Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
LIBER PSALMORUM<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
COnTSOPITI, EX TYPJS ARS. DE KERANGAL<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
Vj MONITUM AUCTORIS<br />
absunt. Sunt enim sat multi, iique nominatissi<br />
mi et doctissimi viri, qui psalmis explicandis<br />
opcram <strong>de</strong><strong>de</strong>runt. Plerique vero eorum scripse<br />
runt eum tanto apparatu scientice et sermonis<br />
copia, ut facultates <strong>de</strong>sint pluribus ad grandia.<br />
eorum volumina comparanda, et s::epius <strong>de</strong>fi<br />
ciant vel notiones prroparatoriœ, qnce necessarüe<br />
sunt ad ilia utiliter evolvencla, vel tempus quod<br />
insumatur in tantas itwestigationes. Secl prœter<br />
illos magnas commentatorès, sunt alii minoris<br />
molis magisque accomodati facoltatibus et cap<br />
tui omnium. Eorum numerus non est parvus, et<br />
inter eos reperies non paucos hene notos et<br />
valcle commendahiles. Ut quid igitur ego, tali<br />
bus impar viris, hoc novum commentariolum<br />
e<strong>de</strong>re prœsumpsi ? Fatebor ingenue : siqui<strong>de</strong>m<br />
recordatus sum veterem et semper veram sententiam:<br />
«Alios alia <strong>de</strong>lectant.» Hac ratione, pu<br />
taYi reperiri posse qnilms placeat et prosit iste<br />
Jabor meus. Insuper, ut integra sit mea con<br />
l'essia, non aliis tantum, sed mihimetipsi con<br />
sulni, quia eram ohlectans et pascens animum<br />
meum, (Jum versarer inter illa sacra cantica, re<br />
l'erta tot cœlestibus documen tis et pietatis afiec<br />
tibus.<br />
Libenter annuo dicatur <strong>de</strong> me, quod vemm<br />
est : « Ahi laLoraverunt, et iste introivit in labo<br />
res eorum. >> En enim : collegi quotquot potui<br />
invenire probato:; commentatores Psalmorum ;<br />
<strong>de</strong>incle inter diversas interprelationes ab eis al<br />
latas, selegi eam qmn mihi potior visa est, ip<br />
samque unicam, nt hrevis essem, excerpsi. ct<br />
exposai , semota omni discussione. Itaque,<br />
verissimum est in hoc opusculo quam multa<br />
esse rlicta aliorum, paucissima mea, quin imo<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
x NOTA TA<br />
1.0•. Mos est apud prophetas, ut geminatam verbo<br />
rum prolationem usurpent, quo rei excessum ac fer<br />
vorem magis exprimant. Sic Psal. 36, dicitur : <strong>de</strong> ficien<br />
tes autem, quemadmodum fumtts <strong>de</strong>ficient ; sic etiam<br />
Psal. 39 : Exp eclans expectavi Dominum ; rursus Psal.<br />
H 7 : Circumdantes circum<strong>de</strong><strong>de</strong>runt me, et alibi pas<br />
sim. Et oh hanc eam<strong>de</strong>mque rationem, una pars ver<br />
siculi smpe e t repetitio prioris, v. g., Psal. 97 prmdi<br />
cans David œquitatem judicii divini, postquam clixit :<br />
judicabit O?'bem terrarum in justitia, slatim subdit :<br />
et populos in œquitale ; ubi vi<strong>de</strong>s eamclem . utriusque<br />
membri esse sententiam, ,ola verhorum diiTerentia ad<br />
majorem emphasin.<br />
H• Circa Psal. H8 speeiatim observes, velim, quod<br />
hic Psalmus compositus sit ordine lillerarum alpha<br />
beli Hebraici, quœ sunt 22. Ornatus igitur causa<br />
juvanclœque memorice, semper octo versus dicli octo<br />
narius ab una ducunt initium littera. Porro Lex, qum<br />
in hoc Psalmo tantopere commenclatur, uno ex his<br />
nominibus singulis pene versibus appellatur: mandrt<br />
ta, testimonia, justificationes, via, semila, judîcia, ser<br />
mones, etoquia, verba, œqnilales, veritas, qum hic con<br />
geruntur, ut Lex magis celebretur, atque ejus multi<br />
pliees <strong>de</strong>monstrentur proprielates. Via et semita di<br />
cunlur, cum quia su nt recta vivendi ratio, tum quia<br />
per hmc ad Drum tendilur: testimonia, r1uocl conlestentur<br />
nobis volunlatem Dei prmcipientis, quicl agen<br />
clum, quid omittenclum : jttstificationes, quia iis, qui<br />
Liment Deum, conferunt justiliam : judicia, quia sunt<br />
<strong>de</strong>creta summm œquitatis. Cur dieantur mandata, prœ<br />
cepta, œquitates sermones, eloquia, etc. salis per se<br />
notum est.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
(j PSAL)!US IV<br />
Tu autem, Domine, protector meus es, qui gloriam mihi<br />
confers et facis ut, erecto capite, ambulem confi<strong>de</strong>nter.<br />
4. Voce mea ad Dominum clamavi, et exaudivit me<br />
<strong>de</strong> monte sancto sua.<br />
Vocem meam clamans levavi ad Dominum. et me <strong>de</strong>pre-<br />
cantem exaudivit <strong>de</strong> cxcelso cœlo suo. '<br />
5. Ego dormivi,et soporatus sttm ; et exsurrexi,qnia<br />
Dominus suscepil me. ·<br />
!laque, <strong>de</strong>posita omni sollicitudine, somno me tradidi,<br />
et alte dormivi; atque alacer exsurrexi, quia vidi salutem<br />
meam Dco eurre esse.<br />
6. Non timebo millia populi circumdantis me; ex-<br />
surge, Domine: salvum me {ac, Deus mous. .<br />
Divino auxilio fretus. non timcbo millenos e populo hos<br />
tes, qui undique obsi<strong>de</strong>nt me : erige te, Domine, ct <strong>de</strong><br />
inimicis meis salvum me fac, Deus meus, cujus solius ni<br />
tor virtu te.<br />
7. Quoniam tu percussisli onmes adversantes mihi<br />
sine causa : <strong>de</strong>ntes peccalorum contrivisti.<br />
Quoniam tu eos, qui sine meo merito injuste mihi ad<br />
versati sunt, pe•·cussisli manu valida : in faciem verbe<br />
l'asti peccatores ignominiose, et tam graviter, ut eorum<br />
<strong>de</strong>ntes contererentur.<br />
8. Domini est salus, et super populum tttum bene<br />
dictio tua.<br />
Domini est salYare, et non est in alio aliquo salus :<br />
YCniat igitur, Domine, super populum tibi tidcntem bene<br />
dictio tua.<br />
=-<br />
PSALMUS IV<br />
Cnm invoen••em, exou
PSAL)JUS YI<br />
et inlet·ius crucier vehementcr : at lu, Domine, usquequo<br />
differes mihi subvenire ?<br />
4. Convertere, Domine, et eripe animam mewn;<br />
salvum me fac propter misericorcliam tuam.<br />
Convertere et redi ad me. Domine, et ab angustiis suis<br />
eripc animam meam : salvum me fac, non quia dignus<br />
sum, sed quia tu infinite misericors es.<br />
o. Quoniam non est in morte qtei memor sit tui : in<br />
inferno autem quis confitebitur tibi ?<br />
Quoniam non est in statu mortuorum qui te palam et<br />
publiee commemoret : in sepulcro autem, quis te celebra bit<br />
si eut fit inter vi vos?<br />
6. Laboravi in gemittt meo, lavabo per singulas<br />
noctes leclttm meum, lacrymis meis stratum mewn ri<br />
gabo.<br />
Gemendo dcfessus sum : per singulas noctcs, lam co<br />
pil'>se lacrymas effundam, ut eis lectus meus lavctur ct hu<br />
mectetur abun<strong>de</strong>.<br />
7. Turbatus est a furore oculus meus; inveteravi<br />
inter omnes inimicos meos.<br />
Oculi mei propter acerbilatem doloris turbali sunt et<br />
caligaverunt : in mcdio inimicorum meorum, qui mihi in<br />
sultant, ante tempus consenui.<br />
8. Discedite a me, omnes qui opemmini iniquita<br />
tem, quoniam exaudivit Dominus vocem fletus mei.<br />
Receditc procul a mr, omnes operarii iniquitatis, qui<br />
inlcritum meum expectabalis : quoniam Dominus exaudivit<br />
fletum meum invocantem ipsum.<br />
9. Exandivit Do minus <strong>de</strong>precalionem rnearn; Do<br />
minus orationem rneam suscepit.<br />
Exaudivit Dominus <strong>de</strong>precationem meam : Dominus<br />
oralionem meam non repulit, sed acceptam gratamquc<br />
habuit.<br />
10. Ernbescant et conturbcntut t:ehementer omnes<br />
inimici mei : converlanlur et crubescant vat<strong>de</strong> veloci<br />
ter.<br />
EI'Ubescant igilur, quia nihil profecerunl, et vehementi<br />
terrore conturbentur omnes inimici mei : citissime convertantur<br />
in fugam et rubore frustrationis suœ perfundan<br />
tm·.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
l'S."-L)!US VII<br />
eos qui recto sunt el simplici cor<strong>de</strong>, qualem et me esse con<br />
fîdo.<br />
1'2. Deus, jlt<strong>de</strong>x justus, fortis et patiens, nmnquid<br />
irascit'ttr per sing1ûos dies ? .<br />
Deus est ju<strong>de</strong>x .iustus et forlis, pa tiens quoque : numqmd<br />
irascitur per singulos dies, Ionganimiler e contra tolerans<br />
]leccatores, ut <strong>de</strong>t locum pœnitentiœ.<br />
13. Nisi conversi fueritis, gladium suum vibrabit :<br />
arcttm suum tetendit, el paravit illum.<br />
Si tamen a vcstra pravilate non fucrit.is conversi, Do<br />
minus gladium suum evaginabit et coruscare faciet : jam<br />
jam tetendit arcum suum et ilium ad sagittandum paravit.<br />
14. Et in eo paravil vasa mortis; sagittas suas ar<br />
clentibus elfecit.<br />
EL in ipso arcu prœparavit instrumenta mortis: sagittas<br />
suas ignitas et ar<strong>de</strong>ntes fecit, ut vehementius offendant et<br />
incendant.<br />
1.5. Ecce parturiit injustitiam, concepit dolorem, et<br />
peperit iniqttitatem.<br />
Ecce hostis meus, quasi magno nisu cl lahore parturiens,<br />
edidit injusliliam quam mcditabatur : primum enim, con<br />
cepit in ani mo suo dolorem quem inferret <strong>de</strong>in<strong>de</strong> malum in<br />
cor<strong>de</strong> conceptum peperit,opere perficiens iniquitatem mente<br />
prœconceptam.<br />
16. Lacum aperuit, et effodit eum, et incidit in fo<br />
vemn quam fecit.<br />
Puteum occultum aperuit ct profon<strong>de</strong> effodit, ut incau<br />
tus in eum lapsus peri rem : at ipse priorincidit in foveam<br />
quam excavavit ad perditionem meam.<br />
17. Convertetur do lor ejus in cap ut ejus ; et in ver<br />
ticern ipsi'us iniqttitas ejtts <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>t.<br />
Dolor quem infcrre voluit recidct in caput ejus : iniqui<br />
tas quam operatus est, <strong>de</strong>labetur velut pondus opprimens<br />
in verticem ipsius.<br />
i8. Confilebor Domino secundum justiliam ejus, et<br />
psallam nomini Domini allissimi.<br />
Ego autem g1'alias agam Domino eumque laudabo pro<br />
justitia ejus, qua innocentes salvat, impiosque, ut merentur,<br />
perdit; et sanctissimum nomen Domini altissimi hymnis<br />
celebrabo.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS ' 'lll<br />
dis inimicos tuos, et obmutescere facis adversarios et per<br />
secutores nominis tui.<br />
4. Quoniam vi<strong>de</strong>bo cœlos tuas, opera digitorum tuo-<br />
rum. lunam et stellas, quœ ttt fnndasti. . . .<br />
Quoniam contemplabor cœlos tuos, a te conditos; ·Simi<br />
li ter lunam et stellas, quas lu in illis firmiter stabilivisti<br />
atque fixisti.<br />
n. Quid est homo, quod memor es ejus ? aut filius<br />
hominis, quoniam visitas eum ?<br />
. Quiù est homo, ut tu, qui tarn mirabilia opera fecisti,<br />
ù1gneris ejus recor!lari, apponere crga eum cor Luum? a ut<br />
9uid est filius hominis, terrenus et mortalis, ut digneris<br />
Ilium tam amice visHare, insignia ei beneficia conferendo?<br />
6. Minuisti eum paulo minus ab Angelis ; gloria et<br />
honore C01'onasti eum, et constituisti emn super opera,<br />
manuum tttarum .<br />
Eum paululum et paulisper infcriorem angelis posuisti :<br />
pr::eclarioribus anim::e et corporis dotibus dccorasti : <strong>de</strong>disti<br />
ei imperium in omncs crcaturas tuas.<br />
7. Omnia subjecisli wb pedibus ejus, oves et boves<br />
universas, insuper et pecora campi. ·<br />
Omnia re<strong>de</strong>gisli sul) dominatu ejus, oves et boves reli<br />
quaque animalia domestica, insuper et feras agrestes, quas<br />
etsi fcrociores domare valet.<br />
8. Volttcres cœli, et pisces maris, qui perambulant<br />
semitas maris.<br />
Nec terrestria tantum illi subjecisti animalia, sed eliam<br />
volucres in aere volitantes, et pisces maris, qui per varia<br />
mari:; loca huc illucque vagantur, ac veluti perambulant.<br />
9. Domine, Dominus noster, quam admirabile est no<br />
rnem tuum in ttniversa terra !<br />
Domine Deus , qui peculiariter noster es Dominus,<br />
quam merilo tu ab omnibus hominibus admirandus es in<br />
univcrsa terra !<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong><br />
.)<br />
17
26 PSAL)ITIS XI<br />
Tollat Dominus universa bujusmodi lahia dolosa, cl<br />
linguam se ,jactantem ob suos doJos el ft·au<strong>de</strong>s.<br />
4. Qui dixerunt: linguam nostram magnificabimus,<br />
labia nostra (t nobis sttnt : quis noster dominus est ?<br />
Lingua nostra potentes efllciemm· : labia nostra pcnes<br />
nos sunt, licet nobis eloqui quidquid tibet : quis habet jus<br />
nabis dominandi ?<br />
o. Propter miseriam inopmn et gemitum paupe<br />
rurn :nunc exnrgam, dicit Dominus.<br />
Etsi aliquandiu, dicit Dominus, dissimulantcr egcrim,<br />
sinens impios pr·o sua Jibidine Ioqui el agere : nunc tamen<br />
Jll'Opter miseriam quam ab eis inopes patiuntur, et pr·opter<br />
gemitum quo me pauperes invocant, exlll'gam et auxiliabor<br />
eis. ·<br />
6. Ponam in salulari : fiducialiter agam in eo.<br />
Eos in locum tutum ac munitum tr·aducam, ubi semtler<br />
salvi consist.ent : in hac re, libere agam et nemo me im<br />
pediet.<br />
7. Eloquia Domini, eloquict casta : ar,qenttnn igne<br />
examinatum, probatwn terrœ, p1wgatnm seplitplum.<br />
Verba et promissa Domini sunt pura, sincer·a : simil<br />
lima sunt candido argenlo quod igne est examinatum et.<br />
pcr· ignis probalionem purgatum ab ornni terTre admixlione,<br />
nec seme! tantum, sed s::epius per iteratum fusionem repur<br />
gatum.<br />
8. Tu, Domine, servabis nos; et custodies nos, ct ge<br />
neralione hac in œternwn.<br />
Sic tLI, Domine, ser,·abis nos humilcs et inope , et tue<br />
beris nos ab hac ::etale prava usque in retemum.<br />
9. In circuitn impii ambulant : secundum altitudi<br />
nem luam mulliplicasti filios hominum.<br />
CircumL(Uaque discununt impii ad nocendum justis : se<br />
cundum altissima et occullissima judicia tua, mullas cl po<br />
tentes esse pateris bomines iniquos, quibus piorum et in<br />
noccntium palienlia probatur.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSAL)fUS XIV<br />
Deum non invocaverunt conllsi forlitudini suœ : subito<br />
territi sunt et trcpidaverunt, ubi nulla erat apparens ti<br />
mendi causa.<br />
iO. Quoniam Dominus in generatione justa est: con·<br />
silium inopis confudistis, quoniam Dominus spes ejus<br />
est. Dominus enim a<strong>de</strong>st ac favet gcnti justorum: vos autem,<br />
impii, <strong>de</strong>risistis inopem, eo quod statuerit in Deo omnem<br />
spem suam ponere.<br />
11. Quis dabit ex Sion salztlare Israël ? Cum aver<br />
terit Dominus captivilatem plebis suœ, exultabit Jacob,<br />
et ltetabitur Israël.<br />
Utinam cito ex Sion pro<strong>de</strong>at salus Jst•aëli promissa !<br />
nam, quum eam restituerit Dominus, excussa populi sui<br />
dilecti servitute, tune sane exullabunt filii Jacob, lœtabun<br />
tur fllii Ist·aël.<br />
PSALMUS XIV<br />
Domine, quis hobltablt, ..<br />
EXPOSITIO<br />
DesCI'ibunt!n' hoc in 1JSalmo pietatis officia. quibus<br />
fungi <strong>de</strong>bet homo, 11t sit dignus habital'e in cœles·<br />
tibus tabernaculis.<br />
PARAPHRASIS<br />
1. Domine, quis habitabit in taùernaculo tua ? au/<br />
quis requiescet in monte sancto tua ?<br />
Domilll' quis habitabil tceum in rœlrsti domo tua, cujus<br />
tabcrnaeulum libi in munte Sion constilutum ligut·a l'SI Y<br />
aut, quis stabilem habebit se<strong>de</strong>m tecum et sanclis luis, in<br />
alli simo monte cœlorum'?<br />
2. Qui ingreditur sine macula, et operatw· justi<br />
tiam.<br />
Is erit, qui conYersatur sine omni viliorum labe, ct<br />
amore justiti
36 PSAL)!US XVII<br />
cum, priusquam me <strong>de</strong>voret: libera animam meam ab im<br />
piis, poleslatem quam lu conccssisli, jam tan<strong>de</strong>m aufer· ab<br />
his qui operibus manus tuœ adversantur.<br />
Hî. Domine, a paucis <strong>de</strong> terra divi<strong>de</strong> eos in vila<br />
eorurn : <strong>de</strong> absconditis tuis adirnplettts est venter eo<br />
mm.<br />
Domine, ex exiguis terr·re bonis fac portionem impio<br />
rum, dum in boe sœculo vivunt: unice appetunt bona isla<br />
terrena, et implevisti <strong>de</strong>si<strong>de</strong>ria eorum, dans illis quidquid<br />
juxla hoc genus habes pretiosius, quasi reconditum in thesauris<br />
luis.<br />
16. Saturati sunt filiis, et dimiserunt reliquias suas<br />
parvulis suis.<br />
l\lultitudinem filiorum a<strong>de</strong>pti sunt : et nihilominus amplissima<br />
patrimonia reliquerunt omnibus pat•vulis suis.<br />
i 7. Ego autem in justitia apparebo conspectui tuo ;<br />
satiabor quum apparuerit gloria tua.<br />
Ego autem juste coram te vivet·e stu<strong>de</strong>bo : nihil aliud<br />
ex pelens , satiabor, quum sese visendam mihi exhibebit<br />
gloria majestalis tuœ.<br />
PSALMUS XVII<br />
Diligam te, Domine, ...<br />
EXPOSITIO<br />
Hune hymnum cecinit David quum jam divina vir<br />
tute omnes hostes suas superasset sibique subjecisset, et,<br />
ngno constituto, 7Jlacidissima pace (rue1·ettw. Primttm<br />
canit immotam suam in Deum fiduciam, et mala qui<br />
bus fuemt obmtus <strong>de</strong>sctibit : tum iram Dei in hostes<br />
SHOS, figum tempestatis ab itlo concitata,<strong>de</strong>pingit; ra<br />
lionem <strong>de</strong>in<strong>de</strong> 1·eddit cw· Deus ipsi tulerit auxilium,<br />
justitiam scilicet et innocentiarn Stbam qtwrn sem7Je1·<br />
1·espicit Deus, severe puniens pravos, et banos semper<br />
remuneJ'aJlS.<br />
Divinm api et misericordim adsc,·ibit {ortitudinem<br />
suam, victorias 1·elatas, pTDlatos 1·eg1û terminas, <strong>de</strong>bel<br />
lalos hostes, dornilos populos cxtraneos; <strong>de</strong>nique psal-<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
48 PSAL)!US XX<br />
6. Jmpleat Dominus ornnes petitiones t1tas : nunc<br />
cognovi quoniarn salvum fecit Domimts christwn<br />
suum.<br />
Adimpleat Dominus omnes postulationes tuas : nunc certo<br />
scio quoniam Dominus salvum facere constituit regem a<br />
se unctum.<br />
7. Exaudiet illum <strong>de</strong> cœlo sancto suo : in potentati<br />
bus salus <strong>de</strong>xterœ ejus.<br />
Exaudiet ilium a cœlo suo sancto : et eum potenti sua<br />
<strong>de</strong>xtera red<strong>de</strong>t victorem.<br />
8. Hi in curribus, et hi in eqwis : nos autem in no<br />
mine Domini Dei nostri invocabimus.<br />
Hostes nostri vel in curruum multitudine, vel equorum<br />
vi ac numero confidunt : nos autem unum Dei nostri no<br />
men invocabimus, et in illo omnem fiduciam nostram collo<br />
cabimus.<br />
9. !psi obligati sunt et ceci<strong>de</strong>runt : nos autem sttr<br />
reximus et erecti sumus.<br />
Ipsi, quasi compedibus implicati, impediti sunt, ne quid<br />
contra nos possent, sicque facile <strong>de</strong>jecli sunt ad terram :<br />
nos autem, qui tanto agmine perterriti, pene ceci<strong>de</strong>ramus,<br />
surreximus et firmiter stetimus.<br />
10. Domine, salvum {ac regem : et exaudi nos in<br />
die qua invocaverimus te.<br />
Domine, salvum fac ab hostibus •·egem nostrum pro no<br />
bis pugnantem : et non nunc solum, sed et semper, dum te<br />
invocaverimus, exaudire nos digneris.<br />
PSALMUS XX<br />
Domine, ln vlrtu.te tua ...<br />
EXPOSITIO<br />
Prœsens psalrmts supe1·iori respon<strong>de</strong>t ut, sicut ille<br />
est 01'atio pro rege wm hostibus pugnaturo, hic sit<br />
gratulatio pro salute 1·egis et victoria <strong>de</strong> hostibus ?'eportata.<br />
Sed, quemadmodurn in 11r;ece<strong>de</strong>nti psalmo,<br />
juxta spirituatem senswn, David merita dicendus est<br />
'Ïn Ch1'istum respexisse, ita rnulto rnagis <strong>de</strong> hoc 1Jsal-<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
52 PSALMUS XXI<br />
A<strong>de</strong>o <strong>de</strong>spectus sum et proculcatus fui, ut vermis potius<br />
esse vi<strong>de</strong>at' quam homo : homines erubcscunt <strong>de</strong> me quasi<br />
<strong>de</strong> viro probroso, ipsamet plebs intima abjecit me quasi rem<br />
vilissimam.<br />
7. Omnes vi<strong>de</strong>ntes me, <strong>de</strong>riserunt me : locuti sunt<br />
labiis, et moverunt caput.<br />
Omnes inimici mei, 4uum vi<strong>de</strong>rent me gravissime excru<br />
ciatum, <strong>de</strong>riserunt me : irrisoria et blasphema verba la<br />
hiis suis effutierunt, et ad ludibrium moverunt capita sua.<br />
8. Speravit in Domino, eripiat eum ; salvwn facial<br />
eurn, quoniam vult eum.<br />
Dixerunt enim : hic omnem spem suam in Domino reposuit<br />
; eripiat nunc eum Dominus <strong>de</strong> manibus nostris ;<br />
salvum faciat eum, quandoqui<strong>de</strong>m ipse gloriatur se a Deo<br />
specialitet' diligi.<br />
9. Quoniam tu es qui extmxisti me <strong>de</strong> ventre ; spes<br />
mea ab uberibus matris meœ. In te projecttts sum ex<br />
utero.<br />
Et qui<strong>de</strong>m, Domine, nonne tu es is, qui me in utero<br />
mall'is formatum ex eo eduxisti in banc lucem ? ln te, ab<br />
eo tempore quo sugebam ubera rnatris meœ, confi<strong>de</strong>re ct<br />
sperare cœpi : prodiens ex utero, curœ tuœ paterme cmn<br />
missus su m.<br />
10. De ventre matris meœ Deus meus es tu: ne dis<br />
cesseris a me.<br />
Ex quo factus sum homo, te solum pro Deo meo agnovi<br />
et colui : ne igitur discesseris a me in necessitate mea<br />
maxima.<br />
11. Quoniam tribulatio proxima est: quoniam non<br />
est qui adjuvet.<br />
Instat namque tribulatio gravissima : nec quisquam a<strong>de</strong>st,<br />
qui opem mihi ferat.<br />
12. Circwn<strong>de</strong><strong>de</strong>runt me vituli multi : tauri pingues<br />
obse<strong>de</strong>runt me.<br />
1\Iulti e populo quasi vituli lascivientes circum<strong>de</strong><strong>de</strong>runt<br />
me ad illu<strong>de</strong>ndum ct afiligendum: principes et duces eorum,<br />
efferati insta1· taurorum pinguium, undique me obse<strong>de</strong>rUJlt<br />
occlu<strong>de</strong>nles omnem viam sulutis.<br />
13. Aperuerunt sup&r me os suum: sicut leo rapiens<br />
et ru giens.<br />
Adversum me aperuerunt os suum, <strong>de</strong>vorare me qum<br />
rentes: non aliter quam Jeo prœdam inva<strong>de</strong>ns et prœ fame<br />
rugiens.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
60 PSALMUS XXIV<br />
obliviscens, tequc solum cogitans : Deus meus, in tc con<br />
fido, non erubescam quasi fiducia mea fuisset vana.<br />
2. Neque irri<strong>de</strong>ant me inimici mei : etenim universi<br />
qui Sltstinent te, non confun<strong>de</strong>ntur.<br />
Neque permitte ut irri<strong>de</strong>ant me inimici mei, vi<strong>de</strong>ntes me<br />
ope <strong>de</strong>stilutum, seque superiores me tactos: universi enim,<br />
qui patienter expectant tuum auxilium, non confun<strong>de</strong>ntur<br />
sua frustrati expectatione. '<br />
3. Confundantur omnes iniqua agentes sttpervawe.<br />
Pudore potius afficiantur omnes iniqua agentes, dum<br />
cernant se in supervacuum, et sine fructu iniquitatem operatas<br />
esse.<br />
4. Vias tuas, Domine, <strong>de</strong>monstra mihi, et semitas<br />
tuas edoce me.<br />
Scirc me fac, Domine, vias quibus ibo ad te : ct semitas<br />
quibus ad te perveniam, osten<strong>de</strong> mihi.<br />
5. Di1·ige me in veritate tua, et doce me ; quia tu es<br />
Deus salvator meus, et te sustinni tota die.<br />
Tu ipse adsis mihi dux, dirigens me in via ve1·a legis<br />
ture, semperque mc doce ut nunquam mandatorum tuorum<br />
obliviscar : te enim agnosco ut unicum salvatol'em meum,<br />
et IÏ<strong>de</strong>nti animo opem Luam perseveranter expectavi.<br />
6. Reminiscere miserationum tnarum, Domine, et<br />
misericorcliarum tuarum quœ a sewlo sunt.<br />
Recordare, Domine, miserationum tuarum quas semper<br />
fi<strong>de</strong>libus tuis impendisti : et in memoriam revoca miseri<br />
cordias tuas quarum exempla tarn multa edidisti ab inilio<br />
mundi.<br />
7. Delictct juventutis rneœ, et. ignorantias rneas ne<br />
memineris.<br />
Memor admirandœ bonitatis tuœ, obliviscaJ'is e contra<br />
<strong>de</strong>licta juvenilis œtatis meœ, et peccata, mihi non salis co<br />
gnita, <strong>de</strong>leas e memoria tua.<br />
8. Secundum misericordiam tuam memento rnei, tu,<br />
propter bonitatem tuam, Domine.<br />
l\Iemento mei, qureso, Domine, non secundum justitiœ<br />
ture rigorem, sed juxta misericordiam tuam : peccata mea<br />
pra)terita clementer condona. ne qui<strong>de</strong>m propter meritum<br />
meum, sed pro ea, qua prœditus es, bonitate.<br />
9. Dulcis et 1·ectus Dominus, propter hoc legem dabit<br />
<strong>de</strong>linquentibus in via.<br />
Dominus benignu& est el a)qui obserYantissimus : i<strong>de</strong>o<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
62 PSALMUS XXV<br />
!8. Tribulationes cordis mei multiplicata'3 sunt : <strong>de</strong><br />
necessatibus mei erue me.<br />
Angores cordis mei numero et magnitudinc aucti sunt :<br />
educ me <strong>de</strong> tantis ct Lam mullis œrumnis, quibus m·geor.<br />
i9. Vi<strong>de</strong> humilitatem meam et laborem meum, et di<br />
mille universa <strong>de</strong>licta mea.<br />
Vi<strong>de</strong> abjectionem mcam et cruciatum meum : jam tem<br />
pus est ut placatus dimittas universa <strong>de</strong>licta mea.<br />
20. Respice inimicos meos, quoniam multiplicati<br />
s1tnt, et odio iniquo o<strong>de</strong>runt me.<br />
Consi<strong>de</strong>ra inimicos meos quam sint multi et quod injusto<br />
odio o<strong>de</strong>runt me, quum nu !lam eis justam <strong>de</strong><strong>de</strong>rim causa m.<br />
2L Custodi animam meam, et ertte me ; non eru<br />
bescam quoniam speravi in te.<br />
Custodi animam meam, quaro illi pm·<strong>de</strong>re stu<strong>de</strong>nt, et a<br />
periculo instante erue me : nec in te speravisse tuœque me<br />
li<strong>de</strong>i crcdidisse mihi pudori sil.<br />
22. Innocentes et recti adh
64 PSALMUS XXVI<br />
7. Ut audiam vocem laudis, et enarrem universa<br />
mirabilia tua.<br />
Ut audiam voces canentium lau<strong>de</strong>s tuas, et ipse, ca<br />
nendo hymnos, commemorem universa quœ admirabiliter<br />
gessisti.<br />
8. Domine, dilexi <strong>de</strong>corem domus tuœ, et locîtm ha<br />
bitationis gloriœ tuœ.<br />
Domine, <strong>de</strong>lectatus sum consi<strong>de</strong>rando pulchritudinem<br />
dom us ture: <strong>de</strong>si<strong>de</strong>ratissimus est mihi locus, in quo singu<br />
lariter gloriam tuam manifestas.<br />
9. Ne perdas wm impiis, Jleus, animam meam, et<br />
cttm viris sanguinum vitam rneam.<br />
Ne involvas, Deus, anima rn meam perditione impiorum:<br />
et, cum viris sanguinem sitientibus, ne <strong>de</strong>leas me <strong>de</strong> libro<br />
viventium.<br />
10. In quorum manibus iniquitates sunl; <strong>de</strong>xtera<br />
eorum repleta est muneribus.<br />
Quorum manus plenre sunt iniquitatibus, quas perfe<br />
cerunt: <strong>de</strong>xtera eorum repleta est muneribus quœ dant vel<br />
accipiunt ad pervertendum judicium et ad malefaciendum.<br />
1.1.. Ego autem in innocentia mea ingressus surn;<br />
redime me et miserere mei.<br />
Ego autem non ut illi sed innocenter conversatus sum:<br />
itaque redime me a malis, et pl'O tua misericordia succurre<br />
mihi.<br />
1.2. Pes meus stetit in directo : in ecclesiis benedi<br />
cam te, Domine.<br />
A te sustentatus, non vacillavi, sed pes meus firmiter<br />
stetit in recto tramite justitire : lau<strong>de</strong>s tuas, Domine, ce<br />
lebrabo, pro salute allata, in piorum hominum conventi<br />
bus.<br />
PSALMUS XXVI<br />
DoiDinutil illuiDinatio DJ.eo • ••<br />
EXPOSITIO<br />
Davidyost crebra et maxima pe1·icula Dei ope superata,<br />
a!firrnat se, tali auxilio f'retum nihil jam exti-<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
70 ' PSALMUS XXVJT!<br />
potentiam et majestatem ostendtmt tonitnta et cœterœ<br />
cœli tempestates.·<br />
A SS. Patribtts, intelligitur· hic psalmtts <strong>de</strong> pr·œdica<br />
tione Evangelii per Apostolos, qtti ut filii tonitmi,<br />
lrfarc ur. 17, ornnes populos comrnoverttnt ad pœniten<br />
tiam et ubiqtte enuaerttnt saltttarcs gratiœ plttvias.<br />
Ab aliis expomtu1· psalmtls <strong>de</strong> ultimo judic·ii die,<br />
'in quo Deus, ir·a exaràescens,tonabit confringetque po<br />
tentes et impios, qtLi sunt ced1·i Libani, af!luentiam<br />
vero bonorum stwrum ftts tis irnpertiet.<br />
PARAPHRASIS<br />
1. Aff'erte Domino, filii, Dei : atferte Domino filios<br />
arietum.<br />
Alferle Domino, omnes viri pii, qui Deum patrem ves<br />
lrum esse agnoscitis : atferte Domino agnos immolandos<br />
in graliarum aclionem.<br />
2. Atferte Domino gloriam et honorem : affm·te Do<br />
mino gloriam. nomini ejus ; adorate Dorninum. in<br />
at1·io sancto ejus.<br />
Afferte Domino gloriam et honorem oll'erendo sacrificia<br />
cl cantica laudis canendo : allerte Domino gloriam nornini<br />
ejus <strong>de</strong>bitam, pt·ostet•nite vos ante Dominum, in atria<br />
sanctuarii ejus. .<br />
3. Vox Domini super aquas, Deus majestatis into<br />
nuit : Dominus super aquas mullas.<br />
Vox Domini resonuit super nubes aquis gravidas, Deus<br />
majestatis intonuit : Dominus <strong>de</strong>dit vocero suam e mcdio<br />
nubium aquis refertarum.<br />
4. Vox Do mini in virtule :vox Do mini in magni<br />
ficentia.<br />
Vox Dornini vim habet admirabilem : vox Domini plena<br />
est majesta Lis.<br />
5. Vox Domini con{ringentis cedros :el confringet<br />
Dominus cedros Libani.<br />
Vox Domini. fui men emittens, qua til et confringit cedros:<br />
confringet etiam cedros procerrissimas, quales sunt in<br />
monte Libano.<br />
6. Et commirmet eas tanquam vitttlmn Libani, et<br />
dilectus quemadmodum filius unicornium.<br />
Has cedros tarn facile Jranget et comminuet Dominus<br />
fulmine suo, quam facile stemi et occidi potest vitulus<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
88 PSALMUS XXXI\'<br />
quanlut· persecutores mei ; in intimo cor<strong>de</strong> die animœ<br />
mc:e : conservabo te, noli timere.<br />
li. Conftmdantur et revereantur quœrentes animam<br />
meam.<br />
Confundantur spe sua exci<strong>de</strong>ntes el pudore afficiantur·,<br />
qui vitam mihi er·iperc stu<strong>de</strong>nl.<br />
o. Avertantur retrorwm, et confundantur co,qi<br />
tantes mihi mala.<br />
Terga vertentes recedant, vicli et confusi, quotquot cogitant<br />
mihi mala inferre.<br />
6. Fiant tanquam pulvis ante {aciem venti, et ange<br />
lus Domini coarctans eos.<br />
Fiant sicut pulvis qui a Yento rapitur et in varias par<br />
tes diSJ)ergitur : et eos sic disjectos et dissipaLos angelus<br />
Domini urgeat et propellat, Ha ut nullo loco consistere<br />
possinl.<br />
7. Fiat via illormn tenebr,-r: et lubricum, et angelus<br />
Domini persequens eos.<br />
Viœ, per quas illis fugiendum Prit, fiant tenebrosœ ct<br />
lubricœ : et angelus Domini insequatur eos, juslam <strong>de</strong> eis<br />
sumpturus ultionem.<br />
8. Qnoniam gratis abscon<strong>de</strong>runl mihi interitum ta<br />
quei sui, supervacue e.Tprobraverunt auimam meam.<br />
Quoniam, quum nullam a me injuriam accepissent<br />
occulte teten<strong>de</strong>runt laqueum ad interimendum me : sinè<br />
causa opprobrio me aftecerunt, falsa <strong>de</strong> me loqucntes.<br />
9. Veniat illi laqueus quem ignorat ; el captio quam<br />
absconclit, apprehenclat emn, et in laqueum caclat in<br />
ipsum.<br />
ObYeniat inimico mco laqueus quem non suspicatur nec<br />
ti met : et rete, quod clam pa ravit mihi eum irt·etiat: et in<br />
cidat in eum<strong>de</strong>m ipsum laqucum in ![uem me pcrtraherc<br />
machinalus est. •<br />
W. Anima autem mea exultabit in Domino,el <strong>de</strong>lec<br />
tabitnr super salutari sua.<br />
Inlerea, ex animo gau<strong>de</strong>bo in Domino, laudans et magni<br />
ficans eum : ct l:etabor <strong>de</strong> salute mihi allata ab ipso.<br />
libi ?<br />
11. Omnia ossa mea dicent : Domine, qui similis<br />
Tum pgo PX omnibus inlimis meis, omnibusque Yiribus.<br />
dicam : Domine, quis libi in bonilate, potentia , rcliquisque<br />
perfectionibus usquam similis est ?<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
90 PSALMUS XXXIY<br />
Discor<strong>de</strong>s fuerunt in suis consiliis, nec tamen compuncti<br />
sunt acumine remorsus ; tenlaverunt me irritare suis subsannationibus<br />
ct ludibriis : frenduerunt contra me <strong>de</strong>ntibus<br />
suis, diras proferendo minas.<br />
20. Domine, qttando respicies ? restitue anirnarn<br />
rneam a malignitate eornm, a leonibus unicam meam.<br />
Domine, quando tan<strong>de</strong>m <strong>de</strong>clarabis te hoc vidcre ? Li<br />
bera animam meam a malignis eorum consiliis : eamque<br />
nunc solitariam et ab omnibus <strong>de</strong>relictam, libera ab iis<br />
qui, cru<strong>de</strong>litate et ferocita le, leon es di ci possun t.<br />
21. Confltebor tibi in ecclesia magna : in populo<br />
gravi laudabo te.<br />
Id ubi feceris, tuam bonitatem, in cœtu magno, publiee<br />
prredicabo : coram numer·oso populo lau<strong>de</strong>s tibi reddam.<br />
22. Non supergau<strong>de</strong>ant mihi qui adversantur mihi<br />
inique, qui o<strong>de</strong>rttnt me gratis, et anmmnt oculis.<br />
Non sinas, ut supet· me et perdiLione mea, quam qure<br />
runt, gau<strong>de</strong>anl hi qui mihi injuste adversantm· : qui sine<br />
causa o<strong>de</strong>runt me et nibilominus pacem mecum simulant<br />
oculis, ut soient amici, mihi annuenles.<br />
23. Quoniam mihi qui<strong>de</strong>m pacifiee loqttebantur; et<br />
in imcundia terrœ loquentes, dolas cogitabant.<br />
Nam illi qui<strong>de</strong>m vel'llis cxtcrioribus pacifiee loqueban<br />
lur·, quasi amici mei esscnt : sed, conversantes r·mn homi<br />
nibus mihi infensis, dolos simul excogitabant ad me per<br />
<strong>de</strong>ndum.<br />
24. Et dilatavenwt super rne os szmm; dixerunt :<br />
euge, euge, vi<strong>de</strong>ntnt oculi nostri.<br />
Et tan<strong>de</strong>m, quum incidis em in calamitales quas paraverant.<br />
os risu eL cacbinno dilataverunt ; dixerunt sibi<br />
mutuo : oplime, optime, oculis nostris vidimus quod tanta-<br />
pere cxpectabamus. ·<br />
2o. Vidisti, Domine, ne sileas : Domine, ne dis<br />
cedas a me. ·<br />
Vidisti, Domine, hrec omnia, ne sileas quasi, non possis<br />
aut non velis me <strong>de</strong>t'en<strong>de</strong>re : Domine, ne dcseras me in<br />
tanta tribulatione positum, quomoclo faciunt qui procul<br />
abeunt.<br />
26. Exurge et inten<strong>de</strong> judicio meo, Deus rneus, el<br />
Dominus meus in causam meam.<br />
Obsecro, ne diu ti us quiescas; exurge et in ten<strong>de</strong> a11imam<br />
ad judicandum inter me et inimicos meos : Deus lll('US et<br />
Dominus meus, cau re mere patrocinium suscipe.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSAL)!US XXXVI<br />
PSALMUS XXXVI<br />
Noll œmularl ln mallgnaotlbus . ..<br />
EXPOSITIO<br />
Quoniam in(irmi homines, qutwn vi<strong>de</strong>nt f/o?'e?·e impios,<br />
sotent mirt(;m in modum ttwbari etnonnunqttam<br />
cogitare Deum mdtam rervm humanantm habe1·e cu··<br />
ntrn ; i<strong>de</strong>o hos ù1 isto psalmo JJTopheta adrnonet tLt<br />
apparenti peccatorum felicitati invi<strong>de</strong>re <strong>de</strong>sistant et in<br />
1Jietatis studio strenue pergant. Timentibtts enim Deum<br />
et in illum spenmtibus omnia tan<strong>de</strong>m optime sunt<br />
cesmra, vercque feliccs tales su.nt futtwi ; impii anlem<br />
utcumque (loTete vi<strong>de</strong>anttw, tan<strong>de</strong>m eœscin<strong>de</strong>ndi<br />
wnt et JJenilus <strong>de</strong>lendi.<br />
Quando autem pscdrnista justos certos 1·eddit cle<br />
arnpla et magni(ica 1·etributione, atque possessionem et<br />
abundantiam {1·uctttum terne iltis spon<strong>de</strong>t, nos in nova<br />
lege animum sempe1· adve1·tere <strong>de</strong>benms ter1·œ vere vi<br />
ventium et bonis cœtestibus, quorum bona tarena sunt<br />
tantum ttmbm et figuta.<br />
PARAPHRASIS<br />
1. Noli a:mulari in malignantibus : neque .:elaveris<br />
fa.cientes iniquitatem.<br />
Noli indignari <strong>de</strong> felicilate improborum : neque invi<br />
<strong>de</strong>as prosperitali iniquorum.<br />
2. Quoniam tctnqua.m fœnum velociter arescent, et<br />
quemadmodwn olera herbarum cita <strong>de</strong>ci<strong>de</strong>nt.<br />
Quoniam sicut virens gramen mox perdit suam viridita<br />
Lem, ita et illi velociter arescent : eL quemadmodum lenel<br />
lre herbre subito marcescunt, ila el ipsi a suo ornatu et<br />
felicitate cito <strong>de</strong>ci<strong>de</strong>nt.<br />
3. Spera in Domino, et {ac bonitalem : et inhabila<br />
lerram, et pasceris in divitiis ejus.<br />
Spera in Domino et fac conslanter quod bonum est :<br />
qure si feceris, pacifiee incoles terram, et reficieris abun<br />
tlantia ft·uctuum ejus.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
lOO PSA!,MUS XXX\'11<br />
PSALMUS XXXVII<br />
Oondnc, ne in fu•·ore tuo nt•gua§ 1nc .. .<br />
EXPOSITIO<br />
David, sive quum s:eviore m01·bo cor-reptus rsset, sive<br />
quurn graviss1mis aliis malis a(fligerelu?·, ob admissa<br />
adulluii et homicidii scelera, Dei irarn <strong>de</strong>precatnr,accttsans<br />
et <strong>de</strong>plomns peccata p1·opterqu:e h:ec patiebatw·.<br />
Exin<strong>de</strong> dolontm suomm intolerabilem virn, amicorum<br />
<strong>de</strong>[rctionmt, inimicorum cnt<strong>de</strong>litatem, vivi<strong>de</strong> <strong>de</strong>pingit<br />
Deoque exponit, ac <strong>de</strong>nwm opem ejtts implomt humi<br />
lite1· et !iducialite1·.<br />
S. Patres hune psalmum ad Christum peccata<br />
nostra portantem quasi in se svscepta, et passione sua<br />
expiantem, 1·e[emnt. Consi<strong>de</strong>ra ergo Christwn, initia<br />
psalmi, pro humano genere. cujtts ipse caput est, <strong>de</strong>precantem,<br />
et sub multitudine et g1·avitate peccatornm<br />
nostrorum, qtt:e sua quodarn modo effecta sunt, ingemiscmtem.<br />
Meditare ejus ingentes corporis et ani<br />
mm cniCiatus, paratnmqtte ejus animum ad plura<br />
etiam pro nobls patiendttm, et audi ipntm in (inr<br />
psalmi petentem: Ne discesseris a me ! Deus rneus,<br />
quare me <strong>de</strong>reliquisti ?<br />
Psalmus iste convenit omnibus aMt rnorbo sive corparis,<br />
sive anim:e, aut catamitate aliqua pressis.<br />
PARAPHRASIS<br />
i. Domine, ne in {ur ore tuo arguas me : neque in<br />
ira tua corripias me.<br />
Domine, ne in furore tuo rxcan<strong>de</strong>sr,entc punias me: ne<br />
que in ira tua erumpente corripias me, quia impar sum<br />
ta lem vindictam ferre.<br />
2. Quoniam sagittœ luJE infixœ s1mt mihi : et confir<br />
masti super me manwn tnam.<br />
Rcce jam multiplicibus malis et miseriis, quasi sagittis<br />
mihi inlixis, me affecisti : et duram fecisti super me ma<br />
num tuam .<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
'lOi PSALMUS XXXYTTI<br />
dientrn suorwrn inte1·rogat, sirmd <strong>de</strong>plorans brevitatem,<br />
miseriam, vanitatem vitœ horninwrn; <strong>de</strong>rnttrn peccato<br />
l'wrn worurn rernissionern ac a(flictionis suœ, quam<br />
peccat'is wis <strong>de</strong>bitarn agnoscit, tiberationern exorat,<br />
rogans tbt saltern reliquurn brevissimurn vitœ spatiurn<br />
qniete tmnsigere liceat. Describitnr in hoc psalrno bre<br />
vitas et vamtas prœsentis vitœ, ut intetliganms spern<br />
nostrarn non in hac vila sed in Deo, qui est ipse<br />
vita œtema, esse ponendarn, et i<strong>de</strong>o dandam esse ope<br />
mm patientiœ et paci cu.m omnibus hominibus, et<br />
p1·œcipue vigilandurn esse ne, irTitati malevolorum in<br />
sectationibt(,S, Zingua peccemus, con{'ngientes potit/,S ad<br />
misericor·diam Dei, qui juste 1Jennittit t(,t af!ligarntw<br />
ob peccata nostTa.<br />
PARAPI-IRASIS<br />
i . Dixi : custodiam vias meas : ttl non <strong>de</strong>linqnam<br />
in Zingua mea.<br />
Dehberavi , et apud me firmiter statui meam agendi ea<br />
tionem sic observare, ut nequi<strong>de</strong>m lingua peccem mea.<br />
2. Posui ori meo custodiam, cttm consisteret peccator<br />
adverswn me.<br />
Posui oei meo feenum quum pcccatoe me oppugnarel, Pl<br />
''luti in acie ex adverso mei staret.<br />
3. Obmttlui et httmiliatus sum, et siltti a bonis: el<br />
rlolor meus renovaltts est.<br />
Remansi mu tus, et humiliter tu li injuriam, ne ea quidcrn<br />
locutus sum quœ pro mea <strong>de</strong>i'E·nsione dicet·e potuissem : el<br />
rccruduit dolot· meus, quum ilium totum silendo intra cor<br />
meum recon<strong>de</strong>rem.<br />
ft,. Concaluit cor meum intra me : et in meditatione<br />
rnea exar<strong>de</strong>scet ignis.<br />
Tune exœstuavit cot· meum intra me: et dum mecum<br />
revolverem omnes affiictiones meas, dolor vehemenlior<br />
adbuc factus est, et quasi ignis urens superaccensus est in<br />
me.<br />
5. Locutus sum in lingua mea: notum {ac mihi,<br />
Dornine, finem meum.<br />
Tan<strong>de</strong>m vero cum me diutius conlinerc non possem, lin<br />
gua mea prorupit in bœc verba : notum fac mihi, Domine,<br />
quando sil fuwr·us finis vitœ meœ?<br />
6. Et numerwn dierurn meormn quis est ? ut sciam<br />
quid <strong>de</strong>sit mihi.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
106 PSALMUS XXXIX<br />
io. Et tabescere fecisti,sicut araneam,animam ejus:<br />
verumtamen vane conturbatttr omnis homo.<br />
Et fecisti ut anima ejus contabesceret, instar aranem,<br />
quœ se ipsam continuo in texendis telis lahore exhaurit eL<br />
consumit : vere. vanum est omni homini se tot curis et<br />
laboribus conturbare.<br />
16. Exaudi orationem meam, Domine, et <strong>de</strong>preca<br />
tionem meam : attribus percipe lacrymas meas.<br />
Exaudi, Domine, orationem meam pro bonis adipiscendis<br />
et <strong>de</strong>precationem meam, pro malis amovendis : auribus<br />
percipe vocero lacrymarum mearum.<br />
i 7. Ne sileas : quoniam advena ego sum apud te et<br />
peregrinus, sicut omnes patres mei.<br />
Ne sileas, sed respon<strong>de</strong> benigne: nam ego, sicuL omnes<br />
progenitores mei, sum coram te advena peregrinus e<br />
mundo sine mora dicessurus.<br />
18. Rem ille mihi, ut refrigerer priusqtwm abeam: et<br />
amplius non ero. ·<br />
Quapropter remissius leniusque mecum age, ut paululum<br />
quietis ac solatii sentiam, priusquam hinc abeam et am<br />
plius non sim inter vivos.<br />
PSALMUS XXXIX<br />
Expectans expectavi Dominum . ..<br />
EXPOSITIO<br />
In hoc psatmo, David,gmvi mor·bo a ut atio ingenti pe<br />
riculo Uberatus, gmtias agit Domino qtd <strong>de</strong> vita peTiclitanli<br />
prmslo fuit, el potlicetttr· se, tanti beneficù memorem:<br />
<strong>de</strong>inceps Dei glorim celebrandm totum fore additttm.<br />
De·in<strong>de</strong>, quoniam intettigit mttlla semper imminere<br />
pericula, Deum r·ogat, ut quemadmodum kactenus<br />
semper ad{uit, sic adsit in postentm. In fine<br />
ipsum etiam orat ut hostes suos con{tlsione a(ficiat,<br />
gauclentibtts e contrct et exultantibus jttstis.<br />
Juxta comnwnim·em patntm et catholiconmt ·interpretum<br />
mentem, psalmtts isle propheticus est, et celebrat<br />
hwmani generis re<strong>de</strong>mptionem 1Je1· passionem,<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
'110 PSALMUS XL<br />
23. Ego autem mendietts sum et pcmper : Dorninus<br />
sollicitus est mei.<br />
Ego qui<strong>de</strong>m egenus sum et omui humano <strong>de</strong>stitulus au<br />
:dlio: sed,quid ad me? Do minus cura rn geril sollicitam mei.<br />
24. Adjutor meus, et protector meus tu es : Deus<br />
meus, ne tardaveris.<br />
Oerte protector meus et adjutor meus lu es : Deus meus,<br />
ne diutius differas mihi auxilium afferre.<br />
PSALMUS XL<br />
Dent. us qui lnt.elllglt. super egenuJD . ..<br />
EXPOSITIO<br />
Hune psalmum composuisse vi<strong>de</strong>ttw David, quurn<br />
recens convatesceret ex gravissirna mg1·itudine sive<br />
cm·poris, sive anirni, in quam se ob peccata stta inci<br />
disse agnosât. P1·imum bene precatttr iis, qui a(flictos<br />
et calamitosos mise?·antu?·.Postea,rnemorata prece quam<br />
e({udit ad Dominurn queritu1· <strong>de</strong> inimicis suis, qui,<br />
qtturn eurn dotentem atiquando invise1·ent, specie ami<br />
citim mortern tamen ejus in cor<strong>de</strong> optabant, ·inter qnos<br />
unurn notat imprimis, qui quum amicissimus esse <strong>de</strong><br />
bebat et spembattw, per<strong>de</strong>re tamen ipsurn rnagis stu<br />
duerit. Tan<strong>de</strong>m, narrat quomodo omnti sioi Deus<br />
opem tv.lerit et vitam restittteJ'it, subtracta inimicis<br />
ejus lmtandi super interittt itli1ts occasione, propter<br />
quod Domimtm perpetua lau<strong>de</strong> proseqttendum concltt·<br />
dit. Hujus psatmi versiculus <strong>de</strong>cimus ab ·ipso Christo<br />
citatu1·, tanquarn vaticiniurn p1·oditionis Judm. Hinc,<br />
?':ttione anatogice hujusce verstwli curn prmce<strong>de</strong>ntibus<br />
et sequentibus, necesse vi<strong>de</strong>attw, et integer psatmus ex<br />
ponatur- <strong>de</strong> passione CMisti et ej11s futur-a gtoriatione<br />
.per 1·esun·ectionem. Quando atttem indtwitur, dicens<br />
se peccasse, illttd sempe1· accipiencturn est <strong>de</strong> nostris ab<br />
dto susceptis peccatis.<br />
PARAPHRASIS<br />
:l. Beatus qui intelligit super egenwn et pauperem :<br />
in die mala liberabit ewn Dominus.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
116 PSALMUS X Lill<br />
2. Quia tu es, Deus fortitudo mea: quare me re<br />
pulisti ?a et qnare tristis incedo dum afjligit me ini<br />
micus?<br />
Quum tu, Deus, sis fortitudo mca et auxilium in quo<br />
unice confidam, un<strong>de</strong> nt ut me repulisse vi<strong>de</strong>aris, et quarc<br />
ineluctabili tristitia gravatus incedo, dum perpetuo ailligit<br />
me inimicus ?<br />
3. Emitte htcem tuam et veritatem tuam : ipsa me<br />
<strong>de</strong>duxerunt et adduxerunt in montem sanctum tuum et<br />
in tabernacttla tua.<br />
Emille lucem favoris tui, et promissorum tuorum veri<br />
tatem exhibe : sic misericordia et fi<strong>de</strong>litas tua me secure<br />
<strong>de</strong>ducen! et feliciter· adducent :.d montem sanctum tuum<br />
Sion, et in tabernacula tua.<br />
4. Et introïbo ad allare Dei : ad Deum, qui lœtificat<br />
juventutem meam.<br />
Et statim ad altare Dei progressus sacrificia olfer·am illi,<br />
illi Deo qui excitat in me l::eliliam, qua animus meus ju<br />
venescere et revirescei'C se sentit.<br />
5. Confitebor tibi in cilhara, Deus, Deus meus:<br />
quare tristis es anima, et quare conturbas me ?<br />
Tune laudaho te, Deus, Deus meus, et cum fervore can<br />
taho misericordias tuas, consonante cithara : quare ergo<br />
tristis es anima mea et quare nimio mœrore tuo conturbas<br />
me '?<br />
6. Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi: sa<br />
lutare vultus mei, et Deus meus.<br />
Spera in Deo, quoniam erit adbuc tempus, quando pr·::e<br />
sens in domo ejus collaudalw eum, eum, inquam, qui<br />
est illuminatio et l::etilia vultus mei, Deus meus super om<br />
nia dilectus et beatificans.<br />
PSALMUS XLIII<br />
Deu•, aurlbus nos tri& audlvlmu& ...<br />
EXPOSITIO<br />
Psalmista, commemorata singvlari Dei in patres<br />
protectione, qua eos ia ten·am p1·omissarn induxit,<strong>de</strong>s-<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
120 l'SALMUS XLIV<br />
enim non tantum externa facta, sed et secreta cordis ho<br />
minum novit.<br />
24. Quoniam propter te mortificamur tata die : œs<br />
timati sumus sicut oves occisionis.<br />
Quum autem talia crimina in nobis non vi<strong>de</strong>as, Domine,<br />
sed propter nominis tui confessionem quotidic morli tradi<br />
mur : et non pluris faciunL nos hostes nostri, quam oves<br />
occisioni <strong>de</strong>stinatas.<br />
25. Exurge,quare obdormis Domine ? exurge, et ne<br />
repellas in finem.<br />
Ex urge, cur tu, Domine, siles, quasi non adverteres dor<br />
mieus ? Exurge in auxilium nostrum, et ne repellas nos ab<br />
adjutorio tuo in perpetuum.<br />
26. Quare faciern tuam avertis : oblivisceris inopim<br />
nost?·m, et tribulationis nostrœ?<br />
Quare benignum aspectum favoremque tuum avertis a<br />
nobis ? Ut quid sic te geris, quasi nullam habeas <strong>de</strong>sola<br />
tionis et affiictionis nostrœ rationem.<br />
27. Quoniam humiliata est in pulvere anima nostra:<br />
con glutinatus est in terra venter nos ter.<br />
Quoniam, tanta calamitate oppressi, jacemus in pulvere<br />
prost ra ti : procubuimus bumi et venter noster lenœ adhœ<br />
sit. 28. Exurge, Domine, adjuva nos,et redime nos prop<br />
ter nomen lttttm.<br />
Ex urge, Domine, · auxilium fer nobis : et libera nos<br />
propter gloriam nominis lui, ne amplius ab infi<strong>de</strong>libus<br />
blaspbemetut', sed timeatur cL veneralioni sit apud omnes .<br />
PSALMUS XLIV<br />
Eructnvlt cor meum vea·bum bonum ...<br />
EXPOSITIO<br />
Psalmus isle est epithalamiwn seu carmen nuptir<strong>de</strong><br />
in nuptiis regis al1cujus <strong>de</strong>cantatmn. Eqtoùlem vates<br />
alludtt qd 1·itus nuptiçlles, Davidis tef!lporibus usitalfY 0<br />
et occaswnem canendt (orsan sumpszt ex cii'CIImstan-<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
146 PSALMUS Lili<br />
mns, ad Deum per orationem con{ugit et hune psalmttm,<br />
Domino inspirante, composuil. In eo auxûiurn<br />
Dei implomt, hoc adfuttwum confidit,ac lau<strong>de</strong>s in gra<br />
tiarum actiones vovet.<br />
!taque litteratiter spectatus, psalmus isle est oratw<br />
Davidîs adverstts Saülis militeô opem Dei implorantis:<br />
mystice vem, aptattw Ch?'isto conque1·enti apud Patrem<br />
<strong>de</strong> persecutoribus suis, et exemplum est omnibus justis<br />
ut, urgente tentatione, ad Deum con{ttgiant adve1·sus<br />
hostes animœ, et ei elapsi <strong>de</strong> periculo gratias agant.<br />
PARAPHRASIS<br />
i. Deus J in no mine ttto salvum me {ac : et in virt·ute<br />
tua judica me.<br />
Deus, propter nomen tuum glorificandum,salvum me fac:<br />
et pet· potentiam tuam vindica causam meam.<br />
2. Deus, exaudi orationem meam : auribus percipe<br />
verba oris mei.<br />
Deus, exaudi orationem hanc quam fundo cora rn te : au<br />
rem attentam pr:ebe verbis oris mei.<br />
3. Quoniam alieni insurrexerunt adversum me et<br />
fortes quœsierunt animam meam : et non proposuenmt<br />
Deum ante conspectum suum.<br />
Periclitor, quoniam bi qui alieni sunt a te, contempla<br />
res nominis tui, consurrexerunt contra me, et qui fortes<br />
sunt armis et numero qu:esierunt vitam mihi eripere : nec<br />
ob oculos mentis su:e conslituerunt sibi Deum, ut ejus ti<br />
more a malilia sua revocarentur.<br />
4. Ecce enim Deus adjut>at me : et Dorninus suscep._<br />
tor est anùnœ meœ.<br />
Verumtamen non est quod illos anxie metuam, quoniam<br />
ecce pro me stat Deus et adjuvat ·me : et Dominus est pro<br />
tector Yit:e me:e, quam mihi auferre conantur.<br />
5. Averte mala inimicis meis : et in veritate ttta dis-<br />
per<strong>de</strong> illas. .<br />
In inimicos meos converte et retorque mala qu:e miht<br />
paraverunt: el pro tua in servandis promissis fi<strong>de</strong>litate,dis<br />
per<strong>de</strong> illos. .<br />
6. Votuntarie sacrificabo tibi :et confitebm· nomim<br />
tua, Domine) quoniam bonum est.<br />
Tune pt·ompto ac I:eto animo, in gratiarum actionelll<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
148 PSALMUS L!V<br />
Exaudi, Deus, oralionem meam et ne <strong>de</strong>digneris humi<br />
lem ac supplicem precem meam : atten<strong>de</strong> mihi, et tribuc,<br />
QUlCSO, lJUOd a te peLO.<br />
2. Contristatus sum in exercitatione mea : et con<br />
turbatus swn a voce inimici et a tribulalione pecca<br />
toris.<br />
Bgo enim dum meipsum exerceo, consi<strong>de</strong>rando ct medi<br />
tando anguslias qu::e me premunt vehementer contristalus<br />
sum : et inlus conturbatus sum, audiens vocem inimici<br />
calumnianlis me, ct cogitans Lribulationem quam mibi parat<br />
homo peccator.<br />
3. Quoniam <strong>de</strong>clinaverunt in me iniquitates : et in<br />
ira molesti erant mihi.<br />
Ipsi enim falsa crimina mi hi imposuerunl: el ira ar<strong>de</strong>n<br />
Les vexant eL ailligunt me variis modis.<br />
4. Cor meum conturbatum est in me : et formido<br />
mortis cecidit super me.<br />
Ob hrec, cor meum conturhatum est inlra me : et formi<br />
do mortis quaro mihi minantur in me graviter incubait.<br />
o. Timor et tremor venenmt super me : et contexe<br />
runt me tenebra:J.<br />
Timor magnus in intimis prrecordiis, et ex eo Lremor in<br />
membris invaserunt me : et mœstitire Lenebr::e involverunt<br />
me, mentem offuscantes.<br />
6. Et dixi : quis dabit mihi pennas sicut columbœ?<br />
et volabo, et requiescam.<br />
Et dixi : Utinam darentur mihi aire tarn celeres quam<br />
sunt penn::e columbre ! Volarem in locum tutum,ibique securas<br />
quiescerem.<br />
7. Ecce elongavi fugiens : et mansi in soliludine.<br />
Feci quod mihi licuit: ecce enim fugiens meipsum clon<br />
gavi ab impiis : et relicto bominum consorlio, permansi<br />
atque habitavi in <strong>de</strong>serlo cmn feris agreslibus.<br />
8. E.rpectabam eztm, qui salvwn me fecit a pusilla<br />
nimitate spiritus et tempestate.<br />
Ibi expectavi auxilium Dei, qui reipsa eripuit me a <strong>de</strong><br />
jectione ani mi, et a !empesta te conflictantium inter se co<br />
gitationum mearum.<br />
9. Prtecipila, Domine, divi<strong>de</strong> linguas eorwn : quo<br />
niam üdi iniquilalem, el contradictionem in civilate.<br />
Everte, Domine, consilia inimicorum meorum, discor<br />
dias inter eos suscita, ut, contraria loquentes et sen tien tes,<br />
minus conspit'are possint ad meum exitium : nam vidi in<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
150 PSALMUS L!Y<br />
Regnant cnim nequitiaJ in habitaculis eorum.et,inter sese<br />
collecli, aliud non cogitant quaro omnis generis nequifias.<br />
18. Ego atttem ad Deztm clmnavi: et Domimts salva<br />
bit me.<br />
Ego autem contra horum oppugnationes magno ar<strong>de</strong>n ti<br />
tique aiiectu Dei auxilium imploravi : alque certe Domi<br />
nus servabit me incolumem.<br />
19. Vespere, et mane, el meridie narrabo et annun<br />
tiabo : et exaudiet vocem. rneam.<br />
V espere, mane et meridic, omni tempore narrabo et ex<br />
ponam Domino miseriam meam ac hostium meorum per<br />
fidiam : certoque confldo quod exaudiet Ol'ationem meam.<br />
20. Redimet in pace animam meam ab his qui ap<br />
propinq·uant mihi : quoniam inter mullas erant me<br />
cztm.<br />
· Animam meam paci redditam subtrahet malitire eorum<br />
qui appropinquant mihi ad nocendum : co magis sontes<br />
quod eos elegeram inter multos ut semper mecum es-<br />
sent. .<br />
21. Exaudiet Deus et hwniliabit illas, qui est ante<br />
s
160 PSALMUS LV!ll<br />
tu cnim es Deus et <strong>de</strong>fensor meus, Deus meus talis est ut<br />
ejus misericordiam non clubitem me prœventuram.<br />
11. Dezts osten<strong>de</strong>/ mihi super inimicos meos: ne oc<br />
cidas eos : nequando oblivi.çcantttr populi rnei.<br />
Deus vi<strong>de</strong>r·e me faciet claclem inimicorum meorum : te<br />
tamen precor', Domine, noli subito illos omnes <strong>de</strong> meclio<br />
tollere, ne forte hoc ex.emplum justiliœ ture effiuat e me<br />
maria populorum super quos me regem constitues.<br />
12. Disperge illas in virtute tua, et <strong>de</strong>pone eos, pro·<br />
teclor meus, Domine.<br />
Propter quod potius per· forlitudinem tuam dissipa eos,<br />
et vagari coge <strong>de</strong> loco in locum : et eos <strong>de</strong> gradu honoris<br />
in quo sunt <strong>de</strong>jice, Dom ine, protector meus.<br />
13. Deliclum oris eornm, sermonem labiontm ipso·<br />
rum : et comprehendantur in snperbia sua.<br />
Jla, Domine, eos puni, propter <strong>de</strong>lictum quod commiscrunt<br />
ore suo ct propter ser·monem qui egressus est ex.labiis<br />
ipsoi'Um : et illaqueentur superbia sua qum erit cis occasio<br />
ruinœ.<br />
14. Et <strong>de</strong> execratione et mendacio annunlùzbuntttr<br />
in consummalione : in ira consumm.ationis et non<br />
erunt.<br />
Tune apud omnes erunt infames, tanquam rei blaspbc<br />
miœ et perfidiœ, quum complebitur eorum <strong>de</strong>structio, et,<br />
ob iram divinam, ita complebitur, ut amplius non subsis<br />
tant in loco suo.<br />
US. Et scient quia Deus dominabitur Jacob et finium<br />
terrœ.<br />
Id ubi factum fuerit, tum et ipsi et omnes homines ex<br />
<strong>de</strong>clarata Dili potentia ac justitia cognoscent quod Deus<br />
imperium habet in populo Isr·aëlitico et in omnibus linibus<br />
terrœ.<br />
16. Convertentur cul vesperam et famem paiientuf<br />
ut canes : et circuibunt civitatem.<br />
Qui prius discursabant ut me caperent, rursum discur<br />
·sare misere cogenlur, ut panem sibi comparent, propter<br />
quem qmcrendum ibunt et redibunt sub vesperam, et ca·<br />
num famelicorum more, circuibunt civitatem, ut inveniant<br />
aliquas ciborum rcliquias.<br />
17. /psi dispetgentut ad mantlucandum :si vero non<br />
fuerinl saturali el munnurabunt.<br />
Imo dispergentur per· varias regioues ad \ictum qure·<br />
rendum, ct quia frel(uenter acci<strong>de</strong>t ut saturari non pos·<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
180 PSALMUS LXYJI<br />
lionis ipsorum, babitabant in tenebrosis carceribus tan<br />
quam in sepulcris.<br />
8. Deus, cum egre<strong>de</strong>reris in conspectu populi lui,<br />
cum pertransires in <strong>de</strong>serto ;<br />
Deus, quum olim prreires visibiliter ante populum tuum<br />
in columna nubis et in columna ignis : quum, instar ducis,<br />
cum populo tuo pertransires in <strong>de</strong>serto ;<br />
9. Terra mota est, elenim cœli distillaverunt a facie<br />
Dei Sinaï, a f'acie Dei Israël.<br />
Tune terra tremuit et mota est : atque etiam cœli agi<br />
tati distillaverunt e nubibus aquas suas, apparente majes<br />
tate Dei in monte Sinaï, majestate Dei Israël.<br />
1.0. Pluviam volunlariam segregabis, Deus, hcere<br />
ditati tuœ : et infinnala est, ltt vero per{ecisti eam.<br />
'l'u vero, Deus, pluviam <strong>de</strong>lectam, tuo speciali jussu<br />
missam, rorem prrestanlissimum seorsum <strong>de</strong>stinabis hrere<br />
ditali ture: si quando terra tua elanguit, tu cita eam refe<br />
cisli et contlrmasli.<br />
H. Animalia tua habilabunt in ea : parasti in dul<br />
cedine tua pauperi, Deus.<br />
Grex populi tui habilabit in terra ilia maxime ferlili :<br />
pro dulcedine aifectus tui, parasli, Deus, plebi tu:.e indi<br />
genti, omnia quibus egebat et mulla piura bona.<br />
i2. Dominus dabit verbum evangelizantibus, virtute<br />
mulla.<br />
Dominus habebit pr:.ec.ones victoriarum suarum, et in<br />
ore eorum ponet verba potentissima et ellicacissima.<br />
13. Rex virtutwn dilecti dilecti, et speciei dom us<br />
divi<strong>de</strong>re spolia.<br />
Quicumque rex bostilis. licet magnis copiis instructus,<br />
flet prreda populi summe dilecti : et mu lieres ipsre cgredien<br />
tur e domibus suis, ut dividant spolia hoslium <strong>de</strong>victorum.<br />
H. Si dormialis inter medios cler os, pennœ columbœ<br />
<strong>de</strong>argentatœ, et posteriora dorsi ejus in pal/ore auri.<br />
Quum in pace requieverilis in medio possessionum ves<br />
trarum, quas a Deo accepistis, tune, onusti divitiis et<br />
splendidis vestibus ornati , fulgebitis velut <strong>de</strong>argentatre<br />
penn.e columbre, cujus dorsum et cauda aura reni<strong>de</strong>re vi<br />
<strong>de</strong>ntur.<br />
f.o. Dwrn discernit cœlestis 1·eges super eam, nive<br />
<strong>de</strong>albabuntur in Selmon: mons Dei, mons pinguis.<br />
Quum rex cœleslis distribuerit super terram sanctam<br />
suam principes, qui eam ordinate regant, tune ejus incolœ<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
188 PSALMUS LXVIII<br />
appositus non vitam sed mortem affert avibus inescatis :<br />
ilia mensa sit eis occasio recipiendi quœ promeruerunt, sit<br />
eis in offendiculum et ruinam.<br />
28. Obscurentur oculi eorum ne vi<strong>de</strong>ant : et dorsum<br />
eorum semper incurva.<br />
Obtenebrentur oculi mentis eorum ne vi<strong>de</strong>ant manifes<br />
lam veritatem : dorsum eorum oneribus mancipiorum sem<br />
per incurva , ila ut , terram semper speclanles, oculos<br />
sursum non a Ltollan t.<br />
29. Effttn<strong>de</strong> super eos irarn tuam: et furor irm tuœ<br />
comprehendat eos.<br />
Largiter super eos <strong>de</strong>mitte vindictas tuas, et gravissima<br />
ultio indignationis tuœ apprehendat eos.<br />
30. Fiat habitatio eorztm <strong>de</strong>serta: et in tabernaculis<br />
eorum non sit qui inhabilet.<br />
Ejiciantur <strong>de</strong> habitaculis suis quœ manebunt <strong>de</strong>serta; et<br />
in tabernaculis eorum funditus eversis non sit qui inha<br />
bitare possit.<br />
31. Quoniam quem tu percussisti, persecuti sunt : et<br />
super dolorem vulnerum meontm addi<strong>de</strong>runt.<br />
Quoniam quem tu, Domine, gravihus malis affiixeras,<br />
magis ac magis persecuti sunt, et ad . dotorem vutnerum<br />
meomm addi<strong>de</strong>runt suis conviciis et CXJli'Obrationibus.<br />
32. Appone iniquitatem snper iniqnitatem eorum :<br />
et non in trent in justitiam tuam.<br />
Quoniam illi addi<strong>de</strong>runt vulnera super vulnera mea,i<strong>de</strong>o,<br />
juste ju<strong>de</strong>x, permitte ut; ex scelerc in scelus libere et voluntarie<br />
ruentes, addant iniquitatcm, et non admittantur ad<br />
justificationcm, quœ fit ex tua misericordia.<br />
33. Deleantm' <strong>de</strong> libro viventium : et ettm justis non<br />
scribantur. ·<br />
Nomina eorum expungantur ex libro eorum quos ad vi<br />
tam œternam <strong>de</strong>legisti : et numero justorum amplius non<br />
adscribantur.<br />
31. Ego sttm pauper et dolens : salus tua, Deus,<br />
suscepit me.<br />
Ego qui<strong>de</strong>m pauper sum, omni humano <strong>de</strong>stilutus auxi<br />
lia et mœrore summo atfcctus: sed, ecce, salularis manus<br />
tua ex omnibus malis sublevavit me.<br />
3o. Laudabo nomen Dei cum cantico : et magnifi<br />
cabo eum in lau<strong>de</strong>.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS LXXVI 211<br />
aliquam cœpi : at rursum exercitavi animum meum multis<br />
cogitationibus, et spiritus meus prœ nimio dolore <strong>de</strong>fecit.<br />
4. Anticipaverunt vigilias ocuti mei : turbatus sum,<br />
et non smn tocutus.<br />
Oculi mei lota nocle operli prœvenerunt tempus exper<br />
giscendi et vigilandi : a<strong>de</strong>o sum in meipso turbatus, ut ne<br />
loqui qui<strong>de</strong>m amplius poluerim.<br />
5. Cogitavi dies antiquas : et annos
PSALMUS LXXY!I 2l5<br />
ii. Generatio, qttœ non direxit cor suum : et non est<br />
creditus cmn Ileo spiritus ejus.<br />
Generalio quœ non fecit r·ectum cor suum, nec unquam<br />
ex animo et firmitcr cr·edidit Deo, semper diffidcns <strong>de</strong> ejus<br />
poten lia ac bon il a te.<br />
1.2. Filii Ephrem intendantes Pl rnittentes arwm,<br />
conversi sunt in die belli.<br />
Ecce enim filii Epbraïm, Iicet fortissimi bellatores, pe<br />
riti inten<strong>de</strong>re arcum et miltcre sagiltas, frequenter, lem<br />
pore belli, terga verterunt hostibus suis .<br />
. 1.3. Non custodiernnt testamentwn Dei : et in lege<br />
l'JUs nolnerunt ambulare.<br />
Id conligit, quia non custodierunl pactum cum Deo ini<br />
lum, cl secundum pr::escripta Iegis ejus virer·c noluerunt.<br />
H: Et obliti sunt benefactorum ejus et mirabilium<br />
ejus, quœ os tendit eis.<br />
Et obliti sunt beneflciorum cjus, et mirabilium operum<br />
cjus, qu::e nota fecit eis per patrum suorum narr·ationcm.<br />
Hi. Coram patribus eorwn {ecit mirabilia in lerm<br />
.dt,qypti in campo 1'aneos.<br />
Obliti sunt quomodo Deus. speclantibus palribus co<br />
rum, prodigia fecit in terra JEgypli, in agro 'l'ancos, ur·bis<br />
rcgi::c.<br />
H>. Interrupit mm·e et perduxit eos : et stat nit aquas<br />
l)ltrtsi in utre.<br />
Postea divisil mare, et per illud sicco pPdc traduxit pa<br />
lt·cs nostros et aquas starr fccit a <strong>de</strong>xtris et sinistr·is,<br />
quasi in utre conclus:c essent.<br />
1 ï. Et cleduxit l'OS in nube diei: et tol(t nocif' in il<br />
lumination l' ignis.<br />
Et <strong>de</strong>duxit cos in ilincrc, pet• diem quidt•m, pr·::ceunte<br />
eoiumna nubis, per· totam vero noctcm Iuecnlc ante eos<br />
coJumna ignis.<br />
18. Interrupit petram in eremo : et adaqurtvit eos ve<br />
lut in abysso rnutta.<br />
Scidit pelram in <strong>de</strong>serta et ex ca potum j)l'œstitit cis,<br />
Quasi ex: maxima el incxhausta aquarum abysso.<br />
Hl. Et eduxit aquam <strong>de</strong> pl'lta : et rlNlu.'til trmquwn<br />
flmnina aqzws.<br />
Et r
PSALMUS J,XXVI!l<br />
Corpora servorum tuorum occisorum non <strong>de</strong><strong>de</strong>runt se<br />
pultur
'232 PSALMUS LXXXI<br />
PSALMUS LXXXI<br />
Deus stetl t in s-y n ag o g a d e orurn . ..<br />
EXPOSITIO<br />
Deus inducitu1· iniquos judices objtwgans ac offiûi<br />
stâ admonens, utque memores sint se, quamvis divi<br />
mtm rnumts exerceant, mortales esse. In fine, auctor<br />
psalmi Deum omt, ttt quoniam iniqui sunt judices,<br />
ipse judicet universarn terrarn.<br />
Sewndum mysticurn sensurn redarguuntur sc1·ib;e<br />
et JJharis;ei injuste CMistum judicantes : prmdicitur<br />
etiam judicittrn quod in novissirno die ipse Homo-Deus<br />
facturus est <strong>de</strong> tmiversa te1·ra.<br />
PARAPHRASIS<br />
1. Deus sletit in $ynagoga <strong>de</strong>orum : in media au<br />
tmn <strong>de</strong>os dijudicat.<br />
Deus semper assistit prœsens invisibili majestate in con<br />
gressu ju(licum vices ipsius gerenlium: et dum illi judicant<br />
populos, Deus, in medio corum assistens, judicat ipsos ju<br />
dices.<br />
2. Usquequo judicatis iniquitatem : et facies peccato<br />
rum sumilis ?<br />
Usquequo, ait Deus, inique pronunliabitis in judiciis<br />
vestris : ct vultus peccatorum bonor·antes, ad personam<br />
hominum non ad justitiam rei rcspicictis ?<br />
3. Judicate egeno el pttpillo: humilem et pauperem<br />
justificate. . ·<br />
Causam indigentis et orphani libenter· admittite : et, sr<br />
illam inrenitis justam, !10minem abjectum et inopem <strong>de</strong><br />
fenditc et absolvite.<br />
4. Eripite pauperem, et egenum <strong>de</strong> manu peccato·<br />
loris liberale.<br />
Eripite pauperem ab injusta oppressione et egcnum <strong>de</strong><br />
manu violenta potentis iniqui.<br />
!5. Ne3cierwll, neque intelle.rentnt, in tenebris am·<br />
butant : mocebuntur omnia {undmnenta terrte.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS LXXXVI<br />
perem hostibus meis, et salvum fac ftlium humilis ancillre<br />
ture.<br />
i6. Ji'ac mecurn signnm in bomtrn, 1ll t'i<strong>de</strong>ant qui<br />
o<strong>de</strong>mnt me, et confundanlttr : quoniam tu, Domine,<br />
adjuvisti me el consolatus es me.<br />
Osten<strong>de</strong> illustre aliquod signum ture erga me bonitatis,<br />
ut vel ipsi inimici mei hoc vi<strong>de</strong>ant et confundantur, cum<br />
vi<strong>de</strong>rint me tibi cbarissimum esse et a te protegi : quo<br />
niam tu, Domine, semper me adjuvisti et adjuvabis, ac<br />
tua mediis in periculis ope et gratia semper me consolatus<br />
es el consolaberis.<br />
PSALMUS LXXXVI<br />
Fuudamenta ejus in monUbus sanctis ...<br />
EXPOSITIO<br />
llic psalmus est pr;econium u1·bis .Tentsalem : at,<br />
evi<strong>de</strong>nte1·, sub typo ten·estris . Sion, celebmt propheta<br />
Jerusalem novam et spiritualem, id est, Ecclesiam<br />
Chrùti, <strong>de</strong> qua, in spi1·itu meditans, prorumpit in<br />
verba adrnimtionis, commendans earn a {tmdarnentis<br />
suis et partis, hoc est a Christo, apostotis et prophetis,<br />
ac vat ici nans in ea am nes gentes, a Dea quondarn atie·<br />
nas, habitatums esse curn surnma anirnarum l
254 PSALMUS LXXXVIII<br />
Et thronus ejus coram me, in œternum apparebit splen<br />
didus sicut sol in die et luna plena in nocte, et sicut in<br />
nubibus arcus cœlestis, qui est tesLis fi<strong>de</strong>lis nunquam am·<br />
plius fore diluvium.<br />
37. 1'u vero repulisti et <strong>de</strong>spexisti : distulisti Chris·<br />
tum tttum.<br />
Hoc qui<strong>de</strong>m olim Davidi et semini ejus pollicitus es :<br />
interim tamen, tanquam horum omnium obliLus, rcpulisse,<br />
<strong>de</strong>spexisse et clongasse vi<strong>de</strong>ris a te Cbristum tuum.<br />
38. Evertisti teslamentwn servi tui : pro{anasti in<br />
terra sanctuarium ejus.<br />
Evertisse vi<strong>de</strong>ris et initum fecisse pactum a te cum ser·<br />
vo tuo initum : quasi rem profanam, ignominiose in ten·am<br />
projecisti saci'Um dia<strong>de</strong>ma, quod imposueras capiti ejus.<br />
39. Destruxisti omnes sepes ejus: posuisti firmamen<br />
tum ejus formidinem.<br />
Destruxisti omnia septa et munimenta regni ejus, fecisti<br />
ut in locb firmioribus formidarent, qui in ipsis antea<br />
Lutos se existirnabanL.<br />
40. Diripuenmt eull'L om11es t1·anseuntes viam : {ac·<br />
ttts est opprobrium vicinis suis.<br />
Sicut ornnes transeuntes viam <strong>de</strong>ripiunt vineam aper<br />
tam, ila possessiones ejus vastaverunt quotquot voluerunt:<br />
factus est ludibrio vicinis suis.<br />
41. Exaltasti <strong>de</strong>xteram <strong>de</strong>primentimn eum : lœtifi·<br />
casti omnes inimicos ejus.<br />
Vires addidisti <strong>de</strong>xterœ eorum qui eum tlcprimebant :<br />
omnibus ejus inimicis <strong>de</strong>disti occasioncm lœtandi.<br />
42. Avertisti adjutoriurn gladii ejus : et non es auxi<br />
liatus ei in bello.<br />
llcbetasti aciem glatlii ejus; et non atlulisLi ei opem ifl<br />
pra>lio.<br />
43. Destruxisli eltm ab emundatione : et se<strong>de</strong>m ejuS<br />
in terram collisisti.<br />
Splendore quo nilebat, spoliasti eum : et regiam se<strong>de</strong>fl 1<br />
ejus ad terram allisisti.<br />
44. Minorasti dies temporis ejus : per(udisti euuz<br />
confusione. .<br />
Ad brcvissimum tempus contraxisli dies illius regm :<br />
undique ignominia eum cooperuisli.<br />
'15. Usquequo, Domine, avertis in finem : exar<strong>de</strong>scet<br />
sicut ignis ira tua ?<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
2titi PSALMUS XCIII<br />
pro placito suo, quando et quomodo voluit, semper ultus<br />
est impios, quantumvis multos, nobiles, potentes.<br />
2. Exaltare,quijudicas terranz : red<strong>de</strong> retributionem<br />
superbis.<br />
Ascen<strong>de</strong> altum solium tuum, tu qui ju<strong>de</strong>x es univer·sre<br />
temc : superbos homines confun<strong>de</strong>, et red<strong>de</strong> eis pa:mas<br />
quas mer·entur.<br />
3. Usqueqzw peccatores, Domine, usquequo peccato·<br />
res gloriabuntur ?<br />
Quamdiu impii, Domine, quamdiu impii gloriahuntur<br />
<strong>de</strong> prosperitate sua, <strong>de</strong> vi ri bus suis, <strong>de</strong> sceleribus suis?<br />
4. Effabttntur et loquenltM' iniquitatem : loquentur<br />
omnes, qui opemntur injustitiam ?<br />
Quamdiu jactabunt et prredicabunt iniqua facta sua;<br />
insolenter· loquentut· omnes operarii iniquitatis?<br />
5. Populum tuunz, Dornine, hunziliaverunt, et hœ·<br />
reditatem tuarn vexavernnt.<br />
Populum tuum, Domine, attriverunt. et quos tibi <strong>de</strong>le·<br />
gisli in peculiarem tuam hœreditatem variis malis affiixerunt.<br />
6. Viduam et advenam inter{ecerunt, et pupillos oc·<br />
ci<strong>de</strong>runt.<br />
Eos, qui humana ope maxime <strong>de</strong>stiluti sunt, qua les sun!.<br />
viduro, advenre atque pupilli, cru<strong>de</strong>liter occi<strong>de</strong>runt.<br />
7. Et dixerunt : Non vi<strong>de</strong>bit Do minus, nec intelli<br />
get Deus Jacob.<br />
Et dixel'Unt: neque sensu vi <strong>de</strong>n di a ut audiendi cognoscet<br />
Dominus opera nostra : ncquc mentis intelligentia, Deus<br />
Jacob ilia consi<strong>de</strong>rabit vel examinabit.<br />
8. fntelligite, insipie,aes in populo : et stulti, ali<br />
quando sapite.<br />
Vos autem. qui maxime estis insipientcs inter homines,<br />
intelligite tan<strong>de</strong>m : et qui stultam <strong>de</strong> Deo habetis opinio·<br />
nem, tan<strong>de</strong>m qure recta sunt sapite. .<br />
9. Qui plantavit aurem non audiel ? attt qui fin.1ltl<br />
oculum. non consi<strong>de</strong>rat ?<br />
Qui capitibus hominum aflixit aures, <strong>de</strong>ditque eis po·<br />
testatem audiendi, an ipse auditu carebit ? Aut, qui for·<br />
ma vil oculum, an ipse visum non habebit?<br />
10. Qui cm·ripit gentes non m·guet ? qui docet lw·<br />
minem scienliam ?<br />
An qui, per pr:eterita srecula gentes totas pro illaruni<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
27ü PSAL)!US XCVI!<br />
Cantate in honorem Domini canticum novum, quia nova<br />
et nondum visa fecit mirabilia.<br />
2. Salt-avit <strong>de</strong>xtera ejus et brachiurn sanctum ejus.<br />
Salutem prrestilit per se, propria <strong>de</strong>xtera, non alienis<br />
adjutus viribus: et omnia per·fecit brachium ejus sanctum,<br />
quod iniquitali nunquam favet.<br />
3. Noturn fecit Dominus salut are sumn : in conspec<br />
tu gentittm revelavit justitiam suarn.<br />
Manifestum fecit Dominus quod ipse salvator est : reve<br />
lavit omnibus gentibus quo modo fient justre cora rn eo.<br />
4. Recordatus est rnisericordiœ sztœ, et veritatis sux<br />
domui Israël.<br />
Recordatus est se misericordiam pt•omisisse, et se vera<br />
cern ostendit, adimplendo omnia qu:E pronuntiaverat domui<br />
Israël.<br />
5. Vi<strong>de</strong>runt omnes termini terrœ salutare Dei nos<br />
tri. Vi<strong>de</strong>runt, quotquot eliam in finibus extremis terrre ba<br />
bilant, salutem quam nobis Deus nosler attulil.<br />
6. Jnbilate Jleo omnis terra: cantate, et exultate, et<br />
psallite.<br />
Jubilate itaque in honorem Domini, omnes terrre habitatores:<br />
cantate voce, exultale geslibus, et psallite musicis<br />
insli'Umentis.<br />
7. Psallite Domino in cithara, in cilhara et voce<br />
psalmi, in tubis cluctilibus et voce tubœ corneœ.<br />
Celebrate Dominum cithara, et citharre sonum psalterji<br />
jungite : tubis ex duclo metallo conflatis, ac tubis cornets<br />
clangite.<br />
8. Jubilate in conspectu regis Dornini : rnoveatttr'<br />
mare el plenitudo ejus., or bis terrarum et qui habitant<br />
in eo. .<br />
.Jubilate, cum se conspiciendum <strong>de</strong><strong>de</strong>rit rex magnus, qut<br />
Dominus omnium est : moveatur mare et quidquid in eo<br />
est, moLtt exultationis, moveatut' pat'iter orbis terrai'Uffi et<br />
univcr·si qui habitant in eo.<br />
9. Flumina plau<strong>de</strong>nt manu, simul montes exullabunt<br />
a conspectn Domini, quouiam venit judicare terrmf"·<br />
Flumina fluctuum allisione, quasi complosis manibU 5<br />
gaudium suum teblabuntur : simu! et montes geslient<br />
pt·oplcr Dominum pr:Esenlem et visibilem; venit enim ut<br />
lerram judicet et imperio regat.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PlHLIJUS CX<br />
exci<strong>de</strong>re : in primis <strong>de</strong>dit colentibus sc cscam cœlcstem,<br />
qua aluit eos in <strong>de</strong>serto.<br />
5. Memor erit in sœculum testmnenti sui : virtutem<br />
operum suorum annuntiabit populo suo.<br />
Ipse continua protectione osten<strong>de</strong>t se memorem esse fœ<br />
<strong>de</strong>ris, quod cum Abraham et semine ejus iniiL : manifestabit<br />
populo suo potentiam suam, patrando opera mirœ<br />
lortiludinis.<br />
6. Ut <strong>de</strong>t illis hœredilalem gentium : opera manuum<br />
ejus ?lerilas et jud1cium..<br />
Ad dandum electis suis hœreditarias possessiones gen<br />
tium ejectarum : operationes Dei omnes sunt veritas, id<br />
est fi<strong>de</strong>lis adimplelio pr·omissorum, et judicium, id est,<br />
justa retrilmtio pœnœ aut pr::emii unicuique <strong>de</strong>bita.<br />
7. Fi <strong>de</strong>lia omnia mandata ejus : con/irma ta in sœ<br />
culum sœculi, {acta in verilate et œquitate.<br />
Omnia Dei mandata sunt fida et crrte conducunt ad<br />
salutem; prœcepta, qu::e respiciunt fi<strong>de</strong>m et mores, sunt<br />
flrma ac immutabilia in ::eternum, quia sunt ipsa expressio<br />
veritatis et ::equilatis.<br />
8. Re<strong>de</strong>mptionem misit populo suo : mandavit in<br />
œternum testamentum suum.<br />
Liberationem e servitute attulit Dominus populo suo :<br />
statuil cum eo fœdus quod voluit esse œternum.<br />
9. Sanctttm et ferribile nomen ejus : initium sapien<br />
liœ timor Domini.<br />
Diligenter servent illud fœdus ii quibuscum inilum est,<br />
quoniam Dominus sanctus est, omne peccatum odio ha<br />
bens, simulque terribilis est ii qui frangunt fi<strong>de</strong>m ei da<br />
tarn : timor Domini est principium et 1·adix verre sa<br />
pientire.<br />
iO. lnlellertus bonus omnibus facientibus eum : lau<br />
datio ejus manet in sœculum sœwli.<br />
Vera intelligentia est in iis omnibus hominibus, qui ti<br />
morem Dei non vcrbis solum sed factis etiam ostendunt :<br />
quicumque sic intelligit et agit œremam lau<strong>de</strong>m meretur<br />
et consequetur.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong><br />
•<br />
,
340 PSALMUS CXVIII<br />
lpse vero <strong>de</strong>clarat suurn erga earn<strong>de</strong>rn tegern vehernens<br />
studium, obsecrans ta illarn intelligere valeat et exe<br />
qui, seipsurn excitans expositione variorum comrno<br />
dor·twn 2n<strong>de</strong> provenientiurn : signi(icat etiam quantum<br />
<strong>de</strong>testetur· eos qui eurn ab hoc stvdio revocare conan<br />
ttw, vel in(erendo injurias, vel aliis rnodis : tan<strong>de</strong>m<br />
et pro se et contra iltos irnplorat auxiliurn divinum.<br />
Dividuntttr centum et srytttaginta sex hujus psalmi<br />
versic·uli in octonarios viginti duos, tot scilicet quot<br />
sunt litter·;p alphabeti hebraici. Singttli autern cujus<br />
que octonarii versus in textu hebr;eo incipiunt ab<br />
ea<strong>de</strong>m tittera qu;e octonarii ordinern seu numerum<br />
t:ndicat, in eo igittu· tatum alphabeturn hebr·;ewm octies<br />
repetitur. Hujus ar·ti(icii causa, non vi<strong>de</strong>tur alia pr;e<br />
ter itlam , quod lectorum attentionem et cantor·um<br />
memoriam juvare voluerit psalmogmphus. Sunt tamen,<br />
etiam inter PatTes, qui in hujtts modi d'isp_o<br />
s'itione arbitmntur· atiquod rnysteriwrn subesse. Sic<br />
S. Hier·onyrnus, animadvertens tatum hune psalmum<br />
esse momlern, <strong>de</strong>ducit ex hac alphaûeti repetitione,<br />
pr·ophetarn voluisse nos instruere quod, siettt a cogn·i<br />
tione litterarttrn atphabeti <strong>de</strong>bemus inci1Jere ad majo<br />
nm scientiarn ttlterius acquirendarn, ita et nos in di<br />
vinis scripturis non valemus ea qum majora sunt nasse,<br />
nisi prius a r·egutis morum addiscendis cœperimus.<br />
Cmterum ille ordo alphabetictts in ver·sione grmca et<br />
in latina servari non potttit.<br />
Aliter· hic psalmtts dividitur ab Ecclesia in sectiones<br />
nempe un<strong>de</strong>cim; quar·um singul;e octonar·ios duos, seu<br />
ve1'stculos sex<strong>de</strong>cim continent, quoque in officia divino<br />
ad parvas homs recitantur· : nimirum dtt3J ad Pr·i<br />
mam, tres ad Tertiam, et similiter tres ad Sextam<br />
atque ad Nonam. Generatim dici po test sensttm psatmi<br />
aliquatenus r·espon<strong>de</strong>re divisiombus (actis pro una<br />
qu.aque hora canon ica. Et qui<strong>de</strong>m sectiones: aà Primam,<br />
rnagis accomodat;e vi<strong>de</strong>ntur jttniori ;etati atque ani<br />
rn;e in viam divin;e legis primurn ingr·edicnti, - ad<br />
Tertiam progredienti ac fr-aud·ibtts exposit;e,- ad Sextam<br />
luctanli et tribulationibtts obnoxi;e, - ad Nonam <strong>de</strong>rnum,<br />
anim;e per(ectior·i jam et tritbmpho pr·oxim;e.<br />
PARAPHRASIS<br />
L Beati immaculati in via, qui ambulant in lege<br />
Domini.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
P8ALl!US CXVIU<br />
Beati qui non inquinantur peccato in via hujus vitre, qui<br />
gressus suos seu actus dirigunt secundum legem Domini.<br />
2. Beati, qui scrutantur testimonia ejus, in toto<br />
cor<strong>de</strong> exqninmt eum.<br />
Beati qui diligenter scrutantur sensum totius legis, qure<br />
dicitur testimonium, quia testificatur nobis Dei voluntatem<br />
et, hi ne, slrenue vigilanterque stu<strong>de</strong>nt Domino pl acere:<br />
reliquis omnibus posthabitis.<br />
3. Non enim qui operantttr iniquitatem in viis ejus<br />
ambttlaverunt.<br />
Non enim illi qui inique agunt, quantumvis sint eruditi<br />
in lege, ambulant in viis per quas ad Dominum tenditur<br />
ac pervenitur.<br />
4. Tn mandasti mandata tua custodiri nimis.<br />
Tu enim, Domine, prœcepisti ut mandata tua a nobis<br />
custodirentur summa diligentia. volens ne minimum qui<br />
<strong>de</strong>m mandatorum tuorum a nobis prrotermittatur.<br />
5. Utin am dirigantur viœ meœ, ad custodiendas jus<br />
tificationes tuas !<br />
Ulinam igitur, te rectore, sic dirigantur gressus mci, ut<br />
semper custodiam mandata tua. quœ ut sunt in seipsis<br />
justissima, ita quoque ea servantem coram te justum faciunt!<br />
6. Tune non con{undar, cmn perspexero in omnibus<br />
mandatis luis.<br />
Tune non confundar, frustt·atus spe mea, si non solum<br />
aliqua sed omnia tua mandata ob oculos mentis habuero,<br />
atque secundum ea omnes aclioncs meas instituero.<br />
7. Confitebor tibi in directione cm· dis, in eo quod<br />
didici judiciajustitiœ tuœ.<br />
Laudabo te cor<strong>de</strong> recto et sincero, eo quod, te docente<br />
et juvante, didicerim cognosccre et servare justissima judi<br />
cia tua.<br />
8. Juslificationes tuas custodiatn : non me <strong>de</strong>relin-<br />
quas usquequaque. .<br />
Statui custodire mandata tua, quœ jusllficant observa<br />
tores snos : qnod ut prrestarc possim , quoniam ex me<br />
nequaquam possum, tu, qureso, nr mc unquam omnino<br />
dcscras, opem tuam subtrahcns.<br />
9. In quo corrigit adolescentior vimn suam? ln cus<br />
lodiendo sermones tuos.<br />
Qua ratione potest juvcnis corrigere viam suam. tarn<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
344 PSALMUS CXVll!<br />
ac, veluti pavimenlo affixus, suppliciter te oro : fac me<br />
reviviscere secundum fi<strong>de</strong>le promissum tuum.<br />
26. Vias meas enuntiavi, et exaudisti me : doce me<br />
j'llslificationes tuas.<br />
Tibi ego res omnes meas et neccssitates exponere con<br />
suevi, optans in omnibus a te dirigi: et semper te propi<br />
tium et misel'icor<strong>de</strong>m cxpertus sum : noli igitur nunc mihi<br />
<strong>de</strong>esse postulanti, ut tua me doceas justa prœcepta.<br />
27. Viam justificationum tuarum instrtte me : et<br />
exercebor in mirabilibus tuis.<br />
Osten<strong>de</strong> mihi viam quaro sequi <strong>de</strong>beo ad mores meos<br />
instituendos juxta !egem tuam : et meditabor sedulo om<br />
nes voluntates tuas summa admiratione dignissimas.<br />
28. Dormitavit anima mea pne tœdio : confirma me<br />
in ver bis tu.is.<br />
Pro lassitudine et tœdio luctœ continure, cœpit anima<br />
mea fatiscere et soporari : tu ergo per verba promissionum<br />
tuarum Ha confirma cor meum, ut, alacritate resumpta,<br />
perseverem ct pergam in bene cœptis.<br />
29. Viam iniquilalis amove a me: et <strong>de</strong> lege tua mi<br />
serere mei.<br />
Longe fac a mc viam iniquitalis et mendacii, neque<br />
sinas mc unquam in ea ambulare : sed, misertus mei, ita<br />
mc conforta ut non <strong>de</strong>viem a lege tua.<br />
tus.<br />
30. Viam veritalis elegi : judicia tua non sum obli<br />
Viam, ab omni falsilate et pravitate alienam, ut partem<br />
meam elegi : justissima judicia tua nunquam mibi e me<br />
moria exci<strong>de</strong>runt.<br />
3 t. Adhœsi testimoniis tuis, Domine : noli me con<br />
fun<strong>de</strong>re.<br />
Toto animi atfectu, Domine, adbresi pr::eceptis luis : ne<br />
ergo permittas ut contundar, frustratus spe consequendi<br />
fructum eorum.<br />
32. Viam mandatornm tuornm wcnrri, cum dila<br />
tasti cor meum.<br />
Expedile amplum illud mandatorum tuorum stadium cu<br />
curri. quotiescumque cor meum, constrictum mœrore, dilatasli<br />
interna grati:c tu:c consolatione.<br />
33. Legem pone mihi, Domine, viam JztstificaliOJwrn<br />
tuarwn : et I'Xquiram eam semper.<br />
Far, Domine, ut pro lege babeam scqui viam eL obser-<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALiiiUS CXVIIl 345<br />
vationem mandatorum tuorum justorum : atque in ea<br />
ambulare conabor semper et in finem usque vitre mere.<br />
34. Da mihi intellectum, et sc·rutabor legem tuam,<br />
et custodiam illam. in toto cor<strong>de</strong> meo.<br />
Da mihi intelligentiam, et scrutabor legis ture utilitates<br />
ac prrestantiam ; et, magis eruditus, magis illam diligam<br />
et observabo.<br />
35. Dedltc me in semitam mandatorum tuorum,<br />
quia ipsam volui.<br />
Deduc me ver semilam quam monstrant mandata tua ;<br />
hanc enim , cœteris rejectis, elegi, et in ea ambulare<br />
<strong>de</strong>si<strong>de</strong>ro.<br />
36. Inclina cor meum in testimonia tua et non in<br />
avaritiam.<br />
Auxilio gratire ture, fac ut propen<strong>de</strong>am et ferar in arno<br />
rem et observationem legis ture, nequaquam vero in cu<br />
piditatem lucri et divitiarum.<br />
3 7. A verte oculos meos ne vi<strong>de</strong>ant vanitatem : in via<br />
tua vivifica me.<br />
Averte oculos meos, ne occupentur in consi<strong>de</strong>randis et<br />
concupiscendis rebus temporalibus, qure vanre sunt : sed<br />
potius effice ut lotus intendam legi tuœ, et sic, in via tua<br />
ambulando, vere et plene vivam.<br />
38. Statue servo tuo eloquium tuum, in timore tuo.<br />
Firmam fac ct stabilem !egem tuam in anima seni tui,<br />
implendo eam llliali timot'e tuo.<br />
39. Amputa opprobrium meum, quod suspicatus<br />
smn, quia judicia tua jucunda.<br />
Amove a me peccatum, quod mihi summo esset oppro<br />
brio, quodque suspicatus et reveritus sum me habet·e, nam<br />
lege tua, quippe optima, vehementer <strong>de</strong>lector.<br />
40. Ecce conwpivi mandata tua : in œquitate tua<br />
vivifica me.<br />
Ecce ar<strong>de</strong>nler <strong>de</strong>si<strong>de</strong>ravi observare mandata hia : tu<br />
ergo, pro tua :-equilate et justitia, serva et accresce in me<br />
vitam, qure est in illorum observatione.<br />
4L Et veniat wper me misericordia tua, Domine,<br />
salutare tu mn secundwn eloqztium tuum.<br />
Et <strong>de</strong>scendat ex allo super me miscricordia tua, Do<br />
mine : et adsit mihi salutare auxilium tuum, quemad<br />
modum dixisti et pollicitus es.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXVHI 351<br />
Ipsi oculi mei pene consumpti sunt ùum assidue et in<br />
tente in cœlum suspiciunt, si qua forte vi<strong>de</strong>rent venientem<br />
salutem promissam, suo modo clamantes : Quando tan<strong>de</strong>m<br />
consolaberis me ?<br />
83. Quia factus snm sicut uter in pruina : justifica<br />
tiones tuas non smn oblitus .<br />
•<br />
Tarn l'acta est cutis mea similis sacco coriaceo, pmina<br />
et gelu in rugas contracta : nec tamen in his malis man<br />
datorum tuorum oblitus sum.<br />
84. Quot sunt dies servi sui ? qttando facies <strong>de</strong> per<br />
sequentibus me judicium ?<br />
Quot sunt dies quibus ego servus tuus in his calamita<br />
Libus victurus sum ? quando <strong>de</strong> his qui persequuntur me<br />
justam sumes vindictam ?<br />
85. Nmoraverunt mihi iniqui fabulationes, sed non<br />
ut lex tua.<br />
Tentantes me, iniqui narraverunt mibi imaginarias <strong>de</strong><br />
lcctationes mundi : sed, quidquid tlngunt longe est ab<br />
excellenLia et suavitate legis ture.<br />
86. Omnia mandata tua veritas : inique persecuti<br />
sunt me, adjuva me.<br />
Omnia mandata tua, cum prornissis adjunctis, fi<strong>de</strong> digna<br />
sunt : tu igitur O!)ern promissam confer rnihi contra eos<br />
qui injuste persecuti sunt me.<br />
87. Paulo minus consummaverunt me in terra : ego<br />
autem non <strong>de</strong>reliqui mandata tua.<br />
Parurn abfuit quin me in terram <strong>de</strong>jectum prorsus perdi<strong>de</strong>rint:<br />
ego tamen non <strong>de</strong>t•eliqui mandata tua, ad extre<br />
mum usque spiritum pat·atus ea servare.<br />
88. Secundum misericordiam tuam vivifica me : et<br />
custodiam tesfimonia oris lui.<br />
Pro tua misericot·dia , mihi miseriis prope exanimato<br />
vitam red<strong>de</strong>, et tua ilia mandata <strong>de</strong>inceps magis ac magis<br />
observa ho.<br />
89. In œternum, Domine, verbum tuum permanet in<br />
cœlo.<br />
In reternum, Domine, jussio tua perstat, vim habet in<br />
cœto, aù illius diuturnitatem et regularem motum conser<br />
vandum.<br />
90. In generationem et generationem veritas tua :<br />
{undasli terram, el permanet.<br />
Quod in terris esse ac fieri voluisti, est, eritque per<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
352 PSALMUS CXVIII<br />
omnes generationes : ipsa terrre moles, a le fundata, sem<br />
per IÎlanet ac subsistit.<br />
9L Ordinatione tua perseverat dies, quoniam am<br />
nia serviunt tibi.<br />
Ordinatione tua, pet·severat successio dierum, quoniam<br />
omnia serviunt tibi, ac verbo tuo obediunt.<br />
92. Nisi quod lex tua meditatio mea est, tune forte<br />
periissem in humitilate mea.<br />
Nisi assidue euro animo meo cogitassem <strong>de</strong> lege tua,qure<br />
me docet omnia imperio tuo parere, nihilque temere, nihil<br />
fortuito fieri in universo, jamjam, <strong>de</strong>sperans, periissem in<br />
afllictione mea gravissima.<br />
93. In œternum non obliviscar justificationes tuas,<br />
quia in ipsis vivificasti me.<br />
Itaque nunquam, quamdiu vixero, obliviscar prxcepta<br />
Jegis ture, quia in ipsis meditandis et implendis vitam<br />
mibi conservasti et auxisti.<br />
94. Tuus sum ego, salvum me {ac, quoniam j?tstifi<br />
cationes tuas exquisivi.<br />
Ego sum tuus obsequentissimus servus, me igitur sal<br />
vum fac, et ut rem tuam conserva ne peream, dum niltil<br />
ali ud qurero ni si mandata tua, ut ilia perficiam.<br />
95. Me expectaverunt peccatores, ut per<strong>de</strong>rent me :<br />
lestimonia tua intellexi.<br />
Peccatores observaverunt vias meas, expectantes occa<br />
sionem per<strong>de</strong>ndi me : interim ego inlelligendre legi ture me<br />
addixi, ut certius vilarem insidias eorum.<br />
96. Omnis consummationis vidi fi<strong>de</strong>m : tatum man<br />
datum lttum ni mis.<br />
Vidi nibil esse tam absolutum et perfectum in hoc<br />
mundo quod non habeat finem et terminum : at lex tua<br />
nullis temporum aut perfectionis limitibus circumscribitur.<br />
97. Quomodo dilexi legem tuam, Domine ! Tata<br />
die meditatio mea est.<br />
Quam ar<strong>de</strong>n ter dilexi !egem tuam, Domine ! Totam diem<br />
in ea meditanda consumo.<br />
98. Super inimicos meos pru<strong>de</strong>ntem me fecisti man<br />
data tuo, quia in œternum mihi est.<br />
Fecisti me pru<strong>de</strong>ntiorem inimicis meis, per intelligen<br />
tiam mandatorum tuorum, quia ilia semper ante oculos<br />
mibi sunt.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
351I PSALMUS CXVIII<br />
Voluntarias promissiones quibus juravi me servaturum<br />
judicia tua justissima, tu, qmeso, benignus accipe: et doce<br />
me semper ilia judicia.<br />
!09. Anima mea in manibus meis semper : et legem<br />
tuam non swn oblitus.<br />
Quolidie <strong>de</strong> vita periclitor, animam meam velut in ma<br />
nibus portans, sicut rem expositam perpetuo periculo casus<br />
aut direptionis : et tamen legis tu:e in malis tarn pr:esentibus<br />
non sum oblitus.<br />
HO. Posuenmt peccatores laqutmm mihi : et <strong>de</strong><br />
mandatis tuis non erravi.<br />
lmpii veluti expan<strong>de</strong>ntes laqueum in perniciem meam,<br />
omnibus artibus egerunt ut <strong>de</strong> lege tua rece<strong>de</strong>rem : et <strong>de</strong><br />
mandatis luis non aberravi, sed ilia constanter tenui.<br />
iii. Rœreditate acquisivi testimonia tua in œler<br />
num, quia exultatio cordis mei sunt.<br />
Our a mandatis tuis non <strong>de</strong>tlexerim ea causa est quia<br />
elegi mihi in h::ereditatem œte1'nam !egem tuam ; ipsa<br />
enim est mihi jucundissima et dulcissima, exultatio cordis<br />
mei.<br />
H2. Inclinavi cor meum ad {aciendas justificationes<br />
tttas in œternwn, p1·opter retributionem.<br />
Inclinavi et direxi cor meum ut opere pr::estem justis<br />
sima pr::ecepta tua usque in finem : idque ut consequai'<br />
eam merce<strong>de</strong>m, qu::e in lege tua promissa est servantibus<br />
mandata tua.<br />
113. Iniquos odio habui, et legem tuam dilexi.<br />
Iniquos <strong>de</strong>testatus sum, non ralione natur::e, sed ratione<br />
iniquitatis quatenus adversantur legi tu::e, quam permul<br />
tum dilexi.<br />
ii4. Adjutor et susceptor meus es tu : et in verbum<br />
tumn supersperavi.<br />
Adjutor et protector meus es tu contra eorum aggres<br />
sioncs : et magis ac magis in certissimis legis tu::e promissis<br />
speravi.<br />
1.15. Declinate a me, maligni: et scrutabor manda-<br />
ta !Jei mei. ·<br />
Recedite a me, homines perversi, nibil vobiscum com<br />
mune volo : sic enim liberius scrutabor mandata Dei mei.<br />
116. S1tscipe me secundum eloquium tuum et vivam:<br />
et non con{ttndas me ab expectatione mea.<br />
'l'u Yero, Domine, acce<strong>de</strong>, sustenta me manu tua, se-<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXVIII 35G<br />
cundum eloquium tuum, per quod me bene sperare ao<br />
securum esse jussisti, et vitam mihi serva : ne patiaris me<br />
frustratum exci<strong>de</strong>re spe mea, ac propterea erubescere.<br />
H 7. A djuva me, et salvus ero : et meditabor in jus<br />
tificationibus tuis semper.<br />
Adjuva me, et quanquam multi fortesque sint qui me<br />
oppugnant, tuo auxilio mox ab eorum viol enlia salvus ero;<br />
atque, tune sine impedimento assidue meditabor in justis<br />
simis pr::eceptis luis.<br />
H8. Sprevisti omnes disce<strong>de</strong>ntes a judiciis tuis, quia<br />
injusla cogitatio eorum.<br />
Abjecisti omnes rece<strong>de</strong>ntes a justissimis mandatis tuis,<br />
quia injusta et impia est cogilatio, quam <strong>de</strong> non pr::es<br />
tanda tibi obedientia susr,ipiunt.<br />
:1.19. Pra;varicantes reputavi omnes peccatores ter<br />
rœ, i<strong>de</strong>o dilexi testimonia tua.<br />
Peccatores quoslibet tanquam a via veritatis et beatitu<br />
dinis <strong>de</strong>vios reslimavi : i<strong>de</strong>o, ut tarn magnum malum<br />
effugiam dilexi !egem tuam et illi adhresi.<br />
1.20. Confige timore tuo carnes meas : a judiciis<br />
enirn tuis tirnui.<br />
Ca rna les omnes cupiditates meas timore tuo, quasi clavis<br />
quibusdam, confige. ut a perficiendo <strong>de</strong>si<strong>de</strong>ria sua cohi<br />
beantur : limui enim judicia tua et pamas quas !egem<br />
tuam violantibus intentas.<br />
1.21.. Feci judicium et justitiam : non tradas me ca<br />
lumniantibus me.<br />
Jus suum unicuique reddidi et quod ::equum et justum<br />
est constanler feci : ne permittas a calumniantibus me<br />
impune vexari.<br />
122. Suscipe servum tuttm in bonum : non calum<br />
nientur me superbi.<br />
Suscipe, ut patron us, causa rn servi tui ut bene sit ei :<br />
nec patiaris ut superbi hostes mei suis me injustis calum<br />
niis opprimant.<br />
f 23. Oculi mei <strong>de</strong>fecm·unt in salutare tztttm, et in<br />
eloquium iustitia; tua;.<br />
Oculi mei <strong>de</strong>bilitati sunt dum jugiter eos ad cœlum<br />
intendo, expectans vcnturam a te salutem, et adimpletio<br />
nem promissionis tua- fi<strong>de</strong>lissimam.<br />
1.24. Fac cum servo t'lw secu.ndurn misericordia.m<br />
tuam : et justificationes tuas doce me.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
3:iG PSALMUS CXVIII<br />
Age cum scrvo tuo, non secundum merita ipsius, sed<br />
secundum misericordiam tuam : el hoc prresla ut, te do<br />
cente, prœcepta tua justissima addiscam.<br />
125. Servus tuus sum ego : da mihi intellectum, ut<br />
sciam lestimonia tua.<br />
Servus tuus obscquens ego sum : hoc oro, ut <strong>de</strong>s mihi<br />
donum intellectus, quo instruclus perfecle cognoscam vo<br />
Iuntates tuas, quas exequi <strong>de</strong>si<strong>de</strong>ro.<br />
126. 1'empus faciendi, Domine: dissipaverunt legem<br />
lttam.<br />
0 Domine, tempus est ut exeras potentiam tuam adver<br />
sus impios , nam legem tuam, quantum in ipsis fuit,<br />
<strong>de</strong>struxerunt.<br />
127. l<strong>de</strong>o dilexi mandala tua, super aurum et to-<br />
pazion. •<br />
Quoniam autem eos vidi !egem tuam spernentes ac vio<br />
lantes, i<strong>de</strong>o ego, ex ad verso, hujus legis amore magis accen<br />
sus sum; et illam pluris feci quam aurum et topazion, et<br />
quidquid preriosius habetur in terra.<br />
1.28. Propterea ad omnia mandala tlta dirigebar :<br />
omnem viam iniquam odio habui.<br />
Quoniam !egem tuam tantopere dilexi, i<strong>de</strong>o non ad<br />
unum solum aut alterum, sed ad mandata tua universa<br />
implcnda dirigebam voluntates meas : omnem autem viam<br />
pravam refugi et execratus sum.<br />
129. Mirabilia testimonia tua : i<strong>de</strong>o scrutata est ea<br />
cmima mea.<br />
Mirabilia sunt testimonia tua propler alla mysteria quœ<br />
in eis involvunlut·, i<strong>de</strong>o anima mea totam se iis scrutandis<br />
addixit.<br />
130. Declaratio sermonu·m tuorum illttminat, et in<br />
tellectmn dal parvulis.<br />
Sermones Lui, si <strong>de</strong>clarentur ct explicentm·, lumen affe<br />
runt iis qui sunt in ignorantiœ tenebris, et verœ sapientiœ<br />
intelligenliam prœstant parvulis, qui tales sunt œtate,<br />
sensu et maxime humilitate cordis.<br />
131. Os mewn aperui et attraxi spirilttm, quiet man<br />
data tua <strong>de</strong>si<strong>de</strong>rabam.<br />
Sicut ii qui, avi<strong>de</strong> aliquid expectantes, os aperiunt et<br />
auram attrahunl, ila, prœ summo Iegis tuœ cognoscendœ<br />
et servandœ <strong>de</strong>si<strong>de</strong>rio, anhelavi.<br />
132. Aspice in me, el miserere mei, secundum ju<br />
diciwn diligenlium nomen tuum.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXVIII 361<br />
166. Expectabam sahttare tuum, Domine: et man<br />
data tua dilexi.<br />
Expectabam salutem a te , Domine, atque, ut hanc<br />
impetrat·em, mandata tua ar<strong>de</strong>ntius dilexi.<br />
:1.67. Custodivit anima mea testimonia tua, et dilexit<br />
ea vehementer.<br />
Observavi teslimonia tua ex animo, sincero cor<strong>de</strong> : et ea<br />
dilexi, non communi dilectione, sed vehementi.<br />
:1.68. Servavi mandata ttta et testimonia tua : quia<br />
omnes viœ meœ in conspectu tuo.<br />
Srrvavi diligenter mandata tua et statuta tua, in omni<br />
re : scio enim Le vi<strong>de</strong>re et tibi perspectas esse omnes cogi<br />
tationes et actiones meas.<br />
i69. Appropinquet <strong>de</strong>precatio mea in conspectu tuo,<br />
Domine : juxta eloquùtm tu1tm da mihi intellectum.<br />
AsccnJat oratio mea ad te, Domine, et pr
362. PSALMUS CXIX<br />
Vehementer exoptavi, Domine, salutem quaro promi<br />
sisti, interimque ture Iegis meditatione animum meum<br />
oblecto.<br />
175. Vivet anima mea, et laudabit te : et judicia tua<br />
adjuvabunt me.<br />
Quum salutem concupitam obtinuerit anima mea, tune<br />
vivet in reternum et laudabit te in perpetuum : et mandata<br />
tua ad beatum ilium eJJectum adjuvabunt ac perducent me.<br />
i 76. Erravi, sicut avis quœ periit : qumre servttm<br />
tttttrn, qttia mandata tua non sum oblitus.<br />
Huc illuc erravi profugus et exul, veluti perdita ovicula :<br />
tu, qui es pastor meus, me servum tuum require, et reduc<br />
in patriam, quia tuorum mandatorum semper memor fui.<br />
PSALMUS CXIX<br />
Ad Domlnum, cum trlbuhn·ea· . ..<br />
EXPOSITIO<br />
Hic psalmus est p1·imus e gradualibus, id est ex quin<br />
<strong>de</strong>cim ill-is qui post psalmttm :118, sequuntur et inscri<br />
bunttw singuli canticum graduum seu ascensionum. Qwenam<br />
sit hujus nom1:nù causa, val<strong>de</strong> incertum est.<br />
Alii tenent hosce psalmos i<strong>de</strong>o graduum dictas fuisse,<br />
quod canerentur· in ascensione quin<strong>de</strong>cim graduurn<br />
ducentium ad templum Satomonù. Ali'i potius interpr·etantur<br />
cantica ascensionum, et 1·ationem dant, quod<br />
cantati fuerint hi psalmi,ab israelitis Babylone captivis,<br />
d'ltm per· turmas successivas redirent in patriam.<br />
Tttnc titultts allu<strong>de</strong>ret ad situm Jemsalem, ad qttam<br />
ex omni parte ascen<strong>de</strong>ndurn erat, eo quod esset colla<br />
cala in rnontibus. Al ii alias sententias afferunt.<br />
Ii Patres, qui intra sensus spiritualis fines se con<br />
tinuerunt, quin<strong>de</strong>cirn hos psalmos perin<strong>de</strong> habent ac<br />
toti<strong>de</strong>rn gradus , quibus ad virtutern beatarnque 33ter<br />
nitatem âedttcinwr. Pr33clara enirn in illis ad mores<br />
(ormandos documenta. eximii anim33 1·eligios33 senstts,<br />
et accomodata ad omnern vit;e conditionem exempta<br />
inveniuntur.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
364 PSALMUS CXX<br />
PSALMUS CXX<br />
Leva vi oculos meoa in montes, , ,<br />
EXPOSITIO<br />
ln duobtts primis versibus Propheta inducit loquen<br />
tem virum justum, qui pergens ad civitatem sanctam<br />
levat oculos ad montes, in quibus posita erat, auxiliumque<br />
Dei creatoris imptorat , ad prospe1·e conficiendum<br />
iter inceptum. Sequentibus versibus, psaltes<br />
preca,ntem altoquitur et consotatur, ipsi promittens<br />
afTuturam opem Domini, qui worum saluti perpetua<br />
invigitat. Psatmus est consolatorius, et convenit cuicumque<br />
christiano peregrinanti in terra et levanti<br />
oculos ad cœlum, qtta ascen<strong>de</strong>re <strong>de</strong>si<strong>de</strong>rat.<br />
PARAPHRASIS<br />
L Levavi oculos meos in montes, un<strong>de</strong> veniel auxi<br />
lium mihi.<br />
Peregrinus ego viator, levavi oculos meos ad montes<br />
in quibus rediticata est Jerusalem, un<strong>de</strong> veniel mihi auxi<br />
lium protectionis et consolationis.<br />
2 .. Auxilium meum a Domino, qui {ecit cœlum et<br />
terram.<br />
Auxilium meum veniet a Domino, qui solus, inter omnes<br />
qui dicuntur dii , creavit cœlum ac terram ac proin<strong>de</strong><br />
omnia babet in sua ditione ac potestate.<br />
3. Non <strong>de</strong>tin commotionem pe<strong>de</strong>m tuum, nequedor<br />
mitet qui custodit te.<br />
Adsit tibi Deus quem invocasti, o homo : rogo ut non<br />
sinat vacillare pe<strong>de</strong>s tuos, neque dormitanti similis vel<br />
!eviter negligat tui custodiam, quam suscepit!<br />
4. Ecce non dormitabit, neque dormiet, qui cztstodit<br />
Israël.<br />
Ecce, flet, ut dixi : etiam si enim Dominus quandoquc<br />
vi<strong>de</strong>atur attentione carens, dum multa dissimulat ad Lem<br />
pus , nequaquam tamen vel !eviter obdormiscet , mullO<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXXI 365<br />
magis non alte dormiet unquam, is qui singulariter custo<br />
diendum suscepit servum suum Israelem.<br />
o. Do minus custodit te, Dominus protectio tua super<br />
manum <strong>de</strong>xteram tuam.<br />
Dominus vigilans custodit te in periculis Dominus pro<br />
tegit te, ad la tus tuum <strong>de</strong>xtrum assistit,' para tus ad te<br />
adjuvandum, et vicem tenens umbraculi.<br />
6. Per diem sol non uret te, neque luna per noctern.<br />
Per diem sol non uret te ardore suo, neque luna per<br />
noctem lœ<strong>de</strong>t te frigore suo. ·<br />
7. Dominus custodit te ab omni malo : custodiat ani<br />
mam tuam Dominus.<br />
Non solum te Dominus custodit ne cadas et ne fatige<br />
ris , sed ab omni alio malo, quod in itinere occurrere<br />
possit, te Dominus proteget atque custodiet, ex quo flet ut<br />
anima tua, seu vita tua, omnino incolumis in itinere con<br />
servetur.<br />
8. Dominuscustodiat introïtum tuum etexilumtuum,<br />
ex hoc nunc et usque in sr.eculum.<br />
Custodiat te Dominus domi et foris, in negotiis domes<br />
ticis et externis, in vita et morte, ab initio peregrinationis<br />
tuœ usque in tlnem : sit semper tecum, ex hoc nunc usque<br />
in œternum.<br />
PSALMUS CXXI<br />
Lmtotua aum in hl" quœ dicta 11unt mlbl ...<br />
EXPOSITIO<br />
Prr.esens psalmus maximum piorum Js1·aelitarum<br />
<strong>de</strong>si<strong>de</strong>rium indicat Jer·usalem veniendi, templumque<br />
a<strong>de</strong>undi : et ea w·bs a pulcMitttdine r.edificwrum, a<br />
concordia civium, atque ut cent?'ttm relig_ionis et se<strong>de</strong>s<br />
tum jud·iciarir.e, twrn regir.e potestatis laudatttr; postre<br />
rnum huic dilectissimr.e cimtati omnia fattsta et pros<br />
per·a optantur·.<br />
Sttb typo autem terr·enr.e Jentsalem,hic opoTtet intel<br />
ligere <strong>de</strong>scribi potissimum lr.etitiam animr.e, qur.e dum<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
370 PSALMUS CXXIV<br />
tem ; et quaml.Yis ad ternpus interdlurn pcrrnittat Deus<br />
pios ab irnprob'is vexari, tarnen hos tan<strong>de</strong>m cornp1·i<br />
mit, ne itli supm vires a(flicti excidant a justitia. Si<br />
qui autem <strong>de</strong>clinant a 1·ecta via, per quarn pergere<br />
mceperant, Dorninus in ptmitione cos conjunget irn<br />
piissimis hominibus; interea veri Is1·aelitce tranquilta<br />
pace fruituri sunt.<br />
Afystice, hic psalrnus continet promissiones <strong>de</strong> perpe<br />
tuitate Ecclesice, cujus typus erat urbs Jerusalem, <strong>de</strong><br />
assidtta Dei protectoris prcesentia in populo suo et<br />
continua piorttrn <strong>de</strong>{ensione.<br />
P ARAPHRASIS<br />
L Qui confidunt in Domino, sicut mons Sion :non<br />
commovebitur in œternum, qui habitat in Jerusalem.<br />
Quotquot spem suam collocant in Domino, eique sc<br />
totos credunt, hi stabiles et immoti erunt, sicut mons<br />
Sion : qui suam in Jerusalem constituit habitationem,<br />
nunquam <strong>de</strong> loco suo tolletur.<br />
2. Montes in circuitu ejus : et Dominus in circuitu<br />
popttli sui ex hoc nunc et us que in scecu.lum.<br />
Sicut montes sunt in circuitu Jcrusalem, eisque circumcincla<br />
munitur: ita et Dominus est pr·o muro in ciœuitu<br />
populi sui, ipsum ab hostili impetu muniens et <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>ns,<br />
idque ex hoc tempore usque in perpetuum.<br />
3. Quia non relinquet Dominus virgam peccatorum<br />
snper sortem justo rum, ut non extendant justi ad ini<br />
quitatem manus was.<br />
Si quando patiatur Dominus, in meritum vel in correc<br />
tionem populi sui, euro ab improbis vehementer affiigi, ta<br />
men non sin et diu requiescere tyrannicam virgam im<br />
piowm super terram justorum, ne ipsi. malis fracti et<br />
pessimis exemplis allecti, ad eas<strong>de</strong>m iniquitates per·petran<br />
das manus admoveant.<br />
4 Benefac, Domine, bonis et reelis cor<strong>de</strong>.<br />
Pro hac ergo, Domine, tua provi<strong>de</strong>ntia tuer·e semper et<br />
bonis luis impie hos, qui non ficte sed vere boni sunt, et<br />
habent cor sincerum, purum ab omni simulatione et perversitale.<br />
5. Declinantes autem in obligationes, addttcet Do<br />
minus cum operantibus iniquitatem :pax super Israël.<br />
Eos autem qui, relicta rectitudine justiti:e, <strong>de</strong>clinant ad<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
372 PSALMUS CXXVI<br />
2. Tune repletum est gauclio os nostrum, et lingtta<br />
nostra e.'Cultatione.<br />
Tune os nostrum plenum fuit !reLis cantieis, et lingua<br />
nostra pro ru pit in voees exullationis et jubilalionis.<br />
3. Tune dicent inter gentes : magnificavit Domimts<br />
{acere cum eis.<br />
Tune ipsre gentes dieent inter sese : magnifiee admodum<br />
egit Dominus cum istis, et supra modum magna et mira<br />
bilia sunt, qure fecit in gratiam eorum.<br />
4. Magnificavit Dominus {acere nobiscttm : facti<br />
sumus lœtantes.<br />
Vere magnifiee Dominus se nobiscum gessit: i<strong>de</strong>o faeti<br />
sumus lretantes, qui prius eramus tristes et gementes.<br />
5. Converte, Domine, captivitatem nostram, sicut<br />
torrens in Austro.<br />
Domine , redue r·eliquos nostrates captivos in tanta<br />
multitudine el euro tanta rapiditate, ut imitentur torrentem<br />
quem replet aquis et vehementer' impellit ventus australis.<br />
6. Qui seminant in laerymis, in exultatione metent.<br />
Uerte, flet in nobis quod in agricolis seminantibus fieri<br />
solet: seminant cum lahore et <strong>de</strong>fatigatione , gementes<br />
propter duriliem soli, at, tempore messis, cum maxima<br />
lretitia metent.<br />
7. Euntes ibant et flebant, miltentes semina sua.<br />
lbant agrieolre per arva et semina in terram spargebant,<br />
tr·istes tamen proptet' laborem et incertiludinem lructus.<br />
8. Venientes autem venient cum exultatione, portan<br />
tes manipulos suos.<br />
Postea autem, venientcs ex agro, venient domum eum<br />
exultatione, reterentes pro paucis granis integros mani<br />
pulos spicarum.<br />
PSALMUS CXXVI<br />
Nitd Domlnut!l œdlficuve••lt ...<br />
EXPOSITIO<br />
Prmsenti psalrno Propheta, ut ad colendum Deum et<br />
{i<strong>de</strong>ndum ei tmice adducat homines, asseverat sine<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXXX 379<br />
Ipse igitur redimet Israël ex omnibus quantumvis multis,<br />
variis ac gravibus peccatis ejus, ac proin<strong>de</strong> etiam ab aliis<br />
malis quorum iniquitates sunt causa.<br />
PSALMUS CXXX<br />
Dooline, nou e11t exaltotnDl ...<br />
EXPOSITIO<br />
Vidcttw htmc psalmwn scripttbm esse a Davi<strong>de</strong>, Ctb<br />
jtbS nomine inscribitur, t&l matas <strong>de</strong> se apud Saulem<br />
suspiciones dilueret: St6pm·bo enim ltbmenteque anima<br />
1·egiam potestatem af[ectare dicebattw. Suam igitur<br />
hic apologiam suscipit, Deum testem advocans sese ab<br />
omni superbi33 aut ambit·ionis sgspicione abesse;<br />
Canticttm istud asstbmere potutt Nehemias, 'Ut protestaretur<br />
cont1·a eos qui eum injuste accusabant, qtbia<br />
ipse ct Jud33i a captivitate Bab'ylonica reversi vellent<br />
1·ebeltare ad versus 1·egern Persarttrn. Esd1·. II. G, 7, 8.<br />
F'orsilan ·ultimtt.s psalmi versus fuit addit·us a Nehe<br />
mia, ad (lrmandam spem populi inter tot insecta<br />
tiones.<br />
Est autern hic psalmus gmdualibus ttntts, quoniam<br />
docet in quo humilitas vera consistat, et nulta est via<br />
securior ad asccn<strong>de</strong>ndum, httrnilitate, dicentc Domino:<br />
omnis qui se humiliat exaltabitur.<br />
PARAPHRASIS<br />
l. Domine , non est exaltatum cor meum, neque<br />
ela ti su nt oculi mei.<br />
Domine, tu ipse mihi testis es quoniam cor meum non<br />
superbiit, neque ela li sunt oculi mei, quasi arroganter<br />
alios <strong>de</strong>spiceeem.<br />
2. Neque ctmbulavi 'in magnis, neque in mirabilibus<br />
super me.<br />
Neque pt·osecutus sum res qu;e vires meas vel meum<br />
statum exce<strong>de</strong>rent, neque arcana divinœ provi<strong>de</strong>ntile ,·onsilia,<br />
qum sunt supra captum meum, attingere tentavi.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
384 PSAL!IIUS CXXXIT!<br />
Ecce quaro utilis et quaro jucunda r!)s est concor<strong>de</strong>s<br />
simul habitare fratres, vitam unanimem ducentes !<br />
2. Sicut unguentum in capite,quod <strong>de</strong>scendit in bar-<br />
barn, barbam Aaron. ·<br />
Grata est brec concordia, instar olei illius fragranlissimi<br />
odoris quod ex Aaronis capite in banc et illam ejus barb:e<br />
partem olim <strong>de</strong>fluxit.<br />
3. Quod <strong>de</strong>scendit in oram vestimenti ejus, sicut ros<br />
Ilermon, qui <strong>de</strong>scendit in montem Sion.<br />
Et quod ex barba <strong>de</strong>cidit in oram superiorem vestis ejus<br />
sacerdotaUs , utilis insuper est ea<strong>de</strong>m bœc concordia,<br />
instar roris qui in montem Het·mon et in montem Sion<br />
<strong>de</strong>pluit, quique utrumque monlem feracem reddit ac fer<br />
tilem.<br />
4. Quoniam illic mandavit Dominus benedictionem<br />
et vitam usque in sœculwn.<br />
Etenim, ubi viget fratrum concordia, illic misit Dominus<br />
benediclionem suam, quœ est fons omnium bonorum el<br />
pignus vitœ perpetuœ.<br />
PSALMUS CXXXIII<br />
Ecce nunc benedicite Dominum ...<br />
EXPOSITIO<br />
In hoc psalmo, qui est ultimus gradualium, adhor<br />
tattw Pt·opheta omnes servos Dei potissirnumque sacer<br />
dotes et levitas ad laudandwrn Deum in templo ejus,<br />
ac vicissim eis divinam bencdictionem optat et pro<br />
mittit.<br />
Sensu mystico, Ecclesia sctee1·dotalem ordinem atlo<br />
quitm·, et ad Deum assidue orandum provocat. Non<br />
tarnen ad solos sacerdotes dù·igtmtur verba efus, seeZ<br />
etiam ad fi<strong>de</strong>les omnes.<br />
PARAPHRASIS<br />
1. Ecce nunc benedicite Dominum, omnes servi Do<br />
mini.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
390 PSALMUS ÙXXXY<br />
10. Qui percussit lEgyptum cum primogenitis eo<br />
rum, quoniam in œtemum misericordia ejus.<br />
Qui multis plagis aftecit .lEgyptum, ultimo interficiens<br />
omnia primogenita .lEgyptiorum, quoniam in roternum per<br />
manet misericordia ejus.<br />
H. Qui edu:Jiil israël <strong>de</strong> medio eorum, quoniam in<br />
œternum misericordia ej1,ts.<br />
Qui <strong>de</strong>in<strong>de</strong> eduxit lilios Israël ex medio .Jegyptiorum,<br />
qui eos tenebant captivos, quoniam in reternum permanet<br />
misericordia ejus.<br />
1.2. ln manu potenti et brachio excelso, quoniam in<br />
œternum misericordia ejtts.<br />
Idque fecit, manu valida et brat:hio exlento, proplér<br />
]10pulum suum , quoniam in ;eternum permanet miseri<br />
cordia ejus.<br />
13. Qui diviût mare ntbrurn in divisiones,quoniam<br />
in œtermtm misericordia ejus. .<br />
C.1ui divisit mare rubrum in duas partes, aquis bine el<br />
in<strong>de</strong> stantibus, tfuoniam il1 :eLernum pe1·manet miseri<br />
cordia ejus.<br />
U. Qui eduwit Israël per medium ejus, quoniam in<br />
œternum misericordia ejus.<br />
Et transire fecit Israël, per medium maris alveum, ita<br />
siccatum, quoniam in reternum permaneL misericordia<br />
ejus.<br />
1.5. Et excussit Pharaonem et virtutem ejus in mari<br />
ntbro, quoniam in œternum misericordia ejus.<br />
Qui Pharaonem et milites ejus, e ;:urribus atque equis<br />
excussos, <strong>de</strong>mersil in eo<strong>de</strong>m mari rubro, aquis reversis,<br />
quooiam in reternum permanet misericordia ejus.<br />
16. Qui (radwx:it populum suum per <strong>de</strong>sertum, quo<br />
niam in œlernum misericordia ejus.<br />
Qui pcr imium dcsettum <strong>de</strong>duxit populum suum, nec<br />
quidquam illi <strong>de</strong>esse passus est, quoniam in œtemum<br />
pm·manet misericordia ejus.<br />
17. Qui perwssit reg es magnos, quon·iam in éeter<br />
num misericordia ejus.<br />
Qui <strong>de</strong>in<strong>de</strong> percussit et <strong>de</strong>jecit reges gran<strong>de</strong>s potentia et<br />
vir·ibus, fJUi ohsistebant populo suo, (JUOniam in œtel'IIlllll<br />
permanet misericorùia ejus.<br />
!8. Et occidit reae!) forte!;, quoniam in
P8AL11US CXXXVJ<br />
PSALMUS CXXXVI<br />
SUJ>el• fluminn Bnbylonl!!! .. ,<br />
EXPOSITIO<br />
Psalmtts istc vox est sacerdotum,levita1'1J,rn omniumque<br />
fustontm ·in captivitate Babylonica existentittm,<br />
qui pr·imo qtà<strong>de</strong>m memorant susceptttm a se ob vastationem<br />
Jerusatem luctttm, eumque se non <strong>de</strong>posituros<br />
esse, durante exiho, assever·ant, <strong>de</strong>ctar·antes se non<br />
passe cantare cantica lœtitùe in terra aliena; <strong>de</strong>in<strong>de</strong><br />
ea<strong>de</strong>m imprecantur mala ldttmœis et Babyloniis, qttœ<br />
ab his oentibus perttûemt poptûus Judaicus. Secun<br />
dum rnysticam intelligentiarn, hic psalmus aptandus<br />
est populo (i<strong>de</strong>tiwn in hoc munda, tanquam in ex'itio<br />
atque in media Babylonis, <strong>de</strong>ge·nl'i. Sancti enirn jugiter<br />
memor·es sui exilii, et agnoscente locttm ttn<strong>de</strong><br />
abducti stmt et ·in qttem redir·e aliquanào sperant,<br />
suspendunt organa in salicibus, hoc est, omnia httjus<br />
mtmdi gattclia abjw·ant, semper ad patriarn suam<br />
aspirantes , atque ab omnibus quœ hic bland·iuntwr<br />
r·enuentes <strong>de</strong>tectari. Utlio autem illa qu::e in fine psal<br />
mi canitur, signifîcat vindictarn illam gravissimam<br />
quam <strong>de</strong> d::emonibtts, malorum suasoribus, et cle hominibHs<br />
persecutotibus in novissirno die sumptttrus est<br />
populus ficlelis.<br />
PARAPHRASIS<br />
1. Super flmnina Babylonis, illic sedimus et /levi<br />
mus, cwrn recordaremur Sion.<br />
Juxta Oumina tenre Babyloniorum, illic mœsti sedimus,<br />
et Jacrymas profudimus, cum recordaremur Sionis vastatœ<br />
et diruta;.<br />
2. In salicibïts in rnedio ejus, suspendimus organa<br />
noslra.<br />
Ad salices riparum, in medio regionis Babylonicre, sus<br />
pendimus orgaua nostra , ab mnni l:elilia:! signo absli<br />
nrnles.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXXX\'I 393<br />
3. Quia illic interro.gaverunt nos, qui captivas duxe<br />
runt nos, verba cantionum.<br />
Igitur, quando illic hi, qui adduxerunt nos in captivitatem,<br />
rogavet·unt nos ut audirent melodias cantionum<br />
nostrarum.<br />
4. Et qui abduxerunt nos : hymnum cantate nobis<br />
<strong>de</strong> canticis Sion.<br />
Et hi qui abduxerunt nos e terra nostra, nobis dixerunt:<br />
cantate, ad mulcendum aures nostras, aliquem ex<br />
festivis hymnis, quos canere solebatis in Sione.<br />
5. Quomodo cantabimus canticum Domini in terra<br />
aliena?<br />
Respondimus : quomodo poterimus cantare jubila<br />
tionis cantica in terra qure non est nostra, quasi ali<br />
quam in ea voluptatem caperemus et Ilierosolymitani<br />
excidii obliti fuissemus.<br />
6. Si oblitus fuero lui, Jerusalem, oblivioni <strong>de</strong>tur<br />
<strong>de</strong>xlera mea.<br />
Certe, o Jerusalem, si tui oblitus fuero, inst1·umenta<br />
musica in terra extera pulsando, mea hrec, qure ilia ins<br />
trumenta pulsaverit, <strong>de</strong>xtera exarescat.<br />
7. Adha?reat Zingua mea faucibus meis, si non me<br />
minera tui.<br />
Et lingua mea adbrereat immobilis faucibus meis, si<br />
vocero Jlectendo in modulas expetitos, signum <strong>de</strong>dcrim me<br />
non amplius meminisse civilatis sanctre.<br />
8. Si non proposuero Jerusalem in principio lmtitiœ<br />
meœ.<br />
Ita fiat, si non statuera mibi futuram Jerosolymre ins<br />
taurationem tanquam initium omnis Iretitire mere, ita ut,<br />
donec ilia restituta fuer·it, nihil mibi sapiat, nihil me <strong>de</strong><br />
lectet.<br />
9. Memor esto, Domine, filiorum Edom, in die Je<br />
rusalern,<br />
Memor esto, Domine, vindictam sumet'e <strong>de</strong> filiis Edom<br />
qui, in die vastationis Jerusalem,<br />
:10. Qui dicunt: Exinanite, exinanite usque ad fun<br />
damentttm in ea.<br />
Dicebant Babyloniis : eam funditus evertile, e funda-<br />
mentis ipsis eam evertite. . .<br />
H. Füirt Baûylonis misera : beattts, qut retnbuet<br />
tibi retributionem tuam, quam retribttisti nabis.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
396 PSALMUS CXXXYIIl<br />
PSALMUS CXXXVIII<br />
Dotuiue, tn•ohnsU utc, et co;,;novi!!oti n1e . ..<br />
EXPOSITIO<br />
ln hoc psalmo David canit Dei omniscientiam et<br />
omnipr;esentiam. Caltvmniis impelitus, pottût <strong>de</strong> se<br />
p1·oprie loqui, et Deum scientem ornnia 'in testem<br />
adducere su;e ùwocenti;e. Attamen, juxta S. Chr·ysos<br />
tomurn et ·insigniores interpretes, pr·;eciputtrn psat<br />
mistœ pr-oP,ositum fuit admonere genus hurnanttrn<br />
De·um nihû ornnino latere, ewnque attente ornnia ins<br />
picere, ita ttt nemo dicere possit: « Deus non novit aut<br />
PSALMUS CXXXVIII 397<br />
3. Et omnes vias meas prœvidisti, quia non est ser<br />
mo in lin,qua mea.<br />
Omnia arcana consilia cordis mei prrevidisti, nec opus<br />
habes ut ea verbis eloquar.<br />
4. Ecce, Domine, tu cognovisti omnia, novissima et<br />
antiqua : tu formasti me, et posuisti super me manum<br />
tuam.<br />
Ecce, Domine, tu cognovisti omnia, futura in novissimis<br />
ùiebus et prreterita ab antiquissimo tempore : tu prreterea<br />
formasti me, et posuisti super me manum luam, ita ut<br />
ab ea egredi fas non sit.<br />
5. Mirabilis {acta est scientia tua ex me : conforlata<br />
est, et non potero ad eam.<br />
Hrec tua scientia, per quaro omnia nosti, a<strong>de</strong>o mirabilis<br />
est, ut captum meum omnino superet: prrevaluit sua cel<br />
situdine et non potero ad eam pertingere.<br />
6. Quo ibo a spiritu ttw ? et quo a facie tua fttgiam?<br />
Quo ibo, ut abscondar a tua mente et intelligentia ? et<br />
quo fugere potero, ut conspectum tuum lateam ?<br />
7. Si ascen<strong>de</strong>ro in cœlum, tu illic es : si <strong>de</strong>scendm'o<br />
in infernum, a<strong>de</strong>s.<br />
Si, pro ubitrio meo, possem in summum cœlum ascen<br />
<strong>de</strong>re, tu illic es : si <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>ro in infima terrre loca, etiam<br />
ibi tu ipse i<strong>de</strong>m a<strong>de</strong>s.<br />
8. Si sumpsero penn as meas diluculo, et habitavero<br />
in extremis maris.<br />
Si <strong>de</strong>ntur mihi pennre et, diluculo surgens, has pennas<br />
sumam et, taro velociler quaro lux aurorre, volem ab<br />
oriente ad occi<strong>de</strong>ntem, et llabitaverim in extremis maris,<br />
non tamen te elfugiam.<br />
9. Etenim illuc manus tua <strong>de</strong>ducet me : et tenebit<br />
me <strong>de</strong>xtera tua.<br />
Ipsa manus tua, sine qua moveri non possum, illuc per<br />
feret me et <strong>de</strong>xtera tua semper tenebit me in potestale tua.<br />
10. Et dixi : forsitan tenebrœ conculcabmtt me :<br />
et nox illuminatio mea in <strong>de</strong>liciis meis.<br />
Et dixi, forsitan tenebrre, ut pertegit terram quam calcat,<br />
ita occullabunt me; sed nox ipsa illuminabit me,<br />
perspicuum exhibebit me tibi cum meis <strong>de</strong>liciis et volup<br />
tatibus, quibus tuto in tenebris me fruiturum esse pu<br />
ta!Jam .<br />
iL Quia tenebrœ non obscnrabantm' a te, et nox si-<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
:398 PSALMUS CXXXVIII<br />
eut dies illuminabitur : sicut tenebra: ejus, ita et lumen<br />
ejus.<br />
Quia tenebrm nullam apud te obscuritatem habent, et<br />
omnia in nocte libi clarescunt sicut in die : perin<strong>de</strong> tibi<br />
est sive dies sit, sive non, :eque omnia semper vi<strong>de</strong>s.<br />
12. Quia tu possedisti renes meos : suscepisti me <strong>de</strong><br />
utero matris meœ.<br />
Quia tu ipse <strong>de</strong>disti mihi principium vitale, quod est<br />
origo affectuum meorum : tu pl'Ovidisti mihi antequam exi<br />
œm et statim atque exivi <strong>de</strong> utero matris meœ.<br />
13. Confitebor tibi, quia terribiliter magnificatus es:<br />
mirabilia opera tua, et anima mea cognoscit nimis.<br />
Lau<strong>de</strong>s persolvam tibi, Domine, quia ita magnum te<br />
ostendis ut stuporem menti me:e inferas : mirabilia sunt<br />
opera tua, plus quaro dici potest, idque anima mea supe<br />
rabundanter cognoscit.<br />
14. Non est occ·ultatum os meum a te, quod {ecisti in<br />
occulto, et substantia mea in inferioribus terrœ . .<br />
Nullum ex ossibus meis te latet, eo quod unum quod<br />
que tu ipse fecisti in occulto uteri materni, et tota subs<br />
tantia mea a te formata est in imis visceribus genitricis<br />
me:e, sicut semina evolvuntur in sinu terrre.<br />
HS. Imper{ectum meum vi<strong>de</strong>runt oculi tui, et in libro<br />
tuo omnes scribentur : dies {ormabuntur, et nemo in<br />
eis.<br />
Imperfectum ac informe corpus meum, ab ipso nempe<br />
ejus exordio, vi<strong>de</strong>runt oculi tui : et in libro cognitionis tu:e<br />
omnes dies, quibus vivam, notati sunt, et nullus inter assi<br />
gnatos <strong>de</strong>crit.<br />
16 . . Mihi autem nimis honorificati sunt amici tui,<br />
Deus : nimis conforlatus est principatus eorum.<br />
Est qui<strong>de</strong>m val<strong>de</strong> mirabilis h:ec provida operatio tua,<br />
qua complecteris omnes homines ; sed, meo judicio, in<br />
longe majori honore habuisti amicos tuos , eorum ex<br />
cellentia et dignitas a te summopere auctre sunt.<br />
17. Dinumerabo eos et super arenarn. mtûtiplicaban<br />
tur : exurrexi, et adhuc sum tecum.<br />
Si coner tuos amicos dinumerare, plures esse invenien<br />
tur quaro sit arena maris : vi<strong>de</strong>ns eos, exurrexi ut me illis<br />
jungerem, et tecum persistere statui.<br />
18. Si occi<strong>de</strong>ris, Deus, peccatores : vir'i sanguinum,<br />
<strong>de</strong>clinate a me.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXXXIX 39()<br />
Quia autem <strong>de</strong>crevisti, Deus, per<strong>de</strong>re peccatores rebel<br />
les: ob id, o vos viri sanguinarii, qui sanguini innocen<br />
tium fun<strong>de</strong>ndo inhiatis, procul recedite a me, ne ruinre<br />
vestr::e implicer.<br />
1.9. Quia dicitis in cogitatione : accipient in vani<br />
tate civitates tuas.<br />
Facessant. a me, Deus, peccatot·es, qui tibi dicunt in<br />
suis malignis cogitationibus: accipient, amici tui in vanum<br />
civitates et possessiones quas ei <strong>de</strong><strong>de</strong>ris; nam brevi illas<br />
eis sumus erepturi, quasi Dei erga suos provi<strong>de</strong>ntiam ct<br />
benevolentiam possent intervet'tere.<br />
20. Nonne, qui o<strong>de</strong>runt te, Domine, o<strong>de</strong>ram : et<br />
super inimicos tuos tabescebam ?<br />
Tu mihi testis es, Domine, me odisse eos qui te o<strong>de</strong>runt,<br />
tantamque esse vim odii mei et zeli, ut tabescam et<br />
<strong>de</strong>ficiam, vi<strong>de</strong>ns inimicos tuos honorem tuum violantes.<br />
21. Perfecto odia o<strong>de</strong>r am illos : et inimici {ac ti<br />
SW1l mihi.<br />
Quam maximo odio prosequebar eos, respectu iniqui<br />
tatis illorum el quia tui inimici erant, ego etiam pro<br />
inimicis meis habui eos.<br />
22. Proba me, Deus, et scito cor mmtm : interroga<br />
me, et cognosce semitas meas.<br />
Explora me, Deus, et perscrutare intimiore ammt mei<br />
sensus, et perspice quales sunt semit::e per quas ambulo,<br />
investiga omnes actiones meas.<br />
23. Et vi<strong>de</strong>, si via iniquitatis in me est : et <strong>de</strong>duc<br />
me in via œterna.<br />
Et vi<strong>de</strong>, an forte <strong>de</strong>tlexerim ad aliquam iniquitatem : et,<br />
si me <strong>de</strong>prehen<strong>de</strong>ris non recte gt•adientem, retrahas me et<br />
<strong>de</strong>ducas in via, cujus terminus est ::eterna felicilas.<br />
PSALMUS CXXXIX<br />
Erlpe Dle, Dornlne, ab hornine :rnolo ...<br />
EXPOSITIO<br />
Omninrn fer·e inte1pTeturn ea<strong>de</strong>m sententia est hune<br />
psatnwm a Davi<strong>de</strong> esse cornpositttm, wm fugeret a<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
400 PSALMUS CXXXIX<br />
facie Saulis et aliorum inimicorum suorum qui eum<br />
calumniis, insidiis et armis impetebant. Tres partes<br />
habet hoc carmen. In priori, precatur· David p1·o sua<br />
salute; in secunda, hostibus unpr·ecatur; in tertia et<br />
postrema, cm·tam fiduciam concipit <strong>de</strong> futw·o hostium<br />
exitio <strong>de</strong>que sua sahbte.<br />
Porro in his aliisque similibus, cum Christi om<br />
niumque justm·um typum pr·aJtule?·it David, etiam<br />
illis tJsalmus accomodandus est. Passioni CMisti illum<br />
applwat Ecclesia in hebdomada sancta.<br />
PARAPHRASIS<br />
1. Eripe me, Domine, ab homine malo : a viro tnt<br />
quo eripe me.<br />
Eripe et libera me, Domine, ab homine perverso et do<br />
loso : libera me a viro injusto et violento.<br />
2. Qui cogitaverunt iniquitates in cor<strong>de</strong> : tota die<br />
constituebant pr
· PSALMUS CXL<br />
Iniqui peribunt, at vero justi celebrabunt nomen tuum,<br />
Domine : recti cor<strong>de</strong> tecum perpetuo babitabunt, fruentes<br />
prresentia tua et aspectu benigni vultus tui.<br />
PSALMUS CXL<br />
Domine, clama vi nd te ...<br />
EXPOSITIO<br />
Vi<strong>de</strong>tur hic psalmus a Davi<strong>de</strong> compositus, cum per<br />
Sautis persecutionem cogeretw· fugere, et loco consistere<br />
prohiberetur. Ubic[ue tamen memor erat tabernaculi<br />
sancti, in quo fiebant sacrificia matutina et vespertina,<br />
incensumque adolebatur in honorem Domini.<br />
Incipit igitur orationem sttam, precando eam a Dea<br />
acceptari tanquam sac1'i{icia illa et incensum istud.<br />
Dein<strong>de</strong> orat et labia stba 2ta custodiri, tbt ne quid unguam<br />
in tantis tentationibtbs temere et per impatientiam<br />
proferant, et eam sibi dari mentcm, qua blanditiis<br />
impiorum sempe1· justortbm severam cor?·ectionern<br />
anteponat. In fine, petit se servari et <strong>de</strong>fend·i ab<br />
insidiis liostium, quos optat suis 1·psorum artibus perire,<br />
et comprehendi in laqueis ab ipsis innocenti paratis.<br />
!tfeminit autem Propheta sacri[icii vespertini potius<br />
quam matutini, forte eo quod sub vesperam hœc precaretur.<br />
Sed verisimitius respexit in sacrificium illud<br />
singutare, quod vespertino tempo1·e Christus, etevatis<br />
in cruce manibus, Dea oblatu1·us erat, consummans<br />
omnia veteris legis sacrificia.<br />
PARAPHRASIS<br />
i. Domine, clamavi ad te, exaudi me : inten<strong>de</strong> voci<br />
meCE, cum clamavero ad te.<br />
Domine, clamavi ad le, ut auxilium feras : am·em at<br />
tenlam prrebe voci mere,quotiescumque eam leva vero ad te.<br />
2. Dirigatur oratio mea sicttt incensum in conspectn<br />
tuo : elevatio manuum mearum sacrificium vespertinnm.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
404 PSALl\IUS CXLI<br />
quoniam in te assidue intenti sunt oculi mei atque in te<br />
speravi, non permittas hostes meos auferre mihi vitam.<br />
1.0. Custodi me a laqueo quem statzterunt mihi, et a<br />
scandalis operantium iniquitatem.<br />
Custodi me, Domine, ne capiar insidiis, quas tanquam<br />
laqueum disposuerunt mihi, et ne impingam in olfendicula<br />
hominum iniquitati <strong>de</strong>ditorum.<br />
H. Ca<strong>de</strong>nt in retiacuto ejus peccatores : singttlariter<br />
sum ego donec transeam.<br />
Suis ipsis retibus illaqueabuntur peccatores : ego autem,<br />
solus et ab omni prœsidio humano <strong>de</strong>stitutus , transibo<br />
illœsus, quia Deus me exaudivit.<br />
PSALMUS CXLI<br />
Voce mea ad Dominum clama"l ...<br />
EXPOSITIO<br />
Hic psalmus est oratio Davidis, qttam ad Dmtm fu<br />
dit, cum où persecutionem Saulis in spetunca latitaret.<br />
Vi1· sanctus exprimit qtwmodo, ab omnibus <strong>de</strong>retictus<br />
et animo <strong>de</strong>ficiens, Domimtm invocavit, precans <strong>de</strong><br />
tanta angustia tiberm·i, tttm ttt solenniter celebrare<br />
possit nomen Dei, tum ut satisf"actio <strong>de</strong>tur expectationi<br />
justontm.<br />
Recte autem totus hic psalmus, altio1·e sens-tt, refer<br />
tur Christo cum orm·et vet in horto, vet in cruce, <strong>de</strong>sertus<br />
ab omnibus et in mortis pr
PSALMUS CXL!I 40ï<br />
3. Quia persecutus est inimicus animam meam :<br />
humiliavit in terra vitam meam.<br />
Ecce inimicus persecutus est me ut animam mihi eri<br />
piat : prostravit usque ad terram vitam meam, eam quasi<br />
conculcavit et obtrivil.<br />
4. Collocavit me in obscuris sicut mortuos sœculi :et<br />
anxiatus est super me spiritus meus, in me turbatum<br />
est cor meurn.<br />
Coegit me habitare in obscuris speluncis, Ha ut similis<br />
sim jamdudum mortuis : atque ob hœc animus meus ango<br />
ribus conficitur, et conturbatum est prœ nimio timore cor<br />
meu m.<br />
o. Memor fui dierum antiquorwn ; meditatus sum in<br />
omnibus operibus luis : in factis manuwm tuarum me<br />
ditabar.<br />
Ut me reficerem, in memoriam t•evocavi dies prœtel'itos;<br />
diligenter meditatus sum <strong>de</strong> omnibus operibus tuis, per<br />
qure priscis illis temporibus cum in me, tum in alios srepe<br />
tuam bonitatem mirifice <strong>de</strong>clarasti : et in gestis potentire<br />
ture recolendis tolus eram.<br />
6. E.':cpandi manus meas ad te: anima mea sicut terra<br />
sine aqua tibi.<br />
Ar<strong>de</strong>nter igitur orans, expandi manus meas ad te : ut<br />
terra arida avidissime pluviam expetit, sic supplicat tibi<br />
anima mea.<br />
7. Velociter exattdi me, Domine : <strong>de</strong>{ecit spiritus<br />
meus.<br />
Cito exaudi me, Domine : prœ tristitia ac metu in extre<br />
mis ago, vix spiritum duco.<br />
8. Non avertas faciem tuam a me : et similis ero<br />
<strong>de</strong>.scen<strong>de</strong>ntibus in lacum.<br />
Non avertas faciem tuam a me, t·espuendo orationem<br />
meam : alioquin, similis ero corporibus quœ exanimata<br />
facta sepulturœ dantur , et tanquam ignobilia cadavera.<br />
projiciuntur in foveam.<br />
9. Auditam {ac mihi mane misericordiam tuam,<br />
quia in te speravi.<br />
Fac ut, primo tempore, audiam interius consolatoria<br />
misericordiœ tmc verba, quia in te omnem fiduciam collo<br />
cavi.<br />
1.0. Notam {ac mihi viam in qua ambulem, quia ad<br />
te levavi animam meam.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
4IO PSALMUS CXLIII<br />
6. Domine, inclina cœlos tuos, et <strong>de</strong>scen<strong>de</strong> : tange<br />
montes, et {umigabunt.<br />
Domine, inclina nubes cœlorum tuorum, et, vectus super<br />
illas, <strong>de</strong>scen<strong>de</strong> ut mihi auxilieris : percute superbos hostes<br />
meos, qui montibus similes vi<strong>de</strong>ntur, et in fumum ver<br />
tentur.<br />
7. Fulgura coruscationem et dissipabis eos : emitte<br />
sagittas tuas, et conturbabis eos.<br />
Coruscantia fulmina conlorque in hostes meos et dis<br />
perges eos: jaculare sagittas tuas ar<strong>de</strong>ntes, et terre facies eos.<br />
8. Emitte manum tuam <strong>de</strong> allo : eripe me, et libera<br />
me <strong>de</strong> aguis multis, <strong>de</strong> manu filiorum alienorum.<br />
Mihi autem ex alto cœlo, ubi <strong>de</strong>gis, porrige manum tuam<br />
auxiliatricem : erue me e multis illis hostibus qui in me<br />
magno impetu, velut aqu::e mult::e,feruntur: erue me e manu<br />
filiorum populi a lienigeni.<br />
9. Quorum os locutum est vanitatem : et <strong>de</strong>xtera eo<br />
rum <strong>de</strong>xtera iniquitalis.<br />
Quorum os locutum est blasphemias : el <strong>de</strong>xtera eorum<br />
plena est iniquis operibus.<br />
1.0. Deus, canticum novum cantabo tibi : in psalte<br />
rio <strong>de</strong>cachordo psallam libi.<br />
Tune, ego canticum novum inauditum cantabo tibi :<br />
simulque canendo psallam tibi in llsalterio <strong>de</strong>cem chor<br />
damm.<br />
H. Qui das salutem regibus, qui re<strong>de</strong>misti David,<br />
servu1n tuum, <strong>de</strong> glarlio matigno, eripe me.<br />
Tu qui das regibus salutem quaro a te expeclant et spe<br />
rant, qui me Davi<strong>de</strong>m, servum tuum, jam prœservasli a<br />
gladio hostili, etiamnum libera me a violentia inimicorum<br />
meorum.<br />
1.2. Et erue me <strong>de</strong> manu filiorum alienorum, quo<br />
rum os locutum est vanitatem : et <strong>de</strong>xlera eorum <strong>de</strong>x<br />
tera iniquitatis.<br />
Et erue me <strong>de</strong> manu filiorum alienorum, quorum os lo<br />
cutum est blaspbemias : et <strong>de</strong>xtera eorum plena est ini<br />
quis operibus.<br />
1.3. Qzwrttm filii sicut novellé.e plantationes in juven<br />
tute sua.<br />
Quorum filii crescunt et norentem agunt jurentutem,<br />
sicut virent novell::e arborum plantationes in loco pingui<br />
et irriguo.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
l'SALMUS CXLIV 413<br />
T!lx intimo cor<strong>de</strong>, redundante gratitudine, proferent lau<br />
<strong>de</strong>s memoriales abundantissimœ benignitatis tuœ : et jubi<br />
labunt ob fi<strong>de</strong>litatem, qua promissa beneficia prœstas.<br />
8. Miserator et misericors Dominus : patiens et<br />
multttm misericors.<br />
Dominus est miserator afiectu, bomines quasi ,;sceribus<br />
paternis diligens ; ast misericors efiectu, utpote donorum<br />
suorum generosus largitor ; est patiens, tardus ad iras<br />
cendum et puniendum ; est multum misericors, beneficus<br />
etiam in ingratos vel immeritos, semper paratus veniam<br />
dare pœnitentibus.<br />
9. Suavis Dominus universis :et miserationes ejus<br />
super omnia opera ejus.<br />
Se suavem et benignum exbibet Dominus erga universas<br />
creaturas : et miserationes suas difiundit super omnia<br />
opm·a manuum suarum.<br />
1.0. Confiteantur tibi, Domine, omnia opera tua : et<br />
sancti tui benedicant tibi.<br />
Omnia igilur opera tua, Domine, suo modo lau<strong>de</strong>nt te,<br />
<strong>de</strong>monstrando in seipsis potentiam, sapientiam, bonitatem<br />
tuam : et prœsertim, lau<strong>de</strong>s dicant tibi ii quos elegisti in<br />
populum tuum, in gentem sanctam.<br />
H. Gloriam regni tui dicent : et potentiam tuam lo<br />
quentur.<br />
Hi sancti prœdicabunt amplitudinem, opes, copias regni<br />
tui : et, quantum fas erit, annuntiabunt quaro potenter el<br />
mirabiliter illuJ gubernas.<br />
1.2. Ut notam faciant filiis hominum potentiam<br />
tuam, et gloriltm magnificentùE regni tui.<br />
Ut faciant filios hominum intelligere tuum supremum<br />
dominatum , et concupiscere gloriosam magnificentiam<br />
regni tui.<br />
1.3. Regnum tuum regnum omnium sœculorum :et<br />
dominatio tua in omni generatione et generationem.<br />
Regnum quippe tuum nequaquam tale est quale regnum<br />
principum hujus mundi, breve et circumscriptum ; sed du<br />
ratio ejus se extendit ad omnia sœcula , tarn prœterita<br />
quam futura, et potestas tua regia in omnes sibi sucee<br />
<strong>de</strong>ntes obtinet generationes, ita ut nullus omnino sit po<br />
pulus, nullum tempus in quo non t•egnes.<br />
1.4. Fi<strong>de</strong>lis Dominus in omnibus verbis suis: et sanc<br />
tus in omnibus operibus suis.<br />
Dominus est in omnibus verbis suis verax , fi<strong>de</strong>liter<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXLlV<br />
adimplens quœcumque promitlit : sanctus et irreprehensi<br />
bilis est jn omnibus operibus suis.<br />
io. Allevat Dominus omnes qui corruunt : et erigit<br />
omnes elisos.<br />
Si ad euro clamaverint, eos qui labant sublevat Domi<br />
nus sustentatque ne cadant: et jam collapsos, qui ca<strong>de</strong>ndo<br />
elisi sunt, mox erigit ne omnino pereant.<br />
16. Oculi omnium in te sperant, Domine : et tu das<br />
escam ülorum in tempore opportuno.<br />
Omnium animantium oculi, Domine, in te intenti sunt,<br />
expectantes a tua pasci benignitate : et tu suppeditas in<br />
tempore opportuno cibum cuique convenientem.<br />
f 7. A peris ttt manum tuam : et im.ples omne animal<br />
benedictione.<br />
Non restricta manu sed aperta distribuis dona tua : et<br />
satias largiter omne vivens beneficiis tuis.<br />
1.8. Justus Dominus in omnibus viis suis, et sanctus<br />
in omnibus operibus suis.<br />
Justum Dominus se prrebet in omni sua agendi ratione,<br />
et sanctum atque irreprehensibilem in omnibus suis ope<br />
ribus se exhibet, tribuens omnibus quod illis <strong>de</strong>betur.<br />
19. Prope est Dominus omnibus invocantibus eum:<br />
omnibus invocantibus eum in veritate.<br />
Dominus, sine discretione personarum, propinquus est<br />
omnibus qui invocant euro : a<strong>de</strong>st, auxilium laturus om<br />
nibus qui non labiis tantum, sed ex animo pio et sincero<br />
invocant ilium.<br />
20. Voluntatem timentium se {aciet: et <strong>de</strong>precationem<br />
eontm exaudiet, et salvos {aciet eos.<br />
Voluntatem bonam timentium se faciet , tribuens eis<br />
quidquid vere utile optavermt : et piam eorum <strong>de</strong>precatio<br />
nem exaudiel, liberans eos ab omni pressura, tempore op<br />
portuno.<br />
2L Cnstodit Dominus omnes diligentes se : et omnes<br />
peccatores disper<strong>de</strong>t.<br />
Dominus singulari provi<strong>de</strong>ntia protegit omnes diligentes<br />
ipsum, neque sinet eos perire: at omnes peccalores disper<br />
<strong>de</strong>t, quando tempus ultionis advenerit.<br />
22. Lattdationem Domini loquetur os meum : et be<br />
nedicat omnis caro no mini sancto ejus in sœculum, et<br />
in sœculum sœculi.<br />
Ob hrec omnia semper lau<strong>de</strong>s Domini personabit os<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
416 PSALMUS CXL V<br />
4.. Beatus, cujus DeusJacob adjuto1· ejus, spes ejus<br />
in Domino Deo ipsius, qui fecit cœlum et terram,<br />
mare et omnia quœ in eis sunt.<br />
Felix autem est ille, qui adjutorem ct protectorem in<br />
bac vila Deum Jacob habet, cujusque spes omnis reposita<br />
est in Domino Deo suo : nam, primum, Deus ejus summe<br />
est potens reque ac dives, euro ipse uno verbo fecerit cœ<br />
Ium el terram, mare et omnia qure in eis sunt, i<strong>de</strong>oque<br />
omnia babeat in suo dominio et sua potestate.<br />
o. Qui custodit veritatem in sœculum, facit judicium<br />
infuriam patientibus, dat escam esurientibus.<br />
Dein<strong>de</strong> fi<strong>de</strong>lissimus est in servandis promissis, observans<br />
in perpetuum pacta sua ; postremum i<strong>de</strong>m et benignissi<br />
mus est, qui patrocinatur iis qui injuriam paliuntur,<br />
eorumque causam vindicat, atque cibum suppeditat esu<br />
rientibus.<br />
6. Dominus solvit compeditos : Dominus illuminat<br />
cœcos.<br />
Dominus solvit compedibus vinctos et carcere <strong>de</strong>tentos :<br />
Dominus illuminat eos quibus lux diei a<strong>de</strong>mpta fuerat.<br />
7. Dom in us erigit elis os : Dominus diligit just os.<br />
Dominus erigit et susten lat eos, qui miseriis et cala mita<br />
Lihus fracti sunt ac <strong>de</strong>jecti : Dominus ita diligit justos ut<br />
nunquam patiatur iis male esse,nisi ad tempus et in quan<br />
tum ipsis expedit.<br />
8. Dominus custodit advenas, pupillum et viduam<br />
suscipit : et vias peccatomm disper<strong>de</strong>t.<br />
Dominus tutatur incolumesque serval eos qui peregri<br />
nantur in terra aliena, ipse suscipit curam pupillorum et<br />
viduarum : vias autem peccatorum disper<strong>de</strong>t, faciet ut illo<br />
rum prava consilia nullum exitum habeant, aut longe di<br />
vet·sum ab illo quem cogitaverant.<br />
9. Regnabit Dominus in sa!cula, Deus tt1,us, Sion,<br />
in generationem et generationem.<br />
0 Sion, lretare et lauda Dominum Deum tuum; nun<br />
quam enim, ut hujus mundi principibus accidit, <strong>de</strong>sinet<br />
esse, neque cessabil regnum ejus, sed regnabit Dominus<br />
in perpetuas relates , in generationem et generationem,<br />
absque ullo fine.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXLVI 417<br />
PSALMUS CXLVI<br />
Lauda te Domloum, quo ulam bonulil, ..<br />
EXPOSlTIO<br />
Hoc item psalmo hortatur Propheta Ismelitas ad<br />
latt<strong>de</strong>s Dei: tttqtte ad id cos addttcat, adhuc comme<br />
mm·at ejtts bene(icentiam, sapientiam, potentiam, pro<br />
vi<strong>de</strong>ntiam, jtbstitiam et misericot·diam.<br />
Quod, in pr;esenti psatmo, dicitu1· <strong>de</strong> Domino ;edifi<br />
cante Jet·usatem et dispersas Israelis congregante, lille<br />
t'aliter intelligitur <strong>de</strong> terrena Jerusatem , qu;e, post<br />
eversionem a Nabuchodonosore, cœpit itet·um ;edificari,<br />
quandot captivitate Babylonica sotuta, redierunt in pa<br />
triam aispersi Jud;ei. At sensu altiore, potest intellig·i<br />
<strong>de</strong> ;edificatione Ecclesi;e pe1· Apostolorum pr;ed·icatio<br />
nem et <strong>de</strong> congregatione dispersorum filiorum Dei,<br />
juxta illud Joan. Xl: «Jesus moriturus erat pro gente<br />
·• et non tantum p1·o gente, sed ut filios Dei, qui emnt<br />
« dispersi, congregaret in unum. » Possumtts etiarn<br />
inteUigere supernam et cœlestem Jerusalem, qu;e qtw<br />
tidie œdificatur ut civitas, ascen<strong>de</strong>ntibtts ad eam lapi<br />
dibus vivis, scilicet novis electis, qui illic congregantttr<br />
ex omnibus mundi pat·tibus.<br />
P ARAPHRASIS<br />
l. Laudate Dorninum, quoniam bonus est psalmus :<br />
Deo nostro sit jucunda <strong>de</strong>coraque laudatio.<br />
Laudate Dominum, quia :equum est et salutare psallerr<br />
in bonorem Domini : laudatio, quam otferimus Deo nostro,<br />
sit ei jucunda, grata et accepta, i<strong>de</strong>oque sit <strong>de</strong>cora talis<br />
qualis <strong>de</strong>cet ejus majestatem.<br />
2. JEdificans Jerusalem Dominus , dispersiones<br />
Israelis congregabit.<br />
Jpse enim Dominus :edificat civilatem nostram Jerusa<br />
lem, atque ad eam dispersos populi Jsraelitici congregabit.<br />
3. Qui sanat contritos cor<strong>de</strong>, et alligat contritiones<br />
eorum.<br />
27<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXLVI<br />
Jpse sanat eos qui fracto sunt animo : et, instar periti et<br />
amanlis medici, eorum vulnera quasi fasciis obvolvil, ut<br />
Ieniter el facile curentur.<br />
4. Qui numeral multitudinem stellarum : et omnibus<br />
eis nomina vocal.<br />
Ipsius scientia tanta est ut innumerabilem multitu<br />
dinem stellarum numeratam babeat et exacte pernoscat:<br />
nec tantum earum numerum scit, sed distincte et si<br />
gillalim cognoscit illas, et illarum naturas, vires, magni<br />
tudines, intluxus, ita ut unamquamque earum suo proprio<br />
ac convenienti nomine sciat appellare.<br />
5. Magnus Dominus noster, et magna virtus :et sa<br />
pientiœ ejus non est numerus.<br />
Magnus est Dominus noster ultra omnem magniludinem,<br />
el magna est ejus polenlia ultra omnem JlOlentiam : non<br />
est numerus earum rerum quas Deus per sapienliam ac<br />
intelligentiam suam cognoscit.<br />
6. Suscipiens mansuelos Dominus, humilians autem<br />
peccatores usque ad terram.<br />
Dominus ad se elevat mites ac humiles ; peccalores vet•o<br />
supet·be se erigenles <strong>de</strong>primit et prostet•nit usquc in pulve<br />
t·em terr:e.<br />
7. Prœcinile Domino in confessione : psallite Deo<br />
nostr·o in citlwm.<br />
lncboate cancre lau<strong>de</strong>s Domini, el canlui addite sonitum<br />
eithar:e.<br />
8. Qui operit cœlnm nttbibus, et par at terrœ plu<br />
viam.<br />
Laudate cum, qui obtegit aereum cœlum nubibus aquo<br />
sis, et per eas parat terr:e pluviam tempestivam.<br />
9. Qui prodncit in montibtts fœnum, et herbam ser<br />
vituti hominum.<br />
Qui per imbres suos producit gramen in montibus siccis<br />
alioquin et aridis, simulque in campis multiplicat herbam<br />
pro ii animalibus, qu:e hominum serviunt utilitatibus.<br />
iO. Qui dat jumentis escam ipsorum, et pullis cor<br />
varum invocantibus eum.<br />
Qui dat jumentis pabulum ip is conveniens, et pullos<br />
corvorum enutrit, cum, a parentibus <strong>de</strong>serti, suo modo<br />
eum invocant, attollendo vocero et caput in cœlum.<br />
11. Non in fortitudine equi voluutatem hubebit : nec<br />
in tibiis riri beneplacitwn eril ei.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CXLVI!<br />
Dominus in terris exe1·citat et per(icit. Flat us a us tri,<br />
solvens qlacies in aquas, signi(icat etiam e({ectum gra·<br />
ti;e in éor<strong>de</strong> obdumto peccatoris. Denique, pr;edilectio<br />
Dei erga Israiil, longe majorem adumbrat dilectionem<br />
Clwisti erga sponsam suam Ecclesiam et (ilios ejus.<br />
PARAPHRASIS<br />
L Lauda, Jerusalem, Dominum: lauda Deum tuum<br />
Sion.<br />
Vos, quolquot eslis cives Jerusalem, laudale Dominum:<br />
laudate Deum vestrum, quicumque incolilis montem Sion,<br />
a Domino in suam habitationem <strong>de</strong>leclum.<br />
2. Quoniam con{ortavit seras portarmn tuarum :<br />
benedi.x:it filiis tuis in le.<br />
Ipse enim, o Jerusalem, corrobora vit seras portarum<br />
tuarum, ne quisquam boslis ingredi valeat: <strong>de</strong>imle ct civi<br />
bus tuis, qui inll·a tc sunt, copiose benedixit, multipli<br />
cando corum generationes et bona.<br />
3. Qui posuit fines tuos lJacem : et adipe frumenti<br />
satiat te.<br />
Pacem difludit per universam regionem tuam, usque ad<br />
ullimos ejus fines: abuudanter te nutrit selectissima lritici<br />
mcdulla.<br />
4. Qui emillit eloquiwn suwn lerrœ : velociler cur<br />
til sermo ejus.<br />
Ipse, cum vult, mittil in terr·am verbum quo <strong>de</strong>nuntiat<br />
YOiuntatem suam : quam celerrime mandatum ejus pcr<br />
currit spa lia, et perficitur· illico.<br />
5. Qui dat nivem sicut lanam : nebulmn sicut cine<br />
rem spargit.<br />
Jpsius igilur jussu, nix per modum flocorum lanre can<br />
didœ dcnsa cadil, et tcrram instar <strong>de</strong>nsi velleris legit :<br />
nebula spargit pruinam, qum eam<strong>de</strong>m terram instar cineris<br />
cooperil.<br />
ù. lllittit crystallum suam sicul buccellas : a11te fa<br />
ciem friv.oris ejus quis sustinebit ?<br />
ProjiCJt c nubibus glacialem grandinem, in frusta a.:<br />
veluli buccellas comminutam, ut saginet terram : quis to<br />
lerare poterit asperilalem et vim frigoris a Domino im<br />
missi 1<br />
7. Emittet rerbum wum, et lique(aciet ea : flabit<br />
spiritus ejus, et fluent aquœ.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>
PSALMUS CL<br />
P ARAPHRASIS<br />
1. Laudate Dominum in sancl'is ejus : laudate eum<br />
·in firmamento virtutis ejus.<br />
Laudate Dominum in sancLuario suo cœlesti habiLan<br />
tem : laudate eum in cœlo, 1irmissima ejus domo, ubi<br />
virtus ejus refulget.<br />
2. Laudate eum in virtutibus ejïts : laudate eum se<br />
cwldum multitudinem magnitudinis ejus.<br />
Laudate eum pt•opter varia omnipotentiœ cjus opera :<br />
Iauclale cum, toto conamine, ut requiriL ellimia ejus magni<br />
tudo et excellentia.<br />
3. Laudateeum in sono tubœ: laudate eum in psal<br />
te'l'io et cithara.<br />
Lauclale eum clangore tubœ : Iaudate eum pulsu psal<br />
terii et ciLbarœ.<br />
4. Laudate eum in tympano et chm·o : laudate eurn<br />
in chordis et organo.<br />
Laudate eum consonante tympano ct choro : laudate<br />
eum fidibus et organo.<br />
5. Laudate ewn in cymbalis bene sonantibtts ; lau<br />
date mtrn in cymbalis jubilalionis : omnis spiritus lan<br />
<strong>de</strong>t Dorninum.<br />
Laudate eum in cymbalis bene Linnientibus, in cymbalis<br />
ad jubilationem cxcilantibus : quidquid viLa ct spiritu<br />
fi'Uilur lan<strong>de</strong>t Dominum.<br />
A. M. D. G.<br />
<strong>©Biblioteca</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong>