Αναθεώρηση Του Συντάγματος & Οικονομία

ΠΡΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑ

ΠΡΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑ ∆ΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ται, τελικὰ χειρότερος ἀπὸ τοὺς ἄλλους, ἰδιοτελὴς καὶ καιροσκόπος. Ὁ Πισθέταιρος εἶναι ὁ ἐκπρόσωπος ὅλων ἐκείνων ποὺ κατὰ καιροὺς παρουσιάζονται σὰν σωτῆρες τοῦ λαοῦ τους, γιὰ νὰ ἀποκαλυφθοῦν πολὺ σύντοµα καταστροφεῖς του. Μὲ τὸ κήρυγµά τους, ὅτι θὰ µεταβάλλουν τὴ ζωὴ καὶ τὴ κοινωνία στὸ καλύτερο, ὁ ἀφελὴς πάντοτε λαὸς τῶν Ἀθηνῶν, παρασυρότανε γενόµενος συµµέτοχος σὲ ὅσα ἔπειτα κακά, ἐπέρχονταν. Τὸ πόσο ἐπίκαιρο, καὶ σήµερα εἶναι τὸ ἔργο αὐτό, εὔκολο εἶναι νὰ κατανοηθεῖ. Ἔµµεσα ὁ ποιητὴς παραδέχεται ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τὴ φύση τους ἔχουν µόνο ἀήθεις προαιρέσεις, καὶ συνεπῶς ἡ εὐδαιµονία καὶ ἡ ἀρετὴ πρέπει νὰ ἀναζητηθοῦν µόνον, στὸν οὐρανό. Μιὰ καὶ ὅσο στὴ γῆ θὰ ὑφίσταται καὶ ἕνας ποταπός, δὲν θὰ ὑπάρξει ποτὲ ἁρµονία διαβίωσης. Ἡ ἀνθρώπινη ζωὴ θὰ συνεχίζεται στὸν ἴδιο ρυθµό, χωρὶς κανεὶς νὰ παρουσιασθεῖ ἱκανὸς γιὰ νὰ µεταβάλλει τὸν ροῦν τῆς κοινωνίας. Ὁ Ἀριστοφάνης ὅµως, δὲν θὰ σταθεῖ µόνο στὸ σηµεῖο τῆς ἀποκάλυψης τῆς σαθρότητας τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. ∆ιεισδύει βαθύτερα στὴν ψυχολογία τοῦ ἀτόµου, ποὺ τὰ δικά του σφάλ- µατα τὰ ἀποδίδει στὴν ἀδιαφορία τῶν θεῶν. Βλέποµε λοιπὸν τὰ πρόσωπα τοῦ ποιητῆ νὰ στρέφονται ἐχθρικὰ πρὸς τοὺς θεούς, ὄχι µόνο στοὺς «Ὄρνιθες» ἀλλὰ καὶ στὶς «Νεφέλες», στοὺς «Ἱππεῖς» στὸν «Πλοῦτο» κ.λ.π. γιὰ νὰ ἀποβάλλουν τὶς προσωπικές τους εὐθῦνες. Εἶναι τὸ ἀνθρώπινο ἐλάττωµα, νὰ µὴν παραδέχεται κανεὶς τὴν εὐθύνη γιὰ τὶς πράξεις του. Μὲ πνευµατικὴ εὐελιξία, ὁ Ἀριστοφάνης πορεύεται στὴν εὐφάνταστη κωµῳδία του, στήνοντας τὴν ὀνειρικὴ Νεφελοκοκκυγία, ἀνάµεσα γῆς καὶ οὐρανοῦ, ὅπου µόνον ἐκεῖ δηµιουργεῖται ἡ τίµια – 13 –

ΠΕΡΣΕΥΣ ΑΘΗΝΑΙΟΣ καὶ ἀγαθὴ κοινωνία, ὅπου δὲν θὰ ὑπάρχει κακία, φθόνος, ἰδιοτέλεια καὶ παγίδες ἀπὸ ὁποιοδήποτε συκοφάντη. Κλασικοὶ οἱ τύποι τῶν παλαιῶν Ἀθηναίων Πισθέταιρου καὶ Εὐελπίδη. Ἀπογοητευµένοι ἀπὸ τὴν ἀθηναϊκὴ κοινωνία καὶ τὴν εὐτελῆ συµπεριφορὰ τῶν πολιτικῶν, ἀναζητοῦν νὰ ἀνακαλύψουν σὰν τὸν ∆ιογένη, ὄχι µόνον ἕναν ἄνθρωπο, ἀλλὰ κάποιο τόπο, ὅπου θὰ τοὺς εἶναι δυνατὸ νὰ περάσουν ἄνετα τὴν ὑπόλοιπη ζωή τους. Μὲ τὴν πλήρη γνώση, ὅτι στὴ γῆ δὲν θὰ ὑπάρξει ποτὲ κοινωνικὴ ἰσορροπία, καταλήγουν στὴν ἀπόφαση νὰ ζητήσουν ἄσυλο στὴν κοινωνία τῶν πουλιῶν. Ἀπὸ τὸ σηµεῖο αὐτὸ ἀρχίζει ἡ φιλοσοφία τοῦ Ἀριστοφάνη. Ἡ παράσταση ποὺ ἔδωσε ὁ θίασος «Μοντέρνου Θεάτρου» ἱκανοποίησε. Μονταρισµένη καὶ σκηνοθετηµένη ἀπὸ τὸν Γιῶργο Μεσσάλα, µὲ τὴ γνώριµη εὐσυνειδησία του, κινήθηκε στὸ εὐρὺ περιβάλλον τοῦ Λυκαβηττοῦ, µέσα σὲ σκηνικὰ Ἀλέκου Φασιανοῦ καὶ µὲ χαρούµενη µουσικὴ τοῦ Θόδωρου Ἀντωνίου, ποὺ ἔδωσε εὐκαιρία στὸν Γιῶργο Μεσσάλα νὰ διδάξει εὔστοχα τὶς ἁρµονικὲς κινήσεις τοῦ χοροῦ, ποὺ παίζει τὸν πιὸ ζωντανὸ ρόλο ὡς τὸ τέλος. Ὁ ἴδιος ὑπηρέτησε τὸν ρόλο τοῦ Πισθέταιρου µὲ ἄψογο λόγο, πλαισιωµένος ἀπὸ τὸν Γιῶργο Λέφα ποὺ ἐνσάρκωσε σωστὰ τὸν Εὐελπίδη. Τὸ πολυπρόσωπο ἔργο δὲν δίνει τὴν εὐκαιρία ἀναφορᾶς ὅλων, ποὺ ἀποτελοῦν τὸν θίασο, καὶ ποὺ προσφέρουν στὴν παράσταση πολύτι- µη τὴν συµβολή τους. «ΗΜΕΡΗΣΙΑ» 5 Ὀκτωβρίου 1991 – 14 –