Museum Odescalchum, sive, Thesaurus ... - Warburg Institute

Lt, 

« 

l

lOTECANATOLI 

)LLOCAMENTO 

. 1 

THE J. PAUL GETTY MUSEUAI LIBRARY

^ ^ 

-7 / 

I ^ 

, 1

MUSEUM 

ODESCALCHUM

Digitized by the Internet Archive 

in 2011 with funding from 

Research Library, The Getty Research Institute 

http://www.archive.org/details/museumodescalchu02bart

MUSEUM 

ODESCALCHUM. 

THESAURUS 

ANTIQUARUM GEMMARUM 

CUM IMAGINIBUS IN IISDEM INSCULPTIS , ET EX IISDEM EXSCULPTIS,' 

QUiE A SERENISSIMA CHRISTINA SVECORUM REGINA COLLECTiE 

IN ML^SEO ODESCALCHO ADSERVANTUR , 

ET A PETRO SANCTE BARTOLO 

NUNC PRIMUM INLUCEM PROFERUNTUR 

ACCESSERUNT iEREA DEORUM ] AC DEARUM iDOLA , MARMOREA ITEM ANACLYPk. 

MONUMENTACLUE AtlA PLURA , QUIBUS OMNIBUS EXPLANATI0N5S 

UNA CUM INDICIBUS I.0CUPI.ET1SSIMIS ADJECTit SUNT . 

TOMUS SECUNDUS. 

kOUR MDCCLII. 

SIJMPTIRUS VENANTII MONALPNI BIBLIOPOLB IN VIA CURSUS. 

FXTYPOGRAPHIA SANCTI IGNArii. 

^ «^xrxrrc rRMFROSUS SALOMONj.. 

EXCUDEBAT JOAN^KES GENtKUiU^ 

V.2_

fflE J. PAUL GETTY I,:USEUM LIBRARY

lllmce 5 S 

ExceUfkce Dnce 

n MARIiE VICTORI^ 

CORSINiE ODESCALCHiE 

S, R. I. PRINC. , SIRMII, BRACCIANI jf 

£T — C&KITIS DUCISS^, 

-% 

VeNANTIUS MoNAIDINI BlBlIOPOLii: 

V. D. D. 

UM priorem Odefcalchi 

hujus Mufei partem D. Li- 

& vio Sirmii , Bracciani , Caeretis Duci 

, Viroque Tuo chariffimo , atque 

b 

aman-

amantiffimo dedlcaverim , 

non ccm- 

mittendum mihi erat , Matrona 

PrINCEPS SPECTATISSIMA5 ATQUE 

0PTIMA5 ut alteram hanc Tibi non 

infcriptam in lucem ederem . Cum 

enim tam ar6le non facro folum con- 

jugii vinculo , fed etiam fludiorum , 

ac morum fimilitudine conjuncSti fitis ^ 

nefas omnino eflet non par ad Te 

munus mittere , neque illud eniti , ut 

perenne hoc obfervantice etiam erga 

Te me^ monumentum extaret . 

Pras- 

fertim cum quantum prasfidii in Juvenis 

nobiliffimi nomine editioni huic 

meas conftitutum efle video, tantum- 

dem ex Tuo pariter eid£m compara- 

tum iri confiderem . Et certe , fi in 

ejufmodi rebus eorum amplitudo plurimum 

valet , quibus aliquis fefe in 

clientelam commendat •, nihil profedio 

eft quod Te hujus induftrias mex 

5 

adjutrice me confecuturum non fpe- 

Etenim in ea Te familia elle 

rem . 

natam quis nefcit , cujus Majorum 

gloria tot jam ante feculis fuerit non 

apud

apud mortales tantummodo , fed etiam 

apud Superos propagata ? Unum ornamentum 

hoc deerat, ut ex eadem 

Gente unus aliquis exoriretur , qui 

Cêlitibus retribuere honorem aliquo 

modo poflet , a quibus tantum Gens 

ipfa honoris acceperat . 

Exortus 

eft 

Beatiffimus ille Pontifex Clemens XII. 

& cui haec poteftas daretur & , per 

quem ob eam ipfam poteftatem nova 

Generi & veftro fplendoris , ornamentorum 

acceffio fieret. Qua quidem 

in re illud percommode accidit, 

quod colle6ta in fe uno univerfa Corfmorum 

Heroum decora palam & 

, 

ante oculos humani generis pofuit 

eademque tamquam hsereditatem patrimonio 

quovis praeftantiorem in fuos 

pofteros derivavit. Horum Tu ornamentorum 

quatenus particeps fa6la 

fueris , 

non eft quod ego prsdicem 

cum de eximia Tua religione, de fm- 

gulari in pauperes liberalitate , de bonarum 

artium ftudiis , de fapientia 

denique , & virtutis maturitate cum 

tanta

tanta ingenii indole , atque officii 

fuavitate conjuncSlis , quotquot omnium 

generum , atque ordinum in 

Urbe vivunt , certiffimos teftes ha- 

beam . 

Ha^c profe6lo omnia ficut in- 

credibili me cupiditate incenderunt, 

ut hujus Te operis Fautricem, ac Patronam 

nancifcerer , ita in eam quoque 

Ipem adduxerunt fore , ut improbare 

, vel reprehendere audeat nemo 

quod a Te prius probatum , ac lauda- 

tum elle cognoverit . 

Quare in hac Tua 

erga me benignitate unice acquie- 

fcenti nihil mihi aliud fupereft , 

nifi ut pro fufcepto Patrocinio maximam 

Tibi gratiam habeam , ob eamque 

caufam me Tibi ufquequaque deditum 

, atque addidum efle confirmem

ejT antnû a pictura 

LECTORI BENEVOLO 

NICOLAUS GALEOTTI E SOCIETATE JESU 

AM multa in priore hujus operis parte pra?- 

fatus fum 5 ut in hac ahcra nihii fit , quod 

admonitos Le£lores velim . Tamen , ut 

confuetudini ferviam , BibHopol^que de 

litterarum lludiis pr^clare merito morem 

geram , vifum eft , quafi exordii loco 

nonnulla hic de peritiffimo artifice com- 

memorare , qui Mufeum hoc ipfum tam eleganter delineavit , 

& in sreis lamellis incidit . Fuit is , ut ex adfcripto unicuique 

Tabuls nomine apparet , Petrus ille Sandes Bartoli , qui in An- 

tiquitatis reUquiis graphio exprimendis ita excelluit , ut ea praefertim 

^tate fuperiorem habuerit profed(i) neminem . Honellis , & 

locupletibus parentibus Perufii natus anno mdcxxxv. a pueritia 

ipfa Vincentii Gratiani Viri in illa Civitate Primarii hortatu in 

Urbem ell miffus . Eo pr^ceptore tantum brevi profecit , ut per 

fe ipfe etiam excogitaret multa , marteque fuo tabulas elegantif- 

fimas penicillo , & coloribus pingeret . Verum non ita 'multo 

poll ab hac exercitatione omnino fe abllraxit , & ad genus aliud fa- 

cultatem fuam omnem , & iludium contulit . Eo enim toto impetu 

animi ferebatur , ut fiquid fingularis , & eximii in antiquis. 

' 

Tomdl. 

c 

gem-

X 

gemmis , ac nummis , m xrels marmoreis , eboreifque (imula- 

cris animadverteret , earum rerum formam eo , guod fupra di- 

ximus, artificii genere exprimeret . Et certe dici vix potell; , cjuan- 

ta ejus eflet in ejufmodi monumentis conquirendis induliria . 

Nullus tam abditus erat locus , quo ille non penetraret , & ibi 

quodcumque deprehenfum fuiffet anticjuitatis veiligium, coram intueri 

non vellet , ac per fe ipfe penitus introfpicere . Neque 

vero fi qua fefe obtuliflet occafio , magnum in eas res fumptum 

facere prastermittebat . Erant ejus plutei fcrinia , atque abaci 

totidem prope dicam Idolorum , Gemmarum , & Sculpturarum 

veterum repofitoria . Accedebat leledlorum voluminum Bibliothe- 

ca , ut domum totam non privati ahcujus , fed bonarum artium 

, Sc eruditionum domicilium elTe diceres . Quocirca non 

mirandum eft , fi quotidiani cum Romana? Civitatis Principum , 

tum etiam externorum ad eum concurfus fierent . Hoc ipfo fie- 

bat ut Chrillinas Svecorum, Sc Vandalorum Regm^ jucundus in- 

primis effet, qu^ ut in hifce rebus admodum erat intelligens , dc 

iifdem cum eo fermonem fa^penumero conferebat . Ludovicus ve- 

ro XIV. Galliarum Rex hac tanta hominis fam^ celebritate per- 

motus eum in Regiam fuam magnis prasmiis propohtis invitavit . 

Sed quominus ejus voluntati obfecundaret impedimento fuerunt 

Pontifices Maximi , qui Petrum Sandem adhibebant pcrf^pe , & Pontificii, 

CapitoHnique Antiquariimunere decorarant. Huic lile muneri 

prsfuit ufque ad vii. Idus Nov. Anni mdcc, ; quo die aqua inter cutem 

tandem opprefTus interiit : Julla exequiarum fada ei fuerunt in 

Sacra S.Laurentio in Lucinaitde,ubi prope Sepulcrum Nicolai Pouf- 

fini Prsceptoris amantiflimi humatus fuit . Huic igitur tanto Vi- 

ro acceptum referamus oportet , quod Mufci hujus Odefcalchi 

monumenta , nulla umquam fint vetufl:ate temporis interitura . 

Non ingratum fortaffe legentibus accidet , fi hic ego alia , qux 

Petrus Sandes in hoc eodem artis genere effecit , breviter , ac 

fummatim exponam , non tamen id mihi fumcns ut omnia prorfus 

enumerem ; fed ea folum de quibus fcire ipfe potui , quo 

rumque ab aliis mentionem efle fadam invenio . Pieraque in 

majoribus quibufdam Camer^ ApofloliciE Calcographi^ quam vo- 

cant voluminibus continentur . Eorumdeni ego voluminum infcri- 

ptiones totidem fere verbis huc transferam : funt autem . 

Columna Trajana , ubi Belli Dacici Hilioria , vidoriarque a 

Trajano Ca:fare reportat^ 

Columna Antonina , ubi Hifloria Belli Marcomannici a M. 

Antonino Aurelio feiiciter gefli 

Admi-

XI 

Admiranda Romanarum Antiquifarum , ac vereris Sculpmr^ 

vefligia anaglyptico opere elaborata . 

Veteres Arcus Augullorum triumphis infignes ex reliquiis , 

qux Rom^ adhuc fuperfunt cum imaginibus triumphalibus re- 

llituti anticjuis nummis , notif(]fue Jo: Petri BeJiori ilJulbati . 

Romans magnitudinis monumenta , ideii veteris Rom«E 

Templa , Amphiteatra , Theatra , Circi , Naumachis , Arces 

Therm^, magnihcaque sdificia aJia . 

Sepulcra antiqua Romana , Etrufco opere Rom^ , & 

alibi effofTa . 

Lucerns antiqu^ Sepulcrales e fubterraneis locis eruta^ 

Huc accedit voJumen anticjuarum pidurarum . AJiud antiqua-* 

rum pariter gemmarum^ & aJiud nummorum antiquorum 

Gemmas item pJurimas , necnon eboreas ^reas elfigics atr 

que Cryllallinas ab eodem Petro Sande delineatas , & incifas 

in cpenbus Senatoris Bonarot^ & Francifci de Ficoronis repe- 

ries 

Prêter ea, gus diximus , eodem artificio ab illo exprefTa funt 

multa , quiE Raphael Sandius Urbinas in Vaticanis sdibus , 

iûscjue alibi JuJius Pipi Romanus , Hannibal Caraccius , & alii 

pidores pr^ltantiflimi pinxerunt . Adde textiles piduras Hillorix. 

Aduum Apoftolorum circumpofiras in Atrebatenfibus aulaîs &c ia 

quibus ex Archetypis ejufdem Raphaelis res a Leone X. gellre defcri- 

pts funt. Adde qux in fuperiorum Vaticani Palatii porticuum inter- 

vaJIis plailico , &c colorato effedia opere confpiciuntur . Petri 

Sandis diagrammata quoque funt , qux jufTu Camilli Cardinalis 

Maximi effecit , qnxquc renovata iterum in lucem prodierunt , 

extantquc in Volumme fic infcripto . AntlqûiJJimi Virgiliani Co- 

dicis fragmentd , c!?' piclura ex Bibliotheca Vaticana cum notis 

Johannis Bottari Florentini SSmi Domini 2V. Benedicti Papa^ XIV. 

ab intimts Sacellis S. Mxria in Traftyherim Canonici , & 

Bihliothe^ 

c£ Vaticani Cuflodis . Apud nobiJiflimam , quam fupra diximus 

Maximorum FamiJiam voJuraen eil: , ubi antiquarum pidurarum 

exempJa , eodem prorfus modo a Petro Sande Bartoli 

colorata , quo in cryptis reperta: fuerant . Aliud ubi exempla 

pidtura aliarum apud Emum Card. Alexandrum Albani . Aliud ,. 

quod , ut in Petri Sandi vita D. Leo Pafcolus narrat , in Brittanniam 

deportatum fuit . Mitto fepulcrum Prsfulis Auguilini Fa- 

voriti in Liberiana Bafilica • Aqua^dudus ad Centumcellas , il- 

liufque Urbis , & Portus profpedum , innumerabiliaque alia , 

cj^x vix in unius hominis statem cadere videntur poffe . 

D£

XII 

DE MUSEO CAPITOLINO 

P HA L EU C lU M 

DICTUM ANNOMDCCLI. 

A NICOLAO GALEOTTI S C. JESU. 

Cythie Gens fera. , harharteque turtn^ 

Et quantum ex Erebi tenehricojis 

Eduxit fpecuhus Meg£ra , mn eji 

Tslon eji pr£terea , qûod exprohretis 

TSlohis dedecus oh graves ruinas , 

§luas olim procul ah domo frofeBi 

^rhi , heu gens fera \ KomuU intulijiis : 

Vejira incendia , C7* impios furores 

Jam non unius ^jiimamus ajjis . 

Jn^vitis etenim frementihujque 

Vohis 5 ( & patiamini necejje eji ) 

Stat Roma incolwnis • potenfjûe rerum 

Stahit innumerahiles per annos . 

Frujira njos mala mens , malufcjue li^vor 

In ijiud fcelus impulit , cruento 

Z^t hello Italiam Ucejjeretis 

Komam Gallia. , Cantahri , Britanni , 

Romam Theutonicique , Sarmat£que 

Certatim properant novis olympo , 

*Ut jam molihus arduis propinquam 

TJrhem confpiciant y &* (^ id quod omnes 

Jldajori movet tfjiimatione , ) 

Z^t prijcum Capitoiium revifant , 

O quam longe aliud \ Biverticem o ut 

Arcem fcandere gejtiunt ! O* illic 

§luicquid eji 'veterum elegantiarum , 

§luicquid eji veterum eruditionum 

Perlujirant oculis , manuque tangunt , 

j4nne ufquam eji aliquod genus Deorum , 

jinne ujquam eji aliquod genus Dearum , 

§luod hic non Jiupeant njenujie , tS^ apte 

Sculptum , CT* mirifca arte perpolitum ? 

Tornjus fulmine Juppiter , Serapis 

I» 

20 

3« 

Maiors

Mavoys lelUgerx ttmendus hafla^ 

Juno , Vejia , Venus , Ceres , Dim» , 

Kiec non Corgone territans minaci 

Fallas , Mtilciher , Hercules , Z^â^ , 

^t TSlymfha , Ci^* âr^r/ , omnium ^c munera , tamque Jumptuofa ^ Ô 

T^wr^ /j^fc commoda tam heata , rerum 

Corfno potiente contigijfe , 

Ja»? »///// duhitanter ipfe cogor 

Palam dicere , nec tacere pojfum . 

TS[ofira Hetruria prifiini decoris 

Terrarum Dea , gentiumque Roma, 

ProA quantum tihi reddidit ! Minore 

Quamnjis non fiudio , fif«'^//- parentem 

§luem pofi Felfna clara , Cdf^fa magni 

Clementis pariter ter ipfe magnus y 

Certat perfcere • 

Ci?* recentiorum 

§luicquid efi etiam elegantiarum 

Sumptu magnifco parare certat . 

jirs quicquid fmulare docia piais 

Kllt 

Tom.II. d Tahel^

XI 

Tahfllls potis amulata , êros 

Vultus , 

& faciem £tnulata rerum 

Chiarumcumque , tjcvi manet repojium 

Jam 

intra limina fanEiiora teBi . 

O ingcns decus \ perennis aui 

Tôftri gloria , 

^ ufque fempiterno 

Ghiem gentes merito co/ant honore \ 

O cui Maximus ille Rex Olympi 

Det rogo Pyliam quater SeneBam , 

Vitamque innumerahiles per annos . 

80 

IMPRI'

I M P R 1 MA T Zf R^ 

Sl videbitur Reverendiflimo Patri Magiflro Sacri Palatii Apo- 

ftolici 

F. M. de Rulels Patriarcha Confiantinop. Vicejg. 

«o§S» «>S&«» "«^S«» «•$!«»^S^^^^S^ ^S

SVI 

REverendiiTimi Patris Sac. Palat. Apofl. Magiflri nutu Opus 

cui titulus : Mufeum Odefchalchum

INDEX TABULARUM 

XVII 

S E C U N D I T O AI I. 

APoLio 

in Heliotropio Tal^. I. 

Afollo . &MARsyAsinJafpide 

rubro Tab, 11. 

Mars in Onyculo . Tah. 111. 

tÊPTUNus in Aqua marina . Tah.lV. 

CtRts in Pyropo . Tah, V. 

Cbres in Heliotropio, Tah. VI. 

Vbnus , & CupiDo . In Achate Sardonyche 

. Tah. VII. 

Amor c'im Facb in Heliotropio . Tahula 

VIII. 

Amorbs in Corniola Tah. IX. 

ilscuLAPius in Heliotropio . Tah. X. 

Hhrcuies in Onyculo . Tah. XI. 

Hercules in Corneola . Tah. XII. 

Aurora , & Cephalus in Gemma fa- 

ditia Cffirulei coloris . Tah.XIlI. 

GRATiit in Cameo . Tah, XIV. 

Vax in Onyculo . Tah.XV. 

Sacrifilijm Palladi, in Aqua marina. 

Tah.XVl. 

Bacchi Sacerdos in Hyacintho. Tahiila 

XVII. 

Bacchi SaCerdos in Corneola . TahulaXVIIl. 

SoCRATBs in Corneola . Tah. XIX. 

PyRRHus in Corneola . Tah. XX. 

Cleopatra in Hyacintho . Tah. XXI. 

MiLEs cuM VicTORiA Itt Comeola. Tahula 

XXII. 

EQuas in Corneola . Tah.XXIlI. 

Gladiatorbs in QornQoX^.Tah.XXIV. 

Tah. XXV. 

Centaurus in Corneola . 

Tah.XXVI. 

BiRBMis in Granata . 

Biga in Corneola , Tah. XXVII. 

Quadriga in Corneok . Tah.XXVIII. 

Lbo in Jafpide . Tab, XXIX. 

Amulbtum in Heliotropio. T^^.XAX 

Amul^tum in Lapide caruleo . Tabu' 

la XXXI. 

Abraxas in Lapide caruleo . Tabula 

XXXII. 

JuppiTHR ex asre . Tah.XX'%.111. 

Serapis ex sre . Tab. XXXIV. 

Vhnus cum Pomis ex aere . Tahula 

XXXV. 

Priapus ex xre . Tah. XXXVI. 

SiLVANus ex are . Tah. XXXVII. 

Vhrtumnus ex aere . Tab. XXXVIII. 

Ursus , & Taurus ex are . Tabula 

XXXIX. 

Caput Bovis in Lucerna iTlrea . XL, 

CvGNUs in Lucerna Rxtz. . Tabula 

XLl. 

Apis , Bos , in Bafi marmorea . Tahula 

XLIl. 

SiGNUM JsxAcuM in Bafi marmorea . 

Tah. XLIII. 

SiGNUM IsiACuM in Bafi marmorea • 

Tab. XLIV. 

SiGNUM IsiAcuM in Bafi marmorea . 

Tah.XLV. 

Mbrcurius Ctnocephalus & Harpocra. 

TfiS in Bafi marmorea. Tah.XLVI. 

Canopus in Bafi marmorea . Tabula 

XLVIl. 

Harpocraths in Bafi marmorea . TabulaXLVlII. 

Solemnitas in Bafimarmorea. Tabula 

. XLIX. 

Ver in Bafi marmorea . Tab.L. 

Tab. Ll. 

jÊsTAs in Bafi marmorea . 

HrEMs in Bafi marmorea . Tah. LIl. 

Taurus Coelhstis in Bafi marmorea . 

Tah.LlII. 

TomJI. e MU-

MU S EU M 

ODESCALCHUM 

S 1 V E 

THESAURUS ANTIQUARUM GEMMARUM 

PARS SECUNDA 

GEMMiE ALI.E CUM FORMA INTEGRA , SIMULACRA 

^REA , ET ANAGLYPHA MARMOREA 

T A B U L A L 

A P O L L O. 

PoLLiNEs Cicero llb.3. de Nat. Deo- 

rum docet fuifle plures . Antiquiffimum 

ex Vulcano natum Athenarum 

cuftodem . Alterum Coribantis filium 

natum inCreta. Tertium Jove tertio 

natum , & Latona , qui ex Hyperboreis 

Delphos advenit. Quartum in Arcadia, quem 

Arcades Nomionem appellabant quod ab eo fe le- 

, 

2es accepiffe dicerent 

^ 

Tom.ll A In

2 

MuseumOdescalchum. 

In hoc Heliotropio infculptus eft ApoUo illc , 

quem Vatem in primis , & Cithara.'dum , immo & 

Vaticinii , & Citharaedorum Deum , Sagittarlum in- 

fuper peritifTimum Ovidiani verfus declarant lib. i. 

Met.Fab.9. 

Per me , quod eritqiie , fuitqiie , 

Eftque 5 patet ; per me concordant carmina 

nervis 

Certa quidem nojlra ejl , 

nojlra tamen una 

fagitta 

Certiorîn vaciio, quce vulnera peBorefecit, 

H^c enim vero omnia gemmcc huic noftrie adamuC 

fim re(pondent , in qua Pharetra, Cithara, &Tripus 

Arae lapide.x fuperpofitus 

Qupd ad Pharetram attinet , & Sagittas , huc 

etiam refpexit Horatius ]. i . od. 1 2. 

'Nec Te metuende certa 

P/jcebe fagitta 

Et Epod. od. ultima 

Condito mihi y placidufque telo 

Supplices audi pueros Apollo . 

Sagittis hifce Pythonem , hoc efi: , ingentem 

quemdam Draconem ex putredine terrte natum pofl: 

Deucalionis diluvium interfecit . Rem narrat Ovi- 

dius 1. 1 . Met. fab.8. Una cum Sagittis, & Pharetra deberet 

e(I'e arcus ; ftd hicdefideratur. Propter hunc 

Apollo a Latinis f^pe numero Arcitenens dicitur: 

ab Homero kxwwôt©' hoc eft inclytus arcu 

Citharam aliqui eamdem efle , ac Lyram exiflimarunt 

. Hujus inventorem Horatius Mercurium 

facit 1.1. od.io. 

deorum 

Te canam magni Jovis , S 

'Nuntium , curvceque Lyrce parente?n . 

De

MuseumOdescalchum. 3 

De hac tamen re aliqui diirentiunt , Lyramque 

ip(am Apollini tribuunt 

De Tripode perobfcura , atque involuta omnia 

funt , perinde , atque ea reiponfa , quae ex Tripode 

Pythia Sacerdos canebat . Strabo I.9. fic illum delcribit 

: AiiBores , inquit , certi memorant , divmiim 

curvam ejfe fpe- 

ipfiim domicilium profundam , S 

liincam non admodum lato patentem ore . 

Atque 

Excelfmn 

hinc aiiram reddifacro efflante numine . 

aut€m oflio imminere Tripodem , quemfimul atque 

Pytbia Vates infcenderit hauflo divinationis fpiritu 

refponfa edere , partim metro , partim ora- 

tione libera . Ab 

his nonnihil Athenici narratio di- 

fcrepat lib.2. dimnofbphi/l. , aitenim inBacchicer- 

taminibus pr^mium fuiffe Tripodem , atque ob id, 

qui vera dicerent , vulgo de Tripode loqui didos 

Tripodem vero Lebetem fuifle tribus fultum pedibus. 

Hujus genera duo : alterum Apollinis ob veritatem 

oraculorum: alterum Bacchi , in quo vinum miice- 

batur, quod ebrii vera loquantur . 

JSlam invino ve. 

ritas . Senator Clariffimus Bonaroti Offervazioni 

Iftoriche £#r.pag. 1 80. addit ex Lucano ex Nonno vas 

illud fupraCrypt^hiatumlocatum ob fianteminde 

ventum tremore quodam pertentari Iblitum , & ex 

ejufmodi concudione , atque crepitu pen oracula 

confuevifle. Immo , inquit, opinati aliqui funt in 

vasillud ipfum demitti confuevijfe lapiUos , ut cre^ 

pitaretmagis, Sprofonituumdiverfltate, diverfa 

erantpariter rerumfuturarum oracula . 

Varias Tripodum formas videre unufquifque 

poteft apud doaiffimum Jacobum Sponium fub finem 

feaionis fecundx Mifcell. erudit. Antiquit. Nos 

in Mufeo Kirkeriano habemus unum plicatilem . Tribus

£ 


bus enim vlrgis , qu^ Lebetem fuftentant , minores 

aliic decuflatim ita innex^ funt , ut omnes pariter in- 

ftar umbellcc colligi , conftringique poflint . Tripodem 

plicatilem nihil huic noftro dlffimilem vide in 

Mufeo Capitolino a Sanaiflimo Domino Noliro 

Benedicto XIV. dono datum 

Quid intra vas Tripodis in hoc Heliotropio in- 

(culpti contineatur , neque ego fatis intelligo , neque 

alii fatis difpicere potuerunt 

Cur autem plerumque imberbis ApoUo pinga- 

tur, docetFulgentiuslib.i.Mythol. Quia ( cum fit 

idem , ac Sol ) occidendo , & renafcendofemper eji 

juvenior^Jicut quodnumquam infuavirtute deji- 

ciat , ut Luna , quce crefcit , & 

minuitur . Imrao 

Callimachus hymn. in ApoU. verfss. omnem ei lanuginem 

adimit. 

ovTTOTS qôijSa 

Nu7nquam Phceli 

Teneris veltantillum quidem lanuginis in- 

crevitgenis. 

TABULA IL 

APOLLO, ET MARSYAS. 

Arsyas multo ante Trojana bella floruit 

ut {cribit Plutarchus in lib. de Mufica 

Filius fuit Hyagnidis , ut advertit Natalis 

Comes 1.6. cap.i 5. ejus nimirum 

qui primus omnium mortalium leges 

muficas ad laudes deorum , quibus in 

fblemnitatibus Graeci ufi (unt , accommodavit . Jam 

verocumMinerva, ut ait Athenaeus , inventas abfe 

tibias

MusEUM Odescalchum. 5 

tibias non procul a Ca^lenis infladet , orifque fui turpitudinem 

, ac tumorem in lacu vidiiret , eas abjecit 

fcceditc a mc , inquiens , malos corporis dcpravatio- 

ncs . Has Marfyas cum reperiflet, pr^ftantifrtmus 

Tibicen evafit . Et ob eam caufam , ut fcriptum efl 

apud Paufaniam in Phocaicis , ApoUinem provoca- 

vit ea lege , ut vidor vifto, quodcumque liberet, 

pr^ciperet. Cum autem viftus fuiflet Marfyas , juf^ 

iit Apollo eum ad truncum pini arboris alligari . 

Hoc in Philippi Poeta^ Graeci epigrammate legimus. 

Arborem vero Pinum fuille indicant Nicandri ver- 

fus , quos Natalis Comes eo loco , quem fupra diximus, 

recitat. Qupmodo autem pofl: viftoriam ei 

pellis ab ApoUine detrafta fuerit , iic O vidius fabu- 

lose narrat 1.6. Met. Marfyam ipfiim Satyram efle 

faciens 

Exitium Satyri rcminifcitiir altcr , 

Qucm Tritoniaca Latous arundinc viBor 

Jffccitpcena. Qiiid mc mihi detrabislinquit 

Ab pigct ! ah non cjl , clamaiat , tibia tanti ! 

Clamanti cutis eftfummosdircptapcrartusy 

ncc quicquamnijivulnuserati 

Eamdem repetit fabulam Fafl. lib.6. loquens de tibia 

Inventam Satyrus primum miratur , 

ufum 

S 

Ncfcit , & afflatamfcnjit balcrcfonum . 

E^ modo dcmittit digitos , modo concipit 

aurasi 

Jamqiic inter Nymphas ante fuperlus 

erat . 

Vrovocat & Vhcelum , Vhceho fuperante 

pependit 

Ccefa recejfcrunt a cute memlrafua 

TomJL B Mem

6 

MusEUM Odescalchum'. 

Idem Nalb ab lacrymis Faunorum , atque Nym^ 

pharum ejus obitum defientibus ortum flumen fuiC 

ie fingit ,

MUSEUM OdESCALCHUM. J 

HcEC eniin funt Bacchi ornamenta apud 

vel Tigridis . 

Nonn. 1.9. adeoque ejus etiam aileclarum , cujufinodi 

numerantur Fauni , atque Satyri . Leonardus Auguftinus 

part.2. num.3. in hac eadem , vel in huic 

omnino limili gemma vultum illum, qui ferinus 

videtur , & e (edili pendet , Sileni larvam efle ma- 

vult . Stat ApoUo in finiftra manu Cytharam te- 

nens , quam tamen cum ipfijm Cccdis poenituidet , ab 

eo confraclam fuifle ferunt . 

Dextera vero cultrum 

lanienie miniftro fervo porrigit , ut rem totam conficiat 

. Quem cultrum efle dixi , fbrtafle pledrum 

efl: , quo Citharce cord^ a Citharccdo Apolline 

percutiebantur . Juvenis vero , qui genu dextero fiexo 

perfl:at non cultrum accipiens, vel accepturus, 

ied calamitatem deprecans , qu^ comiti milerrimo 

jam jam impendebat . H^c certe fignificantur in 

Cameo pulcherrimo , atque elegantiflimo , quem 

Tab.32. D. Rudolphinus Venuti in CoUeftaneis Romanarum 

antiquitatum exponit . Villelmus Choul 

in oratione de veterum Romanorum Religione Marfyx 

ab ApoUine fic deglupti imagine , Neronem 

epiftolas oblignare fblitum fuifle cenfet , & hoc evin- 

cere contendit , aflerens fuiflb antiquum aliud hu- 

jufipodi figillum , ubi incifum erat : nero . clavdivs . 

CiESAR . AVGVSTVS GERMANICVS . P. MAX. TR. P. IMP. P. P. Apud 

Abrahamum vero Gorleum in fua Daftyliotheca eft 

Achates Sardonicus utrinque incifus , & in altera quidem 

ejus facie Marfyas , & Apollo ; in altera vero 

Neronis, & Agrippinas parentis capita confpiciun- 

tur. 

TA-

8 


T A B U L A I I L 

M A R S. 

Ars , ut ait Varro ita didus quod ma- 

ribus in bello prxfit . Verius ab 'Af«« 

graeco vocabulo addita littera M. quod 

efl ab «^'f»" . Tollere mterjicere . Ab 

a7«; vero appellatus eft Areopagus 

Athenarum vicus ; ubi Mars de caede 

Halirrhothii, qui eratNeptuni filius accufatus olim 

fuerat , &: a diis duodecim abfolutus . Alii Martis 

nomen deducunt ab h^ damno . Plato in Craty- 

lo ab nb'©' mare . Homerus. Iliad. 5. Jovem inducit 

dicentem Martem ip{um ex fe , & Junonenatum 

Phornutus apud Gyraldum Jovis , & Enyus filium 

efle ponit, alii Soliusjunonis, quae cum per vireta 

vagaretur , illum conceperit . Epicharmus patria 

Spartanum efie, ait; Sophocles inThracias finibus 

procreatum , ut efl" etiam apud Arnotium lib.4. contragentes.Diod. 

Sicul.lib.5. narratMartem primum 

omnium fabricatis armis milites armavilfe , & Deo* 

rum adverfarios interficiendo , bellandi , pugnandique 

artem invenifle . Efl autem Mars unus ex diis 

majorum gentium , quos omnes duobus hilce verfi- 

culis Ennius compleditur. 

Juno , Vejiuj Alinerva , Ceres , Diana^ 

Vemis , Alars 

Aierciiriiis , Jovi , Neptiinus , Vukanus , 

Apollo . 

Innumera funt ejus vel nomina , vel epitheta 

qux videri poflunt apud Grutherum in Infcriptionibus, 

& apud Gyraldum Syntagm. Hift. Deor., & apud 

Rof^

MtTSKtTM OdESCALCÛM. 9 

Roffinum Antiquit. Rom. &alios. Mihi tamen nullum 

opportunius accidit , quam quod Paufanias in 

Arca(^cis profert . Eft etiam , inquit , in Tegeatum 

foro MartisJlgnum pilce infcalptum.,. quem ceta- 

te nojtra Vhyladriden , acji Vrcejidiarium dicas , 

vocant. Atqui talem ego Martem in hoc noftro 

onyculo efle infculptum dicere pofle videor . Nam fi 

Mars militum eft , & militias praefes ; ad milites utique 

non minus perdnet in bello manus conferere 

quam , cum pacata funt omnia , Urbibus , ac Regnis 

pr^fidio efle, ne hoftes bellum inferant. Jam 

vero Mars armatus hafla eft , fcuto , atque galea qui- 

, 

bus eft in omnibus fere monumentis aliis inftruclus. 

Columnam, cui fcutum fuperponit indicium 

efle fecuritatis opinor. Mecum facit Horadus lib.i. 

Ode35. 

Iniiiriofo ne pede proruas 

Stantem columnam , neu populus frcquens 

Ad arma cejfantes ad arma 

Concitet, imperiumque frangat 

In Nervê certe nummis securitas columnx m- 

quia ex 

nitltur addita in ejus manibus cornucopia , 

fecuritate caeterae utilitates promanant , praefertim 

agricultura-. commoda . 

Refte igitur Mard huic Phi- 

ladridx , & Pr^fidiario , hoc elt fecuritatis auctori 

apponuntur cornucopia, &frumenti fpica, quibus 

ea, qu^ diximus, agriculturx commoda fignificann 

tur . In nummo Gentis Valeriae eft item cum fpica 

Mars viaor . Verum ibi fpica , ut interpretatur Fulvius 

Urfinus non ubertatis , fed iEdilitatis iignum 

eft , quam L. Flaccus Valerius obtinuit 

TomAl C TA-

IC> 

1i 

s^=S 

MUSEUM OdESCALCHUM. 

T A B U L A IV. 

NEPTUNUS. 

Eptunus , ut Cretenfes narrant primus 

navigandi arte inventa, Clairem in- 

ftituit , ejufque Pr^fedus eft a Saturno 

fadus, Quapropter traditum eft 

pofteris, Neptunum imperalle mari, 

lacraque ei a navigantibus facla . 

Ad- 

idunt etiam Neptunum equos primum domuille, 

artemque equitandi ab illo traditam, ex quoHippus 

fit appellatus . Hasc funt in Diodori ficuli lib.6. 

cap.5. , ik inde habemiisFabulas originem, & fun* 

damentum . Didus autem Neptunus a nubendo , ut 

ait Varro , quod ficut Coelum nubes , ita mare ter- 

ras tegat. Cryfippus Stoicus apud Cic.lib.i. de na- 

quem homines 

tur. Deor. aethera docet efle eum , 

Jovem appellant; qui vero aer manat per maria 

Neptunum. Lib. vero 2. Aqua ^ inquit, rejlabat, 

& terra , iit ejfent ex fabulis tria regna divifa : 

datum eji Neptuno alterum J ovis ^ ut volunt fra^ 

tri maritimum omne regnum , nomenque produ- 

8um , ut Neptunus a nando paullum primis lite- 

Tts immutatis, Tridentem manu praefert, inquit 

Fulgentius, lib.i. quod aquarum natura triplici 

virtute fungatur , zdeji liquida , fcecunda , po- 

tabili . 

Navigandi ars fatis navigio , in quo illum ftantem 

videmus, exprimitur; ftellaque infuper , quam 

efle Cynofiiram conjicimus , quaeque a nautis ob- 

fervari fblet. 

Equos vero domandi artem duo quafi navigio 

jundi

MuseumOdescalchum. II 

junfti equl fignificant , quos ille flagello accinftus 

fenare videtur velle . Neptunus enim , ut ell: apud 

Virgil. lib.i. Georg. v. 13. ille fuit, 

Cid prhna frejnentcm 

Fudit eqttiim magno Telhts percitjfa Tri- 

dente 

C^terum Neptunus depingi fblet cum equis 

non quadrupedibus , cujufmodi funt in hac gemma 

, fed cum iis , qui Gr^co vocabulo Hippocampi 

appellantur, & equi marlni funt. Tales videas in 

nummo C. Marii , & in illis Famili^ Crepereix 

Tridens igitur Hippocampi atque Delphines Neptuno 

affignantur plerumque , tamquam ejus maritimas 

poteftatis infignia . Et quia Pompejus magnus egregium 

kih pluribus maritimis bellis Imperatorem 

pr^buerat ; ideo in ejus nummo Neptuni efl effi- 

gies barba promifla , & a tergo imaginis Tri^ 

dens ; Sextufque Pompejus IUius filius ob eamdem 

caufam Neptunum arroganter fe appellavit , ut tefiaturDIo. 

lib.48. Sicilia, inquit, occitpata naves 

plitres extrmit ; mare circum infulas ohtinuit. 

AuBus ea gloria, ac fajlu, qitaji Neptuni ejfet 

jilius, quod Pater quondam mari univerfo impe^ 

rium tenitijet . Et paulo infra : Sex. Pompejus ma^ 

gis titm elatus aninio vere 'Neptuni fe jilium crC" 

didit , vejtemque induit cceruleam 

TA,

12 


T A B U L A V. 

C E R E S. 

RpHEus Cererem Rheam efle dicit , & 

Arnobius J.5. c. Gentes Jovis Matrem 

appellat. Hefiodus non Rheam effe, 

fed Rheae , five Opis & Saturni filiam 

aflfirmat , cum quo Ovid. lib.6. Faft. 

& Diodorus conlentiunt : Didam fijil- 

(e Cererem a creando exifi:imat Varro, Cic.vero lib.2. 

de natura Deorum tamquam a Geres hoc efl: a gerendis 

fiûdibus . Habita enim fi'ugum efl: Dea 

Qua de re fic Ovid. lib.5. met. Fab.6. 

Vrima Ceres unco glebas dimovit aratro , 

Vrima dedit fruges , alimentaqiie mitia 

terris : 

Vrima dedit leges . Cereris funt omnia 

munus . 

Refl:e igitur ejus imago fi*umenti fpicam Lxva 

manu tenet , dexteraque cornucopiam . Ex hac d^ 

more prominent flores , poma , fi*u6lufque alii 

Non difpicio , an inter eos fint ficus , quarum plantam 

a Cerere Phytalo commonflratam Paufanias in 

Atticis narrat. Infcriptionemque hanc affert, quae 

in Pliytali tumulo legebatur : qua^ ladne reddita 

efl: hujufmodi 

Hic fitus eJlVhytaluSs Cerereniy qui in 

tetla recepit 

Heros , 

poma 

cui primum quondam Dea dulcia 

Monjlravit : Jicos nomen dixere priores . 

JEtcrnos VhjtaJusJtc ejtfortitus honores. 

Huic

MUSEUM OdESCALCHUM. I3 

Huic Dex porcam immolari fblitam teftatur 

Macrobius lib.i. Saturn. cap.i2. , quia Segetemy 

inquit , qua^n Ceres mortalibus tribuit porca de- 

pajia eji : Nefas omnino erat in hujufinodi facrifi- 

ciis vinum adhibere Plaut. Aulul. ad.^. fcen.6. 

Cererifi mifcrobik hifunt faBuri miptias 

Qiii t quia temeti nihil allatum intelligo . 

Virgines , quas facra Cereris in caniftro , aut 

Cifta ferebant, dicebantur Canephoras. Eas Athe- 

nis regnante Erichthonio inffitutas , fcribit Svidas 

a Philochoro efle traditum . De 

iis Cic. in Verr. 6. 

Krant , inquit , prceterea diio Jigna non maxima , 

verum eximia venujlate virginali habitu, atque 

veflitu, qiice manibus fublatis facra qucedam mo- 

re Athcnienjlum Virginum repojita in Capitibus 

Unam ex hujufmodi Canephoris fidi' 

lem in Mufeo liirkeriano aflervamus 

TABULA VL 

C E R E S. 

fuftinebant . 

SsE Cereris effigiem hanc quoque , fpic^ 

geminae , quas in manu tenet , ollen- 

dunt 

. Cur autem fedet in fella \ Sel- 

lam ^ternitatis efle fymbolum Pie- 

rius Valerianus exiftimat^^. StellaV. 

Perennitas conjefturam capiens ex 

Romee fedentis fimulacro quod in nummo quo- 

, 

dam fe vidifle teflatur cum Ancili , & infcripdone 

ROM^ ^TERNiTAs . 

Vcrum fi confulere numm.os veli- 

mus /Eternitatem longe faspius omnino flantem videbimus. 

Ut cumque fe res habeat, a:ternitas Ce- 

reri convenire poterat , quod frumaento , frugibufque 

To?nAL D ^^''^

14 

MuSEUM OdESCALCHUM. 

aliis ab fe repertis hominum genus alere numquam 

deltituram elle , crederent 

Deae caput diademate , feu fafcia prcccingitur 

quam Deorum , & Dearum inligne fuifie omnes no- 

runt, ita Plin. lib.33. ApoUinem diadematimi ap- 

pellat. Formica circumftans Providentiam Ijgniticat. 

Etenim ut ait Cic. lib.3. de natura Ekorum 

In Forjnica non modo fcnfus ; fed ctiam mms , 

ratio , memoria . H^c 

ejus providentia in re fru- 

mentaria maxime cernitur Horat. lib.i. Sat.i. 

Varvula ( nam exemplo eji) magniformica 

lahoris 

Ore trahit , quodcumcjue potejl , atqiie^ 

addit aceriio 

Quemftriiit haud ignara ^ ac non incauta 

futuri' 

Apud Leonardum Auguflinum Gemm. figur. 

p.2. n.65. Efl Ceres haftata fpicam una cum papa- 

veribus porrigens quemadmodum etiam Theocri- 

tus, & Callimachus illam defcribunt. Virgilius i. 

Georg. Cercale papaver appellat , vel quia Ceres Papaverisinventrixfuerit, 

ut docet Eufebius lib.3. de 

Praepar. Evang. , vel quod eo Ceres ufa fuerit ad 

oblivionem doloris ob Proferpinam flbi raptam 

ut Servius Honoratus interpretatur , vel quod , ut 

ait Probus Grammaticus , una cum Segete nafci- 

tur . Poflumus illud addere Triptolemo puero gra- 

vius a^grotanti papaver ad bibendum una cum la- 

cte a Cerere fuiiie praebitum , 

lib.4. Faft. 

ut fabulatur Ovid. 

Ahjiinet alma Ceres, fo7nnique papavera 

caiifas 

Dat tihi cum tepido laBe hihenda puer. 

Ce-

M U S E U M O D E S C A L C H U M . ^15 

Ceres ruinma religione apud ficulos maxime 

EtEnnenlem quidem (ubi nunc Cajiro 

colebatur . 

Joanni ) etiam gentes cceter^ venerabantur . llluc 

Romani Sacerdotes ex decemvirali CoUegio miUi 

propterea olim funt P. Mucio , & L. Calpurnio 

Coil quod in Sybillinis libris Cererem antiquiflimam' 

placari oportere , perfcriptum extabat . Fuit 

eius TemDlum in antiqua Urbe Palatio in monte 

Palatino /ita tefte DionyC 1.2. additaque ei Greeca 

Sacerdos fuerat. -^des alia poil Urbem conditani 

dedicata Cereri fuit in extremo Circo maximo ad 

Carceres , extrua^que funt etiam aliae , quarum me- 

minit . P. Viaor . - 

XIII. Kal. Maii Cerealia erant , m 

. 

quibus lacra 

Matronis fiebant . Cereales item ludi & ante Idus 

Apriles ufque ad xiii. Kalendas Majas in Circo ma^ 

ximo celebrabantur . 

InMufeo Cortonenfi^num.30. 

eft Ceres huic quam fimillima cum (pici^ & formi- 

ca, (edens pariter in Sella , fed cum fulcro dorfua^ 

u/& efi injafpide inciia. 

T A B U L A V I L 

VENUS, ET CUP IDO. 

IcERo lib.3. de nat. Deor. quatuor Ve- 

neres enumerat unam Coeli , & Lucis 

filiam, aliam ipuma maris genitam, 

ex qua & Mercurio natus Cupido 

Tertiam Jovis , & Diones filiam , Vul- 

canique uxorem , eam.demque , Ante- 

rotis matrem . Quartam Syri , & Syri^ filiam , Aijar- 

ten vocatam , qux Adonidi nupfit : de qua eit Lu- 

ciani liber inicriptus de Sjria Dea , & multa ha-

l6 MUSEUM OdESC ALCHUAf . 

bet Apul. lib.8. de Afin. Heec Dea Sidoniorum A^^f-m 

Judceis erat. niD^^y Afthoreth . Poetx de fecunda 

plerumque intelligendi funt , qux Cynarae meretrix 

fuit, cujus digna tali munere myfteria defcribunt 

Clem.Alexandr.inProtrept & Arnobius I.5. contra 

gentes. £am nos efFe putamus, quam in hac Ta- 

bula delineatam afpicimus 

Veneri parenti iiix in arboris trunco fedenti 

adftat filius Cupido , qualem defcribit in Epigrammate 

, quod Marullus latine vertit 

Qiiis piier hic l Veneris . Vlence qiice caufa 

pharetrce ? 

'Royi bene provifus certe quod arma 

movet * 

Ciir Jinc vejle Deus ? Simplex puer odit 

opertiim . 

Undepuer ? pueros quod facit eje fenes 

Pharetram hic Cupido non geflat , -fed a Ve- 

nere illam accepturus expedat; Venus autem for- 

tafle jocatur , & cum filio colludit , quafi impedire 

illum velit , quominus illam apprehendat ? An 

Cytherea novas artes , nova peSore verfat^ 

Conjllial -^n.i. 

mandans Cupidini, ut fagitta Didonem configat? 

Quamquam Virgilius obtutibus, non fagittis rem 

tranfigit; igneque illo , quem Cupidinem jubetDidonis 

oflibus implicare . Unufquifque fentiat , quod 

vult . Mihi placet hoc pa6lo fabulam comminifci 

Tijnende Alatri Teliger fceve puer 

dixit Senec. in Oetxo a6l.i. v.543. Et quidem ju- 

re; cum ne ab ipfa quidcm matre manus abfiineat, 

ut interpretatur

MUSEUM OdESCALCHUM. l^ 

ritur . Qupd tum maxime patuit , cum illam amore 

infiammavit , ut eii apud Ovid. 1. lo.Metam. 

Namque pharctratus dum dat puer ofcula 

Alatri 

Infcius extanti diflrinxit arundine peSus 

Lafa manu natum Dea reppulit : 

altius 

aBum 

Vulnus erat , fpecie primaque fefellerat 

ipfam^ 

Dico igitur , in hac gemma Venerem Cupidi- 

ni pharetram velle tradere , fed antequam tradat 

commonere illum , ut faltem Ijbi parend iua^ parcat. 

In Mu(eo Cortonenfi Tab.28. aliter cum Cu- 

pidine Venus ludit, ofFert enim ei globum, qui 

utrum pomum fit , an Mundi Symbolum , lege in 

cl. Valefii explanatione 

TABULA VII L 

AMOR CUM FACE. 

Upidinem neque omnem , neque femper 

alatum pingi, aut lingifblitum argumentoefllocusCiceronis 

lib.3. de na- 

tur. Deor. ibi enim tres Cupidines nu- 

merat; Mercurio primum & Diana na- 

tum ; Mercurio , & Vênere fecunda al- 

terum , tertium , qui & Anteros Marte , & 

Venere 

tertia genitum. Dianceitem^ inquit plures ; /?r/;/z^ 

Jovis & Proferpince , quce pinnatum Cupidinem 

genuijfe dicitur . Hoc ipfum fendre vifus Proper- 

tius lib.2. 

Quicumque ille fuit^ puerum qui pinxit 

amorem 

Tom.IL E ôn-

l8' 

MUSEUM OdESCALCHUM* 

Nonne pntas miras hiinc habidjfe maniis l 

Idejfi non frujlra ventofas addidit alas y 

Fecit £? hiimano corde volare Deum 

Heliodorus Hift. ^thiop. lib.4. vult , pi6lores 

amorem five Cupidinem alatum pinxille, ut agilitatem 

, & pernicitatem amantium fignificarent . Alexander 

autem Aphrodiiienfis, quod amantiumCu- 

pido fit admodum levis, & inftabilis. 

Adduntur illi etiam faces . In quam fententiam 

Tibull.lib.2. 

SanBe veni dapibus fejlis ; fed pone fagittas 

, 

Et procul ardentcs hinc procul abdc^ 

. faces . 

Faces autem ideo Cupidini tribuuntur , ut ejus 

vis plane ignea ollendatur , five potentia fumma , 

qua fibi non mortales modo , fed etiam fijperos , 

^ Jovem quoque ipfiim fubjeciffe, ac domuifie 

confingunt . Huc faciunt Senecie verfus in Hippol. 

aft.i. verfi85. 

Hic volucer omni regnat in terra potens ; 

Ipfumque jiammis torrens 

vem . 

indomitum ]o- 

Gradivus ijlas belUger fentit faces 

Opifex trifulci fulminis fenjit Deus ^ 

Et , qui furentes femper JEtnceis jugis 

Verfa7is Caminos , igne non parvo calet , 

Ulud etiam pra^terire nolo , Numen hoc in Sarcophagis, 

gemmifque fipe numero confpici cum 

face inverfa , atque reftinfla , quod indicium erat 

mortis obitae ab iis qui amabant inter fe , & hoc 

ferme pa£lo Amorem apud Ovid. I.3. eleg.9. de 

morte TibuUi defcriptum invenio E^: 

.1

MusEUM Odescalgrum. 19 

Ecce puer Veneris fert everfamque pha' 

retram , 

Kt fraSas vioerens^ S flne luce faces, 

Nifi malimus exiftimare ideo hoc ab Ovidio 

fuilfe didum , quod amatorias TibuUus elegias con* 

{cripftrat . Caeterum Eubulus male Cupidinem , five 

Amorem alatum fingi , aut pingi conatus eft often- 

dere his verfibus, quos Atheneus refert lib.13. 

T/s tw yf Xvj-«5 'CSfcSr©' ayôu-TfWV a^* 

Am>\(LylM»i r^ 

Autalatum amoremfimit in cera priorl 

Hirundines folum fciehat pingere ; 

Mores nec ille norat , aut mentem Dei : 

JSIec eji enim levis, nec eji is, qui cekr 

Morbum ferentis avolet prcecordiis 

Gravifque valde : qui Jit ut aUflnt ei^ 

Res hcec erant nugce ; ferat velji quis hoe . 

TA-

lO MuSEUM OdeSCALCHUM. 

T A B U L A IX. 

A M O R E S. 

IC inihi divinandum omnino eft, ut 

hujus gemmtE fymbola interpreter: 

fiint hic Amores duo , Columna , lupra 

quam Gryps cum Clypeo , quem 

liniftro pede laftentat . Jbx columnae 

vertice duo utrimque laurei rami fefe 

protendunt , ac fledunt. 

Gryphum meminit Plinius I.io. cap.49. ^^^^ 

in -^thiopia nafci , memoria^ proditum erat , eofque 

aves plane fabulofas merito exiftimat . IUorum mentionem 

etiam fa£l:am effe reperio a Paufania in Ar- 

cadicis , ab wÎiano ex Ctefia , a Philoftrato in Vita 

Apollonii. Verum non fabulce loco habuilFe vide- 

tur Plinius ea , quas apud ipfum leguntur lib.7. cap.2. 

Arimafpis , inquit , populis uno tantiim ociilo prce" 

ditis ( qui habitabant ubi nunc Ingria , & Ducatus 

Novogradenfis & Plefcovienfis in Mofcovia ) bellum 

ejlle ajidue circa metalla cum Gryphis ferarum 

volucri genere 3 quakvulgo tradttur , eruen^ 

feris 

te ex cuniculis aurum mira ciipiditate , S 

cujlodientibusj & Arimafpis rapientibus , multi 

fed maxime illuflres Herodotus , & Vroconnejius 

fcribunt . De hac Gryphum rapacitate eadem fere 

invenies apud Pomponium Melam Iib.3. de fitu Orbis 

cap.i. apud Solinum cap.20. apud Aurel. CaC 

fiod. I.i. ep.3, & apud Claudian. ep. ad Serenam: 

fi eorum fbrmam ac figuram requiras , illam tibi 

defcribet Servius Maurus Honoratus adEcI. Virg.8. 

Genus , inquit , ferarum tn hjperboreis nafcitur 

mon-

MuSEUM OdESCALCHUM. 21 

montilus omni ex parte Leones funt ; alis^ ^ fa* 

cie Aqiiilce jijniles : funt equis vehementer infefiii 

Apollmi confecrati : Cur autem ApoUini confecrati.^ 

Propter fagacitateni , miramque in profpiciendis fu- 

turis prudentiam concludit Thomas Dempfterus Pa- 

ralip.ad lib.i.cap./. Jo:Roffin.Antiqu.Rom. Si hoc eft, 

recte congruunt cum Gryphe laurci ramuli , cum habeantur 

ipli quoque Apollini Sacri . Hinc Horatius 

\ih.2ôd,2-Delphicam & Ovid.g.Faft. PhoebiEam Laurum 

appellat , & Virg. Eclog. 7. 1 3. GratiJ/ima Phce^ 

to hauriis . Lauro enim nefcio quid fatidici ineffc 

opinabantur , ut liquet ex illo Virg. 1. 3. uÊneid. 

ver(^359. 

Trojugena interpres Divum , qui mmina 

Vhcebi 

Qui tripodasjZlarii lauros^quifiderafentis, 

Et Claud» de rapt, Proferp. 

Venturi prcsfcia laurus . 

Eamque ob caufam in lauro bonum etiam omen 

coniiitutum efle putabant. Exemplum pono quod 

narrat Dio. I.48, Aquila Gallinam albam in Livias 

gremium abjecit , qu^ lauri ramum cum baccis ge- 

ftabat . Livia , quod id oftentum haud exiguum duceret 

, gallinam adfervavit diligenter ; lauri autem 

ramum fevit : atque is radicibus audis adolevit ita 

ut poftea frondes triumphantibus diu admodum 

ilippeditaverit 

Jam vero habemus fagacitatem in Gryphe , 

providentiam & in Gryphe ipfb , & in Lauro . In 

Clypeo quis neget cautionem denotari , quandoquidem 

eft a xAeWco ^ tegere , quod hominem tegat l 

Hinc Virgil. iEn.2. 

Ohjicere clypeos ad tela . 

Tomll F In

22 MuSEUM OdESCALCHUM. 

In Columna denique Conftantiam lignificari omnes 

norunt , Norunt pariter hujuimodi virtutes in eo 

requiri, quicumque (apienter amare velit. 

Ex iis igitur , qux haftenus dixi conjecluram 

hanc facio ; geminos hic Amores elie ; llultum nimirum, 

ac fapientemânimo mihi fingo. Amor cer- 

te geminus elt , & talis appellatur a Seneca in Hip- 

polytoA6t.i. V.274. 

Quam vocat matrem geminus Cupido 

Et act.^. 

Concutit tcedas geminus cupido 

Ex geminis autem araoribus alium e(Ie cxleflem 

alium Vulgarem , docet Plato in fympol.* , & 

Lucianus in dialog. k^^^ ^ a.yvz^w ; de qaious Cas- 

lius Calcagninus fingularem libellum compofuit, 

mentionemque faciunt Ctelius Rhodig. lib. 16. antiq.led. 

& lib.23. Auguftinufque Niphus de Amo- 

re cap.19. 60. & 90. Atque hi funt Amores illi 

duo, quorum alter appellatur Honeflus, acRatio- 

nalis, alter vero Turpis, atque Animalis. Videlis 

igitur in dextera hujus Tabulce parte flultum , vulgarem 

, turpem , atque animalem prorfus Amorem 

qui in terram pronus , fagittiique unice acuendis 

intentus, nihil curat, quis, & quomodo, & quatenus 

fit amandus. E contrario amor fapiens, Ho- 

neflus , 

& Rationalis manibus ad tergum rejedis 

ut fecum ipfi meditantes homines fblent , in fym- 

bolis obfervandis defixus perltat , quafi ut iis virtutibus 

, de quibus antea diximus , fagacitate nimirum 

providentia , cautione , atque conflantia fe ipfiim 

imbuat , ad quas poftea illos infbrmet , quicumque 

conliderate , &: fapienter amare cupiant 

TA-

MuSEUM OdESCALCHUM. 2^ 

T A B U L A XJ 

^SCULAPIUS. 

E ^fculapio multa Paufanias,& Plinius; 

multa iidem de ejus Templis , quorum 

aliqua Hygiae fimul iilix dicata erant 

nec non de illius Statuis , quas ab ejuC 

dem HygiiE fimulacris non fblebant 

ede disjunfta . In M. Aurelii Antonini 

nummo , in pluribus item aereis, marmoreifque 

fignis eodem ferme habitu , & cum iifdem plerumque 

fymbolis, cumquibus efl: in hoc Heliotropio 

expreflus confpicitur . Nudato in primis peftore , 

quia , ut ait Jo; Henricus Meibomius ad Hippocra- 

tis jusjur. cap.5. cum Jit Ahdiconim Deus , nihil 

non Jinceru?n , ac Jifnplex in Medico ejfe dehet , 

Barbatusprcetereajingitur^ quia qui eam artem 

exercent , magna prudentia , atque ufu prceditos 

ejfe oportet 

Falso tamen dicitur in Priapasiis car.36. 

Intonfa fejuper JEfculapio harha ejl 

Etenim a Phliafiis imberbem fijifle cultum , & apud 

Sicyonios fimulacrum ejus imberbe ex ebore , 

auro extitifle teftis efl: Paufriib.2. c.io. & 13. ItemqueLucianus 

in Jove Tragtcdo . Immo Ovid. & Sta- 

tius Iib.3. fylv.4. ]uvenem Vbceheum appellant . In 

hac fententia fefe efle Dionyfius ille Tyrannus oflendit, 

qui, ut narrat Cic. Iib.3. de natura Deorum, 

^fculapii Epidaurii barbam auream demi juffit ; 

neque enim convenire barbatum efle filium , cum 

in omnibus Fanis Pater imberbis eflet 

& 

De

24 


De /Eicuhpii baculo incredibile didu eft , 

quammulta, quamque incredibilia Mydiologi comniend 

iint ; Eulebius ei illum attribuit , quod quafi 

^grotandum fuftentaculum e(le dicat . Et cum in 

Dei hujus imaginibus nodofus Ikpc numero appa- 

reat , /Efculapms , inquit Fellus , baciUum habet 

nodojum, quod dijficukatemjlgnijicat artis. Cur 

autem Scipio hujufinodi fit (erpente obvolutus , audiendus 

Theodoretus ferm.z. quod morborum jna^ 

lignitatem dejerimt cegrotantes ope Medici , uP 

fuam veterem pellem Jerpentes . Eadem fere habent 

Eufebius , & Macrobius . Hyginus vero de baculo 

, & angue fimul fabellam hanc narrat . Cum 

JEJculapius , inquit , Glaucum cogeretur Janare , 

inclujus quodam loco Jecreto , bacillum tenens mami 

, cum qiiod ageret , cogitaret , dicitur anguis ad 

lacillum ejus arrepjtjfe , quein /EJculapius mente 

commotus interjecit bacillo , fugiente?n Jeriens 

Vojleajertur anguis eodem venijje oreje" 

Jcepius . 

rens herbam , & in capite ejus impojuijfe . Quo 

JaBo loco Jugiffe . Quare JEJciilapium uju?n effe 

herba eadem , Glaucum revixije ; itaque anguis 

in tutela JEfculapii effe dicitur 

CiEterum Cic. I.3. de natura Deorum /ESbu- 

lapios tres numerat . /Efculapiorum , inquit pri- 

, 

mus Apollinis , que?n Arcades cohint , qui Jpecilhim 

inveniffe , primufque vulnus dicitur obligavif" 

Isjuhii- 

fe. Secundus Secundi Alercurii Frater , 

ne percujus dicitur htanatus in Cynojuris ( Cyno- 

Jura , inquit Stephanus , Ju?nmitas qucedam ejt Ar- 

cadice no??ien habens a Cynojuro-Mcrcurio^ ,Ter- 

tius Artippi , & Arjlnocs ^ qui primus purgatio^ 

nem alvi , dentijque avuljionem , iit Jerunt , inve- 

nit

MUSEUM OdESCALCHITM. 2 5 

-nit 3 cujus in Arcadia non longe a Jjujio flumine 

fepulcriim , & lacus ojienditur 

Cornelius vero Celfus in Praefat. vetuftiffimura 

Authorem ^fculapium celebratum efle , ait ; qui 

quoniam adhuc rudem , & vulgarem hanc fcientiam 

paulo fubtilius excoluit , in Deorum numerum receptus 

efl: . Hujus deinde duo filii Podalirius , & Machaon 

bello Trojano ducem Agamemnonem fecu- 

ti , non mediocrem opem commilitonibus fuis at- 

tulerunt 

Gallus huic Deo facer erat propter vigilantiam ^ 

quas virtus Medicorum propria e(fe debet. Et ob 

eam fortafle caufam huic Deo Socrates Gallum teflamento 

moriturus reliquit . De hac ipfa re Servius 

in 2.Georg. v. 3 80. Hahitus ejl , inquit , JEfculapius 

cegrorum Deus , eorumque votis, & precibus fatigabatur 

, cid capram immolabant ^ & Gallinam^ 

& Gallum Gallinaceufn 

Epidauri, qux eratUrbs in Peloponefb ( nunc 

Aefculapio,Kig2ada, vel Cheronijl^ >^fculapio tena- 

plum Satis amplum dicatum fuit ; inde Epidaurius 

cognominatus . Cum Romani fasviffima pefie labo- 

rarent infpeftis Sybillinis libris didicerunt , non ali- 

ter priflinam recuperari falubritatem pofle , 

quam 

fi ab Epidauro , ubi plurimum colebatur , Aefcula- 

pius eflet accerfitus . 

Itaque miffis Epidaurum lega- 

tis prcEgrandis Serpentis Specie Romam navi adve- 

6lus in Infulam Tiberinam , ubi templum ei dicatum 

ert, tranavit, adventuque fuo peflem omnem di- 

fpulit. Haec ex Valer. Max. lib. i.cap. 8. Narrantur 

& ab Ovidlib. 1 5.Met.TempIum erat ubi nunc S. BarthoIomsei.DeJovis, 

& Aefculapii templis in eadem 

Infiila Ov. lib. i. Fafi. , deque tota hac re anno 1750. 

TomAL G in

26 

MusEUM Odescalchum. 

in Palatio Quirinali dodiffime Reverendiffimus Pa- 

ter Petrus Bianchi S. OfEcii Gonfultor meritiffimus 

difputavit 

Jacobus Sponius Mifcell. Erud.Antiquit. Sefl.^. 

profert Statuam

MuSEUM OdESCALCHUM. 2/ 

rat , nam fignum coelefte viginti feptem ftellarum 

eftecit 

Leonishujus pellem geftabat Hercules armaturx 

loco , ut pote quae , ut fcribit Diodorus Siculus 

tant^ erat duriti^, ut nuUo telorum genere perfo- 

deretur . Sagittae , Pharetra & Arcus arma etiam 

Phebi funt propria . lis ufiis eft Hercules , contra 

Neflum Centaurum , 

pere fibi vellet . Eam 

cum Dejaniram conjugem ra- 

refte Ovidius epift. 9. 24. domi" 

tricem ferarum appellat, & lib,i.Faft.ii5. TrinO' 

dem, Clava, quam Imiftramanu tenet, eft ille ar- 

quo tot monftra Herculem domuifle 

boris truncus , 

Poetas fabulati lunt . De arboris trunco quem 

, 

prope Clavam videmus , qu^ri poteft , cur non 

Oleaftrum efle dicamus cum Paufania in Eliacis , 

cujus ftirpem ipfe primus ex Hyperboreis in Elidem 

deportavit l Hxc arbor alio nomine appellabatur 

Calliftephanos , vel Coronarium , ut docet 

Arift. mirab. Aufcult. cap. 50. Ex ejus enim ramis 

texebantur coron^ ilk , quas in ludis Olympicis erant 

viSorum prasmia . Vide Paufaniam ibidem . Horum 

autem ludorum Hercules ipfe inftitutor creditur ex- 

titifle . In Colledaneis Antiquit. Rom. Tab.89. Her- 

culeseft a duodecimo labore quiefcens , 

cum aurea 

poma Eurifthei juflu ex hortis Hefperidum abftuliflêt. 

Herculemetiamhuncalabore, quem inLeone 

interficiendo pertulerat quiefcentem , quominus 

appellemus , nihil prohibet 

TA-

a8 

_ 

MuSEUM ODESCAtCHUMi 

T A B U L A XIL 

HERCULES. 

Ubulum caput, (uper quod clavaHer- 

Tauri cer- 

cules defatigatus innititur , 

te illius eft , cui Neptunus furorem immifit, 

ut Infulam Cretam vaftaret. Tau- 

rus autem hic domitus , tamquam ofta- 

vum egregium Herculis facinus ab Aufonio celebra* 

turldill. 19. 

OBava expulfo numeratur gloria tauro 

Quamvis ApoUodorus lib.2. feptimum laborem 

Herculis efle dicat 

Rem totam Diodorus Siculus fic narrat . Sufce- 

quem Pajiphae 

pit deinde onus Tauri in Creta , 

amahat, deducendi.Eo in Infulam navigansMinois 

Regis auxilio Tauriim in Veloponefum , longumpro* 

fedo maris iter , deducit . 

Neptuniae ira^ caufas Paufanias in Atticis memorat 

. Quia nimirum Minois late mari toto imperans 

Neptuno nihilo majorem , quam Diis c^teris honoyem 

habuiflet . Hyginus fab.3 8. addit , Taurum hunc 

fuifle ignivomum addudumque ab Hercule in Campum 

Marathonium ad Euriflheum , & ibidem occifum 

: Hoc ipflim indicaverat Ovidius 7. Met. 

Mirata ejl Marathon Cretcei Sanguine 

Tauri . 

Meminit etiam Martial. lib. de Speft. 27. Memi- 

nerat edam Virgilius lib. 8. 

Tu Creffia matias prodigia , 

& pluribus in locis Seneca Tragiediarum Scriptor 

Clau-

MusEUM Odescalchum* 29 

Claudianus Taurum hunc non ab Neptuno immil» 

fum , fed e Lunae coelo demiflum in Cretam canit 

Taimis medio namjjdere cceli 

Vrogenitus DiSceaJovispojfederat arva 

Fulmen abore venit ^jlammifquefurentiius 

ardet 

Etenim Pythagorxi cenfebant omnia , qu^ apud nos 

(iint 5 flumina , feras , montes etiam in orbe Lunx reperiri, 

ut docet Achilles Statius . Vide Politian. Mi- 

lcell. 17. 

'\ TABULA 

; 

XIIL 

AURORA,ET CEPHALUS. 

N hac gemma faftitia (atis clare Ce» 

phali raptusapparet.Aurora enim cum 

hujufmodi velamine (lipra caput expanfo 

pingi fblet, & etiam a Poetis de- 

icribi : qua de re Virg. in epigram- 

matis 

Aurora Oceanum croceo velamine fulgens 

liquit Sc. 

Ob id ipfum ab Antimacho appellatur 'EgVv»>e@' 

ab Eano vefte lucida , & tenui . Aurora autem fuit Hy- 

perionis , & Thice filia , ut docet Hefiodus Theog. vel 

PallantisGigantisutOvid.. 1. i5.]Vlet.&6. Faft. unde 

Pallantias ; vel Titanis , & Terrx , ut alii apud Gyrald. 

Hifl.Deor. Syntagm./. Nupflt Tithono Lceomedontis 

filio, exquo Memnonem concepit; de quo Memnone 

Virg. 1. i.uLEneid. unde Tithonia Conjux efl dida» 

De Aurora feorfjm fatis. Pauca nunc de Cephjilo. 

Cephalos ôlides didus efl: a Poetis , quia ALlX\ nepos. 

CaeterumStrabolib.10.5 & Paufanias inAtticis 

• TojuAL H ^ Lio-

Ô 


Dionei 'filium illum faciunt . Hyginus item fab. 48. 

& 271. Sed fab.241. Dionis, five Mercurii filium eile 

habuit Procrin 

ait, & fab,278. Pandionis . Uxorem 

utertapudeumdemHyginum, &fepius apudOvidium 

; Procrin inquam Eredhei ^frve Eridhei Athenienfium 

Regis tiliara , five Iphicli , ut opinatur Ser- 

vius . Hanc ille inlciens , & imprudens inter virgul* 

ta latitantem occidit . Fabulantur igitur Poetae Ge- 

phalum ab Aurora fuiile ob infignem pulchritudi- 

& inter venandum ab 

nem fummopere dilectum , 

ea raptum . De hoc raptu Paufanias in Atticis : EJi 

enim , inquit, in fabulis ^ egregiafpccie juvenem 

Cephalum ab Aurora raptum , quod ejus amorc 

capta ejfet . Et paulo pofl : Erat Ceramicus Ur" 

iis via-i in qua^quce primo ad dexteram fe ojlen'^ 

dcbat Porticus, Regis dicebatur. Circaque ejus Por* 

ticus teBum erat inter alias jiSilis ftatua Auro- 

rce Cephalum rapientis . Strabo lib.io. de Infula 

Cephalenia loquens dicit aliquos affirmafle eam- 

deni effe , ac Dulichium , alios vero eamdem , ac 

Taphon . Taphios vero non alios eile , quam Cephalenios 

, atque Teleboas . Et quidem fententix 

hujus authores illud addere : Amphitryonem eo in 

expeditionem exercitum eduxiiTe , adicito Cephali 

Dionei filio Athenis exulante , occupatamque infulamCephalo 

tradidiife, & a Cephalo Cephaleniam 

cognominari ceptam . Verum opinio hxQ cum pluribus 

Homeri locis non valde congruit . IUud memoratu 

dignum efl:, C. Antonium M. Antonii Patruum 

, quique in Confulatu Ciceronis CoUega fuerat, 

quintam in Cephalenia Urbem extruxilie ; non 

tamen abfblvifle ; totamque Infulam in poteftatem 

habuiile . Ita ibidem Strabo 

TA-

MusBUM Odescalchum* 31 

T A B U L A XIV. 

G R A T I -^. 

R A iJE latine graece autem XaVws , tres 

, 

numero funt ; eaque in re fere omnes 

confentiunt . Inter quos Theocrit. Idill. 

1 6. Meleager Anth olog.l. i .cap.27.ep. i 

& Paulus Silentiarius in eadem Antholog. 

I-7, ep.46. ex latinis Auf ep.i 14. & 

Martianus Capella lib.2. de Nupt. Mercur. , & Philol. 

De mimero ^/^r/^/^/jinquit Thomas Dempfterus in Paralipomen. 

ad cap. 10. lib.2. Antiquit. Rom. Jo: Rofin. 

nemo diihitat , qiiin tres fiierint . Dubitat tamenLil. 

Gregor. Gyrald. Syntagm.13. Hift.Deor. ubi dicit: 

Gratias aliqui duas , alii tres , alii quatuor ejfe , di» 

xerunt . Et merito ; nam Paufanias in Boeotic. duas 

tantum ponit Clytam, vel Clyto , & Phaennam Tay- 

get^ filias ; quas Laced*emonii coluerunt , affirmatque 

infuper ,duas etiam apud Athenienfes fuifle , nimirum 

Auxo, &Hegemona. Tres tamen vulgo numerantur 

; nominaque illarum Orpheus in hymno 

Gratiarum fic profert ? 

Aglajaque Thaliaque, & Eupbrojyne dives. 

Gaudii genetrices amabiles . 

Plutarchus ordine alio in lib. Vhilofopho cim 

principibus viris ejfe difputandum Aglaja , Euphrofyne 

, & Thalia . Prima igitur appellatur Aglaja ab 

*vxa,*5y/?/^;?

52 

MUSEUM OdESCALCHUm'. 

debet.Tertia 'EyajfoCy"» ab 'EycpfoCy^ lcetitia ; quia & in ac- 

cipiendo , & in dando beneficio Ixtari congruum eft. 

Homerus lliad. . unam appellat Palitheam & Placid. 

Laftant. in lib. 2. Thebaid. 284. nomina , inguit, 

Gratianim fiint Vajithca , Aglaja , Eiipbro^ne . 

Verfiis Statii eft hic 

Non hoc Pqjithcc hlandarum prima SO" 

roriim. 

Quod ad genus attinet , Sorores efle dicuntur 

,• Hefio- 

dufque in Theogonia vult Jovis & Eurynomes eile 

filias ; Servius vero in 2. ^neid Liberi , ^ Veneris 

Unam communi nomine x^f" nuncupatam Homerus 

Iliad. 6. Vulcano in matrimonium dat ; quod 

non cohasret, cum Senecie doftrina lib.i.deBeneC 

Se- 

cap.3. Gratias omnes elle Virgines affirmantis . 

neca ibidem poUicetur ie explicaturum , quare Gra- 

tiae iint Sorores ; fed promilia non facit . Explicat 

(blum quare imt numero tres , nimirum quia una dat 

beneficium : altera accipit : tertia reddit ; vel quia tria 

{lint beneficiorum genera ; promerentium , acci- 

pientium ; accipientium iimul , atque reddentium . 

Explicat etiam quare fint juvenes, quare virgines, 

quare coniertis manibus inter ie.Omnia notaiunt, 

& fi cui nota non ei]ent,poteftilla apud Senecam 

ipfiim, & Andream Alciatum perlegere Emblem.462. 

Qupd autem una averfapingatur, duie ad nos con- 

veriae , ea ilgnificatio eft , duplicem pro accepto 

beneficio gratiam rependi oportere ; vel , ut inter- 

pretatur Fulgentius Mytholog. 1.2. Huic ( Veneri ) 

etiam tres Charitcs adjiciunt , 

duas ad nos con" 

vcrfas yUnam a nobis avcrfaniiCo qiiod omnis gra* 

tiajimplcx eat ^ duplcx redcat, 

Adji-

MuSEUM OdESCALCHUM. ^t 

Adjiciuntur Vêneri comites , quod indicat 

ctiam Servius loco citato , ubi lic : Acidalia Venus 

dicitur , vcl quia ciiras injicit , vel a fontc 

\Acidalio, qui ejl in Orchomeno Boeotice Civitate 

in quo fe Gratice lavant , quas Veneri conjlat ejje 

Sacratas. Ex Plutarcho aliqui animadverterunt una 

cum Suada , & Mercurio collocari (blitas . De Nympharum 

autem (bcietate efl: illud Horatii lib. i . od. 4. 

Juntceque ISIjmphis Gratice decentes . 

Et quidem Nymphas eodem modo connexas , 

Grati^ noftras funt , oftendit marmoreum anaglyphon 

in lib. Infcripto : Epigrarrmata antiquae Urbis 

de Regione HarenuL^ pag.cv. ubi incifa haec verba 

fiint: 

B A T I N I A 

PRISCILLA 

N Y M P H I S 

S A C R V M 

Cujus noftrae fere fimilem Gratiarum trium 

effigiem in Cameo profertLeonardus Agoftinipar- 

te 2. Tab. 5 

ac 

1 . Sed recle incidit illa fufpicio tres Deas 

alias, & quidem majorum gentium efle poftb, nimirum 

Venerem , Palladem , & Junonem ; propterea 

quod una Galeata eft, altera pomum in manu 

habet , Tertia lauri ramum , qui Jovis Uxori propterJovem 

ipfum convenire poteft 

Tomll I TA-

34 

MuSE0M OdESCALCHUM. 

TABULA XV. 

P A X. 

A c I s in nummis effigies varias Pacis 

. Modo accenfa face cumu- 

afJDicimus 

modo cornu- 

lum armorum incendit : 

copiam in manu tenet , modo virgam 

modo etiam Caduceum , vel Oleae ramum 

5 ut in hoc onyculo . Tamquam 

pacis fymbolum Poetx faepe Oleae ramum accipiunt 

Virgilius inter caeteros lib.7. 

Centum Oratorcs aiigujla ad mcenia Regis 

Et lib.7. 

Irejubet ramis velatos Palladis o?nnes. 

Pacifercsquc manu ramum prcetendit OU- 

vce - 

Et lib.ii. 

Jamquc Oratores aderant ex Urhe Latina 

Velati ramis Olece , veniamque rogantes . 

Praeterea ficuti in nummo T. Claud. Cael. ita 

etiam hic Pax manum oculis objicit , & velum obtendit 

, ne ferpentem afpiciat , quem etiam finiftro pede 

conculcat , fignificare volens quemadmodum ali- 

, 

qui interpretantur , belli odium . Ak autem illi af- 

finguntur, ut caelefte plane donum efle, & e cdo 

fblum expedandum intelligamus 

Paci tamquam Deê honores fuifle habitos Ju- 

venalis indicat Sat.i. v.115. 

XJt colitiir Pax , atque Fides , ViBoria , 

Virtus 

Quceque falutato crepitat Concordia nido 

Flu-

MUSEUM ODESCALCHUMi 35 

Plutarchus in Cimone Athenis Pacis aram di- 

catam fuifle , fcribit , cum conditiones pacis Athe- 

RomiE tamen 

nis Callias legatus a Perfis attulitiet . 

Augufto 5 ac Tiberio regnantibus nullam Pacis aedem 

in Urbe memoratu dignam fuifle reperio ; ara tantum 

, vel ^dicula foitaiie fuit . Poftea vero ei Tem- 

I plum magnificentiffimum Foro proximum a Clau- 

I 

dio inchoatum Vefpafianus abfblvit , ut Jofephus, 

Plinius , Svetonius , & Dion tefiantur . In hoc Tem- 

plo vafa , & donaria Hierolblymitani templi a Ti- 

to , & Vefpafiano repofita fuifle Hieronymus , Sc 

alii fcripfere . Templum hoc idem fiiit a Domitiano 

audum , fed pollea , ut efl: apud Herodianum 

lib.i., Commodo imperante fuit incendio confiimptum 

. In hoc templum omnium rationalium artium 

Profefrores convenire ad difputandum confueviife, 

Galenus in fermone de Libris propriis docet . ^grotos 

quoque locum hunc frequentare fblitos ex Ga- 

leni verbis contendit Gyraldus Syntagm. i. Hifl. 

deor. Sed merito illum erroris Hieronymus Mer- 

curialis lib. i. cap. 13. variarum kaionum coar- 

Puit , Galeni fententiam explicans. Galenus enim 

mitio libri primi de differentiis pulfuum Medicos 

fui temporis reprehendens , quod de nominibus 

pulfuum futilicer contenderent , ait fepe numero 

inter eos excitatas e(Ie contentiones fimiles illis , 

qu^ inter Medicos in templo Pacis fuper iegrotis 

difputantes oriri folebant . Conveniebant igitur il- 

luc Medici , non ^groti 

TA-

36 

iyuQi^HBJI 


T A B U L A XVL 

SACRIFICIUM PALLADI. 

T^__^^tiat Abemus in hoc Beryllo facrificium . Nu. 

men cui fit, Pallas eft . Vidima eii Vac- 

ii 

ca . Immolator eft Genius . Pallas de 

i 

more galeata eli , atque haftata . In 

fcuto, quia efi anobis averfum, Meduf 

ae Gorgonis caput non apparet . Solet Medufkus 

hic vultus etiam ejus pedori (ipenumero accommodari 

. Majt. lib.7. 

Accipe helligerce criidum thoraca Alinerv(S 

Ipfa Medufcece quem timet ira Dece. 

Talis etiam efl: effigies mufivo opere elabo- 

rata , quam in cubiculi pavimento aliquot ab hinc 

annis in Tufculano noflro deteximus . hi ea autem 

non fblum ex pedore ipfb , fed etiam ex capite_^ 

circumquaque ferpentes prodeunt. In Mufeo Ltruf^ 

co Vir Clariflimus Antonius Francifcus Gori Mi- 

nervas ftatuam exhibet, circa cujus pedus ferpentes 

duo funt , &. alius fupra galeam 

Galearn Graecae Pallades habent emlnentiorem, 

qualem in antiqua monochrommatea hoc efl unius 

coloris clari , partim obfcuri piclura perantiqua 

videre unufquifque potefl: , quam in Kirkeriano 

affervamus , qualemque mihi in antiquo anaglypho 

ex auro pereruditus , ac humanilfimus Marchio 

Jo: Petrus Lucatellus oflendit ; qualis denique 

paffim in aliis veterum monumentis occurrit . Rarior 

tamen galea illa efl, quam gerit ejufclem Dex 

fimulacrum aeneum grandiufculum apud Em. Alexandrum 

Cardinalem Albanum . In ejus enim ga- 

leae

MusEUM Odescalchum. 2T 

lex anteriori parte equina capita plura funt ; in_5 

fummitate vero fphynx inter equos duos omnino 

integros. 

CiEterum Minervx a Cic. L^. de Nat. Deor. 

numerantur omnino quinque . Minerva Prima , 

quam Apollinis matrem eiie , ait . Secunda orta Ni- 

lo , quam ^^gyptii SaitcC colebant . Tertia qu^ ge- 

, 

nerata Jove fuit . Quarta Jove nata , & Conphe 

Oceani filia , quam Arcades Coriam nominabant 

& quadrigarum inventricem efle ferebant Qînta 

. 

Pallantis , quce patrem dicebatur interemifle virgi- 

ritatem fuam violare conantem , cui pinnarum talaria 

affingebant . Cicero idem docet , Minervam 

didam eile aminuendo, velminando; a minando 

facilius intelligitur , quia ex Jovis capite prohluit 

armata . 

Arnobius quafi Meminervam appellatam 

effe , ait quod a quibufdam eadem efle , ac Me- 

, 

moria affirmetur . Feflus mavult dici Minervam , 

quod bene moneat . 

Minervam Cuflodem Cicero 

doini fux privatim coluit , quam poftea abiturus 

in exilium in Capitolium detulit , & confecravit : 

Dio 1.38. 

Hadenus de Dea cui facrificatiir . 

de vicfima . 

Pauca nunc 

Eam vero artifex Vaccam jure optimo 

eiie voluit: nam Ovid. I.14. Met. fab.19. 

MaHatur Vacca Almervce 

AUpedi vitulus , Taurus tiVi , fummc^ 

Deorum . 

Et Aufbn. epig.64. 

JErea bos Jleteram, mactata ejt vacca^ 

Minerv(£ . 

, 

Jam vero immolatorem Vaccce non alium etle 

puto , quam Genium , utpote quem alatum confpi- 

JomAl K cio;

^S MUSEUM OdESCALCHUM. 

cio ; Genium inquam alicujus , qui (e fapientem efle 

cuperet . Nam al/i nonnulli ^ inquit Gyraldus Hift. 

Deor. Synt.xv. extitere , qui Gcnios animas quo^ 

rumcumque rationaks interpretati funt . Nihil 

autem mirum^ , fi ob fapientiam confequendam 

ftuld illi Hthnici Minerva^ auxilium expolcerent ; 

liquidem e(le artium inventricem , & fapienti^ 

Deam arbitrabantur . Quare autem , & quomo- 

do lapientias Dea habita fuerit, S. Hidorus (ic explicat 

: Quia Sapientia in capite dicitur ejfe ho- 

mims, & Mi7terva dejov/s capite natajingitur: 

hoc eji ingenium ; ideo fenfus fapientis qui inve^ 

nit omniaîn capite ejt, 

Ramulum Golumellae adhaerentem facile con- 

jicere pofliimus efle Oleae, cujus inventricem fuit 

le Minervam omnibus compertum eft 

T A B U L A XVIL 

BACCHI SACERDOS. 

Ffigiem huicnoftra^ valde fimilem in 

Onyche profert Leonardus Agoftini 

Gemme Figurat. p.2. Tab. i6. adfcriptumque 

etiam ibi eft : Bacchi Sacer- 

dos,Q\u'3Lmvis ipfe (ufpicetur efle Bacchi 

ipfius imaginem, n^n Sacerdotis . Sena- 

tor item Bonarota aliam habet effigiem Oftervazioiti 

Iftoriche pag.440. eodem plane habitu,atque veftitu 

iifdemque infignibus in Topatio,diferteque affirmat 

elie Bacchum ipfum, non Bacchi Sacerdotem . 

Bac- 

chus quidem, ut ipfeait, pingebatur plerumque ju- 

venis , & imberbis , quod indicavit etiam Tibullus 1 1 

eleg.4. SoUs


Solis ceterna ejl Phcebo Bacchoqiiejuvema 

Nam decet intonfus crinis utrumque 

deum . 

Immo etiam puer, ut eft apud Ovidium Iib.4. Metam. 

Cur autem ita pingeretur , Fulgentius rationem 

his verbis reddit 1.2. Mytholog. Dionjjius jiivems 

ideopingitur , quia numquam ebrietas matura ejl . 

Nudus autem etiam effingebatur , quia ut interpreta- 

tur Phornutus vinum ingenium , & mores patefa- 

cit . Tamen fenis , ejufdemque barbati fpecie aliquan-' 

do formari folebat pra^fertim Bacchus ille primus, 

Indus , & antiquiffimus , quod memoriae prodidit 

Diodor.Hb.4.&3. immo etiam veffitus tefte Paufa- 

nia , lib. 2. cujus fimulacrum erat agud u^ginetas , 

Amv(T©- &x

40 MuSEUM OdESCAICHVM, 

ftrato lib.4. cap.7. adfcribuntur . de Tyrfb , & Crocota 

paulo fufius in fequenti tabula diaeremus 

T A B U L A XVIIL 

BACCHI SACERDOS. 

Un c etiam unum ex Bacchi Sacerdotibus 

efle , adducor ut credain ob Thyr--^ 

fum in ejus dextera , & ob veliimenti 

genus. Thyrfum Macrobiuslib.i. Sa- 

tur, cap.9. iic defcribit: Tel/mi ciijiis mu-cro 

hedcra lamlcnteproteghur , Cum 

frondes hederx in veterum monumentis non appa- 

quemadmo- 

reant haite vel baculo circumvolutcC , 

dum a recendoribus quibufdam depingi Iblent , conjicit 

ClarifTimus , erudidflimufque Senator Bona- 

roti Oflervazioni Iftoriche pag.434. paniculam illain 

in Bacchi , & Bacchantium fummis haflis impoi Jtam 

figniiicare hederam ipfam fquammatim in modum 

coni concinnatam , fubquaferrea cufpis lateret, & 

quam,ob ilmilitudinem quamdam,nucem efle pineam 

aliqui crediderunt . Huic opinioni fuflragatur antiqui 

epigrammatis verflis 

Sutilihus Liber commijlt prcelia thyrjis . 

• 

Hinc faaum efl , ut deinceps in hafla illa extaret 

panicula hederacea fine ulla cufpide,ne cuiquam no- 

ceretur , ut docuit Lucian. in Bacch. Tom.2.pag.5 ô. 

Immo , ut fcriptum reliquit Diodorus lib.4. & Plutarch. 

in Sympof & Eufeb. de pra^parat. 1.2. cap.5. ob 

eamdemcaufamBacchus ipfe haitie illi ferularn iive 

Narthecen fubiiituit; baculum fcilicet longe leviorem,minufqueforidum, 

aquo, qui eum gciiabant 

Nar-


Varthecophori nuncupati . Huic autem ferulac eodem 

modo confutam hederaceam paniculam imponebant. 

In quamfententiam Euripid. in Bacch. vim. 

yi^%nmi^^v^ 

pofito fuifle Thyrfi nomine nuncupatam . 

4I 

Quod ad 

veftimend genus atdnet, pofuimus in fuperiori Tabu- 

la effe Crocotam, non quidem, ut in illa imaginejConvolutam 

, atque contradam , fed omnino expanfam 

&explicatam. De ea Cic. de Haru{{3icum refponhs 

P. Qlodius a Crocota , a mitra , a mukehrihusfokts , 

purpureifquefafciolis eftfatlus repente Confularis . 

Erat enim veftis muliebris Crocei coloris ; Unde infeBoresCrocotarii 

^pudPhutum Aulul.3. 5. Quam^ 

vis autem eftet muliebris , tamen viros edam Bacchi 

fefta agitantibus ea uti fblitos,fupra demonftravimus 

& ad Bacchum ipfum pertinere confirmamus ex loco 

Scholiaft^ Ariftophanis , ubi Crocotam Bacchicum 

geftamen , & muliebre indumentum interpretatur . 

yide plura apud Ferrarium de re veftiaria lib. 3. 

C.20. & apud Senatorem Bonarota Oftervat. Iftoric. 

pag.5 5. Ferrarius vocabulum Italicum Cotta a Grxco 

Crocota derivatum efte contendit . Magrius inHierolexico 

mavult a XitJv Tunica . De capitis fafcia & , 

vittis, quibus aUigatus eft Thyrftis nihil dico conftat 

; 

enim inter omnes,efte ornamenta muliebria,adeoque 

etiam Bacchica , & in facrificiis hujufmodUBacchi 

Sacerdodbus adhiberi folita 

TomJL L TA-

43 MffSBUM Odescaichum, 

T A B U L A XIX. 

SOCRATES. 

U^ de Socrate, Plato, Xenophon,Dio* 

genes Laertius , & Tullius lcrlplerunt, 

lummatim exponam. FuitSophroniici 

ficloris, & Phenaraetas Obfktricis filius 

in Oppido Alopecis natus . In famulatu 

aJiquamdiu fijit, & ftatuariam exercuit, 

qua:ftum fecit , & liipem coegit . Ex officina a Critone 

abduftus ad liberales difciplinas (e dedit. Una cum 

Euripide dramata (cripdtavit. Anaxagoram,& ArchelaumPhilofbphos 

audivit. Rhetoricam aliquamdiu 

docuit, fedquod irrifbr eHet, ac dicax, ventuseft 

deinceps docere triginta Tyrannorum decreto ; cu- 

jus decreti author fuit prascipuus unus ex iJlis , nimirum 

Cririas iratus Socrad , quod ab eo in amore Euthydemi 

acriter reprehenfus fuidet . De moribus pJerumque 

difputa vit , quam Philofbphiie partem, cx- 

teris omnibus praetulit 

Erat autem in rebus hifce ejus orado tam vehemens 

, ut f^pe non (blum irrifus, led pugnis edam 

& caJcibus concifus fuerit. Militavit ad Amphipolim, 

marinmoque edam bello ad Poddâm ad Pithonem 

, & ad Ifthmum . Frugalitas ejus , & parcitas 

mira, mercedemque exigebat nullam . Aliquando 

tamen predoia indutus eft vefte , ut in Platonis con^ 

vivio. Canerelyradidicit,quotidieque faltabat, & 

exercitadonem hanc valetudini perutilem exifdniabat 

. Duas uxores habuit Xandppem , & Myrtho. 

Lt quidem Xantippes fa^minie moIefMimê injurias , 

&con-

MusEUM Odescalchum. ^ 43 

& convicia patientiffinie pertulit . Socratis vlrtiites 

videri poUuntapudScriptores, de quibus antea dixi 

Ob lapientiam lingularem teftimonium ei datum (ane 

nuam honorificum a Pythia fuit ,^ cum illud omnium 

ftrmone celebratum oraculum edidiiiet 

Uominum ovinhim Socratcs fapkntifimus . 

ob eam rem magna ei conflata eft invidia. Anytus,cu- 

jus ipfe jadantiam reprehenderat , in eum Ariflophanem 

Poetam comicum concitavit; Melitoque perfua- 

fit , ut ejus nomen de impietate , ac de adolefcentum 

corruptela deferret . Itaque accufatores fuerunt Anytus 

, & Melitus ipfe, & Lycon . Defenforem Flatonem 

habuit (ed fruflra . Paucifque poftdiebus capite dam- 

jiatus cicutam bibit . 

Facliufque eo Athenienfes pâccu- 

nituit , ut palxflras, & gymnaliaclauderent Ex . 

fatoribus Anytam,& Lyconem exilio multarunt, Melitum 

vero capids condemnarum ; Socratique ^ream 

imaginem pofuerunt . Mortuus eft feptuageOmo, vel, 

ut alii malunt,lexagefimo ^tatis anno,01ympiadis ve- 

ro nona?êfimx quintce anno primo . Deilhus morte 

ficloquiturCicerolib.i.dedivin. EJl, inqmt,apud 

Vlatoncm : Socratcs cum cjfct in cujlodiapublica di- 

ccns Critonifuofamiliariftbipoji tcrtium dicm cjlc 

moricndum : vidijfc fcinfomnis pulchritudinc cxi^ 

viiainfocminam , quce fc nominc appcllans diccrct 

Uomcricum qucmdam ciufnodi vcrfum . 

Tcrtia tc Phtice tcmpcjlas lceta locabit . 

Totam rem hanc mirifice in hac noflra Cor- 

neola expredam videmus . In {^wz illo humi feden- 

te facile Socratis vultum agnofcimus Matrona . , 

qu^ liniflram illius manum apprehendit , foemina 

eft illa mortis pricnuncia , Qui fedet in fella admi- 

rantis perfonam gerens , dubitari non potelt , 

quin


lit ipfe Crito , cui Socrates fbmnium narrat . Co- 

44 

lumnani de more interpretari poiiumus eife Con-, 

ftantias fignum . 

Vas illi luperpolitum ornamenti cau- 

fa elle additum ; ni(i velimus, elle luceriiie genus 

aliquod exiftimare. 

leno Pialis . 

TABULA XX. 

P Y R R H U S. 

N Epiro primi regnarunt Moloffi . Trojanis 

vero temporibus Ulyiles . Huic, 

qui fequuntur^hoc ordine f ucceilerunt. 

Pyrrhus Achillis Filius . Pyrrho He- 

lenus ille , cui nupfit Andromache , 

qu^ antea Hedori nupta fuerat . He- 

Piali quamvis longo intervallo Arryba , 

ArrybiE Neoptolemus filius Pater Olympiadis Ale- 

xandri Magni matris . Neoptolemo Alexander fi- 

lius, alius videlicet a Magno, quique in Italia bel- 

lo geflo in Brutiis interiit . Sequitur âcides Ale- 

xandri frater, qui a populo in exilium pulfus, Pyrrhum 

aliumabillo, quem fupradiximus admodmn 

parvulum , ut Juiiini verbis loquar lib. 17. in re^ 

gno reliqiiit ; qui & ipfe cum a populo' propter 

odium Patris ad necem qugreretur, furtim fubtra- 

ftus in Illyrios defertur , traditufque eft Bero^ Glauci 

Regis uxori nutriendus , qu^ & ipfa generis âcidarum 

erat . Ibi eum Kex ( Glaucus ) adverfus 

Cajfandrum Macedonice Regem...protexit . Quilus 

rebus moti Epirotce , odio in mifericordiam 

verfo , annorum xi. eum in regnum revocaverunt 

Hic ille Pyrrhus efi Bellator ftrenuiffimus , 

qui auxilio Tarentinis contra Romanos venit, quique


^ 

que L^vini Gofrexercitum Elephantis immiffis apud 

Heracleam turbavit, ac fudit. Sed a Curio pollea, 

Fabricioque Cofs. (uperatus , poft multa ultro ci- 

, 

troque itinera in Grasciam redire coadus fuit . Ibi 

dum Argos oppugnaret , tegulae i6lu proftratus cecidit 

. Hunc certe Pyrrhum in hac noftra CorneO' 

la exprimere ardfex voluit . Clypeus quem kva 

, 

manu fuftinet , & hafta cui innidtur , non folum 

Imperatoris munus , fed virtutem enam militarem 

fignificant . Lancea cnim , inquit Pierius Valerian. 

lib.42. Hafta verb. Fama , in quacuinqiie videatur 

imagine , prceter militiam , ipfam famce etiamcekhritatem 

indicat . Quod autem haftam hanc ipfam 

inverfa cufpide teneat , hanc celeberrimi Vaillantis 

interpretationem habere potelt . Bellatoris egregii 

edam elle pacis condinones audire , & illam ubi opus 

fuerit cum hoffibus coni\kuQrQ.Qiiiefcendum;\n(:\\Aty 

monet hajla inverfa, VaiUant de Hift. Reg. Syri^ 

ubi de Seleuco . Et fane quomodo hac m re Pyr- 

rhus ip(e , quomodo Romani fe geHerint , narrat 

juffinus his verbis lib.18. Dum hcec aguntur Le^ 

gatus a Senatu Komano Fabricius Lufcinus mzf 

fus , pacem cum Pyrrho compofuit , ad quam conjirmandam 

Cyneas Komam cum ingentihus a^ 

Pyrrho donis mijfus , neminem , cujus domus ?nih 

nerihus pateret , invenit . Grandiufculam Regis 

hujus Protomam pedore thoracato , & capite ga- 

leato cumque ingendbus criffis in Hortis Vaticanis 

cxtantera UlyHes Aldrovandus commemorat lib. 

delle Statue di Koma . Longe tamen celebratius 

ac notius marmoreum Pyrrhi limulacrum eft, quod 

in Monte Avendno , ut fertur , inventum , duobus 

millibus aureorum ab Angelo Maximo viro Civb 

tatis 

TomAl M

46 MusEUM Odescalchum. 

tatis R oman^ primario coemptum oJim fuifle UlyC 

fesidem Aldovrandusteftatur. Eil iktura benemagnagaleatum, 

ac thoracatum , (ublata in altum dex- 

tera, clypeum levamanu tenens, imaginique huic 

noltrae plane fimile : Poftremis hiice temporibus ex 

interiori porticu Maximorum in Capitolium tranf^ 

latum fuit^ & exadverfum Mufei Capitolini fcalis lo^ 

catum. Ejusformameeriincifam exhibet clariffimu§; 

Jacobus Sponius in Mifcellan. pag. 139. 

TABULA XXL 

CLEOPATRA. 

I quas in hac Hyacintho fpe61:atur effigies 

haud fcio , an refte Cleopatr^ 

^gyptiorum Reginae nomen adlcriptum 

fuerit . Qui hoc fecerunt , Plu 

tarchi authoritate dufti fortalle funt, 

Is enim in vita M. Antonii . Perhibmt, 

inquit, afpidem inter jicos illatam , folnfque fiiif 

fe inteBam, Ita enim jujjijfe Cleopatrajn , utignorantis 

corpus bejlia invaderet . Ut tollens de jicis 

confpexit eam , dixiffe Cleopatram : nempe hic illa 

ejt , brachiumque nudatum morfui prcebu/ffe . Alii 

inclufam hydrice afpidem , atque ita fuijfe autumam 

ajfervatam , fufoque aureo ipfam lacejfen-^ 

tis , 13 ftimulantis arripuijfe Cleopatrce brachnim. 

Atque haec caufa fuifle poteft , quamobrem artifex 

in hac gemma , & caniftrum cum afpide , & in Cleopatrae 

ipfius manibus ferpentemalium, & vafculum 

illud poiuerit ; quamquam alii aliter exirtimarunt . 

Iis enim perfuafum hoc fuit , Cleopatram veneno 

exdnaam , non ita tamen , ut admous corpori afpi. 

dibus


dibus fibl mortem confcilceret . Qua quidem In re 

latine reddam , quae Italico (ermone in hanc (enten- 

tiam Francifcus Redius vir doftilTimus difputavit 

Tom.2. Oflerv. intorno alle vipere 1 3. Scd iit //- 

luc , inquit , imdefum digreffus , revertar , de Jia- 

vo iterum liquore illo fermonem inflituam ; 

qui 

in vaginis viperarum dentem contegentibus latet. 

Quem cum ore haujlus neque belluis , neque hominibus 

mortem attulerit , fufpicatifumus , nonniji 

vulneribus impojitum ?nortem afferrepojfe, Etfa- 

ne trium horarumfpatio ^ ad fummum quatuor y 

gallinacei , columbinique pulli perierunt omnes , 

quorumvulneribus hujufmodi liquor immiffus fuC' 

rit . Addo infuper , ceque noxium effe ex palato , 

aut vaginis viperarum vivarum extradum , acji 

exprimatur ex mortuis pojl tres etiam dies , aut 

quatuor . Hoc ego ipfe in animantibus non paucis 

amplius centies perfpexi . Qiias quidem ob res in 

ea opinione fum , Cleopatram , cum interimere fe 

ipfam vellet, non corpori Jibi afpidem admoviffe 

tit ejus morfu interiret , quod a nonnuUis Scrip^ 

toribus memorice proditum effe video ; fed expedi- 

tius , atque celerius , ut author ejl friptor libri 

de Theriaca ad Pifonem , brachium ipfam fuum 

prius momordiffe , aut alio modo fauciaviffe ; vuU 

neri deinde jamfaBo venenum injiillaviffe ^ quod 

ex afpide expreffum , paratumque in pixidula ob 

€am caufam continuiffet ; vel, ît Dio Caffius tejla^ 

tur , eamfibi brachium crinali acu pupugiffe eo^ 

veneni genere imbuta , quod nocere minime pof 

fa , niji infanguinem per carnispunBionem ipfam 

inHueret. Etpofterius. Hucacced/t, quod mortua 

Ckopatra , nullus in eo cubiculo anguis repertus 

fuerit .

48 


fiierit . Kxploratiimque nohis eft , qiiantopere fce* 

minis naturahter infitumjlt , iit animantium hu* 

jufmodi non taBum folum ^fed etiam afpeHum refugiant 

. Neque illud mihi qiiifquam objiciat , 

triumphante Auguflo Ckopatrce imaginem cir^ 

cumlatam , 

quce afpidem Jibi brachium jam jam 

vulneraturam conjiringeret , Hocenim 

martefor* 

tajfe fuo ingeniofus vel fiBor ^ velpiBor excogita- 

vit ^ ut Jic fpeBatores facilius intelligcrent , quod" 

nam volimtarice mortis genus Kegina illa dele^ 

gijfet , ne captiva in triumpho ab Augujlo Ccefa* 

re duceretur . Ha;c autem omnia non tanti ponde- 

ris elle puto , ut Imaginem hanc De^ Hygias accommodari 

pofle, non fufpicer. Siquidem eodem 

habitu ferpentem geftantis Hygiam in gemmis plu- 

ribus video , prccfertim apud Caufeum in opere infcriptoGemme 

Antiche&c. Tab.i2. , & in ejufdem 

Mufeo Romano Tom. i. fefl:. i. Tab. 2., & fed. 2. 

Tab.25. Quamquam in hac poftrema Tabula Deae 

Salutis nomine illam nuncupat , eo nimirum , quo 

Romani Gra^cam Hygiam patrium ufurpantes vo^ 

cabulum appellabant . Quidferpens inmanibusHy- 

gicc fibi velit optime inter ca^teros Macrobius ex- 

plicatlib.i.Sat. cap.20. Ideo^ inquk , /i^nulacris eorum 

( iiEfculapii , & Salutis , five Hygiie ) junguntur 

figurce draconum , quia prcejiant ^ iit hiimana 

corpora velut injirmitatis pelle depojita ad prijlinum 

revivifcant vigorem , ut revirefcunt dracones 

per annosjingulos pclle fcncButis exuta &c. 

Hunc vigorem ipfum, ac robur quadrangul^ figurx 

columelJa fignificat , in quam Dea cubito inni- 

tens confpicitur . Vas autem in fmiltra manu irri- 

gationem indicare potefl ftirpibus falubribus alen- 

dis.


dis , & corporibus ipfis perutilem . Plinius lib.34. 

cap.8. hujusDea^ftatuarum quarumdam mentionem 

facit. Nicerates y inquit , j^fculaphim (ex aere fe- 

cit ) & Hygiam , quifunt in 

Romc£ Pyrrhus Hygiam- , 

Templo Concordice 

& Minervam : & 

lib.55. cap.ii. depidae a Socrate Imaginis. SocratesViBor 

jure omnihus placuit ^ talefque funt ejus 

piSurce , cum JEfculapio , Hygia , lEgle , Panacca , 

jafo . 

Simulacrum ejus e candido lapide commemo- 

ubi 

rat Pauf in Corinth. Unum etiam in Atticis , 

aliud ejus fignum , quod Briaxis fecit : In Laconi- 

cis vero îculapii , & Hygiae templum . Hujus etiarn 

inquit Gyrald. Syntag.7. peculiaris hymnus Orphei 

legitur cum thymiamate mannae thufis , cui pulcher- 

rima cognomina etiam adfcribit 

T A B U L A XXIL 

MILES CUM VICTORIA. 

I cujus Bellatoris egregii fignificare ve- 

teres virtutes vellent , Vidoriolx fignum 

, modo retro , & a tergo ftan- 

tis , modo (upra Vicloris iplius dex- 

teramere6lie in ejusimagine coUoca- 

bant . Atqui hoc ferme pa6to prae- 

clari hujus vel Militis , vel Imperatoris virtus ex- 

primitur. Sed cujufham? Incurrit mihi in animum 

Hedor ille Trojanorum fortiffimus , 

qui quamquam 

fub Trojani belli finem ab Achille fuperatus , oc, 

cifufque fuit; magnifice tamen antea illum vicerat - 

immo ei etiam fpolia inter decertandum detraxerat; 

cujus rei meminit Virgil. 1.2. ^n. 

Jo7nAl N Ha

50 

MuSEUM OdESC ALCH U^f. 

Hei mihi qiialis crat , quantiun inutatus 

ah illo 

HeBore ^qui redit exuvias indutus A chillis, 

Vel Danaum Phrygios jaculatus puppibus 

ignes ! 

Jam vero ab Heftore paulo pofl inchoatum bellum 

Trojanum ex Andromacha Aftyanafla lilium 

procreatum fiiiffe quisnelcit? Curigitur puerulum 

armato Militi adftantem non Aftyanafta ipfum eiTe 

dicamus , quafi domum reduci parenti blandientem 

in illiulque vidoria exultantem , & quantum illa 

fert aetatula gratulantem , ita ut apte Martialis de 

Regulo verficuli in illum quadrent? l.i. ep.36. 

Afpicis ut parvus , nec adhuc trieteridcs 

plena 

Regulus auditum laudetS ipfe Patrem ? 

MaternofqueJinus vifo genttore relinquet 

Et patrias laudes fentiat ejfefuasl 

Hoc mihi magis magifque perfuadetur ob Clypei 

formam orbiculatam , atqueconvexam , hoc eft plane 

Phrygiam . Siquidem in catini ierei fundo , quod 

in Kirkeriano aflervatur , Achilles curru bijugo ve- 

ftus, Trojanique e masnibus prof[3e6tantes talis figurx 

ornati fcuto funt, fimileque illi affingitur in 

marmore , quod vifitur in cedibus Marchionum Spada, 

ubi res ab Achille geflae defcriptie funt. 

TA-

MUSEUM OdESCAICHUxM, 5^ 

T A B U L A XXIII. 

E CL U E S, 

Um Ifis yfgyptiorum Dea eadem habita 

fuerit , ac Luna , cumque Crocodilum 

^gypti elle Symbolum, om- 

nibus compertum fit , dubitari vide- 

tur non polib , quin imago haec lit 

Romani alicujus vel Ducis, vel Mili- 

tis , qui viftoriam in ea regione aliquam reporta* 

rit , vel (altem in militari arte (efe exercendi caufa 

equitans , atque armatus excurrerit . Nili autem au- 

dacias notam vererer, ob formae, vultufque fimilitudinem 

nefcio quam , M. hunc elle Antonium 

pronunciare non dubitarem , quem turpi Cleopa- 

trx amore captum ^ in

^2 

Mu$eumOdescalchUxM. 

gentea, quibus innituntur , atque inliftunt equitan- 

tium pedes. Ita illa defcribit Vofl.de Vit. ferm. i . 7. 

Philelphus Stapcdam appellavit , quod in ea pes 

flaret . Budceus melius circumfcribi pofle putavit . 

Si Qzmfubjicem pedaneiim appellaremus. Polydo- 

rus Virgil.i.3.cap.i8. dicit,inftrumentihujas autho- 

res ignorari . Non 

eflê tamen inventum tam no- 

vnm animadvertit Bafilius Faber Thefaur. Erudit. 

Scholafticie . S. Hieronymus in epiftolis Biftapiam 

vocat , & alibi Stapedam . AfFert memoratus Bafi- 

liusFaber Infcriptionis partem, in qua Stapicevocabulum 

ufurpatur. 

, POLVORIA 

AMOR FVIT EQVO DVM ASPECTV FORMOSISS 

DVRMIONIAE PVELLAE VIRGVNCVLAE SVMMA 

PLACERE CVPEREM CASV DESILIENS 

Oc 

PES HESIT STAPIAE TRACTVS INTERII . 

Longiorem recitat Hieronym. Magius in Mifcella- 

neis , ubi ex fuperpofitis litteris D. M. coUigi^ pofle 

cenfet non fuifle Chriftianam . In eadem opinione 

fuit etiam Monfoconius , fed eam validifllme pereru- 

ditus Fabrettus confutat . Et certe aliquando cum hujufmodi 

litterisD.M. reperiri etiam Chriftianas in- 

(criptiones , documentum habemus in Mufeo Kirkeriano 

. Redeamus paulifper ad Ephippium , de 

quo alii aliter. 

Optat epbippia Bos piger , optat arare 

Cahalhis . 

Dixit Horatius l.i.epift.14. v.44. vetus Scholiaftes. 

Sella , inquit , alii Sagmata , nonnuUi ea , qu(je 

propter jugiim equis currulibus imponitur îS hoc 

verius . 

Nonnius vero 1.2. num.3 1 2. Ephippium efle 

docet

MUSEUM Odescalchum. 5S 

docet tegmen eqiii ad mollem TxSuram paratiim 

Caelar de Bello Gall. I.4. c.2. de Gallis ipfis : Nihil^ in- 

quit 5 illorum moribus turpius , aut inertius hahe- 

tur 5 quam ephippiis iiti . Itaque ad quemvis numerum 

epbippiatorum equitum , quamvis pauci 

adire audent . Sed nihil horum meo quidem judi- 

cio evincit andquorum ephippia fui(le podus (ellas 

equi dorfb ad (edendum impofitas , quam me- 

ra ftragula , quibus equi ad equitandum idonei 

contegerentur . Ephippia illa, quae Italico nomine 

Selle nuncupamus, fuifle andquis incognita , argumentofunt 

Iktuae marmorea^ , atqueaereae, nummique 

, & gemma^ plurimas , in quibus fellarum hu' 

jufmodi velligium apparet nullum 

TomJL O TA^

54 


T A B U L A XXIV. 

GLADIATORES. 

Abemus hic gladiatores duos , viclo* 

rem , & viftum . Et quidem vi6tor 

fortaiie fuis humeris adverfarium in- 

terfectum imponit , idque vel ut (pe« 

câtores de vidoria certos faciat , 

vel ut cadaver ex arena fubducat , 

ne impedimento fit gladiatoribus aliis in eodem 

certamine fucceffuris . Plura gladiatorum genera 

numerantur a Jufto Lipfio Saturnal. (erm. l.^.cap.^, 

Secutores , Retiarii Threces , five Thraces, Myrmillones 

, Hoplomachi , Samnites , Efledarii , An* 

dabatee , Dimachasri , Laquearii . Pumiliones quandoque 

feminieque iplx ad hujufinodi certamina admifcebant 

(efe , de quibus Stat. in Silvis 

Ws audax fiihit ordo pumiloniim , 

Qiios natura brevi Jlatu peraBo 

Nodofum femel in globum ligavit . 

Kdunt vulnera^ conferuntque dextras] 

Et mortemjibi qua manu minetur, 

Ridet Mars pater , & cruenta virtus 

Cejfurceque vagis grues rapinis . 

Foeminae quoque , de quibus Svet. in domit. & idem 

Papinius 

Hos inter fremitus , novofque lufus 

Stat fexus rudis , infciufque ferri ^ 

Et pugnas capit improbus viriles . 

Credas ad Tanaim , ferumque Vhajim 

Thermodontiacas calere turmas 

Gla-


GladiatxDres noftros holce Secutores efle puto. 

Eos enim Liplius ex Prudentio, & Dione gladio , 

clypeo, & galero inftruftos , & armatosfuiife con- 

jicit, & eo habitu in icone incila Secutorem curn 

Retiario digladiantem defcribit . Secutores qui 

pertinebant ad Romanorum militiam , longe alii a 

Secutoribus gladiatoribus erant. De his polh'emis 

Tergeftina h^c aiFertur Infcriptio apud Gruter. 

pag.cccxxxiii. 

CONSTANTIVS. MVNERARIVS. GLADIA 

TORIBVS . SVIS . PROPTER . FAVOREM . MV 

NERIS .MVNVS .SEPVLCHRVM. DEDIT 

DECORATO . RETIARIO . CLVI .PEREMIT. 

CAER VLEVM . ET . PER EMPTVS . DE Cl 

DIT . AM BOS . EXTINCXIT . RVDIS VTRO 

SCLVE.PROTEGIT.ROGVS 

DECORATVS . SECVTOR . PVGNAR. VIII I. 

lic 

VALERAE . VXSORI . DOLORE PRIVVM RELIQJTIT. 

Secutor , inquit Ifidorus , eft ab infequendo 

Retiarium di6tus . Non tamen omnino hoc etymon 

Lipfius probat . De Secutoribus mentionem facit 

etiam Cic. lib.vii. ad Attic. Certaminis initio , in- 

quit Scaliger, & ex eo Jo.Rofin. Antiq.Rom.hb.5. 

C2ip.2^. , pojlquam inter fc rudibusbatuijjent Jerronuii 

transfigebant, Voti. lib.i.c.35. vellem tamen 

idoneo teftimonio aliquo nuditatem hanc con- 

firmaret . Ea certe in imaginibus Lipfianis non ap- 

paret . Apparet quidem in hilce noftrkgladiatoribus, 

SîniUis, quifunt inPorticuinterioriFarneliana, ^ 

in eo , qui fupra omnem artem elaboratus eit , ^ jam 

fic

$6 MusEUM Odescalchum. 

jam animam exhalaturus in ' Mufeo 

Capitolino fpe- 

datur . Sed hoc non argumentum ctt , Gladiatores 

omnino nudosdepugnaviile . Nudosetiam in nummis 

, & ftatuis videmus G^fares , Antinoos , & alios; 

& tamen veriiimile non eft , illos aut tam parum 

verecundos , aut tam patientes frigoris fuifte , ut 

detraftis plane veftibus in publico efle vellent . Ad 

fuum igitur arbitrium , libidinemque fimulacra ar- 

tihces eo modo effinxille credo , ut peritiam in 

conformandis corporis humani partibus oftentarent. 

Hanc ipfam gemmam profert LeonardusAu- 

guftinus , Gem. Antic. tigur. part.i. Tab.99. , ubi 

hac eadem interpretatione illam explicac , eamque 

caufam eftedocet, quamobrem clypeum, gladiumque 

retineat, fentendamque f uam andqui bcholiaftx 

in Satyram tertiam Juvenalis teftimonio , & 

auctoritate confirmat. 

T A B U L A XXV. 

CENTAURUS. 

N hoc Centauro confideremus licet 

plura: Ciftas, Pedum Coronam, Nebrida 

, atque Corrigiam . Ha:c omnia 

cohaerent optime , fi Chironem hunc 

efte ftatuamus , cui Thetis Achillern 

hlium educandum , atque inftituendum 

tradiderit . Illum Chiron Leonum medullls 

aluifte fertur, herbarumque vim, atque ufum , fi- 

dibufque canendi artem edocuille . Quid igicur pro- 

hibct, 

(i) Q-iod Miifeum dotilfmis exphn:itionibus illujlravit V.Cl.ô: Bottari ad S. Maria 

trans Tiberim Can. & ab intimis Saccltis SS. D. 7^.

MUSEUM OdESCALCHUM. 57 

hibct, quominus credamus Chironem (e ad Pelei, 

Thetidifque nuptias , qui Achillis parentes futuri 

erant eo habitu, quo hic exprimitur , contuliiib ? 

Eo igitur migrare feftinans florearum , frondearumque 

coronarum copiam ex amGenifTimis Theflalix 

jugis , ac viridariis proficifcens in ciftis defert , ut 

fponfum , {ponfamque illis muneret , quemadmo^ 

dum illum feftive verflbus hifce CatuUus defcribit. 

De nupt. Pelei, & Thetidis v.278. 

Vrinceps e vertice Velii 

Advenit Chiron portans Sjlvejiria dona. 

'Nam quofciimqueferimt cdmpi , quos Thef 

fala magnis 

Montihus ora creat , 

quos propter Jlumi- 

nis undas 

Aura paritjlores tepidi fcecunda Favoni^ 

Hos indiJiinBis plexas tulit ille corollas . 

Ex his autem rufticano plane more fibi unam 

impofuit . Pedum quoque , five baculus incurvus 

pattorum Centauris , utpote agreftibus (emihomi- 

nibus , convenit ; ficuti etiam Nebris , qux pafto- 

ritium tegumenti genus eft . Ea certe amidum , pedoque 

etiam armatum videmus unum ex duobus 

celeberrimis Centauris ex ^gyptio marmore lcul- 

ptis , qui in ^dibus IlluftrilTimi Praefulis Alexandri 

Furietd vifuntur , quofque ille menfe Decembri 

ann.1736. in Hadriance Villae ruinis invenit. Corri- 

gia vel ad Nebrida ftriftius humeris alligandam ufui 

elie poteft , vel fignificare , Centauros Bacchi cur- 

ru fubjungi aliquando fblitos , ut eft apud Nonn. in 

Dionyf ; & quemadmodum apparent in Cameo 

apud Caufeum Muf Rom. p.i. fed.z. Tab.44. nec 

uon in alio longe majori , quem profert Senaror 

JomAl P boâ-

58 MlTSEUM OdESCAICHUM. 

Bonarota Oifervazioni Iftoriche &c. pag.427. In eo 

enim Achate iniculptus elt elegantidime Bacchi 

triumphus , five pompa ; ejufgue currus duobus 

Centauris m^ribus, duabufque fiminis junctuselK 

C^terum notae funt Poetarum fabuk de Chirone 

& quo- 

vulnerato fagitta Hydriae vcneno imbuta , 

niodo in c^lum translatus , & Sagittarius didus , 

inter Zodiaci flgna duodccim locum obtineat . 

Acheus tamen , & Erafiflratus negant Chironeni 

ex eo vulnere periiile ^ fed herba quadam adhibi- 

ta fe fanaviffe contendunt , qux deinde Centaurea, 

vel Centaureum fuillet exejusnomine nuncupata, 

de qua Virg. lib.4, Georg. 

Cecropiiimqiic thymiim , 

Centaiirea , 

13 graveokntia 

Et Lafl:. I2, 

At contra tetra aljynthi natiira ^ fericjuo 

Centaiiri fcedo pertorquent orafapore. 

Satis de fabulis : nunc ad hifioriam . Pakphatus 

fcriptor andquus patria Parius , vel , ut alii malunt 

, Priaenasus , tefle Suida , Artaxeriis tempore 

natus , qui

MuSEUM Odescalchum, ^ 59 

mnlicres eorum raperent . Qucg res prceluit occajioncm 

fabulce quod Centauri dicantur , , quod 

fcmicqui quodjilii Ixionis , , quod ah co mijfi^ & 

donati , quod cx nubibus ; nam Ncphcle ejl nubes 

Servius rem paulo aliter narrat m 3. Georg. jQ///- 

dani Tbcffalus Rcx hobus cejiro exagitatis Satclli- 

eO" 

tcsfuos adcosrevocandos ire cum jijjijfct , illiquc 

curfu nonfufficcrent , & afccnderunt equos , 

rum vclocitate hovcs fequuti ^ eos ftimulis adtetla 

rcvocarunt. Scd hi viji, aut ciim ircntvelociter 

aut eorum equi cum circaJiumcnVcneon potarcnt 

capitibus inclinatis , lociim fabulce dcderunt , ut^ 

crederentur . Diaique funt Ccntauri 

Ccntauri effe 

ftVo' Toy Kgmii' Toi) TOvyVoys . Plinius demque lib,/. Frcenos, 

5 Jtr^ta equorum Vcletronius invenit, pngnare 

€x equo Thcjfali, qui Centauri appellatifunthalitantcs 

fccundum Pclium montem . Virg, etiam 

Georg. 1.3. 

Frccna Vclcthroni Lapithce , gjrofque dc" 

dcre 

Impojito dorfo , atque equitcm docucre fuh 

armis 

Infultare folo , 

& grejfus glomcrare fu- 

perhos . 

De illorum natione Strabo I.19. Centauros , 

five Hippocentauros vere tales inveniri poffe yi- 

detur negari in princip.Inft. de inutil. ftipulat. Cic. 

eft in eadem opinione Tufc.s. , & 1.2.denat.peor. 

Galen. de ufu partium . Dubitat Xenoph. I.4. ,Cyrop. 

6 Celfus 1. Si ita ftipulatus 97. ff de verb. oblig. 

& Plin. 1.7. Videndus Jo. Corrafus I.5. Mifcel. c.2., 

& Covar. 1.4. refolut. caf i. Neque S. Hieronymi 

authoritate convinci poiiiimus , qui pofteaquam de 

S. Paulo

6o MuseumOdescalchum. 

S. Paulo Eremicarum Principe dixerat : confpich 

hominem equo mixtum , cufus opinio Poetarum. 

Hippocentauro vocabulum indidit ; hxc addit paulo 

infra : Verum hcec utrum diabolus ad terrendum 

eum Jimulaverit , an , ut folet eremus monfirofo* 

rum animalium ferax , 

ijtam quoque gignat be* 

fiiam^ incertum habemus, 

T A B U L A XXVL 

B I R E M I S . 

I latinuni eflet vocabulum , Navigium 

hoc dicendum potius eiretUniremis, 

ut griEce efl: 2"»^«^ cum unum dumta- 

xat remorum ordinem habeat . Biremis 

enim efl" vel navis major duobus 

remorum ordinibus afla, & ab Ery- 

threis primum inventa, ut fcribit PIiniusl.7. c.57. 

vel navicula duos tantum remos habens, qualisvi- 

detur elie illa Horatii I.3. od.29. 

Tunc nie biremis prcejidio fcaphce 

jJuraferet. 

Naves aliquas fuiile inftruftas pluribus remorum 

ordinibus unis (uper alios difpolitis , inficiari 

poteft nemo . Perfpicuum hoc eft in duobus navigiis 

extantibus in Columna Trajana , delineatis , & 

incifis a Petro SanfteBartoli , quarumnavium formam 

, & asdificationis modum mirifice illuilravit 

eruditiffimus Pra^ful Raphael Fabrettus in luo Con> 

mentario de Columna Trajana cap.^.pag.i^^. ubi 

etiam atiert numifhia Gordiani Pii magni moduli 

in cujus averfa parte navis apparet cum duplici 

remo-

MusEUM Odescalchum. 6i 

remorum ordine uno fuper alium difpofito , ut an- 

tea diximus . De nummo hoc dilierit etiam clariirimus 

Bonarota Offervazioni Iftoriche &c. xiv. in Gordiano 

pag.287. habent hanc Epigraphen TrajeSus 

Augiijii, Unufquifque illum videre poteft apud Jacobum 

Bieum Antuerpianum in opere^quod infcribitur, 

Numiffnata hnperatorum &c, , qui liber cum An- 

tonii Auguftini dialogis conjungi (blet . hiter Biei 

numifinata eft etiam aliud Antonini Elagabali cum 

alia Biremi plane fimili , ubi legitur Felicitas Temp. 

In Kirkeriano habemus vas grandiufculum inftar 

cylindri ex lamina aerea , cujus diagramma profert 

Francifcus Ficoronus in fua Hiftoria deirAntico 

Labico . In eo autem vafe graphio delineatus eft 

Argonautarum in Bebryciam adventus , nec non 

PoUucis pugna cum Amyco Brebyciorum Rege . 

In ipfa navi , ex qua Argonautae excenfionem faciunt, 

afpicitur duplex foraminum ordo, qui cum 

duplici eo, de quodiximus, remorum ordine pla- 

eflet omnia perfequi dicen- 

ne congruat . Longum 

do velle , qux de Navigiis , & Biremibus Lazarus 

Bayfius , Gregorius Gyraldus , & Leonardus Schefler 

de milit. Nav. , & alii viri dodiffimi tradiderunt . 

Verum illud adnotare placet , hujufmodi remorum 

ordines diditatos etiam verfus a veteribus 

fuifle , praefertim a Virg. lib.s.-^neid. v.119. 

Triplici puhes^ qiiam dardana verfu 

hnpellunt . 

Quod magis , magifque explicarl videtur fequenti 

hemiftichio 

Terno confurgunt ordine remi. 

Videtur hic Virgilius triremem defcribere , tametfi 

triremes Trojani Belli tempore nondum effent in- 

TojnAl Q_ ventae


ventx, ied multis pofl fecuJis earum author, tefle 

Thucidide , Aminocles Corinthius fuerit . Vide Plin 

1.7. cap.56. Verum Poeds avaKôno-^w facile condonan- 

di funt. Sed (1 verfus hoc loco idem , atque ordi- 

nes remorum funt , fequitur , tot aliquando in na- 

vibus fuille verfus , ut epigramma bene longum , 

immo juftum prope poemation conficerent . Grx- 

colatina certe vocabula illa Hexeres , Hepteres fextum, 

& feptimum ordinem remorum pra^feferunt 

Titus Livius in dec.4. ufque ad fexdecim ordines 

nuraerat . Quin^ inquif, eo regiam iinam navcm 

inhahilis propc magnitudinis qiiam xvi. vcrfus rC" 

morum agcbant . PolJux xv. verfuum PtoJemînaves 

ceJebrat . Sed quid fexdecim , & quindecim 

dico ? Quadraginta quoque ordinum navem cedifi* 

candam primum curafle PtoJemûm Phiiopatorem 

narrat PJutarcbus in Demetrio in Jongitudinem 

quidem produdam ad cubitos ducentosoftoginta, 

aJcitudine autem ad fummitatem ufqae navis duo- 

dequinquaginta cubitorum , Ea vero i?Tfa>to!/Wf«5 a Grae- 

cis difta eft: cujus Jongiorem defcripdonem feci^le 

videtur Ath^neus in quinto Dipnofophifte , quem 

locum integrum Bayfius recitat . Hêc ex CaroJo 

.,...,.„„.„,...,. I 

excerpto 

IJIud hic dignum eft quod fciatur , in rei capitaJis 

reos Triremium fuppJicium etiam apud 

antiquos Romanos conftitui ibJitum fuiiie . Contirmat 

hoc VaJerii Maximi locus Jib.^.cap.id. Cum 

quidam i inquit, clarijfimcc ^ ac fanBiffi??ice SorO'* 

ris ejus ( Augufh ) OHavicc utero fc gcnitwri^ 

fingcrc auderct i proptcr fummam autcm imhccil^ 

litatcm corporis , ab co p cui datus crat , pcrindc 

g . atquc

MusEUM Odescalchum, 6^3 

atqiie ipjius jilium retento , fubjeHo in locwrut 

fuum proprio Jilio diceret imperio AugUjli 

remo publicce triremis affixus eji, 

TABULA XXVIL 

B I G A 

Igarum inventionem Phrygibus adfcri^ 

bit Plinius 1./. cap.56. Cyrifteni Sxcyonio 

S. Ifidorus 17. 35. Erant autem 

currus duobus equis ve6li , di- 

ftieque funt a bis , &LJugum , quafi 

bijugae , quod duo equi ad jugum vin^ 

cti funt , vel a bis , & ago , quafi biagce , quod a. 

duobus equis agantur. Apud veteres Biga, Triga^ 

Sejuges item equi, fep 

& Quadriga inveniuntur , 

temquCjac decemjugis aliquando aurigatum fuiJe 

Neronem refert Svetonius in Nerone cap.24., ubi 

ît ; Aurigavit quoque plurifariam , Memorantur 

a Varrone in Seranio Bigae cornutae joculatorie , 

nihilque aliud funt , quam duo boves aratores j 

quos ad aratrum Triptolemus junxerat . 

Vid. Tur- 

net. Adverf. I.15. cap.4. Ex bigis olim Heroas decertafle 

planum fit primo ex Iliad.14. ubiHomeru^ 

Menelai bigam defcribit; deinde ex Virg. I,i2, 

It bigis Turnus in altis 

Bina majiu lato crifpans hajlilia ferro, 

A Trojanis , & Graecis Biga etiam ad Roma* 

nos pervenit, cujus maximus in ludis Circienfibus 

ufus . Hanc autem , quam in Corneola noftra in^ 

fculptam cernimus , Bigam viclricem ex auriganti? 

vicloriote figno efle conjicimus . 

Vicloriam autem 

... obti''

64 


obtinebant Bigx illie , quae pofl feptem fpatia prio- 

res ad metam pervenident . Indicat clare hoc Senec^ 

locus epift.30. Manifejiior notari fokt agi- 

tatoriim lcetitia , ciim feptimo fpatio pahncs appro- 

pinqiiant\ necnon Propertii 1.2. eleg.25. v.23. 

An qiiifqiiam in mediis perfolvit vota^ 

' 

procellis, 

Cum fcepe in portu fraBa carina na* 

• ' 

' 

tetl 

Aut prius infeBo depofcit prcemia curfu , 

Septima quam metam triverit arte^ 

rotal 

Nos in Kirkeriano urnam habemus marmo* 

ream , in cujus anteriori facie una cum Circi parte 

infculptas funt aurigae tres , fupra quas alati genii 

auriga^ munus obeunt. Quid autem hujufmodi Bigarum 

curfu fignificare antiquitas vellet, declarat 

Servius . Initio , inquit , propter equorum inopiam 

legimus vetcres in agitandis Circienfium ludicris 

diverjis ufos ejfe animalibus , pojiea equis tantum , 

qui curribus adjunBi curjltabant . Kx quibus pri^ 

mum locum obtinebant Bigce . Hcs currentes lu-^ 

nam i?nitari putabantur , quce gemino curfu cum 

die 

fole contendit sjtve quod notle videatur , ^ 

ideoque & bigis alterum equum nigrum , alterum 

candidum jungebant , qui noBem , & 

fentarent 

diem repr^- 

. Celeberrima efl: Infcriptio apud Gru- 

therum pag.656. de puero , qui Circenfium Bigarum 

curfli deleflari mirifice vifus fuerat , cujus 

imagini in curru extantis , palmamque prieferentis 

ad/criptum efl diftichum hoc, cujus primus verfiis 

pede uno mutilatus claudicat. 

FLO«

MusEUM Odescalchum* 6$ 

FLORVS . EGO . HIC . lACEO 

BIGARIVS . INFANS . C^VI . CITO 

DVM . CVPIO . CVRRVS . CITO 

DECIDI . AD . VMBRAS 

lANVARIVS . ALVMNO . DVLCISS. 

Ciefaribus regnantibus Biga honoris fignum 

cfTe c^pit ; iis praelertim , qui largiendo , & profundendo 

pecuniam populum demeruilFent . Argumento 

eft alia Grutheri infcriptio pag.440. , quae 

extare dicitur fub Praenefte in via publica , qua Albam 

itur , in bafi 

A. MVNIO . A. F. 

MIN. EVARISTO 

SPL. EQ^R. PAT. COL. 

OMNIBVS . HONOR 

NITIDE . F VNCTO . 

OB 

INSIGNEM . EIVS . EDITIONEM 

MVNERIS . BIDVI . POPVLO 

POSTVLANTI BIGAM 

PLACVIT EQVEST. STATVA 

DECRETO . ORDINIS EVM 

ORNARI 

L. D. D. D. 

Aliam afFert P. Vulpius in veteri Latio Profano 

Tom.x. cap.ix. Addenda hic ea funt , qux de 

Pr^toribus ftribit Plinius lib.^S- cap.5. Non vctus 

ligarum cekbratio fuit in iis , qui Vr^tura furh 

Bi curru vcSi cjfcnt pcr Circum • 

TomJl R ^^^

66 MysEUM Odescalchum^. 

T A B U L A XXVIIL 

CLU A D R I G A. 

Ellius lib.19, cap.8. quadrigam nume- 

ro iingulari reperiri docet , profertque 

exemplum ex Varrone in lib. Sa- 

tyr. , quod tamen rariflimum efle , 

ait. Plerumque numero multitudinis 

quadrigas dixerunt . Quadrigarum 

autem nomine aliquando, fed rarius, intelliguntur 

equi , qui quadrigas agunt ; ut apud Colum. 

1. 2' cap. 5. Plerumque intelligitur currus quatuor 

equis junftus , quali quadriugx ab equorum numero, 

& a jugo. Cic.l.3. de Nat.Deor. Minervam 

quadrigarum inventricem facit . Plin. I.7. cap.56. 

eas Erichthonium Athenarum Regem invenifle , 

mavult; & ante ipfum Virg. 1.3. Georg.v.113. 

Vrimiis Erichthonus ciirriis , & 

aufus 

Jungere equos 

quatuor 

Vixit autem Erichthonius Moyfis clrciter tem- 

^ 

poribus , vel paulo poft ; fuit enim Danao icqualis, 

cujus cetas incidit in Jofuas initia. Quamquam 

Eufebius in Chronic. quadrigarum authorem non 

omnino Erichthonium efle cenfet ; fed , Erichtho- 

ntus , mquit , prifuus quadrigas junxit in Gr^cia ; 

erat quippe ad alias nationes . 

Vidoria ftans in curru aurigae partes agit . At 

enim fine alis ? Viaoria alata plerumque pinîtur 

Ovid.2.Trift. 

^ ^ V a 

Sic

MusEUM Odescalchum. ^ 

6/ 

Sic ajfueta fuis femper viBoria pennis 

Nunc quoque te prcejlet notaque Jigna 

petat 

Aufoniumque Ducem folitis circumvolet 

alis 

Vonat & in nitida laurea ferta coma l 

Cur autem alata ? Latin. Pacat. in Panegyr. 

KeSe profeko germana illa pitlorum poetarujn" 

, 

que commenta ViBoriamfinxere pennatam, quod 

hominum cum Fortuna euntium non curfus ejl , 

igitur hic non alata l rationem 

fed volatus . Cur 

reddo ex Thom. Dempftero Paralip. ad cap.10.L2. 

Antiquit. Rom. Jo: Rofin. , ubi dicit Vidorix alas 

primum additas a Patre Bubali , & Athenidis . Quamquam 

(iint inter antiquos Scriptores , qui ad Pergamenium 

Caryftium hoc referant , aliique , qui 

ad Aglaophontem pidorem , ut fentit Ariftophanis 

Scholiaftes ad hiEC: 

Statiin ViBoria volavit aureis alis . 

C^terum quadrigarum ufus maximus erat in 

ludis cum apud Gr^cos , tum apud Romanos ; m 

ludis inquam Olympicis , Pythiis , lilhmiis , Ne- 

mceis , & Circenhbus . Quamquam 

quadrigas anti- 

quitus edam in bellis , & praeliis adhibitas , in quibus 

ftantes pugnabant perfpicuum efl: Homerum 

, 

legentibus lliad. e v. 1 87. Triumphantes autem quadrigis 

vedos in veterum nummis , & anaglyphis , 

immo fuper ipfis arcubus triumphalibus certantes 

ut in Augufti Claudii , & Neronis numifmatis pat 

, 

fim videas . In fummo etiam faitigio Templi Jovis 

Capitolini impofitx funt primum quadriga: fiailes 

Varroni , Plinio , & Plutarcho memoratx, quas m 

forna-


fornace dum coquerentur excreviile non fine mi- 

raculo , & magna vicinorum invidia iidem tradide- 

•runt ; quibus tictilibus ex ^re inauratx poftea fiic^ 

ceilerunt . Hxc recito ex cap.r^. Commentarli de 

Capitolio Rom. Jufti Rycqui, & ex cap.6.1ib.2. de 

Urbe Roma Alexandri Donati. 

Prasterea quadrigarum fupplicii mentioneiTL, 

facit Jo: Calvinus in Lexico Juridico . Eo affedus 

olim efl Metius SufFedus Albanorum didator , qui 

regnante TuUo , quod ex pn^fcripto foederis ad 

belli fbcietatem contra Fidenates vocatus, eundbus 

jn hoflem Romanis fuos pra^lio eduxerat , juilii 

ipfius Regis TuUi duabus admotis quadrigis di- 

fcerptus efl. 

T A B U L A XXIX. 

L E O. 

Uandoqiiidem myflerii aliquid plerumque 

habebant edara ferarum imagines 

in gemmis infculptiE, comprehendam 

brevi , quae de Leonis Hiero- 

glyphicis a nonnuUis Scriptoribus di- 

tid. funt. Leonem effe Symbolum ro- 

boris , ac fordtudinis indicare videtur Cic. de offi 

1.1. , ubi dicit ; vim non fecus efle Leoni peculiarem, 

quam vulpeculas fraudem . Eamque ob caufam, 

ut narrat Paufanias in Eliacis, inAgamemnonis 

Clypeo Leonis imago fculpta erat , fcutumque 

ilLd perdiu in Olympias templo pependit , 

ptione hac adjeda 

infcri- 

HT@-


Terror hic ejl hominum , quique hunc ge^ 

rit eji Aga?nemnon, 

QuamquaiTi Homerus lliad.12. Gorgona Agamemnonis 

Clypeo, non Leonem apponit. Sed 

ViBoribus atque Voetis 

QiiidVibct audendi femperfuit cequa potejias 

Pompejus quoque in annulo Leonem habebat , fed 

enfifcrum, five Macherophorum, ut narrat Plutar- 

chus in Vita, & Plinius lib.25. 

^.gyptii, ut efl: apud Plutarchum, Leonis fi^ 

gnum in Zodiaco , & in ea caeli parte collocavere 

qua maxime annuo curfu Sol valido fervet calo- 

re , locumque illum domicilium Solis appellavere 

quia id animal ex natura Solis videtur lubfiantiam 

deducere . Primumque impetu , & calore prasftat animalibus 

, uti pr^flat Sol fideribus : validufque eftLeo 

peclore , & priore corporis parte , at degenerat 

pofterioribus membris : ^que Solis vis prima par- 

te diei ad meridiem increfcit , vel prima parte an- 

ni a vere in aeftatem : mox elanguefcens deduci- 

tur vel ad occafum qui diei , vel ad hyemem , 

quee anni pars videtur efle inferior. Idemque ocu- 

lis patentibus , atque igneis cernitur fem^per , ut Sol 

patenti, igneoque oculo terram confpeclu perpetuo 

atque infatigabili cernit . Uxc ex Macrob. lib. i. 

Satur.cap.21. HorusApollo I.i.n.21. (fitamenejus 

Hieroglyphicorum germanum eft opus , quandoquidem 

illudSuidas inter alia ejus opera nonrecenfet) 

docet Leonis fymbolo Nili afcenfum , & exundationem 

exprimi , quia cum Sol Leonis fignum ingre- 

ditur, Nili aqux tunc maximac >^gyptum opplent, 

atque obruunt. 

TomAL S TA-

yo 

Wi 

^nf m 

mkm 


T A B U L A XXX. 

AMULETUM. 

Ffigiem huic noftras valde fimilem ga- 

leatam , clypeatam , haftatamquo , 

duabus tamen haftis reperio in nummo 

Familiae Valerise . Eam Fulvius Urfinus 

Sirenis e(Ie putat , & ad Familiam 

Afciculam pertinere , quam a Va« 

leria gente fuiiFe oriundam demonftrat ; ideoque 

in eo nummo a L. Valerio Sirenem exprefTam , ut 

lignificaretur Afciculos Acidis fluvii, atque ejus in 

Sicilia regionis , quas Sirenes tenuerunt , accolas 

aliquando fuifle , indeque profectos Sabinum agrum 

primo tenuifle , deinde Civitatem Romanam ade- 

ptos eflb . Michael Angelus Caufeus in opere Gem-' 

me anticbe jigiirate p.2,num,iÔj afJert imaginem 

in Corneola noftra^ non valde diftimilem , quam 

appellat Chimeram. In Mufeo vero Romano Tom. i. 

lect.i.Tab.46. habet hanc ipfam fbrtaae noitram, 

& fupra infcriptum eft Amuletiim . Supra vero hanc 

Odelcalcham ego Siren infcriptum reperi . Placet 

mihi Caufei dodiffimi interpretatio , quae in utroque 

opere eft hujufmodi . Minerv^ caput illud galeatum 

effe cenfet , & Noduae corpori impofitum 

Noduam ideo Minervae dicatam eile docet , quia 

fapientia etiam in tenebris lucet . Galeatam vero 

Minervam ipfam , quia fapientiac , cujus Dea ipfa 

eft , culmen fub afpciSlum non cadit . Hafta fapien- 

tis fortitudinem indicat , Pharetra , & Sagittas elo» 

quentiam; nam fapientia verbo percutit , & in animos

MuSEUM OdESCALCHUM. JTl 

mos penetrat . Olea vero pacis tempore ftudia li* 

beralium artium florere lignificat ; Gorgon vim pe- 

ricula propulfandi . Columna , confiantia fapientiam 

acquiri . Vas Golumnas impofitum , praemia , quibus 

viri fapientes , & litterarum amatores donantur ; 

qux quidem omnia laudatus Caufeus , idoneis ve» 

terum Scriptorum tefiimoniis confirmat. 

T A B U L A XXXL 

AMULETUM. 

Unt in hoc Amuleto ferpentes duo , 

Mulier , fupra quam Luna falcata ; 

duo item juvenes equitantes , pone 

quorum alterum ad Ixvam eft raulier 

alia , pone alterum ad dextram vir 

alius unius ex ferpentibus , 

quas di- 

ximus , caudam manu dextera comprehendens ; 

corpora denique duo humi prona jacentia . De 

Serpentis fymBolo fipius , & plura diflerit P. Atha- 

nafius Kirkerius, in eo praefertim libro, qui infcri- 

ptus efl : Qbelifci JEgyptiaci niiper inter Ifcei Romani 

rudera effoffi interpretatio Hieroglyphica ; 

ubi Hieroglyphic.5.pag.35. ex Eufebii Praeparatione 

Evangelica oftendit , per ferpentis figuram fignificatam 

efie ab ^Sgyptiis divinam naturam , & 

immortalitatem . Prasterea augurium felix per ferpentem 

a Poetis portendi exploratum eft ex Virg. 

1.5. & alibi . Confirmat idipfum Cic. lib.i. de di- 

vinat. Cum Kofcius ^ inquiens, in ciinalulis effet^ 

educareturque in Selonio , qui efl campus agri 

hanuvini , noBu lumine appofito experreBa nu' 

trix

72 

JVIuseumOdescalchum. 

trix anmadvertit puerum dormientem circum^ 

, 

plicatum ferpentis amplexu , quo afpeBu exterrita 

clamorem fujtulit . Pater autem Kofcii ad Arufpices 

retulit ; qui refponderunt , nihil illo puero 

clarius, nihil nohilius fore . 

Vraxiteles ccelavit argento , S 

Atque hanc fpeciem 

Archias expreît 

verftbus . Juvenes in eqiiis fedentes , iidemque ha^ 

ftati , pileoque phrygio pileati Diofcuri profedo 

funt , hve Caftor , & Pollux inter fidera relati , quod 

ipfumftellce eorum capitibus imminentes declarant. 

Mulier, fupra quam Luna videtur falcata , Ifis eft, 

qui una cum Eufebio Ifidem eamdem elie tradit, 

ac Lunam . Luna autem eadem eft , ac Diana , te- 

fte Diodoro Siculo lib.4. Reae igitur divinitatis , 

immortalitatifque fymbolum & Ifidi , & Diofcuris 

accommodatur, quos ftulta antiquitas Diis immor^ 

talibus annumeravit . In duobus corporibus humi 

pronis plufculum negotii eft. P. Felicianus Buffi 111 

MM. SS. putat efte ipforum Diofcurorum imagines 

\ per quas alterna mortalitas , & immortalitas 

eorumdem figniiicetur . Poteft aliquis opinari ea 

de caufa fuifte in hoc lapide caeruleo incifas , ad 

excitandam fpem viaoriae ipforum ope reportand^, 

memoriamque jam reportata^; cujufmodi illa fuit cum 

Aulo Pofthumo Didatore anno Urb. Cond. cclvii. 

in bello Latino mirabiliter apparentes hoftes cominus 

ferierunt , & in fugam converterunt quod 

,^ 

raemoriiE prodiderunt Dionyf 1.6. , & T. Liv. 1.2. 

Sed quid h^c dicit aliquis cum >^gyptiorum Ido- 

quo- 

lis , & lymbolis ? Bafilidianorum fuperftitio ,^ 

rum fme dubio hoc eft Amuletum quid mirum 

, 

fi facra profanis mifcens , Romanas res quoque 

cum ^gyptiorum fabulis permilcuerit l Vir & mu-

MUSEDM OdESCALCHUM. ^ 

Jl 

lier in extreinis Geinmae lateribus flantes indicant 

fortaife Regionis populum , qui ea numina vene- 

retur: & niulier quidem, tamquam una ex Sacer- 

dotibus Ifidis lilendum de more in iacris illorum 

fieri jubet . Tota ha^c igitur figurarum congeries 

Geminorum fignum caelefte denotari videtur , quod 

Luna femel fingulis menfibus percurrit : quorfum 

autem idipfum ituld H^retici illi fecerint , declara- 

bant fortalie ipfis litterae illae (upra , & infra collocat^ 

; (ed nobis certe non declarant . Sunt enim 

ita perturbatas , ut (entendam nobis , immo & vocabulum 

eflficiant nuUum . In linea inferiori paulum 

tranfpofitis , & immutatis iildem litteris videtur le- 

gi poliC : DIANAE . 

T A B U L A XXXIL 

A B R A X x^ S* 

Nter numina , quae magna apud ^gy- 

ptios religione colebantur , unum , 

idemque pr^cipuum erat Sol quem 

, 

ipfi nomine Abraxas , ut S. Hieronymus 

teftatur , appellabant cap.2. in-» 

Amos . Ad hunc autem fignificandum 

Corpus huma^ 

hac perridicula utebantur imagine . 

num defcribebant , cujus gallinaceum elfet caput . 

Etenim fi harum rerum peritiffimo P. Athanafio 

Kirkero credimus Oedip. ^gypt. Tom.2. part.2. 

clafiîi. de Magia Hieroglyph. ?er Galli fackm^ 

crijlamque folarisnuminis potefiatem denotahant. 

Pro cruribus , & pedibus in hac noftra eflRgie geminos 

dracones afpicimus , qui quotannis , ut ignorat 

TomAl T nemo,

^4 


nemo , fe ipfbs quodammodo veteribus exuviis depofitis 

, renovant . Sol ipfe pariter annuum curfum 

ablblvens , ut ita dicam , fenefcit , pofteaque vivi, 

dior , ac validior renafcitur . Propterca , inquit Ma- 

crobius, Sat. lib.i.cap.20. ad ipfum Sokm fpecies 

draconis refertiir : quia Sol femper veliit a quadam 

imce deprejfionis fenetla in altitudinemfuam , 

ut in robur revertitur juventutis . EJfe autem 

draconem inter prcecipua Solis argumenta etiam 

nominis JiBione monjlratur : quodjlt nuncupatus 

tLTto T? sî^KUf^ idejlvidere, Nam ferunt bimc ferpen- 

tem acie acutijjima , 

@* pervigili naturam hujus 

Jideris imitari . Ferula , (ive fcutica , quam dexte- 

ra manu tenet, defignantur radii ; quibus, ut loquuntur 

Poetae , montes , valles , agros , aliafque 

Orbis terrarum partes diverberat . Vide Grangaeum 

ad V.480. Satyr.6. Juven. In Clypeo agnofcunt ali- 

qui nubium denfitatem , quibus Sol faepius fe ipfum 

occukat , ac protegit . Qupd attinet ad litteras cir- 

cumpolitas , eae vero nihil aliud continent , nili Ba- 

filidis , & Bafilidianorum fuperfiitionem . Bqjilides 

genere Alexandrinus , condijcipulus Saturnini , 

'Alenandrique auditor gloriahatur , fe Glauciam 

habirjje prceceptorem , interpretem ApoJtoliPetri ^ 

ut elt fcriptum in lib.7. Stromat. Clem. Alexandri- 

ni . ProfcBus in /Egyptum ibz hcerefeos fuce venena 

fparjit , quam ad Simonis , Menandrique 

ineptias majoribus niigis commentus fuerat . In- 

genitum unumprincipium adjlruxit ^fivefummam 

quam barbaro vocabulo Abraxas no* 

virtutem , 

minabant . 

S. Hieronymus Baftlides, inquit, omni- 

potentem Deum portentojo nomine appellat Abra- 

xas , & 

cumdem Jecundujn Grcecas litteras , S 

annui


anniii ciirfus mimerum dicit in Solis circulo con-^ 

tincri , quem Ktbnici fub eodem numero vocant 

Mithram , S Iberce ineptice in Balfamo , Barbe-^ 

loque mirantur . S. etiam Augultinus : Bafilides 

trecentos fexaginta quinque ccelos ejfe dicebat , 

quo dierum numero annus includitur . Unde etiam 

quaJifanBum nomen commendabat , quod ejl Abra- 

xas, Gujus nominis litterae fecundum Grgecam fupputationem 

eumdem numerum complent . Graeca 

lupputatio eft hujufinodi apud Martinum ab Eber^ 

mayer 

A. T. 

£. 2« 

P. lOO. 

A. I. 

s. 6o. 

A. I. 

2.200. 

365- 

TertuUianus de Praefcriptionibus lucemaffert; 

iit aliquid de adjunftis litteris intelligamus . Ejus 

verba funt : Bajilides ejfe dicit fummum deum , 

nomine Abraxam , a quo mentem creatam , quam 

Sapientia?n; 

Grceci ô»" appellant . inde verbiim ; ex illo Provi' 

dentia ; 

ex ipjis 

ex Providentia Virtutem , & 

deinde Principatus , S Potejiates , S' 

Angelos faBos ; ab iflis Angelis trecentos fexaginta 

quinque ccelos infiitutos . Ad iflos Angelos 

fine dubio referuntur litterê Graecae illx mixaha 

Michael . lAa . Jao aahnai Adonai . Sed quaenam fit 

reliquarum fententia non facile dignofci poteft . 

Gorrum-

•7$ MUSEUM OdESCALCHUM. 

Corrumpebant enim verba & (entencias refblvendo, 

&(eparando omnes litteras, ut licpoiient unicuique 

illarum fingularem dare fententiam , ac ii- 

gniiicationem , aut componendo per tranlpolitio- 

nes , & commutationes , ut rede raonet Leonard. 

Augufl. p.2. num.34. Fibulam ex Achate {apphirino 

grandiufculam , & ad colligendam Clamydem 

circa humerum Kirkeriano Muieo dono deditSan- 

diffimus D. N. Benedictus XIV., ubi graeca h^c funt 

vocabula 

M I X A H A 

P A 4) A H A 

O T P I H A 

C A B A n 

A B P A C A S 

E N M A N O T 

H A 

Abraxas perfimile eft apud Martinum ab Eber- 

inayer, de quo : Creditiim eji , inquit , virtutem 

habere contra inimicos , gejiantemque reddere vi- 

doremi ad venena valere , & 

fanguinemfiringe- 

re , uti apud Camillum Leonardum legimus . Addam 

ego Ciceronis exclamadonem Iib.2.de divinat. 

O delirationem incrcdibikm ! 

TA.


T A B U L A XXXIIL 

J U P P I T E R. 

Nter plura Quercuum genera maxime 

Jovi dicata erat illa , quce dicitur ^fcu- 

lus ; cujus frondibus Signi hujus ca- 

put pr^cindum alpicimus. Plin. I.12. 

cap.i. Arborum genera numinibiis 

fuis dicata perpctuo fervantur , 

Jovi JEfculus , Apollini Laurus , Alinervce Olea , 

Veneri Aijrthus , Herculi Populus , Protomen hanc 

habetetiam Caufeus MufTRom. Tom.i. feft.2. Tab.i. 

ubi docet Ariflotelem in lib. de Mund. Jovi haec 

cognomina tribuere . Hicefius ab ''''8't«5 fbpplex quia 

, 

precibus efl: placabile : & Milichius a /*«^'Ww meU 

litum reddo , verbis demulceo . Ob eamdem , quam 

dixi caufam Milichii nomine cum apud casteras 

Gra:cix Civitates , tum apud Athenienfes coleba- 

tur , in cujus celebritate extra Urbem in totius po. 

puli conventu vidimas non veras Athenienfes immolabant 

, fed commode , & pro tempore affimi- 

latas , & fidas , ut in i.Hift. Thucydides fcribit . 

Ert & apud Paufaniam in Corinth. Jovem Milichium 

, & Dianam Patroam nuUa fabrefados arte 

fuiife . Nam Milichius Juppiter Pyramide Diana 

, 

columna efKaa fuerat. Fuit & apud Argivos fimulacrum 

Jovis Milichii Polycleti Statuarii celeberrimi 

opus , ut idem Paufanias tradit qui , & alibi 

IViilichiiJovis Tempium commemorat , ubiThefeus 

amorte latronum Scinis , &aliorum a Phytali nepo- 

tibus luffratus , & expiatus fuit . Nomine Milichii 

TomAl V appel- 

ut

8 

MUSEUM OdESC ALCHirV. 

appellabantur Dii alii . Legimus enim , inquit 

Gyraldus Syntagmat. 2. ^/?î Alyoneam \]rbem 

non prociil a NeupaBo Jitam , lucum , S aram 

fuijje G"^" ^«^f»/«ip ^ quibus notiurna facra fiebant , 

£^ antequam Sol exoriretur , omnes facrificii car^ 

nes abfumebantur . Velum, quo ejus caput conte- 

gitur , fignificat arcana Providentide eile nobis igno- 

ta , atque occulta . Ubi etiam illud adverto , Pietatem 

in nummis effe capite velato. Quare cumjup- 

piter hic fit Hicefius, atque placabilis , ejus pietatem 

, & clementiam erga homines fignificare vo- 

luit , qui fimulacrum illius velato capite effinxit 

Fulmen , quod efl: a finiftro ejus latere fignilicare 

poteft placabilitatem ipfam ; quandoquidem lcit 

eiiam , & paratus ell: fulmina deponere ; quamquam, 

ut ait Horatius lib.i. od.3. 

Neque 

Ver nofirum patimiir fcelus 

Iracunda Jovem ponere fulmina . 

Jovem Hicefium exhibet in lucerna fidili fedentem 

cum fulmine ad finiflrum brachium proje- 

clo , & quodammodo quiefcente Cl. D. Rudolphinus 

Venuti in fuis Colledaneis Antiq. Rom.Tab.36. 

Nolo hic oratione mea indida omnino abeat Jovis 

barba . Barba Jovis peculiarem quamdam habere 

videtur formam , ob cujus fimilitudinem Jovis barba 

appellata efl plantailla, qux apud PIiniuml.16. 

cap.8. efi in opere topiario tonfllis , 

& in rotun- 

ditatefpijfa argcnteo folio , Hicfrutex^ inquit 

Harduinus, reSe a Dalecampio pingiturlib.2.Hii\. 

Plant. cap.35. pag.194. , i^ efi in Beterrenft agro 

frequens , ^ in Italia juxta Livornam ita prodente 

Anguill, Cur autem fuperiore parte nudus , 

infe*


inferiore veftitus effingeretur , hanc rationem red- 

dit Gyrald. Syntagm.2. de Diis gentium , bt indicat 

Cl. Bonarota Uilbrvazioni Htor. pag.69.Nuda 

vero, inquit , fuperiora , & aperta habere videbatur , 

quoniam ipfum conlpicuum ellb exiftimabant in 

intelligentiis , quie dicuntur , & ca:leftibus mundi 

partibus , inferiores autem Jovis partes velatas , quia 

niinus apparere , nec plane videri putabant ab us 

fcilicet, qui cread funt in partibus mfenoribus . bi 

non placeret Jovem hunc appellare Hicelium , live 

placabilem , poHiimus appellare fulminantem , ut 

eft apud Horat. lib.2. od. 

Bec fulminanm magm ] ovis manus 

TABULA XXXIV. 

S E R A P I S. 

O C ipfum Serapidis Idolum in Kirkeriano 

anervamus , vel aliud plane 

llmile; aliudque itemhujufmodi pro- 

fert Michael Angelus Cauleus in luo 

.>-..»^-^».»^l Mufeo Romano lom.i.lea.^.Tab.^. 

Neque enim inufitatum, vel novum, plura ab artiticibus 

unius, ejufdemque fimulacri exempacon- 

flari . Serapidis nomen elle putat Huetius ab radi- 

ce ^'ya quod eft incendere , 

; quia , ut littens 

mandavit Tacirus Hift. U- Serapism fomn.s Ptolemô 

Lagida; oblatus , vifufque in cxlum igne 

_ 

plurimo aftolli. Clemens Alexandnnus corrupted^ 

Lm elie putat ab Ofirapis , quafi ab OdnJe 6c 

, 

Spi, utpoJ^ qui idem atûeOfiris & ^pis fuerit. 

Varro ab Soros , & Aph , quah ab arca &^Deo 

,

So MusEUM Odescalchum. 

Apide . Soros enim Graece arca eft . Confirmta 

Umponbus, inquiens, 

S. Aug. 1. 1 8. de Civit. Dei : Ws 

Rex Argivorum Apis navihus tranfvedus tn JE

MusEUM Odescalchum. 8i 

^ 

fames apud Alexandrinos fuiflet , vidum de fuis fa- 

cultatibus priebuiffe . Cultus hic Deus a pluribus 

exteris nationibus fuit . Et primum quidem in Pon- 

to, unde Ptolemaeus Lagides ejus effigiem a Sinor 

penfium Rege impetravit , eique Alexandriae templum 

conftruxit , quod Theophilus poftea Archiepifcopus 

, ut narrat Suidas , Theodolii magni tempore 

fuftulit . Templum aliud in Urbe Ganopo 

Strabo commemoratlib.17., ad cujus folemnia per. 

foffam ex Alexandria ingens turba defcenderet 

ita,ut die, acnofte plenx virorum, ac mulierum 

elient navicuk , leviter , & feftive frementium , atque 

faltantium . Veneratos efle Serapidem etiam 

Athenienfes , Paufanias teftatur ; Polybiufque lib.4. 

templum ei in Thracia dedicatum commemorat 

RomÊ quoque templum habuit Serapis in Capito- 

lio . Vid. TertuU. Apolog. Ad templum certe Serapidis 

dedudus fuit inviailfimus Chrifti Martyr 

S. Felix , Diocletiano , & Maximiano regnantibus 

Cui Numini cumfacrijicarejiiUrctur, osftmula^ 

cri confpuit . Quo 

faBo ,ftatim cercaftatua illa 

corruit, Vid.Breviar.Rom. ^.KaLSept. Serapeum 

item , & Ifeum ponit P. Vidor in Circo Flammio 

nona Urbis regione . Templa Ifidis , & Serapidis 

conjunaa Fulvius I.5., & Donatus lib.3. cap.6. pu- 

tant efle illa , quorum reliquix in Hortis Gxtiobii 

S. Mariee nov^ etiam hodie permanent . 

Verumta- 

men non eft omnino certum eadem Fana ad llidem 

, & Serapidem pertinere , etiam ob eam caufam, 

quam affert Dio lib. 50. Decretum , quod 

prioris anni exitu de Serapide , Ifideque jatium 

erat inter prodisîa non extremum videtur locum 

obtinuifre . Eorum duorumfana , quce privatim non^^ 

TomAL 

-ri^, n y nulli 

^

Sz MysEUM Odescalchum. 

ftulli extriixerant , Senatus demoliri jujjit , quod 

eos non magnopere inter numina numerabat . Vbi 

ea fententia obtinuit , ut publicejam coli incipe* 

rent , ey.tra pojucerium eos Deos collocaverunt . 

Verum de anno , quo id Senatus Confultum faftum 

eft , non plane conftat . Dio enim afBrmat 

faftum fuiiie anno dcc TertuUianus vero dcxcvi. 

Pifbne , & Gabinio Cofl^ Inter monumenta Mulei 

Kirkeriani tegulam coctilem aflervamus , anaglyphum 

Serapidem reprielentantem , jubatum leo^ 

nina facie , ejufque capiti loti flos eft impofitus . 

Alius ibidem Serapis eft marmoreus , leonina pa- 

riter facie , duplicatifque alis , corpore autem reliquo 

hominis formam habens , 

cui (erpens ab extrema 

unius cruris parte ufque ad pecloris fummi- 

tatem icapulas circumvolvitur 

TA-


T A B U L A XXXV. 

VENUS CUM POMIS. 

Enerem hanc habent etiam Caufeus in 

Mufeo Romano Tom.i. fecl.2.n.5 2., 

& D. Abbas Rudolphinus Venuti in 

Colkaaneis Rom. Antiq. Tab.7. Uter- 

^g^g^^^ que autem interpretatur eife Dcx hu- 

^ 

jus e balneo exeuntis effigiem. Idipfum 

confirmant Sandalia quibus fefe jam induit , yeftis, 

bafi fuperpofita , 

Sg 

fupra quam Vas unguentarium . 

Statua illa ex auro , eboreque compafta quam Ca- 

, 

nacus Sycionius effecerat pomum Viaoriae fignum 

, 

gerebat , 

quemadmodum etiam poraum gerens in 

au- 

Plautilk , & Saloninas nummis effingitur . Cum 

tem hic tria poma fint , non alia e(ie autumo , quam 

tria mala illa aurea, quê Venus Hippomeni dedit, 

ut iis in ftadium lingillatim projeais , Atalantam in 

curfu retardaret , ac vinceret . Rem totam Venus 

ipfa fufius narrat apud Ovid. l.io. Met 

EJi ager , indigence Tamafeum no?nme dicunt 

Jelluris Cyprice pars optima ; qiiam mihi 

prifci 

Sacravere Senes , templifque accedere dotem 

Hancjujere meis ; medio viret arbor in arvo 

Yulva comas , fulvo rarnis crepitantibus auro 

Hinc tria forte mea veniens decerpta ferebam 

Aurea poma manu ^c^ 

TA-

84^ 

^jy fj|igii|pBip 

MUSEUM OpESCALCHUM. 

T A B U L A XXXVL 

P R I A P U S. 

RiAPUM Strabo facit Bacchi , & NymphtE 

filium . Paufanias , & Diodorus 

ejusmatrem fijifle Venerem icribunt. 

QuiE, ut efl: apud ApoUonii interpretem 

5 quod informis eflet illum ex- 

pofuit, & in montem abjecit; ubi a 

Paftore quodam nutritus . Hellefpontiacus a Virg, 

4. Georg. 5 & Lampfacenus paffim ab aliis didus 

eft ; quia , inquit Servius , fuit de Lampfaco Civi" 

tate Hdlefponti . Corinthii appellarunt Orneatem 

ab Orneis Urbe fibi vicina, unde Priapi (acra fu- 

ipicatur Strabo in Hellefpontum fuiiie translata . 

Ab ejus nomine Priapus dida efl Urbs maritima 

cum porticu in Hellefponto , quia , ut ibidem docet 

Strabo , ea regio vitibus abundabat ; ideoque 

Bacchi filio effe dicatam volebant . Huc pertinet , 

quod , quemadmodum Cornelius Nepos , & ipfe 

Strabo fcriptum reliquerunt , Xerfes Themiftocli 

Lampfacum Urbem donarit , ut inde vinum perci- 

peret . Priapum Suidas eumdem effe dicit , atque 

Horum . Phornutus , eumdem , ac Pana . Alii apud 

Dionyf' Lambin. in Horat. eumdem , ac Bacchum 

ipfum . 'a»fJ«®05 enim quafi 3f'»Wo5 , id efi clamofus , 

propter eos , qui inter pocula immoderati eduntur 

clamores. In facris litteris, ubi Beelphegor memoratur 

, Ifidorus Iib.8, & alii de Priapo ede fermonem 

interpretantur . Idem fentit Theophiladus in 

Ofeam. Lib.^.Regum cap.15. Pnapi nomine ipib 

appcl-

appellatur . Cukum 

MusEUM Odescalchum. S$ 

certe ab Ifraelitis inficiari nemo 

potelt ; nam eo, quem diximus loco , Afa Rex amo- 

vide narratur Maacham matrem fuam , ne ellet 

princeps in (acris Priapi , & in luco ejus , quem 

con(ecraverat , fubvertiileque (pecum , & confre- 

giile fimulacrum turpilfimum , & combuflide ia 

torrente Cedron . 

Quandonam tamquam Deus ha- 

beri cxptus fuerit , quieftio efl , de qua vide Gyraldum 

Syntagm.8. A plurimis certe nationibus, & 

etiam a Romanis hoc fa6tum eiie, conflat. Paufa- 

nias in Boeoticis fignum commemorat in Helicone 

ei politum . Multa ei fimulacra in hortis coUocari 

(blita , paflim ex latinorum quoque Poetarum locis 

CoUigitur. Inter caeteros Ovidius in Faftis. 

Vomojifque ruber ctijios ponatur inhortisy 

Terreat ut fceva fake Priapus aves. 

Statux hujufmodi erant vel ex iicu . Sic apud Ho- 

ratium 

Olim truncus eramficulnus inutile lignum 

Vel ex quercu apud Catullum , vel ex ligno alio, 

ut apud eumdem , easque fane quam informes , atque 

rudes , declarant incerti Scriptoris endecafyl- 

labi. 

Infuljlfjima quid puella rides \ 

'Non me Praxiteles, Scopafve fecit^ 

Nec fum Phidiaca manu politus ; 

Sed lignum rude villicus dolavit 

Et dixit mihi : tii Priapus ejlo . 

Ponebatur igitur ad terrendas aves , & fures . Ita- 

que Horadus. 

Deus inde ego furum , 

JHaxima formido . 

aviumque 

Tom.ll y Hoc


Hoc ipfum Hebrxo indicatur vocabulo llb.3. 

Reg. cap./. Jiy^fiJD Miphletz , hoc efl terror 

Ob eam caulam adjiciebatur arundo . Horat. 

AJl importunas volucres in vertice arunda 

Terretjixa , vetatque novis conjidere in 

hortis . 

Adjiclebatur etiam falx non tam ad aves , hominelque 

terrendos , quam ad vites amputandas , ut 

opinatur Cornutus; Hinc nomina illa Dei rujlici^ 

Kuriculce, Agricolce aTibullo pra^fertim adhibita # 

Quamquam autem illum puerili 3etate depinglt 

Suidas , plerumque tamen barbatus , &: canus effin- 

gebatur , ut habet vetus eplgramma , & in hac no-» 

ftraTabula exprimitur. Quotannis praeter Afini fa-^ 

crificium , quod ei fiebat ob eam caufam , quara 

Ovidius afFert in Faftis , primitix el fi-uftuum ofFe- 

rebantur , quorum fertum in manibus tenentem videmus 

, eo plane modo , quo illum CatuUus defcri- 

bit epig.18. v.io. 

Florido mihi ponitur piBa vere corolla 

Vrimitiis & tenera virens fpica mollis 

arijia 

hutece violce mihi , luteumque papaver , 

Vallentefque cucurbitce , & 

fuaveolentia 

mala 

Uva pampinea rubens educata fuh umhra . 

Calathus in caplteutique fbecunditatem fignificat. 

Etenlm , ut docet M. Antonius Muretus in notis ad 

Epigramma CatuUi . Vutabatur hic Deus , quibus 

in agrisjlatueretur y colereturque ^fcecunditatem 

afferre . 

TA^

MusEirM Odescaichum* 

T A B U L A XXXVIL 

S I L V A N U S. 

^? 

Isi velimus hunc etiam efTe Priapum 

exiftimare, Silvanum nominare illum 

poflumus 5 quod nomen in aerea hac 

lamella infcriptum elie video . Ejus 

i parentes Crathin Sybaritam , & Capram 

fuifle narrat ^Jian. Hift. Animal. 

1.6.cap.4i.; Exiifque infantem puerum natumefle, 

qui caprina haberet crura , & humanam faciem • 

Eum pofl-modum in Deorum numerum relatum 

efle , appellatumque Sylvanum Deum ; Deum vi- 

delicet fylveftrem , de quo prodigium eft illud 

apud Julium Obfequentem cap.8. Sikntio noBis , 

exjilva Arjia ingens vox audita ejl , quce Silvani 

credita eji fuijje . Inter numina , quae agrorum pr^fidebant 

cultui , locum habuit ; ideoque agreftia , & 

ruftica facrificia illi fiebant . Offerebatur exenipli 

caufa lac ; quod apparet ex Horatio lib.i. epift.i. 

Tellurem porco , Silvanum laBe piabant 

Non Telluri folum , fed etiam Silvano ipfl porcum 

immolari fblitum , conftat ex Juvenalis verfu 445. 

Satyr. 6. 

Ccedere Silvano porcum , quadrante lavari 

. 

Hujus Sacrificii mentionem facit M. Cat. in lib. de 

re ruftic. Sed ibidem Silvanum Martem Silvanum 

appellat. 

Qui primi fortaffe omnium Silvano divinam 

rem fecerint VirgUius docet. 

Silr

88 


>Silvano,fama ejl, veteres facrajfe Velafgos 

Arvorum , pecorifque Deo lucumqiie , diem^ 

que 

Mulierlbus tamen ad eam rem dlvinam adefle non 

licebat, ut efl: apud eumdem M. Catonem. Habe^ 

batur tutor finium, in quam lententiam Horat.lib. 

Epod. od.2. 

Qua muneretur te Priape , & te pater 

Silvane tutor finium, 

e(Ie eumdem ac Pana 

AHqui exiftimarunt , 

fed fortalie non recle . Nam 

Virgilius illos diftin- 

guit . Primo enim Georgicorum libro Pana primum 

invocat : Van ovium ciijlos &c, deinde tribus fere 

interjedis verfibus: 

Et teneram ah radice ferens Silvane CU" 

prejfum . 

Cur autem teneram cuprefTum hanc fert l 

Quod Cyparillum puerum in deliciis habuerit J 

Eit enim in fabulis , CyparKIiim hunc cervam 

habuille manfuefadam , eamque plurimum ada* 

malie . Hanc cum Silvanus imprudens interfecifiet 

puer ob dolorem nimium contabuit: cujus mortem 

iEgre ferens Silvanus , in arborem cupreflum eum 

commutavit . Vetus audor de limit. apud Rigalt, 

pag.202. tres fuiffe Silvanos docet , Domefiicum , 

Agreflem , &: Orientalem ; fed fortaHe hi omnes 

unum eumdemque Deum conftituunt ; nominibus 

tamen pro diverfitate locorum diverfis . Silvano 

infcriptiones dicatae afferuntur plures a Gruthero , 

additis etiam imagunculis pag.63. ubi coronam ha- 

bet pineam. pag.645. ubi, utGruteri ipfius verbis 

loquar , flat inter quercum & palmam , altera manu 

falcem putatoriam , tenet altera ramum , in cujus 

extre-

MUSEUM OdESCALCHUM. 89 

dextris 

extremo nefcio an nux pinea emineat . A 

ad altare tibicem canit , adllantibus duobus aliis . 

A finiftris duo item adftant , quorum hic nefcio 

quid vafculi utraque manu capiti impofitum fuflen- 

tat. IUe porcam ducit vittatam. Subfcribitur 

SACRVM SANCTO SILVANO VOTO SVSCEPTO EX VIS. 

& 64. 4. Romce ] inquit , in domo Capranica eji 

elegans Silvani nudi Jimulacrum capite HercU' 

lco 5 pineis circumdato^ dextrafalcemputatoriam^ 

Jiniftra ramum pineiim , ut fupra , tenens , fru^ 

Qufque 5 & uvas in vejle fub ala gerens , ocrcis 

item indutus y & 

In lafi ejl: 

ajjidet eilupus arreBis aurihus. 

S IL VANVS 

e VSTOS 

Virgilius Silvanum coronat fliorentibus ferulis, &li- 

liis. Eclog. ultin ;a 

Venit &f agrejli capitis Silvanus honore 

Florentes ferulas , ^ grandia lilia^ 

quajfans . 

Silvanus hic nofter , ut vere dicam , neque 

pineum , neque cupreffinum ramum habet ; non 

falcem putatoriam , non ocreas , non contextam 

ex ferulis , & liliis coronam . Et hasc eft cau* 

fa, quamobrem dubito, an Silvanus Deus habendus 

fit. Potefl: tamen fieri, ut idcirco illa non habeat 

, quia totus occupatus efl: in fruftuum onerc 

ferendo , quod penuliE finu continet , atque fiiflentat 

. Etenim primitias illi oblatas fingere animo 

pofiumus a poilefibribus , quas omnibus Diis rufti- 

cis ofierri fblitas Apulejus commemorat ; ex iifdem- 

To7nM. Z que

do 


que primidis ipfum fibimet, vel illi alios coronam 

contexuilie. Cur, & quomodo Deus puerperis in- 

feilus efTet , vide apud S. Auguft. li b.6. de Ci vit. Dei 

qui ex Varrone rem totam accepiiie le dicit , eamque 

uberius , ac fufius narrat 

T ABUL A XXXVIIL 

VERTUMNUS. 

N hac tabella Vertumni nomen infcriptum 

reperio . Ego vero Vertumni 

hanc efhgiem efTe affirmare non audeo 

, praefertim cum apud Propertium 

ipfe dicat fefe , tot formas in uno 

corpore habere , quot certe a picto- 

ribus , atque fculptoribus unica imagine exprimi 

nequaquam pofTunt . Vertumnum tamen elie credamus 

, aut fingamus faltem . Vertumnus igitur loquens 

apud eumdem Propertium lib.4. eleg.2. Vol- 

Jinos primum fc defcmiffe focos , commemorat . 

( Vollinium nunc Bolfena Urbs HetruricC ex duodecim 

primis Thufcorum coloniis , ) deinde Romam 

fe contuliffe . Hic in Vico Thufco fuit ejus 

fignum , & templum ad Opis , & Cereris aram , in- 

quit Jo. Rofinus Antiquit. Rom. 1.2. cap.20. Cicero 

tamen 3. in Verrem fblum de figno loquitur : Qiiia 

ajigno , inquit , Vcrtumni in Circum Maximum 

Iblo item figno Afconius etiam Pedia- 

venit . De 

nus in eumdem Ciceronis locum . Vicum autem , 

in quo erat Vertumni fignum, aThufcis, qui mul- 

to ante Romulum venerant , eumque habitabant , 

Thufcum diclum fuiiie , M. Terentius Varro con- 

tendit;

MUSEUM OdESCAICHUM. 9I 

tendit; & ah eis^ inquit, didus FicusThufcus ^ i^ 

idco ibi Vmumniim Jiare , quod is Dcus Etru^ 

rice . Afconus Pedianus in Verr. 3. Signum Ver^ 

mnniy inquit , in ultimo Vico Thurario eji yfuh 

Bajilicce angulo JleSentibus fc ad pojiremam dex'teram 

partem . Hi duo Scriptores non pugnant 

inter fe, ut oftendit Donatus de UrbeRoina lib.2* 

cap.22. Nam vicus Thurarius , five Jugarius a por^ 

ta Carmentali mittebat in Forum , & vico Thufto 

jungebatur in Velabro ; adeoque fignum Vertumui 

erat in fine utriafque vici , ubi jungebantur. Appellatus 

autem Vertumnus fuit , ut docet idem M. Te- 

rentius Varro a converjis aquis inundantis fiumi^ 

nis, five, ut interpretatur Propertius, a pcrceptis 

fruBibus vertentis anni , five , ut Afconius , qitod 

ejfet iftvertendarum rerumyidefi Mercaturce Deus^ 

Huc facit illud Horat. lib.i. ep.r. 

Vertumnum , Janumque liber fpeBare vi-^ 

deris . 

Quera Horatii locum Acron nobilis Grammaticus 

fic explicat : Vertumnus, S Janus Dii funt , qui 

prcefunt negociis ementium , & vendentium , ante 

quorum templa erant loca , in quibus cum ccote- 

ris rehus etiam libri venales erant . Acron igitur 

in vico Thufco non folum Vertumni fignum , fed 

etiam templum fuifle cenfet . Si noftrum hoc fimulacrum 

eft vere Vertumni fignum , penLlam^ 

cucuUatam , utpote Deus rufticus adhibet , ut fe 

quoque ad mortalium ruricularum mores , & in 

agris verfantium conformet . Dixit apud Proper- 

tium fe Vertumnum vocari: 

Quia vertentis fruBum percepimus anni . 

Poma,

g2 


Poma , & uvx in dextera manu fru6lus Autumni 

funt ; cornu in {iniftra , quod erat antiquorum poculum, 

Hyemis frudus delignatur, nimirum v-inum, 

quod hyeme potiffimum maturefcit , & ad bibendum 

eft aptius . In quam (ententiam Horatius lib. i .od.9. 

Dijfolve frigus , Ugna fuper foco 

Large reponens; atqiie benignius 

Deprome quadrimum SaVina 

O Taliarche merum diota . 

Modius inverfus , in quo Vertumnus fedet , 

frumenti , frugumque aliarum , quas funt ^ftatis 

frudus , efl: index . Caprina pellis cum caprino cru- 

re , quod circa brachium finiftrum dependet , Ve- 

ris fructum defignare poteft. Vere enim oves, ca- 

prae , pecudefque aliae maxime fbecundantur . Haec 

omnia divinans, &. fbmnians dixi . Video enim ^v* 

mulacrum hoc accommodari Baccho, aliifque Diis 

rufticis pofle . In Mufeo Gortonenfi Vertumni fi- 

niulacrum eft fbrma longe alia : eft enim indutus 

tunica perbrevi ,^fed prascincla ; 

falcem habet in 

dextra ; in finiftra vero nefcio , an pallium quodcumque 

, an penulam cucullatam ? Si cui poteftas da- 

tur , tegumentum illud explicet , atque difpiciat , 

Additur Cortonenfi illi Vertumno canis ad pedes, 

qui ad ruris cuftodiam apprime Diis Rufticis con- 

venit . In Mufeo Etrufco D. Petri Francifci Gorii 

Tab. 18. eft Idolum penulatum omnino , & cucullatum 

, quem Virtumnum efte ille arbitratur , & de 

quo S. Auguft. de Civit. Dei lib.6. cap.9. Gyraldus 

etiam Hiftor. Deor. Syntagmat.i. Virtumnus , in- 

quit , ^ Sentinus Deifuere ohfcurijjimi ^ ut ait Augujiinus 

hbro feptimo y quorum altervitam, alter 

fenfus a puerperio largiri credebatur . 

TA-

MUSEUM OdESCAICHUM, ^J 

T A B U L A XXXIX. 

URSUS, ET TAURUS. 

U I D fibi voluerit artifex , cum Urfi hu" 

jus, & Tauri pugnam efBnxit, affir- 

niate dici non poteft . Quod menti 

ftatim occurrit , eft Urfus efuriens , 

qui Taurum aggrediatur , 

terfedi carnes depalcat . 

ut ejus in- 

Urfi quidem , 

tefte Plinio lib.io. cap.73. Fruge , fronde , vindemia 

, pomis vivunt , & apibus , ( hoc eft melle ) 

. Carnes tamen bel- 

cancris etiam , atque formicis 

luarum aliarum etiam appetunt , ut reSe animadver- 

tit Benedidus Arias Montanus p.i. Hift. Nat. 293. 

Hinc illa Horatii Epod.i6. 

Nec vefpertinus circum gemit Urfus ovile 

Et epJ.i. de Mscnio homine voraciffimo. 

Pernicies , 

inacelU 

& tempejlas , barathrumque^, 

Quicquid qucejierat , ventri donabat avaro . 

Et 

Vilis 

Patinas ccenabat omaji 

& agnini, tribus Urjis, quodfatis 

ejfet . 

Hic tamen exiftimandum potius eft , venationem 

unam ex illis defcribi , qux dabantur in 

Circo , vel in Amphitheatro . In his fpeaaculis fine 

dubio emittebantur etiam Urfi , quod indicat 

Claud. in Paneg. Manlii 

Ipfa triices fcetus , captivaqua ducat ab 

antris 

TomJL Aa Pro^

94 


Vrodigia , 

S ccsdisjltkntem deferat ar- 

cuni 

Conveniant Urjt, magnaquosmoleruentes 

ôrva Lycaoniis Hehce miretur ab ajiris. 

Et Synimac. lib.2. ep.75. Interea nos Urjis fcepe 

promiJfts^S diu defperatis fuh ipfo articulo mu- 

7teris indigemus . Vix enim parvos catulos mace^ 

ratos inedia , ^ lahore fufccpimus . Plin. 1.8. cap.36» 

Annalihus notatum eji AL Vifone , & 

M, Aleffala 

Cojf. ad 14. Kal. OB. Domitium JEnoharhum /Edi-' 

lem curulem Urfos Nuinidicos centum , S totide??t 

Venatores JEthiopas in Circo dedijfe . ttUv.l.44. 

QJVIarcio Philippo II. Q^^Servilio C^pione Coif. 

Notatum ejt ludis Circenjlhus P. Cornelii Scipio- 

nis 'Najicai & V.hentuli JEdilium Curulium 63. 

Africanas , & 

40. Urfos , S 

Elephantos fuijje . 

Multa parium genera afferuntur a Martiali Elephan- 

ti, v.g. cum Tauris. Multa etiam a Panvino, ubi 

de lud. Circ. Sed pugnam Urfi cum Tauro non re^ 

perio 

TA-

MuSEUH Odescalchum. 95 

T A B U L A XL. 

CAPUT BOVIS IN LUCERNA ^REA 

E lucernis veterum fetls , fuperque 

Fortunius Licetus fcripfit , Lucernx 

definitionem , & fynonima plura 

etiam afFerens , innumeraque prope 

llirifi""'" -"tll earum genera . Multo elegantius , 

' ^ * atque copiofius eruditiffimi Pifaurenfes 

Viri Primarii Marcellus Pafieri , & Hannibal 

Olivieri argumentum hoc pertraaarunt . Earura 

masnum etiam numerum delineavit , & aeri incidit 

Petrus Sandes Bartoli quibus doaidimus 

, 

Joannes Petrus Bellorius interpretationes adjecit . 

Eufebius de Praeparat. Evang. l.i. cap.6. , «^ Clemens 

Alexand. Stromat.i. earum inventores yfcgyptios 

faciunt . Ob varium illarum ufum plura etiam 

Fuerunt Lucernarum nomina ; aliae enim dicebantur 

Convivales, feu Triclinares , afe Cubiculares , alix 

Sacrificalcs &c., alia: Sepulcrales , ea:que perpetus 

vel Jeternx . 

Verum de hifce poftremis magna elt; 

diifenfio . Oaavius Ferrarius tamquam tabulolas 

Kippinghius Andquit. T.64. perpetuita^ 

explodit . 

tem huiufmodi , atque ^ternitatem defendit Nihil 

. 

autem efl quod in veterum Lucernis exprelfum 

, 

non reperiatur, vel cujus figuram , acformam ip £e 

non exprimant . Videas enim in iUis vel ex ilUs 

, 

elaboratos Deos , Deafque cceleftes , terreftres, atque 

filveffres, Heroas Homines item eorumque 

, 

, 

capita, aves, feras, monftra, naves&c. Maximum 

earum numerum in Kirkeriano tum xrearum tum 

, 

fiaUium aflervamus. Earum nonnuUas commemo-

9^^ MuSEUM OdESCALCHUM. 

rare placet , ilJarumque rerum nomine appella- 

re , quarum rimilitudinem gerunt . Ex^re prxci- 

pucc iunt Anfer , Corvus , Silenus hedera corona- 

tus, Delphin, Satyrus, Rami duo palmarum , inter 

quos SSihum Chrifti Domini Monogramma X ; 

Calceus cumCruce intalo. Bovis caput hoc ipfum 

utpote cjuod vel efl: omnino idem , ac illud quod 

in^ conlpeaum hic damus , vel faltem ei quam fimillimum 

, 

quodque prolatum etiam a D. Rudolphino 

Venuti in Colleaaneis Romanarum Antiquitatum 

afpicimus . E fiailibus autem digna: lunt apud 

nos , quie videantur Crux Grceca cum Chrifii Monogrammate 

^, & alia f^^rtafTe unica. in qua ideni 

Monogramma, & circum circa duodecim SS.Apoflolorum 

capita. Hanc D. Francilcus de Ficoronis 

P. Contuccio Contucci fibi amiciifimo , & Kirke- 

riani Mufii^ Priefeao promiferat , & poft Ficoro- 

ni obitum illius Fratris filius hasres fiare promif^ 

fis voluit . Hujus LucerniE typus videri potefi in 

Mufei Cortonenfis noviflime in lucemeditiTab.85. 

Lucernarum elegantifiimarum fchemata multa re- 

peries etiam apud eumdem D. Rudolphinum Ve- 

nuti in laudatis ejus CoIIeaaneis , multoque plura 

apud Michaelem Angelum Caufeum in MufeoRom; 

Tom.2. Ctcterum de fignificadone noftri Bubali capitis 

has conjeauras idem eruditiffimus Venutus 

afFert una cum IUrho Praefule Fabretto Infcript. cap./. 

pag. 532. Lucernam ille hanc ad Lunam pertine- 

re putat ; fiquidem Luna , ut docent Julius Firmicus, 

atque Porphyrius in Tauro exaltatur, Deinde 

Lunam Boum agitatricem vocari aNonno animad. 

vertit Iib.8. , ejulque currum a Bobus traaum vi- 

deri in Gordiani nummo Thefauri Patiniani . Pr$- 

terea

Museu'm Odescalchum* '97. 

tcrca m hynino Diance Bovis cornua Lunas gratiC 

fima elie dici. Apimque illum Tauri Ciclellis imaginem 

Luntc , quee eadem efl , atque Ifis , facrum 

a Mithologis efle creditum. Tam aptis, congruiC 

que interpretationibus ftulte facerem , fi aliquid ad' 

dere auderem , aut efle addendum putarem 

T A B U L A XLL 

c r G N u s. 

Ygnis veteres plurimum tribuebant . 

Quare nihil mirum eft , fi eorum ca- 

pita ornamenti loco ponerent ; inftrumentaque 

nonnulla , ut eft lucerna 

h^c, Cygni figuram, ac formam habere 

vellent . Memini me legere eo- 

rum animam immortalem eflb Pythagoram exiftimafle 

. Illos divinare futura perfuafum habebat Cic. 

Tufc. l.r. Cjgm , inquit , nonjine caufa Apollini 

dicati fum ; fcd quod ab ea divinationem habere^ 

videantur : quia providentes , quid in inorte boni 

Jit , cum cantu , S voluntate mortuntur . Hoc 

idem fenferat Plato in Phiedro Cygnos tum in omni 

vita reliqua , tum maxime fub ejus finem muficos 

, &. canoros efle contendens . Cicero autem 

fummis laudibus eflerre volens orationem poftremam 

ab eximio Oratore L. Craflo in Senatu habitam: 

llla ^ inquit, tamquam Cygnea fuit divini 

hominis vox ^ & oratio . Quamquam opinio hcec 

& Cicerone, & Platone ipfb antiquior fuit. Siquidem 

, tefte Pierio Valeriano lib.13. , -^gyptii Sa- 

cerdotes fenem muficce ftudiofum per hieroglyphicamCygnieffigiemfigniflcare 

confueverunt, quip- 

Toinll Bb i^

9^ MusEUM Gdescalchum. 

p^ quem , inquit , omnes eo fuavius modulari fcrct^n^ 

i quo magis infenium vergit ; eamque ob caufam 

M. Horatius Flaccus lib.2. od.io. ingravefcente 

jam aetate fefe mutatum iri in Cygnum priedixit 

Jam jam rejidunt crurihus afperce 

Pelles , &^ album mutor in alitem 

Superne ; nafcunturque leves 

Ver digitos , humcrofque plumce . 

In hac fententia fuerunt permulti alii ; nimirum 

Callimachus, /^fchilus, Theocritus, Ariftophanes 

, Antipater , Ariftoteles , Philoftratus , Oppianus 

, Tzetzes , Lucretius , Seneca , Martialis , & 

ex recentioribus Hieronym. Cardanus Ovidio con- 

fentiens, qui in epiflolis: 

Et lib.2. Faft. 

Sic , uhi fata vocant , udis ahjeSus iiL^ 

herhis 

Ad vada Alceandri concinit alhus olor . 

Flehilihus numeris , 

TrajeSus penna tempora cantat olor . 

veluti canentia dura 

Contradicunt tamen Athenaeus , Pliniuslib.io. 

cap.23., & ex recentioribus Julius Scaliger adCar- 

dan. lib. 1 5 . nec non Brodaeus Comment. in epig. 

Graeca . Immo 

Lucianus non modo fuavius Cygnos 

canere fiib vitie exitum negat; fed cantum eorum 

etiam reliquo vitae tempore omnino fabuloium eiie 

Cygnorum cantu apud 

& ait in lib. de Heleclro , 

Eridanum . ^lianus vero lib. i. varias Hiftorias c. 1 3. 

cura dixiHet cantandi ftudiofbs efTe Cygnos communi 

iermone pervulgatum effe , tandem concludit 

lyd Sl Oiôv^^' xJjcvcu 8'» iiKovax , t


T A B U L A XLIL 

A P I S. 

0.5' , inquit Plinius lib.8. cap,46., in 

JEgypto etiam Numinis vice colitur^ 

Apim vocant . Infignc ei in dextro 

latere candicans macula , cornihus 

Lunce crefcere incipientis ; nodusfub 

lingua, quem cantharum appellant^ 

NoneJlfaSy eum certosvitce excedere annos ^ mer* 

fumque in Sacerdotum fonte enecant qucejituri lu- 

Bu alium , quem fuhjtituant ; & donec invenerinty 

vicerent , derajis etiam capitihus . 'Nec tamen ufquam 

diu quceritur : inventus deducitur Memphim 

a Sacerdotibus . Sunt delubra ei gemina y qucs 

vocant thalamos ; auguria populorum ; alterum 

intrajfe lcetum eji ; in altero dira portendit . R^fponfa 

privatis dat , e manu confulentium cihum 

capiendo . Germanici Ccefaris i?ianum averfatus 

eji haud multo poji extinBi . Ccetero fecretus cum 

fe proripuit in cgtus , incedit fummotu UBorum^, 

grexque puerorum comitatus , carmen honori ejus 

canentium, inteiligere videtur^ & adorari velki 

Cum jiovum- Apim tnvenerint , addit Diodor. 

Sicul. , in Civitatem Nili Vitulum perducunt , ifi 

qua eum nutriunt diehiis quadraginta . Deinde in 

navim contedam hahitaculum aureum hahentem 

introducentes , & ad Memphim , ut Deum , du^ 

centes , in Vulcani fano collocant . De lu6lu poft 

mortem veteris Apidis TibulL 

PubeSy 

Barbara Memphitcm plangere doBa bo^ 

vem ^^ 

.

100 MUSEUM OdESCALCHUM. 

De comitatu, atque pompa Ovid. 

Et comes in pompa corniger Apis eat 

IUum ex Vacca fulgure afflata conceptum fuif- 

caelefti igne con- 

& fe , iElianus narrat . Divinitus , 

ceptum, Mela Pomponius affirmat . Herodotus a 

Gr^cis Epaphum appellari , ait . Negat ^lianus, 

Epaphumque multis pofl: (eculis extitille tradit . 

Quomodo Apis evaferit Serapis , diximus , ubi de 

Serapide . Ab ^gyptiis quibufdam Sacerdotibas 

eumdem Apim , atque Olirim efle habitum , teliis 

eft Plutarchus , & Martianus eo verficulo 

Te Serapim Nilus , 

OJlrim . 

Aie^npbis veneratur 

Hunc olim Apim interfecit Perfarum Rex 

Ocnus , & Afinum confecravit , ^gyptiofque juf^ 

fit illum colere . Quamobrem , ut fcribit ^lianus 

ab ^gyptiis Sacerdotibus Afini odio habiti . Qui- 

bus autem argumentis IlluftrifTimus Epifcopus Da- 

niel Huetius adduftus fuerit , ut Apim eumdem , 

ac Moyfen , 

vel etiam Jofephum fuifle crederet , 

vide apud ipfiim in demonfir. Evang. Prop.4. cap.4. 

num.4. , qui & Propof^. de libro Jofue nura.xii. 

Apidas fuiile affirmat illos vitulos quos Aaron , , 

& Jeroboam Hebraîs adorandos propofuerant 

Cccterum , ut ex Mythologis colligit Garolus 

Stephanus , Apis Argivorum Rex fuit Jovis filius 

ex Niobe Phoronei filia alio nomine Oiiris appel- 

latus , qui & lildem uxorem duxit; & Achaja^ Regno 

, -^gialeo fratri concedb , in u^gyptum tra- 

jecit : ubi cum homines rudes ad mitiorem vitae 

cultum traduxiflet , colendarumque vinearum rationem 

eos edocuiHet , concordibus omnium fuf 

fragiis Rex efl eleftus . Cumque 

aliquamdiu mira 

pruden-

MusEUM Odescalchum. JOI 

pmdentia , parique clementia Êgypti regnum aA 

miniilraHet» multaque in ejus regionis populos be- 

neiicia contuliiiet , vita funclus pro Deo eft habi- 

tus , 

eumque ^gyptii fub vivi bovis imagine co- 

luerunt . Bos autem hic, ut narrat Strabo lib.17. > 

in feptQ quoclam alebatur . Ante id feptum aula 

qu^dam erat , & in ea aliud feptum matris ejus 

bovis . In hanc aulam nonnumquam Bos Apis emit- 

tebatur , prxfertim ut peregrinis oftenderetur . Alias 

enim per feneftram videbatur . Et fi quando extra 

ipeSaretur, ubi paulum exfultansiufiflet, rurfus ia 

proprium locum recipiebatur 

T A B U L A XLIIL 

I s I s. 

nUNT qui fimul ac Mulieris ^gyptias 

^ formam in veterum monumentis afpe- 

xerint, illam ftatimlfidem eireajant:. 

quam hoc non (emper vere dicant ,, 

vide P. Athanafium Kirkerum in eo 

Tomo , quem infcripfit : ObcUfci 

JEs:yptiad nuper inter Ifcei Komani rudera^ ef 

foft Sc. Ibidem ex ^gyptiarum faeminarum ima-ginibus 

, atque flatuis quafdam ingeniculatas elfq 

docet , eafque in obelifcis Romanis videri porte . 

Hcxc autem deorum MefiTwv , quos mediatores vo. 

cant , fimulacra efle fufpicatur , ejufmodique fiatua? 

Apotropâs , five Mefitas appellat . Infuper earum 

aftert exempla duo , quorum alterum in ^dibus. 

Farnefianis , alterum in Oppido Arignani extare 

dicit . Eô vero , pr^termillis aliis , quie Romas: 

JomAL Cc pr^fer-

iOi MUSEUM OdESC ALCH Um". 

priEfertim palam ante oculos omnium funt, tria ex 

Mufeo Ivirkeriano proferre pollum. In iplb enim 

ejus veftibulo aram ex marmore poiitam vid.as 

ex Hadrianx Tiburtinis Villac ruinis quondam ef 

foilam triangularis plane figurae. In fingulis autem 

extremis angulis , lingulcc ingenicuIatiE mulieres 

aram iplam inltar Caryatidum quodammodo ful- 

ciunt , ac fuflinent . Verumtamen lymbola , quas 

bah huic noihx infculpta funt , ad Ifidem certe 

pertinent . Ibides enim Lunê facras efle aves yfi.lia- 

hus , & Plinius affirmant . Ille Hifl. Animal. 1.2. c.28. 

Hic Hifi. Nat. l.io.cap.23. & 28. Atqui Ifidem efle 

Lunam quis nefcit ? Ifidi ergo Ibides facrae funt ; 

proindeque recle huic -^gyptiaccc imagini appo- 

lita^ ; quas fi minus Ifis ipfa efl:, Ifidis certe Sacer- 

dos ficmina efie poteft. Ifidi pariter dicatum fuifle 

Anferem , qui in dextero extremx baljs latere cer- 

hitur, docent Herodotus lib.2., & Ladantius lib.i. 

Sertum quoque fortaflb ex meliloto , quod Ibides 

illas geminas fufpenfum tenent, ad hancDeam qua 

ratione pertineat, non facile dixerira. Plin. lib. 21. 

cap.9. (fi tamen germana ledio eft): & pkraqiie 

inquit , m externis terris nafciintur . . Ergo in coronamenta 

folio venere vieliloton , fpireon ^c. 

Melilotos enim herba croco valde fimilis , quafi 

dulcis , & mellea lotos efl . Tabellam , quam effigies 

gremio compleftitur nihil prohibet , quominus 

votivam efle opinemur , & ex illis unam , de 

quibus Tibullus ad Meflalam lib.i. eleg.3. 

Qiiid tiia minc Ifis tibi Delia ? quid mihi 

" 

profunt 

llla tua toties ^ra repuJfa rnanu ? 

, Nunc

MUSEUM OdESCALCHUM. IOJ 

Niinc Dea , nunc fucciirre mihi , jam pof" 

fe medcri 

ViBa docet templis multa tahella tuis, 

Et Juvenal. Sat.12. v.28. 

Vars dira quidem , fed cognita multis 

Et quam votiva tejlantur fana tabella 

Vlurima piHores , quis nefcit ab Ifide pafci l 

In tabella ipfa effidi apparent Pulli gemini 

vel columbini, vel gallinacei. Quorfum l Latonas 

gallum gallinaceum in amore exillimatum eHe ab 

antiquis ait ^lianus , quod ei parturienti affuerit , & 

quodetiam nuncparientibus adfit , eifque faciles par- 

tus efficiat.Sic enim fcriptum apud Gyraldum reperio 

Syntag.xii. Hift. Deorum . Potuerunt igitur pullihu- 

jufinodi placere etiam parturienti ipfi quoque Ifidi 

Si eam certe , quam antea diximus , infpiciamus 

Mufei Kirkeriani aram , in una ejus facie videbimus 

Gallum , &Facem ; in alteraDifcum , Siftrum, 

& Palumbes duos ; in tertia Ciftam , quam vocant 

myfticam , crumenas , nuces pineas, atque poma^ 

C^terum qu^ Mulieres ^gyptiie Tabellas hujuf 

modi in finu condnent , non abiurde , ut ante di- 

qua^ 

xi , exiftimari poflimt , Sacerdotes f^minas 

,^ 

donaria ad Ifidis templum adeuntium accipiant . 

Marmoreum fane unum ex hujufinodi fimulacris 

habemus in eodem Kirkeriano , in cujus Tabella 

panes, aves extant, & alia hujufinodi : immo ibidem 

idolum ^neum virili fpecie aflervamus ingeniculatum 

pariter , tabellamque omnino fimilem 

praeferens 

TA-

• thologorum 

104 

MuSEUM OdESCALCHUM. 

T A B U L A XLIV. 

I S I Se 

JEC etiam alia eft fortaffe Ifiacx Sa- 

Mulierem in dexte- 

cerdotis effigies . 

ra (uperiori parte formofam fuperne 

, & in pilcem definentem , Sirenem 

effe affirrriare non audeo. Mul- 

tis tamen perfuafum hoc fuit : interque casteros 

Cornelio a Lapide, cujus in cap.13. Ifaix haec eft 

interpretatio , &:narratio: Siren ejl fpecks monjiri 

aquatici , & marini ore , & piibe tenus virgo , 

inferiore pifcis , qiialis nojiro feculo in Frijia cap- 

^ didicit 

tus vixit multos annos inter homines , 

Fortunius quoque Licetus hujus formae mon- 

nere , 

ftrum in Lucerna Sirenem vocat; itaque vocatum 

apud Lexicographos nonnuUos invenio . 

Sirenem 

tamen in nummo familiae Petroni;^ non definit in 

pifcem , fed in avem ,• 

ita ut inferior pars fit GalH- 

nacea ; & ita definere illas oportere pluribus Mi- 

teftimoniis allatis clare demonftrat Gy- 

rald. Hlft. Deor. Syntagmat.5. 

Si quis autem animum induceret , monftruni 

in hoc marmore infculptum Sirenem credere , Si- 

renis figura Ifidis eloquentiam denotari dicerem , 

fceptro autem , quod in finiftra manu tenere vide- 

tur Siren & falcem , quam in dextera , regiam Ifidis 

poteftatem , necnon frumenti , frugumque lationem 

& agrorum cukum , quem Ifis .ft-gyptios docuit . 

In illa enim columna , de qua Diodorus , infcriptum 

erat-: 

EGO


5GO -ffiGYPTI REGINA 

EGO ISIS FRVGVM INVENTRIX. 

\î 

De globo 5 cui ferpens efl circumvolutus , fatis 

multa fupra diximus . Candelabrum , Vas , Ara 

lapidea , tenieeque e temporibus dependentes , nemo 

i^norat De^ huic , illiufque Sacerdotibus convenire 

. Symbola reliqua , & litter^ adeo funt res 

obfcura , ut cum traftatam nitefcere poire dsfperem, 

fatius efle ducam omnino praetermittere 

m 6ty

10(5 MusBuu Odescalchum. 

ffl^fcr-^ '-iaS -''^ 

H^ A c 

(11^ S 

T A B U L A XLV. 

I s I s, 

Ihil mirum eftj fi tam frequentia in 

Urbe fimulacra vel Ifidis , vel Sacerdotum 

Ifidis reperiantur , cum ibidem 

non fblum tot ei ^diculas , ac Tem- 

pla dicata fuerint , fed etiam ab ejus 

nomine Regio tertia nomen accepe- 

rit, ut yidere unufquifque poteft in Pub. Viftoris 

de Urbis Romie regionibus, & locis libro. Quamquam 

Dea hasc peregrina erat ; receptam tamen 

Rom^ ab Senatu fuilie conftat , quod Lucanus 

lib.8. commemorat; 

Nos in Tcmpla tuam Komana recepimus 

Iflm 

Semideofque canes, 

Et ante illum Sex. Aurel. Propertius hoc 

ipfum vituperaverat lib.^.eleg.^^. De illa enim loquens 

fic ait; 

An tihi nonfatis ejlfufcis /Egjptus alum^ 

nis 

Qum tibi tam longa Koma petita via eji ? 

Aliquotiens tamen expulfa fuit , prkcfertim Pi^ 

fone , & Gabinio Cofs. qua de re Tertull. in Apo^ 

loget. cap.6. Sed jjoflea iterum rellituta , magno in 

honore fuit , ejufque Templum poft illa tempora 

ei ^dificatum celebrant DionyfHalicarnafs. lib.5., 

^hus Spartianus in Hadrian. , & ^lius Lamprid, 

in Severo, Meminit etiam Juvenalis Satyr.6. 

A JIcs

MUSEUM OdESCALCHUM, \0J 

A Aleroe portahit aqiias ,

io8 


In dextera bafis parte ferpens eft fortafTe iUe 

argenteus , quem in facra Ifidis pompa deferri Iblitum 

Ovidius memorat Iib.9. Met. fab.12. Argenteum 

enim interpretantur fuille Raphael Reg. , & 

clarius explicat Juven. Sat.6. v.536. 

Et movfffe caput vifa ejl argentea ferpens ; 

Serpentem Solem fignificare alibi diximus, & 

confirmat Plutarchus in lib. de Ifide , & Ofiride . 

Globum igitur Serpentis capiri fuperftantem , elle 

globum terreftrem dicamus , circa quem annuo cur* 

fu Sol circumvolvitur . In kva bafisparte Sirenem 

infculptam afjîcimus . Confule Pierium Valer. lib.20. 

ponentem Sirenas pro hieroglyphico eloquentiae , 

unde didum illud 

feliciffimaque perfuadendi vi ; 

de Catone Grammatico : Cato Grammaticiis Lati^ 

na Siren , Eloquentia hujufmodi multum perfpeda 

efl: cum Ifis ^gypriis populis leges ferret . Et 

hoc ipfum indicabat columna , in qua , tefle Diodoro 

Siculo , res ab ea gefl:ae defcriptae fuerant : 

EGO ISIS SVM .EGYPTI REGINA , A MERCVRIO ERVDITA Z Q^M 

EGO LEGIBVS STATVI NVLLVS SOLVET &C. 

Plutarchus quoque in lib.Ifid., &Ofir. narrat 

de pavimento Templi Ifidis , in quo infcriptum 

erat: ego svm oyicQyiD fvit , est , ex erit , nec mevm 

«'EPLVM QyiSQVAM MORTALIVM RETEXIT 

TA-

MuSEUM OdESCALCHUM. IO9 

T A B U L A XLVL 

MERCURIUS CYNOCEPHALUSi 

ET HARPOCRATES. 

NuBiM Nepthe , inquit Plutarchus , 

natum tradunt , 

& ipfam quidcm 

Nephthen Typhonis timore ante ma- 

turi tempora partus perculfam puerum 

ejecijfe potius , quam peperif 

fe. Hunc autem fuifle puerum illum ,, 

ex quo Ifis Ofiridis necem refcivit ; deindeque 

Anubidis nomine cultum efle, additumque Diis cuftodem 

, eodem pafto , quo canes ad mortalium 

cuftodiam adhiberi folent. Eufeb.lib.2. de Pr^par. 

Evang. dlcit , Anubim fuiflê cuftodem corporum 

Ofiridis , & Ifidis , & propterea Canino capite figuratum 

efle . Alii apud Gyraldum Anubim tradunt 

Ofiridis fuifle filium , Patremque fecutum efle 

in expeditione bellica , & canem pro infigni geftaf^ 

fe ; qua ex re Canina facie ab ^gyptiis fuifle cul- 

tum . Tradunt id quoque alii 

tempore Ofiris qucefitus erat , 

: IJidis canes , quo 

& feras , & ohvios 

omnes amovijfe , unaque Ofiridis corpus invejiigaf 

fe; ideoque in fokmnitatihuslfidis pompamprmf 

Hcsc Gyrald. Syntagm.9. Hunc aU" 

fe vctujlo more . 

tem /Es^jptiorum Deum Aniihim , nullum alium 

efe volunt , inquit Servius iEn. \.%,nifi Mercuriumy 

idcoque ab illis Canino capite pingi , quia nihil 

Mercurius eji Deorum om^ 

cft canc fagacius , & 

nium fagacijji?nus . Ob eam caufam cum Anubis 

tum Mercurius, Cynocephalidiaifunt 

*V» t°''«?'^^°''> 

«isy ^^^®' capite , & cane ;. quod advertunt etiam 

To7n:iL Ee Ter-

IIO -MUSEUM OdESCALGHUM. 

Tertullianus in Apologet.. & S. Augufl:. de Clvit. 

Dei . C^teruni fi fides habenda Plinio eft , exiftun t 

veri Cynocephali ; aninialia (cilicet non fabulofa 

apud Indos canino capite, & latratu . Italib.^.c.^c, 

Hift. Nat. Quid autem fignificare voluerit Cic. 1.6. 

ad Att. ep.i. cum dixit de P. Vedio : Venit mihi 

ohviarn cum duohiis ejfedis . , . erat praferea Cyno- 

cepbalus in ejfedo , ?tec deerant onagri : confului 

interpretes , peritos interrogavi , nec fcire potui . 

Utrum unum ex hujufrnodi monflris, tamquamfimia 

5 aut catulus diportabatur ? Onagri non profe- 

flo l Utrum aliquis ex Vedii comitibus callidiflirnus 

? Quemadmodum autem omnia fere ^gyptiorum 

numina, eorumqueReligio,facra ,atque ritus 

fuerant in Urbem translata , ita etiam Anubis ; qua 

de re Lucanus: 

]s!os in Templa tuam Komana accepimus 

Ifim , 

Semicanefqiie Deos , & 

luSum . 

Jl/irâ moventia 

In hujufinodi fiultos homines Sedulius vehemendus 

invehitur in Heroicis Pafchalis operis: 

Quis furor ejl^ quce tanta animos demen- 

tia ludit i 

Ut volucrem , turpcmque Jovem , torvumque 

Draconem, 

Semihominemque cajtem fupplex homo pronus 

adoret 

Anubim Huetius prop.4. non fblum Moyfem 

facit , fed etiam Calebum unum ex Terrae promif^ 

Ik exploratoribus, Jofue fbcium ; quia 3/3 Caleb 

canem fignificat . Sequitur jam , ut circulum in Mer- 

curii hujus Cynocephali , five Anubidis dextera 

confi-

MuSEUM OdESCAICHUM. JH 

confideretnus . Si PJutarchum audias , nihil aliud 

efl, nili Horizon, five circulus, utvocant, finitor. 

Hujufmodi autem circulum propterea huicDeo ab 

^gyptiis tribui folitum efle docet, quod ejus imperium 

afuperiori uique ad inferius Hemifpherium 

proferri crederent . Plutarchi verba funt haec in lib. 

de Ifid. & Ofirid. Hoc qui nonnihil firingit , vo-» 

ambo' 

catiirque horizon , \S finiens circulus , & 

rum efi communis , Anuhis dicitur , canemque fpe^ 

cie expri?nit , quippe utitur canis vifit juxta noBu 

& interdiu . Veftimentum , quo indutus Anubis hic 

eft, nefcio an findonem rede vocem l Tu , inquit 

Lûcianus in Concil. Deorum , canino vultu JEgy* 

ptie , quijlndone es amiBus , quifnam es o optime 

, aut quomodo dignum te cenfes quifis Deus , 

cu7n latres \ PalmjE ramus , quem in f iniftra manu 

Cynocephalus tenet, {\v^ flagellum efl , inquitpereruditus 

D. Rudolphinus Venuti, veluti efficax ad 

removendum fafcinum , & malum avverruncandum 

remedium in Colleftan. Rom. Antiquit. Tab.28. {zn-^ 

tentiamque hanc fuam Pierii Valer. teftimonio conlirmat 

Hieroglyph. l.io.cap.2. Palma utique ^gyptiorum 

Diis convenire optime poteft ea etiam de 

caufa, quod , ut ait Plin.J.^^.cap.i. Valma , quce 

fert Mjrobalanum probatifiima in JEgypto . Qjjd 

autem globum illum in capite efle dicam ? Nifi velimus 

peculiarem Regionis illius eflefiûdum, poC 

fumus efle Mundi jfiguram exiftimare . Nephtin 

enim apud Êgyptios inferius Hemifpherium efTe 

docet Plutarchus , I/im vero fuperius, lucidum hoc, 

atque diurnum , obfcurum illud , atque no6lurnum 

qui & inter- 

utriufque vero participem Anubim , 

diu , & noclu vifu pariter fruatur . Vide Pier. Val. 

1.5: Horizon. Aram

i Museum: Odescalchum. 

Aram appofitam fignum efle divinitatis , qua 

:^2yptii Cynocephalo Anubidi tribuunt facile unulqutque 

intelligit ; Effigies Harpocratis in dextro. 

bafis latere taciturnitatis eftindex, &lilentii, quod 

fieri in hujus Dei facris debebat 

T A B U L A XLVll 

C A N O P U S. 

âi5=M«"" '" ' 1 

-^'''^ ^ 

•^^^p^=^;^*T-^--_ 

^^^ 

|iOtM 

Anopus erat ^gypti Urbs cum in- 

quod inde Ca- 

fula ad offium Nili , 

Wi nopicum didumeft; nancautemB^rfor 

, five Bicbkri . Heracleoticum 

^fc^M 

vocat Ptolom. Naucratium Plin. ab 

Alexandria duobus millibus pali; in 

ortum diftat ; quê Urbs Claudiani Poet;^ patria a 

quibufdam efie fertur . Condita a Menelao fuit , 

qui devida Troja eo vi ventorum cumHelena de- 

latus eft, & nominata a Canopo AmycLico ejusgubernatore 

, qui idu ferpentis quem Hicmorrboiua 

, 

vocant, ibi interiit, & fepultus efi. Quoniodo autem 

Ganopus ipfe Deus haberi caeperic narrar Ruffinus 

Hifl:. Eccl. l.xi. cap.26., cujus verba Cauleus, 

& aliL recitant . Eorum haec fumma efi Chaldeis 

. 

jaaantibus , ignem Deum fuum efle Deorum omnium 

aureorum , argenteorum , icreorum , & multo 

magis ligneorum vidorem , Canopi Sacerdos hy- 

driiE fidili aqua plence multis minutis foraminibus 

patul^ , fed iifdem cera obturatis caput ex antiquo 

Canopi fimulacro excifum fuperpofiiit . Jam vero 

accenfb igne aChaldeis circa hanc hydriam , cera 

confefîm liquefaaa , & effluente undique aqua , 

ignis exdnaus efl . Ex illo tempore Canopus tamquam


quam Deus , & Deorum omnium vidor ell cultus 

H^ 

inquit Ruffinus 

ejulque fimulacrum effingi ca^pit , 

apud Eufebium pedibus perexiguis attra6to coUo 

, 

&quafi fugillato, ventre tumido in modum hydrix 

autem 

H^c cumdorfb ^qualiter tereti formabatur . 

omnia cum hoc noftro anaglypho apprime congruunt. 

Hic enim Sacerdos vidorem Deum Canopum 

per vias , & fortaffe ad templum deportat^ 

Antecedit Sacerdos alius , qui , ut Virgilii verbis 

utar ^neid.8. patrio vocat agminajljlro , 

ftrumento ^gyptii loco tub^ utebantur . 

Hocin-- 

Puer iteni 

tibiis canens pompx comes adjungitur . Sacerdos 

alius confequitur ignem manu dextera praeferens ^ 

Baculus, quiefl: in ejusfiniftra Harufpicio ufui efle 

potefi . Et hujus form^ T. ufurpatos ab ^gyptiis 

fuilie baculos , colligimus ex nonnullis monumentis 

^reis , atque fiailibus , quce in Kirkeriano affervamus 

. Loti flos e Canopi capite eminet , quem 

florem plerilque Êgyptiorum Numinum capiiibus 

im.pofitum efie videmus. Hanc, quam (upra polui» 

mus de Canopo Ruffini narrationem GoropiusBecanus 

, & alii eruditi viri tamquam omnino commentitiam 

rejiciunt. Sed cum Gregorius Lilius Gyral- 

dus , Natalis Coipes , Mythologique alii bene multi 

illam admittant, admittimus etiam nos ; praefertira. 

cum anaglypho huic , interpretationique noftrie maxime 

confentaneam deprehendamus 

Tom.ll Ff TA-

114 MUSEUM OdESCALCHUM. 

T A B U L A XLVIIL 

HARPOCRATES. 

Eos in curribusinfidentesjvel iiantes 

paffim in Veterum monumentis alpicimus 

. Hoc imperii (ymbolum ell , 

quod in mortales habere Numina credebantur, 

ex quibus unum erat Har- 

pocrates ab ^gyptiis inprimis cul- 

tus . Vide Pier. Valer. I.43. Sed quorfum tres illae 

adultae jam arundines? Nilus, inquit Diodor. Sicul. 

1.1. cap.i. £f midta generat , S fuapte fiatura , 

qiice genuit , facilli?ne nutrit . 'Nam & arundinum 

radices prcebet , ^ lotum . Quod ad feras curruni 

trahentes attinet , hoc tantum habeo ex Herodoto 

in Euterpe dicere : Urfbs apud ^gyptios facros eife 

habitos. Quare nihil mirumeft, \i hujufiiiodi fer^s 

eorum , quos colebant Deorum , curribus junge- 

rentur 

Supereft dicendum de ip(b Harpocratis iimu- 

lacro . Quod digitum dexterx manus ori habeat 

admotum rationem hanc reddit S. Auguliinus lib.4. 

deCivit. Dei cap.9. Quoniam , inquit, templis ubi 

colebatur Ofiris , S ijis , fimulacrum crat ( Har- 

pocratis ) quod digito labiis irnpreffo admonere 

videretur , iit homines eos ( liidem , & Oiiridem ) 

fuiffe tacerent . Harpocratem hunc Plutarchus in 

lib. Ifidis & Ofiridis genitum fuiile lcribit poii in- 

teritum Oliridis una cum Helitomeno , imbecillumque 

natum membris inferioribus . Alibi tamen idem 

auftor contendit , non puerum fuijfe imperfeHu??i 

neque

MusEUM Odescalchum. ii5 

ncquc aliqiioikgiiminum exijtmiandum ,fcdDeum 

juvenilis adhuc imperfeHce , & inartjculatce oratiodis 

prcejidem , ac moderatorem : ex quo digito 

ori admoto ipfum effingebant , utpote Jtlentii , & 

Enimvero puerilia omni- 

taciturnitatisfymholum . 

no erant facrailla, quseDeo huicpuero fiebant in 

Urbe ^gypti Buto , quccque merito ridet S. Epiphanius 

lib.3. contra hicreles . Ibi enim SanSi hu- 

jus etiam Epifcopi temporibus Sacerdotes illum in- 

ilar nutricum nutrire fe limulabant. Ortus autem elie 

dicebatur a Plutarcho circa Iblftitium hybernum , 

& brumam . Ei igitur Deo lentes , &'primiti^ leguminura 

ofFerri (blebant , quod cum facerent menfe 

Mefbri ideflAugufto ita canere foliti erant ^gyptii 

y\Zi

Ii6 MusEUM Odescalchum. 

aediculam juvenili facie , vide Tab.30. in CoUefta- 

neis Romanar. Antiquit. Hermharpocratis vero fimulacrum 

delineatum , &: incifum oftendit Sponius 

Mifcell. erudit. Antiquit.fecl. i.art.5. Huic Sponiano 

Hermharpocrati funt ala^ in pedibus, utMercurio. 

Cur autem digito ora comprimat lic ille interpre- 

tatur ; 

eloquentiam non (emper verbis, fed etiam 

filentio uti . Harpdcrates Kirkerianos , &: Capponianos 

longum euet enumerare , ac defcribere om- 

nes velle 

T A B U L A XLIX. 

SOLEMNITAS. 

Arata ccena niiptiaU ex Ktriifca di- 

fciplina , inquit Julius Scaliger Poet. 

J.3. cap.ioi. porciim matlabant &c. 

Inde dicebatur Hjmenceiis ciim cho- 

reis , ita iit unufquifque caneret , 

quoad Epiphonema fuhinferret : quo 

pronimciato univerfa chorea Hymenceuvi totidem 

mimeris recinehat ; cujufmodi putandum efl efle 

illud Catulli Carm.62. 

Hymen , Hjmencee , Hymen ades Hjmencee 

. 

Interea, pergit idem Scaliger , tot , quot di- 

Matrimi adjia- 

& ximus , cwn facibus Vatrimi , 

hant . Igitur in hac bafi marmorea , qui facem pnie- 

fert , unus ex Patrimis , aut Matrimis adolefccntibus 

fortade efl: . Qui volumen legit , non abfurde 

unum ex cantoribus effe dicemus , qui nuptiale 

carmen concineret. Uterque fane herbis, &. flori- 

bus

MuSEUM OdESCALCHUM» II/ 

bus eft redimitus , quod in hujuffnodi pompa (blemne 

fuiiie declarant Statii verfus lib.i. filva j. 

Niinc opus Aonidum comites , tripodumque 

minijiri 

Diverjls certare modis , eat EntheavittiSi 

Atque hederis redimita cohors . 

Puerorum fymphoniacorum , qui ad canen« 

dum adhiberentur , magnum numerum apud Romanos 

fuille confkt ex pluribus Ciceronis locis 

in Verrem:&in oratione pro T. Annio Milone qui 

, 

Lanuvio rediens , & Clodio ad Bovillas obviam fadus 

5 tum cafu pueros fymphoniacos uxoris ducebat. 

De ifiis pueris vide Pignorium de Servis pag.145. 

Eorum numerus immodicus efle C3epit , ut teftatur 

Ammianus Marcellinus xiv. Paucce domus^ inquit, 

Jtudiorum feriis cultibus antea celebratce , nunc 

ludibriis ignavice torrentes exundant . .. denique 

pro Philofopho Cantor , & in locum Oratoris Dodor 

artium ludicrarum accitur . Kt bibliothecis 

fepidchrorum ritu in pcrpetuunt claufis organafabricanturhjdraulica, 

& lyrce ad fpeciem carpentorum 

ingentes , tibiceque & hijirionici gejlus in-^ 

Jtrumenta non levia . Itaque in volumine illo carmen 

nupdale confcriptum fuiile dixerim . Charta 

voluminum Pergamena plerumque erat ex membranis 

beftiarum praeferdm ovium a Pergamo Urbe 

Myfi^ ad Caicum fluvium fic appellata , ubi in- 

venta ab Eumene Rege efie fertur , cum Ptolemaeus 

Rex y^gypti orta circa Bibliothecas aemulatione 

chartas f upprimeret . Ita Plinius ex Varrone 1. 1 3cap.ii. 

Vide S.Hieron. in ep. ad Chromat. Exem- 

pla horum voluminum pafFim in icreis , marmoreifque 

fimulacris videmus 

JomAl Gg TA'

il8 MUSEUM OdESCALCHUM, 

T A B U L A L. 

V E R. 

E vere loquuntur Scriptores perinde 

ac fi de Pidore , aut Phrygione ali- 

c]uo loquerentur . Sic apud Lucret. 1. 5. 

Ef anni 

Tempora pingehant viridantes 

Jioribus herbas 

Et Manil. lib. 5 . V. 2 5 9, 

Et variis depingit pratajiguris . 

Infinitum eflet atterre iingulos . Unum 

ex Chri- 

ftianis prceterire nolo, Laftantium videlicet , cujus ell 

hic verfijs de Re(urrecl. Domini 

Mollia purpiireum pingunt violaria campum . 

NuUus eft Poeta qui non fummis laudibus vernum 

tempus extollat praelertim Virg. lib. 2. Georg. ab illo 

verliculo 

Vere novo gelidis liquitur cum montibus bu-^ 

mor £f c. 

Ubi verofimile afl^Tmat , mundum fiaifle conditum 

illo anni tempore , live ut melius dicam primum 

fuifie , illud & mundi & anni primi annorumque lequentiumtempus, 

Islon aliosprima nafcentis origine mundi 

llluxijfe dies , aliu7?ive babuijje tenorem 

Crediderim , Ver illud erat , ver magnus 

agebat 

Orbis (^r, 

In quem locum Servius: Ver , inquit, cumfit 

trimejlre , dividitur in tres portiones * Primus men^ 

Jls tribuitur veri novo . Secimdus adulto . Tertius 

.^ prceci'

MUSEUM OdESCALCHUM. H^ 

prcecipitiMQnio igitur Verjfive potius VerisGenius 

juvenili fpecie pingitur , quia initium anni affert 

nudus item, levique palliolo fblum conteclus ob inca- 

lefcentem jam aerem : cum planta florente roftrum 

& quibus refertum habet calathum , & quibus kk 

redimitum oftentat : quia adulto faltem vere rofce ef- 

florefcunt . Ver adultum cum novo confi.indere vifus 

efl Verres,eamque ob caufam fic illum Cic. Verrina 7. 

irridet : Cim autem Ver eje cceperat , ciijus tnitium 

ijlc non a Favonio , neque ab aliquo ajlro notahat ; 

fed cum rofam viderat , tunc incipere Ver arbitra^ 

batur , dabatfe laboribus , atque itineribus , in qui- 

lus ufque eofeprcsbcbatpatientem, atque impigrum, 

iit nemo umciuam in equo fedentem viderit. Ver facrum 

res dicebantur , qux vere natas, & Diis confe. 

cratiE eHent , Ver facrum facere erat vbvere Diis,five 

confecrare quascumque vere proximo nafcerentur, 

Paul. apud Fefi Roc votum primi omnium Sabini 

Marti nunciipaverunt , cum adverfus IJmbros pu^ 

gjiajfent . Sifenna apud Non. c. 1 2. num. 1 8. Et Livius 

1. 34. C.44. h:EC habet. VerfacrumfaBu7n erat prio^ 

re anno . Et infra; Verfacrum videripecus, quodna-^ 

tum efet inter KaUlart. & pridie kal Maji. Idem 

1.2 1 . cap. I o. docet Veris facri nomine contineri, quod 

Ver attulerit ex Suillo , Ovillo , Caprino , liovillo gre-^ 

ge.InMufeoKirkeriano habemus urnam, in cujus 

facie puer efl cum calatho rofarum pleno , & ex ad^ 

verfum efl alius cum calatho in quo funt poma . 

Se- 

cundum hunc Autumni effe Genium dixerim , cujus 

efiigies in hoc Mufeo Odefcalcho defideratur . Veris 

facri, quod a Romanis vovebatur mentionem faciunt 

fcriptores plurimi , quos inter Barnabas Briilonius de 

formulis & folemnibus Populi Romani verbis 1. 1. 

&aliiplures.

I20 MUSEUM OdBSCALCHVM , 

11 

T A B U L A LL 

^ S T A S. 

ON admodum difficile faftu c(\, quid 

libi velit ha:c effigies, interpretari . Etenim 

per fpicas , falcem, &modiumm- 

hil aliud videtur , nili-

MuSEOM Odescalchum. 121 

T A B U L A LIL 

H Y E M S. 

IcuT in fiiperioribus duabus marmoreis 

bafibus Veris , & -^ftatis imagines in- 

fculptK funt , 

tari non poteft quin Hyemis Genium 

, 

effingere artifex fortalVeomninoidem 

voluerit. Nudi plerumque pinguntur 

Genii Quare hoc incommodo quamvis imbres 

, 

fintmaximi, ac tempeftas perfrigida , Hyemisetiam 

Genius afficiatur necefle eft . Quamquam & bene 

ita in hac tertia dubi- 

capillatus , & ampliori amiculo teaus aliquod iibi 

ad magnitudinem frigoris remedium comparat- 

Palms ramus ideo in ejus laeva manu ponitur, 

quia palma , ut fcriptum reliquit Plinius Iib.i 3. cap.4" 

Jaudet&rmns, toto anno bihere cum amet an- , 

%o menti. Bibendi autem amorem hunc non alio 

melius poteft quam hiberno tempore explere An- 

. 

, 

feres gemini quos habet in dextera cum Hyeme 

, 

bene congruunt . Gignunt , enim eos alpes &Jeptentrionalisregio 

. Plin. lib.io. cap.21. Plum^que us 

velluntur qmbufdam in locis hs anno . 

Optima con- 

DÂ 

trafrigus prcefidia. In opere quod mfcribitur . 

le Vitture antiche delfepokro de Nafont. Tab.25. 

Hibernum Tempus Senis barbati Iimilitudine formatum 

eft, cui talaris tunica caput ipfum conveltiat, 

Senex autemille altera manupaluftremarundinem, 

altera Anferem pedibus conftridum tenet exiguo- 

, 

que interieao fpatio , Nympha vifitur neicio qus 

tunicata quoque ipfa , & utraque manu aliam ejul- 

Jonlll Hh dem

122 


dem generis avem contredans , ac fovens , quas pariter 

omnia optime frigus , & frigidum anni tempus 

delignant 

T A B U L A LIIL 

TAURUS GOELESTIS. 

AuRUM hunc obftellam, quaeindexte" 

ro ejus latere emicat , Coeleffis eiie fignum 

conjicimus. 

Fabulantur Poetae , hunc efle Taurum 

illum , (ub quo delitefcens Jup* 

piter Europam Agenoris Hliam rapuit 

In Coelo deinde a Jove iplo honoris caula collocatum 

. Huc Spedavit Ovidius lib.^. Fafl : cum de eo 

loquens fic cecinit l 

Seu tamen ejl Taurus ^Jive hoc ejl fcemina 

Jignum , 

Junone invita munus amoris hahet 

In Tauri fignum ingreditur Sol menfe Aprill 

unde anni initium Virgilius videtur capere lib.i. 

Georg. 

Candidus auratis aperit cum cornibus an-^ 

num . 

Sub eo figno Afiam , Arabiam , & Scythiam Manilius 

collocat Aflronom. lib.4. 

Taurus habet Scythice montes , AJiamque 

potentem , 

Et molles Arabes fylvarum ditia regna . 

Vide plura de eo apudHyg. 1.2. Plin. Iib.i.cap.16. 

& 42. & lib.18. cap.28. 

Fll^ IS. 

INDEX

I N D E X 

SCRIPTORUM, 

^t* A Senezra . 

i{: ^X ^braham 

.AorAhamus Gorlxnsl 

.Abrahamus . 

tAchilles Statius . 

Âcron . 

CL e/^tianus . 

Qiiorum loca^ ^ opiniones in hoc 

Opere afferuntur . 

.Alexander ab Âlexandro . 

•Alfxander Donatus 

^lphonfus d' Ovagle . 

Âlphonfus Toflatus . 

tAndreas ^lciati 

t^ndreas Chiochius . 

.Andreas Fulvius 

*Andreas Tiraquellus, 

.Angelus Tolitianus 

^nfelmui Boetius de Boot. 

.^ntonius ûguflinus 

xAntonius Francifcus Gori . 

KApollodorus 

Z. ^pulejus 

.Arati Interpresl 

.Arnohius 

,Ariflophanes . 

,Ariflophanis SchoUafles l 

.Arifloteles . 

^fconius Tedianus 

^thanafius Kirh^r 

Âthemeus 

,A{£lor Triapejorum 

ûlior de Viris llluflribus. 

(J.) yiuguflinus . 

i/tuguflinus Tîphus 

ûlus Gellius 

,Aufonius 

B 

B^rtholomeus Marlianus, 

Bafllius Fabcr 

(/^f«.) Beda. 

Benedi^Hs Cerutus 

Benedicius Tererius , 

BernardHs de Montfaucon. 

CuAefar 

(Card.^ Baronius. 

Callimachus . 

Camillus Leonardus • 

Caroltts TafchaliHs . 

Carolus Tattnus 

Carolus Stephantis . 

Cafliodorus 

Catullus . 

Celfus Cittadini 

M'T. Cicero 

Claudianus . 

Claudius Bertaldus '. 

Claudius Minois. 

Claudius Salmapus . 

Conradus Gefnerus . 

Coelius ^hodiginus , 

Cornelius Celfus 

Cornelius a Lapide . 

Cornelius Têpos 

D^ntel 

D 

Huetius l 

Diodorus Siculus l 

Diogones Lae^tius , 

Dion Caflius . 

Dionyjius Halicarnajfeus * 

Dionypus Lambinus 

EDuardus 

de Vitry 

Epigramattm Grxcorum 

idnthohgia . 

S. Epiphanius 

Euripides 

Eufebius 

Ezechiel Spanemius • 

[7 Eflns 

Flavius Blondus ', 

, 

Fortunatus Scacchi , 

Fortunlus Licetus 

FrancifcHS de Ficoronis . 

Francifcus Hothomannus 

Francifcus Mediobarbus . 

Francifcus êdius . 

Fulgentius 

Futvius Vrfini 

G.Alenus . 

Georgius Longus 

Ceorgius Vafarius 

Coropius Becanus ', 

Cregorius Tholofanus . 

123 

H 

Hjtdrianus Turnebus 

Hannibal Otivieri 

Hetiodorus 

Henricus Hornmannus , 

Herardus êufch 

Herodotus 

Hefiodus 

Hyacintus Cimma . 

— Cardanus 

--— Magrius 

S. Hieronymus . 

»~ ^teander . 

. 

w— Mercurialis l 

mmmm Trado 

Homerus 

i^ Horatius Flaccus l 

Horus .Apotlo 

J 

.Acobiis Bieus 

Jacobus Gutherus . 

— Sponius . 

— Bottari 

>~> Calvinus 

*— Camers . 

'Janus Gruterus 

124 

•— Ol>frs»quUlus , 

Sîdjs 

StJtius . 

Strjho . 

Symmjfbus . 

C. '~T^ .Acitus . 

1. TctjKCKtumyôûm, 

TijijKCKtuu: Vctus. 

TertuUijKus . 

Theocritus 

Tbetdoretus . 

TheofbiU&us . 

Th»€jMUdes, 

T^halUs, 

T^tbcUimsTM». 

\ 

Vêrius Miximus 

Vfrro. 

VelUjus Tjtertulus , 

VilldmMS Clyoal 

Sex. ^rel. I ifior . 

T. Virfilius Maro , 

Vijgks, 

X Exofhî 

LVDEX

INDEX RERUM 

T O M I I* 

AChates gemma unde Cic appellata 

? Pag.x. 

Achates , in qiio novem Muis , & 

i\pollo . 

XXIV. 

Achatis genera plura . xi. 

Iii Adamanrefculptura; phires.xxv. 

Agrippinae Girrminici cinercs Roniam 

translati. ^g. 

Agrippina;GermaniciEpitaphium.39 

Agrippina Germanici facies in nummis. 

59. 

Agrippina Germanici in Infulam 

Pandatariam relcgata. _j8, 

AgrippinjeGermanici morcs ; Ducis 

inunus ab ea ohirum . j8. 

-Agrippina Pifonem judicio perfcqui- 

tur . 58. 

In Alexandri M. /Egide Gorgonij 

caput, 20. 

Alexandri M. Corporis forma. 19. 

In Alexandri M. Galea Serpens, & 

Jovis Himmonis caput. 19. 

Alexandri M. & Macedonum barba 

plerumque rafa . 20. 

Alexandri M. tempore Pyrgotelcs 

fcalpror cf-lebfrrimus . 20. 

^merhylli dcfcnptio . xi. 

Amethylti virtutes fabulofe . xi. 

Amethyftus vetus eadem, ac hodierna 

. XI. 

Amethyftinis columella;. xr. 

i\ntinopolis urbs ab Antinoi nomine 

fic appellata . 42. 

Antinoi confccratio . 45. 

Antinoi efligies in nummis. 4^, 

Antinoo Templa extrudla, & Ludi 

celebrati . 42. 

Antinous culrus tamquam Sol, Mer- 

curius, & Bacchus .42. 

Antinous fe devovet pro Iladriano 

Imperatore . 42. 

Annuli aurei, & gemmaii Senato- 

rum , 

i^S. 

& Equitum Romanorum ia- 

figne . XXXVI. 

Annuli Signatorii Jofephi , Cyrt , 

Arii , Laca;demonii , Ptolcmasi , 

Seleuci , Ariftomenis &c. xxxv. 

Annulus ufurpatus a Sophiftis, Rhetoribus 

, Oratoribus , & Muficis 

ornamenti caufa . xxxvi,, & xxxvii, 

Apollo intonfus. crmitus , imberbis; 

ala; in cjus capite , & Luna fub 

mento . j. 

Apollincs plures. 2. 

In Apollinis capite radii duodec»m 

. j. 

Aqui Marina eadem, ac Beryllus.iv. 

ArtartheCoeli Regina app-llata. 4. 

Aftarrlie eadem, ac |uno . 4. 

Aftarthe cadem ac Luna , Ifis , & 

una ex Veneribus . 4. 

Aftarthcs fuper mentoLuna talcata,^ 

Atalantce duae . 14. 

Atalanta vifka in curfu ab Hippomenc 

. 15. 

Aventinus Leonina pclle indutus. 8. 

M. Aurclii Corporis forma . 44. 

M. Aurclii mores , ftudia , res geftae, 

arque obitus . 45. 

M. Aurelii Parentes , Imperium, imperiique 

confortium cumL. Ve- 

ro . 45. 

M. Aurelius Severus Alexander a 

Confobrino Elagabalo adopta- 

tus . 47. 

M. Aur.Severi Alexandri viiflorice, 

& mors, 47. 

In Aur. Sevcri Alexandri pcdliorQ 

/Egis . 47. 

B 

BAccha: Mimallones appellatae • 

Pag.i5. 

Baccharum veftitus , atque habi- 

tus . 17. 

I i L.Ju-

126 Index Rer 

L. Junii Bruti effiîes in Capito- 

lio. 28. 

L.JuniiBruti effigiesin nummis, iS. 

L.Junii Bruti mors ad Lacum Regillum 

. 27. 

L. Juiiius Brutus Romanae Liberta- 

tis aflertor. 27. 

Bruti feveritas in filios. 27« 

L.Brutus , & Servilius Aliak in ds- 

nariis . 28. 

CAIais. XI. 

Camei in Mufeo Kirkeriano 

xxxviii. 

rariores . 

Crmeipro fibulis 

& XXXVIII. 

adhibiti. xxxvii., 

Cameus quid, eJufque etymon . xxvi. 

Cattioculus . x:. 

Chalcedonius Jafpidis genus .xii. 

Chalcedonius non idem, ac Charchedonius 

. xii. 

Chriftianorum annuliSignatorii.xxxv 

Chriftianorum annuli Signatorii cuin 

Chrifti Domini monogrammate 

in San£lorum Martyrum Cryptis 

inventi . xxxv. 

Chriftianorum annuli Signatorii in 

Mufeo Kirkeriano. xxxvi. 

Chriftianorum gemmje in Mufeo Kir- 

keriano. xxxvi. 

Ciceronis foriwa , & habitus corpo- 

ris. 35. 

M. T. Ciceronis genus , honores , & 

res ab eo gcftas . 34. 

ClaudiiPortusOftienlis. 59, 

Claudii obitus. 59; 

Claudius vetat gemmis fignare. ?:X:av. 

Claudii ingenium ftudia , & mo- 

res .

Index Rer 

Gemmarum ufus in annul.s ad obfignandum 

apud Romanos . xxxiii. 

Gorgones tres , earum etymon j formx 

&c. 12. 

Gorgonum in gemmis virtus fabii- 

lofa . 12. 

Granati appellatfo , & cui Veterum 

Gcmms Granatum refpondeat. 

xiii. 

H 

HAdri

128 I N D E X R E R 

Nlccoli 

N 

, five Onyculi confidera- 

tio. XVII. 

Noinina filiorum Ifrael infculpta in 

& in duode- 

duobus Onychinis , 

cim gemmis Rationalis , xxiv. 

Numonius VaU quis fuerit , 8c quo 

tempore vixerit . 29. 

Numonii effigies in nummis , 29. 

OLympiadis 

O 

Alexandri Matris 

jadantia. 19. 

OmphaleHerculis armis ornata. i^, 

Onychis , & Achatis difcrimen . x. 

PEntheus 

a Maenadibus difcer- 

ptus. 17. 

Plafma , five Prafma quid , & unde 

diiflum. xxi. 

Poculum ex Granato in Mufeo 

Kirkeriano . xiii. 

Ptolemxus Aulets Regis 

Pompeii proditor, 

filius Cn, 

Ptolemsorum fratrum in nummis 

diftinguendorum ratio . 22. 

puellarum in Olympicis ludis cur- 

fus , atque certamen . 13. 

ROma 

R 

tamquam Dea habita. 24. 

Romae nomen aliud vel ignotum 

vel pauci/Timis cognitum. 24. 

Roma Afcanii fili» Fidei templum 

confecrat in Palatio . 25. 

Roma Urbs ab v^neaaedificata . 2^, 

Roma faemina quaedam Trojana in 

Italiam una cum Trojanis adve- 

rta , 2^. 

Romas Gaiea ex Icneumonis pel- 

le . z6, 

Romae habitus , & infignia . 25. 

in Romae imagine Crocodilus , & 

Palmse ramus . 25. 

Roniae Lorica ex Crocodili cu- 

te . 27. 

Rubinus Latinis Carbunculus , mas 

U M T O Î I I. 

& fsmina , 

dam . xvii. 

& de eo fabulofa quae- 

SArdonychis erymon , color , & 

ex eo vafcula elaborata . xix. 

6c XX. 

Satyri an vere extiterint? 17. 

Satyri Bacchi Socii. 18. 

Satyri utrum iidem , ac Sileni ? 18. 

Satyrorum indumentum. 18. 

Scipionis Africani res geftse . jo, 

Scipionis forma , «Sc ftatura corpo- 

ris , 50, 

Scptimii Severi genus , Imperium 

vi(floridE , atque obitus , 45. 

L, Septimii Severi liberorum effi- 

gies in nummis . 46, 

Servilius Ahali Sp. Mellii Magiftri 

equitum interfedor . 

28, 

Signa varia in Romanorum gemmi» 

annularibus ad obfignandum in- 

cifa , X XXIII, 

Sileno & Baccho Templa multa 

communia , ^ i. 

Smaragdorum genera plura , 

gene- 

ratio, magnitudo , & exiis arte- 

fa£la , XXI, 

Scriboniam Auguftus repudiat , 3^, 

Ser. Sulpicii Galbas ortus , mores 

Confulatus , imperium , ftatura , 

& mors . 40. 

Sulpiciorum familia . 40. 

THiarae 

defcriptio. 19, 

Tiberius Livia Drufilla na- 

tus . 55, 

Tiberius a Vitrico Augufto adopta- 

tus. 37. 

Tiberii ingenium forma corporls 

mores , & mors , 57. 

Turchoidis generatio , magnitudo 

&c, XXIII, 

V 

V 

Enus Apoftrophia. 60, 

Venus Coeleftis , 60. 

INDEX

INDEX RERUM 

T O M I II. 

A 

ABraxas nominis littercE annui 

curfus dierum menfuram com- 

plent. 74. 

Abraxas nomen Soli impofitum ab 

JEgypiiis, 73, 

JEdiliuus Symbolum . 9. 

j^fculapii baculus. 24. 

TEfculapii comes Thelefphorus . 16, 

j^fculapii plures . 29. 

iflfculapii templum in infula Tyberina 

.25, 

Tf^fculapii tres . 24. 

iEfculapio & Hygix unumidemque 

templum dicatum . 23, 

i^fculapio Epidaurio barbam Dio- 

nyfius Tyrannus demi ;ubet . 25, 

i^fculapio Gallus Sacer. 2$. 

iEfcuiapius etiam imberbis . 2j. 

^fculapius in Deorum numerum re- 

latus . 25. 

jtfculapius in nummis M. Aurelii 

Antonini; 25. 

iflfculapius Serpentis fpecie Epidauro 

in Infulam Tiberinam adve- 

130 I N D E X 

CAnopi 

varia. 112. 

C 

R E R 

Urbis i^gyptiae nomina 

in Canopi capite Loti flos. 115. 

Canopus Urbs a Menelao condita 

& a Canopo Menelai Gubernatore 

cognominata . 112, 

C.inopus quomodo Deus haberi c«e- 

ptUS ? 112* 

Caftoris , & Pollucis ope vidlioria 

ab j^.Poftiiumiodi(5latore repor- 

tata . 72. 

Cato Grammatlcus Latina Siren. 1 08, 

Centauri mares, & fasminae Bacchi 

currui jundi . 58. 

Centauri duo in adibus Illuftriflimi 

Prajfulis Alexandri Furietti . 57. 

Centauri currui Bacchi jun£li . 57. 

Centaurorum hiftoria, & fabula. 58. 

Cephalenia Infula a Cephali nomine 

cognominata. 50. 

in Cephalenia quintam C. Antonius 

urbem condit . 30. 

Cerealia,& Ludi Cereales Romae.i ^. 

Cereri porca immolari folita. 12. 

CereriSjcrxVirginisCanephorae.i^, 

Cereris effigies cum formicis . 14. 

Ceres di£la a creando , vel a Geres 

h. e. a gerendis fru(ftibus . 12. 

Ceres papaveris inventrix . 14. 

Ceres Phytalo ficus commonftrat.12. 

Ceres fumma religione ab Siculis 

culta . 15. 

Ceres Ennenfis in Sicilia . i^. 

Chiron Ccntaurus Achillis educa- 

tor . 5 5. 

Chiron ad Thetidis , & Pelei nu- 

ptias profedus . 57, 

de Chironis Centauri morte ob fagittam 

Hydrix veneno imbutam 

opiniones varix .

Index Rer 

Herciiles Taurum Cret« vaftatorem 

interficit . zS, 

Herinharpocratis fimulacrum. ii(5", 

Hygiaj fimulacra . 4$;. 

JOvis 

I 

Barba 

da. 79. 

herba qusdam di- 

Jovis caput velatum. 78. 

Ifiaca anaglypha formce ingeniculatds 

in ara marmorea , 101. 

Ifiaca fymbola . lo^. 

Ifiacs ftatua; ingenicuIatEB. loi. 

Ibides aves Lunae Sacrs , 102, 

Ifidi Tabella votiva . 102, 

Ifidis eloquentia . 108. 

Ifidis Regio in Urbe. 10(5". 

Ifidis Templa Romae . 106, 

Ifis Leges ^^gyptiis fert . 108. 

Jugis feptem , ac decem Nero aliquando 

aurigat . 6^, 

Juppiter Hicefius in Lucerna fidli- 

li. 78. 

Juppiter Hicefius , & Milichius . 

L 

77. 

LAmpfacus Urbs ab Xerfe Themiftocli 

dono data , 84. 

LeoNemesus inCaelum translatus.25 

Leo quarum rerum Hieroglyphicum 

, aut Symbolum ? 58, 

Leonis effigies in Clypeo Agamemnonis. 

68, 

Leonis Macherophori effigies in annulo 

Pompeij magni . 6g. 

Leonis Nemexi pellis Herculis armatura. 

27. 

Loti flos in capite Numinum ^gyptiorum 

. 115. 

Lucerna duodecim Apoftolorumca- 

pita exprimens, nec non Chrifti 

monogramma in Mufeo Kirkeriano 

. p5. 

Lucernxperpetus, fiveeternae . 9^, 

Lucernx rariores in Mufeo Kirke- 

riano . 95, 

de Lucernis veterum Scriptores prae- 

cipui, 95. 

MAIa 

M 

aurea tria a Venere Hippomeni 

dono data. 85. 

M, Antonius Ckopatraj amore ca- 

UM ToMI II. 131 

ptus ; ejus equeftres exercitationes 

in vTigypto. 51, 

MarsPhyIadrides,fivePr^fidiarius.9. 

Marfyx Satyri hiftoria , & fabula . 4. 

Marfyae imagine obfigaat epiftolas 

Nero. 4. 

Martis etymon, 8. 

MilichiusJuppiter . 77. 

Milichii appellati Dii alii. 78. 

Minerva Cuftos a Cicerone culta. 3 7 

Minerva etymon , 37. 

Minerva; quinque, 37, 

Minerva Sapientia: Dea . 38. 

N 

NEbris paftoritium veftimentigenus. 

5 7. 

Neptuni veftitu atque habitu Cn. 

Pompeii effigies . 1 1, 

Neptunus aliquando cum Hippocampis, 

aliquando etiam cum equis 

. II. 

Neptunus Claffis PraEfeftus a Saturno 

conftitutus, 10. 

Neptunus equos domandi artis inventor 

, 10, 

Neptunus navigandi artis auilor, io« 

Nuptiarum ritus , 1 1 5. 

O 

OLeaftrum Hercules primus ex 

Hyperboreis in £lidem de- 

portat, 27. 

P 

PAci ara Athenis dicata. ^$, 

Pacis alsB. 54. 

Pacis effigies variae . 34. 

Pacis Templum Romae an ajgroti 

frequentaverint? ^

132 

Index Rer 

Priapiis cultus ab Hraelitis . 8«;. 

Priapus Hellefpontiacus , 

Lampface- 

nus , & Orneates appellatus , 84. 

Priapus idem , atque Horus , Pan, 

Beelphegor . 84. 

Priapus modojuvenis, modo fenex 

efficûs, 8-;. 

PyrrhiProtomeinhortisVaticanis.45. 

Pyrrhi rimulacrum in Capitolio . 4?. 

Pyn-hus Tarentinorum contra Romanos 

auxiliator . 44. 

Pythagorxorum 

Lunae. 29. 

feiitentia de orbe 

CL 

QUadrigE in faftigio Templi Jovis 

Capitolini . 67. 

•Quadrigaj in Ludis . 57. 

Quadrigarum fupplicium . 68. 

Quadrigis triumphantes vedi . ^7. 

R Emorum ordines quot aliquando 

fuerint . 5i. 

Remorum quinquaginta ordinum 

navem aedificandam curavit Ptolemaeus 

Philopator , 6z, 

S 

Ella utrutn Symbolum iflternitas 

tis ^13. 

Securitatis Symbolum. 9. 

Serapis ab Athenienfibus, & Thraci- 

bus cultus . 

81. 

Serapidis effigiemPtoIemausLagides 

a Sinopenrmm Rege impetrat .81. 

Serapidis, & Ifidis templa conjunaa. 

81. 

Serapidis , & Ifidis Numina ab Urbe 

aliquando pulfa . 83. 

Serapis idem ac Pluto , Ofiris, Dionyfius 

, Hammon Juppiter, Ni- 

, 

lus, &Jofeph . 80. 

Serapidis templum in Capitolio.81. 

Serapidis Templum in Urbe Canopo 

. 81. 

Serpens apud jTgyptios immortalitatis 

, & divin^ naturs Symbolum 

.71. 

Serpens bonum omenRomanis . 71. 

Serpens argenteus in farra Ifidis pompa 

. 108. 

Serpens iu Hygiae Des mauibus . 48. 

^ 

f I N 

U M T O M I 11. 

Scx.Pompejus Neptunum fe appellat, 

(ScNeptunus videri vult. m. 

Silvani cultores antiquillimi Pelal- 

gi. 88. 

Silvani in manu cupreflus . 

83. 

Silvano Infcriptiones pofit* . 78. 

Silvani parentes. 88. 

Silvani prodigium . 88. 

Silvanus lade piabatur, & porco. 87. 

Silvanus pueris, & puerpcris infe- 

ftus . 90. 

Silvanus utrum idem, ac Pan ? 88. 

Siren utrum nionftrum marinum in 

pifcem definens? 104. 

Siren in nummisFam.ilia; Valeriae.70. 

Socratis mores, ftudia, virtutes . 41. 

Socrates reus,& capitedamnatus.43. 

Socrati vifum infomnis oblatum. 43. 

TAurus 

T 

e Lunae coelo demifliis ia 

Cretam .29. 

Taurum inCretam Neptunus immittit 

.28, 

Thyrfi Bacchici defcriptio . 40. 

Tripodis forms variae . 3. 

Tripodis defcriptio, & de eo opi- 

niones varix. 3, 

Tripus plicatiiis inMufeoCapitoIino.3 

Tripus plicatilis in Mufeo Kirkeriano. 

3. 

Triremium fupplicium conftirutum 

in rei capitalis reos etiam a vete- 

ribus Romanis. 6i. 

VErtumni 

V 

etymon . 91. 

Vertumni fignum inVîco Thu- 

rario . 90. 

VertumniSimulacrorum formae va- 

rix . 92. 

Vertumnus , & Janus negotiatorum 

prajfides .91. 

Virtumnus, & Sentinus Dii obfcu- 

riftimi . 92. 

Vertumnus Volfinus . 90. 

Veneres quatuor. i

Errata 

Pag. 8. Arnotium 

a5. PetrusBianchi 

31. 

Jglajd 

55. unius coloris clari 

(fj. Turnet 

54, aurigae tres 

80. Nemphidis 

85. Miphletz 

T O M. II. 

91. Afconui 

9i. quodcumque 

107. Ifidis figuram 

Ibid. illam cum de O/Iridis &c 

115. tJxj) 

Corrlge 

Arnobium 

Jo. Antonius 

Aglaja inquit 

135 

unius coloris partim clari 

Turneb 

Bigse tres 

Memphidis 

Miphletzet 

Afconiu: 

aliquod 

Ifiacam figuram 

Ifidem cum de Ofiridis

' \

1 

i 

i

i 

I

4 

I 

4 

1

i 

1

i

VENERE CON Ll FOMl IW MEIALLO ^' ^^-^^-

1 

I 

1 

ll 

\

YBmKE CON LI POMI IN MITALLO 

T.xxxir 

' FSBl

VENEKE CON" U POMI IN METALLO TXXXl^. 

T.'Z1

SILVATÔ 

in Metcth 

T. xxxpîr. 

JPlTBI.

VEKTVNO 

T. jcxxvrn. 

PSBI

OP.SO E TOJR.O 

T. XXXZX.

VMi^^l '-' 

i' i

k. .Mto' 

f -vm 

>*.

Museum Odescalchum, sive, Thesaurus ... - Warburg Institute

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?