( dodtiÃÃime Fontanella ) quám hilari vultu recens ab - DSpace CEU
( dodtiÃÃime Fontanella ) quám hilari vultu recens ab - DSpace CEU
( dodtiÃÃime Fontanella ) quám hilari vultu recens ab - DSpace CEU
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
, V ' ^
JO ANNIS PETRI<br />
FONTANELLiE<br />
T R A C T A T U S<br />
DE PACTIS NUPTIALIBUS,<br />
S I V E<br />
DECAPITULIS MATRIMONIALIBUS,<br />
C U M<br />
S.ROT ROMANA DECISIONIBUS<br />
RECENTISSIMIS.<br />
DUOBUS TOMIS COMPREHENSUS.
7 '¿u *<br />
JOANNIS PETRI<br />
FONf ANELLiE,<br />
Jurifconjulti ex Oppdo Oloti Cathalani,<br />
AC IN CIVITATE BARCINONENSI APUD SUPREMA<br />
Principatüs Tribunalia caufarutn Patroni,<br />
T R A C T A T U S<br />
DE PACTIS NUPTIALIBUS ,<br />
S I V E<br />
DE CAPITULIS MATRIMONIALIBUS,<br />
MULTIS REGIJL AUDIENTI^ PRIÑCIPATUS CATHALONI^E,<br />
& aliorum graviíTunorum Senatuum, exquifitis DECISIONIBÜS ornatus,<br />
ITA UT NlHIL DlCATURy QÜOD NON ALXQUA VECXSIONE COMPROBETUR.<br />
TOMUS PRIOR,<br />
JN QUO CLAUSULA OMNES , QVB IN INSTRUMENTIS CAPITULORUM<br />
Matrimonialium apponi íblent, accurate difcutiuntur; & omnes materia; circa eadem, imó & circa omnes<br />
Juris diíficiles quacíliones, quas haec tra&atio capit, occurrentes ftudioíé examinantur.<br />
Cura lndicibus Ghjfarum» Decifionum Cdtbaimitc Senatus, Materiarumque hcupletijjimis.<br />
EDITIO ULTIMA EMENDATIOR, CUI ACCESSERUNT S. R.ROM. DECISIONES<br />
RecentiffimEe nunquam in lucem editae, materiam PACTORUM NUPTIALIUM confirmantes) cum fuo índice*<br />
G E N E F ¿E,<br />
Sumptibus FRATRUM C R A M E R , & CL. PHILIBERT.<br />
M D C C L 1 l<br />
L RIERA Y SGLER<br />
BiBLiOTECA :<br />
-<br />
Núm/.3ÉjL
SACRI PRINCIPATUS<br />
CATHALONI^ SENATUS!<br />
PR^STANTISSIMIS SENATORIBUS.<br />
JOAN. PETRUS FONTJNELLA J. V. D. S. £>.<br />
fVmRBBAM ego ( clariílimi viri ) cui potiflimum fS\Cathalonia opus hoc<br />
g meum, qualecumque illud fit, dicarem : & cüm dubiüs aiíquandiu in hac cogitatione<br />
fuiífem, puduit mejrnet ipfum ftatim quód non animadvertiííem<br />
vos Tolos eíle, quibus id jure deberetur: cüm enim praeter id, quod variis<br />
occafionibus, tum informando, tum famíftáriter colloquendo accepi á vobis,<br />
quodque multis magnilque &arduis caufis íapfenter ftatuiftis, & decidiftis'(<br />
errores demo, qui rudi, ac hebeti ingenio meo ftint adícnbéndi quód minüs reété ea,<br />
quae á vobis erudité mukúm dícebantur, fuícepit i id íemper pertimui ne cultura, & l<strong>ab</strong>ore<br />
meo acerbiora videantur, & minüs polita qnae vos graviter, diíerté, & innata quadam majeftate<br />
pronunciatis ( in eo contineatur nihil, per/picuum inde fit, ac manrfeftum, veftrum<br />
fore opus dicendum ac propterea jure óptimo vobis debitam dedicationem, elTéque illud<br />
veftrae cura, humanitatíque committendum. Agnofcite igitur, Senatórfs, ipfum utopus,<br />
& rem veftram, & ut tale ámaledicis lanientium linguis vinJ^CSÁFC, qui non deerunt (ego projmitto)ad<br />
obtre&andum, prseftantiam veftrorum ingeniorum excellentium, uñde fluxit, nott<br />
cementes, led mei, qui illud prodo, exiguitatem comtecnpla ntes; nífi coníequar, quóíF"vos<br />
favore tanto illud proíequi ómnibus monftretis, ut fie cogitatis eos credere, veftrum, non meum<br />
opus efle,á veftriíque prpcclariflimis ingeniis exorturn: tune enim tantam majnitudinem attingere<br />
perritnefcentes, nec quicquam contra eatn aggredi, vel mutila audéntes, filebunt, legent,<br />
am<strong>ab</strong>unt, (uípicient, & egoaílequar, quod pauci, á malevolis non execran, femperque<br />
obnoxius ero ad veftras preclaras laudes, ilngulariáque encomia decantanda, licét magnitudine,<br />
& immenfitate deterritus vix ea humili meo, & <strong>ab</strong>je&o ore audearh contingerJj<br />
praefertim cüm vaftiflimus terrarum orbis memoria celebret íempiterna: quod fi mihi vires<br />
in tantis dicendis laudibus defecer'int, non deñáet tamen integer in vos animus veftrae obíequendi<br />
voluntad cupidiflfimus. Id fit veftris fie fixum animis, ut eft meo, quód ii hoc á<br />
quopiam ex veftris praeclariílimis ingeniis opus in lucem mitteretur, eó gratius foret, quo<br />
nunc eft timidius ne <strong>ab</strong> ómnibus conteinnatur, rejiciatur, explodatur: & cum his ego in eo<br />
quod meurn erat, non defecifle proríus mihi videor: librum etenim tam multis vobis debitum<br />
nominibus , veftro vobis jure non dico, íed folvo, non dono, fed reddo : vefter eft, quia<br />
veftro favore prodit, ut veftro patrocinio defendatur: vos,domin¡, quod veftrum eft, non<br />
dedignemini praeftare: veftrum humiliter expilcanti favorem non denegeris, fie fiet ut animum<br />
ad alia excudenda addatis, per quae quale veftrum (quod praecipuum noftrum fuit<br />
inftitutum ) in arduis controvertís fuerit judicium, ooines intclligant, qualéfque fint Senatus<br />
Cathalonici doctores, aliis non íecundi, nec in aliquo inferiores, probé nolcant. Válete Reipublics<br />
lumina fulgentiífima, & me veftri obfervantifíimum, ficut foJetis, diligite.<br />
FontAn. Je faü. Nu¡>t. Tom. I. A D
^ ^<br />
AD LECTOREM.<br />
5<br />
RODIT 49i mund't theatrum (hamanifjime hetlor ) hoc meam qualitercumque<br />
el<strong>ab</strong>onatam, opus, exploratoris offcio fungens fl bene rebus noflris faturam<br />
fii in orbe, ut ex óptimo faccefu, accendatur animas reliqua, qua forfan<br />
erunt non pauca , evulgandi, fi vero 'tnfielix ( quod Deas avertat ) ille faerit ,<br />
fj dimittñturprorfus ac frangatur penitas ne alia ulterius mittat in manas bomi-<br />
^ , /ed ea obdormire potias, & tineas, blattnfque pafcere ,' & in arca patrefcere<br />
finat. In quo (d communi fcribentiam ñuta alienas} nullum , quod fapere t excufationem, /^rr<br />
verbam conflitui, qaamohrem nibil cgo fciens tantum oncris bumeris meis valde levibas 'tmponeré non<br />
Jim veri tas, tanta-nque provinciam imbécil lis valde, qaam piares, illiqae grav'Jfmi virt } de no/íraqae<br />
Jur.fprudentiu, & alus facalíatibas optirne meritif<strong>ab</strong>terfugerint, jüfcipere fim aufus, illad fecit<br />
imprimís quod iis qui priBo libello omnia appetunt, & irragata fronte, ac rinoceroteo nafo aliena<br />
tanqaam odorante qaiqae ( /// loqaamur apertius ) d malediBis v':x <strong>ab</strong>'linent anqaam, na lia futura<br />
ejfet excafatio fufficiens: q a ando enim non offendent quid carpan: in Veneris pnlcbritadine, ad i 11 i as<br />
fandaliam ( híomum agentes ) reprehendendam procal dubio fe convertent: iis vero qai aquo pollent<br />
animo, qui que fctent, nec dedignantar alíenos l<strong>ab</strong>ores, quantamvis mínimos, at dec-'t, dflimare^ ¿T<br />
dátame fino fe millas alterias vigiliasfore contemnendas, quahbet, qua<strong>ab</strong> amico detar, videbitar<br />
fine d<strong>ab</strong>io fafficientiffima. Intentam fiuit optimum, & quale debait efe, at cam bis, ómnibus prodefem,<br />
qui eis opas h<strong>ab</strong>erent: fi defideriam non aqaavit diligentia, nibil mireris, efl enim humana<br />
vita conditio, at non femper feriat qaocanqae minatar antis. Videns qaale/, & q a anta indies<br />
fa¡citen tur i n foro lites, ac moveantstr inter homines concertat iones che a materias in capitalis matrlmonialibas,<br />
& pañis naptialibus qaa in contraBu matrimonii fiunt, inclufas, unum ipforum<br />
fumerc, & q.'íibufdam feboliis, ai que declarationibas. ( glofas appfl/o) cU-fulas oi?wesi drfingula<br />
verba y d qaibas nonnalla cam fukhra, tam d/fficiles penderent juris qualhaces, profeqai fiatui ,<br />
& unumquodque fere diBum {in quo fait fummopere defadatam, vi x ete-.im alibi qaam inillufiriumSenataum<br />
Aecifionibas^ac determinationibus magna cam matañíate, & <strong>ab</strong>fqae aliqao livorey qai menti s óralos obducat faftis ifolidam que o reperirefcientiam,firwa;nque doSirinam invenire} alicujus<br />
eminenús Senatas ac noflri prafertim Catbalo9iici, qai perfpicacijpmas eflfimul atque doflififimas,<br />
fi alius efl in orbe, plácito, & decreto ornare, & illuflrare. Hoc fecit qaod videatar quandoqae<br />
plus nigrum continere qudm rubram, id eflplures in difearfu opeñs trañari materias , ac<br />
enucleari quaftiories, qaa mi ñus videantar inferiptioni i Utas conformes: non enim fait poffibile<br />
id evitare, quia alind non patiebatur fufeepti in/tituti explicata raiio : oportaii quafca i<br />
qae ofifenderem<br />
notañone dignas voces explicare, & pulebras qaafltones, qaa área eas d docloribns movebantar<br />
,filentio non praterire: in primo boc tomo, & illias claafalis alia obv'a nobir fatla<br />
non funt, quibas magis, qudm fecimus, propriam capitulorum matrimonialiam materiam tratlaremus,<br />
fant etcnimea in fecundum tomurn refervata, quia qaa ei inittum claafala d<strong>ab</strong>it,<br />
eadem incipiet bajus materia magis propriam traBationcm \ interim b<strong>ab</strong>e in Domino patientiam.<br />
Et quia dúo ha noflra inflramenta continent praeipaa capita, quorum alteram patris in fliam9 quem jugo jngali fociat, largitatem refpicit, alteram vero donatio>.em concerníi, qaa d parentibus<br />
fit in dotem filia, qrta nuptai traditur, opas nos ideo in duas partes fecuimus: in prima, qaa<br />
hoc primo vola mine clauditur, ea qaa a parentibas infiliam n<strong>ab</strong>entem largitas exercetar, examitiatur:<br />
in fecunda vero, jua in fequenti vo lamine, mox (fi huic bene fuerit ) evulgando inc lude tur<br />
poflerior donatio, qua filia fit in dotem in contraBu matrimonii, cum illius appenditiis, pro viribus<br />
enucle<strong>ab</strong>itur. L<strong>ab</strong>or efl i fie quem non reperimus <strong>ab</strong> altfuo hacafqae, ex profeffo fufieptum : ¿r<br />
quamv'ts proptereaficut pracox in foram quicumque vendendas fruclus affertur, <strong>ab</strong> omnig<strong>ab</strong>ella, &<br />
colletla, mercedis vice, liberatar, ita pariter ceu novos edens fruclus hic liber <strong>ab</strong> omni reprebenfionis<br />
calumniaque tributo fofpes deberet jure óptimo evadere, nobis tamen non fait hic implorandi, impetran<br />
di que animus: qaippe qui probé fciamus, acoptime nofeamus qudm irrefrag<strong>ab</strong>ilibus erroribus,<br />
& mendis poffit Ule efe implícitas ( nemo enim efl tam lynceus, qui non offendat interdam, quandoqve<br />
etiam bonus dormitat Homerus} qua caafamforfan d<strong>ab</strong>unt, ac locum, non injuria,facient<br />
jufia reprehenfioni. Llud faltem erit nobis gravifimum, ñeque a Chripiana pietate, ac fraterna<br />
cbaritate alienum , fi qui inter legendum vitia offenderis, pradenter dijfimules, fed nos in obfeuris<br />
reprehéndenosos convenias: quod fi itafeceris praclare tecum agetur, mfquefi pari re ferré nequeamus,<br />
tam fingttlare tamen beneficiam perenni memoria tuebimur. Vale.<br />
JACO.
JACOBUS CANCEllIüS DÜMICELLUS U. J. D.<br />
JOANNI PETRO FONTANhLLA<br />
J. U. D. Clariflimo , S.<br />
^ ECORDOR, Doctiflime <strong>Fontanella</strong>, paucis <strong>ab</strong> bine annis, mihi te communicaíTe quak<br />
dam tuas lucubrationes fuper diverfis materiis, quaetum jus commune, tum municipale,<br />
elegantifíimé enod<strong>ab</strong>ant. Cümque valde mihi placerent, utpote qui vide-<br />
I remin foro verlantibus magno fore adjumento, adhort<strong>ab</strong>ar te, eas in publicum<br />
emitieres. Quod tu (quae tua eft humanitas ) longé <strong>ab</strong>jiciebas dicens, leviores eas<br />
eiTe ut in publicum prodire debcrent. Et cum iterum, atque iterum id fuaderem , aures praebuifti<br />
nihil tamen promittendo: & ne tanto bono juris utriuíque profeíTores orbarentur, aliquibus<br />
dominis de Senatu praedicla patefeci, eofque oravi, animum tibí adderent, ut dictas<br />
tuas vigilias, quanto citius fieri poilet, typis excudendas tradercs. Et quamvis probo noffem,<br />
id <strong>ab</strong> eis factum, tuum tamen animum caliere nunquam potui. Cümque jamjam hujus<br />
propofiti oblivilcerer, ex quo te femper frigefcere experirer; ecce derepente mihi aliaium<br />
fuit, commentaria tua de paclís dotalibus elle excuía. Quanta dicto nuncio affe&us fuerim<br />
lactina, teftes funt mihi omncs J. C. Barcinoneníes, quibus iiepc tuas vigilias praxhc<strong>ab</strong>am, dignalque<br />
ut aeternae memoria?, pro publica omnium utilitate, mandarentur. ln fignumque tanta:<br />
Uctítis, non potui me continere, quin hac epiñola, ejus rei, publicum tcftimonium darem<br />
& tecum íummis precibus agerem in inftituto pergeres, & non (blüm inceptum tra&atum <strong>ab</strong>folvercs,<br />
fed & alia majora intrepidé capelceres. Polliceor namque futurum(novi enim tuum<br />
fummum ingcnium) ut praeterquam quód doCtiílimis quibúíque viris grata fint, de ómnibus<br />
indiltindé bene merearis. Vale Kalend. April. IÓÍ2.<br />
G A B R I E L DE M A L L A D O M I C E L L U S , E T J. U. D.<br />
Barcinonenfis, fu o valde familiari Joan. Petro <strong>Fontanella</strong> operís au&ori, S.<br />
C Um<br />
pro ea, ómnibus nota, non vulgari amicitiae neceííitudine ( quam inter nos, poft<br />
litterarum, & ftudiorum íbcietatem , conltituit aífidua converlatio, opus non parvum ,<br />
quod de pactis nuptiahbus, five capitulis matrimonialibus nuncup<strong>ab</strong>as, apud te vidillem , ipfumque<br />
rcipublics fore non parüm utile, imó neccíFarium , iliius mihi lectio Cfi quid in tanti<br />
amici negotio mea valet opinio ) indicaíTet, hoitatus fum non íemel, ac cnixe deprecatus ne<br />
tantos l<strong>ab</strong>ores tuos domi latere, & torpere pateieris, & quamvis five ¡udicio, five timiduate<br />
quadam ingenua <strong>ab</strong> edendo te lemper refugicntem alpexillem, quippe qui non bene de rebus<br />
tuis fentiebas, dixi fieri poíFe ut quemadmodum alii íalluntur in eo quód iua (cripta nimis<br />
indulgenter probant, tué contra fortaíFe fallereris in eo quia tua íévere nimis, atque acritcr<br />
improbares: Nonné enim, addebam, alti fuerunt nonpauci, qui, te licet m doctrina, &<br />
ícientise excrcitatione non íüperent, ingentes tamen libros (non timidi) invulgus dederunt ?<br />
Age igítur dixi, &, omni proríüs depofita hxfitatione, tuorum egregiorum nos tac participes<br />
l<strong>ab</strong>orum. Potens adeó fuit hnec fuafío ut per eam fruí incipiamus tuis doCtiífimis lucubrationibus.<br />
Reliquum eft ut te rogitem, & efflagitem ne dcficias in vía, íed quod bono animo inchoaíti,<br />
perficias: fpero enim futurum quód fint tui l<strong>ab</strong>ores ómnibus tam jucundi, quantum icio, qui<br />
de eis periculum feci, fore ipíós univerfis perutiles, & neceíTanos. Vale.<br />
FRANCISCÜS MILLET J. U. S. JOANNl PETRO FONTANELLA<br />
OPERÍS AUCTORI, S.<br />
D Um memoria recolerem ( dodtiííime <strong>Fontanella</strong> ) quám <strong>hilari</strong> <strong>vultu</strong> <strong>recens</strong> <strong>ab</strong>' fcholís recedens<br />
fuperioribus annis, fine meis ullis meritis, led pro tua innata benignitate, fuerim<br />
á te exceptus, &intuam ramiliantatem cooptatus, unde nullus ficut ego, quantum utilitatis<br />
, &comnodi reportaverim, fidelis poteft eíle teftis, quantum ícilicct ex docliífimi viri<br />
aííidua converfatione cupidus quiíque fciendi capcre & poteft, & íblet: dum ( mquam ) hoc<br />
ingens bcneficium recolerem memoria, nec ulla mihi elfet fpes inje&a vel minimam beneficorum<br />
partem compeníandi, contrift<strong>ab</strong>ar non modicum, & magno dolore cruci<strong>ab</strong>ar, pertimeícens<br />
ne ( nullam grati animi oftenfionem faciens) in ingráti, quod eft omnium omnino<br />
deteft<strong>ab</strong>ilius vitium, in omnium ore notam inciderem, led ecce contigit, dum in hoc<br />
moerore eíTem, quód tu te open doctiifimo, quod nunc profers in lucem ómnibus numeris<br />
<strong>ab</strong>iblutum, accingeres, in quo jam in revolvendis libris , quibus fine intermüíione incumbebas<br />
totus, ut perfectum cxiret opus, jam in emendandis mendis, quae inter excudendum prorumpebant,<br />
& in aliis pluribus, quae editio necelTe h<strong>ab</strong>et minifteria, mea qualicunque dignatus<br />
es operula juvari, id tanti feci, & in fempiternum faciam, ut palam profitear, ac tener ómnibus<br />
nihil mihi ¡ucundius, & antiquius unquam evenire valuiiTe, ficuti & ¡am nec do&ius,<br />
nec perftctius á quovis, quantumvis docto, & perfecto viro, prodire potuuTe in vulgusopus<br />
compcllor pleno ore predicare. Vale. 5 4 FRAN-
F R A N C I S C I GARRAVER<br />
S. T. Doctoris, & oiim Abbatis Bifulduni<br />
patrui uxoris auctoris, quod antequam moreretur,<br />
in laudem ejufdem, &; operis paraverat,<br />
E J<br />
E r i G R A M M A .<br />
A largifiuos aperi FONS limpide FONTES ?<br />
Et funde irriguos in fata nofira fcyphos.<br />
Hinc RUBUS albicomans , hinc te fitit aridus orbis :<br />
Frome eja eloquii blanda fluenta tui.<br />
FoNTicui-us quod forte, times-, vociteris ? in amnem<br />
FONTICULUS vitreis autlus <strong>ab</strong>ibis aquis.<br />
Et RUBUS ijie titas justa dum creverit nudas-,<br />
Sternet in apricas brachia crifpa rofas.<br />
Et ladees fejfus quando fuienfque viator<br />
Ebibet, exultans talia diña d<strong>ab</strong>it.<br />
Heus juvat Idcea remoran in flipite frondis,<br />
(¿uam fopbice FON TES , & vada pura rigant.<br />
BENED1CTI FONTANELLA<br />
S. T. DOCTORIS , & nunc Abbatis Bifulduni<br />
, auttoris patrui, & avunculi in laudecn<br />
au&oris & operis,<br />
P RoJilit<br />
E P I G R A M M A .<br />
e mediis Jluitanti impulfa fufurro,<br />
FONTANELLA nitens ? vitrea lympha tubis.<br />
lrrigat effufo viridantia gr amina rivo ,<br />
Vefi.it & auricomis pulchra vireta rofis ,<br />
Netlareos fundis divino ex ore liquores<br />
FONTANELLA, libris queis tibi fummus bonos.<br />
Tróvenles t antis celebr<strong>ab</strong>itur inclyta fattis,<br />
JEternum generi fiemma decoris eris.<br />
Máxima florefcet fplendenti FONTE propago,<br />
Crefcet & ambrofiis nobile germen aquis.<br />
Hortus adejl fobolis pulcris redimita frutetis ,<br />
FONTANELLA tuo.MowxE frueta virent.<br />
FRANCISCI pasqual olotensis<br />
J. V. D. ad jurifprudentiae ftudiolüm Leótorem,<br />
in laudem Authoris,<br />
P Ocula<br />
DISTICHON.<br />
fi cupias de fonte haurire falubri,<br />
FONTANELLA tibi nunc breve pandit iter.<br />
Tendere ne dubites tu fcelix juris amator ,<br />
Lilia non dejunt, alba Ligujlra , Rojee,<br />
Punicei flores , Croctts , & fragrantia mella ,<br />
Ac molles Viola . Ros nutrís, atque Ihymus.<br />
Accelera curfum fi mens tibi fana fuperfit,<br />
Inventes FONTEM Pieridumque melos.<br />
Sydereo tándem <strong>vultu</strong> placidam accipe Lympham ><br />
Ingenium palees leñor amice tuum.<br />
T« mordax cejfa Theonino rodere dente<br />
Authorem libri fi fapis-, atque file.<br />
Scribere ne timeas FONTANELLA diferte,<br />
Laud<strong>ab</strong>unt doñi feripta decora tita.<br />
B A R T H O L O M J E I m o r a t o<br />
]. V. D. Oloteníis ad humaniífimum lecrorem,<br />
in laudetn authoris.<br />
C AJlalidum<br />
C A R M E N .<br />
cupiens antrum confeendere amotnum:<br />
Hujus jam volvat dogmata clara* libri.<br />
"Nam qua majores nunquam docuere periti,<br />
FONTANELLA docet dexteritate gravi.<br />
Illinc dulce melos exundat rore Minerva:<br />
Aulotum gaudet patria chara fuá.<br />
Difiinüéy graviter, clare fie omnia tradit:<br />
Ceu quonáam obfeurum pojjit ut ejfe nihil.<br />
Nec miror i teneat fummt cum culmina montis<br />
Parnajji, ac Phoebi pleura cienda canat.<br />
Vos igitur Mufie qutbus ejl permiffa tote/las:<br />
Laurigera authoris cingue fronde caput.<br />
Is veneranda /cholee legum penetralia firmat,<br />
Dicitur hunc vejlrum femper amajfe chorum»<br />
Quera rogo ne pigeat duros fubiijfe l<strong>ab</strong>ores ,<br />
Ne timeat ladi jam rábido ore canum.<br />
É J Ü S D E M .<br />
^OElix illa dies, qua te genuere parentes,<br />
O nimium fcelix gens Jludiofa tui.<br />
^emo hodie y aut pauci claro fub fióle morantur,<br />
H¿ pojjint Mufis exuperare facris.<br />
aulotum genuit quondam virtutis amicos :<br />
^eu cuiquam inferior , nec minar ejfe puta.<br />
teirgo decus juris prafians tu fcrilere perge:<br />
^iberiüs certé jura docere potes.<br />
^uttus & gemitus trijles ejfundit inanes,<br />
fckc longos jletus invidus, atque tremit.<br />
E J U S D E M AD Z O I L U M .<br />
¡|¡ Iraris Lympham tu Zoyle fontis amceni ><br />
Omine jam faufio garrulus ejfe fuge\<br />
Modere jam cefja, & durum compejee l<strong>ab</strong>ellum.<br />
authoris dobli perlege fiepe librum.<br />
H« nifi barbariem redolens , hunc leedis inique ?<br />
Obgatmire cave, jam que latrare cants.<br />
IN COMMENDATIONEM OPERIS<br />
MONOCOLON STEPHANI MALLÜL Oloteníis<br />
]. V. D.<br />
S I<br />
liberis dulces t q"°s fundit Aonia FONTES,<br />
Clarebit divina tibi prudentia leñor :<br />
At lances contra Chios infert Ínfula tales,<br />
Qua femel exhaufia inficiunt mentémque retardant.<br />
Ergo minus pariter funt de Tellure falubres,<br />
Namque juvant Mee, dant baque incommoda Lympht-,<br />
En noviter pendit facrum Parnajfus Oloti<br />
Caftalium mira unde fiuit prudentia juris.<br />
Si venias bibitum, non te venijje pigebit,<br />
Nam profert doilrina ingentes ille fiphones.<br />
TKTCTTD TT
INSTRUMENTUM CAPITULORUM<br />
MATRIMONIALIUM<br />
Die N. meníis N. anno a Nativitate Domini N.<br />
PIRITUS Sandi gratia mediante conventum eft, & concordatum quód matrimonium fiat<br />
¡¿¿fij inter N. V. I.D. civem Barcinonse, filium legitimum , & naturalem N. ex una, ók N. domi-<br />
$h cellam filiam legitimam, ók naturalem N. domicelli in eadem civitate domiciliati, partibus<br />
ex altera; cujus matrimonii ratione per ók inter didas partes fuerunt fada, firmata, padata,<br />
» tradata, concordata, & jurata capitula, ók pada fequentia.<br />
Primo didi N. & N. pater ck mater didi N. filii fui cupientes, ac defiderantes didum N. filium fuum<br />
matrimonio elocari, propter amorem paternalem & maternalem, quem erga ipfum gerunt, ók favore , &<br />
comtemplatione prajfentis matrimonii quod de expreífis volúntate, ók alTenfu illorum faceré , ók contrahere,<br />
feu contradare debet, facit ók contrahit, ac contradat cum dida N. futura uxore fuá, gratis, & ex fuá<br />
certa fcientia, donatione fciücet pura, ók perfeda, fimplici, & irrevoc<strong>ab</strong>ili, quas dicitur inter vivos, poíl<br />
tamen obitum dicloruro conjugum donatorum , ók alterius eorum fuper viventis, ók non antea, ók nunc<br />
pro tune, cum padis tamen, vinculis, conditionibus, & refervationibus infraferiptis, & non fine illis,<br />
nec alio modo, faciunt donationem , & hasreditamentum dido N. filio fuo praefenti, ók inferiús acceptanti,<br />
ók filiis ex eo procreandis, de Baronía , quam poíTident in loco N. caftro, ók villa N. cun fortalitiis<br />
& sedificiis eorundem , territoriis , ókterminis, feudis , militibus, feudatariis , ck vafallis, diredis dominaturis,<br />
poteftatibus, ók emparis, juribus commiííi, ók fuperioritatibus, hominibus, ók fceminis, manfis,<br />
bordis , dominaturis , vineis, campis, terris, poíTeífionibus , ac cum mero ók mixto imperio , ók omnímoda<br />
jurifdidione alta, ók baila, civili, ck criminali, ók exercitio earundem, ók cum pace & guerra , hofte ók cavalcata,<br />
ókredemptionibus earum, ók cum omni donatione honorum : & diftridu, ók cum ómnibus, ók fingulis<br />
cenfibus, decimis, agrariis, ók partibus expletorum , reditibus, exitibus, ók proventibus, quaeftiis, toltis,<br />
fortiis, adempriviis, uíaticis, ufibus, fervitiis, ók fervitutibus , ac juribus realibus ac perfonalibus, agris,<br />
aquasdudibus, molendinis, pifeationibus, nemoribus, íllvis, pafcuis, ók deverfiis^ Ók venationibus , montibus,<br />
ók planis, inventionibus ók univerfis, ók fingulis, pertinentiis, ók juribus didas baroniee, ók caftri N. ók N.<br />
aliorum locorum , quascunque, ók ubicunque fint, ók quocunque nomine cenfeantur, ck prout didi N. ók N.<br />
donatores praedidam baroniam, ók didum caftrum juribus prasdidis h<strong>ab</strong>ent, ck poíTident, prout prasdecefíbres<br />
eorum fuis certis, ók juftis titulis, ók <strong>ab</strong> immemor<strong>ab</strong>ili asvo h<strong>ab</strong>uerunt, ók poíTederunt per proprium, libe—<br />
rum, ók francum allodium in dioecefi N. Et generaliter de ómnibus, ók fingulis bonis,Ók juribus, ók adionibus<br />
fuis mobilibus, ók immobilibus, h<strong>ab</strong>itis, ók h<strong>ab</strong>endis, ubicunque fint, ók fibi didis donatoribus fpedent,<br />
óepertineant nunc ók infuturum in quocunque nomine defignentur, ók nominentur, quae omnia volunt, & intendunt<br />
in prasfenti hasreditamento, ók donatione univerfali efle comprehenfa, ók h<strong>ab</strong>ita pro defignatis, prout,<br />
& quemadmodum fi unumquodque ex ipíis per fe fpecialiter, ók expreiTé fpecificatum foret, quae ipfi ad prasfens<br />
tenent, ók poíTident, ók ipíis, ók alteri ipforum fpedant, h<strong>ab</strong>ebunt, poífidebunt, ók eis fped<strong>ab</strong>unt in futurum,<br />
quibufvis rationibus, juribus , titulis, aut caufis, quae dici, aut excogitan pofTent.<br />
Quod quidem haereditamentum , ók donationem univerfalem faciunt dicti conjuges donatores dido N. filio<br />
fuo , ók filiis ex eo procreandis, de ómnibus bonis, juribus ók adionibus ipforum , íicut meliús dici poteíl<br />
¿k intelligi an fanum, ók bonum intellednm fuum , ók fuorum , cum padis, vinculis, conditionibus, retentionious,<br />
ók refervationibus fequentibus. Primo didi donatores fibi refervant plenum , ók integrum ufumfrudum<br />
rerum poft mortem ipforum donatarum per totum tempus vita; ipforum ók alterius eorum fuperviventis,<br />
pro quo non teneantur prseftare aliquam cautionem, nec reddere aliquam rationem, poft tamen obitum<br />
didorum donatorum, ók alterius ipforum fuperviventis ufusfrudus didarum rerum, poft mortem ipforum<br />
donatarum, fit finitus ók extindus, ók proprietati applicatus, ók confolidatus.<br />
ítem fibi refervant didi donatores fuper didis rebus, poft mortem fuam donatis, mille libras monetae Batcinonas<br />
inter ipfos aequaliter dividendas pro collocatione aliorum filiorum fuorum, & ad teftandum, ók<br />
alias fuas voluntates faciendum, ók adhuc cum pado, ók conditione quód fi aliquis ex didis donatoribus<br />
non difponeret de quantitate ipfum contingente ex didis mille libris refervatis, poíTit fupervivens difponere,<br />
ók alias fuas voluntates faceré de ómnibus prsedidis mille libris.<br />
Et adhuc cum pado Ók conditione, quód fi didus N. donatarius moriatur (quod Deus avertat ) fine libens<br />
de legitimo , ók carnali matrimonio procreatis, vel cum talibus , qui non pervenerint ad aetatem condendi<br />
teftamentum, tali cafu bona donata revertantur ad didos donatores fi vixerint, fin minús ad illum vel<br />
ad illos, ad quem, vel ad quos revertí deberé difpofuerint verbo, vel teftamento , retentis, ók exprefse refervatis,<br />
eo cafu quingentis libris dido donatario, de quibus poífit teftari, & alias fuas ultimas voluntatesfaceré.<br />
Si autem cum liberis decélTerit, eft conventum, ók padatum quód i 11 i fuccedant hoc ordine, priíis fcilicet<br />
mafeuli, & in illorum defedum foeminae , ókc. Continuantur hic piares fubftitutiones , & alia plures r¿fervationes<br />
, prout in corpore libri fuo loco videbis.<br />
Et íic cum didis paclis, ók conditionibus didi conjuges donatores volunt quód fupradidarum rerum,<br />
poft mortem ipforum donatarum didus filius eorum donatarius univerfalis poftit capere propria audoritate<br />
polkífionem corporalem, feu quafi, ók penes fe retiñere in cafu , ók tempore fnpradidis, ók ad uberiorem<br />
cautelam nunc pro tune fie valeat quemadmodum fi per illos realiter data fuiíTet, ók tradita corporaliter,<br />
ók de fado, claulula conftituti, cum ceftione jurium, ók adionum, & aliis ad tranfíationem dominii<br />
& poíTeífionem neceíTariis. Prominentes, ók jurantes didi donatores quód praMentem donationem h<strong>ab</strong>ebunt<br />
pro firma, ók grata, ók contra illam non facient, ñeque venient, nec revoc<strong>ab</strong>unt propter ingratitudinem, mopiam,
piam, aut effenfam, nec ob quamcumque aliam ratíonem, five caufam, renunciando, quantum ad hasc,<br />
vigore jur amenti prasdidi, legi, aut juri dicenti donationem potTe revocan propter íngratitudinem, inopiam,<br />
aut propter aliam quamcumque ratíonem.<br />
Et quia praefens donatio, feu hsereditamentum excedit fummam quingentarum íibrarum, quamvis fiat con-<br />
|emplatione matrimonii, tamen ad uberiorem cautelam, quae. non íblct, ut revocari non valeat in eo quod<br />
excedit didam íumman, infinuant, ók infinuari volunt dicti donatores illud magnifico Vicario, aut Regenti<br />
Vicariam Barcinonas, fupplicantes dido magnifico Regenti quatenus dignetur luam interponere audoritatem,<br />
pariter & decretum, adeó ut ipfa donatio illam vim illudque robur obúaeat fírw'natis, quss obtinet donatio<br />
facía coram Principe, Prseílde, aut alio magiftratu. Verum quia ad hujufmodi iníinuationem faciendam<br />
nequimus perfonaliter nos conferre, cum hocprasfenti publico inftrumtnto conítituimus, & ordinamus,<br />
procuratores noftros certos ók fpeciales, ók ad infrafcripta etiam generales, ita tamen quod generalitas ipil fpecialitati<br />
miñimé deroget, nec e di verfo, omnes, & fingulos notarios, ók fcribas did
ítem didus N. pater didas N. futuras uxoris didis N. conftituens fe pro illa principaliter, # infolidum<br />
obligatum facit, & firmat debitorii inftrumentum didis N. N. & N. genero f u 0 futuro, & parentibus illtus<br />
refpedivé, de didis tribus mille libris iibi per illam dotem conítitutis, ck allatis, quas eifdem promittit daré, ck<br />
folvero modo, & forma in conftitutione dotali contentis, fine dilatione aliqua cum reftitutione omnium mifíionum,<br />
damnorum, & expenfarum, fuper quibus vult, & confentit quod crcdatur fibi, ck luis de eorum fimplici<br />
verbo, & alio probationum genere non requifito, & pro his attendendis, ck complendis, tenendis , ck<br />
fervandis obligatomni<strong>ab</strong>ona fuá mobilia,& immobiiia, h<strong>ab</strong>ita, & h<strong>ab</strong>enda,ck fie firmat, & jurat.<br />
ítem dida N. domicella reputans fe contentam, pacatam, & fatisfadam á didis parentibus fuis de ómnibus<br />
juribus fibi competentibus pro fupradidis tribus mille libris, fibi per didos parentes íiios in dotem datis faciendo<br />
hasc,ad uberiorem cautelam, de coníenfu didi faturi viri fui, convenit, ck bona fide promittit didis<br />
N. ¿k N. parentibus fuis quod intra quindecim dies poftquam traduda fuerit in domum, ók h<strong>ab</strong>itationem didi<br />
futuri viri fui,faciet, & firm<strong>ab</strong>it, tecundum quod nunc pro tune facit, ck firmat bonam, l;trgam, & fufficientem<br />
donationem, <strong>ab</strong>folutionem, definitionem,ckrenunciationem,de omni parte hasreditatis, legitima paterna<br />
& materna, ¿k fupplemento illarum, aut de parte, & portione fibi competenti in fponfalitio, five fereix<br />
aut donationepropter nuptiasper didum patrem fuum didas matri fuas fada tempore contradus fui matrimonii,<br />
& generaliter de omnibm,& quibufeumque juribus, & adionibus didas N. domicellas pertinentibus,ck pertinere<br />
debentibus, & valentibus nunc, aut in futurum, in hsereditate, ckbonis didorum parentum fuorum pro<br />
didis ckaliis quibufeunque caufis, ckratiooibus, qua; dici, ck excogitan pofíent, vinculis tamen, fubftitutionibus,<br />
fideicommiífis, fucceífionibus <strong>ab</strong> inteftato, aut donationibus inter vivos, fi ei aliquas faceré voluerint,<br />
falvis fibi remanentibus, volens, & confentiens, quod praefens inftrumentum ordinetur largé ad omnimodam<br />
tuitionem & fecuritatem didorum , parentum fuorum cum ómnibus ciaufulis neceirariis. Promittens<br />
& jurans corporaliter, ¿k folemniter quod prasfentem donationem, <strong>ab</strong>folutionem, ¿kdefinitionem, & remiffionero,<br />
de ómnibus rebus in prasfenti capitulo contentis, h<strong>ab</strong>ebit pro firmis, & gratis, & contra illas non<br />
fciciet, aut veniet ratione oiiqua, five caufa. Sic firmat, jurat. Cujus quidem juramenti virtute aíTerens fe<br />
eífe minorem viginti quinqué annorum, majorem vero quindecim, renunciat beneficio minoris astatis, ók<br />
reítitutionis in integrum, ¿k alio quovis, quibus ómnibus confentit ejus didus futurus vir.<br />
Ítem didus N. ex una, & dida N. partibus ex altera conveniunt, ckbona fide promittunt una pars alteri<br />
adinv'cem viciífitudinarie, quod volente Deo ipfi erunt vir ck uxor, & facient & contrahent matrimonium ><br />
hoc tic quod facient, & celebr<strong>ab</strong>unt fponfalia per verba de prasfenti apta, ¿k fuftícientia ad contradandum<br />
matrimonium hinc ad diemN. proximé vemurum, ¿k quod illud folemnif<strong>ab</strong>unt in fadis fandae matris Eccíeiia:,<br />
benedidionem Ecclefiafticam recipiendo dida die, ck quod interim non facient • ñeque aufcultah<br />
ant aliud matrimonium, nec aliquid facient, aut dicent, propter quod praefens matrimonium retradari<br />
impediri, aut perturban valeat, ¿k fi contrarium fieret, volunt didas partes quod pars centrafaciens,<br />
quas nollet faceré,necadimplere didum matrimonium , incur»"at in poenam, amarras mille librarum moneue<br />
Ea*-cinonas, ex qua poena, cafu quo committatur per didas partes, duas partes fint, ck acquirantur<br />
parti obedienti, qua: volet faceré, ck adimplere prasfens matrimonium, ck reliqua tertia pars Ofliciali, qui<br />
faciet illius executionem, qua pcena commiíTa, five non, aut gratis remiíTa, nihilominus dida; partes teneantur<br />
faceré, & adimplere praefens matrimonium , ck íoJvere didam poenam cafu quo committatur ,<br />
donat una pars alteri in fidejuífores, hoc eft didus N. didae N. futuras uxori fuas N. ck N. hic praefentes, &<br />
dida N. dido N. futuro viro fu o N. etiam praefentes, qui cum didis principaübus , ¿k illis teneantur , &<br />
obiigentur ad folutionem didae pcenas, cafu quo fit commifla, ¿k fidejuirores acceptando onus didas fidejuliíonis,<br />
promittunt quód cum didis fuis principalibus , ck fine eis, tenebuntur, & oblig<strong>ab</strong>untur ad<br />
folutionem dida; prcenas cafu quo committatur & ad faciendum, ck adimplendum praefens matrimonium.<br />
Et pro his complendis, tenendis ck obfervandis obligant tam principales, quam fidejuífores omnia, ck finguia<br />
bona fuá, & cujuírue ipforum in folidum, mobilia, & immobiiia h<strong>ab</strong>ita, ókh<strong>ab</strong>enda, renunciando<br />
beneficio novarum coniututionum, dividendarum, ckcedendarum adionum, epiftolas divi Adriani, & confuetudini<br />
Barcinonss, de uno , aut pluribus in folidum fe obligantibus loquenti, & didi fidejuífores renunciant<br />
legi quod prius conveniatur principalis , quam fídejulíor ? & omni alii juri, aut legi his obvianti<br />
& fie firmant, & jurant.<br />
Finaliter volunt didas partos quodterminis didorum fponfaliorum poífit prorogari, & elongari una » 6c<br />
inultis vicibus -jd cognitionem didorum fidejuflbrum.<br />
Et volunt dida; partes quod de his capitulis fiant, & didentur una, & plures copia;, ac quantse per didas<br />
partes, aut alium, cujus intererit fuerint petita; cum illis padis &c.<br />
Teftes firmas omnium prasdidorum, tam principalium , quam fidejuíTorum, funt N. & N.<br />
ATOCHA D O T I S.<br />
SIt ómnibus notum quod N. & N. conjuges, & N. eorum filius confitemur, & recognofeimus yobis N:<br />
fponfa; mese didi N. per verba prasfenti, filia; N. & N. quod modo infra fenoto dediftis, & folviftis nobis<br />
omnes illas tres mille libras monetss Barcinonse, quas vos conftituiftis, & afportaftis nobis in dotem<br />
veftram, & nomine dotis veftras mearum didi N. & veftrarum tempore nuptiarum, de quibus etiam didi<br />
N. ck N. parentes veftri vobis fecerant donationem , & nobis debitorii inftrumentum, prout conftat in capitulis<br />
matrimonialibus receptis inpofTenotarii infraferipti dieN. ck pro quibus etiam tribus mille libris nos<br />
in eifdem capitulis fecimus, ¿k firmavimus fponfitlitii inítrumentum, quod cum praefenti vobis laudarnus<br />
& firmamus, ¿k etiam cancellamus, ¿k annullamus didum debitorii inftrumentum , ita quód nobis P r<br />
£ d e í<br />
!, e<br />
'<br />
nec vobis obeíTe pofilt ullo modo. Modus vero folutionis didarum trium mille librarum tahs fuit, « elt ,<br />
cjuoniam ipfas pro vobis dedit, ck folvit nobis didus N. pater vefter realiter, ck de fado numerando<br />
in notarii ckteftium infra feriptorum prssfentia, ¿k ideo renunciando exceptioni didae dotis non numeratas<br />
non folutas, non h<strong>ab</strong>itas, & non receptas pecunias, ¿k dolo malo adionique in fadum, ck omni alii juri, rationi,<br />
ckconfuetudini his obviantibusquovis modo , facimus vobis praslens apochae inftrumentum , ¿k padum<br />
nrmiífimum de ulterius non petendo , ck de non agendo , vallando ftipulatione folemni m manu , oc<br />
pofle notarii infraferipti. Aólum eft hoc, ¿kc. Signum N. N. ck N. coafitentium prasdidorum, qui hsse laudarnus<br />
- & firmamus.<br />
Teftes hujus rei funt N. ck N.
A R G U M E N T O R U M I N S I N G U L A S<br />
presentís voluminis sacri principatus<br />
Cathálonise Senatus DECISIONES not#,<br />
ALPHABETlCA SERIE D 1 G E S T JE.<br />
ENATUS Cathálonise, cujus funt do&ifficnse, quae hicponuntur, decisiones<br />
tribus aulis, íive claííibus conftat. Una tertia aula nuncupatur, cui praeeft ex-*<br />
ceUentiflitnus Regis Locumtenens generalis, in qua tr-a&antur negocia criminalia<br />
j & cauíae lüpplicationum quando fiínt in alus aulis diverfae lequutae fententise,<br />
ac etiam cauíáí appellationum, qüae,<strong>ab</strong> ordinariisad Senatum ínterponuntur.<br />
Componitur ex íeptern Senatoribus, quorum tres judices regiae curiae<br />
appellantur, qui funt Relatores omnium cauíarum criminalium.<br />
Alia admodum Reverendi Cahcellarü aula dicitur, cui is prsceft, in qua tra&antur negocia<br />
civilia, & conftat ex quinqué do&oribus ultra Prsefidetn.<br />
Et alia denique aula; magnifici Regentis Cancellariam nomine donatur, cui & ipfe praeeft,<br />
in qua civiles fimiliter caula: pertraSantur, & conftat ex quinqué itidem do&oribus ultra<br />
Prsefidem.<br />
Nomina autem eorum omnium qui ad prafens in Senatu tum laude federa, ex prioribus<br />
Principatus viris feleHis, funt qua fequantur.<br />
ExceUennífimus FRANCISCUS HURTADO DE MENDOÇA , Marchio de Almacan &c. Locumte*<br />
nens generalis. ÍS&P:<br />
Franciícus Bonet agens nunc pro criminallbus Advocatum íiícalem,<br />
Nobilis Petras Soler Judex Regiae curiae.<br />
Laurerttius Jouer.<br />
Mchael Sala.<br />
Franciícus Gamis Judex Regla? curiae.<br />
.Mchael Rollan judex itidem Regia; curiar.<br />
Vacat ad praefens in hac aula locus Jacobi Pineda Advocad fifcaüs, qui nuper obüt.<br />
Admodum Reverendus JACOBUS DE AGULLANA Archidiaconus major Ecclefise Gerundae Re*<br />
gius Cancellarius.<br />
ofephus Dalmau.<br />
ofephus Ferrer.<br />
Hieronymus Senjuft.<br />
Francifcus Mijavilla, & Franqueza.<br />
Francifcus Ferruz.<br />
Magnificus MICHAEL DE SALBA , & DE VALLSECA Regens Regiam Cancellariam.<br />
Joannes Gallego Decanus Confilü.<br />
Hieronymus Aftor.<br />
Joannes Magarola Advocatum ad praefens agens fiícalem patrimonialem.<br />
Raphael Rubi, & Coll.<br />
HuJuj doclijjimi Senatus quatuor centum fere dectftonum, quibus illufiratur hoc opus y<br />
efl fequens nomenclatura.<br />
INDEX
INDEX GLOSS ARUM, SEU<br />
CAPITULORUM, AUT TITULORUM<br />
HUJUS VOLUMINIS.<br />
Qui a noílrum ( candi'de Letfor^fuit in hoc opere pecu liare inflitutum quibufdam glofellis claufulas<br />
omnes, quafolent in inflrumentis capitulorum matrimonialium apponi, profequi, & área<br />
eas, ac área verba quacunque, qua per difeurfum offenderemns aliqua noíatione digna, aliquantulum<br />
immorari, tnde evenit quod de diver/is materiis, ac de ómnibus fere, quas unlverfum jus<br />
noflrum capit, oportuerit nos agere, qua autem pracipua illa fint , fequentia ubi indic<strong>ab</strong>unt.<br />
A.<br />
Cceptationibus donationum ,<br />
glof. 30.<br />
clauf. 4.<br />
Alienatione rei Eccleíise, clauf. 4. glof.<br />
13. par. 1. & 4.<br />
Alienandi facúltate refervata, vel cónceíTa , clauf.<br />
4. glof. 26.<br />
* b<br />
B.<br />
Baronía, & pluribus quseftionibus, qua; pofiunt<br />
circa materiam accidere, el. 4. gl. 10. par. 1.<br />
Burgenfibus villa; Perpiniani, el. 3. glof. 3.<br />
C. .<br />
Caftro, & juribus illius, clauf. 4. gl. 11.<br />
Cenfibus, clauf. 4. gl. 18. par. 1.<br />
Cenfualibus, clauf. 4. gl. 18. part. 2. 3. & 4ac ubi<br />
pulcherrimss alia; quasftiones circa materiam contingentes<br />
latiflime explanantur.<br />
Civibus Barcinonse, & ilforum privilegiis, clauf. 3.<br />
glof. 2.<br />
Civibus honoratis Barcinona;, & illorum privilegiis,<br />
el. 3. gl. 5.<br />
Civibus honoratis civitatis Gerunda;, & illorum privilegiis,<br />
ibid.<br />
Claufula, nunc projunc, clauf. 4. gl. 4.<br />
Communione rerum, & illarum divifione, el. 4. gl.<br />
9. part 2.<br />
Competentia jurifdictionis, inter judicem Ecclefiafticum,<br />
& Iaicum, el. 4. gl. 13. part. 3.<br />
Confenfu patris in contractu matrimonii filiorum ,<br />
adhibendo vel non, el. 4. gl. 2.<br />
Conftituto, el. 4. gl. 27.<br />
D.<br />
jDecimis, el. 4. gl. 19. part. 1.<br />
Decimis, & primitiis íolvendis in manipulis, nec<br />
ne, el. 4. gl. 19. part. 2.<br />
Diei, menfis, ck anni in inítrumentis, interpofitione 5<br />
clauf. 1.<br />
f ornan, de F*Q,Nupt. Tom, lí.<br />
Diftridu, clauf 4. glof. 17.<br />
Dodorum privilegiis, & praseminentiis, clauf. 3.<br />
glof. 2.<br />
Dominio diredo , clauf. 4. glof. 13. part. 1. & gl.18.<br />
part. 1.<br />
Domicellis, mi itibus, ¿kequitibus, & illorum privilegiis,<br />
el. 3. gl. 3.<br />
Donatione inter patrem & filium , & ejus validitate<br />
, & invaliditate, clauf 4. glof. 6. & 7. par.<br />
1. & 2.<br />
Donatione, qua; fit favore, & contemplatione<br />
certi matrimonii, & illius privilegiis , clauf. 4.<br />
gl. I. &28.<br />
Donatione caufa mortis, & an omnis ea 9 in qua<br />
fit mortis mentio, talis dicatur donatio , cía. 41.<br />
glof. 3.<br />
Donatione qua; fit filio , & filiis fuis, clauf. 4. gl.'<br />
9. part. 1. & 3.<br />
Donatione univerfali omnium bonorum prasfentium<br />
& futurorum, el. 4. gl. 21.par. 1.&2.<br />
E.<br />
Emphyteúfi •> el. 4. gl. 18. part. 1. nonnihil antea<br />
eadem , el. 4. gl. 13. par. 1.<br />
Equitibus, militibus, domicellis, & eorum privilegiis<br />
, d. 3. gl. 3-<br />
F.<br />
Facúltate alienandi data vel conceffa, clauful. 4.<br />
glof. 26.<br />
Feudis, & differentiis in eis, & in emphyteufibus »<br />
interius commune, & municipale , el. 4. gl.12.<br />
Filiis familias, & illorum contradibus, clauf. 4. gl.<br />
7. part. 3.<br />
Filii pofiti in conditione an cenfeantur pofiti in<br />
inftitutione, clauf. 4. gl. 24.<br />
H.<br />
Hssreditamentis, quse fiunt in capitulis matrimonialibus,<br />
el. 4. gl. 6. & gl. 9- P art<br />
* 4*<br />
55 Hxre-
Hasreditarnenfórum erTectibuí, ac de eo prasfertirn<br />
quód per illa privetur hasreditans facúltate alie—<br />
nandi, clauf. 4. gl. 9. part. Ç.<br />
Hoíle, ók Cavalcata, clauf. 4. gl. 16.<br />
I.<br />
Imperio mero, ók mixto, ók omnímoda jurifdiclione,<br />
ókc. clauf. 4. gl. 14.<br />
Infinuationibus donationum , el. 4. gl. 29.<br />
Judice laico , an ók quando is poifit cognofeere de<br />
his, quas funt Ecclefiaíhci fori, clauf. 4. glof. 13.<br />
part. 2.<br />
Juramento , ók ejus viribus, el. 4. gl. 48.<br />
Juftitia vaííallis adminiflranda per Baronem, ók in<br />
quo loco, el. 4. gl. 10. part.2.<br />
M.<br />
Militibus, five equitibus, ók domiceliis, ók illorum<br />
privilegiis, el. 3. gl. 3.<br />
P.<br />
Pace, ók treuga, clauf.4. gl. 1?.<br />
Pa¿tis, conditionibus, ók retentionibus in donationibus<br />
apponendis, vel non, incontinenti, vel ex<br />
intervallo, clauf. 4. gl. 5".<br />
Pació reverfionis rerum donatarum ad donato-<br />
rem moriente donatario fine liberis, clauf. 4.<br />
gl. 24.<br />
Prasfentia partis in donatione, ók an ea fit neceíTaria,<br />
ók ex quibus prasfumatur , el. 4. gl. 8.<br />
Primitiis mixtim cum traclatione decimarum, cj.<br />
4. gl. 19. part. 1.<br />
Privilegiis incorporationum, el. 4. gl. 1. part. 2.<br />
R.<br />
Refervationibus, quas ad teftandum fiunt in donationibus<br />
univerfalibus, el. 4. gl. 23.<br />
Revocandis donationibus, el. 4. gl. 28.<br />
S.<br />
Servitutibus, dauf. 4. gl. 17.<br />
Societate, el. 4. gl. 9. part. 2.<br />
Subftitutionibus, quas fiunt in contraclibus , ók va«<br />
riis fpeciebus eacum, el. 4. gl. 25.<br />
Tafchis, clauf. 4. gl. 20.<br />
T..<br />
V.<br />
Violariis, clauf. 4. gl. 18. part. 3. a nu. 97.<br />
Ufufructu, ók illius refervatione, el. 4. gl. 22,<br />
I N D E X
INDEX DECISIONUM<br />
SENATUS CATHALONICI,<br />
DiTio ha>reditatis an dicatur taché<br />
fieri per atlum, qui citra jus> & nomen<br />
hceredis fieri non poterat, clauf. 4. glof,<br />
c, nu. j8. O<br />
Admimflrator. quamdiu rationes non reddidit,<br />
an pojjit petere pecuniam, quam prcetendebat<br />
fibi deberi, el. 4 gl. 18. par. Ç. n. 43 tt.<br />
Advocan an & quando pojfint petere ultra tres annatas<br />
fuorum conduuionum, clauf. 4. ¿/0/. iS.j?art. J.<br />
Agnationis ratio anVn'eatur comtemplata ubi in aliquo<br />
cafu vocatur fcemina, an vero mafeulinitatis<br />
prcerogativa vocando prias mafculos, cía. 4 g/. 25".<br />
UTRIUSQUE VOLUMINIS.<br />
jilienata per parentes pojl hcereditamentum an revteent<br />
Jílii in vita illorum; clauf. 4-glofi. O. part. 5. num.26.<br />
& nu. 63. f>.<br />
Alienata per gravatum an pofjit fideicommifarias in<br />
vita illius revocare , interim an valida judicentitr<br />
, c/. 4. gl. o. pr. c. w. 26. N*#*F **AXf.<br />
Alienationis appellatione an veniat in emphyteufim<br />
conceffio, el. 4. ¿/. 13. «. 1. p*r. I. v.<br />
Alienar' an pojfint res Ecclefue fine auÜoritate fummi<br />
Vont'ficis , el. 4. gl. 13. par.q. n. 2. írtf*»Amm.V.<br />
alimenta in Cathalonia pendente lite ad quam ratíonem<br />
taxari foleant, el. /{.gl. 18. par. l.n.% 3. &JPÍ*+<br />
¿ilimentorum fententia an exequutioni mandetur pra-<br />
Jlita cautione , quando <strong>ab</strong> ea fuit fupplicatum, el. 4,<br />
gl. 18. par. 4. n. 69. *<br />
Et quid quando fuit fupplicatum contrario imperio,<br />
ibid. n. 90. RT •<br />
Et a quo die fint praftanda quando caufee fupplicadonis<br />
fuit renunciatum , ibid n. Qj. *í jfr jr»»*>isr*mis.<br />
Et an fujficiat cautio juratoria , ibid. n. 78. V-<br />
Et an fubjaceant reftitutioni quando poftea lite pendente<br />
fuerunt moderata, ibid. n. 80.<br />
Et an computentur in cafu viüoricc cum fruttibus, ibid.<br />
nu. 89. V<br />
-Eí 4H fit praftanda cautio quando fufpicatur fraus, vel<br />
calumnia, ibid. «.88. W<br />
Alius, a> aliud, diñio an fit interpretanda fecundum fub~<br />
jettam materiam ut quandoque fimilia, quandoque<br />
difimiliafignificet,cU^.gl.26.?i. 19.<br />
B<br />
B.<br />
Ajulus > ér 4/if oficiales Baronum an fint de jurifdtElione<br />
ipforum, an veri ojjicialium Regiorum,<br />
el. 4- gl- 10. par. 2. nw. 66. /5**0**•<br />
£í 9 %Wfi#if «Hfct¿c**#.<br />
£í 91/0 pa/fc 7?wí co»y?//o /7«' judiéis ordinarii, r/ n<br />
4.^/. 10. par. 1. 162./^<br />
Et^^d^^^u\ic^^rcliéañl<br />
fianpferit aliquem ajfeforem, ibid. nu. 16^.^/$ A<br />
#¿zr0 «» poj/íf vafiallos alió trahere pro juftitia adminiflranda-,<br />
el. 4. g/. 10. par. 2. n. 5. #|.<br />
¿foro wo« hubens merum imperium an pofjit cognofeers<br />
de deliElis in via publica commiffis, & quid fi alia^<br />
ejfent de fuá jurifditlione , el. 4. gl. 14. n. 26. +1 .djkf¡r*4}¿,'<br />
Beneplacitum fine caufa an pofjit revocan, clau. 4. gX, hLrt*<br />
10. par. 1. nu ifO. f?, V* ' '<br />
Et an oficia ad beneplacitum conceffa expirent per mor*<br />
tem concedentis, vide in verbo officia. ti.<br />
Bullatinorum Jalutis jus faciendi tempore peftis adquent<br />
fpeüet, el. 4-g/. 10.par. 2. n. 16. Atf Je^ClK/u'^»'<br />
C Alculatio<br />
C.<br />
partís librorum focietatis, cceteris libris<br />
ejufdem in partibus remotis exiflentibus, an fie<br />
ri poffit, el. qgl. 9 par. 2. n. 125.?» T*<br />
Cancellarius, & Regens Cancellariam an pojfint cognafcere<br />
de caufis majoribus viginti librarum quando<br />
Capí an pojjit dehnqufiu in alieno territorio cum liten*<br />
requifitoriis judiéis çompetentis , clauf. 4 glof. 11.<br />
nu. 39. >1, 2wdt*> CKtmjVCjisns e^éé*.<br />
Captusy qui relaxatur ex aiiqua caufa, an debeat reíaxari<br />
in loco ubi captus fuit, vel alio modo quód non<br />
poffit incontinenti iterum capí, claufglof. 18. part»<br />
4. nu.¿¿. clLÍ* tr^feto*<br />
Et an tempus interpollatum fujficiat ut líberetur a car"<br />
cere ob nonprceflita alimenta^ ibid. nu. Ji. \*. r<br />
nhi¿r'P->g'¿.<br />
Caftrum terminatum quale quidque fu, clauf. 4. glof.i 1.<br />
SU. 2. i/4¿¿t*\érr} rfdtJf /ftpyfif*? inrr^eitnoA^fU'.<br />
SLt an cajtrt terminan jura pr ajeno anuir, fi efl ínterverfa<br />
poffeffio, ibid. nu. 8. 1'.<br />
Et opus foraneum, quod dicitur efe jus caflri terininati^<br />
ad quidobliget vaffallos, ibid. nu.S^J/J^^ÍA.**<br />
Et an poffit a vajfallo intra terminum cajtrt Jiftf turriF *<br />
fine licentia domini, ibid. n.<br />
Cauteappellat:onu?n,qua evocantur adRegtam 4udientiam<br />
a judicibus emphyteoticariis , an debeant committi<br />
docforibus tenia aula, el- 4- ¿* 12. nu. 144. vA<br />
J5 * Cau~.
Cautio pro exequenda fentemia Regia, a qua fuit fupplicatum,<br />
an debeat pracedere exequutionem, an vero<br />
fufficiai quód fubfequatur, clauf. \.gl. 18. part. 4.<br />
nu. ni.<br />
Cafus an pojjit redimí folvendo pretium hceredi gravato,<br />
& an líberetur talis fie redimens, el. 4. glof. 18. part.<br />
y. num. 2.<br />
Cenfus trítici, vini, vel olei, qui debeantur rañone certa<br />
reí, utrum debeantur in fpecie-, vel in genere, &<br />
quando crefcat valor, feu ihterefje quanti plurimi<br />
el. 4. gl. 18. n. 200.<br />
Cenfuale an poffit creari ex pecunia antea debita-, Ó fie<br />
<strong>ab</strong>fque pecunia numerata, & an moras proprius Pii<br />
V. fuper his editns fit receptus in Cathalonia, clauf.<br />
4. glof. 18. part. 2. nu. 3.<br />
Et an fola confefjio debitoris fatta in inftrumento cenfualis<br />
probet verum debitum pracejfíjje, ibid. n. IJ.<br />
Et an vitietur confejfio, qua fe referí ad aliad, fi de relato<br />
non apparet, ibid. nu. 24.<br />
1 Ccfjip^áduíionis gratia anfacial de^debitore puro conditionMem<br />
,*Uan operetur quód non poffit contra delitorcm<br />
agi niji aifcujjis priíis juribus cejjis, el. 4. gl.<br />
Citari fyndicum univerjltatis an fufficiat quando hominesde<br />
univerfitate funt citandi, & quidin caufa decimWum<br />
» & quid in caufa petitionum homagiorum<br />
el. 4. gl. 10. part. i. n. 33.<br />
Cives Barcinoha an finí exempii & immunes a collettisi<br />
el. i.gl. 2. ».7.<br />
Cives Barcinona? an diftam exemptionem h<strong>ab</strong>eant in caflro<br />
de Afeo, ibid. n. 8.<br />
Cives contraveniendo privilegio civitatis an ei prajudicent-,<br />
ibid. n. 19.<br />
Cives honor ati Gerunda an gaudeant privilegio militari,<br />
ibid. n. 96.<br />
Çlerici utrum poffint opponere exceptionem nullitatis<br />
quandocumque etiam pofl fenienftam, & comparitionem,<br />
fi conveniantur coram judiee laico, el. 3. gl. 3.<br />
nu. 44.<br />
Condemnatio fruñuum -, & interejfe refpeClive-, an fit facienda<br />
in fententia revocatoria prioris •> cujus virtute<br />
quis poffiXebaí, el. 4. g/- 18. part. 4. n. 72.<br />
Confilium ordinarium univerfitatis, quod folet {Irittum<br />
üppellari-, an impugnare valeal quod a. generali efl<br />
determinatum-t el. 4. gl. 10. par. 1. n. 90.<br />
Copia inquifiuionis recepto? coram ordinario antequam<br />
caufa evocaretur , an fu dunda reo fi non fu fibi publícala<br />
1 el. 4. gl. 11. n. 87.<br />
Cotijiiiufum an h<strong>ab</strong>eai locum in debito civili tantitm,<br />
& qua fit dijjereniia inier debitum naturale tantüm,<br />
Ú civile , el. 4. gl. 7. par 1. n. 48.<br />
Confiitutum an iransferai dominium-, & pofcfjíonem<br />
<strong>ab</strong>fque añuali, & cor por al i traditione, el. 4. gl. 27.<br />
nu. 5.<br />
Et an obligatus nihilominus maneat venditor ad reale?n<br />
traditionem faciendam , ibid. nu. 14.<br />
ConHitutiones Cathalonia an finí jus commune in patria,<br />
el. 4. gl. 18. par. 2. nu. 68.<br />
Condumio fin. fub di. diíTolt lo matrimoni, an extendatur<br />
ad ca r<br />
um, quo adejfeni folifilii prioris mairi*<br />
monii cum alus haredibus patris, el. 4 glof. 18.par.<br />
2 nu. 63.<br />
: Conflituüo fub tit. de altercáis difponens currere témpora<br />
non obfiantibus altercatis attentaiorum, an comprehendat<br />
cau r<br />
as jjm lempore conjlitutionis motas-,<br />
vel movendas tantitm. addit. 37.<br />
Conñitutiones Cathalonue an extendantur ex identitate<br />
rationis, el. 4. gl. 18. par. 2. n. 68,<br />
Contentionis jurifdiñionis caufa, ut evocdri valeat ad<br />
Regiam audientiam, qua obfervanda clan. 3. glof. 3.<br />
nu. 57.<br />
Contentio an firmeiur inter ordinarium, & dominum<br />
Regem, & an ejus caufa evocetur ad Regiam Audieniiam<br />
<strong>ab</strong>fque aliqua qualitate, clauf. 4. glof. 12.<br />
nu. 147.<br />
Contrañus filiorum familias in Cathalonia an finí validi<br />
fineconfenfu patris, el. 4. gl J. par. 3. n. 41.<br />
Et quid quando publicé foliti ¡uní negocian, ibideml<br />
num. ?<br />
Et quid quando aliquid recipit filiusfamilias <strong>ab</strong> aliquot<br />
ut alteri folveret , ibid. nu. %"J.<br />
Comraüus an ad (Squitatem reduci debeant quotiefcunque<br />
res ejjicitur tniqua, vel in infinttum crefcii> el. 4.<br />
gl. 18. part. 1. nu. 118.<br />
Creditores Jocietatis an praferantur in bonis, & juribus<br />
focialibus quibufetinque creditoribus particularibus<br />
alkujus ex fociis-, quantumvis hypoíhecariis, & prioribus<br />
lempore, el. 4.gl^j. par. 2. n.61. & 63.<br />
El quid in capitali mijjo Wfocieíaiem per focium obligatum<br />
, ibid. nu. 61.<br />
Creditor cum fpeciali hypotheca pofierior utrum in civil<br />
ate Bafcin. praferatur priori, clauf. 4. glof. 12.<br />
num. 137.<br />
Et quid'in civitate GerundcEgÜ^Líui.138.<br />
Credulit t<br />
$sj!rob y<br />
<strong>ab</strong>i'lis*%i'*xw<br />
purgationi mora, el. 1. n. 49.<br />
locum<br />
D Ebitor,<br />
D.<br />
qui ex legali dilatione miferaúonis grana<br />
non tenetur nifi pofl certum tempus, an poffit<br />
conveniri ante lempus ut cautionem praflet, & folvat<br />
adveniente die, el. 4. gl. 9. par. 5. nu.6\.<br />
Decimarum cognitio ad quem fpetleí, vide infra in ver'<br />
¿>o*"juaéx LAICAS'.<br />
Decimee an praferibantur in Cathalonia iu proprietate,<br />
& quid in qúota, cl.^.gl. i$.par. 1. n. 62.<br />
Et an^cimator univerfalis h<strong>ab</strong>eat intentionem funda-<br />
9<br />
ía^n tpfo jure in iota parochia , ibid. nu. 68.<br />
Et an ex poffeffione unius fpeciei fruñuum inferatur ad<br />
* altas refpeñu ejufdem fundí , ibid. n. 78.<br />
Et an confuetudo in decimis, quód prius deducatur fiemen<br />
, fi valida , ibid. n. 81.<br />
Et an prafcríbaniur quando conflai ex aliqua proprietate<br />
nunquam fuijje illas folutas in aliqua fpecie fruüuum,<br />
ibid. nu. 88.<br />
Et an debeant fplvi fecundiim confuetudinem locorum<br />
^vicino'rum qifanSb milla reperitur confuetudo in loco,<br />
in quo ><br />
funt folvenda, ibid. n. 89.<br />
Et an, ad evit andas fraudes , debeant folvi in manipu-<br />
lis, clauf. qf&lofi 19. part. 2. nu. 20.<br />
Et an fufficiat fola fraudis fufpicio, an vero fu probanda<br />
fraus , ibid. n. 21. cum feq.<br />
Et per quantum tempus fit expeñandus decimator antequam<br />
fruñus extrahantur <strong>ab</strong> agro, ibid. n. 28.<br />
Decreti inter pofitio ut aliqui operetur an debe ai fieri<br />
cum caufa cognitione, l. 4. gl. 13. par. 1. n. 22.<br />
Depofitum unius penfionis , juxta conftit. j . tit. de execu.<br />
de cenfals, an proficiat quando agitur executive-,<br />
el. 4. gl. 18. par. 4. n. 16.<br />
Et quid quando agitur poffefforio judicio , ibid. «. 14.<br />
Diflriilus, vide in verbo prohibitiones, & alibi in hoC<br />
índice in aliis litteris.<br />
Dijpofitio c. in prsefentia , de probar, an locum h<strong>ab</strong>eat<br />
irt^fathalonia ut monafterium excludat fubflitutum,<br />
d.r, hf . 4. glof 2. nu. 32. & 36.<br />
Et an
Et an fu expeñanda morsnaturalísmonachiutadmit- lianicam lucrifari*, . Li- a<br />
u.ur/u^.u.us in caféus, in ^ „ ott excluir f £ >°* U<br />
Dijpofitionum una al.eram declara,, cuando nepo.es TJuZfTlunTfLy?' *» fi*<br />
«n,us exfilü, .efia.ori, ¡un. expreffe loca.i', Jpo.es D ¡ L * ^ f i ^ J f r % ^ Urc*ua.en addit 7.<br />
veri alterius filiinon, clauf.4. glof. a.par.l.ni' in.erlZít X* n<br />
"l c,u<br />
/. 1 r.<br />
Eleüio contra formamflatud in trienniumfaña an fufli-<br />
1 í 3 neatur'
j..U NDBX DE<br />
itédiur: & an jus eligendi devólvatur ad ¡üperiorem,<br />
& quid quando ex eletlis junt inhábiles, el. fy'glofi<br />
10; par. i. num. 54.<br />
Ele dio, feu nominatio officialis un poffit impugnari a<br />
quolibet de populo, ad quemfpeftat, »0» obftante appeU<br />
latione interpofita, feu lite mota fuper eleBione facienda,<br />
tffU. nu. 08.<br />
Eleftió an fita&oris ubi velit reum convenir e, & corara<br />
quo judiee * & quid quando a. reo efl facía praventio<br />
judicii, clauf. 4. gloff. 1 5. nu. 80.<br />
Eleñiones Juratoruni Ó* Confiliariorum univerfitatis<br />
an debeant fieri ad fortem > vel ad voces quando efl<br />
timor fraudis, el. 4. g/. 19. par. 2. nu. 16.<br />
Empata reala an impediatur per juris firmam , ¿74«/".<br />
4. g/o/^ 13. 4. TXM. 77.<br />
Emphyteota renunciando domino emphyteufim an poffit<br />
ev adere folutionem penfionttm cejfarumt el. 4. gl. 18.<br />
tifiar, j. num. 12?.<br />
Emptor primus , Ç#i ¿R*/ ¿« pojjejjione, fi iterum res poflea<br />
fubhaftetur, ó* reperiatur majus pretium > 4»<br />
praferatur offerendo tantundem , ¿¿¿¿X'*. 11.<br />
Epifcopi an egeant territorio ad diftinguendos clericos<br />
extra Ecclefiam
l,„„, & ex ea reperiatur fxmina ultimo de(- Herediumentum faüum hoc modo, quod infantes<br />
2 B S 2 ¿ cJdefiendennd examina Vr,m« qui procedent r<br />
ex pr*fen„ -adorno .h<strong>ab</strong>eant<br />
Une* Vue fuera, excluí f * ex ipfis debe* ¡ucee-<br />
¿ere, el 4.gl 2?. nu. 17. & 19-<br />
'Fruttuum reflitutio quando quis reflituitur reflitutione<br />
juftitia, vel reflitutione gratia quomodo fit fatienda<br />
in utroque cafu, el 4. gl 12. par. I. n. 92.<br />
'Fruttus, feu cenfus non exatti, licet maturi, & debiti<br />
in vita unius benefician, an fpettent ad fuccejforem ,<br />
an vero ad haredem pradecejjoris, clauf, 4. glof. 18.<br />
par. 1. nu. 141.<br />
Et quid fi fuerint per pradecefores judicialiter petiti ¡<br />
id.<br />
Et an debita, & leg*ta pia benefician prcvdecejfons deduci<br />
debeant, & ¡olvide dittis fruñibus non exatlis,<br />
quando alia bona illius non fubfunt > ibid.<br />
Eruttus reperti in domo donatoris tempore mortis,<br />
anfmtdomtariiy velharedis, el. 4- gl w. 5.<br />
G.<br />
Enerofi an conferventurjn poffeffione milititi , licrt<br />
non fuerint armati, fi in ea reperti fuerint, &<br />
quid fi Baro reperiatur in pofefjione cognofeendi de *<br />
eíTe hasredes ipforum, & debeant prasferri quibufcumque<br />
aliis filiis & fili<strong>ab</strong>ns cafu quo unus<br />
ex ipfis aliud matrimonium contrahat, hoc eft filii<br />
pro filiis, & filias pro fili<strong>ab</strong>as, *nfit validum. addi.j.<br />
Hcereditamentum fattum hoc modo, quód filii ex hoc<br />
matrimonio procreandi h<strong>ab</strong>eant eíle haeredes,<br />
hoc eft filii pro filiis, óc filias pro fili<strong>ab</strong>us, fi contingat<br />
ex primo matrimonio adefje filiam tantiim , & filium<br />
ex fecundo-, an operetur in favorem filia nec ne,<br />
addit. 19.<br />
liares gravatus an poffit, non expetlata morte reftituere<br />
hareditatem fubftituto in fraudem creditorum,<br />
addit. 21.<br />
Hareditamentum jiniverfale an valeat favore matrimonii<br />
, addit. 14. & vide fupra verbo donatio univerfalis.<br />
Homagium, vide infrX verbo vaffalli.<br />
I Mmunitate<br />
I<br />
Ecclefia/lica an gaudeat proditorias homicida<br />
, el 4. gl ia¿.n. 11.<br />
eis , rl. 3. gl. 3 nttm. 88. Et quid in eo , qui tantitm vulneravit animo occidendi,<br />
Gratia fi non fiat a. Papa, vel a Principe, fed alteri ibid. nu. 117.<br />
committiturfatienda, an ejuspoteflas expiret per mor- Infeudare an fit alienare , el. 4. gl. 13. par. I. nu. 5.<br />
tem committentis , clauf. 4 glof.i^. par.i. nu.tf.<br />
Gratificationi an fit locus quando funt vota, & fuffragia<br />
in aquas partes divifa , fi voventes non fint ejufdem,<br />
& paris qualitaiis, & dignitatis , addit. 2J.<br />
Guidaticum de fatlo datum, & conceffum an fit fervandum.fi<br />
fit datum contra ftatutum idprohibens, vel <strong>ab</strong><br />
eo , qui illud daré non poterat, el 4. gl. 15. n. 154,<br />
«MMSS* G» A anda de deliño antequam próCi<br />
H.<br />
H<br />
Mres, vel tenius poffeffor an poffit conveniri via<br />
exequutiva , clauf. 3. gl 2. nu. 54.<br />
Hares non conficiens inventarium an teneatur ultra vires<br />
hereditarias, el 4. gl. %. n. 42.<br />
Et quid quando ex pluribus haredibus unus tantum<br />
confecit inventarium , an cceteris profit, ibid. nu. 44.<br />
'Et quid quando hareditas eft certa, ibid. nu. 47.<br />
Hareditamentum in Cathalonia an importet donationem<br />
inter vivos , clauf. 4. glof. 6. nu. 2.<br />
Hareditamcnta in capitulis matrimonialibus faüa, an<br />
fint valida quoad bona prafentia, vide plures deci 3<br />
Jnformatio an fit danda de delicio antequam procedatur<br />
in materia clami-, el q.gl. 15. n. 139.<br />
Infifluationis donationis defettus an fuppleatur perjuramentum,<br />
el 4 gl 29 n. Ç.<br />
Et an requiratur exprejfa renunciatio infinuationis,<br />
ibid.<br />
Infinuatio donationis ubi debeat fieri, quando funt dúo<br />
in loco h<strong>ab</strong>entes jurifdiÜionem , el 4. gl 29. nu. 18.<br />
Inftrumentum litigiofum effeftum fi declaratur validum<br />
an poffit exequutioni mandari <strong>ab</strong>fque eo quod fiat<br />
fententice exequutio , el. 4. gl 15. n. 8f.<br />
Interruptio prceferiptionis faíla contra unum reum debendi<br />
an noceat aliis, el. 4. gl 18. part-. 5. n. 47.<br />
Judex ordinarius an poffit intra tempus, per quod fuit<br />
creatus, revocan, & quid fi adfit jufta caufa, clau.fy<br />
gl. 10. part. 1. nu. 144.<br />
Judex laicus an cognofcat de validitate-, vel invaliditate<br />
confirmationis apoftolica fuper alienatione rei Ecclefiaftica<br />
interpofitce,el 4.gl. 13. par. 2. n. 4.<br />
Et an de ea incidenter pofjit cognofeere, , ti ibid. num. 9.'<br />
fint valida quoad bona prafentia, vide plures deci^ -<br />
ines in dilerfis cafibus, propter formularum , &<br />
& 44- ^craççnv; n<br />
Et an poffit cognofeere de<br />
vrr] PÇia(iic
Judex an poffit ereari extra territoriumvide in verbo<br />
ele&io.<br />
Juramentum, quod prcefiat ojficialis in ingreffu fui ojficii,<br />
an poffit praflari in die fefio, clauf. 4. glof 10.par.i.<br />
num. 119.<br />
'Juramentum fidelitatis , vide infra. verbo vaífalli.<br />
Jurifdittio conceda per Barones Bajulis per vaffallos<br />
nominandis, an intelligatur in prima tantum inflantía,<br />
Úf-an Bajuli fe pojfint intromittere de caufis appettaüonum,<br />
el. 4. *l. 10. par.2.nu. 14.<br />
Jus fótica an poJJU alteri cedi, vel vendi, clauf. 4. glof.<br />
12. niMi. 37.<br />
M fi reperiatur extinña linea<br />
maxulorum & ex linea fcemin'mareperiantnr ma**<br />
feulus. & famina quis prafieratur. el. 4 gl- 25". n. IC.<br />
ijÉt quid fi ma feulus fit defeendens ex Jcernina, & jcernina<br />
ex ma r<br />
cuIo-, ibid.<br />
Mater an fit legitima adminiflratrix bonorum filii, &<br />
an eo nomine pro eo ágete poffit, el. 4. gl. 7. par. 3.<br />
i num. 30.<br />
Matrimonium an fit caufa finolis donat ionis, qua fit il<br />
lius favore* clauf. 4. glof. 9 part. 1. nnm. 31.<br />
Milites dum funt in loco belli caufa parati pro de fien fione<br />
reipublica?, an pojfint cap i pro debito civili, el.<br />
3. gl. 3. num. 19.<br />
Milites navalium, five de las Adreffanas civitatis Barcinona?-,<br />
an gaudeant privilegio ut non pojfint carcerari,<br />
ibid. nu. 17. *<br />
Miles propter oceuliationem bonorum, vel propter pro*<br />
h<strong>ab</strong>ilem fufpicionem oceultationis an poffit carcerari %<br />
LAudemium exañum, & folutum pro aliqua caufa 9<br />
'tjuee poflea ceffat ex caufa de praterito, an repetí<br />
poffit, el. 4 g/. 9. />4R. Ç. ««. 1 34.<br />
Laudem ii duplican poena in» Cathalonia an h<strong>ab</strong>eat locum<br />
contra adipi Icen tes poffeffionem rei emphyteoticaria}<br />
¿ fine firma domini, clauf. 4 gojf. 12. ni 17.<br />
Mtauid fi adipifcenti poffeffionem non effet denuncia tum<br />
per quem t enere tur res emphyteutica, ¿W. ««. 120.<br />
Ü* 4 ¿2>i¿ w«. 32.<br />
£Í CUAL quando proceditur contra militem in cafibus<br />
regalio?, i£iíi. ». 33.<br />
Et quid in cajú conjlitutionis cum- injligant, ibid. num*<br />
34- ¡É<br />
£f quid in milite foren fe, ibid. nu. 37.<br />
Mimes an teneantur de reditibus fuis propriis lexdam<br />
folvere , ibid. n. $y.<br />
Militibus quot dies fint dandi in citatione, éf tfuii<br />
quando funt procuratores, vel tutores, vel in çafu<br />
manutenentia , ibid. num} 55. & $6.<br />
Et an chatio , in qua militibus brevius fpatium conceditur<br />
, reddatur núlla, ibid. nu. Ç7.<br />
Milites an fint hábiles ad poffidendum boná immobiiia<br />
¡ub aireño dominio alterius ibid- nu. 108.<br />
Milites an fubfint locumtenenti vicarii in <strong>ab</strong>fentia ficuti<br />
ipji vicario prafenti, ibid. part. 2. nu. 94 ubi<br />
"* 8*<br />
Z-px nova 4» PR umatur voluijfe in dubio beneficia an* videas antea decifionem.<br />
tiquarum legum auferré, el. 4. gl. 7. p4r. 3. ». 64. Minort an detur rejlitutio adverfus dilatorias exceptio-<br />
L. hic edidtali, C. de ffcund. nupt. an h<strong>ab</strong>eat locum nes non oppofitas, clauf. 3-glof 3. nu. £9.<br />
in donatione, qua fit filiis fecundi matrimonii favore<br />
Minori fuccedenti majori an detur rejlitutio in gtfti*<br />
¡ illius-, el. 4 gl. 9 par 5 ww 197<br />
per majorem, ibidem.<br />
Littera executoriales, ir/ citatorio? de tempore unius<br />
. Mtnor, qui veniam a?tatis impetravit» an reflituatur pro<br />
Iftfione qua contigit pojl exhibitas in judicio litteras<br />
Locumtcnentis, 4*1 pojfint exequi tempo>e alterius ,<br />
concejfionis venia eetatis, ibid. nu. 61. & addit. 4.<br />
cl.$.gl. 13. ^4FF. i.n.<br />
Minar an reflituatur adverfus non confeñum inventa*<br />
Locumtenens ojjicialis in <strong>ab</strong>'entia, an teñe atur ajfecu-<br />
num fi conftat de lafione, el. iffe /«/r* v«r¿p milites.<br />
an vero poffit per judieem <strong>ab</strong>breviari,cl. 4. glof. 10.<br />
part. 1. nu. 23.<br />
Minar an reflituatur adverfus donationem, el. 4. gl.<br />
18. part. 1. nu. * l.<br />
Et quid adverfus fidejuffionem, ibid. nu. $4. Úf glof.<br />
m 26. num. 1 j.<br />
Modus procedendi quando quis moleflatur coram ordinario<br />
criminaliter pro aliquo fiaño de quo pendet<br />
caufa in regio Senatu * clauf. 4. glof. 9- par. 2. n. 4.<br />
Mpnaflerium an excludat jubfiitutum in Cathalonia,<br />
vide in verbo difpolitio.<br />
Mors patris quomodo fit probanda ut filius hareditatus<br />
fit admitíendus , el. 4. gl. Ç. part. $. nu. ijó.<br />
Mors naturalis an fit expeñanda per jubfiitutum, ut<br />
admittatur, vide in verbo difpoíitio.<br />
Mulier propter dolum commijfum ut evaderet exequutionem<br />
9 an perdat beneficium ne poffit carcerari, ch<br />
3-gloj. 3. num. 24.<br />
O Bligatio<br />
O.<br />
faña per mulierem pro marito quando<br />
per eam remanet omnino , vel in majori parte,<br />
indotata-, an fit nulla-, el. 4. gl. 23. nu. 21.<br />
Obligatio bonorum quo ad futura a auo die contr<strong>ab</strong>atur,<br />
cL±gl 27.»». 23.<br />
Officia
Oficia jurifdiftionalia ad beneplacitum concejfa anexpirent<br />
per mortem concedentisyclauf. 4 glof. 10.pop.<br />
Oficiales regii i tempore Regis Petri 3. ira
faciendo., & fine dim^nmione, clauf. 4. gZ.9. part. 5.<br />
III.<br />
R.<br />
REconventio an h<strong>ab</strong>eat locum in caufis jummariis',<br />
cf^-gl 3.8.54.<br />
Regalía?, judicium in curia datum, ut locas fit qua requirantür,<br />
c/. 4. gfo/I 17. », 89.<br />
tur quando violas regiam jurífdíñíonem, el. 4.£/.13.'<br />
Sffihti&^lialis fit ' próíiatfdk'*hábita^fyer dominum de<br />
vendidone reí feudalis, ut dicatur fibi cucurrijje<br />
tempus utendi fática, el. 4. gl. 12. n. 34.<br />
Semenda <strong>ab</strong>folutoria an egeat execudone, clauf. 4. gloj.<br />
15. nu. 86.<br />
Sententia lata contra aliquos alicujus artis an noceat<br />
Remijfiío faña per vicarium Barcinona? alicui, qui cum<br />
aliis & lata pro aliquibus an projiciat alus-, el. 4.<br />
deliquijfet gravitér in alio loco, veniens ad cam civi-<br />
gl. 17. 8*1." 88.<br />
tatem procuravit ibi reperiri in aliquo levijfimo delicio-,<br />
ut in confequeniiam degravi etiam remitti pofjetj<br />
Et quomodo pojjit execudoni mandar i contra eos , qui<br />
an fit valida, el. 4. gl. 13. par. 2. «. 70.<br />
poflea nafeumur, ibid. n. 89.<br />
RemiJJio faña per Baronem de deliño in via publica Servitus diftriñusy qua? urbana efl, an acquirat, ut ac-<br />
commijfo, an valida fit, fi fit faña anteqtiam Rex in quiratur, ficiendam, & patiemiam Domini, el. 4. gl.<br />
vim ujatici, caminí-, &ftrata, manüs appojtterit, 17. nu. 81.<br />
el. 4. gl. 14. K.24.<br />
Socius an poffit petere partem fuam pro divifo, ante}<br />
Renunciado generalis cum juramento an feftringatur quam fit declaratum ejfe joeium, cl.\. gl. 9. par.,2. n.lí<br />
adfipecificata, & an extendatur ad incogitata-, clauf, Socius h<strong>ab</strong>ens majorem partem jure communi an poffit<br />
4. gl. 28. n. 40.<br />
conjocium competiere ad fibi vendendum fiuam par<br />
Renunciado matris dote contenta an noceat filiis, fi illa tem , el. 4. gl. 9. par. 2. n. 17.<br />
Socii quomodo debeant concordar^ per fuperiorem itt<br />
prior decedat, el. 4 gl. 2. n. 2 5: •<br />
exercenda jurijdiñione communi, ibid. nu. 22.<br />
Renunciado caufa Juplicadonis facit fingí retro quod<br />
Socius mius, invito altero, an poffit faQa divifione mam.<br />
nunqkam fuerit, vide Jupra in Verbo alimenta.<br />
rem, qua erat communis, redimere, el. a,, gl.g.part.<br />
Kenuncians Jemelfiord alicujus muneris, fieu confuíatus<br />
2. nu. 68.<br />
an pro aliis vicibus pojjit inh<strong>ab</strong>ilitan, el. 4. gh 10.<br />
Socius-, qui majorem partem h<strong>ab</strong>et in re communi, an<br />
part. i.n. 136. TÉ¡$<br />
pojjit competiere conjocium ut fino? partís eeftimatione<br />
'Reprajaiia an fine fiuperioris auñoritate exerceri pojfint,<br />
recepta, totam rem fibi dimití at, & an licitado fit<br />
el. 3, gl.2. n. 23. JJ»<br />
permijfa in rebus hareditariis, ibid. nu. 83.<br />
'Reprafaliarum ufus quo jure compedt civitati Barcino» Solemnitas Paulina an requiratur in ceffione, & renun-<br />
nal, el. 3. gl. 2. n. 2
Ecclefiafiicum vfurpantem jurifdtüionem regiam ,<br />
clauf. 4. glof. 13. part. 3. nu. 17.<br />
Suppltcari un pojjit dcondemnatione expmfarttm quando<br />
in reliquis funt fententia conformes, clauf. q.glof.<br />
18. part. 4. nu. I20.<br />
Supplicari an liceat a fententia alteri eonformi, quando<br />
tache in ultima fententia fiuit repulfa quadam nova<br />
pratentio in prior i non deducía, ibid. nu. 121.<br />
Surdafler, qui purinn audit, ah fu idoneus ad oficia publica<br />
gerenda, clauf. q,.gl. \0. part.i. nu. j6.<br />
Sufpetlus de fuga'-, fi ut talis capiatur, an liberetur cum<br />
fola juratona cautione, fi aliam projiare non valeat ,<br />
çl. 4. gl. 18. part. 1. nu. 83.<br />
T Afcha<br />
r.<br />
ad quam menfuram fit folvenda in dicecefi<br />
Gerunda, el. 4. gl:20. nu. 1.<br />
Et an fit folvenda in mampulis-, & in gerba,ficut de ci<br />
ma , ibid. nu 3. & f.<br />
Témpora probatoria an currant contra illum-, qui fiuceu-<br />
buit in altere ato, fi h<strong>ab</strong> bat juftam cai(fam litigandi,<br />
el. q.gl. 18. part.\. nu. 114. & m addit. 37.<br />
Tempus interpollatum an fujfiíiut, vide Jupra verbo -,<br />
alirrunta.<br />
Territorium an fit neceffarium ad providendum fcedulas<br />
in alieno, & quid ad publicandum fententias, &<br />
intimas faciendum, & curiam formatam h<strong>ab</strong>endum-,<br />
el. 4. gl. 12. nu. 152.<br />
^Tertii pojfejfores , fi plures funt condemnati infoUdttm &<br />
contra unum tantum fit futía executio fententia an<br />
poffit ijle in eodem judíelo cejfis fibi atlionibus , exequutionem<br />
fiententia contra altos condemnatos petere-,<br />
el. 4. gl. 18. part. 2. nu. 60.<br />
Tertius poffeffor an pojjit convenir i via executiva, vide<br />
in verbo, h&res, vel tertius poíTeíTor.<br />
Tejlamentum an vitietur per diei, ó* menfis omifjionem,<br />
fi in eo reperiatur annus, el. 1. nu. 2.<br />
Teflator an pojjit rem propriam hceredis legare, vel alias<br />
de ea difponere, clauf. 4. gl. nu. 32.<br />
Et quid quando teflator fciebat rem efe hceredis , ibidem,<br />
nu. 32.<br />
Tranfatlio an refeindatur ex lafione, beneficio 1.2. C.de<br />
refeind. vend. ó' quomodo, clauf. 4. glof. 9. part. £.<br />
num. 202.<br />
Tranfatlionem impugnare volens an alio egeat judieio,^<br />
an vero pojjit iliam m eodem judicio impugnare-, ibi-r.<br />
dem, nu. 218.<br />
V Alor<br />
V.<br />
rei quomodo confideretur, & quaHter ad id<br />
teft.es deponere debeant ad annullandian con-<br />
tratlum ex lafione, el. 4. gl. 9 part. y. nu. 208.<br />
Vafjalli an prajlent juramentum fidelitatis* & affecurat<br />
tionis, & quid quando domini Jolam jimpluem h<strong>ab</strong>ent<br />
jurifdiclionem, el. 4- gl- 10. par. 1. nu. 11. & 12.<br />
Et an illud praflare pojfint per procuratorem , tbidem,<br />
nu. 18.<br />
Et an prajlent homagium,*ibid. nu. 13.<br />
Venderé an quis compellatur rem propriam favore Ecclefia?,<br />
religionis , reipublica, vel alterius publica<br />
utilitatis , el. 4. gl. 12. nu. 28.<br />
Venditor cenfiualis an poffit compelli ad illius luitionem,<br />
quando dolum , & fraudem commifit donando omnio<br />
bona fiua ante cenfiualis creationem> clauf. 4. glof. 18.<br />
part. 3. nu. 92.<br />
Verba , concedimus tibi, & íucceíToribus tuis, quomo-<br />
0do intelligantnr, el. 3. gl. 3. nu. 109.<br />
Verba pofita in aliqua di'pojitione, & hoc íi hseredi vel<br />
donatori placuerit, quid importent, clauf. 4. glof.25.<br />
nu. 28.<br />
Vicarius Regius, & Subvicarius an fint judices competentes<br />
ut coram e'ta fiant querela pacis, & treugarum<br />
violatarum , el. 4. gl. I nu. 116*<br />
Ufurarum cognitio ad quem fipetlet vide in verbo-, judex<br />
l ai cus.<br />
Ufusfruüus bonorum adventitiorum filii an ceffet per<br />
mortem illius , el. \.gl. 7. par. 3. nu. 12.<br />
Et an cenfeatur prohibitus patri per prohibitionem ad-<br />
mintflrationis , ibid. nu» 24<br />
Ufusfructus refervatio fiada promi r<br />
cue per dúos donatares,<br />
qui fimul bona donant-, an cenfeatur jaña de tota<br />
ufufruñu pro unoquoque ex ipfis, quando unus moritur<br />
altero fuperflite-, an vero cuilibet refpeñu Juorum<br />
bonorum, el. 4.gl. 2/2. nu. 31.<br />
Ufusfruñus legatum , quod conftat ex aliquibus conjeñuris<br />
favore liberorum uxori plene faílum, an<br />
reflringatur<br />
J8.<br />
ad alimenta mortuts liberis, ibid. nu«<br />
Not<strong>ab</strong>ilia particulada generaü índice apparebunt.<br />
•TOAN,
(
Anc ego claufulam,&fequentem<br />
tanquam materiam continentes<br />
parum praclic<strong>ab</strong>ilem ¡¡ &<br />
modicum in foro contingibilem<br />
praetermifilTem libenter, qui de<br />
his tantum agere in hoc opere<br />
ftatui, qua? in acta practico poffent<br />
frequenter eíTe accommodata, mfi íurfeeptum<br />
munus omnium, & quarumeunque claufularum noftrorum<br />
capitulorum matrimonialium explkatione<br />
noftra profequendarum nos ad aliud coegiflet: con<strong>ab</strong>imur<br />
tamen taliter <strong>ab</strong> ipíis nos expediré ut d\Ccurrendo<br />
per magis necelTaria, ac fuperflua omitiendo<br />
quam breviífímé penfum <strong>ab</strong>folvamus. Aggrediamur<br />
igitur in nomine Domini.<br />
' Qaod prius + tractandum fe nobis offert in hac<br />
priori claufula, ut ex ea colligere licet, efl nunquid<br />
diei, menlis, & anni omiílio vitiet inftrumentum :<br />
In qua dubitatíone certiíiimé confiatuendum eft,<br />
quod lie /.1. Cod. de apoebispubl. Ub.lQ.l. opdmam,<br />
Claufula I.<br />
29 Juramentum projiare tam in judicialibus, quam<br />
extrajudicialibus an liceat in die feflo, & an VOlidum<br />
fit yvel<br />
invalidum. .<br />
Intelletlus capitis primi de feriis j ibid.<br />
30 Annorum computado an fieri debcat a, nadvitate,<br />
vel <strong>ab</strong> incarnadone domini, remiffive. 4<br />
Cod.de contrahend. éf committend. jiipuiat. gtojj. in ea*<br />
inter diletlos,\txb.indiílioni contra de fide inftrument.<br />
Se in diíbis ^ocis tradunt communiter DD. quibus *<br />
adde Covarr.m pratl. quaft. cap.20. n.2. verf.a,. eadem<br />
ratione > Carol. de Graf. in tratl.de except. ad<br />
materiam fiatuti excludentis omnes exceptionés, ex<br />
31 Annus hoiie in Cathalonia computatur a. natwircept.19. n.$. Bartholom. Barthazol, in tratl. claufutate,<br />
lieet olim aliter computatur, & quomodo. lar. in procem. n.6. & rurfus plenius, & valdé late in<br />
|2 Infirumentum quid fit fine die> & menfe confec- claufuLhgloJf.'. per tot. qui quam plures DD. & protum,mortuo<br />
notario femiplenam probationemfape infinitos ad id allegant, his eit addendus Parlacit<br />
,& in aliis caftbus plenam.<br />
dor, rerum quotidia.lib.2. cap.io.nu.i. qui bene to-<br />
33 Obfervantia fubfequuta fupplet defeclum fcriptutam hanc materiam explicat.<br />
ra, & quomodo.<br />
Atque íta"j"in materia teítamentorum Declaravit 2<br />
34 Obfervantia fubfequuta de ciar at privilegium , nojler Senatus die 26.Septembrisi597.ad relationem<br />
idem efl de pofejjione.<br />
egregii olim Senatoris Salvatoris Fontanet,nunc in<br />
35 Confuetudo interpretativa an cenfeatur rejeHa fupremo Aragonum Regentis Cancel, in caufa Mi-<br />
quando dicit Jlatutu quod aliqua non admksatur. chaelis Subirats contra Joannem Termens, tefta-<br />
36 Et an quando Jlatutum dicit, nullam ejfe admitmentum quoddam in ea caufa exhibitum nulhtatis<br />
tendam confuetudinem.<br />
vitio l<strong>ab</strong>orare propter omiffionem diei, & menfis,<br />
37 Confuetudo interpretativa non adverfaturfiatuto. quo confectam eflet, licet annus fuiffet adjectas,ac-<br />
38 Epifcopus, qui non potefi contra cañones flatuere, tuarius erat Barth. Baile, ad quod video. Ferrer. in<br />
potefl tamen prater cañones:<br />
novijf. additio. ad Guidon. Pap. decifi 582.. \<br />
£9 Confuetudo interpretativa non dicitur nova, fed Guido tamen -j- Pap. in ditl. deejf.$$2. in hac ma- *<br />
eadem difpofuio.<br />
teria diílinguit contractas, feu actas, pro quorum<br />
40 Confuetudo interpretativa qua dicatur. fubftantia requiritur feriptura, & inter contractas><br />
41 Confuetudo interpretndva admittitur etiam fi ver feu aítus, in quibus ea non eít neceflaria, dicens<br />
ba videantur aliud finare , & etiam fi refultet quod primo cafu vera eft noftra concluíio; & fupe-<br />
malus intelletlus , tfy' verba impropriantur. I riüs firmata refolutio , pofteriori vero cafu non fe-<br />
d¿t Verbum,de(cendentes,per obfervandam fubfequuquitur late probans Beroi.cj^ó.^río^ubilomiiW<br />
tam cenfetur comprehendere tantum maficulos. de teflamento nuncupativo, quod dicit validum<br />
43 Agnatorum appelladone ex obfervantia jubfecuta etiamíi diem i & meníem non contineat, quia non<br />
veniunt per prius utrinque conjuntli. • requirit feripturam.<br />
44 Confuetudo interpretativa facit qu d (latutum in- Mihi vero \ in his fummé placet diftinclio Ba£% ¿<br />
telligatur quandoque aliter quam verba fonant thol. Barthazol.m allegat.tract.de clauf.infirum.tlaufi<br />
contra verba fiatuti.<br />
5.gIo¡f.i.nu.2i.8tV>.2Lnch\n.i?t addit.ad Guid.Pap.dicl.<br />
45 Interpretatur conjlitudo 17. tit til. de fupp. de fen- decif 582. quae prius fuit Angelí de Peruf. relati per<br />
tent.<br />
eundem Ranchin.ubi fuprá quod primo quidem ca<br />
46 Confuetudo contra jus fcriptum reprobata intelUfu-) quando videticet pro fubftantia requiritur ferigitur<br />
contra jus fcriptum, quod efl in virili obptura in aliquo acta, tune nullo modo valeat íine<br />
fervantia.<br />
die per ea, quae fuperiüs adduda fuere in confirma-<br />
47 Confuetudo interpretativa quanto tempore inditionem noftrae refoíutionis, nec ipfum infirumencatur.tum<br />
, nec aftus i facit l.contraüus de fide inftrument.<br />
48 Confuetudo excufat a peen a etiam impofita perju & notat Felin. in cap. ex litteris, nu. 10. ext. eod. tit.<br />
ra patria.<br />
Secundo vero cafu,quando feriptura non eft necef-<br />
49 Credulitas prob<strong>ab</strong>ilis excufat a pana*, ubi decif. faria -» tune nerum fubdiftinguendum eft: aut enim<br />
noftra Senatus.<br />
agimus de validitate inftrumenti, & tune nec ipfum<br />
Et facit locum purgationi moray ibid. valet íi omittatur dies, nifi alias poflet per notarium<br />
in calibus de jure permiflis addi.quod late profequitur<br />
Barthazol.ubi fuprá n.2¿.cumfequendb.veX<br />
C L A U S U L A I.<br />
nhi poíTet per teftes probari.aut vero agimus de validitate<br />
aftus,fuper quo confectum fuerat inltrumen-<br />
DIE T. meníls T. anno Á NATIVITATE tum,& tune ü is poiíit alias probari, non corruit per ..<br />
non appoíitionem diei in inftrumento prgedifto,quia<br />
DOMINI X-<br />
fine die, & confule contractas fieri poteft Lobligationumfere,<br />
$. pemdtim.de aftion. & obligation. & probari<br />
debitum /. publia fifi, depof. Ratio eft elegans.<br />
Quia"t"vitiato,& annullato inftrumento non* intel- J<br />
ligitur annullatur contraflus in eo contentus (i de<br />
eo aliter appareat, prouti tradunt communiter DD. *<br />
i n l.fiervum filii, f. eum qui cbirographum, de legat. I.<br />
Tiber. Decían, refponf.23. w.8o. V0I.2. Pulchrum eft<br />
in propoíito Robert. Maran. confi. 3. per quod ego<br />
ih Senatu defendo cauíam coram egregio Senatore<br />
Hieronym.Senjuft.inter Martium Roig.óc T.Texidor<br />
feriba Fenes, ín qua fummam exiftimo fovere<br />
juftitiam contendens quód quamvis annulletur<br />
mihi inftrumentum cujufdam donationis factae ex<br />
eo quod fuerit recepta per euro qui poteftatem ad<br />
id non h<strong>ab</strong>ebat, nihilominus non annull<strong>ab</strong>itur ipfe<br />
contractas donationis, fed fuftinebitur vel tanquam<br />
contentas in feriptura privata , & per eam probatos<br />
, vel etiam tanquam alias teftibus juftificatus,<br />
b<strong>ab</strong>eo infine ditli concilii decifionem, quam ma- J<br />
gis mean opinionem confirmo: nec contra j* vi- C
Claufula I. 3<br />
tiato contra&u vitiatur inflrumentum, pluribus ibi nae, Martis, Mercurii^c. exprimendum, Refpondeprobant<br />
Decían, ubi fupra, & Surd. confil.nS. ?i.i6. mus quod licet T<strong>ab</strong>elliones communiter id faceré<br />
fjf Hbro 3. notiflimum enim efl inflrumentum, Sc foleant, non tamen eft de fubftantia inflrumenti Fecontraélum<br />
piurimum inter fe differre , tanquam Un. in d.cap.i. n.10. de fide inftrument. GraíT. in allefcilicet<br />
continens, & contentura : quia inílrumen- gat. tratl. de exceptionib. ad materiam (latui & excetum<br />
eft feriptura notarii, quae conventionem par- ptione 19. n.12. Sí Barthazol. d. clauf.1. glojf.f. n.l$.<br />
tium continet., contraftus vero eft ipfa partium con- quae omnia <strong>ab</strong> eo fundamento recipiunt vires, quo<br />
ventio , ex Azin. qui plené profequitur de execut. antea dicebamus, ubi alias certifican potefl: dies cec.io.<br />
per tot. Sí Her-ng. defidejujj. c.ij. deadjacent. lebrationis contractas , non eíTe neceíTariam aliam<br />
fidejujfionis, w.3. Sola in nova conjlit. S<strong>ab</strong>aud. gloJf.¿. demonftrationem : atque haec adeó vera exiftimo<br />
de alienat. bon. minar, n. 3. bene verum eft quod íi ut arbitrer quod licet erratum foret in nomine diei<br />
ageretur de pnonrate obligationis , tune ad eam nominando cum diem Jovis, cum deberet dici d¡e<br />
comprobandam neceíTana foret diei appofitio: alias Veneris,non tamen propterea corrueretmftrumencnim<br />
probari non poílet, l.cr editor.ff.qui pot.inpign. tum cum illud diei nomen non íit de fubftantia inh<strong>ab</strong>.Dec\w.refponfa.6.n.i^2.vol<br />
2.Rochin.ubi fupra ftrumenti, fed apponatur ad majorem temporis depulchré<br />
additio ad Macluzilla fingid. 45". Inde ele- monftrationem, idque ex vulgari regul. demonílra-<br />
7 ganter-j-infertur quódin feriptura privata no» íit tio faifa, &c.<br />
de neceíiitate pro illius validitate dies apponendus, Quid de hora f diei an ea íit apponenda inftru-12<br />
* vulg. /. cum T<strong>ab</strong>ernam, §. idem quafivit, ff.de pign. mentó : certé non quia non eft de iilius fubftantia,<br />
communem dicit Alex. in co?ifil.^2.n.20.vol.j.Sí tra- Felin.in allegat. cnA2.defide inflrumMarfü.fingular.<br />
ditTib. Decían. refponf.2^.n.
Claufula I,<br />
quae tradit Toni. Sánchez, de Matrimonio libñf. diftum<br />
confedum \ tit íftud , de quo agimus, non<br />
**puu$. n. 19. tom. 1. Inde \ ego dicebam de anno ptsefumetur pofterius.<br />
1604. in quadam caufa Apoftolica quod licet de<br />
Tertio, limhatur praecedens traditio in pluribus<br />
jure inhibitio vigore appellationis <strong>ab</strong> interloquuto-<br />
-j-inftrumentis á diverfis Notariis confedis.' tunc20<br />
ria interpofitae eodem die» quo fententia facía, prae-<br />
enim illud pfaefumetur priüs confedum, quod hofumatur<br />
fubfequuta ex nota, per Achil. de Graf. deram<br />
contineret, fecus vero quando omnia forent <strong>ab</strong><br />
cif. 263. qua eft $6.fub tit. de appellat. Ubi dicit ita<br />
eodem Notario f<strong>ab</strong>ricata,quia tune ad ordinem feri<br />
T fuijfe decifum in Rot.de anno 1Ç44. licet id non tranptura?, qui in prothocollo appateret, recurrendum<br />
feat fine dificúltate, ut pulchré tradit Antón. The- foret non obftante quacunque horae appofitione a<br />
faur. decif. 49. dicens propter negotii dificúltatem text. in $. quibus fp'ecialiter in prima conftitutiçne, C<br />
Senatum in caufa, de qua ibi, médium quandam viam ibij'ita. tamen ut ordo temporum eorum conftitutio-<br />
i" Jéquutum fuijfe: ut fcilicet pronunciaijet bene quo num non fokyn ex adjedis diebos, confulibufque,<br />
adillum adum, feu fententiam proceíTum per judi- fed etiam ex ipfa compofitione earum darefcat: pricem<br />
: verum ex dubietate prioritatis, ipfum contra mis quidem in priori loco, pofterioribus vero in fe<br />
quem adus fadus fuerat, ex offido in integrum refcundo ponendis,&c. & ibidem Bart. & Bald. idem<br />
tituendum ad profequendum appellationem. Nihi- Bart. inl. §.prius, nq.ff.de valga. Felin. in allegat.<br />
lominus tamen arbitr<strong>ab</strong>ar in cafu didae caufae Apo- c. paftordlisy de refcripun.6, Maleard. de probationiflolicae<br />
huic praefumptioni locum non eíTe ex quo bus in álVega-. concl. 1229. n. 13. viden. Menoch. de<br />
ín inhibitione aderat hora illius praefentationis, in arbitr.júáflib. cafu 187. n. 52.<br />
fententia vero minimé, bene tamen verum eít quod<br />
Hic dies.f de quo loquimur computan debet ut2l<br />
hic pundus non fuit tune declaratus, quia neceííum<br />
contineat viginti quatuor horarum lpatium á media<br />
non fuit ex -quo aderant quam plura alia in procef-<br />
no de ufque ad aliam mediam nodem , qui comfu,<br />
quibus in caufa obtinerem.<br />
muniter dies naturalis folet appellari, licet Alciat.<br />
*7 In his advertit Bart haz. ubi fuperius ex Alciat. in 1.2. $. cujufque diei,jf. de verboT. fignific. cum ci-<br />
Sc aliis, quod in illis fcripturis,in quibus non folet vilem appellet, naturalem vero qui duodecim tan-<br />
apponi hora,fi de ea reperiatur mencio fada ex hoc tum horas comprehendat á folis ortu ufque ad oc-<br />
% folo redditur feriptura fufpeda, atque ita dicit fe cáfum :«de hac diei fpecie viginti quatuór horarum<br />
vidiíTe confultum per tres famofos Jureconfultos, incipientis a media nodé ufque ad fequentem lo-<br />
quorum coníilia dicit fe h<strong>ab</strong>ere manuferipta : Ego quitur J. C. in l. more Román, ff. defer. Sc Román,<br />
tamen exiftimo id jure probari non poífe faltem rontif. in cap. confuluit de offie. delegat. Aliae diei<br />
alus non concurrentibus, quae alias fufpicionem de- fpecies funt videlicet artificialis, qui tantum commonftrarent,<br />
iroo tune potius.príefumerem notaprehendit locum a mane ad vefperas, & fie quanrium<br />
fie á parte admonitum horam appofuiffe preedo fol eft fuper terram : legalis feu emergens, qui<br />
ter fuuna confuetum ftylum: id enim facilé contin- computatur píaecisé de momento ad momentum:<br />
gere potefl, praefertim quando contrahit qui utilita- conventionalis fecundum quod partes conveniunt:<br />
tem interpolitionis horae optimé nefeit, & ego fi Sc ecelefiafticus qui diveríimodé accipitúr, de quicontraherem,eam<br />
apponi vellem, unde non juílum ' bus aliter in praefentiarum agere non decrevimus,<br />
quod proinde feriptura reddatur fufpeda. poftquam nihil ad noílram materiam faciunt, qui<br />
18 Limitatur-J- tamen fuperius firmata refolutio dé de eis mult# videre voluetit: Jafonem adeat in<br />
interpoiitione horae, quod per eam praefumatur dici. /. more Romano. Andr. Tiraquell. de retratl. li-<br />
prius confedum inflrumentum ut non procedat, gnag. §. gloff. 11, incip. de anno, per tot. Navar. in<br />
quando is-, qui inflrumentum h<strong>ab</strong>eret, horam non traB. de orat. & horis Canonicis-cap.3. n. 54. Alciat.<br />
continens poííideret: tune enim potentior efl pras- in diil. I. 2. §. cujufque diei, de verbor. fignific. Spino<br />
fumptio, quae pro poííeííbre facit, quam ea, quae ex infpecul. tefíam.glojja 13.princip. nu. 24. & Barth.<br />
horae interpoiitione oritur, ita docent dodores fu Barthazol. de clauf. i.gkff. 5. ».2.<br />
perius late addudi, quibus adde Bal. Novel, in tratl.<br />
de dot. 9. parte in privileg. 2. in fin. Dec. in cap. pa- Ex his infertur quod íi conficiatur "j" ihftrumen-2a<br />
floralis, nu. ~. text. de refeript. & in l.in ambiguis pro tum nodurno tempore, quod fieri poteft, /. nonmi-<br />
dote. n.a¿.ff. de regaliis.juris. Mafcard. ita opinionem norem-iCodic.de tranfadxxxxxz fi ante mediam nodem<br />
Socini, quae contra noftrüm eft, quoad prioritatern debet notarius diem praecedentem illius confeflio-<br />
defumendam ex interpoiitione horae conciliantem nis feribere, fi vero poft mediam nodem, fequen<br />
in traelat.de probat. diíl. concluf. 1229. n. ¿fp quem tem, Bart. in din. i. non minorem, circa prine. Cod. de<br />
etiam eodem modo cum. noftra conciliaverat Bar tranfacl. plures allegat Barthazol. ubi fuperius* &<br />
thazol. ubi fuperius, Decían, in allegat. regul.. in Grat.4fV except. 19.71.23. & licet Notarius non faciat<br />
ambiguis: de commodo pofieífionis quod ad praefur rñentióñero de node, fed fimpliciter dicat tali die<br />
mendam prioritatern pluribus agit Menoch. Je pra- confedum fui fie inftrumentum,non propterea illud<br />
fumpt. lib. 6. prafumpt. 69. a n. 8. quod idem antea corruit quod íit nodurno tempore confedum, nec<br />
dixerat prafumpt. 13. Ub.a.. n.6. & de adipifcen/Loofi- ob id Notarius íncidi't in crimen falfi per fupradicfejj.<br />
remed. 4. »«.704. éf de arbitrar, lib. 2. cafu 48. - ta,quía veré dici poteft tali die fuifle confedum innum.<br />
12.<br />
. ftrumentum illud ita eleganter eíTe probat Jofeph.<br />
Ludov. decif Peruf.i i6.n.2.Cr3. ex Innoc. Sc aliis in<br />
10 Secundo, límitaturij-ex mente Rip. ubi fupra n.8. cap. confuluit de ofic. deleg. Bald. Sc Aretin.z» /. qua<br />
ut non procedat quando in inflrumento appofita átate, ff.de teftam.DD.rn allegat./.Mor^ Romano ff. de<br />
eíTet ultima fckmctdici: tuno enim quia eadem ho fer. Tiraquell. copióse in tracl. de retratl. lignag.Q.l.<br />
ra, vel ante neceíTe eft fadum fui fíe aliud inftru- gl.i 1.mcip.de anno quadam^verfic.& hoc pertinet,n.S.<br />
mentum, quod horam non contineret dioendum • atque ka dicit communiter fe vidiíTe obférvari quod<br />
propterea proculdubio eft hujufmódi hora; inter- Notarii diem apponebant»licet inflrumentum eíTet<br />
pofitionem non operan prioritatern fupradidam, node confedum,& femper dida inftrumenta fue-<br />
viden. Menoch. de arbitr.jud. lib.2.cent.i. d. caf.^S. rant valida reputata <strong>ab</strong>fque eo quod Notarii un-<br />
nu. 21. éf feq. ubi ex mente Socini inl. 1. nu. $j.ff. quam fuerint in aiiqua íufpicione- falfi , additque<br />
Jolut. matrim. llmitationem hanc dicit veram, etiam poftea fe'ita in cafu oceurrenti judieaffe, advertit ta*<br />
íi qui h<strong>ab</strong>eret horam poífideret, licet poftea hunc men ex Bald. in d. cap. confuluit, n. 11. tutius eíle<br />
caíum dubit<strong>ab</strong>ilem aíTerat concludens tándem ».23.<br />
relinquendum eíle arbitrio Judiéis , an veriíimile<br />
ut Notarius feribat horam nodis, ut ex eo appareat *<br />
utrum diei praecedenti, an fequenti adus tribuatur»<br />
•íit poft ultimam illam horam eíTe aliud inftrumen- máxime in collatione beneficiorum: funt enim quídam
Claufula I. 5<br />
dam meWes, in quibus collatio fpedat ad Román, tarum: ego in his cafibus femper conftrlerem ad-<br />
Pont. alii vero, in quibus Ordinarios : in his (in- eundum judicem , ut coram eo , dodo erroYe , fie*<br />
quam) cafibus fi obtinens beneficium moriatur de ret corredio , idque vocatis partibus : quorum<br />
node .ultima meníis die, neceíTum eft quod expri- intereft, nifi in cafu , de quo priori roembro i'ematur<br />
hora nodis ipfius vocationis,ut difcerni pof- quebamur, quando nemo errorem detexiflet prasíit<br />
an ad Papam an vero ad Ordinarium fpedaret ea ter Notarium, Cafus contingit, in hac materia cuicollatio,<br />
quia in collationibus beneficiorum atten- dam Notario valde familiari , ac amico meo •> in<br />
ditur difpoiitio /. More Romana f de fior. quo vide- quo, cum ipfe quoddam debitorii inftrumentum<br />
licet dies incipiat á media node,uti per plures Ro- feriptori in publicam formam ex manuali , feu<br />
^ ta Rom. decif. IsxécomprobsCt Ludovic. ubi fuperius. prothocollo edendum tradidillet, is loco Odo-<br />
Sed íi per Notarium ignoratur quae lit hora nodis, bris , qui in prothocollo reperiebatur , menfem<br />
& num traíifa&a lit medietas, nec ne,tunc feribere fcripíit Novembris, quem errorem non advertens<br />
debet confedum fuiife inftrumentum tali node, didus Notarius , inftrumentum claulit, & ( ut ita<br />
quae fuit ínter diem 23. & 24. meníis Junii, &c. & dicam ) audentivavit , evenit poftea quod cum<br />
non err<strong>ab</strong>it, ut advertit Jaf. ind.l. more Romano, creditor debitum peteret vigore didi inítrumentt.<br />
6\ Felin. Wí d. cap.confuluit •> n.6. de ofic. delegat. ti, fuit ei oppoíitum de morte debitoris tempo-<br />
& Barthazol. ubi fupra n. 10. re quod dicebatur inftrumentum illud confedum ',<br />
Ex fupradidis , ni fallor, explicatum remanet & quidem veré , quia <strong>ab</strong>ierat poft menfem Odoquómodo,<br />
& quando dies debeat in inftrumento bris, ftatim in menfe Novembris, casterum , is<br />
apponi. Casterum antequam <strong>ab</strong> his difeedamus ope- error faciliter ( me confuiente ) fuit corredus corae<br />
pretium duxi prius quaídam quasftiones,quas in- ram judice vocatis partibus , & expertis, qui ma-<br />
23C1C oriri poflent, enucleare. Prima "f íit nunquid íi nuale , «5c prothocollum recognofeentes reperie-<br />
Notarius diem omiferit; vel in eo feribendo erra- runt inftrumentum illud non in menfe Novemverit.poílit<br />
correólo errore, diem apponere, vel mu- bris, fed in menfe Odobris <strong>ab</strong>fque aliqua fufpitare.<br />
Hsc quasftio dúo h<strong>ab</strong>et membra, & quo ad cione falfitatis confedum fuifle, atque ita liberaprimum<br />
Barthazol.ubi fuperius n. 23. concluiíonem tus fuit Notarius ille á quadam calumnia, quas in<br />
facit cum quatuorlimitationi'bus.cujus hasc eft mens Regia Audientia á quodam ,qui cum eo litig<strong>ab</strong>at,<br />
brevioribus explicata verbis, quod Notarius íi de imponebatur ratione prasdidorum , extra merita<br />
die recordetur,poífit illum addere inftrumento,dum tamen caufae , quas inter eos ducebatur: de hac<br />
tamen id fíat incontinenti, non ex intervallo,quod corredione erroris Notarii vide Mafcard. de prointerpretatur<br />
perGuid. Pap. in allegat. dec. 583. in bat. concluf. 644. per tot. qui ultra fupra addudos<br />
id liceat per annum , verius tamen eft ad totum re- late de hoc articulo agit.<br />
lidere in arbitrio judiéis, ítem dummodo non íit Si tamen f (ut jam ad propofitum redeamus) insc<br />
orta quasftio erroris inter partes, ítem dummodo uno inftrumento íit dies fcriptus,tunc in fequentinon<br />
fie data copia partibus, item, & fínaliter dum- bus cenfetur ille dies reperitus, per text. infape almod-><br />
dies non íit de fubftantia inftrumenti, ut in legat. l.fi quis $. initium.ff. de edend. 8c ibi commuhyp<br />
>thecaria : hasc omnia pluribus probat Barthaz. ínter feribentes , quod intelligit verum Barthazol.<br />
ubi fuperius per te ipfum viden. 8c íignanter ex tra- d. clauf. 1. glof. c. n. 4. pluribus concurrentibu.% de<br />
ditis communiter per DD.in l.fi librariusjf.de re- quibus ibi : ego vero femper , niíi aliquid adíit,<br />
gitl.jur. ego , íi cafus acciderct, confuierem quate- quod demonftret inftrumentum fequens non po-,<br />
nu NI pauciílimis cafibus, aut in nullo, praster tuiíT'e confici, aut non eíTe ita prasíuroendum,counum<br />
, quando videlicet nulja ex partibus , vel dem die, quo prascedens.<br />
alíus animadvenilTet ttrorem,diem adderet inftru- Secunda quasftio, f nunquid inftrumenta poífintaó<br />
mentó propna audoritate : inde enim facile fieri valde confici die feriato in honorem Dei, nec ne.<br />
poíTet ut eius n men & fama, ac honor periclita- In hac quasftione fequenda eft omnino diftindio<br />
rentur, fed judicem adiret vocatis partibus íí opor- Rom. Casf. in l. atlus, C. de feriis inter inflrumenta<br />
tet, atque ita error corrigeretur, 8c nota quod in contrañuum , qui inter partes celebrantur , & adus<br />
hoc de additione diei, ftandum neceílario foret af- voluntarias jurifdidionis , qui coram judice fiunt,<br />
fertioni Notarii dicentis tali die fuifle confedum veluti emancipationis, manumiílionis, legitimatioinftrumentum,<br />
Cagnol. in d. l.fi librarías, n. 22. & nis , 8c íimilium , 8c inter adus contentiofas ju-<br />
Dcc. ibid. n. 6. idem ex Bart. in l.fi quis ex argenta- rifdidionis, in quibus requiritur partís citatio ; ut<br />
riis y fi initium, 7t.lS.ff.de edén. & in diEl l. libra- prioribus illis duobus cafibus, valida íint inftruriits<br />
, 8c ex Menoch. de arbitr. judie, cafu 64. nu. 2. menta die feriato con fe da , pofteriori vero cafu,<br />
comprobat Carrot. dec. 122. n. 9. Mafc. de probat. mi ni me : dicebant enim Imp. in d. I. atlus ( 8c<br />
concl. 644. 71. 6. Saluf. Tiber. á Cornel. in prax.ju- funt verba text. ) atlus o?nncs feu publicifunt,feu *<br />
dica. de modo proceden, coram ándito. Cam. lib. 1. privan diebus quidem Pafichalibus conquiefeant, in<br />
cap. 38. quod ego verum exiftimo dummodo aliud his tamen & mancipandi & manumittendi cuníti liprobari<br />
non poííít per teftes inftrumentarios , vel ce7itiam b<strong>ab</strong>eante ut fuper his aña no7i prohibea7itur t<br />
galios circa diem inftrumenti. Quo vero ad "j" fecun- ita tenent communiter feribentes in d. I. añus , &<br />
dum membrum didas quasftionis * nunquid diem in fape allegat. I. fi librarius^de regul. jur. & pluriappofitum<br />
poílit Notarius mutare , li recordetur bus aliis in locis, quam diftindionem d:ligenter noalium<br />
fuifle diem confedi inftrumenti,Grat.in fas- ta, ferviet enim tibi ad bené difeernendum quipe<br />
allegat. except. 29. nu. 24. ex Specul. in titul. de nam adus in individuo die feriato fieri poíTint, 8C<br />
inftrumento edi. §. poflremo, verf.fed nunquid, 8c Al- qui non , ad quas videndus Barthazol. de clauf. 1.<br />
ba in co7if. 706. nu. 28. lib. 4. fimpliciter refpondit, glojf. 5. n. 36. 6c Panorm. in c.fin. de feriis, pulchré<br />
pofle eum errorem per Notarium corrigi, Bartha- Franc. Vivius decif. 3?. lib. I. ubi in favorem huzol.<br />
tamen ubi fupra n. 32. duas in his refert opi- jus didi decifum fuiííe teftatur. Hasc adeo vera efle<br />
niones contrarias , 8c pugnantes, alterum Barthol. arbitratur Antón. F<strong>ab</strong>.wfuo Cod. íib.^. tit.l 1. defer.<br />
in din. l.fi librarius, n.
6 Clauíula I.<br />
fieri poflint diebus feriatis in honorem Dei, notat git omnia, quae ad jurgia removenda, & concortamen<br />
Ábbas in d. c.fin.n.ld. peccata Notarius hu- diarn faciendam inter aliquos traníiguntur, ex glojf.<br />
jufmodi inftrumenta conficientes praeter neceíííta- quibus, in c. ult. Sc ibi Pan. n.iq. de fer. vel pro alia<br />
tis, vel pietatis caufam, Sum. Angeli. ver. feria, n. caufa neceftaria, Sc haec robur accipiunt ex vulg. re-<br />
49. & refert Barthaz. n.ff. quia opus mere fervile gal. non praftat impedimentum , quam leges iri ti-<br />
28exercent, quod eíl prohibitum. Ádvocatus i" au- tul.de regul.jur.in 6. videatur allegat. Surd. qui plutem<br />
non peccat praebens coníilium, informans*ju- ribus aílumptum probat non fpernendis : ad haec<br />
dicem , fcribens, & reliqua faciens, quae ad fuam bonum eíTet quod attenderemus qui caufas defenprofeflionem<br />
pertinent in die fefto, etiam ob pecu- dimus , quia pollibile foret quod fie plures juvareniam<br />
, Sc quaeftum , ut probat Navar. in manua. de mus , quos omni remedio pluries deftitutos relin-<br />
^.pracepto decaí. c.x^.nM.ver[.peccat mortaliter, ubi quimus, ubi late de his agentes Menoch. de arbitr.<br />
reprobat,opimonem Sylveft. contrarium tenentis, judie, q. 30. per tot. Bot. in conftl. 59. & Hering. in<br />
rationem tradiderat antea in e. pracedenti, n. ex traíl. de fidejujf. c. 12. ¿ n. 16.<br />
Cayer.quia quod gratis fieri poteft licite diebus fe- Tertiafquarftio futura erat circa computationem3
Claufula I.<br />
JX Quarta f qureftio erit, nunquid fint aliqui cafus,<br />
ín quibus inílrumenta <strong>ab</strong>fque die, & anno confeda<br />
de jure probent, licet alias pro fubftantia in eis dies<br />
requiratur. In qua quaeftione Bartol. in leg. admoncnd.n.^.de<br />
jur. jur. dicit quod mortuo Notario femipienam<br />
ea inftrumenta faciunt probationem ,<br />
quam fequitnr Aym. Cravet. & alii, quos allegat in<br />
conf.2H>.n.±.Mev\s poftea w.y.cafum in quo plenam<br />
ea inftrumenta fidem faciunt,quando videlicet contenta<br />
in hujufmodi inftrumentis fuifte obfervata, 6c<br />
33in obfervantiam deduda: quiaf defedus feriptura?<br />
fuppietur per obfervantiam fubfequutam /. I./.2. &<br />
l. y. ventas. Cod. de fideicom. 8c ambiguitas feripturas<br />
declaratur per obfervantiam fequutam, leg. minime,<br />
& l.fi de interpretationeiff.de legibus->quod dicit procederé<br />
idem Cravet. & pofl; eum latillimé Jof. Lu<br />
dov.comm.conclu r<br />
.$$.amplia.i.\icet módico tempore<br />
ita fit obfervatü,quia in tali obfervantia declarativa<br />
non requiritur prasferiptio temporis, pluribus hasc<br />
omnia probat Cravet. ubi fupra omnino videndus,<br />
videndus etiam Gradan. dec.2i,\.n.2%. ubi dixit ex<br />
Cravet. inconfi.ioi.infin.8c Simon.de Pret.confinó,<br />
n. 16. obfervantiam daré fidem inftrumento etiam<br />
non folemni , elegans eft decif. curiae provincia;<br />
i" apud Franc.Cla.Guf/i21.3. t.ubi dicit decifium de anno<br />
l^j.ex confuetudine dari fidem apochas folutionis<br />
tributi ,vel alteras publicae fundionis confedas fine<br />
folemnitatibus juris in fimilibus obfervari juííis, cujus<br />
nos etiam in Cathalonia h<strong>ab</strong>emus exemplum in<br />
inftrumentis,quas exemplatur fine partis citatione,<br />
8c audoritate judiéis, quae de generali confuetudine<br />
probant , 8c valent eodem modo , atque fi fuiflént<br />
cum didis juris communis folemnitatibus exemplata,<br />
prout nofter Cáncer, referí, decifiones noftri SE-<br />
•¡••j- natus addit adducens in $.par. var. c.$.deprivil. nu.<br />
236. viden. 8c bene notan, circa obfervant.as vim ,<br />
8c effedum, Ludov. per tot.concluf.praditlam 18. ubi<br />
latiílimé de hoc agit, 8c qualiter haec obfervantia<br />
profit, quamvis non iit prasfenpta, nec unirormis ,<br />
8c multa alia fummé in his neceflaria tradit. ídem<br />
^qf in privilegio quod eft ex obfervantia fubfequuta<br />
declaretur, tradit Caef. Barz. decifi. Bonon.j. w.3. not<strong>ab</strong>ilis<br />
eft ejufdem decif.()$.per tot. 8c EX poíleifione<br />
etiam fubfequuta,Vinc.de Franc. de c.11-n.^.áf decifi.<br />
5"6*. mi. 6. 8c denique decifi. 116. n. 10. Ludov. alleg,<br />
conclufi 38. illat. 13. & 14.<br />
Et eílf (concludatur mihi quasfo quod pauüfper<br />
pro opportunitate materias, quae pulchra eft, in hac<br />
ex fe alias fterili clauful.circa hasc immorer, vel eo<br />
maximé,quod non modicum mea interfit <strong>ab</strong> aliquibus<br />
noftri ordinis quas dicenda funt videri, ut cum<br />
illis fatisfaciam eis, qui malé de quadam determinatione<br />
per treshujus civitatis Dodores, inter quos<br />
unus ego minimus eram, fequendo quas de obfer*<br />
vantia fubfequuta inferiüs dicemus, fada, fine fundamento,<br />
8c iludió judicaverant) eft (inquam) tantas<br />
potentias hujufmodi interpretativa confuetudo,<br />
8c obfervantia, ut políit, 8c debeat etiam admitti<br />
refpedu ftatutorum , contra quas per alia ftatuta íit<br />
prohibitum, pofle aliquam allegari confuetudinem,<br />
8c obfervantiam,prout pulchré docet Decían./» confi.<br />
11.w.io.
8 Claufula I.<br />
terpretatione: licet enim per eonjlitut.iojitbtitul.de<br />
olfervat.confiit.in i.volum.conftitut.üt prohibitum allegare<br />
coníuetudines, & obfervantias quafcunque<br />
contra d;ftas conftitutiones & jura patrias, nihilominus<br />
hasc,de qua agimus, interpretativa confuetudo<br />
admittenda erit etiam íi per eam aliquid detrahatur<br />
de illorum difpofitione,& verba repugnent,<br />
& ac malus refultet intelleftus, & alia obílare videantur,de<br />
quibus late fuperius diélüm eft.<br />
4? Memini "j- ad propoíitum quod in caufa fupplicationis<br />
olim egregii prasfidis Mediolanenf. nunc<br />
vero in fupremo Italias Confilio Regentis Laurentii<br />
Polo contra Marianam Polit. & Elif<strong>ab</strong>eth<br />
Joannam Sala-ad relationem egregii Senatoris Jacobi<br />
Puigmiju, feriba nunc Michaele Pérez, probavimus<br />
multis teftibus praéticis de anno 1610. confuetudinem<br />
, & obfervantiam conftitutionis 17. fub<br />
titul. defupplic.de fentent. quod conftttutio prasdic"tas<br />
non obfervatur prout loquitur, quod quando<br />
fupplicatur á dffinitiva debet fupplicari intra decem,<br />
Sí íi per Prasfidem decretatur, providenda in<br />
Regia Audientia, debeant fieri diligentias ut committitur<br />
caufa intra alios decem dies, alias fententia<br />
tranfeat in judicatum, fed ita praclicatur, ut femper<br />
h<strong>ab</strong>eat fupplicans viginti dies ad omni a fupradifta,<br />
quando fit providenda,connumerandos á die fententiae,<br />
taliter quod fi fupplicatur ftatim atque fententia<br />
fuit lata, Se fit, providenda h<strong>ab</strong>eat fimiliter<br />
fupplicans viginti dies ad faciendum reliquas diligentias,atqui<br />
h<strong>ab</strong>uiflet fi décimo die fupplicaflet,oc<br />
providenda eflet decretatum,& audivijunc <strong>ab</strong> ómnibus<br />
etiam Regii Confilii doctoribus cum quibus<br />
de negot.o tra&avi, efle indubitatum, quod ea obfervantia<br />
tenetur in hoc principatu , Se ille intellectus<br />
fit communiter receptus, in quo vides qualiter<br />
íit verum quod diximus,ex obfervantia fubfequuta<br />
noftras conftitutiones recipere proculdubio interpretationem<br />
, & hoc non quomodocunque , fed<br />
etiam fi verba aliquo modo repugnent, prout in<br />
diét. conftitutione.<br />
46* Hasc i -<br />
de confuetudine admittenda contra ftatuta,<br />
quas prohibent exprefsé, ficut noftra jura patrias,<br />
confuerudinem , Se obfervantiam poíTe contra ipfa<br />
allegan,procedunt máxime quando allegatur contra<br />
ftatutum, quod nunquam monftratur fuifle in<br />
viridi obfervantia: de eo enim tantum cenfentur<br />
ftatuta loqui, quod fit in viridi obfervantia, non<br />
de alio : ut verbi cum eíFeítu intelligantur vulg.<br />
/. 3. in verba , JJ. quod quifque juris , ita in terminis<br />
Dec. in alleg. confi II. ». II. ad verte igitur quód íi<br />
non appareat fuifle alias ftatutum in viridi obfervantia<br />
eo modo, quo fonare verba' videntur, tune<br />
non eft rejicienda obfervantia fubfequuta in alio<br />
fenfo,etiam fi adeíTet aliud ftatutum quod exprefsé<br />
reprobaret quacunque confuetudinem, Se obfervantiam<br />
contra ftatutum.<br />
Alia f plura de hujufmodi confuetudine interpretativa,<br />
Se fignanter qualiter non fit necelTe efle<br />
prasferiptam praeferiptione longiílimi temporis 30,<br />
vel 4o.annos, fed fuíficiant decem, & alias pulchras<br />
quasítiones per tibi á DD. fupr. citatis, qui bene in<br />
his procedunt, adde ad hunc ultimum artic. Jacob.<br />
Put. dec.iS^, lib. 1. & dec.15. n.q.lib. 3.<br />
Nota j- finaliter noftri Mier.circa hac doftrinam<br />
in Cur. Barchi. Reg. Ferdinan.f.6. de peen. ofic. non<br />
fervant .conft.n.6. cum Jeq.col.Cj.pag.Si. & in cur. Reg.<br />
Mar i ce fuper confi. havens acor, de prohibit. pannorum<br />
extra num.3. col.io. filio 33. (de cujus veritate<br />
ego nunc non difputo) ubi quaerens, an , & quomodo<br />
confuetudo admittatur contra noftras conílitutiones<br />
, Se jura patrias, dicit, Se refolvit quód<br />
quo ad excufandum contravenientes á pasna admittitur,<br />
poteft tamen iterum conftitutio prasdiéta<br />
publican, Se de novo obfervari mandati, in quo videtur<br />
juris communis difpofitioni fefe is nofter do<br />
ctor conformare , quo h<strong>ab</strong>etur quod obfervantia XV<br />
fubfequuta excufat femper á posna, Se faltem quod<br />
ad excufandum á posna tranfgreflorem facit licitum,<br />
quod erat illicitum, Jofeph. Ludovic. allegat.<br />
conclufi.^S.deciar, l.poft ampliationem 6. & illatMO.<br />
late Gutier. in pratt. quajlionibus lib. 3. ^.29. a nu.<br />
17. cum fieq.<br />
Nec f id quidem mirum,fi fola prob<strong>ab</strong>ilis credu-49<br />
litas á posna excufare folet tranfgreflorem , prout<br />
ultra latiííime addufta per Franc. Vini. dec. 80. n. 2.<br />
& decifi 440. per tot. Antón. G<strong>ab</strong>r. lib. 7. de crimin.<br />
conclufi 8. Se Farin. de poen. temp. q. 90. infipetl. 1. in<br />
3. par.fiuorum operttm , iingulare eft ad propofitum<br />
Jacob. Menoch.fwi/230. a j1.36.vol.3. egregié concludit<br />
Senatus Pedemont. apud Ofafc. decif. 61. per "t ;<br />
tot. ubi eum , qui non denunciaverat frumentum<br />
juxta proclama, excufavit á posna, ex eo quod prob<strong>ab</strong>iliter<br />
credere potuit fe non efle compréhenfum<br />
in proclámate ex rationibus, quas alleg<strong>ab</strong>at ;<br />
quamvis veré eflet comprehenfus,eumque admifit<br />
ad moras purgationem, ubi alias non fuiflet admiffus,<br />
quam do&rinam, Se decilionem memini noftrum "t<br />
Senatum fequutum in terminis fuifle in caufa T.<br />
Pomes contra T. Sancho referente egregio Senatore<br />
Jofepho Dalmau, & feriba Agramunt, qui fub<br />
die 14. meníis Maiianni 1611. declaravit, quod licet<br />
prastendi poflet diclam Sancho in quadam teftatoris<br />
pcenali difpofitione fuifle comprehenfam ,<br />
quia tamen propter obfeuritatem verborum difpofitionis<br />
iplius teftatoris,prob<strong>ab</strong>iliter dubitatur an effet<br />
comprehenfa, ideó excufavit eam á posna, in<br />
quam incurnflct ob non portionem mandatis teftatoris,<br />
fi claré conftitiflet eam fuifle comprehenfam,<br />
Se admifit eidem purgationem moras poft appofitum<br />
á parte in judicio de non adimplemento.<br />
SUMMAR1A.<br />
1 Invocatio nominis Domini an fit necejfaria, ubi<br />
pars ajfirmans.<br />
2 Tars negans.<br />
3 Invocatio nominis Domini in rebus arduis ejl necejfaria<br />
, non in levibas.<br />
4 Invocatio nominis Domini fit necejfaria ex con- '<br />
fuetudine.<br />
C Contraria opinio.<br />
6 Invocatio nominis Domini fit ex confuetudine ne~<br />
cejaría, fie ulterius progrediendo annullat aítum<br />
in quo non apponatur.<br />
7 Auítoris opinio conciliatrix fiupradiElarum.<br />
8 Solemnitatis levis qua fiunt, non vitiant inftrumentum<br />
, fi omittantur , Ó* ibi exempla.<br />
9 Solemnitatum, etiam fi leves videantur, in teftamentis<br />
requifitarum omijjio vitiat.<br />
*I0 Solemnitates in te/lamento requifita non pojfunt<br />
diei leves.<br />
Solemnitates fiubftantiales atlus, quoe dicantur, ibid.<br />
11 Invocatio nominis Domini, licet non fu necejfaria<br />
ad validitatem adus, laud<strong>ab</strong>iliter tamen, quia<br />
ad multa prodeft.<br />
12 Invocatio nominis Domini fingíais diebus fit exprefise<br />
in noftro Senatu , & in aliis, dum congregantur<br />
Senatores.<br />
C L A U S U L A II.<br />
In Dei nomine fit, & ejus gloriofe, & humilis<br />
virginis Marise matris íüa\<br />
Circahancdivini nominis invocationem ftatim<br />
difputant DD. quoties in aliquam incidunt<br />
traclationem, in qua de ea firmentio nunquid j" ne- t<br />
ceflaria ut ad validitatem cujufeunque inftrumenti<br />
publici.an vero poífit oraitti citra vitiura aullita-<br />
tis:
Clauíula II. 9<br />
tis: vulgaris, & vulgar.¡(Tima , & de qua parum dif- progrediendo, irritaret aflús, in quibus ea non apputatus,<br />
& liare quaítio, bene video, caterum cqm poneretur, fecus vero fore fi folummodo pracipeomnes<br />
claufulas noílrorum capitulorum matrimo- ret fimpliciter eam invocationem apponi: narn tune<br />
nialium explicare propofuerim,& hac fit una ex il- ejus omiííio non vitiaret inflrumentum.<br />
lis, non potui eam fuá dote fraudare, fie tamen bre- Breviter -j- in tanta opinionum diverfitate, nobis 7<br />
viter.ut vix de ea traclafte videat, nec efl tam otio- fummé placet fecunda opinio cum extentione quinfa<br />
hujufmódi quaílio quafi nunquam in palatiis fue- ta, & limitatione fexta opinionis,ut dicamus in his<br />
rit de ea difeeptatum : videbis eam infra qualiter tribus unicam conficiendo,quod hac nominis Dooportuit<br />
quandoque fuper ea in quodam gravi Se- mini invocatio, nullo modo fit de fubftantia, vel efnatu<br />
declaran. Qua in re varia fucrunt DD. opi- fentia inftrumenti,ita ut vitietur ex ejus omiflione,<br />
niones , quinqué ex eis refert Barthol. Barthaz. in etiam fi extaret confuetudo pracipiens apponi hutraclat.<br />
clauf. inftrum. in procem.?i.^.cumfeq. qui pie- jufmodi invocationem , nifi etiam ulterius progrenius<br />
& exaclius quam alius,quem viderim.rern hanc diendo , aclum vitiaret, Sc annullaret, in quo inpertraclavit.<br />
Prima opinio fuit arfirmativa, quam terpofita non foret.<br />
tenet Ludo. Rom. in rcb. de novi oper.71unc.in princ. Qua -j- quidem opinio ex eo confirmatur apertif- 8<br />
& num.\. Andr. Sicul. in repet. rub. extr. de fide in- fimé , quia quando circa modum faciendi aliquem<br />
flrum. Sc Ángel. Aret. in procem. inftrum. n. 2. circa aclum jubetur aliquid fieri, vel intervenire , quo<br />
fin. quod hujufmódi invocatio neceftaria íit omni- omino nullum , vel modicum generatur prajudí-<br />
110 , ne nullum fit inflrumentum. cium , tune illud, licet ponatur inter alia requifita<br />
Secunda fuit + opinio negativa fuperiori omnino de forma, cenfetur tamen eíTe de levi folemnitate,<br />
contraria.quam tenet Bart./w l.ji quis ex argentariis, Sc ejus omiílio non vitiat.Bart.m Li.infin.ff.de vent.<br />
in f.fiinitium, nu.7. de edend. (Ii tamen Bar. fuit ad infpic. quo loci ita ait, ea qua generant modicum,<br />
eum, §. repetido,quod negat Andr. Sicul. ubi fupe- vel nullum prajudicium, de levi folemnitate, qua<br />
riuí , eam fui fie dicens Nicol. Alex. generi fui, ut vero multum obílant perfona,dicuntur eíTe de gra-»<br />
advertit Petr. Paul. Parif. in addit. ad eundem Bar- vi, fequitur Corn.m l.fin. C.de jur.delib. ídem Bart.<br />
tol. in d. $.fi ihitium, in Ut. A. Sc Alex. in d. rub- de eod. leg. fin.%.donec. in fin.ff.de jur. delib. bene Feder.<br />
oper. novi nunciat. & in leg. juris gentium,$. quod fe- Scot. refp. tom. 2. lib.2. refp. 28. n.l I. Inde fit quod<br />
re,ff. de pací, eandem repetitionem eidem Alexan- omiííio fubícriptionis Canonicorum in contraclu<br />
dñnrí trbuens , licet in d. $. fi initium, & conf. 147. neceftaria non invalidet contraclum, Soc. conf.\%.<br />
ponderatis in 2. vol. alíeveraverit eíTe Baldi ) ean- col. 14. verf. ad y. relatusper Bert.d.n.$. Inde etiam<br />
dem opinionem principalem tenet Bald. in d.%. fit, quod licet omittat hares apponere propria ma- *<br />
quod fere, n. 1. idem Bald. Caftr. Sc Alex. in procem. nu inventario fignum crucis in principio, non pro-<br />
C. Sc alii relati per Barthaz. ubi fuperius;, eandem inde illud viti<strong>ab</strong>itur quamvis pracipiatur illud opamplexus<br />
eft Aiciat. lib.6. pareg.c.6-Cov'ar. in prait. poni l.fi. C. de jur.delib. eft communis opinio, quam<br />
qua,1io;iib.c.20. n. 1. Gram. dec.ioú. n.lO- quod mió tenet Bart. Bal i. Ang. Paul. Jaf. Corn. ibid. Sc ahi,<br />
non íit de eflentia, nec de fubftantia inftrumenti, quos longa ferie refert Alvar. Velafc. confult.62.<br />
ideoque nec ipfum propterea vitiatum iri , quod n. 26. Mich. Craf. defucc.tom.2. ar. inventarium qu.<br />
ea omiíía fit. 10. Sc Hier. de Cavallos plené in fpecul.praú. quceft.<br />
Tertia quaíi-f-conciliatrix fuperiorum fuit opinio com. contra communes, lib.2. q.
i o Claufula<br />
teft levís talis folemnitas fecundum Bald.i» confi.2\.<br />
volunt. i. relatum á Valafc ditl. cenfiult.
GloíTa I. ii<br />
16 Judkes fulgebunt veluti ftella in regno Dei. quem fecit de doctoribus, Sc eorum privilegiis. ítem<br />
17 Advocationis officium laud<strong>ab</strong>ile eft, & vita homi- ad Antón. Gómez in /.80. cauf. a n.16. cum fequent.<br />
num necejfarium. ubi de quibufdam diélis privilegiis agit. Lancellot.<br />
18 Advocatorum officium nobiliffimum dicitur & qua- Conrad. in temp. omn. judie, lib. l. cap. I. de Imper.<br />
re, idqtte multis tejlamentis probatur. qu.n. qui pluribus quaftionem illam difputavit an<br />
19 Dominas quis appelletur. doctor militi, an é contra, fit praeferendus : quam<br />
20 Advocatorum officium laudatur ex multis, qui eo poftea bene explicavit Steph. Grat. difcepta forenf.<br />
nomine donari i'olitere. cap. 111. »«.84. ó* 85. ubi ad idem infinitus fere re-<br />
Chriflus pro nobis, & in ccelo,& in térra Advo- fert, Georg. de C<strong>ab</strong>edo decif. Portugal. 214. per tot.<br />
cati munus fufceptis , ibid. Joann. Marien. in dial, relator, prima partís cap. 7.<br />
'Ambroftus undecim annis caufas dixit, ibid. per tot. Sc denique recurrat ad Jacobum Bennium<br />
Ivusfeu Ypho advocationis munerifunüus ejl, ib. J. C. Eugubinum in tratlat. de privileg. Jurifconful.<br />
Germanus , & Liphardus advocationis officium quem nuperrime mifit in lucem, in quo fuíiflimé<br />
exercuerunt, ibid. & ex propofito de his agens 100. recenfet dd. pri-<br />
Raymundus a, Panyafert Cathalanus Advocatus vilegia: ii enim dd. id unum moliti funt efficere ut<br />
fuit & dotlor, ibid. intelligeret vulgus quanto honore, & aeftimatione<br />
21 Doclores, & Advocan Barcinonenfes divum Ray- digni eíTent, qui ut dicebat Imp. in /. advocat. C. de<br />
mundum in patronum elegerunt, lampadem per- advocat. diverf. judie, non minus provident humapetuo<br />
ardentem magnis fumptibus conflruxe- no generi quam li praeliis, atque vulneribus parunt,<br />
& facrum fingulis annis in illius bono- triam , parentefque falvarent: nec -f propterea eorem<br />
celebrandam inftituerunt. rum teftimonium fufpectum videri debet, quaíi in<br />
22 Doclores, & Advocan plures recenfemur qui lau- re propria perhibitum : contra illud Proverb. 27.<br />
d<strong>ab</strong>ilem vitam duxerunt. laudet te alienus, & non es tuum : extraneus, ó* non<br />
23 Papiniani J. C. laudes. l<strong>ab</strong>ra tua : Sc Joann. capit.8. tu de teipfo teftimonium<br />
24 Jurifconfultorum qui nunc vivunt laudes. perhibes , teftimonium tuum non eft verum, Sc contra<br />
25- Doclores in jure multis gaudent privilegiis. illud etiam quod poflim leges noftrae de teftimonio<br />
26 Doclores in jure eifdem gaudent privilegiis qui- in re propria non ferendo fanctiílimé fanciunt, quia<br />
bus milites. refpondetur, non eíTe prohibitam propriam com-<br />
27 Doclores imburfantur in burfis militum, & ci- mendationem quando ea veritate proficifeitur, quae<br />
vium honoratorum Barchinona. deprehenditur ex auctoritatibus lmpp. Sc J.CC. nec<br />
Declaratio Epifcop. Barchinon. ibid. non vivacibus rationibus, quibus utuntur fupradi-<br />
28 Doíloratus eft dignitas. cti dd. ad encomia, quae tradunt dignitatis doctora-<br />
29 Militia non eft dignitas. tus comprobanda .• nec enim unquam fine eis lo-<br />
20 Nob/Jitas vera ex virtute, & in virtute ,& ibi.<br />
vobilitas vera ex viriuie , t/i> , ^ u/c<br />
quuntur , Sc tune máxime fupradicta procedunt<br />
-1- - . j- j<br />
31 Z'jeonfitltLm difurfum privilegia an communicentur fi- quando gloriara ea commentatio comparandam, non fed tendit propter ad gloria propriam m doclri-<br />
5 urije ¿"<br />
liis.<br />
Medí<br />
9<br />
. r 6<br />
nae , Sc exaíterationem dignitatis, ficuti Senecam<br />
tus. ,<br />
Medid angaudéant iifdem privilegiis jurifconful- Augufto fertur dixifíe : Tibi dico Augufte induere<br />
torum , ibid. preciofis non propter te ,Jed propter honorem imperii,<br />
32 Cathalanorum dotlorum laudes. ifti dd. non propter fe, fed ob honorem fcientiae<br />
haec feriptis mandarunt. ítem ubi laudes funt notoria?<br />
de eis meminifte non eft vituper<strong>ab</strong>ile Joann.<br />
G L O S S A 1. ¿eVht.inlib.i. Codic.deprofef.quiin urbe Conftant.<br />
libr. 12. unde illud.<br />
Juris utfiufque Doaorem. S u m f i m ^ B M J f m a J l t p e r a t h e r a n M U U<br />
H JEc<br />
claufula prooemium continet, & narratiunculam<br />
quandam eorum, quae in hoc inlinimento<br />
continentur, demonftrando fuper quib.<br />
Nec fuiftet aequum , quod cüm Jureconfulti ipft<br />
fummo l<strong>ab</strong>ore,fummaque induftria dotis pra* caufae,<br />
fifei, militum , Scholafticorum, rei nuduae, Sc alioillud<br />
conficiatur: circa quam nihil in prafentiarum rum privilegia collegiftent,propria aecuratius colliarbitror<br />
oportere quod adnotetur cüm de per fe gere, Sc pertractare neglexifíent, atque fuis (quod<br />
clariflima fit, praterquam fi declarentur quadam ajunt) fitientibus agris, alienos irrigare maluiftent:<br />
voces in ea contenta qua forfan alicujus erant mihi ipfe omiííis quam pluribus alus, qua ad hujus<br />
confiderationis , Sc utilitatis non módica. rei argumentum adduci polfent,propofui brevi qua-<br />
Prima vox, qua fefe nobis offert explicanda, eft dam oratione ómnibus perfuadere , Sc probare ho-<br />
Doctor es droits,id eft jurium doclorem: circa quam norem,qui communiter Doctoribus tribui folet, Sc<br />
ex debito juftitia, cüm & nos ejus iníigniis, licet im- quanto maximus tribui poftet, ex debito juftitia, Sc<br />
raeriti, fimus initiati paulifper immutari debemus, (ut ajunt) de condigno eifdem debitum eíTe, atque<br />
non quidem ut omnia, qua de doéloratus dignita- deberi: Et hac qua ego arbitror de Doctoribus dije,<br />
decore, & auctoritate dici políent brevi hac no- cere, non erunt quidem talia,ut de ómnibus cujufüra<br />
futura oratione perftringere arbitremur, ñeque cunque facultatis Doctoribus dicta exiftimentur lietiam<br />
ut doctorum privilegia omnia noftra hac ta- cét aiiqua ex ipfis, ómnibus accommodari valeant,<br />
pelcenti lingua recenfere exiftimemus.- id enim non fed tantüm de Doctoribus hujus noftra divina phimmus<br />
difficile, ac pené impoliibiie de facto judieio, lofophia,quam Jurifprudentiam appellamus: h<strong>ab</strong>et<br />
quam velle brevi quodam temporis fpatio univer- enim unaquaque facultas fuá particularia motiva,<br />
maris arenam, vel cceli ftellas omnes dinume- per quae fecundum raagis Sc minus illuílrior ipfa<br />
rare, vel etiam univerfitatem maris aquarum pufillo reddatur. Ñeque etiam-|-verba faceré intendimus de ^<br />
l quodam ferobieulo claudere. De quibus f ómnibus Doctoribus, qui in noftro hoc Cathalonia fupremo<br />
^j- S<br />
^w ai p i u r a i d e r e<br />
5 y voluerit, recurrat ad Ber- Senatu máxima cum laude fedent, eos enim ut fanardim<br />
Mufchatel. in peculiari illo tractatu , quem cros viros omittimus: nec nos dignos eíTe arbitra-<br />
luiiuuis.quciu "uper in vuigus deait,recurrat etiam lantum enim aigim iun«|/s —<br />
ad Petrum Lefnaud. in nu. volum. traíl. in tractat. etiam ipfe voluerit + in eorum numero connume- 4<br />
tari
12 Claufula III.<br />
rari in leg. jus Senatorum, de dignit. lib. 11. Cod. &<br />
«os corporis fui partem appellari in l. quifquis, Cod.<br />
ad legem Juliam Majeftatis, & notatur in l. humamtm-,<br />
Cod. delegib. Sí dicuntur inhasrere Principi<br />
íicut ftellas firmamento casli, ut inquit Bald. in l.<br />
5 cum multa. Cod. de bon. qua lib. ac proinde t 9 u<br />
i<br />
eos occidit, vel in eos machinatur, dicitur, in Principem<br />
machinaíTe, & lasfas majeftatis crimine utroque<br />
cafu tenetur dift. /• quifquis, Cod. ad legem Juliam<br />
Majeftatis. Farinac. de crimin. lafa Majefl. qu.<br />
112. infpetl. l.nu. 64. in 4. volum. atque ita obfer-<br />
*¡- vatum fuiíTe de fado Neapoli fuper nece Joan,<br />
de Ifern. coníiliarii Regii tradit Par. de Put. in<br />
trail. de Syndicat. tit. de excejf. confiliaf. numer.fin %<br />
Sí referunt Capic. decif. 130. »«.43. Sí Jul. Ciar.<br />
in pratt. crimin. §. lafa majejlatis de his egregium<br />
Plato protulit eloquium lib. 6. de legib. dum<br />
dixit poíl Déos immortales eos homines primas &<br />
honoris & glorias fedes h<strong>ab</strong>ere, qui publici muneris<br />
magiftratus gerunt, & fuá virtute aliorum vitam<br />
moderantur .• Haec cum ita íint cuinam dubium<br />
eíle poterit quin ómnibus noftris Regiis<br />
Coníiliariis debeatur honos prae casteris quibuf-<br />
6 cunque. Et (f ut fub único verbo eorum laudes<br />
claudamus) tales eíTe exiftimo qui vix alios h<strong>ab</strong>eant<br />
dignos, qui cum ipíis comparentur quod ad dignitatem,<br />
& audoritatem, in quo fidelia h<strong>ab</strong>emus apud<br />
Camill.Borrel. in addit.ad Bellug.infpecul.Princ. rub.<br />
6. verbo, privilegiis, & rub. 44. verbo, qui Principis<br />
membrafunt, teftimonia notanda , Sí ad tradationem<br />
dignitatis aliorum dodorum inferiorum, qui<br />
advocatorum honor<strong>ab</strong>ili muñere funguntur quae<br />
propria eít hujus glof. materia , revertamur.<br />
•7 Si tamen -\ illud, quod pené exciderat. annotaverimus<br />
imprimis, ex eo fcilicet principio quód<br />
regii coníiliarii fint principis membra , & is íit ipforum<br />
caput, oriri, ac dimanare , ut in feílionibus,<br />
proceílionibus, & aliis adibus, ubi Princeps fuo<br />
cum coníilio , Sí confiliariis exiítere voluerit fit<br />
neceflarium ipfos confiliarios taliter non dimitiere<br />
latus Principis, fedei femper inhaerentes ut meriió<br />
debeant reliquos omnes quacunque praefulgeant<br />
digrutate íicut eos Princeps ipforum caput prascedit<br />
,íic eofdem ipil tanquam Principis membra ínfepar<strong>ab</strong>ilia<br />
prascedere, 8í anteire,nec detur modo aliquo<br />
locus ut alius inferatur inter caput,& membra:<br />
cíTent enim contra ordinem naturalem,ac etiam legalem<br />
quód membra disjungerentur á capite, Sí<br />
quód inter caput & membra aliud poneretur, cum<br />
íint, Sí efficiant unum, Sí idem corpus , id quod tam<br />
claré, & bene Steph. Gratian. ponens quasítionem<br />
de capitulo cathedrali cum vicario Epifcopi, quae<br />
in eandem rem incidit cum noftra, probat infuis<br />
difcept.forenf. cap. 111. ut fuperfluum mihi videatur<br />
velle aliquid ejus egregiis didis fuperaddere: quod<br />
poftea w.6. extendit ad Cardinales refpedu Regis:<br />
licet enim (inquit) prascedat Rex ipfos Cardinales<br />
ut fingulos, non tamen exiftentibus ipíis in coníiftorio,<br />
Sí capella, idem quoque dicit procederé in<br />
Imperatore ante coronationem , vidi ego Sí penes<br />
me fervo Regiam Epiftolam datam in Aranivez<br />
fub die i2.Mart.i6o8.Excellent. Duci Montis Leonis<br />
in hoc Principatu Locumten. in Generali ratione<br />
& occaíione dubitationis ortae , ubinam , & quo<br />
ín loco eífet Senatus nofter regius collocandus, Sí<br />
graduandus in proceílione tune henda pro tranílatione<br />
oílium, Sí cinerum fandiífimi compatriotas<br />
Raym. á Pennafort tranfmiíTam, quas optimé id,<br />
quod dicimus de noftris Regiis Coníiliariis probat.<br />
g Et nedum y id procedit refpedu totius Senatus ,<br />
fed etiam Sí refpedu Regentis Cancellariam in hoc<br />
Principatu: cum enim de anno 1610. mota eílet in<br />
quadam congregatione contentio inter Regentem<br />
CanceHariam ?& quendaj» Comitem hujus Principa<br />
tus non <strong>ab</strong>íimilis illi, quam de Regio Cancellario* 4<br />
8í Gerente vices genera-lis Gubernatoris refert nofter.<br />
Ferrer. in part. obferv.cap.S^. confulta de hoc<br />
S. Majeftas referibere dignata eft fuá cum epiftola,<br />
Dat. Lermas S.Maii didi anni 1610. quas in regiftris<br />
hujus Cancellariae eft regiftrata de mandato expref*<br />
fo ejufdem facras Regias Majeftatis in diverforum<br />
Locumt. iy. fol. 77. deberé Regentem Cancellariam<br />
, qui nunc eft, Sí pro tempore fuerit, propter<br />
praseminentiam fui offtcii, quas (inquit) valde gravis<br />
eft cürn h<strong>ab</strong>eat locum poft Regum Cancellarium,<br />
& prasfideat in una ex aulis Regias Audientias,<br />
omnes ne dum Comités, fed & Marchiones<br />
etiam,qui nunc funt, Sí pro tempore fuerint prascedere<br />
in ómnibus aftibus publicis, Sí aliis quibufeunque<br />
Sí nedum eos, qui funt in hoc Principatu, fed<br />
etiam in ómnibus HifpamasRegnisubicunque praefens<br />
íit diétus Regens Cancellariam.<br />
Nec idfquidem mirum íi verum eft quod Bovad. 9<br />
tradit in fuá polit. lib. 3. cap.S. »«.20. tom.2. dicens,<br />
Rectores five decuriones (nos Confules, Juratos,<br />
Sí coníiliarios promifeué appellamus) alicujus iníignis<br />
civitatis, quas eft Metrópolis, Sí caput provincias<br />
prascedere deberé omnes, Sí quofeunque titulatos,<br />
qui non íint magni (grandes appellamus)<br />
quia Sí ipfa civitas auctoritatem h<strong>ab</strong>et iftorum dominorum<br />
qui grandes appellantur, quas fuit,& efl<br />
prastentio confulum, & coniiliariorum civitatis<br />
Bircinon. orta de anno ¡611. in quadam congregatione<br />
, quas h<strong>ab</strong>ebatur in domo Deputationis ejufdem<br />
civitatis, qua fe didi Confules, Se Jurati declararunt<br />
nolle unquam in pofterum cederé Comitibus<br />
Regni, Sí eis manum dexteram porrigere hac<br />
Bovadillas dodrina freti,quamvis diceretur, aliter<br />
fe eó ufque h<strong>ab</strong>uiífe confuetudinem,dicebant íiquidem<br />
quód íi quas Bovadil. dicit poíTunt in aliquibus<br />
confulibus , feu confiliariis, Sí civitatum mundi<br />
Redonbus verifican, certé id dicendum videtur in<br />
noftra Barchinoneníi civitate : ea enim eft, quae<br />
pras aliis audoritatem de grande h<strong>ab</strong>et : fedent<br />
enim coram Rege capite cooperto ejus redores, &<br />
ad eam quotidie Rex feribit de rebus 8í negotiis<br />
arduis , & gravibus, ac ipíis folis in orbe, quotidie<br />
oportet ad curiam iré Domini Regis, Sí alió etiam<br />
extra Regnum fie purpuréis veftibus, Sí aliis iníigniis<br />
ornatis incedere permittitur íicut in propria<br />
patria, & denique ubique terrarum folent in magna<br />
asftimatione h<strong>ab</strong>eri .• íi ergo hujufmodi coníiliarii<br />
, Sí Redores civitatum poíTe fe , Sí deberé<br />
didos Comités prascedere exiftimant, quid mirum<br />
erit quod id prastendat Regens Cancellariam , qui<br />
tam praseminenti fungitur officio, prout ídem Rex<br />
infinuat in epiftola fuperius enarrata, Sí tradunt<br />
omnes, qui de hujufmodi magiftratu loquuntur,<br />
idque "f eífet adeó verum ut vix trahi in confe-iQ<br />
quentiam poíTet, etiam fi oftenderetur ( quod adhuc<br />
non audivi contigiífe) aliquando Regentem<br />
Cancellariam iftis Comitibus ceífilTe, Sí illis meliorem<br />
locum oceupare permifífte , quia non propterea<br />
fatis fundatam dicerentur h<strong>ab</strong>ere fuam contra<br />
Regentem intentionem, utpote quia non fit ei<br />
permillum , etiam in fui, refpedu ofricii Sí fuccefforum<br />
prasjudicium huic prasrogativas, & praseminentias<br />
renunciare, ad tradita in terminis per Bovadil.<br />
in fuá politic. tom. 2. libr.%. cap. 2. n. i y. quae<br />
noftris Barcinonas Confiliariis non modicum addebant<br />
animum in controverfia fuperius enarrata ,<br />
ut Comitibus Regni non cederent, etiamfi illi aU<br />
legarent id faspiífimé , & quotiefeunque fefe cafus<br />
obtulerat, per ipfos eofdem, vel faltem per fuos<br />
anteceflores in officio faditatum ut honor<strong>ab</strong>ilior<br />
illis locus daretur : fed hasc, ut diximus , omittamus,<br />
& ad Dodores advocatos revertamur, quorum<br />
ratione prasfens çcepimus inílüutum.<br />
Sed
GloíTa I. 3<br />
QUEM EUM CALUMNIANDO non ÍIT LOQUUTUS, ÍED DE EIS<br />
loquor QUI PRO OFFICIO HABENT CAUFAS ALIORUM DUCERE<br />
IN PALATIIS, Sí eos DEFENDERÉ.<br />
12 HORUM LAUSFEX TRIPHCI PRAFERTIM CAPITE PETI PO<br />
TEFT, PRIMO ex NOBÜITATE FCIENTIA QUAM rWfent: Eft<br />
I?ENIM TAÜS. QUAE LONGÉ f RELIQUA (imam FOLAM DEMÁS<br />
DIVINAM TBEOÍOGIAM) ANTECELLIT, Sí FUPERAT, & INTER<br />
OMNES PERFE&IFÍWNA DIEI DEBET,TUM RATIONE ÍUBJEC~RI,DE<br />
quo TRACTAT'.TANTÓ ENIM NOBILIOR EFT QUALIHET FCIENTIJ,<br />
QUANTÓ NOBÜIUV EFT EJUS FUBJCCTUM.UT nat.in auth.quomúüocpcrt.Epifc.mprincJk<br />
TRADIT ABB./N clerici. nú.R.<br />
extra*de JW/V.UNDE.VIDEMUS DIVINA 1<br />
II Sed non putes + quód loquar de Ad vocatis quo- judteibus, & advocatus apprimé conveniens. Qui ad<br />
modocunque & qualitercunque in eo fcilicet fenfu juflitia inftruunt multos,fuigebunt velutifelice inregno<br />
in ciuo fatis imprudenter nonnulli de advocatis lo- Dei.Ex Roman.Pontif.reíponlis clarum DE HIS HABEnuentes<br />
eorum nomine donant plures, & advocatos mus teftimonium in cap fuper fpecula extra demagillr.id<br />
fuifle di'cunt EX quo aliquo tefl-monio probant ipfos Ubi viri ifti litterati dicuntur ejfe veluti felice in perín<br />
<strong>ab</strong>qua occ3Íione pro alio,& in illius favorem , vel petuas aternitates nknfura dum plur irnos ad jufliuam<br />
contra alium, Sí in illius odium, FUIFLE LOQUUTOS: li E- crudiunt, cum quo concordat text. in authent. h<strong>ab</strong>ita.<br />
nim id eflet, omnes QUOTQUOT fuerunt, 8: funt in or- Cod ne fil.pro patr.Sí in l.medicos,Cod. deprofrjf.u me-<br />
BE dicendi forent advocatí , QUIA vix ULLUS UNQUAM die lib.io. Et lmperatorum fanctionibus plura HABErepertus<br />
eft vel reperiri POTEÍTQUI in ALIQUA OCCALIO- mus TEFTIMONIA ad id praclara in leg. laud<strong>ab</strong>ile, Cod.<br />
ne,vel pro ALIQUO eum DEFENDENDO, VEL CONTRA ali- de advocat. diverfi judie. Ubi t Imperator Laud<strong>ab</strong>ileiJ<br />
appellat. ad invocationis ojjicium, ó" vita hominum necejfariumjmofm<br />
leg providenlum inprinc.C.de poflul.iS<br />
NobiHffunum dicitur advocatorum ojfcium in l.advocati.Cod.cod.thul.<br />
ubi advocati dicuntur, non minus providere<br />
humano generi-, quam fi praliis, atque vulneribus<br />
patriam-tparentefque falvarent: ii enim dirimunt ambigua<br />
faña caufarum ,fuaque defenfionis juribus in rebus<br />
fape publicisy Ó" privatis lapft erigant, futigata repa*<br />
rant gloriofaque voce l<strong>ab</strong>orantium fpcm,vita?n,&poderos<br />
difiendunt,ub\ dicit Imp.ibidem in authent. h<strong>ab</strong>ita<br />
C.v.e filpro píií.lurium DD.domini appellantur AB im-<br />
THEOLQGIAÉ' RELI- PER.ibUrom;» dominofto: hoc autem nomine máximo<br />
QUAS OMNES FCIENTIAS POILPONI NON ALIA QUIDÉ RATIONE, honore IMPERATOR eos donare intellexit, quia fre-<br />
NIÍI QUIA EXCELLENTIUS omnium IMÓ EXCELLENTIÍLIMUM QÜENA fuit apud veteres, ut is.cui pratfare honorem<br />
HABET FUBJECLÜ CUM TRA&ET DE DEO,& EJUS COGNITIONE. voluiííent.dominus \ nuncuparetur,ut tradit gloft. mío<br />
HAC VERO NOFTRA FCIENTIA DE JUFTITIA TRACTÁT, QUA f /. chin quis decedens. §. Seium , verbo , dominum, de<br />
virtutum omnium praclariílima eft, ac veluti heípe- legat. 5. Sí Martial. indicat illis verfibus :<br />
rus cateris aftiis lucuhor, aut Philofophus 5. Ethic.<br />
cap.l. Se tradit Scot. de juft.é jur.lib.3q .3.4^.3. imó<br />
Afane fahttavi te nomine cafu.<br />
omnes virtutes compleditur,& mater omnium,Se re<br />
Nec dixi Dominum Ceciliane meiim.<br />
gina aliarum virtutum , necnon 8c earundem nutnx Imper. Valen. Theodof. Se Arcad, in leg. fin. Cod. dé<br />
dicitur fecundüm Polum Pitagor. in lib. de inftit. Se offi:. di-ver. jud. dignos ejje doctores dicunt, qui ad Je*<br />
Anftotelem, ubi fuprá ac propterea nulla virtus lau- creta principum aumittautur, quód utique non ómnidatur<br />
nili qua conjunclam h<strong>ab</strong>et juftiriam, authent.ut BUS conceditur,imó VAIDE paucis.quos retuiit ReíLu.<br />
omnes obed.jiidic.in principia enim conftitutio divina CAFTAL. de imper.q.S'}. adeó ut nec AD falutandur.i lm*<br />
eft,nou humana,& íruclus divinus cap.grave 3^. q.g. peratorem QUII Det ADMITJATUR.pVo^M l.i.Cod.de Veter.<br />
Se y.wt.i ú\u(\,Jiij1itiam de cce'o Deus ¿Ve.hac nanique lib. 12. Juftin. IMPER. in authentic de Judie, in princ.<br />
rrajores informat leg.cum plures }).eum tutor^ ff.de ad- Sí CLARIÚS in proxmJuftit. civil, magno Jurccouíultos<br />
min.tut.l.fcire oportet.y.cum reliqms^de tut.& curat.dat. AFÍECIT HONORE dum CHXIT eorum proprium ELFE JUDI-<br />
ha*: cupiditatts.oc héquitias refanat ^.cognitio.in au^ candi MUNUS,AC urbes,& provincias gubernarcac eaethent.<br />
ut Ju. fine quoque fuffrag. cap. avaritia extra de TERIS ÓMNIBUS IMPERARE : Praciarum eft HUJUS R
i4 Clauíula III.<br />
aere. ídem TuL*. de natura Deor. eleganti meta- aliis jurium voluminibus,qu3e quotidietractamus fopnora<br />
Jurifconfultorum oracula civitatis appel- lüm libet quae de Papiniano t feribuntur, rdferreía?<br />
tavu, quod fcthcet ficut gentiles a fuis Diis confilia pe- Hunc Jurifconfultorum omnium quotquot vel ante, vel<br />
tebant a quorum refponfis facrilegium videbatur rece- pofl eum fuerunt, exceüentiffimum ferturfuijfe & (ut<br />
dere, ita & a Jurifperitis peterentur refponfa. <strong>ab</strong> bis qui Spartianus vocai) Juris afylum^ac doctrina legalis Tbe-<br />
lites agebant tanquam Juris fui incertis. Quintilian. faurum in fupremo dignitatum culmine, viridi admo-<br />
Servum Sulpi appellat juris antiftitem.<br />
dum átate, conftitutum&t qui prafeclus pratorio in tri*<br />
0.0 Tertio f u fummam inde Jureconfulti recipiunt ge fimo fuá atatis annofecundum a Principe locum obti-<br />
auctoritatem, quód Salvator nofter femper benedi- neret, tanta apud populum autloritatis fuit, ut nequi-<br />
¿tus Óc complures viri fancti, Sc probi, eorum offitiam Principis fucile pojfe emendare, Ó" fufpetlum Amtio,<br />
óc muñere fungí voluerunt: Salvator (inquam) per atorem populo conciliare: Ptaluit tamen vir optimus<br />
noíler fuit in terris advocatus in tribus caufi$,Marias mortem appetere , quam deliñum Principis excufare :<br />
Magdalenas, mulieris adulteras, & diícipulorum fuo 0 rariffimam probitatem, o fortitudinem inauditam &c.<br />
rum omnes defendendo, uti legitur in Evangelio,& haítenus Gribald. cujus dictis nihii feré addere, vel<br />
de defeníione difcipulorum re fer tur in c. difcipulos immutare volui, quia dubito numnam id elegan-<br />
diftincl. Sc nobis ómnibus affidué exiílit advocatus tiüs dici potuiflet.<br />
in coelo apud patrem ut ait PauladHebra.f.üc Joan.<br />
Sed dicet quis forfan , prasteriit feculum illud au-<br />
in fuá Canónica i.cap.2. quod refertur in c.fi enim, de<br />
reum, jam nunc non funt Jureconfulti íicuti erant<br />
peeniten. d. I. his verbis, Advocatum enim h<strong>ab</strong>emus<br />
autiquitus : Herclé negari non poteft , quin omnis<br />
apud Patrem Jefum Cbriftum Jufium &c. Sc alibi: in-<br />
caro corruperit viam fuam: Caeterüm-f nec nega-24<br />
troivit Chriftus in calum ut appareat <strong>vultu</strong>s Dei pro<br />
ri poterit quin hifee etiam his temporibus íint quam<br />
nobis, quod pluribus profequitur Alberic. in lib. i.<br />
plures hujus facultaris profefíbres tanta pietate, reli-<br />
Cod. defuffrag. De divo Arobr. legimus, Sc ita refert<br />
gione, Sc virtute prsediti, ut mérito dici poííit eo<br />
Ben.de privileg. J. C. privileg. 71. n. 6. cum undecim<br />
rum converfationem potiüs in ccelo efte ? quam in<br />
annis in foro caufas egifle, de divo Ivone, feu Ipho-<br />
térra, verum cüm adhuc vivant, Sc páuci unt, qui<br />
ne nemo eft qui dubitet, quin jure confultus fuerit,<br />
non eos odio (neício adquid) profequantur, non<br />
óc advocationis officium exercuerit: de Germano, Sc<br />
fulgent eorum virtutes, imo lape ita á malevolis<br />
de Li pardo dívi Leonardi Magni fratre, qui ambo<br />
offufeantur, ut imo in vida vertantur, ii (de bonis<br />
poft eorum mortem fuerunt glorióse in numeíum<br />
loquor) ita in hac vita operantur,ut íi eorum opera,<br />
fanítorum relati, tradit Ludov. Gom. in orat. imprefi Sc facta antíquis illis jurifprudentib^ribueréntur,<br />
pojl lea. 6. n.ij.Sc reiert Ben. ubi fuperius, eos ad- lie eos pofteritas veneraretur,ut <strong>ab</strong> ómnibus,nec imvocatioms<br />
muñere publíce fúñelos foifle. De divo<br />
jioftro noltrO compatriota COmoatnota Cathalanr» Cathalano Raim. Kaim á «• Pennafort P^nn-i^rf ,<br />
quem proximis annis Clemens VII. in fanclorum<br />
merkb,pro divis h<strong>ab</strong>erentur: nonne,quaíb, dignum<br />
efí- o^r» . 1 >-j-—"7» • r ' ~"0—. r°<br />
eft commendatione máxima, quod quis fuis fumpti-<br />
:<br />
numerum retulit, Sc collocavit, quis dubitat quin bus domum á fundamentis ad teclum ufque cui-<br />
ipfe Jurifprudentiam calluerit, óc exercuerit ? cené dam religioni conftruendam fufeeperit ? egregiuní<br />
nemo. H<strong>ab</strong>emus enim clarum hujus rei teñimon'wm fane opus, cujus magnitudo quemeunque alias val-<br />
in decretalibus, quarum compilationem fcimus ei á de divitem terrere potuiífet, nonne, obfecro , lau-<br />
Gregorio nono fuiíTe demandatam > Sc pluribus id dandus eíTet qui toto uni conventui religíoforum<br />
comprobat frater Francifcus Diago Ordinis praedi- /átis magno quotícliana alimenta ex fuis opibusfubeatorum,<br />
tum in hiftoria generali dicli ordinis, tum miniftraret / Nonne bonum opus operari dicen¿us<br />
etiam in peculiari libro,quem de vita hujus fan¿H,& eft, qui cui, piras negotiorum magnitudine, Sí mul-<br />
emiaentis viri edidit Francifc. Penya facras Romanas titudine, caufam citiüs expediré non poteft, certum<br />
Rotas auditor in libro illo,quem de ejus vita conferí- quid fingulis diebus pro alimentis , doñee caufa ex-<br />
píit,Ó£ frater Jacobus Rebuliofa religionis Ordinis<br />
pediatur, elargitur ? & finaliter nonne in calum<br />
ufque extoílendi funt qui non valentibus pras fui<br />
prasdicatorum, j feu ille quorum dicta, Sc condones inopia Jureconfultis eorum faiaria, Sc (ut aiuñt) íli-<br />
¡ Au^ U<br />
v¿ Ur ln<br />
'<br />
í i Í 0 n a<br />
m l n í l s<br />
°.. devoto, quam de- pendia folvere, ipfi praterquam quód gratis J<strong>ab</strong>olect<strong>ab</strong>ih<br />
libro, quem de his, qua poft ejus canoni- rem fuum eis condonant, aliquid eifdem ex íuo, unz$ionem<br />
in prsefenti civitate in ejus laudem, Sc ho- de vivant, elargiuntur ? cene lie. Scia Sciant igitur om<br />
2inorem gefta funt, confecit: ob quod "f Jurium Dones hac omnia , multo majoraá jurifperitis hifçe<br />
ctores prasfentis civitatis <strong>ab</strong> eo tempore^ quo de ejus noftris temporibus fuifle praftita, Sc forfan nunc<br />
canonizatione nuntium huc adventavit eum facrum praftari, cujus rei plures poflem in prafentiarum<br />
virum in fui lingularem patronum', Sc Moscenatem<br />
teftes, qui id viderint, óc palpaverint, in médium<br />
optimum elegerunt, Sc poft compoíitam maximam<br />
afferre, fed claudamus jam rivos, fat prata bibere :<br />
lampadem valoris quingentarum pené librarum.qua tanto enim majora ea opera pramia h<strong>ab</strong>ebunt,quan-<br />
quotidie, & femper coram eo arderet in fuo ccenotó fecretius, óc <strong>ab</strong>fque aiiqua inanis gloria l<strong>ab</strong>ef<strong>ab</strong>io<br />
9 facrum ei íingulis annis poft ejufdem caleftem ¿ta fuerint, expedit aliquando ea publicari, vel ut<br />
natalitium diem cum magna feftivitate celebrandum<br />
fuus cuique honos tribuatur, vel etiam, ut reliqui ad<br />
decreverunt, non fecus atque Toletani advocati, de<br />
milia inyitenrur.<br />
quibus feribit Lara de anniverfa. lib.i. cap. 22. n. 37.<br />
• Hac"t"ita cüm fínt,quid mirum quód hujufcemodÍ2$<br />
quod eundem facrum diem magna cum jubilatione, facultatis proíeíToriDns qualis <strong>ab</strong> ómnibus tribuatur<br />
¿k pompa çelebrant íingulis annis, fanctilfimum Eu-<br />
honos,poftquam facra littera,PontifícesRomani,Imchariftia<br />
Sacramentum (quód fumme laudandum<br />
peratores invicti,Jureconfulti percelebres,óc veteres<br />
eft) íinguli cum devotione fumentes Viden. ad fu-<br />
oratores facundiffími, primó omnium, eorum laudes<br />
pradicta Roland. á Val. ¿» confil.36. vol. 3. per tot. de<br />
decantando , fummo honore eofdem afrecerunt, ac<br />
pluribus hujus divina philofophia profeñoribus re multis privilegiis, óc prarogativis qui potuerunt,cofert<br />
Mathe. Gribal. in 1II0 tract. quem fecit de ratiohoneftaruntde<br />
quibus fupra latiflimé, óc latius per<br />
ne íludendi, qui h<strong>ab</strong>etur in primo vol. I. tract. Is Petrum Lefnaut,Antonium Gom, Bernardin. Mufca<br />
22(inquam) c.21. de Jurifconfultorum laudibus, quam tel. óc Jacob. Benni. in locis íbperius citatis: Et \ ni-26»<br />
piares commemorat tanta probitate, óc animí inte-<br />
hil etiam mirum, íi in facti contingegtia quoties cagritate<br />
pollentes,ut eorum vitas maximam redolevefus<br />
oceurrit, declaretur per fupremos Senatus com<br />
' rint íanctitatem, eos tacité pratereo, quia apud Gripeteré Doctoribus eadem priviíegia,óc prarogativas, te<br />
bal. legi <strong>ab</strong> ómnibus facilé poterunt.cum is íiber pras quas competunt militibus, óc civibus honoratis. Et-j-iy<br />
manibus omnium quotidie h<strong>ab</strong>eatur imprellus cum finaliter nihil mirum fi proximis annis per Reveren-<br />
diftimum
GloíTa I.<br />
'rliíITmiim Raphnclem de Rovírola hujus principatus<br />
fancellarium optimum, & poftea Epifcopum Barcinonas<br />
digniíTtmum uti vilitatorem burfarum domus<br />
praefentis civitatis, fuerit declaratum contra cives honoratos,<br />
qui voluntario admodum advcrfus lurifperitos,<br />
Sc Médicos querelam dederant, quod ii eorum<br />
loca occuparent in ea domo : nihil (inquam )<br />
mirum fi fuerit tune declaratum eos Doctores manutenendos<br />
fore, Sí efte in poflefíione, feu quafi, in qua<br />
á tempore immemoriali extiterunt, & extant de ejfer<br />
infeculats en les bofes, y llochs cavallers , y ciutadans<br />
honor ats, ita ut in his nulla inter eos fit, nec reperiatur<br />
ditterentia: fileant igitur equites,& cives honorati,<br />
qui folent de Doctoribus , Sc prafertim Jurifperitis<br />
non tam bene, ut oporteret , fentire Sc <strong>ab</strong>ftineant,<br />
quafo, á contumeliis , quibus eos afficere<br />
folent: namquefi ferutentur fcripturae,íi fupra citati<br />
Doctores attenté legantur, reperiemus proculdubio<br />
eadem privilegia, & eafdem praerogativas (única<br />
fola excepta, quae propria eft equitum in praefenti<br />
principatu, ut h<strong>ab</strong>eant locum, & votum in curiis generalibus)<br />
efte Doctoribus communicata, qua; &<br />
ipfis equitibus, Sc civibus honoratis Sc eorum privilegiis<br />
gaudentibus funt concefta, Sc caveant ne nos<br />
ita comrnoveant ut cogamur dicere, quod forfan<br />
non foret improb<strong>ab</strong>ile , multo plura tuifte Doctoribus<br />
privilegia concefta , quam equitibus, Sc confequenter<br />
civibus honoratis: circa quá pro nunc cordi<br />
non eft arr.pliüs calamum extendere,videantur tamen<br />
ad id Mufcatel. in judicio inter utramque militiam<br />
potito poft tractatum de doctoratus dignitate<br />
óc Jacob. Ben. privileg. 54. per tot. Sc alibi fapé, recipiant<br />
+ interim ultimarn ccenam, doctoratum elfe dignitatem,&<br />
confequenter doctorem dici in dignitate<br />
conftitutum, cap. quanto. c.fin. ibi. dignitatem afumuñí,<br />
extra de magijlrat. §. quia vero legere , in authent.<br />
utlice. matrim. & avia, quod late probant<br />
Mufcatel. in dici. tratlat. de doctor, dignitate 2. pag.<br />
num. 30. Sc Ben. privileg. 62. in princip. Sc nobilitatem<br />
atfert leg. providendum, ubi gloíT. Cod. depofluían,<br />
leg. diximus in fin. ubi Ulpian. nobilijjimus diclus<br />
fuit, deexcufat. tut. probat plené Ben. privileg. 56. &<br />
Ç7. Lancel. Conrad. in temp. omn. Ind. libro I. cap. I.<br />
2$de lmper.q. 2. num. 3. Militia + autem non eft dignitas,<br />
ad text. in leg.fi quis in conferibendo, ibi. militia,<br />
vel dignitatis, C. de pañis , & in leg. fin. ibi, in quibus<br />
non militia fed dignitas Cod- qui milii, pojfcjf. libro 12.<br />
& in leg. nullus, ibi. militia , vel generis, aut dignitatis<br />
defenfione. Cod. ad leg. Jul. Majefl. propter alternativam<br />
appofitam , quae cadit inter diverfa, glof.<br />
inrub. fi ager vetliga. vel emphyteut. pet. Sc alibi fapé,<br />
Lancel. ubi íupr. numer. 8. & 10. Quid dicent<br />
milites ad hav, Sc cives honorati, folitam cant<strong>ab</strong>unt<br />
cantilenam, & confuetam, Jureconfultos majori<br />
ex parte obfeuro fançuine natos efte, ac proinde<br />
parum eis honoris deberi: ipfos vero equites<br />
refpondent , claram ducere á majoribus fuis originem<br />
, in cujus rei fignum dicunt, fe imagines in<br />
atrio expofitas h<strong>ab</strong>ere , Sc nomina familia? fuá? longo<br />
ordine, ac multis Itegmatum illigata flexuris , in<br />
prima parte a?dium collocata, Sc ideo aquum non effequód<br />
ipfi Jurifpcritis cedant , Sc tantúm honoris<br />
tribuant. Caterum , omifto quod non defunt hujus<br />
facultatiscompluresalumni, qui nobilitatem aliis Sc<br />
vendere,& commodare valeant ex eaquae eis fuper<strong>ab</strong>undat<br />
, imo fuerunt quidam tam claro fanguine<br />
natij utex regibus Aragonumoriginem fe ducere<br />
palam profiteautur: his\inquam) omiftis, quoad<br />
ahos quibus non contmgit ex Comitum Barcinona,<br />
vel aliorum praclariífimorum virorum (qui fuerunt<br />
non pauci) hujus principatus Cathalonia ortum trajere,<br />
Sc initium ducere, dicimus non propterea ipfos<br />
30fpernendos elle, nec parvi faciendos. Vera enim f<br />
"obilitasex virtute, Sc in virtute,ut docet Plat.//7>.<br />
2<br />
o. in cbarun. vel de temperan, in reliquo omnes a-<br />
* untan, de l J<br />
act. Nupt. Tom. 1.<br />
quales fumus i Audiant quafo ifti, qui majorum<br />
fuorum nobilitate , Sc factis egregiis gloriantur<br />
, Senecam Ub. 3. de benéficas, cujus non<br />
poteft modo aliquo fufpectum allegan teftimonium:<br />
eadem ómnibus (inquit) principia , eadem'que origo,<br />
nemo altero nobilior, nifi cui reclius ingenium , & artibus<br />
bonis aptius : qui imagines in atrio exponunt ,<br />
& nomina familia fuá longo ordme , ac multis Jlegmatum<br />
illigata flexuris in prima parte adium collocant 9<br />
noti magis, quam nobiles funt. Unus omnium parens<br />
mundus ejl, five per fplendidos gradus, five per fordidos<br />
gradus ad hunc prima cujufque origo perducitur. Hac<br />
Óc alia hujus generis ad propolitum multa refert<br />
Petr. Gregor. in comment. art. mir<strong>ab</strong>. lib. 4. cap. 20.<br />
Sc revera inter dúo illa nobilitatum genera, vel<br />
fuá propria, vel majorum, non eft dubium quin longé<br />
praftans íit quam quis proprio l<strong>ab</strong>ore, óc ingenio<br />
acquifivit, quam qua á parentibus acceptafertunlnde<br />
Cicero cüm illi majores exprobrarentur quod obfeuri<br />
eftent, refpondit ,fe initium. nobiiitatis accipere,<br />
& majorem fibigloriam ducere aliis daré, quam <strong>ab</strong> aliis<br />
accipere, in orat. cont. Crifp. Salufl. h<strong>ab</strong>ita. Inde etiam<br />
Marius apud Salíuftium in bello Jugurt. di cebar,<br />
alii tanthm <strong>ab</strong>ef ut meliores h<strong>ab</strong>it i fuerint majorum tíobilitate,<br />
quin etfi deliquere , vetus nobilitas, majorum<br />
fortiafacía , cognatorum, & ajjinium opes, multa clientela<br />
, omnia hac prafidio .ib unt: In aliis autem efl<br />
única fpes in fe ipfis fita, virtute & innocentia tutari :<br />
pluribus hac probat lucidiííimé Camil. Borel. inadditio.<br />
adBellug. in fpecul. Frin. rubr. 6. ver fie. virtus .non<br />
funt omittenda qua in hujus rei confirmationem<br />
adducunt Lanfran. Sc Signor. de homod. in pecul.<br />
tratl. quos de pracedentia doctoris, Sc militis m<br />
12. vol. tratlat. ediderunt, nec Lancellot. Conrad. ita<br />
temp. omni. Jud. qui inlib. I. capitul. I. de Imperatore<br />
integram quaftionem fecundam de his coniecit ^<br />
qua , quia ibi nullo negotio videri poterunt fimul<br />
cum aliis, quain propofito cumulan potuiftent,confultó<br />
omittimus,exiftimantes fupra tradita fuflicere ,<br />
ut laudes eximia juris confultorum ómnibus lint patefacta:<br />
nonnulla alia in fequenti glo. pro opportunitate<br />
materia trademus, ubi videantur.<br />
Hac -j- qua hucufque diximus , Doctores tantümjx<br />
refpiciunt Juriíperitos, non Médicos, unde facilé<br />
forfan quis fufpic<strong>ab</strong>itur aliquam me inter ipfos conftituere<br />
difterentiam, fed certé non err<strong>ab</strong>it, ad quod<br />
legat Antón. F<strong>ab</strong>. in fuo Cod.defin. 9. & 10. dedignitat.<br />
& nobilitat. lib. 9. tituL 28. ubi illum videbit<br />
jure probantem, Médicos non h<strong>ab</strong>ere nobilitatem ,<br />
nec dignitatem , Jurifperitos vero fie. Medid ii h<strong>ab</strong>ent<br />
privilegia immunitatis id efte ex pr.viiegio , Sc<br />
contra communis juris regulas, non Jurifpenti, fed<br />
jure communi,Medicorum privilegia non traníiread<br />
eorum viduas, Sc filios relictos , quia competunt ratione<br />
officii, & fie eo tantüm durante, non fie in Jurifperitis,<br />
cum eis competant ratione dignitatis, Sc<br />
alia plura id generis, qua confultó omitto ne in caufa<br />
propria fufpectus dijudicet: Hoc f folum ultimo32<br />
loco advertens in honorem Doctorum , qui in noftro<br />
Senatu fedent , ac eorum qui advocationis laud<strong>ab</strong>ili<br />
muñere apud eundem funguntur (omitto<br />
alios per totam Cathaloniam afperfos, inter quos revera<br />
funt qui plurimum fapiunt) efte inter eos quamplurimos<br />
, imo omnes feré fie in Jurifprudentia fapientes,<br />
ut vix h<strong>ab</strong>eant in orbe primos , fecundos<br />
vero multos: per quofque poflumus dicere (id, quod<br />
pro Lufitanisaiebat Arius Pinel.) teftatum ómnibus<br />
fieri Cathalanam gentem tropheis, Sc armorum gloria<br />
jam diu celeberrimam, literarum etiam fplendore<br />
aliis non cederé, quód experti ac proculdubio confeííi<br />
fuperioribus annis fuerunt qui ex fupremo corona<br />
Aragonum, ac regni Valentia gravilíimi doctores,<br />
ac percelebres Jureconfulti huc miíli ad vilitundum<br />
Senatum pro obfervantia nova conílitutionis<br />
advenere:reperierunt íiquidem qu6d,tam in moribus,<br />
B 2 quam
i 6 Clauíula III.<br />
quam in fapientia admirarentur potiüs, quam reprehenderint:<br />
doctiílimi fané illi erant, ac perfpicacifiimi<br />
viri, fed major inde Cathalanis gloria proculdubio<br />
advenit quod á tantis viris experta fuerit eorum<br />
profunda doctrina, ac egregiiin jurifprudentia profecías:<br />
In hoc folüm deficiunt Cathalani quód non<br />
fint fie audaces quemadmodum alia? nationes, femper<br />
timent reprehendí, & ideó parum feribunt, &<br />
a publica oftentatione naturaliter <strong>ab</strong>horrent , quod<br />
dolendum fané eft, cüm fint ex ipfis quamplurimi<br />
qui poflent fine metu in publicum prodire.<br />
S U M M A R 1 A.<br />
1 Cives Barcinona aliis áicunuir cives , alii cives honorati<br />
, Ú qualis quijque fit.<br />
2 Cives Barcinona Junt immunes a. colleElis Ú talliis.<br />
3 Privilegium primum civium Barcinona exemptionis<br />
ÍI colleElis, & talliis, & aliis impofitionij?<br />
bus.<br />
4 Privikgium fecundum civium Barcinona , pro eadem<br />
exemptione.<br />
5 Privilegium tertium civium Barcinona pro eadem<br />
exemptione.<br />
6 Privilegium quartum civium Barcinona pro eadem<br />
exemptione.<br />
7 Vedar añones fatla in nojlro Senatu , in ínfula<br />
Majoricarum , & in fupremo Arragonum fuper<br />
exemptione & immunitate civium Barcinona a.<br />
colletlis.<br />
8 Cives Barcinona non h<strong>ab</strong>ent immunitatem & exemptionem<br />
colletlarum in cajlro de Afeo, & ejus terminis<br />
ubi decif. noflri Senatus.<br />
9 Reprafaliis utitur civitas Barcinona pro tuenda immunitate<br />
, & exemptione colletlarum fuorum civium<br />
, & quando.<br />
10 Immunnas, Ó* exemptio a colletlis non comprehendit<br />
cafum publica necejjitatis fupervenientis, ubi<br />
plures decifiones diverforum Senatuum.<br />
11 Fallit quando efl immimitas eoncejfa per ampia<br />
verba apta comprehendere quemeunque cafum,<br />
ubi decif ones Senatuum.<br />
12 Immunitatis civium Barcinona privilegia fuerunt<br />
eoncejfa in renumerationem fervitiorum, & fie per<br />
viam contratlus.<br />
13 Immunitatis, & exemptionis privilegia non fuppetunt<br />
quando oceurrit tam urgens necefjitasatt alias<br />
ei provideri non poffit, nifi exempti contribuant,<br />
ubidecifio noflri Senatus, & aliorum.<br />
14 Immunitatis, & exemptionis privilegia non fuppetunt<br />
quando oceurrit neceffuas pro bello divino.<br />
1$ Immunitatis, & exemptionis privilegia non fuppetunt<br />
refpeclu cuftodia in urbibus limitaneis ubi continua<br />
ejl neccjjitas: ubi decifio.<br />
15 Objervanña fubfequuta quid operetur.<br />
17 Immunitatis , ó" exemptionis privilegia praferibuntur<br />
per 30. annos.<br />
18 Frafcriptio immunitatis completa contra aliquos<br />
particulares non nocet aliis.<br />
19 Confuetudo non extenditur de cafu ad caftán, nec de<br />
perfona ad perfonam, ib idem.<br />
20 Cives contraveniendo privilegio civitatis , ei non<br />
prajudicant, ubi decijiones.<br />
21 Privilegia immunitatum perduntur per non ufum ,<br />
dummodo cvenerit cafas, quo, cüm eis utendum '<br />
foret, fuijjet contradiclum, ubi decifiones noflri,<br />
& aliorum Senatuum.<br />
21 Privilegii cafum fuccejjijfe, & eo ufum non fu i (fe illum<br />
ad quem fped<strong>ab</strong>at, probandum ejl per ajferentem,<br />
ubi dectfio Senatus.<br />
22 Rcprafalia ut declarari poffint multa eoncurrere debent,<br />
de quibus per difeurfum.<br />
23 Reprafaliafolius fuper ioris autloritate exerceripof-<br />
funt, ubi decif. Senatus.<br />
24 Reprafalia non pojjunt concedí nifi contra eum, qui<br />
non h<strong>ab</strong>et in próvida fuperiorem.<br />
25 Repraf"aliarttm ufum h<strong>ab</strong>et civitas Barcinona ex<br />
confuetudine , non aliunde, ubi decif ones Sena-*<br />
tus.<br />
26 Confuetudo tribuit jurifditlionem.<br />
27 Confuetudo facit licitum quod alias non ejjet.<br />
28 Confuetudo idem operatur quod privilegium.<br />
29 Confuetudo potentior efl privilegio.<br />
30 Confuetudine fieri potefl ut quis fu Judex in caufa<br />
propria.<br />
31 Reprafaliarum in materia multa quajliones remiffive.<br />
3 2 Reprafaliarum tifus valde execratur, & reprehen*<br />
ditur a Damhauder.<br />
3 3 Civem effe oportet tempore damni pajji eum, qui per<br />
repraj aliasprocedit inflat, nec fufjuit quód talis<br />
poftea fiat.<br />
Qualitas juncia verbo intelligitur fecundum tempus<br />
verbi, ibtdem.<br />
Qualitas quód poft aclum fuper veniat, fufjicit fi idem<br />
h<strong>ab</strong>etur ejfetlus atque fi antea ajfuijjet.<br />
34 Clerici eximuntur arepra r<br />
aliis , ó' alii plures.<br />
3 c Clerici fubjacent reprafaliis quando Epijcopus non<br />
faceretjuftitiam , ó" ex aliis caufis.<br />
36 Clerici captipro reprafaliis non amittunt diftribittiones<br />
quotidianas.<br />
37 H<strong>ab</strong>itantes in fuburbiis non fubjacent reprafaliis<br />
decreñs contra civitatem.<br />
3 8 Doclores eximuntur a reprafaliis, & eorum familiares<br />
, &c.<br />
^9 Reprafaliarum damna refarcire tenetur iis, qui eas<br />
injuftéfecit declarari.<br />
40 Reprafaliarum damna refarfit is, cujus occafione<br />
fuere indicia.<br />
41 Nifi injuftefuijfent indicia, ubi decijiones Senatus<br />
Fedem.<br />
42 Solvens vigore mandan fuperioris etiam injufti<br />
líberatur, ubi decif Senatuum Neapo\it. & Portugal.<br />
43 Solvens jujj'u judiéis alteri non eft perjurus quamvis<br />
fuo creditori cum juramento folvere promififjet,<br />
ubi decif. nojlri Senatus.<br />
Solventi jujfu judiéis non poteft imputar i fi non provocaffet,<br />
ibidem.<br />
44 Solvens jujju judiéis fatlo máxime in injuriam creditoris,<br />
liberatus.<br />
45" Vcbitor morofus folvens jujfu judiéis alteri poft moram<br />
non liberatur, ubi dedaratur.<br />
46 Cafus fortuiti periculum fpetlat ad debitorem moro<br />
fum.<br />
47 Compenfatio fit de mora debitoris cum culpa creditoris.<br />
Mora ultima nocet, ibiiem.<br />
Deuda paria mutua compenfañone tolluntur, ibidem.<br />
48 Maildata , qua fiunt pro reprafaliis ut alteri folvatur,<br />
debent effe cum clauf ida juftificativa, ubi decif.<br />
noflri Senatus.<br />
49 Reprafaliarum tifus eft etiam in Cathalonia in cafibus,<br />
pro quibus de jure communi decerni pojfunt,<br />
ubi decif. nojlri Senatus.<br />
50 Marcharum ufus quando ft in Cathalonia, & qua<br />
requirantur.<br />
Vicarius & Bajulus B.ircinona procedunt per marcharum<br />
de dar añones etiam contra ojjiciales regios<br />
quofeunque, ibidem.<br />
Conftitntiones Cathalonia non cenfentur derogare<br />
prioribus fi de eis non faciant menttonem. ibidem.<br />
Conflitiiñonem Cathalonia vim h<strong>ab</strong>ent quacunque<br />
funt in Lorpore juris munuipitas contenta etiamfi<br />
parñculare aliquod intereffe videantur re'picere<br />
, ibidem.<br />
51 Execuñve non poteft procedí contra tertium.<br />
52 In-*
á S S t Glofla<br />
52 Inftrumentum guartntigiatum ¡m h<strong>ab</strong>eat executioneih<br />
paratam contra haredem, ubi decifiio Rota<br />
Bonon.<br />
$2 Pracepto de folvendo eft utendum contra tertium<br />
pojfejforem cum claufiula juftificativa, quod refolvitur<br />
in fimplicem citdtionem , & num. feq.<br />
ubi declaratio unius Senatoris, & obfervantia<br />
Senatus.<br />
54 Claufiula renuncitttionis proprii fori & fiummiffionis<br />
alterius, ad quemcumque pojfejforem tranfieunt.<br />
Reconven tio an h<strong>ab</strong>eat locum in caufis fiummariis V<br />
ibid. ubi decif noftri Senatus. '<br />
5J Remedium quod datur ei, contra quem in cafu non<br />
permiffo proceditur per Utteras de fática, five requefta.<br />
56 ContentionisIurifdiblionis caufa inter dúos oficiales<br />
evocatur ad Regiam Audientiam.<br />
57 Contentionis jurifdiíiionis caufa ut evocari valeat<br />
ad Regiam audientiam qua oBJérvandafne conj<br />
tentionem non procederé declaretur, ubi decif noftri<br />
Senatus.<br />
58 Sententia lata in Senatu in caufa contentionis ju-,<br />
V rifditlionis ex obfervatione illius. non h<strong>ab</strong>et exe-<br />
• cutiónem fi fit <strong>ab</strong> ea fiupplicatum.<br />
Contra quod tamen e¡i opinio auflorisi ibid.<br />
59 Sententia definitiva, vel ejus vim b<strong>ab</strong>ens~qstce dicatur.<br />
60 Marcha non declaratur nift ófficialis tequifitus reperiatur<br />
in fática juflitia adminiflranda.<br />
61 Marcha non declaratur nift cum voto duorum vel<br />
fialtem unius jurifperiti.<br />
Non tamen requiruntur omnia, qua de jure communi<br />
funt necejfaria ad repra!alias, ibid.<br />
62 Marchari qua perfona non pojfint, ac qua res. •<br />
6*3 Marchari en pojjit pecunia debita <strong>ab</strong> eo, qui illam<br />
promifit folvere francham <strong>ab</strong> omni more ha, & catera.<br />
Et fi marchatur , an debitorremaneatlíberatus.<br />
64 Marchari ut pojjit pecunia promijja firancha <strong>ab</strong><br />
omni marcha, & reprafialia, qua cautela fit fiufificiens.<br />
6* Paílum -quod debitor teneatur portare pecuniam<br />
creditori francham <strong>ab</strong> omni marcha, Ge. eft validum.<br />
•»<br />
66 Cafiuum fortuitorum periculum poteft quilíbet in fe<br />
ajfumere.<br />
6j PaÚum, quod debitor non pojjit allegare cafium fortuitum<br />
5 de jure valet.<br />
6% Cafus fortuiti qui dicantur.<br />
69 Privilegium eximens a. marchis, fi Concedatur a<br />
Rege non valet.<br />
7b Marcha per ic rio non fubjacet debitor etiam fi fecerit<br />
paílum de folvendo pecuniam francam , &<br />
quitjam <strong>ab</strong> ea, fi declaratur in iniuria creditoris,<br />
vel contra eum.<br />
71 Marcharum ufius viget etiam in Gallia, fed non<br />
.contra perfonas, ubi decifio. Parlam.<br />
72 Cives Barcinona ha-bent plura privilegia, qua enumerantur<br />
rem ¡five.<br />
75 Civis Barcinona non fit qui h<strong>ab</strong>itavit in ea per annitm,<br />
& diem, & quoad muñera, & oficia, fied necejfaria<br />
eft decem annorum h<strong>ab</strong>itatio ex novo privilegio.<br />
74 Privilegium novum requirens majorem h<strong>ab</strong>itationem<br />
quam antiquum, ut quisfiat civis, an comprehendat<br />
tam h<strong>ab</strong>itat ores tempore, quam alias.<br />
Pro afirmativa dicitur declaratum. ibid.<br />
'75" Filias an, juvetur tempore h<strong>ab</strong>itadonis parentum ut<br />
civis dicatur, & ibi determinationes faüa in domo<br />
• civitatis Barcinona.<br />
76* DomiciHitm patris domiciliumfilij, & é contra.<br />
77 Cives honorati Barcinona qui dicuntur , & quomodo<br />
fiant.<br />
Foritan, de Pací. Nupt. Tom. I.<br />
II. 17<br />
< 5 L O S S A II.<br />
Civem Barcinonae.<br />
SEcunda vox, + quae fe nobis in praefenti ckufula<br />
offert explicanda, eft, ciudad de Barcelona, id<br />
eft, civem Barcinona. Ifti cives Barcinonae in duplici<br />
funt differentia: Alii enim dicuntur íimpliciter cives.<br />
Alii vero dicuntur cives honorati: íimpliciter<br />
cives Barcinonae dicitur quicunqua in ea civítate<br />
fteterit per annum, & diem, ita difponit privilegium<br />
civitatis Barcinonae vulgo didum, recognoverunt<br />
proceresy cap. 53. in 2. volum. conftit. Ad cujus<br />
intelligentiam vide Bart. & ejus additionem in leg.<br />
ciim de lanionis, $. S<strong>ab</strong>inus fifi, de fun. inftruB. & in<br />
confil. 92. incip. punclus talis eft, & in leg. nulli defiacrofi.<br />
Ecclefi Abb. in cap. dileelidefor. compe. & Marquil.<br />
in ufat. cives colum. 5. vide limitatíonem in fh<br />
numero 73. Hic multis gaudet privilegiis & potituí<br />
prasrogativis ut civis Barcino, de quibus partim iridíelo<br />
vñvúegiwecognovcrunt proceres, 8c partim in<br />
privilegiis particularibus, quas funt non pauca, di-'<br />
¿las univerfitati, & civibusconceflis 9 quae omnia<br />
recenfere i<strong>ab</strong>oriofum potiüs foret , quam fubtile *<br />
aliqua ex eis memor<strong>ab</strong>imus, circa quas aiiquando dubitatum<br />
vidimus. Primum privilegium, quod hoc loci<br />
explicandum cenfui, eft, quod cives Barcinonae ,<br />
8c ejus h<strong>ab</strong>itatores f funt immunes á folutione quarumeumque<br />
colleífcarum , jurium , & impofitionum<br />
pro fuis rebus, & mercibus in quibufeunque civitatibus,<br />
caftris , villis, & locis ditioni domini noftri<br />
Regis fubjeélis: probatur hasc irnmunitas per privile*<br />
gium Regis Jacobi primi civitati, 8c civibus Barcino<br />
ñas concelTum. Dat. in ea civitate pridie Idus Apnlis<br />
1232. cujus difpoíitiva verba in gratiam eorum,'<br />
quibus facilé non eft ea in manu h<strong>ab</strong>ere, & ut quod<br />
omnes tangit á nemine ignoretur , cenfui hic inferenda,<br />
8c íunt quas fequunruf<br />
Attendentes multa & laud<strong>ab</strong>iliaférvida, atque gra*<br />
ta, qua vos dileiti,^ & Jidelesnoftri cives Barcini exhi^<br />
buiftis nobis femper, é" noftris pradecejforib. exhibetis<br />
quotidie liberaliter, & tam fideliter quam devote volehtes<br />
vobis faceré gratiam fipecialem, cujus graiia beneficio<br />
gaudeatis perpetuó vos, & veftri, cum hac igi*<br />
tur charta per nos , & omnes haredes, ó* fuccejforeo<br />
noftros enfranquimusy &francos, •& liberos éf ingenuos<br />
facimus vos omnes fideles, Ó* dilectos noftros cives, &<br />
h<strong>ab</strong>itatores Barcinona , Ó* fingulos, prtefentes fcil. &<br />
futuros cum rebus, & mercaturis veftris <strong>ab</strong> omni lezda,<br />
& pedatico , portático, ufático, tolta , confuetudine<br />
novis , veteribus ftatutis, & ftatuendis, & omni<br />
penjo ubique per omnia loca regnorum, terrarum &<br />
dominationis noftra, tam per terram, quam per mure,<br />
& aquam dulcem, & ftagnum, cundo, fiando, & redeundo:<br />
ftatuimus igitur firmiter, & mandamus quod<br />
nullus lezdarius, pedegiarius, penfator, fienior, majot<br />
domas y repofitarius, marinus, Salmedina, Juflitia ><br />
vel Judex, fieu Alcaldus, vicarius, Bajulus quílibet nofter-,<br />
vel alius ófficialis, velfiubditus prafens, vel futurus<br />
audeat, vel pojjit vos , vel aliquem veftrúm •> aut<br />
captalarios, five nuntios veftros, aut res, aut merca*<br />
Mitas veftras aliquas , gravare, impediré, capere al¡# ;<br />
quid inde, vel retiñere in aliquo loco ratione iftorum,<br />
a quibus vos & veftros, ftcut didum eft perpetuó enfranquimus<br />
fed fuis liberi franqui <strong>ab</strong> ómnibusfiupra*<br />
diílis ubique femper inde, ó* penitus <strong>ab</strong>fioluti, éfc.<br />
Pcena eft miñe mor<strong>ab</strong>atinorum Aljonfinorum, damno<br />
& gravamine prius in duplum pleñarie reftitutis fine<br />
omni remedio.<br />
Probatur -|- eadem irnmunitas per quandam char*<br />
tam Regis Jacobi II. Datutn Barcinonae i4.Kal.Jun,<br />
1292. dire&am Bajulo dePanifcola, qua in eíFeclu-<br />
B 3 man-
.8 Glofla II.<br />
a¿ mandatur Bajulo quatenus probis hominibus, & univeríitati<br />
Barcinonae obfervaret> & obfervari faceret<br />
omnia privilegia, & franquitates tam á fe quam <strong>ab</strong><br />
antecelToribus fuis didae univerfitati Barcinonae<br />
conceíTa tam fuper fado lezdarum, & pedagiorum ,<br />
quam aliis quibufeunque in Pavifcola, Se aliis locis<br />
per terram ícilicet, & per mare juxta formam privilegü<br />
Regis Jacobi a vi fui didae civitati concefli, Se<br />
quod non faciat novitatem didis civibus Barcinonae,<br />
nec eorum mercibus, Se rebus circa praedida.<br />
5 Probatur -f etiam eadem irnmunitas, c*c exemptio per<br />
privilegium Regis Jacobi Secundi, civitati Barcinonae<br />
, & civibus conceífum. Datum Barcinonae 8.<br />
Calend. Januarii 1323. bis verbis: Gratis & ex certa<br />
fcientia , ac mera ¡iberalitote , ac fpontanea volúntate<br />
enfranquimus, & liberos, exemptos, francos ,<br />
Ó" immunes penitus Jacimut, & ejfe volumus perpetuo<br />
univerfitatem dicta civitatis Barcinona , & omnes &<br />
fingidos cives, h<strong>ab</strong>itatores ipfius civitatis prafentes<br />
pariter & futuros in perpetuum cum ómnibus rebus,<br />
mercibus, & bonis fuis univerfis h<strong>ab</strong>itis , & h<strong>ab</strong>endis<br />
in civitate , & locis noftris Dertufa, & in caflris, villis<br />
,
GloíTa II. 1 0 .<br />
f Regni Majoricarum Audientia fuit poftea in gradu Dat. Illerda 10. Kalend. Novemb. 1210. prouti ia<br />
fupplicationis in curia Regís domini noítri revocata contradictorio judicio fuit declaratum per Senatum<br />
die 6. Octob. i?oc. in qua revocatione intervene- die 28. April. ifo6. referente Francif. Vitali Defrunt<br />
Frigola Vicecan. Baptifta Covarr. Óc Sans Re- camps egregio tune Regiae Audientia Doctore, pogentes<br />
Regiam Cancellariam, & Don Pet. Sans fifei ftea vero in eadem Regiam Cancellariam regente in<br />
advocatus, hoc expreffo motivo , quód per privile- caufa Commendatoris dicta; Commenda de Afeo<br />
gia civibus Barcin. eoncejfa non fuit eis eoncejfa im- contra coníiliarios, óc fyndicum civitatis Barcinovtunitas<br />
veñigalium ,& aliarum impofitionum per uni- fia;; vidi conclulionem in archivo Regio.<br />
fitatem Regni Majoricarum pro fublevandis ejus never<br />
cefjitatibus impofitarum, & imponendariwi in merci-<br />
Caeterüm \ quando exiguntur vectiga'lia á civi-<br />
bus Barcinona:in caíibus non permilíis, videamus<br />
bus quee ad diclum Regnum deportantur , & inde ex- quid íit agendum pro recuperatione pecuniarum ,<br />
tr<strong>ab</strong>untur , ciim & in viam Inris privilegia in dubio ad quarum folutionem pro talliis, juribus, Sc imfint<br />
bíterpretanda, & declaranda etiam verba impro- poíitionibus cives Barcinonae contra tenorem dipriando,<br />
& reflringcndo, fine prajudicio Inris tertii, ctorum Regiorum privilegiorum compulíi fuhTent<br />
& fie dida un'iverjitatis Majoricarum. Verum enim in aiiqua civitate , vel alio loco , hoc in caveró<br />
ego (quod pace tantorum virorum dixerim ) fu folet civitas Barcinonae , Sc ejus nomine illius<br />
exiftimo non obftante dicta Regia declaratione , confiliarii, five Rectores, Sc adminiftratores profore<br />
Sc eíTe cives Barcinona; dicendos immunes , cederé contra univerfitatem , qua; talia jura exe-<br />
Sc exemptos a folutione vectigalium , Sc impoíi- git, per captionem perfonarum ,«mercium , óc aliationum<br />
Regni pradicti Majoricarum , nec arbitror rum rerum dicta; univerfitatis , óc fingularium ejufviros<br />
illos egregios taüter declaraíTe , fi plené de dem,quain dicta civitate Barcinona reperiuntur,<br />
facto informati rorent : quód n. primo dicunt con- doñee reftituta fit pecunia pro talibus juribus maftare<br />
quód privilegia civium Barcinona comprehen- lé exacta , vel fi non reftituitur, inde fatisfit credant<br />
Regnum Majoricarum cüm de eo non loquan- ditoribus ex pecuniis , mercibus , Sc rebus appretur,<br />
corruit proculdubio fi animad verterimus gene- henfis. Et hac quidem captura perfonarum, óc merralia<br />
, Sc pragnantia verba regiorum civium Barci- cium , Sc aliarum rerum apprehenfio fit, óc fieri<br />
nona; privilegiorum fupra relatorum , qua; apta folet de facto <strong>ab</strong>fque cognitione caufa;, óc citatiofunt<br />
comprehendere nedum Regnum proidictum ne partís folüm enim oportet quód civis eonque-<br />
Majoricarum , fed Sc quafeunque etiam alias térras rens compareat coram dictis coníiliariis Barcin. narditionis<br />
Regis domini noflri: ítem non fuit ani- raudo factum, Sc exhibendo inflrumenta , vel alias<br />
madverfum ad litteram Reg. Pet. III. Datum Bar- probationes, quibus de eo conftet, óc petendo recinona*<br />
c. April ;<br />
.s 1 3 C4. direétam Gubernatori Ma- praefalias Sc marcham declarari verfus , óc contra<br />
jori.arum , qua in ejfcdu mandatur dido Gubernato- univerfitatem , qua; indebite <strong>ab</strong> eo dicta jura óc<br />
ri quatenus privilegia immunitatis y de quijuts toqui- impofitiones exigit, Sc contra ejus Angulares, mermur,<br />
q taque funt fu; eriiis inferta obfervW, & ob- ees ^&c alias res eorum Barcuionae repertas, ÓC<br />
fervarijiui.it por toiuvi diclum regnum, ut fufiüs in pro^ie provifiones opportunas expediri : poftea<br />
fuperioribus fuit enarratum. conliliarii committunt caufam alicui ex afteftoribus<br />
Ecce ergó quód licet privilegia antiqua non com- ordinariis civitatis , per quem fit provifio quód fiat<br />
prehendtrent diclum Regnum, per hanc tamen proceftus ex actis , Sí portetur : inftructus poft moregiam<br />
litteram fuit proculdubio comprehenfum. dum , &c orditus proceftus folet portari ad dictum<br />
Accedit his quód omnia fupradicta privilegia civium commiflarium , per quem illius meritis attentis fit<br />
Barcinon. cum littera praedicta funt multó priora, óc provifio declarationis Marcha; óc repra;faliarum ,<br />
antiquiora privilegiis impolitionum dicti Regni li providendo quód perfonae , fi quae reperiantur in<br />
dicta-Regia; fententia; i 11 curia Regis domini noftri praefenti civitate capiantur óc bona, óc mercesapprelaté<br />
crcdamusrfolüm enim meminit cujufdam privile- heudantur, Sc fub tuto ponantur , doñee conquegii<br />
Regis Petri conceíli 31. MAIJ 1370. ó: alterius renti fit fatisfactum in dubio principali , interefle,<br />
Regis Joannis. 4. lulii. 1392. unde confequitur illis ÓCexpenfis, óc quód pro his fiant provifiones, Sc<br />
per haec non potuifte praejudicium generari, prouti commilíiones opportunae: executor harum provifíobene<br />
animadverfum fuit in Regia fententia Audien- num eft portarius, five, nuntius clavarii praefentis<br />
tiae Majoricarum ad relationim Raymundi Veri- civitatis, per quem proeeditur primó ad fequeftrationi<br />
lata. nem rerum, pecuniarum, Sc mercium eorum , contra<br />
Dices ( ut fubftineas fupra dictam revocatoriam quos fuerunt repraífaliae declarata;, deinde procedifententiam<br />
) quód ex eo fint moti egregii illi viri tur, fi oportet, ad dictarum rerum venditionem, prout<br />
dictam fententiam revocarent , quod in privile- ceditur etiam cum mandatis directis his, qui pecunias<br />
giis immunitatum , Sc exemptionum civium Bacino- h<strong>ab</strong>ent aliquorum, contra quos fint declaratae reprasna;<br />
non cenfeantur compreheníi cafus infoliti , Óc faha;,quatenus intra certum terminum,qui folet efte<br />
urgentiílimae neceííitatis , propter quos fuerunt in trium dierum , deponant in t<strong>ab</strong>ula cambii praeíentis<br />
Regno Majoricarum concefta: impofitiones, óc vec- civitatis pecunias praedictas .• ex quibus poftmodum<br />
tigalia, utpote quia ii cenfeantur regulariter excep- fit fatisfactio civi conquerenti , praeftita tamen<br />
tuati a generali exemptionis concelTione,fed nos ref- prius idónea cautione .• prouti haec omnia ita prapondemus<br />
nec per hoc videri fuftinendam eam de- ¿7/c4r/vidi in quadam caufa reprafaliarum per conclaraüonem,<br />
ex co quód fint tam generalia, Sc pra;- filíanos praefentis civitatis de anno 1604. contra<br />
gnantia verba privilegiorum civium Barcinon. utfint univerfitatem, Sc particulares civitatis , óc ínfula;<br />
proculdubio apta comprehendere cafus infolitos, Sc Majoricarum ad inftantiam Magin. Aróles , óc Gamagnae<br />
neceííitatis, prouti inferius latiüs prob<strong>ab</strong>itur. brielis Rius mercatorum , Sc civium Barcinona;,<br />
S Hac tamen j- immunitate ( ut Sc hoc , quod propter exactionem talliarium , Sc g<strong>ab</strong>ellarum in<br />
forfan aliquando non pcenitebit fcivilíe , non igno- dicl:a civitate Majoricarum contra ipfos , óc eorum<br />
res) non utuntur cives Barcinona in caftro de mercesfactam declarata. Et haecquantum attinet ad<br />
Afeo, óc ejus term'inis , quod óc qui funt commen- practicara, qua forfan multis non difplicebunt, didatoris<br />
dicti caftri, Sc villa ordinis militia- Hofpita- cta fint fatis.<br />
lis fancti Ioannis Hierofulymitani quoad jus lez- Supereft f examinemus quadam d<strong>ab</strong>ia, qua cir- I a<br />
dae , quod ibi colligitur , ex eo quod h<strong>ab</strong>eant an- ca hac oriri poftent non módica confiderationis: Et<br />
tiquius ptivilegium ñoftris , concedens jus exigen- primó quidem illud eft máxima difquifitione didi<br />
lezdam etiam á civibus Barcinon. quod dici- gnum circa dicla privilegia immunitatis, civibus Bar-<br />
*ur conceíTum per Serenifiimum Regem Petrum. cinona concefta, nunquid fi collectae imponantur<br />
B 4 in
Claufula III.<br />
i in aliquo loco ob publicam neceflitatem fuperve- Regia Audientia Majoricarum in fententia fupenientem,<br />
puta belli, penis, vel famis, & feu alterius rius relata in motivis in ea expreflís, & per hasc<br />
cafus inopinati qui pro videri, nec cogitari potuit, an conciliantur contrarias Dodorum[opiniones , quas;<br />
<strong>ab</strong> eis diei debeant immunes cives Barcinonae per di circa fupradida, ex dd. fuprá chatis, colligi poffunt.<br />
da privilegia: In hac dubitátione omiílis quatuor o- Secundo eandeffl -{• refolutionem limitat Iofeph. ^<br />
piniortibus per Francífcum Mar. decif. 458. ti num. 12. Ludovic. d. decif Peruf. 3. num. ir. in oneribus,quas,<br />
cum fea, in I. parte relatis , & multis aliis , quae in imponerentur pro bello divino , dicens quoad ea<br />
propolito diei poflent, breviter refpondemus, quód nihil operari exemptionem , ad quod praster Hie<br />
licet regulare íit fub immunitate á colledis concefla ren. Gigan. citat Cavalcan. Frivizan. in. trac!, de ufu-<br />
non comprehendi colledas propter publicam neceffrukl. num. 105. ver fie. fed ubidiceretur.fol. 489.<br />
fitatem fupervenientem poftea impóflfas, ut multis<br />
Quod procederé inquit pulchré Gafpar. Thefaur.<br />
refolvunt loachim. Mynling.fingul. obfervat. Céntur.<br />
quah.forenf 13. lib. 1. nedum in íimplicí immunita<br />
4. obfervat. 70. in princip. ubi dicit ita refolutum fuifte<br />
concefla lege, vel á Principe fine exceptione ali- '<br />
fein Camera Jmperiali pofl: multam diíputationem ,<br />
cujus cafus, íed etiam quando unus exceptuatus eflet<br />
Andr. Gail.praft.obfcr. 52. num. 26. lib. 2. & faciunt<br />
puta cafus belli: adhuc enim exceptio in ifto cafu<br />
quae late tradunt Natt. in confi 6$.n. 1. & confil. 65.<br />
non firmaret regulam in non exceptis, fed íimiliter<br />
Francifc.Mar ch. allegat.qu. defin. 458. an. 19.cum<br />
cenferetur exceptuatus cafus belli di vi ni, & íic pe-<br />
fequent. parte 1. & Olaf. decifi. 39.Franc. Vivitiwrowzftis<br />
: dicitur enim & peftis bellum divinum, Se vantun.<br />
opin. verbo, irnmunitas, & Eman.Soar. in Thelet<br />
argumentum de uno ad aliud, & nullum tempus<br />
fiau. recept.fientent. eo verbo firnmunitas, num. 6. quia<br />
recjuirit magis privilegiorum derogationem , quam<br />
publica utilitas eft cuilibet privilegio praeferenda, 8c<br />
iftud peftis tempus , ut late is idem dador probat,<br />
privilegium genérale indultum non includit cafum<br />
fleque poílea dicit decifum in Senatu Pedemont. "f<br />
publica? neceflitati contrarium , ut profequítür late<br />
Concinnunt quae + pluribus docet Annae. Roberf. ic<br />
Mynfing. dicl. obfervat. 70. num. 3. fusé Surd. decif.<br />
aer. judie at. libr. 3. capit. 11. volens nulli concedendam<br />
in urbibus limitaneis, ubi gravis femper, & continuó<br />
eft rieceflitas immunitatem <strong>ab</strong> excubiis, de<br />
portarum cuftodia, & nihil ad didam immunitatem<br />
fuflragari privilegia, atteftaturque fie de anno 1583. -p<br />
decifum.<br />
11 2*]$. per tot. Nihilominus -j* tamen in prasfenti cafu<br />
cenfemus etiam <strong>ab</strong> ipíis, 8c earum folutione cenferi<br />
exemptor cives Barcinonae, quia privilegia immunitatis<br />
eis concefla, concepta fuere per verba ampia <strong>ab</strong><br />
ómnibus , & quibufeumque oneribus cogitatis , &<br />
incogitatis, ftatutis, & ftatuendis quavis ratione .• ac<br />
proinde debet fieri extenúo etiam ad didum cafum<br />
neceflitatis, quia per dida verba tam ampia & geminata<br />
ipíi Principes cenfentur cogitafle faltem in<br />
genere de ifto cafu, & per ea veniunt comprehenfa<br />
majora expreííis, Alexand.m confi. 30. lib. 3. JN%jif.<br />
confi 66. numer. 39. Iaf. in l. fi ex toto. ff. de legat.<br />
I. 8c ibi Rip. numero 26. Ofaf. decif 91. num. 12.<br />
ita reípondet Nat. in confil. 6^. a numero 1 r. cum fequent.<br />
Joachim Mynfing fitngul. obfervat. centur. 4.<br />
obf. 70. Eman. Soar. ubi íupra. Ita declaravit Regia<br />
Majoricarum Audientia, &cum fuprá allegátafententia<br />
de anno 1586. lata per eadem feré \erba<br />
fupraferipta, nec longe <strong>ab</strong>fuit <strong>ab</strong> hac opinione Regia<br />
Audientia Cathalonias in motivis fententias fuperius<br />
mentionatas de anno 1572. ad relationem Petri<br />
Llobregat latas.<br />
12 His "j* accedit quód haec privilegia fuerint civitati<br />
Barcinonae, & illius civibus concefla per viam contradus,<br />
quía conceflio fuit fada in renumeratiónem<br />
fervitiorum , ut h<strong>ab</strong>etur in prooeraio didorum<br />
privilegiorum , Bart. in l. quodfemelff. de decret. <strong>ab</strong><br />
ordin. feren. & in l. omnes populi.ff.de jufl. Úf jur. Nat.<br />
in allegat. confi. 6^.num. 10. lati/fimé id comprobat infinitos<br />
allegando Tiraquel. inl. fi unquam, verbo, do<br />
Quae tamen + omnia íingularíter limitantur á Jo-16*<br />
feph. Ludov. comm. concluf. 38. verfiie. infertur 90. ut<br />
non procedant quando adeft obfervantia fubfequuta<br />
in contrarium , utpoté quód fucceífiflent cafus pri—<br />
vilegiati y>b quos cives Barcinonae , licet potuiflet<br />
compeili ad contribuendum, non tamen contribuit,<br />
ibidem videbis multa de obfervantia fubfequuta<br />
qualiter multum operetur & nos non pauca de eadem<br />
tradidimus fuprá infin. clauf. 1.<br />
Secundum -|-dubium, quod circa fupradida oririf7<br />
poteft, verfatur circa prasferiptionem hujus immunitatis:<br />
certum enim eft ei prasferibi pofle per triginta<br />
annos, atque ita qui per tantum tempus talliam,<br />
Se onus folviflet, licet alias h<strong>ab</strong>eret privilegium<br />
immunitatis, cogeretur nihilominus in pofterum<br />
folvere. Guid. Pap. decif. 387. num. 1. & ibi not<strong>ab</strong>.<br />
additio Ranch. Antón. Thefaur. decifio 239. num. 3.<br />
fola in conftit. S<strong>ab</strong>aud. novas tit. de Jur. emphyt.<br />
glojf. decretorum , num. 12.<br />
Dubitatur \ tamen num hasc prasferiptio contra ali- ^<br />
quos particulares hujus civitatis completa noceat aliis,<br />
ut ex hoc difei poílit tali immunitati quoad om<br />
nes prasferiptum ? In hac dubitátione certa íit refolutio,<br />
prasferiptionem hanc aliis non nocere, ex eo<br />
quód dida irnmunitas ad plures non ut univerfos,<br />
natione largitus, num. 14. Joan. Pet. Surd. confi. 419. fed ut Ángulos pertineat, ac proinde cüm omnes tan-<br />
num. f 3. lib. 3. & Decían, refpon. 2c. num. 3 ?. vol. J. gant, <strong>ab</strong> ómnibus debet approbari juxta jura vul-<br />
ac proinde extenditur ad onera belíica, 8c alia, quae garia: ad quod facit, quód íicut confuetudo in<br />
propter neceífitatem imponantur, Jófeph. Ludov. uno cafu circa exadionem colledarum obfervata<br />
decif. Perufi 3. n. 10. Rolan, á Val. laúmméinconf. non extenditur ad aliud lib. 1. §.fi quis hoc interdicto<br />
76.num. 13.26. &28.lib. 2. & confi. 13.num. 51. lib. fifi, de itiner. atluque privat. & ibi Bartol. in leg. cita<br />
3. atque ita infinuit Regia Ínfulas Majoricarum fenno. % earum. ff. de publicat.ca. auditis, ubi not. extra<br />
tentia fuprá relata in ukimis illius motivis.<br />
deprafeript. pulchré Corn. confil. 142. lib. 1. Ale-<br />
13 Hanc f ego refolutionen limitandam cenfeo quoxand. confil. 68. libr. 2. Feftas. de collecl. part. 2. cap.<br />
ties jam vigens oceurreret neceffitas, ut nullatenus 3. n.42. Feder. Scot. tom. 1. lib. 1. refponf. 1. n. 87.<br />
ei alias provideri. poflet, hiíi immunes, & exempti cumfeqq. Antón. Thefaur. decifi 239. n. ç.in fin. ita<br />
contribuerent: tune enim eis non prodeflet privile ut nec de una perfona ad aliam debeat extendí, ut<br />
gium , quia nulla conceflio eximit ifto cafu propter eifdem juribus, Se Dodorum audoritatibus poteft<br />
publicam ufilitatem, voluit Socin. in allegat. Lfiex comprobari, & clariüs probat text. in leg.fi unus §•<br />
toto, num. 6.ff. delegat.t. dicens ita intelligendam ante omnia,%.de prafl. & not. per Joan. Andr. in cafa .<br />
l.jubemus nullam, C. de facrofi. ecelef. 8c faciunt quas fi». de offic. Archidiac. traditque Everará, introp. le<br />
not. Bart. in leg. nullus C. de cur.pub. lib. 12.8c idem gal, lo. <strong>ab</strong> uftta. feu á folitis num. 1 y. eft elegans ad<br />
vult Aret. in 4. U fi ex tolo,. Bald. in -confil. 406. propoíitum dodrina Felin. in cap. cum acceffifient,<br />
per. tot. lib. 4. & alii, quos refert, & iequitur num. 30. verfic. tertio limita, ubi latiflimé explicat,<br />
Natt. allegat. confil. 63. numer. 21. Surd. decif. 285. de conflit. & in ca. cum omnes num. 70. eod. tit. 8c<br />
f ubi decif. Senatus Mantuan. Atque ita declaravit .. Arídr. Cayl.pratl. obfervat, lib* 2, obferv^ 60. nu. 14.<br />
Quate*
Glofla II. lt<br />
n n<br />
jo Quatenus f * ' s<br />
tcrminis h<strong>ab</strong>ent cives contrave- vide pulchram decif. Gratian. 14. per tot. ú decif. &<br />
niendo privilegio conceíTo Civitati, ei non prajudi- num. 4. ubi dicit ftatutum prafumi eíTe in üfu, Sc vicare,<br />
pro quo facit cap. fignific afli, & capit.fidiligenti, ridi obfervantia.<br />
§.fin. de forocompet. & leg. fancimus, C. de pan. At- Per hac ego refpondebam univerfitati villa Oloti<br />
4- que ita declararunt Regias Audientia Regni Majo- patrias mea charifíima non fuilfe Abbatibus Rivincarum<br />
& Principatus Cathalonias in fententiis , de pulü dominis dicta-villae praferiptum feu per non<br />
quibus fupra, addendo in tantitm hac vera efe,ut licet ufum amiíTum jus creandi, & faciendi judices, Sc incivitas<br />
Barcinona,& cives emptores, & venditores fol- quiíitorcs t<strong>ab</strong>ula procuratoribus junfdictionalibus<br />
vifjent,non ex hoc eifdem voluife prajudictumgeneran , quos h<strong>ab</strong>ent in dicta villa pro querelis,quas quis velquod<br />
viderentur dictis Regiis privilegiis emptionum de- let contra eos proponere competens íibi vigore conrogajfe,feu<br />
renunciare, cum idfaciendumforet commu- cordia, inter dictos Abbates , Sc dictam univerfítanicato<br />
confilio, & legitime congregato , nemine difere- tem de anno 1480. inita, Sc firmata, licet conflitifpante<br />
vel difluiente, cum, quod omnes tangit, <strong>ab</strong> om- fet eos dicto privilegio , feu jure nunquam fuifle unibus<br />
debeat approbari , & alias cüm immunitas pra- IOS» quia non poterat confiare eveniíTe §. cafum, Vel<br />
dicla etiam ad plures, ut fingidos , & non ut univerfos occafionem qua eo utendum eíTet, vel quód cüm fucpertineat,<br />
6'c. Ex aliis qua tradita funt infra inglof. cefliflet fuiílet eis contradictum , atque ita cenfebani<br />
cum omni damnatione, Sc diftrictu poftunt hac etiam hanc quaftionem uti valde fimilem ac feré eandem<br />
vires accipere, ubi videas: quibus adjunge qua muí- cum illa, quam fupra proximé retulimus inter fynditum<br />
ad propofitum adducit Can. lib. 3. var. cap. 4. cum de Ampefta & ejus dominum , eodem modo ,<br />
defervitut. num. 117. quo illa, terminandam fore , & efte : De hoc eodem<br />
20 Tertium f dubium poteft efte nunquid ifta privi- articulo, an Sc quando per non uíum amittatur privilegia<br />
immunitatis poííint deperdi per non ufum , ad legium vidi poft hac feripta tractafle noftrum, Canquod<br />
refpondetur quod fie, dum tamen conftet eve- cer. Ubr. 3. variar, refolut. capit. 3. de privileg. a num.<br />
niíle cafum , quo cum eis qui uti vellet, fuerit ei- 271. cum fequent. ubi fignanter num. 275. decifionem -[*<br />
dem contradiclum: alias enim non amittitur privile- nojlri Senatus tradit factam,quód é contrario fi confgium<br />
per non ufum, ut docet Bart. inl. infiliis, C. de tat eveniftecafum privilegii, Sc eo privilegiatus non<br />
decur. Ubr. 10. ubi dominus qui longiílimo tempore fit ufus, cenfeatur illud anufifte.<br />
non exegit fervitium fibi debitum á civitate belli Quo vero ad f procedimenta, qua per confilia-22<br />
tempore, non perdit jus fuum fi nunquam contingit ríos Barcinona fupra vidimus fieri adverfus eos, qui<br />
bellum, fed eo eveniente poteft illud petere, Joan, injufté contra tenorem Regiorum privilegiorum á<br />
Andr. ad Specul. in rubr. de feudis Abb. in capit. ad civibus Barcinona collectas, Sc alia jura exigere tenaudientiam.<br />
Sc ibi etiam ímol. de prafeript. Felin. in tant, Sc máxima animadverfione dignum quomodo<br />
ca. cüm accefifent, num. 2f. de conflitut. Princip. Sc ea políint fuftineri cum de jure reprafalia, fed mavis<br />
Bald. in truel, de prafeript. 4. part. princip. quajl. 6. clarigationes, pignorationes, & Marcha (uno enim,<br />
\ & in 4. parte 5. partís princip. quajl. 4. Andr. Gayh aut altero nomine nominentur, parum nobis videtur<br />
pracl. obfervat. lib. 2. obfervat. f>o. in princip. ita de- interefle, de quo tamen, fi vis, vide Budaurh in an~<br />
\ clarafe Rot. Román, refert Veral. deeifio. 370./'» 2. not. adleg. autfada, %.eventus. ff. de peen. Andr. Al-<br />
Adde Ferdinand. Val'qui. Mencha. controverf. ufu- ciat. in l. provinciales, ff. de verb. fignific. & in. opi. ad<br />
frequent. Ubr. l. cap. 2. numer. 12. atque ita declara- leüores. in princip. C. Pliníus lib. biflor, natural. 22.<br />
vit etiam in propriis his terminis Regia Regni Ma- capit. 22. ubi Hermolaus, Didac. inreg. peccatum, 2.<br />
joricarum Audientia in fententia fupra relata , hu- part.^.y. num. 4- verf. Hiñe denique. pleniííimé Cajus<br />
dicti hanc rationem aílignans, quód cüm pri- mili. Borrel. in addit. ad Bellug. in fpecula. princ.<br />
vilegium amittatur negligentia non utentis , Sc rubr. 11. $.jamfupra in verbo, reprafalius~) declarari<br />
ea non cadat in eo qui non li<strong>ab</strong>uit facultatem uten- non poííint, nifi pluribus concurrentibus. Primó dedi<br />
, inde fit tali cafu per non ufum non amitti pri- bet-f- id fieri auctoritate fuperioris,quia alias eftet fi-2J<br />
,+ vilegium. bi ipíi jus dicere, quod regulariter nemini licet ,juri-<br />
Pro his facit quadam alia fimilis declaratio in no- bus vulgaribus, ita docet Guid. Pap. decif. 32. num.<br />
ftra Regia Audientia die 4 Septemb. 1603. factain I. Bellug. in fpecul. princ. in allegat. rubr. 11. jant<br />
caufa, qua in ea ducebatur ir.rer fyndicum univer- fupra, numer. 4. ubi Candil. Borrel. in additione.<br />
fitatum Caílellania 1<br />
de Ampofta ex una , Sc earum infinitos propé ad id allegat Doctores Didac. in reg.<br />
dominum partibus ex altera, ad relatinnem egre- peccatum, 2. part. %.
2-2 Clauíula III.<br />
nibus in eoi. tratl.de reprafal part. i. num. 36. Martin.<br />
Lauden, ineod. tratl. in princ. num. 4. in 17. vo-<br />
2$lum. tracl. Requiritur -j- ítem ad repraefaliarum concefiionem<br />
quód is , contra quem decernendae funt,<br />
non h<strong>ab</strong>eat fuperiorem , alias enim ipfe priüs eft<br />
adeundus pro juftitia obtinenda, faltem quando non<br />
eft valde remotus,nec ad id fperantur fieri multas expenfa,<br />
nec pars eft inops, vel pauper, & tali cafu neceftaria<br />
eft fuperioris juftitiae denegatio, ad hoc ut reprafaliarum<br />
declarationi fit locus, Guid. Pap. allegat.<br />
decif.^2. & 33. ¿V ibi pulchra additio , verbo,ftilus ,<br />
Matth. de Afflict. in conjlit. reg. pacis cult.n.^J. Bart.<br />
in tratl. de reprafal. part. 2. quajl. 3. Camill. Borrel.<br />
late ubi fuperius , qui mire requifitum hoc declarat,<br />
óc in illius confirmationem fexcentos fere<br />
Doctores allegat.- Alia requifita , ad reprafaliarum<br />
conceífionem tradunt fupradicli Doctores, qua<br />
tamen quia noftrum non attinet inflitutum , fimul<br />
cum multi aliis , qua in materia adducunt iidem<br />
Doctores , ÓC alii per eos citati, nos hic con-<br />
25fultó omittimus. Caterum f refpondemus civitatem<br />
Barcinona hanc reprafaliarum conceftionem , ex<br />
confuetudine longava, qua femper eis ula eft ad recuperationem<br />
junum á fuis civibus in aliis partibus<br />
malé contra tenorem Regiorum privilegiorum exactorum<br />
h<strong>ab</strong>ere , uti declarant Regia fententia , óc<br />
declarationes fuperius relata, Sc fignanter illa, qua<br />
fuit lata ad relationem egregii Senatoris Hieronymi<br />
Afior , qua dicitur exprelíis verbis , atiento con-<br />
Jlat con[diarios Barcinona efe, & fuifein pofejjione<br />
faciendi fimiles marcharían declarationes, feu pignórateles<br />
de bonis in civitate Barcinona repertis qua fint<br />
civium, & h<strong>ab</strong>itantiumin civitatibus, & locis , in quibus<br />
contra tenorem diclorum privilegiorum coguntur cives<br />
Barcinona talia jura, & impojitionesfolvere, qua<br />
quidem confuetudo Sc pofleííio marchandi, Sc feu<br />
reprafalias concedendi refult<strong>ab</strong>at probata in fupradiclo<br />
proceftu, primó ex jam dictis aliis regiis fententiisin<br />
dicto proceftu exhibitis, quibus talia procedimenta<br />
fuerunt valida judicata : fecundó ex quibufdam<br />
fimilibus reprafaliarum procedimentis antiquifíimis,<br />
de annis videlicet 1486. 1487. i?o6. icii.<br />
1567. IJ7 1<br />
- n e c n o n e x<br />
multis teftium depofitionibus<br />
de dicta confuetudine, Sc pofteftione in eodem<br />
26proceflu atteftantium: confuetudo \ autem ( nemo<br />
ignorat ) potens eft ad jurifdictionem tribuendam l.<br />
l. Cod. de emancip.lib. etiam privata perfona , cap.<br />
cum contingat, de Joro compet. Bellug. in fpecul. Princip.<br />
rubr. 11. §. videndum, num. 14. rubr. 12. §. reftaty n. 13. plenius in rubr. 22. $. Ú quia quotidiana, per totum<br />
Sc ibid. óptima additio Camil. Borrel. qui citat.<br />
Bald. in tracl. de prafcrip. parte 2. Ç. partís princip.qu.<br />
1-per tot. Sc Jacob. Menoch. in confil. 2. n. 308. cum<br />
feq. volum. 1. quos dicit late óc pulchré de his agere,<br />
eofdem , óc alios citat Jacob. Cáncer, variar, refolut.<br />
part. 2. cap. 2. n. 63. Pater Azor, in injlit. moral, tom.<br />
1. lib. c. cap. 19. verf. nulla : Nec mirum , cüm con-<br />
27lüetudo -f faciat licitum quod ex fe licitum non eft ,<br />
uti pluribus probat Joan. Petr. Surd. inconfil. 333. n.<br />
6. lib. 3. per text. in l fi pignore, %.fin. ubi Bart.^T de<br />
pignor. atl. Cravett. in confil. 48. in fin. Roland. á<br />
28 Val. in confil. 7c. n. 45. vol. 1. óc confuetudo + iderrl<br />
operatur,quod privilegium cap. conque/lus 3. quaft.y.<br />
Bellug. infpcculat. Princip. rubr. 29. §. inbeneficiis ,<br />
2(jnum. 9. Imo f potentior eft privilegio , quia multa ,<br />
qua per privilegium concedi non poftunt, ex confuetudine<br />
fuftinentur, Aymon Cravetta de antiquit.<br />
•^Otemp. in princip. »-'4v d e<br />
requifitionem, quam de jure faciendam fore tertid<br />
diximus, ut reprafaliarum declarationi locus fiat, diximus<br />
quod jam folent prius confiliarii Barcinona<br />
fcribere familiariter univerfitati , contra quam funt<br />
declaranda reprafalia , deprecando eam quatenus<br />
gnetur reftitui mandare civibus Barcinona quod <strong>ab</strong><br />
eis pro impofitione exactum extitiftet, óc poftea h<strong>ab</strong>ita<br />
relatione, feu fide per inftrumentum publicum<br />
de prafentatione litterarum, fi univerfitas non curavit<br />
faceré quod requifita fuit, tune proceditur ad<br />
declarationem reprafaliarum , ut fupra.<br />
Si egof reprafaliarum peculiarem tractatum fcri-31<br />
berem quafdam, qua útiles forent in materia, quaftiones<br />
pertractaííem unde videlicet jus iftud reprafaliarum<br />
defeenderit, óc qua fuerit earum origo,<br />
de qua Matthe. in additione ad Guidon. Pap. quajl.<br />
32. ladoc. Damhaud. in prax. crimin. cap. 11. n. 3.<br />
Andr. Gayl. lib. fingid, de pignorat.obferv. 2. num. 2.<br />
& c. Mynfing. fingid, obferv. I. num. 2. centur. 6.<br />
Quo jure permittantur, de quo agitur Guid. Pap.<br />
dici. quajl. 32. óc ibi additio verbo, Dominus nojler.<br />
Damhauder. ubi fupra. num. 6. ubi dicit: -j- Quifque^<br />
tales leges fanxerit, eas fibi non ex fpiritu Evangélico<br />
fuggeflas qui vim vi repeliere prohibet, & altcram maxillam<br />
percutienti jubet pr<strong>ab</strong>ere , óc alibi, omni malo<br />
refijlcre vetat, fed. ex carne potius, Ú fanguine itijlinctas<br />
efe crediderim , Ufe. Divus i hom. fecunda quajl.<br />
40. Nicol. Bened. de privileg. Jurifconful. privileg.<br />
21.part. 1. Bolognin. inter confil. Capta, confil. 20.<br />
num. 1. Camil. Borel. Gail. Mynfing. óc Didac. loéis<br />
fuperius allegatis. Quibus ex caufis concedantur,<br />
quód difeutiunt addiction. ad Guidon. Pap. d.<br />
quaft. 32. verbo, & potefl. Damhauder. dici. cap. 98.<br />
numero 10. cum Jeq. Ludovic. á Ptguer. in dec. criminal,<br />
dici. cap. 11. num. 7. An poftint in die feriato<br />
concedi, óc exerceri , de quo agunt Bartol. in<br />
diít. tratl. de reprafal. quajl. 9. num. 5. Jacob, á Canib.<br />
in cod. tratl. part. 1. numero 3. & 4. Martin.<br />
Luden, in eod. etiam tracl. ti. 48. ó: fexcenta alias in<br />
materia quaftiones, quia tamen nos aliud agimus<br />
óc alio tendimus , eas confulto in prafentiarum omittimus<br />
contenti remififtie lectorem , pro illarum<br />
enodatione , ad Doctores fupra citatos, adde Bald.<br />
in authent. fed omnino, Cod. ne uxor. pro marit. nec<br />
non óc Joann. Andr. in reg. non debet, de regul.<br />
jur. in 6. Mier. in comment. quos fecit ad diverfas<br />
conflit. Cathalon. tit. de Marchis, & Marq. in ufat.<br />
fi quam homines, qui bene materiam hanc pertr?ctarunt.-<br />
Ca'terum nec foret juftum quód nos fie<br />
jejuné, óc ficcé <strong>ab</strong> ea difeederemus quin not<strong>ab</strong>iliores<br />
quaftiones, qua in praxi folent contingere, explicamus.<br />
Prima igitur-f quaftio, quam hic, breviter tamen,35<br />
refolvendam cenfuimus, eft , Nunquid neceftum fit<br />
tempore damni paífi cum efte fubditum , vel civem,<br />
qui reprafalias decerni poftulat , an vero fufh'ciat<br />
quód poftmodum talia fiat t cui dubitationis refpondet<br />
Bart. in di ti. tracl. de reprafal. quafl. C. num. 11.<br />
Damhaud. óc Camil. Borrel. in Begull. in fpecul.<br />
Princip. rubr. 11. %.jam fupra. Aíilict. in conjlit. pacis<br />
cultum,n 47-quod lie :alias enim non eft locus earum<br />
declarationi, óc hoc eft quod dicitur qualitas juncia<br />
verbo debet intelligi fecundum tempus verbi , per<br />
quod plures a Doctoribus refolvuntur, eaque pulchra<br />
quaftiones,de quibus fignanter vide Callan, in<br />
confil.a¿.n.io>j.&feq.conr.$
Glofía II. 2,3<br />
enim tempore extractionifw * aoainationis fint ta- Pedemont. declaratum , pro hac opinionc ex muí- f<br />
les, fi tamen poftea, «3c in continenti renuntient, ac tis , quae allegat, vide Mynfing. obferv. i. nu. 10.<br />
renuntiare fe oíFerant, videtur ex limitatione fupra- ccntur. 6.<br />
dicta fatisfactum ftatuto, quia ex qualitate fuperve- Quinta f tándem quaftio erit circa mandata, quae^í<br />
niente videatur h<strong>ab</strong>eri idem efFectus, atque li antea folent fieri iis,qui aliquid in civitate tenent, quod<br />
adfuiífet, cogita. . , ^ fit eorum contra quos decreta fint reprafalia , vel<br />
34 Secunda quaeftio f erit, quánam eximantur á re- aliquid eis debent, an folvendo vigore hujufmódi<br />
praefaliis, id eft, contra quos exequi non poííint.. im- mandatorum, etiam fi poftea injufta reperiantur liprimis<br />
á reprafaliis eximuntur clerici, óc eorum bo- LcTcntur? In qua dubitatione, circa quam non din<br />
na, imbelles, pueri, Sc mulieres, fcholaílici, judices, eft, in facto vidi dubitari, refolutivé concludendum<br />
legati,atque ambafciatores, naufragio ad littus pree- eft, liberari quidem lie juftu judicis,óc fuperioris, cui<br />
ter fpem pulíi, Sc qui jure gentium , &c fidei publica; parere tcnctur, folventem, in cujus rei confirmatioperegrinantur.qui<br />
inviti teftimonii gratia aliquo de- nem amplius non oportere quod immorer, exiftimo<br />
ftinati funt.qui perfonaliter funt citati ad comparen- poftejuam Matt. de Afilie!. Decif Neapol. iyo. poft<br />
dum in judicio, Sc qui vadunt ad nundinas, ii omnes ¡ongiílirnam óc elegantem difputationem dubium hoc<br />
referuntur á doctonb. iufra feriptis, Bart. in d. tracl. in noftra; opinionis favorem: re/b/v/f,concinnit elede<br />
reprafal. j. quajl. per tot. Guid. Pap. decif.¿\. Sc ibi gans decif. Portugalia,de qua Antón. Gam. dec.ífrf.<br />
additio Matthai Navar. in manu. c.ij. n. l $6. Dam- ubi per folum jufiurn judicis, ne folveret creditori ,<br />
hauder. ubi fupr. a n.i. Canib. i.;w/.7z44.BoIognin. liberari debitorem fuit decifum. Plura ad propofniíra -Jin<br />
alleg. confio. Camil. Borcll. in addit. ad Bellug. in inferí ibi is doctor, veluti -j" quod hac procedant<br />
fpecul. loco fupra eitato. etiamíi cum juramento folvere debitor promiiilfet.ut<br />
35 Id tamen -|- quod de clerici s, óc perfonis Ecclcfia- non Íit perjurus , Sc alia parte ipfum videnda íingufticis<br />
diximus, limitant Guid. Pap. d.¿ccif.^\. Sc ibid. laris eft ad eam deciiionem additio Biaíii Flores<br />
additio, verbo ho?nines, ex Bart. in allegat. tracl. q.j. plura ad idem cumulantis non poenitenda , quif ns<br />
n. 6. ut non pracedat quando Epifcopus non face- adde qua; tradit Jacob. Cáncer, variar, refc'ut.<br />
ret juftiiiam de ciericis fuis, & ad fuperiorem non part. 2. cap. 3. de fe.juefl. éf empa. nu. IQ. 20. C 21.<br />
pofttt h<strong>ab</strong>eri recurfus , quando forte ille Epifco- ex text. in l. Paulo Callimacho, y.fin- de lega t. 3. & in<br />
pus eftlt tyrannus , vel fclnfmaticus : tune dicunt /. liberto. $. Lucius ff. de ann. lega. I-fin. de lege comrepraíalias<br />
pofle concedí, Óc extreeri contra ele- mif. Sc ex quamplurimis doctoribus, quos copióse áfricos,<br />
legnt, fecuré rtfdvens debitorem , cui de mandato<br />
36" Ad verte "f tamen quód ifti clerici, fi capti pro judiéis fuit arrefiatum debitum, non polfe dicto arreprafaliarum<br />
executione, non amittunt diftribu- refto durante m
24<br />
Glaufula 11.<br />
dato íolverit, nt docet Aí'flid. multis in numeris al- uti ex conftitutionibus didi títuli de Marchis collegata<br />
decilionis i50.Rot. Genuenf. dec.6o.n.6.&Q. ligere licet.<br />
Cavalcan. decifi.20. ».21. part.2.8c tradit Cáncer, ubi Requiritur autem primó ut ambo officiales vel íint<br />
4fupr3 w.24. cum -f ad eum tune fpedet periculum çu- officiales Baronis, vel unus regius, 8c alter Baronis:<br />
juícunque cafus tortuiti, per ea quae tradit idem Af- alias enim inter eos non poteft declaran marcha ,<br />
ilid. ibid. n. 3. cum feq. nihilominus tamen in noftro uti difponit conflit.^.fub allegat. titul. de marth.ó picafu<br />
, etiam ii debitor eorum , contra quos fuiíTent gnorat. quod tamen fallit in vicario , 8c bajulo B.rdecretae<br />
repra'falia, extitiilet in mora folvendi, ad- anonas, qui licet lint Regii officiales nihilominus<br />
huc hberaretur folvendo de mandato fuperioris.quia procedunt per dcclarationem marchas contra quofex<br />
exaétio contra debitorem, fada diceretur in inju- cunque alios etiam Regios officiales, ex pragmat.<br />
riam, 8c in odium creditoris, pluribus probat AfHíd. Reg. Petr. II í. Dac. Casiar-Auguras Kajend. Maii<br />
ubi fupra nu. 12. cum feq. 8c text. in allegat. I. Paulo 1360. quae eft in 2. volttm. conftitut.fub titul. de mar-<br />
Callimacho, in fin. ff. de legat. 3. ubi debitor alterius cb. (y pigmrat. quod tamen ego magis tribuerim<br />
fuit exadus á íiíco juliu prastoris Casfaris, 8c tamen<br />
fecundum veram intelbgentiam Bart. ille debitor<br />
quando fuit exactas;, jam tuerat in mora: rationcm<br />
47P°ftea num. 28. aííignat idem Airlid. dicens quód<br />
conluetudini approbatas in terminis, in dida 8c enarrata<br />
pragmática, quam d'.cTas pragmática.', cum reperiam<br />
poít eam fadam'fuifle fupra a.iegatam couftitutionem<br />
c. fub tit. de march. quas mareharum de-<br />
quando cafus fortuitus venit ex culpa creditoris.pu- clarationes inter officiales Kcgios omnino prohiber,<br />
ta propter illius inimicitiam,tunc compenfantur mo- niíi per hanc coníLtunonem dicere vehs non cenferi<br />
ra debitoris cum culpa creditoris, quia de dolo ad derogatum pragmáticas fuperius enarrata (quae eo-<br />
Culpam íit compenfitio f.fi ambo, 8c ibi Caftrenf.^<br />
de compenfat. imó ultima culpa creditoris praeponderat<br />
pracedenti culpas creditoris , íicuti ultima mora<br />
nocet,/. fervum.fi. fcqir.tur ¡f. de verborum ómitationib.<br />
8c paria deuda mutua compenfatione tolluntur l.viro,<br />
atque uxore ff. folut.matrimon. pluribus aliis ntrumque<br />
probat Aílhd. ubi proximé , quae tamen nos<br />
•f omittimus, ne videamur illius l<strong>ab</strong>ores tranferibere,<br />
recurras ledor ad eum quotiens cafus oceurrerit :<br />
Atque ita etiam in Regia Audientia quando contin-<br />
dem modo lex generalis eft, & jus patrias, quamvis<br />
folum intereile particuiare civitatis Barcinona? continere<br />
, 8c refpicetó videatur, ex quo eft in volum.<br />
conftitutionum , 8c j'irium patrios collocatae, ficut<br />
8c carera jura ad tradita in terminis per Vine, de<br />
Franch. decif. 43. n. 2. ) nifi clicere ( iuquam ) ,velis<br />
non fuifle per didam conílitutionern pradida<br />
pragmática' derogatum ciim de ea non faciat mentionem<br />
, quod fuflineri polfe h<strong>ab</strong>ehis ex Cáncer.<br />
lib. 3. var. cap. 3. de privileg. cum feq. & latius ex<br />
git tradari repraefaliarum in materia, íimiliter pro- Alde. Mafcard. concluf. 8. per tot. in tr.itl. de interceditur<br />
per hujufmodi mandatorum expeditionem , pret. flatut.<br />
uti ex proccífibus inferiüs reíeren. apparet : Ca- Requiritur fecundó, ut marcha.'locus efle poííit,<br />
48veat -j- tamen qui reprafalias inftat ne hasc manda- imo ut litteras requiiitoria,live de fadiga,aut de reta<br />
debitoribus expediri faciat <strong>ab</strong>fque claufala juftifi- cjuefta, uti ÜOS appellamus, <strong>ab</strong> una curia ad aliam excativa<br />
: alias enim debitor <strong>ab</strong> eis appellare poflet, 8c pedin valeant, quod debitum , cujus ratione expe-<br />
"f indubitanter obtineret íicuti de anno 1604. difpu- diuntur,iit defeendens <strong>ab</strong> aliquo corítradu,in quo íit<br />
tatum vidi in Regia Audientia in caufa Magni claufula renur.ciationis proprii fori & fubmiíTionis<br />
Aróles contra N. Scola mercatorem hujus civita- » cujuílibet alterius.. eonfiit. fin. fub tit.de litter. i eqúifi-<br />
tis ad relationem egregii Senatoris Francifci Bonet,<br />
aduano N. Bas, in qua quidem caufa licet id declaratum<br />
non extitent, diftitit tamen didus Aróles<br />
poft multas fadas diligentias, 8c poft aflignatio-<br />
.nem ad fententiam , timens ( ut exiftimo) ex his,<br />
quas audiebat á clariíTimis Senatoribus in informatoribu.^<br />
caufa amiííionem, ac proinde poft modum<br />
alia mandata , cum claufula juftificativa didus Aróles<br />
contra eundem Scola expediri fecit. Hac pauca<br />
de hoc privilegio civium Barcinona h<strong>ab</strong>ere volui.<br />
A quibus \ tamen antequam recedamns<br />
tor. & de fatiga in \. volum. comTuut. 8c doctt Mié/.<br />
cap. iS.n.ü.cur.Barcinona Regis Petri ll.co!um.2.pag. 2.<br />
& cap.ty\.e)ufi\em curia n.ó.&i l.pag. mihi 13. quibus<br />
ego addo neceífnm fore,ut didarum literarum de fadig.i.&<br />
de requtfta eo modo, quo in Cathalonia expediri<br />
íolent, expeditioni,& illarum ratione mareharum<br />
declarationi locus fiat quod vivat is, qui renunciavit<br />
proprio foro, & debitum fit tale, quod Ii<strong>ab</strong>eat<br />
paralan exequutionem, nec poffe lie procedi contra<br />
haredem obligad , vel illius bona tenentem : ratio<br />
eft in promptu,quia littera pradida de fadiga exe-<br />
49 A quibus j-tamen antequam recedamns opera<br />
pretium duxi refpondere cuidam utili quaíito, nun- cutivac funt: requiritur enim ófficialis»cujus eft c'ifquid<br />
in noftra Cathalonia íit alias ufus reprafalia- tridualis debitor, quod moneat eum quatenus intra<br />
rum adverfus alienígenas, 8c alterius regni Íncolas ? triginta dies íblvat, quibus elapfis pro dicto debito<br />
Refpondemus quod fie, quando concurrunt ea , promptam, 8c rigidam contra eum,¿v ejus bona, vel<br />
qua de jure communi ad earum conceífionem con- contra bona debitoris per alium tertium poííeíTaexecurrere<br />
deberé tradunt Dodores fosé fatis fupe- quutionem faciat,& in cafu negligenrjae ófficialis re-<br />
•J- riüs allegati, atque ita obfiervatum fuifle reperi in qu?liti,fit declaratio marcha;,ut inlinuant omnes tere<br />
•quodam proceflu reprafaliarum , qui eft penes N. conftitutiones d. tit. de march. & pignor. 8c íignanter<br />
Guardia Notarium Regium, & nunc Marcialem Reg. conftitutio 4. Executiva \ autem procedimenta fierift<br />
in Regia Audientia dudo ad relationem egregii non poflunt, niíi contra eum tantum,qui inftrumenolim<br />
Senatoris Antonii Oliba inftantibus Antonio tum debiti infinnavit, non contra haredem^nec con-<br />
Ferrer, Joanne Valanfola , 8c aliis contra franci- tra tertium pofleflbrem : prius enim cftliquidandum<br />
genas de anno IJ94. ubi tamen nulla fuit fada re- an lis hasres, vel tertius polleflor, quod via ordina-<br />
quilitio fuperioris, qui <strong>ab</strong> eo non fperebatur jufti- ria eft faciendum , Boer. decifi 10. Socin. in trattat.<br />
tia , nec erat tutus acceíTus, caufis, 8c rationibus f.illent. regid. 13c. exequutio fententia, vel inftru<br />
in eo contentis.<br />
menti, bene Jofeph. de Sefle in trailat. inhibit.Ó" ma-<br />
jo Alius + eft in Cathalonia ufus reprafaliarum ex gilhat.htfli. Arag.cap. 12. per tot. 8c Petr. Suar. erudité<br />
hujus Principatus conftitutionibus, 8c ftatutis defum-<br />
in l. pofl rem judicatam in 1. limitat. I. reg. ubi per totus,<br />
quas eadem conftitutiones Marchas appellant, tum illum commentarium optime pertradatur matede<br />
quibus in tit. de marchas , y penyoraments , &c. ria hac executiva, ad quem, quasfo, recurras quoties<br />
Earum declarationi tune locus fit, cum ófficialis re- tibi cafus in his oceurrerit difficilis , plené Antón,<br />
quilitus , 8c monitus per alium officialem fuis cum Maflagales adfiorm. Camera, oblig. part.2. q. 1. per tolitteris<br />
ad inftantiam alicujus creditoris, ut contra tum. plures refert Jacob.Cáncer.variar.refolutionum,<br />
debitorem juftitiarn faciat, eam miniftrare negligit, parte 1. c. 17. de appellation. num. 25. & parte 2. c. c.<br />
de in
GloíTa II.<br />
de infirutnent. guarentig.n.^. eam fequent. viden. Ur- die 14. Julii declaratum bene potuiffe dictum Conill «f<br />
íill. in decif. jffflift. 14c. Grammat. in confú. civil. 49. curiam eligere pro recuperatione quarundam pen-<br />
Carol. GraíT. de except. non obftantefatuto,úfc.in prtefionum certi çenfualis per patrem dicti fcapedra cum<br />
lud. «.130. Gratian. decif. 122. per totum. Mufcatel. in renunciatione proprii fon venditi, non tamen ut<br />
prañ indiciar, totius judie.appella parte 3 .glojf.fervata. contra filium, & haeredem agere executivé per hu<br />
w.73. & Parlador, rerum qiiotidianarum, lib.2. cap.ftn. jufmódi literas requinto rías; fed via ordinaria, ficuti<br />
4. parte, §. I. & §. 2. per totum.<br />
ego praetendebam: auctuarius erat Sebaftianus Mo-<br />
$2 Nec -f - obeft do ¿Irma Casf. Barz. decif. Bonon. 26. rato. Et licet haec fententia fuerit .per dictum relato-<br />
n.20. ducentis ex multis, quos allegat, inflrumentum rem folum propter caufas nfodicitatem <strong>ab</strong>fque con-<br />
guarentigiatum h<strong>ab</strong>ere paratam executionem nedum clufione in Regia Audien. fecuta, facta, nihilominus<br />
contra nominatum in eo, fed etiam contra jus hasre- tamen meram continet juftitiam,uti exfupradictisap-<br />
^ dum, atque ita dicit fü'iííz,decifum in eo Senatu,quia paret, idem colligere licet ex obfervantia notiffima -f<br />
id eft intelligendum liquidato prius via Ordinaria, Reg. Aud.de qua omnes teftari poífumus, quae nun<br />
quod is contra quem agendum eft, íit hasres, & quam executionem concedit contra haeredem, aut<br />
non alias 9 prouti tradunt Doctores, quo» ipfe al bona tenentem , fed tantüm per praeceptum de follegat<br />
, & fignanter Suar. in allegat. I. pofl remjudivendo procedi jubet, Óc poftea in caufa proceditur<br />
cat.exten.i.n.2. óc Antón. Maflagal. z.part. q.l.n.iS. ficuti in reliquis caufis ordinariis, fummarié tamen.<br />
quibus adde Roland. a Val. in cotifd.20. per tot. vol. 1. Sed fi -f-quasras de remedio cüm tibi configerit quod ye<br />
óc Vincent. de Franch. qui de his pulen er rimé agit contra te ut haeredem, aut bona tenentem obligan<br />
dec.Ap^.n. 8. atque ita inteiligendam effe dfecifio- expediantur hujufmódi literas de fadiga, five de renem<br />
Afflict. 145. docet gloíT. Parifienfis ac Dec. in quasfta, dico illud pofle effe, vel quód compareas co-<br />
cap. quia, in verbo citari mera C. extr. de judie.: ut ram Judice electo oppofiturus de fupradi¿tis,vel fir<br />
refert; Franc. ubi fuperius ., quod verum dicit ex mes Jüs,óc de jure coram tuo ordinario, Óc facias eum<br />
Ang. /. oratione, §.l,ff. defer. etiam fi eflet facien- declarari judicem competentem,vel (quod ego optimam<br />
omnium remedium exiftimo) ut poft firmam ju- ,<br />
ris coram ordinario factam, eam revocari cures ad<br />
Reg. Aud. quoad articulum contentionis jurifdictionis<br />
inter dúos oíficiales, quae eft-j- qualitas fufficiensCÍ<br />
ad eam evocandam , ut tradit Mich. Ferrer. í.part.<br />
obfervat. cap. 37, alias eft c, 40. óc per hoc remedium<br />
fecurus eris quod interim nec unus, nec alter judex<br />
contra te proeedet, imo-' utriuíque officium conquief*<br />
cet,di¿ta contentione pendente in Reg.Aud.ad text.<br />
in c.ft Judex laieus, defentent. excom. in 6. Innoc. in<br />
c. utfama, eod. tit. in antiq. Úf conjlit. 2. tit. de confín*<br />
de jurifd. ubi quia juftitia cum integritate folet femper<br />
miniftrari, prob<strong>ab</strong>iliter fperare poteris de victor.<br />
caufas , ex fup. traditis.<br />
53da executio in repetita: fed imo + effe procedendum<br />
via ordinaria, puta per praeceptum de folvendo<br />
cum clanfula juftificativá,quod per comparationem<br />
rei refolvitur in fímplicem citationem Bart. i»<br />
/. J.ff. de execut. rei judie. Bonaçol. in commun. opin.<br />
crim, verbo , praceptum, pulchré & late Carroc. decif<br />
feu cafu 19. a n. 11. cum fequent. vel alias, & tali<br />
cafu poftunt per curiam ele ¿tam expediri litterae citat<br />
oyse, vel praecepti de folvendo fubfidiariae vigore<br />
renunciationis proprii fori, & fubmiflionis cujuf-<br />
54libçt alterius, quae \ in haeredem tranfeunt, óc quemlibet<br />
tertium pofleilorem, quia poíTident rem, quam<br />
debitor fubmifit, ficuti potuit, cuicumque curias,<br />
bene id tradit Can. variar. refolut.par,2. de jurifdiít.<br />
omn. judie, a n. 170. cum fea, qui licet loquantur in<br />
cafu fpecíaliá hypothecas, idem tamen eft m generali,<br />
ex eifdem rationibus, quas ipfe adducit, & poftmodum<br />
debent in ifta curia electa via ordinaria fieri<br />
probaciones, & fententia, ficuti iñ refiquis caufis<br />
ordinanis, fummarié tamen.<br />
Quae fententia contra haeredem dupliciter fieri,ut<br />
faspe vidi, folet, fcilicet vel declarando attentó conftat<br />
conventum effe haeredem fore contra eum faciendam<br />
executionem (forfan ut fatisfiat opinioni<br />
eorum, quos fupra nu. 52. diximus, tenere, liquidato<br />
prius via ordinaria quod quis fit hasres, pofle poftea<br />
contra eum procedi via executiva) vel condemnando<br />
haeredem ut folvat: óc ha bet in omni cafu hujufmódi<br />
judicium hoc fpeciale,ut fi inchoatur per pras-<br />
, ceptum de folvendo, caufa erit fummaria, & h<strong>ab</strong>ebit<br />
breviores términos, prouti difponunt conftitutiones<br />
fub titul. de caufis fummariis collocatas, necreconventio<br />
admittetur fi fiat per reum contra auctorem<br />
per praeceptum de folvendo agentem,prout obfervatum<br />
in Senatu vidi referente egregio olim Senatore<br />
Salvatore Fontanet in caufa Joann. Bapt. de Maranges,<br />
contra Berengat. Rius, ÓC alios fub die 26. Junii<br />
1602. feriba Bretons. ídem poftea referente egre- •<br />
gio Senatore Jofepho Ferret. facto verbo in Regia<br />
•j- Audientia fuit declaratum de anno 1607. in caufa<br />
G<strong>ab</strong>rielis Salla, auri Óc argenti f<strong>ab</strong>ri civitatis Barchin,<br />
contra Juratos, & univerfitatem villas de Tarraga,<br />
feriba Jofeph. Cortes, de qua re vide Maran.<br />
de ordin.judic.part.á £.dift.6.an fit jud.conventionale,&c.<br />
a n. 36.cumfeauen. óc menos per Mufcarell. inprax.<br />
civil.part.3.glof.actor em,a. n. 13.Trantacinq. lib.2.var.<br />
titul.de mutu.petit.refolut.i.a n. 13. Atque ita cum ego<br />
. de anno 1604. cafum hunc in Reg. Aud. ad relationem<br />
nobilis Lud.á Peguer. h<strong>ab</strong>uiffem in caufa Joanid<br />
Conill contra Matthasum Lapedra, fuit tándem<br />
Fontan. de Fací. Nupt. Tom. I. •<br />
Ad verte \ tamen ne unquam hujufmódi conten- 57<br />
tionum caufas introducás priüs quam firma jüris fit<br />
facta coram fuo ordinario per eum, contra quem corara<br />
non fuo judice proceditur, alias enim ea non facta,ac;<br />
literis non expeditis, nec prasfentatis per quas<br />
cenfetur contentío firmata,non declaratur fuper meritis,<br />
fed imo contentionem non procederé, condemnareturque<br />
pars in expeníis, ficuti pluries in Senatu<br />
obfervatum vidimus.Óc fignanter fub die n.Junii 1608. -f*<br />
in caufa R&verendiifimi Celfonen. Epifcópi, Óc nunnullorum<br />
vaflaliorum fuorum contra Joannem Baptiftam<br />
Olleas Canonicum Urgellon. ad relationem<br />
egregii Senatoris Hieron. Senjuft, feriba Michaeí.<br />
Pérez, quae declarari o fi aliud non obftitiflet, difficultate<br />
omnino caruiffet, quia deficiente fundamento<br />
caufas, contentione fcilicet, non videbatur aliud<br />
potuiffe declarari, quam quód contentio non procederet,<br />
fed egoiqui partes agebam dicti Rever. Epifc.<br />
óc vaflaliorum ipfius exiftim<strong>ab</strong>am obftare dicta dictas :<br />
declarationi, quod in caufa erant iidem ipfi domini,<br />
qui de jurifdictione contendebant, quo caftf non erat<br />
neceflarium , quód monftrarjetur alia contentio cüm<br />
hoc fatis eflet contendere, fed fuit repertum quócl<br />
nominatus licet pluries fuiffet dictus Reverendiíl.<br />
Epifcopus in fupplicationibus, óc fchedulís, ac aliis<br />
caufas procedimentis, quas promifeué fiebant nomine<br />
dicti Reverendiflími, Óc vaffallorpm, nullus tamen<br />
pro eo comparuerat cum legitima poteftate,<br />
óc fie fuerunt h<strong>ab</strong>ita atque fi dicta non fuiffent quas<br />
pro dicto Reverendilfimo Epifcopo allegata fuerant,<br />
ac h<strong>ab</strong>itus ipfe fuit ac íi in caufa non fuiffet,<br />
prouti revera non erat, & ita necefle fuit confiteri<br />
jufté fuifle factam declarationem: Et nota quód<br />
ita declaratum fuit ex officio repeliendo ex omcio<br />
contentionem, quae minus legitimé íirmata dicebatur<br />
appofitione partís, ficuti aflblet quotidie admo-<br />
C dum
dum Reverendos Cancellarius fuis contentionibus.<br />
58 Adverte + ítem quód quamvis in Cathalon. Regia;<br />
diffinitivae fententias>quae in Senatum proferuntur,<br />
8c provifiones etiam, quas in eodem fiunt vim<br />
diffinitivarum h<strong>ab</strong>entes, de quibus idem quód de<br />
diffinitivis judicátur, & judicari folet, veluti quando<br />
fit in caufa declarado, per quam imponitur finis liti,<br />
ñon in modum, quo folent nomine fuas Excellent.<br />
concipi diffinitivae, fed in modum proviíionis, vel<br />
quia caufa fummaria íit, vel alias privilegiata,in quibus<br />
non folet obfervarí folemnitas illa denunciatiov<br />
nis proceífus, 8c fententiae prolationis in forma diffinitivae)<br />
quae in caufis plenarüs, (licet inquam ) hujufmodi<br />
fententiae foleant, 8c debeant exequutioni<br />
mandari prasftita cautione íicut diffinitivae ipíáe non<br />
5Qobftante quód <strong>ab</strong> eis íit fupplicatüm, licet -j- etiam<br />
provino quae fit in hujufmodi contentionum jurifdictionis<br />
caufis, qua declaratur ad unam, vel ad alteram<br />
curiam ex contendentibus,jurifdictionem fpeétare,<br />
difíiniriva fit, feu vim diffinitivae h<strong>ab</strong>ens , tum<br />
quia fie liti finem imponít, íicut diffinitiva, 8c nullam<br />
aliam fententiam fperat poíl fe , ad late tradita per<br />
... menta per judicem, qui caufa in vim exequutionis<br />
prasdictas, aeftituta fuiífet, facía, quod dicebant modis<br />
ómnibus eíTe obviandum, ne poífet diei per Judicem<br />
, cui caufa fuiífet deftituta, fe deceptum per<br />
Regiam Audientiam ex eo quód poftquam proceffiífet.<br />
in vim ejus declarationis, & Teítitutionis fibi<br />
facías, portea eadem Regia Audientia procedimenta<br />
revocavit: replic<strong>ab</strong>am id ineonveniens jam fuifle<br />
prasvifum per jurium conditores, qui exequudonem<br />
conceflerunt fententiarum prasftita cautione & tamen<br />
-nihili fecifle: videbantur enim polfe continge-<br />
Te, íicut faspe contingit, revocationem fieri fententiarum<br />
primitivarum in caufis fupplicationum, & cum<br />
eis revocari poíTe, 8c de fació revocari plura -procedimenta<br />
poftea per judicem, á quo facía, & íignanter<br />
id propius quotidie accidit in caufis appellationum,<br />
quas interponuntur ad Regiam Audientiam: fi enim<br />
fententia confirmatur, reftituitur caufa judici primitivo<br />
prasftita cautione, quamvis caufa fupplicationis<br />
pendeat á confirmante, 8c ille facit varia procedi-<br />
• menta in vim reftitutionis multoties circa liquidationem,<br />
8c multoties circa exequudonem , & hasc<br />
omnia revocantur , íi revocatur fententia confirmans<br />
nullum id eífe ineonveniens arbitramur,<br />
fie ergo (ego dicebam) non debet eiTe confi deratione<br />
ineonveniens,quod fenatus dicebat: refpondebant<br />
egregii fenatores inconvenientia, quae non<br />
funt in confideratione eífe quod revocentur proce<br />
Claufula III.<br />
dimenta ex defeélu juftitias, qualia erant, de quibus .<br />
ego loquutus fum, quamvis fenátus in caufa primitiva<br />
juftitiam adeífe arbitratus fuiífet: Casterum in<br />
caufis contentionum fuccederet, íi exequutio concederetur<br />
quód revocarlo fieret ex defecru jurifdictionis<br />
Judiéis , cui fenatus declarando cognitionem ad<br />
fe pertinere, caufam remifíflet, 8c quia hoc dicebant<br />
máximum eíTe ineonveniens, ideo fub die 31.8c ultima<br />
Martii 1600. verbo, refolut. in Senatu fuit exe- í<br />
quutioni, quam petebam, locum efle non pofle, 8c<br />
de hoc eodem die fui á relatore certior faclus. Cogita<br />
paululum haec, ingeniofe lector, 8c tuum fuper<br />
eis profér judicium: meum enim jam audivifti, cujus<br />
non fuit tune in fenatu h<strong>ab</strong>ita ratio : Nefcio tamen<br />
an idem contingeret íi idem púnctus foret in alia<br />
aula Reverendi Cancellarii difputandus: audivi ego<br />
dum hasc agerentur <strong>ab</strong> aliquo dictas alterius aulas<br />
doctore quod forfan non fuiífet in fuá aula exequutio<br />
denegata.<br />
Requiritur fecundó -J-quód ófficialis requiíitus re-6c><br />
peritur in manifefta fatica juftitias adminiftraridas:<br />
alias enim fi ipfe eft paratus eam faceré: & de eo<br />
Maran. de ordin. judie, part. 6. ver fie. &demum fertur '. certificaverit requirentem, non poteft declaran Mar-<br />
fententia. n. 42. & in terminis quód quando declachá. Mier. c. 44. Cur. Barcin. Reg. Petr. n.n. & 12.<br />
ratur fuper hujufmodi competentia cenfeatur talis * collat. 2.pagx mihi 23. Inde infertur quód fi debitor<br />
declarado h<strong>ab</strong>ere~vim difíiniti\gfc, refolvit Alvar. non eífet fol vendo •> vel licet h<strong>ab</strong>eat bona in loco<br />
Velaf. confultat. 47. nu.
Glofla IC *7<br />
per tot. collat. 4.pag. 53. viden. Ripa /. obligat. gene* marchare debitorem, non Creditorem £ nam id ego<br />
rali fi. de pignor. PjJ non video aliquid <strong>ab</strong>furdi continere, poftquam fe ad<br />
An autem-j-eximatur pecunia alicui debita, quan- id obligavitdebhrór,ex cujus cum debitoreconvendo<br />
inter contrahentes conventum eflet quod debi- tione legem contraclus poteft accipere vulg reg.contor<br />
teneretur eam creditori afferre francham, & qui- traftusjle reg. juris,in 6.Secundum vero dictum protiam<br />
<strong>ab</strong> omni marcha, & reprasfalia^ ficuti communi- bo ex eo quod jus publicum privatorum pañis tolli<br />
ter fieri folet in inftrumentiscenfualium, 6c viola- non poflit, nec etiam jus tertio quaefitum vigore<br />
ríorum, imo etiam in omni pené debito, de quo con- conftitutionum Cathaloniae de marchis loquentium,<br />
ficiatur inflrumentum dubitationis eft non modicae, alias enim dicendum foret pofle per contrahentes<br />
• ~; R<br />
in qua Mier. cap. 18. Cur. Barc. Peg: Pet. 2. n.J. col.2.<br />
pag. 11. tenet hujufmódi pecuniam non pofle marchan,<br />
nec remanere liberatum debitorem fi de fació<br />
pro marcha capiatur: primum diclum probat, quia<br />
alias eflet marchare debitorem, 6c non creditorem,<br />
cüm ipfe' vigore pafti femper teneretur non obftante<br />
dicla captione pecuniam creditori folvere: fecundum<br />
vero diclum ex not. per Bart. in l. creditor ,jf.<br />
folut. matrim. quod íi pecunia oblata creditori antequam<br />
<strong>ab</strong> eo recipiatur, auferatur per rempublicam á<br />
debitore, periculum eft ipfius debitoris, non cre-<br />
J<br />
conftitutionibus Cathaloniae in praejudicium tertii 9<br />
cui per eas fuit jus quaefitum, derogan, quód nullátenus<br />
eft fuftinendum faciunt f quae trad t Mier. inÓC)<br />
fapé allegat. cap.^d.. Cur. Barcinona Reg. Petr.II. n 19.<br />
col. 2. pag.23. non valere privilegium immunitatis a<br />
marchis per Regem alicui univerfitati concefium ,<br />
quia eft contra conftitutibnes Cathaloniae eas per- -¿s<br />
mittentes.<br />
Mea igitur opinio in his eft, valere hujufmódi pa-<br />
¿lum, quo debitor promittit debitum folvere creditori<br />
, franchum , & quitium <strong>ab</strong> omni marcha, Sc re-<br />
aitoris, atgue ita dicit fe audiviíle pro hac opinio- praefalia, «Sc ideó earum periculum fpectare ad debi-<br />
ó^he judicatura , pofteaque \ dat cautelam , qua non<br />
+ obftante hujufmódi pació inter creditorem, & debitorem<br />
inito poflit pro marchas executione fieri apprehenfio<br />
debiti, puta fi apprehendatur, Sc vendatur<br />
jus recipiendi, quod h<strong>ab</strong>et creditor: tune enim dicit<br />
debitorem folveiitetn huic emptori liberan non obftaiité<br />
pació, idque confirmat e* eo quód tradunt<br />
Doctores, quod licér ftiptndia militum num pofíunt<br />
torem, non ad creditorem; non tamen proinde prohiben<br />
eum, in cujus favorem adjudicatas fint, contra<br />
talem debitorem agere pro diclamm marcharum, &<br />
repraéfaliarum exequutione: Quod tamen f nihilo-7 0<br />
minus perpetuó verum non exiftimo, fed imó limitandum<br />
cenfeo, ut non procedat quoties hujufmódi<br />
marcharum, vel repraéfaliarum declaratio contingeret~<br />
fieri culpa creditoris: tune enim non debitoris ,<br />
r 1 * n ' »• '«¡fíe<br />
- — t ------ —m—• •*<br />
capi pro re ju.dicata, l. commodisyff.de re jud. & l. fti- fed imó creditoris periculumioret,leí. cumproponas*<br />
pendía, C. de execut- reí jud. Nihilominus tamen jus Codic. de ñau. fcen. leg. qui officii, $. im.jf.de contrah.<br />
6S percipíendi bene capi poteft. Hasc Mier. Ego ve- empt. facit text. émeg. fi merces, j*. culpa, f. locat. ubi<br />
ró"f"fi meum liceat interponerejudicium) cenferem Bart. & alii, Rip. in allegat. traita. de privileg. convalidum<br />
fuiífe, Sc efte paclum,quo debitor promittit tratl. cauf.peft. n.87. pluribus idem ornat Surd.decif.<br />
debitum folvere creditori franchum, quitium, & im- 326. nu. 50. Alias ad idem limitationes potes collimnne<br />
<strong>ab</strong> omni marcha, 6c reprasfal. Casterúm non gere ex traditis per Rip. ubi fuperius. Ahqua in hac<br />
auderem propter hoc afirmare obftante diclo pació materia non posnitenda tradit Bart. Barthazol. in<br />
non pofle debitum pro marcharum, & reprasf, exe- tratl. de cauf. inftrument. in clauf. 21. cum fuis glof.<br />
o"6de cutione jure j"h<strong>ab</strong>eamus capi. Primum expeditum enim ex pofle eo confirmo quem in fe quód re» & HujufmódiJTnarcharum aliis clauful. fequent. ufus viget etiam in Fran-7*<br />
cipere obligationem cafuúm fortuitorum faltem in cia, fed mitiüs quam in Cathalonia: ibi enim non pi-<br />
contraclibus, l.fi quis fundum,ff. locat. I. qua fortuitis, gnotantur, ficut hic, perfonas, fed res tantum , &<br />
Cod. depignor. a&ion. Sc hasc eft commums opinio, ut bona,
a8 Clauíiila III.<br />
Philippi nunc feliciter rcgnantis dictas civitati de ómnibus , & per omnia aquiparantur militihns at<br />
anno 1599. dum curia in hac civitate celebraren- Rege creatis, & eorum gaudent privilegiis una cum<br />
tur, indulto : per quod fuit revocatum aliud privi- tota progenie nata , Sc nafcitura, praterquam quod<br />
legíum fereniífimorum Regum Aragonum eidem ci- non h<strong>ab</strong>ent votum in curiis ficuti milites , & hac<br />
vitati conceíTum ; cujus vigore poft quatuor annos notoria funt in hac civitate , Sc Cathalonia, quam<br />
domicilü admittebatur quilibet ad ea officia. Circa debeant a nobis aliis probationibus illuftrari, figa-<br />
74cujus quidem t privilegii intelligentiam difputatum mus hic pedem , nec ad ulteriora in materia profuit<br />
in prafenti civitate paulo poft impetrationem grediamür, expe&emus paulifper, quod <strong>ab</strong> aliquo<br />
illius, nunquid illud comprehenderet eos, qui ante hujus conditionis egregio viro , quorum non til<br />
diftum privilegium civitatem pradi&am populave- exiguus numerus in prafenti civitate, eorum lauíat<br />
, quique jam per quadriennium integrum ante des ( quod audimus jam parari cum fumma erudi&um<br />
privilegium, íuum domicilium in eadem ci- ditione) decantentur : per qua eorum privilegia,<br />
. vitate h<strong>ab</strong>uiflent, ac fuiífent in aliquibus officiis (ut Sc prarogativa ómnibus nota fient, vel quod nos<br />
non dicimus) in feculari ante ejufdem privilegii ira- in fequenii gloífa cautum confirmemus , ubi alia<br />
petrationem, utpote quia per quadriennium pradi- de his trademus.<br />
ctum (tempus tune ad id fufiSciens) in civitate fuum _<br />
*}- domicilium h<strong>ab</strong>uiíTent, Sc audio declaratum fuifte in<br />
difta civitate ex voto trium doctorum de regio con- SUMMAR1UM.<br />
filio ad id confultorum, comprehendere, ita ut pradicti<br />
non poffent ulterius ad alia ofRcia admitti, niíi I Domicellus, diclio,multum eft in ufu in Cathalonia,<br />
poftquam tempus pradicturft decem annorum com- alibi raro.<br />
pleviíTent, ac propterea repulfam paífus fuit prate- 2 Domicellus <strong>ab</strong> aliquibus ponitur inter Principes, aliritis<br />
annis quídam hujus civitatis J. V. D. qui licet quando vero inter birruarios.<br />
qualitates r.ranarratas h<strong>ab</strong>eret, non tamen potuit 3 Domicelli in Cathalonia qui dicantur.<br />
obtinere quod poft dictum privilegium ad officia 4 Equitis nomen efl proprium eorum, qui ex claro fanpradicta<br />
admitteretur niíi poft decimum comple- guiñe ortum ducunt, non militis , quod barbarum<br />
tum h<strong>ab</strong>itationis annum , quod tamen videtur re- eft.<br />
pugnare his , qna docet Bart. in leg. omnes populi, $ Comifres in Cathalonia qui antiquitus vocarentur.<br />
11.30. ff. de juftit. &jur. quatenus h<strong>ab</strong>et ftatutum con- 6 Dom'u elli in Cathalonia appellantur qui a parentibus<br />
cedens ímmunitatem venientibus h<strong>ab</strong>itare aliquem nohilibus ortum duaint: qui armantur li Rege, & t<br />
locum , non poíTe revocari in prajudicium, qui fub quibus privilegium conceditur , militis.<br />
fpe dicta immunitatis eo accelIiíTent.. cogita tamen. Ratio hujus dfferentia, difficilis admodum eft tra-<br />
7c Dubitatum f ítem circa ídem privilegium fuit, aitis , ibidem.<br />
numnam filius poífet juvari domicilio parentum, ita 7 Doclores dum fiunt, matrimonium contrahere dicun'<br />
ut tempus quo ipfi in civitate Barcinona h<strong>ab</strong>itave- tur cumfeientia, & propterea traditur eis pro inrant,<br />
computan debtret ad decennium domicilü , figniis annulus.<br />
quod requiritur vigore dicti privilegii in his, qui ad 8 Equites qui erant fiendi antiquitus, arma antea vi-<br />
•j- officia civitatis admitti cupiunt, Sc refolutus fuit quod gú<strong>ab</strong>ant per certum tempus, & interim appehaíic.in<br />
favorem Amatoris Pedrolo N .t. pub. Barc. Sc bantur Domicelli.<br />
-J- deinceps idem perfape extitit declaratum in favo- 9 Equitum privilegia tradiderint.<br />
rem aliorum, quod probatur óptima ratione , quia 10 Joannes García reprehenditur quód acriter in aliosy^-j-<br />
de jure filiis confervatur, Sc retiñere jus domicilü invexerit, ob quod meruit, quod acriter etiam <strong>ab</strong><br />
ad avum ufque, licet non ulterius, ut communem aliis reprehenderetur & ipfe.<br />
eííe Doctorum fententiam atteftantur Boer. decif 13. n Equites nonpojfunt carcerari pro debito civili.<br />
n. 8. Sc Eman. Soar. á Riba in thefaur. recept.fenten- 12 Milites non pojjünt conveniri nifi in quantum fatiar.<br />
verbo , domicilium, n. 11 y. Barthazol. de clau- cere poffunt, ubi referuntur plures , qui eodem<br />
ful. inftrumentor. clauful. 18. gleff. 3. n.2. quod pro- privilegio gaudent.<br />
cedit etiam in filio rtlptctu patris , ut ejus etiam do- 13 Juramentum non poteft apponi in obligatione milimicilium<br />
patri profit, optime Ángel, in l. fin. Cod. de tis quoad perfonam.<br />
impub. Sc Roys. decif. ¿. num. 368. qui dicunt quód Princepsfecularis quando poffit fuper juramento non<br />
cüm ad beneficium aliquod Sc privüegium confe- apponendo in contratlibus ftatuere, ibidem.<br />
quendum certum locum inh<strong>ab</strong>itari <strong>ab</strong> eo , qui illud 14 Milites an pojfint non juramento renunciare privi'<br />
obtinere vellet: exigit lex , five pater inh<strong>ab</strong>itet legio pcenam carceris pro debito civili non fubeunprodeft<br />
filio , five filius inh<strong>ab</strong>itet prodeíl patri, Sc di, & n.^j. & 48. ubi decif. Granatenfispraterii.<br />
ita patris factum filio, Sc é contra filii factum pa- Doilores qui gaudent privileg. militari gaudent<br />
tri communicari, addit idem Ángel, in confil. 2702. etiam privileg. ne pojfint pro debito carcerari. ubi<br />
fatuto civitatis, volum. 2. confilior. per leg. ciim fer- decif. noflri Senat.<br />
viis, circa fin. leg. de agrie. & cenfit. lib. 11. Cod. non 16" Doclores aclu non legentes an gaudeant privilegia<br />
videri patrem <strong>ab</strong>efle á civitate, qui in ea filios fuos militari.<br />
reliquiífet: refert Roys. ubi fupra quód tamen quo- Advocan etiam fi non legunt aclu , nihilominus<br />
modo fit intelligendum , tu ipfe coníider<strong>ab</strong>is, quia gaudent privilegio militari, & ibi. decif. Senavidetur<br />
prima facie non confonare auribus , nec ap« tus Grationopol. & aliorum, ibid.<br />
plaudere ad hoc propofitum. Prceterquam fi fint dotlorelli, qui litteris non dant<br />
Veniamus f ( fi unquam veniendum eft, fat enim operam, ubi decifiones Senatuum, ibid.<br />
fuperque vagati fumus) ad explicationem fecundi 17 Milites, qui funt in certo loco belli caufa parati pro<br />
rnembri noftra divifionis quod continebit mate- defenfione reipublica gaudent privilegio poenam<br />
riam civium honoratorum Barcinona , de ciutadans carceris pro debito civili non fubeundi, contra tahonorats<br />
de Barcelona : Hos creat civitas de voto men Senatus nofler declaravit. ibid.<br />
majoris partis eorum collegii, feu ftatus, prima die 18 Clericatus poft delitlum fuperveniens an tribuat<br />
Maii in fingulis annis, ex privilegio, vel antiquif- fori prcerogativam. •-. -.--^<br />
íima confuetudine regio privilegio approbata , Sc 19 Milites navalium vulgo de las AdraíTanas civiconfirmata<br />
, ut tradit Guillerm. a Valleficca in ufa- tatis Barcinonce , non gaudent privilegio , ut non<br />
tic. Bajulus interfeílus , in fin. Antón. Oüba in ufa- poffent carcerari, ubi decif. & fupra, n. 17. ubi<br />
tic. alium namque, capit. 3. n. 80. dejur.fifc qui in etiam decif. noflri Senatus. •<br />
20 Mdes
20 Afiles occultans bona non gaudet privilegio, ne poffit<br />
capi, quia dicitur delinquere, & nu. 21. ubi<br />
decfiones noftri, & aliorum Senatuum.<br />
21 Miles propter furtum perdit nobilitatcm.<br />
22 Maritus propter dolum perdit beneficium, ne conveniatur<br />
ultra quam faceré poftit.<br />
23 Miles perdit beneficium ne pojjit carcerari nedum<br />
GloíTa II. 2.9<br />
decennium , an intelli^atur five idfiat principaliter<br />
per viam atlionis ,five etiam incidenter per<br />
viam exceptionis.<br />
44 Clerici opponunt exceptionem ntdlitatis quandocunqiie<br />
etiam poft fententiam , & comparitionem fi<br />
conveniantur coram judice laico , ubi decifiones<br />
Reverendi Cajicel.urii, & alionan Senat.<br />
em<br />
propteroccuhationem bonorum jam probatam, fed 4c Miú¡'an poffit'renunciare privilegio fori\ fait<br />
etiam fi adfit fufpmo prob<strong>ab</strong>ais occultationis, ubi Cum juramento<br />
S J J<br />
de, fio Senatus Principia ^ A l c M c s ¿ £ f m n ~<br />
24 Mulier perdit etiam beneficium, ne poffit car cera- cum juramento privilegio for i<br />
ri, propter dolum commtfjum ut evaderet exe- ^ j ¡ i r t f d l d i o a l t e r i u s ¡ n m<br />
cutionem.<br />
$<br />
V P M lk"e<br />
~< iTr/<br />
P«P* > vel Rex refervavit fibi cognuion,mc«ua- T U m C e r d<br />
^riiperfonarum: ubi decifiZieTía-<br />
e<br />
\ • •/ • m<br />
26 Militum privilegium, ut non poffit contra eos procedtfine<br />
tnftantia, appellat Mier. tniquum.<br />
era Imperialis ,& de mente Senatus noflri<br />
48 Confuetudo fit potens ad mbuendam junfdLonem<br />
B a r m i CQJa m d u e m v¿ U u q ££<br />
f-'j<br />
28 Privilegium concefjum hominibus alicujus univerfitatis,<br />
ut non pofju contra eos procedí fine inflantia<br />
partís, eft validum, ubi decifi noflri Senatus.<br />
29 Inftantiam remijfam a. parte non potefl fifeus profequi<br />
contra militem, nec alius potefl ad cam facicndam<br />
admitti, nifi cui id jus competit de jure , Ó*<br />
ibi obfer. Francia. .<br />
30 Milites gaudent privilegio, ut non pojjit contra eos<br />
procedí, etiam civiliter pro delicio fine partís inftantia.<br />
31 Militibus non fuffragatur privilegium, ut non poffit<br />
contra eos procedí fine inflantia partís, in cafibus<br />
& in deliciis . in quibus fecunáum fui naturam<br />
non poteft adejfe inflantia, O" n. 32. ubi decif<br />
noflri Senatus. ,<br />
32 Statutum pr<strong>ab</strong>ens occafionem delinquendi non<br />
valet.<br />
33 Regalía fiunt exempta <strong>ab</strong> omni difpofitione, & privilegio,<br />
n'fupeciultter dicatur de eis, & ideo propter<br />
eas potefl procedí contra militan fine inflantía<br />
, ubi deciC noflri Senatus.<br />
34 Milites an pojjint caji fine inflantia partís in cafu<br />
conftitut. comm. infligant , ubi decifiones noftri<br />
Senatus.<br />
3 ? Loeumtencnsgeneralis non h<strong>ab</strong>et votum in paritate.<br />
49 Barones an co^nofcant incidenter de milite, veluti<br />
quando coram eis opponitur exceptio , ibid.<br />
Baronis ojjicialis an poffit ajfiftere,ficuti folent ordinarii,<br />
Alguazirio Regio de mandato Regia audientia<br />
aliquem atlum jurifdidionis in domo militis<br />
exercentis, ubi decijío vifitatorum ojficialium Regiorum<br />
hujus principatus pro afirmativa.<br />
50 Ajfiftens nihil agit.<br />
51 Audoris fententia in fupradiftis.<br />
%2 Conftitutiones concedentcs Ordinario, etiam fii Baro<br />
efjet, pignorationcm animalium militis pro damnis<br />
datis, non obfervantur hodic, ubi ratio.<br />
53 Lezdam milites non jolvunt, ibidem decijío noftri<br />
Senatus.<br />
54 Intelligitur de rebus ad ufium proprium, non caufa<br />
negociandi.<br />
5J Chatio militum fit cum termino 26. dierum.<br />
$6 Cajus fallentiales regula pradida per decifiones<br />
noflri Senatus comprobati.<br />
57 Citatus nulliter poteft venire opponendo ante tamen<br />
littm conteflatam , exceptionem nidia citationis<br />
, & auditur, ubi decifi. noftri Senat.<br />
58 Citationis omne vhium purgatur per compuritionem<br />
, etiam fiifiat ad ejfedum tantum docendi dé<br />
illegitima citat.one & quomodo id procedat, ubi<br />
decif. Lamer. Imper.<br />
26 Inñnntiam ut faciat contra aliquem, nemo com-
3°<br />
Praterquam in aliquibüs cajtbus , in quibus reperimus<br />
eas celebratas perfonam confortem ,<br />
€9 Locumtenens Regis poteft de jure communi curias<br />
nomine Regis convocare.<br />
70 Conjlituñones, & capitula curia diferum } remiffive\<br />
z<br />
71 Curiata leges qua dicantar.<br />
Clauíula III.<br />
ros per lineam mafculinam defeendentes poft illorum<br />
mortem.<br />
95 DoClerum in jure vidua relitla,& filii gaudeant privilegio<br />
mariti & parentis, refpeclive, defundi. •<br />
95 Cives honor ati civitatis Gerunda an gaudeant privilegio<br />
militari, ubi decifiones majoris partís Senatus.<br />
97 Burgenfes Perpiniani an gaudeant privilegio mili-<br />
72 Judieandum quomodo fit in Cathalonia > ér fecuntari y Ó ibi forma eos crean di. ,<br />
dum qua jura.<br />
98 Doclores, & eorum filii villa Perpiniani, an gau<br />
73 Confenfu omnium afjiftentium in curia requuritur deant privilegio Burgenfium.<br />
, unanimis ad determinationSs faciendas , totaUr* 99 Privilegium concedens quod quis in ómnibus, & per<br />
ter quód diScnfus unius faciat parare & fiftere omnia h<strong>ab</strong>eatur pro milite, vel Surgen e faciat ut<br />
curiara..'<br />
gaudent,
proprium nomen ut advertit Feder. Scot, tom. i. lib.<br />
X.refpon.J. n. 19. dicens nomen miiinVbarbaré ufur-•<br />
patura fuifle pro equite <strong>ab</strong> his, qui horum voc<strong>ab</strong>ulorum<br />
propriam fignificatioñem ignor<strong>ab</strong>ant ) & alias<br />
Nobiles, iq Italia videlicet, & majori parte Hif-<br />
5 pania folent appeilari : quaque i" in eadem hac noftra<br />
Cathalonia Comitores antiquitus voc<strong>ab</strong>antur,<br />
ut tradit Jacobus Marquillest» ufatic. ut qui interfecerit,<br />
q. 12. folio 25". pag. 2. col. 2.<br />
6 Casterum -J- non omnes milites, eqúites, vel «nobiles<br />
in noftra Cathalonia domicelli appellantur, fed<br />
. illi tantum, qui ortum cum ducant á majoribus equitibus,<br />
& nobilibus olim armatis, ea pradeceíforum<br />
nobilitate contenti nove non armantur, illi yero,<br />
quibus conceditur militia , & ejus íingulum , quique<br />
( ut nos dicimus ) milites á Rege noviter armantur,<br />
domicelli nulli nullatenus appellantur, fed<br />
imó milites: Quas differentiajam antiquitus çognita<br />
erat in noftra Cathalonia: reperimus enim paííim<br />
apud noftros prácticos & Íignanter apud Caíli. in<br />
vir ida. Milit. horum , de quibus loquimur , ali—<br />
quos ibi domicellos , alios vero milites appeilari<br />
, Marquill. etiam in ufatic. placituus mandetur,<br />
filio 70. pag. i. colum. 1. in princip. hoc domicellos<br />
enumerar ínter eos , qui licet privilegio., & praro<br />
ga ti va militan gaudeant, Milites tamen non funt<br />
armafi, prouti homines generoíi, 8c de paratico :<br />
Quas autem fit-iftiuíce differentia ratio, non repériri<br />
adhuc á quoquam animadverfum r licet quotidie<br />
in ore^Omnium regnicolarum ea differentia<br />
h<strong>ab</strong>eatur : Non dubito mullos fore ex nofiris qui<br />
fi de his interrogati fuiíFent, quippe ii hac animadvertiffent,<br />
miré pro ingeniorum dexteritate,<br />
8c acumine (quae non folent efte aliarum nationum<br />
, vel regnorum ingeniis inferiora, vel fecunda<br />
) refpondiffent , quique etiam nunc cum hac<br />
perlegerint, antequam ( haec eft iníita natura Cathalaniis,<br />
ut continere fe non valeant dum <strong>ab</strong> aliquo<br />
paululum Jpungnntur) ad ulteriora progrediantur,<br />
varié fuper his difcurrent, variafque hujufce<br />
rei, quam quarimus, rationes, ftatim excogit<strong>ab</strong>unt,<br />
quos ego fummé deftderaftem audire , priufquam<br />
aliud de hac re dixiíTem : Caterum quia id poflibile<br />
non eft, ne noftra dubitatio omnimode refponíione<br />
5 8c folutione deftituta remaneat, dico quód<br />
aliquorum eft fententia hos íilios militum, 8í <strong>ab</strong> eis<br />
defcendentes, qui non armantur, domicelli s appeilari<br />
in ea íignification'e, qua in Hifpania mu-<br />
:<br />
lieres, qua matrimonium adhuc non contraxerunt,<br />
donzellas folent appeilari , ut inde, dicamus quod<br />
quemad modum illa dum matrimonium non contrahunt,<br />
domicellae appellantur: fie ifti filii militum<br />
, 8c nobilium , qui jam hodie milites non armantur<br />
, imó dedecori id ducerent: contentantur<br />
enim fola militia , & nobilitate parentum , ac praedeceíTorum<br />
, & in ea gloriantur, domicelli dicentur<br />
, quia matrimonium illud politicum cum armis<br />
non contraxerunt, quod contrahere dicuntur, qui<br />
«7 nové milites armantur: Non fecus,-j-atqui Doctores<br />
, qui dum tales fiunt, matrimonium cum fcientia<br />
contrahere dicuntur, ob idque eis pro iníigniistraditur<br />
annulus, Joann. Andr. cap. ut Apofiolica. de<br />
privileg. Ub. 6, Petr. Lefnaud. in traílat. de privileg.<br />
Doctor, x.part.qu. 3. Caftán, in Catalog. glor. muña,<br />
part. 10. confiderat. 36. verficul. 3. detur annulus 8c<br />
Jacob. Ben. tn tratlat. de privileg. Jurifconfult. part.i.<br />
privileg. \ 1. ra. 10. & 2. parte privileg. 37. ac perinde<br />
filii militum , qui antiquitus non folebant armari<br />
ante triginra annos juxta ufatic. filius militis, fub titul.<br />
de injur. & damn. dat. i?i 2. volum. confiitut. ea<br />
t tenippre durante domicelli nomine don<strong>ab</strong>antur ,<br />
uti elieitur ex traditis per Calli. ¿ra virid. milit. ubi<br />
hac differentia inter milites , & domicellos perfaepé<br />
facta reperitur , & íignanter filius militis<br />
Glofía III.<br />
31<br />
domicellus <strong>ab</strong> eo appetlatur in 2. quajl. num. 10.<br />
pag. 157.<br />
A qua quidem 4" noftra confideratione non muí- 8<br />
tum deviant antiqua Hiftoria, in quibus reperimusferiptum<br />
eos , qui cingulo militia erant decoran<br />
di , confueviíTe prius per certum tempus arma<br />
vigilare , valar las armas , & tune ufquequo arma<br />
rentur , domicelli felebant appeilari, ut íignanter<br />
tradit Caftill. de Bovadil. m fuá politic. tom. t{<br />
lib. 1. cap. a,, n. 30. vel etiam domicellus dicitur, ut<br />
vult noftras Mier. in Cur. Barcinona Reg. Ferdin. capitul.<br />
12. de clandefi. defponf. ».23. column. y.fol. 94.<br />
qui nondum eft miles, licet fit de genere militum,<br />
quali parvus dominus, vel qui nondum eft<br />
dominus , eo modo , quo, inquit, domicella diei- •<br />
tur quaíi nondum domina, & eft nomen dimint#i?<br />
tivum de hoc nomine, domina: fed de his fatis.<br />
Veniamus jam ad ulteriora hujus materia pertractanda.<br />
Ínter qua ex multis , quae tradi potuiffent<br />
fe legi explicare quadam mifitum privilegia ,<br />
de quibus contingit quotidie in praxi difputatio, AC<br />
prafertim ea, qua per noftras conftitutiones his<br />
militibus , & eorum privilegio gaudentibus tribuuntur<br />
, reliqna -j- videnda rémittendo ad Petr. 9<br />
Bellug, infpeculat. Princip. rubr.20. de milit. gravam.<br />
per tot. 8c Camil. Borrel. ibidem, in additione, in verbo<br />
milites, qui ad materiam hanc allegat Francifc<br />
Santovi, in tratlat. de milit. tjrig. plené Tjraquel.<br />
in tratlat.. de nóbilit. 8c CaleraJ in traílat. de fequeflr.<br />
digñit. per totum.. qui bene de his, licet -J- id nolitlQ<br />
García , qui plenius de dictis privilegiis egit ( non<br />
eft dubium ) in tratlat. etiam de nobilitat. per totum,<br />
cum pené n.rinitis <strong>ab</strong> eo relatis in initio di ¿ti tractatus<br />
: non vult (inqu'am ) García quemquam bene<br />
de hac materia egiffe alios <strong>ab</strong> feopo <strong>ab</strong>erraíTe<br />
dicendo, alios quód nihil dixerint, quod in foro<br />
ad decifionem caufarum poííit utiliter , 8c cum dignitate<br />
adduci, alios quod multa confusé plura<br />
fine luce , 8c plurima intacta reliqueririt , incufando<br />
: .& fe ipfum poftmodum extollendo , quod nihil<br />
dixerit, quod <strong>ab</strong> alio reété feríptum -fit, fed ea<br />
dumtaxat, qua vel omina, vel negligentius tractata<br />
reperiuntur, 8cc. nihil <strong>ab</strong> aliis mutuando , niíi<br />
quod inftar mutui fuum omnino fia opera, luce,<br />
& l<strong>ab</strong>ore , futurum íit, ¿ce. 8c dehlque alios alioqnin<br />
graviííimos Doctores , ñeque noftra Jurifprudentia,<br />
oprime méritos, .rnuftorbm errorum , proprios<br />
non ad verteos, inculans: cujus egodoctrinam<br />
pluris proculdubio feciíTem ,íi eam cum paulo pluri<br />
modeftia, 8c humilitate conjunctam vidilíem : non<br />
enim exiftimo licere h-s, qui fcribunt, lie liberé aliorum<br />
l<strong>ab</strong>ores, 8c vigilias refpuere , 8c parvi faceré,<br />
íicut Garcia facit, nec decuifíe ipfum in diño initio<br />
traítat. de nobilitat. tot opprobriis contumeiiis in<br />
Doctores, quos allegat de hac materia tractantes,<br />
invehere, quibus alus poftea feribentibus oecaíionem<br />
fribuit non modicam, ut pro honoris ipforum<br />
defenfione, pejorá de illó dicerent, & loquerentur,<br />
ut contigit Petr. Antón, dé Pet. qui videns quám •<br />
fine caula Garcia in traclat.de expenf. & meliora in<br />
Bald. irrepíiílet, continere fe non potuit quin apologiam<br />
contra eum pararet ira tratlat. de fideicommijf.<br />
q.if.an. 278. verfte. \. princip aliter ,• cum aliis<br />
fequentibus. ídem etiam Francifco Cal des de Pereyra,<br />
qui ¿ra repetit. I. fi curatorem h<strong>ab</strong>ens, verbo, infa<br />
piar, in integr. reflitut. ra. 1 c. verfiç. ego autem videns<br />
eundem Garcia fine caufa recelíifle <strong>ab</strong> opinione Pinelli,<br />
dicit eum id feciíTe ftudio contradicendi Pinelli<br />
fui quondam praceptoris fententia, & liceB<br />
ipfe poftea ¿ra additiontbus ad ditlum tratlat. de expenf.<br />
& melioration. cap. 24. nu. 4» & in allegat. tractat.<br />
de nobilit.glojj. 6. §. 1. nu. $6. conatus fuerit proprium<br />
honorem defenderé, licet etiam ibi de Pet. &<br />
Perey. ratione fupradictorum, graviter fit conque-<br />
C 4 flus;
3*<br />
fius: Id tamen jur ene, an injuria fecerít, fapientis<br />
efto judicium, ego hoc folum -animadverto vetus<br />
admodum eífe proverbium, dicenterri quae vult,<br />
oportere perfaspé audire quae non volt , ex quo<br />
provocanti culpa femper fcribitur leg. fe ex plagiis,<br />
§. t<strong>ab</strong>ernarias , ff. ad leg. AquiU fed quorfum haec ?<br />
parca ut viri do di: camerinam enim movit Garcia<br />
, luis cum liberis, & folutis verbis, ideoque continere<br />
me ipfum non potui quin haec ftatim devomerem.<br />
Sed veniamus jam ad noftrorum militum<br />
privilegia.<br />
II Primum igitur -f- privilegium > quod duximus explicandum<br />
, eft illud quod militibus conceditur par<br />
conftitut. primara Reg. Petr.II. in Curt. Barcinpn. 1283.<br />
.cap. 26. qua legitur in l. volum. conjlitut. tit. de aclion.<br />
& obligar. & eít conftitut. 1. eos videlicet non poíTe<br />
carcerari pro debito civili, quód idem privilegium<br />
h<strong>ab</strong>ent ejus ftatus perfonae in Regno Caftellae , ut<br />
probat /. 4. tit. 2. lib. 6. nova recopilátionis, & l. 69.<br />
Taur. 8c idem etiam eífe de jure communi probat<br />
Covar. lib.2. variar.refolut. cap. l. n. 4. ex leg. miles,&<br />
t-2leg,item miles ff.de re jWrV.quatenus difponunt-j-milites<br />
non poíle conveniri niíi in quantum faceré pof-<br />
- funt: certum autem de jure efl:, eos , qui hujufmodi<br />
privilegio potiuntur, non pofle pro debito civili<br />
carcerari, uti ex glof. in leg. liber. captus Codic. de captiv.<br />
& poftlim. rever. 8c Bald. ibid. n. 9. Roder. Suár.<br />
in 1.2. tit. de los goutertUb.2.fort. in 5. quajl. n. c. late<br />
comprobat Joan. Gutier. de jura confirm. 1. part. cap.<br />
16. ra. 48. 8c Covarr. ubi fupra, Pet. Calefa. de equeft.<br />
dignit. n. 56. Parlador, rer. quotidian.lib. 2. cap.fin.
Glofla II. 33<br />
non módica,in qua refolutive cenfeo dicendum hos ftipendiariis navaJium prafentis civitatis tam nemilites<br />
non poíTe pro debito civili perfonaliter capi, ceíTariam , & urgentem coníiderare , ut propter caex<br />
eo quód privilegia veteranorum militum , repe- pturam unius , aut alterius ex militibus prob<strong>ab</strong>iliter<br />
riam eis communicata, Aufier. in addi. ad Capel, timendum eflet de incuríu inimicorum , cum non<br />
Tholef. decif. 141. numer. fecundo. Rip. in lege Centu- íint praíidium , quod foleant invadere inimici, nec<br />
rio n. 10. digeft. de vulgo, pulchré Gam. decifion. ¿66. tale , in quo periclitetur refpublica, licét fuiflent in<br />
ycr tot. Craf. defuccefi verbo yfuhftttutio qu. 66. nu- proceilu exhibita bina declarañones in duobus íimi- ft<br />
ener. fecundo. Antón. Gom. in leg. 53. tau. num. 68. übus cafibus in confiítorio capitanía; generalis, exi-<br />
Gutier. in allegat. traílat. de Jura, confir.par.i.cap.6. ftentibus in eo afleflbribus Jofepho Benac, Bernarnum.<br />
nono. Jacob. Ben. de privilegiis Jurifconf. pag. 2. do Roig , & Hieronymo Senjuft nunc regia Auprivilefr.<br />
38. numer. tertio, qui omnes allegant Ro- dieiitia dodoribus de auno 159?. in favorem cerman.<br />
in confil. 43. numer. quinto. Eftque hujus tradi- torum militum de las adraífanas fada in villa Pertionis,<br />
meo judicio , óptima ratio, quia id videtur piniani, ubi adeíl prafidium formatum propter in-'<br />
expofcere ratio publica utilitatis ne militibus ca- curfum Gallorum, qui quotidie in eam irruunt, inptis,&<br />
in carceribus detentis, inimici civitate, for- trepidó privilegium obfervatur.<br />
talitio, feu pralirlio,cui pvafunt, potirentur. Cum Rcvertamur-{- jam eó,unde divertimus, limitatur2c<br />
hac quaftio incidiflet in fenatu de anno 1604. con- noftrum , quod tradamus, militum, & nobihum pritendi<br />
quendam militem ftipendiarium fuá majeftatis vilegium, ut non procedat quando miles occultaífet<br />
in navalibus prafentis civitatis relaxandum fore, & bona , qua h<strong>ab</strong>eat tempore obligationis, in quibus<br />
efle á carceribus, in quibus pro debito civili deti- erat facienda exequutio: tune enim ea conccd;turin<br />
nebatur captus , per fupra dicta: verum quia didus ejus perfonam, ut carcerari poííit: ratio eft in prommiles<br />
renuntiaverat huic privilegio per renuntiatio- ptu , quia certum de jure eft, militem pro deudo,&<br />
rem generalem omni privilegio & legum auxilio , debito exeo defeendenti pofle perfonaliter capi,tracum<br />
juramento fadam , quam fufíicere dicunt Ro- dit in propoíko Gom.loco inferiüs jllc«ando,Thom.<br />
lan, á Val. in conf. 13. n. 10. t¿f 18. libr. l. Joan. Gu- Mier. c. 2$.nu. 74. Cur. Barc. Reg. Ferdin. aun. 1413.<br />
tier. de jur. confirm. par. I. cap. 16. nu. 63. Si Mafcat. pag. 114. col. 9. catcrüm is, qui bona fuá rceultat,<br />
de probat. cenclufi. 126. nu. 6. quicquid dicat Raerá in ne in eis íiat executio pro debito , quód doium Se<br />
tratlat. de debit. inope, cap. 16. num. 103. relatus per fraudem committat, nemo eft qui dubittt, tot. tit.<br />
Gutier. in allega, c. 16. nu. 46. idque propter virtu- jf- Ó* Cod. qua in fraud. cred. & in $. in fraudem lntem<br />
juramenta , quod folet h<strong>ab</strong>ere vim exprefla , Se fiitut.de aclio. qua quidem deliclum fapiunt. gloíf. in<br />
fpecialis renuntiationis , late Gutier. ubi fupra , & libr. 1. verbo crimine, ff. de fidejujj. jur. lib. T. §. plañe-,<br />
in 2. pag. c. 2. n 11. & 12. Se nos etiam aliquando , de tutel. e7 ratio. di/Ira. ubi dolus dehdum appella-<br />
Deo concédeme , inferiüs trademus, quia etiam ipfe tur, pulchré Tiber. Decía, in tratlat. crimin. libr. I.<br />
tempore contradus non erat miles , fed talis fue- cap.^. de dolo, per tot. ítem quia ftcut ille , qui cerat<br />
poftea effedus, non potui in caufa obtinere , lat, íive amovet aliquam rem hareditatis dicitur<br />
fed imó in menfe Mar. anni pradidi 1604. in ea furtum committere, Se tanquam fur punitur, ut m<br />
caufi. qua dicebatur ad relationem egregii fena- l-ftfervusfit.ff.deacquiren.hared. ita nobilis celans<br />
toris Hieronymi Senjuft. inter Joannem Gallo, alias & oceultans bona fuá, ne in eis iiat executio ad in-<br />
Peyro militem ftipendiarium , Se Ludovicam Puig, ftantiam creditorum, diei debet furtum committere,<br />
¡J" aduario N. Agramunt, fado verbo, extitit decía- cujus ratione -f plufquam certum, & expeditum inn<br />
ratum non efle locum inftata relaxationi didi Pey- jure eft , nobilem nobílitatem perderé lib. I. Cod.<br />
ro, qui captus detinebatur in regiis carceribus pro quando lice.jhíe Judice fe vendi. T.raquel!. de nobiliquadam<br />
quantitate, quam cum feriptura tertii , Se tate qu. 24. per tot. Se Dida. lib. 2. var. cap. 9. nu. 4.<br />
aliis claufulis executivis con te flus fuerat fe deberé & 6. Quibus j adfhpulatur lib. etiam J). licet.ff.folut.22<br />
dida Ludovica Puig. Bene verum eft quód li at- matrim. ubi maritum , qui atias a jure h<strong>ab</strong>et pnviletendamus<br />
rationem, propter quam ifti milites gau- gium , ut non poííit pro dote cbnveniri nifi in quandent<br />
hoc privilegio, ne carcerari poflint, qua eft tum faceré poííit, vulga. Ubi maritum. ff. eodem titul.<br />
propter bonum publicum , publicamque utilitatem, Se per confequens ut non poííit pro dote períonuliut<br />
res publica <strong>ab</strong> incurfu inimicorum tueatur, Se li- ter capi, quia is non poteft conveniri nifi in quunberetur,<br />
videbitur dicendum quód five miles re- tum faceré poteft, uti fuperius extitit a nobis pronuntiaverit,<br />
íive non, five eflet miles tempore con- batum,tcneri in totum dotem folvere, & beneficium<br />
tradus, íive non, femper debeat hoc privilegio gau- illud amittere, Se confequenter pro eo capi pofle didere,<br />
cum femper militet ea ratio publici favoris, Se citur, fi dolum commiferit, propter quem integra dos<br />
iftud privilegium non concedatur mihti propter fa- <strong>ab</strong> ea exigi non poííit , prouti latiüs probai. Petr.<br />
•vorem fuá perfona, fed imó propter favorem pu- Barbo, in repetí. I. maritum n. lor. jf.folut. matrim.<br />
bheum , uti antea dicebamus , indeque videtur etiam cum fcquent. qui eft Omnino viden. ut fie rÜcamus in<br />
dicendum , non pofle militem huic privilegio re- noftro cafu hunc militem propter dolum jam didum<br />
nuntiare : Praterea ad illud de impetratione militia privilegium noftra conftitutionis amitteie:Per hac,<br />
p"ft contradum debitum, quod obitare dicebamus, Se quam plura alia argumenta, qua a n. 14. ad n.20.<br />
videbatur non efle in conlíderatione propter ea , adducit, tenet hanc fententiam Joan. Gutier. in allequa<br />
communiter contradant dodores in illa qua- gat. tratla.de jura confirm. cap.ló. dicens pofi modum<br />
flione nunquid clericatusf pofi dcliñum fuperveniens n. 29. fe audivifle cafum hunc fuifle jam praclí>atum •{•<br />
tribuat fori prarogativam, quam tradant ínter alios & decifum pro hac opiuione in Reg. Cancel. Valüf-<br />
Dida. inprac. capite 32. per tot. Se Alvar. Vclaf. con- foletti. Galp. Baeça de debitor. inope cap. 16. nu. 21»<br />
fult.AÜ. concludentes tribuere quidem , fi non con- ubi ita dicit diffnitum Madrini de anno IÇ28. Joan, -jflet<br />
per fraudem caufa punitionis vitanda , fuifle Otalora. de nobili. tertia partís principalis cap. IO.<br />
clericatum adeptum , ad quod , inter alia , allegant n. 3. verfiíc. Secundum cafus. Alphon. Acebedo lib.6.<br />
¡ib. 1. qui milit. pofi lib. 12. Cod. qua optime facit ad nova recopilationis tit. 2.1.4. & {• nu. 19- hene Pet.<br />
noftrum propoiitum, Viden. Vincen. de Franch. de- Calefa. in truel, de equefi. dignita. nu. ?6. & {7. di-<br />
^¿/209. é 384. unde cum non confhret in fraudem cens fe olim refponrhfle in Rot. Señen, offiaalibüs<br />
tuifle hanc militiam adeptam, videbatur fore decía- mercatorum contra quendam , qui equeftri dignita-<br />
Tandum in favorem militis , cum femper militaret te fretus, in fraudem creditorum filio fuo clerico<br />
-9 ra<br />
tio publica utilitatis : Caterüm f noluerunt do- omnia omnino bona donaverat. Fandem etiam no-<br />
mini hanc rationem publicas utilitatis in militibus ftram opinionem tenent pradici noftri Jacobus Cahcius,
34<br />
licius, óc Thom. Mier. ille in marg4r.fi/ci in rub. de<br />
pcena. amijjionis militia. pag. 102. cafu 105. hic vero<br />
in capit. 29. Cur. Reg. Pet. II. ann. 1283. col. 2. n. 13.<br />
pag. 16. Nec caret auctoritate noftri Senatus haec<br />
opinio : cüm enim de anno 1604. contigiftet in eo<br />
difputari ad relationem egregii Senatoris Hierony-<br />
Clauíula III.<br />
remanent impunita , ut quotidiana praxi experimur<br />
: ob quodque noftras Mier. in loco inferiüs<br />
allegando iftud iniquum privilegium appellavit ,<br />
niíi illud defendamus quaíi juftum videatur elle aliquid<br />
pluris privilegii, ÓC prarogativa, prae aliis,fore,<br />
óc eíTe nobili huic equeftrium ordini indulgen-<br />
mi CaíTol. protonot. regii contra quendam militem, dum , poftquam in ómnibus mundi nationibus 11 foíine<br />
nobilem praefentis civitatis, tándem die n. Fe- liti femper funt pluris h<strong>ab</strong>eri , ac aftimari, quam<br />
•f bruarii fuit declaratum facto verbo inReg. Audien- - reliqui Ínfima conditionis nomines: óc certé íi alia<br />
tia quód fieret executio in perfona dicti militis pro in aliis regnis nobilium privilegia perquirantur ,<br />
certo debito civili Atiento , ( Óc funt verba regia; repcriemus proculdubio plura duriufcula , óc ( ut<br />
proviíionis ) licet conftet diclum N. effe militem, & ita dicamus) hoc noflro pejorá, eo refpectu quód<br />
tanquam militem in curiis anni i^Ç.fuijje admijfum videatur magis per illa, quam per noftrum hoc,<br />
&c. quia tamen conflat ex dedutlis, & allegatis, & pro- jus publicum ladi: h<strong>ab</strong>ent enim J in Aragonia no-27<br />
hatis, didum A. occultajje bona, qua tempore obligatio- biles illud privilegium , ut non poííint pro delictis,<br />
9iis b<strong>ab</strong>ebat, in quibus erat facienda executio, ob quam pcenis corporalibus puniri , ut tradit Moli. in repet.<br />
occultationem conflat fraudulenter , & dolóse tmpt<br />
tam fuijfe executionem bonorum, & propterea in perfonam<br />
obligatam poffe executionem fieri, etiam fi militans<br />
fit , &c. actuario Martino Joanne Carmona.<br />
^ Qua; quidem provifio fuit poftea confirmata in alia<br />
aula in caula fupplicationis ad relationem egregii<br />
ohm Senatoris Salvatoris Fontanet á dieta proviíione<br />
interpofira, cum regia fententia die 11. Septembris<br />
ejufdem anni, lata.<br />
33 Quam -f limitationtm dicit Azebedo ubi fupra.<br />
procederé nedum quando veré probatur occultaiio,<br />
& de caconftat, fed etiam li adiit fufpicio prob<strong>ab</strong>i-<br />
•j- lis occultationiv, ¿tque ita aftent declaratum in Reg.<br />
conf. Pin lia.<br />
24. Ft ídem f quod fupra de milite, Óc nobili dictum<br />
eft, proccdit etiam in muliere . qua', licet pro<br />
debito civili juxta noftras conftitutiones carcerari<br />
non políit conflitut. 8. de aííion. ó" obligat. fi tamen<br />
dolum commiferit, quod evaderet executionem bonorum<br />
, perdit privilegium, óc captura* perfonali fit<br />
obnoxia, per fupra tradita in milite. Et generaliter<br />
ea, qua? de milite, óc muliere dicuntur quoad hunc<br />
articulum , procedunt etiam in quocunque alio , qui<br />
privilegium h<strong>ab</strong>et, quód pro debito civili non poffit<br />
carcerari, quia in ómnibus militant eandem rationes.qua;<br />
pro milite confiderata fuperius fuere.<br />
Scnpíit multó poft hac Petrus Syria Ubr. quaftion.<br />
forenf. qui in q. \6. n. 23. hanc eandem opinionem<br />
tenet, óc multis argumentis confirmat, dubito tamen<br />
ne ea mutuaverit á Gutier. óc aliis doctoribus<br />
fupra allegatis , eorum licét fuppreflo nomine , tu<br />
ipfe vide. Capiuntur etiam hujufmódi perfona' privilegiata:<br />
pro debito civili , quando fe obligaflent<br />
ad aliquid tenendum pro manitefto cunas tanquam<br />
pro debitis fifc<strong>ab</strong>bus , óc realibus , prouti contigit<br />
(Óc eft óptima cautela his, qui lites movent , óc<br />
timent occultationem bonorum ) quando obtinetur<br />
in Regia Audientia quód fiat defcriptio bonorum<br />
, óc commendentur pofleflori, ut illa teneat<br />
pro man i fefto curias : tali enim cafu , fi poft condemnationem<br />
, vel ubi alias legitimé requiritur ,<br />
reftituere difíert, providetur utique quód capiatur<br />
tahter obligatus, doñee reftituerit, quantumvis fit<br />
perfona privilegiata, ficuti practican vidi de men-<br />
Oç fe April. 1611. referente egregio Senatore Francifco<br />
Ferrus in caufa T. Querol. contra T. Fuftera<br />
, feriba Reg. qua ultra quód erat mulier , h<strong>ab</strong>ebat<br />
etiam aliud , quia fcilicet erat uxor cujufdam<br />
docloris in medicina.<br />
2* Alios T quamplures cafus, in quibus miles perdit<br />
militiam , nec utitur privilegio fuo, vide per doctores<br />
fupra citatos centum qumquaginta ex eis recollegit<br />
Cali in marga, fife. rubr. de pcena amijjionis militia,<br />
per tot. pag. IOO.<br />
26 Secundum \ privilegium ( nefeio an dignum ,<br />
exterminan tanquam bono publico adverfans magnamque<br />
pr<strong>ab</strong>ens delinquendi occafionem per quod<br />
plura delicta paílim gravi animadverfione digna.<br />
/<br />
'ise imvedi- for. & obfervat. Aragón, jvragon verbo , nobiles. in prin-<br />
cip. unde non eft de noftro mitiori privilegio mirandum.<br />
Extante máxime -\ Regia declaratione2S<br />
quam vidi in archivo regio , facta referente olim<br />
egregio Senatore Hieronymo Torner , óc poftea<br />
Regente Regiam Cancellariam fub die 28. Januarii,<br />
1Ç99. in caufa fyndici de Falfer contra excellentiflimos<br />
Duces Cardona, facta, qua declaratum -{in<br />
Senatu extitit in favorem hominum dicti loci<br />
de Falfer contra dictos Excellcntiííimos Duces Cardona<br />
pro validitate, & juftitia cujufdam limilis privilegii<br />
, per eos dicta univerfitati, óc fingularibus<br />
conceíli, ne pofíet contra eos ad inftantiam fiíci,<br />
Sc fie fine partís inftantiam procedi, feriba eft Stephanus<br />
Colell. Sed hac ómittamus. Secundum (inquam)<br />
privilegium , quod h<strong>ab</strong>ent milites, óc eorum<br />
privilegio gaudentes in Cathalonia, eft, ut non poflit<br />
contra eos procedi in criminalibus ex mero officio<br />
fine partis inftantia , uti probat privilegium<br />
ftatui militan per Reg. Petr. 111. 19. Maii. 1380.<br />
concefíum de quo in 2. volum. conjlit. tit. de aecufa.<br />
cap. 3. Ídem probat aliud privilegium Ferdinan. 11.<br />
ibidem tune immediaté fequens , Thom. Mier. in<br />
conjlit. Reg. Alphonf II. in cur. Montis c. 27. circa fin.<br />
vol. 3. pag. 39.<br />
Et hac f in tantum funt vera, ut nec poflit fifcus20<br />
inftantiam a parte, cujus intererat, remifíain continuare<br />
, nec etiam admittantur ad inftantiam faciendam<br />
contra milites, nifi tantüm illi, quibus de jure id<br />
jus competit, uti probatur alio privilegio Regis Ferdinand.eidem<br />
ftatui militari conceftb,de quo indift.<br />
tit.de aecufi cap. 5. in 2. volum. conjlit. quod ultimum<br />
erat jam etiam de jure communi ftatutum ,ut contra<br />
perfonam militarem non eflet inftantia legitima remotior<br />
gradu parentela, quoties uxor (ponamus) óc<br />
filii occili remiliftent inftantiam, etiam íi de jure<br />
communi unufquifque poflit fuorum injuriam profequi<br />
/. uxor. (¡f l.fi crimen , Cod. qui accuf.pojf. quod<br />
praciieari dicit in Francia Joan. Imbert. injlit forenf.<br />
Gallia lib. 3. fol. mihi 263.<br />
Ampliatur-j-iftud privilegium , ut nedum prohi-^o<br />
beatur fine partís inftantia agi criminaliter contra<br />
perfonam militarem pro delicto, fed nec etiam civiliter<br />
, per tradita per Bald. in l.fi pro fure, §. condicliOyff.<br />
de condicl. furt. ubi dicit quód extante ftatuto,<br />
quód de maleficio non poflit cognofei, intelligendum<br />
eft tam civiliter, quam criminaliter, ad idque<br />
allegat l.\. §. quod autem* ff.de alea. Ó" l.fi unius,<br />
§. fi quando, ff. de injur. Sc lie per hujufmódi privilegium<br />
quando non eft inftantia legitima , tollitur<br />
omnis actio contra militem, Pau. de Caft. in<br />
l.l.ff.ad Irebell.<br />
Limitatur primó \ difpofitio dicti privilegii utji<br />
non procedat in delictis , in quibus fecundum fui<br />
naturam non poteft adefíe inftantia partis : in his<br />
enim milites, óc eorum privilegio gaudentes capi<br />
poftunt <strong>ab</strong>fque partis inftantia ex officio, ratio eft in<br />
promptu, quia alias daretur occafio delinquendi,<br />
contra
Gloffa 111.<br />
contra leg. convenire, ff.de pací, videntes enim milites<br />
fe puniri non poíle propter delicia, in quibus non<br />
adeft, nec poteft adclfe partis inftantia: invitarentur<br />
ad illa committenda, nec unquam fuperiori, Sc<br />
Principi obedirent, nec etiam eorum mandatis, ediclis,<br />
6c praconiis obtemperarent, quod fané nullatenus<br />
eft fultinendura viden. ad id Tiber. Decian. in<br />
traíl. crimin. tom. i. lib. 2. cap. 34. nu. 23. pluribus<br />
2Í" comprobans non valere ftatutum , occaíionem<br />
praebens delinquendi, berié Aym. Cravett. in confil.<br />
er t o u a t c u e<br />
• 137-P l 'ta obfervat intrepidez Kegium<br />
noftrum criminale coníTlium <strong>ab</strong>fque ditficultate aiiqua,<br />
prouti mille exempiaribus comprobare poftem:<br />
caterum ne in re, luce ipfa clariori inutiliter tempus<br />
3Í<br />
rer. obfervat. par. 3. pag. 422. ubi dicit ita fu; lie declaratum<br />
de anno icócx in regio confilio contra Vitalem<br />
de Blanis. ídem dicit fuifte eti»m antea declaratum<br />
Cali, de pace, & treug. in 5. dub. verf. fed *{".<br />
quccro , quce ejl dijferentia.<br />
Caeterum hac limitatio vera non videtur, quia<br />
nulla ei óptima ratio futfragatur , prouti latiíhn é<br />
probat Ferrer. ubi fupra, cujus diélis nihil addendum<br />
cenfui, poftquam ipfe maniteflé fatis hujufce rei veritatem<br />
commonftrat, 8c optimis fundamentis corroborat,<br />
& fignanter refpondet ad ea, qua ex Cali, antea<br />
dicebamus, difFerentiam conftituens inter cafem<br />
noftrum, & eum , de quo ubi fupra agit Cali, btét<br />
Kegium confilium in cafu,de quo per Mich. Ferrer.<br />
conteramus,content<strong>ab</strong>or retulifle cafum , qui de an- in dici. obfervat. fequutum fuerit contrariam opinio-<br />
no 1603. contigit Hieronym. & Montagut 8c de<br />
Vallgornera Equiti fatis noto in praefenti principatu,qui<br />
cum captus extitiflet propter portum tormenti<br />
manualis vulgo Pedranyal, contra regia proclamara,<br />
fuifletque oppoíitum de hoc militum privilegio,<br />
quod non potuiflet capi fine partis inftantia, nihilominus<br />
ad relationem egregii quondam Senatoris<br />
Francifci Cefcafes, nulla h<strong>ab</strong>ita ratione dicla? praeteníionis,<br />
fuit contra diéhim Montagut proceíTum ad<br />
condemnationem, Actuario N. S<strong>ab</strong>ater: Qua declarado<br />
poftmodum in caufa fupplicationis extitit in<br />
ómnibus confirmata ad relationem egregii etiam Senatoris<br />
Hieronymi Aftor in alia aula, licet nunquam<br />
fuerit exequuta , 8c ille nunc eadem libértate, gaudeat,qua<br />
antea,fed quamobrem,ego ignoro,hac etiam<br />
ratione reperio in lib.deciíionum manufcriptarum an-<br />
•jr tiquitus in noftro Senatu faclarum ,decifionem quandam,<br />
quae eft in ordine 503. qua declaratum extitit,<br />
quód ubi ageretur pro«reíiftentia commilla contra<br />
officialem regium , quia tune direcló inftantia pertinet<br />
ad dominum Regem,quód tune poteft procedi<br />
contra militem ad folamfifci inftantiam,non obftante<br />
privilegio, quod militares non poííint capi fine inftantia<br />
partis privatae, quia illud procedit ubi de fui<br />
natura poteft ea adefle, & ubi inftantia direclo refpiceret<br />
privatam perfonam ut privatam, 8c non ut officialem<br />
regium.<br />
33 Limitatur-(-fecundó diclum privilegium, ut non<br />
procedat quando procedendum contra militem foret<br />
in vim alicujus ex regaliis ufaticorum Barcinona?,<br />
& aliarum , quas Regia majeíias exercet in praefenti<br />
Principatu: hunc enim procefíum contra militem<br />
fieri pofle <strong>ab</strong>fque partis inftantia nemo eft qui<br />
nem , nihilominus tamen non tranfivit id <strong>ab</strong>fque<br />
contradiclione, fuerunt enim Regii confiliarii pares<br />
in'voto,& propterea ea opinio fuit tune fecuta,quia<br />
Locumtenens generalis (qui i" votum h<strong>ab</strong>et ;quando3 5<br />
regu confiliarii funt anuales in voto, conjlitut. incip.<br />
Encara provehim, e ordenam tltul. de audien. & confil.<br />
reg. juxta forrnam, 8c obfervantiam, quam eo tantüm<br />
cafu judicandi recepifle diclam conftitutionem ex<br />
confuetudine 6c ftylo Reg. Audient:« tradit Ferrer.<br />
in obferv. Gubernat. generalis Cathalon. I. part. cap.%6.<br />
verficul. & ad memoriam reduco, qui fuprachetam conftitutionem<br />
allegat, qua in nova compilatione eft r.<br />
fub titul. de la forma del votar, in I. vol. conftitutio.)<br />
conclulit eum tenentibus diclam opinionem , ac<br />
proinde noftris temporibus non fervatur ea opinio,<br />
íed imó confraria: iti in multis caiibus,in quibus vidimus<br />
cont'g'-fíe in Regio conliho de hac re difputari,<br />
expertí ruimus regium confihum procederé nolufle<br />
in cafu dida cónftitutionfs. Com. infligant. contra<br />
milites, 8c eorum privilegiis gaqde'ntes <strong>ab</strong>fque<br />
partís inftantia, ticuti nec etiam ante didam declarationem,<br />
quam refert Ferie r. ubi fupiá, opinionrm<br />
ferv<strong>ab</strong>at regium confilium , ut apparet ex tr^ditis<br />
per eundem Ferrer. ubi prox'mé, verfi..ul. fecundo<br />
principa/iter, circa fin. 8c quidem memo , nec tnim<br />
ipfe video in dicla conilitutione verba aiiqua, per<br />
qua vel tacité , vel exprefse cenfeatur hnjuímudi<br />
militum privilegium deroga! um.<br />
An autem f Regia curia polín compellere eos ad3Ó"<br />
quos fpeclat, ut partem , 8c inílantiam faciant adverfus<br />
militem , qui contra eos deliquit ? die refolutivé<br />
quód non, quia regulariter nemo cogitur aecufare,<br />
glof. communiter de recepta in l. fi quis homi-idii.<br />
dubitet,quia reg<strong>ab</strong>a- funt excepta? <strong>ab</strong> omni privi- verbo, coges , Cod. deaecuf. Didac. A¿. i.varha. cap.<br />
legio, 8c exemptione, nifi de eis fpecialiter dicatur , 11. circa fia. Jul. Ciar, in prax. crimin. j). fin. qu. 1 c.<br />
Mier. in conjlit. Reg. Pet. II. in 2. Cur. Barcin. cap. 34. n. 5. qui dicit fe ñeque in fuá provincia , ñeque ali-<br />
71. 2. col. 2.fol. 17. qui allegat text. in cap. in genera- bi, unquam contranum vid fíe praclieari: qmequid<br />
//', de regul. jur. n. 6. enm fuis concor. optime Mich. dicat Parif. in tratl. íyndie. verf. aecufatus , nu. 7. &<br />
Ferrer. cujus dicla ferviunt ad plurima, obferv. I.<br />
part. cap. 11. Ó* 12. nobilis Ludovic. a Peguer. in<br />
proel, crimin. & civil, tit. de evocat. cauf. 11.26. & 27.<br />
8c fapé ftrpius tradit OÍ iba infuo comment. ad ufat.<br />
•j- alium namque de jurefife. hanc opinionem fervat. iuconcufbé<br />
noftrum Regium crimínale confilium, uti<br />
ex variis caufis , quas quotidie ibi tiaclari videmus,<br />
experti fumus , quafque hic referre,feu recenfere,<br />
verf. an fi aliquem aecufaverit, n. 2. Bald. & reliqui,<br />
quos refert Ciar, ubi füpenüs, qua; opinio máxime<br />
procedit in noftro cafu , ubi alias privilegium militum<br />
ferviret de vento , 8c nihil eis proficeret , li<br />
alias Regia curia poflet partem cogeré ad inftantiam<br />
faciendam, oC non in Cathalonia intrepidé ita<br />
obfervamus.<br />
Circa -j- iftud privilegium quarit Mier. allega, cap. 37<br />
l<strong>ab</strong>oriofum potiüs foret, quam fubtile in re tam 2j.c.cirfin.cur.Montijf.Alfon.II.pag.^.colum.i.^nnota,<br />
8c tradit Micha. Ferrer. obfervat. 3. part. cap. quid quemadmodum pro delicio per militem in ple-<br />
422. verfic. & eifdem praáitlis modis. Viden. Oliba. beium commilío , non poteit procedí contra militem<br />
de aílion. part. í.in ult. prcele. $. poníales , nu. $$. &<br />
120. ac Cáncer. 3. part. var. c3.de privileg. n 317.<br />
fine partis inftantia, an ídem fit contra plebeium,propter<br />
deliclum in milittm commiífum , & refpondet<br />
quód fibi videtur idem in utroque cafu dicendum eA<br />
^4, Limitatur tertio -j- hujufmódi militum privile le, per difpofitionem totius tituli, quod quifque juris<br />
gium , ut non procedat iri cafu conftitntionis , com. &c. Caterum id non obfervatur, fed imó dicit Mier.<br />
infligant.qua eft 1. tit. quant fia licit, &c. in I. volum. quod de fado magis puniuntur plebei pro delicio in<br />
conjlit. quoties enim vigore dicla conftitutionis 8c militem , quam in alium commiflo.<br />
procedendum. contra militem , tune procedi poteft<br />
exofiicio <strong>ab</strong>fque partis inftantia probatur hac limitatio<br />
ex his, qua late tradit in propofito Mich. Fer-<br />
Circa idem militum privilegium quarit pulchré<br />
noftras Cáncer./'» 3.par. var.refol.cap^.deprivileg.<br />
n.430. cum pluribus alus, nunquid co ¿audeat mués<br />
foren-
Clauíula III.<br />
foreníis delinquens in Cathalonia, Óc refolvit, quod Quia -j- declinatoria fori, quae reddit judicium <strong>ab</strong><br />
fie, dicitque fie fe intellexiíTe refolutum in Senatu ínitio nullum ex defectu jurifdictionis quae nec projunctis<br />
tribus aulis. Vidi ego decifiones manufcriptas rogari potuit, nec prorogata cenfetur, potefl quanegregii<br />
olim Senatoris Hieronymi Torncr,& poftea docunque etiam pofl fententiam opponi , óc etiam<br />
Regentis Regiam Cancellariam, qui decif. 50. dicit impedit executionem illius fententia?, a qua non<br />
fe interfuifle huic refolutioni, quae facía fuit 13. poflet alioquin appellari, uti ex Felin. in c. exceptio-<br />
Feb. 1604. nem n. 28. de exceptio. Sc aliis comprobat late Dida.<br />
Iftud idem privilegium non fuffragari in cafibus in prac. c. 33. n. 2.<br />
criminum laefae majeftatis, óc haerefis, docet nos Oli- Nec \ obefl conflit. 1. óc 6. tit. de appella. & nulli-^o<br />
ba de attio. art. I. in ultima pralec. %.poznales,n.%$. ta.fentent. in I. volum. conjlit. quibus difponitur non<br />
8 Tertium militumj-privilegium eíl,ut fint de foro, pofle de nullitate fententiae dici, nifi intra decen-<br />
Óc jurifdictione domini Regis, óc exempti á jurifdic- nium <strong>ab</strong> illius prolatione, quia refpondetur fub ditione<br />
Baronum, Sc Bajulorum Regiorum conflit.A¿.ti- ctis conflitutionibus non comprehendi nullitatem ;<br />
tul.de juris.omn.Iud.in 1.volum. conftitutionumÚ in 2. qua? provenit ex defectu jurifdiclionis judicis, ut<br />
volum. eod. tit. cap. 6. de hoc privilegio traelat plene not. Mier. in d. conjlit. 1. qua ejl cap.x^. cur.Reg. Ja-<br />
Mier. in diíl. conftixiit.\. qua ejl cap. 45. Cur. Bar. Reg. cob. II. ¡lerda celébrala co\um. 4. n. 8. pag. 73. u con-<br />
Pet.II. ann 1283. colum.2. & cap.$6. ejufd. cur. idque fit. 6. qua ejl. cap. 12. cur. Montifo. n.\. col.6. in 2.partam<br />
in civihbus,quam in criminalibus hac folüm dif- te/0/.30. colum. 4. Sc multis comprobat dicens quód<br />
ferentia inter haec conftituta, ut in civilibus fubfint ita communiter eae conílitutiones intelliguntur , Sc<br />
nedum domino Regí immediate, fed etiam ejus vi- practicantur; viden. Thom. Gram. docif.61. nu. 20.<br />
cariis, ut ex allegatis colligitur, in criminalibus ta- qui bené loquitur in propofito Rober. Maran. in<br />
men non poflunt per alium puniri, quam per do- Jpecul. parte 4. diflin. 16. n. 7.<br />
tninum Regem, nec de hoc poflunt fe vicarii intro- Nec forfan fuiflet injuftum confilium , quod hic4I<br />
rnittere, Caiici in ufat.placiturn mandetur.n.4. verfic. miles compareret coram judice in decreto exequu-<br />
28. qui dicit id effe ex confuetudine generali Catha- tionis pofl fententiam, dictam exequutionem per exlonia,fequitur<br />
Mier. in d.cur.reg. Pet.If. cap.fó. in- ceptionem nullitatis impediturus, quod utique femcip.<br />
Iipm. quód nullus miles, quod eft conjl. 2.fub tit. de per fieri. polfe quamdiu poteft executio peti, ex eo<br />
ju.fifc.in 1. volum. conft.n. 10. colligi videtur quód terminus decem dierum per<br />
Unde h<strong>ab</strong>es quód quando actio criminalís eft con- cooftitut. 1. Sc 6. tit. de appellat. ad opponendum extra<br />
militem inft'tuenda ad punitionem corporalem,id ceptiones nullitatis prafixus, non videtur comprequidem<br />
eft faciendum in Cathalonia coram Locum- henderé nullitatem, quae provenit ex defectu juriftenente<br />
generali, Sc fuo Regio confilio crirninali , dictionis judicis, ficut nec illam quae ex defe¿tu pernon<br />
coram <strong>ab</strong>o, Sc ideó ojufeunque vicaria? fit mi- fonae comparentis, ut fupra probavimus, quicquid ex<br />
les, cum hoc folo pratextu, quód íit agendum con- fententia Rota? Romana? in contrarium dicat Achil-<br />
tra militem, caufa fufcipietur , Sc fufeipi debet per les de Gral.de conflit ut. decif.S. n. 2. Stepha. Gratian<br />
Regium confilium , prout faepé vidimus.<br />
Bené verum eft quód cüm aliquando de hoc agerem<br />
apud dóminos meos obfervantiílimos , audivi<br />
nonnullos dicentes , id efte ex gratia , quafi pollit<br />
Rex, vel ejus Locumtenens generalis vel caufam fufcipere<br />
, vel relinquere vicario quafi non tenerentur<br />
de juftitia caufam in fe aftumere, fed refpondi, contrarium<br />
ex fupradictis colligi, ex quibus apparet ad<br />
folum Regem , vel ejus Locumtenentem fpectare<br />
militum punitionem.<br />
39 Quodi"adeó verum eft,ut nec pofíTt per militem<br />
huic privilegio fori renuntiari, ut pote quia conceffum<br />
ordini, & favore ipfius, nec non Sc totius reipublica?<br />
introductum, Mier. in fupra allega, cap.^. cur.<br />
anni 1283. nu. \2.f0l. 24. Antho. Olib. in ufa alium<br />
namque cap. 3. w.71. faciunt in propofito qua fuperius<br />
á nobis n. 14. circa primum eorum privilegium,<br />
& illius renuntiationem, tradita fuere. Per hac ego<br />
de anno 1604. confulebam cuidam militi, qui reus<br />
litigaverat coram officiale Baronis, Sc condemnatus<br />
fuerat, opponeret exceptionem fori declinatoriam<br />
firmando jus , Sc de jure coram vicario Regio<br />
fuo ordinario, faciendo litteras contentionis in forma<br />
folira officiali Baronis directas expediri, Sc caufam<br />
pvaedictam quoad articulum contentionis jurifdiclionis<br />
ad Regiam Audicntiam evocari : exiftim<strong>ab</strong>am<br />
enim fe ibi obtenturum faciliter nullitatem<br />
proceftus , Sc procedimentorum contra fe in curia<br />
Baronis factorum : Ca-tcrüm ille qui coram judice<br />
appellationis via ordinaria retractationem , óc revocationem<br />
prioris fententia* de próximo fper<strong>ab</strong>at,<br />
maluit hac , quam illa via uti : meam opinionem<br />
fund<strong>ab</strong>am in fuprá traditis quód milites non poffint<br />
privilegio fori renuntiare, ac per confequens<br />
nec jurifdiccionem prorogare, unde reft<strong>ab</strong>at nulla<br />
femper fuifte procedimenta contra militem facta ,<br />
Sc per confequens in quacunqne parte judicii. etiam<br />
poft fententiam , ei licuifle ejufmudi exceptionem<br />
opponere.<br />
decif. provin. Marchia 151. nu. 3. ítem videtur non<br />
comprehendere exceptionem notoriam,qua nullum<br />
examen requirit, prout <strong>ab</strong>undé probat noítras Cáncer,<br />
lib. 2. var. cap. \ deliter. requifit.a nu.áfs.
GLOLTA III. 37<br />
deo per qua clar'rus deraonftrari id potuilTet: funt, fuifle íignanter dubitatum"; nunquid obftante con-<br />
¿v alia verba in confiitutione 6. allegata, qure idem Jlitat. 6. fupra allegata titul. de appellat. qua? videproculdubio<br />
probant, ibi, la hon appellacio, e excepcio tur velle quód caulas nullitatum debeant decidí per<br />
de nullitatfieran propofades dins deu dies bu jutge en eundem judicem, qui cognofcit de appellatione feu<br />
fcmps haie de conexer de quifcuna,\d eft, ubi appellatio, fupplicatione, poflet judex a quo de nullitate pra-<br />
Ó* exceptio nullitatis fuerint propofitce,intra decem dies, dicta cognofcere , & fuifle refolutum quód poterat<br />
unus,& idem judex fimul h<strong>ab</strong>eat cognofcere de utraque. cognofcere judex á quo, motus (inquit) fuit Se-<br />
Idem poftea* difponit eadem conflitutio in final, ver- natus (&nunc probat noftrum inftitutum , ) quia<br />
bis, loquens in cafu, quo contra fententiam appella- conflitutio pradida procedit, quando principaliter<br />
tionis íit oppolita exceptio nullitatis.ac volens quód agitur de caufa nullitatis ad effectum de'clarandi fencognofcatur<br />
per Judicem fecunda appellationis , 8c tentiam nullam , non tarnen quando incidenter optüm<br />
finaliter li conlideravimus, quód quando eft op- ponitur ad cfTedum impediendi illius executionem,<br />
ponenda exceptio nullitatis coram eodem judice non quia tune non poteft fimul cum caufa apnellatioeft<br />
applic<strong>ab</strong>ile quód debeat opponi intra decem , in- nis, feu fupplicationis cognofei , & ideó ( inquit ,<br />
tra quos eft appellandum, ut volunt conftitutiones 8c in hoc accommodaté advertit quid in hoc i_atu<br />
pradida opponi deberé, quia cum intra eos prohi- fit declaratum , & quomodo) Regia Aud. ratione<br />
bitum fit vidori petere executionem , quomodo , dictas conftitutionis noluit pronunciare fuper dida<br />
quafo,poterit,vel debebit victus exceptiones contra nullitate, fed tantum providere non efle locum pro<br />
eam adhuc non petitam opponere;hoc efle ordinem nunc didas exequutioni, 8c ita fuit decifum 6. Nopervertere,<br />
exceptionem ante propofitam adionem vembris 1602. hasc aliquatenüs juvare videntur quas<br />
allegare: Si (inquam) hocconíideraverimus mérito circa fupradidarum conftitutionum intelledum ádquilibet<br />
induci forfan poflet ad credendum , verum duximus. Adverte prasterea , quód licet fupradidi<br />
elfe quod fuprá diximus , conftitutiones prasdidas dodores feré omnes, ut dixi, contra nos conclunon<br />
tuifle loquutas de exceptione nullitatis, quas dere videantur, non tamen loquuntur in cafu íiopponitur<br />
coram eodem judice ad impediendam exe- milis huic noftro ftatuti, per verba fuperius annocutionem,<br />
8c íic eas remaníiífe in diípofitione juris tata loquentis, 8c in quo cjDnfiderari poflet illa <strong>ab</strong>communis,ut<br />
opponatur quandocunque peteturexe- furditas , quod compelleretur reus pnús proponére<br />
cutio,per qu.a.íi vera eflent, evitarentur multas ama- exceptionem , quám contra eum intentaretur adío,<br />
ritudines,qua vix eft,quód circa hac evitari poflint, cogita egregie eledos.<br />
-J- fi fimpliciter quaramus nunquid-j- in prohibito fim- in hac f ego materia ( dico , an is qui non pote-44pliciter<br />
diei de nullitate, nifi intra certum tempus, rat convenin coram ofliciali Baronis, fi compareat,<br />
cenfeatur difpoíitio loqui tam coram judice á quo, prasjudicet fibi) nihil huc ulque vidi in Senatu dequám<br />
etiam coram judice ad quem , 8c tam principa- claratum, vel decifum, fed tantum in materia clerilitcr,<br />
quam incidenter: 8c feu tam per viam adionis, eorum (quas <strong>ab</strong> ea non eft valde diílimilis in propoquám<br />
exceptionis: qua de re late, 8c bené per praíl. fita , de quo agimus , fed imó multum conformis ,<br />
Tapien, inform. execut. íentent. n. II. Ofafc. decif 142. quicquid in contrarium dicat Garcia de nobili.gloC6.<br />
«.31. Fute, decifione 301. libro 2. Achil. de Grafl". in n. 20. ver fe. pr ¡etérea) qui poftquam comparuiílent<br />
titulo de confiit ution.x\imú per omnes decifiones illius in Regia audientia in qua fuerant citati, poft contitu'i,<br />
Vant. titulo qui pofi. dicere de nullit. n. ^4. Fari- demnationem fírmala contentione jurifdidionis innac.<br />
confil.85-ra. 140. dengue Stephan. Gratian. pie- ter curias £ccle(iafticam,& fecularem, etiam poft dené<br />
poft omnes^ decifionr marchia, 151.per roí. Vide cennium á die prolationis fententia in forma con-<br />
Gutier. libro primo, praci. qq. qucefl.yó. in prioribus cordia Regina Eleonoris, 8c Cardinalis Convenanumeris:<br />
Caterüm cum omnes tere fupradidi, pra- rum, quam in his pradicamus in hoc principatu.obtiter<br />
Ofaf. Van. 8c Fannac. contra hanc opinionem nuerunt nullitatem procefliium, 8c procedimentorum<br />
concludere videantur in cafu íimilium huic noftro in Regia Audientia contra eos fadorum ex defedu<br />
ftatutorum , exiftimantes ea procederé five fimpli- jurifdiélionis: harum declarationum dua in prafenciter<br />
coram judice ad quem, five incidenter, 8c per tiarum veniunt in mentem, altera quidem, qua, ne<br />
viam exceptionis coram judice á quo,opponenda fit advocato, contigit in caufa, quam nobilis Hieronynullitas:<br />
dicentes regulam, temporalia ad agenelum ma de Margarit uxor nobilis Leandri de Margarit<br />
funt perpetua ad excipiendum , procederé tantum ducebat in Regia Audientia ad relationem egregii<br />
ubi illud non poterat proponi agendo, fed excipien- Senatoris Hieronym. Aftor, aduario Garmona, condo<br />
tantum, quod non eft in cafa nullitatis, de qua tra fratrem Joanném Bofcha tune Abba.Monaft. B.<br />
agimus, addit Gutier. quód ratio finiendarum , 8c María de Amer ordinis S. Benedidi,de anno 1601.<br />
<strong>ab</strong>breviandarum litium, qua in didis ftatutis, prout qua eadem illa eft cujus, fuppreííis nomiuibus, meetiam<br />
in noftris, exrjrimi folet aqué militat refpedu minit nobil. Lud. a Peg. in 2, par. decifi. feu cap. 27.<br />
nullitatum, qua opponuntur in modum exceptionis, Altera vero qua, me etiam confuiente, obtigit in<br />
atque fi fint opponenda in modum adionis , 8c in caufa, qua in eadem Regia Audientia ad relationem<br />
terminis noftrarum conftitutionum , fie Mier. in dicl. egregii Senatoris Hierony. Senjuft. eodem feré temconfiit.<br />
8c Cáncer, libro fecundo var. cap. fecundo de pore ducebat ínter nobilem Guiller. de uorra ex<br />
juris, omn. Judie, n. 274. intellexifle videntur , ideó una, 8c fratrem Francifc. de Pons Abba. Monaft. B.<br />
pro nunc nihil firmo, aliis hax fpeculanda relinquo, María Rivipulli ejufdem ordinis S. Benedid. partibené<br />
verum eft, quód vidi ego librum decifionum bus ex altera , in quibus quidem caulis firmata, ut dimanuferiptarum<br />
Hieronym. Torner piimum hujus dum eft, contentione (licet in priori contra votum,<br />
noftri Senatus egregii Senatoris, 8c poftea pro fuis 8c fententiam quorundam Gerundenfium dodorum<br />
mentís Regentis Regiam Cancellariam,de quo quan- fupradidi Abb^tis'de Amer advocatorum , ahoquin<br />
doque 111 hoc opere meminimus , qui decif 41. ( de virorum fumma dodrina , & eruditionis non fperqua<br />
vidi multe> poft hac fcripta mentionem fadam nenda , qui non arbi tr<strong>ab</strong>atur fieri pofle quód poft<br />
á Nob. Lug. á Peg. in 2. part. decifion. feu cap. 38. ) comparitionem , 8c fententiam, lapfo termino appelagens<br />
de quadam caufa , qua in Senatu ducebatur landi,& de nullitate dicendi juxta conftitutiones Caad<br />
relationem egregii Senatoris Bemardi Roig,fcri- thalonia^oflet clericus exceptionem tori declinatoba<br />
Cortell. ínter N. Sberta, 8c N. Clerguo,dicit poft riam opponere) firmata (inquam) contentione appalatam<br />
fententiam fuifle in decreto exequutionis op- ruit Reverendo Cancellario contentionum judici, &<br />
pofitum de nullitate ex eo , quód minor extitiffet nnnnullis Reg. Ad. dodoribus ad id per eum aflbcondemnatus<br />
fine curatore litigans, 8c circa eam ciatis, didas caufas non declarare intra tempus per<br />
Foman. de Fací. Nupt. Tom. I. D ju
3»<br />
jura municípalia ad id praefixum, quod idem fuit ac<br />
ü declaratum extitifíet in favorem didorum Abbatum,<br />
uti eodem noftro jure municipali cavetur, pro<br />
quibus quidem decifionibus,& pro earum juftitia videnda<br />
eft Rota Rom. apud Veril, decif. 146. feu f.<br />
in 2. par. & Frau. Vi vi. decif 125. lib. 1.<br />
45 Casterüm "f an faltem cum juramento huic privilegio-renuntiari<br />
poílit, paftus eft dubius, in quo ego<br />
refoíutivé teneo partem negativam, propter eandem<br />
rationem , quam fupra conlideravifnus : cüm enim<br />
conceflum fit hujufmódi privilegium ordini militari,<br />
& in illius favorem,& non cujulcunque militis particularis,inde<br />
fit quód non poílit, ei, etiam accedente<br />
juramento, renuntiari, vulg. capit. fi diligenti, de foro<br />
competen, qui quidem text. etiam íi loquatur in elenco<br />
, eundem tamen videtur dicendum procederé in<br />
laico, propter rationem ipfius generalem , qua cavetur<br />
pacto privatorum jun publico minimé derogarivlof'in<br />
dici. capit. fi diligenti , ver. patio privatorum,<br />
goita -f arguit Micha. Ferrar, i-par.obferv.cap.X5. circa<br />
médium ad probandum ofriciales feccae monetae<br />
Regias,quos Alcaldes appellamus, non pofle, etiam<br />
cum juramento, fuo foro renunciare, & Gutier. perpulchré<br />
de jura conf.rm.part. 1. cap.i6.n. co. ad aliud<br />
militum privilegium per hanc rationem Antho.Gom.<br />
in /.79. tau. «.3. Sc Dida. Pérez, quos allegat Gutier.<br />
ubi fuprá, ».62. licet <strong>ab</strong> eis recedat, tenent non pofle<br />
nobüem fuo privilegio, de quo antea dicebamus, ne<br />
perfonaliter pro debito civili capiatur, renunciare,<br />
etiam antecedente juramento.<br />
47 Verum -j- nos aliud h<strong>ab</strong>emus . quo noftram hanc<br />
opinionem confirrnemus: certiífimi enim juris eft ,<br />
quód quoniam Papa, vel Princeps certam cognitionem,<br />
aut jtírifdiétíonem fibi refervat, non licet partibus<br />
alterius jurifdidionem prorogare»Beliu.i» Specul.<br />
Princip. rub. 23. ver fie. fed pone, nu.o. & 10. Cel.<br />
Hug. in confino, n. 12. Rolan, á Val. in conf.%8, n. 1.0.<br />
volum.l. late Felin.in cap. cum accejjijfent> nu. 28. de<br />
conftit. pulchra eft Andi\Gaill.o¿/fT'TM/Í0 4O.//6.1.om-<br />
"jvnino vidend. Jacob. Cáncer, qui alios refert part. 2.<br />
var. refolut. cap.2. de jurifdiCt. omn. judie, nu. 107» ubi<br />
"f dicit ita efte de mente Senatus, ut cólligitur ex traditis<br />
per Micha. Fer. in allegat. cap. 1?. primee partis<br />
óbfervan. Regem autem, Sc Çomitem Barcinonae refervafle<br />
fibi jurifdidionem in milites hujus princi-/<br />
patos, nemo fané neg<strong>ab</strong>it, qui perlegerit cap. 6. titul.<br />
dejurtfdicl. omn. Judic.in 2.vol.conftitui. cujus haec<br />
funt verba : Attendentes quod ad nos folüm pertinet<br />
judicare, & cognofeere de perfonis generofts , & non ad<br />
alium quemeunque licet donationem, venditipnem, vel<br />
Clauíula III.<br />
di ni: & in illius favorem princípaliter efle conceffum,<br />
inde dicendum proculdubio eft difparem efle<br />
rationem in uno atque in alio, quam difparitatem<br />
adro i fit etiam idem Didac. in $.i.n.S. circa finem,<br />
dicens quód fi ex renunciatione alicujus privilegii<br />
derogaretur nobilitati'in univerfum,tunc non foret.<br />
renuntiatio ifta admittenda,&c. Et quódín Cathalonia<br />
ex hujufmódi renuntiationibus cenferetur valdé<br />
derogatum nobilitati, nemo eft qui dubitet, cüm om- rj<br />
nes probé nofeamus quam fit illis hoc privilegium<br />
charum, quantique ipfi illud aeftiment.<br />
Hanc noftram opinionem comnmnis praxis in no- *<br />
ftro principatu admifit, in quo licet quotidie milites<br />
in inftrument.guarentigiatis renuntient proprio foro<br />
cum juramento, Sc fe cuicunque/alteri fummittant,<br />
nunquam tamen videmus eos proinde conventos coram<br />
o {ricial i Baronis. Sedean faltem conihetudine^S<br />
efnci poflit ut Barones cognofeant de perfonis militaribus<br />
Thom. Mier. in allegat. cap-afi.cur.regul. Petr.<br />
II. 71. 13. cumfequentibus te docebit. Vide íi accommodare<br />
his poteris quae de confuetudine,quod laicus¡<br />
cognofcat de caufis Eccle/iafticis, docet Azor, in in¿¿<br />
ftitut. Moral, lib. 5. cap. 12.ve.rf fed objiciunt. Si tamen<br />
ahquis miles detineatur captus á Bajulo, vel Barone,<br />
Sc opponitur, quód non poteft detineri captus, niíi ávicario,<br />
potent Bajulus, vel Baro cognofeere an bené<br />
captus fit miles nec ne , quia haec quaeftio tradatur<br />
incidenter, non principaliter, Gutier. de jura conf.<br />
par. I. cap. 16. n. 7. cumjequent.<br />
An autem -j- poffit faltem officialis Baronis afíiftere49<br />
regio officiali junfdidionem exercituro in domo alicujus<br />
militis, five nobilis, dubitationis eft non módicas,<br />
quasque pleniífimé fuit difeufla de anno 1604.<br />
coram Didaco Clavero Regente regiam Cancella.m><br />
fupremo regni Aragonum confílio, & nunc poft haec<br />
fipripta in Vicecancellarium evedo ut vifitatore Regiorum<br />
officia]uim praefentis principatus, Hieronym. ,<br />
Gerar. de Sola,^ Andrea Roig. dodoribüs Regii regni<br />
Valentías cóníjlii^dido vilitatori ad caufas vÜitae<br />
dicendas, in vim noftrorum juriuni municipalium 9.<br />
aflociatis, viris quidem multas dodrináe, fummasque<br />
prudentiae, Sc tándem de menfe Novefnbr. refoluta<br />
affirmativé in favorem N. Vinyeres Regii alguatzirii,<br />
contra quem per quendam equitem hujus principatus<br />
oblata fuerat aecufatio, quód ipfe vigore quarundam<br />
regíarum Iitterarum á Regia Audiencia emanataruni<br />
ingreflus fuiflet domum didi equitis,ibique<br />
cum afliftentia cujufdam officialis Baronis jurifdidionem,quam<br />
in mandatis h<strong>ab</strong>ebat,exercuifíet,declaran-<br />
do expreííis verbis hujufmódi firaplicem aífiftentiam,'<br />
alterius generis alienationem fecerimus quandocunque .fine aiiquo exercitio jurifdidionis, non eíTe prohibid-e<br />
aliquibus locis 9 terris, Caflris fub quacunqueforma, tam, quod probari poteft ex eo, quód f is, qui aíTiftit,eo<br />
vel expreffione verborum, cüm hac fint vira regaliarum . dicitur nihil agere: non enim ipfe eft qui jurifididionoftrarum-,<br />
qua a nobis funt infepar<strong>ab</strong>ilia, & Regia co- nem exercet, nec in adibus illius exercitii nominarona<br />
ajfixa, éf <strong>ab</strong> aliis quibufeunque impraferiptibilia, tur,quemadmodum in delidis qui aíliftit non ipfe ocquibáfeunque<br />
derogare non intendimus,per aiiqua ver- cidit, íéd aífiflit occidenti, ut liberé occidere poflit,<br />
va, quomodólibetfint concepta.&c.fach pro his pulchra & ne illi ex adverfo vis fiat, Jul. Ciar, inprax. q.90.<br />
dec. Cap.o. qui ».14. iy. éf 16. dicit quód in referva- n.8. Damhauder. etiam in prax.cap.26. n.B. ac prointis<br />
Prioçipi quando Rex in privilegio jurifdidionali de fi executor excedit, non ad íuperiorem afliftenapponeret<br />
claufulam privativam, ut quod alii officia- tis, fed imó ad fuperiorem exequtntis fit appellatio,<br />
les de certis caufis non poííint intromittere, Sc quo- Azeu. ad 4 nova compila, tomo 2. tit. l. /.15.71.11. Pulniam<br />
conftat Principem liroitafle jurifdidionem in chre Antón. OJiba in ufatic. alium namqUe cap. IÇ.<br />
certis caufis, feu perfonis, non h<strong>ab</strong>et locum proro-^ w.45.4¿6. & 47.de jur. fife. in conftit. Cathalonia: uneatio,<br />
per ea quae late ipfe in fupradidórum confir- de cura nullam jurifdidionem exerceat tupe officia*<br />
mationem adducit.. lis Baronis in domo militis ratione didas aííiften-<br />
' 'Et licet Didac. in relee, cap. quamvis patlum 2,p, tías, videtur dicendum non efle illi prohibitum in<br />
in inition. Ç. teneat pofle militem illi privilegio, ne eam ingredi, ficuti eidem etiam ingreflus permita<br />
carceretur,cum juramento renuntiare, atque ita di- teretur cujufeunque alterius rei, praeterquam jurif-<br />
*j- cit decifum in Gratanen. Praetor. quafi quód per hu- didionis exercendas gratia.<br />
jufmodi mcurcerationem alicujus militis particuJans Meam-f-in his fententiam non eft quód in praefen-ci<br />
non vdeat ovdini infornm in u ni ver fu m derogari,ac tiar'um declarem, folüm dico quód ego partes militis<br />
proinde videatur ídem tenendum :n hoede quo agi- agebam, qui dederat quere]am 3exiftimans non modimus<br />
nnviiegio : Cererüm cüm ex fu pra didis com- cam ei illatam injuriam iugrediendo domum cum ofiprobatum<br />
remaneat hujufmódi privilegium toti or- ficialí Baronis, qui erat omniuó incompetens^ & non<br />
fuus
fuus judex ipfíus militis, vídeant qui id legerint,<br />
quifnam magis foveret ex his juftitiam.<br />
;2 Pro f totali hujus privilegii intelligentia, & co-<br />
Çnitione ad verte quod in cur. Carol. V. anno 1542.<br />
íacta fuit quaedam conftitutio, quae legitur in tit, de<br />
jurifdid. de tots Jutges, Se efl: 20.in ordine, qua ftatuebatur<br />
pofle animalia quae tranfeuntia* per aliquem<br />
terminum ,damnum aliquod dediflent, pignoran per<br />
Bajulum termini praedidi, ad quem fpedaret,& poffe<br />
per eum fieri asftimationem didi damni, licet ea<br />
animalia fuiflent alicujus militis, nec proinde licere<br />
militi declinare forum : Casterum hasc conftitutio<br />
jam non obligat, quia cum facía fuerit dur<strong>ab</strong>ilis tantum<br />
ufque ad concluíionem proximarum tune curiarum,<br />
licet poftea in feq.curiis annorum 1546.& 1553«<br />
prorogata fuerit ufque ad concluíionem aliarum curiarum<br />
tune proxime celebrandarum , uti apparet in<br />
conflit. 2. ó* 3. tit.de prorogatio. perpetuado. &c. quia<br />
tamen poftea in fequentibus ann.1564.85. & 99. non<br />
fuit ulteriús prorogata , uti apparet ex confi. 4. & 5.<br />
ejufd.tit.éf ex el. didarum curiarum anni 1599. ideo<br />
ea extinda fuit, nec obligationem inducit,undé hodie<br />
non poflunt de fupradidis fe. ordinarii intromittere,<br />
fed folum vicarius regius. Hasc volui prasnotare<br />
, quia cognofeo quendam Jurifperitum alioqui<br />
dodum, qui ad ifta non advertens non multis <strong>ab</strong><br />
hinc diebus cuidam orhciali Baronis vigore fupradidas<br />
conftitutionis , quatenus contra animalia cujufdam<br />
militis procederet , confuluit.<br />
3 Quartum "f militum privilegium eft, & ut non teneantur<br />
lezdam folvere de redditibus, five rendes,
¿LO Claufula III.<br />
1590. in caufa vertenti inter Hieron. de Caftro , & ÓC glo. in dd. 1.Cod.de his.qui ven.atat. impet. non lóanos<br />
adminiílratores hofpitalis llerdae ex uña, & quuntur de notificatione aiiqua,quae fieri debeat ju-<br />
Hieronym. ck Saturninum de Odena,partibus ex al- dici coram quo eft reftitutio in integrum poftulanda,<br />
tera, feriba Jacobus Bas , providendo non fore didis nec tale quid in eis reperitur: folüm enim loquuntur<br />
adminiftratoribus indulgendum reílitutionis in inte- de quadam alia notificatione, quae fiebat, ac fieri degrum<br />
beneficium adverfus lapfum temporis ocio die- bebat judici ordinario impetrantis veniam, de qua in<br />
rum ad reconveniendum , & ad opponendum exce- l.i.C.eod.titid.de his qui ven.atat.impet. qua-f- diiponi-65<br />
ptiones dilatorias,quia hasc modici funt prajudicii, tur modus fervandus in veniae atatis impetratione ,<br />
Sc circa reconventionem, jam h<strong>ab</strong>ebat minor reme- ut primó adeatur Princeps,qui eam concedat,mox judium<br />
ordinarium. dex ordinarius, cui littera inde emanatae praefenten-<br />
Ubi autem de reftit. minoris erit tradandum,con- tur,ut is docto coram eo de a-tate, ac morum probifiderare<br />
priüs oportebit, an aliquid fit cum eo gef- tate'liberam concedat impetranti bonorum fuorum<br />
tum, vel non, Sc fie an laíio contigerit tempore mi- adminiftrationem , quam Princeps non concedebat,<br />
noris : fi enim nihil cum eo geftum eflet, nec lafio fed ordinariis remittebat: cüm pra? mukitudine nede<br />
fuo tempore contigiflet, fed ipfe majori cuipiam gotiorum,ut dicebat Azo.i» fumm.eod.titul.de his qui<br />
fuccefliflet, qui fuiflet lafus, tali cafu non foret ei ven.atat.impet.n.i. non poflet de his fe intromittere :<br />
beneficium reílitutionis in integrum impartiendum <strong>ab</strong> hoc igitur die,quo hac coram judice ordinario<br />
ex /. JEmil. Largianus, de minor. Alfti. decif. 211. & facía funt , Sc non ante, docet lmper. in dici. leg. ea<br />
Vine.de Franc. decif.óarj. fie ego de anno 1609. die qua, incipere currere impetranti tempus petenda? re-<br />
•J- 13. Man.obtinui contra,quendam, qui volebat fuum ftitutionis, quód claré indicant verba, etque adminiminorem<br />
in caufa fupplicationis admitti ad proban- flratio rei propria permijfa, poíita in d.leg.ea qua, poft<br />
dum per reftitutionem quód ejus pater , qui major illa, exea die quo induigentia noftra in judicio compe-<br />
erat, omiferat probare in prima inftantia, qua 1<br />
cum tentifuerit intimata, quibus datur inteihgi in termi-<br />
eodem ducebatur, quique ii viveret, non poflet il- nis illius legis, non ex die folius notificationis, Sc in,<br />
lud in caufa fupplicationis probare , puta quia eflet judicio exhibitionis tantu, fed á die, quo íntimatio íit<br />
de eadem , vel de contraria materia in caufa primiti- judici facía, Sc per eum adminiftratio impetranti perva<br />
articulatum , Sc didifeita teftificata , Relator erat mifla : Sc de hac etiam, Sc non de .lia notificatione<br />
egregius Senator Franc. Bonet, partes erant pupilli loquitur glo.allega.z» ditl.L1.C0d.de his qui vend.atat.<br />
Graus contra Antoniam Mecha Sc Planes,fcribaTio. impetr. nec mirum quód fit ita ftatutum, cüm ante -{-64<br />
Vid. Mufcatel. in prax. civ. p. 6. in integr. n. 12. pradiclam notificationem , Sc permiííi.nem admini-<br />
60 Adverfere tamen-f ut id etiam obiter explicatum ftrationis, non dicatur gratia hujufmódi íüam h<strong>ab</strong>eh<strong>ab</strong>eas<br />
, poftquam in reílitutionis in integr. mate- re perfeclionem, ex d. 1.2. C. de his qui ven. atat. imriam<br />
incidimus, quod eíTe fummé neceflarium arbi- petr. ubi pulchré id confiderat Caftrenf. Ergo ex his<br />
tror, quod fi hic miles impetraflet veniam atatis, tali claré colligitur nihil confiderationis efte quód forent<br />
cafu , nulla competeret ei reftitutio adverfus illam littera prafentata,vel non in judicio,in quo quis eft<br />
lafionem fibi in judicio, vel refpeclu omiflionis hu- lafus,ad videndum num ei fit concedenda reftitutio,<br />
jufmodi exceptionum , aut alias quomodolibet con- vel non,imó fortiüs dico (Sc per hoc probatur fecun-<br />
* tingentem, l.l.C.de his, qui ven. atat. impet. ubi do- dummembrum fupra in principio facía refolutionis).<br />
oidores omnes: quod tamenfnonnulli intellexerunt quod in Cathalonia non folüm non eft neceftaria<br />
procederé tantum, quod laiio contigiflet ante exhi- hac, de qua pauló ante loquebamur, notificatio , ÓC<br />
bitas in judicio litteras venia atatis, fundantes fuam feu in judicio iitterarum exlnbitio ad perfeclionem<br />
opinionem, inglofd. I. 1. verbo, impetraverunt. qua? impetrationis,ut dicatur amiflum reílitutionis beneficiaré<br />
dicit, non fufticere ad perdendum beneficium , cium, fed nec alia ulla Iitterarum prafentatio, fed eo<br />
quod impetrata fit, & obtenta atatis venia , fed Sc ipfo quód venia conceífio facía eft <strong>ab</strong> eo die incipit<br />
quód illa etiam íit judici notificata : Sc in l. ea qua, currere tempus ad petendam reftitutionem pro antea<br />
C. de temp. in integ. reftit. poflu. ubi claré ftatuit Im- geftis, Sc incipit ita h<strong>ab</strong>eri pro majore impeirans, ut<br />
per. rePiitutionis in integr. poftulan. tempus iis , qui pro poftea gerendis non competat reíhtutio, quia -\6
GloíTa III. 4 1<br />
adiiuc nocue ^tx iapu tum wiuivj ~.<br />
eo die,quo petita funt dubia) declarationem expec- veriitatum Regiarum hujus principatus, Cali, in extemus<br />
: utinam feliciter,ut fperamus, fuccedat. travag. cur. cap.q. n. i. ó* cap. 6. n. 4. quod probat<br />
¿5 Sextum, -j- Se ultimum militum privilegium illud multis conílitutionibus titul. de celeb. corts, quas, quia<br />
eft in noftra Cathalonia notiílimum, & pervulga- notorias & pervulgatas omittuntur, Oliba ubi fupetum,<br />
ut votum h<strong>ab</strong>eant in curiis, quas per Reges rius cap. 10. ««.7. Qua f per curiam fie convoca-7°<br />
Aragonum Cathalanis celebrantur , probatur tot. ti- tam decernuntur , accedente tamen Regio aflenfu,<br />
tul. de celebr. corts, in 1. volum. conflit. quod ut meliüs & decreto, vim legis obtinent in Cathalonia & pro<br />
intelhgatur Se percipiatur, faltem <strong>ab</strong> his, quibus lege fervantur, Se aut conftitutiones , aut capitula<br />
mores, Se jura hujus patrias non innotefeunt (noftra- curiarum appellantur, inter quas tamen eft diftetibus<br />
enim pervulgatillima hac funt) operas pretium rentia , ut tradit Mier. in cur. Regis Ferdin. 1. cap.<br />
exiftimavi me fadurum, fi aliqua de curia generali, fin. Oliba ubi fuperius cap. i.num. 16.<br />
& legibus noftris municipalibus quas in ea fiunt, Poflunt "f fimiliter, nec immeritó leges curiataryl<br />
breviter pertradarem. appeilari , ad inflar curiatarum illarum legum, de<br />
¿y Pro f hujus igitur rei intelligentia, & cognitione quibus Pomponras Jurifconful. in l. 2. de origin. jur.<br />
fciendum eft, quód in Cathalonia Rex non facit fo- quas fícut has noftras fiebant, Se jura municipaíia ftalus<br />
leges, quibus ea regatur, fed ad illas condendas tutaria dicuntur, pulchré Jacob. Cáncer, variar, reutitur,<br />
Se uti debet conftlio térras fuas magnatum , fiolut. parte 2. capitul. 1. de minoribus n..l. licet pofconftitut.i.<br />
titul. de ufat. conftitut. y altres lleys, íicuti fint etiam jus commune appeilari quoad eos, qui<br />
lmperat. in leg. humanum,C. de leg. inc. 1. deprohib. funt in regno, vel provincia Cáncer, ubi fuperius ,<br />
feud. a'ienat. per Ftder. in ufibus fieud. & in authent. qui ad utrumque didum plures allegat, quos nos<br />
6$h<strong>ab</strong>ita. Cod. nefil.pro patr. Ób quod"}" curias ad po- omittimus, quia quoad noftrum inftitutum , quód<br />
ftulationem provincia* convocat in loco fibi bene longé alio tendit, fat eft hac remiífivé tetigifle.<br />
vifo , quando fibi expediré videtur , licet antiqui- Quas quidem -j- leges municipales tenemur omnes72<br />
tus prafixa ad id eflent certa témpora , uti appa- fcqui in decifionibus caufarum , Se fecundüm eas jus<br />
ret ex multis conílitutionibus titul. de celeb. corts, dicare , Se eis deficicntibus, fecundum jus canoniza<br />
1. vol. confiit. qua hodie non fervantur, uti quo- cum , Se deifique in illius defedum juxta jus civile<br />
tidiana experientia experimur : tradit hac omnia capitul.^p.cur. ann. 1509. quód idem antea obfervari<br />
Cali, in extravag. cur. capit. 3. & Convocat ( in- etiam in Cathalonia, audor eft Micha. Ferrer. in lib.<br />
quam ) curias ipfe Rex folus, Se ipfe ei> -<br />
perfona- obfervat. ftatim in initio ante primam partem unde<br />
liter tenetur intereífe , & nequit id per alium expe- mirantur aliqui quód nobilis Ludovic á Peguer.<br />
diré, probatur plurib. conftitui tit. de celebra, cur. in dec. 42. a n. y. jus civile ante canonicum obfervan-<br />
I. volum. conftitut. bene C<strong>ab</strong>edo late de his comitiis dum in Cathalonia dicere vifus fit, ad hac non adpublicis<br />
agens decifi. 3. per tot. Se íignanter n. 2. licet vertens. Privilegium igitur hoc militum, quod traaliquando<br />
propter urgentem neceífitatem , quia vi- damus, in eo confiftit quód omnes ( prater illos ,<br />
delicet Rex erat <strong>ab</strong>fens in expeditione militia, re- qui non fuerint atatis viginti annorum juxta noperiamus<br />
eas celebratas fuifle per fuam Confortem viílimam conftit. pradida cur. anni IÇ09. cap. 15.)<br />
ut illius locumtenentem , ex convenientia , & con- interfint, Se interefle poflint ,8c votum h<strong>ab</strong>eant in<br />
cordia inter Regem, 8c provinciam fada , late Cali. curiis,quod non contingit in plebeis, (nifi fint vel<br />
in Marga fific. verfi. 178. nu. 28. in 8. dub. & in extra- Ecclefiaftici, & ex iis non omnes, fed ii tantum, qui<br />
vag. cur. cap.^.n.^. Antón. Oliba in ufat. alium nam- fuerint Pralati, ut fuprá didum eft, vel fyndici unique^ap.q.<br />
n.¿6. & cap.io.n.c). de jur fife. viden. Bel- veriitatum ad id deputati, & fpecialiter conílituti )<br />
lug. in fpeculat. Princip. rubr. I. n. 2. quod tamen ra- non poflunt didis curiis interefle. Et magnum quirirnmé<br />
concedunt Cathalani: bis enim , aut ter tan- dem eft illud militum privilegium, 8c unum ex printum,<br />
& non pluries fadum legimus quod per Regi- tcipalioribus ei ftatui conceflis : in determinationibus<br />
nam ut Regis locum tenentem ex vehementiflima enim, \ qua in didis curiis fiunt, oportet (fie militesyj<br />
tamen , & valde neceflaria caufa, curia celebraretur, exiflimant) unanimem , & concordem omnium cir<br />
quia pluiimi faciunt quod teneatur Rex ipfe perfo- litum, 8c equitum concurrere voluntatem , & connaliter<br />
curiis interefle, íi eas celebrare voluerit, un- fenfum: unus enim, aut alter ex ipfis, fi diflentiat,<br />
de memini quendam equitem hujus principatus val- non poteft determinatio illa vim h<strong>ab</strong>ere legis , 8c<br />
de <strong>ab</strong> aliis fuifle reprehenfum , quód ipfe antequam conftitutionis: imó poteft unus folus per fuum dif-<br />
Potentiflimus Rex nofter Philippus ad urbem pro fenfum , curiam parare, & fíftere faceré, ne ad ultecuriis<br />
anni 1599. ctlebrandis accederet, dixiflet (nef- riora procedat fi illum opponat refpedu rerum omao<br />
quam ob rem) Illuftriflimo Duci de Feria tune nium tam gratia,quám etiam juftitia tradandarum,<br />
in hoc principatu Regis locumtenenti generali, in 8c ita utimur,& pradicatur inconcufsé.<br />
pralentia multorum , non oportere, quod fuá Maje- Caterümfin quo fundetur iftud privilegium, hoc-^<br />
llav huc accederet pro curiis celebrandis , fed furhee- opus, hic l<strong>ab</strong>or eft, perfapé id á pluribus militibus<br />
re, quód ipfe ejus nomine ipfas tonvocaret, 8c cele- noftri principatus exquifivi,nemo tamen fuit qui mi-<br />
69braret f quod tamen forían pofle fieri per locum- hi refponfum daret: Si enim ad jus commune attenentem<br />
Regis de jure communi procederet, ad tendamus, reperiemus proculdubio in omni congretradita<br />
per Camil. Borrel. in addit. ad Belhig. in fpe- gatione fat efle quód confenfus accedat majoris parcul.<br />
Princip. de curia rub. 1. in Huera L. 8c Bovadill. tis ad aliquid flatuendum ac determinandum , nec<br />
infiua polit. libr. 2. capit. 16. n. 134. ubi dicit, pofle quid operatur, unius vel etiam plurium contradidio,<br />
Regem delegare quod eft mere perfonale , atque ita leg. quod major, D. ad municipa. & de incol. I. nominadicit<br />
fe vidifle de anno 1593. committi Archiepifco- tionum, de decurión, lib. 10. Codic. & capit. cum ompo<br />
Cafarauguftano ut prafideret nomine Regis in nes, cum (¡mil. extra de conftitut. pulchré Vincent. de<br />
curiis,qua Aragonenfibus tune celebr<strong>ab</strong>antur: No- Franc. decif. 1. per totam. Si ad jura noftra municibis<br />
tamen, ut diximus, aliud fuá Majeftas obfervat. palia oculos convertamus, nullam reperiemus con-<br />
Ad has cunas convocatur tota Cathalonia per tria ftitutionem, nullum ufaticum, nullam pragmaticam,<br />
brachia, feu genera perfonarum reprafentata, Ec- qua tale quicquam.concedat militibus, 8c equitibus,<br />
clefiafticum conftans ex pralatis, Archiepifcopo fci- quinimó in cafibus,ubi oportuit jus noftrum municilicet,Epifcopis,Abbatibus,Prioribus,&<br />
Capitulis Ca- palé ílatuere titea modum concludendi in aliqua<br />
Fontan. de Pac!. Nupt. Tom. I. D 3 con-
4^ Claufula III.<br />
• coiigregatione, fanciit id fiendum eífe ex voto ma- cebatur) nullo jure eis permittitur hujufmodi diflenjoris<br />
partis congregatorum , adeó ut nihil operetur fus apponere,& confequenter nec majorem parte imcontrar'iétio<br />
unius vel alterius ex ipíis, ita difpofuit pediré eorum,qui in curiis congregantur,quominüs<br />
Rex Ferdinandus in conftitut. i. titul. déla forma determinationes, ¿V: conftitutiones facerent: multo<br />
del votar, &c. in I. volumin. conftitut. in conclufiíoni- ergó fortiüs eis licebit etiam extra curiá,& alias difbusy<br />
Ó" determinatioiúbus Regii confilii: fed quid in his fenfus,6c contradicciones in cafu (ut aiebat) non perimmoramur<br />
? nónne in propria hac noftra materia miflo, facías ,tollere, ¿X fubmovere : h<strong>ab</strong>ebant Feliconftitutionem<br />
h<strong>ab</strong>ere videremur \.fub titul. de ufat. num, cui invitarentur qui haec defendebant, is enim<br />
conflit. Se aliis legibus térra*, exprelsé difponentcm in capit. cum omnes,n.2Ó. extra de conjlitut. dicebat-f-7^<br />
conftitutiones Cathalonia* fore tiendas de approba- quód íi alicui de collegio h<strong>ab</strong>ebant cónfentire circa<br />
tione 6c confenfu Pralatorum , militum , 6c civium actum, qui tenet ,fed <strong>ab</strong> ipíis poteft irritari, ad hoc<br />
Cathalonia, vel majoris , 6c fanioris partis eorun- ut ifta irritandi poteftas ceflet,poflunt ei etiam non<br />
dem : Ítem li privilegia , qua non funt pauca ei or« collegialiter renunciare, quod fundat doctrina Bald.<br />
dini , Se ftatui concefla revolvamus , nullum nobis in eodem cap. citrn o??ines,n.\8. dicentis quód li <strong>ab</strong> aliobviam<br />
ibit quod de his verba faciat modo aliquo. quibus de capitulo contemptis poterat actus validus<br />
Et denique fi declarationes quafeunque quaramus, infringí ratione contemptus , illud vjtium contemqua<br />
facía íint in facti contingeniia quando in cu- ptus, per Ángulos feparatim purgan poteft, quia<br />
riis contigit dubitari de hoc articulo.reperiemus pro- "non fundant actum , fed removent obílaculum , Se<br />
culdubio non paucas facías contra pratentionem actui adminiculantur, nam íi ad fundandum actum<br />
diflentimentorum: Michaél enim Zatrovira U.J.D. venirent ut aclus congregationis , 6c per congregare<br />
civis honoratus Barcinona in illo libro,quem Ce- tionem factus diceretur , oporteret id collegialiter<br />
remonial de Corts, infcripfit,/o/. 18. cum fiequentibus fieri, per ea qua late docet Surd. confi 2$. nu. 104.<br />
dúo exemplaria adducit de anno millefimo quingen- cum fequentib. volum. 1. & confil» 323. n. ij. volum.^.<br />
tefimo quadragefimo-feptimo,6c millefimo quingen- Sed quia contrarium pratendebant Deputati Catha-<br />
j-j-tefimo fexagelimo-quarto facla,in quibus declaratum lonia exiftimantes máximum prarogativa militari<br />
extitit expreílis verbis, non obftantibus ahquorum in hujufmodi diflenfibus apponendis, inferri prajudiflentimeiitis<br />
fore Se efle procedendum ad ulterio- djcium, fi permitterentur tolli extra curias, Se exinra<br />
in curia traclanda, & quód minus Rex poteft le- de robur accipere qua in eis non potuerant fine<br />
ges condere in hoc principatu cum laudatione , Se hujufmodi diífentimentis tranfire , cum eó tune ufapprobatione<br />
majoris , Se fanioris partis curia, nec que (ut dicebant) non fuiífet tale quid vifum nec<br />
eífe permiflum uni, aut pluribus privatis,aut fyndi- auditum , fed imó totum contrarium , quod qua<br />
eis majori parti contradicere, nec minoris contra- propter diflentimenta appofíta non fuerant <strong>ab</strong> omdiclíonem<br />
pofle majorem impediré: hac & non alia nibus in curia approbata , vim legis obtinere non<br />
is doctor in materia tradit, licét in dicto folio 18. poterant, neceflum fuit propter hujufmodi debita,<br />
promiíiflet de forma, efficacia, Se confuetudine dif- qua talia ac tanta fuerant, ut ómnibus qui vivimus;<br />
fentimentorum integrum capitulum ad partem fa- in provincia eft notum, deferri negotium ad fuam<br />
cere. Majeftatem , de cujus ordine pro fuá benignitate<br />
y f In quo igitur f fu ndetur hujufmodi privilegium, compofita poftea res fuit eo modo, quo h<strong>ab</strong>etur<br />
Se prarogativa militaris, non immeritó fuprá dubita- in inftrumento inde confecto inter Illuflrillimum ,<br />
vimus : erit ne forfan ficuti lex Sálica in Francia, foe- & ExcellentiíTimum Dominum Johannem Teres<br />
minas á regni fucceflione excludens qua licét nulli- Archiepifcopum Taracona ,& hujus principatus<br />
bi reperiamus feripta, ex innata tamen, Se inter Gal- Proregem , Se Deputatos ejufdem , die 18. Martii<br />
los obfervatione in puiictim eo in regno obferva- 16*03. quod legitur in vol. confiit. anni 1599. pofl fin.<br />
tione ita punctim eo in regno obferv<strong>ab</strong>atur, ac cu- ut fcilic. capitula curia , qua non tranlierant fine<br />
floditur, ut non liceat quidem nec latum unguem condictione, non mandarentur executioni quamvis<br />
<strong>ab</strong> ea recedere , prout docet Gallus Bereng. Ferdi- contradicciones ceflaflent, poft tamen curias fublanand.<br />
in cap. único de fil. nat. ex matrimon. ad mor- ta, donce fuper contentionibus, qua inde fufeitatae<br />
f<br />
an. contrae!, nu. 8. Se non minüs pius, quám doctus* fuerant foret declaratum.<br />
'.Spiritus Roterus ordinis pradicat. Se haretiopra- Unum tamen f (redeundo ad noftra prarogati-79<br />
vitat. Inquifit. in eleganti illo, quem parergon fimi- va militaris tractationem) pro ejus defenfione duxilitudinem<br />
i n fer i p fit, lib. parerg.2. fimilitudine 13. de mus non omittendum, quód videatur potuiífe optiqua<br />
tamen lege (curióse) íi plura fcire volueris, vi- mé ex confuetudine induci quód ad illam,ficut 6c ad<br />
de Joannem Ferrault. in tratlat. de jur. & privileg. reliqua omnia, jus militibus acquireretur, qua á tem-<br />
Reg. Francor, feu lilio, privileg. 20. per totum. Se no- pore immemoriali folitura eft femper fieri in curiis,<br />
villimé Alexand. Rauden. decif Pifa. 41. per totatn. Se comitiis generalibus, quód milites hujufmodi dif-<br />
7
• tíone, bene ergo videntur potoiíTe hoc jas diflentiendi<br />
milites in Cathalonia ex tam antiqua, Sc tongas<br />
va. confuetudine acquirere.<br />
Audivi dum in his verfarer, voluiífe quofdam<br />
in noftra facúltate non modicé peritos privilegium<br />
hoc noftris militibus defenderé, faltem ad negocia<br />
gratiae , quam vis aliud poflet efle quoad ea, quae<br />
juftitiam concernunt, nedum ex longaeva confuetudine<br />
, qua id fieri eft íémper«folitum , fed etiam<br />
8iex difpoíitione juris communis, dicendo-j- regulam<br />
illam quod fu a majori parte in ómnibus congrégafionibus<br />
pravalet licet relucíante, non h<strong>ab</strong>ere locum in<br />
his quae funt gratiae: in eis enim inquiebant fufficere<br />
ad impediendam peterminationem, unius aut alterius<br />
diífenfum Sc contradidionem, prout pluribus<br />
probat Antón. Pudilla in repent. I. aquam. n. 3. Cod.<br />
S2¿efervit. & aqua : quatenus *j- adducens rationem,<br />
quare ad conftituendam fervitutem, quando plures<br />
funt domini, requiratur omnium confenfus, nec fufficiat<br />
quod adfit plurium ex ipfis , dicit, id ideo<br />
efle , quia hujufmódi conceífio & conftitutio fervitutis<br />
gratiam continet, allegat praetérea text. in au-<br />
l Ilf. 43<br />
fens eft in curia , ut tradit nobilis Ludovieus á Peguera<br />
in praílic. civil, titul. expenf. nu. 17. pro quo<br />
tamen nihil allegat, fed tantüm dicit ita practican,<br />
unde dubitari mérito poteft, unde ea obfervantia<br />
oríginem h<strong>ab</strong>uerit: forfan a confiitut. fecund. titul.<br />
de dret de fegefaxk\ñ Epifcopis , Pralatis , ÓC Ba- .<br />
ronibus hoc privilegium conceditur, fi prasfentes<br />
fuerint in cuna: In alio tamen -|- video iftos nobi 8y<br />
les deterioras efle condítíonis, quám fimpliciter mt- .'<br />
lites: non enim admittuntur ad régimen civitatis,<br />
ñeque ad iüius officia honor<strong>ab</strong>ilia, máxime in hac<br />
civitate Barcinonae, ubi id folet efle in aftimatione,<br />
cüm tamen ad háec omnia admitfantur fimpliciter<br />
milites.<br />
An autem + hujufmódi militum privilegia com -86*<br />
petant generofis hominibus : óc de paratico , quorum*<br />
copiofus prasfertim eft numeras in Dicecefi Gerunden,<br />
per privilegia regia, óc fignanter per Ferdinándum<br />
II. Regem Catholicum nominatum, creatorum<br />
, eft quód difcutiamus: Breviter -(- refponde- 87<br />
mus quód niíi ipíi curaverint aflumere militiam ><br />
quód non armari milites dicimus, intra annum á die<br />
thentic. de defenf. civitat. %. final, ibi, nifi cuntía civi<br />
ceffioni privilegii nihil illud fibi prodeft, imó pro<br />
tas relucíante-nidio elegerit eum , colum. 3* leg. fin. de<br />
non conceflb h<strong>ab</strong>etur ipfo jure: ut djfponit confti<br />
auttor. praf. & l.fin. de natal, refiituend. glóíl. magna.<br />
tutio Regis Petri III. in curiis Montifto anni 1363.<br />
in cap. cum omnes, de con/litut. Sc ibi omnes & ficap.<br />
23. qu. 2. fub titul. de privileg. & immunit. ve<br />
* gnanter lnnocent. óc Felin. nu. 17. verf. fallit. Dec. rum eft, j quód íi ipíi reperiantur in pofleffione mi-<br />
n. 6. Socin. reg. 143. verf. fallir ubicunque, fequitur litias, eis confervanda eft fuá poíFeflio, ac in ea ma-<br />
Sc refert Altonf. de Azeb. de curia Vifana, cap. 14. nutenendi funt, doñee fuper petitorio fit jus dic<br />
n. 2.infin. cüm ergo ( dicebant ii, qui hanc opiniotum , Óc declaratum: prouti cenfuit Senatus 29. Fe- ff<br />
nem defendebant) privilegium noftrorum militum, bruar. 1572. in favorem Michaeiis Traver loci de<br />
de quo tradámus, exerceatur , Sc exerceri foleat Ufay Diceeefis Geranden. óc rurfus die 20. Odo-<br />
praeeipué in rebus, & negotiis, quae funt gratiae, bris IJ74. in favorem Antichi Griuer parrOchias de<br />
Sc eamtx>ncernunt, non in his quae funt juftitiae, Mieres 9 quarum caufarum conclufiones authenticae<br />
inde volebant, quod optimé, eorum privilegiorum exhibitae fuerunt in quodam proceflu recurfus cri-<br />
dici poflet de jure communi fundatum.<br />
minalis interpofiti per Petrum Fexes de Banioles á<br />
Verum -f-ipfe vereor, ne egregii ifti doclores de- quibufdam procedimentis per Reverendum Abbacipiantur,<br />
quia diftin&io, quas inter negocia gratiae, tem Balneolarum, ut dominum didi loci contra eum<br />
Sc negotia juftitiae tantüm videtur confider<strong>ab</strong>ilis in fadis,ad relationem egregii Senatoris Joannis Mar- •<br />
his, qua* fpedanr ad plures"ut Ángulos, non in his, garó la tune judicis Regiae curiae (criba Raphaete<br />
quas ad plures ut univerfos , ut non obfcuré ex Pafqual: é contra autem, fi dominus probet poflef-<br />
eifdem Dodoribüs, qui fuperius addúdi funt colfionem contra diétos generofos ,'obtinebit utique<br />
ligere licet : fed haec aliis nos dijudicanda relin- prouti Reverendus Abbas Balneolarum contra dicqnamus,<br />
cüm nobis fatis fuperque fit adduxifle tum Fexes obtinmt in dida caufa recurfus, 8. Feb. -f<br />
quae huc ufque in hac materia tradidimus.<br />
1602. óc antea etiam contra alios, fimili etiam gene-<br />
Hac funt privilegia, & praerogativae,.quae per rofitatis privilegio decoratos , obtinuerat ad relatio- -jp<br />
noftras conílitutiones, Sc jura municípalia militibus, nem egregii Senatoris Hieronymi Senjuft. die 23.<br />
Sc equitibus in noftra Cathalonia, prae aliis , con- Julii 1600. ut in eodem proceflu apparet. Máximum<br />
ceduntur, non tamen omnia: plura enim funt, fed igitur in his, ficuti in reliquis aliis ómnibus rebus •*<br />
ea tantüm , quas nos aliquali declaratione , verbis eft commodum pofleflionis, ut alias dicebat Imper.<br />
Donzell explicanda propofueramus : reliqua videat in §. retinenda, injlit. de interditl. Sc hanc in cafu oe-<br />
ledor apud Dodores in difcurfu hujus materia; alcurrenti fententiam, quód fcilicet etiam pendente lilegatos<br />
in quibus nullo negocio eorum omnia pricet in petitorio fuper nobilitate, exiftens in poflefvilegia<br />
, & prasrogativas tam de jure communi, fione illius debeat in ea manuteneri 8c confervari, «j<br />
quam etiam de jure noftro municipal i concefta be dicit benigniorem, óc aequiorem Joan. Gutier.<br />
ne enodata repenet: nobis enim alió eft properan- pratl. q. lib. 1. q. 25. *. 1. licet reluclent Covar. lib.l.<br />
83dum , fi tamen priüs adverterimus j- pro corónide variar, refol. cap. 16. n. 11. Óralo, óc Mencha. in lo<br />
hujus materias, milites in Cathalonia in duplici efle éis per eum relat. apud quod leges diverfas Sena<br />
difrcrentia, alii enim fimpliciter^ dicuntur milites , tuum hac in re latas fenteñtias.<br />
alii yero fupra ipfam militiam, hoc h<strong>ab</strong>ent fuper-<br />
Caterum -f-an ifti generofi, quorum prasdeceflo- 88<br />
additum , ut dicantur nobiles, folentque appellari,<br />
res fuerunt per privilegia regia, 6c plures ex ipfis<br />
ac nominan cum hac didione, Don, ut don Pe<br />
per Regem Ferdinandum II. creati, de quibus fuprá<br />
tras, quod idem apud nos fonat in lingua Latina<br />
loquebamur, quofque plures efle in Dicecefi Geran<br />
quód nobilis Petrus, & folet pluris asftimari data<br />
den. diximus, comprehendantur fub dicta confiitut.<br />
alias paritateyóc asqualitate in antiquitate,& nobilita-<br />
2. Reg. Petri III. ut fcilicet ex eo privilegium amite<br />
generis, militem efle & nobüem , Sc vocari Don<br />
fifle dicendi fint> quod juxta didam conftitutionem<br />
N. quám efle. fimpliciter militem, non quidem quod<br />
intraíannum, á die conceflionis ? militiam non af><br />
proinde fit inter eos aiiqua difterentia : non enim<br />
fumpferint, dubitationis eft perpulchrae, in qua pro<br />
nobilis ex eo quod nobilis, fimplicem militem pras-<br />
eis faceré videtur quod fuá ipforum nobilitas fit nacedit,<br />
nec aliquo alio utitur privilegio, vel praaroturalis<br />
óc languine acquifita per fuos prasdecefTores<br />
gativa, qua non gaudeat etiam fimpliciter miles fed<br />
majori, ac nobiliori forfan titulo , quám h<strong>ab</strong>eant<br />
Sequía ita ufus intraduxit. In uno + folüm reperio plores, qui fe multum nobiles exiftimant in Hifpa-<br />
iftos nobiles, aliis eíTe privilegiatos, in firanquitate nia: fuerunt enim ifti qui (ut Rex aflerit in privile<br />
videlicet juris figilli, quod non foluit nobilis íi prsegio ) fuá propria fanguine ,& flipendiis , ac jaclura,<br />
D a. .&
44<br />
Ó* amiffione bonorum dum Rex íerdinandus & ejus mater<br />
in civitate Gerunda hujus Principatus in gravi necejjitate,Ú<br />
difrimineejfent conjiituti:quando fctlicet in<br />
ea civitateobfefferant a quibujÁanuubi (ut aíferit Screniflimus<br />
Rex,6c non nihil tangit Hieronymus Zorita<br />
in 2.parte Anual. Coron. Aragón, lib.ij.de tempore<br />
Reg. Joan.ll.cap.sp.) ob pancitatem, & penuriam perfonarum<br />
jidelium, grave iimninebat eis perditionis periculum<br />
: ifli (inquam) quodam innato amore y & zelo fidelitatis<br />
indutliyOppiaum illud intraverunt. ibiqueftrettue<br />
pugnantes defenftoni ditli oppidi, Ó" Regum fe oppofuerunt<br />
non recufantes vita periculum ut fideles docuerat,<br />
pro Regum fervitio adire, Se alia fecerunt, ut<br />
in eifdem privilegiis & annal. Zorita? fuprá citatis<br />
enarratur,quorura ratione eos aterno judicio dignos<br />
fore fidelium nonnne.Nobilitas ergo hac tam di^no,<br />
¿cjuílo titulo á majoribus acquifita, dubitari mérito<br />
convenit num in amiííione) íubjecta fit legibus humanis,<br />
ac ftatutis, Se pracipué noftra conílitutioni,<br />
qua facta enarratur propter eos, qui, ut liberi eftcnt,<br />
ac immunes á muneribus, Se oneribus civitatum, Se<br />
oppidorum,in quibus h<strong>ab</strong>itarent, tale generofitatis<br />
privilegium impetrarunt: Et hac quidvm confideratio<br />
non iatuir. iftos generofos,feu á piadictis generofis<br />
hominibus defcendentes.dum de anno icio.privilegiorum<br />
fuorum conlirmationem <strong>ab</strong> eodem Rege<br />
Ferdinando non obftante quód intra annum armati<br />
non forent equites juxta conftitut. petierunt ,6c obtinuerunt<br />
dicenfés quod per rationem fupra enarratam<br />
eorum generolitas, 6c nobilitas non poterat per<br />
aliquos adus civiles, 6c ftatuta humana deperdi, feu<br />
amitti, prouti legere potes in proceflu fupradicti recurfus,<br />
cujus feriba erat Raphael Pafqual, Se in alio<br />
preceífu caufa vertentis ad relationem egregii Senatoris<br />
Hieronymi Senjuft, cujus fuprá meminimus,<br />
cujufque actuanus erat .Tofeph. Cortes. Hic ego fubfifto,<br />
nec enim ulteriüs progredi finit debitum advocan<br />
munus, ex eo, quód fuper hac re inter Reverendum<br />
Abbatem Balneolarum, cujus ego fum advocatus,<br />
Se dictos generofos in petitorio ducatur caufa in<br />
Senatu, qua incepta fuerat ad relationem egregii<br />
olim Senatoris Hieronymi Torner poftea Regiam<br />
Cancellariam Regentis (criba Ortoneda: ego igitur<br />
pro nunc nullam circa hac capio refolutionem , nec<br />
pratentionem Reverendi Abbatis altera juftiorem ,<br />
nec e contra díco,ulteriori examini negotium remitto:Poftquam<br />
autem fundamentum pratentionis Abbatis<br />
adduxi, quod dixi naíci ex allegat. conflitut. Reg.<br />
Petr.III. qua eft. 2.fub titul.deprivileg. & immunit. Vifum<br />
eft quód loca infmuarem, ex quibus pars contraria<br />
fuam fundar pratentionem, ut inde quilibet ftudiofus<br />
dijudicet quis ex iplis foveat juftitiam,ac cujus<br />
pratentio juftior, Se aquior íit judieanda: videatur<br />
0Oigitur -j- Joan. Gar. Gí\\\e.de nobilit. glojf.i.$.l.n.^J. &<br />
glof.jMAJ. Sí qui <strong>ab</strong> eo allegantur, 6c notetur regula,<br />
jura fanguinis.de reguhs juris, qua cavetur, fanguinis<br />
jura perpetua eífe, nec ullo jure civili perimi poife,<br />
6c cum his h<strong>ab</strong>eat in domino patientiam , nec aliud<br />
quod declaremus á nobis exquirat.<br />
oí Sed-j-quid de Civibus honoratis Barcinona an<br />
ipíi gaudeant privilegiis fupradictis ftatui militari<br />
concelíis ? Refpondetur quód fie, praterquam quód<br />
non gaudeant privilegio mtrandi curias, Se vocem<br />
h<strong>ab</strong>endi in eis, ex eo quod Sereniflimus Rex Ferdin.<br />
II. in privilegio eis conceflb in villa Montiflb,<br />
í'ub die 3í. meniis Augufli icio, exprefsé hunc cafum<br />
exceptuavit, volens eos in reliquis ómnibus uti,<br />
fruí 6c gaudere ómnibus privilegiis,gratiis,6c prarogativis,<br />
quibus veré milites gaudent,6c gaudere poffunt,<br />
Se debenr, ac pro veris militibus, 6c perfonis de<br />
fiamento militan cenferi , 6c fine ullo diferimine<br />
h<strong>ab</strong>eri, 6c reputari, non quidem perinde, fed pariforniiter,<br />
ac fi quilibet ex eis eflet poft Regem mi-<br />
02litári cingulo inlignitus : Nec f in his Civibus hor<br />
Claufula III.<br />
noratis locum h<strong>ab</strong>ere voluit idem ipfe Rex Ferdinandus<br />
conftitutionem Regis Petri III. de afluir enda<br />
intra annum militia, imó declaravit in privilegio<br />
fupr.relato,eos non fubjacere rflípoiitioni dicta conftitutionis<br />
, quinimó voluit quod licet intra dictum<br />
tempus, vel poftea ullo unquam tempore militiam<br />
non airumpferint, nihilominus dicFis privilegiis, gratiis,<br />
6c prarogativis fruantur ac inter milites connumerentur<br />
, prout hac , Se alia latsüs in dicto privilegio<br />
Regio continentur. Hinc fit quod in hac Civitate<br />
Barcin. in omnib. Se per omnia illi Cives Ínter<br />
milites connumerantur , praterquam quod ad<br />
convocationes curiarum non admittuntur, nec aliqua<br />
alia prorfus inter eos , 6c milites veros dignofcitur<br />
difterentia.<br />
Hoc f militia , Se nobilitatis genus principium93<br />
h<strong>ab</strong>uit á dicto privilegio Regis Ferdinandi II. de<br />
dicto anno icio, cujus fuprá meminibus,conceflb:<br />
licet enim videatur idem Rex prafupponere quod<br />
jam antea elfent hujufmodi Cives honorati in hac<br />
civitate , 6c non obfeuré deprehenditur ex ufat.<br />
Ciutadans, ó Burgefos ,fub tit. de injur. in I. volum.<br />
conjlitut. facto per Raymundum Berengar. Comitem<br />
Barcinona qui mortuus dicitur in anno \"¡o5. nihilominus<br />
in dicto privilegio fuit inceptum declaran<br />
qui dicebantur Cives honorati, ac qui impoílerum<br />
pro talibus eflent h<strong>ab</strong>endi, quoque modo'in íuturum<br />
eflent fiendi, ac creandi.<br />
Statuit igitur ( ut nihil penitüs omittamus, quo<br />
alios juvare poííimus) Sereniltimus ule Rex in dicto<br />
privilegio,quód nominan in eo quique fub forma in<br />
eodem praferipta impoílerum fierent, 6c crearentur<br />
cives, 6c non alii, tales dicendi forent, Sí privilegiis.<br />
Se prarogativis potirentur, Se gauderent, de quibus<br />
in dicto privilegio: Forma autem creandi iftos cives<br />
praferipta á Sereniflimo Rege Ferd. in dicto privilegio<br />
erat, quód congregati cives matriculati in libro<br />
matricula civium honoratum Barcino, die I.<br />
Maii quolibet anno in domo concihi Barcinona<br />
cum interventu confiliariorum dicta civitatis (qui<br />
tamen in hoc.quod dicendum efl,votum non h<strong>ab</strong>ent,<br />
fed folum afliftentiam, prater illos,quos contingeret,<br />
efle cives honoratos matriculatos, íicuti reliqui)<br />
quam convocationem vult donnnus Rex quod<br />
poflint faceré <strong>ab</strong>fque liecntia fui, Se fuorum cfnciaíium<br />
convocati (inquam) ifti cives, 6c congie^ati in<br />
dict. domo coníilii civitatis Barcinona hora per dictos<br />
confiliarios aíTignanda, aut faltem dua partes<br />
ex ipíis , factis inde tribus a*qualibus partibus , approbare<br />
debeant concorditer , Se nemine diferepante<br />
eum , qui proponebant, Se lie erat approbatus,<br />
civis honoratus etticiebatur, ac inter reliquosin matricula<br />
deferibebatur, li autem aliquis ex convoca*<br />
tis contradicebat , volebat Rex quód non poflet<br />
in matricula deferibi.<br />
Poftea vero hac forma vifa fuit nimis rigorofi<br />
quantum attinet ad illud caput, quo diecbatur, deberé<br />
concurrere omnes congregatos concorditer, Se<br />
nemine diferepante in matriculando aliquem in civem<br />
honoratum Barcinona: inde enim liebat, quod<br />
nemo matricul<strong>ab</strong>atur, 6c privilegium memoratum ,<br />
ac ftamentum civium honoratorum Barcin. ad nihilum<br />
redigebatur,cum valdé difficile elTet,imo pené<br />
impoííibile (ea eft humana natura* conditio.ut quod<br />
uní placet, alteri ftatim, 6c quandoque pluribus difpliceat)<br />
quod omnes concorditer in favorem alicujus<br />
concurrerent, adeó ut á dicto anno 1510. quo<br />
conceflum fuerat privilegium,ufque ad annum icio,<br />
nullus civis efl'ectus fuiflet propter dictam diíficuítatem,6c<br />
ideo invictus Carolus V. Román. Imperator,<br />
fuo cum privilegio Dat. in loco Molendinorum regalium<br />
fub die 17. Decembris dicti anni icio, mutavit formam<br />
dicta creationis,ac matriculationis, voluitque<br />
fufiiçere, quod tres partes dictorum civium honoratorum
Gloffa III.<br />
ratorum qui praefentes eflent,faclis inde de ipiis praetum, primó á Sereniflimo Rege Philippo in cunu» anfentibus<br />
quatuor aequalib. partibus, vota fuá concorni 1585. in villa MontifonijConceflum tamen tantüm<br />
diter in ahquem dixifíent: ut matriculan deberet, & fuit eis, Que vejen de la nterce, que tenieny que fien<br />
defcribi inter reliquos cives: Et haec forma ufque in eonfervatis en la pola pojfejfio en que vuy eftan. Hoc<br />
hodiernum diem fervatur.<br />
eft, Quod ut anuir gratia, quam h<strong>ab</strong>eant, & conferven-<br />
04 Hi ,f qui fub hac forma meruerint in matricula tur in pojfejjiorie, in qua nunc funt, prouti apparet Re<br />
defcribi, ac continúan, gaudent privilegiis ómnibus, gio privilegio inde expedito fub die 29. Novemb.<br />
quae diximus contineri in privilegio Regis Ferdin. IC85. Secundó Vero idem fupplicatum reperio Ex-<br />
11. una cum eorum filiis , & defcendentibus per licellentiííimo JoannivTerres Archiepifcopo Tarraconeam<br />
mafculinam tam natis, Quám nafeituris, etiamíi nen. 6c in hoc principatu Locumten. & Capitaneo<br />
* emancipan, feu forifeafati eflent, in quo doclorum Generali de anno 1602. á quo id obtinuerunt, prouti<br />
ftamentum fuperare fe exiílimant ifti cives: licet enim conflat Regio privilegio: Dat. Barcinonae 4. Au-<br />
(inquit) dum doclores vivunt eifdem privilegiis pogufti l6*02. cujus tamen occafione cura in dicla civi-'<br />
tiantur, ne fruantur, quibus ipfi, ad eademque omni» tate fuiflent ortae quám plures contentiones, & tu<br />
admittantur, ad quae iidem, 6c fignanter in inficulamultos, 6c fuper eis poftea compromilTum in Revétionibus<br />
offit iorum domus deputationis hujus princirendiffimum Raphaelem de Rovirola Epifcopum<br />
patus, ac praefe*ntic civitatis Barcinona* ( & quidem Barcinonae tune Regium Cancellarium, 6c Magnífi<br />
vix hoc concederé nobis volunt, imo in" contrarium cosJoannem Caftelío Regentem Regiam Cancella-<br />
pugnaverunt paucis <strong>ab</strong> hinc annis-» contendentes,nef- riam, Joan. Gallego, Hieronymum Aftor, Hit ro-<br />
' ció qua moti ratione nifi quod viderent omnia fe re nymum Senjuíl. Francifcum Bonet, & Jacobum Pui"<br />
loca in dictis domibus,ut puta plus communiter ha- gmija Doclores Regii Concilii: fuit tándem cum fenbentes<br />
favoris, per diclos doclores in dies oceupari, tentia arbitra^ lata 17. Augufti 16*04. diclum Regium<br />
nec vix eis aliquem relinqui: contendentes (inquam) privilegium revocatum caufis, 6c motivis in ea ex- -f*<br />
coram egregio viro Raphaele de Rovirola tune preffis : rémanferunt itaque dicli cives ficuti antea<br />
Regio Canceliario, poftea vero dignilíimo Barcino- erant <strong>ab</strong>fque adjunclione novae dignitatis ac novi<br />
nenli Ant.ftite vifitatore burfatum domus dicTae ci privilegii, vidi ego proceíTum diclae caufaç, in quo<br />
vitatis, non poífe doclores admitti ad eadem officia, fupradicla continentur, qui eft penes Hieronymum<br />
ac eadem loca, ad quae cives hujufmódi admitteban- Bofch. not. 6c nullum aliud privilegium ad hoc protur,<br />
repuifam tamen paíli funt, & in contradictorio pofitum reperi, verum eft, quod ibi leguntur plures<br />
•J" judicio honorífico doctores vicerunt (eorum tamen depofitiones teftium, qui dicebant efte eos in pof-*<br />
filios, Sc defeendentes poft: ipforum mortem, tali pri feflibne gaudendi privilegio militari: funt itero in<br />
vilegio non fruituros dicebant, 6c dicunt, fed imo eodem aliquae creationes in vicaria Gerundae de ci<br />
ocexpiare illud cum, illorum morte .• Legant tamen f vibus honoratis faclae, funt etiam plures manuleu-<br />
Antón. F<strong>ab</strong>. in fuo Codie. definit.^p.fub titul. de digniú tae, treugae , .& alia procedimenta coram vicario<br />
nobilit. qui ejl 28. Ubr. 9. in tom.2. probantem hu & fubvicario Gerundae contra diclos ciVes cum<br />
jufmódi privilegia ( de doctoribus in jure loquor: praefixione termini 26. dierum, ficuti militaribus fo<br />
nam de medicis aliud fore dicendum idem ipfe F<strong>ab</strong>. let fieri, facía, 8c finaliter funt in eodem qúasdam<br />
docet) ad viduas, & filios doctorara defunctorum privilegia militaria diverfis perfonis civium hono<br />
tranlire, uti alibi in gloff. V. I. doclorum, retuli, leratorum" Gerundae concefta , in quibus enunciativo<br />
ga 111 (inquam ) doclorem hunc forfan ex egregié dicitur, quod ipfi gaudent privilegio civium hono<br />
per eum dictis depone'nt errorem,in quo hüc ufque ratorum Barcinonae, quae omnia indicare videntur,<br />
verfati funt: Eft tamen quod doleamus aciter qui gaudere ipfos deberé diclo privilegio : Caeterum ex<br />
huic tam neceífarias poflefiioni incumbimus, borió- alia parte reperiuntur in eodem proceflu plu< es maque<br />
publico continuo intendimus, contradictionem nuleutae, treugae , inquifítiones , & alia procedi<br />
illam, quam (ut vulgo dicebatur) nonnulli cives menta, cum praefixione termini ordinarii conftrtu-<br />
honorari hujufee civitatis non eflent noftrae protionum , facía contra diclos cives coram bajujo, 8c<br />
feffionis quae ficet ea alat, ac decoret, fique eis , íubbajulo Gerundae proprio judice plebeiorum: Sunt<br />
ut na dicara , vita ,• honos , & decus, ac máximum item in eodem proceflu plures impetrationes parti<br />
ornameníum, immem'ores tamen tanti beneficii, ex culares Regiorum privilegiorum , quibus particula-<br />
quo aliquando obtinuerínt eorum parentes ád maribus meritis fuit quibufdam civibus conceíTum ,<br />
triculara civium honoratorum Barcinonae admitti, quod gauderent' privilegiis civium honoratorum<br />
fie profeífiohem peflundant, fie conculcant eadem , Barcinonae, quae indicant id ex fe non h<strong>ab</strong>ere fta<br />
ut dedecori ducáht nominan Doclores ómnimomentum civium honoratorum Gerundae : quid in<br />
dam in fola illa nobilitate gloriam conftituentes) hoc fit tenendum ego non difHnio, quia ad me non<br />
etfecerunt, ut impedirent, licet <strong>ab</strong>fque aiiqua ra fpe&at, fatis arbitror fuifte quód haec paucula prsetione<br />
, & fundamento, ne debitum fortiretur effecfatus fim, quibus cuilibet facile. eft venire in cotum<br />
quoddam fingulare privilegium, quod dign<strong>ab</strong>agnkionera hujufee rei.<br />
tur fuá Majcftas in curiis anni 1C99. in praefenti ci<br />
Quid autem j- de Burgenfibus oppidi Perpiníanin/j<br />
vitate Barcinon. celebratis ftamento Doclorum in<br />
praefentis principatus eflet dicendum in propofito,<br />
. jure, vtl pontificio, vel etiam Caefareo ,ad tollen-<br />
de quo agimus,.gauderent ne fcilicet vel non, prividam<br />
omnem dubitationem, ac haefitationem concelegiis<br />
militaribus, dubitatum aliquando vidi. Qua in<br />
deré , ut privilegia, & prserogativae ipforum tranfi-<br />
re omiflo, quod ante curias anni 1Ç99. eflet, & obrent<br />
ad filios. ita ut illi poft ipforum mortem eifdem<br />
fervaretur, feu effe, 6c obfervari deberet, quód for<br />
ómnibus privilegiis, gratiis,& praerogativis gaudefan<br />
non eflet admodum facile his Burgenfibus monrent,<br />
6c potirentur,quibus eorum parentes dum víftrare,<br />
licét praeclarum fui ftatus h<strong>ab</strong>eant teftimovebant,<br />
gaudeba^it, & truehantur per doeloratum:<br />
nium apud noftrum Jacobum Marquil. in ufat. cives,<br />
tUrtc enim omnis per hoc fuiflet fublata difficultas,<br />
& Burgenfes, verfic. fed quaro, pag. 38. col 2. qui de<br />
ac dubitandi Tatio.* Sed nos omittamus eos, quibus,<br />
eis loquens in haec verba prorupit, Burgenfes villa<br />
6c nobis juftam, fecundum propria merita tribuet<br />
Perpiniani funt majores, & honor ati., & gaudent pri<br />
juítus judex retributionem.<br />
vilegio hujus ufatici, necnon deaurati incedunu & aliis<br />
96 Reperiuntur f in civitate Gerundae cives etiam<br />
utuntur praeminentiis, ficuti cives honor ati Barcino<br />
bonorati, qui an gaudeant privilegio militari, quemna.<br />
Hoc (inquam ) omiíTo, fcias quód tempore<br />
admodum cives honorari Barcinonae, valde dubium<br />
curiarum dicli anni 1599. Burgenfes praediéfi quod<br />
eft,tgo reperio bis fuifie per diclam civitatem petidam<br />
á Regia Majeftate impetramnt privilegium.<br />
Da¿
4-6<br />
DAT. Barcin. fub die I3. Julii 1599. quo cis fuit cotice<br />
lfum poffe , ck. deberé gaudere ómnibus privilegiis,<br />
gratiis & prarogativis, quibus cives honorati<br />
civitatis Barcinona, & alia perfona militares gaudent,<br />
utuntur , & fruuntur, gaudere, uti, frui poffunt<br />
Se debent, &c. tam tempore didi privilegii eis<br />
concern", quám portea forfan cbncedendis, excepto<br />
quod non vocentur ad convocationes curiarum ,<br />
prouti de civibus honoratis Barcinon. fuprá didum<br />
fuit, quorum privilegium fuprá enarratum communicatum<br />
video iflis Burgenlibus , ac feré de verbo<br />
ad verbum, faltem in claufulis fubrtantialibus, in<br />
hoc de quo agimus , eorundem privilegio tranferiptum<br />
, in curiis quibufdam demptis commillis per<br />
eum , qui didum privilegium ordinavit, feu minutavit,<br />
qua non leguutur 111 pYivilegio civium honoratorum<br />
Barcinona quod tranferibebat , inter quas<br />
not<strong>ab</strong>ilis eft , quod loquendo de fervitio fado per<br />
didos Burgenfes defendendo oppidum Perpiniani<br />
tempore, quo obceífum illud erat <strong>ab</strong> inimicis, dicatur<br />
in eo , quod viribus pratura fuit per eos defenfum<br />
, Se amparatum, quali ipli omnes pratores<br />
eíTent, qui viribus pratura uti pollent.<br />
Et quia circa didum privilegium ítatim atque fuit<br />
concellum , dubium extitit fubortum , nunquid eo<br />
gauderent, Se gaudere deberent omnes , Se quicunque<br />
in matricula Burgeníium Perpiniani in pofterum<br />
deferiberentur eo modo , quo antea deferibi folebant<br />
in vim Regii privilegii, feu fententia arbitralis<br />
, qua fuit per Sereniliunam Reginam Mariam<br />
in favorem univeriitatis vilia Perpiniani lata fub<br />
die 18. Auguíli 1449. an vero folum matriculandi<br />
per quofdam Burgenfes in dido privilegio noviífimo<br />
nominatos, cum exprefsé exprimeretur quód eis,<br />
Se <strong>ab</strong> eis matriculandi tantum didum privilegium<br />
concedebatur, fuit portea per fuam Majeítatem fuá<br />
Regia mens,& intentio declaratum cum alio privilegio.<br />
Dat. Madriti fub die 2j.menlis Decembris<br />
ejuldem anni 1599. quód non tuiffet fuá intentionis<br />
dicto privilegio, feu fententia arbitrali Regina Mana<br />
velle derogare , fed imó, eo in fuo robore permanente<br />
, privilegia civium honoratorum Barcinona<br />
eis concederé, Se qui in forma didi privilegii,<br />
Regina Alaria jn pofterum matricularentur, Se luis<br />
delcendentibus per lineam mafculinam.<br />
p8 kw.t ittm j circa idem privilegium poftea fubortum<br />
& aliud dubium , nunquid eo gaudere deberent<br />
Dodores V. I. ejufdem oppidi Perpiniani, & eorum<br />
fiüi, quid per diverfa privilega Re giu h<strong>ab</strong>ent, quód<br />
lint , & h<strong>ab</strong>eantur pro Burgenlibus dida villa<br />
Perpiniani : movebat difticultatem , quód didum<br />
privilegium folum concedatur nominatis in eo,&<br />
eis , qui in pofterum deferiberentur in matricula,<br />
ii autem nec funt de nominatis in privilegio,<br />
nec funt in matricula deferipti, ergo , &c. propter<br />
quam difticultatem foliti funt plures ex Dodonbus,<br />
qui nunc funt jn dido oppido Perpiniani fe á dido<br />
auno 1599. in matricula deferibi faceré ad tollendam<br />
omnem difticultatem gauderenrne , vel non<br />
gauderent, uti dodores, gratiis , Se prarogativis<br />
huj'.ifce ultimi, Se noviííimí privilegii, quod antea<br />
faceré non confueverant, fed ut tales vigore privilegii<br />
fupr. enarrati lie h<strong>ab</strong>ebantur pro Burgenlibus,<br />
ut nulla inter eos, Se veré matriculatos dignofceretur<br />
ditferentia.<br />
His non obftantibus ego cenfeo quod Dodores<br />
pradidi, & eorum filii gaudent, & gaudere debent<br />
privilegio pradido , nec opus h<strong>ab</strong>ent quód matricuientur,<br />
Se defenbantur in matricula, ratio eft quia<br />
privilegia conceda per Sereniflimos Reges Aragonuin<br />
dodoribus villa Perpiniani, Se eorum filiis,<br />
funt k,b talibus verbis concepta, qua clare, ac manifefté<br />
hanc veritatem commonftrant: Primum quidem<br />
pnncipaliter privilegium concellum per Re<br />
Claufula III.<br />
gem Ferdin. fub die 27. Maii 1499. his utitur verbis:<br />
Ítem per donas forma al confell general de ditta<br />
vila flatum , ordenam y provehim , de aquí avat a<br />
quell fia de aquefla manera, ço es deis confols , e de<br />
tres mans , major, mitana, e menor ,fiegons fer as aioftumat,<br />
en axi que par la major fia de tots los Burgefos<br />
cafats ho que auram aguda muller, e matriculas<br />
en femps <strong>ab</strong> Jos Jurifes , qui Jeran doñors, ó licentias,<br />
los quals Jurifes perqué en la ciutat ae Barcelona, e<br />
en les altres ciutats de nofres Regnes Jon collocats en<br />
lo ftament de ciutadans a tenguts , e reputáis en totes<br />
cojes per ciutadans , axi en dita vila volen , e ordana<br />
que de aqui avant fien tenguts é reputáis axi en lo dit<br />
confell apres que feran cafats, com en tot altres a3.es<br />
cafats, e no cafats per Burgefos fiens altra h<strong>ab</strong>ilitatio,<br />
e matricula ipfo fado, e no res menys ordenam que los<br />
fils de Jurifes fien aguts per filis de Burgefos , iradas<br />
en totes cofes com X filis de Burgefos , &c. Hoc<br />
eft , ítem dando formam confilio generali diña villa<br />
Perpiniani Jlatuimus, ordinamus & providemus, quod<br />
illud in pojlerum fit, & fiat forma Jequenti , lioc efl<br />
ex confulibus, & tribus mambus, five fort¿bus hominum<br />
, major ,fcilicet, media, & minori quemadmodum<br />
ejfe folebat fit quód pro manu majori fu, C7 fiat didum<br />
confilium genérale ex Burgenfibus ,qui fint-, vel fuerint<br />
uxorati, & matriculad una cum Jurijperitis. qui dodores<br />
erunt, aut licentiati, qui Jurifperitos , quia in civitate<br />
Barcinona, & reliquis civitatibus nofirorum Regnorum<br />
collocantur in f amento civium , & pro talibus<br />
h<strong>ab</strong>entur, & reputantur in ómnibus, fie in diña villa<br />
volumus , & ordinamus in pojlerum h<strong>ab</strong>eri, & reputan<br />
tam in diño confilio, pojlquam duxerint in uxorem<br />
quam in ómnibus aliis añibus five fuerint uxorati<br />
, five non, pro Burgenfibus ipfio fuño <strong>ab</strong>fque alia<br />
h<strong>ab</strong>itatione aut matriculatione. Et nihilominus ordinamus<br />
quod filii Jurifperitorum h<strong>ab</strong>eantur pro filiis<br />
Burgenfiium , & tradentur in ómnibus pro filiis Burgenfium<br />
: Quibus plañe verbis datur plené inteiligi<br />
quod dudoribus, Se eorum filiis competunt omnia<br />
Burgenfium privilegia tam concella jam tempore<br />
didi eorum privilegii, quám poft quocunque tempore<br />
, ex quo dicit-j-fereniííimus Rex velle fe, eos<br />
in ómnibus h<strong>ab</strong>eri pro Burgenfibus,, Se filiis Burgenfium<br />
refpedive , ex not<strong>ab</strong>ili dodnna Baid. in leg.<br />
omnia. n.¿. Cod. de Epifcopis & Cleric. quem fequuntur<br />
Pan. in cap. fin- extra ne cler. vel monach. Alex.<br />
nu. 9. Se alii in lib. i.ff. de legat. 1. Se ibidem pulchré<br />
loqueos Ripa num. 3. Joan. Crot. in confil. 14.<br />
n. 4c. quatenus h<strong>ab</strong>ent privilegia noviter concefla<br />
ftudio Pariíienfi cenferi etiam concefla, óccommunicata<br />
ftudio Tolofano , cui antea fuerat conceflum<br />
quod per omnia gauderet privilegiis ftudii Parilienfis,<br />
bene tamen eft quod ad tollendam omnem difficultatem<br />
confulendum iis fores , quod matricularentur<br />
, fi id obtinere poflent, Se ita ex <strong>ab</strong>undanti,<br />
ego facerem , Se femper confulerem: licet non<br />
exiftimem neceflarium , ex fupradidis.<br />
Major autem -j- dificultas verfatur, nunquid di- I(<br />
do privilegio gaudeant , Se gaudere debeant foli<br />
filii primi gradus didorum Dudorum , de quibus<br />
tantum videtur loqui , an vero etiam comprehendat<br />
nepotes? Refolutive dicendum cenfes , quod<br />
licet regulariter appellatione filiorum in privilegiis<br />
non veniant, ex doctrina Bart. in leg. liberorum ff.<br />
de verbor. fignifi cum aliis relatis per Antho. G<strong>ab</strong>. in<br />
com. concluf. libr. 6. de verb.fign. concl. I. n. 59. hoc<br />
tamen non procedit quando ex tali privilegio, prouti<br />
in noftro cafu, nullus laderetur, Alex. in l. etiam<br />
num. ff. folut. matr. ex Bald. in 11. máximum vitium.<br />
Cod. de lib. prate. ita G<strong>ab</strong>. ubi fuprá n. 60.<br />
Imofin beneficiis Principum , qua decet efle IC<br />
manfura, quaque propterea fui natura perpetua cenfentur<br />
eífe, juxta l. beneficium, de cor.ft. pin. & reg. decet,de<br />
reg. jur. in 6. tenet intrepidé Joan. Gutier. in<br />
prad.
i ^ Gloífa III. 47<br />
pratl. i 2. au. 92. nu. 4. appellatione füiorum nepotes lud conficieodum pro manu majori ex Burgeníi bus,<br />
femper venire. • Jt. . ^ Jurifperitis dictas villa? ut Burgenlibus, qui for-<br />
102 Etf nedum nepotes comprehendit hoc pnvile- te extrahantur ex collegio-Jurifperitorum ejufdem<br />
gium , fed & pronepotes, & reliquos defcendentes villas per Priorem illius, poftea addit, quód fi ali-.<br />
in infínitum : tahs enim fit interpretatio in benefi- quis Jurifperitus aliundé venerit ad h<strong>ab</strong>írandum in<br />
ciis Principum, Bald. in cap. atice in Eccléfiarum. 71.39. di'da villa , ponatur ejus nomen cum aliis in archa,<br />
Je conftitut. & in cap. 1. verftcul. ,& fi cliemulus. n. 6. feu capfa collegii Jurifperitorum , ut asqu aliter cura<br />
de alie.feud. Alexand. in l. gallus J). inftituens nu. 8. illis concurrat in forte prasdicta, poftquam tamen<br />
ff. de lib. & pojlhnm. cum alus, quos refert, & fequi- h<strong>ab</strong>itaverit in dicta villa per quinqué anuos ; 6c<br />
tur Mar. Antón. Nat. in conf. 64, n.i^. adde Gutier. fuerit uxoratus &c. Quae lañé íi non indicant dari<br />
ubi fupra, Conducit quod docet Alex. Raud. decif. privilegium Jurifperitis ratione h<strong>ab</strong>itationis , non<br />
Jty4.32.wtt, 319. Ó* 334. dicens in favor<strong>ab</strong>ilibus ají- video ego quomodo clarius diei in privilegio popelíatione<br />
íiliorum venire nepotes, & alios defeen- tuiíTet.<br />
dentes, pulchré Gafp. Thefau. quajl. foren. lib. 1. Alia funt etiam privilegia, praster fupradida ,<br />
fl-oi- & 92. per tot. univerfitati villas Perpiniani concefla de his traeca<br />
An autem-}-hoc idem privilegium cenfeatur con- tantia, ex quibus idem probatur, quas ego, ne inuceíTpm<br />
quibufeunque dodoribus in villa Perpiniani tiliter membranas repleam , confultó omitto poílcommorantibus,<br />
ubicunque graduati fint, an vero quám ea omnia cum his 5 quas fuprá retulimus, legi<br />
folum iis,qui gradum in univerfitate didos villas re- poflunt, ac á quocunque videri in proceífu cauíae<br />
ceperunt: ubicunque commorentur,dubitatum quan- vertentis in Regía Audientia ad relationem egregii<br />
doque vidi, 6c Íignanter per quendam fatis efudi- Hieronymi Torner tune illro#dodoris, poftea autum<br />
advocatum, qui extra villam prasdidam c feu Col- ximé fecundüm noftra jura patrias, detenoris, funt<br />
legío Dodorum, fed imó univerfitati hominum di- illi conditionis , quám iíli.<br />
ct?e,vina?, 6c fie illis tantum hominibus qui funt de ínter eos*J- non infinium tenet locum quód pro-io^<br />
univerfitate, tales autem non funt nifi qui in ea ha- hibentur pofíidere immobiiia, Se reddítus in terrís<br />
bent domicíiitim, 6c h<strong>ab</strong>itationem ergo &c, Baronum , fí illi noviter á Rege creentur cum ef-<br />
£t licét filii didee univerfitatis videantur de jure fent vaflalli alicujus Baronis , niíi fuiflent in exergaudere<br />
deberé dido privilegio ubicunque h<strong>ab</strong>í- citu, in quo perfonaliter fuá Majeftás fuiflet, imó *<br />
tenr, cum diei debeant dodores villas Perpiniani, de tenenuir taiiter milites creati intra annum ea bona<br />
to^quibus privilegium loquitur, cum -j- civis proprié di- venderé, 8c alien are, alias applicari debetur domicatur<br />
is, qui eft loci onginarius ex traditis per Cal- no territorii, prouti difponit privilegium Regis Ferdas<br />
á Pereyra in toto illo confilio edito pro nóbili din. II. Dat. Montiflbni 2. Septembris IJIO. 6c ha-<br />
Joanne de Ta (lis, quod legitur infrie repetitionisleg. betur in 2. vol. confi. tit. de priv.il. militar, cap. 5. in-<br />
Ji curatorem h<strong>ab</strong>ens C. de rejlitut. in integ. Nat. in conf. cip. ítem molt. alt.<br />
139. 6c Andrasam Gayl. obferva. 26. lib. 2. poft At- Cui quidem Regio privilegio licét noftras Canflict.<br />
6c ibi Urfil. decif. 384. & alios, qui <strong>ab</strong> cis alie- cer. in 3. parte var. refolut. quae nuper poft hasc feri*<br />
gantur , nihilominus omitiendo didam difficulta- pta , prodiit jn lucem , in cap. 3. de privileg. & retem,<br />
quas ¿n noftro cafu neceflaria non eft quod fcript.num. 322. tribuat binas declaraciones in no-*<br />
diícutiatur, cum fine ea poflit h<strong>ab</strong>eri cerra noftras ftro fenatu diverfis temporibus fadas, alteram quicjuaeftioriis<br />
refolutio, dico quód ex eodem ipfo pri- dém contra Petrum Caftellarnau de la Baftrida mi-<br />
• -vilegio claré colligitur loqui Sereniílimum Regem litem , alteram vero contra Benedidum Bafedas<br />
Ferdin. de folis dodoribus h<strong>ab</strong>itantibus, 6c domici- Burgenfem villas Fígueriarum quarum nos pauló<br />
liatís in villa Perpiniani, quibus privilegium conce- infra ad aliud memimmus: Cáncer. (inquam ) exidere<br />
voluit, 6c non de aliis: Ad quod notandum flimat, in vim didi privilegii Regii fadas fuifle deprimo<br />
eft, praster id, quod fuprá in favorem hu- clarationes prasdidas , verum fi contextura earum \<br />
jus opinionis jam alias cunfideravimus, quód in dido legeos forfan mecam conven íes 3 quód non fuerit<br />
privilegio agitur de illis Jurifperitis, ex quibus con- cafus declaratus , fed álius , de quo infra dicetur:<br />
fici debet confilium genérale didae villa Perpiniani, bene igitur eas declaratioh.es confider<strong>ab</strong>is fi quanquique<br />
cum Burgenfibus efncinnt in dida villa mar do illis ad propofitum uti volueris.<br />
num majorem,quibus tributum fuit privilegium quód Circa hoc privilegium -f- nihil eft annotemus ,<br />
h<strong>ab</strong>erentur pro Burgenfibus cum eorum filiis: hos prasterquam quód exiftimamus illius difpofitionem<br />
autem conftat non pofle efle nifi íncolas, 6c domi- quanturavis íit alias flridi juris comprehendere neciliatos<br />
m dida villa, quia confilium non confici- dum milites armatas militia? fed etiam milites inertur<br />
ex exteris, ergo, ¿te. mis militas, de qua loquitur gl. in dec. leg. divus,<br />
H<strong>ab</strong>et etiam eadem univerfitas villa? Perpiniani verbo militarem, f. de fer. Se lmperat. in l. his quite<br />
alia privilegia de his loquentia, quibus id claré dem, qui militar, pofi vel non.lib. 12. C. hoc eft, eos<br />
datur intelligi: adeft enim privilegium, feu fent en- quibus conceditur quód gaudeant privilegio milítatia<br />
Reginas Maria? i de qua fuperius loquuti fuimus, n, 6c eo quód privilegium prasdidum poft verba,<br />
quas fuit. lata 18. Augufti 1449. in qua in quodam No fajan Cavallers , hoc eft , non faciunt milites,<br />
capitulo dando formam confilio generaji, ftatuit il- poftea addit, ni tribuefean, ó confentan privilegi, ni<br />
orde
48 Claufula III.<br />
orde de militia ha alcitn borne, hoc eít , nec tribuant,<br />
aut confentiant privilegium, nec ordinem militia alicui<br />
komini, qui &c. Et poít verba , fiera fet Caval-<br />
¡er, h. e. fuerit failus miles, addit, ó dat privilegi, ó<br />
or.xe de militia. h. e. aut datum privilegium, aut ordo<br />
militia, quae fane verba fatis, meo judicio, claré indicant<br />
comprehendere voluiíTe Serenillimum Regem<br />
nedum veros milites, fed 6c quofcunque etiam<br />
alios qui militum privilegio gauderent, & eít ratio,<br />
quia aq*:é per unos, atque per alios fit prajudicium<br />
Baronibus, quod fuit confideratum in impetratione<br />
didi privilegii, de cujus interpretatione agimus ,<br />
atque ita ego ¿diquando in fadi contingentia refpondebam.<br />
^<br />
yj Adnotamus f fecundo circa idem privilegium, de<br />
quo alias in tadi contingentia vidi dubitari in hac<br />
civitate, nunquid illius d.fpofitio h<strong>ab</strong>eat locum in<br />
bonis alienan prohibins, h. e. an illa poilint 6c debeant<br />
vendí in terminis didi privilegii, vel domino<br />
appbcari, qua de re vide Jul. Ciar, in prax. crim.<br />
$. fin. qu. 78. verf. itcgi chitar o. 6c ibi Bavar. in addit. ti<br />
n. l\. cumpiurib fequent- lite per Antón, de Pet. in<br />
tracl. defideUom. qu. 8. nu. 110. cum pluribus jequent.<br />
& nu. 2CC. 388. é 389. latiffinfé Fannac de delic. &<br />
peen. q. 25. á nu. 22. cum rjiult. fequent. tom. 1. fuorum<br />
operum.<br />
38 Secundus cafus, "fin quo in hac provincia funt<br />
milites : 6c qui eorum privilegiis gaudent, deterioris<br />
conditionis , quám plebei, tit quód non funt<br />
hábiles ad pofiidendum bona, qua,* teneantur fub<br />
diredo, 6c allodiali dominio alterius, tum prrp'er<br />
fervitutes , ad quas domino diredo diredorum bonorum<br />
tenentur , 6c funt flridi eorum poíL flores<br />
fimul cum facramento & homagio, tum etiam quia<br />
folita funt hujufmodi ñ<strong>ab</strong>iiiri á principio rufticis,<br />
óc plebeis , ac Ínfimas donditionis hominibus , 6c<br />
fuis confimilibus : quales non funt didi milites ,<br />
Sí eorum privdegio gaudentes. Ob id die 28. Apnl.<br />
IC£
GLOFLA III. 49<br />
Primó-j-quidem quia facía á patre filio in illius po- ferens audivifle á patruo , falso fibi fuifíe éun<br />
teftate confiitut o, jaxtü tex. in leg. donationes quas brum adfcriptum , ut refert Feder. Scot. rejpónf y. .,<br />
carentes, C. de donat! inter vir. & uxof* leg.i. C. de in- n. 2. 3. tom- I. lib. %. ) m verbo , don ano jaita a<br />
off donat. I Pomponius Pbiladelphus,d\it\a inde argum. patre filio fallenu 6. W.IOI. Navar. in manual, cap. 17.<br />
<strong>ab</strong> fpecial. ff.famil. ercifc. ornat late Menoch. de pra- n. 145. plené Crot. m leg. frater a fratre . qu. 12 m<br />
fumpt. lib.3.prafumpt.29. nu. 1. cum aliis per eum re- 1. limit. ». Ji-jf- de condiíi in^eh. i iber. Decían, m<br />
latís, ó* arbitr. judie, lib. 2. centur. 2. caf. 132. Ja- conf. 31. «. 69. Ó* conf. 4.1. w. 22 volum. 1. praft.nip'<br />
cob. Caiiç. variar, refolut. l. p*trf. C4f>. 8. ¿fe «fon*, n. fter Marq. in ufat. aun- & rogara pag. 219. colum.2.<br />
$ o i I Claufula IV. 1 1<br />
haec eíl alia exlimitationíbus, quae á dodoribus tra- matum Pavonem infcripfit tom.2.col.\6.n,\3.ubi dicit<br />
ditur ad regulam illam , quod non valeat donatio quod id totus mundus lervat,& admk tit,late i de com»<br />
- univerfalis omnium bonorum, de qua inferiüs ( Deo probat Tib» Decía, refponf. 1. n. 23. voi.3. & in Çatha. ]<br />
concedente) latiflimé agetur dum materia dona- eífe éxpeditiílimum tradit Lud. á Peguer. decif critionis<br />
univerfalis trad<strong>ab</strong>itur. 77zm.48.w-11.& colligituf clariílimé ex conft.$.incir en-<br />
12 Ad tertium -j- denique & ultímum contrarium re- . caraftatmn fub.tit.de obferv. conf. ubi conftitutio fafpondetur,<br />
quod imó poteft óptame íiliis nafcituris vore <strong>ab</strong>fentium, ut dominus Rex eis obligaret cum<br />
donari,& legari, /.gall.%.ille cafus. & ibi Bart.quem promiftione de_qua ibi,fimili notariiftipulatione ut¿-<br />
' omnes fequunturjf. de liber. ó* pofi. tradunt cOmmu- tur, tus verbis encara a major cautela prometerá en boniter<br />
dd. z>z /. placet , eod. titul. Nec quicquam obeft na fe a tots, qui de aquella dita general cort vinguetali<br />
donationi quominus valeat, quod filii ñon fint TÍÍB , e encara a, altres de Catheduna qui <strong>ab</strong>fens fon ,<br />
in rerum natura, tempore quo fit, ut eam acceptare, e, al notari, devaHfcrit de nos per aquells. é per tots los<br />
*3& fuum con fenfum eidem prasftare poflint: Nam f altres, de quis pertany, b pertanyer Je pot.ó pora legitiprasterquam<br />
quod acceptatio de jure necelfaria non mament pailant, e(ltpulant,y rebent: quod nos infeeft<br />
in donatione, nifi tantum refpedu partium con- riüs fuo loco latiüs, Deo concederé, & comprob<strong>ab</strong>itrahentium,<br />
fecus vero reipe&u tertii, per text. in l. mus, & examin<strong>ab</strong>imus, ubi ageretur de véritate cuquoties,<br />
C. de donation. qua fub modo, notat Salicet. Se jufdam traditionis Boer. in Jecif.Vj2.n4. de qua mealü,<br />
fequitur Jaf. inl. qu Roma, §. FUvius, nu. 22. de minit Ranchin. in addit. ad Guid. Pap. decif 267. &<br />
verb. oblig. Aym. Cravet. in confiLw) ».9. Co yarr. va- Mathef. in addit. adeundem Guid- decif.105. qúatenus<br />
rúr. refolut. lib.i. cap.\\. nu.i 1. in princ. 8c pradicus "f ait non obftante ftipulatione patris,.& notarii ta-18<br />
nofter Jac Marq. in ufat de inteftatis, qu. 26. verfi ad men donationem fufpenfam remanere doñee nafcafecundam<br />
regulam. notat Rebutí, conf.id i.infin. quód tur fiiius.ubi etiam examin<strong>ab</strong>itur nunquid haec donavel<br />
máxime procedit quando ille tertius erat iníahs, • tio poftit ad iibitum revocari refpedu füiorum nafeivel,<br />
ut noftro cafu., non natus,ut plené utrumque ca- turorum ante acceptationem,de quo per Surd. decif.<br />
fum profequitur Molin. de primogen. Hifipan. lib. 4. Ui. ujbi decif0. Senat. Mantuan. pro negativa opi- -f<br />
cap. 2. nu. 74. cum multis fequent i buf-, & ita inteiii- nione, viden. eft etiam ejufdem decif. 206. & per<br />
gunt allegatam in contrarium /. in ómnibus, de aclion. Gratian. decif. 39". n. 8. Ó* 9. jam igitur adeft confen-<br />
14o* oblig. Sanean noftro cafu adeft juramentum.quod fus donatarii ut fatis fiat legi in ómnibus de adion.<br />
defedum proculdubio fuppleret acceptationis cafu & oblig. prseftitus per patrem, & notarium nomine<br />
quo neceflaria fore*, cum .ex juramento faltem de * illius: Praster quas quidem, Se alias,quas adduei pofeequitate<br />
canonica,qua in hac patria utimur, jus quas- fent, radones, invaluit longo ufu hic rhos, ut convaratqr<br />
<strong>ab</strong>fenti, Se igaoranti, ita glofli in can, quotiens lefeant hujufmodi donationes , quas filiis naícituris .<br />
cordis oculus 1. q.7. Bart. in l.fi quis pro eo, n. 4. dse fi- fiunt idque in vim confuetudinis eas approbantis, •<br />
dejufi Jaf. in l. flipulatio ifla§.alteri,de verbor. obligat. Guiíer. Bened.zw c. Raynutius, yerbo duaf h<strong>ab</strong>ens ft-<br />
IcCorn. in confil."}27. incíp. in praíenti ».4. /. 1. dicensf lias, n. 197. Se in verbo foboles quam geft<strong>ab</strong>at tn útero,<br />
quód per juramentum quasntur adió ómnibus quorum<br />
intereft, etiam <strong>ab</strong>fentibus, Afflid. decif. 135. ó*<br />
».50. Boer. dicl. dec.\j2.n.ai. Guid. Pap. ditl. dec.267.<br />
çoç. ubi Mathef & Ranchin. in addit. Se Steph&n.<br />
164. ubique n. f, dicens ita fuifle in Senat. Neap. de- Bertrand. in confi. 1. volum. 2. in Cathalonia nullum<br />
•J- claratum, Alexand. in confil. 133.0* 18 C. lib. 6. Tiber. efl dubium circa hujufmodi donationum validitatem:<br />
Decia. in confil. 1. nu 22. vol.¿. viden»Gutier. in cap. fiunt enim in ea quotidie, vel in forma, qua contraquamvis<br />
paükm,de pací, in 6. princip.prout ipfe hentes matrimonium omnia bona fuá donant filiis<br />
fe ipfum refert, & commendat in tr.atl. de juram. con-<br />
e x e o<br />
matrimonio nafcituris, de qua nos etiam fuo<br />
firm. i.part. cap.%. in princip Jacob. Canc. variar.re- loco late agemus, Deo dante, vel alias, quibus caíiifyol.<br />
1. part. c.8. n.23. é 2. part. c.S. ».64. imó f jura- hus validas intrepide judicahtur, nifi aliud obfit juris tf<br />
mentum importat idem quod flipulatio notarii, Rol. impedímentum, uti ex variis decifwnibus, quas in toto<br />
á Val. in confia. a nu. 29. ad 33. vol. 1. 8c facit quod<br />
n o c<br />
tradatu, ad alia inftituta,adducetur,fiet perquám<br />
hasc donatio nullatenus revocari poflit, pluribus id, maniféftum. His generaliter prascognitis veniamus<br />
& quae fuperius de viribus juramenti tradita funt, jam ad explicationem fingulorum verborum hujufee<br />
probat Thefaur. decif ^o. n. 8. dum tamen fit in d¡¡¡Ja noftras claufulas, per quam donationis quam tradaáonat'ione<br />
interpofitum- juramentum permiflbrium , mus, materia magis particulariter ómnibus nota fiat.<br />
non aflertivum, atque ita dicit judicatura fuifle in _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _<br />
Senat. Pedemon. de anno 1584. quas omnia in hoc,<br />
& tribus prascedentíbus enim tradita egregté p r o - S U M M'A RIA.<br />
bantur per Seraph. de privileg. juram. privil. 24. per<br />
ij tot. Adeft f etiam, & id omnem tollitdifficultatem, 1 Donatio, qua fit favore, & contemplatione matri- %<br />
patris, Se notarii, feu t<strong>ab</strong>ellionis confenfus, 8c ftipu- rñonii, an dicatur efe illa donatio^ qua de jure di-<br />
í<br />
latió, qui optimé potuerunt pro didis filiis nafcituris - chur propter nuptias..<br />
ftipulari, Se donationem prasdidam acceptare, & eis 2 Argumentum quoddeducitur a rubrica,ejl validum.<br />
acquírere; de patre loquitur I. C. in l. quodcuñque 3 Donatio propter nuptias qua dicatur.<br />
4Í. Se ibi Bart. & infufius idem Bart. in l. quód diei- 4 Denominado non mutat naturam atlusetiamfi aB*<br />
t tur 130. de verb. oblig. n.12. clarus eft text. in /. quod- ter fiat.<br />
cunque, cujus verba funt, quodeumqueftipulatur qui in $ Intelletlu 1. fin. C. de donat. ante nupt.<br />
* alterius potefate eft, pro eo h<strong>ab</strong>etur ac fi ipfip efe ftipu- 6 Conflit. 1. tit. de pupill. 8c aliis fubftit. Se c.$6. prilatjis,tn<br />
atl. quod dicitur, loquitur J. C. jn hasc verba, vjJegii recognoverunt proceres , intelletlus.<br />
quod dicitur. patrem filio utiliter ftipulari quafifibi ille J Donatio propter nupt. jam <strong>ab</strong> aula recejfit, nec fi*<br />
fliputetur: hoc in> his rebus eft qua juris fiunt, quaque let fieri.<br />
acquiri patri pojfunt, lase Pereg. defideicomm. art. c. 8 Donatio propter nupt» adhuc eft in ufu in dicte.<br />
n.6. de notario, quod is poflit pro nafcituris ftipulari, Gerunda.<br />
& eis acquirere, tradit ita in propriis terminis Guid. - Tantundem quid fin in dioecefi Gerunda. ibid.<br />
f<br />
Pap. decif 2ÓJ. n. I. e? 2. ubi refpondet ad c. ad au- 9 Donatio propter nupt. ftipulatur filiis, illorum eftl<br />
dientiamt. deeccl. adific. in contrarium allegat ion, & ubi decif. Senatus. .<br />
tenent etiam alii late relati per Rolan, in alleg.conf.i. 10 Sponfalitium, quod fit in Cathalonia, non efl donan.<br />
19. vol.i. Bartazol. in tratl. de clauf. inftrum. clauf. tio illa propter nupt. qua efl de jure communi, ima<br />
i$.glof.$. per tot. Jacob, de Carol. ¿» ttviclf. multum differunt.
fGloíía I.<br />
11 Sponfalitium, five ferex in Cathalonia quid fit. 53 Donatio ob caufam matrimonii non fub fifi it eo non<br />
12 Arrha, Ó* donatio Propter nupt. valde differunu Jequuto, fiive fiat a patre, five <strong>ab</strong> exiraneo,& ».57.<br />
13 Matrimonium an dicatur caufa finalis,vel 'impuífiva ubi decifi. noflri Senatus, & n. 63.<br />
donationis, qua ejus favore, vel contemplatione fit. Cejjante caufa finali cejfat effeilus, ibid.<br />
14 Donatio ob caufam tune proprie dicitur, quando J4 Donatio favore matrimonii, h<strong>ab</strong>etconditionem.fi<br />
caufa propter quam fit, efl finolis illius donatio- matrimonium fequatur.<br />
nis , fecus vero Ji impuífiva. Dótale inftrumentum nunquam h<strong>ab</strong>et paratam exe-<br />
1$" Caufa ea tam uti proprie dicitur > qua finalis eft. quutionem quando petitur dos, fed imó eft illiqui m<br />
16 Matrimonium ejfe caufam impulfivam donationis , dum , doñee conftet matrimonium fuiífet contrae*.<br />
qua pro eo fit> tenent plures, qui enumerantur, tum, ubi decif. Audientia Bar en.<br />
alii vero 'contrarium. 56 Juramentum recipit omnes conditiones, qua funt<br />
17 Audoris opinio conciliatrix fiuperiorum, & diftin- ex natura contratlus , cur interponuur.<br />
guens inter eas. 5:7 CondiÜio ob caufam competit ex defedu caufa fi*<br />
18 FU'us donatarius non poteft retrodonare patri quod nalis.<br />
fibi <strong>ab</strong> eo donatum extitit favore certi matrimonii. 58 Claufiula qua opponuntur de ftylo Notariorum non<br />
10 Donatio favore certi matrimonii pars , & portio funt in confider añone.<br />
cenfétur ejfe contradus illius & cum illo confien** 50 Verba, titulo purae, & perfecta? donationis, non<br />
ditur, ubi decif. Senatus Neapoht. faciunt donatione fitmplice.fi caufa fit ea exprejfa.<br />
20 Qudlitas adjuncla verbo intelligitur fecundum tem- 60 Donatio ob causa matrimonii evanefeit, fi matrimopús<br />
verbL, nium non fequatur, quamvis fine culpa donatarii.<br />
2\ Donado favore certi, é* determinan matrimonii, 61 Declaratur ut procedat in conditíone nuptiarum, in<br />
non eget infinuatione. ultima volúntate appoftta, non in Contraílu, fed<br />
22 Privilegia concejo aliad atlui, quia fiat ob can- controvertitur.<br />
Jam matrimonii, intelligitur fi. ob caufam certi, & 62 Donatio ob caufam matrimonii an evanefcat fifadeterminan<br />
matrimonii, non.alias. ffo tertii impediatur matrimonium. remijfvé,<br />
23 Meliqratio filiorum alias de fui natura revóc<strong>ab</strong>ilis 64 Donatio ob caufam matrimonii etiam evanefeit, fi<br />
fit irrevoc<strong>ab</strong>ilis, fi fíat favore certi matrimonii. illud pofi coniradum , nullum declaretur propter,<br />
24 Donado propter merita , fi exprimuntitr infpecie, aliquod impedimentum.<br />
dicitur ob caufam, fecus fi in genere. Impedimentum non praftat, quod de jure non Jor-<br />
25 Condit¿oimportat caufam fina'em , modus vero titur ejfeftüm, ibidem.<br />
impulfivam. Paria funt non fieri, & minus legitime fieri.<br />
26 Caufa finalis dicitur ea, \qua refpicit favorem do- 65 Mar i tus an repetat donata uxori ob caufam ma-.<br />
liarais, non ea qua recipientis, & n. 28. trimonii, fi illud declaretur nullum.<br />
27 Caufa finolis dicitur- qua eft necejfaria, libéralaa- 66 Fifcus capit donata ob caufam matrimonii per viten*<br />
excludens, fed contra num. 33. rum uxori fi nulliter fuerit contratlum per ambos<br />
2Q Filius Cathalonia, & in regno- Caftella líber atur a confie ios impedimenti: idque an fit femper verum,<br />
poteftate patris per contratlum matrimonii. vide num. JO. ubi decif. Senatus Lufttan. & Rota<br />
30 Donatio > qua fit filio favore matrimonii, non refpi- Aventón.<br />
cit folum favorem donatarii fed aliorum. 67 Scientia quomodo probetur.<br />
31 Donatio,qua ultra comodum donatarii refpicit etiam 68 Lega tum reí i dum uxori ignoranti impedimentum<br />
favorem alicujus tertii, femper dicitur ob caufam. inter ipfiam, Ú maritum exiftens, ux^ri acquiritur.<br />
32 'Matrimonium femper dicitur caufa finalis > quando 69 Sed quid tn contradibus ubi decif. Senatus JNea-<br />
: illud requiritur ad validitatem donationis. polit an.<br />
33 Matee non tenciurf'iitdotare, quandointelligatur. Jl Donatio feu retrodonatio reruma patre donatarum<br />
34 Patón non tenetur filiam divitem dotare. non poteft 4b eodem filio eodem patri poftea fieri,<br />
35; Donatio ut dicatur ob caufam, quid fufficiat» ubi decifiones noftri Senatus , & aliorum.<br />
¿6 Favor matrimonii cejfat illo fotuto remifivé, ubi 72 Conflit. unic. tit. de promif. dót. & donat. trodecif.<br />
noftri ¡Senatus.'' pter nupt. intelleftut, & ratio illius.<br />
37 Collado quas fignificationes^h<strong>ab</strong>eat remiffive. '•• Fraudibus eft obviandum, ibidem & quomodo ei fiat<br />
38 Collado quidfignificet in jure :
1<br />
trimonii fubjacent revocutioni, mué fit vigore l. íi<br />
unquam , C. de revo. donat. ubi dec. noflri Senatus<br />
,fed an in totum, an vero in eo, quod excedit<br />
caufim , vide ibid.<br />
$4 Subjacet etiam revocationi qua fit propter ingratitudinem<br />
, ubi decif. noflri Senatus.<br />
Nifi ejfet data opera in fraudem prohibitionis ingratitudo<br />
procurata. ibid.<br />
Sc Donatio Ó kareditamentum, qua fiunt favore matrimonii<br />
fubjacent revocationi, qua fit vigore 1. íi<br />
totas , C. de inoíF. dona.<br />
86 Revocatio retrodonationis , qua fit vigore conftitut.<br />
unic.de promif.dot.& donat. propter nupt.<br />
an fiat cum frudibus remijfive.<br />
G L O S S A I.<br />
Et favore, & contemplatione matrimonii.<br />
T T Orumfverborum occaíione exiftimarunt non-<br />
J~l nulli graviffimi viri, quos non fuo loco referemus,<br />
donationem hancyle qua in hac claufula agitur,<br />
donationem illam eíle,qua; de jure communi donatio<br />
propter nuptias appeil<strong>ab</strong>atur: nihil non aliud videatur<br />
ea verba (favore & conternplatione matrimonii)<br />
fonare,quam quód propter nuptias fiat donatio<br />
, óc nobis prarcipir; non modicam pr<strong>ab</strong>et dubitandi<br />
rationem , quod paííim in jure noftro municipali<br />
propter nuptias donatio appeilatur, uti depiehenditur<br />
ex coníht.unic.ubi de hujulmodi donatione, favore,<br />
óc contemplatione matrimonii fada tradatur ,<br />
de promi/.dot.é" donatio.prqpt. nupt. in i.volum. conflit.<br />
2 argumento + dudo á rubnc. diclae conftitutionis , á<br />
quo intelledum fumerc debet,juxt. text. in l.i. Óc ibi<br />
not.Bart.Bald. Ang. Salic. Alexand. óc Jaf. ff. de reb.<br />
predi ex quo enim aiiqua materia ponitur fub aliquo<br />
rubro, ex eo judicatur illius elle natura; cujus eft rubrum,g/o/^<br />
not. in el. verbo confervatores: & cap.fup.<br />
gratioja, verbo, principalis, de ofic. & potefl. jud. delegat.<br />
lib.6. proí'equitur late Everard. in topic. legal, loco<br />
a rubro n. 4. verf. 3. potefl: ÓC apertiüs idem deducitur<br />
ex privilegio feu pragmática civitati Barcinon.<br />
conceífa per Serenilfimum Regem Petrum 11J. Kalend.<br />
Martii 1343. in 1. volum. conflit. fub titul. de legit.<br />
& illius divif. cap. 2. qua; poftmodum per Sereniílimum<br />
Regem Philipp'uif. Il.Comitem Barcinon.<br />
tune vero Hifpaniarum Principen) Loeumtenentem<br />
Caroli lmperatoris illius patris m cur. Montifloni<br />
Cathalanis celebratis de anno 1547. redada fuit in<br />
conftitutionem generalem totius principatus , uti<br />
apparet ex confiitut. I. cod. tit. de legit. y divif. de<br />
aquella in I. volum. conflit. Caeterüm his non obítantibus<br />
veritas eít , quód proprié haeé donatio<br />
non poteft donatio propter nuptias dici in ea fignificatione<br />
, in qua Romarti Cafares *óc Juniconfulti<br />
in jure noftro diverfis in locis de ea faíii funt,<br />
3 quia -j- illa fit uxori, óc ad illius utilitatem per maritum,<br />
patrem , vel alium pro eo in recompenfam<br />
dotis, & ad illius majorem cautelam ÓC fecuritatem,<br />
óc efficitur uxoris confiante matrimonio , & eo foluto<br />
, ad maritum revertitur. leg. fin. Cod. de donat.<br />
ante nupt. hac vero fit a patre filio quando vult<br />
matrimonium contrahere, ut magis honorificé contrahat,<br />
qua femper filii eft, nunquam uxoris , uti<br />
ex conceptione verborum illius deprehenditur, ÓC<br />
ex infrá tradendis fiet manifcllum , atque ita tenent<br />
Guid. Pap. decif. 145. nu. 1. Stephan. Bertrand. in<br />
confil. 4. incip. donatio quam , a nu. 1. cum feq. in I.<br />
part. fecundum meam impreífionem , quod idem<br />
refumit in quatuordecim aliis coníiiiis , quae, ne<br />
ad naufeam provocemus ledores , confultó omittitimus<br />
, Antón. Gom. in l. 10. taur. nu. 11. circa fin.<br />
Didac in epítom. ad quartum decretal, part. 2. cap. 5.<br />
Clauíula IV.<br />
$. 7. num. 12. Petr. Gregor. in fyntagm. jur. univerf.<br />
lib. 8. cap. 7. num. 23. & feq. bene Tell. Fernand. in<br />
l. 17. taur. a n. 77. verf. rurfus , cum fequent. óc licet<br />
á noílris contrahentibus in verbis, qua 1<br />
explicamus,<br />
donatio propter nuptias videatur appellari, id nihil<br />
obeft, quia + ex tali denominatione natura rei im- 4<br />
mutari non poteft, poftquam conftat círectum ipfius<br />
convenire non pofle cum hujufmódi verbis,<br />
leg. infida, de prafeript. verb. not. Cagnol. in l. quoties<br />
idem fermo, ?i. 2. ff.de regul. jur. Parif. confil. 83.<br />
n. 33. volum. 3. Aym. Cravet. in confil. 8c. n. 5. unde<br />
proprié donationis propter nuptias nomen non<br />
meretur , ut Aymon. confiderat in d. confil. 8j. n. 4.<br />
Roder. Suar. in l. quoniam in prior ibas , in declarat.<br />
I. regni-, \*f.n. 10 C.de inoffic. teftam. Gómez in l. 50.<br />
taur. n.H. circa fin. Covarr. in cap. Raynaldus , f. 2.<br />
nrj.de teflament. imó <strong>ab</strong> ea plurimum ¿KTcrr-Natt. in<br />
conf. 600. n. 2. & 3. ÓC noviflimé Mart. Monter. decif.<br />
10. Regia Reg. Aragón. Aud. n. c. dici tamen poterit<br />
donatio propter nuptias <strong>ab</strong>ufive, Óc largé in ea<br />
figiiificátione,qua quae favore matrimonii, óc ob<br />
caufam illius fiunt, propter nuptias fieri dicuntur,<br />
hoc eft caufa nuptiarum, in quo + fenfu dicunt ím- j<br />
peratores dotem propter nuptias fieri in l. fin. ibi ficuti<br />
enim dos propter nuptias fit, Cod. de donat. ante<br />
nupt. quo fenfiffe vifus eft Covarr. ubi proximé, idque<br />
deducitur mirifice ex conftitutionibus,qua? augmentum<br />
dotis donationem etiam propter nuptias<br />
appellánt, prouti eft conftit. 1. de pupill. & aliis fubflitut.<br />
& in cap. 56. privilegii, recognoverunt proceres,<br />
in 2. volum. conflit. ex quibus conftitutionibus<br />
apparet, nec in uno, nec in alio cafu conílitutiones<br />
noftras nomen donationis propter nuptias in propria<br />
fignificatione fumplilfe : alias enim ejus naturam donationi<br />
caufa matrimonii iimul, óc augmento dotis,<br />
inter fefe tantopere diferepantibus, non tribuiflent.<br />
Caterum + cüm hujufmódi donatio propter nu- 6<br />
ptias antiqua jam jam <strong>ab</strong> aula recefíerit, Óc non fit in<br />
ufu. gloíf. in authent. aqualitas, verbo , pari. Cod. de<br />
pail. convent. Gómez, in /.co. taur. n.\2. circafinem,<br />
Berengar.Ferdinan. in repetí, leg. in quartam,in artic.<br />
Ij.cap.j.n.io. Mart. Mont. in alleg. dec. 10. «.4. circa<br />
fin. cum aliis, quos loco mox allegando , referemus,<br />
dubitari mérito poterit num faltem hac noftra donatione<br />
qua verba facimus,in illius locum iucceflifle,<br />
dici poílit. Hanc dubitationem (qua infructuofa, óc<br />
inutilis non judicatur, imó apprimé ad multa utilis,ÓC<br />
neceflaria poftquam enodata fuerit) nos fuo proprio<br />
loco in particulari explicationc claufula donationis<br />
propter nuptias in his pactis matrimonialibus contenta,<br />
late pertrad<strong>ab</strong>imus, eó remittimus ledores.<br />
Advertentes tamen + intenm pro opportunitate 7<br />
materia, qua pulchra eft, non eñe <strong>ab</strong>folute verum,<br />
quód donatio propter nuptias omnino <strong>ab</strong>ierit in<br />
Cathalonia in defuetudinemreft enim adhuc in dicec.<br />
Gerunden. unde ego fum oriundus,in ufu hujufmódi<br />
donatio, in illa claufula capitulorum matrimonialium,<br />
qua folet dici maritum afierre, óc portare uxori tantundem<br />
de bonis fuis , quantum illa attulerat fibi in<br />
dotem , quam in altero volumine hujus operis videbimus,<br />
óc Deo concedente, latiüs profequemur, cftque<br />
ratio , quia donatio propter nuptias dicitur illa,<br />
quam maritus, pater, vel alius pro eo exprefse facit<br />
uxori propter matrimonium in recompenfam dotis,<br />
ÓC ad ejus majorem cautelam, óc fecuritatem, qua efficitur<br />
uxoris confiante matrimonio, óc eo foluto revertitur<br />
ad maritum juxta leg. fin. Cod. de donat. ante<br />
nupt. cum aliis allegatis per Antón. Gom. in lib. 50.<br />
taur.ubi bene naturam hujus donationis declararjz.9.<br />
cum fequentÁñuá autem noftrum tantundem prout ex<br />
ejus conftitutione apparet, donatio eft. qua fit uxori<br />
a manto propter nuptias ad folam cautclam,óc fecuritatem<br />
dotis eidem aqualis, foletque ad maritum,'<br />
vel ejus haredes revertí foluto matrimonio (pra-<br />
terquam
Glofía* I.<br />
$ terquam f quando> prout faepe fit, ftipnlatur filiis,<br />
dicendo quod dotem,óc donationnm propter nuptias<br />
' praediclam teneamus. óc poifideamus infimul cum infantibus,<br />
vel fine, poft vero obitum noftrum infantium<br />
ex nobis procreandorum: tune infantibus folet<br />
adjudicar) propter ftipulationem praediclam, prouti<br />
ego in terminis obtinui in Senatu de menfe /anuario,<br />
millefimo fexeentefimo feptimo, referente egregio<br />
Senatore Joíepho Ferrer in caufa TT. Amfofas<br />
contra Petrum Joannez Amfos villas Bifulduni, feribam<br />
T. Pía) donatio ergo propter nuptias eft dicenda<br />
non alia.<br />
o Unde"(" ego in fe ¿Vi contingentia valde mir<strong>ab</strong>ar<br />
de anno 1611, quod quidam,cette non indoclus,hujus<br />
civitatis advocatus ut AfíeíTor dominorum ínquifitorum<br />
contra Hereticam pravítatem,fibi períuafiífet<br />
donationem hanc, hujus tantumdem , de qua<br />
agimus,!non efte hanc,quam dicimus juris commnnis<br />
propter nuptias donationem, fed imo efte fponfalitium,<br />
& augmentum dotis quod non fcreix,appeliamus,<br />
cujus vigore juxta notoriam conftitui. Hac no-<br />
Jlra yfub tit. de jur.. dot. in i .vol. conjlit. mulier orbata<br />
viro debet remanere in poíléííione bonorum illius<br />
& faceré fruclus filos, doñee illud fit fibi folutum Sc<br />
fatisfáclum declaravit.ú quidem de menfe Man íóoS.<br />
in ca'uía Antonii Joannis Prat. contra Petrum de la<br />
Re, quae ducebatur in Audientia Civili Taníbi Ofticii<br />
lnquiíitionis, íequendo, ut audivi, doelrinam Jacobi<br />
Cáncer, part. i. var. c. o. de dot. éf donat.propter<br />
" nupt.n.Aff. ubi videtur nullam tacere difierentiam inter<br />
noftrum fponfalitium, & donationem propter<br />
nupt.quae erat de jure communi: declaravit (inquam)<br />
competeré uxori beneficium diclae conftitutionis pro<br />
diclo tantundem, taliter quod debet in poffefiióne<br />
riianere,óc fruclus fuos faceré hasreditatis mariti,donec<br />
in quantitate, quas cómprelienditur fub conftitutione<br />
dicli tantundem,quae folet efle aequalis eonftitutioni<br />
dotali,eflet plené fatisfacla <strong>ab</strong> haeredib. viri:<br />
appellavit tamen diclus Prat.qui fuecubuerat ad confilium<br />
fupremum fanclas Inquifitionis, ubi fpérat ob-<br />
* riñere revocationem ex his,quae ego de hac re con-<br />
; fulius proea paraveram,dicebam enim ut fupremis illis<br />
judicibus mores patefacerem , in quibus ipfi non<br />
11 funt inftrucli,quód \ in Cathalonia h<strong>ab</strong>emus fponfalitium<br />
5c augmentum dotis,quod vocatur,fcreix,quod<br />
lucratur uxor fupervivens marito , daturque ei propter<br />
laud<strong>ab</strong>ilem virginitatem, quam cum irlo aiíiifía,<br />
ad fimilitudinem arrarum, quae frequentantur in re<br />
gno Caftellae, de quibus loquuntur Didac. óc Gom.<br />
alleg. per Alvar. Velaf. conjult. 2. & 3. & illud poflident<br />
mulieres dum vivunt, óc poft mortem earum.,<br />
Sc virorum,filii communeSjnifi declaret mulier in vita<br />
velle fe medietatem: nam tune poteft de illa difponere<br />
: fed non uniformiter lucrantur iftud fponfalitium<br />
mulieres tn Cathalonia, nec ipfum eft ex fe<br />
uniforme: nam folum in civit. Barcin. illud cenfetur<br />
debitum etiam fi non conftituatur, Sc pacletur inter<br />
partes, Sc eft medietas dotis, in aliis autem Cathalo<br />
niae partibus non debetur, nifi fi,óc prout paftum,&<br />
convenit inter partes, prouti refolvunt praclici noflri<br />
Cathalani doclores, Mier.' in alleg. confiitut. Hac<br />
noftra an.nj. cumfeq. Antón. Oliba in pofteriori relecl.<br />
%.fuerat, inftit. de ac. nu. 20. & 42. in l. cum dé<br />
ubi eos Velaf. allegat. in cita, conjult. 2. n. 5. cum Jeq.<br />
Ú conjult. 3. quod íi ita eft, prout re vera eft ita, inde<br />
toman, de Pací. Nupt. Tom. I.<br />
fequitur videri minus'reclé fui fíe cum d.fententia declaratum<br />
dando huic donationi propter nuptias, privilegia<br />
fponfalitii, óc augmentis dotis quafi fponfalitium<br />
eflet, óc dotis augmentum. Sed haec omittamus<br />
tradenda fuo loco, ubi uberiüs, óc ad magis propriam.<br />
hujus gl. materiam tranfeamus.<br />
Circa eadem igitur verba favore, éf contemplado'<br />
ne matrimomiyéfc. alia ftatim fe afFert nobis explicando<br />
non minus utilis, quám neceftaria ad hujufmódi.<br />
noftras donationis perfeclam intelligentiam, dubitatio.<br />
Nunquid -f- caufa hasc nuptiarum, propter quam 15.<br />
fit donatio finalis dici debeat, vel impulíiva. Cujus<br />
invefiigationis utilitas, quam praediximus,non módica<br />
erit: deferViet enim nobis ad intelligendum an<br />
veré donatio ob caufam dici poflit,fi enim + caufa n-*4r<br />
naiis dicatur, tune proprié ob caufam donatio hujufmodi<br />
appell<strong>ab</strong>itur, fi vero eft caufa impulfiva, tune<br />
flmplex donatio dicetur, uti ex omnium ore advertit<br />
Bec. in conf.20 n.ylib.i. Sc Jac. Cáncer, qui eum allegat,óc<br />
fequitur var.reJol.part.1 .c. 8.».61. verf.ejfetlus .-'<br />
Sc poft eos Mart. Mont. infiepe alleg. decif. 10. ». 14.<br />
circ.med. ratio eft in promptu, licet eam non tradiderjnt<br />
prasdicli Doclores,quia+caufa tantum propriél£<br />
dicitur, quas finalis eft, impulíiva autem <strong>ab</strong>ufivé, óc<br />
-improprié caufa dicitur, uti ex Ariftot. lib. 2. Phyfic. *<br />
óc ex aliis latiííimé comprobat fecúndus Tiraq. in<br />
tracl. cefian. cau. lim.i.n.
5*4 Claufula IV.<br />
•caufam matrimonii rationemreddunt Doctores,quae Quae omnia ea fie, prolixius forfan quam multi ,<br />
ipmirificé noftram diftindionem probat, quia -f primo requirerent, adduda funt, ut inde fuaderemus leccafu<br />
iftae donationes pars, & portio cenfentur efle tores,ne mirentur, hujus noftrae diftindionis, & di£ípfius<br />
contradus matrimonii * in quo fiunt, & cum ferentiae, quam cum Marti. Mont. inter hofee dúos<br />
toto ipfo contracto confunduntur,utilitatemque con- cafus- conftituimus.<br />
cernuht nedum donatarii, fed Sc mulieris fecum con- Quibus accedit quod in fimili tradunt dodores 2<br />
£<br />
trahentis, & illius parentum, qui videntes ejufmodi de expreflione meritorum in fpecie in aiiqua dona-<br />
, donationes generis futuris fien , enervant patrimo- tione fada, Sc de expreflione meritorum in genere,<br />
nia fuá fili<strong>ab</strong>us ampias dotes dantes, alias non datu- ut primo cafu donatio dicatur ob caufam licet in ea<br />
ri, ut ditioribus eas nuptui tradant, quod fecus ef- ponantur verba titulo mora,pura per/tela, éf irrevofe<br />
quando donationes in fecundo cafu fiunt, nemo c<strong>ab</strong>ilis donationis. Alex. confil.'{O. fuper I. in 7. dubio*<br />
non videt, late Guid. Pap. decif.XA^. num. 2. verf his vol. 1. Decius in l.fi donatione, n. 24. C. de collat. &<br />
non objlantibus. Nat. in confil. 11 j. nu. 2. Rol. á Valí, noviflimé Vine. Carpí, decif. feu cafiSó. n. 19. & 20.<br />
in confil. 44. M. 20. 22. éf 24. éf in confilffO. n.^.éfa,. Secundo vero cafu dicatur pura, propria, & vera do-<br />
• V0/.4. Dec in alleg. confil.20. n. 14. & 15. & Menoch. natio, Oldr. confil. 5. idem Carol. ubi fuprá, & in his<br />
"J" in confil. 261. n. ip. quod idem id Senatu Neap. ob- nuil ate ñus videtur trepidandum poftquam videmus<br />
fervari tradit Vine, de Franch. decif 20y. num.2. id hujuímodi donationes, quando ob caufam alicujus<br />
quod apertius confirmatur ex confiitut. unic. tit. de certi matrimonii fiunt ideo fieri communiter, quia<br />
promif. dat. & donat.propt. nupt. in i.voL conftit. qua- ita conventum antea extitit inter contrahentes, &<br />
tenus h<strong>ab</strong>er, non valere chartam , vel retrodonatio- illorum parentes , quód , qui in his /aspe interfuinem<br />
á filip patri fadam in praejudicium haeredita- mus, quotidiano experimento verum .efle docemur,<br />
menti ,'& donationis tempore nuptiarum eidem filio ISc in aliqu'ibus partibus providi notarii tradatum<br />
per patrem fadae, ponderando did*. conftitutionem hujufmodi, Sc conventipnem , ut caufam finalem,<br />
in ver^, en temps de nopces, hoc eft, tempore nuptia- in principio ipfius donationis apponunt, apponique ».<br />
rum > cui j ungí tur verbum, donatio feta, eo fuedara, <strong>ab</strong> ómnibus, ut nullus ferupulus rernaneat, clareque<br />
hoc eft, donatio facía, aut facienda, quod importat mens çonjrjfientmm percipiatur, optimura eft con-<br />
20adum difpónendi, ideo -f- debet efle qualitas in eo filiurmmdeque conditionaliter videtur parentibus intempore<br />
difpofitionis , vulg. /. Titius, ubi not. Bart. jundum <strong>ab</strong> *his,qui ex parte mulieris funt,ut talem dode<br />
milit. tejía, l. in deliilis, §. extrañeus, de noxal. ati. nátionem filio faciant, li volunt ipfam in nurum,filiicumfimil.<br />
Ex quibus deducitur manifefle probandum que uxorem h<strong>ab</strong>ere, alias non h<strong>ab</strong>ituri, quód fecus<br />
efle in terminis didas conftitutionis fadam fuifle do- efle quando non ob caufam alicujus certi matri-<br />
-. nátionem á Patre filio tempore nuptiarum, Sc fie ob. moríii fiunt hujufmódi donationes , nemo tam caecaufam<br />
certi in fpecie contrahendi matrimonii, ut cus eft qui non videat, unde ~f fuccedit proculdubib 2<br />
5'<br />
quila dici poflit retrodonatio in praejudicium didas in his cafibus diftindio J.C. in 1.2. §. fi.ff.de donat.<br />
prioris donationis,quaíi contrarium de neceíiitate flt ub: Bart. diftinguentis inter conditionem,& modum,<br />
conftiiuendum,ut prior donatio non favore alicujus ut conditio in donatione appofita caufa finalis ilJijuj^,<br />
certi matrimonii, fed ob caufam matrimonii in ge- cenfeatur effe, modus vero impulfiva , late profenere<br />
contrahendi fada fuiflet uti latius fuo loco di- quitur noviflimé Lean. Galgan. in tratl. de condit. éf<br />
cetur. demonjl. part. 2. c. 4. q. 9. per tot.<br />
21 Inde etiam f videmus in illa d.ubitaticné, num- Obftare tamen fortiter videntur íuperiori diftin-<br />
, nam donatio caufa matrimonii fada fit infinuanda dioni, & fecuré conftitutas refolutioni, quae de donecne,<br />
difpofitum fuifle in conftit.1. tit. de donat. eod. . natione ob caufam tradunt DD. ut videlicet \ ad^ó"<br />
vol. i. conftit. eas nunquam foreinfinuandas, fijadas cognofeendum an ea talis íit, attendatur num comfuerint<br />
favore matrimonii, Sc continuatas in çapitu- mqdum refpiciat donantis , an vero donatarii, ut<br />
lis matrimonialibus, ibi, donations que fe fan per con- primo cafu dicatur ob caufam, fecundo vero fimtemplatio<br />
de matrimoni continuades in capitols mairi- plex , & pura, Aym. Crav. conf..85. n. 2. conf. 136.<br />
monials, quafi contrarium omnino fecuré tenendum n.i. &conjH.301. n. 1. Sc noviflimé ex Dec. in auth.<br />
fit in donationibus, quae non fint continuatas in ca- ex teftam. C. de collat. éf in §. praterea , inftit. de apitulís<br />
matrimonialibus, hoc eft, quae non fint fadas- ilion. Sc ex Tiraq. in l. fi\ unquam, verf. donatione<br />
favore alicujus certi matrimonii ex ratione in pras- largitus, nu. 124. tradit Vine. Carol. in alleg. decif.<br />
cedenti cafu perpenfa, uti infernas, dum de his ex feu cafu 86". ».21. Sc ex aliis refert Rol. á Valí, in<br />
profeflb agemus, latius pertrad<strong>ab</strong>imus, quod idem confil» 44- nujn\ 2. ro/. 4. plures alips congerit iiraefle<br />
in Aragonia ex fpeciali illius regni foro, tradit qnell. Í> tratl. cejan, cau. limit. 1. nu. 52. quas vi-<br />
Mart. Mont.in faspe aílegata decif 10. in princ. dentur probari per text. in l. Titio centum, in prin-<br />
22<br />
,S. Indé + etiam ex eadem ratione videmus paffim in ef^.ff. de condit. éf demonftrat. quatenus h<strong>ab</strong>et ea<br />
jure noflro privilegia quas alicui adui ob caufam quas favorem tantum legatarii, non legantis conmatrimonii,<br />
& illius favore, fado conçeduntur, tune cernunt, non dici caufam, finalem, ad ídem eft text.<br />
demum procederé, quando talis adus fit ob caufam in l. fecunda , §. fin. de donation. éf in l. fi mulier.<br />
alicujuS certi, Sc determinati matrimonii, non vero Cod. de jur. dot. Sc ibi hoc not. Bart. Et rurfus f ea27<br />
ob caufam matrimonii in genere , uti deducitur ex /. obefle videntur- quas alii dd. adducunt de eadem<br />
divi. ponderando verba, p*¿7¿r$qua matrimonii tem- donatione ob caufam, quod videlicet fola ea talis<br />
pore, C. de nat. Ub. a. ibi. quam dixerit tempore fpon- dicatur , quas fit ob cauíam ñecefíariam , liberalka-<br />
Jaliorum, de fil. nat. ex matrim. ad Morgan, contrae!, in tem excludentem , nec á liberalitate procedit, necufib.feud.efe.<br />
qüamvis patlum: ibi, dum nuptui tra- non jure cogente fit quos late refert Rolan, á Valí.<br />
debatur, de pad. in 6. \ in tonf. 44. »«.25. éf conf. JO. nu. 7. Ángel, in l. fed.<br />
a, lude f finaliter videmus privilegium illud favore éf hoc ff. de re jud. faí. in l. inter eos , eod. tit. Joan,<br />
matnmbnii per //. 17. éf 44. taur. tributum,ut majo- F<strong>ab</strong>. Sc Jo. de Plat. §. praterea, in inftit. de añion.<br />
ratum, Sc meliorationem filio faclam alias de fui na- Decú|» auth. ex teflamemo, C. de collat. Tiraq. in l.<br />
tura revoc<strong>ab</strong>ilem,reddat irrevoc<strong>ab</strong>ilem, tune demum fi unquam, vçrbo, donaúom largitus, n. 124.. C. de reprocedere,<br />
quando hujufmódi majoratus, & meliora- voc. donat. Decia. rofp. 3. n. 13. vo\. l.<br />
tio fiunt favore, & ob caufam alicujus certi, 6c de- His tamen non obftantibus non eft recédendum<br />
terminati'matrimonii, non vero quando fimpliciter á noftra diftindione, quia faciüs eft refponfio ad<br />
ob caufam matrimonii in genere, ut refoívit Tell. contraría,ad primum enim f omifía folutionéNat.in2S<br />
Ferdin. in d.l.ij.taur.n."/2. Sc advertit Molin. de pri- faepe alleg. confil.609. n.2% negantis omnino aflum-<br />
«íog. tíifp. Ub. 4. Í\2. n. 16. éf 17.<br />
t u i n<br />
P
. _ ... 1 , /GloiTa I. i ¿ |?<br />
ptnm ín dicto contrario , quod videlicet cum dona- accipientis contineret, adhuc tamen finalis nihilomitione<br />
refpicit commodum tantum donatarii, dicatur ñus foret judicanda , ex quo hujufmodi caufam rr.afimpiex,<br />
& non ob ca.víam , quia ea folutio (ut ad- trimonii neceífário requirebatur ad validitatem hu-<br />
•vertit Roian. in d.conf^.n.i9. vol.4¿.- mukos h<strong>ab</strong>et jufmodi donationis á patre in filitim in poteftáte<br />
contradictores refolutionem prasdi&am fecuré con- conftitutum collaias in eodem hoc traétatu, dum de<br />
* „i.*i\n-— —¿~ limi-<br />
antea<br />
- quando caufa<br />
jus opinione durara eít recedere mil evidenter ap- refpicit folius legatarii commodum & favorem iudipareat<br />
in %decepturri fui r ¡le, ,.ams adeo ut dicat Tiraq. r /• in çañda íit impuífiva , & non finalis, quai<br />
r<br />
r-fi—ÍL:-.•»-•- —» quam ante eum<br />
allegat. traU. cejjancauf. hmit. 2. num. 52. fe ufque anñüadverterat Bart. in jam alleg. l.i.ff. %.fin.n.2.de modum donatarii, fed & donantis , cum ad ipfum<br />
_jque militare m caula matrimonii in ge-<br />
nçre,atque in fpecie, indeque videri dicendum utrofpedent<br />
ffuclus dotium datarum marito, & fie do- que cafu caufam eífe cenfendam finalem, ex quo ipnatario<br />
ejus filio, ex do ¿trina Bart. in l. contranu- fa neceíTario requiritur ad fubftantiam , & validitarum<br />
§. quotiesyf. rer. amot. Se dd. tnl.fi cum dotem, tem aftus refpondebimus ex caufa matrimonii in ge-<br />
§. trajifgfediamur, ff-folia, matri. quóniam íi ex a mi- nere non fuftineri donationem á patre filio ejus ponanda<br />
roret ex profeíib, non minores forfan h<strong>ab</strong>e- teíláti fubjefto fac*tam, fed folum ex caufa matrimoret<br />
contradictores, quam Se illa Nattas,id tamen oner 1111 certi cum certa mullere coutrahendi, ut interius,<br />
ris fubterfugimus , quia licet ea propofitio Roían. Deo dante , refolvemus.<br />
vera íit in fe , nullius tamen commodi & utilitatis Ad \ fecundum contrarium refpondemus , re-35<br />
poflet efle in noftra Cathalonia > nec in toto regno folutionem in eo firmatam, ut videlicet ad hoc , ut<br />
29Caftellae ubi \ per contráctil m matrimonii filius li- aíiquid dicatur ob,caufam geftum , requiratbr fieri<br />
beratur a patria poteftáte,nec ea amplius durat, & ob caúíam necefíariam , liberalitatem excludentem ><br />
ad id nos h<strong>ab</strong>emus conftit. unic. fub tit. de 'emanéip. jure probari no» pofíe,alias enim donatio á matre in<br />
in l.vol. conftit. Se in regno Caftellae adeft lex 47. filiam collata caufa dotis ob caufam diei non poftaur.<br />
quam fubtilibus commentariis ornárunt Ant. fet, cum mater non faciat hujufmodi donationem<br />
Góm. Pala. Rub. & i ell. Ferdin. Se de ea etiam me- ex caufa aliqua neceflária: non enim ad id tenetur,<br />
minjt^odef. Suar. in l. 9. tit. de los pleytos: Se ibi faltem quando filia eft dives, ad not. per feribentes<br />
additio ad eum & nos forfan aliquando latius age- ^~tn f.\. ff.foktt. matrim. & in l, ñeque mater-, C. de jur.<br />
mus : acquifitió autem hujufmodi fruítuum dotis fi- dot. quod repu'gnat text. ih /. ut liberis, & in l.pen. C.<br />
lio conü i tatas efteétus eft patrias poteftatis, ad /. de collat. ut refolvit Pie. in /. in quartam, w. 196. ad<br />
placet, de acquir. hcered. cum ibi not. leg.falc. quod -f- idem dicendum eft de patre quodj^<br />
2 0 Secüré j igitur alias refpondebimus prasdiéto con- non teneatur filiam divitem dotare, uti ex Bart. retrario,<br />
li conceflerimus lihenter contenta in eo,quod folvit late Didae. ad quartum decret. 2.p\§.$.cap.n.8.<br />
videlicet quando dpnatio commodum tantum con- & tamen íi ei donationem caufa dotis faciat,talis do-<br />
' tinet donutarii, fimplex dicatur, ie pura, negamus ta- natio ob caufam judicatur l.fin. verf utramque, C. de<br />
men donationem hanc noftram folum commodum tot.promif. ita ex prasdiftis, & aliis eam refolutioném<br />
3<br />
& utílitatem donatarii refpicere: continet enim,pras T<br />
probat Didae. in c. 1 .Raynald. jf.2. n. verf prafata ve-<br />
ter commodum donatarii , utilitatem etiam uxoria il- r\l 5 circafn.de teftament. Se latfflime Roland. á Valí.<br />
lius,& parentum,, quorum máxime intereft gene- in fape diño confil. 44. «.30. cum duob. fequent. & in<br />
rum, & maritum refpectivé h<strong>ab</strong>ere divitem: fie enim allegat. confil. 70. n. 13. cum aliis duob.feq. fuíficiet + 35hononficentius;<br />
vivent, fie muiier fecurioremh<strong>ab</strong>e- igitur ut diei poflit ob caufam,quod fiat donatio imbit<br />
dotem : fie filii fecurum h<strong>ab</strong>ebunt unde vivant, pelleníre inftinftu naturas, Se ratione naturali, prout<br />
Se alia cpmmoda report<strong>ab</strong>unt omnes, quas caique fa- hasc, de qua agimus, ad quam faciendam invitatur<br />
crie eft: confider :ire : experimento enim quotidia.no pater ftimulo naturas ut filius honor<strong>ab</strong>ilius contracomperimus,<br />
quas- utilitas uxoribus, & earum filiis, h ar, Se ditiorem uxorem ducat, bene Didae. & Rol.<br />
nec non & fuis parentibus contingat, fi eorum ma- ubi fuprá & pulchré Ángulo de melio. /.9.^/4 n.17.<br />
ritji divitiis <strong>ab</strong>undent, Se econtrario, quas infortuhia, verf. nec obftat, quód non fit vera donatio. Vera igitur<br />
quos incommodá,fi paupertate l<strong>ab</strong>orent,huc fpeftant ' remanebit noftra diftindió , & ¡uperius conftituta<br />
quas fuperius in hac eadglof. n. 19. tradita fuere, Se refolutio quod quando donatio fit favore ccrti,& dequas<br />
latius in fine hujus glofl*. de retrodatione in tefrainati matrimonii cum certa, 6c determinata mu- '<br />
patrem pertracl<strong>ab</strong>untur. Ad hasc , hujufmodi do- liere contráhendi , tune veré dicatur finalis caufa<br />
natio eo modo , quo in noftra claufula, concepta matrimonii, licét fecus fit, quando non ob certum<br />
magis fpeciale refpicit, Se continet commodum filio» matrimonium , fed matrimonii caufa in genere faéta .<br />
rum ex eo matrimonio procreandorum , propterea reperitur, quam opinionem feqnutafuit noftra regia f.<br />
w«uü.u , quoa quoties aonatio reipicit utilitatem penenm omnia feré. motiva fupeí<br />
donatarii, & alicujus tertn, tune ob caufam dicitur, firmationem noftras opinionis tradita <strong>ab</strong> eadem Regia<br />
te non iimplex, m alleg. l.2.$.fin. n.2.ff.de donat. 11- Audientia amplexa,fuit fada ea declaratio die 8.Mar-<br />
, ' •» * ... 3<br />
w r w i u„<br />
shtd. ».53- qo|bus additur Nat.in fepius alleg. confil.<br />
caneen arn ad relationem egreffi<br />
nunc in fupremo Aragonum Senatu Regentis Sal-<br />
6o9 n.J. Rol. ? Valí, in alleg.confil.44. ».21. Franc vatoris FoAtanet vertenti, in qua cüm ageretur de<br />
de Albergot. tn confil ç2. incip. Lambertus.n. 6. in- ' revocatione cujufdam donationis favore matrimonii<br />
ur confil. ad ultim. volunt. hb.i ^Onophr. Bartho- fadas, propter ingratitudinem donatarii, fuit declara-<br />
6<br />
lm. m confteM. c. m eod. vol. Barbof. mi. 1. n, ^.f t u m n o n e f f e l o c u m praetenf3s revocationis, quia ea<br />
Jolut. matrim. tnfj. parte. donatio non erat fimplex donatio, fed imó ob cau-<br />
32 Et hçetfcauia hasc matnmonu folum commodum fam,his verbis: Attamen conftat donationem prodición*<br />
% 4 ¿V.
i 6 Clauíula IV.<br />
éfc. fuijfe fatlam in paüis nuptiaUbus, & feu capitulis prius aiiqua in genere de ipfis , ne illotis[(ut ajunt)<br />
matrimonialibus propter nuptias tune contrahendas, éf manibus eorum tradationem aggredi videamur ,<br />
cum effetlu contracias inter ditlus N.& N.& ex con fe- ' prasfati fuerimus.<br />
quenti ob caufam matrimonii certi cum perfona certa Et primo f quod attinet ad coUátionem,omifíis il-37<br />
de próximo contrahendi, effetlam fuijje partem ipfius lius variis fí'gnificatioñibus, utpote noftro inftituto<br />
contraÜus, éf cum toto ipfo contrasta fuijfe confufam 9 minimé accommodatis, neç proficientibus, quas late<br />
quinimó ñeque verifimile eft <strong>ab</strong>fque donatione praditla, tradit Anton.Gom.¿» /.2Q.ta«r.w.i.& ante eum Jaf.&<br />
matrimonium effetlum h<strong>ab</strong>itarum fuijfe nec diclos N. & Deá.inrub.CJe collat. Óc Cagnol. in l:fi emancipati<br />
iv*. {focrum éf Jponfum donat aria) tot pañis, nedum in eod.tit. omina etiam ridicula illa collationis fignificafavorem<br />
N. donataria , verum éf ejufdem N. donatoris tione á Decio ubi fupra, reliquis illius fignificationiadjetlis<br />
confienfuios éfc. Inde confequitur donationem bus, quas vulgo circumferuntur, addita, qua collatioper<br />
diclum N. dida N. filia fuá facía nedum ex caufis nem fumi dicit pro confeccione vini confeccione<br />
fupradiclis effe veram donationem ob caufam, verum & quam faciunt fcholares in jure examinati, omiífá<br />
quia facía fuit ad dotandam filiam, ad quam pater de etiam alia non minus faceta quam fint traditss per<br />
jure tenetur éfc.8c rurfus in illis verbis, cum hujufmódi Decif.ck; Jaf addita á Cagnol.ubi fuperius n. 1 y. pro<br />
donatione ob caufam. non pojfint eo pratextu ingratitu- collatione,quam faciunt jejunantes tempore quadra-<br />
. dinis revocari, éf in cajú prafertim, de quo agitur, in gefimali, in noftro proponto, collatio hasc f de quaj8<br />
quo per diclum N. patrem dicla bona ob caufam mátri- agimus, fumitur pro contributione propriorum bomonii<br />
certi cum certa perfona de proxtmo contrahendi, nerum, de quo loquuntur tituliff.éf C.de collat.fionor<br />
imó ob caufam ditlis donata fuerunt, éfc. erat hujus & definltur, ut fit proprias rei in commune inter hascaufas<br />
feriba N. Vilella, nunc Tio, cujus dec. memi- redes latió pro hasreditariis portionibus dividenda /.<br />
nit noviflimé nob. Lud. a Peguer. in 2. vol. dec. 22» i.ff. de collat. honor, ibi. ut fita quoque bona in médium<br />
ídem poftea reperi fuifle antiquitus i n eodem Sena- conf erant qui appetunt paternaft\ ibi,nam fi bona a patu<br />
declaratum de anno -1537.die 9. Maii in caufa An- tre relitla,éf emancipatorum in médium conferuntur,éf<br />
topii Cathala, contra Joannem Cathalanam, ad reía- ka viriles-partesjumantur,l. filia dotem, Uillam, C.eod.<br />
tiooem Antonii Piquet, cujus caúíás conclufionem rfr.quam definitionem , licet fub compendio verbovidi<br />
in Archivo Regio in libro conciufionum ejus rum, tradit gl. in rub. de collat. honor. 8c ibi commun.<br />
anni, ubi donatio ob caufam appellatur hasc , de qua DD. Ant. Gom. in alleg. /.29. tau.n.i. cum multis per *<br />
agimus,revocátioni non obnoxia propter ingratitu- eum addutlis. Dicitur in definitione (rei propriae) ad<br />
dinem,quod fuit dicere, matrimonium efte caufam fi- differentiam rei teftatoris, vel defundi,& communis<br />
nalem, alias enim donatio ob caufam non diceretur, hasredum,quas non eonferuntur,fed dividuntur,«í in<br />
juxta ea quas fupra docuimus. Lfilia licet, C.decolla.éf in l.caterum,Cfamil.ercifc.cum<br />
Verum enim vero cum <strong>ab</strong> eo qui fuecubuerat in fimil. & ad differentiam rei alienas, quae nec.etiam<br />
fupradida caufa Gafparis Grau contra Antoniam confertur./.í¿demum,C.eod.tit.decollat.Gomubifupra,<br />
• Planes, & Mecha, interpofita fuiflet fupplicatio ad verfunum tamen:8c ante eum Decius in 1ubr. C.decol-<br />
+ aliam aulam Regentis Regiam Cancellariam ? decía- lat.Dickar (inter hasredes) quia ii tantum, qui titulo<br />
ratum fuit ad relationem egregii Jacobi Puigmija il- univerftli five ex teftamento, uve <strong>ab</strong> inteftato accilius~relatoris,<br />
die 18. Mart. 1606. donationem pras- piunt, conferunt, non qui titulo legati, aut ajio pardidam<br />
ob caufam dicendum ufque ad aoo.libras tan- ticulari,/.ápatrejuxta. verum illius ítn(um,Cde collat.<br />
tum attenta confuetudine in illa térra probata.quod lfin.ff.de coüat.dot.Vital.¿w tratl.de collat.in princ.n.ij.<br />
homines cónditionis donatoris non folebant plus da- Decius in l. emanc'ipati,n.3$.C.eod.tit. de collat. dicitur<br />
re pro dote filiarum fuarum, vel etiam uíque ad legi- ( pro hasreditariis portionibus dividenda ) ad diíFen<br />
timam filias, fi plus forfan valeret,'&'in eo quoaVex- rentiam focietatis,quae licet fit propriorum bonorum<br />
cedebat, puram fore, 8c efle revocationi propter in- in commune latió Li.éf per tot.Ceod.tit. éf §.1. éf'per<br />
gratitudinem obnoxiam. Divifa igitur eft donatio tot. tit. inftit. defocietat. non tamen ea bona interfocios<br />
prasdida,& quoad unum,ob caufam declarata, quoad dividuntur pro hareditariis portionibus ficuti inter ha?*<br />
aliud vero pura, casterum an id jure probetur, diffi- redes bona, qua conferuntur.<br />
cultatis eft non módicas. His pauculis tantum prasmiflisr+reliqua enim con-39<br />
36 Arbitratur + nofter Cáncer,qui in caufa confuluerat,in<br />
3.p.var.c.2.de inven.n.22 i.ex eo id fuifíe,quod<br />
fulto omittimus9videnda late per Jaf. Deci. Cagn. in<br />
locis fupra citatis, 8c ordinarios ibidem, 6c in rubro,<br />
cum ageretur de revocatione donationis,cefl<strong>ab</strong>at jam & nSgro titulorum ff.C.de colla. 8c ultra eos per Vimatrimonii<br />
favor, quod erat folutum per mortem vi- tal. 8c PetJStel. in peculiaribus traclatibus, quos de<br />
ti: vidua enim erat tempore quo ingratitudo diceba- collat. edidere. Ant.Gom. ind.l.20. taur.per tot. Mich. Jk<br />
tur commiflá,propter quam revoc<strong>ab</strong>atur donatio: & Craf.qui ad faturitatem ufque per 21. quasftiones de<br />
lie cefl<strong>ab</strong>at etiam praejudicium mariti,& filiorum,qui his agit, tracl. defucceff.2.part. articulo collationis<br />
non erant, propter quorum favorem, impedita alias bonorum. Andr.Facnin. controverf. jur. /.5. a c.j. cum<br />
foret revocatio,multa adduci is dodor.quae ego non multis feq. Hier. á Laurent. inrepetit. I. emancipan,<br />
refero, ut ejus l<strong>ab</strong>ores tranferibere vidaat: expedet C. de collat. quas h<strong>ab</strong>etur poft ejus decif. Avenion. 8c<br />
tamen ipfe paululum 8c videbit quod in tertia aula, Arifmi. Tepa. qui omnium latius cafus materia? colubi<br />
nunc eauía ducitur referente egregio Franc.Bo- lationis bonorum magis contigibíles, coacervavit,<br />
net,me advocato,& ftrenué,contra revocationem, li-i propter quemque nos multa hic t.radare omifimus in<br />
cet non ex fola reprobatione doctrinas Canceriiin materia uti lia, quia ea poflunt; millo negotio penes<br />
hoc íblo, fed imo ejus dodrina feré admifía, ex aliis ipfum videri, is (inquam) in competid, var. jus fentent.<br />
rationibus,pugnate,circa hasc fuerit declaratumtfpero tom-2.tit.de collat.dot.& aliorum bonorum: 8c per alios,<br />
e n i m , q a a n d o hasc fcribo,Se próximo fententias pras- quos ipfi allegant in praefenti confultatione, an dodidas<br />
referente Jacobo Puigmija latas,revocationem, natio haec,quas íit caufa matrimonii, fit conferenda,<br />
rentia pro fuftentatione didas declarationis facías re- Aymo.Cravet.co/í/ISc. Mofla ap. rw. auiui. m»j.oi.<br />
ferente Puigmija, videas in gl. de decim. & prim. ubi Port. conf.-$6. Decia. confín. 13. éf confia i.n.ój.vol.i.<br />
non nihil de hoc tetigimus,& d. fententiam retulimus. TornieJ.có»/?82.apud eundem Port.quos refert Mart.<br />
Ex quibus faci lis fiet refponfio ad ea, quorum co- Ant.Peregr.m tran.defideicom.art. 1 on.234* & f<br />
nrfus<br />
enitionem diximus ítiperius penderé ex vera refolu- idem elicitur ex Jaf. in c071f.uk. 1.2.pee.conf.20. Burd.<br />
tione próximas prascedentis infpedionis, ü tamen conf.179. Bertrán, ¿wi/f/.j37. /.3. Rolan. co«///.70. /.4.<br />
Ofafc.
f Glofla I.<br />
Ofaf. confil.67. Natt. confil. 6oQ. Manfuer. ad Tapien, filio cum juramento,five emancipatus fit five in po-<br />
in forma libel.pro hared.vel re fingdevident. fuper verteftate patris eonftitütus, collationi efle fubjecla.<br />
ho.communiter,8c pro indivifo,quos refert Ant.Thef. Inde inferas teneri filium bona, quas fibi per pa-<br />
decif. Peéem.a (6.n.ll. 8c eofdem feré omnes fupra citrem favore matrimonii donata fuere, conferre,id eft<br />
tatos retulit etiam Márt, Mont; in alleg. decif. 10. per in commune ferré cum reliquis bonis hasreditariis, fi<br />
tot. quibus adde Fachin. controv. jur.lib.ycap.S2. per in eis vult patrt fiíccedere una cum fratribus, quod +44<br />
tot. Caeterum haec diflenfio, & difcrepantia inter nos quomodo fíat, vide per Gom.in íaspe alleg. l.2g.taur.<br />
Doclores,uti ex eorum dictis conjicere licet,inde eve- ra. 36. imó & compelli ad id poteft officio Judicis imniebát,quia<br />
non concordant, nec coiiveniebant, num plorato vel aclionum hasreditariarum derogationc, *<br />
an caufa matrimonii finalis eííet donationis, an vero prouti tenent omnes dd. in l.fi foror.ff.de collat. ut te-<br />
ámpulíiva,ac proinde qui finalem eam exiftim<strong>ab</strong>aht, ftatur Vital.Nemaus, in tracl. de collat. n.2%. tutior ta*<br />
collationi fubjacere donationem refpondebant, qui men eft prior via,quia acciones diutius denegari non<br />
impullivam, é contra. Nos vero qui fecuré refolvi- poflunt quám quoad ille,qui non vult conferre,conmus<br />
matrimonium effe caufam finalem donationis, filium mutaverit /.l.§.io. & 1.8.pater Jf.de collat.quoá<br />
quando eo favore certi matrimonii de próximo con- mutare autem fibi licebit perpetuum,fecundum Jaf.&<br />
trahendi fit, negare nullo modo poterimus.quin col- Deci. quos fequuhtur alii in l.poflhumo, Cde collat. itá<br />
latiom locus fit in hujufmódi donationibus: ratio eft docet expreflis verbis Mich. Graf. ¿ra aUeg. tratl. de<br />
in promptu , quia donationes ob cauíam collationi fucceff.part.2.artic.collat.bonor.q.ult.n.y. fi tamen vult,<br />
funt ¿bnoxiae, ut probat text. in auth. ex tefiamento, ut fuprá dictum eft, in hasreditate paterna una cum<br />
C. de collat. his verbis, Ex teftamento, & <strong>ab</strong> inte/lato fratribus fuis fuccedere: fi enim vellet magis cum bo<br />
cejfat dotis, & aliorum datorum collatio, ita demum nis fi donatis remanere, & fucceífioni paternas renun-<br />
parens hoc defignaverit expreffim : ergo á contrario tiare, utique ei liceret, Graf. ubi fuperius q. 4. ra. 2. &<br />
fenfu, fi pater nihil dixit, bené fit collatio dotis, & Gómez in d.l.2Ç).taur.n.^2.per text.in l.fin.ff. de collat.<br />
aliorum datorum : datorum (inquam ) fimilium ipfi dot. ibi notatur per ordinarios, quorum ahquos re tere<br />
41 doti, fcilicet ob caufam, quia "f" diclio alius, a, ud, eft Gómez ubi fupra adducens quáfdam hujus dicli li-<br />
* repetitiva fimilium , ex gloft". communiter recepta mitationes per te ipfum viejendas, atque hasc de, col-<br />
cum text. in l.fifügitivi.C.deferv.fugit. id quod latius latione bonarum quantum attinet ad noftrum infti-<br />
explicant Pet. defideicom. qH.1f.ntf.y4c. Sánchez de tutum , dicla fint fatis.<br />
matrim. lib.3. difp. 20. n. 2. ó* 3. Caputaq. decif. 298. Ünum -f tantum interim notes velim, non tenerf4£,<br />
nu. %.in 2.part. Vivi. decif. 193. lib.v. Azor, in inftit. 'filium bona haec fibi á patre donata conferre, nec il<br />
moral. lib.$. c.28. verf alius, alia, aliud. part.l. Farin. lorum asftimatíonem, vel valorem fi confumpta fint<br />
tom.i.tit.^.dc delitl. 5.17. ra.yi. ídem , quód donatio fine dolo,vel culpa ipfius: imó tune admitti debet ad<br />
ob caufam fit con fe renda, probat text. in l.i.ff. de do fuccefíionem <strong>ab</strong>fque collatione, per text. in l. 2. §. da<br />
nat. text. in l. cum multa,verffin. C. de don.ante nupt. illis,ff. de collat. honor. & in authent. quod locum, verf.<br />
& mehor caeteris, in l. ilhidyC.de collat. quatenus fim- his ceJfantibus-iC. de collat. 8c fi-f-non reperiuntur con-40"<br />
plicem donationem non conferri,ni in duobus cafib. fumpta, fed deteriorata, praeter tamen dolum. 8c cul-<br />
quos ibi enumerat Imperator ftatuitur, ergo donatio pam ipfius filii, tune, & eo cafu fatisfacit alius confe-<br />
ob cauíam femper conferretur, tenet hanc refolutiorendo ea eo modo,quo reperiuntur tempore mortis,<br />
ném Bald. in l. omnímodo, $. imputar i n. 8. C. de-inof- ita eleganter docet Mart. de Afilie!, decif. Aeap. 247,<br />
fic. te fia. 8c Jaf. in l. quoniam novella, eod. tit. n. 3. 8c per tot. dicens ita ut fupra fuifle in eo Senatu judica-<br />
late Ant. Gom. qui materiam profequendo hos, & tum. An autem j~ in fucceflione collateralium poínr.47<br />
alios quam plures citat. in faepe allega. /.29. taur. n. aliquando h<strong>ab</strong>ere locum collatio,& an filius teneatur<br />
12 8c ratio rationis eft, quia cum donatio fimplex ea conferre bona fibi á patre donata, ut illa h<strong>ab</strong>eret ul<br />
. mera liberalízate donantis procedat, praefumitur patra portionem hasreditariam, pete tibi <strong>ab</strong> Antón.F<strong>ab</strong>.<br />
trem voluifte quod cum caeteris fratribus non com- in fuo Cod. tit. de collat. defin. I. & 2. lib.6. tit.4»<br />
municaret, fed przecipuam h<strong>ab</strong>eret, quia fi donare- Quo veró-j-ad imputationem in legitimam eodem48<br />
tur , ut conferretur , non eflet fimpliciter , & ex li modo refpondemus,hanc,de qua agimus donationem<br />
bera litare donata,quod in dote,donatione propter caufa nuptiarum faclam in eam imputari,propter eam<br />
nuptias vel aliam ob cauíam , cum necefíarise fint rationem, quam circa collationem coníideravimus:<br />
£2non procedit, cüm \ nemo in neceflitatibus liberalis omnia enim ex illo principio mánant,quod fecuré in<br />
exíftat, vulg. /. divus pius, de reg. jur. I. in necefjitati- fuperioribus conftituimus, hanc donationem veré<br />
bus. eod. tit. quáre pater donando filias, feu alicui ex donationem efle obcaufam,quas de jure in legitimam<br />
filiis ob caufam intelügirur voluifleeam donationem filio imputatur, hanc conclulionem ponit Bart* in l*<br />
conferri, ita rationem hanc ex Ripa in l. in quartam, in quartam ,ff. ad leg. falcid. quam á caeteris quoque<br />
num. 148. ff ad leg.falcid. ¿k aliis tradit Dieg Gom. probari ait Bereng. Ferd. inrepetit. ejufdem /.3. art.$.<br />
Cornejo, in addit. ad comment. Ant. Gom. add. 1.29. cap. n. 11. bené loquitur Ripa in eod. I. in quarta, n¿<br />
taur. a n.29. Viden. Tel. Fernán, in U.26.& 29. caut. 148. ubi rationem ad id adducit eandem,quam fuprá;<br />
n. 3. Hanc autem noftram donationem, veram efle circa collationem ex eod. Rip. perpendimus: ean<br />
donationem ob caufam, fecuré fuperius refolvimus. dem refolutionem, quod hasc donatio imputetur in<br />
Ad haec propter aliam quoque rationem venit haec legitimam tenet Antón.Thefaur.dectí'. Tedem.afi.n,<br />
43donatio. con lerenda , quiaj- propter juramentum, 11. qui ad id allegat Jaf. in conf. ult. ib. 2.8c fupradi-<br />
quod in ea apponitur,fit ftatim valida, docet Cravet. clos alios, quos fuprá ex eod. Thefaur. circa collatio-<br />
in confil. 102. nu. 4. Mich. Graf. de fuccejj. part. 2. art. num materiam, ci ta vi m us, quibus adde Peregr. im<br />
* collatio bonorum, q. 20. ra. 4. verf. fimiliter. communem tratl. de fideicom. art. 36. nu. 134. Vidi multo poft<br />
-f- dicit Viral, de collat. memb.2. n. 17. ita declaravit Se- hasc feripta 2.tom.decif nob. Lud. á Peguer. quae no<br />
: :<br />
fiatus die 8. Jülii 1C72. in caufa í ero ny rose de Cruviflimé proderunt in lucem inter quas reperi dec. ic.'ff<br />
dillis, & de Co lie. contra Elif<strong>ab</strong>etam de Pruneta, ÓC in qua difputat hunc articulum, Sc pro non imputa-<br />
Vitafix-» coram Adriano Vi la na vertenti, ibi, in fentione bis in Senatu decif. tradit, de annis fcilicet<br />
tentia Regia^no vero ad quartam portionem,\ñá\ hanc 1603. & 1609. quia noftra hasc donatio non fit<br />
declaratioiiem míertam in proceflu caufas nobilis ob califam , fed imó fimplex donatio : Quas non<br />
Geraldi de CrudifKs qUondam Comitis de Montea- video quomodo ftare poflint cum his, quas Senacuto,contra<br />
nobilem palmatium de rWpeberrino,cotus refoíverat in eadem aula in eod. decif, quam fit»<br />
ram egregio Senatore Hieronymo Aftor, actuario pra retulimus num. 35. cujufque meminerat idem<br />
Bofch. vertenti, ubi exprefse dicitur donata a patre nob. a Peguer. eod. vol. dec.22. ac quomodo com-<br />
ti<br />
! patian-
y 8 Claufula IV.<br />
patiantur cum hic fecurein favorem opinionis,quod 10. w.18. Unde non videtur pofle eum qui refolvit<br />
•F- noftra donatio fit ob caufam,refolutis ex auétorita- in donatione caufa matrimonii certi facía ipfum mate<br />
graviflimorum doclorum. Convenit tamen cum trimonium eíTe illius caufam finalem, fupradicta pohac<br />
novilfima noftri Senatus opinione , & Senatus ftea uti diftinclione, ut quaftionem decidat, num ea<br />
Sebulia. apud Antón. F<strong>ab</strong>. in fuo Cod. lib. 3. ///.19. de donatio matrimonio non fecuto, valeat, necne. Nec<br />
inoffic. teftttm. defin. 30. ubi ait decifum, quod fi quid obeft , quod dd. per Monter, ubi fupra allegati eam<br />
in contradu matrimonii, 8c nuptiarum favore do- diftinctionem adducant: nam id' eft ex eo quod nonnatum<br />
fit, magis eft, ut fimplex, quam ob caufam do- dum refolverant num ea donatio eflet fimplex , vel<br />
natío fa&a videatur, ergo (inquit) in legitimam non ob caufam , 8c lie bené poterant ea diftincT.one uti,<br />
imput<strong>ab</strong>itur, fed qui tenent donationem efte ob cau- quae ferviebat ad decidendam eam quaftionem :<br />
fam eam, de qua tractamus, neceíTe h<strong>ab</strong>ent confiteri Conducit + quod Bal. feribit in l.filfam, C.f exfalf.
Glofla IV. 59<br />
ex celebri: doctrina Panor. in c.quemadmodivm,%.illud concludit quod Viví, docet décAOA.n.zz.likl quod<br />
' autem,n.8. extr. de jure jur. & in difput. inci. fiante fatuto<br />
n. 12. i/T>y! ¿z
6 o Claufula IV.<br />
°4 Sed qnid,-J-fí contrahatur quidem matrimonium,<br />
illud tamen poftea declaretur nullum propter ali -<br />
quod juris impedimentum , quod vetaret illud contrahi<br />
? in hoc cafu idem cenfeo indiftincte quod in<br />
fuperiori, pofle fcilicet donatorem condicere rem<br />
donatam , li tradidiflet: vel retiñere, íi penes fe h<strong>ab</strong>eret,<br />
ex defeclu caufa finalis, propter quam facía<br />
extitit , quia non praeftat impedimentum quod de<br />
jure non fortitur eífectum, capitul. non praftat. de regul.<br />
jur. lib. 6. Se paria funt aliquid non fieri, vel minus<br />
legitimé fieri: leg. hac conditio, ff. de condit. &<br />
demonflr. leg. quoties , ff. quifatifd. cog. quod eleganter<br />
in alio propolito perpendit Andr. Gayl. proel,<br />
obferv. libr. i. obferv. 105. w.13. plura ad propoiitum<br />
congent Jado. Damhaud. in Enchirid. par. Ó fimil.<br />
verf. maritus í.iutdis, & hac procederé cenfeo nulla<br />
facía drfereiuia , vel diftinclione num ambo donator,<br />
& donatarius confeii, vel ignari eflent impedimenti<br />
, vel etiym aiter eorum confeius, vel ignarus<br />
eflet in cafu de quo mox dicemus, nam in noftro<br />
cafu non loq uuntur jura , quae eam diftin&ionem<br />
faciunt ex. adrn'ttunt.<br />
6c Quid, AUTEM \ in marito ob caufam matrimonii<br />
uxorem dotante, an fi poftea illud declaretur nullum,<br />
poflit bona donata repetere , vel retiñere tanquam<br />
ceflante caufa donationis, ut in próximo cafu<br />
dicebamus 111 fuperioribus. L¡cet haec quaftio ad noftram<br />
hanc gl. pertiiere non videatur, tamen quia<br />
per eam fperatur fien facilior , & clarior deciíio<br />
cafus fupra proxiu é á nobis propofiti, ideó breviter<br />
qud in ea tenendum íit, aperiemus: hac in re<br />
66"i" diftmguunt communiter dd. plurts cafus : aut<br />
* enim uterque fu't confeius impedimenti, quod obít<strong>ab</strong>at<br />
ne nupt-.a ¡nter eos fierent , 6c tune non eft<br />
locus repetitióni , ied fiícus poteft rem donatam<br />
vindicare /. cum hic Jlatuo , §. fin. in fin ff. de donat.<br />
inter vir. & uxor. ibi, fed fi Sena or libertinam defponderit,<br />
vel tutor puptllum , vel quis alius ex his qui<br />
matrimonium copulare prohibentur , & duxerit , an<br />
donatio quaji in fponfalibus facía valeat ? & putem<br />
etiam fponfalia improbando , & quaji <strong>ab</strong> indignis ea ,<br />
qua donata funt, oblata, fifeo vendicari. ht hac<br />
g-fcientia + probanda eft eo modo , quo do. et Ang.<br />
Aret. in §. fi adverjus, infl. de nupt. ubi eum optimé<br />
1oqui dicit Velafq. conf. c. in princ. alias ignorantia<br />
¿gprafumeretur. Aut vero + aiter ipforum fciebat impedimentum<br />
, & aiter ignon.b .t, & tune adhuc diifinguunt<br />
DD. inter ultimas voluntates, &. contractus<br />
coiuludentes in ultimis voluntatibus fieri quidem<br />
rem legatam iplius legatarii impedimentum ignorantis<br />
, per text. in leg. prafeÜus , de rit. nupt. in<br />
^ contraclibus veró + dua reperiuntur DD. contraria<br />
"íententia, ut apparet ex glof. in l.qui contra.verf. fifeo,<br />
de intcfl. nupt. & ex Didae. de matr.l.fart. c.j.%.1.<br />
n. 8. 6c i íiom. Sanch. difput.2. ».3. & 4. lib.6. ubi indubitanter<br />
tenet in utroque cafu rem donatam fieri<br />
conjugis impedimentum ignorantia, cum non poííit<br />
commodé inter eos cafus ratio d.verfitatis aííignari<br />
& per alias rationes, quas ipfe tradit: aut donatarius<br />
impedimentum nofcebat ignorante donatorcóc tune<br />
licet etiam adfint contraria DD. fententia differentiam<br />
conftituentium inter contraclus & ultimas voluntaos.utroque<br />
tamen cafu legatum,& donationem<br />
eífe nullius momenti tenent Lman. a Cofta,Mehn.&<br />
Sanch. ubi infra: aut finaliter utero 4ue iplorum impedimentum<br />
ignor<strong>ab</strong>at ínter eos efle quo mmus matrimonium<br />
contraherent, Se tali cafu hinc inde donata<br />
repetuntur, /. 1. C. de rendid, oh cauf. cum ifte cafus<br />
tam in donatione , quam m legato contigiflet disputan<br />
in Senatu Ne p» IN eo tradit Vine, de Franch.<br />
dec.
Gloffa<br />
portar, noftra conftitütio alitcr, atque alio modo, ac<br />
per al ios a&uSjCjuam per cxprelíam retrodonationem<br />
poífe fieri fraudem hareditamentis iaclis favore matrimonii<br />
, quos actus sequé conftitütio prohibet, &<br />
annullat, atqui expreflam retrodonationem, dificultas<br />
confiilit in cognoíceiido qui fint adus, quos intendit<br />
conftitütio prohibcre, ac anuullare ultra proprias,<br />
8c man i fe fias retrudonationes, ex eis ego nonmillos<br />
ufu frequentiore» in médium proponam ex<br />
quib. non erit forfan diíiicile ad aliorum congnitionem<br />
devenire, máxime fi eis áojungantur qua; Antón.'F<strong>ab</strong>.<br />
docet iri fuo Cod.IV".2. tit.2^. qni,& adverfi<br />
quos, é'c de m. 3.n. 8. & in alleg. & lib. 4. tit. 37. de<br />
reb. odien, defin. 2. c J<br />
3. & Rofen. defeud. caj. membr.<br />
j . concl. 14. a n. 7. ubi quídam calus adducuntur, in<br />
quibus dicunt ii doclores» arque militare prohibitioitem<br />
alienationis,quamvis revera mamfeftae alicna-<br />
' tiones non appareant, an li tales omnmo úuiient,<br />
<strong>ab</strong>fque fuco aliquo celebratae.<br />
„ J Unus-f-ex his calibus , quos ego adducere decrevi,<br />
eflet, quando films patri vendenti, vel <strong>ab</strong>asajienanti<br />
res donatas confentiret, quia per hujufmódi boriíénfus<br />
praeftationem aequé fieret Iraus hareditamento ,<br />
quam conftitütio prohibe** vohjit, ultra quod, confcntire<br />
alienationi alienare efl, & proh;b:tus alienare<br />
, vel donare, prohibitus etiam cenfetur alieiiationi<br />
,-vel doriationi confentire, prouti pluribus probat<br />
Tiraquell. allegat. a Molini ubi infra Tiraq. (inquam)<br />
in revet. I. fi unquam, verb. donatione largitus , a. 275).<br />
& Mohn. de primogen. lib.d.. cap.¿. n. 24. text. ex p reífus<br />
in l. quoties, C. de fideicomm. ubi venderé per fe,<br />
& confentire vendironi , qua? per ahpm fiat.jderri<br />
funt , bene Surd. dec. 264. nu. 13. & Cafar. Barz.<br />
dec. 04 71. I4.<br />
y4 A:ius freafus eíTet, quando pater ertieret á filio<br />
e '-.in r_s donatas , nec aliter coníl.irct de pretil<br />
folutfone > quam per confeflioncm ipíius fiin : tune<br />
enim locum h<strong>ab</strong>eret difpofitio noftra Conffitutioiv,;<br />
ex regula quae didat, in perfonis prohibías non<br />
efle ftandum confeíiiouibus , per quas fieri poíiet<br />
fraus pn.-hibitioni , nifi revera conftet de vtritate<br />
illius, fie in proprus noítris terminis in perfona prohifeita<br />
donare, quod non valeat coníeílro pretil ío-<br />
1'.".' n íavorem illius, cui donare non poter.it,<br />
niíi de 1 t< conftet, contra gl. tn /. qui teftamnitum.<br />
verb. mpditm^ff. de probat. fecuré refolvunt Jaf.<br />
in Iji ¿r, ata ex ion s. n.lU de valga. Dec. in cottf.jlh<br />
Calcan, in confil. 58. p-.r t- xt. in l. 1. C. de tiatur. ¡ib.<br />
eis'adde PineJ.tW /. l. part.^.71. 23. Cod. de bon.mat.<br />
accommodantur quas pluribus inferios in glof. donationis<br />
inter patrem & filium, docuimus, dum refolvimus<br />
i 11 perfonis pfohibitM non fuffragari aflertjonem<br />
meritorum ad fuflinendam donationem alias<br />
invalidam, nifi illa probentur.<br />
7c F x<br />
eadem + refolutione manare videtur, quod fi<br />
alias quoquomodo fiat <strong>ab</strong>qua confeflio debiti etiam<br />
jurata á filio in favorem patris, cujus veritas, & realitas<br />
probari non poflit, ei ftandum non foret, quia<br />
fie per indiredum fieret fraus conftitutioni, & hareditamentis<br />
favore matrimonii fadis in cujus rei cómprobationem<br />
faciunt, primo text./'w d. I. qui teftamentum,<br />
ff.de probat. Sc quo doclores tradunt in hac materia,<br />
quos (ut única allcgatione plures b<strong>ab</strong>eas) cum<br />
diligentia retukrunt Piíul.in alleg. 1.1. part.^.n. 23.<br />
Cod. debon. mater. ce Mantic. de conjetl. ult. volunt.<br />
yfrlib.lO. ///.4. «.3. Conducunt-j-'finaliterquas de confeííione<br />
recepta dotis per maritum uxori fada, ubi<br />
numerario probari non poteít,docet Pater Sanch. de<br />
tnatr. lib A de donat. hit. vir. & uxor.difp.y.n.6. dicens<br />
quod 111 ómnibus cal,bus in quibus donatio inter virum<br />
& uxorem eft invalida, invalida etiam eft hujufmódi<br />
confeflio nifi de veritate numerationis alitcr<br />
conftet: adde Barbof. in l.i.part.Cn.zi). fffolut. matr.<br />
qui multa adducit in hujus rei com probationem.<br />
Fontan. de Paii. Nupt. Tom. 1.<br />
I. 6 1<br />
Concinnunt quae pluribus, circa confcfíionem per<br />
filium patri fadam de rectptis mille,qua ei donaverat,feu<br />
donare promidrat m capitulis matrim,prob<strong>ab</strong>at<br />
rioftras Cáncer, in 2.part. 2. var. refol. cap. 2. a<br />
n.lGO. cum pluribus fequent. Sc fignanter ».218. ubi<br />
poft hac feripta vidi , quia poft haec feripta in lucem<br />
prodiit opus.<br />
ídem f effit quando conftaret de receptione pre-77<br />
tii realiter, Sc de fado.fi tamen venditio viliori pretio<br />
celebrata comperirctur, quia tune illud,quod deeftet<br />
de juflo pretio, donatum cenferetur , ex leg.fi<br />
quis donationis , de contr<strong>ab</strong>en, empt. & leg. fi fponfa ,<br />
circa fin. de donat. int. vir. teV uxor. Joan. ¿up. de<br />
Pala. Kub. in rubr. de donat. int. vir. & uxor. 29.<br />
n.2. Sc Rodcr. Suar. in li. tit. de las arrhas, in §. 7iot.<br />
ad Un. in verf 2.<br />
Multis -j-alns modis in fraudem conftitutionis po-7^<br />
teíl his haer^ditamentis fieri praejudicium ,quos poteris<br />
per te ipfuftj coiligere ex variis doclorum refolutionibns<br />
huic negotio applic<strong>ab</strong>ilib'us, quos omnes<br />
non pofi'um ego hoc loci recenfererid folum adverto,<br />
nihil poífe excogitari per quod facilius fraus hac<br />
deprehéndatur, ac detegatnr,quam li infpiciátur,num<br />
adus qui fit á filio iri patrem, Íit talis, qui fi clare, Sc<br />
aperte non fapiat retrodonationem, in favorem illius,<br />
vel manifeftum praejudicium, Sc derogationem<br />
contmeat hareditamenti, per eum tamen quoquomodo<br />
deveniatur ad didam retrodonationem, praejudicium,<br />
Sc derogationem, leu ipfa fequantur, quia<br />
tune pari modo talis adus cenftretur prohibitus,ficuti<br />
quihbet alius, qui diredé, clare Sc manifefté didam<br />
retrodonationem prajudicium , Sc derogationem<br />
contineret, quod argumento eorum probatur,<br />
quod dodores docent, ?rohibÍÍa% alienatione cenferij^<br />
prohibitum ownevi adían, per quem deveniatur ad ipfam.per<br />
qnemque ipjafequatur,ex l.cod:cillis,%.?natcr.ck<br />
ibi Bart.^ de legat.2. l.fi ad refolvendam, ubi Bart. &<br />
Salyc. C.deprttd. minor. Tiraq. de retratl. lign. f.l.glof.<br />
I4.n.i4.qui plures concord. alleg. Menoch. conf.iOf.<br />
7122. Bec. conf.2^. 71.2. Peregr. de fideicomm. art. 14.<br />
?/. 3 T. Surd. dec. 2Ç4. n. 20. 0dec. ¿26. n. 27.<br />
Declaratur f hac conftitütio, Sc ejus dnpofitio utg 0<br />
tantum hubeat locum in his , qua fiunt in íavorem<br />
donafttis per donatarium per adum inter vivos, non<br />
vero iu his, qua per ultimam voluntatem Sc in teftamento,<br />
qui cum dida conftitütio fundetur m íraudibus,<br />
qi a in his fieri folent, tmanaveritque in earum<br />
excluiionem, pro caufa finali dilpol)ti< >rm. juxta<br />
leg. fin. ubi Bart. Sc reliqui. ff. de heered. inftit. & leg.<br />
cum hi.ff.de tranfaüapCc autem óc earum lufp;ciones<br />
non poliint conjedurari intdlante,^ moribundo,<br />
inde fit ut dici nequeat emanafie prohibitionem, ut<br />
facultatem teftandi, alioquin liberam,óc amphííimam<br />
rellringere:,eíl bast exprelTa doctrina noftratis i liorna<br />
Mier. fuper dici. conjlit. quee legitur apud eum in<br />
cur. Perpiniani Reg. Petr. 111. cap. 26. de his,qua fiunt<br />
in fraud. contratl. nupt. eol.6. n.6. pag.1^2. d'.centis-f gj<br />
conllitutionem hanc,quam explicamus,intendiire removeré<br />
potentiam contradus inter vivos, non difpolitionem<br />
per ultimam voluntatem fiendam , qua<br />
eft ambulatoria ufque ad mortem , eandem opinionem<br />
fequitur noftras etiam Antón. OÍ iba de afiion.<br />
tom. 1. in a interpretat. §. item fi quis in fraud. nu. 2.<br />
verficul.fed an. qui eundem M.ier. allegat. ubi fupra<br />
in n. 3. ubi tamen nihil de hoc, praterquam quod<br />
calíante fraude poflit fieri alienatio , non obftante<br />
coníbtutiorte,numerus enim 6. eft, ubi de lioc Mier.<br />
traftat: coarcervat poftea is dodor iri comprobationem<br />
hujus opinionis plures dodores tenentes quod<br />
prohibitus alienare, non cenfeatur prohibitus alienare<br />
per adum ultima voluntatis, fed per adum folum<br />
inter vivos , fie reperio pro hac noílra declaratione<br />
antiquitus in Senatu decifum die fcilicet 20. \<br />
Julii ícóo. in caufa in eo vertenti ad relationem N.<br />
F Vila-
6% Claufula IV.<br />
Vil a na in Cat herí nam Caftellona, & pupiilos C<strong>ab</strong>ellónos<br />
i feriba Saccrares.<br />
82 Declaratur-j* fecundo eadem conílitutio, ut tantum<br />
procedat in diminutione hasreditamenti, quas<br />
procederé fado hominis, non vero quas fado legis<br />
procederé, & ex illius difpoíitio ne, quo probatur<br />
ponderando verba didas conftit. ibi > Alguna carta<br />
*fer a feta, hoc eft, aliqua chana fuerit facía, ítem ponderando<br />
quod conftitutio prasdida , uti antea dicebamus,<br />
emanaverit ad tollendum fraudes, quas in his<br />
fieri folebant, quas certum eft per legem fieri non<br />
polfe, ¿V ex illius difpofitione,rationem reddit Mier.<br />
in ead. conftit. n.8. ó" 9. ubi hanc refolutíonem fequitur<br />
, dicens , quod per haneconftitut. prohibentur<br />
contradus, & inftrumenta tantum , 8c quia ejus difpoíitio<br />
exorbitans, non eft trahenda ad crimina, vel<br />
alios cafus nece fíanos, in quib. donatio revocatur<br />
invito donatario né videantur per eam tot jura corrigi,feu<br />
tolli quas de revocandis doiiationibus agunt,<br />
& ad id fuerant edita, arg. leg. fi quando, C. deinoft.<br />
tejlam.<br />
#2 Exemplum-}- hujus rei poteft poni in revocatione,<br />
quas íit vigOre /. fi unquam, C. de revoc. don. quando<br />
donatori,& hasreditanti in capitulis matrimonialibus<br />
nafcerentur alii filii (intelligendo in terminis,in quibus<br />
ejus legis difpoíitio procedit) tune enim in favorem<br />
didorum filiorum fieret próculdubio diminutio<br />
hasreditamenti beneficio legis, 8c ex illius difpoíitione,<br />
quaecunque donatio , etiamfi fit ob caufam, huic<br />
quod tibi declar<strong>ab</strong>unt dodores qui dida jura commentati<br />
íunt, quod ego non poífum hoc loci proíequi,<br />
ne plufquám oporteat, in his immoratus dicat<br />
& videat.<br />
Plura alia in ornatum omnium fupradidorum,quae<br />
pulchra quidem funt talia, quas quifque vel roediocriter<br />
folum eruditus per fe ipfum facili negotio colligere<br />
poterit, ea confulto íiientio prastereo.<br />
4<br />
6<br />
7<br />
8<br />
$ U M M A R I A. •<br />
Filiifamilias non poterant olim fine confenfu parentum<br />
matrimonium) contrahere.<br />
Jus canonicum in nuptiis potifjimum ex peda tur.<br />
Filiifamilias de juré canónico validas pojfunt <strong>ab</strong>fque<br />
confenfu parentum nuptias contrahere, ibid*<br />
FUiumfam. "qui dicit non pojfe fine confenfu parentum<br />
nuptias contrahere, anathcmate a Sacro Tr¿dent:<br />
Concil. damnatur.<br />
Confenfus parentum, tn matrimoniis filiorum, de honefíate<br />
re_quiritur.<br />
Virginalis pudor is non efl maritum eligere, fed parentum<br />
judicium expeüare.<br />
Matrimonium contrahere <strong>ab</strong>fque confenfu parentum<br />
, moríale aliqui arbitrantur.<br />
Quod non procediufi confilium fit petitum, licet non<br />
Jequutum.<br />
Conc. Triden. de reform. matrim. c. I. feíf. 22. intelletlus<br />
n. 3.<br />
revocationi de jure fubjacet, Rip. in l.fi unquam , 9 Exempla plurium, qui fine confenfu parentum , ma<br />
5.13. ».24. cum feq. Gorn. in confil I. vol.%. & conf.30. trimonium contrahere noluerunt, remijjive.<br />
voLa-. Vident Tiraq. in repetit. d. l.fi unquam, verb. *10 Filia in Cathalonia non poteft fine confenfu paren<br />
donatione largitus, nu. 68. u 69. qui videtur donatiotum matrimonium contrahere, alias potefl exhenem<br />
remuneratoriam excipere, quod an fit intelli- redar i , nifi fit atatis 24. ann. & «, 22. ubi decif,<br />
* gendum in excelfu tantum,id eft, in eo, quod exce- noftri Sendtus.<br />
dit caufam,aut vero in totum, non eft quod ego hic<br />
Intelletlus Conftit. ti Ó* 3. fub titul. de fponfal. in<br />
difputem, id te docébunt dodores fupra relati , &<br />
1 • vql. conftit. ibid.<br />
nos jam alias tradidimus, & fecundum hanc, quam<br />
11 Libertas matrimonii nullo modo minui pote/l, aut<br />
firmamus reíblutionem, reperio in quibufdam a mi<br />
infringí.<br />
quis exemplaribus manuícríptis in volumine confti<br />
12 Lege permitiente quod fit, poenam non meretur.<br />
tutionum Cathalonias admorjum reveferidi N.' Ma-<br />
13 ífg&s feculares non pojfunt /latuere circa matrimo*<br />
negat olim hujus principatus digniflimi, ac dodif-<br />
nú Sacramentum.<br />
íimi Cancellarii, quod peñes me h<strong>ab</strong>eó, 8c propter<br />
14 Dodores enumerantur qui ftatuta non valere ajfe-<br />
multam illius egregii viri eruditionem fummi fació,<br />
reperio, (inquam) fuifte in Senatu in caufa viduas<br />
runt, imponentia pomas contrahentibus matriiúo-<br />
•j- Parades contra N. Puiades de anno tif2$.decifum per<br />
nia fine confenfu parentum.<br />
nativitatem filiorum fuiíTex& eífe locum revocationi<br />
1< Filia, cnta fine confenfu patios nubit, rem inhonedonationis<br />
favore,& contemplatione matrimonii fa<br />
Jiam facit, ac patrem injuriam illi allatam, puchas<br />
vigore difj. leg.fi unquam Cod.de revocai. donat.<br />
niré pama exharedationis.<br />
84 Secundumfexemplum rei, quam tradamus, poteft<br />
17 Princeps faciendo ftatutum privationis hareditatis<br />
conftitui in revocatione, quas fit propter ingratitu<br />
refpedu filia qua nubit infeio patre, non dicitur<br />
dinem donatarii vigore Ifcn.C.de revoc.donat. ei enim<br />
difponere circa fubftantiam matrimonii, fed imó<br />
íimiiiter & noftra donatio fubjacet,- ut Mier. tradit<br />
circa bona temporada.<br />
in alleg. noftra confi. n. 8. intelligendo* tamen in eo , IJ3 Quod venit in quamdam confequentiam, & remote<br />
quo excédit caufam, ut declarant Com. in conf. 4j. non attenditur, fed quod principaliter.<br />
Ub. 4. Rip. in dicl. leg.fin. n. 149- juxta quam opinio- 19 Preña confiftens in lucro non acquirendo non advernem<br />
reperio etiam in exemplaribus manuferipris fu- fatur libertan matrimonii.<br />
*t prá relatis declaratum in Senatu de ann. 1499.9« Au- 20 Legitima non dicitur revera debita filiis ,fed quaji '<br />
gufti. in caufa G'alcerandi F<strong>ab</strong>ra, & Dalmatii Defpa- debita in vita parentum.*<br />
lau referente Jacob Des torrent.<br />
21 Legitima filii non poteft penes patrem pro debita<br />
ipfitísfilii publicar i.<br />
Quod eft intelligendum, ut Mier. advertít, & qui 22 Parentes exheredantes filias propter contratlum<br />
libet etiam fine éx eo verbis conftitutionis adver- matrimonium fine eorum confenfu, non efe <strong>ab</strong>foltiífet,<br />
dummodo ingratitudo prasdida- non fieret « vendos, vult Veracruz.<br />
data opera in fraudem prohibitionis.<br />
23 Nepotes non pojfunt privari hareditate avi, ex eo<br />
8c ídem + dicendum foret quando hasreditamentum<br />
quod eorum pater matrimonium contr axi (fe finé<br />
elTet inofficiofum, 8c in prasjudicium legitimas cas-<br />
illorum confenfu, ubi decif. Senatus Par i fien.<br />
terorum filiorum : cum enim eo cafu peí-milla fit de i<br />
24 Fatlum patris non nocet .filiis ex propria perfona<br />
jure revocatio ufque ad meras legitimas juxta/.7? to<br />
vocatis, ubi decif. noftri Senatus.<br />
tas, C. de revoc. donat. l.Titph in $.Imperator, de legat.<br />
2$ Renunciado matris , dote contenta,non nocetfiliis¡<br />
2. eadem etiam in noftra donatione locum h<strong>ab</strong>ebit, '<br />
(tilla prior difeedat.<br />
ex rationibus fupra ponderatis.<br />
26 Libertas matrimonii femperremanet lafa ex ftatu<br />
85 Quíbus-j-omnibus in cafibus obíervandum eft juxtis<br />
privantibus fiíios baredítate qui infciisparen»<br />
ta propriam, 8c particularem cujufque revocationis<br />
tibus illud contrahunt.<br />
-naturam, numnám ipías íiant etiam cum frudibus,<br />
Opinio aiitloris in hac materia, ibidem. .*<br />
27 Sta-,
Gloífe II.<br />
27 Statuta privantia filios haredítate, quod matrimo*<br />
«5<br />
Didac. in epitom. ad quortum decretal. 2. part. cap. 3.<br />
nium contraxerint fine confenfu parentum •> inva<br />
§. 8. in princ. ubi fignanter Joan. Corral, mifcellan.<br />
lida judtcantur , ubi decif Rota Bonon.<br />
jur. civil, lib. 1. c. 17. Caftán, in Catalog. glor. mund.<br />
28 Filia digne nubens, non poteft exharcdari, quamvis<br />
Duar. Oldendor. & alios contrarium te nemes Te-<br />
fine confenfu patris, ubi decif. noflri Senat.<br />
prehendit, ae refellit, quib. adde Sylveft.<br />
20, Confilium , quando cum eo eft aliqtiid faciendum<br />
non oportet quoad fequatur.<br />
30 Dijpenfare non poteft Epifc. vel ejus vicarius fuper<br />
denunciationib. fub pratextu quod fi matrimonii<br />
confettis foret pater, timor ejjet, ne illud impedir et.<br />
31 Statuta difponentia ingredientem religionem fine<br />
confenfu parentum , privari bar edítate, & bonis<br />
an fint valida , ubi pro afirmativa decifione no-<br />
, firi Senatus.<br />
IntélleBus privilegii Regis Jaeobi de ingredientibus<br />
religionem fine confenfu parentum, ibid.<br />
$2 .Difpofitio c. in praefentia , de probat. non h<strong>ab</strong>et<br />
locum in Cathalonia, fed monafierium fuccedit in<br />
legitima tantum > ubi dec. noflri Senat.<br />
33 Argumentum a matrimonio carnali ad fpirituale,<br />
non procedit data difparitate rationis.<br />
34 Conditio in majoritatibus, ut non fuccedant in eis<br />
mo< ñachi, vel fiero ordine inftit uti 3fuftinetiir jure<br />
ubi decif. Rota Florent.<br />
35 Mulier, cui relicta funt ducentum , fi nuberet, &<br />
centum fi monafierium ingrederetur , an integra<br />
ducentum h<strong>ab</strong>eat fi ultimum elegat.<br />
36 Monafteriüm 'non exclüdit fubftitutum datum fub<br />
conditione : fi bares moreretur fine Hberis ex legitimo<br />
matrim. natis , ubi decif. Senatus fed. &<br />
noflri etiam Senatus alia.<br />
37 Mors naturalis mpnachi eft expeclanda, ut admittatur<br />
fubfiitutus Hn tafibus in quibus non excutditur<br />
per monafierium, Ó" interim fruitur bonis<br />
fideicommijfi.<br />
38 Filius perjcontraÜum matrimonii de confenfu patris<br />
y~'lib erat itr <strong>ab</strong> illius poteftate.<br />
30 An id fit etiam refpectu curatoris , ut fimiliter liberetur<br />
<strong>ab</strong> illius poteftate "ubi dec. Senatus.<br />
G L O S S A II. ^fÇ-<br />
Quod de expreflis volúntate, & afíenfu illorum<br />
faceré, & contrahere, feu contractare<br />
debet, facit & contra hit ac cohitifiat cura<br />
dieta N. futura uxore fuá.<br />
1^ Anta -\ fuit olim apud ra a j ores noftros, paternas<br />
in filios audoritafcis h<strong>ab</strong>ita .ratio , ut exiftimaverint<br />
non pofle e*s fi nliifamilias eflent, fine.parentum<br />
volúntate, 8c afíenfu juilas contrahere nuptias,<br />
ita fanxit jmperat. Juftin. inl.unic. Cod.derapt.<br />
virgen. & in princ. inftit. de nupt. Paul. I. C. in leg. 2.<br />
deritu nupt. cum fimul. hoc etiam obfervafle parres<br />
illos Veteris Teftamenti, facrae litera? teftantur, &<br />
fignanter in Ifaac, Jacob , & Samfone ferva'fum legimus.<br />
Et non folum prohibebatur filiisfamilias<br />
matrimonium , ut fupra didum eft/contrahere, fed<br />
etiam diremptum inconfultis parentibus renovare /.<br />
nuptia inter, de ritu nuptiar. plené Gafpar. Antón.<br />
Theíaur. quafi. foren. 70. n. 4. lib. 1. Antón. F<strong>ab</strong>. in<br />
fuo Codic. lib. 5. tit. 2. de nupt. defin. 2. Verum hujufmódi<br />
Jeges, & civiles, conílitutiones per jus pontificium<br />
(quod 7 in nuptiis potifíimum fpedatur c. Euphemium<br />
2. qu.%. & c. ult. de fecund. nupt. pluribus<br />
probat Nar. Antón. Pereg. de fideicom. art.2^. n.56.)<br />
poftea <strong>ab</strong>rogatae fuere, adeo, ut jam hodie nulli dubium<br />
fit, pofle. filiosfam i lias, <strong>ab</strong>fque parentum con<br />
v<br />
Aldobrand.<br />
eadem reprehenfionedignumpropterea quod<br />
in adnot. ad primum ¡ib. inftit. in ritu. de nupt. fuper<br />
verf. dum tamen filii: eandem conatos eft defenderé<br />
opinionem, nec erubuit dicere fe exiftimare deceptos<br />
efle canoniftas, qui putarunt per jus canouicum<br />
<strong>ab</strong>rogata fuifle jura ci vil ia fupradida, eandem hanc<br />
noftram opinionem tenent Nicolaus Bello, in lib.<br />
Antino. jur.lib.2. in 3. contrarietat. pulchré Rimin.<br />
jun. confil. vol. 1. per tot. Jacob. Cáncer, variar,<br />
refolut. part. 1. c. 24. de filiis qui matri. &c. in prin.<br />
Thom. Sanch. Societ. Jefu'.*» tra&at. de matrim. /.4.<br />
difput. 22. n. 3. Joan. Gutier. in praíLlih 2-^q. c. alii<br />
plures, quos ipfi allegant, & -|" hodie ad tollend-m 3<br />
omnimodam dubitationem, h<strong>ab</strong>emus decretum Sacrofandi<br />
Concil. Triden. de reform matrim. c.i.fejf.<br />
24. quod anathemate damnat eos, qui fallo aífirmant.<br />
matrimonia á filiisfamilias, fine parentum confenfu<br />
contradice, irrita efle, pro cujus decreti interpretatione<br />
videndus eítHieronym. Ceval.m fpecul. praff.<br />
quaft. com. cent. com. Ub. 2. q. 604. n. 3 iv cum feq. Anton.<br />
F<strong>ab</strong>. in fuo C. lib. y tit. 2 de nupt. defin. 2. Qui<br />
plura de his h<strong>ab</strong>ere voluerit legat. Antón; Guiber.<br />
Coila qu\ juris lib. 1. cap. 12. per tot. ubi copióse de<br />
hac re.<br />
Sed + fi haec vera funt, quod non* fit necefíarius 4<br />
coníenfus parentum in filiorum matrimoaiis, quare<br />
in noftris capitulis ponuntur ver^a,_de quibus in noftra<br />
glo'fl. demonfttantia matrimonium hoc fuijfe cohtrafium<br />
fciehtibus & confcieniibus parentibus. Refp* »ndetur<br />
quod licet in matrimoniis conrrahendis nonln :<br />
de neceíiitate reqiíirendus coníenfus parentum, eft<br />
tamen de honeftate, quod filii 6c máxime fihae illum \<br />
requirant ;ut lie illud.quod de jure civin erakneceffitati^t<br />
de jure canónico honeftaíj&.ut dicebat Lancel,<br />
in inftit. Ganmí.fy.nuptias&iúude.'ñvM. & ibi glof.<br />
in verfr.'éonefte 3c hoc eft, quOadicebat glof. in cap.<br />
cum vvrum, de regular. & incap.fin.^2. ^.2.^ in fupra<br />
allegat. c\ ¡üfficiat 17. q 2.6c hoc eft etiam quod fcpe**<br />
rius ul ifaac , Jacob, óc Sajníorie íervatum legifpus :<br />
requifitum fuifle'parentum con fe ufum in eorumimptns,<br />
de honéstate tamen ,„ñon de neceíiitate r Aliis<br />
etiam in facrisditteris parentibus tribü'.tur. hoc munus<br />
tradendi filias nuptiis,ut ÍL.cclef 7.Da filium mam<br />
viro priidenti 8í D. Paui.l. M Corin.c.y. idtniitco|>josé docet: non enim "f fecundum honc.fi:¡-.tem virginaus<br />
eft pudoris maritum eügere, fed parentum judiemm .<br />
expedare, ut dicebat D. Ambrofius cuju^ didum refértur<br />
in cap. honoranuir 42. q.2. Ft-j-tioc atleo cer- 6<br />
tum effe exiftimant -aliqui , ut aYbitrentur peleare<br />
mortaliter,qui matrimonium contrahunt invitis parentibus,<br />
Alfonf.á Veracru./w fpecul coajung.'$.part.<br />
art. 20. concluf 4. -Micha. Salón, de jufi. & jur. q. $.<br />
de domi. art. 5.. tit. pojfintne parentes, filios, contra voluntatem<br />
eorum" contrahentes matrimonium exharedare,<br />
concl. 2. Na var. in manual, c. 14. ?i. ic. per Barbo'C'í»<br />
/. 1. part. 4, nu^-j.ff.foht. matr. & Gáíp. Antón.<br />
Thefaur. qu. for. 70. ».7. Ub. t. poft Gutier. canon,<br />
qq. c. 20.nu. 3. quod -|- tamen inteüigit verum 7<br />
Sanch. de matrim. lib. 4. dijp. 23. n. 10. niíi confilium '<br />
petiiífet filius á patre, licet datum non fequeretur:<br />
tune enim <strong>ab</strong>fque peccato, inquit, poflet filius matrimonium<br />
contrahere invito patre , qua de re amplius<br />
non ago, quia non multum attinet ad noftrum<br />
mftitutum: videatur per Sánchez, 8c ahós DD. fu-<br />
> r, • 1 /-«t*- .« i'— . .7 ««uiuium, vlutami ucr oanenez, ex anos uu. tu-<br />
fenfu, nuptias contrahere,ac matrimomo jungí, illud- pra citatos, ubi de eis latiflimé & fignanter videatur<br />
que validum eíle, óc & etticax emcax matrimonium c.cum vi- vi<br />
Ceval. Ovni in fpecul. r^^J praü. ~~ qq. com. cent. . comm. i-L lib. _ 2. ttou<br />
rum, de rendar, c. fufficiat 27. q. 2. c. hoc fanblum 2 2<br />
604. n. 34. conftanter ex Menoch. cohfil. ¿o. n. 3*. &<br />
9. 2. c.1. derefponf. tmpub late rem hanc probat ex 2 y. Ub. é de arbitr. Ub. a. cfa j. B,6 Gutier. ^ &<br />
Theologis Bellar.l.i. de facram. matr. cap.iç). ^vjq<br />
non. q. c. 20. n. 3. CephaJ. in confil. 421, n. 64. 8c alii<br />
Foman. de Fací. Nupt. Tom. I.<br />
F 2 plures,
64<br />
8 plures , j- AíTeverans per Concilium Tridentinum<br />
non cxcludí honeítatem confilii paterni, & fie non<br />
cenferi,per dictam Concilii difpolitionem,correctam<br />
verifiimam ülam opinionem, quam fupra ex Sánchez<br />
firmavimus, peccare mortaliter filios , qui fine licentia,<br />
ex. coniilio parentum , contrahunt matrimonium.<br />
Hinc illeCirus , quem reíert Barbof. in fuo libe!/, de<br />
re uxor. c. 1. fummo extollitur <strong>ab</strong> antiquitate, quod<br />
cum praftantifíima auri copia, ampliílimaque dote<br />
ad mulierem fufeipiendam invitaretur, non autem<br />
fe velle dixit. quam á parentibus collaudari, certior<br />
efle. refert Didae. Spinol. in fpecul. tefiam. glof. 14.<br />
in princ. de lc¡rat. fub condit. n. 80. de hac honeltate<br />
loquitur late l^idac. in efuo. ad quart. decret. I.part.<br />
9 cap. 3. § 8. n. 1. verf. honefum, ubi + pluribus exemplis<br />
prilcorum Fthnicorum,ac aliorum hominum,qui<br />
fine confenfu parentum nuptias contrahere noluerunt,<br />
eam opinionem commendavit: Hasc igitur honeítatis<br />
ratio potuit in caufa eífe,quod hoc loci,de<br />
hujufmodi parentum coníenfu, Se volúntate, fieret<br />
mentio.<br />
10 In f fceminis alia poteft eífe ratio hujufmodi exprelíionis<br />
confenfus paterni in earum matrimoniis,<br />
ne alias quaii parentibus infciis, vel invitis, contrahentes<br />
posnam incurrerent privationis fueccífionis<br />
paterna.*, ac maternavSc legitimas, fi id facerent ante<br />
vigelimum quartvrn atatis annum, juxt. confiit. 2&¿.<br />
tit. de Sponfa. volum. 1. confit. quod idem procedit<br />
etiam in filiis mafeulis in civitate Bareinonas , per<br />
privilegium lócale Regis Jacob.I. in 2.vol.conflit.fub<br />
tit.de Sponfa. de quorum privilegii,Se conftitutionum<br />
validitate, eft, quod in piaftntiarum aliquid dicamus<br />
ne difficiles quacítiones injufte fubterfugiífe<br />
videamur.<br />
11 Imprimís-f-igitur pro hujufmodi ftatutorum invaliditate<br />
facit, quod per ea videatur infringí, ac minui<br />
libtrtas matrimonii, videnturque ea ftatuta refrigerare,<br />
& retardare nomines á contradi! matrimonii,contra<br />
c.l.& c.gemma cumfimil. de Sponf. admir<strong>ab</strong>ais eft<br />
ad id Concilii Tridentini difpoíitio in decr.de refor.<br />
matrimon. fefi.i\.c.(). pracipiens ne quovis modo,directe\vel<br />
indirecl:e,cogatur quisquominus libere matrimonium<br />
contrahet, & certé per hujufmodi humanas<br />
leges, Sí conftitutiones vix diei poteft,quod non<br />
cogantur filii, minus libere, matrimonia contrahere,<br />
quod videtur eífe, faltem indirecto, hbertatem matrimonii<br />
impediré, quod damnat facrofmcta Synodus.<br />
12 Secunda ratio,-]- quia poftquam muiier id , quod<br />
eft nubere, fine coníenfu parentum,jure permútente<br />
facit, ut fupra dictum fuit, non videtur elle ubi élócati<br />
valeat pecna exharedationis.arguniento l.Gracchus<br />
ad leg. Jul. de adult.<br />
Tertia ratio, f quia ad poteftatem fecularem non<br />
fpectat leges condere circa matrimonii facramentum,<br />
c. tuam,de ord. cognit. & c. caufam 2. qui filii<br />
fint legit. ergo, &c.<br />
Ad has tres rationes reducuntur omnes, quas DD.<br />
in propofito adducunt, licet ipfi pluribus, cas exornent,quarum<br />
efTicacia conitri&i, qu'amplures , tam<br />
ex antiquis quám ex novioribus, aíferuerunt con-<br />
Claufula IV.<br />
q.$. per tot. Ju 1<br />
. Ciar, in prat!. crim. ^.83. ibi fiatutum<br />
3. verf. fed unquid. Alphonf. á Veracr. in fpec conjug.<br />
3. par. art.20. confi.}. Molin. de primeg. Hfpan. lib.2.<br />
c. 16. n. 6. Matienzo in l. 2. tit. ç. ¡ib. 3. or.únament.<br />
glof.4? «.4. ¿v ibi Azebe. 11.6. Tibcr. Decian. in trac!,<br />
crim. tom. 1. lib.2. f.34. n 4. Cevall.//¿.2. pracl. quafi.<br />
commu. cont. comm. 9.604. nu. 33. & Thom. Sanch.<br />
fociet. Jefu lib. 4. difput. 25. n.2. eandem opinionem<br />
tenet Joann. And. in c. fiatutum l. de baretic. in 6.<br />
licet relerat contrarium fuilfe obtentum in publica -fdifputatione<br />
Bononias, refert id Felin. in c. Ecclefia<br />
fiancU Alaria, w.59. verf fed contra iftam dicens de- *<br />
cifionem Joann. Andr. clíe ordinariam , Sí communiter<br />
approbatam , Pater Azor, fociet. Jefu in inflit.<br />
moral, lib. y. cap. 20. verf. praterea , & verf leges civiles<br />
: & c.2?. verf.l^. quaritur : plené Alderu. Matear,<br />
de interprct. fiatu. concl. 1. a nu 177. hi omnes<br />
cum aliis, quos vidimus quofque ipfi allegant, hanc<br />
fequuntur fententiam , Se opinionem.<br />
Alii funt non pauci,qui ratioir.Sus fupradictis nihil<br />
moti contrariam tenent fententiam, valere hujufmodi<br />
leges, Se ftatuta , nec ea per jus canonicum tuifle<br />
modo aliquo <strong>ab</strong>rogata'.ii fequentibus utuntur mediis,<br />
per qua.' etiam ceníent contrariis fuifle fatisfactum.<br />
Prima ratio jhujus opinionis maniícfta fiet,fi pras-ij<br />
fuppofuerimus quod licet jus canonicum matrimonia<br />
hujufmodi, quas contrahuntur fine confenfu parentum,<br />
approbct quoad fubftantiam matrimonii,non tamen<br />
illa approbat quo ad modum contrahendi, imó<br />
pradictum modum exprefsé improbat, Se minus honeítum<br />
reputat,dicens exprefsé quod ita contrayendo<br />
filia ufurpat oñicium patris,c. honorantur 52. q.l.<br />
c. nof rutes 30. q.l. & c.i. de defponf. impúber. Se proinde<br />
dicitur gravi patrem aflicere injuria , Hoftienf.<br />
in fum. tit.de clandejl. matrim. n. I. Se ladere jufi patrias<br />
poteftacis, Paluda, in 4. difinf.2S.q 2.?:. 10. inde<br />
(quod í'ortiuseft) lethaliter dicitur peccare, ut fuperius<br />
lace probatum extitit: Hocipra 4<br />
fiippofito,nullii6<br />
mirum videri pofle, ajunt hujus opuiibnis allvcias ,<br />
quod dicatur, legem civilem hanc filia* culpam, Se<br />
peccatum, hunc patris contemptum, ck. injunam, puniré<br />
polfe posna exhasredationis filia lie contrahe-ntis,<br />
nihil tamen circa matrimonii fubílantiam difponendo<br />
, vel ftatuendo, pro qua coníideratione facit<br />
not<strong>ab</strong>iliter in íimili doctrina Panorm. in c. fin. de fe~<br />
cund. nupt ».3. hac ratio (ne quem fuá laude fraudemus)<br />
eft Barb. in alleg. 1. 14. part. n. $0*$jolut. matrim.<br />
qui fupradictos allegat.<br />
Secunda ratio-j-ner quam videntur fuftinenda bu-17<br />
julmodi ltatuta,& leges.Rtajuia tali cafu Princeps nihil<br />
difponit fuptr matrim.illud invalidando,vel alias,<br />
quin ad ipíum non fpectat,led fuper bonis temporalibus,<br />
& fecularibus, dequiHus judicare, ftatuere,& difponeré<br />
legem condendo,ocalias difpofitiones faciendo,non<br />
pertinet ad Kcclefiam.fed ad Principem feeu-<br />
\iirem,c.pcr veiier.ibilem.qui filii fint legi .Fehn./a c. Ecclefia<br />
fancl* Átír¡* in.j8.&
Gloffa II.<br />
acquirendo, non adverfatur libertati matrimonii, rcntum matrimonium contraxerunt, exharedari proideoque<br />
ei apponi poteft , quia tune non eft vera pterea pofle, exiftimarunt , fed & filios eorum , qui<br />
pcena, fed potins eft fpe lucri comparandi ad ma- ex tali matrimonio proceífifient, fi forte filium contrimonium<br />
invitan , quod fieri pofle manifefté do- tingeret mori ante patrem eis relidis,contraquos tacet<br />
1. C. in l. Titio, de condit. & dem. Didae. ad\. men in fadi contingentia declaravit Senat. Pariíien. \<br />
decret. part. 2. c.¿. §. 3. n. 1. late propolitionem hanc de anno 1584. ut teftatur Ann. Robert. rer. judicat.<br />
ex multis probat Sanch. in fcepe alleg. tracl. de matr. Ub. 2. c. 9. in fin.<br />
20lib. 1. difp.¿¿.n. 3. legitima autem f non dicitur re- Nec id quidem f mirum cürn regulariter generale24<br />
vera debita filiis, fed quafi debita, & ita judicatur de fit, fada parentum filiis non prajudicare, prout in<br />
eaquafi de lucro captando, ut docet glo!. in l. eman- pulchro cafu Senatus declaravit referente egregio f<br />
cipata, ver. fine, C. de jur. & fací, ignor.Sí ibi Bart. ir.3. Senatore Hieronymo Aftor,& feriba Hieron.Bolch.<br />
& plures feribentes , & in aliis locis relatis per San- f ub die 22. Martil 1605. in caufa Stephaniae Terrera<br />
chez loco inferius allegando, & íignanter Tiraq. in vidua* contra Gartiam Gualbes,dicendo quod quanrepetit.<br />
I. fi unquam, verf. fufceperitliber.n.11 ¿.Ó"!!^- do funt filii fubftituti poft mortem patris, ipil non<br />
21C. de revoc. donat. Quodf fi é contra eflet, pubh- debent hareditate privari, quamvis probetur eorum<br />
cari polfet legitima, fuperftite patre, propter delic- patrem non obtemperarte mandatis teftatorió,imó eis .<br />
dum filii, Sí teneretur ipfe pater ex ea, uti de bonis exprefsé contravenirte , per quam contraventionem<br />
filii, condemnationem folvere, cujus contrarium eft incurrebat privationem hareditatis difpofnione tede<br />
jure, ut docet Padilla in d.l. emancipata, ».33. & ftatoris : didum enim fuit, fadum patris,& li íit fibi<br />
34.íignum ergo eft quod legitima non poteft diei fi- nocivum,'non tamen filiis , pro qua declaratione ftat.<br />
lio debita in vita parentum, Sí fie quod de jure ju- in terminis Peregr. de fideic. art. 18. n. 26. non nihil<br />
dicari de ea debet, ut de lucro quarendo ;& per con- dicit ad propoíitum Vine, de Franch.decifi 69. Inde<br />
fequens quod á primo ad ultimum non erit prohibi- etiam íit f quod fadum matris,qua renunciavit do-25<br />
tum pcenam exharedation/'s apponere filiis contra te contenta , non noeeat filiis, fi contiugat matrem<br />
voluntatem parentum contrahentibus, quia non ad- ipfi s filiis pradecederé , prout multis dodrinis funverfatur<br />
ea pcena libertati matrimonii, ex fupradidis dat noftras Cáncer, lib.^.var.c. 15. de renunt. a n. 47.<br />
late rationem hanc extendit Sanche/ de matrim. lib. ubi decifwnem refert noflri Senatus vqua noílris tem- -f-<br />
4. difput. 2">. n. 1. licet eam poftea diflolvat n. 3. poribus fada extitit, referente egregio Senatore<br />
Per has r¿tiones plures graviffimi viri hanctenent Hieronymo TomeJ de anno 1598. ( licet ego aliam<br />
opinionem, quorum nos aliquos referemus reliquos viderim in alia aula antea in contranum fadam , Se<br />
péneseos videndos relinquentes, qui alleg<strong>ab</strong>untur, in Senatu Parifien. fie cti; m fuifle centra nepotes<br />
Bald. in c.tenor, infin. de Jentent. & re jud. & in l.om- declaratum de anno t.x6p. reíert Ann. Robert, rer. f<br />
nem,ad fin. C. ad Senat ufe.Ten uH.Bald.novell.de dot. judicat. Ub. 2. cappX. ) 1 ^regium elt Lüd. Morór.<br />
é.part.privil. 16. n. 6. Joan. Lup. in c.per vejlras de conf.21. per tot. ubi laie de his agit. Sed hac ^mitdonat.<br />
int. vir. & uxor. not.¿.$>.3.n.cj.& tot.$.$. Ferdin. tamus pro nunc.<br />
Vafq. de fue ce ff. creat. part.i. lib.i.f.io. w.628. &feq. - íunt quáé dubitnbilem reddant rer* hanc,<br />
Ludov. Molin. fociet. Jeíu tom. 1. de inflit. tracl. 2. quasque ni ti vider».mus has noftras ;ógft t .roñes<br />
difput. 176. Barbof. in l.i.part.4. n.$6.fi.folut. matr. cum máxima maturitate á viris hujus pnru - ..¡.us in-<br />
Michaeí. Salón, de jufiit.Ú jur. q.%. de dcmi.art.%. Sí dique dodiíTimis fimul ac prúdehtiflimis c< :tec~ is,<br />
alii quam plures relati per'lhom. Sánchez, ubi fu- ni etiam prole fci/emus pro earum VÍ< !<br />
ditate per<br />
perius n. 1. qui licet hanc fententiam non fcquatur , facrum |enatum ( quem nulíi orbis pofltponi debe re<br />
eam tamen dicit prob<strong>ab</strong>iliííimam , inrerens inde non fatentur qui iilum tradarunt) íuilíe fap.ífime in la"<br />
efle audiendum Veracrus in 2. part. fpecuL art. 20. di contingenta Sí quoties de eo incidit quaeftio, ju-<br />
22concl. 3. dicentem nonfeíle <strong>ab</strong>íolvendos parentes, dicatum,occafioneni d<strong>ab</strong>antnonmodc.ini dub.tandi<br />
Í- qui in cafu per leges fibi conceflo, exharedant fihas, quanam harum opinionum verior déb< 111 re ferj,<br />
fed imó aflerit Sánchez fore <strong>ab</strong>folvendos cum pro- Sí multos forfan induxiflent ad crecendum ¿onge*<br />
b<strong>ab</strong>iliílimam íententiam fequantur: fupradidis adde veriorem efle priorem opinionem, fuper quo ego<br />
Jacob. Cáncer, qui eandem tenet opinionem part. 1. humunculus aliud non loquor,dodonbus relmquens<br />
var.refol.tit.de fil. qui mat. &c. in princ. Sí noftros judicium fuper his fuum proferendum, heré-f-verum26*<br />
pradicos Cathalonia per eum.ck per Anton.Olíb.in eft (ut hoc unum verbum libere proferan. ) quod<br />
ufat. alium, namque, cap."], a jz.37. de jur. fife. qui eos ego attentius rationes pro utraque parte dod.dimé<br />
fequitur , alleg. idem Cáncer, in ^.part. var. cap.i l. á dodoribus excogitatas perpendi, ac conlideravi ,<br />
de fponfal. & matrim. n. 3. poft hac feripta in lucem & femper reperiri videri quomodocunque rem hanc<br />
edita , defendit eandem opinionem in terminis no- coníiderent dodores, éx hujufmodi liginus, Se ftaftrarum<br />
conftitutionum, imo de eis exprefsé* loqueos tutis lafam . ac diminutam remauere libertaten-, ma-<br />
Cel. Hugo, confil.fé.nri. (in quo fibi placuiífe dicit trimonii, quod prohibent Jura canónica, Sí damnat<br />
Gafp. Anton.lhefau. qua(l.forenf"jQ. n.y.libA.) plu- Sacrofanda Tndentina Svno-lus. etiam fi id indire-<br />
t<br />
f.;2.»43. ubi ita decifu<br />
t a<br />
lofanoin contradidorio judicio de anno i")S3- ' nionem contrariam ftotutis, aquiorem , Sí veriorem<br />
etiam inconcufse in Cathalonia obfervari, & pradi- judicarem, Sí illis adharerem dodiífimis vins , qni<br />
cari hanc opinionem aflerit Cancer./'w d. cap.de filiis eum lequuntur , bene video quod id eflet contra<br />
qui &c. n.6. cui eft quod in fidem adhibeamus, licet ftimulum calcitrare : ex eo enim quod non ampleccafum<br />
particularem non alleget, in quo fit ita prac tamur hanc opinionem, non exiftimamus quod proticatum,quia<br />
Cathalani obfervantiiíimi funt íuarum pterea in Cathalonia á contraria , qua? recepta ihi<br />
legum , & in dubio fecuré poteft credi pro earum eft, faciliter recedendum íit, nec forfan forer ju.'luin<br />
[f obfervantia, & in individuo vidi declarationem Se- quód ita fieret, ut docet Jul. Ciar, in prax, fi.fin. p.<br />
natus ad religionem egregii Senatoris Hieronymi 6. q. %2. ftatut. 3. circa matrimonia , in verf. fed nun-<br />
Aftor in caufa Alduncia Arenys, contra Monfer- quid-, infin. verum id me parum movet: ego enim<br />
ratum Grav. Civem honoratum Barcinona die 7. meo fatisieciflem muneri, li ita liberé, quod íentio,<br />
Odobris 1603. aduario Hieronymo Bofch. ad id in médium protuliflem , nemini proinde auterens lifadam.<br />
bertatem quod libi magis arrideret, tenendi. Hoc<br />
23 Et quidam,t nedum filios, qui fine aflenfu pa- unum omnes voló h<strong>ab</strong>ere pro comperto, quod fi<br />
Montan, de Pací. Nupt. Tom. I. F 3
66 Clauíulí|[V¿ k %. g<br />
Senatui noftro placeret ia fadi contingentia, fpre- tutionibus tit. de Spónfa eft etiam de privilegio Reto<br />
conftitütio num praedidarum , utpote libertatem gis Jacobi primi, quod legitur in 2. vol. confiitut. fubmatrimonii<br />
not<strong>ab</strong>iliter mJnuere apparentium , rigo- tit. deis que entren in religio,contra ingredientes relire,<br />
hanc, de qua loquimur opinionem ampledi, non gionem fine confenfu patris conceífo , ut hujufmódi<br />
foret ipfe primus Senatus, qui eam fequutus fuiflet: filii non poflint aliquid pro legitima, vel haereditate<br />
27eft fiquidem + Senatus Bonon. qui in proprio cafu ipfius petere, nec h<strong>ab</strong>ere, quia videtur not<strong>ab</strong>iliter<br />
alterius, & fimilis ftatuti Civitatis Bonon. contra il- libertatem matrimonii fpiritualis minuere,ac propter-<br />
+ lud cenfuit, Sc eam opinionem magis communem, ea,& quia eft removeos <strong>ab</strong> ámplextrvitae contempla-.:<br />
* & á qua in judicando non erat recedendum, dixit, tivae , nullum dicendum nec obfervandum §t fed &<br />
ut refert Caefar Bart. decif. 29. per tot. Sc fignanter hoc prafenti-, in authen. de Santl. Epifcop. juntl. c. erit<br />
n. 10. 12. Ó* 19. facit non ineleganter decifio Vivii autem lex, 4¿.dtftiníl. Sc ideo forfan non immeñto de<br />
+ 480. Ui>. 3. Obi in confirmationem ejus quod decía- hujufmodi.pnvil'egii validitate dubitavit pract. Marratüm<br />
tradit, mulierem h<strong>ab</strong>ere quantitatem legatam, quil.i» ufat. exharedare/verf.quaro fecundum Jacobum<br />
fi cum lícentia, & confenfu alicujus nuberet, quam- de Valle fea pag.22^. & fimilia ftatuta nulla efte co»<br />
vis conditioni non pareat, multa adducit, quae ad ftanter afleruitFelin.i» cap. Ecclefia Sánela Marta,<br />
hujus i de qua agimus, opinionis corroborationem in 1: concl. 6. quafi. princip. ji. 78. de conflit. Alex. m<br />
"í" faciunt, eandem hanc opinionem fequutum fuifle in confikí^o. in 2.volum. Paul. Caftr. in conpl.^j. alias<br />
fadi contingentia Senatum Sicilias refert Dom. Gar. 33 j.ííicíp. in Chrifti nominfe, Primum dubiúm Anchar.<br />
Mtftt'ú.dec. 163. n.2olib.2. quamvis (inquit) confifto- conf 107. incip. in Chrifti nomine, Judex Ferraría, & ut<br />
rium cenluerit priorem opinionem magis juriacara, «nica allégatione plures b<strong>ab</strong>eas, vide Matth. Mathe-<br />
& veriorem efle, hanc lamen in praxi magis re- fil.ymç.144. & ibi addentes, aquibus plurimum lucis<br />
ceptam nihilominus dixit ídem Senatus, .ed mino- hauries ad hujus materias veriflimairt,ac certiflimam<br />
rem efle dandam, & taxandam dotem filiae, quae fi- cognitionem h<strong>ab</strong>endam, & fignanter ibi plures aliene<br />
confenfu patris nubit, propterea quod utpluri- gatos reperies-, qui hanc communem praedicant íenmum<br />
indigno nubit,qui minóri dote,quam alius,con- tentiam,veriorem eandem, & receptiorem dicit Hietentus<br />
efle debet: fed de his'fatis. ronym. Cevall. inpratl.qu.com.con. com.lib.i-^-423.<br />
28 Limitant jr aliqui ex tenentibus priorem opinio- ex multis, quos allegat, plures etiam ad idem cumu-<br />
~"nem dummodo fcemina digné nubat, gl. in c. de ra- lavit Aldera.Mifcárd. in tratl. de interpret. ftatut. conptoribus,<br />
verb. excufata 36. q. 1. Montalvus, óc Suar. el. ra. 14. & certé fi verum eft quod piares tenent in<br />
relati per Sanch. dedifput.^.lib. a.nu. 3. qui tamen matrimonio carnali, de quo fupr. late loquuti fuicum<br />
Jaf. Joan. Lup. Campe. Didac. Greg. López, mus , non valere ftatutum removens, ac retar-<br />
Gloíia ÍL<br />
tem,
6*8 i Clauíula IV.<br />
6* demonftr. Ant. Gao. UB. 4. lomm. opin. tit. de legat. taur. Sc ibi ejus addition. Coftan. de dot. c.J. 9.9. CeC<br />
concl 2. Bellac. Soar. & M. Chaerian. in vol. comm. de Graf. & Fredericum Roig de Soler referente egregio<br />
f 22. ejufdem noftri Senatus decifiones in certa caufa Senatore FrancifcoDeicamps fub die 16. Decembris<br />
fadas , facit decif. Capit. 204. *59 2<br />
- Sed & ego vidi in archivo regio conclufio-<br />
37 Circa haec f exiftimo «fore non módicas utilitatis<br />
n e s<br />
» & hujus cau fe, Sc illius, quam refert nob. Pefcire<br />
Senatum noftrum egregium in quaeftione,quarn güera, Sc reperi quód nullum verbum nec in una,<br />
in hac materia difputant dodores, punquid quando d^Ç in alia fadum extitit de hac quaeftione, fed alios<br />
t aliquid relinquitur alicui, & fubftituitur eidem , ut articuios Senatus difputavit, & decidit valde <strong>ab</strong> hoc<br />
fuprá , quo cafu diximus per fubftitutionem excludi diverfos: poteft efle quód fecreto fuiflet plus refomonafterium<br />
, an (inquam ) ftatim atque legatarius lutum in Senatu, quám feriptum in fententiis regiis,<br />
ingreditur monafterium,aut faltem ftatim atque emi- " Cu<br />
t pluries fit, quando non oportet pro deciíione<br />
fit profeflionem, admittatur,fubftitutus tanquam jam cafus oceurrentis poneré in mdtivis : fed haec ego<br />
tune deciente conditione, cüm certum fit, eum, qui ignoro,cüm tamen id, ad quod.allegantur, didae deprofeflionem<br />
emifit, non pofle filios h<strong>ab</strong>ere, qui clarationes non dicant, non funt ad hoc propofitum<br />
poflint excludere fubftitutum, an vero fit expedan- tradendae, plures eafque egregias, ad materiam, quoda<br />
mors naturalis inftituti, vel legatarii, quam late tníie contingibiles quaeftiones, vide per doctores fuexaminat<br />
Joan. Gutier. Canonic. quafi. lib. 2. c. 1. a p ra<br />
citaros , quibus adde noftrum Cáncer, lib. 3. v&<br />
n.6o. Sc nonnihil tradit Hierony. CevaJJ. in commun. r<br />
contra comm. lib.i. q.63. Senatum (inquam) noftrum<br />
in dida quaeftione fequi opinionem, quod fit mors<br />
¡ar. cap. 1 .'de atlion. & oblig. n. 226.<br />
naturalis monachi expedanda, & interim bonis<br />
deicommifli fruatur monafterium , quando eft capax,<br />
fi- SVMMARIA.<br />
+ bonorum : ita declaravit die 28. April. 1593. refe- 1 Donatio caufa monis judicatur ea in qua fit mentía,<br />
rente egregio olim Senatore Guiller Suver in cau- mort'is.<br />
fa curatorum Francifcae de Berthomen contra Nob. 2 Donationon efl caufa monis, fed inter vivos, quando<br />
Francifcum Defpes, feriba Vilofla, vidi fententiam mentio monis fit demonflrative, non difpofitive.<br />
audenticam in proceflu caufa? Joan. Latzeri Ortells, 3 $¿god femper prafumitur.<br />
contra Micha. Tarraffa ad relationem egregii olim 4 Donatio caufa monis non eft fed inter vivos, quando<br />
Senatoris Micha. Ferrer. feriba Raphael.Pafchal.quae mentio monis fit per modum taxationis temporis,<br />
eft eadem illa declaratio, Sc decifio de qua ubi fupr. in quo h<strong>ab</strong>itura illa eft ejfeftum > ubi decifiones<br />
meminit noftras Cáncer, ubi bené loquitur ad de- diverforum Senatuum.<br />
clarationem hujus materias: Adde Peregr. defideic. $ Monis mentio quomodo cognofeatur, an fiat inmoart.2S.<br />
n. 81. Adde Jofeph de Sefe noviflimé de his dum caufa finolis* an in modum dilationis.<br />
agentem multum late in decif.44. a nu. y. ubi plures Donatio dicitur inter vivos, fi in ea dicitur, titulo<br />
affert Senatus Aragón, in materia fadas decifiones purae, perfedae, & fimplicis donationis inter'<br />
per quas bené intelüguntur omnes cafus, qui circa vivos, quamvis fiat in ea mentio monis.<br />
haec contingere poflent dubit<strong>ab</strong>iles. 7 Donatio dicitur inter vivos quando fit refervatio ad<br />
Operatur item T (ut ad id redeamus quod in prin- teftandum, licet fiat in ea mentio monis.<br />
cipio noftrae gloflae trad<strong>ab</strong>amus^f quod de confenfu 8 Donatio non dicitur effe caufa monis, propter; mor?<br />
patris, prout dicitur in noftro text. fi matrimonium fix mentioncm, fi fiat ex alia caufa exprejfa, veU<br />
contradum , quod filius per illud cenfeatur & fiat uti favore matrimonii.<br />
emancipatus, ac á patris poteftate liberatus de jure 9 Monis mentio in donatione, qua alias remana inter<br />
noftro, juxt. conftit. i.fub tit. de emancip. in 1. voL vivos,operatur tacitamrefervationem ufusfrutlus<br />
conftit. quod idem obfervatur in multis aliis mundi de vita.<br />
partibus, ut videbis fi legeris Roder. Suar. in /.9. tit. 10 Ítem ubi alias refervatur jam ufusfrutlus expreje,<br />
¿eJos pleytQ!, & ibi additionem Ant. Gom. in l. arj. mentio monis operatur y ut ille non finia tur, nifi<br />
per mortem» 11 Dqm~ ^
i 1 JÉ* .<br />
GLOÍÍK N I<br />
;L ÉN<br />
11 Donatio favore matrimonii falla cum,mentione móinter vivos dicitur nihilominus ', Ca r<br />
oc. ubi fumortis,<br />
an fiat caduca decedente donatario ante pro. n. 9. plenijfime.<br />
doñatorem. ítem + quando mentio mortis íit in Vira, & per 4<br />
12 Donatio larii, ante caufa doñatorem mortis evanefeit, , contingentem. per mortem dona- donatio modum effedum di latió nis, eflet & h<strong>ab</strong>itura, taxationis prout temporis, in noftro ra ca- quo<br />
Condiiionalis Tarii . ante Annatnrttbi non dicitur . rñntintáhntpm difpofitio, nifi quando con- fu, tune donatio dicitur inter vivos, non caufa morditio<br />
importat caufam finalem. tis, non ó'bftante quod de ea fiat mentio , ita do-<br />
14 Donatio favore matrimonii, in qua per modum de- cuere in propriis his noftris terminis eleganter Boer.<br />
monflrationis fit mentio mortis, dicitur in diem. decifi 335. per tot. Aym. Cravet. in confil.illo 214.<br />
15 Dies incertus facit conditionem in ultimis volun- quod totum pro decifione hujus noftrae quaeftionis<br />
tatibus , non in contraClibus, & de qua incerti- videtur compadum ,Didac.z>x rubr*dé te/lamen.part.3.<br />
tttdine diei intelligatur. .. c.25. Menoch. iñ tr<strong>ab</strong>l.de prafumpt. Ub.^.prafum.^;<br />
16 Intelletlus $. ex cónditionali, inft. de verb. obli. w. 11. pulchré Antón. Gom. dec.103. n^.&163. w.2.<br />
17 Foffejfo transferí ur per claufulam conftituti, efe re- ubi jura, & dodores allegat pro hac opinione , &<br />
iervationis ufusfrudus. magis ad cafum noftrum accommodaté Vine, de<br />
18 Confiitutum in re promif a poft mortem, an aliquid Franc' decifi 436. Alvar. Velafc. confult. 102. nu. 10.<br />
operetur, & n.io. ubi contraria" dec. Senatus Pe- Celfus Hugo conf 53. nu. 1. Rol. á Val. conf. 8. per<br />
dem. & Sebufi fub eodem principe. tot. vol. 1. pulché praeter omnes, Cavalcan. qui eft<br />
19 Confiitutum, & precarium regulantur fecundum omnino videndus decif 42. de contradi, par. 1. ubi<br />
naturam atlus-, cui opponuniur. praeter decif~Fivifanenfem, de qua ibi, ídem cjicit<br />
20 Confiitutum morte çonftituentis extinguitur. etiam fuifle decifum in Rot. Luca Peruf. Rom. acff<br />
21 Clau¡ula, ex nunc prout*ex tune, quid operetur in Taurina, eis adde Petrum Bárb. in l. qua dotis , nu. -f*<br />
' conflituto ubidec.Senatus Pedem. & n.2 j. & 26. i80.ff.fol. matr. Quomodo f au|em cognofeatur an c<br />
24 Donatio favore matrimonii poft mortem facía, non mentio mortis fiat in modum dilatioms, docet Bald.<br />
eft, co'fiditiojialisjed pura folo illius efeilu, in tem- in addit. ad Specul. tit, de inllr. tedi. §.fin.co¡. fi. verf. •<br />
pus mortis fufpenfo. fi quis don. & Barbofá ubi fuprá n. 199.' viden. f