Infocom - ΤΕΥΧΟΣ 220 (301)

POINT OF VIEW

POINT OF VIEW Γράφει o Χρήστος Κοτσακάς Τα μυαλά μας και μια λίρα και της AI ο… κόπανος; Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, ο Κιουλάκ Βογιατζή περιφερόταν στην Αθήνα και μάζευε το χαράτσι. Ήταν τόσο ψηλός και άγριος, που προκαλούσε τρόμο. Κρατούσε πάντα έναν κόπανο και απειλούσε όποιον δεν του έδινε μία χρυσή λίρα ή δύο φλουριά, όπως απαιτούσε ο κεφαλικός φόρος. Όμως δεν ήταν τόσο έξυπνος, και πολλοί που δεν είχαν να πληρώσουν, του έδιναν γυαλισμένες μπρούτζινες δεκάρες. Κάπως έτσι βγήκε η φράση «τα μυαλά σου και μια λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος». Ο «Μπογιατζής» είχε πολύ δύναμη, αλλά λίγο μυαλό. Θυμηθήκαμε αυτή την ιστορία για τους παραλληλισμούς που μπορεί να κάνει, στο μυαλό κάποιων, με την AI. Πόσο μάλλον τη generative, που φτάνει και στη δημιουργία περιεχομένου. Είναι σαφές πως η ενσωμάτωση της AI στις διαδικασίες δημιουργίας περιεχομένου, έχει φέρει μία επανάσταση. Από τη δημιουργία εικόνων, μουσικής, τέχνης, έως την ανάπτυξη περίπλοκων κειμένων, οι τεχνολογίες AI και οι σχετικοί αλγόριθμοι, έχουν φέρει μία νέα εποχή στο content creation. Αυτή η τεχνολογική πρόοδος υπόσχεται πολλά, αλλά πυροδοτεί έναν κρίσιμο διάλογο σχετικά με τον ρόλο της AI και τις επιπτώσεις της. Επί της ουσίας, τα generative εργαλεία έχουν δώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης περιεχομένου που προηγουμένως δεν ήταν εφικτό να γίνει στο ίδιο πλαίσιο, με βελτιωμένη ταχύτητα, ρυθμό και κόστος, ακόμη και βελτιωμένα αποτελέσματα. Σήμερα μπορείς να ανοίξεις το ChatGPT, να του δώσεις κάποιες βασικές πληροφορίες, και να του ζητήσεις να γράψει το κείμενο που επιθυμείς, το οποίο να χρησιμοποιήσεις σαν «σκαλέτα» για να αναπτύξεις τις ιδέες σου. Με το DALL-E μπορείς να φτιάξεις εικόνες που προηγουμένως θα απαιτούσαν πολύ κόπο και χρόνο από κάποιον γραφίστα, και κόστος από την πλευρά σου. Και είναι σαφές πως τα αποτελέσματα συνεχώς θα βελτιώνονται. Φυσικά όπως προαναφέραμε, όλα αυτά φέρνουν στο προσκήνιο και ανησυχίες. Για παράδειγμα, εν μέσω των διθυράμβων για τα δημιουργικά επιτεύγματα της AI, έρχεται στο προσκήνιο η ανησυχία για τις θέσεις εργασίας στις δημιουργικές βιομηχανίες. Η αποτελεσματικότητα και η ευελι- 6 infocom•01•24

ξία στην εκτέλεση εργασιών που παραδοσιακά χρειάζονται το ταλέντο και το «μυαλό» του ανθρώπου, πυροδοτούν φόβους σε κάποιους, για το μέλλον τομέων όπως η δημοσιογραφία, η γραφιστική και η μουσική. Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την ενίσχυση της ανθρώπινης δημιουργικότητας, αλλά η δυνατότητά της να υποκαταστήσει ορισμένους ρόλους, είναι υπαρκτή. Είναι σαφές πως κάποιοι ρόλοι μπορεί να χαθούν γιατί θα «απαρχαιωθούν». Άλλωστε, ένας απίστευτος αριθμός θέσεων εργασίας δεν υπάρχει πια, και κανείς δεν θα ήθελε να κάνει. Τί να πρωτοθυμηθούμε; Από τους χειριστές τηλεφωνικού κέντρου και τους χειριστές ανελκυστήρα, μέχρι τον παγοπώλη και τον εισπράκτορα στα λεωφορεία. Όμως, όσο και αν αυτές οι ανησυχίες δείχνουν βάσιμες, η γνώμη μας είναι πως, όπως κάθε τεχνολογική επανάσταση, έτσι και εδώ, εφόσον εφαρμοστούν τα κατάλληλα πλαίσια και δεν υπάρξει κατάχρηση από κάποιες ολιγαρχίες, η AI μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη της εργασίας και της οικονομίας. Άλλωστε, σε κάθε χρονική στιγμή που έκανε την εμφάνιση της μία νέα τεχνολογία, υπήρχε ο φόβος για τις αρνητικές επιπτώσεις. Αν εστιάσουμε στο ζήτημα της δημιουργίας περιεχομένου, είναι βέβαιο πως θα φτάσουμε κάποια στιγμή σε συστήματα τα οποία θα μπορούν να γράφουν μόνα τους, κάτι που μπορεί σήμερα να φτιάξει μόνο ένας άνθρωπος. Είναι αναπόφευκτο και ανώφελο να λέμε πως «η δημιουργικότητα του ανθρώπου δεν θα ξεπεραστεί». Ο στόχος δεν είναι να μετράμε αν θα μας ξεπεράσει μία μηχανή, αλλά πώς θα μπορέσουμε να τη βάλουμε να δουλέψει για εμάς, μαζί με εμάς, ώστε να έχουμε το αποτελέσματα που αναζητάμε. Για παράδειγμα, δε νιώθω καμία τύψη που γράφω αυτό το κείμενο σε έναν υπολογιστή. Όπως δεν θα ένιωθα τύψεις πριν 50 χρόνια που θα το έγραφα σε μία γραφομηχανή. Αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να ξεχάσω να γράφω με το χέρι, αλλά ότι έχω νέα εργαλεία στη διάθεση μου. Με άλλα λόγια, φυσικά και αποτελεί ένα ζήτημα που βραχυπρόθεσμα θα έχει αντίκτυπο σε κάποιες θέσεις εργασίας, όπου αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να προστατευτούν και να τους δοθούν οι δυνατότητες και η στήριξη για να σχεδιάσουν το μέλλον τους. Μεσομακροπρόθεσμα όμως, αυτές οι θέσεις θα αντικατασταθούν από άλλες, οι εργαζόμενοι θα αποκτήσουν και θα χρησιμοποιήσουν νέα skills, θα αναλάβουν ασφαλέστερες δουλειές, θα κάνουν πράγματα πιο παραγωγικά, που δεν θα είναι τετριμμένα και επαναλαμβανόμενα. Αυτά δεν είναι ευχολόγια προς ένα μέλλον όπου «θα καθόμαστε και θα δουλεύουν τα ρομπότ για εμάς» (απέχουμε πολύ από αυτό), αλλά μία εστίαση στην υπόσχεση που μας δίνει η τεχνολογία. Το θέμα δεν είναι να αναζητάμε μία τεχνητή νοημοσύνη που θα έχει για πάντα πολλή δύναμη αλλά λίγο «μυαλό», σαν τον τρομακτικό «Μπογιατζή», αλλά ένα εργαλείο που θα διαθέτει τη δύναμη να εξελιχθεί με ασφάλεια, να συνδυαστεί με άλλα συστήματα, να αλληλεπιδράσει με καινούργιες καινοτομίες, και τελικά να μας περάσει στην επόμενη «πίστα» της ανθρώπινης εξέλιξης. Δημιουργώντας στο μυαλό μας την εικόνα ενός τύπου σαν τον Κιουλάκ Βογιατζή, που τον φοβόμαστε γιατί περιφέρεται με τη δύναμη και τον κόπανο του και μας τρομάζει (ή μας παίρνει τη δουλειά), είναι βέβαιο πως δεν θα περάσουμε σε κανένα νέο και εξελιγμένο επίπεδο. infocom•01•24 7