31.10.2012 Views

DE PRAETORIBUS TRIDENTINIS ... - Provincia Tridentina

DE PRAETORIBUS TRIDENTINIS ... - Provincia Tridentina

DE PRAETORIBUS TRIDENTINIS ... - Provincia Tridentina

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Tovazzi Giangrisostomo OFM<br />

<strong>DE</strong> <strong>PRAETORIBUS</strong> TRI<strong>DE</strong>NTINIS<br />

COLLECTANEA<br />

NUMQUAM PROUT IACENT<br />

PUBLICIS TYPIS COMMITTENDA.<br />

TRI<strong>DE</strong>NTI, MDCCLXXXVI<br />

Apud Sanctum Bernardinum Senensem<br />

Die XIV septembris.


Antiquis Romanis vehementer Praetoris placuit nomen.<br />

Iustinianus Imp. Authent. 13<br />

de Praetoribus populi<br />

§ Nos igitur 1 .<br />

1 Iniziata la trascrizione il giorno 11 giugno 2007. – Nella pagina 01 c’è scritto:<br />

1. Carolus Magnus in Capitularibus, et in Lege 42 inter Longobardicas decervit, quod<br />

Iudices ieiuni causas audirent, et discernerent.<br />

2. In Italicis Rebuspublicis Iudex Potestas dicitur. Carolus Macrus in Hierolexico,<br />

verbo Iudex.


Presentazione del trascrittore<br />

Il manoscritto del Tovazzi n. 40 è composto da una Praefatio (pagine<br />

III-X), seguita dalla Tabula chronologica Praetorum Tridenti (pagine XI-<br />

XXVI); alla pag. XXVIII c’è l’elenco dei Pro-Praetores; segue il Syllabus<br />

auctorum qui pro libello isto adornando utiliter adhibiti sunt (pagine<br />

XXIX-XXX); poi l’Index patrialis, seu topologicus sequentium Assessorum,<br />

Vicariorum, Praetorumque (pagine XXXI-XXXIII).<br />

Segue la trattazione dei singoli personaggi disposti, come dice il<br />

Tovazzi, per capitoli, che il trascrittore per evitare errori, chiamerà numeri.<br />

Infatti la trattazione dei singoli personaggi è compresa fra i numeri romani<br />

I-CCVII (pagine 1-121); segue Addenda, vel Notanda, composta dai numeri<br />

arabici 1-160 (pagine 122-181). Vi sono aggiunte alla fine due pagine pure<br />

manoscritte con l’indicazione dei Toni per il canto dei Salmi e dei cantici<br />

nella recita del Breviario.<br />

P. Remo Stenico


Praefatio auctoris<br />

Percurrenti post obitum meum Collectanea isthaec, ut tituli, quem eis<br />

praefigendum duxi, numquam obliviscatur, immo semper, et quamlibet<br />

paginam prae oculis habeat, memor sit, enixe commendo, eumque rogo, et<br />

obstestor. Ego enim multa huc pro mea tantum memoria congessi, et alia<br />

multa retuli al literam prout eadem in tabulis notarialibus reperi.<br />

Nullam aliam hactenus vidi tridentinorum Potestatum, seu Praetorum<br />

seriem: pro hac mea prorsus nova concinnanda nullum pulsavi, nullique<br />

molestiam vel minimam intuli. Multum sane laboris impendi, laboremque<br />

meum frustraneum, et posteris omnibus ingratum non futurum (absit verbo<br />

iactantia) confido, ac spero.<br />

Imperfectum opus ego prior ingenue 2 fateor, et assero. Desiderantur<br />

siquidem in eo multi Praetores, patriae aliquiot, plurimique anni, et alia<br />

huiusmodi; sed quid inde? num idcirco in cassum laboravi? Profecto<br />

celeberrimus abbas Ferdinandus Ughellus florentinus in sua Italia Sacra,<br />

episcoporum Italiae catalogos exhibens, plurimos ignoravit, praeteriit,<br />

duplicavit, confudit, extra proprium locum recensuit, ac prope infinitos<br />

errores admisit. Omnium tamen calculo utilissimum, et nullo tempore satis<br />

commendabile opus protulit, ac reipubliace dedit. Alius alio plura invenire<br />

potest, nemo omnia, ut inquit Decius Ausonius burdegalensis Idyl. 10, ut<br />

autem scite monet illustrissimus marchio Maffeius part. 2 Veronae<br />

Illustratae, in praefatione ad suma notitiam scriptorum veronensium, chi<br />

non volesse dare al pubblico sì fatte compilazioni, se non quando son<br />

ridotte a non potercisi aggiugner nulla, non si darebbero mai. Totidem<br />

igitur quot ego, Praetores e tenebris eruat, colligat, ac referat alius a me<br />

felicior, aliosque tertius, et quartus, tuncque demum, licet adhuc forte non<br />

omnino perfecta, et integra, certe non spernenda ipsorum series ad manum<br />

erit. Inventis addere facile est.<br />

Porro heic adnotasse iuverit, quod monente Ludovico Antonio<br />

Muratorio, viro clarissimo, Antiquit. Ital. medii aevi To. 4 Dissert. 46, col.<br />

70, Italicae civitates (quibus est <strong>Tridentina</strong> olim adnumerari consuevit) non<br />

omnes eodem tempore, sed quaedam citius, quaedam serius, usum<br />

Potestatum invexere:neque in iis perpetuo habendis constantes primo<br />

fuerunt. Et infra col. 72, In nonnullis urbibus serius, quam in reliquis<br />

Praetorum munus invectum est, atque invectum cito desiit.<br />

Hinc etiam Ioannes Baptista Vercius bassanensis in sua nuperrima,<br />

elentique Historia Ecelinorum, To. 1, pag. 230, in nota scribit: Non si può<br />

fissare il tempo, quando fu introdotto l’uso de’ Podestà. La serie de’<br />

2 candidamente.


Podestà di Verona incomincia nel 1163, ma con interruzione fino all’anno<br />

1193; que’ di Vicenza nel 1170, que’ de Trevigi nel 1173, que’ de Padova<br />

alquanto più tardi 3 .<br />

Titulum Potestatis apud nos tridentinos primus usurpasse noscitur<br />

Adelpretus Comes Tirolensis ineunte saeculo tertiodecimo. Idipsum etiam<br />

nonnulli successores eius praestitere.<br />

Siluit deinde, fuitque constanter intermissus ab anno MCCLXXIX,<br />

usque ad annum MCCCCLVI, infra quod temporis spatium alius Vicarii in<br />

temporalibus titulus adhibitus est. Idem tamen importavit, quemadmodum<br />

etiam in Statutis tridentinis edit. Tridenti 1528, vel 1614 animadvertitur, ubi<br />

habetur in Indice Lib. 2, de Syndicis: Praetor nostri temporis, olim<br />

dicebatur Vicarius.<br />

De tridentini Potestatis, seu Praetoris electione, nominatione,<br />

confirmatione, ac officio agunt praedicta Statuta, reformata et impressa<br />

Tridenti anno MDXXIIX, sub episcopo ac principe Bernardo de Clesio,<br />

Libro primo de Civilibus cap. 1, 2, ac 3. Ex primo capite lubet ad verbum<br />

decerpere, atque huc transferre, omissis tamen minus notabilibus, quod<br />

Omni anno civitatis tridentinae consules ac provisores tenentur eligere 4 ,<br />

seu nominare duos aut tres, aut quatuor, aut plures legum doctores, qui extra<br />

dioecesim tridentinam orti sint, et non habeant attinentes, vel affines in<br />

civitate tridentina, eosque per schedulam praesentare domino episcopo, vel<br />

eius locumtenentibus, qui unum ex nominatis, quem maluerit, eligere debet,<br />

atque confirmare, nec non pro annuo salario eidem dare libras octingentas et<br />

vigintiquinque bonae monetae, videlicet ad grossos charentanos duodecim<br />

pro una quaque libra 5 .<br />

Potestas habet onus tenendi ad minus unum famulum, et unum regatium<br />

suis sumptibus, ac etiam conducendi, et tenendi unum cavalerium idoneum<br />

extra districtum, seu dioecesim natum, sine tamen sua impensa.<br />

Cum pulsu campanae turris Communitatis intrare debet ad Magistratum<br />

honorifice, cum vexillis, et insigniis suis: circumire per civitatem, ac loca<br />

consueta, et visitare ecclesiam cathedralem Sancti Vigilii, ac offerre ipsius<br />

altari magno quod sibi videbitur, infra triduum.<br />

Deinde legere, ac dicurrere tenetur Statuta civitatis, et cum placuerit<br />

domino episcopo, vel eius locumtenentibus, consules illum eidem<br />

praesentare debent, a quo sceptrum Praeturae suae tam in civilibus, quam in<br />

3 Vide tamen Blacolinum in Chronologia ad an. 1178, 1183, 1186, 1188, 1193. Vide<br />

etiam infra pag. 132, nota 17, (Addenda num. 17). - Serie Potestatum, et iudicum<br />

Fanensium apud Amianum To. 2, pag. 348, incipit ab anno 1134.<br />

4 Vide infra num. LXIII.<br />

5 Nunc salarium annuum dicitur adscendere ad circiter mille florenos. Vide infra pag.<br />

151, nota 60 (Addenda num. 60), et pag. 96, cap. 157.


criminalibus recipit, et in manibus eiusdem episcopi, vel capitanei, aut<br />

locumtenentium fidelitatis iuramentum emittit.<br />

Per unum annum dumtaxat in tali officio durare debet: nec ad illud<br />

resumi potest, nisi post septennium. In fine dicti sui officii debet syndicari<br />

per duos eligendos, et deputandos a consulibus, et per tertium deputandum<br />

ab episcopo, vel eius locumtenentibus. Non licet eidem Praetori sceptrum<br />

deponere priusquam novus Praetor adveniat, cum quo se se praesentare<br />

debet coram domino episcopo, vel eius locumtenentibus, et ibi tantum<br />

deponere debet sceptrum, novo Praetori tradendum.<br />

Quilibet novus Potestas primo die postquam praefatum iuramentum<br />

emisit, sub poena librarum quinquaginta bonae monetae debet publico<br />

edicto proscribere omnes malae vitae homines. Tenor edicti exhibetur citato<br />

capite 3 Statutorum, estque huiusmodi: “Diffidamus omnes et singulos<br />

homicidas, veneficos, maleficos, haereticos, siccarios, viarum aggressores,<br />

effractores carcerum, incendiarios, adulteros, incestuosos, sodomitas,<br />

raptores virginum, et aliarum mulerum solicitatores, lenones, stupratores,<br />

invasores, falsarios, quoscumque fures diurnos, et nocturnos, ceterosque<br />

delinquentes, et cuiusvis malae, ac perditae vitae homines in civitate<br />

Tridenti, ac eius districtu commorantes”.<br />

Utinam his etiam nostris diebus evulgaretur 6 , fieretque ad amussim<br />

sevari huiusmodi edictum! Sed proh dolor! in desuetudinem abiisse, ac una<br />

cum plurimis aliis veterum notrorum saluberrimis placitis et sanctionibus<br />

antiquatum esse videtur. Faxint Superi, quod nullo unquam tempore idipsum<br />

accidat sacrosancto Evangelio Iesu Christi Dei, et Domini nostri<br />

clementissimi, cui omnis honor, et gloria in saecula saeculorum. Amen.<br />

P.S. Visis meis hisce scriptis, admodum revrendus Pater Epiphanius de<br />

Roncone, olim <strong>Provincia</strong>e huius nostrae Minister, pro singulari sua in me, ac<br />

mea omnia sollicitudine, ac benevolentia, motu proprio, et ultroneo rogavit<br />

nobilem ac humanissimum dominum Vincentium de Bernardis Zetta<br />

notarium collegiatum, civem et habitatorem Tridenti, atque ab eo mihi<br />

obtinuit calendis octobris huius anni 1786 libellum manuscriptum cuius<br />

primus titulus est Nomina, et cognomina Praetorum huius civitatis<br />

tridentinae ab anno 1456 usque ad annum 1776. Secundus auten Praetores<br />

Tridenti, quorum antecessores nuncupati sunt Vicarii in temporalibus.<br />

Incipit: 1456 Lanfrancus de Oriano. Desinit prima manus 1774 Hieronymus<br />

Cattaneus. Alia vero subdidit alios duos Marinium, ac Paravicinum. Sub<br />

titulo Catalogi Bernardiani non raro ipsum allegavi. Utilis enim mihi<br />

plurimum fuit, praesertim quoad posteriores Potestates, sive Praetores.<br />

Plures tamen, idest quatuordecim ex antiquioribus in eo desiderantur<br />

6 Evulgatur sed non servatur integre.


Tabula chronologica Praetorum Tridenti7<br />

Pro episcopo<br />

1159 Henricus de la Bella de Verona Assessor, num. I.<br />

1183 Gerardus de la Bella de Verona Assessor, num. II.<br />

1206 Adelpretus Comes Tirolensis Potestas, num. III.<br />

1208 Henricus Iudex Curiae tridentinae num. III.<br />

1209 Henricus de Egna Iudex, num. IV.<br />

1215 Henricus de la Bella de Verona iunior, Iudex, num. V.<br />

1222 Adelpretus Comes Tirolensis Potestas, num. VI.<br />

1228 Tridentinus Iudex, et Vicarius, num. VI in fine<br />

1233 Odolricus de Campo Potestas, num. VII.<br />

1235 Adelpretus Comes Tirolensis Potestas, num. VIII.<br />

1237 Swikerius de Monte Albano Potestas, num. IX.<br />

Pro imperatore<br />

1239 Sodegerius de Tito neapolitanus Potestas, num. X.<br />

1255 Fulcus de Apulia eques, Potestas, num. XI.<br />

1260 Calapinus de Tridento Iudex imperialis Curiae, num. XI.<br />

1264 Bonus de Montorio Assessor, num. XI in fine.<br />

Pro episcopo<br />

1270 Bonazunta de Brixina Assessor, num. XII.<br />

1273 Nicolaus Spagnolus de Tridento Assessor num. XIII.<br />

1276 Anonymus Vicarius.<br />

Pro Paduanis<br />

1278 Marsilius de Partenopeo Potestas, num. XIV.<br />

1279 Blasius Vicarius, et Potestas, num. XIV in margine<br />

1279 Gratiadeus Vicarius in temporalibus num. XV.<br />

Pro episcopo<br />

1281 Nicolaus Spagnolus de Tridento Vicarius, num. XVI.<br />

1281 Bonazunta de Parma Auditor, num. XVII.<br />

1282 Maximianus Vicarius, num. XVIII.<br />

7 Un elenco simile è presente nel MS 33 pure del Tovazzi dell’anno 1777, pp. 72-87;<br />

questo del MS 40 fu pubblicato da Bartolomeo Malfatti in Archivio per Trieste, l’Istria e il<br />

Trentino, Roma 1886, pp. 303-309, senza l’indicazione della pagina cui il Tovazzi rimanda<br />

ogni nominativo, dove ci sono notizie più numerose relative al singolo personaggio.


1282 Riprandus Novellus de domino Gonselmo Vicarius, num. XVIII in<br />

fine.<br />

1284 Bondus Iudex, et Vicarius, num. XVIII in margine<br />

1284 Ioannes de Cavedeno Vicarius, et Assessor, num. XIX.<br />

1285 Calapinus Iudex faciens rationem.<br />

1287 Bertoldus de Widotis de Bergamo Vicarius, num. XX.<br />

1288 Gulielmus de Bergomo Vicarius, num. XXI.<br />

1289 Odoricus de Coredo Vicarius, num. XXI in fine.<br />

1291 Adelpretus Vicarius, num. XXII.<br />

1292 Maximianus Vicarius, num. XXIII.<br />

1295 Calapinus de Flaveo Vicarius, num. XXIV.<br />

1301 Guido de Tridento Vicarius, num. XXV.<br />

1302 Aichebonus de Tridento Vicarius, num. XXVI.<br />

1302 Simon de Gardulis Vicarius, num. XXVII.<br />

1303 Antonius de Leudro Vicarius, num. XXVIII.<br />

1303 Simon de Gardulis Vicarius, num. XXIX.<br />

1307 Andreas Quirinus de Venetiis Vicecomes Tridenti, num. XXIX in fine.<br />

1307 Iacobinus de Cremona Vicarius, num. XXX.<br />

1307 Finius Vicarius Vicarius, num. XXXI.<br />

1307 Guido de Parma Vicarius, num. XXXI, simul cum Finio.<br />

1308 Simon de Gardulis Vicarius, num. XXXII.<br />

1312 Gulielmus de Bellenzanis de Tridento Vicarius, num. XXXIII.<br />

1312 Aichebonus de Tridento Vicarius, num. XXXIV.<br />

1313 Iacobinus de Cremona Vicarius, num. XXXV.<br />

1314 Gerardus de Bononia Vicarius, num. XXXVI.<br />

1315 Laurentius de Vello Vicarius, num. XXXVII.<br />

1317 Gulielmus de Bellenzanis de Tridento Vicarius, num. XXXVII in fine.<br />

1323 Matthaeus de Gardellis de Tridento Vicarius, num. XXXVIII.<br />

1328 Adelperius de Tridento Vicarius, num. XXXIX.<br />

1334 Franciscus de Burgo novo de Tridento Vicarius, num. XL.<br />

1334 Iustinianus de Gardulis de Tridento Vicarius, num. XLI.<br />

1338 Cinus de Castellione Aretino Vicarius, num. XLII.<br />

1339 Franciscus Castellionus de Aretio Vicarius, num. XLIII.<br />

1344 Guido de Cardinalibus de Pisauro Vicarius, num. XLIV.<br />

1348 Nicolaus de Avolano de Tridento Vicarius , num. XLV.<br />

Pro Brandenburg.<br />

1355 Ecelinus de Campo de Tridento Vicarius, num. XLVI.<br />

Pro Episcopo<br />

1366 Nicolaus de Meclo annaniensis, num. XLVI in fine.


1367 Ioannes de Pugnis de Parma Vicarius, num. XLVII.<br />

1372 Vricius de Castro Thoni Vallis Annaniae Vicarius; Fricius de Castro<br />

Thoni, num. XLVIII.<br />

1374 Ioannes Salgardus de Feltro Vicarius, num. XLIX.<br />

1376 Tramontonus de Cividado Belluni Vicarius, num. L.<br />

1377 Ioannes Salgardus de Feltro Vicarius, num. LI.<br />

1378 Dedus de Dedis de Feltro Vicarius, num. LII.<br />

1380 Ioannes de Strata de Padua Vicarius, num. LIII.<br />

1381 Ioannes de Pugnis de Parma Vicarius, num. LIV.<br />

1387 Antonius de Tridento Vicarius, num. LV.<br />

1391 Antonius de Dasindo Vicarius, num. LVI.<br />

1391 Antonius de Bergomo Vicarius, num. LVII (etiam 1399: Franco G. :<br />

Prosapia arcensium)<br />

1392, 1394 Nicolaus de Tenuciis (et Tanutiis) de Levico Vicarius, num.<br />

LVIII.<br />

1395 Ioannes de Capitaneis de Bononia Vicarius, num. LIX.<br />

1399 Alexander de Doctoribus de Padua Vicarius, num. LX.<br />

1400 Antonius Vicarius, num. LXI.<br />

1400 Francischinus de Sarnonico Vicarius, num. LXII.<br />

1407 Alexander de Doctoribus de Padua Vicarius, num. LXIII.<br />

Pro imperatore<br />

1415 Laurentius de Gauslinis de Feltro Vicarius, num. LXIV<br />

--- Ziviglinus de Casali de Padua Vicarius Tridenti anno incomperto.<br />

1418 Petrus de la Turre de Bergomo Vicarius pro Comite Tirolensi, num.<br />

LXV.<br />

1419 Nicolaus de Campolongo de Padua Vicarius, num. LXVI.<br />

1420 Antonius de Molveno Vicarius, num. LXVII.<br />

1420 Petrus de la Turre de Bergomo Vicarius, num. LXIIX.<br />

1421 Gulielmus de la Pigna Vicarius, num. LXIX.<br />

1422 Bartholomaeus de Minatis Vicarius, num. LXX.<br />

1424 Albertinus de Marostica Vicarius, num. LXXI.<br />

1425 Antonius de Leudro Vicarius, num. LXXII.<br />

Pro episcopo<br />

1428 Ludovicus de Calvis de Bononia Vicarius, num.LXXIII.<br />

1429 Gerius de Monte Catino de Ferraria Vicarius, num. LXXIV.<br />

1432 Antonius de Tosabechis de Papia Vicarius, ac deinde archidiaconus<br />

Tridenti, num. LXXV.<br />

1433 Iacobus de Ursulinis Bononia de Tussiniano Vicarius, num. LXXVI.


1435 circiter Ludovicus de Calvis iterum Vicarius, num. LXXVII in<br />

margine.<br />

Pro Tirolensi<br />

1442 Iulianus de Coccapanis de Carpo Vicarius, num. LXXVII.<br />

1443 Melchior de Facinis de Padua de Tridento Vicarius, num. LXXVIII.<br />

1450 Bonamens de Aliprandis de Mantua Vicarius, num. LXXIX et<br />

Addenda num. 154.<br />

1453 Iacobus de Gazio Vicarius, num. LXXX.<br />

1455 Lanfrancus de Oriano de Brixia Vicarius, et Potestas, num. LXXXI.<br />

1457 Melchior de Facinis de Padua de Tridento Potestas, num. LXXXII.<br />

1460 Christophorus Lanfranchinus veronensis Potestas, Addenda num. 27.<br />

1462 Hieronymus Mussatus patavinus Potestas, Addenda num. 28.<br />

1467 Bartholomaeus de Gozadinis de Bononia Potestas, num. LXXXV.<br />

Etiam sequentes omnes dicti fuerunt Potestates, seu Praetores Tridenti.<br />

468 Alexander de Mediis de Bassano, et Padua, num. LXXXVI.<br />

1470 Paulus de Ungarellis de Padua, num. LXXXVII.<br />

1475 Ioannes de Salis de Brixia, num. LXXXVIII.<br />

1477 Alexander e Madiis de Padua, num. LXXXVIIII.<br />

1480 Salius de Buzacharinis de Padua, num. LXXXX.<br />

1481 Ioannes Victor de Burgasio de Feltro, num. LXXXXI.<br />

Pro imperatore<br />

1484 Paulus de Oriano de Brixia, num. XCII.<br />

1485 Ioannes Petrus de Gandinis de Brixia, num. XCII in fine.<br />

1486 Leonardus Coepolla de Verona, num. XCIII.<br />

1490 Ioannes Baptista de Lambertinis de Bononia, num. XCIV.<br />

1491 Paulus de Ungarellis de Padua, num. XCV.<br />

1492 Paulus de Oriano de Brixia, num. XCVI.<br />

1493 Ioannes Baptista de Lambertinis de Bononia, num. XCVI in fine.<br />

1492 Ludovicus Pavesius mantuanus, num. XCVII.<br />

1495 Ottobonus de Ottobonis Valentinus (de Valentia), num. XCIX.<br />

1497-1499 Daniel de Crescendulis de Portu Navonis, num. C.<br />

Pro episcopo<br />

1501 Hercules Tassonius de Mutina eques, num. CI. [Etiam 1494]<br />

1503 Princivallius Mantica de Portu Naonis, num. CII.<br />

1506 Nicolaus Bassileus de Tergesto, num. CIII.


1508 Ulpianus de Zanis de Bononia, num. CIV.<br />

1509 Aloysius Saxolus mirandulanus eques, num. CV.<br />

1514 Aloysius de Albertis de Verona, num. CVI.<br />

1516 Stephanus de Ugonibus brixianus, num. CVII.<br />

1517 Leonardus Coepolla de Verona Comes, num. CVIII.<br />

1518 Antonius de Cappo mantuanus, num. CIX.<br />

1518 Antonius Gardellinus de Bassano, num. CX.<br />

1521 Hieronymus Romagnanus de Tridento, num. CXI.<br />

1522 Nazarius Scopulus mantuanus, num. CXII.<br />

1523 Petrus Petorellus de Parma, num. CXIII.<br />

1524 Ioannes de Castro Vitreo mutinensis, num. XVIV.<br />

1525 Ioannes Franciscus Bebius regiensis, num. CXV.<br />

1528 Alphonsus Rossettus ferrariensis eques, dein episcopus Ferrariae, num.<br />

CXVI.<br />

1530 Bernardus Nuvolonus mantuanus, num. CXVII.<br />

1534 Ioannes Baptista Scopolus mantuanus, num. CXVIII.<br />

1537 Petrus Petorellus parmensis, num. CXIX.<br />

1741 Vincentius Gemmus parmensis, num. CXX.<br />

1543 Gaspar Brugnolus ferrariensis, num. CXXI.<br />

1544-1545 Petrus Foschirus mutinensis, num. CXXII.<br />

1548 Philippus Valentinus mutinensis, num. CXXIII.<br />

1550 Ludovicus Frontorius de Cento Ferrariensi, num. CXXIV.<br />

1552 Iosephus Fontanellus regiensis, num. CXXV.<br />

1553 Ludovicus de Superbo ferrariensis, num. CXXV, in margine.<br />

1553 Iulius Caesar Castrovitreus mutinensis, num. CXXVI.<br />

1555 Ludovicus de Superbo ferrariensis, num. CXXVII, post CXXVI.<br />

1557 Michael Castagninus faventinus, num. CXXVIII, post CXXVI.<br />

1559 Attilius Tondinus senensis, num. CXXIX, post CXXVI.<br />

1560 Ioannes Baptista Nardus de Tussiniano, num. CXXX.<br />

1562 Mathias Caraccius de Cento, num. CXXXI.<br />

1563 Darius Pogellinus eques imolensis, num. CXXXII.<br />

1565 Alphonsus Hirundinellus de Lugo ferrariensi, num. CXXXIII.<br />

1565 Ioannes Baptista Moragius placentinus, num. CXXXIV.<br />

1568 Aloysius Guarinonius de Riparolio, num. CXXXV.<br />

1571 Horatius Sacratus regiensis, num. CXXXVI.<br />

1577 Iulius Tocholus parmensis, num. CXXXVII.<br />

1579 Ioannes Baptista Ponginibius placentinus, num. CXXXIIX.<br />

1580 Lazarus Foenuccius de Saxulo, num. CXXXIX.<br />

1582 Ludovicus Cremaschius de Mantua, num. CXXXX.<br />

15834 Ioannes Ordelaphus pisaurensis, num. CXLI.<br />

1585 Cleodorus Calcus mediolanensis,num. CXLII.


1586 Bernardinus Codebonius mutinensis, num. CXLIII.<br />

1588 Concinus de Concinis annaniensis, num. CXLIV.<br />

1588 Hieronymus Bertus mantuanus, num. CXLV.<br />

1594 Sempronius Scacchius parmensis, num. CXXXXVI.<br />

1596 Hieronymus Fondulius cremonensis, num. CXXXXVII.<br />

1598 Octavius Mussonus mantuanus, num. CXXXXVIII.<br />

1600 Iulius Albertinus senogalliensis, num. CXXXXIX.<br />

1604 Ludovicus Cremascus mantuanus, num. CL.<br />

1605 Ludovicus Pellicellus mantuanus, num. CLI.<br />

1609 Ludovicus Rudolphinus de Sabloneta, num. CLII.<br />

1610 Ioannes Baptista Pianus de Massa Carrariae, num. CLIII.<br />

1612 Camillus Farnellus (Sernetus) de Novellaria, num. CLIV.<br />

1615 Ioannes Stephanus Castellius de Tirano Vallis Telinae, num. CLV.<br />

1617 Maiolinus Bisacionus Aesinus, num. CLVI.<br />

1619 Caesar Pioppius eques mutinensis, num. CLVII.<br />

1621 Claudius Beggius de Massa Carrariae, num. CLVIII.<br />

1626 Ioannes Franciscus Pavarellus cremonensis, num. CLIX.<br />

1628 Sebastianus Rastellinus recinetensis, num. CLX.<br />

1629 Manfredus de Manfredis castilionensis, num. CLXI.<br />

1631 Ioannes Angelus Castellius bellasiensis de Larii Lacu, num. CLXII-<br />

1638 Amantius Lambertegnus comensis, num. CLXIII.<br />

1640 Maynardus Trussus cremonensis, num. CLXIV.<br />

1644-1646 Franciscus Assandreus mediolanensis, num. CLXV.<br />

1648 Ioannes Maria Novellus pontremulensis, num. CLXVI<br />

1650 Antonius Maria Novellus pontremulensis, num. CLXVII.<br />

1656 Laurentius Marachius pontremulensis, Addenda num. 95.<br />

1657 Iacobus Antonius Guerra veronensis, num. CLXVIII.<br />

1660 Franciscus Prazzolius (Piazzolius) Novo-Comensis, num. CLXIX.<br />

1662 Ioannes Bastus Valentinus, num. CLXX.<br />

1664 Stephanus Marachius pontremulensis, num. CLXXI.<br />

1666 Carolus Spadatius de Fusiniano, num. CLXXII.<br />

1669 Marcus Baratta romanus, num. CLXXIII.<br />

1671 Augustinus Fontana florentinus, num. CLXXIV, in fine.<br />

1671 Ioannes Fontana florentinus Comes ac tandem episcopus Caesenae,<br />

num. CLXXIV.<br />

1674 Franciscus Riccius pontremulensis, num. CLXXV.<br />

1678 Zacharias Seraptus pontremolensis, num. CLXXVI.<br />

1681 Antonius Michelorius urbinas, num. CLXXVII.<br />

1683 Hieronymus Castilioneus mediolanensis, num. CLXXVIII.<br />

1684 Ioannes Marcus Triva mutinensis, num. CLXXIX.<br />

1686 Ioannes Albertus Mirabilia mediolanensis, num. CLXXX.


1687 Bernardinus Piccatellius pontremulensis, num. CLXXXI.<br />

1690 Franciscus Sigismundus Avesanus veronensis, num. CLXXXII<br />

1694 Sebastianus de Rubeis de Massa Carrariae, num. CLXXXIII<br />

1698 Ioannes Marcus Triva mutinensis, num. CLXXXIV.<br />

1703 Franciscus de Francischinis de Ettoreis imolensis, num. CLXXXV.<br />

1708 Ioannes Sebastianus de Vespignanis imolensis, num. CLXXXVI.<br />

1713 Angelus Paulinus Balestrerius lucensis, num. CLXXXVII.<br />

1716 Antonius Maria Beghinus parmensis, num. CLXXXVIII.<br />

1720 Antonius Mutii tifernas, seu de Civitate Castelli, num. CLXXXIX.<br />

1722 Ioannes Dominicus a Carretto Mancurtius imolensis, num. CXC.<br />

1727 Ioannes Pizzolius mediolanensis, num. CXCI.<br />

1729 Iosephus Tonellius mantuanus, num. CXCII.<br />

1730 Caesar Thomas a Porta mediolanensis, num. CXCIII.<br />

1730 Antonius Loria mantuanus, num. CXCIV.<br />

1735 Ioannes Dominicus a Carretto Mancurtius imolensis secundum, num.<br />

CXCV.<br />

1745 Hieronymus Iosephus Pasqua pontremulensis, num. CXCVI.<br />

1752 Dominicus de Madiis mantuanus, num. CXCVII.<br />

1755 Claudius Lanzonius mantuanus, num. CXCVIII<br />

1758 Ioannes Dominicus a Carretto Mancurti imolensis, num. CIC.<br />

1762 Ioannes Albertus Cavazanus de Avio, num. CC.<br />

1767 Dominicus a Carretto Mancurti imolensis, filius Ioannis Dominici,<br />

num. CCI.<br />

1772 Sebastianus de Gervasiis bellunensis, num. CCII.<br />

1774 Hieronymus Cattaneus papiensis, num. CCIII.<br />

1777 Alphonsus de Marinis Castilionensis mantuanus, num. CCIV.<br />

1782 Iosephus Paravicinus de Valle Tellina, et Papia, num. CCV.<br />

1786 Pro Praetor Bernardinus de Petra Plana, num. CCV, in fine.<br />

1787 Octavius Caesar Pusterla nobilis mediolanensis iuris consultus, num.<br />

CCVI.<br />

1788 Iulius Caesar Vainus ferrariensis, num. CCVII.<br />

1790 Franciscus Valdrigius mutinensis, num. CCVIII, in fine<br />

1791 Ioannes Dominucus Romagnosius placentinus, Addenda num. 103<br />

ecc..<br />

1792 Aloysius Franciscus Riboldus parmensis, Addenda num. 100.<br />

1794 Aloysius Chelutius Collensis etruscus, Addenda num. 196.<br />

1800 Philippus Comes Caesarinus parmensis, Addenda num. 124.<br />

1802 Pax Bonacina mediolanensis, Addenda num. 133.<br />

Pro Praetores<br />

1507 Ioannes Paulus Schratenperger


1507 Nicolaus<br />

1521 Ioannes Andreas a Scutellis. Etiam anno 1525.<br />

1540 Antonius Thesinus.<br />

1610 Petrus Alexandrinus.<br />

1619-1620 Ioannes Baptista Madrutius.<br />

1629 Andreas Pompeatus: Et 1631.<br />

1653 Ioannes Iacobus Sitius.<br />

1681 Petrus Mancius.<br />

1682 Bernardinus Bomportus.<br />

1752 Ioannes Paulus Ciurlettus.<br />

1770 cir. Andreas ab Aquila.<br />

1786 Bernardinus de Gerardis de Petra Plana.<br />

1803 Aloysius de Lupis.


Index patrialis, seu topologicus squentium Assessorum, Vicariorum,<br />

Praetorumque<br />

Annania<br />

Apulia<br />

Aretium<br />

Avium<br />

Bassanum<br />

Bellasium<br />

Bellunum<br />

Bergomum<br />

Bononia<br />

Brixia<br />

Brixina<br />

Campum Iudicariae<br />

Carpum<br />

Castellio aretinus<br />

Castellio Stiverorum<br />

Castrovitreum<br />

Cavedinum<br />

Centum<br />

Collis<br />

Comum<br />

Cremona<br />

Dasindum<br />

Egna<br />

Faventia<br />

Feltria<br />

Ferraria<br />

Flavetum<br />

Florentia<br />

Fusinianum<br />

Imola<br />

Leudrum<br />

Lugum<br />

Luca<br />

Mantua<br />

Marostica<br />

Massa Carrariae<br />

Mediolanum<br />

Mirandula<br />

Molvenum<br />

Mons Albanus<br />

Mutina<br />

Novellaria<br />

Padua<br />

Papia<br />

Parma<br />

Pertenopeum<br />

Pisaurum<br />

Placentia<br />

Pontremulum<br />

Portus Naonis<br />

Recinetum<br />

Regium<br />

Riparolium<br />

Roma<br />

Sabuloneta<br />

Sarnonicum<br />

Saxulum<br />

Sena<br />

Senogallia<br />

Tergestum<br />

Tifernum<br />

Tirolis<br />

Titum<br />

Tridentum<br />

Tussinianum<br />

Urbinum<br />

Valentia Insubriae<br />

Vallis Annania<br />

Vallis Telina<br />

Vellum


Venetiae Verona<br />

Praetores tridentini<br />

I. Henricus de la Bella de Verona iudex, et assessor domini episcopi<br />

tridentini anno 1159, 1160, 1161, 1163 1166, 1171 et 1172. Vide infra num.<br />

V.<br />

II. Gerardus de la Bella de Verona iudex, et Assessor tridentinae Curiae<br />

an. 1183 ac 1201. Antea, nempe an. 1180 et 1181 dictus fuit legisperitus, et<br />

iudex, vixitque Tridenti etiam an. 1216 et 1218. Natus est patre Henrico<br />

praecedenti 8 .<br />

III. Adelpretus Comes Tirolensis, ac Potestas Tridenti anno 1206 die 27<br />

maii. Eius vicesgerentes fuerunt dominus Petrus de Malusco, et Gralantus.<br />

Vide infra Addenda num. 11.<br />

Henricus iudex Curiae tridentinae an. 1208 die tertio martii recensitus<br />

post decanum Tridenti, et ante omnes alios nobiles vassalllos praecipuos.<br />

IV. Henricus de Egna iudex Curia tridentinae an. 1209 die 7 decembris.<br />

Quidam Henricus de Egna Potestas Veronae occisus fuit anno 1247. Vide<br />

infra Addenda num. 16 et 21.<br />

V. Henricus de la Bella iudex tridentinae Curiae an. 1215, 1216, 1218 et<br />

1220., fuitque Tridenti etiam anno 1224 die 20 septembris. Filius fuit<br />

praecedentis Gerardi, officiumque iudicis in Curia tridentina, sed pro causis<br />

criminalibus tantum, recognovit anno 1220 die 24 ianuarii ceu feudum suae<br />

familiae a Casa Dei sancti Vigilii acceptum, quemadmodum illud habuerunt<br />

pater et avus ipsius. Confer Monumenta Ecclesiae <strong>Tridentina</strong>e vol. IV, pag.<br />

53 ac 54. Pro memoria vero heic notare placet, quod Bonifacius de Bella fuit<br />

canonicus ecclesiae veronensis anno 1278. Benedictus della Bella<br />

veronensis fuit abbas Olivetanus ad s. Mariam in Organis Veronae an. 1552.<br />

Iosephus della Bella veronensis fuit rector s. Mariae Rochae Antiquae an.<br />

1589 et la molto illustre, e molto reverenda Suor Orsetta dalla Bella an.<br />

1671 fuit monaca nel venerando monasterio di s. Chiara di Venetia, eique<br />

dicatus fuit liber quidam.<br />

VI. Adelpretus Comes Tirolensis, et Potestas Tridenti anno 1222 die 12<br />

martii constitutus per dominum Albertum Dei gratia episcopum tridentinae<br />

ecclesiae. Fuit Potestas etiam an. 1235 ac 1236, interque vivos etiam anno<br />

1237. Idem anno 1224 die 7 octobris dictus est Assessor domini episcopi<br />

tridentini Gerardi. Sed rationem fecit Tridenti in civilibus, et criminalibus<br />

causis per iudicem substitutum. Hinc est, quod dominus Iacobus iudex,<br />

dictus Blanzemanus 9 , ad an. 1222 asseritur constitutus in Tridento ad<br />

8<br />

Dominus Gerardus assessor et iudex tridentinae Curiae anno 1191.<br />

9<br />

Dictus etiam Blanzemana.


ationem faciendam per dominum Adelpretum Comitem Tirolensem,<br />

Potestatem Tridenti: quodque anno eodem 1222 die 12 martii Tridenti in<br />

palatio episcopali sententiam tulit pro communitate Tridenti contra Brianum<br />

de Castrobarco in causa thelonei ravazonensis, Gerardus tridentinae<br />

ecclesiae archidiaconus, faciens rationem per dominum Adelpretum<br />

Comitem Tyrolis, potestatem Tridenti, et episcopatus per dominum<br />

Albertum episcopum tridentinum. Ioannes Baptista Blancolinus in sua<br />

Chronologia veronensi ait, quod anno 1232 Comes Tirolensis cum duobus<br />

aliis Comitibus, necnon 150 hominibus equitibus, ac 100 balistariis, nomine<br />

Carsaris, seu Romanorum imperatoris, coepit urbem veronensem. Quod<br />

autem in tridentina civitate proprium domum habuerit, constat ex<br />

monumento, quod scriptum dicitur anno 1261 indictione 4 die mercurii<br />

quintodecimo exeunte augusto, Tridenti sub porticu domus quondam<br />

Comitis Adelpreti Tyrolensis. Hunc ego nullatenus distinguo ab Adelpreto<br />

ad an. 1206 commemorato. Vide infra Addenda num. 7 10 .<br />

VII. Odolricus de Campo Potestas Tridenti, et rationem faciens per<br />

dominum Aldricum electum episcopum tridentinum anno 1233 indictione 6<br />

die veneris undercimo exeunte octobri, Tridenti in palatio episcopatus.<br />

Etiam episcopus Aldricus fuit de Campo iudicariensis, natus patre Friderico<br />

filio Odolrici de Campo. Vide infra Addenda num. 25.<br />

VIII. Adelpretus Comes Tirolensis, Potestas Tridenti per dominum<br />

Aldricum episcopum an. 1235, ac 1236. Recolantur dicta num. VI.<br />

Muratorius To. 4 Antiquit. Ital., col. 74 ait, quod olim ne ab ipsis quoque<br />

principibus respuebatur Praetoris munus.<br />

IX. Swikerius de Monte Albano Potestas Tridenti anno 1237 die 28<br />

octobris. Swikerius et Outus de Monte Albano comparent inter praecipuos<br />

tridentini episcopi vassallos in charta anni 1184. Idem Swikerius occurrit<br />

insuper in chartis an. 1228 ac 1234. Fridericus de Monte Albano fuit<br />

canonicus tridentinus, ac Praepositus frisingensis an. 1276, posteaque<br />

frisingensium episcopus. Castrum vero Montis Albani est in Valle Venusta<br />

prope Schlandersbergam dioecesis curiensis.<br />

Anno 1237 Potestati, et Consilio tridentino literas dedit Gregorius IX<br />

Papa, ut infra Addenda num. 15.<br />

Anno 1238 fuit Tridenti commissarius imperialis dominus Lazarus de<br />

Luca. Vide infra Addenda num. 51.<br />

X. Sodegerius de Tito Potestas Tridenti, et episcopatus ab anno 1239<br />

ante iunium usque ad annum 1255 quo amplius Potestas non fuit die 24<br />

10 Tridentinus causidicus, et faciens rationem in Curia tridentina 1228.


maii 11 . Dictus est etiam Potestas, et Antianus Tridenti. Filium habuit, qui<br />

appellatus fuit Sodoerius Iuvenis anno 1253, necnon Sodegerius quondam<br />

domini Sodegerii de Tito Potestas (rectius forsan Potestatis) Tridenti alio<br />

anno. Senior quoque dictus fuit etiam Sedoverius, ac Sedoerius. Castrum in<br />

civitate tridentina aedificasse discitur ex charta incipiente Anno Domini<br />

1255 die 21 iunii Tridenti in castro quod aedificavit quondam Sodigerius de<br />

Thito, qui fuit Potestas Tridenti, in quo nunc habitat dominus Egno Dei<br />

gratia episcopus Tridenti. Alia charta scripta fuit coram eodem episcopo die<br />

15 iunii anno 1255 Tridenti in domo, quae fuit domini Sodegerii de Tito<br />

quondam Potestatis Tridenti. Porro Titum seu terra et civitas Titi, vulgo lo<br />

Tito, cuius habitatores passim dicuntur dal Tito, est in Basilicata, regni<br />

Neapolitani provincia, inque Potentina dioecesi apud Satrianum. Potestas<br />

noster dictus est nobilis vir dominus. Ipse aedificavit castrum Livi, et<br />

castrum Tridenti.<br />

Anno 1240 et 1244 Bartholomaeus de Alba fuit imperialis Curiae iudex,<br />

et assessor domini Sodegerii Potestatis Tridenti. Ex quanam Alba fuerit,<br />

mihi non constat. Plures extant eiusdem nominis civitates. Forsan<br />

probabilius fuit ex Alba civitate Latii: vel ex Alba Pompeia civitate<br />

episcopali Montis Ferrati.<br />

An. 1240 dictus est etiam dominus Bartholomaeus iudex faciens<br />

rationem per dominum Sodegerium Potestatem Tridenti. Anno 1240<br />

Tridenti in episcopali palatio dominus Bartholomaeus iudex faciens<br />

rationem per dominum Sodegerium Potestatem Tridenti, et episcopatus per<br />

dominum Fridericum imperatorem Romanorum.<br />

Anno 1251 die 18 iulii fuit Tridenti dominus Albertus iudex faciens<br />

rationem per dominum Sodegerium Potestatem Tridenti. Vixit Tridenti<br />

dominus Albertus iudex etiam an. 1256.<br />

Anno 1253 Riprandus quidam fuit castaldio episcopatus tridentini pro<br />

eodem Sodegerio Potestate Tridenti.<br />

Anno 1254 Tridenti decretum quodddam fecit dominus Ioannes iudex<br />

ordinarius imperialis Curiae. Anno eodem 1254 die 9 novembris dominus<br />

Iohannes iudex, et assessor domini Sodegerii de Tito Potestatis Tridenti, et<br />

episcopatus. Vixit Tridenti dominus Ioannes iudex etiam an. 1234, 1235,<br />

1255, ac 1256. Anno 1255 mandante domino Ezelino de Romano facta fuit<br />

recensio eorum, qui fictum in Ala solvere debebant episcopo tridentino.<br />

XI. Fulcus miles Apulus Potestas Tridenti anno 1255. A Petro Zagata<br />

historico veronensi ad eumdem annum 1255 dicitur Misser lo Folco cavaler<br />

11 Sodegerius Potestas Tridenti fuit Ripae die 14 februarii 1247. Anno 1252 Tridenti in<br />

domo nova domini Sodegerii Potestatis. Dominus Sodegerius de Tito Potestas Tridenti et<br />

episcopatus etc.


de Pugia Podestà de Trento: et additur, quod con Azo, e Aldrighetto da<br />

Castelbarco, e con altri cittadini de Trento, tolse la città, el castello de<br />

Trento in si contra lo signor Misser Icerin da Roman. Vide infra, Addenda<br />

num. 16 et 22 12 .<br />

Bonus de Montorio iudex, et assessor Tridenti anno 1264 die 31 iulii.<br />

Montorium uno miliario distat a Verona. Latine dicitur Mons Aureus.<br />

XII. Bonazunta de Priscina iudex, et assessor Tridenti sub episcopo<br />

Egnone, an. 1270, et 1272 die 23 decembris. Prixina pro Brixina pluries<br />

occurrit nobis in vetustis monumentis.<br />

XIII. Nicolaus Spagnolus iudex, et assessor Tridenti anno 1273. Vixit<br />

sapiens vir dominus Nicolaus de Spagnolis iurisperitus Tridenti etiam anno<br />

1320 cum Spagnolo quondam domini Bondi iudicis de Spagnolis cive<br />

tridentino. Anno 1287 vixit domina Blanca vidua domini Nicolai Spagnoli<br />

iudicis de Tridento 13 .<br />

XIV. Marsilius de Partenopeo Potestas Tridenti creatus an. 1278 mense<br />

iulio, et dimissus anno 1279 mense augusto. In Chronico patavino apud<br />

Muratorium To. 4 Antuquit. Ital, col. 1147 legere est, quod “Anno 1278<br />

mense iulii dominus episcopus, et populus Vicentinus 14 dederunt civitatem,<br />

et districtum Tridenti communi Paduae, ad cuius regimen missus fuit<br />

Potestas dominus Marsilius de Partenopeo cum equitubus, et peditibus<br />

soldatis, qui aliquas villas inobedientes combusserunt. Sed modico tempore<br />

paduani tenuerunt Tridentum, quia castellani, et qui subditi esse debebant,<br />

rebellabant cum favore domini Alberti de la Scala domini Veronae: propter<br />

quod orta fuit guerra inter paduanos, et veronenses, quae duravit duobus<br />

annis, vel circa”. Ita ibi. Ad annum autem 1279 col. 1148, “Hoc anno mense<br />

augusti episcopus, et populus tridentinus subtraxerunt Tridentum de fortia<br />

paduanorum, licentiato curialiter domino Marsilio suo Potestate pro<br />

communi Paduae”. Vide Muratorium etiam To. 8 Rerum Ital. col 737.<br />

Vercius ad an. 1278 scribit Marsilio Partenopeo, vultque non mense<br />

augusto, sed iulio se se subtraxisse tridentinos a paduanis. Inter scriptores<br />

est quidam Ercole Partenopeo auctor libri, cui tit. Descrizione del Friuli. In<br />

Udine 1604, in 4°.<br />

Blaxius Vicarius, et Potestas Tridenti anno 1279 ante septembrem.<br />

XV. Gratiadeus legum doctor, et Vicarius Tridenti anno 1279 die 25<br />

septembris ac die 10 octobris. Vixit Tridenti etiam anno 1288. Etiam<br />

12<br />

Calapinus de Tridento iudex ordinarius imperialis Curiae Tridenti constituit<br />

quemdam tutorem anno 1260 die 25 iulii.<br />

13<br />

In charta scripta Tridenti anno 1273 occurrit dominus Egno episcopus, Dux, Comes,<br />

et Marchio, Potestas civitatis episcopatus tridentini. Sic apud Vercium.<br />

14<br />

Vicentinus hahet editio muratoriana; sed legendum Tridentinus.


Potestatibus Mutinae successerunt anno 1311 Vicarii, dein Potestates,<br />

iterum Vicarii, iterum Potestas. Vicarii, et Potestates.<br />

XVI. Nicolaus Spagnolus iudex, et Vicarius in civitate Tridenti sub<br />

episcopo Henrico, anno 1281 die 21 aprilis. Fuit etiam civis tridentinus 15 .<br />

Supersunt familiae de Spagnolis in Monte Cimonii Vallis Lagarinae, ac in<br />

proximo pago Aldeni, et in Leudro.<br />

XVII. Bonazunta iudex, et Auditor causarum episcopatus Tridenti sub<br />

episcopo Henrico anno 1281 die 24 decembris. Dominus Bonazunta de<br />

Parma iudex fuit Tridenti anno 1288, 1307, et 1314. Idem dominus<br />

Bonazunta de Parma de Tridento dictus est anno 1307.<br />

XVIII. Maximianus iudex, et Vicarius Tridenti sub episcopo Henrico<br />

an. 1282. Dictus fuit Maximianus iudex etiam anno 1270 quo una cum<br />

multis aliis ab episcopo Egnone fuit excommunicatus: necnon an. 1277.<br />

Eius memoria iterum redibit infra num. XXIII. Fuisse tridentinum ne<br />

quidem dubito. Vide infra, Addenda, num. 22.<br />

Bondus iudex Vicarius Tridenti an. 1284 die 18 iulii.<br />

Riprandus Novellus de domino Gonselmo civis Tridenti faciens<br />

rationem Tridenti an. 1282 die 12 octobris, et 27 octobris.<br />

XIX. Ioannes de Cavedeno Vicarius, assessor et iudex Tridenti anno<br />

1284 die 19 octobris, 1285 die 10 ianuarii, et anno 1287 diebus 14 ianuarii,<br />

ac 30 maii, ac die 6 novembris 1287. Vide Addenda, num. 136. Cavedinum<br />

autem est vallis Praeturae tridentinae. Vide infra Addenda, num. 1. In charta<br />

scripta Tridenti anno 1288 4 martii primus testis est dominus Ioannes iudex,<br />

qui fuit de cavedeno; secundus dominus Bonazunta iudex, qui fuit de<br />

Parma; tertius dominus Bonomus iudex, quartus dominus Daniel iudex 16 .<br />

XX. Bertoldus de Widotis de Bergamo, seu Bergomo, Vicarius in<br />

civitate tridentina anno 1287 mense novembri et anno 1288 indictione<br />

prima, die quarta martii, et die 22 aprilis. In Chronico bergomensi Castelli<br />

de Castellis apud Muratorium To. 16 Rerum Ital. col. 855 ad annum 1386<br />

memoratur domus stationis illorum de Guidottis. Ad an. 1400 Iacobus<br />

quondam domini Bonetti de Guidottis. Ad an. 1402 Iacobus quondam<br />

Bonomi de Guidottis 17 .<br />

15<br />

Anno 1287 vixit domina Blancha vidua domini Nicolai Sèpagnoli iudicis de<br />

Tridento.<br />

16<br />

Anno 1339 commemorata fuit clausura abbatiae s. Laurentii a Porta antiqua muri,<br />

qui fuit domini Ioannis de Cavedeno.<br />

17<br />

Bertoldus de Guidotis de Pergamo iudex, et Vicarius Tridenti 22 aprilis 1288.-<br />

Quidam Paulus Guidottus Burghesius italus laudatur ab Auberto Miraeo inter scriptores<br />

saeculi XVII cap. 170, sed Guidotti fuerunt etiam Bononiae, ac in dioecesi asculana.


XXI. Guilielmus de Bergamo Vicarius in Tridento, dictus etiam<br />

Vicarius in temporalibus Tridenti anno 1288 indictione prima, die tertia<br />

novembris.<br />

Odoricus de Coredo Vicarius Tridenti an. 1289 die 18 iunii. Vide<br />

Inventarium rip. pag. 29 18 , et Catalogum Capitaneorum Tridenti 19 .<br />

XXII. Adelpretus iudex, et Vicarius in Curia tridentina, dictus quoque<br />

iudex faciens rationem in Curia tridentina anno 1291 die ultima ianuarii, et<br />

an. 1292 die 14 ianuarii. Quidam dominus Adelpretus iudex vixit Tridenti<br />

etiam an. 1277, nempe iudex habitualis, vel ex-iudex.<br />

XXIII. Maximianus iudex, et Vicarius Tridenti anno 1292 die 15 iulii.<br />

Vide supra num. XVIII.<br />

XXIV. Calapinuis iudex de Flaveo, Vicarius et faciens rationem in<br />

Curia tridentina anno 1295 die 8 martii, et anno 1296 die 8 iunii. Idem<br />

Calapinus an. 1289 fuit iudex Arci. Flaveum (Fiavedo) est pagus Iudicariae<br />

lomasiensis. Dominus Calapinus iudex de Flaveo anno 1258 mutuo dedit<br />

episcopo tridentino multos denarios. Ad an. 1326 claruit Tridenti Adelperius<br />

de Flaveo iudex filius Calapini. Pro Flaveo ego scribo Flavetum 20 .<br />

XXV. Guido iudex de Tridento, Vicarius in temporalibus Tridenti anno<br />

1301. Vide infra, Addenda num. 24.<br />

XXVI. Aychebonus iudex de Tridento, Iacobi filius, Vicarius in<br />

temporalibus Tridenti anno 1302. Idem anno 1285 dictus fuit Aichebonus<br />

filius Iacobi de Auchebonis syndicus communitatis Tridenti. Vixit etiam<br />

anno 1307, ac 1312.<br />

XXVII. Simon de Gardulis iudex, et Vicarius Tridenti anno 1302, die 3<br />

augusti, sub Fratre Philippo episcopo.<br />

XXVIII. Antonius de Leudro iudex, Vicarius, et rationem faciens in<br />

Curia tridentina tempore Fratris Philippi episcopi anno 1303 die 13 martii.<br />

Immo etiam anno praecedenti 1302 quod simul fuit Vicarius in Tridento<br />

etianm quo ad homines Iudicariarum, et Pergini, et Vallium Annaniae, ac<br />

Solis. Idem fuit pariter Vicarius per sexennium etiam in Tignalo. Etsi autem<br />

cognominatus de Leudro fuit civis, et habitator Tridenti. Filium habuit<br />

nomine Alexandrum, qui ad annum 1315 et 1336 fuit canonicus tridentinus.<br />

Vixit sapiens vir dominus Antonius de Leudro iurisperitus, iudex, civis, et<br />

habitator Tridenti nedum an. 1320, sed etiam anno 1330. Idem Antonius de<br />

18<br />

Tovazzi, Opus XXX dierum ripensium seu Inventarium archivi ripensis... BSB MS<br />

17, pp. XXIV-479.<br />

19<br />

Tovazzi, Tabula chronologia capitaneorum Tridenti dal 1237 al 1773, BSB MS 33.<br />

20 *Di qui Fiavedo.


Leudro dictus fuit iudex tridentinae Curiae anno 1307 indictione quinta, die<br />

21 aprilis. Vixit Tridenti etiam anno 1311 21 .<br />

XXIX. Simon de Gardulis Vicarius tridentinae Curiae anno 1303 die 28<br />

maii, et anno 1304. Dictus fuit etiam Dumpnus Simon de Gardulis iudex, et<br />

Vicarius, et faciens rationem in Curia tridentina, nec non civis, et habitator<br />

Tridenti. Residebat in palatio episcopali, et anno 1330 iam obierat. A<br />

Gardulis, nunc Gardulo, pago Tridentum inter et Avisium sito cognomen<br />

accepit. Fuit tertium Vicarius anno 1308. Notarius, et Vicarius anno 1303.<br />

Antonius de Leudro iudex tridentinae Curiae an. 1307 ut supra dictum.<br />

Anno 1307 Andreas Quirinus de Venetiis, frater Bartholomaei episcopi<br />

tridentini, fuit Vicecomes Tridenti, et rector in temporalibus totius<br />

episcopatus tridentini. Idem fuit Potestas Brixiae anno 1301. Titulus eius<br />

nobilis vir dominus. Iacobus Quirinus de Venetiis fuit Potestas Mutinae an.<br />

1303. Angelus Maria Quirinus venetus Ordinis s. Benedicti cardinalis, et<br />

episcopus Brixiae in epistola ad Andream Quirinum nepotem suum, ac<br />

senatorem venetum natum anno 1710 pag. 11 recenset le memorie de’<br />

Quirini Podestà di Fermo.<br />

XXX. Iacobinus de Cremona iudex, et Vicarius, et faciens rationem in<br />

Curia tridentina, tempore Bartholomaei episcopi anno 1307 die 8 martii 22 .<br />

XXXI. Finius, et Guido de Parma simul iudices, et Vicarii, et facientes<br />

rationem in Curia tridentina sub episcopo Bartholomaeo anno 1307 die 3<br />

aprilis et die 3 iunii. Reperi etiam Guidonem de Papia, simul cum Iacobino<br />

de Cremona iudicem, et Vicarium Tridenti praedicto anno 1307 die 6 aprilis.<br />

Solum etiam Guidonem de Pavia iudicem, et Vicarium Tridenti anno 1307.<br />

Sed non vidi monumenta nissi apographa 23 . Ceterum Veronae quoque olim<br />

Praetoris unius loco fuerunt duo simul Vicarii. Quidam Guido de Corregio<br />

de Parma fuit Vicarius Veronae anno 1332 teste Blancolino in Chronologia<br />

veronensi, ubi eum refert in serie Potestatum, sed con titolo di Vicario.<br />

Senis etiam anno 1230 fuerunt simul duo Potestates, forsi, ut notat<br />

Muratorius, per contentare il popolo, che nelle due fazioni Guelfa, e<br />

Ghibellina era diviso, To. 15 Rerum Ital., col. 24. Sic etiam ad an. 1240 ibi<br />

pariter duo simul Potestates occurrunt etiam Mutinae ad an. 1202, 1249,<br />

1250, 1251, 1252, 1253, 1254, 1255, 1257, 1258. Immo anno 1318 ibi<br />

21 Galvagnus notarius de Zivezano Vicarius et factor rationum in Curia Tridenti toti<br />

gastaldiae Levici, Perzini, et Meyani per dominum Hugonem de la Porta de Bulzano<br />

capitaneum castri Perzini per dominos Ottonem, et Henricum Duces Karinthiae, et Comites<br />

Tirolis, et Goritiae an. 1306 die 10 ianuarii.<br />

22 Gerardus de Iosano de Cremona fuit Potestas Paduae anno 1293.<br />

23 Dominus Vido iudex an. 1303. Dominus Iacobinus de Cremona et Vido de Papia<br />

Vicarius Curiae tridentinae anno 1307. Iacobinus de Cremona, et Guido de Papia iudices<br />

Vicarii Tridenti an. 1307 die 6 aprilis.


fuerunt octo. Etiam Placentiae uno anno 1220 fuerunt tres Potestates, ex<br />

Chron. Placent. apud Muratorium To. 16 Rerum Ital., col. 615. Similiter ibi<br />

fuerunt Potestates quatuor anno 1232 et quatuor anno 1234.<br />

XXXII. Simon de Gardulis Vicarius Tridenti anno 1308 die 14<br />

decembris. Vide supra num. 19. Domum habuit Tridenti etiam non Vicarius.<br />

Fuit Vicarius Tridenti etiam anno 1309 die 5 iulii.<br />

XXXIII. Gulielmus iudex de Bellenzanis de Tridento, Vicarius, et<br />

faciens rationem in Curia tridentina sub Fratre Henrico episcopo anno 1312<br />

die 18 febraurii. Dictus fuit iudex etiam an. 1317, ac 1320. Iudex iterum<br />

anno 1327. Celebris olim fuit Tridenti Contrata Bellenzanorum ad an. 1435,<br />

et 1439, dicta etiam Mercati Veteris an. 1451 et nunc Contrata Lata.<br />

XXXIV. Aychebonus de Tridento iudex, Vicarius, et faciens rationem<br />

in Curia tridentina anno 1312. Vide supra num. XXVI.<br />

XXXV. Iacobinus de Cremona iurisperitus, Vicarius, et rationem<br />

reddens in Curia tridentina tempore Fratris Henrici episcopi anno 1313, et<br />

1314 die 27 februarii. Iacobinus de Cremona iudex, et Vicarius faciens<br />

rationem in Curia tridentina pro venerabili in Christo Patre domino Fratre<br />

Henrico Dei gratia episcopo tridentino 1313 die 18 aprilis, et an. 1314 die<br />

15 martii.<br />

XXXVI. Gerardus de Bononia iurisperitus, Vicarius Tridenti anno 1314<br />

die 16 iunii, et die 10 septembris. Qua iurisperitus fuit Enni in Anaunia anno<br />

1341 indictione 9 24 . Alius Gerardus de Bononia obiit anno 1317 qui fuit<br />

viginti annis Prior generalis laudatissimus Ordinis Fratrum B.M.V. de<br />

Monte Carmelo, doctor parisiensis, et scriptor illustris, recenseturque a<br />

Ioanne Tritemio in libro de Scriptoribus ecclesiasticis cap. 549. Circa idem<br />

tempus, nempe anno 1313 fuit capitaneus in Iudicaria, Theno, et Tignalo<br />

alius bononiensis, videlicet nobilis vir dominus Henricus de Bononia. Paulo<br />

autem post, idest anno 1321, ac 1325 Millancius de Millanciis de Bononia<br />

iuris utriusque doctor, et iudex, iussu Fratris Henrici episcopi tridentini egit<br />

pro recuperatione bonorum ecclesiae tridentinae apud tridentinos.<br />

XXXVII. Laurentius iudex de Vello Vicarius in temporalibus Tridenti<br />

tempore Fratris Henrici episcopi anno 1315 die 16 aprilis. Vellum est pagus<br />

Territorii Vicentini duodevinginti P.M. a Vicentia dissitus, et ad<br />

Schledanam Praeturam spectans. Aliud Vellum est in dioecesi brixiensi<br />

XXVI P.M. a Brixia distans. Anno 1783 Tridenti obiit quidam granimensor,<br />

agnatus Comitum Vicentinorum dal Vello, qui Tridentum venit cuiusdam<br />

homicidii caussa.<br />

24 Anno 1314 dominus Gerardus de Bononia iudex, et Vicarius, et faciens rationem in<br />

Curia tridentina pro venerabili Patre domini Henrico Dei gratia episcopo tridentino.


... Guilielmus de Belenzanis iudex, et Vicarius in Curia tridentina anno<br />

1317 die 17 octobris. Pro familiae ipsius origine iuverit nosse, quod anno<br />

1257 vixerunt Guilielmus, et Bellaverius fratres filii quondam Bellenzani de<br />

Tridento. Guilielmus fuit Vicarius etiam anno 1319.<br />

XXXVIII. Matthaeus de Gardellis iudex, Vicarius, et faciens rationem<br />

in Curia tridentina tempore Fratris Henrici episcopi anno 1323 die 26<br />

novembris. Quidam dominus Rubeus Gardelli vixit Tridenti anno 1269, et<br />

quidam dominus Bonaventura de Gardellis de Tridento anno 1330.<br />

Matthaeus iudex, et frater Bonaventurae dictus est anno 1328, simulque et<br />

ipse de Tridento. Anno 1361 Tridenti vixit nobilis, et honesta domina<br />

domina Francisca de Arco uxor quondam Dionysii quondam domini<br />

Bonaventurae de Gardellis de Tridento, et mater Antonii de Gardellis.<br />

Bonaventura scripsit libellum iuridicum contra Nicolaum, et alios de<br />

Madrutio anno 1350 quo probavit eos amisisse feuda ob defectum fidelitatis<br />

iuratae erga episcopum tridentinum.<br />

XXXIX. Adelperius iudex de Tridento Vicarius in temporalibus<br />

Tridenti sub Fratre Henrico episcopo anno 1328 mense octobri, necnon anno<br />

1330, et 1331 die 5 novembris. Idem dominus Adelperius civis Tridenti fuit<br />

iudex in Vallibus Ananiae ac Solis anno 1337. Dictus est Adelperius domini<br />

Calapini iurisperitus, et civis Tridenti anno 1338. Filium genuit, qui anno<br />

1391 appellatus fuit dominus Bonaventura iuris utriusque peritus, filius<br />

quondam domini Adelperii iudicis de Calapinis de Tridento. Idem anno<br />

1385 dictus fuit Sapiens vir dominus. Vide sis quae de nobili Calapinorum<br />

gente collegi Variarum inscript. 481 et 483. Eadem anno 1580 habuit<br />

iurisdictionem Grumesii in Cimbria. Vide quoque nostram Chronologiam<br />

Calapinam.<br />

XL. Franciscus de Burgonovo iudex, et civis tridentinus, Vicarius, et<br />

ius reddens in Curia tridentina tempore Fratris Henrici episcopi anno 1334<br />

die primo iunii. Dictus fuit tantum iurisperitus, iudex, et civis Tridenti an.<br />

1331, et 1338. Burgum novum est intra moenia tridentinae civitatis, prope<br />

Portam veronensem s. Crucis.<br />

XLI. Iustinianus de Gardulis, dictus etiam de Gardellis, civis<br />

tridentinus, filius Simonis, iudex, Vicarius, et ius reddens in civitate<br />

Tridenti, etiam de omnibus personis Perzini etc. an. 1333, 1334, 1335, et<br />

1337. Dictus fuit iurisperitus tantum an. 1320, 1338, et 1339, et 1344. Idem<br />

Iustinianus iudex de Gardulis, et Bonaventura de Gardelis occurrerunt etiam<br />

an. 1315. Quidam Ioannes de Gardellis occisus fuit a nepote in castro<br />

Perzene anno 1343,vel 1348. Alius Iustinianus de Gardulis fuit consul<br />

Tridenti an. 1416, et 1419, archiconsul autem an. 1424. Prior anno 1346<br />

indictione 14 die veneris 17 februarii Tridenti in ecclesia cathedrali per<br />

discretum virum magistrum Marcum de Murio sindicum, et procuratorem


domini Nicolai episcopi tridentini, tulit quamdam sententiam, ceu<br />

iurisperitus electus, et nobilis vasallus et fidelis episcopatus et ecclesiae<br />

tridentinae, et ut de paribus Curiae dictae ecclesiae tridentinae. Appellatus<br />

fuit dominus Iustinianus dictus de Gardulis civis Tridenti.<br />

XLII. Cinus de Castellione Aretino iudex, Vicarius in temporalibus<br />

Tridenti an. 1338, et 1339 die ultimo decembris, una simul etiam<br />

consiliarius regis Bohemiae. Titulus eius fuit Honorabilis, et sapiens vir<br />

dominus. Notandum autem quod Cinus de Pistorio celebris iuris consultus,<br />

Poeta, et scriptor, cognomento de Sinibaldis, Bartholique praeceptor,<br />

certissime obiit anno 1336 Bononiae; ab eoque descendit familia<br />

Pistoriensis Cinorum. Alius Cinus de Pistorio vixit anno 1338 factusque fuit<br />

lector canonista in universitate florentina an. 1367, teste Zacharia To. 7 Hist.<br />

Lit. Ital., pag. 295 25 .<br />

XLIII. Franciscus de Aretio iurisperitus, in temporalibus Vicarius<br />

Tridenti sub episcopo Nicolao an. 1339 die 26 novembris, et 1340 die 13<br />

iunii. In charta anni 1339 dictus fuit dominus Franciscus Castellionus<br />

Aretinus I.U.D. Vicarius generalis in civitate Tridenti. Quidam Franciscus<br />

de Albergottis de Aretio celebris legum doctor, et scriptor obiit anno 1376<br />

Florentiae. Vicarius noster fortasse fuit de Castellione Aretino, sicut Cinus<br />

eius praecessor. Anno 1339 dictus fuit sapiens vir dominus Franciscus de<br />

Aretio Vicarius tridentinus pro venerabili in Christo Patre et domino domino<br />

Nicolao episcopo tridentino. Anno 1340 sapiens vir dominus Franciscus de<br />

Aretio Vicarius in temporalibus reverendi in Christo Patris, et domini<br />

domini Nicolai Dei, et Apostolicae Sedis gratia episcopi tridentini.<br />

XLIV. Guido de Pisauro ius reddens in civilibus, et criminalibus causis<br />

in civitate, et Curia tridentina sub episcopo Nicolao anno 1344, die 10<br />

novembris. Idem Guido fuit cognomento de Cardinalibus. In Chronico<br />

patavino apud Muratorium To. 4 Antiquit. col. 1163 dicitur de Cardinalibus<br />

de Pensauro iurisperitus, ac gerens vices Potestatis Paduae, ac officium<br />

cancellariae a calendis octobris 1345 usque ad cal. martii 1346 26 .<br />

XLV. Nicolaus notarius de Avolano civis Tridenti, Vicarius, et ius<br />

reddens in civitate et Curia tridentina anno 1348. Idem dictus fuit notarius<br />

imperiali auctoritate, ac filius domini Bonaventurae de Avolano, et civis<br />

tridentinus an. 1340, et 1343, nec non faciens vices domini Francisci de<br />

domina Bellina de Tridento Vicarii in Valle Ananiae, ac Solis, in villa<br />

25 Anno 1339 indictione 7, die 3 ianuarii honorabilis, et sapiens vir dominus Cinus de<br />

Castellione Aretino utriusque iuris peritus, in civitate tridentina Vicarius generalis<br />

venerabilis in Christo Patris, et domini Nicolai Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopi<br />

tridentini. – Magister Cinus de Castellione Aretino fuit Auditor causarum palatii regalis<br />

Caroli quarti Romanorum regis, et Bohemiae anno 1355, quo fuit Pisis.<br />

26 Vide infra, Addenda num. 41, 65, 83, 108.


Banchi, ubi ius fiebat, anno 1353, et assessor in Vallibus Annaniae, ac Solis<br />

anno 1362.<br />

XLVI. Ecelinus notarius de Campo civis Tridenti, Vicarius, et ius<br />

reddens in civitate, et Curia Tridenti anno 1355 die 3 martii, et die 12<br />

octobris, dictus Honorabilis et sapiens vir dominus pro Ludovico Bavaro<br />

marchione Brandeburgensi. Hic eodem anno 1355 in sui defensionem emisit<br />

scriptum, ex quo constat, quod tali anno a die 25 martii usque ad 8 octobris<br />

dies feriati, praeter dominicos, fuerint sequentes:<br />

25 martii ob festum Annuntiationis B.M.V.<br />

A dominica Palmarum usque ad dominicam in Albis.<br />

23 aprilis ob festum Sancti Georgii.<br />

24 aprilis ob idem festum s. Georgii.<br />

25 aprilis ob festum Sancti Marchi.<br />

28 aprilis ob festum s. Petri Martyris et propter Kalendas madii usque ad 4<br />

madii exclusive.<br />

6 madii ob festum s. Ioannis ante Portam Latinam.<br />

A 9 madii usque ad 15 propter processiones Rogationum, et festum<br />

Ascensionis.<br />

A 23 madii usque ad 26 propter Pentecosten.<br />

29 madii propter festum ss. Sisinii, Martyrii, et Alexandri.<br />

A 31 madii usque ad 2 iunii inclusive propter Kalendas mensis iunii.<br />

A 4 iunii usque ad 14 inclusive.<br />

A 15 iunii usque ad 24 inclusive propter messem.<br />

25 iunii proper merchatum s. Ioannis Baptistae.<br />

26 iunii proper festum Sancti Vigilii.<br />

A 28 iunii usque ad 2 iulii inclusive propter festum ss. Petri, et Pauli, et<br />

propter Kalendas iulii.<br />

4 iulii propter festum s. Odorici.<br />

10 iulii propter festum septem Fratrum.<br />

12, et 14 iulii propter festum s. Margaritae.<br />

21 et 22 iulii propter festum s. Danielis, e s. Mariae Magdalenae.<br />

25 iulii propter festum s. Christophori, et s. Iacobi.<br />

A 31 iulii usque ad 2 augusti propter Kalendas augusti.<br />

A 3 augusti usque ad 5 augusti propter processionem Crucium.<br />

7 augusti propter festum s. Donati.<br />

10 augusti propter festum s. Laurentii.<br />

15 augusti propter festum B. Mariae.<br />

19 augusti propter festum s. Ludovici.<br />

24 augusti propter festum s. Bartholomaei.<br />

28 augusti propter festum s. Augustini.<br />

29 augusti propter festum Decollationis s. Iohannis.


A 31 augusti usque ad 2 septembris propter Kalendas septembris.<br />

Ab 8 septembris usque ad octavam s. Michaelis propter vindemias, Vide<br />

infra, Addenda num. 2, 25.<br />

Anno 1358 die 23 iunii fuit in castro Valerii (quod est in Anaunia<br />

Tassullitana) venerabilis dominus Henricus plebanus Tirolensis, Generalis<br />

Vicarius, protector, et defensor civitatis tridentinae, ac totius episcopatus,<br />

nullo praesidente Pastore.<br />

... Nicolaus de Meclo Vicarius in temporalibus Tridenti, dictus discretus<br />

vir dominus, anno 1366 die 30 decembris. Idem dominus Nicolaus de Meclo<br />

civis Tridenti assessor nobilis domini Uricii de Tono Vicarii et ius publice<br />

reddentis in civitate Tridenti in civilibus et criminalibus causis pro R.mo in<br />

Christo Patre domino Alberto episcopo tridentino die 24 februarii anno<br />

1374. Idem dominus Nicolaus de Meclo civis Tridenti iudex delegatus etc.<br />

anno 1360. Anno autem 1372 dominus Nicolaus quondam ser Bertolini de<br />

Meclo Vallis Annaniae.<br />

XLVII. Ioannes de Pugnis de Parma, legum doctor,Vicarius in<br />

temporalibus Generalis, et ius publice reddens in criminalibus, et civilibus<br />

causis in civitate, et Curia tridentina, et de hominibus, ac personis totius<br />

Gastaldiae et Perticae Percini, videlicet plebatuum Percini, Pinedi, Civezani,<br />

Meyani, et Albiani, tempore Alberti episcopi tridentini, seu pro eodem<br />

Alberto, an. 1367, 1368, 1369, ac 1370.<br />

XLVIII. Vricius 27 de Castro Otoni Vicarius Generalis in civilibus, et<br />

criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina sub episcopo Alberto anno<br />

1372 indictione 10 die martis penultimo iunii, et anno 1374 die 24 februarii.<br />

Titulus eius fuit Nobilis vir dominus. Pro de Castro Otoni autem ego puto<br />

legendum de Castro Toni. Nam anno 1363 die 19 novembris fuit Tridenti in<br />

castro episcopali Boni Consilii cum pluribus aliis nobilibus viris, etiam<br />

nobilis vir ser Uricius de Castro Thoni quondam domini Friderici, de Valle<br />

Annania, testis investiturae datae nobili viro ser Petro de Castro Thoni,<br />

quondam nobilis viri domini Simonis de dicto Castro Thoni. Videsis To. 4<br />

Monumenta Eccl. Trid. pag. 109. Notandus Fricius de Castro Thoni anno<br />

1368 qui annjo 1371 dictus fuit Frixius de Tun. Anno 1391 vixit nobilis vir<br />

dominus Guarimbertus quondam nobilis viri domini Federici de Castro<br />

Toni, qui anno 1376 creatus fuit Vicarius Generalis in temporalibus Vallium<br />

Ananiae, et Solis, tunc dictus discretus, et nobilis vir dominus Guarimbertus<br />

filius quondam domini Federici de Thono Vallis Ananiae. Anno 1584 vixit<br />

27 NB. Legendum non Uricius, sed Vricius more germano pro Fricius.- Anno 1373<br />

nobilis vir Fritzius de Thono. – Anno 1363 die 20 novembris fuit Tridenti in Castro Boni<br />

Consilii nobilis vir dominus Fricius quondam domini Federici de Castro Toni.


in Anaunia illustris dominus Sigismundus de Castro Thoni. Anno 1438<br />

nobilis ac egregius vir dominus Sigismundus quondam nobilis ac egregii<br />

viri domini Simeonis de Castro Toni, habitator Castri Bragerii. Anno 1425<br />

spectabilis, et prudens vir dominus Baldessar de Castro Toni Vicarius<br />

Generalis totius Iudicariae. Anno 1391 nobiles viri Vigilius, et Simeon de<br />

Castro Toni. Anno 1399 nobiles viri domini Simeon, et Erasmus de Castro<br />

Thoni. Sed haec nunc supervacanea sunt. Anno 1368 Fricius de Castro<br />

Thoni 28 .<br />

XLIX. Ioannes Salgardus de Feltro, legum doctor, Vicarius, et ius<br />

reddens in civilibus, et criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina, et<br />

de hominibus, ac personis totius Gastaldiae, et Praeturae Perzini districtus<br />

Tridenti, tempore Alberti episcopi an. 1374 et 1377. Idem fuit Praetor<br />

Paduae an. 1361, 1362, et 1363. In Chronico tamen patavino apud<br />

Muratorium To. 4 Antiquit. Ital, col. 1165 dicitur tantum Vice-Potestas<br />

Paduae ad an. 1362 pro tribus mensibus, et alio anteriori anno pro novem<br />

mensibus. Titulus eius fui Honorabilis vir dominus. In alio Chronico<br />

patavino apud Muratorium To. 8 Rer. Ital. col. 417 Dominus Iohannes<br />

Salgardus Vice-Potestas Paduae an. 1362 29 .<br />

L. Tramontonus de Cividado Belluni Vicarius in temporalibus Tridenti<br />

an. 1376 die 13 ianuarii. Etiam Tramontanus in quodam manuscripto<br />

dicitur. Sed utraque lectio mihi suspecta est. Vide infra, Addenda num. 26 30 .<br />

LI. Ioannes Salgardus de Feltro Vicarius in temporalibus Tridenti anno<br />

1377 die 20 februarii. Honorabilis vir dominus Ioannes Salgardus de Feltro<br />

legum doctor, Vicarius, et ius reddens in civilibus, et criminalibus causis in<br />

civitate, et Curia tridentina, et de hominibus, ac personis totius Gastaldiae,<br />

ac Perticae Perzini districtus Tridenti.<br />

LII. Dedus de Dedis de Feltro iurisperitus, et Vicarius in temporalibus<br />

Tridenti anno 1378 die 10 maii. Hieronymus Bertondellus de Burgo<br />

ausuganus in sua Historia feltrensi recenset inter vivos illustres militem<br />

Ioannem Dedum vivemtem anno 1477.<br />

LIII. Ioannes de Strata de Padua, in iure civili licentiatus, Vicarius, et<br />

ius reddens in civitate, et Curia tridentina anno 1380 die 17 decembris 31 .<br />

28 Anno 1424 vixit nobilis vir Ulricus filius quondam Herasmi de Thono. Anno 1450<br />

vixit nobilis dominus Udalricus de Thono filius quondam Erasmi de Thono, senior suae<br />

familiae. Anno 1371 vixit Fricius de Tun, seu Tono, de Castro Thioni.<br />

29 Spectabilis dominus Antonius de civitate Belluni fuit Tridenti anno 1475 curator<br />

Lazari iudaei Simonicidae, et aliorum an. 1476, dictus etiam dominus Antonius de Vitulis<br />

civis bellunensis et legum doctor.<br />

30 Quidam Antonius de Civedado fuit canonicus Tridenti an. 1385. Cividal di Belluno<br />

dicitur Bellunum, civitas episcopalis Feltro ciontermina.


LIV. Ioannes de Pugnis Vicarius in temporalibus Tridenti anno 1381<br />

die 16 februarii, ac 1383 die 3 septembris. Vide supra num. XLVIII.<br />

Dominus Ioannes de Pugnis legum doctor, et Vicarius Tridenti in civilibus,<br />

et criminalibus causis pro episcopo tridentino anno 1382.<br />

LV. Antonius de Tridento, filius magistri Nicolai Schinchignoli,<br />

quondam ser Alberti de Tridento, in iure civili licentiatus, Vicarius, et ius<br />

reddens in civitate, et Curia tridentina sub episcopo Alberto anno 1387 die<br />

23 augusti, ac 1390 die 20 aprilis. Idem anno 1399 dictus fuit Antonius<br />

Stinkanoli legum doctor, et civis Tridenti, prout egomet legi in charta<br />

authentica. Inter vivos amplius non fuit anno 1424. Domus eius fuit inter<br />

duas Rugias maiorem, et minorem Tridenti. Vixit anno 1402. In charta an.<br />

1416 dictum legi Antonium Schichionolum. Anno 1407 die 12 fuit Tridenti<br />

testis sapiens iurium doctor dominus Antonius quondam Nicolai<br />

Schirignoli 32 .<br />

LVI. Antonius de Dasindo iurisperitus, et Vicarius in temporalibus<br />

Generalis Tridenti anno 1391 die 12 aprilis dictus honorabilis, et sapiens vir<br />

dominus. Dasindum est vicus Iudicariae lomasiensis. Anno 1413 vixit<br />

discretus vir Dominicus quondam sapientis viri domini Antonii dicti de<br />

Marsino de Dasindo de Iudicariis tunc habitator Burgi Arci.<br />

LVII. Antonius de Pergamo Vicarius in temporalibus Tridenti anno<br />

1391 die 27 novembris. Ioannes Hieronymus Gradonicus, nunc<br />

archiepiscopus utinensis, in Brixia sacra pag. XXXIII monet veterem<br />

scribendi Pergamum rationem labente saeculo XV omnino desiisse, tuncque<br />

scriptum Bergomum.<br />

LVIII. Nicolaus de Tenuciis legum doctor, et Vicarius in temporalibus<br />

Tridenti anno 1394 die 8 ianuarii. Eodem anno vixit Tridenti dominus<br />

Rolandinus de Gerardis de Tridento iurisperitus 33 .<br />

LIX. Ioannes de Capitaneis Castri Sancti Petri de Bononia, legum<br />

doctor, Vicarius, et ius publice reddens in temporalibus in civitate et Curia<br />

tridentina sub episcopo Georgio anno 1395 die 23 martii, et anno 1396 die<br />

16 novembris. Titulus eius fuit Honorabilis, et sapiens vir dominus Ioannes<br />

de Capitaneis etc.<br />

LX. Alexander de doctoribus de Padua, honorabilis in temporalibus<br />

Vicarius in Tridento, et Curia tridentina sub episcopo Georgio anno 1399<br />

31 Paulus de Strata papiensis anno 1410 fuit studiosus Paduae. Alius Ioannes de Strata<br />

imolensis, Matthaei filius, vir opibus potens, fuit episcopus Comaclensis ab anno 1404 dein<br />

Foroiuliensis ab anno 1413 usque ad 1427 teste Ughello.<br />

32 Anno 1418 occurrunt haeredes quondam domini Antonii Schichignoli de Tridento.<br />

33 Dominus Nicolaus de Tanutiis de Levico legum doctor, et Vicarius Curiae<br />

tridentinae in civilibus et criminalibus pro R.mo domino Georgio episcopo tridentino die 29<br />

iunii anno 1392.


indictione 7 die lunae 16 iunii. Titulus eiusdem fuit Egregius legum doctor<br />

dominus Alexander, cuius mentio redibit infra num. 63. Primus Familiae<br />

Doctoriae Comes ab Aula caesarea creatus saeculo XVII fuit Carolus de<br />

Doctoribus vita functus anno 1688 teste Papadopulo To. 2 pag. 328.<br />

LXI. Antonius, et Francischinus Vicarii in Tridento anno 1400 die 18<br />

martii. Dicti sapientes viri domini... legum doctores, honorabiles Vicarii in<br />

Tridento.<br />

LXII. Francischinus de Valle Annaniae, filius quondam Murli de<br />

Sarnonico, legum doctor, et Vicarius in temporalibus Tridenti an. 1400,<br />

1401, 1402, 1403, 1405 et 1406 die 24 maii,et 1407 die 2 februarii. Occurrit<br />

mihi etiam Franceschinus de Arcessio, atque Arzesio, egregius legum<br />

doctor, et Vicarius in temporalibus Tridenti anno 1405 die 17 augusti, et<br />

anno 1406 die 12 octobris. Idem Francischinus de Sarnonico, tamquam<br />

Vicarius episcopi tridentini, una cum Iacobo quondam presbyteri Grisi de<br />

Revò, ac Manfredo de Clesio, et aliis commisit in Vallibus Annaniae, ac<br />

Solis multas, et varias baratarias, usurpationes, et extorsiones innumerabiles.<br />

Quapropter homines dictarum Vallium catervatim domos praefatorum<br />

Francischini, et aliorum ad terram deiecerunt, resque, ac bona eorum ad<br />

saccomanum posuerunt, necnon castra Tuyeni, et Sancti Hippolyti, ac<br />

Altaeguardae solo aequarunt: obtinueruntque anno 1407 die ultimo martii ab<br />

episcopo tridentino Georgio de Liechtenstein, quod dicti Francischinus, et<br />

Iacobus, eorumque haeredes in perpetuum habitare non valerent in Vallibus<br />

praedictis, nec ad aliquod officium admitti: mecnon quod omnia eorum bona<br />

in memoratis Vallibus existentia publicarentur, et applicarentur<br />

communitatibus dictarum Vallium. Eadem occasione antedicti homines<br />

Vallium Annaniae, ac Solis multa, et notabilia privilegia obtinuerunt a<br />

laudato episcopo Georgio per diploma datum in Terra Bulzani dioecesis<br />

tridentinae, in domo eiusdem episcopi tridentini, petentibus honorabilibus et<br />

sapientibus viris syndicis, procuratoribus, et nunciis totius Vallis Annaniae,<br />

ac Solis, nempe ser Guilelmo notario quondam ser Ottonis de Clesio,<br />

Semblanto notario quondam ser Antonii de Pavilo, Delaito de Cusiano<br />

Vallsi Solis, et ser Sendero notario quondam ser Antonii notarii de Cazuffo<br />

habitatore villae Nani. Ceterum Francischinus laudatur a Patre Francisco<br />

Rugerio mediolanensi, Clerico Regulari Congregationis de Somascha in<br />

declamatione XXIV habita Romae in Collegio clementino anno 1611 ac<br />

impressa Mediolani anno 1629, parte 2 declamatioum eius, ubi Franciscum<br />

Tridentum nobilem vicentinum, poetam, et scriptorem elegantissimum, ac<br />

iurisprudentiae scientissimum, vitaque paullo ante defunctum, alloquens ait<br />

pag. 38: “Non ego ab atavis gloriam hic repeto tuam. Non hic nobilem<br />

Morlinorum Familiam, heroum numquam effoetam, factis illustrem aere, et<br />

cera nobilem, Malusco, et Fundo, pagis amoenissimis in Valle Anania agri


tridentini, imperiantem, in qua genus, et proavos lustras tuos. Non hic<br />

producam celebrem illum virum Francischinum in Marchia Tarvisina<br />

primum gentilem tuum, qui cum urbe Tridento profugus, Morlinorum<br />

Vincentiam intulisset suae familiae gloriam, factis et virtute incoepisset<br />

clarescere, Tridentorum Familiam, vetere relicto Morlinorum cognomine,<br />

feliciter est ominatus, quique ob egregiam supra omnium invidiam,<br />

virtutem, non Vicaetiae solum, sed Patavii nobilium Albo meruit adscribi”.<br />

Haec Rugerius, cui addo quod apud Muratorium To. 8 Rer. Ital. col. 92<br />

recensentur Familiae, quae aliunde ad Vicetiam habitatum venere, inter<br />

quas sunt Familiae de Trintinariis, de Tridento, ac iterum de Tridento.<br />

Addo, quod vicentini Tridenti, vulgo Trenti, nunc sunt Comites. Addo<br />

insuper, quod praedicto anno 1407 fuit canonicus, et decanus Tridenti<br />

dominus Rambaldus filius quondam ser Murlini de Tridento, et canonicus<br />

Tridenti Franciscus de Morlinis de Tridento. Anno 1413 die 6 septembris<br />

egregius, et sapiens legum doctor dominus Franceschinus de Tridento fuit<br />

Vicarius magnifici, et generosi viri domini Leonardi Aymo de Vence<br />

civitatis Vincentiae, et districtus honorandi Potestatis pro serenissima ducali<br />

dominatione veneta.<br />

LXIII. Alexander de Doctoribus de Padua legum doctor, in<br />

temporalibus Vicarius in Tridento, et Curia tridentina sub Georgio episcopo<br />

an. 1407, ac anno 1408 die 24 februarii 34 . Familiae patavinae Comitum de<br />

Doctoribus nobilissimae, ac vetustissimae texit elogium To. 2 Hist.<br />

Gymnasii Patavini pag. 328 et alibi Nicolaus Comnenus Papadopoli.<br />

Eorumdem Comitum familiam dicit Familiam Doctoriam. Anno 1407<br />

statutum est, quod Vicarius civitatis Tridenti eligendus per dominum<br />

episcopum cum consilio et declaratione decurionum, et sapientum civitatis<br />

Tridenti, de cetero durare debeat per spatium unius anni, et non ultra, et in<br />

fine dicti anni iudicari debeat per sindicum a communitate Tridenti<br />

eligendum: et quod non possit reassumi ad Vicariatum nisi post absolutum<br />

quinquennium: quodque idem Vicarius esse possit tam civis Tridenti, quam<br />

forensis. Confertio praxim sequentem, ac Statuta in praefatione allegata.<br />

LXIV. Laurentius de Gauslinis de Feltro legum doctor, Comes<br />

Palatinus, et eques Auratus, a Sigismundo Romanorum imperatore creatus,<br />

fuit Vicarius, et ius publice reddens in civilibus, et criminalibus causis in<br />

civitate, et Curia tridentina anno 1415 die 14 et 31 augusti, dictus<br />

34 Honorabilis, et egregius legum doctor dominus Alexander de Doctoribus de Padua<br />

Vicarius, et ius publice reddens in civilibus et criminalibus causis in civitate et Curia<br />

Tridenti pro ill.mo principe et magnifico domino domino Federico D.G. Duce Austriae, et<br />

Carinthiae, Comite Tyrolis, et Goritiae, et ecclesias tridentinae advocato, et defensore anno<br />

1407 die ultimo madii.


Clarissimus legum doctor, et spectabilis Comes Palatinus dominus<br />

Laurentius etc., qui tandem fuit monachus carthusianus in Silva Mantellana<br />

territorii Tarvisini, vulgo nel Bosco del Mantello, ac Selva del Mantello.<br />

Ipsum laudat Bertondellus in Historia feltrensi pag. 113, et 130 cum<br />

pluribus aliis Gauslinis, quos dicit etiam Guslinos, et Goslinos. Alius<br />

Laurentius Guslinus nobilis feltrensis annorum 55 claruit anno 1629.<br />

LXV. Petrus de la Turre de Pergamo, utriusque iuris doctor, Vicarius, et<br />

ius publice reddens in civilibus, et criminalibus causis in civitate et Curia<br />

tridentina pro ill.mo principe, et excelso domino domino Federico Duce<br />

Austriae, Stiriae, Carinthiae, Carniolae, Comiteque Tirolis, et domino<br />

Tridenti dignissimo, anno 1418 die martis penultimo augusti. Idem in charta<br />

scripta an. 1419 die 2 decembris Tridenti coram se appellatur Petrus de<br />

Turre de Pergamo, egregius legum doctor, olim Vicarius in temporalibus in<br />

Tridento. Vide infra num. LXIIX. Papadopulus To. 2, pag. 18 monet<br />

Bergomum a scriptoribus barbaris Pergami nomine appellari. Sic<br />

frequenter appellatum reperi saeculo XV 35 .<br />

LXVI. Nicolaus de Campo Longo de Padua, legum doctor, Vicarius in<br />

temporalibus Tridenti anno 1419 die 2 decembris 36 . Campolongus<br />

Campolongus nobilis patavinus fuit professor philosophiae et medicus<br />

Patavii an. 1683, ac 1694, ex Papadopulo To. 1, pag. 181, 186. Eodem anno<br />

1419 Antonius de Molveno civis Tridenti fuit delegatus, et commissarius in<br />

quadam causa tridentina. Idem an. 1415 dictus fuit honorabilis vir dominus<br />

Antonius de Molveno iurisperitus, civis, et habitator Tridenti. Circa an.<br />

1400 ab ecclesia tridentina obtinuit dynastiam Andeli et Molveni. Anno<br />

1405 fuit massarius episcopalis Tridenti.<br />

LXVII. Antonius iurisperitus, Vicarius, et ius publice reddens in Curia,<br />

et civitate Tridenti anno 1420 indictione 13 die martis 2 mensis aprilis. Forte<br />

non distinguendus a mox laudato Antonio de Molveno, qui fuit archiconsul<br />

Tridenti an. 1426 et 1429 ac 1433. Iurisperitus etiam in Fastis consularibus<br />

appellatus, ac probabiliter pater illius Christophori de Molveno notarii, qui<br />

fuit archiconsul Tridenti anno 1448. Quidam Antonius f.q. ser Francisci<br />

notarii de Molveno olim civis Tridenti cum fratribus suis Ioanne, Iacobo, et<br />

Marco investituram decimarum, aliorumque bonorum accepit ab episcopo<br />

tridentino Georgio anno 1391. Vide infra, Addenda num. 54.<br />

35 Alius dominus Petrus de la Turas (sic) fuit Potestas Bononiae anno 1268, ex<br />

Rolandino bononiensi in Arte notaria f.m. CXIX, col. 4.<br />

36 Dominicus Campolongus circa an. 1430 fuit Vicarius in spiritualibus generalis<br />

Paduae, ac Prior commendatarius s. Mariae de Avantio.


LXIIX. Petrus de la Turre de Pergamo, legum doctor, Vicarius in<br />

temporalibus Tridenti, et ius publice reddens in civilibus, et criminalibus<br />

causis anno 1420.<br />

LXIX. Guillelmus de la Pigna Vicarius in temporalibus Tridenti anno<br />

1421 die 4 octobris. Idem propria manu scripsit hanc pagellam.<br />

Figura 1: Autografo di Guglielmo della Pigna incollato dal tovazzi sul recto della<br />

p. 35 del manoscritto.<br />

1421<br />

Recepi ego Guillemus de la Pigna Vicarius in Temporalibus Tridenti<br />

etc. a Iacobo sindico de Supramonte pro parte solutionis sallarii mei libras<br />

triginta sex, computando Grossos XI pro libra.<br />

Ego idem Guillelmus scripsi die 4 octobris.


Maffeius part. 2 Veronae Illustratae in fol. col. 63, refert codicem<br />

manuscriptum saeculi 1300 continentem Summam magistri Ioannis a Pigna<br />

artis grammaticae professoris veronensis. Nomine autem saeculi del 1300<br />

intelligit saec. XIV. In indice ipsum dicit dalla Pigna. Anno 1436 claruit<br />

Veronae vir egregius legum doctor dominus Alexander de Gafforinis<br />

quondam domini Antonii de Pigna Veronae Prior Collegii nobilium<br />

Advocatorum Veronae. Anno 1376 vixit Iacobinus quondam domini<br />

Albertini de Pigna Veronae imperiali auctoritate notarius, dictus etiam<br />

Magister Iacopinus artis grammaticae, et notarius quondam domini<br />

Albertini de Pigna Veronae. Anno eodem 1376 vixit etiam sapiens vir<br />

dominus Leonardus iudex quondam domini Ioannis de Quinto de Pigna<br />

Veronae. Item Iacobinus quondam domini Albertini de Robatiis de Pigna<br />

publicus imperiali auctoritate notarius Veronae dicto anno 1376. Insuper<br />

anno 1407 Veronae fuit Contrata Pignae.<br />

LXX. Bartholomaeus de Minattis legum doctor, et Vicarius in<br />

temporalibus Tridenti anno 1422. Nicolaus Comnenus Papadopoli To. 1<br />

Hist. Gymnasii Patavini pag. 211 laudat ceu amicum suum Felicem<br />

Minatum, s. Nicolai rectorem, virum doctum, et in Collegium theologorum<br />

gymnasii patavini olim adlectum. Ceterum Minati clarent etiam apud<br />

Grignum Ausugii pagum, ex quibus tres nostris diebus fuerunt parochi.<br />

Anno 1581 egregius dominus Iacobus Minatus fuit regulanus Perzini. Anno<br />

1588 Rugerius filius egregii domini Dominici Minatti a Grigno, fuit notarius<br />

publicus et cancellarius Pergini, ac iudex ordinarius.<br />

LXXI. Albertinus de Marostica legum doctor, Vicarius in temporalibus<br />

in civitate Tridenti an. 1424 dictus etiam Albertus. Marostica, dicta quoque<br />

Mons Ostia, est oppidum dioecesis vicentinae, Bassano proximum, et XV<br />

Passuum Milia a Vicentia dissitum.<br />

LXXII. Antonius de Leudro legum doctor,Vicarius in temporalibus<br />

Generalis Tridenti anno 1425 die 6 augusti, et an. 1427 die 13 iunii, et die 5<br />

septembris. Dictus fuit etiam licentiatus in iure civili. Proprium autem eius<br />

cognomen varie scriptum reperitur, videlicet Antonius de Civolis de Leudro,<br />

Antonius de Cenobiis de Leudro, Antonius de Cindis de Leudro, et Antonius<br />

Cinel de Leudro, forsan pro de Piccolis; nam prout dixi in catalogo<br />

Vicariorum Generalium in spiritualibus, et in alio canonicorum Tridenti,<br />

alius Antonius de Piccolis de Leudro claruit ad an. 1539,ac 1566, suntque<br />

adhuc in Leudro Piccoli. Antonius dictus est etiam Egregius legum doctor,<br />

Vicarius in civilibus, et criminalibus causis in civitate Tridenti,<br />

perperamque dictus Vicarius in spiritualibus Tridenti anno 1427 37 .<br />

37 Anno 1391 vixit Antonius filius Bonapassi de Toculis de Leudro feudatarius<br />

ecclesiae tridentinae. Idem anno 1424 dictus fuit Antonius filius domini Bonapassi de


LXXIII. Ludovicus de Calvis de Bononia legum doctor, Vicarius, et ius<br />

publice reddens in civilibus et criminalibus causis in civitate, et Curia<br />

tridentina sub Alexandro episcopo anno 1428 die 18 iunii: quo quidem die<br />

sub datum Tridenti in epsicopali palatio emisit decretum incipiens: “Nos<br />

Ludovicus de Calvis de Bononia, legum doctor, Vicarius, et ius publice<br />

reddentes in civilibus, et criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina<br />

pro R.mo in Christo Patre, et principe serenissimo, et domino domino<br />

Alexandro Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopo, et domino Tridenti<br />

dignissimo, Duceque Mazoviae etc.”<br />

Anno 1429 Bernardus Laniola de Bononia, utriusque iuris doctor, fuit<br />

concommissarius delegatus ab Alexandro episcopo tridentino, una cum<br />

Gotfredo Vicario in spiritualibus, et Gerio Vicario in temporalibus Tridenti,<br />

in quadam causa communitatum Pedegazae, Calavini, Lasini etc.<br />

In alia charta scripta Roveredi anno 1285 in curtivo Brugnae de<br />

Avolano, ceu testem legi Comitem Zordanum de la Molla, uno verbo scripto<br />

delamolla.<br />

LXXIV. Gerius de Monte Catino de Ferraria, legum doctor, et Comes<br />

Palatinus, Vicarius in temporalibus Tridenti sub episcopo Alexandro anno<br />

1429 die 2 septembris, ac 1430 38 . Gerii nomen, ut ego puto, est diminutivum<br />

Rogerii, Rodinegrii, Ogerii, Adalgerii, vel alterius similis. Pro<br />

authenticando cognomine facit, quod anno 1542 Venetiis editum fuerit opus<br />

Patris Matthaei Silvagii catanensis Ordinis Minorum Regularis Observantiae<br />

de tribus Peregrinis, cum hac inscriptione: Domino domino Antonio de<br />

Monte Catino, ac domino domino Francisco eius filio, Comitibus<br />

illustrissimis Adernionis et Calatanixebeta, virtutibus clarissimis, et<br />

caesareae maiestati equitibus strenuisissimis et fidelissimis: quodque anno<br />

1746 Romae claruerit Montecatinus consistorialis Aulae advocatus; et anno<br />

1594 Ferrariae typis prodierit Antonii Montecatini versio secundi<br />

Politicorum Aristotelis: partitiones in eumdem, et Platonis libri 10 de<br />

Republica etc. in fol. Anno 1784 prodierit Io. Baptistae Montecatini de Vita<br />

Philippi Bonamicii commentarius, Lucae typis Ios. Rocchi 1784, in 8°.<br />

Ioannes Baptista Capellus venetus in suo Lessico Farmaceutico Chimico<br />

edit. 8 Venet. 1763 pag. 253, col. 2, dicit: Monte Catino, castello poco<br />

lontano da Pistoia in Toscana. Vide infra , Addenda num. 19, et 67, 93.<br />

Toculis de Arco. Anno 1349 sapiens vir dominus Trintinus iudex de Toculis de Leudro<br />

civis tridentinus.<br />

38 Anno 1455 Antonius Comes de Monte Cattino de Ferraria fuit Potestas Fani, teste<br />

Petro Maria Amiano part. 2 delle Memorie istoriche delal città di Fano, in catalogo<br />

Potestatum fanensium pag. 351. Ibidem pag. 349 ad an. 1344 dicitur Fani Potestas Nicola<br />

Landi da Monte Cattino da Perugia.


LXXV. Antonius de Tosabechis de Papia, decretorum doctor, et iuris<br />

civilis professor, Vicarius in temporalibus Tridenti sub Alexandro antistite<br />

anno 1432 die 12 septembris. Idem dictus etiam de Tosabecis, anno 1433<br />

ante nonum iulii diem factus est canonicus tridentinus ex collatione<br />

capitulari, unaque simul arhidiaconus tridentinus a praefato episcopo<br />

Alexandro. Fuit inter vivos etiam anno 1452. Nunc Papiae sunt quidam<br />

nobiles de’ Tosi, non vero de’ Tosabechi. Taurinenses nobiles, qui olim<br />

Bechii dicti fuerunt, postea Becios se se appellarunt. In Sollandia quoque<br />

nostra inveniuntur Becii. Anno 1318 floruit dominus Zacharias de<br />

Tosabechis de Carpo, vir potens, ac dives, ex Chron. Mutinensi To. 15 Rer.<br />

Ital. col. 580, 582, et 583. Quidam signor Francesco Tosabezzo Castellano<br />

di Mantova floruit anno 1559 et 1560, et 1563. Ad eum dedit septem<br />

epistolas Iosephus Pallacivinus de Varrano typis editas cum aliis anno 1566<br />

Venetiis.<br />

LXXVI. Iacobus de Ursulinis de Tussigno, quondam Bonoria, Vicarius<br />

Curiae tridentinae, dictus etiam egregius legum doctor, Vicarius in<br />

temporalibus Tridenti sub Alexandro episcopo anno 433 die 9 iulii. Forte<br />

pro Tussigno legendum Tussignano, quod est oppidum Aemiliae,<br />

dioecesisque imolensis, septem Passuum Milia ab Imola dissitum, latine<br />

dictum etiam Tussinianum, de quo cardinalis Hadrianus Cornetanus in suo<br />

itinere Iulii secundi cecinit:<br />

Est locus extremis in montibus asper Hetruscis:<br />

Hunque dictum peribent a Tussi Tussinianum.<br />

Certe Tussignum nullo loco invenire potui. Tossignanum autem dicitur<br />

Taussinianum, et Tausinianum in vetustis chartis, ac Tossignanum. Ab<br />

Ughello Tossinianum. Ab aliis Tussignanum.<br />

Ludovicus de Calvis iterum Vicarius in temporalibus Tridenti circa et<br />

post annum 1435. Vide infra, Addenda num. 62.<br />

LXXVII. Iulianus de Chochapanis, seu Coccapanis de Carpo, legum<br />

doctor, Vicarius, et ius publice reddens in civilibus, et criminalibus causis in<br />

civitate, et Curia tridentina sub episcopo cardinali Alexandro anno 1442 die<br />

17 februarii. Processum quemdam factum per eximium legum doctorem<br />

dominum Iulianum de Cochapanis electum ad id a magnifico domino<br />

Thadaeo de Manfredis domino Imolensi, laudat Alexander Tartagnus<br />

imolensis iuris consultus Lib. 1 Consil. 136 edit Venet. 1597 pag. 142, qui<br />

quidem Tartagnus obiit anno 1477 aetatis suae 53. Ludovicus Antonius<br />

Muratorius in quodam suo libro commemorat ceu viventem hoc nostro<br />

saeculo XVIII ill.mum dominum Ioannem Gallianum de Coccapanis<br />

serenissimi Mutinae Ducis a secretis. Aliunde accepi, quod Bartholomaeus<br />

de Coccapanis de Carpo canonicus ecclesiae Regii Lepidi frustra electus fuit<br />

episcopus regiensis anno 1466, quodque ann. 1472 factus est episcopus


ariminensis. Insuper quod an. 1625 Paulus ex Comitibus Coccapanis<br />

carpensis electus fuit regiensis episcopus. Haec dicta sint pro mea memoria,<br />

ut hinc appareat genus nostri Vicarii, qui perperam in aliquo apographo<br />

dictus est Ioannes pro Iulianus. Appellatus fuit etiam Vicarius in<br />

temporalibus: ac de Campo pro de Carpo.<br />

LXXVIII. Melchior de Facinis de Padua, legum doctor, et Vicarius in<br />

temporalibus Tridenti an. 1443, 1444, 1446, 1448 die 22 maii. Titulus eius<br />

fuit Spectabilis vir dominus. Vide infra num. LXXXII. Anno 1455 dictus<br />

fuit egregius, et famosus legum doctor dominus Melchior de Facinis de<br />

Padua honorabilis civis, et habitator Tridenti, ac syndicus, et procurator<br />

monasterii s. Michaelis Tridenti 39 .<br />

LXXIX. Bonamens de Aliprandis 40 de Mantua, legum doctor, Vicarius<br />

in civilibus et criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina anno 1450,<br />

et 1452. Reperitur appellatus etiam Bonamontus, ac Vicarius in<br />

temporalibus, necnon eximius et egregius legum doctor dominus<br />

Bonamentus de Aliprandis de Mantua honorabilis Vicarius, et ius publice<br />

reddens in civilibus et criminalibus causis in civitate et Curia tridentina, qui<br />

nullatenus confundendus est cum Bonamente de Aliprandis cive mantuano<br />

auctore Chronici mantuani dicti L’Aliprandina, evulgati a Muratorio To.<br />

quinto Antiquit. Ital. medii aevi col.1062 et seqq., nam iste Chronista senior<br />

fuit. Testamentum suum condidit anno 1414 et obiisse videtur anno 1417<br />

sine liberis. Dictus fuit etiam Bonamentus, ac Bonamontus, filius quondam<br />

domini Simonis de Aliprandis de Modovia civis, et habitator Mantuae,<br />

dives, ac pius. In praefato testamento haeredem suum instituit Ioannem<br />

Aliprandum consanguineum suum. Vicarius noter fuit commissarius una<br />

cum Antonio de Factis de Terlaco, et Melchiore de Facinis de Padua,<br />

deputatus a Sigismundo Duce Austriae in causa Vallis Primerii, et<br />

Baltassaris de Vallispergio domini eiudem Vallis.<br />

LXXX. Iacobus de Gazzio, legum doctor, et in temporalibus Vicarius<br />

Tridenti anno 1453 die 26 ianuarii, quo emisit quoddam suum Consilium<br />

iuridicum directum Spectabili domino Antonio, super quodam processu<br />

instituto contra Zillium quondam a Vicario Vallis Ananiae. Legitur<br />

huiusmodi Consilium a pagina 138 voluminis secundi Consiliorum<br />

criminalium, quae collegit Ioannes Baptista Zilettus venetus I.U.D. ac<br />

impressit Venetiis Iordanus Zilettus an. 1560 in 4°. Spectabilis domini<br />

Antonii nomine Antonium de Fatis de Trilacu tridentinum non<br />

improbabiliter accipiendum reor, qui fuit famosus legum doctor etiam<br />

39<br />

Anno 1476 misser Marchior dei Facini fuit livellarius monasterii s. Michaelis pro<br />

una clausura.<br />

40<br />

Franciscus de Aliprandis mantuanus fuit Praetor Roboreti ab an. 1548 ad 1549.


vivens appellatus, egitque commissarium in quadam causa, una cum Ioanne<br />

de Mezio Coronae capitaneo civitatis Tridenti, Bonamente Vicario<br />

tridentino, et Melchiore de Facinis anno 1452, obiitque an. 1477 ac sepultus<br />

iacet in magnifica urna penes nos hac in ecclesia s. Bernardini. Quo ad<br />

Vicarii nostri Iacobi patriam placet admonere, quod a vetusto historico<br />

refertur inter illustriores familias patavinas La Casa de Gazo. In Bibliotheca<br />

episcopali Tridenti anno 1539 fuit Antonii Gazii Patavini (qui obiit anno<br />

1530) Florida Corona ad sanitatem hominum conservandam. Teste Nicolao<br />

Comneno Papadopuli in Hist. Gymn. Patavini To. 2, pag. 191 edit. Venet.<br />

1726 Gaziorum familia honesta admodum est Patavii, Cremona, oriunda,<br />

unde Patavium migrasse videtur ex traduce cum Iambonino de Gazo<br />

cremonensi, qui doctor parisiensis scientiae medicae, Patavii forte artem<br />

eamdem professus est, iacetque in templo divi Augustini in urna marmorea<br />

posita in sublimi loco. Ita ex Comneno, cui addo, quod Iacobus Gaddius<br />

eruditissimus scriptor ad annum 1645 fuit florentinus patricius, quodque<br />

modo Gaddi florentini sunt Comites, etiam italice Gaddi appellati. Ita et<br />

ferrarienses.<br />

LXXXI. Lanfrancus de Oriano de Brixia Vicarius in temporalibus<br />

Tridenti anno 1455, et 1456. In palatio episcopali apud ecclesiam<br />

cathedralem Tridenti sito, ubi Praetor residet, ac ius reddit, inque cubiculo,<br />

ubi est Bibliotheca Bomporta, supra caminum, die 23 augusti anno 1766 ac<br />

etiam anno 1785, vidi scutum pictoris manu factum, exhibens Aquilam<br />

nigram, et inferius Leonem rubeum erectum, linguamque emittentem, cum<br />

hoc disticho:<br />

Qui fuit et Legum lumen, primusque Tridenti<br />

Praetor Lanfranci signa Oriana vides.<br />

MCCCCLXVI.<br />

Aquila est insigne urbis tridentinae. Inscriptionem autem Bernardo<br />

Clesio principe antiquiorem non esse, innuere videntur praefatus caminus, et<br />

portae superliminare. Ad descriptum distichon allusisse videtur Michael<br />

Angelus Marianus, dum in suo Trento pag. 219 scripsit: “Il primo, che<br />

tenesse nome di Pretore di Trento fu Lanfranco Oriano Giurista celebre per<br />

varie opere legali, che ha dato in luce”. Chartae quidem quas vidimus nos ab<br />

huiuscemodi titulo abstinent, illumque Vicarii praedecessoribus communem<br />

ei tribuunt: sed ab aliis ei datum fuisse Praetoris, seu Potestatis titulum<br />

censeo, attenta inscriptione praedicta, et quia tali titulo insigniti fuerunt<br />

omnes eius successores. Ioannes Trithemius Germanus Benedictinus, in suo<br />

libro de Scriptoribus ecclesiasticis tertium emendato, augmentato, et<br />

completo an. 1494 habet cap. 811: “Lanfrancus de Oriano iureconsultus<br />

celeberrimus, et saecularis literaturae non ignarus, ingenio praestans, et<br />

clarus eloquio, scripsit in sua professione quaedam non spernenda volumina,


quibus ingenii sui memoriam ad posteros transmisit, et se in studio<br />

multipliter, et magnifice comprobavit. De quorum numero exstant subiecta:<br />

Repetitiones Quoniam contra de prob. Commentatio Clementinae Saepe de<br />

ver. sig. In c. Dispendiosam de iudi. Repet. c. Raynucius de testam. De lege<br />

Admonendi de iureiurando. De interpretatione Statutorum. L. Centurio de<br />

vulgari, et pupillari substitutione. Rpet. Rubr. de causa possessionis et<br />

proprietatis. Alia quoque complura edidit, quae ad notitiam meam non<br />

venerunt”. Ita Trithemius. Papadopulus autem in Historia Gymnasii Patav.<br />

To. 1, pag. 227 scribit: “Lanfrancus de Oriano, quem Orianum seniorem<br />

appellat Marcus Mantua Bevavidius in Epitome virorum illustrium num.<br />

198, Brixiensis, eodem Mantua teste docuit Patavii tunc, cum ibidem Iason<br />

docebat 41 , et si credimus Antonio Porcellino 42 , Iasonis famam ad doctrinam<br />

aequabat summus sua aetate iurisconsultus. Floruisse eum inter canonici<br />

iuris interpretes tradit Guido Pancirolus sextidecimi saeculi scriptor Lib. 3<br />

de Claris legum interpertibus cap. 34, quo tempore Ioannes de Anania<br />

decessit, hoc est circa an. 1458, sed serius multo ad Patavinas Exedras venit,<br />

nec scimus unde huc fuerit accitus. Fertur non amplius quadriennio militasse<br />

gymnasio, indeque reducem in patriam an. 1484 intra quadriennium obiisse<br />

anno scilicet 1488 nonagenarium. Sepultus est sumptuose in templo Brixiae<br />

maiori cum epigraphe graeca, quam italicis versibus reddidit Octavius<br />

Rubeus in suis Elogiis historicis brixiensium illustrium pag. 201 antequam<br />

etc.”. Filium genuit, qui dictus fuit Paulus de Oriano, ibidem praeclarus, et<br />

infra num. XCII laudandus. In hac nostra bibliotheca bernardiniana servatur<br />

volumen inscriptum Practica Lanfranci de Oriano, impressa iterato<br />

Lugduni in aedibus Mathiae Bonhome calcographi, sumtibus Stephani<br />

Mailleti anno 1538, in 8°, fol. 111, cum apostillis Benedicti de Vadis<br />

forsemproniensis, et Celsi Hugonis Celtae, iuris utriusque doctorum.<br />

Comprehendit Lanfranci Repetitionem in decretalem Quoniam contra, et<br />

Repetitionem Clementinae Saepe contingit. Notandum autem, quod in<br />

repetitione prima, eo in loco, ubi agitur de instrumentorum productione<br />

habetur: verbi gratia: in fine imbreviaturarum dicit notarius: hae sunt<br />

imbreviaturae mei talis notarii, de quibus fui rogatus anno Domini 1456,<br />

qui quidem annus est ille ipse, quo Lanfrancus fuit Praetor Tridenti.<br />

Notandum insuper, quod in fine Repetitionis primae legere est: Deo laus sit,<br />

et gloriosae V. Mariae, ac beato Ioanni Baptistae. Nescio quis tractatus<br />

Lanfranci eiusdem recensitus fuit anno 1539 in catalogo bibliothecae<br />

episcopalis tridentinae in Classe iuris civilis. Idem Lanfrancus laudatur<br />

nedum a Trithemio, Papadopulo, Mariano, Pancirolo, Benavidio, Porcellino,<br />

41 Iason docuit ibi ab an. 1486 ad 1489 teste Papadopulo.<br />

42 Ant. Porcellinus obiit an. 1529 aetatis suae 40.


Rubeo, supra memoratis, sed etiam a Thoma Garzonio in Platea universali<br />

edit. 1601, Iacobo Menochio Consil. 495, n. 1, Iacobo Sbrotio Piceno L. 1<br />

Vicarii episcopalis edit. Venet. 1606, quaest. 31, n. 12, Ansaldo de Ansaldis<br />

florentino in Discursibus legalibus pag. 12, Paulo Zacchia medico romano<br />

in Decisionibus Sacare Rotae romanae Decis. 9, Augustino Barbosa lusitano<br />

in Lib. de Officio, et potestate episcopi part. 2, Allegt. 43, n. 16, Lancillotto<br />

Conrado laudensi iuris consulto et aliis. Plures tractatus eiusdem Lanfranci<br />

cuna cum aliis aliorum recusi fuerunt Venetiis anno 15834. Quod non fuerit<br />

primus omnino Praetor Tridenti patet ex dictis supra num. 3, 6, 7, 9, 10, 11,<br />

et 14. Dicendum potius, quod ipse antiquatum, et obsoletum Potestatis<br />

titulum tridentino iudici restituit. Hinc ab eo exordium ducit Catalogus<br />

Bernardianus, de quo in fine praefationis dixi, sed patriam eius non notavit 43 .<br />

LXXXII. Melchior de Facinis de Padua, iuris utriusque doctor, et<br />

Potestas Tridenti anno 1457 44 . Idem fuit civis, et consul primarius<br />

tridentinae civitatis anno 1450, 1454, 1457, 1462, 1463, 1469, 1475, ac<br />

forsan aliis annis, qui vacui sunt in meo consulum Catalogo. Inter vivos<br />

etiam an. 1476, quo arbiter in quadam causa constitutus fuit a Ioanne<br />

tridentino episcopo. Circa eundem annum 1476 pro eodem episcopo Ioanne<br />

fuit orator apud Rempublicam venetam in causa Sancti Simonis pueri<br />

tridentini contra iudaeos. Anno 1477 die quinta februarii fuit Tridenti testis<br />

in eadem causa. Eodem anno 1477 fuit assessor in Vallibus Annaniae, ac<br />

Solis. Obiit Tridenti anno 1482 die 25 octobris. Habitatio eius anno 1471<br />

fuit in Contrata Belenzanorum, quae hoc anno 1786 Contrata Lata<br />

nuncupatur. Vidi quinque ipsius Consilia seu responsa legalia collecta anno<br />

1559 a Ioanne Baptista Ziletto veneto I.U.D. ac vulgata Vol. primo<br />

Consiliorum Criminalium a pag. 169 ad 189, edit Ven. Iordani Ziletti an.<br />

1562 in 4° et sextum a pag. 141 voluminis secundi editi anno 1560. In<br />

huiusmodi Consiliis vol. 1 manifestat suam specialem devotionem erga<br />

utrumque Sanctum Antonium, laudatque Excellentissimum dominum suum<br />

(idest praecptorem in patavino lyceo) dominum Paulum de Castro. filios<br />

habuit Antonium, et Nicolaum 45 , ac forsan etiam illum Andream de Facinis<br />

de Padua civem tridentinum, qui fuit canonicus Tridenti ad an. 1477, ac<br />

1505, parochumque gardunensis ad an. 1489. Prior in charta an. 1471 se se<br />

subscripsit: Ego Antonius filius spectabilis doctoris domini Melchioris de<br />

Facinis de Padua civism et habitator Tridenti, publicus imperiali<br />

43<br />

Praxis iudiciaria Lanfranci de Oriano a Iacobo Bonjour plurimis axiomatibus<br />

locupletata. Venetiis 1565 in 8°, ex Catalogo Remondiniano 1785, pag. CCLXI.<br />

44<br />

Non extat in Catalogo Bernardiano.<br />

45<br />

Anno 1466 vixit Tridenti Nicolaus filius spectabilis legum doctoris domini<br />

Melchioris de Facinis de Padua.


auctoritate notarius: in alia vero anni 1484 dicitur: Dominus Antonius<br />

notarius filius quondam spectabilis legum doctoris domini Melchioris de<br />

Facinis de Padua, civis tridentinus, habitator in Contrata s. Mariae<br />

Magdalenae Tridenti. Dicitur notarius etiam in aliis chartis, et in coaevis<br />

actis hinderbachianis contra iudaeos cap. 180 et in Catalogo consulum<br />

tridentinorum ad an. 1494. Iurisperitus autem ad an. 1498 quo utroque anno<br />

fuit consul. Alter filius in charta an. 1466 ceu testis dicitur Nicolaus filius<br />

spectabilis legum doctoris domini Melchioris de Facinis de Padua civis, et<br />

habitator Tridenti 46 . Ante Melchiorem alii Facini certo certius fuerunt<br />

Tridenti: nam Odoricus de Facinis fuit consul Tridenti an. 1428, 1432, et<br />

1437. Franciscus autem de Facinis fuit itidem consul Tridenti an. 1451.<br />

Odoricus forsan exstitit pater, et franciscus frater Melchioris. An autem<br />

modo supersint, plane ignoro. Anno 1741 obiit Tridenti Lucia facina<br />

Propola. Pragenae in Sollandia sunt Facini. Non frustra Melchior, et eius<br />

filii addiderutn ly de Padua, et quidem constanter; etenim Hieronymus<br />

Bertoldellus in Hist. feltrensi pag. 132 ait: “La Famila Facina anch’ella in<br />

Feltre molto risplende, per quello dimostra il privilegio dell’invittissimo<br />

Carlo quinto imperatore glorioso, fatto a Francesco Facino, dato nelal città<br />

d’Augusta a’ 27 ottobre 1547 veduto in forma autentica, e legalizzato dalla<br />

Pretoria di Feltre, nel quale queste parole si leggono: «Quum omnes fere<br />

gentilitia nobilitas ex virtute alicuius strenui atque insignis viri ad<br />

posteritatem emanaverit, et praecipua quadam veneratione habiti sint, eam<br />

sane familiam vere nobilem censemus, cuius dignitas, et splendor nedum ab<br />

unius probitate, verum ex longo descendentium tramite multorum clarorum<br />

virorum virtute originem traxisse comprobatur. Et proinde attendentes in<br />

primis veterem illam gentis, et familiae tuae Facinorum claritatem, cuius<br />

maiores olim in agro vicentino sub titulo Marchionum, et Comitum<br />

iurisdictiones, et dominia possedisse, ac deinde feritate tyrannorum expulsi,<br />

quum Paduam se se contulissent, bellorum duces facti, non minus armis<br />

strenui, qual literis florentes exstitisse ferantur». Onde proseguendo dice,<br />

che il detto Francesco Facino per trentasei anni continui abbia il Sacro<br />

Romano Imperio servito, tanto sotto la maestà cesarea di Massimiliano<br />

primo, come sotto l’istesso Carlo quinto, dicendo, militando praesertim in<br />

conflictu ad Vincentiam, et aliis praeliis in dominio mediolanensi, videlicet<br />

etc. Ed ivi commemorando anco un Melchiore Facino iurisconsulto, avo<br />

paterno di Francesco, che sette anni continui abbia la Pretura di Trento<br />

46 Anno 1527 Tridenti vixit dominus Philippus quondam domini Antonii de Facinis<br />

civis, et habitator Tridenti. – Miser Andrea di Facini fuit confrater Misericordiae Tridenti<br />

anno 1494. –Anno 1504 Tridenti memorati fuerunt pupilli heredes Facini.


esercitata, quale ivi poi mancò 47 . Onde Carlo quinto gli concesse l’insegna, e<br />

arma nobile della sua famiglia ivi descritta, tanto ad esso, quanto a Nicolò, e<br />

Giovanni, ed altro Giovanni de’ Facini nominato Pasole di Feltre suoi<br />

congiunti presenti, e della stessa famiglia discendenti”. Apud Muratorium<br />

To. 8 Rerum Italic. col 93 in serie familiarum olim potentium in irbe<br />

vicentina dicitur, quod familia de Facino reducta est in Tridento, et vocatur<br />

de Pilotis 48 . Teste Pierio Valeriano bellunensi Lib. 2 de Infelicitate<br />

litaratorum pag. m. 85, Galeatius Facinus patavinus literis graecis, et<br />

latinis optime eruditus fuit saeculo XV exeunte, ac XVI ineunte. Marcus<br />

Forcellinus sub datum Paduae 20 augusti 1752 dicavit librum al Signor<br />

Facino de’ Conti Facini Pasole Gentiluomo Feltrense, laudavitque patrem<br />

eius Comitem Bernardinum, fratres Comites Franciscum, et Augustinum, ac<br />

patruum Comitem Augustinum. De Melchiore Facino dixi etiam supra num.<br />

78 ac in Bibliotheca Tirolensi verbo Facini. Angelus Castro U.I.D., miles, et<br />

Comes, et advocatus consistorialis, ac iuris canonici professor in Studio<br />

paduano, laudat magnificum, et egregium legum doctorem dominum<br />

Melchiorem de Facinis de Padua delegatum per rev. dominum Ioannem<br />

episcopum tridentinum in quadam causa iurisdictionis Castri Sylvae, ac<br />

Levici, in Consilio dato die 15 augusti 1476, ac edito typis 49 .<br />

LXXXIII. Christophorus Lanfranchinus: vide Addenda num. 27, et 37.<br />

LXXXIV. Heronymus Mussatus: vide Addenda num. 46.<br />

LXXXV. Bartholomaeus de Gozadinis de Bononia Potestas Tridenti<br />

ante an. 1468, quo fuit Tridenti tamquam olim Potestas Tridenti, etsi non<br />

compareat in Catalogo Bernardiano. Franciscus Gozadinus bononiensis<br />

anno 1541 dicavit Christophoro Madrucio episcopo et principi tridentino,<br />

pro veteri sua amicitia conservanda, librum in folio editum, et continentem<br />

Consilia domini Ludovici Gozadini fratris sui iam vita functi. Anno 1709<br />

Ulysses Iosephus Gozadinus de Bononia episcopus imolensis, creatus est<br />

S.R.E. cardinalis. Delphinus Gozadinus bononiensis fuit Ordinis Carthusiani<br />

nonatulanus ab anno 1400 tum episcopus pennensis ac dein<br />

forosemproniensis anno 1432. Marcus Antonius Gozadinus bononiensis<br />

consobrinus Papae Gregorii XV fuit cardinalis et episcopus faventinus anno<br />

1623.<br />

LXXXVI. Alexander de Madiis de Bassano, dictus etiam de Padua,<br />

legum doctor, et Potestas Tridenti anno 1468. Vidi quoddam eius Consilium<br />

legale in causa cuiusdam Brigidae condinensis, scriptum Tridenti eo<br />

47<br />

Non Praeturam sed Vicariatum exercuit per septem continuos annos, licet titulus<br />

uterque idipsum importaret.<br />

48<br />

Nullum Pilotum reperi apud tridentinos.<br />

49<br />

Vide infra, Addenda num. 27, ac 28.


tempore, quo fuit Praetor, sed absque anni nota, evulgatum cum aliis<br />

aliorum anno 1560 Venetiis ab Ioanne Baptista Ziletto To. 2 Consiliorum<br />

Criminalium a pag. 105. Italice dicendum de’ Maggi. Papadopulis in Hist.<br />

Gymn. Patav. To. 2, pag. 29 haec habet: Alexandrum Maggium,<br />

cognomento Bassianum Patavinum, alumnum gymnasii nostri, unde prodiit<br />

iureconsultus egregius, et orator eloquentissimus, posteritatis memoriae<br />

consecrat Scandeonius. Is causarum actor in patria primum, deinde Venetiis<br />

praecipui nominis fuit: assedit deinde Praetoribus, in eoque munere<br />

subiectis veneto imperio populis fidem probavit suam, ravennatibus<br />

praesertim, quorum in urbe adsessor Bernardi Bembi, quem Petri cardinalis<br />

Bembi patrem inferius describemus, vivere desiit circa an. MCDXCV.<br />

Scripsit opus elegantissimum, teste Scardeonio eodem, qui copiosum illud,<br />

grave, eruditum existimat, utpote ab eo compositum, qui de re scriberet,<br />

quam longa experientia vehementer edoctus, et sciret, et sciret exponere.<br />

Huc usque Papadopulus. Vide infra num. 89, et num. 4. Praetor iste non est<br />

in Catalogo Bernardiano.<br />

LXXXVII. Paulus de Ungarellis de Padua, legum doctor, et potestas<br />

Tridenti anno 1470 die februarii, et 1471 die 12 decembris. Vide infra num.<br />

XCV. Desideratur in Catalogo Bernardiano. In historia vero patavina<br />

gymnasii apud Papdopulum nulla occurrit ullius Ungarelli mentio.<br />

Gulielmus Ungarellus scripsit Historiam patavinam saeculo XV, quae<br />

servatur inedita penes Comitem Ioannem de Lazara paduanum, teste nostro<br />

Ioanne Augustinio To. 1 pag. 140. Ipsam scribere coepit anno 1441 die 7<br />

martii. Forsan fuit Pauli pater 50 .<br />

LXXXVIII. Ioannes de Salis de Brixia Potestas Tridenti anno 1475<br />

ineunte, ac anno 1477 51 . Celebratur eius nomen in libris agentibus de<br />

martyrio Sancti Simonis pueri tridentini, quod ab iudaeis anno 1475 passus<br />

est, nominatim in Dissertatione apologetica nostri Patris Benedicti Bonelli,<br />

et in Chronicis franciscanis Patris Bartholomaei Cimarelli, ubi de Beato<br />

Bernardino feltrensi, necnon in historiis brixianis Heliae Capreoli (Cavriolo)<br />

ubi L. 12 pag. n. 207 dicitur: “l’anno MCCCCLXXV i giudei che stavano in<br />

Trento, preso acostamento un certo putto chiamato Simone, a’ venticinque<br />

di marzo giorno della Passione di nostro Signor l’uccisero. Qual fatto<br />

saputosi da Giovan Sala dottore nostro gentiluomo, allora Podestà di Trento,<br />

comandò, che fossero con vari, e atroci, ma però meritati supplizi, morti”.<br />

50 Magnificus, ac generosus vir dominus Paulus de Ungarellis de Padus I.U.D., ac<br />

Potestas civitatis tridentinae pro R,.mo in Christo Patre, et domino domino Iohanne Dei, et<br />

Sedis apostolicae gratia episcopo, et domino Tridenti dignissimo, ac benemerito.<br />

51 A Patre Lactantio Olivo mantuano Carmelita in libello, cui tit. Martirio di s. Simone<br />

di Trento, edito in Modena appresso Francesco Gadaldino 1603, in 8° mai. perperam<br />

dicitur Giovanni dalla Sale pag. 28 et 32.


Forte idem Ioannes Praeturam tridentinam obtinuit procrante Ioanne Mathia<br />

Tiberino brixiano, tunc protomedico tridentini episcopi Ioannis<br />

Hinderbachii: qui quidem episcopus anno 1476 Praetorem Salium appellavit<br />

virum doctum, gravem, ac maturum, in iureque dicendo expertiassimum. In<br />

alia epistola eiusdem Hinderbachii ad Bartholomaeum Palearinium<br />

vicentinum data Tridenti die 3 iunii 1476 legitur Ioannes de Salis, civis<br />

brixiensis, legum doctor insignis, urbis tridentinae Praetor, vir nobilis, ac<br />

strenuus iudaicae perfidiae ultor, ac iniuriaa christianae vindex, et additur,<br />

quod nec auro manus, nel precibus, fautorum iudaici facinoris aures<br />

praestitit. Laudatur a Pusculo brixiano Simonidos L. 1 et 2. Dicitur egregius<br />

legum doctor, ingenti fidei zelo succensus a P. Iacobo Philippo Foresto<br />

bergomensi. A Sabellico autem To. 2, Aeneid. 10. L. 7, Ioannes<br />

cognomento Sala brixianus, iuris scientia tempestate illa pene princeps.<br />

Denique commendatur etiam a ulio Caesare de Beatiano in opere, cui tit. La<br />

fortezza illustrata. Calumnias eorum, qui patrocinium susceperunt iudaicae<br />

impietatis contra Salium, diluit Ioannes Antonius Vaschettus iuris consultus<br />

tridentinus emisso libello anno 1477 et alio libello, cuius annum non inveni.<br />

Salius autem vixit Brixiae anno 1480,et 1491. In Catalogo bibliothecae<br />

episcopalis Tridenti scripto anno 1539 recensetur Opusculum Ioannis Salii<br />

de praeservatione a pestilentia, et ipsius cura; sed ad Praetorem nostrum<br />

pertinere non videtur, quia mon fuit medicus. Hodie apud brixianos claret<br />

nobilis dominus Carolus Sala. Anno 1213 Giroldus Sala brixianus fuit<br />

Potestas Mantuae. Saeculo eodem XIII Cavalcantes Sala fuit episcopus<br />

brixiensis, et Bruno Sala brixianus arma sumpsit contra impium Ezelinum<br />

de Romano. Anno 1340 Rolandinus de Salis de Brixia fuit Rector Brixiae.<br />

Anno 1476 die 13 septembris Ioannes Hinderbachius episcopus<br />

tridentinus scripsit Bartholomaeo Paiarino iuris consulto vicentino, laurea<br />

donato anno 1458, quod tridentina Praetura, ad quam idem Paiarinus<br />

anhelabat, alteri iam fuerit conlata: promisitque nihilominus, quod data<br />

occasione ipsum providebit, ut eius gratissima, et erudita conversatione frui<br />

valeat.<br />

LXXXVIIII. Alexander de Madiis de Padua utriusque iuris doctor, et<br />

Potestas Tridenti anno 1477 die quinta februarii, et anno 1479 die 28 iulii,<br />

aliisque diebus 52 . Dicto anno 1477 die 5 februarii Tridenti existens, dictus<br />

fuit magnificus, et generosus dominus Alexander de Bassano, legum doctor,<br />

et honorabilis Potestas civitatis tridentinae, et eius districtus 53 . Ipsius<br />

patentes literae sic exordiuntur: Nos Alexander de Bassano legum doctor,<br />

52 Non est in catalogo Bernardiano.<br />

53 Consilio 52 Bartholomaei Coepolae veronensis defuncti anno 1477 seu potius<br />

Ioannis Baptistae Roselli subscripsit Nicolaus de Maiis de Bassano legum doctor.


Potestasque Tridenti: Tamquam successor Sali commendatur ab Ubertino<br />

Pusculo brixiano coaetaneo Lib. 2 Simonidos, ubi dicitur alumnus urbis<br />

patavinae, ac civis Vicentiae. Pusculi verba haec sunt:<br />

“Bassano actutum sontes inquirere Praesul<br />

Mandat Alexandro, Salo successerat is nam,<br />

Accitus Praetor, iuris legumque magister<br />

Integer, et magna praestans virtute Tridentrum.<br />

Heus Magia urbs Patavi tanto laetatur alumno,<br />

Quo nato de te gaudes Vincentia cive”.<br />

Scripsit idem Madius defensionem processuuum ab Salio confectorum<br />

contra iudaeos beati Simonis tridentini pueri interfectores. Recolantur dicta<br />

num. 86. Insuper anno 1468 quum esset Tridenti Potestas edidit egregium<br />

Consilium pro causa vertente inter Ioannem Zuchellum Vicarium<br />

iurisdictuionis Castri Perzini, et Ioannem Dominicum Vicarium<br />

iurisdictionis Cstri Silvae, ac Levigi.<br />

LXXXX. Salius de Buzzacharinis de Padua, Potestas Tridenti anno<br />

1480 die 17 martii 54 . Idem Salio Buzzacharinus patavinus anno 1492 fuit<br />

professor in gymnasio patavino, prout notat Papadopulus To. 1 pag. 150, qui<br />

pag. 42 ceu viventem laudat olim discipulum suum Comitem Ducium<br />

Buzzacharenum antiquissimae clarissimaeque inter patavinas familiae<br />

surculum 55 .<br />

Alius Duxius de Buzzacharinis fuit Praetor Tarvisii an. 1320.<br />

Buzzacharinus de Buzzacharinis paduanus Vicarius Veronae an. 1253,<br />

1254, et 1259. Bernardus Buzzacharinus patavinus fuit professor<br />

iurisconsultus Paduae an. 1477, forsanque nostri Praetoris pater.<br />

Wenceslaus, et Patarus, et Oswaldus, et Antonius fratres marchiones<br />

Buzzacarini de Padua inter nobiles venetos relati fuerunt anno 1782 die<br />

mercurii 28 augusti. Post, et circa an. 1428 teste Ioanne Clericato Praeposito<br />

patavino in opere de Sacrificio Missae decis. 40, num. 49, nobilis, ac pius<br />

vir Ludovicus Buzzacarenus, annuente Petro Donato episcopo patavino,<br />

fabricare coepit ecclesiam s. Maria de Monte Ortone in dioecesi patavina,<br />

ubi est coenobium Fratrum Eremitarum s. Augustini, et aqua medicinalis<br />

dicta della Vergine 56 .<br />

54 Non est in Catalogo Benardiano.<br />

55 Buzacharinus legum doctor et iudex an. 1260 Paduae testis.<br />

56 Ex Vitis Ducum venetorum To. 22 Rer. Ital. col. 834 missi fuerunt in Cretam<br />

Ludovicus, et Franciscus Buzzacarini cives paduani, et parenti de’ signori di Carrara, anno<br />

1406. Anno 1307 die 30 ianuarii Aquileiae in ecclesia mariori inque synodo fuit scripta<br />

charta praesente discreto viro domino Salione de Buzacherinis Priore s. Spiritus de Padua,<br />

et aliis. Anno 1323 Salion Buzzacharinus de Padua electus fuit episcopus Hadriae, obiitque


LXXXXI. Ioannes Victor de Burgasio de Feltro, iuris utriusque doctor,<br />

et Potestas Tridenti anno 1481, 1482, et 1484. Pater fuit illius Pauli Borgasii<br />

I.U.D. plurium librorum auctoris, episcopi nicosiensis in Cypro, et Vicarii<br />

Generalis in spiritualibus Paduae, tandemque patavini episcopi, qui obiit<br />

anno 1541 aetatis suae anno 75. Paulus Bogasius, et Ioannes Borgasius<br />

tamquam scriptores de re beneficiaria laudantur a Ludovico Carbone<br />

Costaciarino L. 6 Introduct. in Theol. cap. 27, edit. 1589. Ioannes Victor<br />

Borgasius iuris consultus eiusque filius Paulus commemorantur etiam a<br />

Papadopulo To. 2 Hist. Gymn. patav. pag. 44. Bertondellus autem in<br />

Historia Feltren. pag. 133 inter feltrenses illustres recenset Paulo Bogasio<br />

famoso legista, e maestro delle lettere umane nello Studio di Padova, i di<br />

cui antenati trassero l’origine da Limiso del regno di Cipro. Praetor noster<br />

perperam in charta quadam dictus est Ioannes Michael. In Catalogo<br />

Bernardiano est 1484 Ioannes Victor de Bogasiis de Feltro. In charta<br />

quoque sine anno apud me dictus est de Burgasiis de Feltro 57 .<br />

XCII Paulus de Oriano de Brixia, iuris utriusque doctor, et Potestas<br />

civitatis Tridenti anno 1484, et 1485. Fuso calamo de ipso agit Papadopulus<br />

To. 1 pag. 236, et ante Papadopulum egerunt Iacobus Philippus<br />

Thomasinus, Marcus Mantua Benavidius, Guido Pancirolus, et Octavius<br />

Rubeus. Teste Papadopulo fuit filius, vel nepos Lanfranci de Oriano supra<br />

laudati, sed eodem Lanfranco mior virtute, ac sapientiae gloria, quum<br />

nedum iurisprudentia, sed etiam humanioribus literis, ac philosophia<br />

claruerit. Fuit gymnasiarcha patavinus anno 1458 et professor post Iasonem<br />

Maynum per annos circiter vigintiquinque, ac proinde usque ad annum<br />

1512. Inter iam mortuos fuisse anno 1515 coniicere probabiliter licet.<br />

Scripsit doctissimum librum de Immortalitate animarum. Scripsit insuper<br />

varios tractatus, qui uno codice comprehensi sunt sub titulo Oeconomiae<br />

legalis 58 . Iidem tractatus a Trithemio, et aliis attribuuntur Lanfranco: et<br />

nihilominus Papadopulus non Lanfranci, sed Pauli esse autumat. Litem hanc<br />

dirimere meum non est. Vide infra num. 96. In Catalogo Bernardiano semel<br />

tantum occurrit ad an. 1483 Paulus de Oriano brixianus.<br />

... Ioannes Petrus de Gandinis de Brixia I.U.D. et Potestas honorandus<br />

Tridenti die ultimo octobris 1485. Vide nostrum Notariale tridentinum num.<br />

1205.<br />

anno 1327. De magnanima Buzacharinorum domo egit Michael Savonarola in Lib. de<br />

Laudibus Patavii To. 24 Script. Rer. Ital. col. 1168.<br />

57 Paulus Bergasius I.U.D. episcopus nimosiensis, et locumtenens, ac Vicarius in<br />

spiritualibis Generalis Paduae an. 1530 die 19 februarii occurrit in quodam suo edicto apud<br />

Flaminium Cornelium venetum. Idem fuit canonicus feltrensis, et clarissimus decretorum<br />

doctor anno 1499.<br />

58 Tractatus de Dispositione legali Pauli de Oriano.


XCIII. Leonardus Caepolla, vulgo Cipolla de Verona, Potestas Tridenti<br />

anno 1486 die penultimo maii, ex charta tridentina et ex Ioanne Baptista<br />

Blancolino in Supplemento Chronici veronensis vol. 1 partis 2, pag. 86 ad<br />

annum 1474, ubi ait: “Del 1485 avendo inteso l’imperador Federico IV le<br />

virtù, e iurisprudenza di Leonardo Cipolla lo dimandò, e colle che fosse<br />

Podestà della città di Trento. Requisitio contigit an. 1488 executio autem<br />

post Gandinum”. Memoria eius redibit infra num. 108. In Catalogo<br />

Bernardiano desideratur iste Praetor ad hunc annum 1485. Quidam Thomas<br />

de Coepolis canonicus veronensis obiit anno 1393 die 29 iunii.<br />

XCIV. Ioannes Baptista de Lambertinis de Bononia, iuris utriusque<br />

doctor, ac Potestas Tridenti anno 1490 die 17 septembris et anno 1491,<br />

Magnificus, et clarissimus dominus Ioannes Baptista de Lambertinis<br />

appellatus. Laudatur Potestas Lambertinus in dissertatione quadam legali<br />

scripta Tridenti ante an. 1600 ad an. 1490 59 . Vixit etiam post annum 1513<br />

nam reperi, quod Praeturae tridentinae salarium ei datum fuerit iussu<br />

Bernardi Clesii episcopi, ac principis tridentini, qui electus fuit anno 1514.<br />

Ipsum ego nullatenus distinguendum censeo ab illo Ioanne Francisco de<br />

Bononia, quem in apographo quodam Potestatem Tridenti circa an. 1499<br />

appellatum inveni. Cuiusdam Lambertini opus de Iure Patronatus saepe<br />

saepius laudatum animadverti ab Augustino Barbosa in Tractatu de officio<br />

ac potestate episcopi, a Ioanne Clericato, Iacobo Strobio, et Iacobo<br />

Menochio, et Lucio Ferrario; sed aliunde didici opus esse Caesaris<br />

Lambertini, qui fuit archiepiscopus tranensis in Apulia usque ad an. 1509,<br />

ac dein episcopus insulanus. Apud Buderum in Biblioth. historica seleceta<br />

cap. 12, pag. 238, et 266 edit. Ienae 1740 reperi: Io. Bapt. Lamebrtini<br />

Theatrum Regium, sive Tabulae regum Hispaniae, et Lusitaniae. Bruxellis<br />

1620 in 4°, et apud Nicolaum Langletum in Methodo historici studii To. 2,<br />

pag. 261 edit Ven. 1726 in fol., necnon apud Apostolum Zenum To. 2 Epist.<br />

77 pag. 156 ex Catalogo bibliothecae Mallinkrotianae pag. 300 Historiae<br />

venetae Ioannis Bptistae Lambertini ab V. C. ad annum 1501, liber quintus<br />

et sextus Antuerpiae 1635 in 8° de quibus quidem libris intelligendus videtur<br />

praefatus Zenus, dum vol. 3 epist. 315 data Venetiis 26 iulii 1749 Comiti<br />

Ottolino de Ottolinis veronensi dicit: “Rimango appagato della sincerità del<br />

libro rarissimo de Lambertini, del quale in vano si cercano riscontri presso<br />

gli storici fiamminghi, e italiani, e ne’ vecchi, e moderni cataloghi”. Accedit<br />

his, quod Ioannes Baptista de Lambertinis anno circiter 1638 edidit<br />

59 Non est in Catalogo Bernardiano ad hunc annum 1490. Vide infra, Addenda num.<br />

145. Post annum 1486 dictus spectabilis I.U.D. dominus Ioannes de Lambertinis de<br />

Bononia honorabilis Potestas civitatis Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et domino<br />

domino Uldarico Dei, et Apostolicae Sedis gratia epsicopo dominoque Tridenti dignissimo.


Antuerpiae vitam Beatae Imeldae Lambertinae ab alio scriptam. Sed is fuit<br />

distinctus a Ioanne Baptista Praetore nostro, etsi fuerit ex Bononia<br />

oriundus 60 . Egit Praetorem hallensem in Belgio anno 1625 filiumque habuit<br />

itidem Ioannem Baptistam de Lambertinis dictum, ac urbis antuerpiensis<br />

senatorem. Benedictus Papa XIV de Lambertinis bononiensibus, in suis<br />

Ecclesiasticis institutionibus latine redditis (italicas enim, quibus olim usus<br />

sum, modo non teneo) Institut. 79 pag. 209, col. 1, edit. Ven. 1750 adserit<br />

Ioannem Baptistam Lambertinum Hispaniae regum historiam scripsisse, ut<br />

celeberrimama victoriam de turcis ab exercitu christiano apud Lepantum,<br />

sive Curzularios reportatam s. Pii quindi tempore literis consignaret, quod<br />

accuratius omnibus, ac sincerius ab eo praestitum attestatur. Huiusmodi<br />

autem victoria contigit anno 1571, die 7 octobris dominica ss. Rosarii.<br />

Iosephus Simonius Assemanus sirus maronita praelatus domesticus et<br />

canonicus vaticanus testatus est anno 1743 coram laudato Benedicto XIV,<br />

quod Ioannes Baptista de Lambertinis, eiusdem Papae gentilis, Societatis<br />

Iesu alumnus, ac vir dignitatum abdicatione clarissimus, fuerit romani<br />

Maronitarum Collegii rector a die 17 iunii 1594, usque ad die 16 februarii<br />

1596 prout legere est apud Chronologiam seraphicam P. Caroli Mariae<br />

Perusini To. 3, part. 2 pag. 306, et in Bullario Benedicti XIV, To. 1, pag.<br />

396. Sed de his plus quam satis. Muratorius To. 4 Antiquit. medii aevi,<br />

dissert. 46, col. 90 refert, quod anno 1272 fuit Praetor mutinensis Saracenus<br />

Lambertinus Bononiensis, et addit, ex eius familia descendisse Papam<br />

Benedictum XIV. Ibi praefert etiam Rambertinum de Ramberto de Bononia<br />

Potestatem Mutinae anno 1219. Ioannes Hieronymus Gradonicus C.R. nunc<br />

utinensis archiepiscopus, in sua Brixia sacra pag. 307 monet Lambertinum<br />

bononiensem ineunte saeculo XIII brixianis semel, iterum, ac tertio ius<br />

civile dixisse: atque ab an. 1344 Lambertinum de Lambertinis bononiensem<br />

fuisse Brixiae episcopum usque ad annum suae mortis 1349.<br />

XCV. Paulus de Ungarellis de Padua, legum doctor, et Potestas Tridenti<br />

an. 1491. Vide supra num. 87. Desideratur in Catalogo Bernardiano.<br />

Quidam beatus Iacobus Ungarellus de Padua Ordinis Minorum<br />

Observantium doctissimus vir, et scriptor, obiit Foroiulii anno 1517<br />

laudaturque ab Arturo, Waddingo, et aliis pluribus 61 .<br />

XCVI. Paulus de Oriano de Brixia, iuris utriusque doctor, et Potestas<br />

Tridenti anno 1492. Conferto num. XCII. Elais Capreolus in Historiis<br />

60 Anno 1367 Cortesius Lambertinus de Bononia fuit Vicarius Fani, et anno 1406<br />

Albergetus de Lambertinis de Bononia Potestas Fani, teste Amiano, in catalogo Potestatum.<br />

Anno 1216 Guidus de Lambertinis Potestas Faventiae. Anno 1260 dominus Guido domini<br />

Lambertini de Bononia capitaneus Forolivii.<br />

61 Traversus de Ongarello fuit Paduae in Consilio publico anno 1233.


ixianis ad an. 1483 Lib. 12, p. m. 210, ait: Fu condotto in bona provisione<br />

per leggere nello Studio di Padoa Paolo Oriano giurisconsulto, nostro<br />

cittadino. Fuit coaevus.<br />

XCVII. Ludovicus Pavesius Potestas Tridenti anno 1492 die 3 octobris<br />

et 1493 die 26 decembris. Mantuae in ecclesia s. Marthae habetur sequens<br />

epitaphium, prout testatur Franciscus Swerrtius in Deliciis christiani orbis<br />

editis Coloniae an. 1608, pag. 171.<br />

Albertino Pavesio ingenius artibus<br />

erudito Ludovicus filio P.<br />

Intempesta mihi cur et mors abstuli? heu heu!<br />

Debueras oculos claudere (nate) meos.<br />

Patriam Ludovici non inveni 62 . Scio tamen, quod fuit Cavedini anno<br />

1570 et 1571 patrinus baptisimalis presbyter dominus Pavesius parmensis<br />

dioecesis, quodque anno 1560 in terra parochiali Quintiani XX P.M. a<br />

Brixia distante, fuerunt Pavesii: quod nosetr Waddingus ad an. 1352 num.<br />

18 laudat P.F. Ludovicum Pabvesium de Pinarolio Minoritam <strong>Provincia</strong>e<br />

taurinensis. Novi etiam, quod Iulius Pavesius Ordinis Praedicatorum<br />

archiepiscopus surrentinus ad an. 1558 dictus fuerit patria catansariensis<br />

calaber, ac etiam brixiensis 63 : quodque Ioannes Iacobus Pavesius de<br />

Catansario fuit lector medicus Romae, ac Paduae saeculo XVI, pluriumque<br />

librorum auctor. Quidam illustrissimus dominus eques Pavesius mantuanus<br />

vixit ante an. 1650, ex quo, et ex alio epitaphio deduci posse censeo, quod<br />

mantuanus fuerit etiam Ludovicus Pavesius Praetor noster, qui desideratur<br />

in Catalogo Bernardiano.<br />

XCVIII. Ioannes Baptista de Lambertinis bononiensis Potestas Tridenti<br />

anno 1493, ex Catalogo Bernardiano. Vide num. XCIV. Semel tantum ad<br />

hunc annum 1493 recensetur iste Praetor in citato Catalogo Bernardiano.<br />

XCIX. Ottobonus de Ottobonis Potestas Tridenti an. 1495, ex Catalogo<br />

Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 40., et 57, 68, 79.<br />

C. Daniel de Crescendulis de Portu Navono, iuris utriusque doctor, et<br />

Potestas Tridenti anno 1497, 1498, 1499, ac 1500. Alii tunc scripserunt<br />

etiam de Cressendulis. Portus Navonus, seu Navonis, indigenis Pordenone,<br />

est oppidum Carniae Concordiensis, ex quo potius fuisse Danielem censeo,<br />

62<br />

Spectabilis doctor dominus Ludovicus Pavesius de Mantua Potestas Tridenti pro<br />

R.mo in Christo Patre, et domino domino Udalrico Dei gratia epsicopo, et domino<br />

tridentino dignissimo an. 1492 die 3 octobris. Magnificus, et clarissimus I.U.D. dominus<br />

Ludovicus Pavesius de Mantua honorandus Potestas civitatis tridentinae pro R.mo in<br />

Christo Patre et domino tridentino dignsisimo, die 3 octobris an. 1492, praesente Tridenti<br />

nobili viro domino Albertino filio eius.<br />

63<br />

F. Iulius Pavesius archiepiscopus surrentinus dicitur brixianus in epitaphio, et aliis<br />

inscriptionibus surrentinis.


quam ex Portu Navonio, Porto Navon, Corsicae, quem recenset Philippus<br />

Ferrarius in suo Lexico geographico, ubi Michael Baudrandus legendum<br />

putat Portus Favonius, Porto Favone. Dictum reperi etiam Clescendulum in<br />

Catalogo Bernardiano. Praefatum Portum carnicum appellat Portum<br />

Navonium etiam Papadopulus in Hist. gymn. patav. To. 2, pag. 327, ac<br />

alibi 64 .<br />

CI. Hercules Tassonus de Mutina, sacri romani imperii eques, iuris<br />

utriusque doctor, consilairius domini Udalrici de Liechtenstein episcopi<br />

tridentini, et Potestas civitatis tridentinae an. 1501, 1502, 1503. Idem<br />

Hercules Tassonius de Mutina fuit aulicus principum estensium anno 1552.<br />

Dictus fuit etiam de Taxonibus 65 . Ludovicus quoque Muratorius mutinensis<br />

V.C. alium eiusdem gentis virum laudans, eum appellavit Tassonium<br />

nostrum. Eumdem Herculem reperi appellatum Praetorem actualem Tridenti<br />

etiam anno 1523 die 17 ianuarii; sed puto pro an. 1523 legendum 1503.<br />

Celebris est memoria Alexandri Tassoni, cuius manuscripta Chronica urbis<br />

mutinensis laudat Waddingus noster ad an. 1317 num. 64 edit 2. Noster<br />

Praetor dictus fuit etiam spectabilis I.U.D. dominus Hercules Taxoni de<br />

Mutina honorandus Potestas Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et domino<br />

domino Udalrico de Lichtenstein Dei gratia episcopo et domino Tridenti<br />

dignissimo 66 .<br />

CII. Princivallius Mantica de Portu Navonis I.U.D. et Potestas Tridenti<br />

anno 1503, ac 1504. Varie scriptum reperi nonen eius, videlicet<br />

Prinovellius, Primonalius, et Pumovallius, non tamen in chartis authenticis,<br />

et originalibus; unde ipsum converti in Princivallius, quia nomen istud in<br />

usu fuisse comperi, et similitudinem aliquam prae se fert cum tribus<br />

descriptis 67 . Cognomen quoque, non tamen constanter, trasmutatum in<br />

patriam, nempe in de Mantua observavi. Lectio autem Manticae potius<br />

probanda mihi videtur ex eo, quod tunc temporis cognomina usurpari<br />

64 Inscriptio anni 1591 habet Portum Naonis. Ipsum non invenio apud geographos<br />

Ferrarium, et Baudrandum. Pordenone ac Portus Naonis dicitur etiam in Hist. Salmonii To.<br />

20 part. 1, pag. 218. Portum-Naonem appellat pluries P. Brnard. Rubeus. Alii Portum-<br />

Naonis. Clericatus de Baptismo decis. 47, dub.9, dicit Pordenone oppidum Fori-Iulii.<br />

65 Illustris dominus Comes Hercules Tassonus mutinensis vixit post an. 1573.<br />

66 Anno 1503 die 2 maii magnificus dominus Hercules Tassonus mutinensis, Potestas<br />

Tridenti. Anno 1502 magnificus, et praeclarissimus I.U.D. dominus Hercules Tassonus<br />

honorabilis Potestas Tridenti pro R.mo etc. Alexander Tassonius mutinensis obiit an. 1635<br />

poeta et historicus. Hercules Tassonius an. 1570 in bello veneto contra turcas.<br />

67 An. 1258 vixit Percevalles de Auria, Princivalle d’Oria dictus italice, Regius Vic.<br />

Gen. Romandiolae etc. Dictus etiam Percivalle. Inter epsicopos brixienses est Princivallus<br />

de Flisco ab an. 1317 apud Gradonicum. Apud Ughellum autem sunt episcopi Percevallus,<br />

Princevallus, Princivallis, Princevallis, et Princevalles ab an. 1287 ad 1530. Princivallis<br />

Maltraversus patavinus canonicus, dein episcopus apud Comnenum.


consueverint. Franciscus Mantica utinensis, Andrea patre natus anno 1530<br />

in Portu Naonis Carniae oppido, fuit professor utriusque iuris in universitate<br />

patavina, et tandem Romae obiit S.R.E. cardinalis, pluriumque librorum<br />

scriptor clarus, anno 1614. Alios viros illustres, quos eadem familia<br />

protulit,heic commemorare non vacat. In Catalogo Bernardiano dicitur:<br />

1503, Pirrus Valius Mantica Portus Naonis 68 . Anno 1759 fuit Romae Petrus<br />

Mantica utinensis cubicularius intimus Papae, ac secretarius legationis.<br />

Anno 1753 Franciscus Mantica quondam Francisci doctoris, fuit septemvir<br />

civitatis Utinensis, sive unus ex septem deputatis civitatis Utini.<br />

CIII. Nicolaus Bassileus tergestinus, iuris utriusque doctor, et Potestas<br />

in civitate Tridenti anno 1506, et 1508. Quidam Laurus Basilius tergestinus,<br />

referente Iacobo Tartarotto, fuit Potestas Roboreti ad an. 1582. In Catalogo<br />

Bernardiano dicitur Nicolaus Basileus. Perperam in quodam apographo<br />

Ioan. Baptista Tagestius Potestas Tridenti. Anno 1507 die 7 maii fuit Vice<br />

Potestas Tridenti Ioannes Paulus Schrateneperger I.U.D. ac civis tridentinus:<br />

qui teste laudato Tartarotto, et quadam ipsiusmet Schratenperegri epistola<br />

per me visa, fuit Roboreti Potestas anno 1513, die 21 decembris, et anno<br />

1545. Tum archiconsul tridentinae urbis an. 1519, 1530, 1534, 1538, et<br />

1542. Consulque secundus anno 1523.<br />

Anno 1507 die 19 octobris magnificus, et clarissimus I.U.D. dominus<br />

Nicolaus... Vice Potestas Tridenti loco magnifici et clarissimi I.U.D. domini<br />

P. Mantica de Portu Naonis honorabilis Potestatis Tridenti pro R.mo in<br />

Christo Patre domino domino Udalrico de Liethestain episcopo, dominoque<br />

Tridenti dignissimo. Anno 1508 die 15 ianuarii fuit Tridenti in episcopali<br />

palatio sedens pro audientia danda clarissimus doctor dominus Nicolaus<br />

Basileus Tergestinus, honorandus Potestas civitatis Tridenti pro R.mo in<br />

Christo patre et domino domino Giorgio de Neidech episcopo et domino<br />

Tridenti dignissimo.<br />

Anno 1508 die 28 iunii sub datum Tridenti Georgius de Neydegg<br />

episcops tridentinus scripsit Ludovico Bolognino senatori Bononiae, ut ipsi<br />

novum Tridenti Praetorem instituendum indicaret. Idem Ludovicus fuit<br />

doctor collegiatus Bononiae. Typis prodiit columen Consiliorum, seu<br />

responsorum Ludovici Bolognini de testament. Susbtit. et Feud. Venet.<br />

68 In protocollis Ioannis Iacobi Calavini dicitur saepissime Primus Valius Mantica. In<br />

iis egomet legi: Anno 1504 die martis 26 martii per magnificum virum dominum Primum<br />

Valium Mantica Potestatem Tridenti. Anno 1504 die mercurii 27 martii coram magnifico,<br />

et generoso viro domino Primovalio Mantica honorabili Potestate Tridenti pro R.mo in<br />

Christo Patre, et domino domino Udalrico Lichtenstain Dei gratia episcopo, et domino<br />

Tridenti dignissimo. Anno 1504 die 13 maii, coram magnifico domino Primovalio Mantica<br />

Potestate Tridenti. Anno 1504 die 9 octobris coram magnifico, et generoso viro domino<br />

Primovalio Mantica utriusque iuris doctore, Potestate Tridenti dignissimo.


1576, eiusdem lectura super totum ius canonicum, et civile. Tractatus de<br />

Indulgentiis. Historia summorum Pontificum. Repetitio quaedam ipsius fuit<br />

in biblioth. episcopali Tridenti ante an. 1539.<br />

CIV. Ulpianus de Zanis 69 , a Bernardo Clesio tunc Bononiae studioso<br />

nominatus Praetor Tridenti, admissus, et confirmatus fuit a Georgio<br />

tridentino episcopo sub datum Stenici anno 1508 die 8 augusti, In praefata<br />

bibliotheca tridentina repertus fuit anno 1539 Ulpiani de Zannis nescio quis<br />

tractatus legalis. Hodie siquidem non teneo inventarium illius bibliothecae,<br />

quod ex parte tantum transcripsi anno 1764. Quidam Comes Valerius Zanus<br />

bononiensis sub anagrammatico nomine Aurelii de Antiis, Aurelio Anzi,<br />

scriptis historicis claruit anno 1691. In Catalogo Bernardiano, desideratur<br />

iste Praetor Ulpianus de Zanis. Apud Muratorium in Collect. Script. Rer.<br />

Ital. occurrunt quatuor viri Ioannes, Marinus, Nicolaus, et Petrus de Zanis,<br />

omnes veneti. Anno 1654 facta fuit mentio Comitis Angeli de Zanis<br />

bononiensis defuncti 70 .<br />

CV. Aloysius Saxolus mirandulanus 71 , iuris utriusque doctor, eques<br />

caesareus, et Potestas Tridenti anno 1509, dei 12 maii, 1510 die 24 ianuarii,<br />

anno 1512, et 1514 72 . Nominatus invenitur etiam Alovisius, ac Praetor,<br />

necnon magnificus, et clarissimus iuris doctor, et eques caesareus<br />

excell.mus dominus Aloysius Saxolus de la Mirandula Potestas benemeritus<br />

civitatis Tridenti pro R.mo domino Georgio episcopo et domino Tridenti an.<br />

1510 die 22 novembris.<br />

CVI. Aloysius de Albertis de Verona, iuris utriusque doctor, et Potestas<br />

Tridenti an. 1514, 1515, 1516. Idem dominus Alovisius de Albertis de<br />

Verona I.U.D. et Potestas Tridenti anno 1514 die 9 septembris<br />

consultationem scripsit pro defensione iurium sancti Vigilii martyris<br />

gloriosissimi, episcopatus tridentini patroni, super terra, sive oppido Rippae,<br />

uti loquitur monumentum 73 . Anno 1520 pro negotiis veronensis urbis patriae<br />

suae missus est Venetias. Aloysius de Albertis citatur in collectaneis<br />

Augustini Barbosa in ius pontificium universum. Eiusdem autem singularia<br />

69<br />

Zanni, buffone; Zanna, dente grande d’alcuni animali; Zena, cesta ovata.<br />

70<br />

Anno 1645 Comes Carolus de Zanis patricius bononiensis fundator Collegii civium<br />

bononiensium Bononi D. – Ill.mus dominus Comes Valerius de Zanis bononiensis laudatur<br />

a Bolllandianis To. 2 iunii, pag. 363, edit. anni 1698, ceu vivens. Anno 1751 vixit<br />

monsignor Paulo Zani nobile cittadino di Bologna, e cameriero segreto di Papa Benedetto<br />

XIV.<br />

71<br />

dalla Mirandola.<br />

72<br />

Ego Alovisius Saxolus de la Mirandula iurisconsultus, equesque caesareus, et<br />

Praetor magnificae civitatis Tridenti.<br />

73<br />

Magnificus I.U.D. dominus Alovisius de Albertis de Verona Praetor Tridenti anno<br />

1514 die 10 maii.


extabant olim Romae in bibliotheca Ioannis Baptistae Coccini Rotae decani<br />

anno 1647.<br />

Unde mirum, quod inter scriptores veronenses relatus non fuerit a<br />

marchione Scipione Maffeio, e a P. Baptista Blancolino, ubi praeter<br />

Albertum de Albertis scriptorem legalem saeculi XV, alios etiam inferioris<br />

notae scriptores commemorant. Forsan ad ipsum directae fuerunt literae<br />

sequentes: “Maximilianus divina favente clementia electus Romanorum<br />

imperator semper augustus etc. Honorabilis, fidelis, dilecte. Intelleximus<br />

istic quosdam latrones detineri, qui quondam Octavianum Capram<br />

consobrinum fidelis nobis dilecti Antonii de Dreseno interfecerunt, eosque<br />

iam esse condemnatos, nullamque ob aliam causam iustitiam deferri, nisi<br />

quia homicidium in alio districtu patratum fuit. Cum autem praefatus<br />

Octavianus tam misere interfectus asseratur, fueritque nobis una cum<br />

fidelissima Dresenorum familia summopere affectus, mortem illius, iustitia<br />

mediante, ad terrorem aliorum ulcisci volentes, eosdemque homicidas<br />

poenam subire promeritam, cum publici latrones in nullo loco tuti esse<br />

debeant, iccirco iniungimus tibi omni studio, ut si praefati captivi legitima<br />

confessione dicti homicidii rei conventi sunt, quod absque ulteriori mora<br />

procedas ad iustitiam, eamque fieri demandes, non obstante, quod<br />

homicidium in alio districtu patratum fuerit, nostram expressam executurus<br />

voluntatem. Datum in oppido nostro Rippa Tridenti die decima mensis maii<br />

anno 1516, regni nostri romani tricesimo primo.<br />

Ut p. Caesar Commiassio Caesareae<br />

etc. Maietatis in Consilio<br />

Serentayner.<br />

Foris. Honorabili Fideli Dilecto N.<br />

Potestati Civitatis nostrae Tridenti.<br />

Authographum huiuscemodi epistolae vidi anno 1777 die 8 maii<br />

Tridenti apud Ill.mum, et veterum monumentorum antiquissimae suae gentis<br />

collectorem studiosisimum D. Bartholomaeum Tabarellum de Fatis,<br />

Comitem Palatinum, et maritum Constantiae ex Comitubus de Trissino, seu<br />

de Dresseno vicentinis. Inutile non erit, illud exscripsisse. In Chronico Petri<br />

Zagatae noster Aloysius dicitur Alvise Alberti, quod apud venetos est ac<br />

Luigi, et Lodovico. Sed etiam Dux Alvise Mocenigo dictus est Aloysius.<br />

CVII. Stephanus de Ugonibus brixianus Potestas Tridenti anno 1516, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 32, 77.<br />

CVIII. Leonardus Coepolla de Verona, Comes, iurisconsultus, et<br />

Potestas Tridenti sub Bernardo Clesio episcopo, et domino tridentino an.


1517 die... Ianuarii. Titulus eius fuit magnificus dominus 74 . A Ferdinando<br />

Ughello To. 5 Italiae Sacrae, in veronens. episcopis ad an. 1504, col. 949<br />

dicitur spectatae virtutis vir. Orationem habuit civitatis veronensis nomine<br />

ad episcopum Marcum cardinalem Cornelium. Venetias missus fuit anno<br />

1520 orator civitatis veronensis. Neque a Maffeio, neque a Blancolino<br />

recensetur inter scriptores veronenses. Nihil de ipso habet Papadopulus.<br />

Consilia criminalia Coepolae, quae habentur Tridenti in bibliotheca<br />

capitulari sub AP atque atque Liber Coepol. de Contractibus emptionis, et<br />

locatrionis ibidem sub AG prout referuntur in eisudem bibliothecae indice,<br />

sunt Comitis Bartholomaei Coepollae veronensis, qui fuit iureconsultus et<br />

professor paduanus, advocatus consistorialis Romae, primus suae gentis<br />

Comes, et eques, defunctus Paduae, ac sepultus in ecclesia s. Francisci anno<br />

1477. Eiusdem Bartholomaei Tractatus de Eligendo imperatore servatur<br />

Tridenti in bibliotheca episcopali. Sed et alios lucubravit. Laudatur a<br />

Trithemio cap. 843, Iacobo phil. bergomensi, Aloysio Contareno crucifero,<br />

Lodovico Carbone, Nicolai Cafferio pag. 409, Papadopulo To. 1, pag. 224,<br />

Maffeio in Verona illustr., Blancolino, et aliis. Misser Leonardo Cepola<br />

nomine civium veronensium anno 1509 respondit epistolae Dominii veneti,<br />

uti refert Petrus Zagata ad dictum annum. Misser Leonardo Cevola anno<br />

1514 missus fuit orator ad Caesarem cum aliis praedictis civibus<br />

veronensibus, ex eodem Zagata ad annum 1514. Iterum an. 1516 die XI<br />

martii missus est Avium ad Caesarem cum aliis Misser Leonardo Cevola.<br />

Tertio missus fuit a veronensibus Venetias anno 1520, Misser Leonardo<br />

Cepola. In hac nostra bernardiniana est D.D. Barthol. Coepollae veronensis<br />

I.C. clarissimi tractatus de Servitutibus editus Venetiis an. 1681, in 4°. In<br />

Catalogo Bernardiano ad hunc annum 1517 idem Leonardus Cepolla dicitur<br />

comensis, cur autem nescio. In dicta nostra bibliotheca bernardiniana est<br />

liber Consilia criminalia celeberrimi, ac praestantissimi utriusque iuris<br />

illuminatoris domini Bartholomaei Coepolae veronensis, edita Lugduni<br />

typis Antonii de Ry, impensis Iacobi de Giunta florentini anno 1531, in 8°<br />

mai. Consilia sunt 80.<br />

CIX. Antonius de Cappo Praetor Tridenti an. 1518. In Catalogo<br />

Benardiano additur, quod fuit patria mantuanus. Quidam Antonius Scappus<br />

occurrit in Nomenclatore auctorum, qui partem collectaneis doctorum in ius<br />

74 Anno 1517 magnificus dominus Leonardus Cepolla de Verona Comes ac<br />

iurisconsultus Potestatisque Tridenti pro R.mo in Christo Patre domino domino Bernardo<br />

de Clesio Dei gratia episcopo dominoque Tridenti dignissimo.


pontificium universum Augustini Barbosae Lusitani edit. Lugduni 1647<br />

contulerunt 75 .<br />

CX. Antonius Gardellinus de Bassano, iuris utriusque doctor, et<br />

Potestas Tridenti anno 1518, 1520, 1521 mense iulio. Idem teste Iacobo<br />

Tartarotto, fuit Potestas Roboreti a decembri an. 1522 usque ad augustum<br />

anni 1525. Eiusdem mentio fit ab Iacobo Philippo Thomasino in Vitis<br />

illustrium virorum, ubi de Antonio Quaerengo pag. 134 et 135 necnon in<br />

epitaphio relato ab eodem Thomasino inter patavinas inscriptiones pag. 36<br />

exstante in sacello s. Antonii. Huiusmodi est: “Marcus Quaerengus, et Paula<br />

coniux lectissima, unica soror Antonii Cardellini I.C. bassanensis,<br />

Maximiliani primi imperatoris a consiliis, et Tridenti Praetoris, Marco, et<br />

Paulae parentibus carissimis adiacet Nicolaus, et Nicolao patri optimo<br />

Marcus vir integritate vitae insignis, Flavius Quaerengus canonicus<br />

patavinus, et Gregorii XV Ponificis Maximi intimus cibicularius, proavis,<br />

avo, patri. Anno salutis MDCXXIII”. De laudato Antonio Cardellino<br />

scripsit etiam Antonius Quaerengus canonicus patavinus, praelatus<br />

domesticus et ref. papalis vir in re literaria intra saeculum XVI et XVII<br />

facile princeps, et urbano Papae octavo carissimus, laudatusque impense a<br />

Papadopulo To. 2 pag. 191, et Ioanne Iosepho Orilia in Dictionario<br />

Historico To. 2, verbo Quarenghi. Scripsit autem sequentes versus<br />

descriptos a Thomasino in Vitis illustrium virorum pag. 135.<br />

“Quem saevo Hesperias bello flagrante per urbes<br />

Vis animi excelsa ingentis, probitasque fidesque<br />

Invicta, et magnis prudentia cognita rebus,<br />

Caesaris in summum merito adscripsere Senatum:<br />

Et regere imperio populos docuere potentes”.<br />

Quia dictis est de Bassano addendum, quod quidam Iulianus de<br />

Gardellinis fuit consul urbis tridentinae anno 1475 confirmatusque anno<br />

1476. Forsan Gardellini Tridento relicto Bassanum concessere.<br />

Anno 1521 Ioannes Andreas a Scutelli civis tridentinus, ac iuris<br />

utriusque doctor, egit vices absentis Praetoris tridentini. Idem Scutellius fuit<br />

Potestas Roboreti ab an. 1525 usque ad an. 1526. Fuit insuper consul<br />

primarius Tridenti an. 1521 et an. 1525. De aliis Scutelliis tridentinis dixi, et<br />

dicam in Bibblioth. Tirol. Dixi et in collectanea Variarum inscript. 573, ac<br />

912. Quidam Bonaventura a Scutellis fui Potestas Ripae an. 1315.<br />

CXI. Hieronymus Romagnanus, iuris utriusque doctor, et potestas<br />

Tridenti anno 1521 die 13 novembris 76 . Fuit Tridenti consiliarius aulicus<br />

75 Vidi chartam originalem scriptam Tridenti die martis 22 decembris 1517 coram<br />

magnifico domino Antonio de Cappo de Mantua iuris utriusque doctore, Praetore Tridenti.<br />

Vide infra, Addenda num. 59.


Georgii de Neydegg episcopi tridentini etiam anno 1512. Familia<br />

Romagnana fuit inter civicas Tridenti ante an. 1528 modoque non superest.<br />

Nullus ex ea sub eodem cognomine comparet in meis fastis consularibus,<br />

Originem habuit a domino Ioanne Andrea de Monticulo parmensis<br />

dioecesis, qui ad an. 1497 fuit Tridenti ludi literarii praecptor. Tituli<br />

Hieronymo attributi fuerunt Magnificus, et excellens I.U.D. dominus. Anno<br />

1509 obiit Amadeus episcopus Montis Regalis in Pedemontio, ex<br />

marchionibus Romagnani, eique posuit Taurini epitaphium Antonius<br />

Romagnanus, teste Ferdinando Ughello To. 4 Italiae Sacrae col. 1091, qui<br />

antea col. 1056 laudavit Aymonem de Romagnano ex marchionibus<br />

Romagnani episcopum taurinensem usque ad an. 1438, et Ludovicum Ursini<br />

Romagnani filium itidem taurinensem episcopum ab an. 1438. Nulla<br />

Hieronymi Romagnani mentio est in Catalogo Bernardiano. Fuit Praetor<br />

Tridenti, etsi civis Tridenti vigore Statuti an. 1407 supra pag. 32 (num. 63).<br />

Uxor eiusdem spectabilis doctoris domini Hieronymi Romagnani anno 1514<br />

fuit domina Valentina filia quondam nobilis viri domini Stephani Cazufi<br />

civis et habitatoris Tridenti.<br />

CXII. Nazarius Scopulus mantuanus Praetor Tridenti an. 1522 ac 1523.<br />

Idem anno 1533 die undecima maii dictus fuit auditor, et consiliarius<br />

Friderici Ducis Mantuae, olimque Potestas Tridenti.<br />

CXIII. Petrus Petorellus parmensis, iuris utriusque doctor, ac Praetor<br />

Tridenti anno 1523. Idem anno 1542 fuit secretarius episcopi, ac principis<br />

tridentini Christophori Madrutii. Memoratur ab Iacobo Menochio Consil.<br />

495. Eius memoria redibit infra num. CXIX. Quidam Franciscus Pettorelli<br />

Lallata, natus Parmae die 12 februarii 1712 fuit vir literatus, et<br />

archidiaconus parmensis, necnon a die 15 decembris 1760 episcopus<br />

parmensis, vivens etiam anno 1781 77 . Teste citato domino Menochio ibi<br />

num. 40 domini Petrus Pectorellus, et Vincentius de Nobilibus sententias<br />

quasdam tulerunt pro ultrasarchensibus contra archenses, super loco dicto il<br />

Muge in monte nuncupato Il Stivo 78 .<br />

Anno 1523 die 29 iulii sub datum Oeniponti Bernardus Clesius<br />

epsicopus tridentinus ex quinque per consules tridentinos propositis ad<br />

Praeturam tridentinam elegit dominum Ioannem de Castro Vitreo: et ipso<br />

non acceptante, confirmavit Bernardum Nugolonum mantuanum, de quo<br />

76<br />

Fuuit Praetor Rippae an. 1521 die 24 septembris et anno 1522 die 28 iunii.<br />

77<br />

Anno 1788 fuit episcopus Parmae Comes Franciscus Pettorelli Lallata, ex<br />

Calendario aulico Parmae.<br />

78<br />

Anno 1541 die 15 iunii magnificus dominus Petrus Pettorellus parmensis, I.U.D.<br />

cancellarius R.mi d. d. Christophori episcopi, et principis Tridenti ill.mi, fuit commissarius<br />

in causa appellationis inter homines plebis Lomasii, et homines plebis Blezii de supra. Ipse<br />

se se subscripsit Petrum Pectorellum.


infra. Sed Bonellus pro anno 1523 scripsit anno 1529, pag. 318 Vol. 3<br />

Monument. Eccl. Trid.<br />

Anno 1524 die 7 septembris Alexander Gelphus civis, et habitator<br />

Tridenti, ac iuris utriusque doctor, fuit Vice-Praetor Tridenti in domini<br />

Praetoris absentia. Qui quidem Alexander fuit consul Tridenti an. 1525, et<br />

Praetor Roboreti ab an. 1526 usque ad an. 1529.<br />

CXIV: Ioannes de Castrovitro, dictus etiam de Castro Vitreo, et<br />

Castelvitrus, Praetor Tridenti anno 1524, et 1525 die 27 al. 17 maii. Hic<br />

Roboretum fugit caussa rusticanae seditionis in Bernardum episcopum<br />

tridentinum exortae, ac saevientis 79 . Fuit mutinensis; nam in territorio<br />

mutinensi est terra dicta Castelvetro. Ipsum puto distinguendum ab illo<br />

Ioanne Maria Castrovitro, qui saeculo XVI defecit ad haereticos<br />

lugdunenses, genevenses, clavenenses, ac basilienses. In Catalogo<br />

Bernardiano ponitur ad an. 1524 Ioannes Castelvitrinus mutinensis. Alius<br />

Ioannes Maria Castelvetri, natus Mutinae 30 ianuarii an. 1711 factus est<br />

episcopus Regii Lepidi die 7 decembris, obiitque anno 1785 80 .<br />

Anno 1525 die 27 maii fuit Tridenti Vice-Praetor Ioannes Andreas a<br />

Scutellis, laudatus num. 110.<br />

CXV. Ioannes Franciscus Bebius regiensis, iuris utriusque doctor, et<br />

Praetor Tridenti ab octobri an. 1525 nec non anni 1526, 1527, ac 1528.<br />

Praeturam acceptavit sub datum Regii sextodecimo calendas septembris an.<br />

1525. Eius tempore, idest an. 1527 episcopus Bernardus de Clesio<br />

approbavit novam compilationem Statutorum tridentinae civitatis, quae<br />

anno 1528 Tridenti prodiit typis Maphaei Fracacini medici. In Catalogo<br />

Bernardiano ad an. 1526 habetur: Ioannes Franciscus Bubius de Bubiis<br />

regiensis. In chartis a me visis dicitur: “Magnificus et clarissimus iuris<br />

utriusque doctor dominus Franciscus de Bebiis de Regio honorandus Praetor<br />

Tridenti pro R.mo in Christo Patre domino domino Bernardo Dei gratia<br />

episcopo, et principe Tridenti illustrissimo”. Vide Addenda num. 64.<br />

CXVI. Alphonsus Rossettus nobilis ferrariensis, eques, ac Praetor<br />

Tridenti an. 1528, 1529, ac 1530. Non omnino certum est, quod Praetor iste<br />

distinguendus sit ab eo Alphonso Rossetto nobili ferrariensi, qui fuit<br />

consiliarius Ducum ferrariensium, orator eorum ad summos Pontifices,<br />

imperatores, et reges, coadiutor episcopi comaclensis cum spe futurae<br />

successionis a die 22 octobris anni 1548, episcopus comaclensis ab anno<br />

1549 usque ad an. 1563 quo ransiit ad episcopatum ferrariensem, ubi senex<br />

79 Anno 1603 claruit poeta molto illustre, et eccellente signor Castelvetro di Modena.<br />

80 Magnificus I.U.D. eques et Comes apostolicus dominus Ioannes de Castro Vitreo<br />

mutinensis, Praetor Tridenti pro R.mo principe tridentino die 3 martii 1524.


obiit anno 1579 81 . Qua comaclensis interfuit sacrosancto Concilio tridentino,<br />

in cuius Patrum catalogo edito Venetiis apud Christophorum Zanettum an.<br />

1570 cognominatur Rosetus. Ex eadem gente Carolus Rossettus nobilis<br />

ferrariensis, episcopus faventinus, et S.R.E. cardinalis epsicopus portuensis<br />

obiit anno 1681. Idem ab an. 1639 fuit nuncius apostolicus Londini in<br />

Anglia, laudaturque ab Hieronymo Brusonio Vol. 2 Historiarum Europae ab<br />

an. 1627 usque ad an. 1657, edit. Ven. 1657, Lib. 19. p. 507, ubi dicitur il<br />

Conte Carlo Rossetti cavalier ferrarese di gran talento. Praetor noster<br />

dicitur Rosettus ferrariensis in Catalogo Bernardiano 1776. Nunc ab<br />

episcopo non distinguendus censeo.<br />

Anno 1529 die 29 iulii Bernardus Clesius episcopus tridentinus elegit<br />

novum Praetorem ut supra num. CXIII.<br />

CXVII. Bernardus Nuvolonus nobilis mantuanus, iuris utriusque doctor,<br />

et honorabilis Praetor Tridenti sub cardinali, et episcopo ac principe<br />

Bernardo Clesio die 17 novembris 1530, necnon anno 1531, et 1533 die 7<br />

iulii. In charta an. 1530 dictus est magnificus, et celeberrimus iuris utriusque<br />

doctor dominus Bernardus Nuvolonus nobilis mantuanus, Praetor Tridenti<br />

honorabilis 82 . Vide supra num. CXIII. Quibus addo, quod saeculo<br />

sextodecimo ante annum 1560, quidam Iulius Nuvolonus patricius<br />

mantuanus, fuit eximius poeta, socius Academiae degl’Invaghiti mantuanae,<br />

aulicusque ducalis Parmae. In literis Ducis Mantuae an. 1533 dicitur il<br />

Magnifico Miser Bernardo Nuvolono Podestà di Trento. Praeturam hanc<br />

obtinuit, quia ipsam recusavit Ioannes de Castro Vitreo. In Catalogo<br />

Bernardiano ponitur ad an. 1531 83 .<br />

CXVIII. Ioannes Baptista Scopolus civis mantuanus, patruelis iam<br />

laudati Nazarii Scopuli num. CXII, iuris utriusque doctor, ac Praetor<br />

Tridenti anno 1534, et 1535. Successit Nuvolono ad commendationem<br />

81<br />

Alios quoque Ughellus recenset a Praeturis, et similibus muniis ad episcopales<br />

infulas promotos. Quibus omnibus praeponendus Sanctus Ambrosius episcopus<br />

mediolanensis. Magnificus I.U. consultus dominus Alphonsus Rossettus nobilis<br />

ferrariensis, Tridenti Praetor.<br />

82<br />

Anno 1533 die 28 maii magnificus dominus Bernardus Nuvolonus nobilis<br />

mantuanus Praetor Tridenti.<br />

83<br />

Anno 1260 fuit Paduae dominus Bartholomaeus iudex de Nuvolono testis. Anno<br />

1323 dominus Bernardinus de Nuvolono civis mantuanus iurisperito, et procurator<br />

dominorum de Bonacolsis de Mantua. Anno 1530 ex episcopali palatio emisit suum<br />

decretum incipiens Nos Bernardus Nuvolonus Mantuanus I.U.D. ac Tridenti Praetor. In<br />

quadam recenti exemplari chartae scriptae post an. 1515 dicitur Clar. U.I.D. dominus<br />

Bernardus Avolanus nobilis mantuanus, magnificus Praetor civitatis Tridenti, sed perperam.<br />

Stephanus Guatius nob. de Casali Montis Ferrati ne’ suoi Dialoghi piacevoli editis an. 1586<br />

pag. 145 col 1 laudat impense la sig. Vittoria Scarampa Nuvolona mantovana creata di<br />

Margherita Paleologa, e Leonora d’Austria duchesse di Mantova, ceu viventem.


Friderici Gonzagae Ducis mantuani datam Mantuae tridentino episcopo<br />

cardinali Bernardo die undecima maii an. 1533 atque descriptam a meo<br />

Bonello To. 3 pag. 317-318, necnon ad similem, eodemque die datam<br />

commendationem Herculis cardinalis mantuani, fratris laudati Ducis. In<br />

literis Ducis dicitur Il magnifico Miser Gio. Battista Scopulo cittadino<br />

Mantovano, dottor eccellente, iam probatus ab eodem Duce in ufficii<br />

onorevoli, e di momento. Etiam Cavalesii in Flemis sunt clarentque Scopuli,<br />

ex quibus Ioannes Ambrosius publicus physicus, plurium librorum auctor, et<br />

ab an. 1777 publicus regiae universitatis ticinensis professor est 84 .<br />

CXIX. Petrus Petorellus parmensis 85 , iuris utriusque doctor, et Potestas<br />

civitatis tridentinae sub Bernardo Clesio, et Christophoro Madrutio<br />

episcopis anno 1537, ac 1539 die mercurii 12 novembris indictione 12.<br />

Tituli eius fuere: Magnifcius et clarissimus utriusque iuris doctor dominus<br />

Petrus Petorellus, non vero Pectorellus. Recolantur de eo, eiusque gente<br />

adnotata num. CXIII. Semel tantum ad an. 1537 recensetur in Catalogo<br />

Bernardiano, in quo dicitur Pectorellus. In charta anni 1538 dictus fuit lo<br />

magnifico Podestà 86 .<br />

CXX. Vincentius Gemmus parmensis Potestas Tridenti an. 1541, ex<br />

Catalogo Bernardiano et postea ex chartis. Vincentius Gemmus de Parma<br />

I.U.D. Tridenti Praetor anno 1542 die XI augusti.<br />

CXXI. Gaspar Brugnollus, civis ferrariensis, iuris utriusque doctor, ac<br />

honorandus Praetor civitatis Tridenti sub cardinali episcopo Christophoro<br />

Madrutio anno 1543 87 . Dictus fuit etiam Magnifcius iuris utriusaque doctor<br />

dominus Gaspar Brunolus (sic) nobilis ferrariensis, honorandus Praetor<br />

civitatis Tridenti. Idem fuit Tridenti non Praetor,sed cancellarius, et<br />

secretarius principis episcopi tridentini Christophori Madrutii anno 1545, et<br />

1553. Fuit Tridenti Messer Gasparo Brugnolo marito di Madonna Babara<br />

etiam anno 1553, obiitque ante annum 1567, quia eadem Barbara anno 1566<br />

Tridenti degens dicta fuit vidua. Quidam Leonellus Brognolus, nobilis, et<br />

multum magnificus dominus, fuit capitaneus castri Penetrani, seu Penedae,<br />

aut Naci, anno 1581. Anno autem 1597 a quodam typographo veneto dictus<br />

fuit liber amplissimo, et sapientissimo viro Bartholomaeo Brugnolo regio<br />

84 Magnificus I.U.D. dominus Ioannes Baptista Scopulus mantuanus Praetor Tridenti<br />

pro R.mo, et Ill.mo domino Bernardo Clesio cardinali, episcopo, et principe tridentino. Io.<br />

Baptista Scopulus Praetor Tridenti in palatio episcopali sedens anno 1534 die decimo<br />

februarii.<br />

85 Dictus etiam Pectorellus.<br />

86 Anno 1540 die 22 ianuarii magnificus dominus Antonius Thesinus Vice Praetor<br />

Tridenti habitator in Contrata Portae Oriolae.<br />

87 Vide infra, Addenda num. 84.


senatori, rerumque italicarum in aula potentissimi Hispaniarum regis<br />

praesidi, et gubernatori 88 .<br />

CXXII. Petrus Foschirus nobilis mutinensis, iuris utriusque doctor, et<br />

Praetor tridentinus anno 1544, et 1545 die 6 martii, atque alio tempore 89 .<br />

Anno 1547 fuit Tridenti inter primarias matronas Bartholomaea Podestessa,<br />

ides uxor Potestatis tridentini, sed cuius nescio. In Catalogo Bernardiano<br />

dicitur Foscherius. Sic et in chartis penes me. Magnificus dominus Petrus<br />

Foscherius 90 .<br />

CXXIII. Philippus Valentinus mutinensis Potestas Tridenti an. 1548, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Quidam dottor Domenico Valentini ante an. 1762<br />

edidit Tragedia istorica di Giulio Cesare, in 8°.<br />

CXXIV. Ludovicus Frontorius de Cento Potestas Tridenti an. 1550, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Centum est insigne oppidum Ducatus ferrariensis, de<br />

quo Baudrandus, Pertinet ad dioecesim bononiensem, ipsumque Civitatis<br />

titulo decoravit anno 1754 Benedictus Papa XIV bononiensis 91 .<br />

CXXV. Iosephus Fontanellus regiensis, iurisconsultus, et Potestas<br />

Tridenti dei 29 novembris an. 1552. Idem dominus Ioseph Fontanella die 18<br />

iulii anno 1551 fuit unus ex dominis Adiunctis communitatis regiensis, prout<br />

constat ex quodam decreto dominorum antianorum, et dominorum<br />

adiunctorum eiusdem communis, edito a Patre Flaminio de Parma Ordinis<br />

Minorum observantium To. 2 pag. 401 delle Memorie istoriche<br />

dell’Oservante <strong>Provincia</strong> di Bologna, in Parma 1760, in 4°. Doctor Ioannes<br />

baptista Zilettus anno 1560 Venetiis edidit quoddam Consilium nostri<br />

Fontanelli To. 2 Consiliorum criminalium a pag. 270, cui subscriptus est<br />

Iosephus Fontanellus I.U.D. regiensis. Ibidem subditur Consilium Marci<br />

88 Videsis nostrum Compendium diplomaticum num. 242, ubi se se dicit de Riperia<br />

Salodii. Anno 1577 fuit Tridenti magnificus dominus Paulus Brugnolus de Rivoltela. –<br />

Magnificus, ac praeclarissimus I.U.D. dominus Gaspar Brugnolus civis ferrariensis,<br />

honorandus Praetor civitatis Tridenti pro R.mo, et Ill.mo domino domino Christophoro de<br />

castro Madrutii episcopo et principe tridentino dignissimo anno 1543 die 22 novembris. –<br />

Cosmographus Bernardus Brugnolus an. 1564 chartam topographicam Venetiis edidit<br />

territorii veronensis. An. 1519 presbyter Lazarus Brognolus de Parma fuit procurator, et<br />

nuncius specialis apud Papa pro archiepiscopo genuensi.<br />

89 Magnificus I.U.D. dominus Petrus Fuschirus etc.<br />

90 Magnificus I.U.D. dominus Petrus Foscherius nobilis mutinensis Praetorque<br />

Tridenti pro R.mo ac Ill.mo etc. post 1543.<br />

91 Magnificus I.U.D. dominus Ludovicus Frontorius de Cento ferrariens. pro R.mo, et<br />

Ill.nmo domino domino Christophoro de Madrutio tit. s. Caesarei in Palatio S.R.E.<br />

persbytero cardinali epsicopo et principe tridentino, ac administratore brixinensi etc.<br />

domino domino nostro gratiosissimo Praetor Tridenti dignissimus anno 1551 indictione 9<br />

die lunae quinta mensis octobris Tridenti in episcopali palatio. Non ergo dicendus<br />

Frontorius (sic). Sed alibi legi Frontorius de Cento nobilis ferrariensis.


Mantuae Bonaviti patavini iurisconsulti, et Comitis caesarei, ad cuius finem<br />

laudatur elegantissima consultatio praedicta excellentissimi iurisconsulti D.<br />

Iosephi Fontanelli regiensis, et in praesentiarum Tridenti Potestasis optime<br />

meriti, et mihi (Marco) uti fratris semper honorandi 92 . Commendatur<br />

insuper in subsequenti Consilio Federici Rugerii iuris Consulti et in<br />

gymnasio patavino vespertini interpretis, qui ait bene scripsisse<br />

excellentissimum consultorem D. Iosephum Fontanellum concivem suum, et<br />

tunc Tridenti Potestatem dignissimum, et sibi vere fratrem honorandum.<br />

Eiusdem Fontanelli sententiam continuo approbat etiam Guidus Pancirolus<br />

regiensis I.U.D. et Patavii publicus professor. Anno 1597 ac 1598 claruit<br />

Comes Alphonsus Fontanellus regiensis, in epistolis cardinalis Lanfranci<br />

Margotti appellatus Conte Alfonso Fontanella, servitio serenissimae<br />

archiducissae addictus. Anno 1651 marchio Iulius Fontana regiensis, ita<br />

dictus ab Ughello, et anno 1725, et 1751 vixit eruditissimus dominus<br />

marchio Alphonsus Fontanellus regiensis. Praefatum Consilium exhibet<br />

vindicias cuiusdam Donati ne poena mortis multaretur. Iosephus noster in<br />

Catalogo Bernardiano dicitur Fontanella. In charta scripta Tridenti die 24<br />

ianuarii 1553 coram eo dicitur magnificus, ac clarissimus I.U.D. dominus<br />

Iosephus Fontanella nobilis regiensis honorandus Praetor civitatis Tridenti<br />

pro R.mo etc.<br />

CXXVI. Iulius Caesar Castelvitrius mutinensis Potestas Tridenti an.<br />

1553 ex Catalogo Bernardiano V. N. 71.<br />

CXXVII. Ludovicus de Superbo ferrariensis Potestas Tridenti an. 1555,<br />

ex Catalogo Bernardiano. Videsis Addenda num. 42 93 .<br />

CXXVIII. Michael Castagninus faventinus Potestas Tridenti an. 1557,<br />

ex Catalogo Bernardiano, et 1558 die 19 iulii. Fuit I.U.D.<br />

CXXIX. Attilius Tondinus senensis Potestas Tridenti 1559, ex Catalogo<br />

Bernardiano.<br />

CXXX. Ioannes Baptista Nardus de Fussignano, iuris utriusque doctor,<br />

et magnificus Praetor Tridenti an. 1560. Ita ego attentis oculis legi olim in<br />

coaevo et notariali monumento. Forsan tamen legere debuissem Tussignano,<br />

de quo supra num. LXVI, nam Catalogus Bernardianus habet<br />

Thosignanensis. Porro Fusignanum, latine dictum a modernis Fusinianum,<br />

est pagus faventinae dioecesis in Aemilia, de quo infra num. CLXXII. Alia<br />

92<br />

Anno 1623 Ioseph Fontanella regiensis miles militiae s. Iacobi de Spatha fuit<br />

conclavista Romae.<br />

93<br />

Anno 1556 die 2 septembris magnificus I.U.D. dominus Ludovicus de Superbo<br />

ferrariensis Praetor Tridenti. – Anno 1555 die 17 septembris Nos Ludovicus Superbus<br />

iureconsultus ferrariensis, Tridenti Praetor. – Anno 1555 die 26 ianuarii magnificus I.C.<br />

dominus Ludovicus de Superbo honorabilis Praetor civitatis Tridenti.


charta scripta Tridenti anno 1560 die 16 decembris habet magnificus I.U.D.<br />

dominus Ioannes Baptista Nardi de Tussignano Praetor Tridenti.<br />

CXXXI. Mathias Caracius de Cento Praetor Tridenti an. 1562, ex<br />

Catalogo Bernardiano.<br />

CXXXII. Darius Pogellinus, dictus etiam Pozellinus, imolensis,<br />

iurisconsultus, nobilis, eques, ac Potestas Tridenti an. 1563, ac 1564 die 12<br />

iunii. In charta sine anni nota dicitur Potestas Tridenti pro dominio<br />

Christophoro cardinali episcopo tridentino, et brixinensi, necnon Marchiae<br />

Anconitanae Sedis apostolicae Legato. Porro idem Christophorus fuit<br />

Marchiae Legatus an. 1564, et 1565. Etiam in Catalogo Bernardiano<br />

Pogellinus de Imola occurrit ad an. 1563 94 .<br />

CXXXIII. Alphonsus Hirundinellus, nobilis de Lugo, iuris utriusque<br />

doctor, ac Praetor Tridenti anno 1565, et 1566 die 16 ianuarii,ac iulii. Fuit<br />

de Lugo ferrariensis, italice cognominatus Rondinelli. Unde latine quoque in<br />

Catalogo Bernardiano dictur Alphonsus Rondinellus de Lugo ferrariensis 95 .<br />

Quidam Marchio Hercules Rondinelli ferrariensis fuit cubicularius intimus<br />

di Spada, e Cappa Clementis XIII Papae anno 1738, et 1767, sed<br />

supernumerarius. Et Ioannes Rondinelli natus Ferrariae XI iunii 1717 factus<br />

est episcopus Comacli die 22 novembris 1758. Vixit etiam an. 1781.<br />

Antonius Rondinellus de Lugo fuit Potestas Fani in Umbria anno 1527.<br />

Venerabilis Frater Henricus Rondinellus de Florentia eques Ordinis<br />

Melitensis, Tertiariusque Reformatorum s. Francisci obiit anno 1708 aetatis<br />

49, sanctitate clarus.<br />

CXXXIV. Ioannes Baptista Moragius, nobilis placentinus, et Praetor<br />

Tridenti, successor Hirundinelli creatus anno 1565. Dictus fuit magnificus<br />

dominus Ioannes Baptista Moragius doctor placentinus, et Praetor Tridenti<br />

in quadam charta. In aliis etiam Moraggius. Cave ne ipsum Maioraggiis<br />

adnumeres. Nam mediolanensis fuit Marcus Antonius Maioraggius, qui<br />

edidit suos libros Patavii, Mediolani, et Venetiis an. 1569, ac aliis, utique<br />

posthumos, cum obierit an. 1551 aetatis 41, laudante Iacobo Bruckero in<br />

Hist. crit. philos. Pariter mediolanensis fuit Comes Maioragius clarus ad an.<br />

1632. In Catalogo Bernardiano habetur: 1567 Ioannes Baptista Muraggius<br />

parmensis. Nunc Parma, et Placentia unico Duci parent. Magnificus<br />

94 Magnificus, et praeclarus I.U.D. dominus Darius Pogellinus, eques, ac nobilis<br />

imolensis, et honorandus Potestas Tridenti post 1558. Magnificus, et clarissimus I.U.D.<br />

dominus Darius Pogellinus nobilis, et eques de Imola, Praetor civitatis Tridenti 1564 die 12<br />

iunii. 95 Magnificus dominus Alfonsus Rondinellus Praetor Tridenti dignissimus die 16<br />

ianuarii 1566 Tridenti in studio episcopalis palatii. In alia charta magnificus dominus<br />

Alphonsus Rondinellus de Lugo Praetor Tridenti.


dominus Ioannes Baptista Moraggius plecentinus honorandus Tridenti<br />

Praetor 96 .<br />

CXXXV. Aloysius Guarinonius de Rivarolo Praetor Tridenti anno 1568<br />

die 7 decembris, et anno 1569. Rivarolum est insigne dioecesis eporediensis<br />

oppidum, vulgo della diocesi d’Ivrea in Pedemontio. Etiam Tridenti sunt<br />

Guarinonii nobiles, oriundi ex Averraria inter Mediolanum et Comum.<br />

Hippolytus Guerinonius, vir celebris, natus est anno 1571. Nicolaus<br />

Giarinonius Tridentum venit anno 1445 97 .<br />

Anno circ. 1570 tempore Ludovici cardinalis Madrutii episcopi<br />

tridentini quidam Cischius 98 dioecesanus Tridenti electus fuit Praetor<br />

Tridenti; sed ipsum non admiserunt officiales tridentini antistitis. Unde<br />

Pragam se se contulit ad Caesarem, et interim substitutus fuit Franciscus<br />

Betta consiliarius tridentinus, eoque alio transmigrante Hieronymus Pilatus.<br />

De Iacobo, et aliis Cischiis dixi in Biblioth. Tirolensi verbo Ceschi.<br />

Pariter cum Cischio electus fuit Potestas Tridenti quidam doctor<br />

Saibandus dioecesanus Tridenti, sed an fuerit admissus non inveni. Is fuit<br />

excellens I.U.D. dominus Franciscus f.q. nobilis, et magnifici domini Marci<br />

Antonii Saybandi equitis de Roboreto, qui anno 1571 fuit provisor Roboreti.<br />

Sane in catalogo Bernardiano neque Cischius, neque Saibandus exstat. De<br />

pluribus Saibandis dixi in citata Biblioth. verbo Accademia degli Agiati.<br />

Anno 1515 Roboreti die 2 decembris occisus fuit dominus Petrus f.q.<br />

domini Ioannis de Xaibantis de Roboreto.<br />

CXXXVI. Horatius Sacratus regiensis, iuris utriusque doctor, et Praetor<br />

Tridenti an. 1571 die 26 septembris, et 1572, 1573, ac anno 1574. Idem<br />

dominus Horatius Sacratus I.U.D. vixit Regii etiam an. 1601 die 13<br />

novembris 99 . Quidam autem Comes Iulius Sacratus regiensis, seu Regii<br />

Lepidi, vixit ibidem anno 1597. Hercules Sacratus ferrariensis, Iulii Sacarti<br />

filius, obiit Ferrariae anno 1591 episcopus Comaclensis. Franciscus Sacratus<br />

cardinalis,et episcopus Caesenae, ac Alphonsus Sacratus episcopus<br />

Comacli, fuerunt ferrarienses, nati ex Camilla Iulii Sacrati filia. Familia vero<br />

96 Anno 1568 die 10 iulii magnificus I.U.D. dominus Ioannes Baptista Moragius<br />

plecentinus, Praetor Tridenti.<br />

97 Magnificus dominus Aloysius Guarinonus de Rivarello olim Praetor Tridenti post<br />

an. 1565.<br />

98 Bollandiani 4 aug. pag. 658 agunt de B. Francisco, diminutive Cisco, seu potius<br />

Cicco pisaurensi.<br />

99 Magnifcus, et clarissimus iurium doctor dominus Horatius de Sacratis de Regio<br />

Praetor Tridenti die 20 octobris 1571. Magnificius dominus Horatius Sacratus regiensis,<br />

praetor Tridenti dignissimus 1572. –Magnificus dominus Horatius Sacartus de Regio legum<br />

doctor, et Praetor Tridenti 1573, die 17 augusti, ac 23 septembris. Magnificus et clarissimus<br />

I.U.D. dominus Horatius Sacratus de Rhegio (sic) honorabilis Praetor Tridenti anno 1574<br />

die 16 ianuarii.


Sacrata ex Burgundia Parmam, Ferrariamque venit, teste Ughello To. 2, col.<br />

488. Venetiis quoque sunt Sacrati, ubi vulgo Sagredo appellantur. Alii etiam<br />

italice Sacrati dicuntur.<br />

CXXXVII. Iulius Tocholus parmensis Praetor Tridenti an. 1577, ac<br />

1579. Sua signoria Podestà Tocholo an. 1580, ceu ex Potestas.<br />

CXXXVII bis 100 . Iulius Tochulus Praetor Tridenti anno 1577, ac 1579.<br />

In Catalogo Bernardiano dicitur Parmensis. Ceterum quidam magister<br />

Gregorius de Toculis de Leudro phisicus vixit an. 1327. Dominus Trentinus<br />

de Toculis iudex de Tridento an. 1349. Tridentinus de Toculis civis<br />

tridentinus, iurisperitus, iudex delegatus, et specialiter constitutus a<br />

Reverendo in Christo Patre, et domino domino Nicolao Dei, et apostolicae<br />

Sedis gratia episcopo tridentino in causa Montis Bordinae vertente in<br />

murienses, et nacenses an. 1342. Trentinus quondam Francisci Bonapasii de<br />

Toculis de Arco civis tridentinus anno 1499. Odoricus de Toculis procurator<br />

episcopi tridentini an. 1322. Toculi sunt etiam Cavedini. Sed Veronae<br />

quoque floruerunt Toculi; nam Ioannes Franciscus Toculus nobilis<br />

veronensis laudatur ceu scriptor veronensis a Blancolino pag. 180: Script.<br />

veronensis dominus Paganinus de Toccolis de Parma fuit Potestas Mutinae<br />

an. 1323, 1324 101 .<br />

CXXXIIX. Ioannes Baptista Ponginibius placentinus Praetor Tridenti<br />

anno 1579, ex Catalogo Bernardiano. Videsis infra, Addenda num. 53.<br />

CXXXIX. Lazarus Foenuccius de Saxolo 102 Potestas Tridenti anno<br />

1580, et 1583. Obiisse videtur anno 1588 103 . Scripsit Tractatum de momento<br />

temporis. Venetiis ex officina Ioannis Baptistae Somaschi 1586, in 4° et<br />

librum sub tit. Ragionamenti sopra alcune osservazioni della lingua volgare<br />

di M. Lazzaro Fenucci da Sassuolo. In Bologna, Per Anselmo Giaccarello<br />

1551, in 8°, et alia. Laudatur ab Augustino Barbosa in Lib. de officio, et<br />

potestate episcopi edit. 1628, a Dionysio Sancassano Scanz. Cinel. 20 pag.<br />

83; Mariano Ruellio Scanz. Cinel. pag. 112; Iacobo Tartarotto Biblioth.<br />

Tirol. pag. 60; Ioanne Celricato in Lib. de Extrema Unctione, Decis. 80, n.<br />

33.<br />

CXXXX. Ludovicus Cremaschius de Mantua legum doctor collegiatus<br />

Mantuae, ac Potestas Tridenti anno 1582. Oratio eius latina in funere<br />

Eleonorae de Austria, Ducissae Mantuae prodiit typis Mantuae anno 1594.<br />

Multa panxit carmina, ob quae saepe laudari meruit ab Angelo Grillo, et<br />

100<br />

*Pagina 89 manuscripti.<br />

101<br />

Matthaeus Tocculus veronensis Vicarius domus mercantilis an. 1549. Ludovicus<br />

Tocculus Vicarius ibidem 1565, provisor Sanitatis 1577. Ioanninus de Tocolis de Berzeca<br />

Vicarius Arci an. 1393.<br />

102<br />

Saxolum est oppidum dioecesis regiensis, Ducatusque mutinensis.<br />

103<br />

Infra, Addenda num. 159.


aliis poetis sui aevi, ac inter illustriores Mantuae poetas comparet. Vide<br />

infra num. CL.<br />

CXLI. Ioannes Ordelaphus pisauriensis Praetor Tridenti anno 1584, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Videsis infra, Addenda num. 35 104 .<br />

Anno 1586 die primo martii magnificus dominus Ioannes Baptista<br />

Busettus doctor, et Praeturae Tridenti locumtenens asseritur 105 . Fuit de Rallo<br />

Anauniae tassullitanae vico. Tridentum venit qua consiliarius aulicus<br />

episcopi et principis. Albo civium tridentinorum adscriptus est l’eccellente<br />

Misser Gio. Battista Busetto da Rall l’an. 1589, vixit etiam anno 1603.<br />

Beneficium Missae perpetuae instituit in ecclesia s. Marci PP.<br />

Augustinianorum Tridenti, ubi etiam sepultus est cum uxore sua Christina<br />

sub lapide dicente: Io. Baptista Busettus de Rallo I.U.D. Ill.mi et R.mi D.D.<br />

Ludovici Madrutii S.R.E. Card. Episc. et Principis Triden. Consiliarius,<br />

Christinae foeminae pietatis et prudentiae laude commendabili, uxori<br />

cariss. quae obiit die XI Decembr. Anno M.D.XCIV aetatis suae XLV. Item<br />

sibi,et posteris suis M.H.P.C., idest ut ego quidem censeo Monumentum<br />

Hoc Poni Curavit. Cavendum ne cum aliis eiusdem nominis Busettis, sive<br />

(ut scribunt moderni, ac marchiones Bussetti mediolanenses) Bussettis<br />

confundatur. Vide sis Biblioth. nostram Tirol. verbo Bussetti, ac Marianum<br />

in Trento pag. 129.<br />

CXLII. Cleodorus Calcus mediolanensis Praetor Tridenti an. 1585, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Vide sis infra, Addenda num. 35 106 .<br />

CXLIII. Bernardinus Codebonius mutinensis Praetor Tridenti an. 1586,<br />

ex Catalogo Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 34.<br />

CXLIV. Concinus de Concinis annaniensis Praetor Tridenti an. 1588,<br />

ex Catalogo Bernardiano. Vide Addenda num. 39, 58.<br />

CXLV. Hieronymus Bertus, nobilis mantuanus, dictus etiam nobilis de<br />

Mantua, iuris utriusque doctor, et Praetor Tridenti an. 1588 die 22 iunii, ac<br />

1590, 1591, 1592, 1593. Magnificus I.U.D. dominus Hieronymus Berthus<br />

mantuanus, Tridenti Praetor anno 1593 die 23 februarii 107 . Titulus eius fuit<br />

magnificus I.U.D. dominus. In Catalogo Bernardiano dicitur Hieronymus de<br />

104 Magnificus filius dominus Ioannes Hordelafius Praetor Tridenti anno 1584, die 4<br />

iunii.<br />

105<br />

Post an. 1568 magnificus dominus Franciscus Beta Praeturae tridentinae<br />

locumtenens.<br />

106<br />

Anno 1585 die 27 februarii Tridenti magnificus et clarissimus U.I.D. dominus<br />

Cleodorus Chalchus patricius mediolanensis, et civitatis Tridenti Praetor pro etc. Illustris<br />

dominus Cleodorus Calchus iureconsultus collegii mediolanensis, et civitatis Tridenti<br />

Praetor die XI octobris an. 1584.<br />

107<br />

Anno 1591 magnificus, et clarissimus dominus Hieronymus Bertus nobilis<br />

mantuanus, Praetor Tridenti dignissimus pro etc.


Bertis 1591. In quadam charta dicitur magnificus d. Hieronymus Bertus<br />

nobilis mantuanus. In alia de anno 1592 die quinta decembris magnificus,<br />

atque clarissimus I. C. dominus Hieronymus de Berthis nobilis mantuanus,<br />

et civitatis Tridenti Praetor honorandus pro Ill.mo et R.mo D.D. cardinale<br />

Ludovico Madruzio episcopo et principe Tridenti domino nostro<br />

gratiosissimo etc.<br />

CXXXXVI. Sempronius Scacchinus parmensis nobilis, iuris utriusque<br />

doctor, et Praetor Tridenti anno 1594. Clarissimus dominus Sempronius<br />

Schachinus Praetor Tridenti post annum 1590. Magnificus, et clarissimus<br />

dominus Sempronius Scachinus parmensis, et Tridenti Praetor post annum<br />

1577 108 .<br />

CXXXXVII. Hieronymus Fondulius cremonensis, iuris utriusque<br />

doctor, ac Tridenti Praetor an. 1596, et 1597 die 14 augusti, dictus<br />

magnificus dominus I.U.D. Helias Capreolus in suis Hist. brixiensibus ad an.<br />

1413 Lib. 9, p. m. 150 commemorat ceu dicto anno florentem Cabrin<br />

Fondulo prencipe già di Cremona. Pariter ad dictum annum 1413 in<br />

Annalibus Italiae de eodem Gabrino Fondolo Tiranno di Cremona, et<br />

hospite Ioannis Papae XXIII, ac Sigismundi Rom. regis loquitur Ludovicus<br />

Antonius Muratorius. Sic et ad an. 1414 Ughellus To. 4, col. m. 612<br />

recenset Constantium de Fundulis nobilem cremonensem, episcopum<br />

Cremonae ab an. 1412 usque ad an. 1423 quo resignavit. In Catalogo<br />

Bernardiano dicitur Hier. Fondolus 109 .<br />

Anno 1604 mense ianuario coepit reddi ratio a Praetore tridentino in<br />

aula, sive sala palatii episcopalis prope cathedralem ecclesiam Sancti Vigilii<br />

siti, quae alibi antea reddi consueverat 110 . Id si mea non fallat me memoria,<br />

notatum reperi a Bartholomaeo Tomaciolo, quem Bonellus Anonymum<br />

Tridentinum constanter appellavit, in manuscriptis vitis epsicoporum<br />

Tridenti. In eodem palatio tamen praefata ratio reddi consuevit etiam diu<br />

antea.<br />

Anno 1591 inter et 1595 clarissimus dominus Cornelius Gentilottus<br />

locumtenens Praeturae Tridenti.<br />

CXXXXVIII. Octavius Mussonus mantuanus Praetor Tridenti anno<br />

1598, ex Catalogo Bernardiano.<br />

108<br />

Magnificus, et clarissimus dominus Sempronius Schachinus doctor parmensis, et<br />

Tridenti Praetor post an. 1587.<br />

109<br />

An. 1597 die 27 iunii magnificus et clarissimus dominus Hieronymus Fundulus<br />

cremonensis Praetor Tridenti dignissimus. Fondulus 1597 die 13 martii, et 1598 die 2<br />

aprilis. Item Chron. bergomense ad an. 1415 To. 16 Rer. Ital. col. 916, et Salmonius To. 19<br />

p. m. 41.<br />

110<br />

Nos Hieronymus Fondulus iuris consultus cremonensis, et civitatis Tridenti Praetor<br />

pro Ill.mo et R.mo domino Tridenti, die 8 maii 1598.


Anno 1600 die 26 ianuarii clarissimus dominus Ludovicus Particella<br />

iureconsultus et consiliarius Tridenti fuit Vice Praetor Tridenti.<br />

Anno 1610 die 21 maii pro nobili et clarissimo domino Praetore infirmo<br />

fuit Vice Praetor Tridenti nobilis et clarissimus dominus Petrus<br />

Alexandrinus a Neustein, consiliarius et cancellarius episcopi cardinalis<br />

tridentini.<br />

CXXXXIX. Iulius Albertinus senogalliensis Praetor Tridenti anno<br />

1600, ex Catalogo Bernardiano, in quo dicitur Senagoliensis. Anno 1625 in<br />

romano gymnasio fuit primarius pontificii iuris professor Petrus Albertinus.<br />

Clarissimus dominus Iulius Albertinus iureconsultus scenogaliensis, ac<br />

Tridenti Praetor die 29 aprilis 1603. Iulius Albertinus de Senogalia Potestas<br />

Tridenti 21 aprilis 1603.<br />

CL. Ludovicus Cremascus mantuanus Praetor Tridenti anno 1604, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Vide supra num. CXXXX, ubi quae de ipso retuli a<br />

quodam Diario mantuano pro anno 1785 accepi. Diarium autem huiusmodi,<br />

ut praefatum nostrum Potestatem notarem, ultro mihi videndum exhibuit<br />

humanissimus, ac piissimus dominus Ioannes Iosephus Volanus presbyter ac<br />

nobilis roboretanus, olim sacrorum canonum in tridentino seminario<br />

professor, vivens, ac studiis vacans etiam hoc anno 1786 111 .<br />

CLI. Ludovicus Pellicellus iurisconsultus mantuanus, ac civitatis<br />

tridentinae Praetor anno 1605 112 , et 1607 die 17 septembris. Quidam<br />

appellatus don Lodovico Pellicelli capitan-tenente del Corpo degli arcieri di<br />

Mantova vixit circa annum 1780. In Catalogo Bernardiano dicitur<br />

Pellucellus noster iste Praetor.<br />

CLII. Ludovicus Rudolphinus de Sabloneta Praetor Tridenti an. 1609,<br />

ex Catalogo Bernardiano. Alioquin scribitur Sabuloneta. Est inter Mantuam,<br />

et Cremonam. Italice Sabionetta. Vide infra, Addenda num. 43, 72, 101,<br />

132.<br />

CLIII. Ioannes Baptista Pianus de Massa Carrariae Praetor Tridenti<br />

anno 1610, ex Catalogo Bernardiano. Pianus etiam anno 1611 113 .<br />

CLIV. Camillus Sernetus Praetor Tridenti anno 1612 die 15 iunii. Idem<br />

in charta anni 1613 die 19 iunii dictus est Camillus Farnettus de Novellaria<br />

Potestas Tridenti: Farnettus pariter dicitur etiam in Catalogo Bernardiano 114 .<br />

111<br />

Anno 1604 die 23 februarii clarissimus dominus Ludovicus Cremascus nobilis<br />

mantuanus, praetor Tridenti.<br />

112<br />

Clarissimus dominus Ludovicus Pollicellus mantuanus Praetor Tridenti die 12<br />

decembris 1605.<br />

113<br />

Illustris, et excell.mus iuris consultus dominus Ioannes Baptista Pianus de Massa<br />

Carrariae Tridenti Praetor die 24 ianuarii anno 1611.<br />

114<br />

Anno 1613 die 8 iulii illustris, et clarissimus dominus Camillus Farnelus (sic)<br />

honorandus Praetor Tridenti sedit Tridenti in salono iuris ad Bancum solitum. Anno 1614


Huic Praetori Carolus cardinalis Madrutius episcopus tridentinus dicto die<br />

19 iunii 1613 commisit, ut una cum duobus urbis consulibus reparare faciat,<br />

et impedire, ne Athesis, et alii circumiacentes fluvii agris noceant. Lectio<br />

varia Serneti, et Farnetti ab exscriptoribus monumentorum derivare potuit.<br />

Exstat Farnetum oppidum Hetruriae, Cortonam inter et Aretium. In olim<br />

Custodia perusina Fratrum Ordinis Minorum S. P. Francisci fuit conventus<br />

Farneti, sei Ferneti. Oppidum Novellariae, italice di Novellara, spectavit<br />

olim ad marchiones Gonzagas mantuanos sub titulo Comitatus, estque situm<br />

inter Ducatus mantunaum, et mutinensem. Hodie paret Duci mutinensi, et<br />

epsicopo regiensi, Camillo Serneti Podestà di Trento legi egomet in charta<br />

originali diei 15 iunii 1612.<br />

CLV. Ioannes Stephanus Castellius Praetor Tridenti an. 1615, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Fuit de Tirano Vallis Telinae. Vide infra, Addenda<br />

num. 113. Quidam Ioannes Baptista Castellius protonotarius apostolicus<br />

fuit Vicarius generalis s. Caroli Borromaei archiepiscopi mediolanensis<br />

anno 1572. Gabriel Castellius bononiensis an. 1530 archiepiscopus<br />

dariensis, et Suffraganeus bergomensis. Stephanus Castellius fuit Potestas<br />

Rpae anno 1620.<br />

CLVI. Maiolinus Bisacionus Praetor Tridenti anno 1617, ex Catalogo<br />

Bernardiano. Maiolinum Praetorem Tridenti intra an. 1612, et 1660 reperi<br />

ego alibi commemoratum. Fuit e Aesio Pivani. Quidam Bisaccione de’<br />

Conti di Pianano fuit capitano del Popolo di Fiorenza anno 1399, teste<br />

nostro P. Ioanne de Augustinis de Venetiis Minorita Obsevantiae in Istoria<br />

degli scrittori viniziani To. 1, pag. 311, edit. Ven. 1752. Maiolinus nomen<br />

habuit a sancto Maiolo abbate cluniacensi, de quo Martyrologium romanum<br />

XI maii, et Ven. Baronius ibidem. Quidam Maiolus de Numasiis nobilis<br />

foroliviensis claruit saec. XIV et fuit pater Ioannis episcopi foroliviensis ab<br />

anno 1402. Sed de Praetore nostro intelligendum, quod ait Pater Antonius<br />

Forestus Iesuita To. 4 parte secunda del Mappamondo istorico edit. venetae<br />

1694, pag. 175 ubi ad an. 1648 loquens de tumultu neapolitano, cuius<br />

antesignanum fuit Thomas Aniellus, vulgo dictus il Masaniello, testatur,<br />

quod il progresso, e l’esito di questa sedizione, ampiamente lo descrivono<br />

gl’istorici del nostro tempo, massime il Brusone, et il Conte Maiollino<br />

Bisaccione. In Langletiana metodo per istudiare la storia editionis Ven.<br />

1736, To. 3, pag. 15 inter praecipuos hsitoricos recensetur Maiolino<br />

Bisaccioni Continuazione delle storie de’ suoi tempi di Alessandro Zilioli.<br />

In Venezia 1643, in 4°. Insuper pag. 14 dicitur quod Luca di Linda,<br />

Descrizioni universali, e particolari del Mondo, Venezia 1660, in 4° Ienae<br />

die 14 aprilis illustris, et clarissimus dominu Camillus Farnetus novellariensis, I.U.D.<br />

eques, et comes Palatinus apostolicus, Tridentique Praetor.


To. 2 1660 ed Amstelodami 1665, in 8°. Fu volgarizzato, e accersciuto da<br />

Maiolino Bisaccioni. Scriptum fuit latine. Item pag. 118 Maiolino<br />

Bisaccioni Memorie storiche della mossa d’armi di Gustavo Adolfo in<br />

Germania l’anno 1630. In Venezia 1642, in 4°. Non è assai stimato.<br />

Pagina 96 del manoscritto del Tovazzi N. 40.


In Bibliotheca historica selecta Struvio- Buderiana, edit. Ienae 1740 To.<br />

1 cap. 13, § 16, pag. 411, recensetur liber inscriptus “Historie delle guerre<br />

civili di Catalogna del Conte Maiolino Bisaccioni. In Bologna 1653, in 4°”.<br />

Maiolini Bisaccioni delle Historie memorabili de’ nostri tempi dall’an. 1630<br />

sino al 1640, o sia la quarta parte delle Historie di Alessandro Zilioli.<br />

Venetia 1653 (sic), in 4°. Buderus pag. 135 115 .<br />

CLVII. Caesar Pioppius mutinensis iurisconsultus, comes et eques<br />

auratus, ac Tridenti Praetor dignissimus appellatus anno 1619, ac 1620, et<br />

1621, die quinta novembris. Tituli eius illustris,et clarissimus dominus.<br />

Idem Cesare Pioppi Podestà di Trento anno 1621 in suo supplici libello<br />

exhibito Al’Ill.mi et R.mi signori consiglieri di Trento dixit, quod olim il<br />

Podestà di Trento haveva ducattoni otto il mese, ed hora ne vien ad haver a<br />

pena quatro. Anno 1620 dictus fuit Comes, et eques aureatus, illustris et<br />

clarissimus dominus.<br />

CLVIII. Claudius Beggius de Massa Carrariae tuscus, iurisconsultus, et<br />

civitatis tridentinae Praetor an. 1621 et 1625, die 7 novembris 1623. Tituli<br />

eius fuerunt Illustris, et clarissimus dominus. In Catalogo Bernardiano<br />

dicitur Claudius Reggius. Sed Beggius nominatur etiam apud Ill.mum<br />

canonicum Gentilottum.<br />

CLIX. Ioannes Franciscus Pavarellus cremonensis I.U.D., Praetor<br />

Tridenti anno 1626, et 1627. Clarissimus dominus Ioannes Pavarellus iuris<br />

consultus et Tridenti Praetor 1626. Quidam Ioannes Baptista Pavarellus<br />

cremonensis anno 1700 libris editis claruit. Anno 1626 die 3 iulii illustris, et<br />

clarissimus dominus Ioannes Pavarellus etc.<br />

CLX. Sebastianus Rastellinus recanatensis, Praetor Tridenti successor<br />

immediatus Pavarelli creatus est a Carolo Madrutio cardinali, et episcopo<br />

tridentino, ac sabinensi, anno 1628 die 30 ianuarii. Recanatum, seu potius<br />

Recinetum, italice Recanati, est civitas episcopalis Piceni, Laureto quoad<br />

episcopum unita. Anno 1629 die 8 maii illustris et excellens dominus<br />

Ioannes Sebastianus Rastellinus de Recineto Potestas Tridenti. Vide infra,<br />

Addenda num.155 116 .<br />

115 Historia delle guerre civili di Francia descritta dal Comte (sic) Maiolino Bisaccioni<br />

geltilhuomo ordianrio della Camera del re christianissimo, qua ea, quae ab anno 1648 usque<br />

ad an. 1651 contigerunt, et in secunda editione ad annum usque 1653. Extat haec pars<br />

historiae in huius scriptoris Historia bellorum civilium, quae in Venetia 1652, et in Bologna<br />

1653 in 4° prodiit. Sic Bibl. Buderiana To. 1, cap. 13, § 16 pag. 416. Vide infra, Addenda<br />

num. 105.- Historia delle guerre di Germania dal 1629 sin al 1630 del Conte Maiolino<br />

Bisaccioni. In Venezia 1653, in 4°. – Maiolino Bisaccioni Memorie Historiche della mossa<br />

d’armi di Gustavo Adolfo in Germania nell’anno 1630. Venetia 1642, in 4°. Ex Bibl.<br />

Buderiana To. 1, c. 16, § 88, pag. 959.<br />

116 Anno 1619 Madrucius locumtenens: Vide Addenda num. 129.


CLXI. Manfredus de Manfredis castilionensis Praetor Tridenti an. 1629<br />

ex Catalogo Bernardiano. Varia sunt oppida sub nomine Castilionis. Ego<br />

puto, quod Manfredus fuerit de Castilione Stiverorum, da Castiglione delle<br />

Stiviere, Ducatus mantuani 117 .<br />

CLXII. Ioannes Castellius bellasiensis Larii Lacus, Praetor Tridenti an.<br />

1631, ex Catalogo Bernardiano, qui recte addit illud Larii Lacus, idest Lacus<br />

comensis, ne Bellasium pagus in ripa eiusdem Lacus exsistens, confundatur<br />

cum Bellasio nostrae Anauniae inferioris, seu Ennanae. Bellasium comense<br />

memoratur a P. Philippo Ferrario in Lexico geographico verbo Larius. In<br />

eius actis dicitur Ioannes Angelus Castellius de Bellasio iuris consultus et<br />

Praetor Tridenti anno 1632, et 1634.<br />

CLXIII. Amantius Lambertegnus episcopatus Comi Praetor Tridenti an.<br />

1638, ex Catalogo Bernardiano. Ughellus tamen in comensibus scribit<br />

Lambertengum dicens: Frater Leo Lambertengus ex Ordine Minorum<br />

episcopus Comi patriae suae. Sic etiam Iovius ibidem, et Augustinus<br />

Valerius. Idem Leo fuit episcopus ab anno 1293, alias ab anno 1296 usque<br />

ad 1327. Prosper Farinacius iuris consultus romanus Rotae romanae Decis.<br />

part. 2, decis. 68 diei 18 aprilis allegat Lamberteng. de Contract. Mulier. in<br />

fin. num. 109, editio posthuma Farinacii est Lugdun. 1633 118 .<br />

CLXIV. Maynardus Trussus cremonensis, iuris utriusque doctor, et<br />

honorandus Praetor Tridenti anno 1640, 1641, 1642, et 1643. Titulus eius:<br />

perillustris, et clarissimus dominus. Idem Maynardus Trussus iuris<br />

consultus cremonensis fuit Praetor Roboreti anno 1645 mense maio die 6 et<br />

19, seu potius ab anno 1644 post diem 15 maii usque ad 6 iulii an. 1648.<br />

Dictus fuit etiam Trusius 119 .<br />

CLXV. Franciscus Assandreus mediolanensis, nobilis, iuris utriusque<br />

doctor, ac Tridenti Praetor an. 1644, 1645 et 1646. Vide sis infra, Addenda<br />

num. 31. Italice dictus Assandri. Perillustris, et clarissimus dominus<br />

Franciscus Assandrus I.U.D. mediolanensis, et Tridenti Praetor die 22 martii<br />

anno 1646.<br />

CLXVI. Ioannes Maria Novellius pontremulensis Praetor Tridenti ad<br />

an. 1648, ex Catalogo Bernardiano. Perillustris, et clarissimus iurisconsultus<br />

117 Anno 1629 die 2 novembris Andreas Pompeatus Vice Praetor Tridenti. Sic et an.<br />

1631 die 30 aprilis et ultima maii. – Illustris, et clarissimus iurisconsultus cremonensis<br />

dominus Manfredus de Manfredis civitatis tridentinae Praetor anno 1630, die 19 februarii.<br />

118 Ughellus laudat in comensibus Ioannem Andream Rambertengum U.I.D. insignem<br />

pagtria comensem ad an.clarum ad an. 1520.<br />

119 Alphonsus Maynardus cremonensis iuris consultus Comes, et eques vixit in patria<br />

an. 1636. Vincentius Mainoldus cremonensis fuit Praetor Roboreti ab an. 1584 et Horatius<br />

Mainoldus Praetor Roboreti ab an. 1586.


de Pontremolo dominus Antonius Maria Novellus consiliarius archiducalis,<br />

et Tridenti Praetor die XI decembris 1646, et 23 decembris 1647.<br />

CLXVII. Antonius Maria Novellius Pontremulensis Praetor Tridenti an.<br />

1650, ex Catalogo Bernardiano. Antea fuit Praetor Roboreti ab an. 1633<br />

usque ad an. 1637, ex Tartarotto.<br />

CLXVIII. Iacobus Antonius Guerra de Verona, Potestas Tridenti anno<br />

1657, et 1658 mense novembri ac decembri. Hic, qui etiam Iaonnes<br />

Antonius dictus fuit, paullo post Roboreto Tridentum rediens, a facinorosis<br />

proditorie occisus est apud Matarellum. Etiam in Catalogo Bernardiano<br />

appellatur Ioannes Antonius, cuius quidem vel alterius ullius Guerrae<br />

veronensis mentionem invenire mihi datum non est in historicis<br />

veronensibus, praeter Dionigi Guerri pictorem apud Blancoliniana<br />

ecclesiarum veronensium monumenta 120 .<br />

CLXIX. Franciscus Prazzolius (Piazzolius) Novo-Comensis Praetor<br />

Tridenti an. 1660, ex Catalogo Bernardiano. Et anno 1661 Franciscus<br />

Piazzoli iuris consultus novocomensis 121 .<br />

CLXX. Ioannes Bastus Valentinus Praetor Tridenti an. 1662, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Ego puto, quod iste Valentinus fuerit de Valentia,<br />

oppido Ducatus mediolanensis, de qua Baudrandus.<br />

Perillustris, et clarissimus dominus Ioannes Basti I.U.D. Valentiae, et<br />

tridentinae urbis benemeritus Praetor anno 1663 die 21 februarii.<br />

CLXXI. Stephanus Marachius pontremulensis civis, legum, seu iuris<br />

utriusque doctor, et benemeritus Tridenti Praetor anno 1664 die 9 februarii,<br />

anno 1665 die 29 ianuarii, et anno 1666 die 7 ianuarii, et 4, 7 februarii,<br />

dictus perillustris, et clarissimus dominus. Idem Stephanus Marachius<br />

pontremulensis fuit Praetor Roboreti ab an. 1672 usque ad 1675. Cavendum<br />

autem, ne confundatur cum Stephano Maraphio pontremulensi, qui ab an.<br />

1664 usque ad an. 1667 fuit Praetor roboretanus. Nostro Marachio in<br />

roboretana Praetura successit Franciscus Maraphius pontremulensis ab an<br />

1675 usque ad an. 1681. His placet adiicere, quod anno 1612 die 30 martii<br />

fuit Praetor in tridentino principatru alius Maraphius, cuius decreta sic<br />

exodiri consuevenrunt: Nos Sacramorus Maraphius I. C. Pontremolensis, et<br />

Praetor Rippae, ac pertinentiarum. Alios pontremulanos audiemus infra.<br />

Porro civitas nunc dicta Pontremoli, quondam dicta fuit Apua. Sita est in<br />

120 Anno 1657 die 28 iulii perillustris,et clarissimus I. C. veronensis dominus Ioannes<br />

Antonius Guerra civitatis tridentinae Praetor pro tribunali sedes. Dicitur insignis vir doctor<br />

Ioannes Antonius Guerra veronensis tridentinorum dignus Praetor etiam a Vigilio<br />

Episcopio.<br />

121 Anno 1661 die ultimo ianuarii Nos Franciscus Piazzoli iuris consutltus<br />

novocomensis, et urbis tridentinae Praetor.


dioecesi sarzanensi, et lunensi, nuncque magno Duci Hetruriae paret 122 .<br />

Laudatur vol. 21 dello stato presente di tutt’i paesi del mondo Francisci<br />

Salmonii pag. 164, edit. 1757, ubi dicitur, quod Pontremoli, città della<br />

Toscana, soggetta al Gran Duca, situata nella Lunigiana, diede parecchi<br />

giureconsulti ai primi tribunali d’Italia. Fabricius Maracchus de<br />

Pontremulo I.U.D. Parmae laureatus, ac spectatae virtutis vir, fuit tandem<br />

episcopus termulanus (di Termoli) in Apulia ab an. 1661 usque ad annum<br />

1676, quo vivere desiit, teste Coleto To. 8, col. 378.<br />

CLXXII. Carolus Spadatius de Fusiniano, dictus etiam Spadazza de<br />

Fussignano, legum, seu iuris utriusque doctor, ac Praetor Tridenti an. 1666,<br />

et anno 1667 die 16 novembris, ac die 22 decembris dictus perillustris et<br />

clarissimus dominus. Idem ab an. 1670 usque ad annum 1672, Iacobo<br />

Tartariotto attestamte, fuit Praetor Roboreti. Laudatur etiam a Mariano in<br />

Trento edito an. 1673, pag. 574, ubi ait: Nella città di Rovereto vi sta una<br />

Pretura cospicua, e lucrosa con titolo d’illustrissimo, ed autorità di mero, e<br />

misto impero: carica sostenuta ultimamente dal dottor Carlo Spadazza da<br />

Fusignano, dopo quella di Pretore di Trento. Ab eodem Carolo scriptus fuit<br />

liber, cui titulus: Theatrum viduile, seu de viduis, ac privilegiis viduilibus.<br />

Ferrariae 1672, in fol. De Fusiniano patria eius dictum supra num. 130.<br />

Carolus dicitur Spadacius in Catalogo Bernardiano 123 .<br />

CLXXIII. Marcus Baratta romanus Praetor Tridenti anno 1669, ex<br />

catalogo Bernardiano. Vide Addenda, num. 56.<br />

CLXXIV. Ioannes Fontana, iuris utriusque doctor, et Potestas Tridenti<br />

anno 1671, 1672, ac 1673. Fuit insuper academicus Accensus Tridenti. De<br />

eo scribit Nicolaus Coletus venetus To. 2 Italiae Sacrae Ughellianae col.<br />

467, edit, Ven. 1717 in hunc modum: “Ioannes ex Comitibus Fontana,<br />

nobilis florentinus, ex Mactiliano dioecesis faventinae, I.U.D. gubernator<br />

Imolae, Potestas Tridenti, praefectus cubiculi eminentissimi cardinalis<br />

Barbadici, Vicarius generalis, ac Praepositus ariminensis, et tantem Vicarius<br />

generalis cardinalis Ioannis Casimiri Denhoff Poloni, huic in episcopatu<br />

Caesenae successit die 3 iunii an. 1697, qui cum optimi Praesuli partes<br />

luculenter implesset, ad coelos evolavit die 2 mensis martii anni 1716. Duas<br />

dioecesanas synodos celebravit, alteram mense novembri 1708, quae<br />

impressa fuit Caesenae, alteram mense maio 1713”. Haec Coletus, cui addo,<br />

122 Pontremoli in Val di Magra, soggetto al re di Spagna. Ioannes Antonius Maginus<br />

ante annum 1620 in Descriptione Italiae. Pontremoli della Lunigiana Vercius To. 1, pag. 36<br />

Hist. March. Travis. Terra Pontremoli sarzanensis dioecesis. Alexander VII in Epist.<br />

123 Fusignano est pagus Ducatus ferrariensis, feudum marchionis Calcagnini, a<br />

Ferraria dist. 138 P.M. sed dioecesis faventinae, numerans homines 1970 anno 1777, ex<br />

Diario ferrariensi. Anno 1777 inter legum doctores ferrarienses computatus fuit Iosephus<br />

Spadazza.


quod Mutilianum patria nostri Praetoris, dicitur italice Modigliana, estque<br />

oppidulum Aemiliae Magno Duci Hetruriae parens. Quod cardinalis<br />

Barbadicus fuit episcopus paduanus usque ad an. 1697, quo decessit, nunc<br />

ab an. 1761 dictus Beatus Gregorius Barbadicus. Quod denique Ioanni<br />

Fontanae Comiti, ac episcopo Caesenae dicatum fuit il Quaresimale del P.<br />

Fulvio Fontana Iesuitae, fratris eius, editum Venetiis anno 1713, necnon<br />

quod alius Ioannes Fontana fuit episcopus ferrariensis anno 1611. Marianus<br />

in Trento edito anno 1673 Praetorem nostrum recensens inter socios<br />

Academiae Accensorum Tridenti pag. 349, abstinet a Comitis titulo,<br />

dicitque tantum: Il dottor Gio. Fontana Podestà di Trento. Alibi dictus fuit<br />

perillustris, et clarissimus dominus Ioannes Fontana florentinus legum<br />

doctor, ac Tridenti Praetor. In Catalogo Bernardiano pro Ioanne Fontana<br />

est: 1671 Augustinus Fontana florentinus; sed lectio Ioannis est certa.<br />

Augustinus Fontana florentinus Praetor Tridenti anno 1671 dicitur etiam in<br />

charta coram eo scripta dicto anno, et a me lecta die 19 iunii 1795 in<br />

Tabulario Comitum Maelchiororum. Forsan fuit Ioannes Augustinus: vel<br />

Augustinus fuit antecessor Ioannis.<br />

CLXXV. Franciscus Riccius pontremolensis, legum doctor, et<br />

tridentinae urbis benemeritus Praetor anno 1674 die 10 decembris, necnon<br />

an. 1675, 1676, et 677, dictus perillsutris, et clarissimus dominus. Ipsius<br />

tempore instauratum est palatium Praetorium, episcopale nuncupatum, ac<br />

situm prope cathedralem ecclesiam 124 , uti constat ex lapide adiecto, et<br />

dicente: Hoc episcopale palatium vetustate collapsum restituit Sigismundus<br />

Alphonsus episcopus princepsque Tridenti, et Brixinae, ec Comitibus de<br />

Thun Anno domini MDLXXVI. Titulus benemeriti Riccio praesenti datus fuit<br />

a notario. Secum Tridenti an. 1674 habuit filium suum appellatum nobilem<br />

dominum Nicolaum Riccium.<br />

CLXXVI. Zacharias Serapti pontremolensis Praetor Tridenti anno 1678,<br />

ex catalogo Bernardiano. Postea fuit Praetor Roboreti a die 9 aprilis 1681<br />

usque ad an. 1686 teste Iacobo Tartarotto, a quo dicitur Zaccaria Serati<br />

pontremolese. Iterumque Praetor Roboreti ab an. 1688 die 6 maii usque ad<br />

an. 1694. In documento anni 1692 apud me dictus est Dominus Zacharias<br />

Serratus Praetor Roboreti. In alia an. 1684 l’illustrissimo sig. Zaccaria<br />

Serrati Podestà di Rovereto, e suo distretto. Anno 1792 S.E. sig. cavalier<br />

Francesco Seratti fuit consigliere intimo attuale di Stato, governatore della<br />

città, e Porto di Lovorno, e Littorale Toscano, comandante in capite della<br />

Marina di guerra del Gran Duca di Toscana.<br />

124<br />

In charta anni 1350 dicitur Palatium Episcopatus Tridenti prope Rugiam<br />

Molendinorum.


CLXXVII. Antonius Michalorius urbinas Praetor Tridenti an. 1683, ex<br />

Catalogo Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 44.<br />

CLXXVIII. Hieronymus Castilioneus mediolanensis Praetor Tridenti<br />

an. 1684, ex Catalogo Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 33.<br />

CLXXIX. Ioannes Marcus Triva mutinensis Praetor Tridenti an. 1684,<br />

ex Catalogo Bernardiano, in quo<br />

Anno 1681 indictione 4 die iovis 27 martii perillustris, et clarissimus<br />

dominus Petrus Mancius, legum doctor, patritius, et collegiatus Tridenti, ac<br />

meritissimus Vice-Praetor Tridenti dicitur a quodam notario. Obiit Tridenti<br />

dominus Petrus Mantius I.U.D. anno 1687 die mercurii 9 aprilis. Fuit consul<br />

Tridenti an. 1659, 1660. 1663, 1671. Archiconsul anno 1672, ac iterum an.<br />

1673, necnon an. 1679, ac 1680. Vide sis, quae de Manciis dixi in<br />

Collectanea Variarum Inscript. 534.<br />

Anno 1682 indictione quinta, die sabati quinta septembris perillustris, et<br />

clarissimus dominus Bernardinus Bomportus, I.U.D. collegiatus, ac patritius<br />

Tridenti, ac benemeritus Pro-Praetor Tridenti occurrit. Obiit Tridenti anno<br />

1687 die dominico 2 aprilis. De eo dixi in Biblioth. Tirol. verbo Bomporti.<br />

Hic autem addere placet pro memoria, quod an. 1517 magister Vincentius<br />

aromatarius quondam Bartholomaei de Bonporto de Scledo emit unam<br />

domum positam in civitate Tridenti in Contrata episcopalis palatii, apud<br />

dominum Donatum de Calapinis versus mane, ac meridiem, apud viam<br />

communem versus sero, et apud haeredes quondam domini Calapini cives<br />

Tridenti versus septentrionem, inde dato pretio centum et decem raynensium<br />

in ratione librarum quinque bonae monetae pro quolibet raynense, uti habet<br />

instrumentum emptionis.<br />

CLXXX. Ioannes Albertus Mirabilia mediolanensis Praetor Tridenti an.<br />

1686, ex catalogo Bernardiano. Quidam dominus Iosephus Maria<br />

Maraviglia mediolanensis Clericus Regularis, et ab an. 1668 episcopus<br />

novariensis. Laudatur a Papadopulo, et Coleto. Librum edidit inscriptum Le<br />

prerogative de’ Sinodi diocesani, in 12°, et alium Gli errori de’ savi.<br />

CLXXXI. Bernardinus Piccatellius pontremolensis Praetor Tridenti an.<br />

1687, ex Catalogo Bernardiano.<br />

CLXXXII. Franciscus Sigismundus Avesanus, iurisconsultus<br />

veronensis, ac Praetor Tridenti an. 1690 indict. 13 die iovis 14 decembris<br />

atque an. 1691, et anno 1692 die 16 maii 125 . Et iste dictus fuit perillustris, et<br />

clarissimus dominus. Nullam prorsus familiae Avesanorum mentionem<br />

invenire potui apud veronenses historico, excepto Maffeio, ne quidem apud<br />

125 Anno 1691 il molto illustre, e clarissimo sig. Francesco Sigismondo Avesani<br />

iureconsulto, nobile veronese, Podestà di Trento. - Il molto illustre e clarissimo sig.<br />

Francesco Sigismondo Avesano iureconsulto veronese etc.


lancolinianas familiarum veronensium antiquorum, et recentium tabulas.<br />

Forsan ab Avesa loco Veronae proximo et suburbano sic dictus est Praetor<br />

noster. Ceterum hodie quoque superest in urbe Veronae honesta<br />

Avesanorum familia. Maffeius autem in Verona illustrata part. 4, Lib. 2,<br />

cap. 1, col. 95 edit 1713 ceu sibi coaevum laudat il sig. Saverio Avesani<br />

cittadin veronese pubblico ingegnere nell’ultima guerra col turco. In<br />

principio eiusdem operis est iconismus Veronae delineatus da Saverio<br />

Avesan publico ingegnere.<br />

CLXXXIII. Sebastianus de Rubeis, nobilis de Carraria, iurisconsultus,<br />

et Potestas Tridenti anno 1694. Pro patria sciendum, quod praeter<br />

Carrariam, urbeculam Tusciae, principatus titulo insignitam, et spectantem<br />

ad Ducem massanum gentis de Cybo, est Carraria terra notabilis agri<br />

paduani, olim dominus Paduae denominationem tribuens. Vidi eam a longe.<br />

Apud Comnenum Papadopuli To. 1, pag. 152 ad an. 1520 est professor<br />

artium Ludovicus de Carraria pataviensis, medicus. In Catalogo<br />

Bernardiano Praetor noster dicitur de Massa Carrariae.<br />

CLXXXIV. Ioannes Marcus Triva mutinensis, iurisconsultus, et<br />

Potestas Tridenti perillustris, et clarissimus anno 1698 indictione 6 die<br />

veneris 23 maii. Vide supra num. CLXXIX. Il molto illustre, e clarissimo<br />

sig. Marco Triva iureconsulto modenese Podestà di Trento li 20 febbraio<br />

1702. Obiit ante 20 novembris 1703.<br />

CLXXXV. Franciscus de Francischinis de Ettoreis imolensis Praetor<br />

Tridenti an. 1703. Idem Francesco Ettori Imolese fuit Praetor Roboreti a die<br />

6 februarii 1710 usque ad an. 1714 teste Iacobo Tartarotto. In Catalogo<br />

Bernardiano dicitur Franciscus Franceschinis d’Ettoreis imolensis, sine de<br />

ante Franceschinis 126 , eique nullo medio subiungitur ad an. 1708 sequens<br />

Vespinianus, pro quo sciendum, quod anno 1716 fuit Potestas Fani in<br />

Umbria quidam Annibal Vespignanus de Imola, teste Petro Maria Amiano<br />

nelle Memroie di Fano parte 2, in Catalogo Potestatum.<br />

Utrum a iudicibus rite, ac iuste procedentibus timendae sint citationes<br />

eorum, qui ultimo supplicio plectuntur, ad rationem reddendam coram<br />

divino tribunali, discutitur ab Stephano Menochio in Storeis Cent. 1, c. 28 et<br />

a Martino Delrio Disquisit. Magic. L. 4, c. 4, 12, 45, sect. 1. Videsis<br />

Necrologium nostum universale num. 632.<br />

CLXXXVI. Ioannes Sebastianus de Vespignanis iuris utriusque<br />

consultus imolensis, Rotae bononiensis auditor, consiliarius aulicus<br />

salisburgensis, Praetor, et capitaneus Bononiae: necnon Praetor Caesenae,<br />

126 Fuit eques Ordinis s. Stephani. – Anno 1704 die 17 novembris il Molt’illustre e<br />

clarissimo sig. Francesco Franceschino de de Ectoreis iureconsulto e patritio<br />

forocornoliensis, et al presente meritissimo Podestà di Trento.


ac Fulginei: capitaneus iustitiae, atque commissarius Quatuor Vicariatuum<br />

lagarinorum Brentonici, Murii, Avii, et Alae, assessor Vallium Annaniae, ac<br />

Solis in oppido Clesio adan. 1722, et 1724. Item assessor officii spiritualis<br />

Tridenti, Praetor Tridenti, ac Roboreti, et Ripae, tandemque auditor Rotae<br />

genuensis,et scriptor, fuit ultra quadraginta annos iudex in partibus<br />

tirolensibus ante annum 1740 127 . Fuit Praetor Tridenti anno 1708, deinde<br />

Praetor Roboreti ab anno 1714, usque ad an. 1719, tum asessor Clesii usque<br />

ad an. 1724, iterumque Praetor Roboreti ab anno 1724 usque ad an. 1729.<br />

Anno 1723 inter suos consiliarios aulicos eum cooptasset epsicopus<br />

tridentinus, nisi obstitissent canonici tridentini. Uxorem duxit Teresiam<br />

sororem domini Andreae Ravelli civis tridentini, et obiit ante an. 1748 apud<br />

Genuam 128 . Vidi eiusdem volumen inscriptum: Vota decisiva, seu rationes<br />

decidendi, opus adiuvante quoque Ioanne Carolo I.U.D. authoris filio<br />

absolutum. Bononiae 1741, Ex Typogr. Laurentii Martelli, in fol. pp. 608<br />

continensque 130 vota. Idem Dottor Gio. Carlo Vespignani d’Imola fuit<br />

gubernmator Vetrallae anno 1759, et Comacli anno 1767. In Hetruria est<br />

pagus dictus Vespignanum. Alia Sebastianus edidit ante an. 1735.<br />

Sebastianus scripsit etiam alios libros, laudaturque ab Hieronymo Tartarotto<br />

roboretano in Apologia del congresso notturno delle Lammie, pag. 10, edit.<br />

venetae 1751, et a Clemente Baronio ibi pag. 249.<br />

CLXXXVII. Angelus Paulinus Balestrieri lucensis Praetor Tridenti an.<br />

1713, ex Catalogo Bernardiano. Quidam Dominicus Balestrieri<br />

mediolanensis fuit Accademicus roboretanus circa an. 1754.<br />

CLXXXVIII. Antonius Maria Beghinus parmensis Praetor Tridenti an.<br />

1716, ex Catalogo Bernardiano, et anno 1718 die 2 novembris. Videsis<br />

Addenda num. 87.<br />

CLXXXIX. Antonius Mutii tifernas, sive de Civitate Castelli Praetor<br />

Tridenti anno 1720. Ita Catalogus Brnardianus. Civitas Castelli dicta etiam<br />

Tifernum Tiberinum, est in Umbria, et Ditione pontificia.<br />

CXC. Ioannes Dominicus a Carretto Mancurti, nobilis imolensis 129 ,<br />

iurisconsultus, ac Praetor Tridenti an. 1722, 1726 et 1727. Circumfertur<br />

liber inscriptus: Flaminiorum Forocorneliensium M. Antonii, Ioannis<br />

Antonii, et Gabrielis carmina a Mancurtio illustrata. Patavii 1743, Typis<br />

Comini, in 8°. Vide infra, et scito, quod Forum Cornelii nunc ferquentius<br />

dicitur Imola, quodque an. 1660 Luca Carrettus de Imola fuit Potestas Fani,<br />

et anno 1634 dominicus Carrettus de Imola fuit itidem Potestas Fani in<br />

Umbria. Vide infra, Addenda num. 18.<br />

127 Quidam Annibal Vespignanus de Imola fuit Potestas Fani in Piceno anno 1716.<br />

128 Tractatum de Emptione scripsit.<br />

129 Imola dicitur etiam Forum Cornelii.


CXCI. Iosephus Pizzolius mediolanensis Praetor Tridenti an. 1727, ex<br />

Catalogo Bernardiano.<br />

CXCII. Iosephus Tonellius mantuanus Praetor Tridenti an. 1729. Obiit<br />

die 8 martii 1731, ex suppuratione. Ex Catalogo Bernardiano. Ipse scripsit<br />

Tonellus Praetor die 21 novembris 1729. Vidi.<br />

CXCIII. Caesar Thomas dalla Porta mediolanensis Praetor Tridenti an.<br />

1730, ex catalogo Bernardiano. Dein fuit Praetor Roboreti a die 21 augusti<br />

1732 usque ad an. 1738 teste Iacobo Tartarotto.<br />

CXCIV. Antonius Loria nobilis de Mantua, iurisconsultus, ac Praetor<br />

Tridenti an. 1730, et 1734 die 14 ianuarii. Deinde assessor Clesii an. 1736-<br />

1738. Praetor Roboreti ab anno 1738 usque ad an. 1745. Idem ante an. 1744<br />

fuit commissarius Poleti in Ducatu mantuano, Potestas Luzariae, rector<br />

Gubernuli, gubernator Luzariae licet absens. Eidem Carolus Iosephus<br />

Pruner presbyter tridentinus, dein parochus brancaforensis, dicavit suum<br />

libellum de Partu Virginis anno 1744, Tridenti excusum in 4° cum<br />

inscriptione: All’ill.mo signore Antonio Loria Patrizio di Mantova, Podestà<br />

di Roveredo. Heic ad vacuum implendum liceat mihi subiungere, quod<br />

eodem Loria Praeturam tridentinam occupante, idest anno 1731 die 22<br />

novembris festo sanctae Caeciliae virginis, et martyris primam lucem<br />

adspexi ego Frater Ioannes Chrysostomus de Avolano Iesu Christi, et<br />

Mariae servus, ac Ordinis Seraphici Minorum Reformatorum professor. Id<br />

prorsus abs re non erit adnotasse. Alii quoque ante me idem praestitere in<br />

similibus suis libris.<br />

CXCV. Ioannes Dominicus dal Carretto Mancurti de Imola iuris<br />

consultus ac Praetor Tridenti iterum an. 1735, et 1740 die 29 februarii. Vide<br />

infra num. CIC.<br />

Anno 1744 in palatio Praetorio posita fuit Bibliotheca Bomporta in<br />

usum Praetorum, prout monui in Biblioth. Tirol. verbo Bomporti Giuseppe<br />

Andrea.<br />

CXCVI. Hieronymus Iosephus Pasqua, patritius pontremulensis,<br />

iurisconsultus, ac Praetor Tridenti anno 1745, 1746, et 1747 die 7 augusti.<br />

Quidam Simon Pasqua ianuensis, fuit episcopus lunensis, et sarzanensis,<br />

necnon cardinalis, obiitque Romae anno 1565. Idem fuit Tridenti ad<br />

Consilium generale, sub nomine vero Simonis de Nigris; fuit enim olim<br />

adscriptus familiae de Nigro. Vide Ughellum Coleti To. 1, col. 856, et<br />

Catalogum Patrum Concilii Tridentini editum Venetiis an. 1570. Vide infra,<br />

Addenda num. 20 130 .<br />

130<br />

Hironymus Ioseph Pasqua I. C. pontremolensis, tridentinae urbis Praetor 1747<br />

dictus Ill.mus dominus Praetor.


Ioannes Paulus Ciurlettus de Belfonte 131 , nobilis civis, ac iuris utriusque<br />

doctor collegiatus Tridenti fuit Vice-Praetor Tridenti an. 1752, et 1760,<br />

custos archivi secretioris castri tridentini, consul urbis an. 1745, 1749, 1754,<br />

archiconsul 1763, consiliarius aulicus Tridenti ab hoc anno 1763. Obiit<br />

Tridenti anno 1770 die 24 decembris. Post se reliquit Leopoldum filium,<br />

pluresque filias, et uxorem suam Margaritam Sitiam f.q. Francisci Ignatii<br />

Sitii de Noris consiliarii aulici Tridenti, ac bonam famam. Novi eum, et<br />

alloquutus sum pluries. De eo dicam etiam in Biblioth. Domus eius fuit e<br />

regione ecclesiae parochialis s. Petri quam novissime reformavit, et<br />

ampliavit Leopoldus.<br />

CXCVII. Dominicus Madius, vulgo de’ Maggi, mantuanus, iuris<br />

utriusque doctor, ac Praetor Tridenti anno 1752, post diem 19 iulii.<br />

CXCVIII. Claudius Lanzonus, nobilis mantuanus, iuris utriusque<br />

doctor, et Praetor Tridenti an. 1755, 1756, 1757, 1758. Postea Praetor<br />

Roboreti usque ad an. 1767. Vidi eum in hoc nostro coenobio bernardiniano.<br />

Vir fuit decorus adspectu, et non senex. Quidam Iospehus Lanzonus scripsit<br />

Exercitationem de Coronis, et unguentis in antiquorum conviviis, italice<br />

anno 1698, latine Ferrariae anno 1715. De Armis convivalibus schediasma,<br />

Ferrariae an. 1715. De vestibus convivalibus antiquorum etc. Vita eius cum<br />

omnibus ipsius operibus medicis, physicis, et philosophicis prodiit<br />

Lausannae anno 1738, voll. 2, in 4°, pro libris 25.<br />

CIC. Ioannes Dominicus dal Carretto Mancurti tertium Praetor Tridenti<br />

ab an. 1758. Fuit Tridenti ex-Praetor apud filium suum Praetoren etiam anno<br />

1768. Quantum vir fuerit, quantique habitus, innuit satis repetitio tanta<br />

Praeturae tridentinae. Vidi eum pluries in palatio Praetorio, et in nostro<br />

choro bernardiniano ad Officia Tenebrarum 132 . Perseveravit in Praetura<br />

usque ad an. 1762.<br />

Andraes ab Aquila I.U.D. pluries consul urbis tridentinae, ac assessor<br />

Officii spiritualis, fuit Vice-Praetor Tridenti, ubi decessit an. 1772, in nocte<br />

diem 14 decembris praecedente. Domus eius fuit apud s. Mariam<br />

Magdalenam.<br />

CC. Ioannes Albertus Cavazanus de Sancto Carolo, nobilis patritius<br />

aviensis, lagarinus, iuris utriusque doctor, et Praetor Tridenti an. 1762,<br />

1763, 1764, 1765, 1766, 1767 die 6 octobris. Commissarius Comitatus<br />

arcensis ab an. 1768, ac etiam an. 1770 usque ad ianuarium anni 1772, quo<br />

domum suam rediit. Fuit etiam poeta, et frater Bartholomaei Antonii parochi<br />

saccensis. Genuit filium nomine Iosephum, qui fuit Praetor Ripae<br />

131 Fuit Vice-Praetor in capite per annum circiter ad annum 1751 et 1752, quo tempore<br />

actum de creando Praetore cive tridentino.<br />

132 *Officium Hebdomadae Sanctae.


possessione donatus an. 1770 die 14 decembris. Eiusdem Alberti decreta sic<br />

exordiuntur: Noi Gio. Alberto Cavazzani di s. Carlo, I. C. nob. Patrizio<br />

d’Avio de’ 4 Vicariati per Sua Altezza R.ma Monsig. Cristoforo Sizzo<br />

vescovo e del S.R.I. principe di Trento etc. Marchese di Castellaro etc. etc.<br />

di questa sua città, e Pretura Podestà etc. Quidam Zaninus Cavazanus fuit<br />

unus ex iis multis veronensibus factionis Guelphae, qui a Friderico secundo<br />

romanorum imperatore suadente impio Ezelino de Romano Veronam<br />

deserere compulsi fuerunt, et exilio damnati. Nihilominus vixit Veronae an.<br />

1749 Ioannes Antonius Cavazzanus de Verona. Albertus fuit Praetor<br />

Tridenti, etsi natus in tridentino principatu, contra Statuti tridentini<br />

praescriptum. Anno 1654 dominus Franciscus Cavazanus fuit capitaneus<br />

Castri Avii. Anno 1796 die 19 ianuarii Ephemeridibus tridentinis additum,<br />

quod il signor Innocenzo Cavazzani di Avio de’ Quattro Vicariati famoso, e<br />

rinomato professore d’organi non è altrimenti morto, come fu sparsa voce,<br />

ma d’una perfetta salute, e pronto a servire chiunque si degnerà di<br />

comandargli, o scrivergli.<br />

CCI. Dominicus a Carretto Mancurti iurisconsultus, nobilis patritius<br />

imolensis, prout ipse se se scripsit, filius fuit saepe laudati Ioannis<br />

Dominici, undecimque annis Iesuita, Praetor autem Tridenti ab autumno an.<br />

1767 usque ad novembrem anni 1772, quo ab episcopo principe<br />

Christophoro Sitio dimissus fuit, quia Magistratui consulari favens, eumdem<br />

Praesulem offendit. Idem longe distans a Tridento scripsit rogatus pro<br />

praedicto Magistratu contra episcopum libellum italica lingua impressum<br />

an. 1774 in fol. Vide infra, Addenda num. 5. Huius Praetoris tempore, idest<br />

anno 1768 coepi Catalogum istum exarare Tridenti. Obiit Fani die... augusti<br />

anno 1800.<br />

CCII. Sebastianus de Gervasiis de Rudo, nobilis, patritius bellunensis, I.<br />

C. consiliarius, et collegiatus Belluni, ac Praetor Tridenti a die 26 novembris<br />

1772 usque ad 26 novembris 1774. Fuit senex, statura pusillus, e a<br />

iuristarum cavillationibus abhorrens. Frequenter ei dati sunt iudices<br />

coadiuncti 133 . Domicilium suum fixit Tridenti, ubi etiam obiit die mercurii<br />

19 martii anno 1783 aetatis suae 84, et me praesente sepultus est die 20 post<br />

meridiem apud s. Petrum. Ipsum visitavi aegrotantem. Apoplexia correptus<br />

fuit non diu ante obitum. Origine anauniacum se se dixit. Certe Gervasii<br />

sunt in pago Anauniae, cui nomen Ennum. Uxor eius Teresia de Gerardis<br />

filia doliarii tridentini, modo est uxor Iosephi Caroli Guarinonii notarii<br />

tridentini. Nullum ei filium genuit. Ambo promiserunt facultates suas<br />

pauperibus sanctimonialibis Clarissis monasetrii ss. Trinitatis Tridenti<br />

relinquere, cum onere alendae dictae Teresiae, sed praeter verba, nihil aliud<br />

133 Fuit ineptissimus.


dederunt, quia non habuerunt.Anno 1781 claruit quidam Conte Luigi Rudio<br />

di Belluno poeta in quadam collectione. Teresia obiit Tridenti in Contrata<br />

Mortis die 4 decembris 1795.<br />

CCIII. Hieronymus Cattaneus de Momo iurisconsultus, nobilis, patritius<br />

papiensis, aetatis annorum vigintiseptem, Praetor Tridenti a die lunae quinta<br />

decembris an. 1774, qua suum ingressum fecit. Fuit Academicus<br />

Affidatorum Papiae, ac Lentorum Roboreti, olimque regius condirector<br />

orphanotrophii papiensis. Ipse se se scripsit: Girolamo de’ Cattanei di<br />

Momo Podestà di Trento 134 . Anno 1775 die sabati 8 aprilis duos nefarios<br />

homines in platea Praetoria capite minui fecit. Eodem anno coepit privatim<br />

pluribus legere Digesta quinquies in hebdomada unaquaque. Desinente anno<br />

eodem carceri mancipavit notarium quemdam tridentinum 135 , probante<br />

coniudice Vigilio equite de Angelis cive Tridenti atque Consilio aulico: sed<br />

tandem notarius innocens exiit. Anno 1776 mense iulio fuit Viennae cum<br />

electo nostro episcopo Petro Vigilio, sermonemque habuit cum regina<br />

imperatrice vidua Maria Teresia. Eodem anno 1776 mense decembri<br />

collectioni poeticae doctoris Romedii Antonii Gallicioli tridentini addidit<br />

suum italicum epigramma in laudem praedicti neo-electi episcopi;<br />

missusque Bulsanum defendit causam baronis Martini Klotii tridentini, et<br />

victoriam retulit cum centenis aureis. In syndicatu consueto, causa praedicti<br />

notarii ad examen revocata est, notariusque innocens, et Cataneus iustus ac<br />

legalis declarati sunt. In notarii laudem, et gratulationem prodiit typis folium<br />

cum italico epigrammate. Praedicto mense decembri 1776 desiit Cattaneus<br />

esse Praetor Tridenti. Anno autem 1777 fuit iudex Castilionis Stiverorum in<br />

Ducatu mantuano. Vidi eum in hoc nostro coenobio bernardiniano.<br />

Tartarottus habet Giovanni Cataneo di Tortona Praetorem Roboreti ab an.<br />

1653 ad an. 1654. Anno 1538 fuit Tridenti habitator magister Sylvester<br />

luchanicarius filius quondam ser Antonii de Chatanis de Papya.<br />

CCIV. Alphonsus Marinius de Ceresaria iurisconsultus, nobilis,<br />

patricius mantuanus, ac Praetor Tridenti, possessione accepta die septima<br />

ianuarii an. 1777. Desiit anno 1782 die... ianuarii. Anno autem 1784 fuit<br />

Praetor Ripae creatus ab episcopo Petro Vigilio, contradicentibus ripanis, et<br />

canonicis tridentinis. In eodem munere perseverat etiam hoc anno 1786.<br />

Ceterum iuste, ac laudabiliter munere suo functus est hactenus. Patria eius<br />

dicitur Castellio Stiverorum, etiam in Catalogo Bernardiano. Desiit esse<br />

134<br />

Etiam Papadopolus scribit Cattaneus geminata litera t. Muratorius autem unica<br />

litera t.<br />

135<br />

C. L. D. C. idest Caietanum Ludovicum de Capris, de quo in nostro Notariali<br />

pluries.


Praetor Ripae anno 1788. Petiit reassumi post Vainum, sed frustra. Vide<br />

infra, Addenda num. 113.<br />

Anno 1778 die 19 iunii ab episcopo Petro Vigilio suppressum fuit<br />

coenobium s. Laurentii PP. Dominicanorum ad Athesim extra muros<br />

Tridenti, et anno 1781 mense februario inibi esse coepit Ergastulum, seu<br />

Domus Correctionis, germanice Zuchthaus.<br />

CCV. Iosephus Paravicinus de Valle Telina, idest de Monasterio,<br />

indigenis Monaster, pago Vallis Telinae, legum doctor, ac Praetor Tridenti,<br />

possessione adita die 28 ianuarii an . 1782. Desiit, et abiit, officio consiliarii<br />

Mantuae obtento, anno 1786 die lunae vigesimoquarto maii 136 . Rediit paullo<br />

post ad suberundum legalem sindicatum. Secum hic tenuit uxorem<br />

papiensem, ac filiolos. Sigillum eius praetorium in orbe habuit Nob. D.<br />

Ioseph aravicinus Vallis Tel. I. C. Tr. Pr. Ab ultimo suo domicilio dictus est<br />

etiam de Papia. Ipsum visitavi aliquantisper aegrotantem. Officum<br />

Mantuanum obtinuit a Comite de Wilzegg magno cancellario regio ad<br />

preces epsicopi, ac principis tridentini Petri Vigilii ex Comitibus de Thunn,<br />

qui deinde ad preces Wilzechii elegit Praetorem Tridenti quemdam<br />

mediolanensem, posthabitis aliis commendatis a cardinalibus Hertzano, et<br />

Garampio 137 . Electus dicitur Carolus Gambaloita de Mediolano; sed non<br />

venit, quia obiit mense decembri 1786. All’Ill.mo sig. Fulvio Gambaloita<br />

dicavit la Tavola del Territorio Cremasco di Gio. Ant. Magini Fabius eius<br />

filius editum Bononiae an. 1620.<br />

Bernardinus de Gerardis de Petraplana, I.U.D. nobilis, civis, et habitator<br />

Tridenti, est actualis consul civitatis tridentinae, ac Vice-Praetor Tridenti a<br />

Paravicini discessu etiam hoc 12 die octobris 1786. Eius habitatio est apud<br />

s. Mariam Maiorem. Uxor autem domina Ioanna filia nobilis viri domini<br />

Dominici Antonii Salvetti patritii tridentini. Fuit consul etiam an. 1776, et<br />

1782. Pro memoria placet heic adnotare, quod civibus tridentinis adscriptus<br />

fuit anno 1577 (sic) Mr. Capitanio Simon di Girardi di Predapiana. Idem<br />

dictus fuit il signor Capitanio Simon da Predapiana in tabulis tridentinis an.<br />

1571, et 1572. Capitaneus Simon de Gerardis de Murio Vallis Lagarinae<br />

civis tridentinus, filius quondam domini Petri de Murio praedicto, anno<br />

1567 die 13 octobris emit castrum de Petra plana in pertinentiis Pahi situm<br />

pretio florenorum octo millium, ac trecentorum ab equite Ferdinando de<br />

Castro Clesio, consentiente cardinali epsicopo tridentino. Eius familia in<br />

censum nobilium tirolensium relata est eodem anno 1567. Fuit consul<br />

136 Anno 1786 Nos Iosephus Paravicinus I. C. nobilis Vallis Tellinae,et nunc<br />

tridentinae urbis Praetor. – Anno 1659 obiit Ioannes Antonius Paravicinus de Sondrio<br />

Vallis Tellinae archiepiscopus sanctae Severinae in regno neapolitano.<br />

137 Hondedes.


Tridenti an. 1582. Simon de’ Girardi di Pietrapiana capitanio, Alius forsan<br />

fuit ille sig. Simon Gerardi de Preda piana, qui vixit an. 1624, ac ille Simon<br />

Ghirardi di Pioetra Piana, qui an. 1628 teste Mariano in Trento primis<br />

Accademiae Accensorum Tridenti sociis fuit adscriptus. Hoc nostro saeculo<br />

vixit l’Ill.mo sig. Ferdinando Gerardi da Pietra piana consigliere di sua<br />

cesarea maestà. Anno 1579 capitaneus Simon Moris collegit quingentos<br />

milites in Valle Lagarina, eosque duxit contra iudicarienses episcopo<br />

tridentino renitentes, prout narrat Gnesottus pag. 192, ubi recte ipsum non<br />

distinguit ab eo Capitano Simon Gerardi di Mori, qui habebat multa bona<br />

Setauri, videlicet domos, et agros an. 1564 a communitate coemptos.<br />

Bernardinus cum laude fuit Vice-Praetor in capite usque ad adeventum novi<br />

Praetoris Octavii de Pusetrla mediolanensis, qui pervenit die 29 novembris<br />

et possessionem accepit die 3 decembris 1787. Idem Bernardinus inchoat<br />

sua edicta sic: Nos Bernardinus Gerardi de Petra Plana I. C. nobilis Sacri<br />

Romani Imperii, et <strong>Provincia</strong>e Tirolis patricius, et collegiatus Tridenti,<br />

modoque huius urbis, suaeque Praeturae P. Praetor etc. In fine autem se se<br />

subscibit: Bernardinus Gerardi de Petra Plana P. Praetor etc. Sigillum<br />

habet rotundem, et magnum cum inscriptione in orbem: Bernard. Gerardi<br />

de Petra Plana I.C.N. I. et P. Tyr. Tridenti PP: idest Pro-Praetor. Habet<br />

filios, et filias, ac fratrem presbyterum Maximilianum. Lauream doctoralem<br />

accepit Mantuae anno 1762. Obiit Tridenti in domo sua e regione S. Mariae<br />

Maioris die sabati 22 decembris 1804, sed falsa fuit mortis relatio.<br />

CCVI. Caesar Octavius Pusterla de Mediolano, legum doctor, et<br />

Comes, fuit Praetor Tridenti a die 3 decembris 1787 usque ad diem 3<br />

decembris 1788. Causa presbyteri Vincentii Pisoni eidem obfuit 138 . Familia<br />

Pusterla est inter mediolanenses nobilissima. Multoties laudatur apud<br />

Muratorium in Collect. Scriptorum Rer. Ital. et alios. Dicitur Pusetrla, et de<br />

Pusterla. Caesar Octavius dictus fuit etiam Octavius Caesar, ab episcopo<br />

nostro factus est Praetor Ripae hoc ipso anno 1788. Antea fuit Vicarius<br />

iustitiae, sive inspector criminalium Papiae, ac assessor Mediolani. Anno<br />

1789 in laudem nostri P. Amandi dal Covolo praedicatoris ripani prodiit<br />

muriensibus typis un Sonetto dedicato al merito impareggiabule dell’Ill.mo<br />

sig. Cesare Ottavio de’ Conti Pusterla Pretore di Riva 139 .<br />

CCVII. Iulius Caesar Vainus I. C. nobilis ferrariensis, sed incolatu<br />

parmensis, Praetor Tridenti electus ab episcopo Tridentum pervenit die 13<br />

decembris 1788 140 . Iuramentum praestitit die 19. Is tempore Sitii episcopi<br />

138 Vide infra, Addenda num. 118.<br />

139 L’Ill.mo sig. Ottavio Cesare de’ Conti Pusterla Podestà di Riva 1790.- Ottavio<br />

Pusetrla del collegio de’ Conti cavalieri, e giurisperiti di Milano, ora Podestà di Riva 1790.<br />

140 Vide infra, Addenda num. 80.


uxorem duxit Tridenti, non tamen tridentinam. Consules obtulerunt<br />

episcopo pro Praetore Iosephum Bonvicinum de Parma, Vainum<br />

praedictum, et Antonium Ranam itidem de Parma, quos omnes consulibus<br />

laudavit, ac suggessit doctor Franciscus Stephanus Bartholomaeius de<br />

Pergino consiliarius ducalis Parmae. Vainus die 4 februarii 1789 edictum<br />

contra usurarios, etiam nominatim reprobatos, dedit incipiens: D’ordine, e<br />

comando dell’Ill.mo signor don Giulio Cesare de’ Conti Vaini, nobile<br />

patrizio ferrarese, giureconsulto, consigliere aulico di onore di S.A.R. etc.<br />

Avvocato de’ poveri, e sindicatore perpetuo dei pro tempore governatori<br />

dell’insigne Terra di Bagnocavallo, ed al presente Podestà di Trento etc.<br />

etc. Ei subscriptus est hoc modo: Conte Giulio Cesare Vaini Podestà etc.<br />

Siglae illae S.A.R. dicunt Sua Altezza Reverendissima episcopi et principis<br />

Tridenti. Quatuor mensium prorogationem impetravit. Etiam anno 1787 fuit<br />

consiliarius episcopi tridentini. Desiit esse Praetor die 31 maii 1790, et obiit<br />

in Italia anno 1791 ante septembrem, ut vulgatum, sed vivit mense novembri<br />

1791 filius Francisci viventis.<br />

Addenda vel Notanda<br />

1. Dominus Ioannes de Cavedino iudex, et Vicarius Tridenti anno 1285<br />

indictione 13, die 8 exeunte madio (idest die 24 maii) Tridenti in palatio<br />

episcopatus, in praesentia domini Adelperii de Mezo, Petri de Belenzanis, et<br />

aliorum, ad preces domini Viti de Mezo investivit de officio Comadariae<br />

Simeonem f. q. Boninsignae ad hoc, quod valeat facere ambassatas, et<br />

exercere dictum officium per totum episcopatum Tridenti, eique praecepit,<br />

quod sub poena sacramenti portet infulam viatorum cum aquila etc. Idem<br />

autem Simeon iuravit de recte agendo officio suo, et tenendo secreto. Sic ad<br />

literam monumentum. Sed alibi ad an. 1284, et 1288 est dominus Uto de<br />

Mezo.<br />

2. Dominus Ezelinus de Campo, de quo [supra] num.XLVI, obiit ante<br />

an. 1393 141 , nam anno 1392 die martis quinta decembris Tridenti investivit<br />

nobilem dominam Elisabeth filiam quondam domini Ezelini de Castro<br />

Campi in Iudicaria civem, et habitatricem Tridenti pro se, ac sorore sua<br />

domina Catharina, earumque liberis in perpetuum descendentibus, de sua<br />

parte dicti Castri Campi, et Castri, sive Dossi de Morlino plebatus Boni, et<br />

castri de Toblino. Item de certa parte cuiusdam Comitatus cum decima<br />

141 Immo obiit ante an.1372 quo honesta domina domina Ysabeta f. q. ser Azolini<br />

notarii de Campo habitatrix Tridenti in Contrata Belenzanorum, et uxor Henrici dicti<br />

Pocherii teutonici pro 180 libris denariorum parvulorum tridentinorum vendidit affictum<br />

unius vinealis ad Dossum presbyterorum in Mesian positum apud Tridentum.


ipsius iacente in pertinentiis Ripae supra ecclesiam s. Maria de Prenono.<br />

Item de quibusdam vassallis, seu servis. Haec ostendunt, cuius generis fuerit<br />

Ezelinus noster. Vide infra num. 25.<br />

3. Anno 1780 palatium Praetorium Tridenti restauratum fuit notabiliter,<br />

scala in plateam desinens amota fuit. Sic et porticus. In facie autem<br />

aquilonari tres lapides albi positi sunt, quorum unus exhibet insigna<br />

episcopi, alter insignia civitatis, ac tertius istam inscriptionem:<br />

Hanc<br />

Curiam pene collapsam<br />

restituit<br />

S.P.Q.T.<br />

A:MDCCLXXX.<br />

Ita legi eodem an. 1780 die 12 novembris.<br />

4. Madius, de quo num. LXXXVI se se subscripsit Consilio edito a<br />

Ziletto his verbis: Ego Alexander Magius Bassanensis inter legum doctores<br />

minimus, et ad praesens Tridenti Potestas pro R.mo in Christo Patre, et<br />

domino Ioanne Dei, et apostioliace Sedis gratia episcopo, et domino<br />

Tridenti meritissimo. Haec pro mea memoria. Ego scribo Madius, quia sic<br />

Maggi brixinenses latine dicti occurrunt.<br />

5. Decreta Dominici Mancurti, de quo ad an. 1767, sic exordiri<br />

consueverunt: Noi Domenico dal Carretto Mancurti I. C. nob. patrizio<br />

d’Immola, e per l’Altezza Sua R.ma monsignor Cristoforo Sizzo, marchese<br />

di Castellara, sig. sig. padron clementissimo, di questa sua città, e pretura<br />

Podestà. “Alius iudex tridentinus, de quo ad an. 1302 dictus est” Dumpnus<br />

Simon de Gardulis iudex, et Vicarius, et faciens rationem in Curia tridentina<br />

per honorabilem virum Dumpnum Fratrem Philippum Dei Gratia ecclesiae<br />

tridentinae episcopum, Tridenti in palatio episcopali anno 1302 die 3<br />

augusti. Alius de quo ad an. 1543 magnificus iuris utriusque doctor dominus<br />

Gaspar Brunolus (sic) nobilis ferrariensis, honorandus Praetor civitatis<br />

Tridenti pro R.mo, et Ill.mo domino cardinali domino nostro Tridenti<br />

dignissimo etc. Alius, de quo ad an. 1395 honorabilis, et sapiens vir<br />

dominus Ioannes de Capitaneis castri Sancti Petri de Bononia, legum doctor,<br />

Vicarius, et ius publice reddens in temporalibus in civitate, et Curia<br />

tridentina pro R.mo in Christo Patre, et domino, domino Georgio Dei et<br />

apostolicae Sedis gratia episcopo tridentino an. 1395 Tridenti in palatio<br />

episcopali, in loco iuridico consueto. Alius ad an. 1471 Paulus de Ungarellis<br />

de Padua legum doctor, et Potestas Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et<br />

domino domino Iohanne Dei, et apostolicae Sedis gratia episcopo Tridenti<br />

dignissimo. Alius, de quo ad an. 1517 magnificus dominus Leonardus<br />

Cipolla de Verona Comes, ac iurisconsultus, Potestasque Tridenti pro R.mo<br />

in Christo Patre, domino, domino Bernardo de Clesio, Dei gratia episcopo,


dominoque Tridenti dignissimo, anno 1517 Tridenti in episcopali palatio.<br />

Alia huiusmodi omitto.<br />

6. Sub uno ex laudati Praetoribus, seu iudicibus saeculi XIII accidisse<br />

putandum, quod ex Caesarii dialogis refertur in Sermonibus discipuli editis<br />

Lugduni an. 1499 ac iterum an. 1534. Etenim Serm. 164 habetur, quod extra<br />

civitatem tridentinam decollatus fuit quidam famosissimus latro, et in<br />

eodem supplicii loco sepultus: die tamen sequenti, issu Deiparae Virginis,<br />

quae mirabiliter apparuisse urbis vigilibus narratur, honorifica sepultura<br />

intra eiusdem urbis muros ab epsicopo donatus fuit, quia edoctus a quodam<br />

Religioso abstinuit omni die sabati a quocumque maleficio, consuevitque<br />

tali die nihil penitus comedere, ob sanctissimae Virginis Mariae honorem, et<br />

reverentiam. Subditur autem, quod ab illo tempore usque hodie vix aliquis<br />

adultus invenitur in illa <strong>Provincia</strong>, qui eius exemplo diem sabbati in<br />

honorem nostrae Dominae ieiunet. Porro casus inibi late descriptus evenit,<br />

quum Tridentum per circuitum ab hostibus infestaretur 142 . Ipsum legi apud<br />

Caesarium Lib. 7, cap. 59,et apud citatum Discipulum. Latro autem videtur<br />

ille Comes Germanus Capo di Assassini, de quo Thomas Cantipatranus<br />

Ordinis Praedicatorum saeculi XIII Lib. 2 Apum cap. 50. Caesarius, qui fuit<br />

Heisterbacensis Ordinis Cisterciensis, ac teste card. Ioanne Bona in Notitia<br />

auctorum, in Historiis memorabilibis pius, verax, et simplex, cucullum<br />

induit Heisterbaci anno 1199, scripsitque ad an. 1237. Discipulus vero, seu<br />

Heroldus, idest venerabilis, et devotus Iohannes Herolt Sancti Dominici<br />

sectator professus, scribebat anno 1418 saeculo XV. Vide infra num. 12.<br />

7. In stemmate Comitum Goritianorum, ac tirolensium, quod exhibet in<br />

Monumentis Ecclesiae Aquileiensis Pater Bernardus Maria de Rubeis<br />

Dominicanus col. 1050 occurrit Albertus Comes Tirolensis 1204, 1217,<br />

1250, aliusque Albertus Comes Goritiae, ac Tirolis 1238 † circiter 1253.<br />

Uterque sistitur sine patre, sine matre, sine filiis, aut fratribus. Apud alios<br />

autem iidem Alberti nominantur Adelpreti. Quidam Comes Albertus de Tirol<br />

impense commendatur a Radevico frisingensi Praeposito, ac historico XII<br />

saeculi Lib. 1 de Gestis Friderici primi Romanorum Imperatoris, cap. 37. In<br />

calendario udalriciano tridentino saeculi XI manu posteriori notatur VII Kal.<br />

martias Obitus Comitis Adelpreti de Tirol. Vixit an. 1161, quo pariter dictus<br />

est Comes Adelpretus de Tirol. An. 1163 Albertus Comes de Tirolo. Ipsum<br />

distinguo a Potestate tridentino, et ab Albertis, seu potius unico Alberto<br />

Patris Rubei. D. Adelpretus Comes Tirolensis absque titulo Potestatis<br />

occurrit in nostris tabulis ad an. 1204, 1208, 1215, 1222 di 5 augusti, ad an.<br />

1233, 1236.<br />

142 De eodem latrone loquitur etiam P. Alexander Dioptallevius nei Trattenimenti<br />

spirituali part. 3, Tratten. 17, Dom. 16, edit. Ven. 1729.


8. Sanctus Petrus Damiani card. in Rhythmo de omnibus ordinibus<br />

hominum in saeculo viventium cecenit:<br />

Potestas mundet vitia,<br />

Furta, et latrocinia,<br />

Ut ceteri perterriti<br />

Timeant poenam consequi.<br />

Ego tamen scripsissem potius Et furta, et latrocinia, necnon Formident<br />

pro Timeant: vel Poenam referre timeant.<br />

9. Emmanuel Sa lusitanus Iesuita in suis aphorismis confessariorum<br />

verbo Debitum num.8, dicit: Debitum publicum salarium, seu stipendium<br />

integrum Potestati, Avvocato, Assessori, et Doctori etiamsi ante finem<br />

statuti temporis moriatur; et salarium talibus promissum a privata persona,<br />

solum pro rata debetur.<br />

10. Gralantus vicesgerens Potestatis tridentini ad an. 1206 laudati<br />

probabiliter fuit ille dominus Gralantus filius quondam domini Gralanti de<br />

Salurno, qui anno 1258 promisit episcopum tridentinum defendere suis<br />

armis, equis, et balestariis: quique anno 1259 eidem episcopo, nomine<br />

Egnoni, dedit mutuo setptingentas libras denariorum parvulorum, et alias<br />

anno 1269. Dictus fuit etiam D. Gralandus de Salurno. Decessit ante an.<br />

1391 quo mentio facta fuit bonorum, quae fuerunt olim D. Gralandi de<br />

Salurno in Metio Sancti Petri.<br />

11. Petrus de Malusco laudatus ad an. 1206,vivere desiit ante an. 1231.<br />

Fuit causidicus, iudex, Vicedominus Anauniae, dives, nobilis, ac vir<br />

insignis. Eumdem pluribus laudavi etiam in Collectaneis de Praefectis<br />

Anauniae ad an. 1211.<br />

12. Latro, de quo supra num. 6, non fuit quell’Assassino di Strada, de<br />

quo in Vita Beati Henrici Susonis constantiensis suevi Ordinis<br />

Praedicatorum a P. Ignatio del Nente scripto cap. 34, edit. Paduanae 1710,<br />

pag. 44, et Paulus Segnerius in Quadragesimali Conc. 30 paret 2, nam latro,<br />

quem Suso convertit, habitavit in silva Rhenana, non vero tridentina,<br />

vixitque saeculo XIV, quo idem Suso defunctus Ulmae in Suevia die 25<br />

ianuarii 1365. Uno verbo alius fuit.<br />

13. Quaedam Paravicini solemnis attestatio incipit: Nos Iosephus<br />

Paravicini I.C. nob. Vallis Tellinae, et nunc <strong>Tridentina</strong>e Urbis Praetor,<br />

fidem facimus etc. Tridenti ex Palatio Praetorio solitae nostrae Residentiae<br />

die 24 apr. 1786 143 .<br />

143 An. 1471 Nos Paulus de Ungarellis de Padua legum doctor et Potestas Tridenti pro<br />

R.mo in Christo Patre, et domino domino Iohanne Dei, et apostolicae Sedis gratia episcopo<br />

Tridenti dignissimo, sub datum Tridenti in episcopali palatio.


14. Ille Vicarius iurisdictionis castri Perzini, quem supra num.<br />

LXXXIX, ex quodam manuscripto appellavi Zuchellum, dicitur Prudens vir<br />

ser Ioannes Zochelrigel Vicarius totius Comitatus Castri Perzini in quodam<br />

Consilio Melchioris Facini apud ceteroquin corruptissimam Collectionem<br />

Ziletti To. 1, pag. 180, col. 2.<br />

15. Anno 1237 die 8 aprilis Potestati, et Consilio tridentino literas dedit<br />

Gregorius nonus Papa, ne moniales Clarissas s. Michaelis Tridenti cogant<br />

Statuta civitatis observare, ac banna solvere. Ad verbum easdem retuli in<br />

regesto diplomatico Relationis secundae ad P. Paschalem de Varisio num.<br />

VI, ubi etiam monui, fore incertum, an tunc Adelpretus, vel Swikerius fuerit<br />

Potestas. Ecce, num expediat notare etiam diem anni, quo quis primum, vel<br />

ultimo occurrit Potestas.<br />

16. Referente Blancolino in Chronologia veronensi Henricus de Egna 144<br />

factus est Potestas Veronae an. 1240, iterumque an. 1246, et occisus a<br />

Ioanne Scanarola an. 1247, quo anno ei successit in Praetura Henricus de<br />

Egna iunior, defuncti nepos. Henricus de Egna filius quondam domini<br />

Ioannis de Castro Fundo anno 1172 a Sancto Adelpreto episcopo tridentino<br />

licentiam obtinuit aedificandi castrum Egnae. Diploma integrum legere est<br />

apud meum Bonellum Vol. 2 Monum., pag. 452 145 . Dominus Nicolaus de<br />

Egna, vir nobilis, vixit an. 1208, 1210, 1211, et sequentibus, etiam an. 1231.<br />

Dominus Henricus de Egna fuit in Consilio tridentino anno 1240. Nobiles<br />

viri domini Odoricus, Henricus, Ezelinus, et Vilemus fratres filii quondam<br />

domini Ezelini de Egna claruerunt anno 1282. Dominus Ezelinus de Egna<br />

fuit capitaneus Tridenti anno 1260. Ex eadem familia fuerunt duo episcopi<br />

brixinenses, videlicet Albertus primus de Egna ab an. 1323 usque ad an.<br />

1336, et Albertus secundus ab an. 1374 usque ad an. 1377, ut dixi in<br />

Episcopario quadruplici. Teste laudato Blancolino in Chronico veronensi ad<br />

an. 1247 Henricus de Egna occisus a Scanarola fuit nepos Ezelini de<br />

Romano saevissimi tyranni, nempe filius sororis eius. Monachus Patavinus<br />

in Chronico suo apud Muratorium To. 8 Rer. Ital. col. 690 habet, quod<br />

“Anno 1255 circa principium aprilis, tridentini gravissimum iugum<br />

tyrannidis Ecelini a suis cervicibus excusserunt. Ad quos opprimendos<br />

validum exercitum per Vallem Suganam festinanter direxit, qui multa castra,<br />

et villas eorum tam incendiis, quam rapinis crudeliter devastarunt. Eodem<br />

144 Enida nata d’Enrico d’Egna, e di Aldisia Migoli di lui moglie beneficam se<br />

praebuit Fratribus, et sororibus s. Piritus Veronae, teste Blancolino L. 2 delle Chiese, pag.<br />

652. 145 Dominus Henricus de Egna vassallus ecclesiae tridentinae fuit Tridenti an. 1220.<br />

Fuit de Egna, dicta etiam Innia, et Igna, pago Athesiae Tridentum inter et Bulsanum, non de<br />

Enna Siciliae. Unde perperam dicitur Neapolitanus a Vercio To. 1, pag. 109 Hist.<br />

Ecelinianae.


tempore Ecelinum de Egna, filius sororis suae, coniecit in vinculis etc.”. Ita<br />

citatus Monachus. De praefato Henrico Potestate Veronae habet Chronicon<br />

Estense To. 15 Rer. Ital. col. 311, quod anno 1247 de mense februarii cum<br />

Henrius de Egna filius sororis nequissimi Eccellini gereret regimen civitatis<br />

Veronae, quidam miles veronensis, nomine Iohannes de Scanarola<br />

accusatus de proditione, ante tribunal eius vinctus compedibus existebat.<br />

Cui cum Henricus diceret: Iohannes, scias esse impossibile, quod evadas,<br />

ille gladium de caliga latenter educens, irruit in eum, ipsumque in capite<br />

graviter vulneravit, ita quod vix diebus XV supervixerit. Tunc satellites<br />

Potestatis ipsum protinus occiderunt. Tum col. 312 dicitur, quod Henricus<br />

fuit iuvenis bellicosus, fortis, strenuus, et terribilis inimicis; ac subditur<br />

illud proverbium: Qui vult mori, regem potest occidere. Quod Henricus<br />

fuerit nepos Eccelini de Romano laudem eius non auget; nam ibi col. 311,<br />

praemissum, quod idem Eccellinus fuit Sathanae minister, Diaboli carnifex,<br />

potator humani sanguinis, sitibundus inimicus Ecclesiae, haereticorum<br />

refugium, malitiae saedulus adinventor. Alii dicunt, quod fuit niger, et<br />

pilosus totus.<br />

17. Propter dicta in Praefatione § Hinc etiam animadverto, quod primus<br />

senensium Potestas fuit ad an. 1199 ex Chronico senensi To. 15 Rer. Ital.<br />

col. 19, ubi longa series Potestatum senensium ine interruptione datur, post<br />

quam ad an. 1202, 1203, 1210, 1211 loco Potestatis positi fuere tres<br />

consules 146 . Potestatum mutinensium series exhibetur cit. To. a col. 556.<br />

Primus est ad an. 1188. Etiam in hisce Catalogis unicuique constanter<br />

additur titulus Potestatis. Potestas mutinensis ad an. 1219 non dicitur<br />

Rambertinus, sed Rambertus de Rambertis de Bononiam quem praecessit<br />

an. 1217 Lambertus de Bualelo de Bononia, et sequuti sunt Rambertinus<br />

domini Matthaei dominae Samaritanae civis Bononiae anno 1254.<br />

Lamberinus Dominae Samaritanae Bononia 1268. Saracenus de<br />

Lambertinis de Bononia 1272.<br />

18. Iuverit nosse pro Praetoribus a Carretto, quod Othobonus de Carreto<br />

ex marchionibus Finarii fuit episcopus ferrariensis an. 1304. Carolus ex<br />

eadem familia cardinalis, et plures alii episcopi, et non episcopi fuerunt viri<br />

illustres, teste Ughello To. 2, col. 545.<br />

19. Ughellus, et Coletus impense laudant To. 1, col. 717 Antonium<br />

Comitem Monte Catinum, nobilem ferrariensem, advocatum consistorialem,<br />

episcopumque Fulginii ab an. 1643 usque ad an. 1668.<br />

20. Pro nostro Pasqua facit, quod laudati Simonis cardinalis Pasquae<br />

nepos ex fratre Octavianus Pasqua ianuensis, fuit episcopus Hieracensis (di<br />

146 Primus Potestas Placentiae ad an. 1158, sed sine interpositione consulum mihi<br />

Potestates fuerunt ab anno 1214, Murat. To. 16 Rer. Ital. col. 615.


Gerace) in Calabria ab an. 1574 usque ad an. 1591 laudatissimus, ac<br />

plurium librorum scriptor, referente Ughello To.9, col. 398, edit. Coletanae<br />

1721,qua semper utor.<br />

21. Henricum de Egna inter Praetores nostros recensui, quia eius titulo<br />

iudicis additum illud Curiae tridentinae, prout additum etiam sequenti<br />

Henrico de la Bella. Sane additionem huiusmodi actuale iudicis munus<br />

importasse inferre licet ex eo, quod non omnibus iudicibus facta reperitur.<br />

Quamplurimos collegi solo iudicis titulo decoratos hoc modo: D. Trintinus<br />

iudex, D. Iordanus iudex, D. Iacobus iudex dicitur de Pissavacca de<br />

Tridento, Domini Calapinus, et Albertus, et Gisloldus iudices etc. quo<br />

quidem titulo iudices habituales, idest Ex-iudices, sive olim iudices, indicari<br />

censeo, praesertim quum eosdem in chartis anterioribus iurisperitos tantum<br />

appellatos animadverterim: et duos, tres, aut quatuor simul iudices in una<br />

eademque charta memoratos invenerim. In charta tridentina an. 1218 sic<br />

recensiti occurrunt quatuor: Dominus Petrus de Malusco iudex, et dominus<br />

Henricus iudex tridentinae Curiae, et dominus Adelwardus, et dominus<br />

Gerardus iudices. In alia an. 1215 post archidiaconum occurrit dominus<br />

Henricus iudex Curiae tridentinae: dominus Henricus de Cronpach,<br />

presbyter Henricus capellanus.<br />

22. Pro memoria placet hic referre, quod scriptum legi: Ioannes Baptista<br />

Blancolinus in sua Chronologia veronensi ad an. 1213 habet: La città di<br />

Trento venne in podestà de’ veronesi. Ad annum autem 1223 “Per opera di<br />

Manfredo Cordovico 147 s’impadroniscono li veronesi di Trento, e vi<br />

costituiscono Pretori Antonio Nogarola, e Pace Lazise nobili veronesi; ma<br />

Pietro Zagata mette ciò esser seguito nel 1213, altri dicono nel 1231”.<br />

Torellus Sarayna I.U.D. in Historiis veronen. Lib. 1, fol. 19 edit. veronen.<br />

1542,col. 1, scribit: “Nel 1265 Mastino de la Scala posto inpronto l’essercito<br />

de la Republica veronese andò alla recuperatione de Trento già sotto<br />

Eccelino manchato da la ubbidienza de Veronesi. Gionto sopra quello non<br />

volendosi dare li cittadini, con una leggier battaglia guadagnoe l’entrata, e<br />

concesse la città per ragione della guerra in preda agli soldati, per il che le<br />

robe, e persone divennero in podestà de quelli con estremo danno e ruina”.<br />

Idipsum quod Torellus habet ex Curte Bertondellus quoque in Hist. feltren.<br />

pag. 76, ubi additur, quod Tridenti moenia fuerint a veronensibus prostrata,<br />

et deinde sumptibus tridentinorum restituta, necnon quod dicto an. 1265<br />

acciderit secunda tridentinorum a veronensibus defectio. Denique<br />

Blancolinus in Chronologia veronen. ad annum 1265: “Mastino dalla Scala<br />

capitano del popolo veronese ito a Trento con grossa banda di gente prese<br />

quella città, e la saccheggiò: la quale innanzi la morte di Ezelino erasi<br />

147 Allii da Cordovico.


ibellata dai veronesi”. Idipsum citatis Blancolino, Saraina, et Curte, habet<br />

etiam Vercius in Hist. Marchiae Tarvisinae, ac veronensis, To. 1, edit. Ven.<br />

1786, pag. 144 ad an. 1265. Etiam Fidelis Onofri in suo Summario istorico<br />

ait, quod nel 1222 Trento venne in potere della Repubblica di Verona per<br />

opera di Manfredo di Cordovico. Haec omnia die alio examinanda relinquo.<br />

Bonellus Cordovici factum reiicit, ac negat vol. 2, pag. 117, et 555, etsi<br />

dictum etiam a Ioanne Francisco Tinto, Ludovico Muscardo, et Hieronymo<br />

de Curte veronensibus, ac realtum a Hieronymo Tartarotto nelle Memorie<br />

antiche pag. 19, ac Simone Petro Bartholomaeio perginate in Dissert. de<br />

Monetis pag. 33.<br />

23. Anno 1283 tridentini litigarunt cum veronensibus propter confines,<br />

Albertumque de Castrobarco ab Scaligero veronensi missum in vincula<br />

coniecerunt, suo tamen malo eventu.<br />

24. Anno 1301 Albertus Scaliger veronensium dominus milites<br />

Tridentum misit, ut ipsum recuperaret, sed frustra, et cum suo damno.<br />

25. Pro Cicario Ezelino de Campo notandum, quod fuerunt canonici<br />

ecclesiae tridentinae Albertinus de Campo an. 1166, Aldrigetus de Campo,<br />

Fridrici filius, an. 1211, tandem episcopus, Odolricus de Campo 1259, et<br />

1295. Henricus de Campo an. 1259, et 1265. Ezelinus de Campo an. 1261,<br />

et 1295. Gislembertus de Campo, Armanni filius 1288, deinde decanus<br />

Tridenti 1303, et 1321. Henricus de Campo eius frater 1311, tandem<br />

decanus ab an. 1321 usque ad 1328 148 . Ioannes Baptista de Castro Campi<br />

legum doctor fuit archiconsul Tridenti an. 1494, et 1498 dictus etiam<br />

Mathias Comes Gallassius de Castro Campi. Celeberrimus fuit Mathias<br />

Comes Gallassius tridentinus, Dux Luceriae, ac supremus exercituum<br />

austriacorum praefectus usque ad an. 1647 quo obiit. Ioannes Wenceslaus<br />

Gallassius tridentinus Comes fuit orator caesareus Romae an. 1715, obiitque<br />

Pro-Rex neapolitanus an. 1719. Nunc Castrum Campi est Comitum<br />

Trappiorum Aeniponti a tempore, quo Gallassii defecerunt.<br />

26. Non frustra fuit additum pag 25 [num. L] Cividado illud Belluni,<br />

nam in brixiana dioecesi 43 P.M. ab urbe dissitus est pagus parochialis cum<br />

Vicariatu foraneo dictus Cividate in libello Il Sole di Brescia pro anno 1773,<br />

pag. 70, et Cividato in alio Diario bresciano per l’an. 1786, pag. 106.<br />

27. In manuscripto Catalogo Bernardiano post Lanfrancum de Oriano<br />

habetur: 1460 Christophorus Lanfranchinus veronensis Praetor Tridenti.<br />

Vide infra num. 37.<br />

148 Anno 1392 vixit Tridenti domina Isabeta quondam domini Encelini de Campo. Et<br />

an. 1401 Vigilius filius et heres quondam ser Henrici dicti Pocherii, et dominae Elizabet<br />

eisudem ser Henrici uxoris et filio quondam domini Hecelini de Campo.


28. In eodem Catalogo Bernardiano ponitur: 1462 Hieronymus<br />

Mussatus patavinus Praetor Tridenti. Vide infra num. 46.<br />

29. Ibi post Nardum est: 1562 Mathias Caracius de Cento Potestas<br />

Tridenti. Quidam Baptista Carracius, teste Pincio fuit Dux militum<br />

venetiarum an. 1508 ad Petram Vallis Lagarinae.<br />

30. Nulla mentio ibi est Praetorum Gozadini, Alexandri Madii, et Pauli<br />

Ungarelli. Ioannes e Sallis perperam dicitur brixiensis. Pariter inibi<br />

desideratur Praetor Buzacharenus, et Coepolla anni 1485 et Lambertinus an.<br />

1490, et Ungarellus anni 1491 et Paulus de Oriano anno 1492, et Paveius, et<br />

alii.<br />

31. Praetor Assandreus dictus in chartis a me visis, dicitur Assander in<br />

Catalogo Bernardiano. Recte utroque modo 149 . Quidam Manfredus de<br />

Asandris de Mantua fuit Potestas Mutinae anno 1313, ex Chronico<br />

mutinensi apud Muratorium To. 15 Script. Rer, Ital. col. 574. Quidam vero<br />

Gio. Battista Assandri scripsit opus praenotatum: Della economia,ovvero<br />

disciplina domestica. In Cremona 1616, in 8°, et aliud sub tit. Rivoluzioni di<br />

Cattalonia. In Bologna 1645 in 4°.<br />

32. Ugonii Praetoris nostri tempore vixit, claruitque Mathias Ugonius<br />

brixianus I.U.D. episcopus Famaugusate in Cypro, Suffraganeus Brixiae,<br />

atque an. 1505, et 1509 Vicarius generalis episcopi veronensis in<br />

spiritualibus, et temporalibus. Resurrectionem suam expectat Brixiae in<br />

ecclesia ss. Apollonii, Rochi, et Iosephi nostrorum Patrum Observantium<br />

per eum die 4 octobris 1519 dedicata, teste nostro Waddingo ad an. 1517<br />

num. 50. Scripsit librum de patrairchali praestantia in dialogi formam,<br />

editum Brixiae an. 1507 qui servatur Tridenti in Biblioth. episcopali, nec<br />

non Tractatum de Conciliis approbatum a Paulo III Papa per diploma<br />

speciale die 16 decembris an. 1553 impressumque Venetiis an. 1565 sub tit.<br />

Synodia Ugonia. Hunc impense commendat Ludovicus Morerius parisiensis<br />

in suo Diction. verbo Ugonis. Laudatur etiam a Benedicto XIV L. 1 de<br />

Synodo, cap. 1, num. 4, et L. 2, c. 5, n.1, et L. 3, c. 1, n. 2. Vixit etiam an<br />

1530. Quidam Lodovico Ugone brixianus fuit capitaneus contra turcas anno<br />

1570.<br />

33. De Familia Castillionaea tractatur apud Murat. To. 6 Rer. Ital. col.<br />

1004, deque aliis Castillionaeis in pluribus aliis tomis eiusdem collectionis.<br />

Claret etiam hodie Mediolani.<br />

34. Ughellus To. 2 col. 754 laudat Hieronymum Codebò episcopum<br />

Montis Alti, natum Mutinae ex generoso stemmate, patre Andrea Mutinae<br />

Ducum a Consiliis clarissimo. Idem translatus anno 1661 ad episcopatum<br />

149<br />

Hoc anno 1789 Camillo Assandri capitaneus militum mediolanensium contra<br />

turcas eumtium.


Regii Lepidi, defunctusque ipsomet anno, laudatur etiam a Nicolao Coleto<br />

cit. To. 2 Ital. Ughell. col. 320 verbis hisce: Hieronymus ex Comitibus de<br />

Codeboviis Mutinensis, ortus die 13 augusti 1594, ex Comite Andrea<br />

Codebovio. In iudicibus quoque dictae Italiae legitur non Codebonius, sed<br />

Codebovius. Catalogus Bernardianus luculenter habet Codebonius. Vide<br />

infra num. 127.<br />

35. Anno 1300 Bellotus de Calchis de Mediolano fuit Ianuae Potestas,<br />

ex Annal. genuiens. Georgii Stellae To. 17 Rer. Ital. col 1015. Aliis quoque<br />

Calchi commemorantur in eadem collectione Script. Rer. Ital, quos inter<br />

celebris scriptor Tristanus Calchus mediolanensis dictus nobilissimus<br />

historicorum mediolanensium a Muratorio 150 .<br />

36. Circa an. 1366 obiit Franciscus de Ordelaphis Tyrannus, seu<br />

dominus Forolivii. Filius eius fuit Scarpetta de Ordelaphis episcopus<br />

Forolivii ab an. 1391. Vide infra num. 45.<br />

37. Anno 1460 Christophorus Lanfranchinus veronensis fuit Praetor<br />

Tridenti, ex Catalogo Bernardiano 151 . De eo loquitrus Papadopulus To. 2<br />

Hist. Gymn. patavini pag. 25 in hunc modum: “Christophorus<br />

Lanfranchinus, Comes, et eques, nobilis veronensis, a prima aetate<br />

liberalibus disciplinis operam dedit Bononiae, claruitque adhuc iuvenis ex<br />

elegantissima oratione habita in nuptiis Gherardi Bevilaquae, et Constantiae<br />

Bentivolae. Iurisprudentiam quoque ibidem attigit; verum revovatus<br />

Patavium a legibus venetis, hic et curriculum studiorum absolvit, et lauream<br />

in utroque consecutus est, post quam reversus Veronam iurisconsultorum<br />

veronensium facile princeps fuit declinante saeculo XV, carus etiam, ac<br />

potens consiliis seu responsis plurimis editis apud Fridericum III caesarem,<br />

aliosque principes maximos. Scripsit librum doctissimum de Iure<br />

praecedendi doctorum, et militum, quo nomine viros Ordinis equestris<br />

significat. Primas autem concedit doctoribis, validissimis, sed et acutissimis<br />

rationibus, stylo tamen barbaro, et luculento, in quo doctrinam laudes,<br />

elocutionem detesteris. Sumptuosus, locuples, et venerabilis omnibus, sed<br />

enim pia largitate, ac magnificentia erga res sacras gloriosior in patria<br />

mortalitatem explevit circa finem saeculi eiusdem, anno ut creditur<br />

MCDXC. Laudatur a Panvinio, Curtio, et Puteo, ex quibus haec pauca<br />

decerpimus”. Ita Papadopulus. Ex Blancolino de’ Supplementi alla cronica<br />

di Pier Zagata vol. 2 partis 1, laudatus Christophorus fuit Vicarius<br />

150 Franciscus Maximilianus Calcus nobilis mediolanensis anno 1610 studuit<br />

Ingolstadii. – Tristani Calchi Historia mediolanensis prodiit Mediolani an. 1628 in fol.<br />

Eisudem residua historiae mediolanensis Mediolani an. 1644 in fol.<br />

151 Veronae nunc sunt Comites Lanfranchini, teste Blancolino. Christophorum<br />

Lanfranchinum inter illustriores veronenses recenset Ferd. Ughellus in praefatione ad<br />

catalogum episcoporum veronensium To. 5, col. 659.


magistratus mercantilis Veronae an. 1464, 1470, 1472, 1476, ac Potestas<br />

Leniaci an. 1469, 1479, et 1504, quo decessit, habuitque successorem anno<br />

1535 Alexandrum Lanfranchinum Vicarium dicti magistratus 152 . Auctor<br />

praefati libri de Praecedentia doctoris et militis in cit. To. pag. 151,<br />

asseritur etiam ab eodem Blancolino.Marchio Maffeius in Verona illustrata<br />

part. 2 col. 102, 103 eumdem laudat, et appellat insigne legista, che fu<br />

ambasciator per la patria a Venezia. Praeter librum editum de<br />

Praecedentia, scripsit teste Maffeio, alium librum in laudem caesaris<br />

Friderici. Orationem habitam in suo ingressu ad lecturam ferrariensem anno<br />

1448 et aliam pro nuptiis Gerardi Bevilaquae, et Constantiae Bentivolae de<br />

Bononia. Scripsit invectivam in quosdam tunc gliscentes mores, idest<br />

adsectandi nomenclatruram Comitis, et assumendi extraneos habitus, quos<br />

deliros, inhonestos, histrionibus aptissimos, cauponarios, barbaricos, et<br />

gallicos appellat. Scripsit tandem alia multa versu, et prosa, quae in<br />

manuscriptis codicibus asservantur. Multos libros impressos, et ineditos<br />

possedit, quos renseuit in suo testamento scripto anno 1494 notante Maffeio.<br />

Vide supra num. 18.<br />

38. Anno 1786 die 8 octobris reddidi domino Bernardio suum<br />

Catalogum, eique grati animi ergo adieci Appendicem ad Praetores civitatis<br />

tridentinae, continentem nomina, et notulas plures. Incipit: 1206 Adelpretus<br />

Comes Tirolensis Potestas. Sed non omnes Vicarios recensui, neque ullum<br />

assessorem. Libellus implet pagg. 8 in 4°, ac finit: Legum doctor.<br />

39. Concinum de Concinis annaniensem, de quo ad an. 1588, alibi<br />

nuspiam invenire potui, videlicet neque in tabulis manuscriptis exhibentibus<br />

alios Concinos (de Concinis) de Tuyeno, et Casetio usque ad an. 1447,<br />

neque in libello ceteroquin diligentissimo, impresso Tridenti anno 1757 sub<br />

titulo: Descrizione geneologica 153 dell’antica, e nobil famiglia Concinni, in<br />

quo agitur de Concinis etruscis, et annaniensibus ab origine usque ad dictum<br />

annum 1757 recensenturque alii Concini de Concinis, sed nostro Praetore<br />

anni 1588 multo antiquiores. Recentior inter annanienses est ad an. 1490<br />

idemque legum doctor.<br />

40. Nonnisi Venetiis reperi Ottobonos, ex quibus nullus quidem fuit<br />

Reipublicae princeps, seu Dux, […]men eiusdem Reipublicae magni<br />

152 Blancolinus L. 1 Eccl. Veron. pag. 367 dicit factam fuisse portam cuiusdam<br />

ecclesiae cum inspriptione: Christophorus Lanfranchibnus doctor, et Comes, eques suo ere,<br />

et sponte vivens dicavit anno salutis 1493. – Idem Christophorus Lanfranchinus scripsit<br />

elegiam quinquaginta versuum ad Hermolaum Barbarum episcopum veronensem<br />

defunctum anno 1471, laudatam a nostro P. Ioanne de Augustinis To. 1 dell’Istoria degli<br />

scrittori viniziani, pag. 256. Eumdem Christophorum recenset inter viros illustriores<br />

civitatis veronensis Ughellus in praefat. ad episcopos veronenses.<br />

153 *Nel testo genealogica.


cancellarii fuerunt ab an. 1559 Ioannes Franciscus filius Ectoris, Leonardus<br />

filius Iacobi, et Marcua filius Marci Antonii, omnes Ottoboni, prout<br />

admonet noster P. Ioannes de Augustinis nell’Istoria degli scrittori viniziani<br />

To. 2, pag. 559, 560 154 . Ex iisdem Ottobonis unus, idest Petrus praedicti<br />

Marci filius, fuit episcopus arixiensis, ac tandem usque ad an. 1691 Papa<br />

Alexander octavus nuncupatus. Hodie nulla est ottoboniana familia penes<br />

venetos; etenim nulla comparet in Libro aureo exhibente Familias patricias<br />

Venetiarum edito an. 1764, ac iterum an. 1778. Leonardus Otthobonus anno<br />

1596 fuit secretarius Consilii decemviralis. Petrus Othobonus an. 1729 fuit<br />

cardinalis episcopus sabinensis, et S.R.E. vicecancellarius. Antonius<br />

Ottobonus fuit Potestas Feltri an. 1675. Vide infra num. 57.<br />

41. Venetiis pariter est familia patricia de Pisauro appellata, ex qua<br />

Ioannes fuit Dux Reipublicae anno 1658, et Ioannes Maria episcopus<br />

Paphensis in Cypro an. 1555. Pisaurum autem est civitas episcopalis in<br />

Ditione pontificia, inque regione Umbriae. Anno 1425 fuit Potestas<br />

Ravennae Ioannes de Pisauro patricius venetus. Pisaurum ab aliis collocatur<br />

in Piceno, et putatur a flumine Isauro, sive Pinsauro Pinsauri ferre<br />

cognomen, ut Ugghellus admonet To. 2, col. 857.In antiquis tabulis<br />

Pisaurum nominatur.<br />

42. Quidam Superbus de Viris illustribus ferrariensibus saepe allegatur<br />

in Italia sacra editionis venetae Nicolai Coleti, in episcopis ferrariensibus, et<br />

alibi.<br />

43. Augustinus Barbosa lusitanus To. 1 Collectaneorum in ius<br />

pontificium universum edit Lugdun. 1647, Lib 2, tit. 30, cap. 8, num. 7, et<br />

19 allegat Ludovicun Rodolphinum de suprema, seu absoluta principis<br />

potestate, opus in capita, et numeros tributum. Idem Ludovicus Rodolphinus<br />

recensetur etiam in Nomenclatore auctorum, qui partem huiusmodi<br />

collectaneis contuletrunt 155 . Pariter il Rodolfino etiam in Muratorio<br />

commeoratur in Tract. dei difetti della giurisprudenza edit. Tridenti 1743, p.<br />

187, cap. 14. Redolfini Praxis recentior. Venetiis 1726 in fol. Petri Ridolfini<br />

praxis recentior procedendi in iudiciis in Romana Curia. In fol. pro L. 18.<br />

44. Ansaldus de Ansaldis I.U.C. florentinus, et S.R.R 156 . auditor in sui<br />

discursibus legalibus de Commercio et mercatura editis Coloniae<br />

Allobrogum an. 1718 157 . Discursu 45, pag. 152, 153, 154 et in aliis, citat<br />

Michalor de Fratrib. opus in partes, capita, et numeros divisum. Hisce<br />

154<br />

Vie infra num. 68, 79.<br />

155<br />

Ludovicus Rudolphinus de Sabloneta de Origine, dignitate, et potestate Ducum<br />

Italiae. Argentorati 1624 in 4°. Ex methodo Langleti.<br />

156<br />

*Sacrae Rotae Romanae.<br />

157<br />

Obiit Rotae decanus.


scriptis vidi Blasii Michalorii I. C. urbinatis, ac Rotae collegialis Urbini<br />

iudicis ordinarii opera iuridica, nempe de Fratribus, de Positionibus, et de<br />

coeco, surdo, et muto, volumen in folio editum Venetiis an. 1709 apud<br />

Paulum Balleonium. Idem Blasius forsan exstitit nostri Praetoris genitor;<br />

etenim natus est anno circiter 1575, et claruit usque ad an. saltem 1659.<br />

Studuit in bonnoniensi gymnasio sub Horatio Giovagn. ispo attestante in Tr.<br />

de Fratrib. part. 1, c. 20, n. 21.<br />

45. Alius Ioannes Ordelaphus anno 1183 una cum aliis civibus<br />

tarvisinis egit de arcendo Ezelino romanensi a civitate tarvisina, prout monet<br />

anonymus Monacus Camaldulensis nelle Memorie del monastero de’ ss.<br />

Cristiana, e Parisio di Treviso di monache Camaldolesi additis alle<br />

Memorie della vita di san Parisio Mon. Camald., editisque Venetiis 1748,<br />

pag. 76 ubi praemittitur, quod forsan idem fuit ille Ioannes Ordelaphus, qui<br />

anno 1190 die quinta februarii pro remedio animae suae obtulit eremo<br />

Cmaldulensi agrum, ut super ipsum aedificari posset sicti Ordinis<br />

Camaldulensis monasterium 158 . Pag. 77 notatur, quod “gli Ordelaffi erano<br />

cittadini trevigiani, diramati, secondo l’opinione comune, dalla Casa<br />

Faledro, del ruolo delle patrizie veneziane: poiché Ordelaf è lo stesso nome<br />

che Faledro, letto al rovescio. Questi divenuti col tempo assai potenti si<br />

fecere signori di Forlì, città della Romagna: ma in questo secolo essi erano<br />

de’ primi di Treviso, e possedevano molti palazzi, e case”. Praefatus<br />

anonymus Camaldulensis fuit Pater abbas dominus Ioannes Benedictus<br />

Mittarellus, aliorum etiam operum auctor clarus, teste Rambaldo de<br />

Azonibus Advocatis canonico tarvisino nelle Memorie del Beato Enrico<br />

morto in Trevigi, editis Venetiis an. 1760, part. 1, pag. 107, ac alibi: ac<br />

etiam Ioanne Lamio nelle Novelle di Firenze 1748 pag. 567, apud<br />

Zachariam historicum literarium Italiae To. 1, pag. 175, edit. 2, Ven. 1750.<br />

46. Apud Muratorium To. 10 Rer. Ital. exstat Historia augusta Albertini<br />

Mussati patavini. Apud Ughellum autem Galeatius Mussatus archipresbyter<br />

ecclesiae cathedralis patavinae ad an. 1648. Citato To. 10 Rer. Ital. col 787<br />

occurrit perillustris, et excell.mus I.U.D. Antonius Mussatus patavinus ad<br />

an. cir. 1625. Alia praedicti Albertini opera recenset Muratorius ibi. col. 1,<br />

2, 3 eumque dicit historicum, poetam, et tragoedum, ac patavinae urbis<br />

insigne ornamentum. Obiit senex Clugiae exul anno 1329 aut 1330. Dubium<br />

habet, num reapse a Musis cognomen Musati acceperit, dictusque primum<br />

fuerit Mussus, ut putavit Scardeonius. Impense laudatur Papadopulo To. 2,<br />

pag. 7 ubi refertur, quod appellatus fuerit Musaptus, quasi Musis aptus,<br />

quando fuit coronatus poeta. Fuit Praetor Florentiae, ac Lendinariae, legatus<br />

158 Anno 1259 fuit civis tarvisinus Ordelafus de Marcio.


paduanorum ad Caesarem. Anno 1781 claruit poeta Conte Nicolò Mussato<br />

padovano.<br />

47. Anno 1490 Ioannes Gothardus, et Ioannes Franciscus fratres,<br />

civesque tridentini, ex familia nunc extincta, fuerunt exilio multati a<br />

potestate Lambertino tamquam fautores Roberti Sanseverini, ac venetorum<br />

contra civitatem Tridenti. Imagines autem eorum depictae fuerunt in Tutti<br />

Praetoria pedibus, et capite inversis: ipsorumque bona ad fiscalem Cameram<br />

devoluta. Ubinam pedem fixerint, nescio. Sciens alioquin, quod fuit Tridenti<br />

familia nobilis 159 eiusdem cognominis etiam anno 1591, uti dixi in Biblioth.<br />

Tirol. art. 249.<br />

48. Bonus iudex sicut nocere cuilibet nescit, ita prodesse omnibus novit.<br />

Boni iudices iustitiam ad solam obtinendam salutem aeternam suscipiunt,<br />

nec eam muneribus acceptis destruunt. S. Isidorus Lib. 3 Sententiarum, c.<br />

54. Et haec pro memoria.<br />

49. P. Cyprianus Gnesottus de Setauro Capuccinus nelle Memorie delle<br />

Giudicarie edit, Trid. 1786, pag. 99, et 100 ait: “Alcuni cittadini di Trento<br />

(hic citat Francum in Vita Federici Arc.) massime Manfredo Crodovino<br />

diedero la città di Trento in potere de’ Veronesi. Il Tartarotti nella Lett. al<br />

Prep. Muratori pag. 19, va osservando, che gli scrittori veronesi riportano<br />

questo fatto all’anno 1222, e che Antonio Nogarola, e Pazio Lazisio cittadini<br />

di Verona venissero col nome, ed autorità di governatori a prenderne il<br />

possesso, ed usarvi giurisdizione. Se questo fosse vero etc.”. Vide supra<br />

num. 22.<br />

50. Idem Gnesottus pag. 100, et 101 subdit “Riferisce il Muratori, che<br />

Federico II imperatore senza vere in considerazione le donazioni di Corrado<br />

e di Federico I imperatori si appropriò la podestà temporale di Trento, e che<br />

vi ponesse nell’anno 1225 per Podestà Adalperto, o Alberto Conte del<br />

Tirolo, cui il vescovo dovette accordarsi... Ad Adalperto Podestà di Trento<br />

sotto il titolo di reprimere i ribelli, e tenere soggetti i popoli l’imperadore<br />

sostituì Sodigerio di Thito Pretor di Trento con grossa truppa di tedeschi<br />

dopo il 1240, il quale sostituiva altri giudici subalterni, e dopo Sidigerio<br />

proseguirono i Conti Mainardi come apparisce dal testamento di Egnone<br />

presso il Bonelli vol. 2, pag. 138. Faceva molto bene i fatti suoi Sodigerio sì<br />

in Trento, che nel Trentino, usurpando a chi che sia sotto ogni pretesto e di<br />

esazioni, e di condanne, secondo narra il Franco in Vita Riprandi, le case, i<br />

campi, le decime, e quanto sapeva desiderare. Diede sentenza a’ 2 febbraio<br />

1245 contro Odorico Pancera per usurparsi i suoi beni sotto titolo, che<br />

avesse in guerra dato soccorso ai bresciani, dichiarandolo ribelle, quando<br />

anzi nel 1242 aveva valorosamente aiutato i trentini, ed i loro alleati, come<br />

159 *Perotti.


si ricava dal Franco, insorti essendo i bresciani poco innanzi”. Haec<br />

Gnesottus conferenda cum superius iam scriptis.<br />

51. Praefatus Gnesottus pag. 102 dicit: “In Trento risiedeva il Podestà<br />

delle Giudicarie, tenendo nelle Giudicarie li Podestà subordinati. L’augusto<br />

impeartore, con sentenza data die 7 exeunte octubri in campanea de Monte<br />

Claro apud castra... l’anno 1237, cessavit potestariam Comitis Tirolis de<br />

Iudicaria... et omnes alias potestarias civitatis et episcopaus Tridenti...<br />

praecipiendo districte, quod omnes homines epsicopatus Tridenti veniant de<br />

cetero ad civitatem Tridenti pro iustitia postulanda, et facienda etc. Costituì<br />

in allora in suo nunzio e luogotenente per le cause Lazario, acciò giudicasse<br />

in nome di S.M.”. Sic Gnesottus, cui addo, quod Montechiaro est locus<br />

parochialis, ac vicarialis XII P.M. distans a Brixia. Vie supra num. IX.<br />

52. Idem Gnesottus pag. 106 scribit “Viveva Egnone nel tempo, che<br />

Sodigerio di Thito era Podestà di Trento, e seppe così bene esso vescovo<br />

coltivare l’affetto de Podestà colle buone grazie, e co’ regali, che Sodigerio<br />

stesso fatto amico favorì il vescovo, ed i suoi aderenti sino a raccomandarli<br />

a Cesare, e ad Eccellino il tiranno, purché né il vescovo, né i suoi aderenti<br />

fossero apertamente contrari a Cesare, o ad Eccelino. Riacquistò perciò il<br />

vescovo quanto per avanti era stato da Sodigerio usurpato”. Pag. 107:<br />

“Eccelino... aveva vendute le sue ragioni contro i Conti di Arco a<br />

Sodigerio”. Pag. 113: “Avendo Sodigerio Pretor di Trento comperati da<br />

Riprando d’Arco ancor vivente mulini, decime, ed altri beni, vedendo di non<br />

potere ritenerne il pacifico possesso contro voglia de’ Conti d’Arco, ne avea<br />

cesse a Mainardo tutte le ragioni per così spogliarli più facilmente”.<br />

53. Ponzinibius tamquam scriptor catholicus italus commemoratur a P.<br />

Martino Del-Rio Iesuita in Disquisitionibus magicis recusis Coloniae<br />

Agrippinae 1679, Lib. 2, quaest. 15, pag. 175.ubi agitur de daemonibus<br />

incubis, et succubis. Citatur etiam quaest. 16 Ponzinibius Italus ceu a quo<br />

scriptus integer fere liber de nocturnis sagarum conventibus. Additur quod<br />

Spinaeus scripsit contra Ponzinibium, idest Bartholomaeus Spinaeus, dictus<br />

etiam de Spina Sacri apostolici palatii magisetr in quaest. de strigibus<br />

citatus a Del-Rio. Spinaeus inquam, Ord. Praedicatorum, qui teste Miraeo<br />

de Script. saec. 16, cap. 26, edidit librum de strigibus, et Lamiis Romae<br />

anno 1575, in 4°. Delrius obiit anno 1608. Etiam L. 4, sent. 16 Del-rius citat<br />

Spinaeum contra Ponzinibium pluries. Quartam editionem ordinavit an.<br />

1604 sub operis Salmanticae. Iuxta Echardum To. 2, Script. Ordinis<br />

Pradicatorum, pag. XXI Bartholomaeus Spina fuit S.A.P. magister ab an.<br />

1542 ad 1546, quo obiit. Eodem Echardo auctore To. 2, pag. 127 idem<br />

Bartholomaeus de Spina pisanus edidit suum Tractatum de strigibus prima<br />

vice Venetiis anno 1523. Deinde cum Tractatu de praeeminantia sacrae<br />

theologiae super alias omnes scientias, et praecipue humanarum legum,


adversus Ioannem Franciscum Ponzinibium iurisperitum: cumque Apologiis<br />

tribus adversus eumdem de Lamiis, quae prodierunt primum Venetiis an.<br />

1525, deinde alibi. Haec accumulavisse iuverit, ut innotescat Ponzinibium a<br />

Spina confutatum distinguendum a nostro Praetore Ioanne Baptista. Forsan<br />

hic filius eius fuit. Vetustior scripsit de Lamiis teste Delrio L. 2, quaest. 16,<br />

pag. 180. Franciscum Ponzinibium a Spineo confutatum dicit etiam noster<br />

Candidus Brugnolus in suo Alexicaco edit. Ven. 1668.<br />

54. Anno 1424 die 20 augusti Tridenti honorandus Antonius de<br />

Molveno quondam ser Francisci notarii, fuit ab Alexandro episcopo<br />

tridentino investitus de decima vini, bladi etc. post Castrum Trentum de<br />

prope Tridentum, et circa ecclesiam s. Georgii post dictum Castrum sitam,<br />

salvo iure quartae ecclesiarum s. Georgii, et Blasii de Castro Trento<br />

praedicto. Anno 1456 vixit Christophorus Comes Palatinus quondam<br />

generosi Comitis Palatini, ac iurisperiti domini Antonii de Molveno civis, et<br />

habitator civitatis Tridenti, ac publicus imperiali auctoritate notarius. Idem<br />

an. 1451 dictus fuit nobilis vir Christophorus notarius quondam domini<br />

Antonii de Molveno civis Tridenti.<br />

55. Curiae civitatis brunsvigensis in Saxonia praefixa dicitur sequens<br />

inscriptio apud Petrum Bertium in Commentariis rerum germanicarum edit.<br />

Amstelodami 1633, pag. 491: “In controversiis caussarum capitales<br />

inimicitiae oriuntur. Fit amissio expensarum. Corpus quotidie defatigatur.<br />

Labor animi exercetur. Multa, et inhonesta crimina deinde consequuntur.<br />

Bona, et utilia iopera postponuntur. Et qui saepe credunt obtinere, frequenter<br />

succumbunt. Et si obtinent, computatis laboribus et expensis nihil<br />

acquirunt”. Brunsvigae ceteriquin latine dicitur Brunopolis.<br />

56. Quidam discretus et sapiens vir dominus Bernardus de Baratis de<br />

Parma fuit iudex, et Vicarius nobilis, et potentis domini Nicolai ab Equis de<br />

Verona civitatis Vincentiae, et districtus honorabilis Potestatis anno 1361<br />

die 4 februarii. Quidam Nicolaus de Barattis parmensis fuit abbas<br />

nonantolanus in Ducatu mutinensi anno 1311. Saladinus Barattus fuit<br />

Vicarius capitularis Parmae anno 1259.<br />

57. Zacharia To. 7 Hist. Lit. pag. 326 habet: Introdottosi sul declinare<br />

de dodicesimo secolo nelle città di Lombardia, e in altre ancora il costume<br />

di chiamare Podestà forestieri a rendervi ragione, furono a tale impiego da<br />

molte d’esse domandati patrizi veneti: il che con erudito novero di coloro,<br />

che da Venezia furono ad altre città richiesti a presedere 160 a’ giudizi,<br />

dimostra il N. A. idest Marcus Fuscarenus eques, ac procurator, ac tandem<br />

Dux Venetiarum in libris della Letteratura veneziana edita Patav. 1752”.<br />

160 Presedére Facciolatus.


58. Concini habuerunt domum Tridenti apud Plateam Castri dictam la<br />

Mostra: quae quidem domus usque ad Iosephum II appellata fuit la<br />

Munizione, sive armamentarium regium. Anno 1515 nobiles domini<br />

Antonius, Iacobus, et Bartholomaeus fratres, filii quondam domini Arnoldi<br />

de Concinis de Casezio Vallis Annaniae vendiderunt Bernardo episcopo<br />

tridentino unum stabulum positum in civitate Tridenti apud Plaetam Castri<br />

Boni Consilii pro pretio rhenensium 85 in ratione librarum quinque<br />

denariorum bonae monetae pro quolibet rhenense.<br />

59. Pro Praetore Cappo laudato num. CIX facit, quod legere est To. 10,<br />

del Giornale Enciclopedico, ottobre 1778 in Vicenza, nella stamperia<br />

Mosca, nam pag. 93 sub dat. Roma 6 ottobre 1778 habetur: “S.E. la S.<br />

Contessa vedova Braschi nata marchesa Cappi Pietrozzani mantovana<br />

cognata di Sua Santità fu dalla imperatrice regina creata Dama della<br />

Crociera”.<br />

60. Salarium, quod nunc datur Praetori tridentino est librarum 825<br />

praeter sportulas, et alios proventus, a quibus eidem promanamt centum<br />

circiter floreni quolibet mense. Tempore episcopi Frundsbergii fuit librarum<br />

900 cum onere tenendi suis expensis octo famulos, prout habent eius<br />

Statruta cap. 2.<br />

61. Anno 1786 doctor Vincentius de Bernardis Zetta civis, et notarius et<br />

del Corpo d’Aggiunta, exhibuit Magistratui consulari un progetto di far<br />

Podestà di Trento un terriere cittadino col titolo di Vice-Podestà<br />

provisionale. Constat sex articulis. Incipit epistola: Avendo io l’onore.<br />

Contra scripsit ill.mus baro Gaudentius Ant. de Gaudento libellum sub tit.<br />

Parere di un cittadino sopra il progetto di fare Podestà un terriere. Incipit:<br />

Sono a tutti note. Implet pp. 30 in fol., fuitque Magistratui exhibitus die 2<br />

ianuarii 1787. Alius scripsit: Riflessi d’un altro cittadino in risposta al<br />

parere sopra il progetto etc.; incipit: A qualunque cittadino. Implet pp. 24 in<br />

fol. Statim respondit baro Gaudentus libello inscripto: Replica ai riflessi<br />

sopra il parere d’un cittadino intorno al progetto di far Podestà un terriere.<br />

Incipit: Se il sapere. Implet pp. 25. Omnia descripta manu laudati baronis<br />

concinna, et eleganti vidi, et legi hac die 18 ian. 1788. Praevaluit votum<br />

baronis pro Praetore statutario extraneo. Bernardius nomen suum aliis<br />

commodavit. Libellus riflexionum compositus fuit non ab uno tantum, sed a<br />

pluribus.<br />

62. Ludovicus de Calvis de Bononia iterum Vicarius Tridenti ad annum<br />

circiter 1435 putatur, quia ceu talis licentiam dedit Ioanni Staufero notario<br />

Tridenti relevandi rogationes quondam Antonii f. q. Bertolasii, qui scripsit<br />

saltem usque ad an. 1431 inclusive, fuitque inter vivos etiam anno 1435.<br />

Vide nostrum Notariale tridentinum parte 2, cap. 15, num. 1338.


63. Bartholomaeus Coepola veronensis I. C. qui obiit an. 1477, scripsit<br />

suum Consilium 58 editum Lugduni an. 1531 contra magnificum dominum<br />

Potestatem Tridenti, quia capi fecit Paulum Fabrum, et Georgium de Villa<br />

Roveredi de Vello districtus veronensis, homicidas, et fures, etsi delicta non<br />

commiserint in Praetura tridentina. Dicit idem Coepola, quod alias inita<br />

fuerunt certa capitula inter ill.mum Ducale Dominium Venetiarum, et<br />

Ill.mum dominum Ducem Austriae, sub cuius nomine tunc gerebatur<br />

Praetura tridentina, in quibus capitulis continetur, quod solum crematores, et<br />

diffiadtores sicarii manifesti remitti debeant, ne talia delicta impunita<br />

remaneant. In fine autem dicit: Concludo, quod magnificus dominus<br />

Potestas Tridenti non tenetur, nec debet remittere dictos inquisitos ad<br />

civitatem Veronae, nec potest contra eos procedere, nec eos punire.<br />

64. Quidam Philippus Bebius scripsit Vitam s. Ursulae ante an. 1660,<br />

teste nostro Bonaventura Conoro hiberno, lectore Bulsani tridentinae<br />

dioecesis. Vide supra num. CXV.<br />

65. Exstat liber Nicolai Crassi de Pisaurae gentis origine et<br />

praestantia. Venetiis 1652, in 4°, idest della Famiglia Pesaro nobile in<br />

Venezia. Vide supra num. XLIV. Marcus Guatius patavinus in suis Historiis<br />

ad an. 1537 laudat il Clarissimo Girolamo da ca de Pesari.<br />

66. Anno 1240 Tridenti in palatio episcopatus dominus Sodegerius de<br />

Tito, de imperiali mandato in episcopatu tridentino Potestas, et Ancianus,<br />

dedit licentiam aedificandi castrum Turani, scilicet Dossum Turani ubi<br />

dicitur Castrum Cai, cui cohaeret a mane et meridie flumen: ita tamen, quod<br />

castrum illud sit apertum semper episcopatui tridentino. Ita charta.<br />

67. Anno 1429 die 7 ianuarii sententiam tulit egregius legum doctor<br />

dominus Gerius de Monte Catino de Ferraria honorabilis Vicarius, et ius<br />

publice reddens in civilibus et criminalibus causis in civitate et Curia<br />

tridentina pro R.mo in Christo Patre, et principe serenissimo, et domino<br />

domino Alexandro Dei, et apostolicae Sedis gratia episcopo, et domino<br />

Tridenti dignissimo, Duceque Mazoviae etc.<br />

68. Anno 1495 indictione 13 fuit Tridenti magnificus, et clarissimus<br />

iuris utriusque doctor dominus Ottobonus de Valenza honorabilis Potestas<br />

Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et domino domino Udalrico Dei, et<br />

apostolicae Sedis gratia electo, et domino Tridenti dignissimo. Charta fracta<br />

est, et non habet diem mensis.<br />

69. Anno 1509 die 12 maii fuit Tridenti magnificus, et praeclarissimus<br />

iurisconsultus, strenuusque miles dominus Alovisius Saxolus de Mirandula<br />

honorabilis Potestas Tridenti pro R.mo in Christo Patre domino domino<br />

Georgio de Naidech Dei gratia episcopo et principe tridentino illustrissimo.<br />

70. Anno post 1534 magnificus I.U.D. dominus Michael Castagninus<br />

faventinus Praetor Tridenti. Dictus etiam Castegninus.


71. Anno 1554 die martis 16 ianuarii scriptuum: “Nos Iulius Caesar<br />

Castelvitreus mutinensis iuris utriusque doctor, et pro R.mo,et Ill.mo S.R.E.<br />

cardinali et principe tridentino dignissimo etc. Praetor. In suo sigillo sunt lit:<br />

I.C.C.<br />

72. Anno 1609 die 12 ianuarii nobilis et clarissimus dominus Ludovicus<br />

Rudolfinus I.U.D. de Sabolonetta Tridenti Praetor honorandus. Exstat<br />

Ridolfini praxis recentiorum de ordine procedendi in Romana Curia.<br />

Venetiis 1726 in fol.<br />

73. Anno 1524 die 3 martii clarissimus I.U.D. eques et Comes<br />

apostolicus, dominus Ioannes de Castrovitreo de Mutina magnificus<br />

Potestas civitatis Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et domino domino<br />

Bernardo Dei gratia episcopo et principe Tridenti ill.mo.<br />

74. Anno 1566 die... iulii magnificus I.U.D. dominus Alphonsus<br />

Rondinellus de Lugo honorandus Praetor Tridenti.<br />

75. Anno 1562 die 26 augusti Tridenti. Coram magnifico I.U.D. domino<br />

Mathia Caratio de Cento Praetore Tridenti. Centum est Bononiam inter, et<br />

Ferrariam, spectans ad bononiensem dioecesim, et ad Ducatum<br />

ferrariensem, seu Legationem ferrariensem. In civitatem erectum fuit a Papa<br />

Benedicto XIV anno 1754 Bulla incipiente Apostolicae Sedis.<br />

76. Anno 1559 die 22 augusti magnificus, et clarissimus I.U.D.<br />

dominus Athilius Tondius senensis Praetor Tridenti. Sic clarissime scriptum<br />

in charta scripta dicto die coram eo. Post an. 1557 magnificus I.U.D.<br />

dominus Attilius Tondius senensis Praetor Tridenti dignissimus.<br />

77. Iacobus Menochius papiensis I. C. et lector Papiae, ac Paduae<br />

saeculo XVI ante an. 1587 Consil. 452 libri quinti commemorat plures<br />

Ugonios brixianos, idest magnificum, atque excell.mum dominum Iacobum<br />

de Ugonibus brixiensem iam defunctum, necnon dominum Hectorem, et<br />

dominum Camillum eius filios, dominum Alexandrum, et dominum<br />

Christophorum de Ugonibus, ac tandem dominum Stephanum, et dominum<br />

Bonifacium de Ugonibus, quos omnes dictus Iacobus haerdes suos instituit,<br />

vel substituit 161 .<br />

78. Laudatus Blancolinus Lib. 1, delle Chiese di Verona, pag. 367 ait,<br />

quod supra portam maiorem ecclesiae s. Thomae cantuariensis legitur:<br />

“Christophorus Lanfranchinus doctor, et Comes, eques suo ere, et sponte<br />

vivens dicavit anno salutis 1493”. Videsis supra num. 37.<br />

79. Anno 1495, indict. 13 die veneris 13 novembris spectabilis, et<br />

praeclarus iuris doctor dominus Ottobonus de Valentia Potestas honorandus<br />

civitatis tridentinae pro R.mo in Christo Patre, et domino domino Odorico<br />

de Liechtenstain electo, et donmino Tridenti dignissimo.<br />

161 Anno 1239 fuit Praetor Mediolani Raymundus de Ugonibus brixianus. Ex Corio.


80. Hoc die 12 februarii 1790 apud ill.mum baronem G. A, de Gaudento<br />

vidi diploma civitatis ferrariensis, quo nobilibus ferrariensibus anno 1787<br />

adnumerati fuerunt nobiles Vaini, nominatim Iulius Caesar consiliarius<br />

episcopi,ac principis Tridenti, origine imolenses, ac deinde<br />

bagnacavallensies. Iulius aliam prorogationem Praeturae obtinuit usque a<br />

diem ultimum maii 162 .<br />

81. Anno 1576 die 20 februarii magnificus I.U.D. dominus Ioannes<br />

Baptista Calavinus, habitator in Contrata s. Mariae Maioris, fuit<br />

locumtenens Praeturae Tridenti.<br />

82. Anno 1607 die 15 octobris indictione 5, die lunae Tridenti in<br />

Contrata Alemana, in stuba palatii illustr. dominorum de Trautmansdorff,<br />

coram nobili, et clarissimo domino Ludovico Rodulphino I.U.D. de<br />

Sabloneta, Tridenti Praetore honorando.<br />

83. In vita s. Francisci pisaurensis apud Bollandianos To. 1, aug. die 4,<br />

pag. 660 nominatur Civitas Pensauri, notaturque pag. 662 quod Pensaurum<br />

a sciolis medii aevi scribi solet.<br />

84. Brugnolis supra num. CXXI recensitis addo, Benedictum<br />

Brugnolum virum optimum, ac utriusque linguae peritissimum appellatum a<br />

Petro Cyrnaeo, seu Corso, apud Muratorium To. 24 Rer. Ital., col. 498, et a<br />

nostro Ioanne de Augustinis in opere de script. venetis, quia Venetiis docuit<br />

saeculo XV. Item Candidum Brugnolum de Sarnico bergomensem nostrum<br />

reformatum ad an. 1666. Eius Alexicacon prodiit Venetiis an. 1668<br />

sumpribus reverendi domini domini Iulii Brognoli, et domini Bernardi<br />

Aquilinae.<br />

85. Franciscus Valdrigius de Mutina Comes, ac iuris utriusque doctor,<br />

aetatis annorum 23, creatus est Praetor Tridenti hoc anno 1790. Tridentum<br />

venit die dominico ss. Trinitatis 30 maii hora circiter octava matutina. A<br />

consulibus exhibitus fuit episcopo una cum Feronio parmensi, et<br />

Romagnosio placentino doctoribus. Se se frustra consulibus obtulerunt<br />

etiam Marinius olim Praetor Tridenti, et Comes Alexander Saviolus<br />

bononiensis Tridenti degens, publicusque socius damnatae sectae Liberorum<br />

Muratorum e Bavaria expulsus. Valdrigius sceptrum accepit die lunae 31<br />

maii 1790. Vide infra num. 91.<br />

86. Lazarus Foenitius iurisconsultus de Saxolo, et civitatis Tridenti<br />

Praetor occurrit mihi in eius actibus sub die luane 28 martii anno 1583<br />

indictione XI secundum kalendarium novum. Ita legi hac die 6 octobris<br />

1790.<br />

162<br />

Anno 1767 monsignor Carlo Francesco Vaini cremonese cameriere d’onore in<br />

abito pavonazzo de Papa Clemente XIII.


87. Antonius Maria Beghinus nobilis parmensis, I.U.D. ac Praetor<br />

Tridenti die 2 novembris anno 1718, et die 20 novembris 1720.<br />

88. Magnificus legum doctor dominus Ioannes Ordilaffus de Pisauro<br />

Praetor Tridenti anno 1584 die 17 iulii. Charta habet Ordilaffus, non vero<br />

Ordelaffus, sed errat.<br />

89. Riprandus Novellus quondam domini Aycheboni de Tridento anno<br />

1280 uxorem habuit dominam Minam filiam quondam domini Tridentinelli<br />

Borserii de Tridento, quae anno 1296 fuit uxor domini Gratiadei quondam<br />

domini Albertini de Castro Campi.<br />

90. Riprandus Gonselmi fuit unus ex syndicis civitatis Tridenti quos<br />

anno 1269 die veneris 15 februarii Tridenti in palatio episcopatus dominus<br />

Ianuarius Prior s. Mariae Coronatae loco, et vice domini Egnonis episcopi<br />

tridentini, cum psalmis, et verberationus consuetis absolvit ab<br />

escommunicatione. Vie supra num. XVIII.<br />

91. Anno Praetori Valdrigio ad trimestre prorogata fuit<br />

potestas,desiitque dici Praetor Tridenti die ultimo augusti. Mansit tamen<br />

Tridenti in eodem palatio Praetorio, inque loco inferiori, pro absolvendis<br />

nonnullis causis. Fuit sine uxore, sine familia, et sine patientia. Fuit Tridenti<br />

etiam die 25 novembris brevi discessurus.<br />

92. Dominicus Romagnosius de Placentia I.U.D. electus Praetor<br />

Tridenti venit die dominico 28 augusti 1791 circa horam undecimam<br />

matutinam, solemnissime de more exceptus, et per urbem ductus.<br />

Iuramentum autem in Castro emsiit, ac sceptrum suscepit, episcopo absente,<br />

die veneris 2 septembris de mane. An sit Comes nescio. Ceterum Stephanus<br />

Guatius de Casali Montis Ferrati ne’ suioi Dialoghi piacevoli edit. venetae<br />

1586 in 4°, Dialogo 9 dell’Honore fol. 110, col. 2 scribit: “Non sapete il<br />

volgar detto, che hormai è scorso per tutta Italia, che tre città sono copiose<br />

Cremona di capitani, Piacenza di Conti, et Parma di cavalieri?”. Vide num.<br />

94, 97.<br />

93. Anno isto 1791 nella Gazzetta Universale di Firenze num. 84 die 18<br />

ottob. 1791 legi, quod de’ Bagni di Monte Catini (sic) sono proprietari<br />

benefici li monaci della Badia di Firenze.<br />

94. Anno 1791 die 9 decembris Tridenti i Ephemeridibus tacito nomine<br />

annunciatum fuit venale opus analiticum Praetoris Romagnosii inscriptum:<br />

Genesi del diritto penale impressum extra Tridentum in 8°, et valde<br />

commendatum.<br />

95. Anno 1656 die 21 ianuarii Laurentius Maracchius I. C. civis<br />

collegiatus Pontremuli et tridentinae urbis Praetor Tridenti in Praetorio<br />

palatio sedens.<br />

96. Idea del perfetto capitano del Conte Maiolino Bisaccioni. Messina<br />

1660, in 4°, pro L. 3 in Catalogo veneto bibliopolae Iosephi Rossi anno


1792, pag. 44. Commentario delle guerre successe in Allemagna del Conte<br />

Maiolino Bisaccioni. Venezia 1633 in 4°, pro L. 5, ibi pag. 14.<br />

97. Anno 1792 mense martio exeunte Praetor Romagnosius offendit<br />

baronem Martinum Klotium civem Tridenti. Causa ad Consilium aulicum<br />

delata, idem Consilium misit ad petendum processum a Praetore, qui non<br />

misit processum, sed epistolam irriverentem. Iem scripsit Consilium, et<br />

vocavit Praetorem, qui scripto tantum respondit. Consilium igitur paravit in<br />

castro novem milites Domus castigatoriae, vocavitque iterum Praetorem<br />

cum interminatione violentiae. Igitur ascendit in Castrum, expectare<br />

compulsus est extra ianuam Consilii, ac tandem admissus sine pileo, et sine<br />

ense, ac stans graviter reprehensus est, ac suspensus ab officio per dies<br />

quindecim. Veniam petiitm eam obtinuit, sed cum onere producendi infra<br />

quindenam suas isutificatiobnes. Iuvenis est, sed doctus, non tamen Comes,<br />

nuncupaturque Ioannes Dominicus. Idem hoc anno 1792 mense iulio typis<br />

monaunianis Tridenti edidit libellum inscriptum: “Discorso sull’amore delle<br />

donne considerato come motore precipuo della legislazione”, letto nella<br />

Società letteraria dì Piacenza nella sessione pubblica de’ 23 giugno 1789 da<br />

Giandomenico Romagnosi, socio di essa. Annunciatus fuit in<br />

Ephemeridibus monaunianis fol. 60 diei 27 iulii 1792, ceu venalis pro<br />

decem solidis venetis, etsi imperssus eleganter. Vidi etiam versus eiusdem<br />

Romagnosii typis editos: qui adhuc Tridenti est hoc die 27 novembris 1792<br />

pro suo syndicatu. Vide infra num. 102.<br />

98. Hoc die 8 augusti 1792 tandem inveni patriam Maiolini Bisaccioni<br />

Praetoris tridentini. Nam legi chartam scriptam Tridenti, in Contrata s.<br />

Benedicti, in domo admodum nobilis domini capitanei Alberti Balduini,<br />

coram illustri, et clarissimo domino Maiolino Bisacionio iuris consultus de<br />

Aesio honorando Praetore Tridenti anno 1618 indictione prima, die mercurii<br />

16 mensis maii. Aliam postea vidi in archivo monialium s. Michaelis<br />

scriptam die 2 martii an. 1619 coram illustri, et clarissimo domino Maiolino<br />

Bisaccionio iuris consulto. et civitatis Tridenti Praetore.<br />

99. Anno 1620 diebus 16 iulii et 17 augusti illustris, et clarissimus<br />

dominus Ioannes Baptista Madrutius de Ebemheim consilairius et Praeturae<br />

tridentinae locumtenens, seu vice Praetor. De hoc plura dicam in Biblioth.<br />

Tirolensi.<br />

100. Anno 1792 die dominico 23 septembris Aloysius Franciscus<br />

Riboldus civis parmensis iuris utriusque doctor, et electus Praetor Tridenti,<br />

aetatis suae an. 29 posthabitis Caietano Godio, et Antonio de Vincentiis<br />

ibidem ibidem parmensibus iuvenibus, ingressus est Tridentum solemniter<br />

circa horam undecimam matutinam. Sceptrum autem accepit die veneris 28<br />

septembris, nulla allocutione facta in Consilio aulico, id vetante domino<br />

cancellario Ioanne Baptista Gentilotto, quia eam prius examinandam illi non


ostendit. Completo anno confirmatus fuit ad semestre. Recuperavit an. 1794<br />

oblatam aliam prorogationem, et abiit gloriosus mense februario 1794. Adeo<br />

ipsum offendit prohibitio praedicta cancellarii, postquam coeperat loqui, ut<br />

per totum suae Praeturae spatium eius cordi insederit, et vocem tandem<br />

amiserit. Parmam rediit, inde Tridentum scripsit die 4 martii, et paullo post<br />

obiit ante diem 18 martii. Audivi quod fuerit ethicus. Fuit morti proximus,<br />

sed vivit adhuc. Obiit vere die 13 iunii 1794.<br />

101. Anno 1609 die 7 novembris facta fuit mentio sententiae prioribus<br />

diebus latae per nobilem et clarissimum dominum Ludovicum Rodolfinum<br />

tunc Praetorem Tridenti.<br />

102. Anno isto 1792 in Ephemeridibus tridentinis folio 94 diei veneris<br />

23 novembris positum est: “L’uscito de’ miei torchi (videlicet in Trento per<br />

Giambattista Monauni stamp. vesc.) un libretto, che porta il titolo Cosa è<br />

l’eguaglianza. Egli è un’istruzione affatto popolare diretta a rettificare nel<br />

volgo una mal concepita idea sull’eguaglianza. Si vende a soldi 7 la copia”.<br />

Auctor est Romagnosius Ex-Praetor Tridenti. Censor autem fuit consiliarius<br />

Franciscus Vigilius Barbacovius. Aequalitatis inter homines spiritum<br />

excitarunt galli tumultuantes. In praefatis Ephemeridibus folio 19 die 5<br />

martii 1793 alius libellus Romagnosianus annunciatur his verbis: “È sortito<br />

da miei torchi un libretto intitolato Cosa è libertà, primo avviso al popolo.<br />

Egli va di seguito all’altro foglio intitolato Cosa è l’eguaglianza sorto pochi<br />

mesi fa dalla mia stamperia, ed è rivolto allo stesso oggetto. Il suo prezzo è<br />

di soldi dieci, e si trova vendibile nel mio negozio, come pure presso lo<br />

stampatore Luigi Marchesani in Roveredo. Vide infra num. 104.<br />

103. In libello, cui tit. Diario ferrarese per l’anno 1777, occurrunt ceu<br />

viventes, il sig. marchese Alessandro Rondinelli capitano militare: il sig.<br />

marchese Lorenzo Rondinelli alfiere: il sig. marchese Vincenzo Rondinelli<br />

tenete. Giulio Rondinelli capitano in Lugo: il sig. Conte Luigi Rondinelli.<br />

Haec pro Praetore Hirundinello, de quo supra num. CXXXIII 163 .<br />

104. Ex-Praetor Romagnosius Tridentum reliquit hoc mense maio 1793<br />

decoratus titulo consiliarii celsissimi principis, et episcopi tridentini Petri<br />

Vigilii, nondum tamen finita causa depositorum apud eum, quae furata<br />

fuisse dicuntur. Hoc die 18 maii 1793 prae manibus habeo sequentes<br />

quatuor eius libros, videlicet: Genesi del diritto penale. In Pavia nella<br />

stamperia del R.I. monastero di s. Salvatore. Con permissione 1791, in 4°<br />

parvo pagg. 439 sine nomine auctoris. Tributum est hoc opus in tres partes,<br />

libros, sectiones, capita, sub unica serie §§ qui sunt 898. Ab auctore dicatum<br />

est al chiarissimo signor don Luigi Cremani professore d’instituzioni<br />

163 Gli Amanti sventurati, dramma di M. Arnaud, tradotto dal francese dal marchese<br />

Rondinelli. In Venezia 1778, in 8°. Pinerolo 1784, in 8°.


criminali, e civili nella regia imp. università di Pavia. 2. Discorso sull’amore<br />

delle donne considerato come motore precipuo della legislazione, letto nella<br />

Società letteraria di Piacenza nella sessione pubblica de’ 23 giugno 1789 da<br />

Giandomenico Romagnosi socio di essa. In Trento 1792. Per Giambattista<br />

Monauni Stamp. Vescovile Con Permissione, in 8°, pagg. 44. 3. Cosa è<br />

l’Eguaglianza. In Trento 1792. Per Giambattista Monauni stamp. vesc. Con<br />

licenza de’ Sup., in 8°, pagg. 19 sine nomine auctoris. 4. Cosa è libertà.<br />

Primo avviso al popolo. In Trento 1793. Per Giamb. Monauni stamp. vesc.,<br />

con licenza de’ Sup., in 8°, pagg. 32 sine nomine auctoris, qui in fine<br />

promittit continuationem. Pagina 18 ait: Forse ciò vi verrà fatto di<br />

persuadere con uno scritto, in cui verranno esaminate le seguenti questioni:<br />

Primo Cosa sia la democrazia ecc. Romagnosius est Tridenti infirmus hoc<br />

anno 1794 mense ianuario. Est etiam die 7 aprilis, sed sanus. Die 15<br />

februarii 1795 in domo Comitis de Colico, iurisconsultum agens. Anno isto<br />

1799 mense aprili ceu gallorum fautor, captus fuit Roboreti, ductusque in<br />

curru Oenipontum. Videsis infra num. 116.<br />

105. Opus inscriptum Continuatione del commentario delle guerre<br />

successe in Alemagna di Maiolino Bisaccioni prohibitum fuit a S.C. Ind. die<br />

23 augusti anno 1634, teste P. Thoma Augustino Ricchinio in Indice edito<br />

Romae anno 1761, pag. 33. Vie supra num. CLXV. In Indice librorum<br />

venalium Venetiis apud Iosephum Rubeum quondam Bartholomaei ante an.<br />

1792 est pag. 114, Commentario delle guerre successe in Alemagna del Co.<br />

Maiolino Bisaccioli. In Venetia 1633, in 4°, pro Lib. 1.<br />

106. Anno 1794 die nona martii, dominica prima Quadragesimae<br />

ingressum suum solemnem in tridentinam urbam post concionem fecit<br />

novus Praetor, natione florentinus, dictus Aloysius Chelutius 164 de Colle<br />

etruscus aetatis annorum circ. 28. Sceptrum solemni, ac solito ritu accepit<br />

die mercurii 12 martii hora circiter undecima; sed in cubiculo episcopi, non<br />

in Consilio aulico. Introitus eius, et possessionis histioriolam evulgarunt<br />

Ephemerides florentinae, dubio procul Chelutio dictante 165 . Idem die<br />

dominico 6 aprilis 1794 domum rediens post coenam sumptam apud<br />

baronissam Buffam Taxiam, cecidit in Plateola Operarum ex convulsionibus<br />

atrocissimis ita, ut domum vix potuerit portari, et sisti. Sed convaluit cito.<br />

Semper comedit apud dictam baronissam Taxiam.<br />

107. Hac die 3 martii 1794 accepi duo volumina sub titulo “Della<br />

Cleopatra portata dal francese dal marchese Maiolino Bisaccioni<br />

gentil’huomo della camera del re christianissimo”. Volume quinto. In<br />

Venetia 1697. Appresso Gio. Battista Indrich. Con lic. de’ Sup., in 12°.<br />

164 Cheluzzi ipse scribit.<br />

165 Vide infra num. 112, 120, 123, 161.


Aliud volumen sub ipsomet titulo, solumque habet in fronte Volume sesto, e<br />

settimo.Quodlibet volumen tributum est in Libros. Libri autem sunt indivisi.<br />

Desunt volumina priora.<br />

108. Anno 1344 indictione 12 die mercurii 10 novembris dominus<br />

Guido de Pesauro ius reddens in civilibus, et criminalibus in civitate, et<br />

Curia tridentina pro domino Nicolao episcopo tridentino. Idem dominus<br />

Guido de Cardinalibus de Pesauro delegatus ipsius domini episcopi in Valle<br />

Annaniae, et plebe Livi contra Petrum quondam domini Symeonis de Tono,<br />

et alios Annaniae.<br />

109. In Catalogo librorum Ioannis Baptistae Paronii typographi<br />

tridentini edito Tridenti an. 1756 in 12°, pag. 31 est: “Maiolino Bisaccioni<br />

Guerre successe in Allemagna. Ven. 1633, in 4°, et L’Albergo Favole.<br />

Venezia 1632, in 12°.<br />

110. Anno 1631 die 27 ianuarii fuit Vice-Praetor Tridenti illustris, et<br />

clarissimus I.U.D. dominus Andreas Pompeatus civis Tridenti iuris<br />

Consultus et eques auratus, habitator in Contrata Oriola civitatis Tridenti.<br />

Hic creatus fuit nobilis ab imperatore Rudolpho II, fui assessor in Vallibus<br />

Anauniae, ac Solis, Praetor Roboreti, consiliarius, et auditor principis<br />

castilionensis, archiconsulque Tridenti. Natus est patre Ioanne notario, fuit<br />

maritus Mariae Magdalenae Consolatae, pater Ioannis, et Bernardi, obiitque<br />

Tridenti die 7 ianuarii anno 1650, ex nostro Familiario tridentino, cap. 28,<br />

num. 27 et seqq.<br />

111. Supra memoratus Comes Maiolinus a Comite Francisco Adamo de<br />

Brandis in Fama Austriaca edita Bolsani anno 1678, pag. 354 perperam<br />

dicitur Maiolanio Conte di Bisaccione. Ibi allegantur eius Memoriae<br />

historicae.<br />

112. Anno 1795 die sabati 18 iulii laudatus Praetor Chelutius ultimo<br />

supplicio affecit Dominicum Pilonium tridentinum. Sententia eisu typis<br />

edita incipit: Nel nome di Dio. Noi don Luigi Cheluzzi nobile di Colle in<br />

Toscana, delle leggi dottore, e per Sua Altezza R.ma Monsig. Pietro Vigilio<br />

vescovo, e del S.R.I. principe di Trento, Marchese di Castellaro, de’ Conti<br />

di Thunn, ed Hohenstein, Signore, e Padrone nostro Clementsisimo, di<br />

questa sua Città, e Pretura Podestà. Huiusmodi sententia gravissime<br />

offendit Comitem Iosephum Festum Consiliarium Episcopi, patronum<br />

Pilonis, seu Pilummi scelestissimi: sed universa civitas Praetorem laudavit.<br />

Franciscus Antonius Zacharias in Hist. Lit. Ital. laudat P. Paulinum<br />

Cheluccium Lucensem scriptorem ad an. 1743, et 1749, et 1755. Cler, Reg.<br />

Schol. Piarum Aloysius anno 1795 mense ianuario ivit Mediolanum, unde<br />

rediit Tridentum die 11 martii.<br />

113. Anno 1615 die 18 iulii illustris, et clarissimus dominus Ioannes<br />

Stephanus Castellus I.U.D. de Tirano Praetor Tridenti occurrit in rogitis


Ioannis Bassetti notarii tridentini existentibus in archivo Communis, teste<br />

domino cancellario civico Iosepho Castellio hac die 29 augusti 1795. Eodem<br />

anno 1615 die 28 iulii illustris, et clarissimus dominus Ioannes Stephanus<br />

Castellius I.U.D. Vallis Tellinae honorandus Tridenti Praetor in rogitis<br />

Antonii Bernardelli servatis in dicto archivo teste laudato cancellario civico.<br />

Anno 1615 die 15 decembris illustris, et clarissimus dominus Ioannes<br />

Stephanus Castellus I.U.D. Tridenti Praetor dignissimus. Anno 1615 die 2<br />

septembris illustris, et clarissimus dominus Ioannes Stephanus Castellius<br />

Tridenti Praetor.<br />

114. Anno 1275 dominus Riprandus de domino Gonselmo fuit primus<br />

sindicus Communitatis Tridenti. Vide supra num. XVIII.<br />

115. Anno 1795 legi librum inscriptum: Sentenza degl’illustrissimi<br />

signori sindicatori Gio. Battista Sardagna Tessari, e Giuseppe de’ Geremia<br />

nella causa de’ sigg. fratelli Offner contra il sig. Alfonso Marini Ex-<br />

Podestà di Trento. 1783, pagg. 108. Compositus fuit ab ill.mo domino<br />

barone Gaudentio Antonio de Gaudento, et Rochabruna patricio tridentino,<br />

ac benefactore meo singulari; editus autem Veronae sine loco, e nomine<br />

typographi. Est contra libellum praenotatum Alfonso Marini Ex-Pretore di<br />

Trento vendicato dalle accuse della Dita fratelli Offner, e dalla senetnza de’<br />

sindicatori consolari Giambatista Sardagna Tessari, e Giuseppe Geremia.<br />

L’anno 1782. Auctor huius fuit Iosephus Festus consiliarius episcopi<br />

tridentini; sed opus est indignum.<br />

116. Anno isto 1795 die 28 novembris accepi folium typis editum<br />

continens cantiunculam Romagnosii Ex-Praetoris tridentini, etiamnum<br />

Tridenti moram trahentis apud Comites de Colico, laudati supra num. 92,<br />

sub titulo Pel Giorno onomastico di Sua Altezza R.ma Monsignor Tommaso<br />

vescovo, e del S.R.I. pricnipe di Passavia, de’ Conti di Thunn, ed Hohnstein<br />

Ec. Ec. Zingaresca d’Idaste Nedeo Pastor Arcade di Roma. Finit: A<br />

significazione di profonda venerazione, di felice augurio, e di vica<br />

congratulazione il barone Luigi de Faes capitano. In Trento, Per<br />

Giambattista Monauni Stamp. Vescov. Con Permissione 1795, in fol. aperto.<br />

Incipit: Ben io sentii che acuta. Constat tetrastichis 22 sed non gratis.<br />

Fayesius est tridentinus, miles pataviensis, qui nuncium tridentino episcopo<br />

detulit electionis nuper sequutae fratris eius Thomae in episcopum<br />

pataviensem. Romagnosius aliud edidit folium, sub tit. Facendo Professione<br />

nel venerabile monistero della Visitazione di Nostra Signora in Roveredo<br />

Suor Maria Massimiliana de’ Tartarotti all’Ornatissima sgnora Margherita<br />

de’ Tartarotti sorella amorisissima della stessa, Francesco Perini in<br />

contrassegno di vera stima dedica il seguente sonetto d’Idaste Nedeo P. A.<br />

In Trento 1795. Per Giambattista Monauni stampatore vescovile. Con


Permissione, pagg. 2 in fol. aperto. Perinus patria ripanus, ac servitor<br />

Celsissimi in Castro Tridenti. Videsis infra num. 119.<br />

117. Anno 1795 legi scriptum anno 1569, quod sub cardinali<br />

Christophoro Madrucio non amplius permissum civitati Praetorem de more<br />

eligere: quod Praetoribus data fuit liberatio a sindicatu, factaeque literae<br />

patentes ut procederent etiam non servato iuris ordine. Quod aliquando<br />

accersiti fuerunt ii, qui nomen hominum crudelissimorum, et<br />

criminalistarum acerrimorum maximum in tota Italia sortiti fuerant in<br />

perniciem civium tridentinorum.<br />

118. Anno 1793 die sabbati 27 aprilis dominus Caesar Octavius e<br />

Comitibus de Pusterla mediolanensis, antea urbis Ripae Praetor, clam de<br />

nocte, et quin aliquid illi illustri Communi, aut eius repraesentantibus<br />

communicaverit, Ripa cum sua familia discessit, viam suscipiendo versus<br />

Lacum, non redditis prius debita forma, et qualitate Praetorii mobilibus, et<br />

nemine, quod sciatur; constituto, qui eum repraesentet, et qui respondeat<br />

querelis in syndicatum permagna omnium admiratione, et contra publicam<br />

expectationem. Ita ex actis illustris Consilii generalis Ripae. Vide supra<br />

num. CCVI. De eo scriptum in libello restitutorio § 60 pag. 50, quod fuit<br />

quibusdam consilairiis tridentinis addictissimus, quod omnia eorum iussa<br />

diligenter faciebat, nec curabat, quae sui muneris erant, civitatis, civibusque<br />

Ripae praestare. Cives eum tolerabant, et expectabant syndicatum. Ita ibi.<br />

Anno 1789 ab episcopo tridentino dictus fuit Octavius Caesar Pusterla<br />

legum doctor, et Ripae Praetor. Eodem anno a ripanis ill.mus dominus<br />

Octavius Caesar ex Comitibus de Pusterla Praetor Ripae.<br />

119. Anno 1795 Ioannes Dominicus de Romagnosiis Ex-Praetor<br />

Tridenti, et consiliarius aulicus honorarius Celsissimi, ac R.mi episcopi, et<br />

principis tridentini, typis commisit suum librum inscriptum: Risposta del<br />

signor Pietro Gianantonio de Martini 166 nobile in Wasserberg, cavagliere<br />

del Sa. Rom. Imp. e patrizio tirolese alla deduzione legale nella causa<br />

Visintainer, e Martini. In Trento, Nella Stamperia vescovile Monauniana<br />

Con Lic. de’ Sup. 1795, in 4°, pp. 208, et ... pagg. Document. Dicata est: Al<br />

nobile, e reverendo signor don Alfonso Pilati de Tassullo cappellano<br />

Beneficiato seniore dell’insigne cattedrale di Trento. Subscriptio haec est: Il<br />

tuo amico il Cav. Pietro Gio. Antonio de Martini. Etiam in epistolae textu<br />

dicit da te, in te, con te, ti anima. Contra hunc Romagnosii librum statim<br />

scripsit alium acrem Carolus Antonius Pilatus Tassullitanus, praenotatum:<br />

Replica contro la Risposta Martini in causa Visintainer pagg. 80 in 4°, sine<br />

loco, et nomine typgraphi, et auctoris, et sine anno. Sequitur alius libellus<br />

inscriptus Relazione nella causa Martini, e Visintainer pagg. 24, in 4° cum<br />

166 Filii quondam Caroli.


sententia contra Martinium lata Tridenti die 4 dec. 1795. Vide infra num.<br />

122, 125.<br />

120. De Chelutio florentino Praetore Tridenti plura dicuntur in libello,<br />

cui tit. Libello dei quattro consiglieri aulici, che furono ostaggi della città di<br />

Trento presso l’armata francese Festi, Leporini, Hippoliti, e Prati, contro<br />

del Vice-cancelliere Consolati autore dello spoglio e di loro danno ed<br />

ingiuria commesso nel dì 3 e 4 ottobre 1796, di tutte le loro carte, scritture,<br />

e lettere, presentato all’Imp. Reg. Consiglio amministrativo di Trento nel dì<br />

8 agosto 1797, n 4° pp. 23. Auctor libelli fuit Festus. Ceterum eidem<br />

subscripti sunt Giuseppe Conte Festi, Giuseppe de Leporini, Gio. Paolo de<br />

Hippoliti, Anton Luigi de Prati. Vice-cancellarius infra dicitur Filippo Conte<br />

Consolati. Chelutius fuit Neapoleoni Bonaparti archistratego militiae<br />

gallicae acceptus, ac tridentinorum apud eum patronus benemeritus, nedum<br />

Tridenti, sed etiam Bassani, quo missus fuit a Magistratu tridentino. A dictis<br />

consiliariis die 19 septembris 1796 depositus fuit, eique subrogatus dominus<br />

Vigilius Scrattenbergius civis Tridenti, sed frustra. Unde Chelutius<br />

perseveravit, ac perseverat Praetor Tridenti etiam hac die 5 februarii 1798<br />

cum laude, ac die 29 aprilis 1799, necnon die 31 ianuarii an. 1800.<br />

121. Relazioni, e descrizioni universali, e particolari del mondo di Luca<br />

di Linda, tradotte, accresciute, e corrette dal marchese Maiolino Bisaccioni.<br />

In Bologna 1674 in 4°, pro L. 16 fuerunt venales Venetiis apud<br />

Remondinum an. 1785, ex ipsius Catalogo. Sed an Maiolinus fuerit Praetor<br />

noster laudatus supra num. CLXI, 96, 98, 105, 109, disquirendum relinquo..<br />

122. Ex-Praetor Romagnosius edidit hoc anno 1799 mense aprili<br />

exeunte libellum inscriptum “Pervigilium Veneris ossia inno per le feste di<br />

Venere. Nuova traduzione”: Sic prior titulus. Alius vero sequens: “Al<br />

celebrarsi delle ben augurate nozze tra la nobile signora Contessa donna<br />

Maria Teresa d’Arco ec. ec. col nobile signor barone Pier-Paolo de<br />

Altenburger ec. ec. si pubblica questa nuova e fedele versione del<br />

Pervigilium Veneris a significazione di sincero giubilo, di dovuta<br />

gratitudine, e di profondo rispetto N. N. In Trento 1799. Per Giambattista<br />

Monauni, Stamp. Vescov. Con permissione in 8° gr., pagg. XV”. Nuptiae<br />

Arci celebratae fuerunt heri. In sola fronte sunt plura non tolleranda.<br />

123. Laudato Chelutio composita fuerunt 114 capita accusationis apud<br />

commissarium austriacum, qui fuit Tridenti pluribus mensibus usque ad<br />

initium decembris pro eo, et aliis multis examinandis; sed se se plane<br />

purgavit, ac defendit. Idem hoc anno 1800 die lunae 27 ianuarii, festo Sancti<br />

mei Synonimi, uxorem duxit dominam Mariam Annam filiam unicam<br />

domini Iohannis Thomazzoli mercatoris, ac civis tridentini, coram<br />

Provicario in spiritualibus generali capitulari Iosepho Antonio Menghino.<br />

Hinc die sabati 1 februarii coram consulibus Praeturam resignavit, quam


tamen tenebit usque ad sui anni complementum, quod occurreret die 12<br />

martii. Postea in patriam suam rediit cum uxore. Est Tridenti hoc anno 1803,<br />

ac 1805 cum uxore ac duabus filiabus.<br />

124. Philippus Comes Caesarinus parmensis Praetor Tridenti a die 25<br />

maii an. 1800 aetatis suae circ. 35. Est coelebs 167 . De familia nobili romana<br />

Caesarinorum, che ogni secolo abbondò di uomini illustri, agit dominus<br />

Advocatus in suo Dictionario hsitorico-portatili verbo Cesarini. Ceterum in<br />

libello edito in Parma, nella Stamperia Reale dub titulo Il Calendario di<br />

Corte per l’anno bisestile 1788, quamvis longam exhibeat seriem<br />

officialium eiusdem Aulae sexus utriusque, nulla prorsus est mentio<br />

Caesarinorum. Videsis infra num. 126.<br />

125. In Ephemeridibus roboretanis folio 63 diei 8 augusti 1800, lego:<br />

Articolo comunicato. Sua Maestà Imp. Reg. Apostolica confermando la<br />

sentenza de giudicio criminale d’Innsbruck nel processo di delitto di Stato,<br />

di cui era stato accusato il sig. Giandomenico de Romagnosi ex Pretore di<br />

Trento, con supremo suo decreto emanato dopo i tre giudici antecedenti, ha<br />

dichiarato il detto sig. de Romagnosi innocente dall’imputazione datagli,<br />

assolvendolo da tutte le spese; e contestivamente esigliò il calunnioso<br />

istigatore 168 da tutti gli Stati ereditari, e dal distretto di Trento. Idem<br />

Romagnosius Tridentum rediit, ibidemque manet hoc anno 1800. Idem<br />

factus est secretarius generalis Consilii superiori Tridenti hoc anno 1801 die<br />

9 ianuarii erecti, et instituti a Macdonaldo capite supremo militiae rheticae<br />

pro Republica francorum: desiitque die 29 martii resignante dominium, ac<br />

die 30 abeunte Macdonaldo. Videsis num. 137.<br />

126. Adde numero 124, quod alius Caesarinus claruit Tridenti saeculo<br />

sextodecimo; nam Comes Fridericus Althanus de Salvarolo foroiuliensis, in<br />

sua opella, cui titulus: Memorie intorno alla vita, ed all’opere dell’insigne<br />

pittore Pomponio Amalteo, edita To. 48 della Raccolta Calogeriana, dicit<br />

pag. 129. Fiorì questo letterato (Girolamo Cesarini) verso il fine del decimo<br />

sesto secolo. Egli nacque in questa Terra di s. Vito, ove la di lui illustre<br />

famiglia poch’anni sono si rimase estinta, fu molto caro al cardinal<br />

Madruccio di Trento, nella Corte di cui ci visse parecchi anni, e indirizzò<br />

egli il menzionato suo Dialogo (manoscritto sopra l’origine del Castello di s.<br />

Vito) a Giovanni Grimani allora patriarca d’Aquileia. Ita Althanus. Ego<br />

cardinalis Madrucii nomine Ludovicum intelligo, qui obiit anno 1600.<br />

Laudatus Praetor Philippus hoc anno 1801 die 26 iulii evulgavit suum<br />

epigramma italicum editum typis monaunianis in folio expanso, dicatum<br />

167 Hic Caesarinus anno 1804 uxorem duxit filiam Comitis Hieronymi de Gratiadeis<br />

tridentini, cum qua est Tridenti hoc ipso anno 1804 menese novembri.<br />

168 Franciscus Sloppius tridentinus, fil. Iosephi prof Pisani.


Comiti Hieronymo de Gratiadeis occasione, qua Trilaci penes eumdem<br />

Comitem suas sacerdotales primitias celebravit presbyetr Maximilianus<br />

Putzer tridentinus. Eodem anno 1801 mense augusto eius famulus fuit<br />

carceri mancipatus in Castro Boni Consilii Tridenti, quia verbis offendit<br />

militiam urbanam. Hinc mense septembri Praetor eum dimisit, et canonici<br />

administratores principatus, sede vacante, eumdem exsilio multarunt, ut<br />

audivi; sed verum, quod non multarunt, quia ex condicto cum canonicis eum<br />

expulit Praetor. Vide infra num. 128.<br />

127. Dictis pag. 91 [num. CXLIII], et 138 [num. 34] addo, quod anno<br />

1725 Concilio romano interfuit procurator Alexandri Codebò episcopi<br />

civitatis Castelli.<br />

128. Hoc anno 1802 mense februario laudato Praetori Caesarino<br />

molestiam gravem creavit causa furis Garelli tridentini in Casto Boni<br />

Consilii carceribus detenti.<br />

129. Anno 1619 die 26 augusti nobilis, et clarissimus dominus Ioannes<br />

Baptista Madrucius consiliarius, et locumtenens Praeturae tridentinae. De<br />

eodem Madrutio dixi alibi.<br />

130. Anno 1617 die 18 decembris illustris, et clarissimus dominus<br />

Maiolinus Bisacionius iuris consultus de Iese Marchae Anconitanae<br />

honorandus Praetor Tridenti pro etc. Anno 1618 die 17 martii illustris, et<br />

clarissimus dominus Maiolinus Bisaccionius Praetor Tridenti.<br />

131. Anno 16.. Camillus Farnetus I.U.D. novellanensis de Visso<br />

Tridenti Praetor.<br />

132. Anno 1609 die 12 novembris nobilis, et clarissimus dominus<br />

Ludovicus Rodolfinus iurisconsultus de Sabloneta alias Praetor Tridenti.<br />

Anno 1609 die 7 novembris nobilis et clarissimus dominus Ludovicus<br />

Rodolfinus prioribus diebus Praetor Tridenti.<br />

133. Anno isto 1802 Caesarino Praetori tridentino successit Dominus<br />

Pax Bonacina mediolanensis, accepto sceptro in castro Boni Con. die<br />

dominico, ac festo ss. Trinitatis 13 iunii, vacante sede episcopali. Est aetatis<br />

annorum circiter 30. Martinus Bonacina celebris canonista mediolanensis ac<br />

theologus moralis, obiit anno 1631 in itinere cum ex urbe Bona Viennam<br />

Austriae cogitaret. Dicitur vir pius, theologus iurisconsultus insignis, Comes<br />

Palatinus, et utriusque Signaturae referendarius apostolicus, ab Auberto<br />

Miraeo.<br />

134. Anno 1611 die lunae 16 maii nobilis, et clarissimus dominus<br />

Ludovicus Particella consiliarius Ill.mi, et R.mi domini domini etc. fuit<br />

locumtenens Praeturae Tridenti, dictus etiam Vice Praetor.<br />

135. Anno 1632 die 2 aprilis. Illustris, et clarissimus dominus Ioannes<br />

Angelus Castelius episcopus Cumi Ducatus mediolanensis, iuris utriusque<br />

doctor, Tridentique Praetor. Infra num. 138, 144.


136. Anno 1291 dominus Iohannes de Cavedeno iudex, faciens<br />

rationem in Curia tridentina de hominibus Arci, et plebatus, per dominos<br />

Iacopum Comitem, et Odoricum Iuvenem canonicos Tridenti, hyconimos<br />

vice dominos Capituli, et Ecclesiae tridentinae.<br />

137. Anno isto 1802 Romagnosius, de quo supra laudatus fuit in<br />

Ephemer. tridentinis fol. 62 diei 3 augusti sub datum Tridenti, subque tit.<br />

Articolo sul Galvanismo, ubi legitur: “Il sig. consigliere Gian Domenico de<br />

Romagnosi abitante di questa città, noto alla Repubblica letteraria per altre<br />

sue profonde produzioni, si affretta di comunicare ai fisici dell’Europa uno<br />

sperimento relativo al fluido galvanico applicato al magnetismo. Preparata<br />

etc.” Tandem dicitur, quod idem auctor sta componendo una memoria sul<br />

Galvanismo, e al elettricità. Vide infra num. 142.<br />

138. Anno 1634 die 7 e 21 augusti illustris, et clarissimus dominus<br />

Ioannes Angelus Castellius iurisconsultus de Bellasio Ducatus Mediolani,<br />

honorandus Praetor Tridenti.<br />

139. Anno 1625 die … septembris clarissimus dominus Claudius<br />

Beggius Praetor Tridenti.<br />

140. Anno 1610 die 30 ianuarii illustris dominus Baptista Pianus iuris<br />

consultus de Massa Carrariae, et civitatis Tridenti Praetor honorandus pro<br />

etc.<br />

141. Anno 1585 magnificus dominus Praetor Tridenti.<br />

142. Anno 1803 mense ianuario exeunte typis tridentinis prodiit Elegia<br />

elegantissima distichorum 23 incipiens: Quid loquar infelix? Sub titulo:<br />

“Lectissimo Viro Ioanni Dominico Romagnosio patricio placentino ad<br />

explanandas in parmensi athenaeo iuris universi publici disciplinas<br />

proficiscenti Ioseph Sigismundus Mosca”. Est in 4° mai. pagg. 2 et ultra.<br />

Auctor A. R. D. Presb. Ioannes Vigilius de Carolis principiorum magister<br />

publicus,et poeta celebris. Musca vero est filius domini Caietani, forsan<br />

Ioseph Mosca presb. an. 28 anno 1793.<br />

143. Anno 1642 die 23 ianuarii perillustris et clarissimus iurisconsultus<br />

cremonensis dominus Mainardus Trussus civitatis tridentinae Praetor. Sic<br />

etiam anno 1641. Perillustris, et clarissimus dominus Mainardus Trussus<br />

I.U.D. cremonensis, et urbis tridentinae Praetor 13 iunii 1640 et antea.<br />

144. Anno 1632 die 2 aprilis perillustris, et clarissimus iurisconsultus<br />

bellasiensis dominus Ioannes Angelus Castellius civitatis tridentinae<br />

Praetor. Et dominus Ioannes quondam Dominici Gramatica bellasiensis<br />

servus eisudem clarissimi domini Praetoris.<br />

145. Anno 1633 illustris, et clarissimus dominus Ioannes Angelus<br />

Castellius de Bellasio Ducatus Mediolani honorabilis Praetor Tridenti.<br />

146. Anno 15.. magnificus iuris utriusque doctor dominus Michael<br />

Castagninus faentinus Praetor Tridenti pro ill.mo, et R.mo domino domino


Christophoro de castro Madrutii tituli S. ae Cae. S.R.E. presbytero cardinali,<br />

episcopo principeque Tridenti dignissimo, nec non Brixinae perpetuo<br />

administratore benemerito, circa annum 1557.<br />

147. Anno .... magnificus dominus Nicolaus Basileus tergestinus<br />

iurisconsultus Praetor Tridenti pro R.mo domino domino Georgio de Naideg<br />

Dei gratia episcopo, et domino Tridenti dignissimo post annum 1508.<br />

148. Anno 1653 indict. 6 die 21 iunii perillustris, et clarissimus<br />

dominus Ioannes Iacobus Sizzius Vicepraetor Tridenti, habitans in Contrata<br />

Longa civitatis Tridenti.<br />

149. Anno isto 1803 Pax Bonacina Praetor Tridenti laudatus supra<br />

num. 133, factus est consiliarius imp. reg. Regiminis Venetiarum. Abiit<br />

Tridento versus Venetias hoc die mercurii 21 decembris. Is Mediolanum<br />

reliquit propter adventum francorum. Fuit nobis beneficus. Usus est mensa<br />

baronissae Victoriae viduae Crosinae, prope domum Praetoriam habitantis.<br />

150. Anno 1803 post discessum Bonacinae fuit Pro-Praetor Tridenti<br />

nobilis dominus Aloysius de Lupis de Margono I.U.D. et filius quondam<br />

noilis domini Francisci civis Tridenti. Se dicit Vice Pretore in editis. Talis<br />

est etiam hoc anno 1806.<br />

51. Anno 1631 die 30 aprilis illustris, et clarissimus dominus Andreas<br />

Pompeatus iuris consultus Tridenti, Comes Palatinus Caesareus, et<br />

tridentinae civitatis Vice Praetor. Anno 1640 perillustris, et clarsisimus<br />

dominus Andreas Pompeatus iuris consulttus Tridenti, et Vice Praetor die 3<br />

novembris.<br />

152. Anno 1647 die 23 decembris perillustris, et clarissimus dominus<br />

Antonius Maria Novellus iuris consultus Pontremuli consiliarius<br />

archiducalis, et tridentinae urbis Praetor honorandus.<br />

153. Anno 1653 die quinta septembris perillustris, et clarissimus<br />

dominus Ioannes Iacobus Sizzius U.I.D. collegiatus Tridenti, consiliarius<br />

excell.mi, et R.mi nostri principis, ac Propraetor civitatis Tridenti.<br />

154. Anno... Eximius, et egregius legum doctor dominus Bonamentus<br />

de Aliprandis de Mantua honorabilis Vicarius, et ius publice reddens in<br />

civilibus, et criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina pro Ill.mo, et<br />

Ser.mo principe, et domino domino Sigismundo Dei gratia Duce Austriae,<br />

Stiriae, Karinthiae, Comiteque Tirolis, necnon advocato et defensore<br />

episcopatus et civitatis Tridenti, ac in temporalibus dictae civitatis<br />

tridentinae domino dignissimo etc. post annum 1466, post mortem Lucae de<br />

Lippis notarii.<br />

155. Anno 1628 die 21 februarii illustris, et clarissimus dominus<br />

Ioannes Bastianus Rastellinus iuris consultus recanatensis, Praetor Tridenti.


156. Anno 1636 die 9 ianuarii perillustris, et clarissimus iurisconsultus<br />

bellasiensis dominus Ioannes Angelus Castellius civitatis tridentinae<br />

Praetor.<br />

157. Anno 1619 die XI martii illustris, et clarissimus dominus<br />

Maiolinus Bissaccioni honorandus Tridenti Praetor.<br />

158. Anno 1629 die 8 maii illustris, et clarissimus dominus Ioannes<br />

Sebastianus Restilinus (sic) I.U.D. de Recanatis Tridenti Praetor.<br />

159. Anno... post 1579 magnificus dominus Lazarus Fenutius nobilis<br />

saxolensis, et Praetor Tridenti. Idem magnificus, et clarissimus dominus<br />

Lazarus Foenutius de Saxolo ferrariensi Praetor Tridenti die 23 februarii<br />

anno 1583. Forsan quia successor electus an. 1582 non venerat.<br />

160. Anno 1697 prodiit liber inscriptus “Della Cleopatra portata dal<br />

francese dal marchese Maiolino Bisaccioni gentilhuomo della Camera del re<br />

christianissimo volume sesto, e settiamo. In Venezia, 1697. Appresso Gio.<br />

Battista Indrich, in 12°”.<br />

161, Anno 1805 mense novembri Ex-Praetor Chelutius a Magistratu<br />

consulari Tridenti missus fuit Bulsanum contra quemdam tridentinis<br />

imperantem Francum. Mense autem decembri missus fuit Goritiam ad<br />

Massenam, a quo retulit utile responsum: ac die 20 eiusdem mensis missus<br />

fuit ad Eugenium proregem Italiae, unde rediit die XI ianuarii 1806 169 .<br />

169 *Manu P. Titi Greif: Tovatius haec ultima scripsit duo menses ante mortem<br />

secutam an. 1806, 5 martii. - Ed io ho finito la trascrizione oggi 6 luglio 2007.


Presentazione del trascrittore ..............................................................3<br />

Praefatio auctoris.................................................................................4<br />

Tabula chronologica Praetorum Tridenti ............................................7<br />

Index patrialis, seu topologicus squentium Assessorum, Vicariorum,<br />

Praetorumque ...........................................................................................15<br />

Praetores tridentini ............................................................................16<br />

Addenda vel Notanda........................................................................84

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!