis win gamxvivnebul-gabodoxebuli<br />

ulvaSi e.w. `hitleris ulvaSad~<br />

iqca. axarxardnen mTvrali Ramis<br />

mtexavni... mxolod xatis dasturi<br />

Tevdore SeCqvifda:<br />

_ es ra hqen, Se marTla uklov, eg<br />

xom kacis sikvdils udriso?!. Tumca,<br />

ra, Tevdores sityva mTvrali meqorwileebis<br />

xarxarSi Caikarga.<br />

...gaTenda. wamoiSalnen CaZinebulni<br />

da beJias viRacam hkiTxa: – eg ra mogsvlia,<br />

ra iqna Seni ulvaSio?! Semoexvivnen<br />

sxvebic - jer gaikvirves, mere<br />

sicili autydaT...<br />

viRacam sarkeSi Caaxeda beJia da<br />

Tqva ki ara, ai, es amoiyvira: – vin qna<br />

eso. saxeze rkinis feri edo ulvaSebwaWril<br />

kacs.<br />

daiwyo kiTxva-gamokiTxva da ojaxis<br />

diasaxlisma Tqva – aman da aman gamomarTva<br />

wuxel makratelio...<br />

uklo givac gatyda da moubodiSasaviT:<br />

_ eSmakma Semacdinao, – es uTxra<br />

rkinisferdadebul beJias.<br />

_ eSmakma ki ara, Senma ujiSobam Segacdinao,<br />

– amoiyvira beJiam da amis<br />

Semdeg yovelive elvissiswrafiT moxda:<br />

_ beJias xanjlis qarqaSidan<br />

foladma amoielva da uklo givas<br />

Tavze daeca. im wamsve gaakaves beJia,<br />

magram ukve gvian iyo – mZimed daWrili<br />

givas amoTeTrebuli mzera cas Seeyina.<br />

_ ...ulvaSis gamo kinaRam mokla<br />

kacma kacio, – Tqva viRacam dananebiT.<br />

_ maS Sen rogor moiqceodio?!<br />

hkiTxa im viRacas xatis dasturma Tevdorem...<br />

_ mec egre moviqceodi, magram uklo<br />

giva mainc mecodeba, eSmaks ahyva da<br />

kinaRam Tavi daiRupao...


13 - 26 aprili 2012<br />

poeti<br />

asdevs da Casdevs am dRe-Rameebs –<br />

leqsebs elis, leqsebs daeZebs; mebaduris<br />

saqmec xom egrea – sul mdinares<br />

unda asdev-Casdevdes, sul fxizlad<br />

unda iyos!.. arc is unda gaukvirdes<br />

oqros Tevzi rom daiWiros da arc is,<br />

mTlad xelcarieli rom dabrundes<br />

mTeli dRis xetialidan...<br />

arseniSvilis misnuri naTqvami<br />

yaraman kikviZis sikvdilma pirdapir<br />

mexi dagvca maSindel axalgazrda<br />

mwerlebs. sikvdili saSineli moulodnelobiT<br />

SemoiWra Cvens ukidegano<br />

miznebsa da ocnebebSi. Tanac, sikvdili<br />

sikvdilia, magram orjer da aTasjer<br />

sikvdilia, rodesac igi TviTmkvlelobis<br />

dawyevlili bilikiT modis...<br />

cota ram maxsovs yaramanis sikvdilis<br />

dRidan – gabruebuli da daretianebuli<br />

viyavi, TiTqos sicocxlidan<br />

mec gamoviTiSe – veRar vuyurebdi<br />

yaramanis ubedur col-Svils, dedmamas,<br />

debs... `gasamxneveblad~ raRac<br />

sisuleleebs vambobdi...<br />

im saRamos, is rom gardaicvala, me<br />

da mwerali karlo arseniSvili gvian<br />

wamovediT kikviZeebidan – gariJraJi<br />

axlovdeboda. karlo niWieri mwerali<br />

iyo, maSin ukve dawerili hqonda mSvenieri<br />

moTxroba `koSki~. erTi eg iyo,<br />

mas raRac fsiqologiuri problemebi<br />

hqonda da zogjer iseT ucnaur azrs<br />

`daaxeTqebda~ xolme, gaocebas da gacinebas<br />

ver vfaravdiT. igi 30-ian wleb-<br />

Si represirebuli da dakarguli mamis<br />

Svili iyo da fsiqiatrebi xangrZlivi<br />

SiSis sindromiT xsnidnen mis aseT `amovardnebs~.<br />

im Rames ki karlom aseTi ram Tqva:<br />

cudi winaTgrZnoba maqvs, mag ojaxSi<br />

kidev raRac saSineleba moxdebao. ar<br />

mivaqcie yuradReba am sityvebs,<br />

ga<strong>fiqrebi</strong>T ki, albaT, es gavifiqre –<br />

meti raRa ubedureba unda moxdes-meTqi?!<br />

...diliT ki axalCaZinebuli gamaRviZes:<br />

– adeqi, kikviZeebidan darekes,<br />

babulis, yaramanis dedasac Tavi<br />

mouklavso.<br />

...RamiT, yvela rom miCumda, auRia<br />

samzareulos blagvi dana da Zlivs-<br />

ZlivobiT gadauWria venebi.<br />

asrulda karlos ucnaurad `daxeTqebuli~<br />

sityva – SiSis civma Jruantelma<br />

damiara mTel sxeulSi.<br />

fragmenti Zveli aRTqmidan<br />

`Senive bage gdebs brals; me ki ara,<br />

Seni piri imowmeba Sens winaaRmdeg<br />

(iobi, 15.9)~.<br />

es sityvebi zustad miesadageba komunisturi<br />

wiTeli inteligenciis<br />

memkvidre dRevandel `elitur inteligencias~,<br />

romelic viTom demokratiis<br />

idealebisTvis ibrZvis, sinamdvileSi<br />

ki kremlisken aparebs Tvalsa<br />

da fexs...<br />

Canawerebi Semodgomis rveulSi<br />

*<br />

Sen meubnebi, rom isev is<br />

mTvare dagvnaTis,<br />

mTvare mTvarea, misi Secvla<br />

ar SeiZleba...<br />

me ara mjera –<br />

im mTvareze xom Citi ijda,<br />

am mTvareze ki Tovli dajda,<br />

Citi gafrinda...<br />

*<br />

ai, davarda blis wiTeli<br />

foToli skamze –<br />

zamTari modis baRis skamze<br />

dasabrZaneblad.<br />

Cvenc Zirs davigoT gayviTlebul<br />

miwis leibi,<br />

xolo zemodan cis sabani<br />

gadavifaroT<br />

da CavwveT Cveni daxocili<br />

foTlebis SvavSi,<br />

Cveni skami ki axalmosul stumars<br />

davuTmoT...<br />

*<br />

ra mowyenili ieri aqvT<br />

am yvavilebs –<br />

Semodgomis cas, Camaval mzes<br />

rom gahyureben<br />

da daclil baRSi frinvelebs<br />

rom isakliseben.<br />

ra mowyenili ieri aqvT am<br />

yvavilebs _<br />

TiTqosda gzebi aeriaT –<br />

iq ar mividnen, sadac elodnen...<br />

Jami damarxvisa da<br />

Jami amoTxrisa<br />

Cans, zogjer dgeba damarxulTa<br />

amoTxrisa da Zvel saflavebSi axal<br />

micvalebulTa damarxvis Jamic... dadga<br />

Tavgzaabneuli `bolSevikebis~ Zvlebis<br />

amoyrisa da gadmoyris Jamic.<br />

`ganTavisuflebul miwaSi~ ki namdvili<br />

mwerlebi da namdvili gmirebi damarxes.<br />

ase iyo winaT, asea dRes, ase iqneba<br />

xval – TanamedroveTa mokle Tvalsawiers,<br />

drois grZeli Tvalsawieri<br />

Secvlis...<br />

Tavisuflebis cqeriT...<br />

niko lorTqifaniZe amgvari poeturi<br />

fraziT gvaocebs: `samiode wlis<br />

winaT baTumSi erT momReral qals Sevxvdi...<br />

Tvalebi zRvis cqeras unda gaefarTovebinos~...<br />

diax, ai, am fraziT<br />

srulad warmoidgen qalis marTlac<br />

rom iSviaT zebunebriv mSvenierebas.<br />

Cvens Taobas ki Tvalebi Tavisuflebis<br />

cqeram gaufarTova – Tavisuflebis<br />

mzec Tavisuflebis zRvidan<br />

amodioda da Cadioda... iyo Tavganwirvis<br />

didi silamaze da iyo gulisdawyvetis<br />

sevdiani saRamoebi; iyo<br />

damarcxebaTa Stormi da iyo zRvis<br />

fskeridan amovardnili simRera...<br />

`poeturi klasika~<br />

sofelsac hqonda Tavisi `poeturi<br />

klasika~... gazafxulobiT ramdenjerme<br />

modioda `udReuri Tovli~ – patara<br />

Tovli. movidoda, wamierad gaanaTebda<br />

Semogarens. oriode dReSi ki<br />

isev gazafxuli Zalobda – adnobda da<br />

aqarwylebda udReur Tovls. am `Tovlebs<br />

Tav-Tavisi lamazi saxelebic<br />

hqonda – `mercxlis Tovli~, `gugulis<br />

Tovli~, `weros Tovli~...<br />

aleqsi WinWarauli<br />

am bolo xanebSi micvalebuli msaxiobebis<br />

taSiT gacileba SemoiRes. gada-<br />

WriT ver ityvi, kargia Tu cudi es<br />

Cveuleba, ramdenad eguebian sikvdili<br />

da taSis griali erTmaneTs. is ki unda<br />

vTqva, rom cocxlebi am taSiT sikvdilze<br />

gamarjvebul adamians ajildoveben.<br />

me ver daveswari aleqsi WinWaraulis<br />

dakrZalvas, Torem gulSi mainc<br />

davukravdi taSs imisTvis, rac man gaakeTa<br />

qarTuli kulturis asparezze;<br />

imisTvis, kai yma rom iyo; imisTvis, rom<br />

mTel saqarTvelos daswyvita guli<br />

Tavisi sikvdiliT...<br />

...taSi pirovnuli silamazisTvis.<br />

...taSi puradoba-guladobisTvis.<br />

...taSi brwyinvale gamokvlevisTvis<br />

– `xevsuruli dialeqtologia~.<br />

...taSi saSviliSvilo naSromisTvis<br />

`vaJa fSavelas leqsikoni~.<br />

...taSi xelixelsagogmanebi wignisTvis<br />

`mTas viyav~...<br />

fexze adeqiT, aleqsi WinWarauli<br />

midis!<br />

Cven ki mxolod mogonebebiT gavitanT<br />

Tavs, gavixsenebT Tavis Tavze daweril<br />

kafiebs:<br />

roca Wiqa da kalami<br />

oriv erTad aqvs wiqasa –<br />

patronis nacad marjvenas<br />

kalami uTmobs Wiqasa.<br />

gavixsenebT uamrav iumoristul<br />

leqss, sadac aleqsis didi da mravalmxrivi<br />

talanti brwyinavs.<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

Canawerebi<br />

me ki Cemze dawerili leqsi mrCeba<br />

saxsovrad:<br />

cxramet agvistos,<br />

feriscvalis dRes<br />

bedismwereli zarebs arisxebs,<br />

wiklaurebi daaxarisxes, –<br />

Svili Caricxes, mama garicxes.<br />

es leqsi 1985 wlis 19 agvistos, im<br />

dRes daiwera, roca me kolau nadira-<br />

Zis erTi `uideo~ leqsis `25 Tebervlis~<br />

gamoqveynebisTvis gamomcemloba<br />

`meranis~ mTavari redaqtorobidan gamaTavisufles,<br />

xolo Cemi Svili universitetSi<br />

Cairicxa.<br />

mSvidobiT, aleqsi. ileva Cveni Taobis<br />

mTvare...<br />

rodis mokvdeba mze...<br />

astronomebis varaudiT mze oTxnaxevari<br />

miliardi wlisaa da mas kidev<br />

oTx-naxevari miliardi wlis sicocxle<br />

darCa. ase rom, igi adamiani rom<br />

iyos, mis asaks Suakacoba daerqmeoda...<br />

astronomebi imasac varaudoben, rom<br />

saSiSroeba ar gvemuqreba – `Camqrali~<br />

mzis nacvlad Turme axla caze sxva mze<br />

amova...<br />

sawyali adamiani – am ususuri<br />

<strong>fiqrebi</strong>Ta da hipoTezebiT!..<br />

mixas ariTmetika<br />

komunisturi partiis Cinosanma,<br />

saqarTvelos kompartiis xelmZRvanelma,<br />

mixa cxakaiam, 30-iani wlebis<br />

erT-erT sazeimo sxdomaze siamayiT<br />

ganacxada: amxanagebo, socializmi ukve<br />

damyarda dedamiwis erT meeqvsedze.<br />

msoflio revolucias iseTi piri<br />

uCans, rom male socializmi damyardeba<br />

dedamiwis erT meaTedze, Semdeg erT<br />

measedze da Sors ar aris is dro, wiTeli<br />

droSa erT memilionedzec afrialdebao.<br />

oratoris `optimistur~ sityvebs<br />

taSis grialiT Sexvda proletaruli<br />

auditoria. arc oratorma<br />

icoda da arc auditoriam, rom erTi<br />

meSvidedi erT meeqvsedze naklebi iyo.<br />

Tumca ukuRmarT droebas ar uWirda,<br />

rom gaunaTlebel gonebas ebatona<br />

ganaTlebaze, gardacvlili mixa mTawmindis<br />

panTeonSi daemarxaT, xolo<br />

senakisTvis mixa cxakaia daerqmiaT...<br />

ise, Tu gulwrfelad vityviT, mixas<br />

winaswarmetyveleba `axda~, male socializmi<br />

mgoni, dedamiwis erT memilionedzedac<br />

aRar iqneba...<br />

Rlontis RoriviT...<br />

arsebobs aseTi mxatvruli gamoTqmebi:<br />

`daado Tavi da Sevida Rlontis<br />

RoriviT~, `sul sxvis kar-midamoSi<br />

iyureba Rlontis RoriviT~.<br />

Rlontis Roris metafora kidev<br />

erTxel gagvaxsena 2008 wlis agvisto-<br />

Si `rusuli Rlontis Roris~ SemoWram<br />

saqarTveloSi da gagvaxsena rusTa<br />

Rlontis Roriseburi SeWrac uralsiqiTa<br />

aRmosavleTSi, kavkasiaSi, fineT-<br />

Si, poloneTSi, baltiispireTSi... arc<br />

kanoni, arc morali... Rlontis RoriviT!<br />

Rlontis RoriviT!..<br />

3<br />

rusTaveli da firosmani<br />

SoTa rusTavelisa da niko firosmanis<br />

saxiT qarTul literaturasa da<br />

xelovnebas msoflio donis ori geniosi<br />

hyavs. esaa saxelebi, romlebsac<br />

saimedod eyrdnoba da momavalSic<br />

daeyrdnoba Cveni erovnuli simtkice<br />

da siamaye.<br />

...da ucnaurad meCveneba, rom dRemde<br />

ara gvaqvs am ori udidesi xelovanis<br />

saxelis Sesaferisi saTanado centrebi,<br />

sadac gaSlili unda iyos didi<br />

samecniero da kulturuli muSaoba,<br />

sistematurad tardebodes literaturisa<br />

da xelovnebis problemebisadmi<br />

miZRvnili RonisZiebebi. rusTavelis<br />

muzeumma Tavi unda mouyaros rus-<br />

Tvelologiur literaturas, kavSiri<br />

daamyaros ucxoel mkvlevarebTan da<br />

mTargmnelebTan.<br />

Sesabamisi samecniero moRvaweoba<br />

unda gaSalos firosmanis muzeummac.<br />

rac mTavaria, kulturis am centrebma<br />

unda warmoaCinon is epoqebi,<br />

romlebSic moRvaweobdnen rusTaveli<br />

da firosmani: epoqa rusTavelisa –<br />

Tavisi sigrZe-siganiT, Tavisi mzemaRali<br />

saxelmwifoebriobiT da kulturiT;<br />

Tavisi Zlevamosili omebiTa da mxargaSlilobiT;<br />

Tavisi, marTlac,<br />

sworupovari taZrebiTa da cixe-koSkebiT;<br />

...da meores mxriv epoqa firosmanisa<br />

– loTi rusi Cinovnikebisa da somexi<br />

vaWrebis sanavardod qceuli qveyana,<br />

romelsac mxolod erTi RirsSesaniSnaoba<br />

– gogirdis abanoebiRa<br />

SemorCenoda...<br />

...magram navlwayril brwyinvale<br />

warsulSi, Turme, kvlav cocxlobda<br />

firosmanis dambadebeli geni.<br />

rusTavelis muzeumi, Cemi azriT,<br />

quTaisSi, Zveli didi saqarTvelos<br />

dedaqalaqSi unda aSendes. quTaisidan<br />

_ bagratis, gelaTis taZrebidan ufro<br />

`axlos Cans~ didi saqarTvelo – davi-<br />

Tisa da Tamaris qveyana. ase mgonia,<br />

quTaisSi ufro didi mze amodis, vidre<br />

sxvagan sadme...<br />

firosmanis Tbilisidan gayvana ki<br />

codvaa... aq Seiqmna misi saocari tiloebi,<br />

aqaurebi arian bego da misi Tanameinaxeni<br />

da aq unda aSendes misi<br />

muzeumic – arqiteqturulad lamazi<br />

Senoba, romlis arqiteqturis ier-saxezec<br />

farTod iqneba gamoyenebuli<br />

didi mxatvris SemoqmedebiTi motivebi.<br />

es iqneba Cveni epoqidan, Tavisufali<br />

saqarTvelodan, didi warsulisken<br />

gadebuli xidi.<br />

am ori muzeumis saxiT mTeli sisruliT<br />

warmoCndeba Cveni kulturis ori<br />

mwvervali, romelic yvelas mianiSnebs,<br />

rom saqarTvelo aris ara mxolod ma-<br />

Rali mTebisa da lurji zRvis, aramed<br />

didi poetebisa da mxatvrebis qveyanac.<br />

dae, am karibWiT Semovides stumari<br />

qarTuli kulturis bWemaRal samyaroSi.<br />

dRes saqarTvelos aRorZinebisa da<br />

aRmSeneblobis xana daudga da bunebrivad<br />

gaCnda am muzeumebis aSenebis ideac.<br />

axal baTums da axal mestias kulturis<br />

es axali centrebic unda<br />

amoudges gverdSi.


4<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

poezia 13 - 26 aprili 2012<br />

emzar kvitaiSvili<br />

sikeTed movlenili<br />

ase mgonia, niavis darad<br />

irwevi, miwas terfs ar akareb,<br />

mSvenierebas acocxleb, marads,<br />

varZiis wyaros gaqvs siankare.<br />

msubuqad Casdevs, qsovilis talRa<br />

eTamaSeba brolis xerxemals...<br />

gatyvevebs mindvris yvavilTa alya,<br />

sul sxvaa Seni tanis Serxeva.<br />

uWknobels, dagimaxsovreb ase,<br />

cis Rimils, sityva rogor moebas?<br />

verc vambob, peplis frTebzedac nazi<br />

fSvinva ician mag nestoebma.<br />

mova Rame da wuxils damasevs,<br />

eg saxe xelma Camoqna visma?<br />

rac ki minaxavs am qveyanaze,<br />

jobixar yvela zRapars da sizmars.<br />

ovidiusi gadasaxlebaSi<br />

iclidnen WorTa gasabuqarad,<br />

pirvel kacs, princepss, ase eneba;<br />

av enebs civi mohyva muqara –<br />

metamorfozebs me gaCvenebo.<br />

Sevatyve, cudad aSloda ZarRvni,<br />

wamSi amikra guda-nabadi,<br />

damacxra sxvebze arc ise garyvnils,<br />

sad gadamtyorcna, sad danabadi?!<br />

aRaraferi iyo sacilo,<br />

avxede Rrubels, qufrad modenils...<br />

welze, ramdenze gavanawilo –<br />

risxva ucvleli da esodeni?!<br />

vicodi, vici, vin visze metobs,<br />

cremlebis neba hqonda niobes,<br />

mebraleboda devnili leto,<br />

rodis yofila, vimsaxiobe?!<br />

godeba Cemi aiWra camdis,<br />

Jami zeobis da warmatebis<br />

gaqra, qar-yinva koWebSi gamdis,<br />

gars maxvevia jgro sarmatebis.<br />

Seqspiri erTaderTi memkvidris<br />

dasaflavebaze<br />

saiT mieqanebi,<br />

wuTisoflis etlo?!<br />

riT ginda imdeni xnis<br />

ferfli gaanedlo?!<br />

itriala ukuRma<br />

wuTisoflis Carxma...<br />

TerTmeti wlis biWs, gamnets,<br />

TviT genia marxavs.<br />

gaognebas, imisic<br />

veRar itevs goni,<br />

miagorebs dagragnil<br />

talRebs eivoni.<br />

zafxulis cis kalTaze<br />

Svili uwevs, mkvdari...<br />

ar arsebobs simware –<br />

amis Sesadari.<br />

ana axmatovas saufloSi<br />

xersonesi. verc vixseneb,<br />

me iq mivexete ras?!<br />

retdasxmuli, terasaze,<br />

daveZebdi heteras.<br />

Sevyurebdi ucxo naxats,<br />

aTasgan naxetebi –<br />

ra siTeTre, marmarilos<br />

Tavwamtvreul svetebis...<br />

gvananavebs navi soflis,<br />

xan ise da xan ase...<br />

zRapars gavda sanapiro<br />

RvTaebrivi anasi.<br />

lurj, moqseul talRebs Soris<br />

galobda sirinozad...<br />

leqsi, mzisgan moqsovili,<br />

Subls gvirgviniT imosavs,<br />

saqorwinod gadanaxuls,<br />

gaawbilebs Rvinosac.<br />

Seni mazis niSani,<br />

gafatrulic gnatrulob,<br />

vazis lerwo, azizo,<br />

vazaze mixatulo!..<br />

oqrod gacril silaSi<br />

dafluli var yelamdi,<br />

bevrjer momlandebia<br />

suli Zveli eladis,<br />

Rala ar miTavdeba,<br />

vRelav, rogorc vRelavdi.<br />

qarTveli kazanova<br />

sxvebi Sen rogor Segedrebian,<br />

mkvdarsac sxva Sno da eSxi gqonia;<br />

wuxel mesizmre, Wrelgetrebian<br />

qalTan cekvavdi, gedi Wyoniav!<br />

ibuqne, moqnil gavasTan erTad,<br />

SewiTlebulma aryiT, RvinoTi...<br />

musikac Sesaferisi JRerda,<br />

Tan xels miqnevdi da icinodi.<br />

gaTiSulni<br />

ar vici, risTvis vixseneb amas...<br />

brolis sasmisiT, gamWvirvaleTi,<br />

ijeq martoka. Sen iyav dama,<br />

fskerze uiRblo Canda valeti.<br />

ar Sexvedrixar mdinaris pirad,<br />

ca – Zroxis, curi – wveTavs rigveda...<br />

rac rom ar moxda, is xdeba xSirad –<br />

Tqveni gzebi ar gadaikveTa.<br />

poetis ZeglTan<br />

qarvis foTlebi mzem kvlav galanda,<br />

vwuxvar, yvelafers gaudis vada...<br />

oriod Tvec da mova kalanda,<br />

weli Tavidan daiwyos raTa.<br />

gavyvebi dReTa CurCuls da CarCals,<br />

askils davkref da movwyvet maJalos...<br />

Semodgomasac sul cota darCa,<br />

Tavisi Wreli karti gaSalos.<br />

vaWroba mSral xidze<br />

(kidev erTi varianti)<br />

kargad Seican, igrZen, Svilosa,<br />

Tu marTla ar xar utu, Cobani,<br />

xis, faifuris, marmarilosa<br />

da sxva masalis nakeTobani.<br />

Cvevebs, CaWedils, arodes iSli<br />

(gizidavs nivTTa siiafeni),<br />

beberi Wadris dahyureb ZirSi –<br />

kvernis da daTvis tyavebs, gafenils.<br />

SeCerdi, arCevani didia,<br />

Sensave TavTan ram dagamtera?!<br />

civ filaqanze ras ar yidian –<br />

arwivi, lomi, taxi, pantera...<br />

sawuxars, Sensas, manamdec werdi,<br />

yvelas glovobde, vin dagakisra?!<br />

axorxlilia, xanjlebis gverdiT,<br />

rqebi arxaris, saigakisa...<br />

muxis fotroSi sxedan buebi,<br />

imaTi yidvis Jini mogiars;<br />

Cqarob, arafers ar epuebi,<br />

Tavi arc adre dagizogia.<br />

avi zmaneba<br />

sad saakaZis moedania,<br />

sadac daRmarTi iwyeba xidis,<br />

manqanebisgan agrialebul<br />

gadasasvlelis SuaSi videq.<br />

verc win, verc ukan – veRar viZrodi.<br />

mlaSe, cremliviT dacurda cerze<br />

ofli, Sublidan monawuravi...<br />

niSani, Suqis, gamorTuliyo,<br />

aborgebuli sabargoebi<br />

zurgSi mayridnen Sav saburavebs.<br />

wamSloda yovlis mada, survili,<br />

arafriT vgavdi suliers, cocxals.<br />

Zlivs davaRwie Tavi, meored<br />

ar var gamZlebi me im sizmrisa,<br />

TviT gamoscados, vinc gamamtyunos.<br />

arvin megulvis gamxarebeli,<br />

mowamluls, ra Semicvlis gunebas?<br />

damxuTvel xvatSi<br />

raRas movmarTav Cangsa Tu ebans,<br />

trialebs ali miwidan camde;<br />

kudcecxliani ivlisi dneba,<br />

barem agvistos tafazec damde.<br />

dawnexils, ramden sawuxars masev,<br />

davdivar gulRviZlgamoxrukuli,<br />

me ro miyvarda, zarian xmaze,<br />

sad, romel tyeSi rekavs guguli?!<br />

tanSi Semsubuqdebodi<br />

mCvrad iqec, ramden survils awbileb,<br />

uguneboba gjabnis, jabano!..<br />

cxra mTis miRmaa is siymawvile,<br />

diliT gavardna, Wreli abano...<br />

mze Sindisferi... ar Rirs, daSinde,<br />

gesmis wkapuni ciur mananis...<br />

ra dagibrunebs xaliss, maSindels,<br />

ramdeni rame gaqvs dasanani!..<br />

mousvenroba<br />

galursul Ramis caSi<br />

varskvlavTa miyvars Tesva...<br />

vervis moZebniT, Tavze,<br />

xeli CemsaviT esvas.<br />

broweuliviT mwifes,<br />

sakuTars vwurav qalas;<br />

TiTon ver xvdeba zogjer,<br />

ra saswaulebs malavs.<br />

iis acocxlebs wveni<br />

sityvebs, dacvenils cvrebad...<br />

gulis Tu gesmiT rekva,<br />

nemsis yunwSi rom Zvreba?!<br />

viwvi, bralia wvisa,<br />

nikaps eyreba navli,<br />

CemsaviT cotam icis –<br />

Sublze movleba mtkavlis.<br />

wunwuxa bnelis gamWrels,<br />

TvalTa gaelveb isrebs...<br />

gauWirdeba mravals,<br />

me rom safeTqlebs visres.


13 - 26 aprili 2012<br />

mTvares feri aqvs cercvis,<br />

Jami, mqrolavi, mcarcvavs...<br />

Svid-Svidi miyvars weli,<br />

Svidsac davende marcvals.<br />

mdinaris piras Caval,<br />

arc beCaobas vCivi...<br />

oqrosas miwnavs gvirgvins.<br />

Svidi mTiebis sxivi.<br />

uflis nawyalobevi<br />

(sizmris sauflo)<br />

ca, gaxsnil-ganaRebi...<br />

ar SegakrTobs ganaRa –<br />

me rom yore movavle,<br />

is mindori ganaxa?!<br />

urCxuls davaTmobine,<br />

Cxrialas, xmliT dakepils;<br />

mindvris TavSi koSkia,<br />

TeTri qvisgan nagebi.<br />

WaWanebac arsad Cans<br />

Sambisa da Rolosi...<br />

muxa, totebgaSlili,<br />

Crdils fens soflis boloSi.<br />

kamkamaa brolzedac,<br />

mas rom Rele Caudis;<br />

balaxs buravs simwvane<br />

gauxunar maudis.<br />

nacrisfer galavanTan<br />

TeTri cxeni abia...<br />

Relis piras, caxcaxa,<br />

daqris nemsiylapia.<br />

zafxulia, maradi,<br />

mzis gadaswvriv, Crdilia,<br />

dila pirs ar maridebs,<br />

sxva raa idilia?!<br />

vyvedri Tavs: sanaxavze<br />

Tvalebdanacecebo,<br />

am samoTxis patroni,<br />

ukeTess ras eZebo?!<br />

`iveriasTan~ Caviare<br />

aRar Cqarobs zamTari,<br />

jer irjeba mkacrad,<br />

civma qarma, auzTan,<br />

loya gamikawra –<br />

daxSul, mTavar fostamde<br />

mixvidode sanam,<br />

sadac erTxel myinvari<br />

damanaxa anam.<br />

mware Cxvleta vigrZeni,<br />

iq, yinulis eklis,<br />

saca daviT mefisa<br />

idga, erT dros, Zegli.<br />

mamaCemis megobris saxli<br />

Semodgoma. lxinis sufra.<br />

maxsovs quCa ratevanis.<br />

brialebda broweuli,<br />

vazs ekida ra mtevani!<br />

Sxefebs yrida, ra TavkveriT<br />

ivseboda Wiqa, Tasi...<br />

zRapars gavda Tamadoba<br />

didi saSa papavasi.<br />

xelisgulze damisves da<br />

madRegrZeles, wamovdeqi...<br />

maspinZelic sanaqebo<br />

gvyavda – gogitiZe, meqi.<br />

galeuli cxovreba<br />

davibade, Semodgomis<br />

mivuswari kuds...<br />

ar megona, Cvili amdens<br />

Tu vnaxavdi cuds.<br />

aTas maxes davuZveri,<br />

aras vityvi Zvirs...<br />

mzis Sexedva da gaxela<br />

TvalTa, mainc Rirs.<br />

zurgs, Ramisas, veferebi,<br />

ferze vadeb fers...<br />

neta, naxelavi, Cemi,<br />

JRarunobs Tu JRers?!<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

poezia<br />

rac mindoda da ver SevZel,<br />

jobia sxvam Tqvas...<br />

guls vifxandi, rodis iyo,<br />

rom viCendi fxas?!<br />

damWmuWnavi naoWebi<br />

SemoeWdo yels;<br />

TiTonac frTebdasakeci,<br />

zafxuls vxurav, cxels.<br />

venaxis RvTaeba<br />

cas, gadaxsnils, cxes naTeli<br />

ucxo muricxebma...<br />

Wuris Tavze dionises<br />

dasaWuriseba.<br />

ar baqiobs, arc Cvevia<br />

dayeneba buqis –<br />

kvlav dauvlis kunTebs RmerTis,<br />

cecxli siWabukis.<br />

isev wamoimarTeba,<br />

mzis, cxraTvalas, karTan...<br />

umRereben: samyofeli<br />

daagdeo mkvdarTa.<br />

ZarRvebSi rom igrialos<br />

da dagaTros magra,<br />

axal Rvinos, xams, sigrilem,<br />

noembrisam, dakras.<br />

moleuli rTveli<br />

(patarZeulis gaxseneba)<br />

gvian Semodgomaze,<br />

mwvadis iwvis walami...<br />

veRarc viTvli, imdeni<br />

rame SemeSala me.<br />

ivris piras davyevi<br />

venaxs, axalgakrefils...<br />

ramxela dro gasula,<br />

im kvamliviT gaqrebi.<br />

dabertyili, qarvisfrad,<br />

brialebda kakali...<br />

maxsovs, Savi cikani<br />

eklis xesTan dakali.<br />

gvmaspinZlobdi Casulebs,<br />

ar-ra dagizogia...<br />

minda, cocxals gxedavde,<br />

maxvaSvilo gogia!<br />

am Tves veferebi<br />

rvalis Zala Cambere,<br />

Camburvelo, Cemfero!<br />

odnav Sesdeq, tanze ro<br />

madnebi, noembero!..<br />

muxis tyeSi taxebi<br />

gamoSlilan koltebad,<br />

vnaxav ferdebs, daRebils,<br />

sikvdili ioldeba.<br />

totebgabarjRulia,<br />

ukanaze, wina xe...<br />

erTi tyvia, Cubino,<br />

CemTvis Semoinaxe!..<br />

ar damzogo, vibareb -<br />

ubiri, ubinao...<br />

bevris mkerdze balaxma,<br />

uTqvamT, ibibinao.<br />

versad gamaqaneben –<br />

lafSa, lurja, saRari...<br />

vwuxvar, am qveyanaze –<br />

cotaa gasaxari.<br />

Semodgoma iwureba<br />

erTad amdeni foToli<br />

Camoeyaros qars,<br />

ar magondeba, mivlian –<br />

gundad da gundad, gars.<br />

es noemberi, wanwala,<br />

daxveuls iqnevs kuds,<br />

miusafrobis macnea,<br />

saqmes dammarTebs cuds.<br />

quCis boloSi Caitans<br />

visac gamosdebs Rveds...<br />

Wadris samosels, daJanguls,<br />

TiTon wyvets, TiTon xvets...<br />

vixetialeb, am yofas<br />

ras gamovrCebi mets?!<br />

aSvebul foTlebs ca ikravs –<br />

ara erTsa da ors,<br />

mifarfateben yvavebze<br />

bevrad maRla da... Sors.<br />

zamTris molodini<br />

xamuS-xamuS visveneb,<br />

wiTel Rvinos vsvam,<br />

gadaikra silurje<br />

Semodgomis cam.<br />

saxe moikriala,<br />

daiwia mzem;<br />

davdinjdi, ubatonod<br />

xmas aravis vcem.<br />

Jami ver Seedreba<br />

foTolcvenas, Cums...<br />

daRmarTs Cayolebuli,<br />

xeivani dums.<br />

savedrebeli<br />

(akakis kvalze)<br />

`ufskrulis wyals~ miveltvi,<br />

zRvisa – mware, mlaSea...<br />

meZaleba cremlebi,<br />

muWaSi vcri xvaSiads,<br />

Zneli sacodnelia –<br />

codvil sulebs ra SiaT.<br />

mwvaned gadaburulo<br />

uSfoTvelo adgilo,<br />

egeb miTxra, sikvdili<br />

rogor gaviadvilo.<br />

vici, vinac migzavnis<br />

niavs, cidan modenils,<br />

vlamob, ar mivikaro –<br />

biwi, siboroteni.<br />

ra moigo, fuW saxels<br />

vinc ro waepotina?<br />

madli ar darCeniaT –<br />

qinZisTavisodena.<br />

gansacdeli, uricxvi,<br />

vinc gadamatanina,<br />

Seurcxvenels, is bolo,<br />

manve miTxras `nanina.~<br />

mdare Sedareba<br />

ra avisrule? ramdens vsrialeb,<br />

gasapob-gasabasri!..<br />

nigvzis lebanSi SemZvrali matlis<br />

meaxlobleba azri.<br />

misebr uZRomels, kents da mokuntuls,<br />

wveni miwisa mzrdida,<br />

sigrZe-gans Tu ar CavTvli, imisgan,<br />

arc ganvsxvavdebi didad.<br />

Rrua qveyana, Rame – uRrani,<br />

erTurTs misdeven wuTni...<br />

gamosaxravi aRara damrCa<br />

da guls, sakuTars, vRrutni.<br />

5


6<br />

proza<br />

rusa amirejibi<br />

am xmas miveCvie. wlebis ganmavlobaSi,<br />

yovel diliT mesmoda viRac qalis<br />

mJReri xma, romelic bavSvebs skolis<br />

ezoSi dahkioda: mamulaSvili,<br />

ebanoiZe, sxirtlaZe. mxolod gvarebs<br />

iZaxda, magram pirvelsave gagonebaze<br />

mivxvdi, rom fizkulturis maswavlebeli<br />

unda yofiliyo, aba zamTar-zafxul<br />

ezoSi ra undoda?<br />

Tavidan maRizianebda, nervebi<br />

meweweboda imis gamo, rom gamoRviZebis<br />

procesSi pirveli rasac vigebdi –<br />

am qalis xma iyo. miuxedavad imisa, rom<br />

vbrazdebodi, nel-nela miveCvie da<br />

Sevegue. kargad mesmoda, rom viRacis<br />

xmis gamo cxovreba ar unda ameria, magram<br />

mTeli dRe mainc Cxubisken miwevda<br />

guli. sruliad umniSvnelo sababzec ki<br />

vCxubobdi: samsaxurSi ufrosTan,<br />

transportsa da quCaSi xom nebismier<br />

uzrdelobasa da Cagvraze ver vikavebdi<br />

Tavs.<br />

gadioda Tveebi. me ver vxvdebodi,<br />

ras niSnavda, misi xma rom mesmoda, sanam<br />

erT mSvenier diliT sxvisi xma ar<br />

gavigone. tvini wamSi gamofxizlda,<br />

iucxova, ar moewona da mere gabrazda.<br />

gulic ahyva. miuxedavad imisa, rom vicodi,<br />

ver davinaxavdi, fanjaras mivvardi.<br />

wina xmis patronic arasodes<br />

menaxa, Cemi fanjridan skolis ezo ar<br />

Canda, Tanac, arc arasodes micdia misi<br />

danaxva, ubralod xmac myofnida. am<br />

ucxo qalis danaxva ki ratomRac mominda.<br />

amaze mogvianebiT avtexe fiqri,<br />

Torem im momentSi es moqmedeba raRacnairad<br />

avtomaturi da refleqsuri<br />

iyo. es xma ver davinaxe da Cems Cveulebriv<br />

dRes Cveulze gaRizianebuli<br />

Sevudeqi.<br />

gadioda dReebi da axali xma<br />

monotonurad da sadisturad miwewavda<br />

da mtkenda nervebs. mec mazoxistiviT<br />

vuTvalTvalebdi Tavs, am yvelafris<br />

moTmenas sadamde SevZlebdi. arada,<br />

SemeZlo mis dasaxSobad raime gza<br />

gamomenaxa. magaliTad, musika an<br />

yurebSi bamba. araa! TiTqos Tavisgan<br />

damoukideblad velodi sakuTari nebisyofis<br />

piks da erT mSvenier Tu<br />

Rrublian dRes, es wamic dadga.<br />

saswrafod sportulebi amovicvi da<br />

skolis ezoSi grigaliviT gavqroldi.<br />

ki saswrafod gavqandi, magram mainc ar<br />

damaviwyda Cemi saamayo FENDI-is mzis<br />

saTvale gamekeTebina. es faqti dRemde<br />

mafiqrebs, iqneb pikis wamsac yalbad<br />

velodi da Cemi ezoSi gavardnac<br />

winaswarganzraxuli iyo?! mokled, skolis<br />

ezoSi Sevvardi da 26 bavSvis<br />

Tvalwin viCxube. ras vyvirodi saintereso<br />

rom iyos, davwerdi, Tan arc<br />

maxsovs. daclili gamovbrundi da<br />

mTeli dRe gadasarevad vgrZnobdi<br />

Tavs. es qali direqtorTan Sesula.<br />

egona, rom ZilSi xels miSlida da uTxovia,<br />

zamTarSi mainc miecaT neba, rom<br />

fizkulturis gakveTili erT-erT saklaso<br />

oTaxSi Caetarebina. Turme, skolas<br />

darbazi ar gaaCnia! es raRa skolaa!<br />

Zalian gavbrazdi bavSvi am skolaSi<br />

rom damyavda. es yvelaferi Svilma<br />

momiyva. veravin mimxvdara, rom Cemi<br />

Svilis deda var, ubralod erT-erTi<br />

Zilgamwarebuli mezobeli vegone.<br />

rogor micnobdnen, skolaSi sul orjer<br />

Tu var namyofi. mJRer xmaze ki<br />

bavSvma miTxra, rom direqtorze gabrazebuli<br />

skolidan wavidao.<br />

xma<br />

axali xma amowyda Cems cxovrebaSi<br />

da mec yovel diliT SedarebiT kmayofili<br />

vuerTdebodi dReebis nakads.<br />

axla ukve imas Sevegue, rom araviTari<br />

guram doCanaSvili<br />

xma ar maRviZebda.<br />

gadioda dro. gaRizianebuli aRar<br />

viRviZebdi, magram Cxubis survili<br />

mainc mwiwknida. ver visvenebdi,<br />

rogorc ki amboxis Tundac WuWrutanas<br />

davinaxavdi, misgan ormos vTxridi<br />

da vai imas, vinc Sig Cavardeboda. ojaxis<br />

wevrebsac daverie _ Svils, dedas,<br />

das, Cems ufross xom sicocxle gavumware.<br />

umizezod ar vCxubobdi, ubralod<br />

mosaTmens ar viTmendi, vabuqebdi<br />

da cunams vagorebdi. cxovreba mengreoda,<br />

irgvliv situaciebi iZabeboda.<br />

mereRa mivxvdi, rom mJReri xma nebisyofas<br />

mimuSavebda. roca vCxubobdi,<br />

mere yvelafers xmas vabralebdi xolme.<br />

Cxubisken midrekileba bavSvobidan<br />

mawuxebs, mJReri xma ki amis balansSi<br />

mexmareboda. Tavis daZleva maSin Cemi<br />

reJimis erT-erTi mniSvnelovani nawili<br />

iyo. axla ki gadareuliviT vawy-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

kaci, saxelad noe<br />

debodi sakuTar Tavs da mindoda, amis<br />

mizezi isev xma yofiliyo. Cxubis survils<br />

mas veRar vawerdi, realuri mizezebi<br />

ki sarkis principiT iyurebodnen<br />

CemSi da imdenad seriozulad vTvlidi,<br />

rom balansi da nebisyofa gamoricxuli<br />

iyo.<br />

aba, rogor ar gavcofdebodi kacze,<br />

romelic pensioners gamoudga da<br />

ocTeTriani avtobusis bileTis uqonlobis<br />

gamo 100 larian jarimas uwerda.<br />

qals rom 20 TeTri mgzavrobisTvis<br />

daenaneba, ese igi, ara aqvs da uWirs.<br />

avtobusidan Camovxti, am qals Cemi<br />

ormocdaaTTeTriani bileTi mivaCeCe<br />

da kacs sul maTxovari veZaxe. mere samsaxurSi<br />

kmayofili wavedi da ufrosTan<br />

aRar viCxube.<br />

erTxel kidev, bavSvs musikalur<br />

skolasTan velodebodi, skamze vijeqi<br />

da sendviCs Seveqceodi, rom sami mawanwala<br />

kata Tavs damadga da knavili<br />

atexes. xan xelebSi miyurebdnen, xan<br />

TvalebSi. mainc ar momwonda sendviCi<br />

da puris natexebi saTiTaod gadavuyare.<br />

orma siamovnebiT SeWama, mesamem<br />

daynosa, ena gausva, damiwuna da gverdze<br />

midga. miyurebda da eloda, iqneb<br />

raime sxva momceso. im orma SeWama da<br />

isev daiknavla. movwiwkne da samives<br />

isev miwaze davuyare. imaT miirTves, am<br />

mesame katam ki isev daynosa da wavida.<br />

darCenili katebi knaodnen da memaTxovrebodnen,<br />

fexebTan ki mesame<br />

katisTvis gadagdebuli puris natexebi<br />

eyara. am faqtma cota gamaoca. axla<br />

ori natexi gadavagde, SeWames da isev<br />

mTxoves. ramdenime wuTi davicade,<br />

iqneb mesame katisTvis gadagdebul<br />

puris natexebs ver xedaven da amitom<br />

ar Wamen-meTqi? ase vfiqrobdi, magram<br />

vgrZnobdi, rom ase ar iyo. avdeqi, miwidan<br />

im katis kuTvnili puris natexebi<br />

avkrife, isev davjeqi da katebs davuyare.<br />

SeWames! RmerTo Cemo! axla<br />

SeWames! ise gavbrazdi adamianebze, rom<br />

katebi sul fexebis bakuniT gavyare.<br />

bavSvi saxlSi miviyvane. ajagruli da<br />

imedgacruebuli viyavi, zizRis grZnobac<br />

mepareboda. samsaxurSi mivedi,<br />

ufrosma misayvedura, gasaRebi ratom<br />

dagrCao. iseTi dRe vayare, am wuTasac<br />

mrcxvenia. raRacebs mpasuxobda, ma-<br />

gram ar maxsovs. mzad viyavi meTqva, me<br />

aq aRar moval-meTqi, magram Cemda uneburad<br />

ar vambobdi. ufrosic mzad iyo<br />

eTqva, aq mosuli aRar daginaxoo, magram<br />

Tavisda uneburad, arc is ambobda.<br />

ori Tve ar velaparakebodiT erTmaneTs,<br />

me Cems saqmes vakeTebdi, is Tavisas.<br />

amazec vbrazdebodi, rame rom yofiliyo,<br />

gabutul adamianTan rogor<br />

meCxuba?!<br />

cxovrebis ase gagrZeleba aRar Sei-<br />

Zleboda da fiqri daviwye, ra iyo dResdReobiT<br />

Cemi Cxubisken midrekilebis<br />

mizezi.<br />

ufuloba!<br />

Cemi ki ara _ sxvisi ufuloba!<br />

sxvas rom fuli ara aqvs, amaze ki ar<br />

vbrazdebi, ufulobis gamo rogorebic<br />

gaxdnen, is macofebda.<br />

fuli!<br />

sxvas rom fuli qonda, es ar magiJebda.<br />

macofebda is, rom fulianebi bunebrivebi<br />

da uborotoebi arian ufuloebisgan<br />

gansxvavebiT.<br />

e.i. fuli adamians amJRavnebs, ufuloba<br />

_ afuWebs.<br />

Tavisufleba!<br />

vin ufro Tavisufalia, ufulo<br />

gaborotebuli da sindisisgan Tavisufali,<br />

Tu fuliani _ Tavisuflad<br />

gulwrfeli da gulgrili?<br />

iyo dro, roca raime saZraxis<br />

saqciels Seveswrebodi an gavigebdi,<br />

mikvirda _ es rogor qna-meTqi, axla<br />

ki vbrazdebi, rom aseTi ram aRar<br />

mikvirs da mxolod is maocebs xolme,<br />

cudad ratom ar moiqca-meTqi. kargi<br />

mikvirs da am yvelaferTan yoveldRiuri<br />

Sexeba macofebs. lamisaa isic Semrcxves,<br />

rom qali var, radgan qalebs<br />

dRes angareba axasiaTebT, kacebs ki<br />

maTi siyvaruli aRar SeuZliaT. gana<br />

vinme angarebiani adamianis siyvaruls<br />

SeZlebs? Tu piriqiTaa? kacebs siyvaruli<br />

aRar uyvarT da qalebi angarebiani<br />

amitom gaxdnen? faqtia, rom adamiani<br />

gafuWda, ra mniSvneloba aqvs<br />

mizezs?<br />

ai, am yvelafris gamo vCxubobdi, xma<br />

mWirdeboda, mJReri, Tavisufali xma,<br />

romelic nebisyofas gamikontrolebda.<br />

erTaderTi xma, romelic ganuwyvetliv<br />

mesmoda _ Sinagani xma iyo,<br />

romelic maqezebda da magiJebda. Cems<br />

Cxubs sakuTar xmas xom ar davabralebdi?<br />

mindoda, isev mJReri<br />

xmisTvis damebralebina da yoveli Cxubis<br />

mere Tavi isev udanaSaulod<br />

megrZno, magram ase ar iyo.<br />

da davrCi uxmod, ufro sworad sakuTar<br />

xmasTan erTad, ganrisxebuli da<br />

marto.<br />

tkivili<br />

isev damewyo.<br />

TiTqos isev Camasxes mJava mucel-<br />

Si, isic organoebs miadga da RrRnida,<br />

WmuWnida, wvavda, buybuyebda... ukve ve-<br />

Rar viTmendi da mezobelma isev gamike-<br />

Ta venaSi toradoli... kvnesiT velodebodi,<br />

rodis gadamivlida. amjerad<br />

toradolma SeyvarebuliviT miRalata.<br />

feTianiviT davdiodi da TavSi<br />

virtyamdi. amanac rom ar miSvela,<br />

moTqmiT tirili daviwye, rac bolo<br />

erTi kvira Zalian mindoda da Tavs<br />

vikavebdi. tirilmac rom veraferi<br />

moaxerxa, ojaxis wevrebma saswrafoSi<br />

13 - 26 aprili 2012<br />

darekes. eqimebma ki RuduSauris saavadmyofoSi<br />

gamaqanes.<br />

rogorc ki iq fexi Sevdgi, spazmebma<br />

da krunCxvebma winaswar molaparakebulebiviT<br />

gadamiara. eqoskopisti<br />

aqeT-iqiT daizlazneboda. eqTnebi<br />

Sedi-gadiodnen. TiTqos Cemi yofna<br />

gadaaviwydaT. garedan damirekes. dedaCemis<br />

Zmebi mosulan. vwevar-meTqi,<br />

vuTxari da wola gavagrZele. mainc<br />

raRacnairad marto viyavi, mitovebuli<br />

da sacodavi. luRluRiT vikiTxe,<br />

ukacravad, mainteresebs, am adgilas ra<br />

xdeba-meTqi da mucelze xeli davide.<br />

zedac aravin damxeda. sakuTari Tavis<br />

gamikvirda, rodis iyo, aseTi sawyali<br />

da moridebuli viyavi? gamaxsenda<br />

filmebi, romlebSic pacientebi<br />

eqimebs pretenziulad elaparakebodnen<br />

da eCxubebodnen. gadavwyvite, mec<br />

ase movqceuliyavi.<br />

„mtkivaa! bolos da bolos, ras<br />

hgavs es?! ase xom saxlSic viweqi?! iqneb,<br />

vinmem yuradReba momaqcios? moiyvaneT<br />

eqoskopisti da miTxariT, ra jandaba<br />

mWirs am adgilas, mucelSi!~ es<br />

yvelaferi mxolod gavifiqre da xeli<br />

konkretul adgilas mivide. isev<br />

uazrod viweqi da axla tkivils ki ara,<br />

dros viTmendi.<br />

„ra jandabaa es? radgan ar<br />

viklaknebi da Tmas ar viwiwkni, rogorc<br />

saxlSi, amaT hgoniaT, rom araferi<br />

mWirs da aq SiSma momiyvana?!~ gadavwyvite,<br />

ZaliT mekvnesa. daviwye kidec.<br />

„mmm, mmmm. nw, mmmm, mmm.~ mainc zed aravin<br />

miyurebda. „risTvis movidnen Cemi bi-<br />

Zebi? sircxvili araa, am SuaRames vakidan<br />

diRomSi tyuilad rom gamoviyvane?<br />

ra jandabad ar mtkiva? axla, roca<br />

yvelaze metad mWirdeba, rom mtkiodes,<br />

udardeli ieriT vwevar am Wu-<br />

Wyian sawolze!” – vfiqrobdi da vbrazobdi<br />

sakuTar mucelze.<br />

amasobaSi dro iweleboda. gadavwyvite,<br />

CemebTan gavsuliyavi da tualeti<br />

movimizeze. ui, ui, arafriT ar gaxvideT<br />

saWiro oTaxSi, savse Sardis buSti<br />

gvWirdebao, momaZaxa pomadianma<br />

msuqanma eqTanma. „ver vikaveb!~ _ rac<br />

SeiZleba mkacrad vuTxari da cota<br />

xanSi mainc gavipare gareT. Cemebma<br />

kiTxvebi damayares. mec usircxvilod<br />

daviwye Cems organoze imis laparaki,<br />

rac amaT aqamdec icodnen. ra meqna?<br />

mrcxvenoda, rom aRaraferi mtkioda<br />

da tyuilad moviyvane es xalxi ase<br />

Sors da ase gvian. simarTles vlaparakobdi<br />

da mainc vatyuebdi, radgan es<br />

simarTle RuduSauris eqimebs jer ar<br />

hqondaT naTqvami. ukan rom Sevidodi,<br />

gamsinjavdnen da aucileblad metyodnen.<br />

amitom vtyuodi simarTles.<br />

mere Cemebs swrafod gavecale da<br />

ukan Sevbrundi. rogorc iqna gamsinjes.<br />

am wuTas mwvave muceli ar gaqvs,<br />

magram saoperacio xaro, esa da es<br />

problema gaqvso, miTxres (rac aqamdec<br />

vicodi) da gamomiSves.<br />

vijeqi biZaCemis manqanaSi da gareT<br />

bardnida, yvelaferi TeTri iyo.<br />

araferi mabednierebs ise momentalurad,<br />

rogorc Tovli da yvelaze<br />

ubeduri maSin var xolme, roca miyvars.<br />

sxva ityoda, gatacebuli vyofilvaro.<br />

me vambob, rom yovelTvis miyvarda.<br />

me vuyurebdi fantelebSi peplebiviT<br />

mofarfate siyvarulisgan moqargul<br />

fiqrebs: „guli gamiTba. imedi saa-<br />

TiviT awikwikda CemSi da uari veRar<br />

dasasruli me-16 gverdze


13 - 26 aprili 2012<br />

dasasruli<br />

dasawyisi #69,71<br />

...leqsi yvelgan iwereba. xSirad<br />

`buRaltris magidaze~ cifrebTan<br />

TamaSs isev sityvebTan TamaSi urCevnia.<br />

Tanac saSa mgalobliSvilic iq aris,<br />

mgoni 50 weli Seusrulda da cota wauqeifebiaT<br />

samsaxurSi. situacia<br />

eqspromts iTxovs da nikoc mzad aris:<br />

sandro dirbels<br />

cxovrebis naxevari ganvvleT,<br />

dirbelo,<br />

momeci neba, leqsi giZRvna,<br />

da ro mnaxo, ar wamogcdes,<br />

ras mihqarav, xidisTavelo?!<br />

mec magondeba dirbis zRva-zvrebi,<br />

jarji fxoveli<br />

maTTan mobibine lurji yanebi,<br />

movdivarT qveynad angelozebi,<br />

mivdivarT ukan kudianebi.<br />

erTi Sexede bedis am yismaTs,<br />

TiTqo cxovreba vatareT RreWiT,<br />

bedis orZelze vWimavdiT yiras,<br />

sicocxles Rvinis sardafSi<br />

vlevdiT.<br />

o, ramden Rames vuTieT erTad,<br />

Zmao keTilo, sandro dirbelo,<br />

TiTqos erTmaneTs gulebs<br />

varTmevdiT,<br />

ise gviyvarda es saqarTvelo.<br />

gaxsovs, tiali duqnis magida,<br />

rogor wabilwe mTvralma ginebiT?!<br />

me rom fxizeli ar dagdgomodi,<br />

aba saxlis kars ras mivagnebdiT.<br />

rac iyo, iyo, kargad vatareT,<br />

esRa gvarguna gangebis Zalam,<br />

mivxedoT, modi, axla patarebs,<br />

ganvsajoT CvenSi vin daiRala.<br />

dRe daiTenTa <strong>fiqrebi</strong>s bindiT,<br />

aba rad vgavarT naxevrad giJebs,<br />

albaT, nunuas bevrs rom vxuxavdiT,<br />

da rom davdevdiT kurkasebr<br />

biWebs.<br />

icocxle didxans kargi saxeliT,<br />

saxe Sen mainc qorfa balRs gigavs,<br />

giZRvni am naglejs, gqondes<br />

saxsovrad,<br />

rogorc Cems Zmas da<br />

gulSematkivars.<br />

am leqss rom werda, albaT, verafriT<br />

warmoidgenda, rom gavidoda wlebi<br />

da misi qaliSvili mogonebebis wigns<br />

dawerda mamaze, xolo saSa mgalobliSvils,<br />

mis `Zmasa da gulSematkivars~,<br />

erTxelac ar axsenebda!.. rom<br />

aRaraferi vTqvaT leilaze, romelsac<br />

mudam anebivrebda, mamobrivi siyvaruliT<br />

aTamamebda da `gaamziTva~<br />

kidec.<br />

rodesac leila daqorwinda (1960w.),<br />

nikos ukiTxavs: mamaSenma wesisamebr Tu<br />

gagamziTva, `vefxistyaosani~ Tu gaga-<br />

leila mgalobliSvili<br />

tanao? uari rom miiRo, maSin sakuTari<br />

wigni aCuqa da zed waawera: `Cems leilas<br />

mziTevSi vatan. Zia niko~. es saCuqari<br />

ufro metad imiT iyo Zvirfasi, rom es<br />

iyo nikos naqoni wigni, romelsac kiTxulobda,<br />

Cahkirkitebda, xolo wignis<br />

boloSi im statiebs akravda, rac imdroindel<br />

presaSi `vefxistyaosnisa~<br />

da rusTavelis Sesaxeb ibeWdeboda, Tan<br />

zed Tavis mokle komentarebsac ur-<br />

Tavda. es wigni dResac inaxeba am esses<br />

avtoris ojaxSi.<br />

uxaria leilas saCuqari, magram<br />

cota gakvirvebulia, Tan gulic wydeba,<br />

egona, niko Tavisi leqsebis xelnawer<br />

rveuls aCuqebda, radgan icis:<br />

`is Cumad swerda Tavis rveulebs,<br />

erTgul megobrebs atanda mziTvad,<br />

isedac leqsiT gadareulebs,<br />

es awveboda sul zedmet tvirTad.~<br />

(n.samadaSvili `mwuxri~ ).<br />

leila Tavs nikos megobrad Tvlis,<br />

miuxedavad asakisa, maT Soris xom saocari<br />

sulieri kavSiria, ise andoben<br />

erTmaneTs gulisnadebs, rogorc megobari<br />

_ megobars, rogorc poeti _<br />

poets...<br />

guli wydeba leilas, magram ras<br />

ityvis?! niko usityvodac xvdeba,<br />

eRimeba: Cemi leqsebi raRad ginda, isedac<br />

yvela zepirad icio.<br />

es mere iqneba...<br />

jer ki 1951 welia, leila nikos Tavisi<br />

leqsebis rveuls aZlevs Sesafaseblad.<br />

niko or leqss gamoarCevs: erTerTi<br />

maTgania:<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

esse<br />

Tamar iaSvili<br />

TamaSi wesebis gareSe<br />

dedas<br />

me albaT Senze baladebs davwer,<br />

roca cxovreba gadava bindad,<br />

vityvi: kvlav Seni nanina marwevs,<br />

da isev Seni alersi minda.<br />

momagondeba, giyvardi rogor,<br />

roca mesrodnen qvebs da talaxebs,<br />

momagondeba, patara gogo<br />

cremlTa alersSi rogor<br />

gamalxve.<br />

momenatreba mag mkerdis siTbo,<br />

Sig rom malavdi Cemze nalocebs,<br />

Sen ocnebidan amoxval TiTqos<br />

da gaTeTrebul Tmebze makoceb.<br />

me albaT Senze baladebs davwer,<br />

roca cxovreba gadava bindad,<br />

vityvi: kvlav Seni nanina marwevs<br />

da isev Seni alersi minda.<br />

leila mgalobliSvili<br />

1949wlis seqtemberi.<br />

kiTxulobs niko da eRimeba _ erTi<br />

amas uyureT, amasac dedaze dauweria<br />

baladao. mere kalams iRebs da leqss<br />

minawers ukeTebs: `mSvenierebaa. n. samadaSvili.<br />

14.02.51.~ Tavadac xom mSvenieri<br />

leqsi miuZRvna dedas _ olRa<br />

koberiZes da `dedis balada~ daarqva...<br />

swored deda-Svilis daSorebam ganapiroba<br />

nikos esoden tkiviliani bavSvoba<br />

da siymawvile. amis gamo `RvTism-<br />

Sobelic ki gabutulia maT sicocxleze~<br />

(sqolio. leqsi gamoqveynebulia<br />

usaTaurod. xelnaweri inaxeboda saSa<br />

mgalobliSvilis ojaxSi). nikom sabolood<br />

moaxerxa dedis Camoyvana<br />

baqodan (1932 w.), magram aman ver gaanela<br />

bavSvobis tkivili.<br />

`dedis baladasac~ mudam Tvalze<br />

cremlmomdgari kiTxulobs. es TiTqos<br />

pirobaa dedisadmi micemuli:<br />

`mec gamovyvebi Sens gvirgvinebs<br />

bindebis fiTri...~<br />

`leqsebs Cagatan... aba,<br />

meti ra maqvavia...~<br />

`barbaciT moval mec<br />

odesme Sens samaresTan...~<br />

`me gagasveneb Cemi mxrebiT...~<br />

am leqss rom wers anda kiTxulobs<br />

niko, verafriT warmoidgens, Tu<br />

micemul `pirobas~ ver Seasrulebs,<br />

rom umuxTlebs wuTisofeli da dedaze<br />

adre gardaicvleba.<br />

Tumca iqamde jer Soria, jer niko<br />

da saSa gverdigverd miuyvebian wuTisoflis<br />

oRro-CoRro gzebs da xan<br />

dards RvinoSi klaven da xanac<br />

`kurkasebr biWebs~ dasdeven.<br />

kurka maTi megobris _ daTiko alaviZis<br />

metsaxelia. raRac filmSi gadauRiaT<br />

masobriv scenaSi. didad amayobs<br />

amiT, msaxiobi varo. saSas da nikos kurkas<br />

msaxioboba sasacilod ar hyofniT,<br />

siciliT kvdebian: filmis Cvenebaze<br />

dagvpatiJa da Cven iq kurka ar gvinaxavso.<br />

kurka ki ixtibars ar itexs. filmis<br />

ekranze gamosvlis Semdeg bankets<br />

marTavs restoranSi, amaT ar iwvevs,<br />

SiSobs ar `aurion~.<br />

niko da saSa moulodnelad Tavze<br />

wamoadgebian moqeifeebs... gamarTuli<br />

aris kurkas qeba-dideba... amaTi danaxva<br />

kurkas ar siamovnebs, magram raRas<br />

izams, sufrasTan iwvevs. jer saSa ambobs<br />

sadRegrZelos, mere _ niko. kurka<br />

SvebiT amoisunTqavs, `gadavrCio~.<br />

magram niko ar jdeba, msaxiobs eqspromti<br />

unda vuZRvnao:<br />

`Sena xar Cveni kinos dideba<br />

da xelovnebis gamxurebeli?<br />

isemc m........n avla-dideba<br />

da yvela Seni mayurebeli.~<br />

kurka ganawyendeba da cxovrebis<br />

bolomde xmas ar scems arcerTs. Tumca<br />

mis `msaxiobur karierasac~ esmeba<br />

wertili. kurkas gabrazebas mainc seriozulad<br />

ar uyurebdnen saSa da niko,<br />

male gauvliso, fiqrobdnen.<br />

...saSa 50 wlis asakSi meored daqorwinda.<br />

mania meojaxe qali aRmoCnda...<br />

im dros modaSi iyo Cexuri brolis Tu<br />

sxva Zvirfasi WurWlis `vitrinebSi~<br />

gamofena, maniac Caeba `ferxulSi~,<br />

yidulobs da yidulobs... saSa brazobs,<br />

ver itans karadebSi gamouyeneblad<br />

gamofenil WurWels. niko saSas axal<br />

ojaxSic sasurveli stumaria.<br />

erTxelac saSa da niko sadiloben,<br />

karg xasiaTze arian, xumroben, icinian.<br />

mania dros ixelTebs da axal nayid<br />

Wiqebs gamoitans, fiqrobs nikos TandaswrebiT<br />

saSa arafers etyvis.<br />

_ xom kargi Wiqebi viyide, _ kiTxulobs<br />

mania diasaxlisis TavmowonebiT.<br />

_ sanam ar gavsinjavT, verafers<br />

vityviT, _ ambobs saSa da nikos Tvals<br />

ukravs.<br />

manias uxaria, rom saSa ar gabrazebula<br />

da Wiqebs magidaze dgams.<br />

RviniT ivseba Wiqebi. saSa da niko<br />

sadRegrZelos amboben, Rvinos Sesvamen<br />

da daclil Wiqebs fanjridan isvrian...<br />

mifrinaven Wiqebi haerSi, erTi,<br />

meore, mesame... qvafenils askdebian da<br />

xmauriT imsxvrevian! _ es ra kargi<br />

Wiqebi giyidia, ra kargi xma aqvT! _<br />

aqeben manias. sanam mania gonze mosvlas<br />

moaswrebs, yvela Wiqa damtvreulia.<br />

Zneli warmosadgeni ar aris, ra xasiaTze<br />

dadgeboda mania, Tumca, karga<br />

xnis Semdeg, roca niko ukve aRar iqneba<br />

cocxali, am ambavs siciliT mouyveba<br />

am esses avtors. iqve sxedan am esses<br />

avtoris papac, dedaca da deidac da<br />

isinic siciliT ixocebian.<br />

...mouyveba, raTa kargad daimaxsovros<br />

da TiTqmis 40 wlis Semdeg<br />

mouTxros am esses mkiTxvels.<br />

...isev ivseba Wiqebi. Rvinos feri<br />

Secvlia, sisxlisferi gamxdara... mxolod<br />

am RviniT iTqmis gardacvlil-<br />

Ta Sesandobari _ mamis suraTi warmoudga<br />

Tvalwin, ar axsovs mama, is ise-<br />

Tia, rogorc suraTSi... saSas mama ki<br />

iseve kargad axsovs, rogorc `dirbis<br />

zRva-zvrebi~ da `mobibine lurji yanebi~.<br />

aki leqsic dawera andrias<br />

pirovnebiT STagonebulma:<br />

freskebi Congurze<br />

`baRebs gazidavs yru Semodgoma,<br />

tye JinJRls moimcvrevs<br />

dilaadrian,<br />

7<br />

qarTul wisqvilis kars moadgeba,<br />

wvergajenjili dinji andria.<br />

xvimarebidan droJams Camofqvams,<br />

gaxedavs: oCxebs, jagvnarebs, Wiuxs,<br />

waibutbutebs aTasjer naTqvams<br />

da xelis gulze dabertyavs Cibuxs.~<br />

da a. S.<br />

`am leqss poeti hqmnida odesRac<br />

wisqvilis wylis Cxrialze, mesafqvave-<br />

Ta zRaprebze, aq JRarunobdnen siyrmis<br />

dReebi, aq aRmocendnen moxuc<br />

mewisqvilis STamagonebeli saubrebi;<br />

am leqsis mkerdidan wveTamda gulis<br />

gejaSi gamoxdili sisxli. andrias Wraqis<br />

gacril Suqze cekvavdnen Tavgasuli<br />

manWia Winkebi, mowyvetili foTlebis<br />

darad~.<br />

(n. samadaSvili `Sexvedrebi da sinanuli.~<br />

gv.109.)<br />

sinamdvileSi saSas mama da am esses<br />

avtoris didi papa _ andrea mgalobliSvili<br />

goris saTavadaznauro bankis<br />

mmarTveli gaxldaT. garda amisa,<br />

soflis mamasaxlisic iyo da dirbis<br />

garda sxva axlomdebare soflebsac<br />

patronobda. qarTlis kaTalikoss andreas<br />

didi papa _ gogia mgalobliSvili,<br />

romelic sasuliero piri iyo,<br />

dirbSi mouwvevia sacxovreblad da<br />

samoRvaweod. misTvis sakaTalikoso<br />

aznauroba uboZebia da saxnav-saTesi<br />

miwebiTac uxvad dausaCuqrebia. mgalobliSvilebs<br />

sagvareulo eklesia da<br />

sakuTari wisqvilic hqoniaT. cnobili<br />

mwerali sofrom mgalobliSvili<br />

Tavis avtobiografiaSi zustad aRwers<br />

dirbeli mgalobliSvilebis warmomavlobasa<br />

da cxovrebas. isic xom am didi<br />

ojaxis wevria. mas da andreas erTi<br />

didi papa hyavT.<br />

...swored aq, sadac `winaprebis<br />

aCrdilebi yefdnen da wisqvili kaciviT<br />

oxravda~ _<br />

`Semoitanen Rvinos erT kokas,<br />

andreas saxes SeamRvrevs bindi,<br />

Sens sims yurTmajSi frTxilad<br />

gamohkravs,<br />

da es iqneba hangebis mindi...~<br />

am leqss rom wers, ras warmoidgens,<br />

rom naxevari saukunis Semdeg zogier-<br />

Ti literatori `dinj andreas~ wminda<br />

andria pirvelwodebulad aRivams,<br />

mis wisqvils ki _ taZrad... anda, sulac<br />

wuTisoflad. es rom icodes, ityoda<br />

_ Tqve dalocvilebo, sad wmindani<br />

da sad Cibuxi, gana, egeTi `warmar-<br />

Ti~ viyavi, rom wmindani CibuxiT xelSi<br />

warmomedginao? magram aki Tavad<br />

gagveTamaSa da am leqss `freskebi Congurze~<br />

daarqva?! da, gana wisqvilis<br />

`roxroxi da borgva~ ar waagavs am Sfo-<br />

Tian wuTisofels?!<br />

...axla is Rvinis sardafSi zis da<br />

Wiqas Wiqaze clis... dRes is ugonod<br />

unda daTvres, rom aRar axsovdes,<br />

daubeWdavad darCenili misi leqsebi,<br />

rom ganTavisufldes ojaxis artaxebisgan,<br />

dRes is saxlSi ar wava... dRes is<br />

ipovis Tavis `saydris Cits~, romelic<br />

laRia da Tavisufali, magram sevdiania<br />

misi galoba...<br />

dRes is `sabediswero gzas~ daadgeba...<br />

`da rogor dapataravdeba yvela<br />

ubedureba, roca sikvdilis win<br />

gaielveben cremldaleuli sityvebi:<br />

vcxovrobdi Cumad da mec vatarebdi<br />

da ganvicdidi erTaderT da lamaz siyvaruls~<br />

(eva Cakalitisadmi miwerili<br />

baraTebidan).<br />

_ eva! is, visac poeziaze ufro uyvardi,<br />

dRes Seasrulebs odesRac<br />

mocemul pirobas, _ dagicdis `gaveranebul<br />

sicocxlis bnel samanebTan~,<br />

rom mixvide masTan da erTad iaroT<br />

`dedamiwidan sivrceebamde...~<br />

_ iCqare, eva!...<br />

Torem Rvino aqarvebs `mTvral<br />

dardebsac...~<br />

* * *<br />

_ mSvidobiT, niko papa! metad<br />

aRar Segawuxeb.<br />

_ magis saTqmelad damiZaxe?<br />

_ mindoda meTqva, rom mec wesebis<br />

gareSe wera mirCevnia.<br />

_ dagibeWdaven ki?! sevdianad<br />

gamiRima papa nikom, TvalebSi Camxeda,<br />

Tavze xeli damado, TiTqos kurTxevas<br />

maZlevso da gauCinarda.<br />

¡


8<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

poezia 13 - 26 aprili 2012<br />

ela goCiaSvili<br />

cxovrebagamtari<br />

Rumelidan gadmovardnil<br />

wiTel nakverCxals<br />

TiTebiT rom daewvdeboda, _<br />

swrafad, gulgrilad,<br />

viTomc araferi! _<br />

da ukanve miugdebda<br />

dedamuguzals;<br />

ar gewvis, bebi? _ avcqerodi...<br />

gavida dro da movida dro:<br />

mec viswavle<br />

cecxlTan<br />

usafrTxo urTierToba.<br />

aRarc me, bebi!<br />

aRarc me mewvis ase iolad;<br />

daWkviandnen Cemi xelebi,<br />

daeSmakdnen,<br />

gulubryvilod aRar itkenen;<br />

aRarc gaqceva eswavlebaT,<br />

aRarc damalva;<br />

Tan xom,<br />

kidevac damiClungdnen,<br />

dauxeSdnen tkivilebisTvis...<br />

is ki, SigniT, _<br />

ris Targmnasac<br />

sxeuliT vcdilobT,<br />

is rad darCa<br />

marad ugarso,<br />

gamudmebiT axladgafcqvnili;<br />

sul dafufquli ratom daaqvs<br />

uxilavi, Cvili TiTebi,<br />

rad ver iswavla<br />

cecxlTan<br />

usafrTxo urTierToba...<br />

* * *<br />

wyalni rom wavlen<br />

da wamovlen<br />

da qviSani rom darCebian,<br />

ganZi sad midis, ganZeuli!<br />

ganZi fskerze daimarxeba.<br />

an moxdeba da<br />

an ar moxdeba, _<br />

okeane amoyiravdes:<br />

amoyaros,<br />

amoanaTos...<br />

an moxdeba da<br />

an ar moxdeba, _<br />

gamovides vinme _ naTeli:<br />

Setopos,<br />

Cadges,<br />

da fskeramde uwvdinos xeli...<br />

* * *<br />

vardkaWaWa raRaa da romeliao! _<br />

ici, ramdens vaZebnine<br />

Seni Tvalebi<br />

botanikis atlasebSi<br />

da lokokinas niJarebze amxedrebul<br />

mindvrispirebSi,<br />

vardkaWaWa dedaCemo...<br />

* * *<br />

neta, zamTarSi ar movkvdebode,<br />

Svileboo, _<br />

ra gaaTbobs maRla saxlso,<br />

panaSvidebze<br />

xo dageyinaT fexebio,<br />

raRa vqna,<br />

ro damicivdeTo...<br />

krepJorJetiviT<br />

ai, miwa! _<br />

mamaCemis<br />

caluRela saflavis gverdiT:<br />

myefari miwa!<br />

avi miwa!<br />

mSieri miwa!<br />

ai, miwa, romelic me,<br />

adre Tu gvian,<br />

Wiplarze unda gamomebas<br />

da sikvdilamde metarebinos...<br />

ai, miwa, _ sakabe miwa,<br />

gauWreli,<br />

dedaCemis karadaSi gadanaxuli<br />

krepJorJetiviT.<br />

mayuCiani siyvaruli<br />

...roca sibrmavem aRar gaWra,<br />

yvelas erTbaSad aRmoaCnda<br />

absoluturi mxedveloba;<br />

ZaRlsa da katas gamoabes<br />

gaqucul kudze<br />

da Robe-Robe aTrevineben...<br />

aba, vis giyvarT<br />

amadeo modiliani! _<br />

CamoglijeT kalendrebidan!<br />

CamofxikeT posterebidan!<br />

CamorecxeT samorines<br />

da sastumros fasadebidan!<br />

gazeTebidan gaaqreT da<br />

Jurnalebidan<br />

da uZiro saitebidan...<br />

SeinaxeT,<br />

gadamaleT,<br />

gaaZvireT modiliani!<br />

...roca sibrmavem aRar gaWra,<br />

sayovelTao siyvaruli daumiznes, _<br />

mayuCiani,<br />

mkvleli,<br />

veragi,<br />

rogorc jibidan nasroli tyvia.<br />

cxovrebagaumtari<br />

nika mwariaSvils<br />

mlaSe wyalSic rom moxarSo,<br />

zedmet marils<br />

Tevzi<br />

mainc ar miiRebso, _<br />

gamigia, Torem, ra vici,<br />

ar micdia gadamowmeba.<br />

Rirda ki, viTom,<br />

WeSmaritebis dasadgenad<br />

Tundac erTi<br />

WeSmariti Tevzis gawirva!<br />

mjerodes, rogorc gamigia;<br />

es ufro kargi ambavia, _<br />

sasargeblo,<br />

ufro Wkuissaswavlebeli.<br />

Tevzma _ TevzisTvalebianma,<br />

am _ pirSiwyalCagubebulma,<br />

axla kidev _<br />

marilwyalSi moTuxTuxem,<br />

sibrZniT<br />

rogor unda majobos!<br />

esec rom Tavs ar daimlaSebs!<br />

... nu Seecdebi,<br />

gaeparo cxovrebas Cumad,<br />

fexakrefiT;<br />

ar gagatarebs, _ nabulzea;<br />

ZaRlze ufro gulZaRlia<br />

es dalocvili.<br />

Caicvi rame _ gaumtari,<br />

da mouSvi;<br />

mouSvi da<br />

dabambuli mklavi mieci, _<br />

sul dabambul mklavze daRale..<br />

ar Cauaro!<br />

Seegebe,<br />

Sescine,<br />

oRond,<br />

Caicvi rame _ cxovrebagaumtari.<br />

leqsia Cemi TavSesafari<br />

leqsia Cemi imedis qoxi,<br />

gadaxuruli nislisfer isliT.<br />

da ros avdrdeba,<br />

meCveneba: zed gulze mawvims<br />

da vCqarob, vCqarob, –<br />

gadavxuro zamTris mosvlamde.<br />

leqsia Cemi TavSesafari!<br />

qvis sixaruli<br />

adamiani araferSia da yvelaferSi.<br />

adamiani mtveria, romelsac qarebi<br />

aaclian qvas...<br />

adamiani qvaa!<br />

qva – icinis – TeTri marmarilos qva!<br />

qva glovobs – Savi qva!<br />

qva tiris –<br />

wvimis wveTebi Camosdis RvarRvarad.<br />

adamiani qvaa!<br />

adamiani araferSia da yvelaferSi<br />

da araferi da yvelaferi<br />

moZraoben da moZraoben<br />

sinaTlis wrexazze,<br />

romelsac ar gaaCnia<br />

arc Tavi da arc bolo.<br />

aseTi wrexazebi usasruloa<br />

da usasrulobaSi SevdivarT mkvdrebi<br />

da... gamovdivarT cocxlebi.<br />

adamiani araferSia da yvelaferSi.<br />

adamiani qvaa!<br />

qva glovobs!..<br />

qva tiris!..<br />

qva icinis!..<br />

Tqven gigrZvniaT qvis sixaruli?!<br />

Sen, mze da mwvane sinaTle<br />

gifrTxildebi, siyvarulo, siyvarulisTvis!<br />

gifrTxildebi ise, rogorc deda-Cvils:<br />

akvnidan amoyvanisas fanjrebs rom xuravs<br />

da fanjrebis iqiT rCeba<br />

mze da mwvane sinaTle.<br />

gifrTxildebi, siyvarulo, siyvarulisTvis!<br />

amitom xSirad vimalebi Cemsave TavSi.<br />

Sen ki, albaT, mSiSara ggonivar.<br />

gifrTxildebi, siyvarulo, siyvarulisTvis!<br />

cxovrebas Tavic aqvs da boloc.<br />

zogis sicocxle bolodan iwyeba,<br />

amitom igi tkbilicaa da xanmoklec!<br />

me siyvarulSi mkvdari davibade,<br />

Sen ki jerac norCi xar, norCi!..<br />

gifrTxildebi, siyvarulo, siyvarulisTvis!<br />

SenSi vardisferi sinaTliT ganaTebuli<br />

dReebi iwvian, Cems sulSi ki CemsaviT<br />

bedze gamwyrali qariSxlebi mZvinvareben<br />

da me mainc Semovdivar SenSi,<br />

rom gagrZnobino sitkbo siyvarulisa<br />

da umalve vuCinardebi.<br />

da me sulac ara var mSiSara!<br />

gifrTxildebi, siyvarulo, siyvarulisTvis!<br />

da roca samudamod dagekargebi,<br />

maSin mixvdebi, rom me Seni siaxlovis<br />

arasdros mSinebia.<br />

da me vxurav Cemi ocnebis fanjrebs<br />

da fanjrebs iqiT rCebiT:<br />

Sen, mze da mwvane sinaTle.<br />

Zewna<br />

Tengiz svaniZe<br />

vixseneb sofels, – dedul-mamuls, –<br />

mdinaris piras ganmartoebiT mdgar Zewnas.<br />

igi CemSi yovelTvis aRiqmeboda,<br />

rogorc Tvalcremliani, mgloviare,<br />

TmaCamoSlili axalgazrda qali,<br />

romelic ukanasknelad eTxoveba<br />

sayvarel adamians.<br />

...roca qaTami wyals svams,<br />

cas axedavs xolme,<br />

TiTqosda RmerTs madlobas swiravs, –<br />

Tundac sicocxlis erTi wamisTvis!<br />

Zewna ki sacodavad sul wyals CasCerebia.<br />

iqneb ganawyenebulia RmerTze?..<br />

netavi imxela ra codva adevs,<br />

rom frTebi (totebi) ver gauSlia<br />

cisken (RmerTisken) safrenad?!<br />

...iqneb xeebs siyvaruli<br />

adamianebze metad SeuZliaT<br />

da Cemi bavSvobis Zewnac


13 - 26 aprili 2012<br />

zafxulis cxel dReebSi melodeba kidec,<br />

anda mixsenebs mis CrdilqveS<br />

mwvane balaxze wamowolil<br />

meocnebe ymawvils. vin icis!..<br />

...movxucdi. masze fiqri ar mSordeba.<br />

albaT isic CemsaviT daberda,<br />

iqneb sulac qar-grigalma Zirfesvianad<br />

amoglija miwidan, anda upovarma<br />

da usasoo adamianma gaimeta, ros<br />

zamTrisagan danasusxi Zval-rbili gaeTbo.<br />

verafers ityvi, – drosaviT mkacria cxovreba!<br />

eh, ramdenma welma gairbina Cems Tvalwin.<br />

menatreba, Zalian menatreba Cemi dedul-mamuli.<br />

...axla zamTaria.<br />

iqneb Zewna kvlavac dedofaliviT<br />

TeTr saqorwino kabaSia gamowyobili<br />

da gazafxulTan Sexvedras elodeba.<br />

ufalo, natvra ausrule, Tundac – ukanaskneli!<br />

cisartyela mtkvarze<br />

metexTan xidis moajirs miveyrdeni,<br />

mtkvarze Toliebi frendnen,<br />

zogjer molivlive talRebs<br />

gulmkerdiT exebodnen da drodadro<br />

TaviT wyalSi erWobodnen.<br />

cas uneburad avxede:<br />

cisartyela Svid ferSi brwyinavda.<br />

xidis meore mxares gadavinacvle.<br />

axla cisartyela mdinaris<br />

mTel sigrZeze gadaSliliyo<br />

da mis talRebze nebivrobda,<br />

rogorc qalwuli hamakSi.<br />

fiqrebma uecrad gamitaces:<br />

udardeli bavSvoba, tye, Rele,<br />

mindor-veli, kafandara gogona<br />

da Cemi sofeli gamicocxla.<br />

gzasaviT – fiqri gavagrZele.<br />

irgvliv yvelaferi lamazobda:<br />

cisartyela Cems suls<br />

vardis furclebad Cafenoda.<br />

Crdili<br />

Crdili – Cveni daStampuli<br />

sifrifana sxeulia.<br />

Crdili yvelafers aqvs da<br />

misi gamoxmoba mxolod mzes SeuZlia.<br />

igic Cvens garSemo brunavs,<br />

rogorc dedamiwa RerZis garSemo.<br />

mze, dedamiwa da Cemi Crdili<br />

yovelTvis erTad davdivarT.<br />

roca me da mze<br />

erT vertikalSi vxvdebiT,<br />

igi, Tavis Txemis gavliT,<br />

CemSi yuryumelavdeba.<br />

mzis Casvlis Jams Crdili grZeldeba,<br />

fermkrTaldeba da bolos uCinardeba.<br />

Crdils wona ara aqvs, –<br />

igi haerovania, amitom suliviT<br />

muWSi verasodes ver moiqcev!<br />

Crdili Cveni sxeulis<br />

Semadgeneli komponentia.<br />

masac CvensaviT uxaria, stkiva,<br />

ganicdis da wuxs kidec.<br />

frTxilad, adamiano! _<br />

fexi ar davadgaT erTmaneTis Crdils!<br />

kibe<br />

kibe – asaval-dasaval safexurTa jamia.<br />

cxovreba – kibea!<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

poezia<br />

zogi – adis, zogic – Camodis.<br />

uxilavi kibe – wmindanTa sakuTrebaa,<br />

xiluli ki – mokvdavTa.<br />

adamiani ibadeba Tu ara,<br />

ufali maSinve ukanonebs<br />

sicocxlis wlebs...<br />

miwis aRmarT-daRmarTi, qarebis<br />

mtvriT da talaxiani wvimebiT<br />

amoglesili, kibis safexurebia.<br />

maRlivi saxlis kibe<br />

frenisTvis gangawyobs,<br />

magram marto survili cotaa!..<br />

vinc qveda sarTulze cxovrobs,<br />

yoveldRiurad imoklebs<br />

miwieri sicocxlis gzas...<br />

miwaze damavali safexurebi siberisaa!<br />

aRmavali – siWabukisa.<br />

kibe – sicocxlisa da sikvdilis<br />

gasavlel safexurTa jamia!<br />

frTxilad, adamiano! - ecade mzis nabijebiT<br />

galio gza sicocxlisa!<br />

***<br />

mTis kortoxze miwagamoSlili<br />

da mxar-TeZoze<br />

wamowolili lodi<br />

pirveli msxverplia<br />

ufskrulis xaxisa.<br />

adamiano, geSinodes simaRlis!<br />

usiyvarulo siyvaruli<br />

...da davrCi ise, rogorc nacari,<br />

Seni TiTebis cecxliT damwvari, –<br />

ar darCenila<br />

misgan nacaric,<br />

qari iyo da... albaT imitom!<br />

akrTobs siCume<br />

sicocxles kacis, miwiero,<br />

vin dasdo fasi,<br />

rogorc erTaderTs –<br />

simaRleTa Soris simaRles!<br />

laJvardi suli surosaviT<br />

miiwevs maRla,<br />

magram moCanan meCeTebic<br />

cxovrebis zRvaSi:<br />

da Sens tkivilebs –<br />

kibeebze amosul balaxs –<br />

akrTobs siCume<br />

samudamo gadaviwyebis.<br />

miyvars aprili<br />

soflis Saragzas miuyvebodi.<br />

wamogewie...<br />

mTvareuliviT SekrTi.<br />

isev dumili...<br />

uecrad axlobel ezodan,<br />

braziT da yefiT,<br />

Savi nagazi gamoeqana.<br />

SiSiT mkerdze momekari.<br />

ZaRls mudariT<br />

TvalebSi Cavxede.<br />

ZaRli wkmutuniT ukan gabrunda.<br />

miyvars aprili.<br />

is saRamoc aprilis iyo.<br />

yviTeli foToli<br />

Semodgomis yviTeli foToliviT<br />

ekida guli<br />

Cems najafar dedas.<br />

movarda sikvdili, –<br />

mgeliviT mSieri da mawanwala.<br />

mTvaris sizmrebSi marxia axla:<br />

yviTeli foToli, qari da deda.<br />

tiris sibere!..<br />

9<br />

sibere fiqrisaa!..<br />

mTvarian RameSi Wadris Crdilebi<br />

fanjris minaze qanaoben.<br />

sibere sicocxles ise epotineba,<br />

rogorc wyalwaRebuli xavsian lods.<br />

saSinelebaa sikvdilze fiqri!<br />

(wmidao angelozo, Segvinde da dagvifare<br />

Ramesa amasa yovlisa gansacdelisagan!)<br />

.......<br />

me da Cemi meuRle yovelTvis<br />

mogvianebiT vwvebiT.<br />

mere vlaparakobT gafuWebul patefoniviT.<br />

vlaparakobT, vidre Zili mogviparavdes.<br />

sibere fiqrisaa!<br />

mas bavSvis guli aqvs,<br />

magram aravin ixedeba mis gulSi.<br />

mogonebebma<br />

Tavi fiqris fokusSi moiyares.<br />

viRac zeda sarTulidan cariel boTlebs isvris, –<br />

siCumes guli uskdeba!!!<br />

.......<br />

male Semodgoma elvis bawarze<br />

Tavs CamoixrCobs.<br />

sibere fiqrisaa!<br />

saSinelebaa sikvdilze fiqri!!!<br />

.......<br />

qsovs da qsovs sibere naRvlian wamebs:<br />

wuTebad, saaTebad, dReebad, Tveebad...<br />

saidanRac qari movarda da wvimac moiyolia.<br />

wvims gareT da sulSic.<br />

tiris sibere!..<br />

paradoqsi<br />

siyvaruli – cecxli da qaria,<br />

erTmaneTs rom aZliereben.<br />

bednieria is,<br />

visac aravin hyvarebia,<br />

ubeduria is,<br />

visac aravin uyvars!


10<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

proza 13 - 26 aprili 2012<br />

dasawyisi # #60-71 #<br />

`da ena¡ egreTve cecxl ars,<br />

samkauli sicruisa???~. – da, ena mTlad<br />

Tavisufal-miSvebulad sityvaTmqmnelobis<br />

gardac xomaa xatva, musika,<br />

qandakeba, arqiteqtura da qimiac<br />

ki – rogor-uxamsi Senobebi, nagebuleba<br />

gvinaxavs eniT, enadqceulsa<br />

xelidan rogor gamomdinari,<br />

`ena??? dadgromil ars asoTa Sina<br />

CuenTa, romeli Seaginebs yovelsa<br />

guamsa da aRagznebs urmis Tualsa mas<br />

Sesaqmisasa da aRgznebul ars geheniisagan<br />

(es bolo sityva, ukanaskneli?<br />

gansakuTrebiT unda vicodeT da gvaxsovdes,<br />

unda,) _ romelSic yofnas<br />

srulimokvdoma erCia lameqiana, riq-<br />

Sas<br />

ase rom, bgeraTa-bevrTa, raxSirzedmetTa<br />

didZali codna-gamoyeneba<br />

gansakuTrebul sifrTxiled gvmarTebs,<br />

adamianebs-Cven, da Tavi ki ar<br />

unda moviwonoT amiT da, vilaqlaqo-<br />

Ta aramed gansakuTrebuli mowiwebi-<br />

Ta da windaxedulebiT moveqceT<br />

unda-meTqi, enas, TviT Tavad qristes<br />

radid boZebul gamWriaxobas Tanac<br />

ra saTuTs, amamaRlebels romel-eniTac...<br />

cotaTi Semdgom, es, da xolo<br />

enaWartlobiT nu vitrabaxebT mainc<br />

da mainc radganac erTmac kacmaca<br />

beThovenmaca eqvsi ena ki-icoda magram,<br />

amasTanave, cot-cotaoT patar-petere<br />

muzikebsac qewerda, isi,<br />

ra, ityviT – `ara?~<br />

safrTxiloari rogor, rarig,<br />

gind erTaderTi ena vicodeT iseve<br />

rogorc erTaderTiv gvaqvs, Zalian<br />

didZal umetesobas: –<br />

`rameTu yovelive buneba¡ mxecTa<br />

da frinvelTa¡ da quewarmavalTa¡ (_<br />

noesi dasta!) da mcurvalTa? daimwysebis<br />

da damwysil ars bunebasa queSe<br />

kacTasa~.,<br />

`xolo ena¡ kacTa¡ vervis xelewifebis<br />

damwysad, daupyrobeli<br />

boroti, savse gesliTa makudinebeliTa~,<br />

da ai, ratom!:<br />

da Tumc is yovlad mTavari, amaRlebuli,<br />

ammaRlebeli, asamaRleblad<br />

Tavi da Tavi is rom<br />

`rameTu miT vakurTxevT RmerTsa<br />

da mamasa~,<br />

magram? –<br />

`da miT vswyevT (vwyevliT, SevaCvenebT)<br />

kacTa, romelni msgavsad<br />

RmrTisa Seqmnil arian~.<br />

`mierve piriT gamovals kurTxeva¡<br />

da wyeva¡. ara jer-ars, Zmano Cemno<br />

sayuarelno (_ Zmanoo, didi mociqulisagan,<br />

visdami mere _ yvelasadmi...<br />

da `Cemno sayvarelnoo~c, –<br />

Tan!), ese esreT yofad~.<br />

xolo noe ki, imenianeb atlantidelTa<br />

Soris aki keTilad gamoir-<br />

Ceoda (T xom ar iyo atlantideli;<br />

mxolodRa masTan saubrobda,T<br />

raRac susxva frinveli iyo, mefrinvele,<br />

cis, Tundac gamxdari, daleuli)<br />

Zalian, imiT, rom sxvebTan mxolod<br />

martokinaul `ho~-sa da `ara~s<br />

ambobda xolme, da, xolo sxvebi ki,<br />

erTimeoris sadasaqcevod SeRerRilebi<br />

ki ara da, uCinar yalyze<br />

SemarTulebi TanamoZmeTa sa-valalod<br />

– xmamaRal wyevad Tu<br />

fiqrTwaRebulur,ad,<br />

da,<br />

rogor SeeferebodaT, da SeefardaTc<br />

egeb amitomac `romelTa-ege<br />

ara iciT xvalisa¡, rameTu viTar ars<br />

cxoreba¡ Tqueni?~<br />

da, pasuxic iqve:<br />

`viTarca kuamli xarT, romeli<br />

mcired Jam Cann da merme ganqardis~,<br />

es rigrigobiT mimarTavs adamianebs<br />

mociquli, RmerTma ki erTad da<br />

erTbaSad rogor anazdad, codvilebisaTvis<br />

ise Zalian moulodnelad<br />

da daujereblad rom rogoris<br />

rixiT dascinodnen noes Tavisiwili<br />

kidobanisaTvis, romel grZel,<br />

farTo, samsarTulian kidobanSi<br />

SeyuJuliyvnen axla yoveli juris<br />

sulierebi noedan dawyebuli da<br />

damTavrebuli WriWinobelaTi romelic<br />

room xmas ar iRebda axla – ver<br />

iyo, arxeins,<br />

da, sakravebisicodna ki ara da (_<br />

radgan saqmiTWartali bevrnma ician.<br />

Tugindac eniT), mTladac Zalian<br />

gasakvirvali:<br />

radganac xolo kaci vinme ram yofila<br />

ah-marTlacda fenomeni-ram iseTi<br />

vinme? – gadasarevi:<br />

adre Tu vinme-viRac yaribad moxetiale<br />

(Cvendroindeli cirkaCi; TvalTmaqci)<br />

xalxis win xalxisa mierv mTlad<br />

rigrigobiT Camoweril aTniSna ricxvebs<br />

erTi-meore-meaTeze raRac wuTamde<br />

droSi Zalianc sworad gadaamravlebda<br />

raRa Tqma unda u-gamomTvleloumanqaniana<br />

da arc CoTq-buRhaltruliT<br />

aramed Tavisv-kinkila zepir-gonebiT,<br />

magram tyuila abada gana ras ityvian da<br />

imaT Soris `mjobnis mjobni ar dailevao~<br />

da gamoCnda-kidec imis mjobni – aT-aTs<br />

ki ara, Cvidmet-Cvidmetsa cifrebiansa<br />

asegrZel ricxvebs erTimeoreze sul<br />

oTxsa wamSi amravlebda, Tanac im ricxvebs<br />

ise-ubralod kiar aCvenebdnen<br />

aramed swrafi Zalian-TavbrusmxvevobiT<br />

(es mayureblebisTvis da ara maestrosaTvis-im)<br />

trial-trialad datrualebulobiTa<br />

dafiT da, jer im cifrebis<br />

garCeva ar gindoda Sen da mere imaTi<br />

erTi-meore-meCvidmeteze, gadamravleba?<br />

da vimeorebT, gadakvirvulni gancvifrebiT<br />

– oTxiod wamSi!, ris avicena<br />

da(v)ainSt(v)ai-ni da barklai de toli<br />

Tumca barklai ra SuaSia anatomias kiar<br />

gikiTxamT, aqa,<br />

da,<br />

guram doCanaSvili<br />

kaci, saxelad noe<br />

xom aseTi<br />

yofil-yofila-namyofara is fenomeni<br />

magram, TviT imas, imasac ki? – romels<br />

ar gvaqven TiTonakla:<br />

ai, Turme rom dagedoT dRisiT-mzisiT<br />

imissa Tvalwin, gind iatakze da<br />

Tund magidaze Zaan gverdigverd Cainiki<br />

da taSti, da rom gekiTxaT ima-orSia<br />

Turom romeli-romelia Cainiki da romeli<br />

– taSti, TurmeR suvera gamaicnobda,<br />

ucnauria, wuTisofeli ra aris aba,<br />

gadioda dro, raRa Tqma unda mTlad<br />

pirvel rigSi noesaTvis da, raZneli<br />

yofila yoveli wuTi Tu ara xuTwuTeuli-mainc,<br />

da erTi raRac, Svebisadamomgvreli<br />

TiTqos mainca, hqonda, –<br />

fqvili da wyali iyo, es.<br />

jer Cveulebrivad ikvebeboda noe,<br />

cotamWameli iyo magram mere rom Sim-<br />

SiliT ufro gaewelac da Seemoklebinac<br />

ki, dro radgan SimSiliT misavaTebuls<br />

ar awuxebda Zneli <strong>fiqrebi</strong> xoloki Tundac<br />

ase `ubralo~ sazrdos miReba naSim-<br />

Silarze lxeniT avsebda is mere ra rom<br />

maincdamainc ver-saamayo iyo es magram<br />

romeli siamayis kaci iyo is, is-igi noe,<br />

magram rogorRac, kuWo-codvilo da<br />

grZnobda Svebas-rams da xorcismier sixarulsa<br />

da dakmayofilebas, ki – rogor<br />

grZnobda, da patara xans iatakze kvlav<br />

mokuntuli rom ijda noe wamowolac ki<br />

axsendeboda xolo ficrebi urTxelisa<br />

mWaxec iyo da iyoc, lbili Tuki Zalian<br />

geZineboda da ise ki, Tvlemda da ar icoda<br />

sizmrad xedavda Tu zmanebebSi eCvveneboda<br />

raRac imediT aRmavsebloba oRond<br />

wyvetilad:<br />

`aRvseba yovelTa keTilTa Sen xar~...<br />

–<br />

`netavi vinSen~... – Tvlemis buranSi<br />

vercki axsovda Tu vin iyo `Sen~ magram<br />

nacnobi sixaruli vidre ZRomisa didedoTi-viT<br />

ewveTeboda, aRuvsebda, guls,<br />

da, magram kvlavac damwuxrebulze wuTebiTa<br />

da saaTebiT, dRe-RameebiT, TveTa<br />

simZimiT ra Svebad, iqve, rogor Zalian<br />

mwyaloblurad:<br />

`aRavse sixaruliTa da mxiarulebiT<br />

guli Cemi~... –<br />

da mxiaruleba ise vera magram – sixaruli<br />

ki, eufleboda,<br />

da, mxiaruldebodac, ki, umZraxiisa<br />

erTis SexedviT, noe,<br />

da, isev mwuxrze, Tavis Tavs mainc<br />

mimarTavda sulo cotaTi xandisxanobiT<br />

mainc codvilo –<br />

netavi ra¡ exareboda em-noes, beCavs,<br />

kidobanuri iatakisas... magram urTxelis,<br />

radgan is mere ra rom yovladrogor<br />

Zalian Sori:<br />

`da mamaman Senman dakla zuaraki igi<br />

Wamebuli~...<br />

da Zalian ahh, – xorcisi Wama atlantidaSi<br />

viTom rogor Zalian mkacrad<br />

ar SeiZleboda miTomdacmyari kanonebiT<br />

Torem isee... magram rad esma<br />

raRac Svebad, es,<br />

kidobani ki, micuravda, ras gaigebdi<br />

zemoTa sarkmlis wilxvedri ciT Tu<br />

sad, saiTken,<br />

yvelaze mcired, adamianebTagan,<br />

noe da misi umcrosi vaJi, iafeTi ikvebebodnen,<br />

xoloki qami pirutyvTa aramcTu<br />

wynari amobRavlebisa aramed Cqamis<br />

gagonebazec ki yurebs scqvetda da<br />

ubasrdeboda mzera da Tanac rogormowriale,<br />

–<br />

`Caval, davxedav... me Cavutan saW-<br />

mels~,<br />

magram noe ki ambobda: `ara~, – Tavad<br />

Cahqonda.<br />

da roca erTxel, rodesac noe sul<br />

sxvas fiqrobda vidreRa qamis<br />

miyuradeba iyo cxovelebisaken, noe<br />

fiqrobda im monasmenze, rom:<br />

`da guli etyoda ganZRebad misgan,<br />

romelsa sWamed Rorni~,<br />

magram rogorRac Zalian gafrTxilebul<br />

SariSurze mainc miixeda da<br />

qami dainaxa, iatakze axlad damjdari<br />

romelsac pirze raRaca TeTri Tu<br />

wiTeli, ecxo da noe ver mixvda rZe iyo<br />

es Tu, sisxli, xoloki qami kmayofilad<br />

miwva kuTxeSi da Tavis cols er-<br />

Tazrovnad acqerdeboda bevrmxriv sxeulze<br />

da mere wamodga da noesTan mivida<br />

da Soriaxlos daudga da, uTxra:<br />

`Sexede, ZinavT~.... – da sarkmelSiac<br />

sarkmlisaxvedri Rame idga, ki, da micuravda<br />

saiTkenRac kidobani es RvTiT<br />

WurWeli sulierebiT magram qamma Tqva<br />

`tyuilad xom ar SegvrTe, colebi?~<br />

`ara~. – Tqva noem.<br />

`unda Sevicno Cemi coli. – Tqva qamma.<br />

– droa~.<br />

noe dumda. da, mere –<br />

`tuCebi mainc Seiwminde~.<br />

qamma tuCebze ena aisv-gaisva da,<br />

`aq ki ZinavT magram Sen aq xar da<br />

zemoTac ar aval ar Camoingras iataki~...<br />

–<br />

Camoangrevda ra, RvTiT boZebuls...<br />

da isedac xom, autania ra da ra-aRar<br />

maRal xes, urTxels...<br />

`da amitomac qveviT Caval~.<br />

`sad, cxovelebSi?~<br />

`ki. egeni isedac Zalianac ee... ho,<br />

duned SeCveulebi arian sxvebisas. amas~.<br />

piri ibruna, noem. RvTis kidobanSi<br />

iyo noe da raRac usurvel da usiamo,<br />

da mainc CamTrev da Camwov blant-<br />

Waobovan TanxmobasaviT-rams gulisxmobda,<br />

es.<br />

xolo rodesac mere, ukve gaTenebulze<br />

amovida qami da qonnadenad kmayofili<br />

saxe hqonda amovida qalic magram<br />

ver SeimCneoda rogori ga-<br />

mometyveleba edo radganac saxe<br />

CadriviT-raRac nafleTiT hqonda<br />

afarebuli, miwva, kuTxeSi,<br />

kunWulSi didi kidobanis.<br />

gadioda,<br />

dro.<br />

noes xandaxan egona-Tu ase ugzoukvalod<br />

gagrZeldeboda curva-esi<br />

misi Tavisi kuTvnil riT-aRar ginda<br />

aRvsebuli kidobanisa da sasowarkve-<br />

Tas micemuli xan Zalian da xanac<br />

sevdiT da wrialiT-xan, mere isevac<br />

iRvseboda gamorCeuli rwmeniT-im<br />

rom aba rogorRa SeiZleboda misi kidobanis<br />

TiTqosda ugzo-ukvloobiTi<br />

curva rodesac TviT Tavad RmerTi<br />

warmarTavda svla-gezs missas da magram,<br />

mainc,<br />

ra Zneli iyo RvTiT es gamocda<br />

magram erTguli iyo mainc noe mama-<br />

RmerTisa didedoTi, da T-T<br />

da noes maTiT enatreboda qari, da<br />

Tovli da maRalebi rogor unayofo<br />

xeebi da xeebi rogor daxunZlulni<br />

amo-nayofiT da cac rogori msxmoiare<br />

varskvlavebiT, ki, da mze da<br />

mTvare da haeri Tumca hqonda magram<br />

kidobanisa, mxolod magram romeli<br />

`mxolod~-Ra iyo kidobani, yoveli<br />

sulieris gadamrCeni da micuravdnen,<br />

micuravdnen, mimarTavda imaT svlas<br />

Tundac verafris SemZleT magram<br />

TviT RmerTi saiTken, sad,<br />

gadioda, dro<br />

da RvTiT gamocdas uZlebda, noe,<br />

da, icoda ukve Tu mTlad vera, gumaniT<br />

mainc, nakarnaxeviT ratom daeca,<br />

atlantida:<br />

`da yovelman romelman isminnes<br />

sityvani ese Cemni da ara yven igini,<br />

emsgavsos igi kacsa cofsa (ugunursa),<br />

romelman aRaSena saxli Tavisi qviSasa<br />

zeda.<br />

da gadamoxda wvima, movides<br />

mdinareni, qrodes qarni da ekueTes<br />

saxlsa mas, da daeca~.<br />

daeca isi-atlantida,<br />

`da iyo dacema¡ igi misi did friad~.<br />

xolo galeuli da xorcdacvivnuli<br />

viTomc-naleva isi knini, T? – icoda,<br />

iman:<br />

`yovelman romelman isminnes sityvani<br />

ese Cemni da yves igini, vamsgavso<br />

igi kacsa goniersa, romelman aRaSena<br />

saxli Tvisi kldesa zeda~.,<br />

radgan,<br />

`da gardamoxda wvima¡, movides<br />

mdinareni, qrodes qarni da ekueTnes<br />

saxlsa mas, da ara daeca, rameTu<br />

dafuZnebul iyo kldesa zeda~ da T,<br />

rogor-erT-erTi pirvelTagan-momsmenTagani<br />

romelic axla noeSi, iyo,<br />

gadioda, dro, xandisxanobiT gansakuTrebiT<br />

rogoriZneli magram Rv-<br />

Tis, RvTiv da RvTiT wyalobiT Tundac<br />

TviT warRvnisas noe mTel qveynad<br />

erTaderTi arseba iyo visac war-<br />

Rvnisas mainc wyali enatreboda da<br />

mxned ki iyo ZiriTadobiT da mainc,<br />

magram mokuntul-ijda noe winare<br />

Tavad RvTisa, RmerTis Tvalwin, mis<br />

ukidegano Tvalsawierze rogorc<br />

Cven-yvela magram CvenTagan swored is<br />

vinac daiareboda ufalTan, RmerT-<br />

Tan, da RmerTs isedac rogor vuyvarvarT<br />

es-suyvelani da gansakuTrebiT<br />

ki rogor albaT mTlad Tavad masTan<br />

sworuli ridiT mavalni, mimavalni,<br />

rogorc ro... gindac urTxeli, vTqvaT,<br />

misi-es nergi radgan raodens Cvemomavlebsac<br />

gadagvarCens misiT es<br />

nergisa niWi-Tandayolili, RvTiT,<br />

da RvTiT gamocdas uZlebda, noe,<br />

xolo VII Tves, Tvis XVII dRes mze<br />

daadga da Camoacqerda gind viwro<br />

sarkmliT kidobanis Suaguls da mzesTan<br />

miCoCda da saxe SeuSvira noem<br />

da misi sxivis utyv da sust lamuns<br />

grZnobda saxeze da dainaxa TvalmoWutulma<br />

isic rom raRaca mTebs<br />

miadga kidobani, xolo `es Tve da<br />

ricxvi Seesabameba aprilis dasawyiss~<br />

ramden-grZeli Tvis rogor taatiT da<br />

axlakia ukve raswrafad – radgan Cavlili,<br />

drois, –<br />

`meaTe Tvis pirvel dRes gamoCnda<br />

mTaTa mwvervalebi~ – im mcire magram<br />

rogoriSvebis sarkmelidan, ki,<br />

gamoCnda mTaTa moruxulo wveroebi<br />

zogi wvetebad asvetili da zogic mogluvo<br />

`araratis mTebs miadga kidobani~<br />

romeli sityvac, `ararati~<br />

`sityvis kona~Si yovlad gaugebrad<br />

magram SemakrTobelad SemkrTomlu-


13 - 26 aprili 2012<br />

rad da SesakrTomad aris axsnili –<br />

`meryevisaTvis wyeva, gina SeCueneba~ da<br />

`sxvaTa enaze~ romaa es amis niSanic<br />

uzis axsnas-am da egeb ar iyos mTladac<br />

savsebiTobiT gaugebari cotaTi<br />

Semdgom, meryevisaTvis, es, xolo axla<br />

ki anu maSin<br />

` `...meaTe Tvis pirvel dRes gamoCnda<br />

mTaTa mwvervalebi~ – radganac<br />

didi ararati – mTaTa jaWvis mxolod<br />

erT-erTi mwvervalia, amitom sruliad<br />

gasagebia, rom wylis klebasTan er-<br />

Tad sxva mTebic gamoCnda, `ormoci<br />

dRis Semdeg~... am ormoci dRis aTvla,<br />

albaT, iwyeba mTa-araratTan kidobanis<br />

SeCerebis momentidan, anu 270 dRis<br />

Semdeg~<br />

da,<br />

icdida, noe,<br />

noe icdida, morCili-RvTis,<br />

da, egeb srulad marxulobdac da<br />

magram, mere,<br />

mere ki veRar moiTmina da, ar icoda<br />

Tu, gaeRo Tu ara kidobanis TviT<br />

Tavad RmerTiT dagmanuli kari da iyo<br />

Tu ara raim sayrdeni aiim mTaze, da<br />

zeda sarkmlidan<br />

`gamouSva yorani; mifrinavda igi da<br />

ukanve brundeboda, vidre daSreboda<br />

wyali dedamiwaze~ xolo dabrunebamde<br />

iqaur gvamebs motivtiveT kortnida<br />

da<br />

da albaT imitom brundeboda rom,<br />

masac, kidoban-mobezrebuls sxva gza<br />

ar hqonda da brundeboda amitom da<br />

`isev jdeboda kidobnis Tavze, riTac<br />

aranair niSans ar iZleoda xmeleTis<br />

arsebobis Sesaxeb~<br />

da noem, TiTqmis sasowarkveTilma<br />

magram 7 dRis Semdeg, gulmocemulma<br />

RvTiT kidev `gamouSva mtredi~ oRond<br />

ukve mtredi da ara yorani – `oRond<br />

ukve mtredi, romelic ukeT pasuxobda<br />

misaRwevi miznis moTxovnilebebs, radgan<br />

mtredi ikvebeba marcvleuliT da<br />

eSinia sisvelis~ magram<br />

`ver ipova mtredma brWyalis mosa-<br />

Widi... gaiwoda xeli noem, aiyvana igi<br />

da Seiyvana kidobanSi~ xolo es `im faqtis<br />

gamoxatvaa, romlis mixedviTac<br />

noe rwmundeba, sarkmlisamier kibeze<br />

mdgari rom dedamiwa jer kidev<br />

gamousadegaria masze sacxovreblad<br />

ara marto adamianebisaTvis, aramed<br />

frinvelebisaTvisac~<br />

da<br />

`Svid dRes kidev icavda da xelaxla<br />

gauSva mtredi kidobnidan~...<br />

da ` `dabrunda mtredi saRamo-<br />

Jams~... – es imis mauwyebeli iyo, rom<br />

ukve nawilobriv SeSra dedamiwa, radganac<br />

gamoCnda mzis Casvlamde masze<br />

arsebobis SesaZlebloba~ da is dro<br />

saRamomde ramden Tu Tves ara kviraebs<br />

mainc gadasZlevda noesaTvis romelsac<br />

mtredis mogvianebiT dabrunebaze<br />

ramdenad metad gauxarda ki ara da, ra<br />

gabednierd-aRtkinda rogor!,<br />

radgan im saRamo-Jams dabrunebuls?<br />

–<br />

`daubrunda (da ara dabrunda!)<br />

mtredi saRamoJams da, aha, zeTisxilis<br />

nedli rto eWira niskartiT~! da mixvda<br />

noe, mTlad bednieri maRali RvTiT<br />

rom `damwdariyo wyali dedamiwaze~ da<br />

zeTisxilisa rto kide niskartiT rom<br />

rogor Zalian ragaxarebuls mohqonda<br />

mtreds rac `saukeTeso dasturia<br />

imisa, rom dedamiwaze axali cxovreba<br />

iRviZebda. garda amisa, zeTisxilis xe,<br />

romelic wmida werilSi sixarulis da<br />

mSvidobis simbolod moixseneboda,<br />

noesTvis RvTis risxvis dasasrulis<br />

mauwyebel niSans warmoadgenda~ da<br />

gana mxolod noesaTvis,<br />

rogor Zalian axmiandnen qveda<br />

sarTulis sulierebic, da kidobanSi<br />

gaxarebisa idga erTiambavi didiambavi<br />

mTlad damzrinveli sixarulisa da<br />

sixaruliT RaRadeba da rogor-ramdenad<br />

ramdennairi mere: Wixvini, stvena,<br />

yefa, kriaxi, sisin-gniasi da krCxiali<br />

da ZiZgini da kiJina – `mravalT xma¡<br />

silaRisa da zriali da yivilebi da<br />

erTiR kameCi Sehyviroda kidobanisa<br />

rogor misaloc patrons kibezed Semdgars:<br />

`noee, noee~,<br />

da Jriamuli molxenisa rogor<br />

Zalian exlebodac da eaxlebodac<br />

urTxelis kedlebs da agugunebda im,<br />

am kidobans, Cvens,<br />

da Svid dRes kidev, albaT yvelaze<br />

Zaliansa grZel, grZeel dRees kidev am<br />

Svid dRes icada noem kidev da<br />

`gauSva mtredi~... magram... magram ki<br />

ara, rogorda didad-sabednierod ra<br />

bed-keTilad `amjerad mtredi aRar<br />

dabrunda, riTac daamtkica, rom<br />

xmeleTze adamianisaTvisac Tavisuflad<br />

SeiZleboda cxovreba~,<br />

da,<br />

icada noem Ramec-erTi da,<br />

warRvnis im mTeli weliwadisa da<br />

aTi dRis Semdeg isev mxolod xmiT magram<br />

rogoriT gamoecxada RmerTi<br />

noes, gamonacads, RvTiT,<br />

am mTlad erTaderT atlantidels<br />

oRond ojaxiT,c, da sulierebiTurT,<br />

sxvaTcs, da<br />

`ase uTxra RmerTma noes: gamodiT<br />

kidobnidan Sen da Seni coli, Seni<br />

Svilebi da maTi colebi. yvela cxoveli<br />

SenTan myofi, yoveli xorcieli,<br />

frinveli, pirutyvi, da yvela qvewarmavali,<br />

miwaze mZromi, gamoiyvane Sen-<br />

Tan erTad; moefinon qveyanas, inayofieron<br />

da gamravldnen~<br />

da noe, romelic ukanaskneli Sevida<br />

kidobanSi aseve RvTis, mamaufalis<br />

brZanebiT pirveli `gamodis iqidan,<br />

magram es xdeba~ mxolod `maSin, rodesac<br />

igi RmerTisagan Rebulobs xilvas~<br />

da amitom idga, RvTisgan moxilvamde<br />

anu misiT Camomsmenobamde kidev Svid<br />

dRes kidobanis `ganRebil~ karTan, zed<br />

zRurblze Sedga, SeCerda noe da gardaisaxa,<br />

gadaiwera racicinaTelari is<br />

kurTxeva wmidad `pirjvari~ rom daerqva<br />

da mieniWa rogor myarad mere da<br />

Semdgom, noes, kurTxeuls radgan<br />

`kurTxeva aris gadideba saxelisa m i s<br />

i s a, gina locvisa miReba, gina gacxadeba,<br />

gina moaxleba RvTisa mier~ da es<br />

dalocva RvTismieri jer kidev rodis,<br />

magram maSin jer-mxolod wyvetilwyvetilad<br />

manaTobeli mwerisa gadavl-gadmovliT<br />

da mier da axla ki TviT<br />

samyaroTi eboZa, noes, da mis TanmxlebT<br />

rom – `Cven, kacTa, mogvca qveyana~<br />

ukve meored da ara erT-gzis da gviwyaloba,<br />

mere rogori rom rogor mar-<br />

Tla si-namdvilurad `gvaqvs uTvalavi<br />

feriTa~, da mis TanmxlebTac, dastas<br />

noesas, xolo es<br />

`inayofieron da gamravldiT qveynad~<br />

sruliadursa-sulierebisadmi? –<br />

wmida oqropiri brZanebs:<br />

`Sexede, rogor Rebulobs es wmindani<br />

isev im kurTxevas, romelic adamma<br />

miiRo danaSaulis Cadenamde, romelsac<br />

misi SeqmnisTanave Caesma RmerTis<br />

locva: `inayofiereT da imravleT,<br />

aavseT dedamiwa~, amgvaradve esec (noe,<br />

Cveni da Cven ki, misebi...) nayofierdeba<br />

da mravldeba dedamiwaze ise, rogorc<br />

adami iyo fesvi yvela maTganis, vinc<br />

warRvnamde icxovra. aseve es wmindanic<br />

dvritasaviT (_ warmatebis, sikeTis<br />

xelSemwyobi Zala) sawyisad da fesvad<br />

iqceva warRvnis Semdgomi kacobriobisaTvis~<br />

xoloki suldasaqcielswrafi<br />

qamisa, coli, midgomil-iyo, ki, ukve,<br />

da noem isev rom gadaisaxa, meored<br />

iseTi madlobiT rom Zalian mZimed,<br />

pirjvari... – ?, –<br />

qarTul, Cvens, marTlmadideblur<br />

JurnalSi `karibWe~ (9 (54) ):<br />

`didia jvris saidumlo Zala,<br />

romelmac bnelisagan gamoiyvana da<br />

saukuno naTels aziara adamiani~.....,<br />

`Zveli aRTqmis Tanaxmad, wminda da<br />

marTali cxovrebiT mcxovrebi loti,<br />

romelic yvelaze garyvnil da codvian<br />

qalaqSi, sodomSi cxovrobda, erTxel<br />

saSinel codvaSi Cavarda (sodomis<br />

Tundac amowva-gadabugvis Semdeg...).<br />

sinanuliT Sepyrobilma lotma RvTis<br />

saTno abraams, biZaTaviss sTxova, misi<br />

suli uflisaTvis Seevedrebina. abraamma<br />

sami xmeli toti misca da uTxra:<br />

darge es totebi gverdigverd da<br />

yoveldRe morwye, Tu ganeldeba da ayvavdeba,<br />

ese igi RmerTma Segindoo.<br />

loti asec moiqca. totebis mosarwyavad<br />

mimavals gzad yoveldRe xvdeboda<br />

ucnobi mgzavri, romelic wyals<br />

sTxovda. lotic awvdida doqs, radgan<br />

winaparTagan icoda rom mSieri unda<br />

daepurebina da mwyurvalisTvis wyali<br />

miewodebina (_ maTe XXV _ !). ucnobi<br />

mgzavri doqs clida da lots carieli<br />

doqiRa rCeboda xelSi. bolos,<br />

lotma cremlebiT morwyo xmeli totebi<br />

(_ cremlebiT!), Semdeg abraamTan<br />

wavida da yovelive auwya. xolo abraamma<br />

ori toti aiRo, gadaajvaredina,<br />

doqis pirze dado, lots gauwoda da<br />

uTxra – rodesac gzad mimavals kidev<br />

Segxvdeba ucnobi mgzavri, ase mia-<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

proza<br />

wodeo. jvris danaxvaze mgzavri yviriliT<br />

ganeSora lots. rogorc Semdeg<br />

abraamma auxsna, ucnobi mgzavris saxiT<br />

mas win demoni xvdeboda, romelic<br />

jvris gamosaxulebam daafrTxo – amgvarad,<br />

jvris niSi jer kidev Zveli<br />

aRTqmis periodSi arsebobda. maSin<br />

jvari yvelaze Tavzardamcem da<br />

saSinel sagnad iTvleboda, radgan<br />

masze yvelaze sastik da mZime damna-<br />

Saveebs akravdnen~,<br />

da, amis gamo, CaeWidnen ra amas, vi-<br />

Tomdac qristes jvarcmiT aRSfoTebuli<br />

demonismierebi imasac ki axvevdnen<br />

da axveven Tavs mciredmorwmuneebs<br />

rom rogor SeiZleba Camoikidos adamianma<br />

jvari da es Zvel aRTqmaSicaa<br />

` `magram mas Semdeg, rac macxovarma<br />

da msxsnelma Cvenma ufalma iesuqristem<br />

`daimdabla Tavi Tvisi da iqmna<br />

igi morCili vidre sikvdilamde da<br />

sikvdiliTa miT jvarisaTa~, ese igi<br />

swored jvarze gakvriT, jvarze<br />

sikvdiliT ineba codviT dacemuli<br />

adamis modgmis gamoxsna, qristes mimdevarTaTvis<br />

anu qristianTaTvis<br />

jvari udidesi krZalulebisa da pativiscemis<br />

sagnad iqca~,<br />

xolo noe-es, rogori Cveni, cotaTi<br />

Semdgom meredamere esaubreboda asakiT<br />

masze umcross raRa Tqma unda mama<br />

abraams RvTiT dafasebuls xolo<br />

abraamma ki aramcTu icoda ukve jvari<br />

aramed sxvebmac, adrindelebmac icodnen,<br />

i g i, da magram im vaid-mainc-s<br />

adamianebSi axlacki is ufrorea<br />

rogor umaRles qarafSutobamde aCan-<br />

Calaebuli is rom macxovari mxolodRa<br />

racginda wmida beTlemSi daibada<br />

da vlida raZnel qalaq-ierusalims,<br />

mxolod ukve axali welTaRricxviT da<br />

rogor naklebad gvaxsovs guldagonebasustebs<br />

is, rom, rom Tavad<br />

TviT i g i `uwinares yovelTa saukune-<br />

Ta~ iyo ki ara jer es erTi sufevda da<br />

ze-brZandeboda da mainc rogor mismwyalobluri<br />

SemwynareblobiT Sinaurulad-mainc<br />

am sityviT – `aris~, ki,<br />

aris, aris, rogor aris, ise-imdenad<br />

rom maradis, marad iqneba..., xolo is<br />

kiTxva, swor gzazedac ki damdgarebisaTvis<br />

– utanjvelesi, Semawuxebeli ki<br />

ara da mTlad misasavaTebelic ki mTeli<br />

Tavisi sirTuliT rogor myovarmousveneblobasaviT<br />

adamianebSi is<br />

ufrorea Casaxuli vidre mindoba TviT<br />

m i sadmi da Tan ramdenad ufro Rrmad-dasafiqreblad<br />

da uudiades-gar-<br />

jiTac ki rogor uxSires-umetesad mTlad-auxsneliviT<br />

Zalian rogor ai is,<br />

rom, Tu, rom Tu ratoa romro qveynad<br />

aiamdeni ubedureba, vaebebi-ram xdeba<br />

anu es rogor daiSveba TviT imisagan,<br />

RvTisgan,... ...,magram jer es erTi is,<br />

rom, es Cvenve vitexT sakuTar Tavze<br />

ramden vaglaxs xolo esa ki RvTiT ki<br />

ara aramed Cveniv vainaCrobiT da mTladc<br />

ugunuri xolo esa ki RvTiT ki<br />

ara aramed Cveniv vainaCrobiT da mTladc<br />

ugunuri kmayofilebiT, xdeba, da<br />

erTis SexedviT is aqa-iqoba anu arsad<br />

yofnoba rogoricaa Segueba ukeTurisa<br />

da mis-obisadmi Cven-Wkuebisa WkuvaebobiT-am<br />

viTomignebul gasaxarobi-<br />

Tac ki rogorsa afrak-tvinSia, gvZevs,<br />

ki, xolo ucodvelebs Cveni gagebiT<br />

roca udrood da adre waiyvans Rmer-<br />

Ti ra-simwariT vgmobT, vigmobailebiT<br />

da, rogor Zalian vsayvedurobT ki ara<br />

11<br />

da..., ramdenad meti...,...<br />

magram,<br />

saWiroa ki imisi Tqma rom RmerTma<br />

TviTon icis rodis da rogor waiyvanos<br />

SedarebiT ucodvelebic ki, ki,<br />

Tumc rogorad Cveni adamis codva<br />

romelsaa rom ise (ase) Zalian ar gvawevs,<br />

da, es urTulesi ki ara da yovlad<br />

Zalian SeuZleblad, gadaulaxaviviT<br />

da amaocki fiqriT ari es garda imisa,<br />

rom, morCilebiT rogor-diadiT,<br />

gavimxnevoT gind ubeduri da amiT<br />

rogor Secdenili yvela ara magram<br />

umravlesoba imiT, rom – rom, RmerTma,<br />

gvepatios Sefaseba da magram icis,<br />

Zalian icis Tavisi saqme RmerTma da es<br />

mobodiSebiTi Sefasebac ki mkrexelobaa<br />

radgan aba sxva raiR-daxasiaTeba<br />

gvmarTebs RvTisa mis amas-obas rom ar<br />

gavusvaT sityviTi xazi locvebSi romaa<br />

imis garda... da,<br />

egeb<br />

erT rams,<br />

auarebaTagan,<br />

mainc moveWidoT:<br />

qristes iesud Sobidan suraRac<br />

oriod aTaswleulamdes Semdgom<br />

kavkasiis erT-erT mxaresa da manamdec<br />

isedac rogor mravaltanjul qveyana-<br />

Si iseTi ubedurebebi aTasgvari ki ara<br />

da, ramdenad meti datrialda da gaognebulebi<br />

rom vkiTxulobT –<br />

`ratom?~s, – eh, jer is (es) SegueblobiTi<br />

codvebi ramdeni da, amasTan er-<br />

Tad, egeb Zalian mosaWidi sworedac is<br />

rom swora-iseTi ubedurebiTac,<br />

romelic albaT ki ara rogor namdvilad<br />

gvcdis TviT ufali da, gadar-<br />

Ceba, ukunisobamde-Si moxvedris Rirsi<br />

Rirseulad mainc imiT, rom sworedac<br />

aseTi gansacdeliT, gansacdelisas,<br />

ki, ki... gamovicdebiT. xolo rac<br />

Seexeba gadarCenas, TviT mama-RmerTiT<br />

Tavad qristes qveynad iesud-movlinebamdec<br />

ramdenad, asevTqvaT, –<br />

adre – Zvel egvipturad erT papirus-<br />

Si – `micvalebulTa wigni~ – sadac gadmocemulia<br />

sityviT, qristeTi romeli-<br />

Raca CvenTvis ucnobi faraonis aTeulobiT<br />

aRsarebaSi ra Tanmxvedria<br />

mosesadmi nakarnaxev mcnebebisa TiTqmis<br />

yvelasi mWevrad ganmeoreba anu<br />

mkafiod igulisxmeba da miiTiTeba sityviT,<br />

qristeTi,<br />

da am gamocdas, udiadess, Cven rom<br />

ubralod `warsuli~s veZaxiT xolme<br />

Tan rogor xSirad radgan `Caivlis~<br />

anu Cvenisa-WkuiT warmavalia magram –<br />

ara, warsuli mudamaa, rogor myarad,<br />

Zevs, – da mainc magram ramdeni rogor<br />

Zaan-uvrcesi borotmoqmedi uxsnia, RmerTs,<br />

mxolod ruseTSi raRac axlaxan<br />

Âàñüêà-òîïîð da Ãóäåÿð-ðàçáîéíèê-i, da<br />

mudam madlad gvadga da gvadgas da<br />

mudam gvedges didsulovaneba ufalisa<br />

da macxovarisa anu Cveni rogorsimaRliT,<br />

gadamrCenis,<br />

rom,<br />

rogor CaesmaT or rogor jalaTT,<br />

savles da neans, qristesi rogori sevdiani<br />

sayveduri magram mis sityvebs<br />

Weqa-quxili, elvebi axlda da imaTgan<br />

ki dadgnen, rogor, TviT mociquli<br />

wmida didmowameebi pavle da prokofi,<br />

romelTac im TavzardacemobaSi<br />

Zalian saTnod daekiTxaT:<br />

`savle, savle, – da orasiod wlisa<br />

Semdgom: – nean, nean, ratom mdevni me?~<br />

gagrZeleba Semdeg nomerSi<br />

¡


12<br />

interviu<br />

poeti<br />

kato javaxiSvili<br />

kato javaxiSvili sami poeturi krebulis avtoria: `Senidan Cemamde~,<br />

`marcxniv~ da `Wupri~. samive wigni xanmokle intervalebiT gamoica. mas<br />

Semdeg, rac samwerlo asparezze gamoCnda, mis poezias mravlad gamouCnda<br />

Tayvanismcemeli da literaturiT dainteresebuli mkiTxvelis yuradRebac<br />

miipyro. misi leqsebi gajerebulia xilvebiT, SegrZnebebiT, dramatizmiTa<br />

da gulwrfelobiT. aseTive gulwrfeli da Tavisufalia interviuSi misi<br />

pasuxebic: `uzomod Tavisuflebismoyvare var, siamovnebiT davjdebodi<br />

karvispiras, gavabolebdi yalions da fexebze davikidebdi yvelanair<br />

valdebulebas. aseTi cxovreba minda...~ is Ziebis procesSia da gamoricxuli<br />

ar aris, samomavlod minimalisturi leqsebi an Tundac zRaprebi<br />

SemogvTavazos. axali wignis gamocemaze jer ar fiqrobs, Tumca<br />

gamouqveynebeli leqsebi mravlad aqvs. misi dakvirvebis arealSi eqcevian<br />

adamianebi, garemo, sagnebi, romlebic sul sxva iersa da sicocxles axal<br />

poetur krebulSi iZenen. masve ekuTvnis interviuebis cikli `ori finjani~,<br />

romelsac axlac uZRveba da axlo momavalSi wignad gamocemas gegmavs.<br />

_ Sens wignebs vkiTxulobdi, internetSic<br />

araerTi leqsi vnaxe da<br />

erTi ram SevniSne: Seni poezia baladuria<br />

da minimalisturi leqsebi<br />

TiTqmis ar gaqvs, dafiqrebulxar am<br />

Taviseburebaze?!<br />

_ sxvaTa Soris, adre ufro mokle<br />

leqsebs vwerdi. minimalisturi ara,<br />

magram Cems pirvel wignSi Sesuli teqstebis<br />

umravlesoba _ kompaqturia.<br />

mere, ratomRac, es leqsebi „dagr-<br />

Zeldnen~, Seicvala leqsis struqtura,<br />

saTqmeli, gadmocemis forma. umravlesoba<br />

siuJeturia, es aris patarpatara<br />

ambebi – Tavisi dasawyisiT, ganviTarebiT,<br />

kulminaciiTa da finaliT.<br />

ai, gaizarda saTqmeli, dagrovda<br />

garkveuli cxovrebiseuli gamocdileba,<br />

TiTqos SemosazRvruli sivrce<br />

aRar iyo sakmarisi, qvecnobieridan<br />

daviwye sazrdooba da kalapoti<br />

Sevicvale. ise, Sinaganad maZiebeli<br />

adamiani var da erT adgilze gaCereba<br />

CemTvis sikvdils niSnavs. amitom xval<br />

minimalisturi teqstebis an sulac<br />

zRaprebis wera Tu daviwye, ar<br />

gagikvirdeT...<br />

_ sami poeturi krebulis avtori<br />

xar. mesame _ `Wupri~ _ axlaxan gamoica.<br />

am krebulSi Sesulia amave saxelwodebis<br />

leqsi. am leqsma gadagawyvetina<br />

poeturi krebulisTvis es sa-<br />

Tauri dagerqmia?<br />

_ asea. es gansakuTrebuli leqsia<br />

CemTvis. gansakuTrebuli ara imiT, rom<br />

„TviTtkbobaSi~ Camagdo an literaturul<br />

Sedevrad miviCnev. ara. es mware<br />

leqsia, zedmetad avtobiografiuli<br />

da mtkivneuli, amitom detalebze<br />

saubari gamiWirdeba. „TviTmkvlelTa<br />

Svilebi~ CemTvis daubadebeli WuprebiviT<br />

arian, sxvis mier miRebuli gadawyvetileba,<br />

dilemad rom gadaeqcaT da<br />

mTeli cxovreba am tvirTis zurgiT<br />

Treva uwevT. Tumca, mxolod es mizezi<br />

ar aris, ris gamoc wigns „Wupri~ davarqvi.<br />

zogadad, ra aris `Wupri~? Canasaxi,<br />

romelic peplad unda iqces,<br />

magram meores mxriv, pepela raRaa? samdRiani<br />

arsebobisTvis ganwiruli arseba,<br />

romelmac am sam dReSi sicocxle<br />

unda moaswros. sicocxle ki, vfiqrob,<br />

marTlac mosaswrebia, miuxedavad imisa,<br />

rom yvelaferi mainc sawyiss ubrundeba<br />

da erT dResac isev „Wuprad~ unda<br />

viqceT.<br />

_ Seni poeturi krebulebidan<br />

romels gamoarCev, romeli ufro giyvars<br />

_ albaT, axali, ara?<br />

_ kanonzomieria. es yovelTvis<br />

asea. bolo wigni, bolo leqsi, bolo<br />

CaniSnuli striqoni, ratomRac metad<br />

geaxlobleba. albaT, gancdebi ufro<br />

mZafria, metad axlos xar gancdilTan<br />

da imitom. Tumca miuxedavad imisa, rom<br />

es wigni CemTvis xelaxali dabadebasaviT<br />

iyo _ ar miyvars. amisTvis ki ori<br />

mizezi maqvs. pirveli imitom, rom is,<br />

ris sazRauradac sakuTari Tavi<br />

gaviRe _ ver meyvareba, isedac CemSia<br />

da minda Tu ara, misi Treva miwevs. da<br />

meore _ es Cemi Zalian saxifaTo Tama-<br />

Si iyo, man me sakmaod damaziana da gul-<br />

wrfelad vimedovneb, rom am etapisTvis<br />

yvelaferi es damTavrda.<br />

_ yoveli axali wignis gamocema<br />

unapiro sixarulTan aris dakavSirebuli.<br />

droTa ganmavlobaSi, roca aRmafrena<br />

gaivlis, axali leqsebi iwereba<br />

da isev axal gamocemaze iwyebs<br />

fiqrs poeti. karga xania, wigni mxolod<br />

qaRaldze ar ibeWdeba da<br />

eleqtronuladac gamoicema. eleqtronuli<br />

krebulis gamocema ginda?<br />

_ wignis gamocema TavisTavad didi<br />

bednierebaa, magram raRacnairi sinanulic<br />

axlavs Tan. es aris ganvlili<br />

etapi, dasmuli wertili, dasasruli –<br />

ris Semdegac axali gza gaqvs saZebneli.<br />

xSirad mgonia, rom kidev raRac<br />

maqvs dasaweri, wigns raRac kidev aklia,<br />

kidev damrCa saTqmeli... iqneb,<br />

swored am bolo wertilis dasma mi-<br />

Wirs da sakuTari cxovreba Taroze<br />

Semosadebad menaneba?.. wignis adgili<br />

mainc xom Tarozea.<br />

axal gamocemaze jer ar vfiqrob,<br />

ubralod, vmuSaob da roca miviCnev,<br />

rom kidev erTi etapi gaviare – maSin<br />

daibadeba wigni. ai, eleqtronul krebuls<br />

ki uaxloes momavalSi SevTavazeb<br />

mkiTxvels. Tanamedrove teqnologiebma<br />

adamianebi wigns daaSora da es ambavi<br />

sulac ar momwons, magram Tu gaviTvaliswinebT<br />

komfortulobas da<br />

imasac, rom mTavaria ikiTxon da didi<br />

mniSvneloba ar aqvs, sad da rogor, Sesabamisad,<br />

sawinaaRmdegoc araferi<br />

maqvs. internets bevr cudTan erTad<br />

dadebiTi mxareebic xom aqvs. yvelaze<br />

mTavari – komunikacia. ai, magaliTad,<br />

emigrant qarTvelebs survilis SemTxvevaSi<br />

SeuZliaT Tanamedrove literaturul<br />

process iqidan adevnon Tvali<br />

da es, mgoni, Zalian kargia.<br />

_ rodesac poeti pirvel nabijebs<br />

dgams, xSiria daumsaxurebeli Tu<br />

damsaxurebuli kritika. Cvens literaturul<br />

samyaroSi kritikasa da<br />

SeniSvnebs adamianebi gansakuTrebulad<br />

mtkivneulad aRiqvamen. rogor<br />

reagireb am yvelaferze, iTvaliswineb<br />

ufrosi Tu Seni Taobis literatorebis<br />

rCevebs?<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

_ CemTvis, pirvel rigSi, rogorc<br />

adamianisa da poetisTvis, Zalian didi<br />

mniSvneloba aqvs intonacias. anu _ ra<br />

formiT moaqvT saTqmeli Cemamde. iq,<br />

sadac sarkazmia, yvelaferi es iaffasian<br />

Sous emsgavseba da, Sesabamisad,<br />

sapasuxoc araferi maqvs. sxva mxriv ki<br />

ufrosi asakis mwerlebTan urTierToba<br />

raRacebis gadafasebaSi damexmara.<br />

yofila SemTxveva – gamiTvaliswinebia,<br />

momxdara asec – sakuTar azrze davr-<br />

Cenilvar.<br />

_ axlaxan `literaturul gazeT-<br />

Si~ Seni leqsebi gamoqveynda. Ti-<br />

Toeuli maTgani guldasmiT wavikiTxe.<br />

Seni poezia gajerebulia mZafri<br />

striqonebiT, gancdebiT, SegrZnebebiT,<br />

xilvebiT. erT-erTi leqsi,<br />

saTauriT `ekaterine~, avtoportretad<br />

aRviqvi _ dramatizmiT, sevdiTa<br />

da sasowarkveTilebiT aRsavse.<br />

vfiqrob, es leqsi avtoris gulrwfeli<br />

aRsarebaa. rogoria realurad<br />

kato javaxiSvili?<br />

_ am leqss velodi. es zustad is<br />

`<br />

bolo wertili iyo, romelic Zalian<br />

mWirdeboda. avtobiografiuli leq-<br />

Sinaganad<br />

maZiebeli<br />

adamiani<br />

var<br />

~<br />

sia, zedmetad gulaxdilic, ki...<br />

zogadad, ai, am xilva-winaTgrZnobebze,<br />

dramatizmze, tkivilze rom<br />

saubroben xolme, bevri ram pedalirebuli<br />

meCveneba. cxovrebam Zlierad<br />

yofna maswavla. Cemi tkivili qvasaviT<br />

aris, ar iRvenTeba, ar icremleba, arc<br />

daxmarebas iTxovs. masTan erTad<br />

Tanacxovreba viswavle, aRarc tvir-<br />

Tia, msubuqad damaqvs. saerTod, Zalian<br />

iSviaTad, TiTqmis ar vtiri. rogoria<br />

kato, ici? uzomod Tavisuflebismoyvare,<br />

ai, siamovnebiT davjdebodi<br />

karvispiras, gavabolebdi yalions da<br />

fexebze davikidebdi yvelanair valdebulebas.<br />

aseTi cxovreba minda.<br />

_ poeziac xom erTgvari `saxifa-<br />

To TamaSia~, mkiTxvelis ganaCenis<br />

molodiniT rom sazrdoobs. ras niSnavs<br />

SenTvis poezia?<br />

–poezia CemTvis ufro meti simarTlea,<br />

vidre _ cxovreba. SeiZleba<br />

Zalian banalurad an sulac epata-<br />

Jurad JRerdes, magram asea. simarTles<br />

Tu vityvi, im wuTSi mkiTxvelze ar<br />

vfiqrob. es ukve mere, daweris Semdeg,<br />

maxsendeba mkiTxveli da, raRa Tqma<br />

unda, misi azri Zalian mniSvnelovania.<br />

magram sul aTma kacmac rom gaigos<br />

bolomde, ra da rogor davwere, esec<br />

sakmarisi mgonia. saxifaTo ki namdvilad<br />

aris. CemTan asea.<br />

_ `SeuZlebelia gavlenebi adamianma<br />

Tavidan aicilos, isini yvelaze<br />

ufro Camoyalibebul pirovnebaSic<br />

ki igrZnoba~ (andre Jidi). visi gavlena<br />

aqvs kato javaxiSvils?<br />

_ cidan aravin CamovvardnilvarT,<br />

adamianebi erTmaneTs vagrZelebT. es ki<br />

dausrulebeli, uwyveti procesia, ise-<br />

Ti _ rogoric samyaro. konkretul<br />

erT avtors ver vixseneb, Tumca, albaT,<br />

garkveul etapze garkveuli avtoris<br />

gavlenas uneburad ganvicdidi. magram<br />

raRac etapis gavlis Semdeg, sakuTari<br />

niSa Tu ar Seqmeni, irRveva adamiani<br />

gauTavebel sxvis daweril teqstebs<br />

Soris. cxovrebas ramenairad unda<br />

daemCne, rogorme unda movaxerxoT es.<br />

_ dausrulebeli swrafva siaxlisaken,<br />

uRviZebs Semoqmeds sur-<br />

13 - 26 aprili 2012<br />

vils, dagvanaxos samyaro iseTad,<br />

rogoric mis warmosaxvaSia. rogoria<br />

Seni TvaliT danaxuli samyaro?<br />

_ aq aris Cemi samyaro. im adamianeb-<br />

Si – romlebsac SiaT, stkivaT, uxariaT,<br />

ixdian an ver ixdian gazis qviTrebs,<br />

iferadeben an ver iferadeben cxovrebas.<br />

es Cemi sinamdvilea, momwons Tu ara,<br />

es asea da arsad gaqcevas ar vapireb.<br />

danarCeni qvecnobieria – is, rasac<br />

vgrZnob da fskeridan amomaqvs.<br />

_ Sens leqsebSi zogjer bavSvobis<br />

xilvebi Cndebian. roca wer, bavSvobisdroindeli<br />

sagzali xSirad<br />

gWirdeba?<br />

_ bavSvobas marTla sagzaliviT<br />

vizogav. adre megona, Cemi bavSvobis<br />

didi nawili wavSale – rogorc dafidan.<br />

bolo dros es waSlili kadrebi<br />

gansxeuldnen. ai, Sevdivar am mogonebebSi,<br />

xan vpoulob sakuTar Tavs,<br />

xan – vera. SeiZleba gaqcevad<br />

mogeCvenoT, magram CemTvis es meditaciasaviTaa.<br />

saerTod, empiriis adamiani<br />

var. Cemi mexsiereba, ZiriTadad,<br />

sunebTan aris dakavSirebuli, Sesabamisad,<br />

bavSvobasac ase vinaxav. mas<br />

CemTvis gaxuxuli puris suni aqvs. Sei-<br />

Zleba ikiTxoT ratomo? ai, ar vici,<br />

asea da morCa.<br />

_ adamiani Sedgeba survilebisgan,<br />

<strong>fiqrebi</strong>sgan, ganxorcielebuli<br />

Tu ganuxorcielebeli saqmeebisgan,<br />

natvrisgan da a.S. sainteresoa, gaqvs<br />

Tu ara iseTi natvra, bavSvobidan rom<br />

ucvleli darCa?<br />

_ simarTle giTxraT, naklebs vocnebob.<br />

aris raRacebi, rac Zalian minda<br />

da zustad vici, Tu movindomeb –<br />

asec iqneba. imis iluzia, rom erT diliTac<br />

eldoradoSi gaviRviZeb, arc<br />

bavSvobaSi mqonia da arc axla maqvs.<br />

_ uaxles Taobas oriaTasianelebs<br />

uwodeben. Sen ras fiqrob, mxolod<br />

qronologia igulisxmeba,<br />

roca ase hyofen Taobebs Tu rame konceptualursac<br />

moiazreben?<br />

_ literaturul procesSi gamoCenis<br />

TariRi igulisxmeba, raRacnairad<br />

Taobebis ganviTareba rom gansazRvron.<br />

es literatorebisa da kritikosebis<br />

saqmea da maTve mixedon. piradad<br />

CemTvis aranairi qronologia<br />

ar arsebobs. arsebobs ori ram, Cemi<br />

Tanamedrove da is, rac Cemamde iyo. da<br />

esec Zalian pirobiTad meCveneba.<br />

_ Seni wignebi xanmokle intervalebiT<br />

gamoica. ras gegmav samomavlod,<br />

gaqvs kidev gamouqveynebeli<br />

leqsebi?<br />

_maqvs, Tumca jer wignze ar<br />

vfiqrob. jer vagroveb emociebs, veZeb<br />

axal gzebs, vakvirdebi adamianebs,<br />

garemos, sagnebs – axleburad vakvirdebi.<br />

am yvelafris gaanalizebis Semdeg,<br />

Cavyri sagzals da Tavad gamoCndeba<br />

es gza da Tu es gza gansxvavebuli iqneba,<br />

TavisTavad Seikvreba wignic.<br />

_ interviuebis cikls _ `ori finjani~<br />

_ gaagrZeleb?!<br />

_ cikli am etapze grZeldeba, Tumca<br />

wlis bolosTvis ukve minda, wignad<br />

gamovce. avtori mxolod avtori ki<br />

ara, adamianic aris, Zalian Cveulebrivi<br />

adamiani Tavisi uamravi sisustiTa<br />

Tu siZlieriT. zustad es minda,<br />

dainaxos mkiTxvelma, vin varT Cven, mwerlebi,<br />

poetebi, isini, vinc teqsts<br />

ukan vdgavarT, visac iseve gviwevs yofasTan<br />

gamklaveba, rogorc Cveulebriv<br />

adamianebs.<br />

esaubra xaTuna alxaziSvili


13 - 26 aprili 2012<br />

kritikosi<br />

Tamaz vasaZe<br />

Tamaz vasaZe araerTi samecniero naSromis, literaturul-kritikuli<br />

statiisa da esses avtoria. misi Sedgenilia `qarTuli prozis mcire anTologia~,<br />

`me-20 saukunis qarTuli moTxrobis anTologia~, krebuli `qarTveli<br />

mwerlebis komikuri da tragikomikuri moTxrobebi~, `qarTuli kritikis<br />

saskolo qrestomaTia~, saxelmZRvaneloebi ufrosklaselTaTvis. literaturiT<br />

dainteresebuli mkiTxveli kargad icnobs sxvadasxva dros gamocemul<br />

mis wignebs _ `saxeebi da problemebi~, `faruli Sinasamyaro~, `orgvari cnobiereba~,<br />

`literatura WeSmaritebis ZiebaSi~, `vefxistyaosnis~ mxatvruli<br />

koncefcia~. gamomcemloba `diogenem~ SarSan gamosca `vefxistyaosani~,<br />

romelsac misi komentarebi axlavs. saubari baton TamazTan swored am gamocemiT<br />

daviwyeT:<br />

_ wignSi saxelwodebiT: `vefxistyaosani.<br />

komentirebuli teqsti da<br />

analitikuri gzamkvlevi literaturis<br />

SemswavlelTa da moyvarul-<br />

TaTvis~, werT: `wigni warmoadgens<br />

cdas, `vefxistyaosnis~ kvleva miuaxlovdes<br />

nawarmoebis kiTxvis, uSualo<br />

aRqmis cocxal process~. vfiqrob,<br />

Tanamedrove mkiTxvelisaTvis, poemis<br />

mxatvruli da kulturuli arealis<br />

Secnobisa da `enis~ dauflebis TvalsazrisiT,<br />

amgvari `daxmareba~ mar-<br />

Tlac saWiroa.<br />

_ `vefxistyaosnis~ filologiuri<br />

da literaturul-istoriuli analizi,<br />

aseve rusTavelis filosofiurreligiuri<br />

msoflmxedvelobis kvleva,<br />

cxadia, aucilebelia, magram<br />

amasTan erTad aucilebelia poemis<br />

rogorc mxatvruli sinamdvilis aRqma<br />

da ganxilva, misi rogorc cocxali<br />

da aqtualuri literaturuli nawarmoebis<br />

wakiTxva. es ki gulisxmobs, rom<br />

am wignSi, upirveles yovlisa, sainteresoebi<br />

arian personaJebi, sainteresoa<br />

maTi buneba, msoflxedva da<br />

urTierToba, maTi arsebobis warmmarTveli<br />

faseulobebi, problemebi,<br />

romlebsac isini awydebian, konfliqtebi,<br />

romlebSic isini monawileoben.<br />

`vefxistyaosani~, rogorc romani<br />

sxva, Tundac Tanamedrove romanebis<br />

msgavsad, gvelaparakeba cxovrebaze,<br />

adamianebis bedze, adamianTa<br />

fiqrebsa da gancdebze, maT zneobaze<br />

da rusTaveli ase gamoxatavs imas, rac<br />

samyaros Sesaxeb aqvs saTqmeli. bunebrivia,<br />

`vefxistyaosnis~ kvlevisas es<br />

gasaTvaliswinebelia.<br />

_ rogorc kritikosi, gamoirCeviT<br />

imiT, rom romelime erTi periodisa<br />

Tu Janris literatura viwro kvlevis<br />

obieqtad ar gagixdiaT da werT<br />

rogorc Sua saukuneebis mwerlebze,<br />

aseve Tanamedrove avtorebze. Tumca<br />

aSkaraa `vefxistyaosnisadmi~ Tqveni<br />

gansakuTrebuli interesi. rogor Semovida<br />

Tqvens cxovrebaSi `vefxistyaosani~<br />

da ra mniSvneloba aqvs am<br />

nawarmoebs TqvenTvis?<br />

_ 1966 wels rusTavelis rvaasi<br />

wlis iubile aRiniSna, am TariRs sazeimo<br />

RonisZieba mieZRvna im skolaSic,<br />

romelSic me vswavlobdi. zeimze nadirobis<br />

epizodi wavikiTxe, risTvisac<br />

meoreklaseli deklamatori `vefxistyaosnis~<br />

saiubileo gamocemiT damajildoves.<br />

advili warmosadgenia am<br />

ambavTan dakavSirebuli Cemi bavSvuri<br />

emociebi... maSin Zalian emociurad<br />

aRviqvi sxva ambavic: RonisZiebis mzadebisas<br />

ufrosklaselebma, romlebic<br />

tariels da avTandils ganasaxierebdnen<br />

da raindebiviT iyvnen Semosil-aR-<br />

Wurvilebi, sastikad iCxubes, erTmaneTs<br />

Subebi daalewes. wlebis Semdeg es<br />

ambavi gaviazre rogorc imis niSani,<br />

rom is saqarTvelo, romelSic vcxovrobdiT,<br />

rusTavelis raindul suls<br />

Zalian iyo daSorebuli...<br />

`vefxistyaosanSi~ Cvenma winaprebma,<br />

Zvelma qarTvelebma ipoves Tavisi<br />

Tavi, gaarkvies, rom maTTvis yvelaze<br />

mTavari da Zvirfasia adamianebis Rrma<br />

sulieri gamTlianeba, maTi Rrma Tanaziaroba<br />

erTmaneTTan, adamianis mier<br />

adamianSi RvTis xatis danaxva da adamianTa<br />

urTierTobis amis Sesatyvisad<br />

warmarTva. am qristianuli warmomavlobis<br />

mqone faseulobebis Serwyma adamianis<br />

amqveyniuri bednierebis damamkvidrebel<br />

paTosTan, rac `vefxistyaosanSi~<br />

Sedga, qarTuli msoflgancdis<br />

Suagulad iqca.<br />

rusTavelis wignSi ganxorcielda<br />

qarTuli cnobierebis saboloo arCevani<br />

aRmosavleTsa da dasavleTs Soris<br />

dasavleTis sasargeblod. aq uaryofilia<br />

aRmosavluri despotizmi da<br />

aucileblobad aris dasaxuli saxelmwifos<br />

dafuZneba humanurobaze. aRiarebulia<br />

racionalizmis upiratesoba<br />

gonebis kontrols dauqvemdebarebeli<br />

Warbi emociurobis da vnebaTa<br />

moZalebis mimarT, gaazrebuli, mizanswrafuli<br />

aqtivizmis upiratesoba fatalisturi<br />

`pasiurobis mimarT...<br />

`vefxistyaosanSi~ ganxorcielebu-<br />

avTandilma<br />

TinaTinis<br />

davaleba<br />

Seasrula...<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

interviu<br />

~<br />

li arCevani realobaSi ganxorcielebas<br />

kvlav moiTxovs.<br />

_ werT, klasikuri kulturis<br />

fenomenebi sul ufro gvSordebian da<br />

TiTqos gaucxoebulad dumdebiano.<br />

_ zogjer iseTi STabeWdileba<br />

rCeba, rom `vefxistyaosani~ Zvirfasi<br />

samuzeumo eqsponatia, romelic mxolod<br />

Tavmosawoneblad gvWirdeba.<br />

arada, mas SeuZlia Cveni dRevandeli<br />

msoflmxedvelobis formirebaSi<br />

monawileobdes. rusTaveli pirovnebis<br />

Tavisuflebis damamkvidrebeli poetia,<br />

misi wignidan pirovnuli Tavisuflebis<br />

mZlavri impulsi gadmogvecema.<br />

arsebobs Zveli Segoneba: eziareT<br />

WeSmaritebas da WeSmariteba gagaTavisuflebT<br />

Tqven. rusTavelisTvis siyvarulia<br />

WeSmariteba, romelTan<br />

ziarebac adamians Tavisuflebas ani-<br />

Webs, TviTmyofad pirovnebad aqcevs.<br />

mas ukve aqvs gamokveTili individualuri<br />

msoflxedva da faseulobaTa<br />

sistema da igi TviTon, avtonomiurad<br />

gansazRvravs, risTvis da rogor unda<br />

icxovros. Tavisufali pirovnebis<br />

Tema ki Zalze axlobelia Tanamedrove<br />

sazogadoebisTvis.<br />

_ `vefxistyaosnis~ teqstis kvlevisa<br />

da komentirebisas, mecnierTa<br />

Soris azrTa gacvla-gamocvla da kamaTi<br />

albaT arasodes dasruldeba.<br />

amas winaT `literaturul gazeTSi~<br />

enaTmecnierma aleqsandre focxiSvilma<br />

`vefxistyaosnis~ erT-erTi<br />

taepis Tqveneul komentarze saku-<br />

Tari mosazreba SemogvTavaza. misi<br />

versia Tqveni komentarisgan friad<br />

gansxvavebulia.<br />

_ Tu `vefxistyaosans~ ar vkiTxulobT<br />

rogorc cocxal mxatvrul<br />

nawarmoebs, Tu ver vwvdebiT misi personaJebis<br />

bunebas, Sinagan samyaros, maT<br />

urTierTobas, enobrivi teqstis gagebac<br />

gagviWirdeba. fraza, romelzec<br />

mosazreba gamoTqva publikaciis avtorma,<br />

konkretuli situaciis mxatvrul<br />

konteqstSi unda ganvixiloT:<br />

avTandilma TinaTinis davaleba Seasrula<br />

da masTan dabrunda. ras moelis<br />

igi TinaTinisgan? moelis pirobis<br />

Sesrulebas, romelic TinaTinma maSin<br />

misca, roca ucxo moymis mosaZebnad<br />

gzavnida, anu moelis Tavisi siyvaru-<br />

lis xorcSesxmas, TinaTinTan SeuRlebas.<br />

magram irkveva, rom es dapireba<br />

axla ar Sesruldeba, avTandili isev<br />

xangrZlivad unda daSordes TinaTins<br />

da nestani moZebnos. avTandils am epizodSi<br />

rTuli gancdebi eZaleba;<br />

nestanis mosaZebnad wasvla Tavadve<br />

surs da am survilis TinaTinis mier<br />

Sewynarebas eswrafis, magram danapirebis<br />

Sesrulebis momlodinecaa. TinaTinma<br />

mas Tbili, alersiani sityvebi<br />

uTxra, keTilganwyoba gaumJRavna, magram<br />

es sakmarisi ar aris avTandilisTvis.<br />

mas TinaTinTan SeerTeba wyuria<br />

_ `vefxistyaosanSi~ siyvaruli<br />

Zlieri xorcieli ltolvac aris, rac<br />

ukve prologSia gamxelili: `vTqvne<br />

xelobani qvenani, romelni xorcTa hxvdebian~.<br />

avTandili xedavs, rom mis<br />

siyvaruls xorcSesxma jer ar uweria<br />

da amitom ambobs: `cudi aris damzralisa<br />

gasaTboblad wylisa berva~_<br />

rogorc gayinul, Zalian civ wyals<br />

sulis berviT ver gaaTbob, ise ver uSvelis<br />

avTandilis sasiyvarulo tanjvas<br />

mxolod TinaTinis mier keTilganwyobis<br />

gamovlena.<br />

am taepis gavrcelebuli gageba _<br />

usargebloa damzrali kacis gasaTbobad<br />

wylisTvis sulis berva _ arafers<br />

xsnis. gayinuli adamianis gasaTbobad<br />

wyals suls vin da ratom uberavs? amitom<br />

gaviziare taepis solomon iordaniSviliseuli<br />

wakiTxva da Cemi mxriv<br />

ganvmarte masSi gamokveTili alegoriuli<br />

saxe: gayinuli wyali avTandilis<br />

SeWirvebis gamoxatulebaa, xolo<br />

wylisTvis sulis berva _ TinaTinis<br />

mier mijnurisadmi gamovlenili Tbili<br />

damokidebulebis, rasac maTi SeerTeba<br />

ar moyveba.<br />

taepis gavrcelebul, tradiciul<br />

gaazrebas oponentic iwunebs da frazas<br />

pirad gamocdilebasa da samedicino<br />

codnaze dayrdnobiT iazrebs: kacs<br />

damzrali xel-fexis dasaameblad cxeli<br />

wyali ar gamoadgeba, piriqiT, kidurebs<br />

saSinlad atkens da mis janmrTelobas<br />

avnebso _ gveubneba. es maxvili<br />

da sasargeblo dakvirveba, arse-<br />

dasasruli me-14 gverdze<br />

13<br />

biTad ki keTili rCeva, cxovrebaSi<br />

praqtikulad uTuod gamogvadgeba,<br />

imis miuxedavad, rom mas rusTavelTan<br />

araviTari kavSiri ara aqvs. sxva yvelafers<br />

rom Tavi davaneboT, ra enobrivi<br />

monacemebis safuZvelze mtkicdeba,<br />

rom rusTavelisTvis `wylisa<br />

berva~ maincdamainc gaToSili kidurebis<br />

cxel wyalSi daTbilvis samedicino<br />

TvalsazrisiT mizanSeuwonel proceduras<br />

niSnavs?<br />

etyoba, am frazis adekvatur gagebas<br />

masSi gamoyenebuli, rusTavelisTvis<br />

damaxasiaTebeli stilisturi<br />

xerxi _ erTmaneTisgan azrobrivad<br />

ganuyofeli sityvebis daSoreba (tmesi,<br />

kveTa) aZnelebs: sityvebi `damzrali~<br />

da `wyali~ dacalkevebulia. am xerxis<br />

gamoyenebiT poemaSi sxva araerTi<br />

frazac aris agebuli. magaliTad: `mas<br />

TinaTinis Sveneba hklvidis wamwamTa<br />

jarisa~ (avTandils TinaTinis xSiri<br />

wamwamebis mSveniereba klavda); `ena mis<br />

dRisa Svebasa yola ver ityvis klebuli~<br />

(naklulovani ena im dRis sixaruls<br />

sruliadac ver gamoxatavs)...<br />

araadekvaturia momdevno frazis<br />

oponentiseuli gaazrebac: `cudi aris<br />

siyvaruli, qveiT kocna, mzisa wverva~.<br />

oponents ver gaugia, rogor ukavSirdeba<br />

`wverva~ sxivebs. poemaSi sityva<br />

`wveri~ rom sxivsac niSnavs, amas es fraza<br />

adasturebs: `saxlad Cadges mzisa<br />

wverni~ _ aq aSkarad mzis sxivebzea<br />

laparaki. `wverva~ rusTavelis mier<br />

Seqmnili neologizmia da konteqstis<br />

mixedviT sxivebis `moxelTebas~ da ferebas<br />

unda niSnavdes. xolo alegoriulad<br />

es frazac, winas msgavsad, imas<br />

gamoxatavs, rom avTandils, romelsac<br />

TinaTinis _ mzis _ mSvenierebasTan<br />

uSualo ziareba surs, aRar akmayofilebs<br />

misdami mxolod sulieri<br />

swrafva.<br />

amgvari poeturi saxeebis, detalebis<br />

ganmarteba rusTavelis mxatvruli<br />

azrovnebis logikis amocnobas da miyolas<br />

saWiroebs.<br />

_ wignSi, romelsac `literatura<br />

WeSmaritebis ZiebaSi~ hqvia, werT, mwerali<br />

asrulebs sazogadoebriv da<br />

erovnul funqcias amis sagangebo<br />

mcdelobis, deklarirebisa da<br />

savaldebulo normad qcevis gare-<br />

Seco. iseTi STabeWdileba mrCeba, rom<br />

literaturas maRalmxatvrulis<br />

garda maRalzneobriv moTxovnasac<br />

uyenebT.<br />

_ adamianis cxovrebis siZnele yvelaze<br />

metad zneobis sferoSi iCens Tavs.<br />

amitom, bunebrivia, literaturaSic<br />

zneobrivi problemebi arsebiTia. realobaSi<br />

sikeTe da boroteba gadaxlarTulia,<br />

es fenomenebi erTmaneTis<br />

mimarT Seuvali ar aris. sikeTe SeumCnevlad<br />

iqceva borotebad, boroteba-<br />

Sic rogorRac sikeTe SeiZleba Caisaxos.<br />

literatura azrovnebis is gansakuTrebulad<br />

faqizi da moqnili<br />

formaa, romelic am rTul dialeqtikas<br />

mkafiod dagvanaxebs _ ise mkafiod,<br />

rogorc sxva veraferi. igi moraluri<br />

faseulobebis da antifaseulobebis<br />

mTel ierarqias utyuari sizustiT<br />

gviCvenebs da amiTac aris unikalurad<br />

Zvirfasi.<br />

asec vlindeba, rom srulfasovani<br />

literatura yovelTvis `sibrZnis dargia~,<br />

adamianuri samyaros gansakuTrebuli,<br />

yvelaze cocxali da organuli<br />

Semecnebaa. literaturis mier mikvleuli,<br />

Cveulebrivi aRqmisTvis dafaruli<br />

simarTle cxovrebis Sesaxeb<br />

Tavisi konkretizebuli, mravalwaxnagovani<br />

mTlianobiT miuwvdomelia<br />

Semecnebis sxva formebisTvis.<br />

_ Tqvens statiebSi, eseebsa Tu<br />

wignebSi warmodgenili gamorCeul<br />

mweralTa galerea sakmaod mravalsaxovania,<br />

dawyebuli daviT guramiSvilidan,<br />

XX saukunis avtorebiT<br />

damTavrebuli. sainteresoa, axalgazrda<br />

qarTvel mwerlebze, maT Semoqmedebaze<br />

ras fiqrobT?


14<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

interviu 13 - 26 aprili 2012<br />

Tamaz vasaZe:<br />

`avTandilma TinaTinis davaleba Seasrula...~<br />

dasasruli atvruli literaturis gaazreba<br />

_ bevri saintereso avtoria, magram<br />

literaturas rogorc realobaSi<br />

raRac arsebiTis da Znelad<br />

gasagebis ganWvretis, amocnobis da<br />

gaazrebis saSualebas isini naklebad<br />

uyureben. axla postmodernizmis<br />

epoqaa da miiCneva, rom yvelaferi<br />

mniSvnelovani ukve naTqvamia. es<br />

badebs iluzias, rom axla literatura<br />

mxolod adre Seqmnili literaturuli<br />

nawarmoebebiT SeiZleba<br />

sazrdoobdes. sinamdvileSi literaturis<br />

Semqmneli mTavari Zala Cvens<br />

droSic mwerlis individualuri<br />

sulieri gamocdileba da<br />

azrovnebaa. am Zalis wyalobiT Zveli<br />

literaturuli siuJetebis, modelebis,<br />

stilebis gadaTamaSebamac<br />

SeiZleba gamoiRos seriozuli SemoqmedebiTi<br />

nayofi. ase xdeba, magali-<br />

Tad, faulzis an barnsis romanebSi.<br />

aq minda vTqva, rom originaluri<br />

azrovnebiT aRbeWdili moTxrobebi<br />

aqvs dawerili `vefxistyaosnis~ da<br />

ruh ul-lah xomeini<br />

`gvelis mWamelis~ Temebze irakli qasraSvils.<br />

kulturuli Tvalsawieris sifarTove<br />

da sinamdvilis gamWriaxi aRqma<br />

vlindeba mis moTxrobaSi `autodafe~,<br />

romelic TanamedroveobaSi literaturis<br />

arcTu saxarbielo xvedrs dagvanaxebs.<br />

gansakuTrebiT STambeWdavia<br />

`meomrebi~ _ ukompromisod marTali,<br />

tragikuli moTxroba Tbilisis omis<br />

Sesaxeb...<br />

_ ufrosklaselTaTvis qarTuli<br />

literaturis saxelmZRvaneloebis avtori<br />

brZandebiT. vfiqrob, es Zalze sapasuxismgeblo<br />

saqmea. araerT adamians<br />

vicnob, skolaSi `naswavli~ klasikuri<br />

literaturis nimuSebi rom sZulda da<br />

mxolod mozrdil asakSi aRmoaCina isini<br />

axlidan.<br />

_ marTlac mTavaria, rom literaturis<br />

swavlis procesi sasiamovno iyos<br />

da ara damtanjveli da literaturisgan<br />

gamaucxoebeli. kiTxva xom siamovnebs<br />

adamians, maS literaturis Seswavla ratom<br />

unda iqces satanjvelad? Tu axalgazrda<br />

mkiTxveli dainaxavs, rom mx-<br />

sruldeba 110 weli msoflioSi cnobili saxelmwifo moRvawis, mecnierisa da poetis ruh ul-lah<br />

xomeinis (1902-1989) dabadebidan. xomeinim, sasuliero pirma, SeZlo, daemxo oriaTas xuTasi wlis<br />

istoriis mqone iranis monarqia da es qveyana islamur respublikad eqcia. igi misma samSoblom Tavis<br />

beladad aRiara da imamad gamoacxada.<br />

xomeini, rogorc poeti, mxolod misi sikvdilis Semdeg gaxda cnobili. leqsebs is Turme mTeli<br />

cxovreba werda, magram ar aqveynebda. erTxel mis qaliSvils mamisTvis ukiTxavs: leqsebs ratom ar<br />

beWdavo? xomeinis amaze gascinebia da uTqvams: romeli poeti me mnaxeo?! mis cxovrebaSi politikuri<br />

moRvaweoba Crdilavda mwerlobas (am mxriv is stalins da mao Zeduns gvagonebs).<br />

xomeini filosofiur (neoplatonikur) leqsebs werda. mkiTxveli nu dafrTxeba da nu ifiqrebs,<br />

rom es poezia, raki igi filosofiuria, mSrali doqtrinis galeqsvas warmoadgendes. xomeini mistikosia<br />

da leqsebSi mas gamoyenebuli aqvs Tavisi winamorbedi poetebis meTodi: RvTaebisadmi miZRvnil mis<br />

himnebSi RmerTi (rogorc absoluti) warmodgenilia lamazi qalis an Rvinis saxiT, xolo misken<br />

ltolva da misi siyvaruli – qalTan alersisa da Rvinis smis aRweris saSualebiT. amis gamo xomeinis<br />

(ise, rogorc, vTqvaT, hafezis) leqsebs ori fokusi gaaCnia: vinc maTSi uflisadmi mimarTvas eZiebs, am<br />

simboloebs aRiqvams uzenaesisadmi miZRvnil himnebad, xolo vinc am faqiz xelovnebas ver swvdeba,<br />

masSi xorcieli tkbobis asaxvas xedavs.<br />

xomeinis, rogorc neoplatonikosis (sufis*), azriT, adamiani, ise viT yoveli arsi am qveyanaze,<br />

uzenaesis (absolutis) emanaciaa. amitom misi ideali ufalTan axlos dgoma ki ar unda iyos (rogorc,<br />

vTqvaT, qristianebisa), aramed – masSi ganzaveba. amis gamo mis mier dabal faseulobadaa miCneuli<br />

yvela ordinaruli religia da maTi atributika (TviT meCeTi, namazi, wmida taZari qaaba da a.S.). amitom<br />

mkiTxvels nu gaukvirdeba, Tu eseni winamdebare leqsebSi zogjer udieradac ki iyvnen moxseniebuli.<br />

sicocxlis wigni<br />

wavida siyrmis netari xana<br />

da momakiTxa siberis mwuxrma.<br />

mTeli sicocxle fexi codvaSi<br />

medga da amas Zalian vwuxvar.<br />

unda mcodnoda, mxaraqceuli<br />

ver mivaRwevdi sanukvar mizans, –<br />

amdeni xani rac ver SevZeli,<br />

imas sikvdilis win rogor vizam?!<br />

vinc Wkuas uxmo, satrfos mimarTa<br />

da iSvebs axla masTan trfialiT,<br />

me ki ver vpove igi da isev<br />

mabrunebs soflis oromtriali.<br />

am qveynad Cemi brmad xetiali<br />

qeba-didebiT rogor imkoba<br />

(Cemi uxamsi ampartavnoba<br />

da sasacilo kudabzikoba?!).<br />

ciskris patarZali<br />

amaRam, roca patarZaliviT<br />

miwevxar mklavze da mexutebi,<br />

gaficeb, cotac gamixangrZlive,<br />

Zvirfaso, SenTan yofnis wuTebi!<br />

Ramev, amaRam ciskris patarZals<br />

metxans Caekar guls, vidre guSin,<br />

radgan, xom xedav, es patarZali<br />

Cakonebuli rogor myavs gulSi!<br />

am badagiviT tkbilze tkbil tuCebs<br />

rogor movwyvito Cemi tuCebi,<br />

ragind ciskari damadges Tavze<br />

da axmaurdes ragind quCebi?!<br />

nu amoiyvan dRes mzes saerTod! –<br />

ufalo, aseT saTxovars gkadreb;<br />

nu gaaRviZeb mueZins* diliT;<br />

nu daayivleb mamlebsac adre!<br />

ra unda momcen, rom gaTeneba<br />

visurvo amaRamdeli Ramis? –<br />

solomon mefis* taxtzec rom damsvan,<br />

ver Sevelevi mas erTi wamic.<br />

imavdroulad TviT misive sakuTari<br />

arsebobis da bunebis, misi sasicocxlo<br />

sivrcis, garemomcveli samyaros<br />

gaazrebaa, maSin literatura saintereso<br />

da mimzidveli gaxdeba misTvis<br />

da momavalSic literaturas aRarasodes<br />

mowydeba.<br />

Cvens literaturas aqvs Zlieri potenciali,<br />

xeli Seuwyos imgvari cnobierebis<br />

Camoyalibebas, romelic Tanamedrove<br />

demokratiuli sazogadoebis<br />

da saxelmwifos Sesaqmnelad aris<br />

aucilebeli. es literatura humanitaruli<br />

samarTlis aqtebze naklebad<br />

ar afasebs Tavisufali adamianebis humanur<br />

Tanacxovrebas. misi wyalobiT<br />

axalgazrda qarTvel adamians Sesa-<br />

Zlebloba eZleva kacobriobis, msoflios<br />

srulfasovan da unikalur nawilad<br />

aRiqvas Tavisi Tavi. amave dros<br />

ki sakuTari literaturis Rrmad SeTviseba<br />

mis pirad beds misi qveynis da<br />

xalxis bedisgan ganuyofels xdis.<br />

esaubra Tamar Juruli<br />

movsulvar hindi* indoTa qveyniT,<br />

rom viZuZguro Sens karebs gareT.<br />

ver dagTmob, Tundac momcen Sirazi<br />

da damisarTon zed Tusis mxare.<br />

wyali da wiri*<br />

am uzomo tanjvisagan<br />

damixseniT, RmerTi vis gwamT!<br />

aso-aso aqnili var,<br />

gul-RviZls vnebis cecxli miwvavs.<br />

ganSoreba ra yofila,<br />

ver gamovTqvam amas eniT, –<br />

xmelze mofarTxale Tevzis<br />

msgavsad ganvle dReni Cemni.<br />

me rom mergo, is cxovreba<br />

ra cxovreba iyo viTom?!<br />

ybedobaSi daberebuls<br />

mercxvineba Tavi TviTon.<br />

arc medresem* momca rame<br />

da arc codna SemrCa xelSi.


13 - 26 aprili 2012<br />

wyals veZebdi da wirs vsdie, –<br />

mrcxvenia da amad vxvneSi.<br />

rac viswavle da rac vwere,<br />

rac vikiTxe da rac vfurcle,<br />

araferi rom ar iyo,<br />

ver mivuxvdi amas uceb.<br />

sicocxlis qaravani<br />

ise aRmomxda piridan suli,<br />

ar minaxula man erTma mxolod.<br />

gavida Cemi sicocxlis yavli,<br />

magram Cems tanjvas ar uCans bolo.<br />

sawuTros Tasi ise davcale,<br />

ar damiclia sasmisi Rvinis;<br />

ise davberdi, ar vici kacma<br />

SeyvarebulTan ra aris lxini.<br />

sicocxlis Citi frTamotexili<br />

myavs am yafazSi gamomwyvdeuli.<br />

vinc igi unda damixsnas, ar Cans;<br />

arc gamoCndeba, mgoni, wleuls is.<br />

Smagi mijnuri<br />

hei niavo, Tu gaiaro<br />

im mxares, satrfo Cemi rom saxlobs,<br />

uTxari: Tavi minda davdo-Tqo<br />

mxolod da mxolod Sens fexTa axlos.<br />

esec uTxari: TvalTa win SenTa<br />

minda-Tqo mxolod momeRos bolo;<br />

me Tu suls rame amomxdis qveynad,<br />

Sen amomxdi-Tqo mxolod da mxolod.<br />

Smagi mijnuris samagaliTod<br />

sabralo majnuns* ityvian CvenSi,<br />

magram aravin akvnesos RmerTma,<br />

Zvirfaso, rogorc me Senze vkvnesi!<br />

satrfos xelada<br />

ise gavida cxovreba Cemi,<br />

ver mivageni Sens saxls da Sukas;<br />

mejlisi morCa da ver gixile,<br />

gawbilebuli vbrundebi ukan.<br />

walkoti ese surneliT SeniT<br />

savsea, vici, da fSvinavs SenSi,<br />

magram, vaglax, mas me jer ver vynosav;<br />

jer ver gipove da geZeb geSiT.<br />

rac hgies* qveynad, Seni da Seni<br />

xatebis SuqiT xasxasebs igi;<br />

me ki Sen geZeb da, viT Ramura,<br />

bnels vefeTebi aqeT da iqiT.<br />

suyvela ilxens, vinc aq mwded satrfo<br />

hpova da Troba visac xelad aqvs,<br />

me ki mis badags ver davewafe,<br />

xelSi ver vigde satrfos xelada.<br />

memTvraleTaTvis<br />

rac Cem guls unda, ar meguleba<br />

araviTari sjulis siaSi,<br />

arc musulmanebs hyavT is meCeTSi,<br />

arc qristianebs – eklesiaSi.<br />

fuWad iybedes masze SeixTac*,<br />

filosofosTac,<br />

mogvTac warmarTTa.<br />

jarji fxoveli<br />

jarji fxoveli<br />

literaturuli literaturuli gazeTi gazeTi<br />

Targmani<br />

veravin SeZlo misi asaxva,<br />

vinc me miymo da guli wamarTva.<br />

Wkuis kolofno, fuye sityvebiT<br />

nu avsebT Cvenze sqel-sqel rveulebs;<br />

Tqven ras gagvigebT, WkvaTamyofelni,<br />

Cven – mijnurebs da gadareulebs?!<br />

SeyvarebulTa gulis ambavi<br />

Seyvarebulma Tu icis mxolod,<br />

vinc (viT farvana – sanTels) mSvenebas<br />

askdeba Sensas da iwvis bolos.<br />

visi zilfebis da eSxis cecxli<br />

mxolod loTebis gulSi anTia.<br />

tuCebTan xals rom Wvret, sakenkia,<br />

xolo tuCebi kakanaTia.<br />

arsobis sanTeli<br />

dadgeba dro da erT mSvenier dRes<br />

davagdeb im saxls, sadac veyude;<br />

Semovkrav frTas da am soflis miRma<br />

aryofnis totze davideb budes.<br />

mova is Jami, roca yelamde<br />

satrfos arsebiT viqnebi savse<br />

da viT sanTelze iwvis farvana,<br />

davibugebi mec cecxlis alze.<br />

roca davagdeb mwiris bnel senaks<br />

da mwdes vTxov, Rvinis modgas doqebi;<br />

roca meCeTSi muxlmoyris nacvlad<br />

sirajxanis win daviCoqebi.<br />

ra TavSi vixli Seixis* sibrZnes,<br />

sufis* rwmenas da vaezis* rCevas,<br />

waval da kerpis Cemis quCaze<br />

vigiJeb, rogorc SeSlilT gvaqvs Cveva!<br />

mTvrali Tvalebi<br />

tuCebTan xali rom gizis, im xals<br />

Tvals rom Sevadgam, Seni tyve vxdebi.<br />

mTvrali TvalebiT rom gadmomxedav,<br />

fexze Zlivs vdgavar, mec ise vTvrebi.<br />

vixseni suli sakuTar Tavis<br />

tyveobisagan, vZlie ukuneTs.<br />

„ufali me var” – ibn mansuriviT<br />

vTqvi da qosebi avagugune*.<br />

Senze dardebma cecxli SeminTo<br />

iseTi mwveli, iseTi cxeli,<br />

„SexeT, ras hgavso trfobisgan xeli!” –<br />

moSverili aqvs xalxs Cemken xeli.<br />

Rvinis duqani sul Riad gqondeT,<br />

saRamovdeba Tu dila dgeba!<br />

amomivida medrese* yelSi,<br />

mombezrda am Tqvens meCeTSi gdeba.<br />

Semovixie tanT, gandegilis<br />

jvalo rom mecva amdenis momTmens<br />

da rindis* Coxa Cavicvi, igi<br />

ufro gvixdeba Smagebs da loTebs.<br />

Rvino – saSveli<br />

mWdev, gexvewebi, gagviRe Cqara<br />

saRvine duqnis karebi loTebs!<br />

davTme senaki da saRvTo sjuli, –<br />

aRar msurs viyo qlesa da moTne*.<br />

Semogvegebe fialiT xelSi<br />

ase tkbili da ase lamazi!<br />

aRarc swavla msurs, aRarc – medrese,*<br />

aRarc meCeTi, aRarc namazi.*<br />

daviTis* msgavsad tkbili galobiT<br />

modeq da Rvinis mogvidgi jami;<br />

arc didebaze vifiqro wuTiT,<br />

arc cru sofeli vinaRvlo wamiT!<br />

oRond moixsen piridan ride,<br />

maCvene Seni elvare saxe,<br />

me arc hejazis* naxvas vinatreb<br />

da arc vaxseneb qaabis* saxels.<br />

modi, amivse kamkama RviniT<br />

piramde doqi Cemi saRvine;<br />

Tvinierebas aqcie zurgi<br />

da guli kerpTan SvebiT alxine!<br />

leqsikoni<br />

15<br />

daviTi – bibliuri daviT winaswarmetyveli.<br />

vaezi – musulmanTa qadagi.<br />

ibn mansuri – cnobili sufi (ix.) filosofosi<br />

da poeti, romelic acxadebda: „me var RmerTio~ (ri-<br />

Tac is uflis erTarsobas amtkicebda). aseTi eresis<br />

gamo 922 wels is awames.<br />

majnuni – legendaruli arabi Seyvarebuli (saxelad<br />

yaisi), romelsac misi wresgadasuli siyvarulis<br />

gamo giJi („majnun~) uwodes.<br />

medrese – sasuliero saswavlebeli islamur aRmosavleTSi.<br />

moTne – „mesaTnoe~ (saba).<br />

mueZini – meCeTis msaxuri, romelic adis minareTze<br />

da mrevls namazze (ix.) uxmobs.<br />

namazi – musulmanTa locva, romelsac isini<br />

dReSi xuTjer asruleben (ciskarze, SuadRisas, mzis<br />

Casvlis win, mzis Casvlis Semdeg da Zilis win).<br />

rindi – pirovneba, romelic garegnulad Tavze<br />

xelaRebuli da dardimandi kacis STabeWdilebas<br />

tovebda, guliT ki ufals iyo mindobili (Sdr.:<br />

„garindeba~). am termins ukavSirdeba „raindi~.<br />

solomoni – bibliuri mefe.<br />

sufi – garkveuli (neoplatonikuri) dogmis mimdevari<br />

islamis religiaSi.<br />

qaaba – taZari meqaSi, sadac inaxeba musulmanTa<br />

wmidaTawmida reliqvia „Savi qva~, romelsac arabebi<br />

Tayvans scemdnen islamis SemoRebamdec.<br />

Seixi – garkveuli Teologiuri dogmis Tavkaci;<br />

islamuri religiuri Temis meTauri da uxucesi.<br />

wiri – miraJi.<br />

hgies – arsebobs.<br />

hejazi – arabeTis mxare, sadac aris musulmanTa<br />

ori wmida qalaqi: meqa da medina.<br />

hindi – „indoeli~, xomeinis poeturi fsevdonimi.<br />

warmoSobiT igi adre iranidan indoeTSi gadaxvewili,<br />

xolo Semdeg isev iranSi Camobrunebuli<br />

sparselebis Camomavali iyo.<br />

Targmna magali Toduam


16<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />

dacvis saministros finansuri mxardaWeriT<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

recenzia 13 - 26 aprili 2012<br />

kurTxeul iyos igi marjvena<br />

„mzis dabneleba~ rom dagviwera,<br />

da mogvaCvena viTa sarkeSi<br />

Cveni codvani da bediswera.<br />

ase mTavrdeba leqsi, romelic<br />

ilia WavWavaZem zurab antonovis xsovnas<br />

uZRvna 1902 wels. ufro adre,<br />

1893 wels „iveriis~ meCvidmete nomer-<br />

Si dabeWda ivane kereseliZis mogoneba<br />

zurab antonovze. kereseliZes igi<br />

dauweria anton furcelaZis TxovniT.<br />

„Zmao anton! — mimarTavda mogonebis<br />

avtori megobars, — ai, samocda<br />

sams weliwadSi gadavdeqi... da es makvirvebs,<br />

rom aqamdis aravis aRuZravs<br />

kiTxva, Tu vin iyo zurab antonovi da<br />

ra samsaxuri gauwia Cvens literaturas<br />

im netarxsenebulma...~<br />

xolo 1927 wels Tavis cnobil „werilebSi<br />

qarTul literaturaze~ kvlav<br />

pativiscemiT moixsenia zurab antonovi.<br />

ilia werda: „...misganve [giorgi<br />

erisTavisgan] frTaasxmulma antonovma,<br />

raki igrZno, rom me Cemi sakuTari<br />

frTebi masxiao, Tavis ostats<br />

gaaswro, mis viwro moedans Robeebi<br />

Sors gaudga, sarbieli gaudida da eg-<br />

nino vaxania<br />

araferia mzis qveS dafaruli...<br />

(zurab antonovis mkvlelobis gaxsna)<br />

reT wodebuli mdabio xalxis yofacxovreba,<br />

av-kargianoba, misi zne-Cveuleba<br />

cotad Tu bevrad dagvanaxva.<br />

misi „mzis dabneleba~, „xevsurTa qorwili~,<br />

Tu yovel amis sruli suraTi ar<br />

aris, mwerlobis am mxriv mimarTulebis<br />

magaliTi xom aris da aris~.<br />

bedisweram ase gansazRvra, rom mo-<br />

Rvaweobis dawyebidan sul raRac oTx<br />

weliwadSi unda gamoscloda axalgazrda,<br />

imedis momcemi zurab antonovi<br />

literaturul da Teatralur<br />

asparezs da saerTod, cxovrebasac.<br />

1876 wels gamoica zurab antonovis<br />

TxzulebaTa krebuli, romelsac<br />

mwerlis Zmis, grigol antonovis winasityvaoba<br />

axlavs. wignidan ar Cans, vin<br />

arian gamomcemelni, magram, vfiqrob,<br />

Zalian ar SevcdebiT, Tu erT-erT gamomcemlad<br />

(Tu Taosnad ara) avtoris<br />

niWis Tayvanismcemel ilia WavWavaZes<br />

vigulvebT.<br />

nuTu ilias SeumCneveli darCeboda,<br />

rom axalgazrda dramaturgi metad<br />

saeWvo viTarebaSi gardaicvala?<br />

ra saTqmelia! nuTu ilia ar ecdeboda<br />

gamokvlevas — marTla ubedurma<br />

SemTxvevam imsxverpla Tu mokles da<br />

qveyanas Tvali aubes? ra safiqrebelia!<br />

metismetad TeTri ZafiT iyo nakeri<br />

mosalodneli gacofebis versia.<br />

maS vis unda daedgina simarTle, eWv-<br />

Seuvali mtkicebulebebiT vis unda daesabuTebina<br />

usulgulo xelisuflebis<br />

danaSauli? vis, vis da, ra Tqma unda,<br />

ilia WavWavaZes — iurists, Jurnalists,<br />

mwerals, eris mamas. es iseTi aqsiomaa...<br />

cxadia, ilia gamoikvlevda, qvas gaxeTqavda,<br />

yvelas monaxavda, visac ki<br />

odnavi nacnoboba mainc hqonda zurab<br />

antonovTan, cocxlebs yvelafers gamohkiTxavda,<br />

gardacvlilTa gulis-<br />

Tqmas TviTon mixvdeboda, Tavis ucdomel<br />

intuiciasac daeyrdnoboda da<br />

aucileblad moixelTebda da gamoaaSkaravebda<br />

saguldagulod dafaruldagmanul<br />

borotebas. aki araferia<br />

mzis qveS dafaruli, rom ar gacxaddes.<br />

swored ase iqneboda da arafrisdidebiT<br />

sxvagvarad. magram ilias nawerebSi<br />

rom arsad araferi gvxvdeba<br />

gamoZiebaze mimaniSnebelic ki? nuTu<br />

gamorCa? iqneb ver moicala? iqneb...<br />

Tumca, ara.<br />

rostom CxeiZem Tavisi piesiT _<br />

„Cemi gza Cemi akldama~ _ ucilobel<br />

sinamdviled warmoaCina: ilia Wav-<br />

WavaZe zurab antonovis mkvlelobis<br />

gamomZieblad. mwerlis es warmosaxva<br />

araerTgzis Sefasda, rogorc bednieri<br />

migneba. ukeTesad verc gansazRvrav<br />

— bednieri migneba, RvTiuri<br />

madliT ganaTebuli STagoneba, rome-<br />

lic amave dros epoqis, dokumentebis<br />

Rrma codnasa da skrupulozur analizs<br />

emyareba.<br />

es ormoqmedebiani piesa Sinaarsobrivadac<br />

da emociuradac imdenad<br />

savsea, isea dayursuli, rom mkiTxvels,<br />

ase vTqvaT, fiqris gaqcevis nebas<br />

ar aZlevs, mTlianad Tavis samyaroSi<br />

iTrevs da qmnis ukve scenaze ganxocielebulis<br />

efeqts. imis Tqma minda,<br />

rom mkiTxveli „xedavs~ ilia WavWavaZes,<br />

elizbar erisTavs, olRa guramiSvils,<br />

miron amirovsa da sxva personaJebs.<br />

esmis maTi xma, aserigad gansxvavebuli<br />

erTmaneTisgan: zurab antonovis<br />

ganwiruli yvirili xom ar<br />

amogvdis da ara mexsierebidan... ilias<br />

xma ise kargadaa „daxatuli~, rom niuansobriv<br />

sxvaobasac vgrZnobT. sxvaa<br />

igi olRasTan saubrisas, sxvanairia<br />

elizbar erisTavTan Sexvedrisas da<br />

sul sxvaa miron amirovTan.<br />

avtors Txroba erT logikur Zafze<br />

ausxams, ise, rom epoqis suraTic naTlad<br />

Cans, mamuliSvilTa moRvaweobis<br />

azri da mizanic, maTi kerZo cxovrebac,<br />

xelisuflebis ganwyobac, masTan<br />

daaxloebuli pirebis xasiaTi da gan-<br />

zraxvac da es isea mowodebuli, rom<br />

arsadaa odnavi gadaWarbebac ki. vTqvaT,<br />

iliasa da elizbar erisTavis<br />

saubarSi sul rom ar iyos saqarTvelos<br />

bedze wuxili, namdvilobis STabeWdilebas<br />

aRar datovebs, magram<br />

odnav met xansac rom grZeldebodes<br />

es Tema, ukve gadaxveva iqneba mTavari<br />

xazidan (mkvlelobis gamoZieba) da<br />

mkiTxvels Tu ar moawyens, mis interess<br />

mainc sagrZnoblad Seanelebs. asea,<br />

am principiT agebuli yoveli moqmedeba.<br />

yvela personaJi — istoriulic da<br />

gamogonilic, maTi yvela fraza da avtoris<br />

yvela remarka, ase vTqvaT, „Tavis<br />

adgilas zis~. „gayrisa~ da „mzis dabnelebis~<br />

scenebi enacvleba tragikuli<br />

gardacvalebis gamoZiebas da kontrastuli<br />

foni Tavis saTqmels xSirad<br />

sagangebo axsna-ganmartebis gare-<br />

Sec ambobs.<br />

srulyofileba piesisa gasakviri<br />

sulac ar aris, imitom, rom batoni<br />

rostomi mxatvrul-dokumenturi romanebis<br />

(mTeli ciklis) aRiarebuli<br />

avtoria da misgan, bunebrivia, mkiTxveli<br />

moelis kidec mxatvrulobisa da<br />

dokumenturobis iseT harmoniul SeTanxmebas,<br />

rogoric am piesaSia. xolo<br />

rac Seexeba rostom CxeiZis, rogorc<br />

dramaturgis, interess, esec gamoikve-<br />

Ta ukve gamoqveynebuli ori dramiT.<br />

erTi dauwereli piesis gamo sevdas<br />

gvaziarebs, meore dakarguli piesis<br />

tragediaze mogviTxrobs. TiTqos<br />

erTmaneTis gagrZelebad CaeTqvas mwerals,<br />

radgan orive kacis, adamianis,<br />

pirovnebis, Semoqmedis bedze dafiqrebaa<br />

yvelanair (tiranul Tu demokratiul...)<br />

saxelmwifoSi.<br />

axla minda vikiTxo, aucilebelia<br />

Tu ara piesisTvis sasiyvarulo intriga?<br />

ritorikuli SekiTxvaa. magram<br />

deteqtivsac Tu daamSvenebs aseTi<br />

scenebi? aranakleb ritorikuli kiTxva<br />

gamomivida. daamSvenebs ki ara,<br />

mkiTxvelis goneba cnobierad Tu qvecnobierad<br />

elis, eZebs nebismier mxatvrul<br />

nawarmoebSi sasiyvarulo<br />

urTierTobebs. da ai, am deteqtiur<br />

piesaSic gamoCndeba qali, ilias<br />

meuRle, olRa guramiSvili. riT da<br />

rogor aris olRa dakavSirebuli<br />

gamoZiebasTan? arc arafriT. olRa,<br />

rogorc unda gagikvirdeT, eWvianobs<br />

mudam mouclel, raRac fiqrebSi Caflul,<br />

misTvis ucnauri da saidumlo<br />

saqmiT dakavebul qmarze. arada,<br />

duSeTidan axalCamosuli axalgazrda<br />

kaci, saca samarTalia, ki unda<br />

iclides imisTvis, rom meuRles yuradReba<br />

miaqcios... olRas personaJad<br />

Semoyvanam lamis gansazRvra piesis mxatvruloba,<br />

misi sanaxaobrioba. es saxe<br />

da masTan dakavSirebuli scenebi imdenad<br />

damajerebelia, cocxalia, rom<br />

kacs eWvi Seepareba, baton rostoms<br />

marTla xom ar ucxovria me-19 saukuneSi<br />

da msgavsi epizodebi ilias cxovrebidan<br />

TviTon xom ar unaxavs?<br />

***<br />

gamoZieba dasrulebulia. ilia<br />

WavWavaZem da rostom CxeiZem daadgines,<br />

rom axalgazrda, warmatebuli<br />

dramaturgi xelisuflebam moiSora<br />

Tavidan misi piradi mtris, miron<br />

amirovis saSualebiT. ki, magram, ratom,<br />

ra mizezi hqonda xelisuflebas<br />

zurab antonovis mosaklavad?<br />

pataraobidanve niWierebiT gamor-<br />

Ceuli bavSvi mamam ori klasis Semdeg<br />

skolidan gamoiyvana da ganaTlebis<br />

gareSe datova. giorgi erisTavma da<br />

qarTulma Teatrma apovnines zurab<br />

antonovs Tavisi mowodeba. man male<br />

miaRwia warmatebasa da aRiarebas,<br />

rogorc dramaturgma. mweralma axali<br />

TemebiT gaamdidra qarTuli dramaturgia,<br />

mayurebelTa Soris didi<br />

popularoba moipova. giorgi erisTavis<br />

Tbilisidan wasvlis Semdeg saTaveSi<br />

Caudga qarTul Teatralur dass<br />

da kidec SeZlebda mis mtkice niadagze<br />

damkvidrebas, rom ara... ruseTis<br />

xelisufleba, romelic ebrZoda yovelive<br />

qarTuls, gasagebia, mowonebiT ar<br />

Sexvdeboda qarTuli Teatris — cxovrebis<br />

am namdvili sarkis — mudmivad<br />

SenarCunebasa da ganmtkicebas. giorgi<br />

erisTavis merec Teatraluri cxovrebis<br />

imave siRrmiTa da intensivobiT<br />

gagrZeleba Tavzardamcemi iqneboda<br />

rusi moxeleebisaTvis. zurab antonovis<br />

saxelis zrdas sakuTar nawarmoebTa<br />

wignebad gamocemac uwyobda<br />

xels. misi „mzis dabneleba saqar-<br />

TveloSi~ axlac idgmeba scenaze da<br />

mniSvnelobas ar kargavs, Torem Tavis<br />

droze xom erTi yvelaze saintereso<br />

sanaxaoba iyo. da Tuki Tavisi piesebiT<br />

xalxis gamofxizlebas, qarTuli kulturis<br />

ganviTarebas, literaturis<br />

winsvlas, simarTlis Tqmasa da sabolood,<br />

momavali saxelmwifos mSeneblobas<br />

uwyobda xels, xelisuflebas aba ra<br />

unda eqna, ar CamoeSorebina gzidan?<br />

sakmarisi mizezi ar iyo mis mosaklavad?<br />

aq uneburad maxsendeba rostom<br />

CxeiZis SesaniSnavi esei uiliam batler<br />

ieitsis Sesaxeb. TiTqos TvalnaTliv<br />

vxedav kolau nadiraZis dabneul saxes<br />

da Camesmis misi ramdenjerme gameorebuli<br />

gulubryvilo SekiTxva, did<br />

irlandiel poets rom exeba: — mokles?<br />

— mokles xom? ...marTlac, gasakviri<br />

araa, rogor ar mokles? cota mizezi<br />

hqondaT Tu?<br />

aq ki, CvenSi kargad SeniSnes Tavisufali<br />

suli, gansxvavebuli azrovneba,<br />

mtkice xasiaTi da sxva „saSiSi~ Tvisebebi<br />

da, aba, ra eqnaT, ar moeklaT?<br />

magram am piesam („Cemi gza Cemi akldama~)<br />

kidev erTxel daadastura, rom<br />

araferia mzis qveS dafaruli, romelic<br />

ar gacxaddes.<br />

rusa amirejibi<br />

tkivili<br />

dasasruli<br />

vTqvi... da mere ukve dasawyisSive vicodi<br />

dasasruli. simamace movikribe, gadavwyvite,<br />

mimeRo da gameRo. megona,<br />

amiT cotaTi mainc Sevcvlidi dasasruls.<br />

dasasrulsac xom gaaCnia?<br />

isev vwikwikebdi, magram tempi<br />

aSkarad ukve sxva iyo, mZime da Cqari. is<br />

brakonierad ijda Cemi sulis napirze,<br />

gancdebi aqafebuli, dabinZurebuli<br />

siyvarulis zedapirze mkvdar Tevzebad<br />

tivtivebdnen. saaTi gaCerda. momavali,<br />

dasawyisSi rom gaCnda, sizmariviT<br />

gaqra! darCa titveli awmyo.<br />

gaognebis zvirTebma Tavze gadamixuvles.<br />

me davinaxe, rogor gacura napirze<br />

Cemma siamayem, gairinda da Casafrda.<br />

Cemma jiutma imedma bolo, Semonaxuli,<br />

toti moWra. toti, romelzec<br />

vijeqi. is ki sxvis loginze ijda da<br />

truss ixdida, xolo manamde:<br />

„Seuracxyofas mayeneb? mag maxinji<br />

morfinistkas mimarT grZnobebi<br />

rogor unda mqondes?”<br />

bneloda. bardnida. yovel wamSi<br />

TiTqos asaks viZendi. Sors viRacis<br />

sarkmeli ise Canda, rogorc imedisgan<br />

anTebuli Tvali. mec avinTe. Cemi fiqri<br />

ise darboda Rameze, rogorc ciyvi<br />

xeze.<br />

„ar aqvs mniSvneloba, adamiani androginonis<br />

STamomavalia Tu adam da<br />

evasi, sakuTar sqess etrfis Tu sapirispiros,<br />

erTmaneTisken ltolva gvaxasiaTebs<br />

da grZnobebic yvelas gviCndeba.<br />

CvenSi dRes ori mcneba arsebobs:<br />

„namdvili siyvaruli~ da „gataceba~.<br />

xanmokle urTierTobebisas adamianebi<br />

ubralod erTmaneTs amowuraven<br />

xolme da TavianT gzebze mSvidad midian.<br />

bevrjer gamigia, daSorebis mere<br />

mivxvdi, rom ar miyvarda, andac, gataceba<br />

iyoo. sisulelea. is adamiani cxovrebis<br />

Tanamgzavrad misaRebi ar aRmoCnda<br />

da amitom ar datova wasvlis<br />

mere sicariele. Cven xom gauazreblad,<br />

avtomaturad veZebT meore naxevrs...<br />

me ki mgonia, rom „gataceba~ siyvarulis<br />

kninobiT-alersobiTi saxelia.<br />

gatacebuli adamiani mxolod<br />

grZnobebiT Tu SeiZleba iyos gatacebuli<br />

da amitom, yovelTvis gulwrfelia.<br />

gulwrfeli grZnoba ki, sxva ra<br />

SeiZleba iyos, Tu ara siyvaruli?<br />

sul saaTiviT wikwikebs imedi... da<br />

Tu vinmem is gagicruaT, nu ityviT, ar<br />

myvarebiao. piriqiT, Tqven ise Zlier<br />

giyvardaT, rom Tavic ki moityueT. simarTle<br />

xom yovelTvis da yvelaSi cicinaTelasaviT<br />

cimcimebs”.<br />

saxlTan mivediT. davemSvidobe bi-<br />

Zebs da sadarbazosken gavtrialdi,<br />

rom adgilze gaviyine. is galurjebuli<br />

idga, damnaSave TvalebiT miyurebda<br />

da ZagZagebda.<br />

doliviT daukra gulze vnebebma.<br />

gonebaSi wamierad gairbina masTan<br />

gatarebulma samma mware weliwadma.<br />

misma galurjebulma tuCebma Cems<br />

sulSi TvalebiviT Caixeda da iqauroba<br />

aaTrTola.<br />

1. mucelSi peplebs rom gauSvebs safarfatod,<br />

qveynierebas ucxo ferebiT<br />

rom SeRebavs, lekvs loyaze rom miixutebs,<br />

bavSvis tkivilze dards sxeul-<br />

Si ise rom daagubebs, rogorc auzSi<br />

wyals _ es gulia.<br />

2. makrateli namian vardebs sinanulis<br />

gareSe rom Wris, iseve rogorc<br />

wamozrdil frCxilebs, moxarSul<br />

dedals, carciT moxazul naWers,<br />

xolo fantazias ZravasaviT aaTuxTuxebs<br />

_ es gonebaa...<br />

3. Tvali totidan adre momwydar<br />

mwvane foTols da misi miwaze daSvebis<br />

sevdianad gawelil wams rom Sexedavs,<br />

xolo Svlis TvalebSi danaxuli uRono<br />

sevda sikvdils anatrebinebs, sxvisi<br />

umweo sibere rom Seawuxebs _ es sulia,<br />

romelic im wams TrTolvas iwyebs.<br />

meorem gaimarjva.<br />

magram me?..<br />

redaqtori irakli javaxaZe<br />

redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 2292196; mob. tel.: (577)742277; (599)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!