Werke. Kritische Gesamtausgabe. [Hrsg. von J.K.F. ... - Maarten Luther

Operationes in Psahiios. 1519—1521. 177non enim ut aurum, sed ut vas usura hunc habet nee, ut fieret aurum,expolitum est, sed ut vas in usura fieret, paratum est. Ita homo per spemad solius dei usum paratur, non autem opera ipsa spem parant, hoc enimesset prius ex posteriore facere. Quare satis placet tropus scripturae, qui5 hanc purgationem et spei operationem verbo exitus designat. Proverb. xxv. ©»ji'. 2r., 4 f.'Aufer rubiginem de argento et egredietur vas purissimum. Aufer impietatemde vultu regis, et stabilietur iustitia thronus eius\ Et vitulus ille aureusExo. xxxij. dicitur eodem tropo "egressus", idest paratus. Inde illud 'Dominus f^f^°2h's^*'custodiat introitum tuum et exitum tuum', idest initium et finem tentationis,10 ut S. Augustinus tractat.Error est itaque, liberum arbitrium habere activitatem in bono opere,quando de interno opere loquimur. Velle enim illud, quod credere, sperare,diligere iam diximus, est motus, raptus, ductus verbi dei et quaedam continuapurgatio et renovatio mentis et sensus de die in diem in agnitionem dei.15 Licet non semper aeque intensa sit illa passio, tamen semper est passio.'Ecce (inquit Hiere. xviij.) sicut lutum in manu figuli, ita vos domus Israel Scr. is, e.in manu mea\ Quid, obsecro, activitatis habet lutum, quando figulus formamei affingit? Nonne mera passio ibi cernitur? qua tamen proficit de suadeformitate in formam similem artificis Ideae. Ita per spem tribulatioue20 operante nascentem divinae imagini conformamur et creamur ad imaginem(iuxta Paulum) eins ,qui fecit nos. Voluntas vero incarnata seu in opus Soi. 3, 10.externum eifusa recte potest dici cooperari et activitatem habere, sicut gladiusin suo motu prorsus nihil agit, mere autem patitur. At in vulnere factocooperatus est per raotum suum secanti per ipsum. Quare sicut gladius ad25 sui motum nihil cooperatur, ita nee voluntas ad suum velle, qui est diviniverbi motus, mera passio voluntatis, quae tum cooperatur ad opus manuumorando, ambulando, laborando &c.Iam vero plusquam satis digressi, aliquando ad psalmum redeamus.'Laetabuntur omnes, qui sperant in te'. Primum verborum vim, deinde pro- r,, 12.30 phetae occasionem sie loquentis videamus. Soli sperantes laetabuntur: quiautem sint sperantes, iam satis diximus. Et 'in te', non in sua, non in ullamcreaturam, siquidem sunt, qui confidant etiam in homine.Illud videndum, quod 'olam" usitatissimum in scripturis, quod inaeternum,semper, in saeculura, in saeculum saeculi, et si quod aliud transfertur,35 hebraeis significat tropo linguae proprio tempus incertae et iudefinitae durationisnon autem (ubique saltem) aeternitatem. Unde in lege Mosi sepiusä.wJof. 28,43.dicitur 'legitimum sempiternum in generationibus vestris'', cum tamen aliquandofinienda essent omnia illomm, quod mihi latine non inepte dicividetur 'semper, perenniter, perpetuo', Alraauice 'ymerdar', vel 'ymer und4ü ymer\ Sic enim nostra vernacula dicimus, quod ps. ciij. scribitur 'Non in^f. 103, 9.24 cooperatum AB 35 indifinitae ABCSut^etS aSerfe. V. 12