Digital Life - Τεύχος 71

Alan Blumlein Η

Alan Blumlein Η φανταστική αλλά σύντομη ζωή ενός σπουδαίου μυαλού, του «εφευρέτη» του stereo 36 Μία εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στα διάσημα Abbey Road Studios του Λονδίνου -γνωστά μας από τις ηχογραφήσεις των Beatles- απέτισε φόρο τιμής σε έναν ακόμη πρωτοπόρο μηχανικό και εφευρέτη του προηγούμενο αιώνα, που το όνομά του δεν έχει γίνει, δυστυχώς, τόσο γνωστό όσο θα έπρεπε. Ο Alan Dower Blumlein (ένας Βρετανός μηχανικός που κάποιοι συγκρίνουν με το συνονόματό του Alan Turing λόγω του πρόωρου θανάτου που του στέρησε την αναγνώριση που του άξιζε) εργάστηκε στο χώρο για λογαριασμό της EMI πολλά χρόνια πριν από τους τέσσερις διάσημους μουσικούς και η επιρροή του στη μουσική βιομηχανία (και όχι μόνο) υπήρξε τεράστια, ακόμη κι αν πολλοί δεν τον γνωρίζουν. Ο Alan Blumlein γεννήθηκε στις 29 Ιουνίου του 1903 στο Λονδίνο από γερμανικής καταγωγής Βρετανό υπήκοο πατέρα και μητέρα από τη Σκοτία. Έως τα 12 μπορεί να μην ήξερε καλά-καλά να διαβάζει, ωστόσο, ήταν ιδιαίτερα καλός «στις τετραγωνικές εξισώσεις» όπως έλεγε χαρακτηριστικά στην αδερφή του, ενώ σε ηλικία μόλις επτά ετών είχε ασχοληθεί με επιτυχία με μικρές επισκευές, φτιάχνοντας π.χ. το κουδούνι του σπιτιού του και… δίνοντας τιμολόγιο για την επισκευή στον πατέρα του. Ο Blumlein έφυγε από τη ζωή νωρίς, πολλές από τις τεχνικές του ωστόσο, όπως το Blumlein pair configuration, αξιοποιούνται ακόμη και σήμερα από μουσικούς σε όλο τον κόσμο. Ήδη, από το 1925 άρχισε να αποκτά τα πρώτα του διπλώματα ευρεσιτεχνίας (συνολικά στη ζωή του απέκτησε 128), ενώ το 1931, όταν σχηματίστηκε η EMI από την ένωση της Gramophone και της Columbia, εντάχθηκε στο δυναμικό της, αναπτύσσοντας μεταξύ άλλων μαζί με τον Herbert Holman μία σειρά από μικρόφωνα κινούμενου πηνίου. Δουλεύοντας ως μηχανικός για την EMI, εφηύρε κάτι που τότε αποκαλούσε «binaural sound» και σήμερα γνωρίζουμε ως στερεοφωνικό ήχο. Έμπνευση για την εφεύρεση του αυτή ήταν μία... επίσκεψή του στον κινηματογράφο το 1931, όταν παρατήρησε απογοητευμένος ότι ο ήχος από το ένα και μοναδικό ηχείο δε συμφωνούσε με τη δράση των ηθοποιών στο φιλμ, έτσι είπε στη γυναίκα του που τον συνόδευε ότι είχε μία... καλύτερη ιδέα. Αργότερα, μέσα στη χρονιά, έκανε αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας παρουσιάζοντας 70 ιδέες σχετικές με τη στερεοφωνία, κάποιες από τις οποίες χρησιμοποιούμε έως και σήμερα. Συνέλαβε την ιδέα ενός configuration που αποτελούνταν από ένα ζεύγος δικατευθυντικών μικροφώνων, μία στεροφωνική τεχνική που έγινε γνωστή ως Blumlein Pair. Οι πρώτοι στερεοφωνικοί δίσκοι κυκλοφόρησαν το 1933, ενώ, ένα χρόνο αργότερα, ο Blumlein ηχογράφησε στερεοφωνικά την «Συμφωνία του Διός» του Mozart με τη φιλαρμονική του Λονδίνου στα Abbey Road Studios, ενώ δημιούργησε και το πρώτο stereo film στον κόσμο (Trains at Hayes) το 1935. Όπως συνέβη, ωστόσο, με πολλούς μηχανικούς και επιστήμονες της εποχής, αναγκάστηκε να διακόψει απότομα τις δραστηριότητες του με αφορμή το ξέσπασμα

stereo του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ομάδα της ΕΜΙ στην οποία συμμετείχε αποσπάστηκε κρυφά σε ένα project, στο οποίο η τεχνογνωσία του στο κομμάτι του ήχου αξιοποιήθηκε σε συστήματα ραντάρ. Υπήρξε μέλος του team που ανέπτυξε το σύστημα εναέριου ραντάρ H2S, το οποίο επέτρεπε στα βρετανικά αεροσκάφη να ανιχνεύουν αυτά της Γερμανίας τη νύχτα. Σκοτώθηκε σε ηλικία μόλις 39 ετών στις 7 Ιουνίου του 1942, σε αεροπορικό δυστύχημα που κατέστρεψε το πρωτότυπο σύστημα ραντάρ του, το οποίο μπορούσε να εντοπίσει στόχους στον αέρα ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες, το οποίο, ωστόσο, ολοκληρώθηκε αργότερα από μία νέα ερευνητική ομάδα και αποτέλεσε σύστημα αναφοράς. 37