POINT OF VIEW Δρ.
POINT OF VIEW Δρ. Ιωάννης Νεοκοσμίδης CEO, inCITES Δημήτρης Ξυδιάς, Consultant, inCITES Ποιοι παράγοντες θα επηρεάσουν την αγορά των ευρωπαϊκών MVNO τα επόμενα χρόνια MVNO που δραστηριοποιήθηκαν ποτέ στην Ελλάδα ήταν η Cyta Mobile στο δίκτυο της Vodafone και η Q στο δίκτυο της Wind, ενώ υπήρξαν και μικρότεροι MVNO, όπως οι Carrefour, ΕΛΤΑ και Mo’Mad όπου όμως δεν κατάφεραν να εδραιωθούν. Ένας από τους παράγοντες αποτυχίας εδραίωσης των MVNO είναι οι μη ανταγωνιστικές τιμές χονδρικής και οι όροι συνεργασίας που προσέφεραν οι πάροχοι στους MVNO, πιέζοντας σημαντικά τα περιθώρια κέρδους τους. Το παρόν καθεστώς όμως αναμένεται να αλλάξει σύντομα, μιας και πρόσφατα η ΕΕΤΤ έλαβε μια σειρά αποφάσεων που ουσιαστικά επιτρέπουν το «άνοιγμα» της αγοράς σε νέους MVNO. Παρά την ανάπτυξη και εδραίωση των MVNO στις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές αγορές τα τελευταία χρόνια, ο κλάδος έχει φθάσει σε κορεσμό, με αποτέλεσμα οι προοπτικές ανάπτυξης των MVNO να μην είναι ξεκάθαρες. Στις λιγότερο ώριμες αγορές της Ευρώπης όμως, τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης των MVNO τα επόμενα χρόνια θα παραμείνουν υψηλά. Μερικοί από τους παράγοντες που θα επηρεάσουν την πορεία των MVNO στην ευρωπαϊκή αγορά τα επόμενα χρόνια είναι οι εξής: Ένας φορέας εικονικού δικτύου κινητής τηλεφωνίας (mobile virtual network operator) ή MVNO, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, είναι ένας πάροχος τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών που ουσιαστικά μισθώνει χωρητικότητα από τους «κανονικούς» παρόχους σε χονδρική τιμή και δημιουργεί έσοδα, παρέχοντας υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών κινητής σε πελάτες λιανικής. Το 2017 η Ευρώπη ήταν η μεγαλύτερη και πιο ώριμη αγορά MVNO παγκοσμίως, με περισσοτέρους από 580 MVNO, ακολουθούμενη από την Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Σύμφωνα με στοιχεία της inCITES Consulting, οι MVNO σε ορισμένες Ευρωπαϊκές αγορές αντιπροσωπεύουν το 15-20% της συνολικής αγοράς κινητής τηλεφωνίας, ενώ περίπου τα 2/3 όλων των MVNO της ηπείρου βρίσκονται σε μόλις 5 χώρες, και πιο συγκεκριμένα τη Γερμανία, την Αγγλία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και την Ισπανία. Παρά την επιτυχία των MVNO στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η παρουσία τους στην Ελλάδα έχει εκλείψει τα τελευταία χρόνια. Οι μεγαλύτεροι • Ρυθμιστικό πλαίσιο Οι αποφάσεις των ρυθμιστικών αρχών της Ε.Ε. έχουν επηρεάσει θετικά τους ευρωπαϊκούς MVNO κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Η επιθυμία της Ε.Ε. να μειώσει τις τιμές των υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών και να τονώσει τον ανταγωνισμό στις αγορές κινητής τηλεφωνίας, δημιούργησε ένα αρκετά ευνοϊκό πλαίσιο για τη δραστηριοποίηση των MVNO στην ευρωζώνη. Στο πιο πρόσφατο της εγχείρημα, η Ε.Ε. ολοκλήρωσε την κατάργηση των τελών περιαγωγής κινητής μεταξύ των κρατών-μελών, έχοντας κατά νου τα οφέλη που αυτή η ενέργεια θα δημιουργούσε στους καταναλωτές. Ωστόσο η πρωτοβουλία αυτή δεν ήταν θετικά αποδεκτή, ούτε από τους παρόχους ούτε από τους MVNO, λόγω του αντικτύπου που έχει στα ήδη χαμηλά περιθώρια κέρδους τους. • Υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας Τα τελευταία χρόνια οι καταναλωτές έχουν αντικαταστήσει 6 infocom•01•19
τη χρήση του χρόνου ομιλίας και την αποστολή SMS με τη χρήση εφαρμογών over-the-top (OTT) οι οποίες καταναλώνουν αποκλειστικά και μόνο δεδομένα. Υπάρχουν επίσης εφαρμογές OTT που χρησιμοποιούνται για την κατανάλωση περιεχομένου και βίντεο, όπως το Netflix και το YouTube. Σε ένα περιβάλλον όπου η ζήτηση των καταναλωτών μετατοπίζεται όλο και περισσότερο προς τα πακέτα με περισσότερα δεδομένα, τα οποία οι πάροχοι μπορούν να προσφέρουν με μηδενική χρέωση (zero-rating) για συγκεκριμένες εφαρμογές OTT, οι MVNO βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Ως εκ τούτου, οι MVNO πρέπει να διαφοροποιηθούν από τον ανταγωνισμό, προσφέροντας υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας (online παιχνίδια, τραπεζικές υπηρεσίες, υπηρεσίες υγείας και ενέργειας) στους πελάτες τους χωρίς επιπλέον χρέωση. Έτσι λοιπόν, φαίνεται ότι η σύναψη συνεργασιών με τους OTT αποτελεί μονόδρομο για την επιβίωση και ανάπτυξη των MVNO. • Ψηφιοποίηση Η ψηφιοποίηση και η εικονικοποίηση των δικτύων τηλεπικοινωνιών κινητής, θα επιτρέψουν τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων βασισμένων στο cloud, μειώνοντας περαιτέρω τα εμπόδια εισόδου νέων MVNO, και βοηθώντας τους υπάρχοντες MVNO να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες που θα προσελκύσουν πελάτες B2B. Η ψηφιοποίηση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σημαντική μείωση του κόστους για τους MVNO, οι οποίοι θα μπορέσουν να απευθύνονται σε νέους πελάτες αποκλειστικά και μόνο με τη χρήση διαδικτυακών καναλιών πωλήσεων, μειώνοντας έτσι το κόστος απόκτησης νέων συνδρομητών και τα κόστη marketing. Επιπλέον, τεχνολογίες όπως το blockchain και η Τεχνητή Νοημοσύνη (A.I.) θα μπορούσαν να αποδειχθούν πολύ χρήσιμες για τη μείωση του κόστους και του χρόνου εξυπηρέτησης του πελάτη καθ’όλη την διάρκεια της παραμονής του, από την απόκτηση του έως τη διαπραγμάτευση ενός νέου συμβολαίου. • 5G, eSIM και IoT Η έλευση των δικτύων 5ης γενιάς αναμένεται να μετασχηματίσει τα επιχειρηματικά μοντέλα, τόσο των κανονικών όσο και των εικονικών παρόχων. Κάτι τέτοιο οφείλεται κυρίως στις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία διαμερισμού του δικτύου (network slicing), η οποία θα επιτρέψει στους MVNO να λειτουργούν «μικρότερα δίκτυα» στην ίδια φυσική υποδομή των κανονικών παρόχων. Καθένα από αυτά τα δίκτυα θα είναι ικανό να παράσχει υπηρεσίες σε πελάτες ενός συγκεκριμένου τομέα (π.χ. υγεία, γεωργία) με συγκεκριμένο επίπεδο ποιότητας υπηρεσιών (π.χ. αυτόνομης οδήγησης ή online gaming με χαμηλή καθυστέρηση). Το πλεονέκτημα του network slicing των δικτύων 5G θα δώσει τη δυνατότητα στόχευσης πολλαπλών καθετοποιημένων εφαρμογών και αγορών, ανοίγοντας πολλαπλές ευκαιρίες για τους εικονικούς παρόχους. Ταυτόχρονα, με τη δυνατότητα προσαρμογής των λειτουργιών αποθήκευσης και δικτύωσης της υποδομής τους, οι MVNO θα έχουν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες για να δημιουργούν και να προσφέρουν στους πελάτες τους κατά παραγγελία δίκτυα και υπηρεσίες. Η ανάπτυξη που παρατηρείται στις αγορές του IoT και της eSIM, παρουσιάζουν επίσης μία μοναδική ευκαιρία για τους MVNO ώστε να διαφοροποιήσουν την προσφορά τους, εκμεταλλευόμενοι τη δυνατότητα προσφοράς αναβαθμισμένων υπηρεσιών για κλάδους όπως τα διασυνδεδεμένα αυτοκίνητα (connected cars) και οι «έξυπνες» φάρμες (smart farming), οι οποίοι χαρακτηρίζονται από υψηλή ετερογένεια και μεγάλο αριθμό διασυνδεδεμένων συσκευών. Λαμβάνοντας υπ’όψη όλα τα παραπάνω, πολλοί υπάρχοντες παίχτες και καθετοποιημένες επιχειρήσεις, όπως π.χ. πάροχοι περιεχομένου, αυτοκινητοβιομηχανίες, εργοστάσια κ.ά., προβλέπεται να μετασχηματιστούν σε MVNO στη νέα αυτή εποχή. Είναι μάλιστα πολύ πιθανό οι ίδιοι οι «κανονικοί» πάροχοι να δημιουργήσουν τους δικούς τους εικονικούς παρόχους για να προσφέρουν εξειδικευμένες υπηρεσίες ή για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένους πελάτες. Ωστόσο, ο μετασχηματισμός αυτός συνοδεύεται και από μερικές σημαντικές προκλήσεις. Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι MVNO, είναι η δημιουργία κατάλληλων συμμαχιών και συνεργασιών ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις αυξημένες ανάγκες για ανάπτυξη εικονικών λειτουργιών δικτύου (virtual network functions) αλλά και νέων εφαρμογών και υπηρεσιών. Συμπερασματικά, θεωρούμε ότι παρ’όλο που οι MVNO στην Ευρώπη έχουν φτάσει σε επίπεδο κορεσμού σε ορισμένες αγορές, νέες τεχνολογικές τάσεις όπως το 5G, τo IoT, η eSIM και η ψηφιοποίηση, αναμένεται να χρησιμοποιηθούν από τους MVNO για να διαφοροποιήσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες τους και να προσφέρουν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, τόσο στην αγορά λιανικών πελατών όσο και στην αγορά B2B. infocom•01•19 7
Facebook
Twitter