Werke. Kritische Gesamtausgabe. [Hrsg. von J.K.F. ... - Maarten Luther

Sorlefung übet Sefnio^. 1527—1530. (3ef. 2, 4. 5. 6.) 23
L] 'Et iudicabit: geiitcs/ Psal. 1011. 'fudicabit in nacionibus' i. e.ynog
fiingefcur officio iudicis, regnabit per iudiciuin, videlicet per verbum. 'lUe'.
inqiiit loan. 16., 'arguet muiidum de pcccato' ;c. Est aiitein liaeo dcscripsio 5,ü1). i«, s
regni Christi dilatandi eciani inter gentes, non taiitum inter Tiideos con-
5 tinendi, arguet eqiie, scilicet per verbum, populos multos i. e. ubi([ue
terrarum. Unitas quidem regni est, attamen in multis populis. Arguet
autem, ut agnoscant sc peccatores et damnatos coram deo, quia non
cognoscunt deum, non timent eum, non credunt ei.
'Et conflabunt glad[ios suos in vome[res.' Figurata et peri-
10 phrastica loquucio i. e. redibunt in concordiam et pacem maximam neque
melior modus tollendarum discordiarum est, quam quo utitur Christus, qui
una sentencia simul omnes esse damnatos pronunciat et omnia peccatis
plena coram deo. Qui enim ista audiunt et credunt, pro qua re litiga-
bunt? Si substancia, sapiencia, iusticia mea coram deo nihil promovet,
15 cur pro ea depugnem? In mundo perpetuum bellum est. lusticiarii pro
sua iusticia invicem pugnant. Pii suam iusticiam damnant et damnari
sinunt, ficti Christiani mere carnales et mundani sunt atque ideo autores
sunt faccionum et discordiarum. Yeri Christiani pulchre consenciunt, quod
eciam omnia contemnant pro solo Christo.
20 'Domus lacob, venite.' Quando sie praedicabitur, convertentur 2, r,
gentes et redigentur in nihilum, ut non efferatur sua iusticia jc. Tunc
necesse maxime erit, ut vos ludei primum istam graciam agnoscatis. Paulus
ait Ro. 3. 'ludeo primum et graeco', quia maxime ludeis promissum est*-'*'''"2 ^g.^*^'
et primum inter ludeos praedicatum. Cum ergo sint primus populus et
25 praecipua pars ecclesiae, merito exhortatur eos propheta, ut emant, dum
sit forum ante ianuam. 'Tempore", inquit infra c. 49. et 2. Chor. 6. ''-^f^-o^ox'e 2
cepto' 2C. Ergo, domus lacob, ad vos potissimum pertinet haec pro-
missio, agite gracias deo, ne negligatis luceni, sed 'dum lucem habetis,
credite in lucem' jc. ne vos apprehendant tenebrae et offendatis. 50I). 12,36
30 'Tu autem dimisisti populum tuum, do[mum lacob.' '0?2,^
D-ii?^ quod vetus translacio 'ut olim' exponit, significat 'orientem ab ante",
quo ad tempus et locum. 'Plantaverat dominus paradisum Eden" 2C. Ex- i.anofca, 8
ponitur ergo hie ambigue vel ab ante i. e. ante secula vel in anteriori
parte loci vel in prioribus hominibus vel orientales aut illi. qui sunt ante
35 eos. ludei enim ab Oriente habent Persas, Arabes, Chaldeos, Ab occi-
dente Palestinam cum mari mediterraneo. Est igitur sentencia: ludei sunt
supersticiosiores quam orientales aut occidentales, quia in medio positi
sapiunt supersticiones utrorumque, repleti plusquam oriens.
J/2 Reg[num Christi eciam inter gentes ro r 12 Verus modus tollendarum discordiarum
homines lege humiliare et terrere ro r 13 Christiani perpetuam pacem, Mundus
uero bellum continuura habet ro r 2ll22 Magna ludeorum praerogatiua, ad quos pro-
missiones praecipue pertinent ro r 29 über credite in steht loan 12 ro 34 ludei omnes
gentes supersticione superare arguuntur ro r