Werke. Kritische Gesamtausgabe. [Hrsg. von J.K.F. ... - Maarten Luther

^()0 Opfiiitioiics in l'saliuuM. Ifii;)— ir)21.(luitiir. rotuin aiitcm Ikh' llu'it, iit inanil'cstis iiKliciis oshuidat , scse abhistoriji illa ad alleijoriaiu divorti et nivsterii.s ludere. Ideo non solum 'carboncs'adiioit, sed et alia (luaedani, i\ui\e in historiu non leguntur aut non00 modo leguntur, quäle est, (juod fundamcnta niontium concussa dieit, cumillic uec plures montes nee fundamenta memorentur, voleus uno moute Sinai r.multos illos superbos cum suis praesumptionibus figuratos videri. Tale est,(juod iratum eis dominum dicit, cum nihil de ira domini in montem 8inahistoria liabeat. Tale et hoc, qnod fumus in ira eins ascendit, cum nihilillic de fumo irae eins sit dictum. Et quod mauifestissime allegoriam historiaeindicat, quod dicit, ignem a facie eins exarsisse, seu ut Hebraeus plenius lohabet, ex ore eins devorasse, nee enim ignis ille, quo ardebat mons Sina,ex ore dei proveuisse scribitur, nisi ideo dicamus ex ore eins venisse, (]uiafulgure desursum velut ex ore coeli misso conHagrarit.Lex igitur est, quae ex ore eius, idest ex ore praedicautium, inlantiumet lacteutium procedens accendit, exurit, devorat, vastat quicquid est super- 15biae in vanitate humana, ut locum paret gratiae. Ad increpationem enimlegis sequitur pavor et terror, fuga, atque cum fuga nusquam pateat, oriturangustia, atque haec est ignis iste, qui concoquit et devorat omne malum,exurit concupiscentiam, ut iam non libeat quod delectabat antea. Sic incenduuturcarbones ex eodera igne, ut peccatores exusta per vim legis mala 20cupiditate ardeant, nondum quidem charitate suaviter, sed fornace angustiaesuae fortiter, in qua conflantur et parantur et purgantur sicut aurum in igne.Sed fumus ante ignem ponitur, cur hoc? Quis priorem igne fumum uncpiamvidit? Sed fumus signum est praesentis ignis, et licet prior non sit, priortamen apparet. Augustinus fumum intelligit lachrymosam deprecationem 25poenitentium, cum cognoverint, quid minetur impiis deus. Quem non repudiemus,sed augeamus, ut fumus sit et confessio foris peccatorum et omniailla argumenta, quibus proditur interna conscientiae fuga et angustia, sicutgtpgi'd). 2,37. illi Act. 2. compuncti et conterriti verbis Petri dixerunt 'Viri fratres, quidfaciemus?" lis enim verbis significant quid intus patiantur. Ascendit ergo 30fumus in ira eius, quia ira dei cognita per legem humiliat in profundumsuperbos, et ex eo profundo sursum fumum hunc poenitentiae suae emittunt.2.©am.22,9. II' I^eg. 22. dicitur *^Ascendit fumus de naribus eius, et ignis de oreeius voravit", ubi vitio scriptoris 'volavit' nostri Codices habent, in quo videturloqui de fumo irascentis, non de fumo poenitentis. Sed cum allegoriam »stractet, convenit, ut sicut os domini, os praedicantium et ignis ex ore eiusvirtus legis in peccatore dicitur, ita et nares domini iidem praedicantes sint,quod per eos indicat et revelat iram suam. Quare sicut ignis in peccatoribusvorat, licet de ore domini procedat, ita fumus in eisdem ascendit, licet denaribus domini procedat. Neque enim possibile est historico et literali sensu 4ovel ignem de alicuius ore vorare vel fumum de alicuius naribus ascendere,cum steruutans flatum potius demittat. Verum in hebraeo utra({ue dictio