Ons Erfenis - Die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika

inhoud
inhoud
2 UIT DIE WOORD
Ja, my erfenis is vir my mooi!
4 REDAKSIONEEL
Kondig ’n noodtoestand af!
5 HOOFARTIKEL
Oorlog in die Midde-Ooste
6 HOOFARTIKEL
Die nalatenskap van Mozart
inhoud
inhoud
7 BRANDPUNT
En as die Bybel niks daaroor sê nie ...?
9 DIE REDAKTEUR GESELS MET ...
Prof. LJ (Louis) Botha
AKTUELE TEMA
14 Erfgename van God
16 Ons erfenis: die Gereformeerde belydenis
18 Ons erfenis: Die Gereformeerde Kerke in
Suid-Afrika (1859-2009)
21 Ons sendingerfenis en die vrugte na 100
jaar
23 Ons erfenis: die gereformeerde teologie
25 Ons erfenis: morele waardes vir gesin en
samelewing
DISKUSSIE
28 24 September: Erfenisdag
30 Die Postmodernisme - ’n Verleentheid en
’n geleentheid
AKTUEEL
33 Word Suid-Afrikaners se
godsdiensvryheid bedreig?
35 Wat is verkeerd?
ANDER
27 Teologiese Skool in Lusaka benodig
leksikons
32 Bybelgenootskap open nuwe Bybelhuis in
Bellville
34 Bybel-Media bied onderrig per
korrespondensie aan
37 Nuus van Bybel-Media
Teologiese Skool in Malawi
38 BibleWorks - ’n Voortreflike Bybelprogram
vir die teoloog
40 In dankbare herinnering aan ... Ds. PWA
Mulder
41 In dankbare herinnering aan ... Ds. JP
Coetzee
42 De Aar neem afskeid van die Malans
43 Psalmfees in Pretoria
Negende byeenkoms van WRK in Brasilië
44 Salig is die vredemakers ...
45 Geref. Teologiese Vereniging hou kongres
56 Briewe aan Johanna
JEUG
46 Queenstown en Dordrecht se jongmense
kuier gesellig saam
Cachet reik uit na Botswana
47 Moot-Kamp was vuurwarm!
48 Briewe van ons lesers
49 Op die Kerkwerf
51 Lief en Leed
52 Kleinadvertensies
TEKS IN KONTEKS
PSALM 16:5-6
Here, U is my lewe, U sorg vir my. Wat ek ontvang,
kom alles van U af. ’n Pragtige deel is vir my afgemeet,
ja, wat ek ontvang het, is vir my mooi.
• Die Kerkblad September 2006 • 3

Uit die Woord
Ja, my erfenis is vir
4 • Die Kerkblad September 2006 •
my mooi!
Lees: Psalm 16
Teks: Psalm 16:5-6
Here, U is my lewe, U sorg vir my. Wat ek ontvang, kom alles van
U af. ’n Pragtige deel is vir my afgemeet, ja, wat ek ontvang het,
is vir my mooi.
Grondeise. Hierdie een kon op ’n familietwis soos min uitgeloop het.
Twaalf seuns het elkeen ’n hele stam geword. En die 12
stamvaders was geen engeltjies nie. Nou moes elke stam ’n deel
van die land van melk en heuning kry. Die grond wat hulle kry, sou hulle
en hulle nageslag se voorspoed bepaal. En beslis was sommige dele van
die beloofde land meer melk en heuning as ander ...
In Josua 13-19 word hierdie geskiedenis vertel. Ons lees verbasend min
van struweling – een of twee beleefde versoeke. Die land is deur die “lot”
verdeel; die Here het vir elke stam sy deel van die beloofde land gegee.
Maar die land word net in elf gedeel. Een stam kry nie ’n deel nie! Levi.
Die Here het immers belowe hulle stamvader, Levi, se vegtery sal maak
dat sy nageslag uitmekaar gejaag en onder die stamme van Israel
verstrooi word (Gen 49:5-7).
Maar te midde van die oordeel maak die Here ook ’n nuwe begin – Levi
word die priesterstam: die bakleistam word die voltydse bedienaars van
versoeningsdiens!
Ook het die HERE vir Aäron gesê: Jy sal in hulle land nie erwe
nie, en jy sal geen deel onder hulle hê nie. Ek is jou deel en
jou erfenis onder die kinders van Israel (Num 18:20).
Nie grond nie, maar die Here is jou deel, jou erfenis! Jy sal uit Hom lewe.
En Hy is selfs beter as die spogplaas in die distrik.
Dawid, held van vele slagvelde en oorlogsveteraan, konsolideerder van die
stamme in een volk, sentraliseerder van staats- en godsdienstige gesag in
Jerusalem, sensusopnemer, digter van faam, sing:
Van alles wat ek is en het,
van alles waaruit ek my lewe put,
is daar iets belangriker ...
Die HERE is die deel van my erfenis en van my beker; U
Ds. Ds. Johan Johan Johan Fleischmann Fleischmann (Vleuels)
(Vleuels)
onderhou my lot. Die meetsnoere
het vir my in lieflike plekke geval,
ja, my erfenis is vir my mooi (Ps
16:5-6).
Van alles wat hy “gekry het”, is die
Here self die kosbaarste!
Kosbaarder as sy roem.
Kosbaarder as sy spogpaleis.
Kosbaarder as my spogplaas.
Kosbaarder as my blink motor.
Kosbaarder as my kinders se
prestasies.
Kosbaarder as my kinders self.
Kosbaarder as my kerk. Ja, my
kerk!
Kosbaarder as berymings en
omdigtings.
Kosbaarder as die skole en
universiteite wat ons oprig.
Kosbaarder!
Hý is my deel.
Hý is my erfporsie.
Uit Hóm lewe ek.
Deur Hóm lewe ek.
Tot Hóm lewe ek.
Soms vergeet ons Hom bietjie. En
dan skryf ons ander dinge in sy
Ouer en Nuwer Testamente in:
Kultuur! Vorm! Kerkverband! My
voorkeur staatsbestel! Geld!
Selfbehoud! Status! Oog-vir-’n-oog!
Dink jy dis nie jy nie? Wel, het jy al
’n lysie gemaak van wat jy vir jou
kinders sou wou gee, so wou
nalaat? Is bo-aan hierdie lysie God!
geskryf?
Maar Hy los ons genadiglik nie uit

nie. Hy het Levi se geweldsbegin verander in ’n
lewenstaak van versoening, ’n nuwe lewe van priesterwerk.
Hy verander ons – dit wat eers vir ons so belangrik was
dat dit al is wat ons aan ons kinders wil “nalaat”, skuif
ondertoe op ons lysie. Nou wil ons Hóm nalaat, uitdeel
...
... ek beskou alles as waardeloos, want
om Christus Jesus, my Here, te ken,
oortref alles in waarde. Ter wille van Hom
het ek alles prysgegee en beskou ek dit
as verwerplik sodat ek Christus as enigste
bate kan verkry (Fil 3:8).
O Here! Stroop ons asseblief van alles wat vir ons
belangriker as U is.
Help ons om U as ons deel te omhels.
Ons wil na U luister.
Ons wil voor U sing.
Ons wil uit U, deur U en tot U lewe.
Ons wil U werk in U skepping doen – met U visie.
Ons wil hê U moet Uself ook aan ons kinders uitdeel.
Om U te mag hê, is heerlik!
U is ons deel! •
Rekeningstate in
Engels
Die Administratiewe Buro het ’n aantal briewe
ontvang waarin beswaar gemaak is oor die
gebruik van Engels op die rekeningstate wat aan
kerke en individue uitgestuur is.
Die Administratiewe Buro is sensitief vir die
behoeftes van sy kliënte. Ons het gevolglik sover
moontlik gehoor gegee aan die behoefte om die
state so volledig moontlik na Afrikaans te vertaal.
Die Buro gebruik al jare dieselfde finansiële
pakket, waarvan die uitleg en programmering in
Engels is. Ons kon daarin slaag om die rekeningstaat
volledig in Afrikaans te vertaal met uitsondering
van een sin, naamlik die “oordrag van die
vorige balans”. Dit is ongelukkig in die kode van
die program vasgelê. Ons vertrou dat u begrip
daarvoor sal hê. Om hierdie geringe sakie reg te
stel, sal duur wees en die lidmate sal uiteindelik
die koste daarvan moet dra.
Die Admin Buro vra om verskoning vir die ongerief
en vertrou dat u hierdie verduideliking aanvaarbaar
sal vind.
Uit die Woord
• Die Kerkblad September 2006 • 5

Redaksioneel
Die tyd is ryp dat al die kerkgemeenskappe in Suid-Afrika saamwerk
om ’n onmiddellike ontmoeting met die Staatspresident, die Min
ister van Veiligheid en Sekuriteit en die Hoof van die SAPD aan
te vra, by watter geleentheid die regering versoek word om in terme van
Art. 2.37 van ons Grondwet ’n noodtoestand af te kondig. Hierdie artikel
bepaal dat sodanige noodtoestand afgekondig kan word wanneer die “lewe
van ons nasie” deur onder andere “wanorde” bedreig word.
Met ’n moordsyfer van ongeveer 20 000 mense per jaar, en ’n aanvoelbare
stygende tendens van geweldmisdaad, het ons myns insiens nou by ’n
duidelik aantoonbare noodtoestand uitgekom. Die jongste tendens is ook
nie meer individuele moorde nie, maar gewapende moordbendes wat
toeslaan in townships, op banke, winkelsentrums, restaurante, plase, paaie
en selfs op polisiemanne. Ons verkeer tans in ’n oorlogsituasie van lae
intensiteit.
Ons Grondwet verseker “vryheid en veiligheid van persoon” (art. 2.12),
maar in die huidige konteks het hierdie versekering slegs papierwaarde.
Geweldmisdaad dra daartoe by dat duisende bekwame en toegeruste
mense – veral jongmense en sakemanne – die land verlaat; dit tas die
menswaardigheid van mense aan; dit benadeel die ekonomie; dit ontmoedig
toerisme; dit verhinder beleggings; dit skep ’n gevoel van onsekerheid
en onveiligheid by alle bevolkingsgroepe; en dit verhoog rassespanning
in die land. Die situasie kan onmoontlik onveranderd voortduur.
Die onveilige landsomstandighede gaan ook al hoe meer ’n nadelige invloed
op die kerklike bediening uitoefen. In sommige omgewings is Sondagaand-eredienste
reeds verskuif, terwyl huisbesoeke, kerkvergaderings
en gemeente-aktiwiteite op weeksaande met al hoe meer risiko’s gepaardgaan.
Daarom moet die kerke by die regering daarop aandring dat hy onverwyld
’n plan van aksie in werking stel waardeur die misdaadgolf met mag en
mening aangepak en omgekeer word. (Hierdie aangeleentheid behoort
baie duidelik ook op die tafel van die Suid-Afrikaanse Raad van Kerke,
wat tans die breedste verteenwoordiger van kerke in die land is.)
Die vorige staatkundige bedeling is getipeer as een van “strukturele geweld”
as gevolg waarvan die welsyn van die samelewing deur ’n minderheid
ondermyn is, omdat dit die morele beginsel van regverdigheid in
gedrang gebring het; die nuwe bedeling kan (tans) beskryf word as een
van “kriminele geweld” waar ’n nog kleiner minderheid die samelewing
6 • Die Kerkblad September 2006 •
Kondig ’n
noodtoestand af!
ondermyn, omdat dit die morele beginsels
van vryheid en veiligheid
skend en sodoende die totale samelewing
destabiliseer.
Die een is – moreel gesproke – net
so onaanvaarbaar as die ander. Die
hoë voorkoms van misdaad (onder
alle bevolkingsgroepe) laat ons samelewing
tans oor ’n afgrond balanseer.
Ons samelewing verkeer in ’n groot
krisis en die misdaadgolf moet omgekeer
word. Ons is dit aan ons
land, ons kinders en die wêreld verskuldig.
Ons mag nie toelaat dat die
“wonderwerk” wat in Suid-Afrika”
plaasgevind het en waaroor die hele
wêreld gaande was, in ’n inferno opgaan
nie.
Dit is onlosmaaklik deel van ons
Christelike sosiale verantwoordelikheid
om mee te werk aan ’n
vreedsame, regverdige, vrye en veilige
samelewing, en om die regering
van die dag aan te moedig, en waar
nodig aan te spreek, om sy verantwoordelikheid
in hierdie verband na
behore na te kom. – JHvW
Naskrif:
Nadat bogenoemde artikel geskryf
is, het die regering (in Augustus) ’n
nuwe plan vir misdaadbekamping
bekend gemaak. Verskillende ontleders
het egter op talle leemtes in
die plan gewys en twyfel uitgespreek
of die nuwe plan voldoende
gaan wees om die misdaadgolf om
te keer.

Hoofartikel
Oorlog in die Midde-
Ooste
Terwyl ons die artikel begin skryf het, was die Augustus-oorlog
in die Midde-Ooste nog in volle gang en het ’n vredesooreenkoms
na ’n onbereikbare ideaal gelyk. Ondertussen is ’n vredesooreenkoms
aangegaan en het ’n wapenstilstand ingetree – waarvoor
ons baie dankbaar is. By wyse van terugskouing kan die volgende
opgemerk word:
Ons begin met die opmerking dat elke vorm van
terreur, juis omdat dit dikwels teen sagte
teikens (bv. weerlose vroue en kinders) gemik
is, vanuit die Christelike etiek veroordeel staan. Die
terreuraksies van Hezbollah is moreel onaanvaarbaar.
Maar die wyse waarop die Israeli’s die afgelope konflik
in die Midde-Ooste hanteer het, die feit dat hulle sonder
onderskeid ook burgerlikes aangeval en die totale infrastruktuur
van die stad Beiroet vernietig het, kan ook
kwalik die toets van moraliteit slaag.
Met hulle buitensporige optrede verkeer hulle bowendien
in spanning met hulle eie morele kode wat bepaal
dat ’n oog vir ’n oog en ’n tand vir ’n tand vergeld moet
word. Die vergelding moet met ander woorde verband
hou met die oortreding en mag nie groter wees as die
oortreding nie.
Het die Jode dan so gou van die onregmatige “vergelding”
vergeet wat tydens die Tweede Wêreldoorlog
teen hulle begaan is – en toe hulle die simpatie van
die hele wêreld aan hulle kant gehad het?
Gegewe die ingewikkelde Midde-Oosterse situasie en
die permanente onvrede tussen die die nakomelinge
van die twee seuns van Abraham – Isak en Ismael –
word die roeping van die Christelike kerk, en spesifiek
die Christene onder die Jode en die Christene onder
Arabiere, al hoe groter. As al daardie Christene kan
saamstaan, en hulle kan daarby hande vat met die
hele Christendom wêreldwyd, kan dit ’n bydrae lewer
om die situasie in die Midde-Ooste te ontspan en dalk
daartoe meewerk dat uiteindelik ’n vreedsame skikking
bereik word.
Geweld bring selde ’n blywende oplossing. Die koninkryk
van God kan in elk geval nie daarop (en daarmee)
gebou word nie (Joh 18:36).
Laat ons bid vir volhoubare vrede in die Midde-Ooste
en vir ’n oplossing van wat genoem word die “Midde-
Oosterse vraagstuk”. Bid tot die God van Abraham,
Isak en Jakob, die Vader van ons Here Jesus Christus.
Hy is ’n God van vrede en ’n God wat vrede gee (Fil
4:9). – JHvW
• Die Kerkblad September 2006 • 7

Hoofartikel
8 • Die Kerkblad September 2006 •
Die nalatenskap van
24 September is Erfenisdag. Dan word nagedink oor
die groot erfenisse wat aan ons nagelaat is. Ons
gedagtes fokus uiteraard veral op Suid-Afrika, maar
daar is ook so-iets soos wêrelderfenisse. Dan natuurlik
ook erfenisse wat vir die kerk en die Christelike geloof
van besondere betekenis is – en waaroor verskeie artikels
in hierdie uitgawe van Die Kerkblad handel.
2006 is ’n jaar van groot herdenkings. Dis die jaar waarop
die 100-jarige herdenking van die teoloog Dietrich
Bonhoeffer herdenk is (en waaroor ons by ’n vorige
geleentheid gehandel het); die 100-jarige geboorteherdenking
van die invloedryke Suid-Afrikaanse skrywer
NP van Wyk Louw; die 150-jarige herdenking van Siegmund
Freud, die vader van die psigoanalise; die 400jarige
geboorteherdenking van die Nederlandse skilder
Rembrandt van Rijn. (Ek laat na om te meld dat die
Springbokrugby-embleem ook vanjaar 100 jaar oud is.)
En dan ook die 250-jarige geboorteherdenking van die
komponis Wolfgang Amadeus Mozart (27 Januarie
1756 – 5 Desember 1791) – oor wie ons hier graag
meer wil vertel.
Indien ek persoonlik ’n keuse moet maak van die mooiste
musiek – en “mooi” is natuurlik altyd ’n relatiewe
begrip – wat ek gehoor het, dan sou my keuse ongetwyfeld
op Mozart val. Veral op sy Eine kleine Nachtmusik.
Ek kan eenvoudig nie genoeg van die musiek van
hierdie komponis kry nie, het ook verskeie boeke oor
hom gelees, na sy operas en rolprent oor hom gaan
kyk, sy geboorteplek in Salzburg opgesoek en ook by
sy (vermeende) graf in Wene gestaan. Wat ’n geniale
mens was hy nie, iemand wat, terwyl hyself dikwels in
groot armoede geleef het, die wêreld met sy musiek
verryk het. In een van die boeke oor Mozart word vertel
dat hy voortdurend in finansiële nood was. Iemand gee
hom toe die goeie raad: Pas finansiële beheer toe, en
dis baie eenvoudig: neem ’n pen en stel ’n inkomsteen
uitgawerekening op. Waarop Mozart reageer met:
Ek het dit al dikwels probeer, maar die oomblik wanneer
ek my hand op papier sit, verander die syfers eenvoudig
in note!
Geniaal was Mozart inderdaad. Op vyf het hy reeds
minuette gekomponeer. Op ses saam met sy suster
op ’n konserttoer deur Duitsland en Oostenryk gegaan.
Hierna volg vir 29 jaar ’n stortvloed van musiek: simfo-
Mozart
nieë, klavierkonserte, vioolkonserte, kerkmusiek, kamermusiek,
operas, te veel om op te noem. Op 35 is
sy lewe verby. Hy ontvang ’n armmansbegrafnis – die
graf onbekend. Maar hy laat ’n musiekskat na wat die
hele wêreld verryk, tydloos, grensloos, van onbeskryflike
skoonheid.
Dit is bekend dat die groot Switserse teoloog, Karl
Barth, baie deur die musiek van Mozart geboei was.
Hy het elke dag, voordat hy aan sy 13-delige dogmatiek
begin werk het, eers na die musiek van Mozart geluister.
Die musiek van die Towerfluit was sy gunsteling.
In sy studeerkamer het daar ook ’n foto van Mozart
gehang, “op dieselfde vlak as dié van Calvyn”, het Barth
beduie. “As ek ooit hemel toe gaan,” het Barth by geleentheid
opgemerk, “sal ek eerste Mozart opsoek en
eers daarna vir Augustinus, Thomas (van Aquino),
Luther, Calvyn en Schleiermacher.” Volgens Barth
bevat Mozart se musiek nie ’n morele verhaal soos
byvoorbeeld dié van Bach, met sy geestelike boodskap,
en dié van Beethoven, met sy persoonlike belydenis
nie; Mozart wil nie iets sê nie, hy wil net sing en
kling. Hoewel hy in dieselfde tyd geleef het as die groot
filosoof Immanuel Kant (1724-1804), asook tydens die
uitbreek van die Franse Revolusie (1789), reflekteer
niks hiervan in sy musiek nie. Sy aandag was net op
sy musiek gefokus.
Sang en musiek neem in die Bybel ook ’n besondere
plek in. Dit is waar dat sang in Handelinge 2 nie (uitdruklik)
as een van die vier karaktertrekke van die eerste
Christelike gemeente genoem word nie – dít het
bestaan uit prediking, koinonia, nagmaal en gebede.
Tog is dit opvallend dat daar in die Bybel nie ’n aparte
gebedeboek opgeneem is nie, maar wel ’n aparte
Psalmboek. Daarom is dit volkome begryplik dat Paulus
die gemeentes van Efese en Kolosse aanmoedig
om psalms, lofsange en geestelike liedere te sing (Ef
5:19; Kol 3:16). In die Groot Toekoms sal sang en musiek
’n belangrike plek inneem. (Sal die Eine kleine
Nachtmusik ook “Daar” wees, maar dan gesuiwer en
gelouter? – kyk Openb 21:24, 26.)
’n Mens sonder sang en musiek is ’n arm mens. Die
Here het in sy goedheid groot gawes aan mense gegee
om sy lof te besing, sy kerk te verryk en die mensdom
te verbly. Mozart was een van daardie groot gawes
aan die mensdom. – JHvW

Prof rof rof. rof . JM JM JM (K (Koos) (K oos) V VVorster
VV
orster
Die Bybelgetroue gelowige
kom soms te staan voor die
feit dat die Bybel niks pertinent
sê oor ’n bepaalde leerstellige
of etiese vraagstuk nie. Dit gebeur
nogal baie in ons moderne kultuur
met sy nuwe vraagstukke, soos stamselnavorsing,
kloning, moderne besigheidspraktyke,
ensovoorts. Dan is
daar nog steeds die leerstellige debat
oor die kinderdoop en die uitverkiesing.
Die Bybel gee eenvoudig nie vir
ons altyd ’n duidelike “teks” of ’n
Skrifgedeelte waarin hierdie vrae en
ander soortgelykes duidelik aan die
orde gestel word nie. Hoe moet ons
ons weg in hierdie geval vind?
Verskeie oplossings word tans in hierdie
opsig aan die hand gedoen. Dit
is goed om te let op hierdie standpunte
en dan die tradisionele gereformeerde
standpunt weer te gee, om
ons opnuut tot nadenke oor die saak
te stem. Kom ons let op die volgende
standpunte:
Die Skrifkritiese standpunt. Hierdie
standpunt, wat aan die einde
van die agtiende eeu ontwikkel
het, leer dat die Bybel geen altydgeldende
uitsprake oor die Christelike
etiek maak nie. Wanneer
gelowiges ’n behoefte het aan
morele beginsels, moet hulle hul
laat lei deur die “lig van die rede”,
of soos ons sal sê: deur gesonde
verstand. Tye het immers verander.
Daarom moet etiese beginsels
en norme ook verander.
Die Rooms-Katolieke standpunt.
Vir die Rooms-Katolieke staan die
Bybelse beskouings oor etiese
sake vas, en daarom huiwer hulle
nie om sterk uitsprake te maak
oor sake soos seksualiteit en huwelik
nie. Maar oor die sake waaroor
die Bybel niks sê nie, oordeel
hulle ook dat ’n gelowige in sulke
gevalle ’n beroep moet doen op
die natuurreg. Die natuurreg is die
natuurlike lig wat God aan alle
Brandpunt
En as die Bybel niks
daaroor sê nie ...?
mense gegee het om uit die logiese denke en tradisie standpunte oor
sake te formuleer.
Die Fundamentalistiese standpunt. Hierdie standpunt, wat ook baie gewild
is in die Charismatiese beweging, stel dat alleen dit wat God pertinent in
die Bybel stel en waarvoor daar ’n duidelike teks te vinde is, waar en
bindend is. Alles waaroor die Bybel nie handel nie, moet ook buite die
gelowige se leefwêreld gestel word. Daarom verwerp hulle leerstellings
soos die kinderdoop en die uitverkiesing.
Die gereformeerde beskouing verskil van al drie hierdie standpunte. Om die
gereformeerde beskouing te verstaan, moet bepaalde uitgangspunte oor
die Skrif begryp word. Eerstens bely ons dat die Skrif die geskrewe Woord
van God is wat deur die Gees geïnspireer is. Die openbaring van God toon ’n
deurlopende lyn en word uitgedruk in besondere temas, soos die verbond,
Koninkryk, liefdesgebod en andere.
Die deurlopende verhaal vestig die eenheid van die Skrif. Dit beteken dat
een deel van die Skrif deur ’n ander deel nader toegelig word, en dat ons
die deel (teksgedeelte) altyd in die groter geheel (konteks) moet verstaan.
Die konteks is die lig van die geheel van die Skrif.
Verder erken ons dat die geskrewe Woord van God geskryf is in mensetaal
en binne bepaalde kultuurhistoriese kontekste. Daarom moet die betekenis
van die oorspronklike uitdrukkings, die beelde en metafore in hulle kultuurhistoriese
konteks ook bestudeer word, omdat dit help om die betekenis te
verstaan.
In die Skrif vind ons inderdaad duidelike beginsels wat vir altyd geldend is.
Hiervan is die Tien Gebooie, en die verdere kommentaar daarop in die Nuwe
Testament, goeie voorbeelde. ’n Ander voorbeeld is die duidelike leer oor
die opstanding, wat ’n deurlopende tema in die Bybel is.
Maar die lees van die geheelopenbaring maak dit vir die gelowige ook moontlik
om beginsels af te lei. Ons kan dus praat van ’n direkte beginsel en ’n
afgeleide beginsel. Kom ons noem ’n leerstellige en ’n etiese voorbeeld:
Daar is nie ’n teks wat pertinent die kinderdoop verplig nie. Maar die
deurlopende openbaring oor die verbond en die plek van die besnydenis
in die verbond maak dit moontlik om af te lei dat die kinderdoop as
verbondsteken verpligtend is vir verbondskinders, en dat die doop ’n
sigbare seël en teken van die verbond is.
Etici soek verniet na tekste wat kloning goedkeur of verbied. Tog gee die
Skrif baie inligting oor lewe, ontstaan van lewe, ’n Christelike lewens-
• Die Kerkblad September 2006 • 9

Brandpunt
houding, Christelike gesindheid, die liefde en beginsels vir ouerskap.
Wanneer al hierdie sake, wat deur die groot lyne van die Skrif aan die
orde gestel word, oorweeg word, dan kan afgeleide beginsels geformuleer
word wat aangewend kan word om kloning te beoordeel.
Daarom is diepgaande Skrifstudie vir Christene so belangrik. Toe iemand
eenmaal vir Totius uitgedaag het om ’n teks te bring waardeur die leer van
die uitverkiesing bewys kan word, het hy geantwoord: “Ek het nie ’n teks
nodig nie, want ek het die hele Bybel!”
Hierdie uitdrukking van Totius vat in ’n neutedop die gereformeerde beskouing
oor Skrifbewys en Skrifhantering saam. Met hierdie siening van die Skrifgesag
is die gereformeerde belydenisskrifte en formuliere opgestel. Let byvoorbeeld
daarop dat die Kategismus se verklaring van die Tien Gebooie baie sake
aansny wat nie in die teks van die Tien Gebooie in Eksodus 20 en Deuteronomium
5 na vore kom nie. Waar die sesde gebod praat van doodslag,
herlei die belydenis dit selfs na haat. Waarom? Omdat gedeeltes uit die res
van die Skrif daarop dui dat die wortel van doodslag inderdaad haat is. Die
direkte beginsel stel dat doodslag verbied word, en die afgeleide beginsel
uit hierdie gebod leer dat alle haat teen die wil van God is.
Met ’n Skrifkritiese uitgangspunt kan ’n Christen nie eintlik ’n Christelike
etiek beoefen nie. Boeke uit hierdie geledere wat oor die etiek handel,
verskil daarom ook nie veel van standpunte van boeke wat uit ’n sekulêrfilosofiese
perspektief behandel word nie. Die Rooms-Katolieke benadering
skep ook probleme, omdat dit die lewe verdeel in ’n religieuse kompartement
10 • Die Kerkblad September 2006 •
waarin die Skrif die laaste woord
spreek, en ’n sekulêre kompartement
waarin die sekulêre humanisme die
leiding gee.
Die Fundamentalistiese standpunt
vereng die Christelike leer en lewe
tot ’n wettiese bestaan wat sentreer
rondom ’n paar Bybelverse wat dikwels
buite verband as ’n Christelike
resepteboek aan mense aangebied
word.
Hierdie laaste beskouing is ongelukkig
besig om in gereformeerde kringe
veld te wen en die tradisionele gereformeerde
Skrifhantering onder verdenking
te plaas.
Miskien sal dit ons as gereformeerdes
goed te pas kom om in hierdie
verband na ’n wyse uitspraak van die
Afrikaanse skrywer Langenhoven te
luister toe hy gesê het: “Pasop vir die
sypaaie – daar is ’n rede waarom die
hoofpad nie daarlangs gaan nie!” •

Die redakteur gesels met ...
Prof. LJ
(Louis)
Botha
Louis Botha is gebore op 14 Oktober 1919 op die plaas
Gruiskop in die distrik Trompsburg, OVS, as die oudste seun in
’n gesin van 11 kinders.
Hy ontvang sy laerskoolopleiding by twee plaasskole (Groot
Vlakfontein en Sandfontein). Die vervoermiddel na die skole was
’n donkiekar. Hy slaag Standerd 5 en 6 in een jaar. Standerd 6
was daardie jare nog ’n openbare eksamen in die Vrystaat.
Vanaf 1937 tot 1943 is hy ’n student aan die PUK vir CHO en die Teologiese Skool te Potchefstroom. Hy was gedurende
1942 SR-voorsitter en ontvang die Raadsmedalje van die PUK aan die einde van die jaar. Hy behaal gedurende daardie tyd
die grade BA en BD, sowel as die Kandidaatseksamen aan die Teologiese Skool (met lof).
Hy studeer tydens sy bedieningsjare aan Unisa en behaal ’n BA in Bantoetale – hy gaan voort met Honneurs, maar slaan
oor na Volkekunde. Hy behaal die Honneursgraad in Volkekunde aan die PU met lof. Hy skryf in vir die Meestersgraad, maar
moes na ’n jaar die studie staak weens die ernstige langdurige siekte van sy oorlede vrou.
Hy tree op 23 Desember 1942 in die huwelik met Dollie van der Hefer, wat hom in 1986 deur die dood ontval. Uit die
huwelik is drie seuns en drie dogters gebore.
Hy tree in 1992 in die huwelik met Lil Swanepoel, ’n briljante musikus wat onder andere meer as 20 gedigte van sy
getoonset het, wat deur die FAK vir sy argief aanvaar is.
Hy bedien die volgende gemeentes vanaf 1944: Dordrecht (in kombinasie met Indwe en Maclear); Gobabis (in kombinasie
met Windhoek, Bitterwater, Omrah en Ghanzi). Daar doen hy malaria op en moes ’n beroep aanvaar na Molteno (in kombinasie
met Sterkstroom en Queenstown); Steynsburg; Welkom (met sendingopdrag); Dordrecht.
Hy aanvaar in 1959 ’n beroep na die Teologiese Skool vir opleiding van nie-blanke predikante te Dube (Soweto).
Gedurende daardie tyd het die onluste in Soweto ná die Sharpeville-gebeure plaasgevind. Hulle Teologiese Skool- en kerkgebou
is ook aan die brand gesteek. Dit was veelbewoë tye, maar onder die bewarende hand van die Here kon hulle met die werk
voortgaan. In 1961 is die Teologiese Skool verskuif na Hammanskraal, waar hy in 1990 geëmeriteer het.
Naas sy werk het hy vir ontspanning ook aan sport deelgeneem – gedurende sy studentejare aan rugby en atletiek. Met
rugby was dit sy voorreg om deel te wees van die Theos-span wat in 1941 die Neser- en die Blaire-trofee in die Wes-
Transvaalse kompetisie gewen het. Hy was die regterflank en Piet Malan die linkerflank.
Atletiek was egter sy voorliefde – hy was ook een jaar kaptein van die PUK-atletiekspan. In 1942 het hy ’n Pukgewigstootrekord
opgestel wat 21 jaar bly staan het tot Dawid Booysen, later ’n bekende Springbok, dit verbeter het.
In 1984 sluit hy by die Meestersatletiek in Pretoria aan en behaal onder andere SA-rekords in gewigstoot, werpskyf,
Griekse diskus, vyfkamp-worpe, verspring, hoogspring, 200 m en 400 m.
Hy neem vanaf 1992 aan oorsese Meesterskampioenskappe deel: Europese kampioenskappe te Oberwart, Oostenryk
(een keer); Wêreldkampioenskappe – een keer te Oberwart, Oostenryk; drie keer te Tata, Hongarye; Britse kampioenskappe
te Kent, Engeland (een keer). Met elke byeenkoms het hy goue medaljes en trofeë asook wêreldtitels in verskeie items
verower. Sy beste prestasies is onder andere ’n wêreldrekord in die vyfkamp-worpe. Op een van die wêreldkampioenskappe
was hy, volgens die Portugese tabel bereken, met die Griekse diskus eerste tussen 35 deelnemers vanaf 30 – 95 jaar. Dit was
trouens ook ’n wêreldrekord vir die groep 80 – 84 jaar.
Die naaste wat hy aan politieke deelname gekom het, was toe hy op Molteno op die stadsraad gedien en ook tot
burgemeester verkies was.
• Die Kerkblad September 2006 • 11

Gesprek
U het in die Suid-Vrystaatse dorp Trompsburg grootgeword.
Het u tans nog kontak met die Trompsburgers?
Dalk met die skrywer Karel Schoeman wat
daar woon? Vertel ons iets meer van u jeugjare.
Ek het opgegroei op die plaas Gruiskop, geleë in die
Trompsburg-distrik, op die grens van Smithfield. Ons
plaas was 21 myl van die dorp af en die pad het daar
geëindig. Ek dink nou nog met dankbaarheid aan die
opvoeding wat ons van ons ouers, Louis en Magrieta,
ontvang het – om volgens die Woord van die Here te
lewe. Ek was die derde kind uit ’n getal van 11 – vier
seuns en sewe dogters. As oudste seun was ek die
“ouboet” in die gesin.
Ons seuns (veral) het hard grootgeword en kon enige
plaaswerk, van pik en graaf tot skape skeer, doen. Ek
onthou nog die wintermôres met spierwit ryp en ys op
die water. Dan moes ons vyfuur soggens opstaan, vuur
maak vir koffie, die donkies gaan haal en inspan om die
ses myl skool toe aan te durf. Dit was nooit te swaar nie.
Ek dink vandag nog met nostalgie daaraan!
Vir die hoërskooljare moes ons na die koshuis op die
dorp. Ai, hoe het ek, veral die eerste paar jaar, na die
plaas verlang! Daar het ek dikwels met ’n ou skeepsteleskoop
(by ’n maat geleen) gesit en kyk hoe die beeste
daar agter Gruiskop wei.
Die droogte van 1933, gepaard met die “depressie”,
bly onvergeetlik in die geheue vassteek. ’n “Sikspens”
(vyf sent) sakgeld per week is altyd met groot dankbaarheid
ontvang! Harde jare, maar dit was belangrike vormingsjare
waaraan mens slegs met dankbaarheid kan
terugdink.
U studentetyd op die PUK (1937-1940) was politiek
woelige tye. Op 7 Augustus 1940 het daar byvoorbeeld
’n skermutseling tussen die soldate en die
studente plaasgevind. Vertel ons iets kortliks van
daardie veelbewoë tye.
Gedurende my derde jaar op die PUK het die Tweede
Wêreldoorlog uitgebreek. Dit het tye van beroering,
ook in die studentelewe, meegebring, want ons was vir
byna 100% teen die oorlogsverklaring van ons regering
gekant. Ek onthou vandag nog die woorde van wyle ds.
JV Coetzee, op ’n massavergadering aan ons gerig: “Moenie
julle hand op papier sit nie!”
Ons anti-oorloggesindheid het ons die vyandskap van
die soldate, in die kamp op Potchefstroom gevestig, op
die hals gehaal. Hierdie vyandskap het een aand oor
ons losgebreek! Ons was daardie aand in die ou sinksaal
besig om ons sang te oefen vir die “intervarsity” teen
Tukkies. Skielik, asof uit die bloute, het ’n student daar
ingebars met die tyding: “Die soldate is op ons!”
Wyle prof. Wikus du Plessis, ons koshuisvader, het
ons gemaan teen skermutselinge met die soldate, maar
het ook gesê dat ons ons koshuise mag verdedig. ’n
Groepie van ons het daarin geslaag om betyds uit die
saal weg te kom na Heimat toe. Daar het ons by die trap
op die boonste vloer ’n skans met beddens opgerig en
12 • Die Kerkblad September 2006 •
van die swaar koshuisstoele aangedra vir selfverdediging.
Intussen was daar chaos in die saal waar die ander
vasgekeer is en onder pikstele, klippe en ander voorwerpe
moes deurloop. Die volgende dag het menigeen met ’n
kopverband daarvan getuig.
Intussen het die soldate die trap by Heimat opgestorm,
maar het net een keer probeer. Die sarsie stoele wat
hulle getref het, was só doeltreffend dat een van hulle in
Ongevalle in die hospitaal opgeneem moes word. Maar
die onderste vlak van Heimat was totaal verwoes met
tafels in die eetsaal omgekeer, eetgerei aan skerwe en
die vensterruite uitgeslaan!
U is een van weinige dominees wat twee keer in
dieselfde gemeente gedien het, naamlik Dordrecht
(1944-1946, 1958-1959). Daardie tyd was daar veel
meer lewe in die bediening op die platteland as tans?
gemeente waar ’n dominee sy bediening begin
Die het, bly vir hom seker maar sy eerste liefde. Op die
kerkraad van Dordrecht het daar destyds ouderlinge gedien
wat my as jongeling soos eerbiedwaardige vaders
by die hand geneem en die bediening ingelei het.
Brandstofrantsoenering (40 liter per maand) gedurende
die oorlogsjare het besoeke in die gemeente baie
aan bande gelê.
Huisbesoek in Maclear was ’n avontuur. Na reën kon
een wyk slegs bereik word deur motor op ’n bergrug langs
die pad te parkeer, met ’n voetpad na onder af te klim
en vanaf die eerste plaas die tog verder te perd aan te
pak! Gelukkig kon ek as plaasseun perd ry.
Vandag het daardie eens lewende gemeentes feitlik
doodgebloei. Die blote gedagte daaraan is ’n hartseer
saak!
U het ook ’n aantal jare in die (voormalige) SWA
gewerk, naamlik Gobabis (1946-1949). Hoe het die
kerklike situasie 60 jaar gelede daar uitgesien?
ek destyds, 59 jaar gelede, op Gobabis bevestig
Toe is, was ek die enigste Gereformeerde predikant in
die hele SWA. My bedieningsveld van oos na wes het
750 myl beslaan, en van noord na suid 350 myl. Die
gemeentes in die noorde en verre suide is deur besoekende
broeders vanuit die “Unie” bedien. My bedieningsveld
het ook Ghanzi ingesluit.
Daar was destyds geen teerpaaie nie. As ek reg
onthou, het slegs vier van ons lidmate oor motors beskik.
Die res het van muil- of donkiekarre gebruik gemaak.
Gedurende ons verblyf daar het die getal motoreienaars
egter heelwat aangegroei.
Kerkdienste is op Sondae om die beurt by vier verskillende
skoolplase in die distrik gehou – af en toe in die
skoolsaal op die dorp. Nagmaal is gevier op die plaas
Halma waar ’n ou skoolsaal vir die doel opgeknap is. Die
lidmate het hoofsaaklik bestaan uit teruggekeerde Angola-trekkers
en hulle nasate. Ek onthou hulle as stoere
gelowiges in wie se huise die Woord van die Here ’n
ereplek ingeneem het.

My bedieningsveld het ook nog die gemeentes Omrah,
Bitterwater en Windhoek ingesluit, met lidmate wat gewoon
het tot by Walvisbaai. Dan was daar natuurlik ook
nog Ghanzi waaroor ek ’n boek sou kon skryf. Daardie
gemeentetjie het destys eiehandig ’n kerkgebou op die
plaas van oom Theuns Kotzé opgerig. Met die ingebruikneming
van die gebou het oom Theuns se ou vader, uit
wie se gesin daardie gemeente ontstaan het, ook nog
die diens bygewoon. Hy was toe al bedlêend, maar is
tuisgemaak op ’n bedjie voor in die kerk, regs van die
preekstoel!
Die reise na Ghanzi is nogal iets om te onthou! Die
afstand na die kerkplaas was slegs 250 myl, maar ons
kon dit nooit in een dag aflê nie. Die eerste 80 myl was
’n oopgeskraapte sandpad tot by die grens van SWA.
Maar daarvandaan was dit slegs uitgeryde spore, kronkelend
deur bosse en digte sand. Gewoonlik moes ons
een nag in die veld slaap. Op ’n keer het leeus nie ver
van ons af nie gedurende die nag ’n bees gevang. Gelukkig
was ek altyd vergesel van ’n vader/vriend, oom Jors
Opperman, een van ons ouderlinge op Gobabis. By terugskouing,
na soveel jare, bly dit ’n behoefte van die hart
om te sê: “Dankie, oom Jors!”
Uit my jeugherinneringe onthou ek hoeveel vrae daar
in die gemoedere van talle Gereformeerde lidmate
was toe u in 1956 die roeping as sendeling na Welkom
(Thabong) opgevolg het. Daar is byvoorbeeld
gevra: Daar is nog soveel werk onder ons “eie” mense
te doen, en nou neem hy ’n beroep aan om “ander”
te gaan bedien? Hoe belangrik is sendingwerk?
Behoort dit tot die wese van die kerk?
Ja, dit was enersyds ’n moeilike besluit met soveel
broeders en susters in die kerkverband wat hulle bedenkinge
daaroor gehad het. Maar ek kon nie anders
nie, want ek het dit as my roeping gesien en moes gehoorsaam,
al was ons ook so gelukkig in Steynsburg
gevestig.
Voorop het gestaan die woorde van die Here Jesus
aan sy dissipels, voor sy hemelvaart: “Gaan dan heen,
maak dissipels van al die nasies ...” (Matt 28:19). Dit
was ’n wesentlike opdrag aan sy kerk, wat gehoorsaamheid
vereis. Vir my was hierdie roeping ’n onverdiende
voorreg wat ek moes opvolg.
Die arbeid daar in die myn-kampongs het stryd en
dikwels teëspoed ingehou, maar tog ook ryke seëninge.
Onder andere was daar ’n onvergeetlike dag. Na ’n mynongeluk
waarin 12 werkers omgekom het, is ek deur die
owerhede gevra om die begrafnisrede te hou. Wat ’n
geleentheid! Daar het ek die voorreg gehad om in die
oop veld, by die begraafplaas, aan ± 10 000 swart mynwerkers
die evangelie te verkondig. My teks was Amos
3:8 – “Die leeu het gebrul, wie sal nie vrees nie? Die
Here, Here het gespreek ...” Opmerklik was dit dat die
predikante van die ander inheemse kerke daar teenwoordig
op hulle beurt almal op dieselfde teks voortborduur
het.
Gesprek
U tyd as dosent by Dube (1959-1961), waar predikante
vir die “jong kerke” opgelei is, was ’n woeste
tyd. Nie alleen moes u alle teologiese vakke doseer
nie, maar in 1960, na die Sharpeville-gebeure, is
die opleidingsentrum aan die brand gesteek. Vertel
ons iets meer van daardie dae.
twee jaar te Dube bly onvergeetlike jare. Jare
Die waartydens ’n mens intens besef het dat alles waartoe
ons in staat is, genade van die Here is. Jare waarin
Psalm 91:1 vir jou ’n lewende werklikheid geword het:
“Hy wat in die skuilplek van die Allerhoogste sit, sal oornag
in die skaduwee van die Almagtige.”
Ek moes as dosent, registrateur en skriba van die senaat
optree. Daar was geen “oop” periode nie. Die enigste
tyd om aandag aan studenteprobleme te gee, was
gedurende die etensuur. Dan was daar die reusetaak
om al die teologiese vakke te doseer. Gelukkig het my
voorganger, prof. Hugo du Plessis, al sy diktate agtergelaat
– wat ’n reuse hulp was!
Verder het ’n mens geleer om met gevaar saam te
lewe onder die beskermende hand van die Here. Vanselfsprekend
het ek nooit ’n vuurwapen met my saamgeneem
nie – ook nie tydens aandklasse alleen deur die
strate van Soweto nie.
Gedurende 1960 het die onrus in Soweto hoog opgelaai.
Hoewel nie heeltemal onverwags nie, was dit tog ’n
skok om een môre vroeg te verneem dat ons kerk- en
skoolgebou gedurende die nag aan die brand gesteek is
deur ’n skare wat die hoë hekke met byle oopgekap en
ingestorm het.
Toe ons wou gaan kyk wat gebeur het, is ons by die
ingang van die gebied deur die owerhede streng afgeraai
en moes omdraai. Maar toe daar later die dag ’n paar
studente saam met ds. Khoza opdaag, met die tyding
dat die boeke in ons biblioteek behoue gebly het, maar
dat ons dit moet gaan red, aangesien daardie nag nog
’n aanval verwag word, het ons dit maar met biddende
harte gewaag.
Met my Taurus Kombi, wat ruim laaiplek gehad het, is
die studente en ek daar weg. Op aandrang van ds. Khoza
het ons in Meadowlands by die polisiestasie aangery en
is verder deur hulle na Dube begelei. Daar het ons die
boeke in die kombi gelaai terwyl polisie met submasjiengewere
voor die gebou op wag gestaan het. Ons kon die
boeke veilig by my huis besorg en het vir ’n paar maande
daar ’n leë motorhuis as klaskamer gebruik. Moeilike
dae, maar die Here het bewaar en voorsien!
U was vir ’n baie lang tyd verbonde aan die Hammanskraalse
Teologiese Skool (1961-1990), dikwels
ook as rektor. Watter hoogtepunte sou u daar wou
uitsonder?
ek as dosent vir teologiese opleiding na Dube
Nadat beroep is, het wyle prof. Gert van der Linde, destyds
een van die sendingdeputate, aan my gesê: “Ek dink jy
moet dit vir jou ten doel stel om daardie teologiese opleiding
uit te bou tot ’n volwaardige Teologiese Fakulteit.”
• Die Kerkblad September 2006 • 13

Gesprek
Hierdie enkele sin het vir my deurgaans ’n inspirasie
gebly wat my gesigsveld verbreed en verdiep het. Vir my
het daar ’n helder lig opgegaan dat ook hier, uit die oog
van die wêreld, waar ons besig is met die opbou van die
kerk van Christus uit die vrugte van die sending, ons die
beste moet gee waartoe die Here ons in staat stel.
Op die bereiking van hierdie ideaal het die seënende
hand van die Here ryklik gerus. Die sinodes van die GKSA
het nooit ’n enkele versoek van ons geweier om ’n nuwe
dosent aan te stel nie. Wonderbaarlik het die harte van
broeders en susters in die hele kerkverband oopgegaan
vir hierdie werk.
Aanvanklik was ek alleen, maar mettertyd het daar
uitnemende broeders bygekom (waarvan u ook een was),
wat gepas, meer op die voorgrond getree het. Onder die
seënende hand van die Here is hierdie ideaal uiteindelik
bereik. As vrug daarvan is daar tans ook oudstudente
van die HTS aan die Teologiese Fakulteit van die Noordwes-Universiteit
verbonde.
Die bereiking van hierdie ideaal bly vir my ’n hoogtepunt
waarvoor ons met nederige dank met die woorde van
Psalm 115:1 alle eer aan die Here wil gee.
U was ook betrokke by die vertaling van die Gereformeerde
belydenisskrifte en formuliere in Sotho.
Hoe belangrik is veeltaligheid in ’n multikulturele
en multikerklike situasie?
My betrokkenheid by die vertaling van die
Gereformeerde belydenisskrifte en formuliere in
Suid-Sotho was inderdaad ’n dankbare belewenis. My
goeie vriend en oudstudent, ds. Thamae (destyds predikant
van Meadowlands), was hierin my medewerker. Ek
dink nog met aangenaamheid aan die week daar op
Witsieshoek toe ons saam met prof. Andries Odendaal
en sy medewerkers die finale redaksie van die Kategismus
in Suid-Sotho kon voltooi.
Inderdaad is veeltaligheid van groot belang in ’n multikulturele
situasie. Daarsonder is dit uiters moeilik om
mekaar werklik te bereik. Die Sotho sê: Bana ba kgoale
ba bitsana ka molodi – Die kinders van die patrys roep
mekaar met ’n gefluit. Dis vir hulle belangrik om die betekenis
van daardie fluit te ken!
By geleentheid het u ’n artikel in die boek Die saailand
is die wêreld (s.j.) geskryf oor die heidense
reste in die jong kerke. Wat was u bevinding? Bedreig
dieselfde gevaar (maar op ander wyses) nie ook
maar die tradisionele en gevestigde kerke nie?
Die navorsing oor heidense reste in die jong kerke
het baie insiggewende elemente na vore gebring.
Kennis van hierdie feite is vir enige sendeling baie belangrik,
waar hy gebruik word in die bou van ’n jong kerk.
Dieselfde simptome sal seker ook maar by die tradisionele
en gevestigde kerke voorkom. Dink maar aan talle
bygelowe wat soms by individuele lidmate aangetref word.
Maar om dit presies uit te spel, sou ons moes beskik
oor betroubare bronne wat die tradisionele geloof van
14 • Die Kerkblad September 2006 •
ons voorouers in die verre verlede beskryf.
Wat dink u daarvan dat die Sinodes Potchefstroom,
Soutpansberg en Middellande in die toekoms (2009)
een algemene sinode gaan vorm?
As dit die antwoord is op ’n behoefte en begeerte wat
gekom het uit die hart van die kerke wat onder die
onderskei sinodes sorteer, sou ek dit van harte verwelkom.
Indien nie, kan dit dalk die begin van ’n opdraende
pad met baie probleme word.
Indien ek reg onthou, het u by geleentheid opgemerk
dat die De Wet-saak (toe die teologiese professor
CJH de Wet in die veertigerjare van die vorige eeu
van dwaalleer aangekla is) ’n ander uitkoms kon gehad
het. Waarop het u gesinspeel?
De Wet-saak bly vir my ’n tragiese gebeurtenis
Die wat my opnuut in die hart gegryp het, toe ek hom
saam met my broer kort voor sy afsterwe op sy plaas in
Ventersdorp besoek het. Ons het hom daar op sy siekbed
aangetref – alleen, met slegs ’n bediende wat vir hom
gesorg het.
Ons het nie ’n woord oor die “tragiese” saak gepraat
nie. Ek noem dit ’n tragiese saak, want dit bevat soveel
vertroulike en sensitiewe elemente dat ek dit liewer nie
in ’n openbare gesprek wil bespreek nie.
U sportprestasies skrik vir niks! Wat is die geheim
van so ’n aktiewe lewe?
Die geheim van ’n fisies-aktiewe lewe? Slegs ’n paar
gedagtes. Eerstens glo ek ’n mens moet jou liggaam
ook as ’n gawe van die Here beskou en dit oppas sonder
om dit te verafgod. Fisiese talente kom ook van Bo. Die
geheim daaraan verbonde is grotendeels dissipline om
naamlik rein en skoon te lewe en ook te werk met jou
liggaamlike talente. Dit vereis soms harde inspanning,
maar bring ook innerlike vreugde mee. Dit maak ook die
kop “oop” om vrugbaar te studeer.
Terugskouend, sou u ’n dominee aanbeveel om burgemeester
te word?
Hoewel daar miskien enkele positiewe elemente aan
verbonde mag wees, sou ek, volgens my eie ervaring,
nie ’n dominee aanbeveel om burgemeester te word nie.
As politieke teiken kan dit hom in die vervulling van sy
eintlike roeping skade doen.
U het in u leeftyd groot staatkundige omwentelings
in Suid-Afrika meegemaak, byvoorbeeld gedurende
1948 en 1994. Hoe sien u die toekoms van die GKSA
in die konteks van die veranderde Suid-Afrika?
my beskeie mening bly die taak van die kerk altyd
Na dieselfde, naamlik om kerk (kuriake), die uitverkore
volk van die Here te wees, en om onder sy vleuels te bly
op haar eie plek wat God vir haar in die woestyn berei
het (Openb 12:6). Daar is haar taak: die suiwere bewaring
van die evangelie van Jesus Christus. In ’n wêreld

waarin Satan meen dat hy regeer, moet sy daardie
evangelie uitdra en laat weerklink. Al verander die konteks
in die wêreld ook hoe, die evangelie verander nie!
Dit is soos ek in my eenvoud die taak van die GKSA
sien in die konteks van ’n veranderde Suid-Afrika. Ons
besit die geïnspireerde Woord van God, die Bybel, en
ons moet dit in ’n veranderde konteks onveranderd, in
sy diepe sin verkondig, en daarmee getuig op elke terrein
van die lewe.
Enigiets anders op die hart?
Baie dankie vir ’n aangename en broederlike gesprek! •
Gesprek
• Die Kerkblad September 2006 • 15

Skrifstudie
Erfgename van God
• “En omdat ons kinders is, is ons ook erfgename. Ons is erfgename van
God, erfgename saam met Christus” (Rom 8:17).
• “En as julle aan Christus behoort, is julle ook nakomelinge van Abraham
en erfgename kragtens die belofte van God” (Gal 3:29).
• “Jy is dus nie meer ’n slaaf nie; jy is nou ’n kind van God. En omdat jy sy
kind is, het God jou ook sy erfgenaam gemaak” (Gal 4:7).
Testament
Daar is seker nie een mens op aarde wat nie bly sal wees as hy iets
uit ’n testament erf nie – hoe gering die erfenis ook al mag wees. Jy
is die testateur baie dankbaar – al is dit ná sy dood – vir die
nalatenskap. Tog erf ons by mense slegs en hoogstens tydelike en verganklike
dinge – dinge wat vergaan en verbygaan: geld, ’n plaas, ’n aandenking. As
jy die dag jóú testament agterlaat, het jy al jou aardse goed ook nie meer
nie. Hoeveel te meer moet ons nie dankbaar wees as ons uit God se testament
erf nie. God is ewig en die dinge wat ons by Hom erf, is ook ewig. Mot
en roes kan dit nie verniel nie, en diewe kan dit nie steel nie. Dis joune vir
ewig!
Alle mense se name staan egter nie in God se testament opgeskryf nie.
Nee, “omdat jy sy kind is, het God jou ook sy erfgenaam gemaak” (Gal 4:7).
Slegs wanneer jy God se kind is, erf jy by Hom.
In die openbaringsgeskiedenis speel die hele saak van erfgenaam en erfenis,
en dat God die Een is wat jou laat erf, ’n kardinale rol.
Die Beloofde Land
Israel kon die land Kanaän bewoon uitsluitlik op grond van God se genade
en omdat Hy dit aan hulle belowe het. Kanaän is immers die Beloofde Land
(Heb 11:9). God het hierdie land kragtens sy verbond aan Abraham gegee
(Gen 12:7; 13:15; 15:18). Later het Hy hierdie belofte ook aan Isak (Gen
26:3) en Jakob (Gen 28:13; 35:12) herbevestig, en aan Moses en Israel
(Eks 3:8, 17; 6:7) met ’n eed hernu. Hierdie belofte het die Here dan ook
teenoor sy volk nagekom.
Die eintlike Eienaar van die land is God Self – Levitikus 25:23: “Geen grond
mag permanent verkoop word nie, want die land behoort aan My. Julle is
slegs vreemdelinge en bywoners by My.” Die Here het die land immers “vir
altyd” aan Abraham en sy nageslag gegee.
Verbond
Israel neem die Beloofde Land as erfenis in besit kragtens die beloftes van
16 • Die Kerkblad September 2006 •
Dr Dr. Dr . AH AH Grové Grové (Klerksdorp-Noord)
(Klerksdorp-Noord)
God se verbond (Jer 11:5; Heb
11:9). Tog kon hulle dit slegs in besit
neem wanneer hulle aan God gehoorsaam
was (Deut 4:1), en hulle
kon dit verbeur deur ongehoorsaam
te wees (Deut 4:26; Jer 17:4).
Dit het inderdaad gebeur toe God Israel
in ballingskap na Babel laat wegvoer
het. Alleen deur berou oor hulle
sondes en algehele oorgawe aan God
kon hulle dié erfenis weer terugkry
(Jes 57:13b; 58:13-14).
In die Nuwe Testament word twee
aspekte met betrekking tot erf prominent
uitgelig: Seunskap (hier gaan dit
oor wie erf) en die Koninkryk van God
(en dit sê weer wat jy erf).
Seunskap
Die eintlike erfgenaam van God is
Jesus Christus, sy Seun (Mark 12:7;
Heb 1:2). Deur ’n ware geloof in Jesus
Christus is jy ook ’n seun en kind
van God, en daarom erfgenaam
saam met Christus (Rom 8:17; Gal
4:7). Van nature is jy ’n slaaf van die
sonde, maar wanneer jy in Christus
glo – en slegs dan – plaas God jou in
’n ander (nuwe!) verhouding met
Hom – en daarom erf jy.
In Hebreërs 9:15-17 staan: “(Christus
se) dood het plaasgevind om
mense te verlos van die oortredinge
wat onder die eerste verbond begaan
is, sodat dié wat geroep is, die beloofde
ewige erfenis kan ontvang.
Dit is soos met ’n testament: daar
moet eers bewys word dat die testamentmaker
dood is, want ’n testament
word alleen geldig by die dood
van die testamentmaker; dit word
nooit van krag so lank as hy nog leef

nie.” Omdat Christus gesterf het, is
God se testament van krag.
Die nageslag van Abraham is God se
erfgename. Jy is Abraham se kind nie
wanneer jy die geslagslyn van jou af
tot by hom kan terugvoer nie, maar
wanneer jy in Jesus Christus glo. Galasiërs
3:7 en 9: “Julle sien dus dat
dié wat glo, kinders van Abraham is
… Dit is dus dié wat glo, wat saam
met die gelowige Abraham geseën
word.” Galasiërs 3:22 en 29: “Die
belofte word ... vir die gelowiges vervul
alleen op grond van die geloof in
Jesus Christus ... As julle aan Christus
behoort, is julle ook nakomelinge van
Abraham en erfgename kragtens die
belofte van God.” Wanneer jy in Jesus
glo, dan is sy testament ook op jóú
van krag!
Hieruit volg dat in die Nuwe Testament
nie net die vleeslike nageslag
van Abraham – dit wil sê die Jode –
God se erfgename is nie. Nou, na
die dood en opstanding van Jesus
Christus, trek God die grense van sy
volk wyer as die Jode. Hy vergader
vir Hom kinders uit alle volke, tale
en nasies. Deur ’n ware geloof in Jesus
Christus word die grense van wie
erfgename in God se testament is,
uitgebrei na: wie in Christus glo, is ’n
erfgenaam.
• Romeine 8:17: “Ons is erfgename
van God, erfgename
saam met Christus.”
• Galasiërs 3:26: “Deur ... geloof
in Christus Jesus is julle nou
almal kinders van God.”
Ook mense wat voorheen heidene
was en wat tot geloof in Jesus Christus
kom, is saam met Hom erfgename
van God.
• Efesiërs 3:6: “En dít is die geheimenis:
deur die verkondiging van
die evangelie en in hulle
Skrifstudie
verbondenheid met Christus Jesus, word ook mense wat nie Jode is
nie, saam met ons deel van die volk van God en lede van die liggaam
van Christus, en kry hulle ook saam met ons deel aan wat God belowe
het.”
Koninkryk
Die Here maak nie alleen aan ons bekend wie erf nie, maar ook wat ons by
Hom erf. Waar die Here in die Ou Testament die land Kanaän as erfdeel aan
sy kinders belowe, gee Hy in die Nuwe Testament die Koninkryk van God
aan hulle. Israel was – vanweë hulle ongehoorsaamheid – dit nie werd om
die Koninkryk te ontvang nie. Die goddelose ontvang nie die Koninkryk van
God nie.
• 1 Korintiërs 6:9-10: “Of weet julle nie dat mense wat onreg doen, geen
deel sal kry aan die koninkryk van God nie? Moenie julleself mislei nie:
geen onsedelikes of afgodsdienaars of egbrekers of mense wat homoseksualiteit
beoefen of diewe of geldgieriges of dronkaards of kwaadpraters
of bedrieërs sal deel kry aan die koninkryk van God nie.”
• Galasiërs 5:21: “Wie hom aan sulke dinge (naamlik die praktyke van
die sondige natuur) skuldig maak, sal nie die koninkryk van God as
erfenis verkry nie.”
Die Here neem sy Koninkryk van sulke mense af weg en gee dit aan húlle
wat hulle geloof met dade uitleef.
• Matteus 21:43: “Daarom sê Ek vir julle dat die koninkryk van God van
julle weggeneem sal word en aan ’n volk gegee sal word wat die vrugte
daarvan sal lewer.”
• Matteus 25:34: “Die koninkryk is van die skepping van die wêreld af vir
julle voorberei. Neem dit as erfenis in besit.”
Tot met die wederkoms van Christus word hierdie erfenis vir ons veilig in die
hemel bewaar. En ons wat waarlik glo, word ook bewaar om dit in besit te
neem.
• 1 Petrus 1:3-5: “Nou het ons ’n lewende hoop op die onverganklike,
onbesmette en onverwelklike erfenis wat in die hemel ook vir julle in
bewaring gehou word. En omdat julle glo, word ook julle deur die krag
van God veilig bewaar vir die saligheid wat reeds gereed is om aan die
einde van die tyd geopenbaar te word.”
Die ware gelowige erf die nuwe hemel en die nuwe aarde, die nuwe Jerusalem,
die ewige lewe van onbeskryflike heerlikheid (Tit 3:7; Openb 21:1-2).
Niemand kan kies dat sy naam in ‘n testament staan nie – ook nie in God se
testament nie. Nee, Hý kies jóú. Hý skryf jou naam in sý testament. Hy
verkies jou uit om by Hom te erf. Jy kan nie werk vir jou erfenis nie. Jy
verdien dit – soos enige erfenis – nié. Jy kry dit uit genade (Ef 1:4-5; 2:1-
10). •
• Die Kerkblad September 2006 • 17

Tema: Ons Erfenis
Ons erfenis:
die Gereformeerde belydenis
Met die hart glo ons en met die mond bely ons.
Hierdie woorde uit Romeine 10:10 weerklink aan
die begin van feitlik elke artikel in die Nederlandse
Geloofsbelydenis.
Ons geloof erf ons nie. Maar ons verwerf dit ook nie. Die
geloof is ’n gawe aan ons van God die Heilige Gees wat
dit in ons werk. Hy doen dit onvermoeid deur die verkondiging
van die heilige evangelie (Ef 2:8; HK vr. 65; Dordtse
Leerreëls 3 en 4, 14). Op hierdie wyse kom die Woord
van die geloof ook deur die vaders na die kinders, en
deur die kinders na die kindskinders (vgl. Ps 78:5, 6). In
hierdie sin is die Gereformeerde belydenis ’n lewende
erfenis: met die kerk van die eeue bely ons die geloof en
ons vertroue in die roemryke dade van die Here.
Die Gereformeerde belydenis is opgeteken in die Nederlandse
Geloofsbelydenis, die Heidelbergse Kategismus
en die Dordtse Leerreëls. Hierdie belydenis het egter sy
wortels in die sogenaamde ekumeniese of algemene
belydenisskrifte van die vroeë kerk, naamlik die Apostoliese
Geloofsbelydenis, die Geloofsbelydenis van Nicéa
en van Atanasius. Van hier af gaan dit nog verder terug
na die belydenisformules in die Nuwe Testament.
Die belangrikste kenmerke van hierdie ryke erfenis
’n Belydenis van die lewende God self – Tydens die Reformasie
van die kerk in die sestiende eeu is die belydenis
van die bevrydende waarheid weer opnuut bely. Daar is
teruggekeer na die bron, na wat wesenlik is, die eenvoudige,
gekonsentreerde evangelie van God se vrye genade.
’n Mens kan ook sê dat die Reformasie ’n verdieping, ’n
inworteling was in die één, eenvoudige evangelie van
die koms van die lewende God self na ons toe in Jesus
Christus – deur sy Gees en Woord. Vandaar die bekende
radikale slagspreuke van waaruit die kerk hervorm is:
alléén Christus, alléén genade, alléén geloof, alléén die
Skrif, en aan God alléén al die eer.
Hierdie vereenvoudiging en verdieping is teweeggebring
deur die allesbepalende besef dat ons voor die aangesig
van God, God self, in sy persoonlike teenwordigheid staan
(vgl. bv. Num 6:25; Ps 16:11; 27:8; 105:4 vir van die
pragtigste uitdrukkings).
In die Kategismus kry ons hierdie uitdrukking, voor die
aangesig van God, juis in verband met die belydenis van
18 • Die Kerkblad September 2006 •
Ds. Ds. Hessel Hessel Dijkstra Dijkstra (P (P (Potchefstroom)
(P otchefstroom)
ons regverdiging deur die geloof alleen (HK vr. 59, 60,
61, 62; vgl. vr. 36, 52). Dit was vir die reformatore die
hart, die samevatting van die evangelie. Die konsentrasie
en veréénvoudiging van wat ons bely, vind dus vir die
hervormers voor die aangesig van God plaas.
Dit hou in dat ons nie op ’n afstand, vanuit ’n neutrale,
onbetrokke posisie met ons verstand spekuleer oor ’n
begrip “God” of oor ’n eienskap van God, ’n abstrakte
God op Homself nie. Nee, ons dink en redeneer nie oor
God nie, maar God sélf is aan die woord en aan die
werk. Hy is teenwoordig. Hy is by ons. Hy spreek. Sy
Woord is beloftewoord. Ons sondaarmense word aangespreek.
Die heilige God brand my eiegeregtigheid weg.
Deur die kruis en opstanding van Christus vergewe Hy
my sondes en versoen Hy my skuld. Die gemeenskap
tussen Hom en ons word herstel. Hy het Hom aan my
verbind. Ek behoort aan Hom Ek kan op Hom vertrou,
met Hom en vir Hom lewe.
Nou kan ek nooit weer uit ’n ander posisie oor Hom en
oor myself praat nie as net binne die grense van hierdie
verbondsverhouding tussen die lewende, sprekende God
en myself, sondaarmens, wat deur sy beloftewoord aangespreek
is. Net voor sy aangesig. Ons ken Hom nie as
’n vreemde wese ver weg nie, maar ons ken Hom in sy
genadige toewending tot ons en ons geloofsbetrokkenheid
op en geloofsverbondenheid met Hom. In die lewende
ontmoeting en gemeenskap met God wat regverdig
is en ons sondaarmense wat regverdig word, gebeur iets:
verlossing, lewensredding en lewensvernuwing in die
volste sin van die woord.
Hier het ons ’n rykdom, ’n skat wat nie deur mot of roes
verteer word nie!
God sélf soos hy Hom in sy Woord geopenbaar het – Die
Gereformeerde belydenis is belydenis van God sélf. Dit
is nié ’n belydenis oor God wat deur mense uitgedink is
nie. Dit is ook nie ’n belydenis oor God uit die belewing
van die oewerlose tradisie van die mens se geestesgeskiedenis,
soos dit vasgestel is op gesag van die kerk of
die pous nie. Nee, ons is nie aan onsself of aan mensgevormde
tradisies uitgelewer op grond waarvan ons ons
geloof bely nie.
Die enigste ware, lewende God het Homself bekend gemaak
in die Skrifte van die Ou en die Nuwe Testament.

Daar is net één bron en één maatstaf, naamlik die Heilige
Skrif. Die Gereformeerde belydenis bely die Skrif onomwonde
as die Woord van God (NGB art 3, 4; HK vr. 21,
95, 117). Dit is nie bloot ’n formele belydenis aangaande
’n dokument uit die geskiedenis nie. Hierdie belydenis
het ’n inhoudelike heilsbetekenis. God self spreek werklik
deur sy Woord. Dit is die lewende God wat na ons toe
kom deur sy Woord.
Hierdie Woord is ten diepste ’n woord van vergewing en
versoening (HK vr. 21). Die horison van God se openbaring
in sy Woord strek egter verder en wyer as die verlossing.
Die herstel van die gemeenskap in Christus vind sy
bestemming in die verheerliking van God die Vader. Die
belydenis alléén die Skrif is in die Gereformeerde belydenis,
in navolging van Calvyn, omvattend en volkome (vgl
NGB art. 7). Die regte kennis van die enige ware God
wat hom in sy Woord geopenbaar het, het betrekking op
al sy werke, waarin sy almag, wysheid, goedheid, geregtigheid,
barmhartigheid en waarheid skitter (HK vr. 122).
Deur die belydenis van die Skrif as die Woord van God
en as enigste maatstaf vir alles wat ’n mens moet glo,
het die karakter van die kerk radikaal verander. Dit is ’n
heilige vergadering van almal wat waarlik in Christus glo
en hulle ooreenkomstig die suiwer Woord van God gedra
en alles wat daarmee in stryd is, verwerp (NGB art. 28,
29). Ook die inrigting van die kerk het as gevolg van
hierdie belydenis ’n heilsame vereenvoudiging ondergaan.
Alle menslike versinsels het plek gemaak vir gehoorsaamheid
aan die Woord van God alleen.
Christenwees in hierdie wêreld – ’n Laaste kenmerk van
ons Gereformeerde belydenis-erfenis wat nie misgekyk
mag word nie, is die eiesoortige beklemtoning van Christenwees
in hierdie wêreld. In die Kategismus van Genève
(wat vir jare in die Gereformeerde Kerke as alternatief vir
die Heidelbergse Kategismus gebruik is) begin Calvyn
met die vraag wat die belangrikste doel in die lewe is.
Die antwoord lui: om God reg te ken in Jesus Christus.
Tema: Ons erfenis
Dit word dan in die verskillende dele van sy Kategismus
nader aangedui met reg te glo, gehoorsaam te lewe, te
bid en dankbaar te wees. God het ons geskape en in
hierdie wêreld geplaas om met hierdie lewensprogram
deur ons geëer te word.
Hierdie bose wêreld en ons totale vervalle bestaan bly
God se skepping. Dit word nie deur Hom prysgegee nie,
maar is bestem vir die herskepping van alle dinge. Ons
verwag ’n nuwe hemel en ’n nuwe aarde waarop geregtigheid
heers. Vir hierdie koninkryk, God se nuwe wêreld,
bid en werk ons in hierdie wêreld.
Die geloof is daarom nie net kennis en vertroue nie,
maar ook ’n gawe van gehoorsaamheid. Geloof en werke
is nie teenoorgesteldes wat mekaar uitsluit nie, maar dit
sluit mekaar in. As gevolg hiervan het daar vanuit die
Gereformeerde belydenistradisie ’n breë geloofsaktiwiteit
op alle terreine van die lewe ontplooi. Die eer van God is
nie begrens nie!
In talle gestaltes van God se heerskappy het sy wet uitdruklik
of stilswyend weerklink. Al is dit so dat ons by tye
nog net die oorblyfsels sien van wat ’n Christelike kultuur
en samelewing was, en al moet ons die byvoeglike naamwoord
Christelik van baie gestaltes met beskaming liewer
tussen aanhalingstekens plaas, mag ons lewe in die
sekere verwagting dat die droom werklikheid sal word.
Die lapwerk van mense sal deur ons Here God geheilig
en nuut gemaak word.
Die tyd sal kom wanneer ons God alles in almal sal wees,
wanneer die hele skepping, alles in die hemel en op
aarde, die lof en eer sal sing van Hom wat op die troon
sit.
Met die oog op hierdie toekoms is dit ons plig en voorreg
om, soos hulle by wie ons die Gereformeerde belydenis
geërf het, die verbindingskanale oop te hou met die bron,
God se lewende Woord. •
• Die Kerkblad September 2006 • 19

Tema: Ons Erfenis
Ons erfenis:
die Gereformeerde Kerke in
Suid-Afrika (1859-2009)
Die woord “erfenis” in die Bybel
is ’n woord met ’n mooi en ryk
betekenis en inhoud. Om te erf, is
om iets te ontvang sonder dat dit self
verdien is. Dit het ook te doen met
’n bepaalde verhouding of, nog beter,
met ’n besondere band wat bestaan
tussen die persoon van wie geërf
word en die erfgenaam self. Dit is
byvoorbeeld so dat kinders erfgename
van ouers is.
In die Bybel (Rom 8:17; Gal 4:7) is
dit duidelik dat ons as kerk van Jesus
Christus net soos Christus van die Vader
iets besonders ontvang; ons word
erfgename genoem. Ons is in en deur
Jesus Christus nou die eie kinders
van God die Vader, en as sodanig erf
ons die koninkryk van God in al sy
grootheid en heerlikheid – sonder dat
ons self dit verdien het. Dus, die kerk
is ontvangers van ’n ryke erfdeel; ons
as kerk van Jesus Christus het in
Christus die ewige heerlikheid en ’n
koninkryk in sy volkomenheid gratis
ontvang.
Maar wat verder opvallend is, is dat
die kerk self ook iets is wat aan ons
gegee word. Wie God as Vader het,
het die kerk as moeder ontvang. Die
kerk is daar vir ons beswil. Dis ’n
gemeenskap van gelowiges waarbinne
daar vir ons ’n veilige plek is; dis
ook ’n ruimte waarin ons kan groei
en opgroei in geloof, in liefde en in
hoop, waar ons soos kinders gevoed
word, versorg word, vertroos word,
toegerus word, vermaan word en verbind
word aan God en aan mekaar.
In die kerk van Jesus Christus het God
aan ons as sy kinders ’n wonderlike
20 • Die Kerkblad September 2006 •
Prof rof rof rof. rof . A A le le le R R (Dries) (Dries) du du Plooy Plooy (T (Teologiese (T eologiese Skool)
Skool)
geskenk gegee. Die kerk is nie iets wat mense uitgedink het nie; dis nie iets
wat aan ons behoort nie, want dit behoort aan die Here. Die woord “kerk” is
byvoorbeeld afkomstig van die Griekse woord “kuriake” wat “van die Here”
beteken. Die woord vir Here in Grieks is “kurios”, en “kuriake” beteken dan
om aan die Here te behoort. Dis iets wat ons op grond van die verdienste
van Jesus Christus alleen uit genade ontvang het.
Voordat ons besonderlik kyk na die GKSA, is dit eers nodig om goed te
begryp wat die begrip “kerk” werklik beteken. Laat ons byvoeg dat as die
GKSA nie die eiendom van Jesus Christus, deel van die volk van God en ’n
tempel van die Heilige Gees is nie, is dit nie meer ’n kerklike gemeenskap in
die Bybelse sin van die woord nie, en dan is dit ook nie meer ’n erfenis van
God nie.
Prinsipieel
Ons bely volgens ons gereformeerde belydenis dat God deur sy Gees en
Woord van die begin van die wêreld tot by die einde ’n kerk vergader, beskerm
en onderhou. Deur die doop word ons in hierdie kerk van Christus ontvang
en sigbaar ingelyf in die verbondsgemeenskap wat ons met God en met
mekaar het. Dit is ’n gemeenskap van gelowiges aan en in wie God sy
koninkryk laat kom; hierdie gemeenskap van gelowiges oftewel die volk van
God is tegelyk reeds die teken van die voorhoede van die koninkryk van God
wat besig is om te kom in hierdie wêreld, want dit is die mense wat Hom
bely as die Koning van die konings wat hulle in gehoorsaamheid aan Hom
wil onderwerp en wat Hom aanbid.
Die Griekse woord vir “kerk” of “gemeente” is “ekklesia”. Letterlik beteken
dit “uitgeroepenes”. In die Ou en Nuwe Testament het ons in die begrip
“ekklesia” die gedagte van roep en roeping; God roep ons deur sy Woord en
Gees tot geloof in Hom, en hulle aan wie dit gegee is of wat uitverkies is, sal
glo en sal hulle voeg by hierdie gemeenskap van uitgeroepenes. God se
belofte hou in dat daar altyd ’n kerk sal wees; die getal daarvan sal groot
wees, soos die sand van die see en soos die sterre aan die hemel. Van
geslag tot geslag, soos wat die verbondsgeslagte kom en gaan, sal Hy vir
Hom onderdane vergader, omdat Hy nooit sonder onderdane wil wees nie.
In die Bybel, en daarom ook in ons belydenis, word dit duidelik dat die
ekklesia (kerk/gemeente) beskryf en aangedui word met wonderlike woorde
en begrippe, soos heiliges, regverdiges, geliefdes, uitverkorenes. Daarom
bely ons dat die kerk in wese ’n nuwe eenheid in die wêreld vestig; dis een
liggaam van Christus, een volk van God, een tempel van die Heilige Gees;
die kerk is verder ’n heilige, katolieke (algemene) en apostoliese kerk. Apostolies
beteken dat die kerk gebou is op die leer van die apostels wat hulle op

hul beurt van Christus self ontvang het. Wanneer hierdie kerk wat God self
ingestel en in die wêreld gevestig het, dus kerk wil wees soos wat God dit
bedoel het, dan moet die kerk bly by die suiwere bediening en aanhoor van
die Woord van God, die sakramente bedien soos Christus dit ingestel het en
die kerklike tug of dissipline toepas ten einde die kerk suiwer en heilig te
bewaar. So word die ware kerk geken en onderskei van sektes en strominge
en van valshede.
Deur die geskiedenis – vanaf Bybelse tye – sien ons hoe die volk van God of
die kerk oor die golwe van deformasie en van reformasie beweeg het. Daar
is tye van (af)dwalinge en tye waarin die kerk en sy belydenis groei en bloei;
soms lyk dit of die getal van die kerk klein word, en soms is dit duidelik hoe
geweldig die kerk groei. Nooit sal God toelaat dat sy kerk vernietig word nie,
want Hy het reeds die oorwinning oor die ryk van die duisternis behaal, en
Hy is die Hoof van die kerk.
Histories
Die ontstaan van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika in 1859 mag nie
iets wees waarop ons ons beroem as iets wat ons presteer het nie. Ons
moet wel dankbaar wees dat God wat kragtens sy belofte sy kerk vashou en
lei, dit so beskik het dat daar op baie plekke in die wêreld, spesifiek in die
middel van die negentiende eeu, reformasies van die kerk plaasgevind het.
So het ons ook in Suid-Afrika in die ontstaan van die Gereformeerde Kerke
’n mooi erfenis ontvang. Want na die opbloei van die kerk gedurende die
sestiende-eeuse Reformasie onder leiding van Luther, Calvyn, Knox en ander
hervormers, het daar ook weer ’n deformasie ingetree, en teen die begin
van die negentiende eeu het die kerk oraloor ’n laagtepunt belewe.
Hoe lyk die historiese konteks waarbinne die GKSA in 1859 ontstaan
het?
In die eerste helfte van die negentiende eeu het daar in wêrelddele waar die
sestiende-eeuse Reformasie goed grondgevat, weer afskeidings of reformasies
plaasgevind: In Nederland in 1834, in Skotland in 1843, in die Verenigde
State van Amerika in 1857, en in Suid-Afrika in 1859.
Die gemeenskaplike faktore wat hiertoe aanleiding gegee het, was die effek
en invloed van geestestrominge soos die Franse Revolusie, die Verligting,
Rasionalisme, Piëtisme, Metodisme en Kollegialisme. Hierdie strominge het
die kerk negatief beïnvloed, want die gesag van die Woord en ons kinderlike
geloof in God is ondergeskik gestel aan die verstand van die sogenaamde
mondige mense; ankerleerstukke van die kerk is betwyfel; die kerk self is
gedegradeer en gelyk gestel aan gewone menslike organisasies; die staat
het al meer mag en gesag oor kerklike sake verkry; in die kerk self het nie
meer die gesag van die Woord nie, maar die gesag van kerklike vergaderinge
begin heerskappy voer. Pogings tot herstel van die kerk het soms uitgeloop
op geesdrywery, op ’n gevoelsgodsdiens of op emosionele ervaringe, en so
was die tyd gekenmerk deur ’n verdringing van die suiwere leer van die kerk
wat ons in die Bybel vind.
In Suid-Afrika het daar ook reaksie teenoor hierdie rigtings en strominge
Tema: Ons erfenis
gekom. Daar was mense wat fisies
en geestelik op ’n afstand gestaan
het, veral grensboere aanvanklik. Dit
was mense wat, soos wat hulle in
die binneland inbeweeg het, vasgehou
het aan die Statebybel en aan
die reformatoriese belydenisskrifte.
Hulle het ook geskrifte (preekbundels
en opvoedkundige geskrifte) vanuit
die tyd van die sogenaamde Nadere
Reformasie by hulle gehad, soos van
Comrie, Brakel, Smytegeld ensovoorts.
Vir die predikante van die Kaapse
kerk, wat in ’n stadium meer as 50%
van Engelse afkoms was, was hierdie
mense onverstaanbaar. Hierdie mense
het mettertyd deel geword van die
Groot Trek wat vanaf 1836 ’n aanvang
geneem het.
Dit is duidelik dat die Groot Trek van
1836, die stigting van die Boererepublieke
van 1852 en 1854, die ontstaan
van die onafhanklike Hervormde
Kerk in 1853 (staatskerk van die
Republiek van Transvaal), asook die
ontstaan van die Gereformeerde Kerk
in 1859 iets in gemeen gehad het:
hulle wou die eiendomlike besit (dit
is die ryke erfenis van die Reformasie)
beskerm deur dit te onttrek van ’n
vreemde gees en ’n veranderde eeu;
hulle wou vry wees.
Om hierdie rede was die eerste Gereformeerde
Kerk in 1859, te Rustenburg,
en spoedig daarna sovele ander
in Transvaal, die Vrystaat en Kaapprovinsie,
bekend as vrye kerke: vry
van vreemde invloede, vry van die
invloed van die staat, vry van menslike
insettinge en vry om God te dien
soos Hy vereis.
Op kerklik-godsdienstige gebied moet
ons hulle protes teen die heersende
kerkleer, die afwesigheid van die uitverkiesings-
en verbondsprediking,
die dwang om gesange te sing en
die weerstand teen ’n kollegialistiese
• Die Kerkblad September 2006 • 21

Tema: Ons Erfenis
kerkregeringstelsel sien as ’n protes teen ’n humanistiese
en liberalistiese eeu wat sy stempel op gewone gereformeerde
mense wou afdruk.
Enkele verdere historiese momente en bakens
Wanneer ons vandag, na byna 150 jaar, terugkyk op die
geskiedenis van die GKSA, moet eintlik gevra word of
ons enersyds die erfenis wat ons ontvang het, bewaar
het; verder moet ons ons verantwoord oor die vraag of
ons instrumenteel getrou gebly het aan wat die kerk van
Christus bedoel is om te wees; of, anders gestel: Wat
laat ons vandag – na 150 jaar – as erfenis agter vir die
geslagte wat kom? Binne die ruimte van hierdie artikel
kan ek uiteraard slegs enkele momente en bakens aanstip,
en dus oorsigtelik probeer antwoord op die vrae
wat hierbo gestel is.
Belangrikheid van die bewaring van die merktekens
van die ware kerk
Die geskiedenis laat blyk dat dit vir ons vaders en moeders
belangrik was dat die predikante die Woord suiwer en
reg moes verkondig. Daarom het hulle bande gesoek
met die Christelijke Afgeskeie Gereformeerde Kerke in
Nederland –die kerk waarvandaan ds. Dirk Postma gekom
het.
Verder was dit om dieselfde redes belangrik dat die
Gereformeerde Kerke nou ’n eie teologiese skool moes
verkry, wat gelei het tot die ontstaan van die eerste Skool
in 1869 in Burgersdorp, wat in 1905 na Potchefstroom
verskuif is, en wat ook gelei het tot die ontstaan van die
Christelike universiteit van Potchefstroom. Vandag nog
is die Teologiese Skool en die Fakulteit Teologie diensbaar
aan die gereformeerde teologie vir ons eie kerkverband
en ook vir almal wat in die gereformeerde teologie belangstel.
Die gereformeerde teologie word op hierdie wyse
aan groot dele in Afrika en aan die wêreld beskikbaar
gestel. So kan ook ander deel kry aan dié ryke reformatoriese
erfenis.
Eenheid tussen Afrikaanse kerkgemeenskappe
Sedert die ontstaan van die GKSA in 1859, en veral ten
tye van die Eerste en Tweede Vryheidsoorloë, en ook
sedert die Tweede Wêreldoorlog teen die middel van die
twintigste eeu was die aandrang tot groter eenheid en
samewerking tussen die NG Kerk, NH Kerk en die GKSA
opvallend. Die standpunt van die GKSA hieroor is dat
verdeeldheid en geskeidenheid tussen kerke wat dieselfde
bely, sonde is. Hierbenewens het daar ook ’n sterk
nasionale gevoel bestaan tussen mede-Christene van
22 • Die Kerkblad September 2006 •
dieselfde land en volk, met ’n eie geskiedenis.
Ekumeniese eenheid
Die opkoms van ekumeniese bewegings in die twintigste
eeu is opvallend. Ook die GKSA het ’n groot aandeel
gehad in die ontstaan van die Gereformeerde Ekumeniese
Sinode in 1946. Weereens glo die GKSA dat dit
deel van ons roeping is om ’n algemene of ekumeniese
kerk te wees, en daarom is daar kerklike eenheid met
vele kerke in die buiteland wat dieselfde as ons bely.
Sending en eenheid oor volks- en taalgrense
Aangesien ons gehoorsaam moet wees aan die groot
opdrag van Jesus Christus om die evangelie te laat verkondig
aan die hele wêreld, is daar ’n mooi geskiedenis
van sending in groot dele van Suid-Afrika. Die gevolg
hiervan was die ontstaan van kerke onder die verskillende
bevolkingsgroepe in ons land, die organisasie van die
nuwe of jong kerke in meerdere vergaderinge en samewerking
op verskillende terreine.
Weereens: die erfenis wat ons ontvang het, is bewustelik
gedeel en beskikbaar gestel aan ander wat saam met
ons hier lewe en werk, soos God dit van ons eis.
Bestek
Die belangrikste taak en roeping van die kerk is sekerlik
dat die Woord van God op elke plek waar gelowiges saamlewe
en saamkom in plaaslike kerke, in sy volle rykdom
verkondig mag word. Dat dit kon plaasvind oor al die
jare, is alleen genade. In ons gereformeerde leer het
ons ’n skat wat goud werd is, as erfenis ontvang.
Natuurlik is ons ook as kerke sondig en onvolmaak. Natuurlik
is daar baie tekortkominge by ons, selfs spanning
en verskille. Ons moet dit ons groot erns en roeping maak
om hierdie ryke erfenis altyd vars en nuut aan die volgende
geslagte oor te dra. Die prediking moet suiwer en
relevant wees; die kerke moet lewendig en aktief diensbaar
wees aan God en mekaar; die spanninge wat bestaan,
moet onderling opgeklaar word; die kultuur, die
politiek, die ekonomie, al die sektore in die samelewing
moet omvorm word om te pas by die maatstaf van die
Woord. Die kerk van God wat getrou wil bly aan die erfenis
wat ons ontvang het, moet die toon aangee, en kan nie
by die afwykinge in ons kultuur en samelewing en selfs
in sommige soort teologië aanpas nie.
Met God se beloftes van genade en seën mag ons die
toekoms verder met vertroue tegemoet gaan. •

Prof rof rof. rof . JA JA (K (Koos) (K oos) van van R RRooy
R ooy (Louis (Louis (Louis TT
Trichardt) T richardt)
Skaamte en dankbaarheid
As ons na 100 jaar oor ons eie
aandeel as gelowige sondaars
besin, moet ons erken daar is veel
om oor skaam te wees. Daar was dikwels
by te veel van ons gebrek aan
belangstelling in die uitdra van die
evangelie, om nie eens te praat van
die openlike vyandigheid wat dikwels
sy kop uitgesteek het nie. Waar daar
wel gehoorsaamheid was, was dit nie
altyd met volle oorgawe nie. Daar was
te veel oppervlakkige en halfhartige
pogings, en dikwels ook gebrek aan
volharding.
Dat ons sendingwerk desondanks
ook mooi vrugte opgelewer het, is uitsluitlik
aan die goedheid, genade en
trou van onse Here te danke. Daar
is inderdaad mooi dinge, werk wat
die vuurproef deurstaan het, waaroor
ons ons kan verwonder en wat ons
met nederige dankbaarheid aanvaar.
Ek wil in wat hier volg, die nadruk op
hierdie blywende vrugte laat val, en
die minder mooi dinge net in die verbygaan
aanstip.
Die eerste begin
Daar is vroeg in ons bestaan as kerkefamilie
reeds met die evangelie na
die mense van Afrika uitgereik. In Angola
het gemeentes ontstaan, en so
ook in die omgewing van Pretoria,
Bronkhorstspruit en Pietersburg, wat
ongelukkig later verwaarloos is voordat
hulle die geestelike rypheid gehad
het om selfstandig voort te bestaan.
Baie van daardie lidmate is sekerlik
in ander kerke opgeneem. Hoeveel
eenvoudig weggeraak het, kan niemand
sê nie. Die gemeentes onder
die bruin mense in Venterstad en Philipstown
het ook op ’n vroeë stadium
tot stand gekom en bestaan nou nog
of is in ander gemeentes opgeneem.
Tema: Ons erfenis
Ons sendingerfenis
Venda
... en die vrugte na 100 jaar
Die eerste veld waar die sendingwerk werklik intensief en met volharding
aangepak is, is Venda, waar eers ds. Pieter Bos sedert 1910 en later ds.
(prof.) Hugo du Plessis sedert 1928 gewerk het. Dit was ook die eerste
sendingveld waar die inheemse kerke ’n groot mate van geestelike en selfs
finansiële selfstandigheid bereik het. Dit is te danke aan die feit dat daar
oor die jare ’n hele aantal sendelinge werksaam was, wat mekaar kon ondersteun
en aanvul, en in die opleiding van die Venda- en Tsongasprekende
gelowiges met die swart predikante kon saamwerk.
Daar is nou 12 gemeentes, sommige groot en bloeiend, wat lankal self na
hulle ongelowige volksgenote met die evangelie uitreik. Hierdie kerke het
ook al ’n aantal goed opgeleide teologiese spesialiste opgelewer, waarvan
sommige nagraadse studie oorsee gedoen het, en wat hulle teologies in
enige geselskap kan handhaaf. Een van die Vendastudente is besig met sy
doktorsgraad in Hebreeus aan die Westminster Theological Seminary.
Die ontploffing van die vyftigerjare
In die vyftigerjare was daar ’n groot ontwaking van sendingbelangstelling by
die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika. Dit het saamgeval met die koms en
inspirasie van prof. JH Bavinck, wat ’n jaar lank in Potchefstroom Sendingwetenskap
doseer het, maar dit was nie uitsluitlik daaraan te danke nie. Oral,
veral op die Witwatersrand en in Wes-Transvaal onder die Batswana, het
plaaslike kerke spontaan die sendingtaak aangepak. In die huidige Noordwes
alleen is daar tans by die 30 gemeentes wat deels uit hierdie sendingontwaking
ontstaan het. Verskeie lidmate het in hierdie proses diep spore getrap.
’n Mens kan nie almal noem nie, maar ’n mens dink veral aan mense soos
broeder Piet Goede van Benoni.
Die sendingwerk is dikwels met meer geesdrif as kennis gedoen. Die resultate
was soms halfgekerstende lidmate, in elk geval mense wat min begrip van
die Gereformeerde leer en lewenswyse gehad het. Tog het dit ’n basis geskep
waarby aansluiting gevind kon word vir vernuwing en verdieping.
Hulp van Gereformeerdes uit die buiteland
In hierdie tydperk het daar ook hulp uit Nederland opgedaag. Plaaslike kerke
het besef die taak is te magtig vir hulle eie kragte. In Natal het die Gereformeerde
Kerke (Vrygemaak) in Nederland met groot inset en toewyding gewerk.
Die Christelike Gereformeerde Kerke het in Venda, KwaNdebele, Mosambiek
en Botswana werklik kostelike werk gedoen, en die Gereformeerde
Gemeenten in Nederland dieselfde in die omgewing van Sannieshof in Noordwes.
Die resultaat van hierdie Gereformeerde ekumeniese samewerking was sterker
gemeentes, sowel getalsgewys as geestelik. In Natal, Venda en Noordwes
het hierdie kerke ook Afrikaanse sendelinge beroep of ondersteun. Groot
• Die Kerkblad September 2006 • 23

Tema: Ons Erfenis
manne soos prof. Bert Floor, di. Hans Vonkeman en Wim Kurpershoek het
in hierdie samewerking op die toneel verskyn.
Werk onder die Boesmans
Werk onder die San (Boesmans) is ook met toewyding aangepak. In Namibië
het wyle ds. Flip van der Westhuizen grondliggende werk gedoen, en ook die
Bybel in een van die San-tale vertaal. In Botswana onder die Nharovolk is
veral met geweldige inset gewerk en word nog gewerk. Sedert die dae van
br. Dirk Jerling en later sy skoonseun, ds. Braam le Roux, word daar nie net
die evangelie verkondig nie, maar ook die Bybel vertaal en wydvertakte sosiale
en ekonomiese opheffingswerk gedoen.
Die San is jare lank deur die ander volke van Botswana uitgebuit, en hulle
het ’n baie lae selfbeeld. Nomadiese jagters vind dit soms baie moeilik om
die noodwendige aanpassing in die oorgang na ’n moderne tegnologiesgeoriënteerde
samelewing te maak, en al hierdie opheffingswerk is nodig
om die evangelie met vrug na hulle te kan uitdra. Hulle moet as ’t ware eers
leer dat hulle ook ’n volk is en dat die Here nie van hulle minder as van
ander mense dink nie. Die werk onder die San verg dus ekstra inspanning
en inset.
Die Gereformeerde Kerke en Christelike Gereformeerde Kerke het ook die
sendingwerk van die NG Kerk onder die Nharo oorgeneem, en daar het
hieruit nou verenigde gereformeerde kerke ontstaan.
Teologiese opleiding
Miskien die mooiste vrug van die sendingwerk wat hierbo genoem is, was
die uitgebreide teologiese opleiding.
Ons Doppers is ongelukkig groot sondaars, maar ons het, goddank, ’n goeie
teologiese skat wat ons as kosbare erfenis met die wêreld kan deel. Dit is
ongetwyfeld die vernaamste bydrae wat ons in Afrika kan lewer.
In Natal, by Richmond en Vryheid, het die sendelinge vroeg reeds
Zoeloehelpers as predikante begin oplei.
In Noordwes het die teologiese skool Mojadi ontstaan, waar dr. Sarel
van der Merwe nou al jare lank predikante oplei.
In KwaNdebele het die Christelike Gereformeerde Kerke dr. Flip Buys
beroep om ’n teologiese skool te ontwikkel. Dr. Buys is ’n man wat alles
wat hy aanpak, met geesdrif doen. Hy besit ook die gawe om mense te
inspireer om saam te werk. Hy het die samewerking van ’n aantal behoudende
kerke in Amerika verkry, en daar staan in KwaMhlanga ’n indrukwekkende
gebouekompleks waar behoorlike teologiese opleiding aan
predikante van die Afrika Onafhanklike Kerke verskaf word. Verskeie van
hulle is besig om hulle merk op teologiese gebied te maak, en dien ook
in gereformeerde kerke as predikante.
Die mees bekende teologiese inrigting in hierdie verband is natuurlik die
Hammanskraalse Teologiese Skool, wat reeds tien jaar gelede met die
Potchefstroomse Teologiese Skool saamgesmelt het. As oudpersoneellid
van hierdie inrigting is ek maar te goed bewus van al die gebreke wat
daaraan gekleef het. Nogtans was die teologiese standaard van die opleiding
wat daar verskaf is, van die beste wat mense in Afrika kon kry, en
meer as een van die studente van daardie inrigting beklee tans leidende
24 • Die Kerkblad September 2006 •
posisies as teoloë en kapelane.
Prof. Rantoa Letšosa van die
Departement Diakoniologie is
daar opgelei. Trouens, daar is ook
’n professor uit Venda op
Potchefstroom, naamlik prof. Derrick
Mashau, wat met
bekwaamheid en visie die
leerstoel Sendingwetenskap
behartig.
Bybelvertaling
In verhouding met die getalsterkte
van die Gereformeerde Kerke het ons
’n groot bydrae tot Bybelvertaling in
Afrikatale gemaak. In Botswana,
Namibië en Venda selfs ’n leidende
aandeel. Maar ook in Tsonga en
Noord-Sotho was ons betrokke.
Uitreiking na die buiteland
In hierdie opsig het die Doppers agtergebly.
Daar is in Suid-Afrika ongeveer
125 gemeentes onder die swart
volke wat uit ons sendingwerk ontstaan
het, maar ons het nie sulke
omvangryke sendingwerk in die buiteland
gedoen as die NG Kerk met sy
ryk geseënde werk in Nigerië, Zimbabwe,
Zambië en Malawi nie.
Nou het dit verander. Die eerste sendeling,
Hubrecht Ribbens, is al uitgestuur
na die Soedan. Ds. Aaron Muswubi
uit Venda is beroep as dosent
aan die Hefsiba Teologiese Skool in
Mosambiek, waar hy saam met Marilda
de Oliveira, ’n Brasiliaanse suster
wat in Potchefstroom studeer het,
werksaam sal wees.
Daar is niks om op te roem nie, maar
veel om die Here voor te dank. Mag
die toekoms nog veel groter dinge
oplewer! Om in die moeilike omstandighede
van ’n dalende lidmatetal
ons aandag nou op blote oorlewing
as kerk toe te spits, beteken om ontrou
te wees aan die Here en sy opdrag
om die evangelie uit te dra. ’n
Oorlewingsmentaliteit by ’n kerk is die
sekerste resep vir sy ondergang. Mag
ons oë hiervoor oopgaan. •

Dr Dr. Dr . F F (F (Frans) (F (Frans)
rans) van van van der der W WWalt
W alt (Bellville) (Bellville)
(Bellville)
Tema: Ons erfenis
Die gereformeerde teologie
Ons het ’n heerlike rykdom as erfenis in die
gereformeerde teologie. Dit is so omdat die gereformeerde
teologie put uit die rykdom van die Woord van
die Here. Daarom is dit ons vertrekpunt as ons ’n paar
lyne trek oor die gereformeerde teologie:
Teologie van die Woord
Een van die hartare van die gereformeerde teologie is
dat dit Skrifgebonde is. Die Heilige Skrif is die bron en
norm van die gereformeerde teologie. Dit put nie net uit
die inhoud van die Woord nie, maar buig ook voor die
gesaghebbende Woord. Hierdie teologie het as uitgangspunt:
die Bybel is die Woord van God.
In die teologie gaan dit nie oor waarhede waaroor die
mens beskik nie, maar waarhede wat aan hom geskénk
moet word. Dit gaan nie oor waarhede wat die mens
self uitgedink het nie, maar dit wat aan hom geopenbaar
is, en dié openbaring kom in die Bybel tot ons.
Die Skrif alleen is die gesaghebbende Woord van God.
Geen tradisie of ervaring of mensewoorde dra dieselfde
gesag nie. Gereformeerde teologie is in ’n sekere sin
niks anders as Woordbediening nie. As ons praat van
die Woord alléén, moet ons daarby sê: die héle Skrif is
gesaghebbende Woord van God. Ou en Nuwe Testament,
wet en evangelie, staan nie teenoor mekaar nie. Wel
moet die Ou Testament gelees word in die lig van die
Nuwe-Testamentiese vervulling.
Die volle Woord geld vir die volle lewe. Dit is wel so dat
die Skrif ’n sekere gerigtheid het, naamlik: “… alles wat
’n mens vir sy saligheid moet glo” (NGB art. 7), maar die
Skrif bevat ook lig vir ons volle lewe. Die Skrif het groot
waarde om ’n regte lewenswyse te kweek (2 Tim 3:6).
Die gereformeerde teologie gaan daarvan uit dat die Skrif
die Woord van God is vir die kerk sowel as vir die politiek,
vir individue en die samelewing, vir gees en liggaam.
Maar ’n regte Skrifbeskouing waarborg nog nie vanselfsprekend
’n regte verstaan van die Bybel nie. Om die
boodskap van die Skrif te verstaan, is van die uiterste
belang. Dit vra nie net voortdurende omgang met die
Woord en deeglike Skrifstudie nie, maar ook volhardende
gebed om die leiding van die Heilige Gees. Vir die gereformeerde
teologie is die verband tussen Gees en Woord
van uiterste belang: die Gees werk deur die Woord.
Ons erfenis:
Dit is nie genoeg om die formele gesag van die Skrif te
erken as dit nie lei tot die daadwerklike gehoorsaamheid
aan die Skrif-boodskap nie. In die boodskap van die Bybel
gaan dit voor alles oor:
Die lewende God
Die Bybel praat op elke bladsy oor die lewende God. Hy
is nie maar net ’n eerste beginsel of ’n eerste oorsaak
van alles nie, Hy is die lewende God wat in verhouding
tree met mense. Die Heidelbergse Kategismus sê dit
gaan in die Bybel oor God die Vader en ons skepping,
God die Seun en ons verlossing, en God die Heilige Gees
en ons heiligmaking.
Wie en hoe God is, leer ons in Jesus Christus ken. Hy
wat “in die boesem” van die Vader is, maak God aan
ons bekend (Joh 1:18). Calvyn het gesê dat die Bybel
“die kleed is waarin Jesus Christus na ons toe kom”.
Jesus Christus is die enigste en volkome Verlosser. Johannes
skryf sy hele evangelie om mense tot die geloof te
bring dat Jesus die Christus is, die Seun van God en dat
hulle die lewe kan hê deur te glo in sy Naam (Joh 20:31).
Die Hervormers het hierdie genade in Jesus Christus opnuut
ontdek as die spitspunt van die heilsboodskap van
die Bybel. Hulle het beklemtoon dat ons alleen uit genade
gered word en dat ons die genade alleen deur die geloof
kan ontvang. Geen verdienste van ons kant nie, ook nie
’n verdienstelike geloof nie, maar die vrye genade van
God alleen, deur die leë hand van die geloof alleen.
Uit genade alleen, deur die geloof
Verlossing uit genade alleen beteken dat alles wat die
Bybel van ons verlossing sê, geïnterpreteer word as veelvuldige
kante van die goedheid en liefde van God. Die
verkiesende liefde van God word dan as die diepte-dimensie
van die verlossing uit genade bely.
Die Gereformeerdes se beklemtoning van die uitverkiesing
moet dan ook in hierdie lig gesien word. Wat die
Bybel oor die uitverkiesing sê, onderstreep ten diepste
dat ons alleen uit genade gered word. Wanneer die uitverkiesing
egter bloot deterministiese of logiese leer word
van alles wat vasgelê en bepaal is, en waaruit alles dan
verder volg en afgelei word, troos dit nie meer soos die
Bybelse verwysing na die uitverkiesing troos nie.
• Die Kerkblad September 2006 • 25

Tema: Ons Erfenis
Hierdie verhouding genade-geloof word byvoorbeeld
skeefgetrek in die gevoelsgodsdiens. Dat ons alleen uit
genade gered word en dit alleen deur die leë hand van
die geloof ontvang word, is vertroebel in die oordrewe
gevoelsliedere wat in die negentiende eeu as gesange
opgeneem is. Die Gereformeerdes het toe die veiliger
weg gekies om net berymde Psalms (sowel as ander
berymde Skrifgedeeltes) te sing. Dit was ’n veiliger weg,
maar die stryd moes eintlik gegaan het oor liedere met
’n Skrifgetroue inhoud.
Dit gaan egter nie net oor die verlossing van die mens in
die Bybel nie. In die gereformeerde teologie is daar ’n
heilsame uitbreiding van visie in sy teologie van:
Die koninkryk van God
Die koninkryk van God moet gesien word as die wesenlike
inhoud, die kern en die doel van die ganse geskiedenis.
Die boodskap van die koninkryk staan sentraal in die
Bybelse verkondiging. Daarom moet die koninkryk van
God ’n sentrale plek inneem in die gereformeerde teologie.
Die teologie handel oor méér as die verlossing van
die mens en die kerk – die kosmos kom ook in die gesigsveld.
Teologie moet beoefen word in verantwoordelikheid
teenoor die kerk én die wêreld.
26 • Die Kerkblad September 2006 •
Die koms van die koninkryk, soos die Bybel dit verkondig,
is gerig op die voleinding; ’n nuwe hemel en ’n nuwe
aarde waarop geregtigheid woon (2 Pet 3:13). Ons lewe
in spanning tussen die reeds en die nog-nie: die reeds
van die vervulling in Jesus Christus en die nog-nie van
die voleinding wat nog moet aanbreek. In dié geval praat
die Bybel van ’n lewende hoop. Ons lewe nou nog in ’n
gebroke werklikheid, maar ons het ’n lewende hoop dat
God alles tot ’n heerlike voleinding sal bring.
Dit is belangrik vir ons roeping as gelowiges. Ons kan nie
die koninkryk in sy heerlikheid laat aanbreek nie, maar
ons mag koninkrykswerk doen met hoop! Ons roeping is
omvattend, dit gaan oor kerk en samelewing, ja, dit is
selfs wêreldwyd!
Ons het ook ’n roeping teenoor die skepping van God.
Paulus sien die skepping ook in hierdie spanning tussen
die reeds en die nog-nie. Die skepping sien reikhalsend
daarna uit dat God sal bekend maak dat Hy ons as sy
kinders aangeneem het. Dan word ook die skepping vry
(Rom 8:19-23)! Ons is saam met die skepping op weg,
op pad … totdat God alles voleindig en Hy alles sal wees
vir almal en alles (1 Kor 15:28)!
Aan Hom alleen die eer! •

Dr Dr. Dr . SJ SJ (K (Kobus) (K obus) van van der der der W WWalt
W alt (Bloemfontein-Suid)
(Bloemfontein-Suid)
(Bloemfontein-Suid)
Tema: Ons erfenis
Morele waardes vir gesin
In morele waardes erken ons as
Christene dit wat vir ons gewig,
inhoud, gesag en rykdom het, en
daarom is dit vir ons waardevol om
ons lewe daarvolgens te rig.
Die oorsprong van morele waardes
is egter nie in die mens, die tradisie
of die geskiedenis nie, maar in die
Bybel as die Woord van God. Daarom
is die erfenis van morele waardes
vanuit vroeëre geslagte ook vir vandag
dieselfde, want die inhoud van
die Woord is altyd vars en blywend.
Vas en verskillend
God is die oorsprong en doel van elke
Christengelowige. As God se eiendom
leef ons voortdurend onder die
heerskappy van God en is ons geroep
tot gehoorsaamheid aan die wil van
God soos geopenbaar in sy Woord.
In alle omstandighede behoort ons
te dink, te sê en te doen wat goed
en reg in die oë van die Here is.
Ons lewe egter nie in ’n lugleegte nie,
maar in die wêreld wat van geslag
tot geslag ten opsigte van eise en
omstandighede kan verskil. Ons morele
roeping is altyd om deurgaans
die vaste waarhede en riglyne van
God se wil in veranderde lewensituasies
toe te pas en uit te leef.
Dit is nie altyd maklik nie, omdat die
openbaring van God se wil in die
Bybel nie soos ’n volledige, saamgestelde
indeks is wat jy maar net vir
elke geval in alle tye kan oopmaak
nie. Nee, dit kom deur gebed en
Skrifstudie met onderrig, oefening en
en samelewing
ervaring om:
Ons erfenis:
Tussen goed en kwaad te onderskei (Heb 5:14)
Die dinge te onderskei waar dit werklik op aankom (Rom 2:18;Fil 1:10)
Te kan onderskei wat die wil van God is, wat vir Hom goed en aanneemlik
en volmaak is (Rom 12:2)
Liefde in volkleur-gestaltes
Die gesinslewe is ryk in variasie en die samelewing is soos ’n lappieskomberslandskap
met wye horisonne. Iets anders – in plaas daarvan om ’n verskeidenheid
fasette van die gesin en samelewing in morele konteks te bespreek,
word die liefde as die hoogste maatstaf vir die etiese in sy volkleur morele
gestaltes beskrywe.
Mag dit ’n bruikbare raamwerk van morele waardes wees wat in die gesinslewe
ingedra en ingebou sal word, en wat eweneens as rigsnoer in die
samelewing uitgeleef en uitgebou behoort te word.
Mag dit die kompas vir elke pa en ma wees. Leer dit vir elke kind en getuig
daarvan teenoor die samelewing.
Die liefdesgebod staan sentraal in die geopenbaarde wil van God. Die liefde
is die samevatting en uitvoering van die wet (Matt 22:37-40; Rom 13:8-
10; Gal 5:14). Die liefdesgebod as liefde tot God en liefde vir jou medemens
word vervolgens in morele norme en waardes nader ontvou.
Ek leef my liefde vir God deur voor Hom as Koning te buig en altyd na sy wil
te vra, want ek behoort aan Hom (Rom14:8). Dit doen ek deur:
alles wat ek doen, tot eer van God te doen (1 Kor 10:31);
alles wat ek doen, van harte vir die Here te doen en nie vir mense nie
(Kol 3:23);
alles wat ek doen en sê, só te doen asof ek dit namens Jesus doen (Kol
3:17);
voortdurend te vra of my optrede, gesindheid en keuses vir die Here
aanneemlik is (Ef 5:10);
niks te doen waarvoor ek my voor sy aangesig sal hoef te skaam nie (Fil
1:20);
nie die geringste begeerte of gedagte teen enige gebod van God in my
hart te verdra nie, maar om altyd en heelhartig van alle sonde ’n vyand
te wees en die gehoorsaamheid aan God te begeer (tiende gebod);
sy skeppingswerk (die natuur, my omgewing) as sy handewerk en gawe
• Die Kerkblad September 2006 • 27

Tema: Ons Erfenis
aan die mens met beheersing te waardeer en te benut (Ps 8; Ps 24:1-2;
Jes 45:18).
Ek leef my liefde vir my medemens deur teenoor hom so op te tree soos ek
wil hê dat hy teenoor my moet optree (Matt 7:12). Dit doen ek deur lief te
hê soos Jesus liefgehad het (Joh 15:12).
Sy liefde was opofferend. Hy het ons eerste liefgehad toe ons gehaat het
(Rom 5:8).
Sy liefde was selfverloënend. Hy was bereid om sy lewe vir sy vriende te
gee (Joh 15:13).
Sy liefde was ’n liefde vir sy vyande. Aan die kruis het hy vir sy vyande
gebid (Luk 23:34).
Sy liefde was ’n dienende liefde. Hy was bereid om die minste te wees
en het sy dissipels se voete gewas (Joh 13:4, 5).
Sy liefde was ’n oorvloedige liefde. Hy het nie net die minste gedoen nie,
maar Hy het alles gegee – sy lewe!
Dit doen ek deur die liefde van 1 Korintiërs 13 na te jaag. Dit:
- is geduldig
- is vriendelik
- is nie jaloers nie
- is nie grootpraterig nie
- is nie verwaand nie
- handel nie onwelvoeglik nie
- soek nie sy eie belang nie
- is nie liggeraak nie
- hou nie boek van die kwaad nie
- verbly hom nie oor onreg nie
- verheug hom oor die waarheid
Dit doen deur niks uit selfsug of eersug te doen nie, maar in nederigheid my
medemens hoër as ekself te ag deur nie net aan my eie belange te dink nie,
maar ook aan dié van my medemens (Fil 2:3, 4).
Dit doen ek deur te besef dat ek in my verhouding met my medemens nie
self moet struikel nie en ook nie ’n oorsaak van struikeling moet wees nie
(Matt 18:6-9). Wetende dat nie alle optrede en omstandighede heilsaam
en goed is nie, soek ek in my saamwees met my naaste na dit wat nuttig,
opbouend en nie-verslawend is (1 Kor 6:12; 10:23; Tit 3:8).
Dit doen ek deur my daarop toe te lê om mense in nood te help, in vrede
met alle mense te lewe, nooit self wraak te neem nie en om nie kwaad met
kwaad terug te betaal nie, maar om die kwaad deur goed te doen, te oorwin
(Rom 12:9-21).
Dit doen ek deur eerbied en respek te hê vir almal wat gesag uitoefen. Ek
28 • Die Kerkblad September 2006 •
besef dat hulle instrumente van God
is en daarom onderwerp ek my aan
hulle goeie leiding met
gehoorsaamheid en ondersteuning
(vyfde gebod).
Dit doen ek deur my respek vir my
medemens se lewe. Daarom wil ek
lewe beskerm en wil ek niks doen in
woorde, optrede en gesindheid wat
my naaste kan benadeel nie (sesde
gebod).
Dit doen ek deur nooit my huwelik of
iemand anders se huwelik seer te
maak of te help breek nie (sewende
gebod). Daarom wil ek ten opsigte
van die seksuele as gawe van God:
- my gedagtes vul met dit wat eerbaar
en skoon is;
- my liggaam rein en heilig in die
huwelik en vir die huwelik bewaar;
- enigiets wat tot onsedelikheid
kan verlei, met selfbeheersing
teë te staan
Dit doen ek deur respek vir die besittings
van my medemens te hê. Dit
doen ek deur diefstal, skelmstreke,
korrupsie, gierigheid, woekerwins en
verkwisting te haat.
Met dankbaarheid besef ek dat my
besittings gawes van God is wat God
aan my deur toegewyde en eerlike
arbeid skenk en toevertrou om ook
my medemens in armoede te kan
help (agtste gebod).
Dit doen ek deur die waarheid lief te
hê. Daarom sal ek nie woorde verdraai,
skinder, lieg en bedrieg of ’n
kwaadprater wees nie. Ek het die begeerte
om my naaste se eer en naam
te verdedig en te bevorder (negende
gebod). •
Ons morele roeping is altyd om deurgaans die vaste waarhede en riglyne van God se wil in veranderde
lewensituasies toe te pas en uit te leef.

Dr Dr. Dr . PW PW PW (Pieter) (Pieter) Bingle Bingle (Nuusredakteur (Nuusredakteur Die Die Die Die Die KK
Kerkblad KK
erkblad) erkblad erkblad erkblad
Teologiese Skool in Lusaka benodig
leksikons
Griekse en Hebreeuse leksikons (woordeboeke) word benodig om die kerk in Zambië en omgewing te
help om self met die Bybelteks te kommunikeer. So vertel dr. Wynand Retief wat van die begin van die
jaar Hebreeus aan die elf finalejaar teologiese studente doseer. Hierdie aspirantpredikante van die
Gereformeerde en Presbiteriaanse Kerke in Zambië is ywerig om dit wat hulle geleer het, in die praktyk toe te
pas, maar kan selfs nie eens ’n Hebreeuse of Griekse Bybel bekostig nie.
Die dosent in Grieks, ds. Deborah van den Bosch, kon haar tuisgemeente in Nederland motiveer om Bybels in
die grondtale vir die studente aan te koop. Om hierdie Bybels sinvol te kan lees, het die studente egter
ooreenstemmende leksikons nodig. Volgens dr. Retief is die oplossing baie eenvoudig: leksikons staan ongebruik
op baie predikante se rakke, in die meeste gevalle nog net so bruikbaar soos dekades gelede. Soos die
spreekwoordelike aflosstokkie moet dit net aangegee word na die volgende atleet. Die jong dominees in sentraal-
Afrika het opgewarm vir die wedloop; met uitgestrekte hand wag hulle vir die stokkie; die oog gerig op die stuk
pylvak wat vir hulle voorlê ... ter wille van die hele kerk.
Daar is verskeie tipes leksikons beskikbaar; die gemiddelde aankoopprys is sowat R300 per kopie. Persone of
groepe wat eerder ’n finansiële bydrae wil maak, is baie welkom. Vir aanbiedings en navrae, e-pos dr. Retief by
cwretief@isales.co.za of skakel hom by 021 945 1840 / 073 183 4569. U kan ook skakel met die Getuieniskantoor
in Bloemfontein by 051 406 6729 of getuienis@ngkerkovs.co.za
• Die Kerkblad September 2006 • 29

Diskussie
In die aanhef tot die Grondwet
verklaar ons: Ons glo dat Suid-
Afrika behoort aan almal wat
daarin woon, verenig in ons verskeidenheid.
Die leuse op ons landswapen
het dieselfde strekking: Eenheid
in Verskeidenheid.
Ons ryke verskeidenheid
Erfenisdag, 24 September, reeds
deur die 1994-Regering van Nasionale
Eenheid as openbare vakansiedag
vasgestel, is by uitstek die dag
op ons kalender wat hierdie faset van
ons land en sy mense moet vier en
bevorder. In die aanhef tot die Wet
op Nasionale Argiewe word Erfenisdag
genoem “’n dag ter erkenning
en tot viering van Suid-Afrika se ryke
kulturele diversiteit in al sy gestaltes”.
Dit moes ’n dag wees waarop Suid-
Afrikaners, van watter bevolkingsgroep
ook al, hul erfenis moes gedenk.
Dit het beteken dat niemand
moes vergeet wie en wat hy is en
waar hy vandaan gekom het nie.
As Christene moet ons dankbaar
wees en positief staan teenoor die
prominensie wat deur die instelling
van ’n openbare vakansiedag verleen
word aan dit wat ons erfenis is: erfenis
as dit wat eie aan jou is, wat jy
van jou voorgeslagte ontvang het.
Teenoor die toenemende gees van
individualisme wat ’n postmoderne
samelewing kenmerk, plaas die Bybel
’n hoë premie op die positiewe van
“deel-wees-van” en “behoort-tot”, en
die kollektiewe erfenis wat daarmee
gepaardgaan.
Ek gaan nie hier enkele van die tientalle
tekse aanhaal wat so positief is
24 September:
30 • Die Kerkblad September 2006 •
Ds. Ds. Cassie Cassie Aucamp Aucamp (Bergsig/Andeon)
(Bergsig/Andeon)
(Bergsig/Andeon)
ERFENISDAG
en selfs gebiedend is teenoor die koestering van ’n erfenis, ook in niemateriële
sin, nie. Sentrale begrippe soos “verbond” en “testament” bevestig
dit. Dat die volle heil in Christus in die Bybel beskryf word as die koninkryk
wat ons “beërwe”, spreek daarvan. Deur die versoeningswerk van ons Here
Jesus Christus word die eiendomlike van taal, kultuur, volk en voorgeslag
nie opgehef nie, maar geheilig en diensbaar gestel in die koms van sy koninkryk.
Is dit nie veelseggend dat die Here juis ’n Paulus met sy begrip en
ervaring van die Joodse, Griekse en Romeinse kulture uitkies om sy werktuig
te wees in die verbreiding van die evangelie onder verskillende nasies nie?
Eenheid in verskeidenheid
Die gedagte met Erfenisdag was egter van die begin af nie bloot die viering
van ons verskeidenheid nie, maar die bevordering van eenheid juis deur die
erkenning van ons ryke verskeidenheid. In ’n toespraak op Erfenisdag 1996
sê oud-president Nelson Mandela: “Toe ons ... besluit het om Erfenisdag
een van ons nasionale dae te maak, het ons dit gedoen omdat ons weet dat
ons ryk en gevarieerde kulturele erfenis ’n sterk krag is om ons nuwe nasie
te help bou”. (My vertaling)
Erfenisdag gaan dus nie net oor die eie kulture van afsonderlike groepe nie,
maar ook oor uitreiking oor die verskillende kultuurgrense heen. Die ideale
van nasionale eenheid, nasiebou, versoening en landspatriotisme moet deur
hierdie dag bevorder word. In die lig van die talle uitdagings waarvoor ons in
Suid-Afrika te staan kom, kan ons nie negatief en afwysend hierteenoor
staan nie.
’n Rooi lig
Die rooi lig begin egter flikker wanneer hierdie “gemeenskaplike erfenis”
ook deurgetrek word om die grootste gemene deler tussen verskillende godsdienste
daar te stel en te vier, soos wat al op Erfenisdagvierings gebeur het.
Wêrelderfenisdag is ’n groot dag op die kalender van die Intergeloofsbeweging.
Singapoer se Intergeloofsbeweging, waaraan nege groot godsdienste deelneem,
se leuse is juis ook “Eenheid in verskeidenheid”. Die herlewing van
die Parlement van Wêreldgodsdienste in 1993 is in ’n groot mate gebaseer
op die boodskap van “Eenheid in Verskeidenheid” deur die Hindupriester
Swami Vivekananda tydens die eerste Konferensie van die Parlement in
1893. Daarvolgens is die verskillende godsdienste in die wêreld bloot maar
variasies van een goddelike erfenis.
Die berugte Asmal-dokument van 2001 oor multigeloofsonderrig in skole
doen juis aan die hand dat Skriflesing en gebed tydens saalopeninge vervang
moet word deur ’n multigodsdienstige “viering van eenheid in verskeidenheid”.

Gereserveerde deelname
Tog moet ons nie die kind met die badwater uitgooi nie. Die ware boodskap
van “eenheid in verskeidenheid” wat deur Erfenisdag gedra moet word, is
vir ons as Calviniste bekende terme. Dit verreken die veelheid van verbande
waarbinne die mens deur God gestel word, sonder dat die een die ander
uitsluit of domineer. Ook burgers van een land, oor volks- en kultuurbande
heen, het ’n bepaalde lotsverbondenheid en gemeenskaplike erfenis. Ons
behoort daarom met die nodige voorbehoud te kan meedoen aan die viering
daarvan.
(Persoonlik het ek ook aangename herinneringe daaraan toe ek en Ina met
twee van ons kinders en drie van ons kleinkinders, Voortrekkerklere en al, in
2002 ’n item moes lewer wat die Afrikanerstamboek tussen die ander moes
uitbeeld op die sentrale fees in Johannesburg. Dit was in die vorm van ’n eie
variasie op die bekende Carike-treffer, wat so geëindig het: “Dames en here,
dit is ons verhaal: soek jy na ons stamboom, moet jy hom ver gaan haal:
Franse, Duitsers, Hollanders en selfs ’n Engelsman. Maar nou’s ons Afrikaners,
en sing ons almal saam: Hiep hiep Hoera ... Suid-Afrika! Die 90%
swart skare het toe spontaan ge-“hiep-hiep-hoera Suid-Afrika!”)
Dit is waaroor Erfenisdag in die Suid-Afrikaanse konteks behoort te gaan.
Die boodskap wat deur Erfenisdag uitgedra moet word, is dat die erkenning
en respek vir die eiendomlike van elke bevolkingsgroep noodsaaklik is vir
vrede, voorspoed en vooruitgang. Dat die reënboog inderdaad uit sewe kleure
bestaan, waar nie een deur die ander oorheers of verdring word nie. Die
groot Wêreldberaad vir Volhoubare Ontwikkeling wat in 2001 in Suid-Afrika
gehou is, het iets daarvan raakgevat deur in sy finale resolusie van staatshoofde
“kulturele sekuriteit” as voorvereiste vir volhoubare ontwikkeling in
te skryf.
’n Botsende boodskap
Ongelukkig is hierdie mooi ideale besig om te versand in ’n praktyk wat
toenemend gestempel word deur ’n onderliggende denkklimaat van kulturele
imperialisme deur diegene wat oor die politieke mag beskik. 24 September
word toenemend ’n stukkie ironie wat bots teen wat die minderheidskulture
elke dag in Suid-Afrika ervaar. Kan daar ’n sprekender voorbeeld wees as dit
wat tans gebeur aan die walle van die Mooirivier? Die “CHO” moes weg
agter die naam van ons Alma Mater. Die “Klokwe” begin lui vir die naam
Potchefstroom. Aardklop mag volgens die politieke kitaarslaners nie meer
’n Afrikaanse fees wees nie.
Ou Britse imperiale plekname word ongestoord gelaat, terwyl die spoor van
die Voortrekkerwa en die vryheidstryders van die Anglo-Boere oorlog stelselmatig
van die landkaart uitgewis word. Die geskiedenis word op so ’n wyse
eensydig herskryf, ook in die leerplanne van ons kinders, dat my eie erfenis
verdag gemaak word. Die erfenis van ons bruinmense word gereduseer tot
’n tyd-deel van een dag in ’n jaar: Nuwejaarsdag vir die Kaapse Klopse.
Die een grondwetlike instelling wat kulturele sekuriteit en erfgoed moet waarborg,
die Kommissie vir die Handhawing en die Bevordering van die Regte
van Kulturele, Godsdienstige en Taalgemeenskappe, (art. 185), is na 12
Diskussie
jaar van demokrasie nog nie uit die
blokke nie. Die Pan-Suid-Afrikaanse
Taalraad, wat na die taalregte van alle
Suid-Afrikaners moet omsien, word
toenemend ’n bul sonder tande waaraan
geen staats- of korporatiewe
instelling hom steur nie.
Ons reaksie?
Die natuurlike reaksie is toenemende
onttrekking. ’n Kulturele emigrasie na
’n klein eilandjie in die waan dat die
strome van die Nuwe Suid-Afrika by
ons sal verbyvaar. Om eerder maar
van Erfenisdag Laertrekdag te maak.
Dit gaan ons nêrens bring nie. Veel
eerder moet al die minderhede wat
saam die Suid-Afrikaanse landskap
uitmaak, besef en die boodskap tuisbring
dat ons nie in 1994 klaar met
mekaar gepraat het nie.
Vir hierdie gesprek met die regering
bied Erfenisdag ’n ideale platform. As
Christene moet ons die voorposte bly
beman, nie in passiwiteit en defaitisme
verval nie, en steeds die ideale
van eenheid in verskeidenheid uitleef
en verkondig.
Intussen moet elkeen hom ook eerlik
afvra: Koester ek self nog my eie erfenis?
Is ek eerlik wanneer ek saamsing
in die kulturele proteskoor, terwyl ek
in my huis my kinders verpand aan
die vreemde erfenis van die TV, nouliks
met hulle praat oor ons eie verlede?
As ek so maklik vergeet die rots
waaruit ek gekap is? As ons selfs ons
gereformeerde erfenis so ligtelik opneem
dat die vraag na ons gereformeerde
identiteit al in die branding
staan?
Laat ons as gelowiges te midde van
die storm en drang onderliggend aan
Erfenisdag in die Nuwe Suid-Afrika
die belangrikste altyd onthou: “Die
Here is die deel van my erfenis ... ja,
my erfenis is vir my mooi” (Ps 16:5
en 6). •
• Die Kerkblad September 2006 • 31

Diskussie Prof rof rof rof. rof.
. BJ BJ (Bennie) (Bennie) van van der der W WWalt
W alt (P (Potchefstroom)
(P (P otchefstroom)
Die Postmodernisme
• ’n Verleentheid en ’n geleentheid •
Selfs hier aan die suidpunt van Afrika moes enige
(ingeligte) leser al die woord “postmodernisme”
teëgekom het. Ten minste op akademiese gebied
– ook in teologiese kringe – is dit vandag dié modewoord.
(Om dié term in ’n artikel te gebruik, verhoog deesdae
jou aansien!) Op filosofiese gebied word baie geskryf –
en gestry – oor wat die postmodernistiese denke presies
inhou. Hierdie populêre artikel wil nie dié filosofie beskryf
nie, maar oor die postmodernistiese lewensgevoel iets
sê, omdat dit – al is ons onbewus daarvan – ook ons
individuele en ons kerklike lewe beïnvloed.
’n Vergelyking tussen Modernisme en Postmodernisme
’n Modernistiese geestesklimaat het die Westerse wêreld
vir ongeveer 300 jaar (18de – 20ste eeu) oorheers. Dié
tydperk is gekenmerk deur geloof in die rede (’n vergoddelikte
verstand), en word daarom ook as die tyd van
die Rasionalisme aangedui.
Vanaf ongeveer die helfte van die vorige eeu word egter
besef dat die verstand en die wetenskap nie in staat is
om die verwagte verlossing te bied nie. Die verafgoding
van die rede slaan om in ’n verguising daarvan. Hierdie
irrasionalistiese wending was die begin van die hedendaagse
Postmodernisme. Die groot vertroue in die verstand
en die wetenskap as ’n weg na waarheid en geluk
word vervang met diepe wantroue daarin.
Die verskillende klem wat die twee lewensvisies lê sou
op eenvoudige wyse soos volg verduidelik kon word:
die werklikheid is logies dit is méér as logies
rasioneel emosioneel
geloof is onlogies geloof strek verder as logiese
wat ons weet wat ons nie weet nie
neutraliteit bevooroordeeldheid
een waarheid baie waarhede
duidelikheid veelsinnigheid
eenheid verskeidenheid
gelykheid uniekheid
veiligheid risiko
tydloosheid tydsgebondenheid
sistematies eklekties
kontinuïteit diskontinuïteit
voorspelbaarheid onvoorspelbaarheid
32 • Die Kerkblad September 2006 •
antwoorde vrae
absolute sekerheid diep onsekerheid
Sulke sleutelbegrippe kan ons help om die postmodernistiese
lewensgevoel te peil. Omdat die Postmodernisme
sowel ’n verleentheid is as ’n geleentheid bied, let ons
vervolgens eers op hoe gevaarlik dit is, en daarna op
moontlike aanknopingspunte by hierdie kontemporêre
lewensgevoel.
Die Postmodernisme is gevaarlik
Die Postmodernisme wil nie bloot net ’n nuwe styl (bv.
op die gebied van die argitektuur of woordkuns of die
wetenskap) wees nie. Dit is veel ingrypender, omdat dit
’n heeltemal nuwe manier van dink wil wees.
Dit gaan ook nie slegs om veranderinge ten opsigte van
enkele onderdele van die Westerse kultuur nie, maar
oor die geheel. Dit verwerp tereg die verafgoding van die
mag van die rede en die beperkte kennis wat dit kan
bied. Daarom beklemtoon dit ander maniere om tot die
waarheid te kom.
Dit bied egter nie iets beters nie. Dit is bloot ’n gevolg en
die voltooiing van die sekulariseringsproses of verwêreldliking
wat drie eeue gelede met die Rasionalisme begin
het. Dit is die jongste poging van ’n van-God-vervreemde
wêreld om te probeer bewys dat die mens, sonder om
antwoord op God se Woord te gee, kan dink en leef.
Want godsdiens – ook die Christelike – word wel geduld,
maar dit is volgens hierdie lewensvisie ’n persoonlike
saak. Dit moet tot die private lewe beperk word. Ons
mag nie ander mense of samelewingsverbande aan universele
Christelike reëls of dogmas bind nie. Die tyd van
sulke onderdrukkende “groot verhale” is verby.
Natuurlik kan so ’n standpunt nie konsekwent gehandhaaf
word nie. Want as daar geen waarheid bestaan
nie, kan ook die uitspraak dat “geen finale waarheid bestaan
nie” nie waar wees nie! Op die keper beskou,
vervang die sekulêre Postmodernisme die ander “verhale”.
Die Postmodernisme stuit dus nie, maar bevorder gewoon
die sekulariseringsproses – die grootste hedendaagse
vyand van die Christendom.

Die onverdraagsaamheid van verdraagsaamheid
Die gedagte dat die Postmodernisme godsdienstige verdraagsaamheid
sou bevorder, is misleidend. Die Christelike
gedagte van godsdienstige verdraagsaamheid is (in
die 17de eeu toe die mense moeg was van al die godsdiensoorloë)
gebou op die vertroue dat die evangelie
homself kan waar maak en nie mag en selfs geweld
nodig het om dit te bevorder nie.
Gedurende die 18de en 19de eeu word godsdienstige
verdraagsaamheid in die rasionalistiese denke egter
gegrond op die feit dat besef is dat dit nie moontlik is
om op redelike gronde te bewys of ’n godsdiens waar of
vals is nie. ’n Milde relativisme word voorgestaan. Geen
godsdiens is absoluut nie. Hulle is soos die verskillende
voetpaadjies wat uiteindelik dieselfde bergtop bereik;
soos die speke van ’n wiel wat uiteindelik by dieselfde as
uitkom; of soos verskillende soorte pynstillers wat almal
die pyn verdoof! Die keuse tussen die verskillende godsdienste
moet dus aan die individu oorgelaat word. Godsdiens
mag egter nie ’n rol in die openbare lewe speel
nie.
Aan die einde van die vorige eeu het die milde of gematigde
relativisme in radikale relativisme oorgegaan. Postmodernistiese
denkers radikaliseer die rasionalistiese posisie:
dit is nie so dat ons nie weet watter pad die regte is
nie – alle paaie is reg, solank dit vir jou erns is! Die
vroeëre ateïsme van geen god nie word nou vervang
met die standpunt van enige god is aanvaarbaar!
Hierdie postmoderne standpunt klink uiters verdraagsaam.
Dit is egter ’n rookskerm, skyn, want alle standpunte
word verdra op voorwaarde dat hulle die postmodernistiese
dogma aanvaar, naamlik dat alle godsdienste
waar is. Christene, Moslems, Jode en ander godsdienste
wat nie hierdie uitgangspunt wil aanvaar nie, word van
onverdraagsaamheid en fanatisme beskuldig.
Ons het hier dus geensins ’n voorbeeld van demokrasie
op godsdienstige gebied in ’n multigodsdienstige samelewing
nie. Die Postmodernisme kan net so anti-Christelik
wees/word soos die ou heidense, Romeinse godsdiens
uit die tyd van die vroeë Christendom. In die Romeinse
Panteon met sy baie gode is die aanhangers van talle
godsdienste verwelkom – behalwe Christene, omdat hulle
nie bereid was om hulle godsdiens te relativeer en hulle
God gelyk te stel met al die ander gode nie.
’n Gevaar binne die kerk self
Dié hedendaagse soort sekularisme is egter nie ’n “gevaar
Diskussie
daarbuite” nie, maar binne onsself. Die oorsaak vir die
sekularisering van die Weste mag immers nie net buite
die kerk gesoek word nie. Dit het sy oorsprong ook binne
die Christendom self, wat – nou al vir 2 000 jaar – die
werklikheid en ons lewe in ’n heilige en sekulêre terrein
verdeel, sodat die perspektief van God se allesinsluitende,
lewensomvattende Koningsheerskappy tot die geestelike
en die kerklike lewe beperk word.
Ook in Suid-Afrika was die verwêreldlikingsproses lank
voor 1994 reeds aan die gang. Dit, ten spyte van die
oppervlakkige invloed van die kerke – of dalk juis as gevolg
van die feit dat die Christelike geloof bloot ’n “heilige
vernislagie” bo-op die res van die samelewing was. Die
nuwe politieke bedeling (op grond van ’n sekulêre, liberale
grondwet) het die verwêreldliking van die samelewing
(die skeiding tussen geloof en politiek) bloot gewettig.
Twee belangrike vrae is dus die volgende: (1) In hoe ’n
mate is ons kerke self al besmet deur die virus van die
sekularisme? (2) Indien ons van die gevaar bewus is,
beveg ons dit op die regte manier? Baklei ons nie dikwels
eerder teen die simptome of gevolge daarvan (bv. op
politieke of onderwysgebied) nie, sonder om die wortel
van die kwaad – ook in onsself – uit te roei? Verkondig
ons werklik – en leef ons dit uit – die Koningskap van
God op alle terreine, of verkondig ons steeds meer en
meer ’n beperkte evangelie vir die persoonlike geloof en
die kerk? Leef ons in alles in diepe afhanklikheid van
God, of dalk alleen nog met betrekking tot dinge soos
ons ewige saligheid waarvoor ons nie self kan sorg nie?
Aanknopingspunte by die hedendaagse lewensgevoel
Die kerk moet soos ’n barometer of seismograaf hierdie
nuwe lewenswyse en –gevoel registreer en dit probeer
verstaan. Want – sonder om dit goed te keur – moet ons
dit as aanknopingspunt gebruik om op relevante wyse
vir die hedendaagse mens die evangelie te verkondig.
Die kerk mag nie self postmodernisties word nie, maar
moet die postmodernistiese mens bedien. Ek noem ’n
paar trekke waarby ons kerke moontlik kan aansluit:
• ’n Terugkeer na die grondliggende, basies geestelike
uitgangspunte wat al ons doen en late bepaal. ’n
Soeke na die geestelike, na spiritualiteit.
• Klem op belewenis, ervaring, emosie en intuïsie teenoor
koue logika. Die leerstellige moet saamgaan met
en geleentheid bied vir die behoefte aan outentieke
Godservaring, sonder ingewikkelde dogmas. Teenoor
die intellektualistiese skemas van vroeër dus ’n meer
mistieke denkwyse.
• Die Kerkblad September 2006 • 33

Diskussie
• ’n Verwerping van hiërargiese, dominerende gesag. Dit gaan nie oor die
gesagsdraer nie, maar oor die inhoud van sy gesag – dien dit jou? Is dit
tot jou voordeel?
• ’n Groot allergie vir die institusionele, die formele, terwyl die informele
hoog waardeer word. Die kerklike strukture word dus nie meer as essensieel
beskou om die Here te dien nie.
• ’n Beklemtoning van verskeidenheid en variasie teenoor dodelike eenvormigheid.
Saam daarmee ’n neiging om te relativeer eerder as om te
verabsoluteer.
• ’n Beklemtoning van die persoonlike, intieme.
• Terselfdertyd – in reaksie op die verskriklike individualisme van die Weste
– ’n ernstige soeke na gemeenskap en geborgenheid.
• Terug na die basiese, na byna primitiewe eenvoud – nie dieselfde as
eenvoudigheid of oppervlakkigheid nie.
• In plaas van blote aanvaarding eerder ’n soeke na die waarheid.
• ’n Holistiese benadering waarvolgens alles met alles saamhang en onderling
van mekaar afhanklik is.
As u mooi daaroor nadink, sal u besef dat ons Gereformeerde tradisie die
goud besit om in hierdie behoefte te voorsien. Die goud sal egter weer ge-
Dr Dr. Dr . PW PW (Pieter) (Pieter) Bingle Bingle (Nuusredakteur
(Nuusredakteur (Nuusredakteur Die Die Die Die Die KK
Kerkblad KK
erkblad) erkblad erkblad erkblad
34 • Die Kerkblad September 2006 •
smelt en op nuwe, eietydse wyse
gemunt moet word. Dit sal nie help –
om ander beelde te gebruik – as ons
die ou kos net ’n bietjie opwarm of
die nuwe wyn in ou sakke probeer giet
nie. Die nuwe behoeftes en vrae sal
– in die lig van dieselfde ou Boek –
van nuwe antwoorde voorsien moet
word! Veral indien ons kerke nie al
meer van ons jongmense heeltemal
wil verloor nie, sal hulle erns moet
maak met die nuwe lewensgevoel. Die
ouer garde het nog in die geestesklimaat
van die Modernisme grootgeword
en dit ingedrink. Al meer van
die jonger garde se lewensgevoel word
egter deur die postmodernistiese gees
bepaal. Ons kerke moet van hierdie
belangrike generasiegaping bewus
wees en dit reg hanteer. •
Bybelgenootskap open nuwe
Bybelhuis in Bellville
Die Bybelgenootskap van Suid-Afrika se nuwe
Bybelhuis in Edwardstraat 134, Bellville is op Donderdag
17 Augustus 2006 amptelik geopen en in gebruik
geneem. Hierdie gebou huisves die nasionale hoofkantoor
asook die Wes-Kaap Streekkantoor. Die
verhuising na 185 jaar uit die middestad van Kaapstad
na ’n kleiner, goedkoper gebou vorm deel van die Bybelgenootskap
se strategie om koste-effektief te wees en
soveel moontlik van beskikbare fondse aan te wend
om meer Bybels beskikbaar te kan stel.
Volgens ds. Gerrit Kritzinger, die Uitvoerende Hoof
van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika en voorsitter
van die Wêreldraad van Bybelgenootskappe, was die
Bybelgenootskap die afgelope aantal jare intensief besig
met herstrukturering. Die bedoeling daarvan is om te
verseker dat die Genootskap steeds relevant is vir die
veranderende Suid-Afrikaanse samelewing en getrou
bly aan sy taak om bekostigbare Bybels vir alle Suid-
Afrikaners beskikbaar te stel.
’n Spesiale Bybelsentrum het ook so pas sy deure
in hierdie Bybelhuis geopen. Die publiek is welkom om
hier besoek af te lê om meer oor die Bybelgenootskap
en sy werksaamhede te wete te kom, asook om Bybelprodukte
aan te koop.
Dr. Miller Milloy, Hoofsekretaris van die Wêreldbond
van Bybelgenootskappe, het by die toewydingsgeleentheid
van die nuwe Bybelhuis in Bellville in ’n kort bood-
Vlnr – Mnr. Rodney Basson, Eretesourier van die Bybelgenootskap
van Suid-Afrika, saam met dr. Miller Milloy, Hoofsekretaris
van die Wêreldbond van Bybelgenootskappe en ds.
Gerrit Kritzinger, Uitvoerende Hoof van die Bybelgenootskap
van Suid-Afrika.
skap namens al die ander Bybelgenootskappe groete
oorgedra. Die Wêreldbond van Bybelgenootskappe is
’n familie van 141 Bybelgenootskappe wat in meer as
200 lande werksaam is en waarvan die Bybelgenootskap
van Suid-Afrika ’n volle lid is. ’n Gedenkplaat is by
dié geleentheid deur mnr. Rodney Basson, die Eretesourier
van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika, onthul.
Verskeie kerk- en sakeleiers het die geleentheid saam
met Bybelgenootskapraadslede en -personeel bygewoon.

Herman Herman T TToerien
T Toerien
oerien (Bloemfontein)
(Bloemfontein)
Word Suid-Afrikaners
Hoe werk godsdiensvryheid in die praktyk? Soos enige grondwetlike
reg, word ook godsdiensvryheid beperk deur die regte van ander.
Om ’n eenvoudige voorbeeld te noem: die bewegingsvryheid wat die
grondwet aan burgers van Suid-Afrika verskaf, word beperk deur baie ander
regte, soos die ander se reg op eiendom en privaatheid.
Terwyl die Kommissie vir die Beskerming en die Bevordering van die regte
van Taal-, Godsdiens- en Kultuurgroepe reeds erken het dat hulle nie mooi
raad gehad het met klagtes van Christene oor sake wat aanstoot gee nie
(soos die onderstebo uitbeelding van Christus aan ’n kruis op ’n fliek-advertensieplakkaat),
omdat dit die reg op uitdrukking van ander sou aantas, is
ons in Suid-Afrika nog taamlik in die kinderskoene hieroor. Dit beteken nie
dat standpunt nie reeds ingeneem moet word, of minstens binnekort ingeneem
moet word, nie.
Moslemwoede en sowat 140 sterftes wêreldwyd oor spotprente is nog redelik
vars in die geheue. Die spotprenttekenaar Flemming Rose sê hy sal hom
met alles wat hy tot sy beskikking het, verset teen die afdwing van Moslemreëls
op nie-Moslems. Maar ... die Deense minister van onderwys en kerksake
erken daar word nou in die lig van die dreigemente selfsensuur toegepas.
Hy wil nie van lyfwagte gebruik maak nie.
Vir die Suid-Afrikaner is die Amerikaanse situasie ’n deurmekaarspul. Terwyl
niemand twyfel dat die VSA se grondwet godsdiensvryheid waarborg nie, is
dit minder duidelik hoekom ’n regter die trekpas kan kry oor ’n beeld van die
Tien Gebooie, hoekom ’n stad ’n privaat organisasie kan aansê om ’n soortgelyke
beeld uit sy eie, privaat tuin te verwyder, hoekom ’n kruis by ’n monument
verwyder moet word, en hoekom ’n Amerikaanse kapelaan afgedank
kan word omdat hy uit “verbode dele” van die Bybel voorlees en die naam
Jesus in sy gebede gebruik.
Dis maar enkele sake – daar is baie – soos Christenouers
se stryd om “intelligent design” naas “Darwinisme” as
skeppingsmetode in skole te leer.
Terwyl die Amerikaners skynbaar veel konserwatiewer is
as waarvoor hulle in die buiteland krediet kry, soos blyk uit
die meestal mislukte pogings om gay huwelik te wettig, is
dit tog van buite gesien betreklik moeilik om te verstaan
hoekom Christene dan tog blykbaar soveel teenspoed kry
om hul regte uit te oefen.
Is dit dan ’n geval van godsdiensvryheid is gelyk aan geen
godsdiens? Dus, waar dit ook politiek onsensitief sou wees
om iemand ’n “Merry Christmas” toe te wens in plaas van
Aktueel
se godsdiensvryheid bedreig?
“Happy Holidays”, wat nou ook hier
te lande kop uitsteek? ’n Goeie voorbeeld
is die kwessie oor die kruis wat
deel uitmaak van ’n oorlogsmuseum
(memorial) in San Diego, Kalifornië.
’n Paar jaar gelede het ’n selferkende
ateïs beswaar gemaak teen die kruis,
omdat dit hom sou aanstoot gee. Dié
saak het in die howe beland, en ’n
plaaslike hof het die stadsvaders aangesê
om die kruis te verwyder, of teen
’n koers van $5 000 per dag beboet
te word. Op appèl is die bevel deur
die Amerikaanse hoogste hof (Supreme
Court) op die ys geplaas, terwyl
die proses eers in laer howe uitgespook
word.
Oorkant die straat van hierdie einste
Supreme Court in die Columbia-distrik
het ’n groep Christene ’n beeld
van die Tien Gebooie in hul eie tuin
opgerig. Daar het dit aanstoot gegee
aan ’n ateïste-groep, en hulle het op
die verwydering hiervan “uit die openbare
oog” aangedring. Die plaaslike
regering het die Christengroep met
’n boete van $300 per dag gedreig
as hierdie “aanstootlikheid” nie verwyder
word nie. In die aangesig van
regsaksies is dit teruggetrek.
• Die Kerkblad September 2006 • 35

Aktueel
Die steun wat pres. George W Bush van die Christian Coalition of America (4
miljoen ingeskrewe lede) en ander Christen-“lobby’s” gekry het vir sy herverkiesing,
het stellig iets daarmee te make dat regbanke nou “konserwatiewer”
besluite begin neem. So is die gay wêreld geskok toe die staat New York se
hoogste hof, waar beide die staat en die hof as liberaal beskou word, besluit
het om nie gay huwelike te wettig nie. Die argument is dat sulke huwelike
nie deur bestaande wette moontlik is nie. In die naasliggende Massachusetts
is gay huwelike lankal deur die ooreenstemmende hof gewettig, maar
het nou omgevlieg en gemagtig dat die bevolking, onderhewig aan sekere
prosedures, ’n referendum hieroor kan hou.
Intussen is Massachusetts die enigste staat waar gay huwelike gewettig is.
Trouens, in sewe Amerikaanse state is die afgelope jaar referendums gehou,
en al sewe – van liberaal tot konserwatief – het oorweldigend teen die wettiging
van gay huwelike gestem. In Kalifornië krap die staat se hoogste appèlhof
kop oor die kwessie, nadat San Francisco se gay burgemeester die
staat se wetgewing oortree en huwelikslisensies aan gay paartjies uitgereik
het. Die uitspraak word afgewag.
Intussen het drie deelstate reeds wetgewing teen aborsies goedgekeur. Hierdie
wetgewing is oor die algemeen strenger as wat ons in Suid-Afrika geken
het voor aborsies op aanvraag gewettig is.
As sewejarige kind het my pa ’n jaar lank in die VSA navorsing gedoen, en
was ek daar in die skool. Hoewel my geheue na amper vyf dekades maar
vaal is, wil ek my verbeel dat ek maar self elke oggend in die klas lekker
saam met die klasmaats trou aan die Stars and Stripes gesweer het. En van
oggendgebede in die klas, soos hier, was daar nie sprake nie. Dié géén
godsdiens hou op ’n manier verband met godsdiensvryheid.
Verskillende mense hier te lande sal verskillende sienings hê van hoe Suid-
Afrika se godsdiensvryheid gaan ontwikkel. Terwyl daar reeds alarmistiese
kongresse gehou is om op die gevaartekens te wys, is ander houtpop-gerus
dat die uitleef van Christenskap nie bedreig word nie. Maar tog – as mense
in ’n woonbuurt in terme van bestaande dierebeskermings- en gesondheidswette
kla oor bure tydens ’n begrafnis ’n bees in die agterplaas lomp keelaf
sny? – dan begin godsdiensgebruike teen mekaar te staan kom. Gaan
Dr Dr. Dr . PW PW (Pieter) (Pieter) Bingle Bingle (Nuusredakteur (Nuusredakteur Die Die Die Die Die KK
Kerkblad KK
erkblad)
erkblad erkblad erkblad
36 • Die Kerkblad September 2006 •
godsdiensvryheid later bloot neerkom
op die Christen se reg om sy godsdiens
binne sy kerk en private domein
uit te leef? Die besluit om die Comrades
na Sondae te skuif, gee duidelik
aan baie Christene aanstoot,
maar “tel” nie meer nie.
In ander dele van die wêreld lyk dit
ook of Christene begin terugkrabbel
om verlore grond terug te wen. In
Duitsland het die nuwe CDU-minister
van onderwys ’n ooreenkoms met
die Roomse en Lutherse kerke gesluit
om te help om Christelike beginsels
in skoolleerplanne terug te voer.
Daarsonder kan daar geen toekoms
wees nie, sê die minister.
In Nederland het die Christen-Unie
(gebore uit die Gereformeerd Verbond)
met die onlangse plaaslike regeringsverkiesing
as vierde sterkste
party uit die stryd getree, wat meer
as kompenseer vir die terugslae wat
die regerende, maar effens meer liberale
Christen-Demokratiese Appèl
nou beleef.
Ook in Vlaandere word liberale uitvloeisels
nou deur die Christen-demokratiese
regering in die bek geruk.
In Australië is die Christen-demokratiese
Party aan die spook oor ’n wye
verskeidenheid sake wat wissel van
liberale dwelmgebruik, drankafsetpunte
naby skole, ensomeer. •
Bybel-Media bied onderrig per
korrespondensie aan
Bybel-Media bied deur die NEHEMIA BYBELINSTITUUT onderrig per korrespondensie aan swart en bruin kerkleiers
wat nie geleentheid gehad het om teologiese opleiding te ontvang nie. Baie ouer kerkleiers met slegs laerskoolopleiding
volg dié kursus. Na voltooiing van die studies ontvang die student ’n Diploma in Kerkleierskap.
As gevolg van werkloosheid en armoede kan baie studente nie die studiegelde bekostig nie. Dis op dié punt
waar gemeentes of individue hierdie mense wat in hul gemeenskap woonagtig is, kan help. Skakel vir Lenie by
(021) 864 8258 of e-pos lenie@bmedia.co.za vir meer inligting, of as u moontlik ’n student kan help.

Prof rof rof. rof . JPL JPL (Jakkals) (Jakkals) R RReinecke
R einecke (P (Potchefstroom)
(P (Potchefstroom)
otchefstroom)
Die verhaaltjie hiernaas is
denkbeeldig, maar speel
elke dag in meer as een
van ons gemeentes af. Pragtige
jongmense wat ’n jaar of twee
gelede met groot erns belydenis
van geloof afgelê het, verdwyn een
na die ander uit ons gemeentes.
Party raak net weg, ander skuif na
waar daar “meer lewe” is.
Wat is verkeerd?
Waar lê die fout?
Is die Woord wat in ons kerke
gepreek word, nie modern genoeg
nie? Paulus sê tog vir Timoteus, as
hy hom onderrig oor sy ampswerk:
“Verkondig jy aan die gemeente
maar net dit wat ek jou geleer het”
(kyk 2 Tim 1:13, 2 Tim 3:10-17).
Dit is tog God se Woord vir alle tye.
As die fout nie by die Woord lê nie,
waar lê dit dan? Daar is maar net
nog een ander plek waar die fout
kan lê: by ons. “Ons” is die volwasse
gelowige lidmate van die
gemeente. Die dominee, die
kerkraad, die lidmate, die ouers
van die “kinders” wat verdwyn. Wat
doen ons verkeerd?
Om hierdie vraag te beantwoord
moet elkeen van ons met trane,
biddend in sy binnekamer, en ons
almal saam as gemeente selfondersoek
doen. Ons maak nie almal
dieselfde foute nie.
Kerkraad en dominee
Elke dominee en elke kerkraad
moet ernstig besin oor die eredienste
in hulle gemeente. Is die
erediens maar net ’n formele
byeenkoms waarheen lidmate kom
om na ’n “preek te luister”? ’n
Geleentheid waar die dominee
“optree”? Is die erediens regtig ’n
byeenkoms waar die gemeente
Aktueel
Wat is verkeerd?
My vriend Jan is sigbaar ontsteld. Sy dogter, sê hy, het hom
gisteraand, tydens hulle weeklikse telefoongesprek, vertel dat sy
by ’n charismatiese geloofsgroep op die kampus aangesluit het,
want “daar gaan regtig niks aan” in die Gereformeerde gemeente
in die stad waar sy studeer nie. Sy het opgewonde vertel dat sy in
’n klein groepie opgeneem is. Hulle vergader elke week minstens
een keer, soms twee keer, in ’n koshuis se sitkamer. Om ’n oop
Bybel en op hulle knieë deel hulle in mekaar se lief en leed en
soek hulle saam na die Wil van die Here in hulle lewens. Hulle
groepie groei en sal binnekort in twee verdeel. Om dan weer
verder te groei. Sy wil graag ’n tiende van haar beurs aan die kerk
gee, uit dankbaarheid. Jan se stem raak skor, “’n tiende van haar
beurs!!”
Ek belowe vir Jan dat ek versigtig navraag sal doen en bel ’n
kollega by daardie kampus, wat ook die akademiese hoof van een
van die dameskoshuise op die kampus is. Ja, hy ken die groep, of
kerk. Die studente wat daaraan behoort, leef ingetoë en is
hardwerkende leerders. Hulle is ’n voorbeeld op die kampus. Tog
is daar enkele dinge wat hom pla. So ver hy kon vasstel het hulle
geen bande met enige ander kerk nie en die pastoor, wat die kerk
gestig het, bly in ’n luukse huis hoog teen rykmansrand in ’n
splinternuwe woonbuurt.
byeenkom om saam hulle geloof te beoefen, saam te sing, saam te bid
en saam die Here te ontmoet? ’n Byeenkoms vol hartlike warmte waar
die hele gemeente, elke lidmaat jubelend van vreugde, saam voor die
Here “aantree”? Is dit ’n byeenkoms waarna lidmate die hele week lank
uitsien? Word die erediens in die gemeente voortgesit ook nadat die
dominee amen gesê het?
Die dominee moet biddend in sy binnekamer en ook biddend saam met
die kerkraad besin oor die Woord wat in die gemeente verkondig word. In
die erediens en in die lidmate se huise. Konfronteer die Woord elke
lidmaat en die gemeente met hulle individuele en gesamentlike sondes
en roep dit skerp op tot bekering? Konfronteer dit elke lidmaat en die
gemeente daarmee dat sy en haar sonde en die gesamentlike sonde van
die gemeente die oorsaak is hoekom Jesus gespot en geslaan en aan ’n
kruis vasgespyker is, waar selfs sy Vader Hom verlaat het?
Word die lidmate deur die Woord opgebou en toegerus vir die daaglikse
lewenspraktyk? Hoe om in ’n samelewing te leef waar die Naam van die
Here gelaster word in daaglikse gesprekke, in “volwasse” TV-programme
en speelfilms. ’n Wêreld waarin seks maar net nóg ’n lewensgenieting
geword het wat liefs “veilig” met ’n “partner” beoefen moet word. In ’n
• Die Kerkblad September 2006 • 37

Aktueel
sportwêreld waar daar ten alle koste gewen moet word, selfs deur geweld
as dit nodig is, en ’n goeie verloorder ’n patetiese sukkelaar is. In ’n
sakewêreld waarin etiese gedrag beteken dat niemand my nog kon
uitvang nie en ’n werknemer maar net ’n “menslike hulpbron”, ’n ding, is.
Is die Woord wat verkondig word nog ’n skerp tweesnydende swaard? Die
probleem met so ’n swaard is dat dit ook in my eie rustige gemaksone
insny!
In ons huise
Elke ouer moet hom/haarself vra: Wat het ek met die Woord van die Here
in my huis gedoen? In die oggend, in die middag, in die aand, toe ons op
pad was (lees weer Deut 6: 6-9). Is huisgodsdiens en die bywoon van
eredienste goeie gewoontes van ons gesin? Of gaan laai ma die kinders
Sondagoggend by die katkisasie af om dan vir pa wat nog in die bed lê, ’n
koerant te gaan koop? En na die katkisasie word die kinders weer
opgelaai sonder om aan die erediens deel te neem. En die gesin gaan die
Sondagmiddag saam na die krieketwedstryd kyk.
Stel ons aan ons kinders die voorbeeld om elke Sondag twee keer aan
die eredienste deel te neem? Deelneem beteken iets heeltemal anders
as bywoon. Bly ons kerkbesoek by die huis as ons as gesin gaan vakansie
hou?
Gemeenskap van die gelowiges
Een van die redes waarom jongmense weggaan van Doppergemeentes af
is omdat die gemeenskap van die gelowiges nie in ons gemeentes tot sy
reg kom nie. Wat is die kenmerke van hierdie verskynsel wat as die
gemeenskap van die gelowiges bekend staan?
Dit word kernagtig in Handelinge 2: 42 beskryf. Ek haal Handelinge 2:41-
47 aan uit die “Die Boodskap”, ’n parafrase van die Bybel, maar ’n boek
wat ek van harte aanbeveel.
41 Na Petrus se woorde het ’n groot aantal mense, omtrent drieduisend,
hulle lewe aan Christus gegee. Daarna is hulle ook gedoop.
Van toe af het hierdie nuwe gelowiges gereeld bymekaargekom.
Hulle het nou in ’n splinternuwe verhouding met God en met
mekaar gestaan.
42 By hierdie byeenkomste het die wonderlikste dinge gebeur. Die
apostels het die gelowiges geleer waaroor hulle geloof in Jesus
presies gaan. Hulle het ook gereeld saamgeëet om hulle te herinner
dat Jesus by hulle is. By hierdie maaltye was Jesus die eregas.
Verder het hulle saam gebid.
43 Die apostels het ook groot wonderwerke onder hulle gedoen.
44 Al die gelowiges het groot eerbied vir God gehad. Hulle liefde vir
Hom en vir mekaar het hulle in ’n hegte eenheid saamgesnoer.
Hulle was nou soos ’n splinternuwe familie.
45 Daarom was hulle bereid om selfs hulle besittings met mekaar te
deel. Hulle het alles verkoop wat hulle besit het en die geld vir die
arm gelowiges gegee. So het hulle gesorg dat elkeen genoeg gehad
38 • Die Kerkblad September 2006 •
het om van te leef.
46 Dag na dag het hulle ook
na die tempel toe gegaan
om God daar te aanbid.
Hulle het ook by verskillende
huise saamgeëet. Hierdie
maaltye was glad nie
uitspattig nie, maar al die
gelowiges was vol vreugde.
47 Hulle het God heeltyd geprys,
omdat Hy so groot en
goed is. Die gelowiges se
lewenstyl het die ander
mense in Jerusalem baie
beïndruk. Almal het daaroor
gepraat. Daarom het
daar elke dag baie mense
tot geloof in Christus gekom.”
(Beklemtoning deur
skrywer)
Hierdie “byeenkomste” en die
“gereelde saam eet” was nie
sosiale kuiers soos die gemeentekampe,
gemeentepieknieks,
gemeente-etes, jeugkampe,
uitstappies van katkisasiekinders
na die ysskaatsbaan ensovoorts,
wat dikwels in ons gemeentes
plaasvind nie.
Hierdie gelowiges het net met een
doel saamgekom: om hulle gemeenskaplike
geloof saam te
beleef en te beoefen. Dan het hulle
nie oor rugby en krieket gesels nie.
Dit waarvan hulle harte vol was,
het by hulle monde uitgeborrel!
Ek is vas oortuig dat nie een
lidmaat, jonk of oud, ’n gemeente
sal wil verlaat as die beskrywing in
Handelinge 2:41-47 wat hierbo
aangehaal is, op daardie gemeente
van toepassing is nie.
Inteendeel, net soos ongeveer
2 000 jaar gelede die geval was,
sal daar vandag ook elke dag nuwe
gelowiges by daardie gemeente
aansluit. Die gemeente sal uit sy
nate uit bars! •

Dr Dr. Dr . PW PW PW (Pieter) (Pieter) Bingle Bingle (Nuusredakteur (Nuusredakteur Die Die Die Die Die KK
Kerkblad KK
erkblad) erkblad erkblad erkblad
Nuus van BYBEL-MEDIA
Bybel-Media in Sri Lanka en Indië: Bybel-Media is reeds sedert 1980
betrokke in Sri Lanka en kort daarna ook in Indië. Met die hulp van
prof. Paul Krishna is ’n baie effektiewe Bybelkor-gids ontwikkel wat die
evangelie van Jesus Christus teen ’n Oosterse godsdiensagtergrond
verduidelik.
In Sri Lanka word daar tans in Engels, Tamil en Singalees gewerk,
en baie Boeddhiste leer die Here ken deur hierdie kursus. Biblecor Lanka
word grotendeels deur die Kommissie vir Wêreldsending van die Sinode
van Wes-Transvaal en Bybel-Media ondersteun. Die Dutch Reformed
Church of Sri Lanka, onder wie se toesig hulle werk, is reeds in 1642
gestig! Die kerke in Sri Lanka kry al hoe meer met gewelddadige
vervolging te doen, en ’n hele aantal kerkgeboue is reeds afgebrand.
Hulle het ons gebede nodig.
In Indië het verskeie state reeds wetgewing aanvaar wat bekering
onwettig maak. As jy iemand na Christus lei in daardie state, staar drie
jaar gevangenskap jou in die gesig! Nietemin gaan Biblecor India van krag
tot krag. Hulle hoofkantoorgebou in Chennai is onlangs meer as
verdubbel, grootliks met die hulp van Jeffreysbaai se NG Kerk. Daar het
reeds ongeveer 2 000 nuwe gemeentes dwarsoor Indië ontstaan met
gemiddeld 50 lidmate elk, wat almal deur die Bybelkor-kursus die Here
leer ken het. Hulle maandelikse nuusbrief gaan na 300 000 nuwe
gelowiges uit.
Bybel-Media bedank al die gemeentes en individue wat hierdie
vrugbare werk in die Ooste moontlik maak. Aan die anderkant wil ons
graag gemeentes en individue aanmoedig om nog meer betrokke te raak.
Bybel-Media laat God se Woord deur die kuberruim klink – Die
gebruik van elektroniese media om die evangelie te verkondig, is nie meer
nuut nie. Powerpoint-aanbiedings in eredienste is algemeen. Talle
gemeentes het webtuistes.
Dit is dus geen wonder nie
dat Bybel-Media ook die
belangrikheid van die moderne
tegnologie vir die verkondiging van
die evangelie besef het nie.
Kategesemateriaal en -hulpmiddels
op CD het al ’n geruime tyd gelede
die lig gesien. Deur vyf webwerwe
het ons ’n evangeliese
teenwoordigheid in die
kuberruimte: www.bmedia.co.za,
www.christene.co.za,
www.kerkbode.co.za, www.lig.co.za
en www.cmn.co.za.
Baie van die geestelike
navrae wat Bybel-Media se
beraders beantwoord, kom per epos
by hulle uit
(help@bmedia.co.za).
In samewerking met die
Bybelgenootskap word elke
weeksdag aan 27 000 intekenaars
’n geestelike dagstukkie per e-pos
gestuur (besoek
www.christene.co.za vir intekening
daarop).
Teologiese Skool in Malawi
Die Josaphat Mwale Theological Institute op Nkhoma
in Malawi – voorheen bekend as Nifcott – het pas
’n interessante nuusbrief uitgestuur. ’n Paar hoogtepunte
is:
• Tydens die Oktober 2005-sinode van die CCAP
(Nkhoma-Sinode) is besluit om die Nkhoma Institute
for Continued Theological Training te vernoem
na wyle ds. Josaphat Mwale – ’n diep gelowige en
toegewyde leraar wat diep spore in dié kerk getrap
het.
• Sestien teologiese studente sal vanjaar as leraars
van die CCAP (Nkhoma-Sinode) in die bediening
“georden” (bevestig) word – die grootste groep nuwe
leraars in 25 jaar. Dit sluit in ses studente wat
teologiese opleiding by Zomba ontvang het voordat
hulle Nkhoma toe gegaan het; maar ook die tien
studente wat in Maart 2004 ingeval het vir die
intensiewe teologiese opleidingskursus op Nkhoma.
Die intensiewe kursus is aangebied weens ’n akute
tekort aan leraars in die Nkhoma-Sinode. Minstens
30 van die 124 gemeentes in die sinode het tans
nie leraars nie. En nog sowat 30 van die leraars
wat in diens is, is reeds verby aftree-ouderdom.
• In November verlede jaar is dr. Killion Mgawe aangestel
as dosent in die plek van ds. Chatha Msangaambe.
Dr. Mgawi is al 50 jaar in die bediening
en het volop praktiese ervaring!
• Die sentrum vir indiensopleiding wat agter die bestaande
geboue opgerig word, is amper voltooi.
Die sentrum sal verblyf vir 18 studente en ’n dosent
bied. Indiensopleidingskursusse sal leraars verder
toerus vir aspekte van die bediening soos finansiële
bestuur, pastorale sorg, gemeenskapswerk, leierskapsontwikkeling,
missiologie, Bybelinterpretasie
en prediking. Die eerste kursus sal DV vroeg in
2007 aangebied word.
Vir meer inligting, stuur ’n e-pos na
mbrand@kaapkerk.co.za
• Die Kerkblad September 2006 • 39

Resensie-artikel
BibleWorks
• ’n Voortreflike Bybelprogram vir die teoloog •
Daar is vandag veral twee groot Bybelprogramme wat
baie deur predikante gebruik word: BibleWorks en
Libronix. In hierdie artikel wil ek BibleWorks aan u bekendstel.
Die spreekwoord lui: Onbekend maak onbemind.
Ek is seker dat die omgekeerde ook waar is in hierdie
geval: dat bekendheid met BibleWorks die program by u
besonder bemind sal maak.
Oogmerke: kragtigheid, eenvoud en spoed
In hulle brosjure sê die programmeerders wat hulle
oogmerke met die program was: kragtigheid, eenvoud
en spoed. Daarin het hulle uitmuntend geslaag. ’n Reeds
buitengewoon goeie program is nog kragtiger en nog
meer gebruikersvriendelik gemaak. Boonop het dit, ondanks
vele nuwighede, weinig ingeboet aan spoed. Selfs
op my verouderde rekenaar werk hy soos blits.
Tydbesparing en noukeurigheid
Skrifverklaring en preek maak bly ’n moeisame en
tydsame proses van nadink oor die betekenis van verskillende
woorde en Skrif-met-Skrif-vergelyking. Weliswaar
kan die rekenaar en Bibleworks u nie in alles help nie.
Tog kan hierdie program u besonder goed help om tekste
en woordbetekenisse vinniger op te kyk. Dit gee u meer
tyd om oor die teks en u preek na te dink. Die rekenaar
en Bibleworks is ook van groot waarde wanneer dit kom
by die deeglikheid en noukeurigheid waarmee u woorde,
woordbetekenisse en tekste kan opsoek.
Oorspronklike tekste
Die basispakket van BibleWorks ($349) bevat al die
belangrikste grondtekste van die Bybel: die BHS Hebreeuse
Ou Testament, die Nestle-Aland (27ste uitgawe)
en die UBS (4de edisie) Griekse Nuwe Testament en die
Textus Receptus. Verder is daar ook ander belangrike
tekste soos die Septuagint (Rahlfs), die Siriese vertaling
van die Nuwe Testament (Peshitta) en die Aramese parafrases
van die Ou Testament (Targums), wat van die grootste
belang is vir teoloë en die waarde van BibleWorks
verhoog.
Al hierdie tekste is gemerk (tagged) en verbind aan
die Hebreeuse, Griekse en Aramese Woordeboeke in BibleWorks.
Dit beteken: As u met u muispyl op sê maar
die Hebreeuse woord vir “skuil” in Psalm 2:12 gaan staan,
verskyn die hele morfologie van die woord in ’n wenkvenster
voor u. In die regterkantse venster verskyn die
woordeboeke en dit is presies op die regte plek: by “skuil”
40 • Die Kerkblad September 2006 •
en boonop by die verwysing na Psalm 2:12 in die woordeboek.
Woordeboeke
In die basispakket ingesluit kry u die Griekse woordeboeke
van Louw-Nida, Friberg, Thayer, Barclay-Newman,
en Liddell-Scott (verkort) en nou ook die woordeboek
van Gingrich en Danker en die woordeboek van Lust op
die Septuagint. Vir die Hebreeus en Aramees het Bible-
Works die Brown-Driver-Briggs-woordeboek, die Theological
Wordbook of the Old Testament en – nuut in BW
7 – Holladay. Vir die meeste studente en predikante is
hierdie Hebreeuse en Griekse woordeboeke alreeds meer
as genoeg.
Die volgende is nie deel van die basispakket nie en
moet apart aangekoop word: die baie belangrike Griekse
woordeboek van Bauer-Danker en die standaard Hebreeus-Aramese
woordeboek van Koehler-Baumgartner.
Eersgenoemde is $125 en laasgenoemde $159. As die
twee saam gekoop word, kry u dit teen die spesiale prys
van $197. Ook die verkorting van die Theological Dictionary
of the NT is beskikbaar ($59).
Grammatika’s
Die basispakket bevat die beroemde werk van Gesenius,
die Bavinck van die Hebreeuse grammatika. Studente
en dominees hoef nie meer in die teksindeks van
Gesenius rond te blaai om te sien of daar iets staan oor
Genesis 1:1 nie. As u op die Hebreeuse woorde “in die
begin” gaan staan, verskyn oombliklik in die regterkantse
venster nege skakels na plekke waar Gesenius iets skryf
oor Genesis 1:1.
Verder kry u Futato se Hebreeuse grammatika vir
beginners. ’n Beroemde rabbi het eenmaal gesê: Om
die Ou Testament in vertaling te lees, is soos om ’n bruid
deur ’n sluier heen te soen – Futato se grammatika sal
u help om die sluier op te lig en die Ou Testament in die
oorspronklike Hebreeus te lees!
Daar is selfs ’n grammatika van die Aramees van
die Targums ($19.95). Onder die Griekse grammatika’s
in die basispakket tel die Greek Enchiridion van William
G MacDonald, ’n handboek van die Griekse grammatika
en sintaksis. Daar is selfs ’n grammatika van die Grieks
van die Septuagint. U kan die volgende bykoop: die
moderne standaard Hebreeuse sintaksis van Waltke en
O’Conner ($43), die meer gevorderde Hebreeuse grammatika
van Futato ($25), die Griekse grammatika van

DB Wallace ($25) en nou ook standaard Griekse grammatika
van Blass, De Brunner en Funk ($55).
’n Menigte Bybelvertalings
BibleWorks bevat al die belangrikste Engelse vertalings.
Dit sluit onder andere die KJV, die English Standard
Version en die NASB in. Ook die Holman Christian
Standard Bible (2004) en die NetBible is nou deel van
BibleWorks. Daar is ses Nederlandse vertalings (Leidse
Vertaling, Lutherse Vertaling, die vertaling van die NBG
en die Statenvertaling en die Willibrord) en Luther se
vertaling van 1545. Een van die baie nuwighede in Bibleworks
7 is dat dit nou ook die Afrikaanse 1953-vertaling
het.
Naslaanwerke en satellietkaarte
Al die werke van Flavius Josephus, Philo en die Apostoliese
Vaders is op BibleWorks. Die basispakket bevat
verder die volgende: International Standard Bible Encyclopedia,
Faussett Bible Dictionary, Synopsis of the Gospels,
AT Robertson’s Word Pictures in the Greek NT,
Metzger’s Bible Outline, Treasury of Scripture Knowledge,
Easton’s Bible Dictionary, Nave’s Topical Index, Bible
Timelines, Matthew Henry’s Commentary. U kan ook die
tekste van Qumran koop vir $80. Dit sluit nie die Bybelrolle
van Qumran in nie.
Die basispakket bevat die mooiste satellietkaarte van
Israel.
Baie en kragtige funksies
BibleWorks se soekfunksies is baie kragtiger as dié
van die gratis Bybelprogramme. Dit is ongelooflik wat
hierdie program alles kan doen. Jy kan enkele woorde
opsoek, maar ook verskillende kombinasies van woorde
en frases. Dit is eintlik onmoontlik om alles in ’n artikel
soos hierdie te verduidelik en te vertel. Bybelvertalings
en die oorspronklike tekste kan langs en onder mekaar
geplaas word en met mekaar vergelyk word.
’n Ander nuwe interessante en leersame funksie van
Bibleworks is die moontlikheid om die Hebreeuse en die
Griekse teks van die Ou Testament met mekaar te
vergelyk en om te sien met watter Griekse woord of woorde
’n Hebreeuse woord vertaal word.
Bibleworks 7 het ’n nuwe funksie by: die Key Word
in Context (KWIC) / Collation Table Module. Dit wil u help
om te sien in watter konteks ’n woord gebruik word, om
u so te help om die betekenis van die woord beter te
begryp.
’n Besonder goeie en maklike Help
Die pakket sluit ook video’s in, wat u stap vir stap
leer hoe om die program te bemeester. Met so ’n Help
Resensie-artikel
hoef u nie ’n kursus te gaan bywoon om die program
onder die knie te kry nie. U kan rustig in u studeerkamer
op u rekenaar luister en kyk na die moontlikhede van
die program.
’n Vergelyking met Libronix
BibleWorks is aansienlik goedkoper as Libronix. Die
Help van BibleWorks is sommer baie beter. Verder is
Libronix baie stadig. Net om u ’n idee te gee: om die
Naam Jahwe in Libronix op te soek, neem meer as 20
sekondes – en dan sien u ook maar net die eerste 100
van die ongeveer 6 000 voorbeelde. Om die volgende
100 te sien, vat net so lank. Daarenteen neem dit Bible-
Works 0,38 sekondes om al die resultate te toon en u
blaai met die grootste gemak en spoed deur al die voorbeelde.
Waarom so min kommentare?
Dit is waar dat Libronix wat kommentare betref Bible-
Works ver oortref. BibleWorks het egter doelbewus besluit
om nie op hierdie mark in te gaan nie, en hulle soos volg
daaroor verantwoord: “Ons wil ons kliënte ontmoedig
om ’n groot klomp eksterne modules (kommentare, ens.
– AHB) aan te koop. In die lig van die afwesigheid van
publikasiestandaarde is sulke aankope op die heel beste
riskant. Ons weet nie van iemand wat beplan om ’n groot
elektroniese biblioteek aan hulle kinders na te laat nie
en tog is die pryse van elektroniese boeke gelykstaande
aan en hoër as gedrukte boeke. Ons wil kliënte daarom
maan om versigtig te wees en om eerder hulle boekfondse
te gebruik vir gedrukte werke. Ons besef egter dat
daar sekere gereedskap is wat eksegete op ’n daaglikse
basis gebruik en dat dit nuttig is as dit in elektroniese
formaat is.”
Ek moet wel sê dat die feit dat Libronix al die kommentare
van Calvyn en Luther bevat, vir my ondersoek
van Calvyn en Luther besonder kosbaar en belangrik is.
U kan egter van Luther se werke en al die kommentare
van Calvyn op ander plekke gratis kry en ook Keil en
Delitzsch.
Wie meer wil weet
As u meer van die program wil weet, kan u my kontak
of na die webadres van Bibleworks gaan. Dit is http://
www.bibleworks.com/
Waar u Bibleworks in Suid-Afrika kan kry
Augustine Bookroom in Pretoria het die program
bestel.
Hulle e-posadres is augustinebookroom@telkomsa.net
en telefoonnommer is 012 993 4606.
Die basispakket sal ongeveer R2 500 kos. •
• Die Kerkblad September 2006 • 41

•In dankbare herinnering aan ... •
Pieter is op 9 Mei 1943 gebore in Roodepoort waar
hy grootword en sy skoolloopbaan voltooi. Hy was
die oudste van drie kinders. Sy “liefdesdiens” word deur
sy gesin ervaar: “... hy was ’n wonderlike broer ...”. Die
groot seun wat Mamma opgepas het as Pappa nie tuis
was nie. Die ouboet wat na sy sussies omgesien het. As
klein seuntjie het hy vir mense omgegee en hulle raad
gegee. Sy leierskap word erken en hy word hoofseun
van die Hoërskool Roodepoort.
Na matriek (1960) gaan studeer hy aan die PU vir CHO.
Studentwees het hy geniet – ’n tyd van werk, sport en
jolyt. In 1967 trou hy met Stienie Grové, sy lewensmaat.
Pieter “... het kleur aan my lewe gegee ...” sê sy. Drie
seuns, sy “bulletjies” is uit die huwelik gebore. ’n Dogter
word deur die Here by die gesin gevoeg. Hy was ’n man
en pa op wie ’n mens trots kan wees – “... ’n pa wat kon
lag oor hy kon huil. Nie sonder foute nie, maar ’n man
wat in die lig van die Woord gelewe het, gelewe het om
die Woord te verkondig.
As bedienaar van die Woord dien Pieter in die gemeentes
Koedoesrand (1969-1973), Newcastle (1973-1977),
Potgietersrus (1977-1984), Florida (1984-2004) en
Noordrand (2004-2005). Die Here het hom die gawe
gegee om woordryk die Woord te verkondig, preke wat
lidmate uit al die gemeentes in herinnering kan roep. As
predikant, eggenoot, ouer, oupa en vriend het sy woorde
lewens gevorm en verryk, maar die krag daaragter was
in sy voorbeeld. Met woorde het hy getuig, met dade het
hy gelei, altyd diensbaar. Hy het gelewe om te dien –
God en sy medemens. Soos hy sou sê: “Die nood dra
nie ’n horlosie nie”. Om hom tot in die middernagtelike
ure te sien werk, was nie snaaks nie. Dit het hom gelukkig
gemaak om te kon gee … te dien.
Sy dien van die Here het hom diensbaar gemaak in die
gemeenskap en in die kerk. Op meerdere vergaderings,
in kommissies en deputaatskappe het hy waardevolle
bydraes gelewer. Altyd nederig, diensbaar. ’n Groot man
met ’n sagte hart. Met liefde het hy ’n pasgebore voëltjie
versorg, omgesien na bejaardes en kinders in tehuise.
Met ’n lag, met humor, met ’n traan. Met ’n skerp humoristiese
gees, droog, kalm en rustig het hy hom in mense
42 • Die Kerkblad September 2006 •
Ds. Pieter Willem
Adriaan Mulder
Dienskneg Dienskneg van van God God en en medemens
medemens
9 9 Mei Mei 1953 1953 - - 4 4 Mei Mei 2005
2005
verlustig. Op sy grafsteen staan die woorde: “Dienaar
van God en mense, rus in vrede.” So onthou ons vir
Pieter Mulder, ’n dienskneg van die Here wat in sy vrede
hier geleef het, wat sy vrede ingegaan het en nou by
Hom leef.
(Saamgestel uit bydraes gelewer deur familie en
vriende)
A s iemand die SDDS (Sinodale Deputate vir
Diakonale Sake) noem, onthou almal ook die
mens, Pieter Mulder. Hy het ’n baie besondere passie
vir kinders en bejaardes gehad. Hy kon homself letterlik
in die skoene van die kinders en bejaardes plaas en
saam met hulle lag en huil. Elkeen wat gereeld op die
diakonale kongresse kom, sal onthou met hoeveel
gevoel hy praat oor sy kontak met die tehuise. Sy
aansporing tot die bediening van ons liefde aan hulle
was altyd toegelig met ’n voorbeeld uit sy eie ervaring.
Sy liefde vir sy Here was uitgedruk in sy liefde vir
hulle in die tehuise. Hierdie passie het gemaak dat hy
vir meer as 15 jaar lank amper daagliks na die SDDSkantoor
op die terrein van die ou Pres. Kruger Kinderhuis
in Johannesburg gery het om saam met sy twee
getroue sekretaresses elke Tehuis se finansies nog met
die hand op te skryf en te bestuur. Vanuit sy kantoor
was hy Skakeldeputaat wat oproepe ontvang het en
gemeentes bedien het met die passie om saam te
werk in die versorging van ons tehuise. Sy liefde het
gemaak dat hy alles sou oorsien om net ’n bejaarde
te help met ’n plekkie in ’n tehuis. Hy moes altyd maar
weer sorg dat al die tehuise kan uitkom met die geld
wat vanuit die diakonieë en subsidie van die staat
ingekom het.
Na die sluiting van die Johannesburg-Kinderhuis,
wat hom diep geraak het, was dit sy passie vir die
bejaarde wat hom baie bly gemaak het toe die aanbod
van ontwikkelaars, self Gereformeerde broeders, gekom
het om die hoofgebou en terrein van die ou Pres.
Kruger Kinderhuis in Johannesburg te omskep in selfstandige
bejaarde behuising. Met groot ywer het hy
die projek “Glenzicht” begin, maar was self nie bevoorreg
om die voltooiing daarvan te sien nie.
(Ds. Daan Bakker)

Op 27 Junie 1931 is Johannes
Petrus as die oudste seun van
vier kinders in die gesin van dr. MJ
Coetzee en sy eggenote gebore. In
’n Gereformeerde ouerhuis, wat hulle
toegespits het op die onderwys, is sy
noodsaaklike fondament gelê.
Hy begin sy skoolloopbaan in Pretoria-Oos
Laerskool waar hy hom op
vroeë ouderdom reeds as ’n besonder
begaafde leerling onderskei het.
Hy het later sy skoolopleiding aan die
Nylstroom Hoërskool, op 16-jarige
leeftyd, voltooi.
Aan die Potchefstroomse Universiteit
vir CHO het hy sy BA-graad en daarna
sy teologiese studies aan die Teologiese
Skool voltooi. Hy het ook ’n
Honneurs in Semitiese Tale verwerf.
Dit verklaar sy besondere belangstelling
wat hy gedurende sy amptelike
loopbaan in die werk van Bybelvertaling
gehad het. Hierdie kennis was
vir hom ook ’n besondere instrument
waarmee hy met liefdevolle jaloersheid
oor Bybelse getrouheid van die
herberyming van die Psalms gewaak
het.
In Februarie 1955 word hy in sy eerste
gemeente, Bethal, as predikant
bevestig. In November 1963 aanvaar
hy die beroep na Pretoria-Meintjeskop
waar hy vir net oor die 35 jaar
getroue en geseënde diens in die
kerk van die Here kon verrig. Op Sondag
28 Februarie 1999 het hy vanuit
Meintjeskop geëmeriteer.
Ds. Jan Coetzee was getroud met
Margaretha Bingle, die dogter van
• In dankbare herinnering aan ... •
Ds. (JP) Jan
Coetzee
27 27 Junie Junie 1931 1931 - - 24 24 Julie Julie 2005
2005
prof. en mev. Bingle. Uit die huwelik is vier dogters gebore. As gesins- en
familieman was hy ook onbeskaamd ’n volksman. In die publikasie “Afrikanertoekoms”
skryf hy: “Die ontstaan, bestaan en voortbestaan van die Afrikanervolk
is onomkeerbaar deur God gebind aan die Kerk van Christus.
Christus se kerk kan slegs leef deur die leer, diens en tug wat uit die Heilige
Skrif groei.”
Ds. Jan Coetzee was geen aanstellerige persoon nie. Waar hy gewerk het,
kon die naam Jan Coetzee maar verdwyn, solank hy sy mense net kon bring
by die Skrif, Belydenis en Kerkorde. Hy was inderdaad net bedienaar van die
Goddelike Woord. Met liefde, eenvoud en eerlikheid is sy dienstyd gekenmerk.
Hy was besonder lief vir kinders en het daarby gestaan om as kategeet al
die kategese in die gemeente waar te neem. Dit was vir hom belangrik dat
elke kind ’n liefde sou ontwikkel vir die Woord van God, die kerk, die belydenisskrifte
en die Psalms.
In die kerkverband was ds. Jan Coetzee ’n erkende en gewaardeerde kollega.
Vir jare was hy om die beurt gekies as voorsitter van die Partikuliere Sinode
Noord-Transvaal. Op die sittings van die Nasionale Sinodes het hy vanweë
’n gehoorprobleem sy vasgestelde plek gehad vanwaar hy met goed
voorbereide bydraes, maar ook soms met skerp en kostelike opmerkings,
sake ter tafel kon ophelder. Sy kennis, liefde en insig in die Skrif, Belydenis
en Kerkorde is deur baie gedeel.
Deur die jare het hy op verskeie sinodale deputaatskappe gedien, onder
andere die Deputate vir Formuliere en Belydenisskrifte, Diakonale Sake en
die Breë Kuratorium van die Teologiese Skool Potchefstroom.
Tydens sy emeritaat was hy steeds belangstellend en studerend besig met
die sake van die kerk waar sy groot liefde ook gelê het. Sy adviese en
bydraes in Die Kerkpad sal beslis gemis word.
Na sy emeritering het hy, tot slegs vier weke vóórdat die siekte wat tot sy
afsterwe gelei het en hom verhinder het, reëlmatig nog dienste verrig in
gemeentes waar hy gevra is om in eredienste voor te gaan.
Ons dank ons Hemelse Vader vir ’n begaafde en begenadigde dienskneg in
die kerk van die Here. Ons bede is dat die HERE sy dierbare eggenote,
kinders en kleinkinders deur die Heilige Gees met dieselfde wonderlike
evangelie, wat hulleself vir jare uit sy mond kon hoor, sal vertroos en versterk.
- Ds. Sarel Cilliers (Waterberg)
• Die Kerkblad September 2006 • 43

•Van Oraloor •
De Aar neem afskeid van die
Malans
Die eerste Sondag in Mei
het die Doppers van De
Aar afskeid geneem van
ds. Jan en Helena Malan, wat ‘n
beroep na Oudtshoorn aanvaar het
en die laaste Sondag in Junie daar
bevestig is.
Ds. Malan, wat in sy 26ste
bedieningsjaar is, was vir 23 jaar
lank (1983-2006) predikant op De
Aar. Voorheen was hy predikant te
Aliwal-Noord. Tydens sy bedieningstyd
in De Aar het hy verskeie
beroepe elders heen ontvang,
onder meer na Potchefstroom-Oos,
maar het telkens besluit om sy
werk op De Aar voort te sit.
Helena Malan was ’n bekende
in onderwyskringe. Sy het lank by
die Kleurlingskool Veritas onderwys
gegee en soms ook by De Aar
Hoërskool aflosdiens verrig. Verder
was sy betrokke by die opleiding
van onderwysers, het sy opgetree
as eksaminator en van tyd tot tyd
ook spesiale klasse in Engels
aangebied.
Hulle is hartseer om De Aar te
verlaat, waar hulle onder meer al
vier hulle seuns grootgemaak het,
het ds. Malan by die afskeid gesê,
maar hy sien die ampsaanvaarding
te Oudtshoorn as ’n goddelike
roeping en ’n geleentheid om met
vrug elders in die koninkryk van die
Here te arbei.
In sy afskeidspreek, toe hy vir
die laaste keer nagmaal aan die
gemeente bedien het, het ds.
Malan, met verwysing na die
algemene verskynsel van afnemende
getalle in kerklidmate, daarop
gewys dat die kerk van die Here nie
soseer op getalle gebou is nie,
maar wel op die belydenis dat
Jesus die Seun van die Lewende
God is. Met Matteus 16 as
kernhoofstuk, het ds. Malan dit
gehad oor die toekomsverwagting
en opdrag aan die kerk. Hy het ook
daarop gewys dat swaarkry en
44 • Die Kerkblad September 2006 •
Agter Agter vlnr: vlnr: L LLukas,
L ukas, ds. ds. Jan, Jan, Marnus, Marnus, Alwyn Alwyn en en en Erik. Erik. V VVoor:
V oor: Helena Helena (Krummel)
(Krummel)
en en Marie Marie (Alwyn (Alwyn (Alwyn se se vrou). vrou).
vrou).
vervolging nie die kerk doodmaak nie, maar dat prediking gegrond op
volksfondament of ’n sosiale fondament wel die dood van die kerk kan
beteken.
Die Woord van God is soms ’n harde woord, wat sal maak dat mense
die kerk verlaat, soos wat hulle in Jesus se tyd ook weggeloop het van sy
prediking af. As fondamente van die kerk geskuif moet word om aan
mense se verwagtinge te voldoen, is dit ontrouheid aan die Woord. Die
Here moet gehoorsaam word en nie die begeertes van mense nie.
In ’n waarderingswoord is gewag gemaak van die suiwer, onvervalste
Woordbediening van ds. Malan, en dat “Só spreek die Here” elke Sondag
duidelik, in verstaanbare taal en sonder ingewikkelde wetenskaplike
verklarings van die kansel af gehoor is. Hy het nooit toegegee aan
verwagtinge of tendense om “populêr” te preek, om Woordbediening by
die feilbare behoeftes, grille en giere van mense aan te pas nie.
(Meegedeel deur prof. Piet van der Schyff)
Die De Aar-gemeente het in 1923 afgestig van die Geref. Kerk
Philipstown en het in 1934 sy eerste predikant gekry in die persoon van
prop. WJ van der Merwe. In 1944 het prop. (latere prof.) SCW Duvenage
sy ampsbediening hier begin en vanaf 1946 tot 1970 was ds. Martinus
Postma herder en leraar van die gemeente. Hierna het di. JJ de Klerk, MF
van der Walt en V Combrink agtereenvolgens elk ongeveer vier jaar
gedien voordat ds. Malan in 1983 diens aanvaar het.

Psalmfees in Pretoria
Vir die afgelope aantal jare word daar telkens op
Hervormingsondag ’n Psalmfees in Pretoria gehou.
Op die fees gebeur daar presies wat die naam beskryf:
Daar word Psalms gesing! Kore, jeugkore, samesang,
orrelspel, instrumente en blaasensemble, selfs voordrag
van die skat van die liedere uit die Psalmboek. Verskeie
begeleiers het reeds ’n eie karakter aan die fees verleen:
Frelet de Villiers, Maurits Buchsteg, Engelie le Roux.
Hierdie Psalmfees het ontstaan in die Gereformeerde
Kerk Kameeldrift om uiting te gee aan die feeskarakter
wat die Psalms opvra. Dit is ’n belewenis om op
die verhoog van die Stadsaal te staan en Prys die Heer
uit meer as 1 000 kele te hoor. Of die klank van egte
jubeling onder Sing vrolik, hef die stem na bowe van die
pype van die magtige orrel in die Pretoriase Stadsaal.
Tradisioneel is daar ook ’n kort Woordoordenking om die
kele te laat rus of die verootmoedigende liedere wat die
gebede inlui.
Annemarie Fahrmeyer se naam is ook al sinoniem
met die Psalmfees vir die massa-rangskikkings met
fleurige blomme om kleur te verleen aan die klank wat
reeds gehoor word.
Die Psalmfees is nou al in verskeie geboue aangebied,
juis ter wille van variasie. 2006 se Psalmfees
word aangebied in die kerkgebou van die Gereformeerde
Kerk Wapadrant met Frelet de Villiers agter die orrel en
’n blaasensemble onder leiding van Anton Delen. ’n Groot
hoogtepunt hierdie jaar op die program is die teenwoordigheid
en sang van die Potchefstroomse Universiteitskoor
onder leiding van Awie van Wyk. Die koor het reeds
nasionaal en internasionaal bekendheid verwerf, onder
• Van Oraloor •
Die Die skoolkoor skoolkoor van van Overkruin Overkruin in in P PPretoria
P retoria onder onder leiding leiding van van Attie
Attie
Rossouw ossouw ossouw by by een een van van die die vorige vorige P PPsalmfeeste.
P Psalmfeeste.
salmfeeste. Attie Attie het het het dié dié
dié
betrokke betrokke jaar jaar ’n ’n paar paar van van sy sy sy kore kore kore wat wat hy hy hy afrig, afrig, laat laat sing.
sing.
andere vir die keurige wyse waarop die musiek aangebied
word.
Hiermee ’n uitnodiging – kom Psalmfees toe!
Hervormingsondag 29 Oktober 2006 in die kerkgebou
van Wapadrant in Atterburyweg, Pretoria. Ons begin om
15:00 en beloof om teen 17:15 klaar te wees. Bring
saam: Psalmboek, alhoewel die woorde van die Psalms
ook projekteer word. Bring ook iets saam vir die kollekte.
Die opbrengs word geskenk vir Bybelverspreiding.
Vir meer inligting kontak ds. Ben Fourie, 082
745 4117 of ds@kameeldrift.co.za
- Ds Ben Fourie, Kameeldrift
Negende byeenkoms van WRK in Brasilië
Die negende byeenkoms van die
Wêreldraad van Kerke (WRK)
het vanjaar in Porto Alegre, Brasilië,
gedurende Februarie plaasgevind.
Daar was 4 000 deelnemers, waaronder
691 afgevaardigdes van 348
lidkerke. Daar is veral gefokus op
spiritualiteit, ekumeniese verhoudings,
globale geregtigheid en profetiese
getuienis. Volgens die nuwe
Konstitusie word besluitneming nou
op konsensus baseer.
Aandag is ook gegee aan maniere
waarop met die Rooms-Katolieke
Kerk, wat nie lid is nie, saamgewerk
kan word, asook met Pinksterkerke. ’n Besondere fokus was op geweld
teen kinders.
Insiggewend was ook – tydens die byeenkoms – ’n belydenis van die VSA-
Kerkekonferensie waarin die Amerikaanse kerke verskoning gevra het omdat
hulle nagelaat het om ’n profetiese getuienis teen die Amerikaanse oorlog
in Irak – wat as ’n “fout” bestempel is - te lewer. “Ons bely dat ons gefaal
het om ’n profetiese stem – hard en volhardend genoeg – te laat hoor om
ons nasie tot globale verantwoordelikheid vir die skepping op te roep en
dat ons medepligtig is aan ’n verbruikerskultuur wat die aarde vernietig.”
(Berig in Challenge, no 84, 2006)
(Mens dink in hierdie verband onwillekeurig daaraan dat ons susterskerk, die Christian
Reformed Church in North America, in 1989 hulle verhouding met die GKSA
gesuspendeer het omdat hulle van mening was dat die GKSA apartheid óf ondersteun
het óf nie sterk genoeg afgewys het nie. – Red.)
• Die Kerkblad September 2006 • 45

•Van Oraloor •
Salig is die vredemakers
Dit het Saterdagaand 1 Julie
2006 begin. Eintlik al
vroeër. Maar die Saterdagaand
het Elton en Neldene weer
stry gehad. Toe is die polisie al
twee keer uitgeroep om te kom
vrede maak. Kobus van Staden,
Neldene se oom, was ook daar –
hy moes ook kom vrede maak.
Sondagoggend 2 Julie was Kobus
en sy familie oudergewoonte by die
kerkdiens. Na kerk gaan kyk hy gou
hoe dit by sy ma se huis gaan.
Daar word hy deur die hart geskiet
– twee keer. Neldene word van
agter deur die kop geskiet. Dit alles
gebeur in die een slaapkamer waar
Kobus, Neldene, Kobus se vrou
Sana, hul twee jong kindertjies en
Kobus se ma, tannie Dollie, skuiling
gesoek het. God se bewarende
hand laat Elton se woede stol. Hy
vlug na sy ouerhuis.
Salig is die vredemakers, want
hulle sal kinders van God genoem
word.
Om 12:16 lui ds. Kiepie Jaftha se
selfoon. Dis ’n sms van sy kinders:
“Pa en Ma, julle moet ons dringend
bel.” Hy kan nie dadelik antwoord
nie. Hy is by die Gereformeerde
Kerk (Vrijgemaakt) in Rotterdam-
46 • Die Kerkblad September 2006 •
Zuid in Nederland. Hy bevestig ’n vriend as sendeling na Afrika. ’n
Vreugdevolle, historiese geleentheid verander oombliklik in ’n hartseer
verhaal.
Minute later kry hulle die tragiese nuus. Twee lidmate van hulle gemeente
is koelbloedig vermoor – Kobus en Neldene is dood. Ouma Dollie verloor
haar laaste kind en kleinkind. Nou is net sy en Tesslyne, Neldine se
dogtertjie, en nog ’n kleinkind oor. Sana is ’n weduwee. Haar twee seuns
is vaderloos. Wie weet wat het hulle oë in daardie kamer gesien?
’n Polisiereservis gaan soek Elton by sy huis. Hy word swaar gewond en is
in die hospitaal oorlede. Later het ’n polisietaakmag Elton se ouerhuis
binnegegaan. Hulle tref hom dood aan. Hy het vermoedelik selfmoord
gepleeg.
Elke aand daardie week word ’n troosdiens gehou. Dinsdagaand kom
mense buite tannie Dollie se huis waar die skietery plaasgevind het,
bymekaar. Daar is nie genoeg sitplek nie. Die tuin voor die klein huisie is
stampvol, winterkoue ten spyt. Die gemeenskap vra na sin – hulle sing
voor God, bid, luister na sy Woord. Woensdagaand, so word afgekondig, is
die troosdiens by Kobus se huis.
Saterdag word begrafnis uit die Gereformeerde Kerk Heidedal gehou; ’n
dubbele begrafnis. Die kerk is oorvol. Baie mense moet buite bly wag.
“Die bloed van ons Here Jesus Christus getuig van ’n beter bedeling as
die bloed van Abel,” worstel die gemeenskap saam met ’n erg bedroefde
ds. Kiepie met God se Woord. Hoe anders kan ons getroos word?
Kobus van Staden, so het ons almal gedink, is die een wat die Here oprig
om voor te loop in die gemeente en gemeenskap. Amper soos Paulus
Timoteus “my seun” noem. Jare terug was hy een van die baanbrekerstudente
toe hy by die PUK ingeskryf het vir Teologie. Uiteindelik word hy
onderwyser; almal getuig van sy besondere vaardighede.
Maar dis in die gemeente waar sy spore diep getrap lê: Bybelstudent by
uitnemendheid, kategeet, ouderling, skriba. Hy was die een wat ons
meermale by die Klassis gesien het. Hy was een van die stigterslede van
die Obedience Male Voices, ’n Christelike mannekoor in Heidedal. Hy het
op hierdie en daardie bestuur gedien. Skaars 40 jaar oud.
O Here, verbind deur u Gees die seer harte van tannie Dollie, Kobus se
vrou Sana en die kinders, Tesslyne en almal wat vir Kobus lief was. Vul U
self die leemte in hulle lewens. Voorsien tog weer in gawes om in die
gemeente te dien. En bevry ons land van ’n kultuur van geweld.
Inderdaad is die vredemakers salig – en hulle is sonder enige twyfel
kinders van God.
- Ingestuur deur ds .Johan Fleischmann

Ds. Ben Fourie
(Voorsitter: Nasionale GTV)
Die tema vir die Kongres 2006
te Potchefstroom was:
Bewaar en vermeerder die
kerk: Ek, ons en hulle. Daarmee wou
die bestuur die belangrike fokus van
ware en egte kerkwees onderstreep
– met klem op die groot troos, groot
opdrag en groot gebod wat die Here
aan die kerk toevertrou het.
Die tema het duidelik ’n uitwerking
gehad, want daar was werklik goeie
en verteenwoordigende deelname en
teenwoordigheid op die kongres.
Daar word elke jaar gepoog om variasie
aan te bied en nie in stereotipes
te verval in die aanbiedingswyses
nie, en duidelik bly die formaat
geslaagd.
Die GTV is ook ’n kuiergeleentheid
vir ou vriende, klasmaats wat na onderbreking
van tyd en ruimte mekaar
kan opsoek. Dit is anders as ’n sinode
met die druk van tyd en prosedure,
’n geleentheid om ’n saak te bekyk
en te bekou en tot oortuigingsvorming
te vorder. Daar is nie druk om
heeltyd net te besluit nie. Die rustige
en kalm gesprekke in al die sessies
en ook in die gange was getuie daarvan.
Belangstellendes het letterlik van naby
en ver gekom: Botswana, Oos-
Londen, Durban, Limpopo en Potchefstroom.
Dit was met dank en
waardering dat ons die Teologiese
Skool so betrokke gesien het – personeel
en studente was goed verteenwoordig.
Daar was ook van ons emeriti
nog sterk betrokke – die teenwoordigheid
van prof. Amie van Wyk en
oom Peet en tannie Christien Duvenage
is hoogs gewaardeer.
Die formaat van die GTV hierdie jaar
was basies dieselfde as die vorige
twee jare. Daar was sessies waar
almal teenwoordig was (die plenêre
sessies) en andersins parallelle sessies
waar kongresgangers ’n keuse
kon uitoefen waar hulle betrokke wou
wees. By elke geleentheid is daar ’n
• Van Oraloor •
Geref. Teologiese
Vereniging hou kongres
sessievoorsitter en respondent aangewys en geleentheid vir oop bespreking
gebied. Die volgende is ter tafel geneem:
Plenêre sessies:
• Prof. Werdie van Staden: Verhoudings en persoonlike voornaamwoorde.
• Prof. Callie Coetzee: Calvyn en die eenheid van die kerk.
Parallelle sessies:
• Dr. Douw Breed: Vrou in die amp – troebel water is nie noodwendig
diep nie.
• Prof. Amie van Wyk: Die verantwoordelikheid van die staat en die roeping
van die kerk vandag t.o.v. misdaad en geweld – teologies beskou.
• Dr. Chris van der Walt: Handelinge 17 se praktiese antwoord op “Sjuut
en sit stil!”
• Ds. Gustav Opperman: Bewaar en vermeerder in die huis van die Here.
• Dr. Nico Vorster: Transformasie in Suid-Afrika en die koninkryk van
God.
• Br. Jannie Earle: Die invloed van depressie op my huwelik en gesinslewe.
• Dr. Francois Kruger: Die noodsaaklike skuif wat in die GKSA gemaak
behoort te word.
• Prof. Gerrie Snyman: Om vir ander die Bybel anders te lees.
• Prof. Cassie Venter: Kategeet en spiritualiteit.
• Ds. Pieter van Wyk: Die invloed van De Maandbode (1873-1894) tot
die bewaring en vermeerdering van die kerk.
• Ds. Gerard Meijer: Kerklike appèl – bou of breek ons?
• Prof. Jos Verheyden: The Gospel of Matthew and (other) Jewish-Christian
Gospels.
• Dr. Jacob Pretorius: Die groot vyf vyande van die groot opdrag.
• Dr. Johannes Smit: Bewaring van die kerk in die godsdiens-neutrale
staat – wie reël wat?
• Ds. Hendrik du Plessis: Sending in die bewaring en vermeerdering van
die kerk.
• Br. Pieter Bisschoff: Onderwys – die Nasionale Minister se geheim!
• Dr. Wikus Buys: Die noodsaak van ’n gereformeerde navorsingsbenadering.
• Ds. Peet Coetzee: Die oproep tot ’n buitengewone Sinode.
Ander aktiwiteite wat vermelding verdien: Ds. Leo van Schaik het ’n oorsig
gebied van die voorbereidings vir die fees met die 150-jarige bestaan van
die kerk in 2009. Dit was ’n behoorlike lusmaker, ook vir die GTV self. Tydens
die jaarvergadering is daar ’n mosie aanvaar om in lyn met die doel van
bestaan en konstitusie van die GTV ’n onafhanklike studie te onderneem
oor die hele kwessie van die plek, rol en taak van die vrou in die kerk.
Hierdie inligting sal ook tot beskikking van die deputate van die Nasionale
Sinode gestel word. ’n Studiegroep is aangewys met die mandaat om ander
helpers ook te betrek.
Ons sien reeds uit na volgende jaar se kongres en die bestuur begin eersdaags
beplan met die oog daarop. Ons hoop om nog meer en meer van veral al
ons predikante daar te sien om inspirerende samekoms te beleef en gestimuleer
te word in die teologie en denke. •
• Die Kerkblad September 2006 • 47

• JEUG •
QUEENSTOWN en DORDRECHT
se jongmense kuier gesellig saam
48 • Die Kerkblad September 2006 •
Ons is verseker baie gelukkig om hier in die hartjie van die
Oos-Kaap soveel natuurskoon rondom ons te mag
beleef. Berge, riviere, natuurreservate – alles bestanddele vir
’n bobaas resep: ’n ontspanne kuiergeleentheid vir jongmense.
Omdat hier nie flieks en nagklubs en wie weet wat alles is
om afleiding te bied nie, het ons besluit om veel eerder in God
se natuur as Christene saam te kuier.
Op Saterdag 18 Maart het ons van die jongmense in die
gemeentes saam met hulle vriende gemobiliseer om saam
met ons te braai en te kuier.
Soos die foto’s wys, is die geleentheid ook aangegryp om die
jongmense toe te rus. Druk besig het hulle ’n vraelys ingevul
om vas te stel watter tipe persoonlikheid hulle het – glo my, dit
het gou-gou in ’n goedige gespot en geskerts oor die goeie en
swak punte van die verskillende persoonlikheidstipes ontaard.
Ek moet sê, dit was beslis ’n leersame en ’n geseënde kuieren
toerustingsgeleentheid gewees.
- Dr. De Wet Saaiman
CACHET reik uit na Botswana
In die (ietwat korter!) universiteitsvakansie het 19 studente van die
Gereformeerde Kerk Cachet en ander gemeentes die lang (1 700 km)
pad vanaf Potchefstroom na Shakawe in Botswana aangedurf – om
weereens ’n hulpprojek te gaan aanpak met hope entoesiasme en
opgewondenheid! Hierdie hulpprojek/uitreik van Cachet behels
merendeels bou- en herstelwerk gekombineer met evangelisasiewerk,
en het plaasgevind vanaf 29 Junie tot 14 Julie.
In samewerking met Braam en Willemien le Roux, en
die plaaslike Kuru Trust (gemeenskapstrust) in Shakawe, het
ons opknappingswerk gedoen aan ’n bestaande gebou wat
volgens die beplanning aangewend gaan word as ’n
kleuterskool in ’n vigswesieprojek.
Ons “bou”-werk het basies die opruim van bourommel
en skoonmaak van die erf, herstel van die plafon en die uitverf
van die binnemure behels. Dit mag dalk na relatief min werk
klink, maar ons het genadiglik baie vermag binne die nege dae
wat ons wel kon werk (en nie op die pad was nie!). Terwyl party
Regs: egs: Besig Besig Besig om om er erf er erf
f skoon skoon te te maak.
maak.
spanlede die bouwerk-gedeelte
onder die knie gekry het, het ’n
ander groepie die evangelisasiewerk
ernstig opgeneem. Ons is
ontsaglik baie bygestaan en
ondersteun in ons sending deur

Die Die gebou gebou waaraan waaraan ons ons gewerk gewerk het. het.
Evangelisasiewerk Evangelisasiewerk by by by skole.
skole.
die plaaslike Nigeriese dokter, dr. Philip Isete, en sy
vrou Tina. Hy het aan ons leiding gegee in terme van
die plaaslike gemeenskap se probleme, en ons van
broodnodige raad voorsien in terme van
evangelieverkondiging aan die jeug.
Ons het besoeke afgelê by twee hoërskole
en die plaaslike laerskool, en spesifiek vigs, tienerswangerskappe
en onthouding aangespreek. In ons
evangelisasie het ons gebruik gemaak van die
moderne weergawe van die welbekende “Breë en
Smal Weg”-plakkaat, asook verskeie Christelike
leesstof in Tswana.
Ons het darem nie net heeltyd gewerk en
• JEUG •
evangeliseer nie! Ons was bevoorreg om ’n krokodilplaas
en die gesogte toeriste-aantreklikheid Tsodilo
Hills te besoek, ’n bootrit op die Okavango-rivier te
beleef en Botswana se landsvaders van naderby te
leer ken by die indrukwekkende monument in die
hoofstad Gabarone.
Almal is dit eens dat hierdie uitreik ryklik
deur ons God geseën is van begin tot einde, en ons
is oneindig dankbaar dat ons die voorreg gehad het
om hierdie ondervinding mee te maak! Gryp so ’n
geleentheid met beide hande aan – jy sal nie spyt
wees nie!!
- Hanneri Coetzee
MOOT-kamp 2006 was VUURWARM!
D aar is net een woord wat Moot 2006 kan beskryf:
VUURWARM! Dit was ook die tema vir die week,
waartydens ’n brandende passie vir God en mense aangeblaas
is. Lesings oor verskeie temas (o.a. waarheid, verhoudings,
seerkry en roeping as God se kind), asook Jabbokstiltes,
Bybelstudies, bidbuddies, lofprysing en persoonlike gesprekke
het gesorg vir baie geestelike groei.
Natuurlik was daar ook tyd vir pret en poetse! Kenmekaar en
speletjies het die ys gebreek. In die middae het aktiwiteite soos
olimpiese spele,
amazing race asook doppersports gesorg vir pret en dit het ook
geleenthede geskep om bande te bou. Sosiale aktiwiteite is op
’n hoë noot afgesluit tydens die dinee en die konsert.
Die kamp was voorwaar ’n sukses, en skoolverlaters sowel
as groepleiers kon die kamp verlaat as toegeruste mense,
gereed om soos ’n vuur vir God te brand. Baie dankie aan
almal wat betrokke was by Moot 2006.
Dankie aan ons hemelse Vader dat Hy die kamp so geseën
het. Ons sien uit daarna om volgende jaar weer so te maak!!
- Antoinette Hamman
Die Moot Skoolverlaterskamp vir Gr. 11 en 12 word jaarliks
deur die Jeugdeputate van die Part. Sinode Pretoria gereël.
• Die Kerkblad September 2006 • 49

50 • Die Kerkblad September 2006 •
Briewe van ons lesers ...
As u oor die Zuma-saak skryf, sê u dat daar tereg gesê is
ons gemeenskaplike moraliteit skiet ver tekort.
Wyse vroue (selfs dogters) en wyse mans het die gawe
om in hul verhouding met mense spontane reaksies te wek.
Die dwaas is ’n slaaf van hom/haar wat wys van hart is. Nie
alle spontane (emosionele) reaksies is heilig en word op
heilige wyse gewek nie.
Verstandige vroue en mans ontvang die groot genade
om ootmoedig dankbaar in die Naam van Christus op te tree
en te onthou dat alle skatte van ware wysheid en ware
kennis in ons Here en Saligmaker (ons Koning en heilige
Ongekwalifiseerde statistieke net
so gevaarlik
Leermeester) Jesus Christus verborge is. Heilige spontane
reaksies word alleen deur die herskeppende krag van die
Heilige Gees in blye, biddende, dankende, ootmoedige harde
stryd tot eer van ons hemelse Vader gewek en ervaar. Ons
lees daarvan in Matteus 10:20.
Is daar nog vyf verstandige mans? Moet ons nie ook
maar onthou ongekwalifiseerde statistieke en persentasies is
van die grootste leuens nie? In ons afgodediens gebruik ons
dit om mense vir ons doel te mesmeriseer. Is dit nie ook
immoreel nie?
- BJ van der Walt, Rietfontein
Ons moet nie met mekaar hieroor stry nie
Kersfees vier – Ja of Nee: Ek verwys
na die diskussie-artikels oor dié
onderwerp in Die Kerkblad van April en
Julie 2006 van die hand van br.
Slabbert du Cornu en prof. Amie van
Wyk.
In my geboorteland, Nederland,
kan ek nie onthou dat daar enige
diskussie was oor die onderwerp nie.
Ons het elke jaar met groot vreugde
Kersfees gevier. Vir ons was die
geboorte van Jesus die draaipunt in die
wêreldgeskiedenis. Toe het die
vervulling van God se belofte begin.
Groot was ons verbasing, en ek
moet erken ons teleurstelling, toe ons
ervaar dat baie predikante en lidmate
in die Gereformeerde kerke in Suid
Afrika gekant was teen die viering van
Kersfees en ook ander Christelike feesen
gedenkdae.
Dit het my jare geneem om te
aanvaar dat daar gelowiges is wat die
dae nie wil vier nie. Maar nou is ek
daarvan oortuig dat ons nie oor hierdie
dinge met mekaar moet stry nie. En ek
sal sê waarom nie.
In die artikels word ons belydenisskrifte
en uitsprake van vooraanstaande
kerkleiers oor die eeue aangehaal om
aan te toon dat ons die Kersfees nie
moet vier nie of dat dit geen skriftuurlike
instelling is nie. Alles goed en wel,
maar ek wil liewers teruggaan na die
Skrif. In die brief aan die Romeine skryf
Paulus in hoofstuk 14:1-12 oor hierdie soort verskil in opvattings. Vers 1 sê:
“Aanvaar die een wat in die geloof swak is, sonder om met hom te stry as sy
opvatting van joune verskil.” In vers 5 en 6 sê Paulus: “Vir die een is een dag
belangriker as ander dae; vir ’n ander is alle dae ewe belangrik. Elkeen moet net in
sy eie gemoed oortuig wees van sy opvatting. Die een wat ’n bepaalde dag op ’n
besondere wyse hou, doen dit tot eer van die Here.”
Ek dink nie Paulus het die Kersfees in gedagte gehad nie. In die tyd het die
kerk blykbaar nog nie Kersfees gevier nie. Maar ek is tog daarvan oortuig dat ons
die viering van die Kersfees, al dan nie, mag toets aan wat Paulus hier in sy brief
aan die Romeine skryf. Lees gerus die hele gedeelte aandagtig.
Dus: die een wat nie Kersfees vier nie, doen dit tot eer van die Here, en dank
God, en die een wat wel Kersfees vier, doen dit ook tot eer van die Here en dank
God.
Klink dit snaaks? Wel, elkeen van ons sal oor homself aan God rekenskap
moet gee.
- A van Wijngaarden, Northcliff
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
’n Brief is ontvang van br. Skim du Plessis van Caledon waarin hy sy
ongelukkigheid te kenne gee dat instansies wat van persone bydraes vra vir hulp
(ook in die kerkverband), nie ontvangs erken van die bydraes of kwitansies aan die
bydraers stuur nie, aangesien dit tog die regte manier van doen is. - Red.
STUUR BRIEWE AAN:
Die Redakteur, Die Kerkblad, Posbus 20008, Noordbrug 2522; faks
(018) 293 1042; e-pos kerkblad@gksa.co.za
Voorkeur sal gegee word aan briewe wat nie langer as 500 woorde
is nie. Briewe waarin persone aangeval word, sal nie oorweeg word
vir plasing nie. Die Redaksie behou hom die reg voor om briewe te
redigeer of te verkort.

BEROEPE
Ontvang
• Ds. JA Erasmus van Germiston na
Klerksdorp.
• Ds. JA Berg van Vaalwater na Reitz.
• Ds. JJJ Erasmus van Alberton na
Piet Retief.
• Ds. PW Kurpershoek van Postmasburg
na De Aar/Strydenburg/
Oranjerivier-kombinasie.
• Ds. FJ van Dyk van Ventersdorp na
Keetmanshoop/Mariental-kombinasie.
• Ds. CJJ Putter van Ficksburg na
Potgietersrus.
• Ds. DF Muller van Uitschot na
Buffeldoorns.
• Dr. N Vorster van Bultfontein na
Vaalharts.
• Dr. J Lion-Cachet van die Reformed
Church of Wellington in Nieu-
Seeland na Klerksdorp.
Bedank
• Ds. PJ Venter van Dendron/
Magalakwin na Vaalharts
• Ds. N Boy van Drieviersboom na
Buffeldoorns.
• Ds. JA Erasmus van Germiston na
Klerksdorp.
• Ds. JA Berg van Vaalwater na Reitz.
• Dr. N Vorster van Bultfontein na
Vaalharts.
Aanvaar
• Ds. FJ van Dyk van Ventersdorp na
Keetmanshoop/Mariental-kombinasie.
• Ds. RM van der Merwe van
Carletonville na Wolmaransstad.
• Ds. CJJ Putter van Ficksburg na
Potgietersrus.
BEVESTIGING
Die kerkraad van die Geref. Kerk
Oudtshoorn het op 25 Junie 2006
saam met die deputate van Klassis
Boland vergader, en verklaar hiermee
dat DS. J MALAN behoorlik volgens die
formulier wat daarvoor vasgestel is, as
bedienaar van die Woord in hierdie kerk
bevestig is. Ons bede is dat die Drieenige
Verbondsgod hierdie broeder tot
groot seën sal maak in die diens waarin
Hy hom gestel het.
WIERDAPARK SE
EREDIENSTYE VERANDER
Die Geref. Kerk Wierdapark se
OP DIE KERKWERF
eredienstye is die volgende:
Sondagoggend: 09:00 Sondagaand: 18:00
GEREF. KERK VREDE HOU 50-JARIGE FEES
Die Geref. Kerk Vrede vier gedurende die naweek van 11-12 November 2006
hulle 50ste bestaansjaar. Alle oudlidmate en ander belanghebbendes word genooi
om die naweek saam met ons te kom deurbring.
Belangstellendes moet asseblief vir sr. Isabel du Plessis kontak (tel. 058
913 2022 / 082 372 2404; faks 058 913 2965; e-pos bel2dup@hotmail.com)
vir verdere inligting of om akkommodasiereëlings te tref.
Oudlidmate wat oor foto’s of mondelinge herinneringe beskik oor die
ontstaan en die beginjare van die Geref. Kerk Vrede, word ook gevra om sr. Du
Plessis of ds. Harry Cilliers (017 712 4014) te skakel.
MEYERTON HERDENK 50STE BESTAANSJAAR
Die Geref. Kerk Meyerton is tans besig om reëlings te tref om die 50ste bestaansjaar
van die gemeente op ’n gepaste wyse te herdenk. Die verrigtinge word DV
beplan vir die naweek van 17-19 November 2006. Oudlidmate en ander belangstellendes
word hartlik uitgenooi om te deel in ons dankbaarheid en vreugde.
Vir meer inligting, skakel gerus een van die volgende persone: ds André
Meyburgh (016 362 1941), Dries van Zyl (082 575 2284), Rika Lubbe (016 362
4223).
100-JARIGE BESTAAN VAN GEREF. KERK BELFAST
Die Geref. Kerk Belfast het op 16 Maart vanjaar 100 jaar bestaan. Hierdie feit sal
feestelik herdenk en gevier word by die viering van die Heilige Nagmaal op Sondag
19 November en die voorafgaande Saterdagmiddag 18 November 2006. Ons nooi
graag oudlidmate van die gemeente en ander belangstellendes uit om dit saam
met ons te kom vier.
Belangstellendes word gevra om so spoedig moontlik te skakel met die
Feeskommissie in verband met reëlings wat getref moet word:
Martin/Manda Ras: (013) 253 1221 (w) of (013) 253 1333 (h) of 084
583 1333
Evert/Henny Bolt: (013) 253 1875.
DENDRON VIER 40 JAAR VAN BESTAAN
Alle oudlidmate van Geref. Kerk Dendron, neem kennis: Op die hoeksteen van die
kerkgebou is die datum 1 Oktober 1966 ingegraveer. Ons staan nou 40 jaar later
en wil graag feestelik die Here dank vir 40 jaar se kerkgang in die kerkgebou.
Oudlidmate, predikante en almal wat met die interessante geskiedenis
van kerkwees in dié deel van die Bosveld saam was, word uitgenooi om op
Sondag 8 Oktober 2006 met ons fees te vier.
Vir nadere besonderhede, kontak br. Auwke Jongbloed, 082 441 2441
of ds. Petrus Venter, 084 511 9620.
KLASSIS- EN PART. SINODE-OPROEPE
KLASSIS JOHANNESBURG – Hiermee word Klassis Johannesburg opgeroep
om te vergader op DV Maandag 18 September 2006 om 14:00 te Geref. Kerk
Linden, h/v Derdelaan en Sewende Straat, Linden. Alle stukke moet die Deputate
vir Korrespondensie (Posbus 618, Pinegowrie 2123; faks 011 781 4698; e-pos
etiennev@absamail.co.za) bereik voor of op 25 Augustus 2006. Kredensiebriewe
moet die Roepende Kerkraad bereik voor of op 5 September by Posbus 44289,
Linden 2104; faks (011) 888 5735; e-pos allienieu@mweb.co.za. Wees asseblief
gereed om ouderlinge en dominees vir bywoning van die Part. Sinode Randvaal op
23 November 2006 tydens die Klassisvergadering te nomineer.
KLASSIS BRAKPAN – In oorleg met die Deputate Korrespondensie word
Klassis Brakpan hiermee opgeroep om te vergader op Donderdag 14 September
• Die Kerkblad September 2006 • 51

OP DIE KERKWERF
2006 om 17:00 in die Geref. Kerk Boksburg. Stukke vir die agenda moet die
Deputate Korrespondensie voor of op 21 Augustus bereik by Posbus 471,
Kempton Park 1620 of/en op ds. Joop van Schaik se e-posadres:
joopvs@telkomsa.net. Kredensiebriewe moet die Roepende Kerkraad bereik voor
7 September 2006 by Posbus 10254, Fonteinriet 1464, of per e-pos:
djbakker@absamail.co.za.
KLASSIS RUSTENBURG – Hiermee word Klassis Rustenburg opgeroep na die
sitting DV op Dinsdag 12 September om 09:30 te Rustenburg-Wes. Alle stukke vir
die sitting moet die Korresponderende Kerkraad op 9 Augustus bereik (e-pos:
lbuys@xsinet.co.za) . Kredensiebriewe kan saamgebring word na die vergadering
toe.
KLASSIS SUID-VRYSTAAT – Hiermee word Klassis Suid-Vrystaat opgeroep om
op Saterdag 16 September 2006 om 09:00 te vergader in die kerkgebou van die
Geref. Kerk Jacobsdal. Alle stukke vir die agenda moet die Deputaat vir Korrespondensie,
ds. HJ Vermeulen, Posbus 31440, Fichardt Park 9317, nie later as
Maandag 21 Augustus 2006 bereik nie.
KLASSIS GERMISTON – Klassis Germiston word opgeroep om op 4 September
2006 om 18:30 te Geref. Kerk Boksburg-Suid te vergader. Stukke vir die
agenda moet die Deputate Korrespondensie (dr. D Lartz, Posbus 74, Edenvale
1610) reeds op 28 Augustus 2006 bereik.
KLASSIS VRYBURG – Hiermee word die kerke in die ressort van Klassis
Vryburg opgeroep om op Dinsdag 12 September 2006 om 09:00 te vergader by
die Geref. Kerk Goeie Hoop, Piet Plessis. Kredensiebriewe kan met die vergadering
ingehandig word. Agendastukke moet die Korresponderende Kerkraad voor of op
29 Augustus 2006 bereik by Posbus 24, Uitschot 2727 of per e-pos aan
dfmuller@lantic.net.
KLASSIS KRUGERSDORP – Die volgende sitting van Klassis Krugersdorp vind
DV op Maandag 18 September 2006 vanaf 17:30 by die Geref. Kerk Carletonville
plaas. Stukke vir die agenda moet die Deputate Korrespondensie (Posbus 7670,
Westgate 1734; geref-roodepoort@absamail.co.za) voor of op Maandag 4
September bereik. Kredensiebriewe kan by die vergadering ingehandig word.
KLASSIS PIET RETIEF – Klassis Piet Retief vergader DV op 19 September
2006 om 09:00 in die Geref. Kerk Eendracht. Stukke vir die agenda moet
asseblief nie later nie as 4 September 2006 die Deputate Korrespondensie,
Posbus 390, Bethal 2310 bereik. Kredensiebriewe moet die Roepende Kerkraad
nie later nie as 17 September 2006 bereik by Posbus 187, Leslie 2265, of per epos
aan c.a.jansen@absamail.co.za.
KLASSIS OOSTELIKE PRETORIA - Klassis Oostelike Pretoria word opgeroep om
op Maandag 9 Oktober 2006 by die Geref. Kerk Wapadrant te vergader. ’n Ligte
ete word om 18:00 bedien, waarna die vergadering sal begin. Kredensiebriewe
moet betyds aan die Roepende Kerkraad, Geref. Kerk Wapadrant gestuur word by
onderstaande adres, of gefaks word na die onderstaande faksnommer of per epos
gestuur word aan skriba@gkwapadrant.co.za. Stukke vir die agenda moet ds.
Nico Ligthelm nie later as 18 September 2006 bereik nie: Posbus 36229,
Menlopark 0102 of nlhelm@lantic.net of 012 997 1412 (faks).
KLASSIS SOUTPANSBERG – Hiermee word Klassis Soutpansberg opgeroep
om DV op 19 September 2006 om 09:00 in die kerkgebou van die Geref. Kerk
52 • Die Kerkblad September 2006 •
Pietersburg te vergader. Stukke vir die
agenda moet die Korresponderende
Kerkraad (Posbus 612, Polokwane
0700) voor of op 31 Augustus 2006 te
bereik. Kredensiebriewe moet die
Roepende Kerkraad (Posbus 88,
Polokwane 0700) voor of op 31
Augustus 2006 te bereik.
PART. SINODE NOORDWES - In
oorleg met die Deputaat vir Korrespondensie
word Partikuliere Sinode
Noordwes hiermee opgeroep om DV op
21 en (moontlik) 22 November 2006
om 10:00 in die Sinodesaal, Potchefstroom
te vergader. Stukke vir die
agenda moet aan die Deputaat
Korrespondensie, Posbus 252, Kathu
8446 of sffvdw@tiscali.co.za gestuur
word. Die sperdatum is 18 Oktober
2006. Kredensiebriewe moet die
Roepende Kerkraad, Posbus 525,
Potchefstroom 2520 of
gieleras@telkomsa.net voor of op 18
Oktober 2006 bereik. Elke Klassis moet
die name van afgevaardigdes vir wie
verblyfreëlings getref moet word, sowel
as die datum(s), nie later nie as 30
September 2006 aan die Roepende
Kerkraad deurgee. Aansoeke vir
sustentasie moet die Deputaat
Sustentasie, Posbus 151, Hotazel
8490 of sjvdm@xsinet.co.za voor of op
30 September 2006 bereik.
PROPONENTE WAT
BEROEPBAAR IS
• ME Cooke (Tinus): Posbus 485,
Potchefstroom 2520; tel. 018 290
6319; sel 083 959 6150 of 083
412 3433.
• JD (Dreyer) Potgieter: 083 694
2753.
Alle beroepe wat ontvang, aanvaar of
bedank word, moet deurgegee word
aan Wymie du Plessis by die Administratiewe
Buro, tel. (018) 297-3989 /
faks (018) 293-1042.

DOODSBERIGTE
Marthina Cornelia Breedt (Tina
Breedt/Louw): 20 Januarie 1931 – 6 Mei
2006. In lewe van Okahandja, Windhoek,
Koster, Potchefstroom. Ons dank die Here vir
’n moeder, ouma en grootmoeder wat met
soveel netheid en deernis haar gesin en talle
siekes versorg het, en so ywerig en met vreugde vir die kerk
gewerk het. Marietjie, Kobus, Danie, Charmain, Juan-Andre,
Danita (Potchefstroom); Frikkie, Marie, Alet en Reuben (Otjiwarongo);
Willie, Riana (Vanderbijl).
Dawie (DJ) Viljoen: (Potchefstroom). Dawie Viljoen van
Huis Eikelaan, Potchefstroom, is oorlede op Saterdag 29 Julie
2006 in die ouderdom van byna 93 jaar. Hy was ’n man van
min woorde, beskeie en nederig. Sy eie menings het hy terughoudend
en versigtig gegee. Wanneer hy egter gepraat het,
was dit met insig en oorwoënheid. Ons het hom leer ken as ’n
egalige en innige mens, iemand wat diep kon nadink oor sy
geloof en die Godsplan in sy lewe. Ons dank God vir sy lewe –
sy daarwees het sin en betekenis aan ons eie lewens toegevoeg.
Adrienne Viljoen (Pretoria); Marlene Viljoen (Bloemfontein);
Dawie Viljoen jnr. (Stellenbosch).
Walter (Fish) Kriek: Die kerkraad met die gemeente van
die Geref. Kerk Primrose kondig met leedwese die afsterwe
van Fish op 12 Julie 2006 aan. Ons bede is dat die Here sy
familie ryklik deur sy Heilige Gees sal troos met die belydenis
dat ons enigste troos in lewe en in sterwe is dat ons aan ons
getroue Saligmaker Jesus Christus behoort.
Petrus Stephanus van Wyk: 16 Augustus 1914 – 3 Junie
2006. Die Here het van ons weggeneem te Selwyn, Florida
(Roodepoort) ons eggenoot, vader en grootvader, Petrus Stephanus
van Wyk, in die rype ouderdom van 91 jaar. Ons dank ons
Here vir hom aan ons geleen - vir liefde, leiding en vrede wat
van hom uitgegaan het. So rustig soos hy gelewe het, het hy
gesterwe. Ons berus in God se wil: wat Hy doen, is welgedaan.
Sy eggenote Maria, kinders en kleinkinders.
JH (Johan) Ligthelm: Die kerkraad van die Gereformeerde
Kerk Heidelberg gee hiermee aan die kerkverband kennis van
die afsterwe van br. JH (Johan) Ligthelm op 2 Julie 2006. Br.
Johan is op 5 Julie 2006 in die Meyerton-begraafplaas begrawe.
LIEF en LEED
Hy het op heelparty kerkrade binne die Gereformeerde Kerke
gedien, asook verskeie meerdere vergaderings bygewoon. Ten
tye van sy afsterwe was hy ’n dienende ouderling van die Gereformeerde
Kerk Heidelberg. Ons bede is dat die Here vir Engela,
Willem en Hardus sal vertroos en versterk.
Sarah Booysen: Die alwyse God het Sarah Booysen op
Saterdag 22 Julie 2006 te Pretoria stilweg in sy hemelse heerlikheid
opgeneem. Sy is ’n geseënde leeftyd van bykans 95
jaar gegun. Sy was die eggenote van wyle ds. Herman Booysen
wat haar in 1969 ontval het. Ons ma, ouma en oumagrootjie
was ’n wonderlike mens wat Hy aan ons geskenk het. Ons eer
haar nagedagtenis met waardigheid en liefde. Herman en
Miempie (Pretoria); Niko en Lena (Estcourt); Neels en Louise
(Bloemfontein); Rika (Bloemfontein); Jan (La Lucia); 23 kleinkinders
en 14 agterkleinkinders.
IN MEMORIAM
Jansen van Vuuren: Willem Marthinus (Boet). Gebore
17 Augustus 1936, oorlede 2 November 2005. Was woonagtig
te Alberton en voorheen Stellenbosch. Met harte vol verlange
dink ons terug aan ons geliefde broer. Ons mis hom baie, maar
gun hom die rus. Van sy broers en susters.
Jansen van Vuuren: Lukas Daniël, oorlede 30 Augustus
1970; en Anna Catharina (Dolla), oorlede 16 Augustus 1963.
Was woonagtig te Knapdaar, Makwassie. In liefdevolle herinnering
dink ons aan hulle mooi, voorbeeldige en vrugbare lewe,
wat altyd in ons gedagtes sal voortleef. Ook vir die Christelike
opvoeding wat hulle ons gegee het. Ons eer hul nagedagtenis.
Van al die kinders en kleinkinders.
BOEK WEER BESKIKBAAR
’n Heruitgawe van prof. PA Verhoef se boek Op
Vaste Fondamente: Kerk en Dwaalleer - les van
die geskiedenis. Prys R50 + R8 posgeld. Bll. 80.
Verkrygbaar by die skrywer: Stellenoord 33,
Stellenbosch 7600. (Tel/faks 021 886 4198.)
Sien vir resensie Die Kerkblad Julie 2005, bl. 46.
• Die Kerkblad September 2006 • 53

kleinADVERTENSIES
Die Bemarkingsafdeling, DIE KERKBLAD, Posbus 20004, Noordbrug 2522.
Tel: (018) 297-3989. Faks: (018) 293-1042. E-pos: wymiedup@gksa.co.za
TARIEWE:
Advertensies en kleinadvertensies: Op aanvraag beskikbaar.
Berigte: R0,20 per woord (min. R5,00) plus R2,20 per sentimeterkolom vir ’n
foto. BTW is ingesluit.
Volledige besonderhede is by bostaande adres beskikbaar.
VAKANSIE EN VERBLYF
NATALSE SUIDKUS
UVONGO: 12-bed vakansiehuis. Mooi see-uitsig, loopafstand van strand. Alle geriewe.
3 Badkamers, ruim balkon, 9 X 5 meter. TV, mikrogolfoond, ruim ys- en vriesgeriewe.
Tel. (013) 932 2433 of sel 083 944 5935, faks: (013) 932 0581.
UVONGO: LA CRETE SANDS NO. 1. 6-Bed luukse en moderne vakansiewoonstel
met ’n 180º see-uitsig en brandersig. Slaap 6 persone; ’n braai-area op jou eie balkon;
Toesluitmotorhuise; swembad; TV, DSTV en beddegoed ingesluit by prys. Skakel
Luzelle by (011) 678 5440 of sel 083 326 6329; www.uvongoholidays.co.za
UVONGO: FORTY WINKS ON SEA, Svealaan 12. Vakansiehuis te Uvongo. Ten
volle toegerus. Slaap 6, 3badk, toesluitmotorhuis. 800 meter vanaf swemgebied. Tel/
faks (039) 315 5208 of 082 646 5117.
MARGATE: MARLICHT VAKANSIEWOONSTELLE. Aangename, see-uitsig
verblyf in goed toegeruste 2-, 3- en 4-slaapkamer selfsorgwoonstelle. TV met M-Net
en linne ingesluit. Gesellige braai-area. Onderdakparkering. Perseel omhein met
veiligheidshekke. Slegs 50 m vanaf seefront. Skakel Boet en Marie Grobler gedurende
kantoorure vir verdere besonderhede of kleurbrosjure. Tel. (039) 312 1052 of faks
(039) 317 1870.
SCOTTBURGH: Woonstel, heeltemal privaat, slaapplek vir 3, badkamer, yskas,
mikrogolfoond ens. TV, onderdak braaigeriewe. Billike binne- en buiteseisoentariewe.
Naby strand. Tel. (039) 976 0288.
AMANZIMTOTI DROMEDARIS 503: 2-Slaapkamerwoonstel op strand. Toegerus
vir 6 persone. Skakel (031) 903 3210.
AMANZIMTOTI – STELLA MARIS: Pragtig, strandfront, luuks, veilig. 2-Slaapkamer,
2/6 persone, TV, swembad, braaigeriewe. Spesiale aanbiedinge, buiteseisoen.
Tel. (031) 903 5477. Faks (031) 903 5479.
AMANZIMTOTI – AFSAAL 602: Ruim 2-slaapkamerwoonstel met see-uitsig.
Toegerus vir 6/7 persone. Spesiale aanbiedinge buiteseisoen. Tel. (011) 954 5288 of
082 335 7101.
SOUTH PORTSTRAND: Vakansiewoonstelle: 2 slaapkamers, 6 persone. 1 slaapkamer,
4 persone. See- en branderuitsig. 200 m vanaf strand. 7 km noord van Port
Shepstone. Skakel alle ure. Tel. (039) 695 0778, sel 083 410 6693.
HIBBERDENE: Bekostigbaar, sorgvry vakansie hou? Toegeruste eenhede te huur.
Geen TV. Betaal vir agt nagte en bly vir tien. R800 alleenlik buiteseisoen. Vir alle
ander tariewe en besprekings skakel (039) 317 1635 of 083 314 3020.
HIBBERDENE: Vakansiehuis te huur in Woodgrangestraat 784. Luuks toegerus
vir ses persone (TV, video, snoekertafel, lugversorging, tuimeldroër, mikrogolf, twee
badkamers, toesluitmotorhuis, e.d.m.). In stil omgewing met mooi see-uitsig. Billike
pryse deurgaans. Skakel Jeanette van Tonder,
tel. (039) 699 2780 (alle ure) of 082
782 7485.
54 • Die Kerkblad September 2006 •
HIBBERDENE: Toegeruste strandhuis
binne loopafstand vanaf strand. Slaap 7.
Desember: R350 p./d. Buiteseisoen: R200
p/d. Kontak Susan by (012) 348 4117 of
083 556 5294.
DOONSIDE (SHANGRI LA): (Twee km
suid van Amanzimtoti.) Twee- en drieslaapkamervakansiewoonstelle
vir tot 9 persone
teen die strand. Rustige omgewing, vriendelike
kompleks, see-uitsig, beveiligde onderdakparkering,
kleur-TV, ens. Braaiplek en
swembad op perseel. Privaatbesit, billike
tariewe. Skakel asseblief (012) 567 3933.
PENNINGTON: CASA CHIARA. Sien,
ruik, hoor die see. Ten volle toegeruste nuwe
huis, slaap ses/sewe, toesluitmotorhuis.
Loopafstand na strand en winkels. Per nag
R560, Desember, R460 April, R360 Junie/Julie en September. R65 per persoon buiteseisoen.
Kontak Gert vir baie meer inligting oor skuba, golf en diepseehengel – 082
896 0996.
SHELLEY BEACH: Stil omgewing. Naby Shelley Sentrum. 2-Slaapkamerwoonstel.
Slaap 6. Goed toegerus. Billike tariewe. Skakel 082 803 9952 of (039) 315 5106.
WARNER BEACH: 3-Slaapkamer, 2-badkamer strandwoonstel te Warner Beach
(5 km suid van Amanzimtoti) te huur. Prys onderhandelbaar afhangend van seisoen,
diens en aantal persone. Kontak Wiehan na-ure by 083 304 7658.
NATALSE NOORDKUS
BALLITO-SHAKASROCK: 2-Slaapkamermeenthuis te Santorini; 2 badkamers;
slaap 5-6; volledig toegerus (ook beddegoed en TV); skoonmaakdiens Maandae tot
Vrydae; motorafdak; goeie sekuriteit; swembad; privaatstrand; naby die see: kom
geniet die Noordkus! Skakel Maarten na-ure (011) 975 5351 of 083 454 5310.
BALLITO-SHEFFIELD: Volledig toegeruste 3-slaapkamer, 2-badkamerwoonstel
met see-uitsig, asook uitsig op die swembad. Privaatstrand. Goeie sekuriteit. Skakel
Arma by (011) 969 2071 of 073 215 7424.
LICORNA BEACH, UMHLANGA ROCKS, NOORDKUS: Volledig gemeubileerde
luukse vakansiewoonstelle te huur. Skakel Durban (031) 561 2344 of (031)
561 2986. Onmiddellik beskikbaar.
ST LUCIA: Vakansie-eenheid op die oewer van St Luciameer – seekoeie, krokodille,
natuurreservaat, see ... In sekuriteitsarea. Volledig toegerus en word daagliks gediens.
Ruim. 3 slaapkamers, slaap 6, 2 badkamers, motorhuis plus onderdakparkering. TV.
Swembad. R400 pd buiteseisoen, R650 pd gedurende skoolvakansies en langnaweke
en R700 per dag vanaf 1-15 Desember en R800 pd vanaf 16 Desember tot 2 Januarie.
Skakel Rina 082 888 4438.
UMDHLOTI: 3-Slaapkamer luukse woonstel met see-uitsig by die strand beskikbaar
vanaf 29 Desember 2006 tot 5 Januarie 2007. Alle geriewe met kinderspeeltuin in
kompleks. Hierdie is ’n populêre tyddeel. Skakel Jan by (022) 772 0867 of 083 320
3382.
DRAKENSBERGE
BUSHMAN’S NEK: 3-Slaap/3-badkamer, luukse selfsorgeenheid. Slaap tot 8 persone.
Beskikbaar vanaf 29 Desember 2006 tot 5 Januarie 2007. Hierdie is ’n populêre
tyddeel. Skakel Jan by (022) 772 0867 of 083 320 3382.
WESKAAP / TUINROETE
PAROW/KAAPSTAD: Vakansie/oornag akkommodasie. Netjiese 2-slaapkamer
selfsorgwoonstel met toesluit onderdakparkering. Sentraal geleë. Veilige area. Slaap
6, geen troeteldiere toegelaat. Billike tarief. Skakel Jean tel/faks (021) 939 3614 of
083 384 0748.
BELLVILLE/WELGEDACHT: Volledig toegeruste selfsorgeenheid in elite sekuriteitswoonbuurt
vir egpaar sonder kinders. Onderdakparkering, pragtige uitsig. R130
per nag per persoon indien deel. Skakel Elza Beekman 082 372 2647.
BELLVILLE/GLEN OAK: DISA Selfsorg. Luukse, ruim, volledig toegeruste 1slaapkamer
selfsorgeenheid in rustige woonbuurt. Slaap 2-3, linne ingesluit. Sentraal
geleë vir die Kaapse toeriste-attraksies, besigheidsentrums, hospitale en winkelsentrums.
Sien www.wheretostay.co.za/disa of skakel Fenny van der Hout by (021)
910 0561 of 084 771 0312 of e-pos: dvdhout@gmail.com
BLOUBERGSTRAND: Jou uitsig … om te droom. Luukse 2-slaapkamerwoonstel,
selfsorg, seefront. Tel./faks: (051) 654 0504. E-pos: blouwberg@mweb.co.za
MELKBOSSTRAND/GROTTOBAAI B&O: Kom geniet die stilte in natuurreservaat
langs die Weskus (30 km noord van Melkbosstrand). Aandete op aanvraag. Op
die blomme- en walvisroete. Ideaal vir voëlliefhebbers. Ons bied ook landswye toere
aan in luukse mikrobus met lugreëling. Tel/faks 022 492 3255 of 072 430 1077.
E-pos superiortour@mweb.co.za en www.superiortours.co.za
MELKBOSSTRAND: Vakansiewoonstel vir 5 persone. Baie sentrale sekuriteitsblok
met gedeeltelike see-uitsig. Parkering, wasgeriewe. Stapafstand vanaf winkels, restaurante
en strande. Ook langtermyn. Hoogs kompeterende tariewe na gelang van termyn
en seisoen. Skakel 084 460 7898.
KLEINMOND: Gerieflike strandhuis met see-uitsig. 3 slaapkamers, 2 badkamers.
Slaap maksimum 8. binnebraai. Tel. (021) 975 4238 of 082 878 0105.
WELLINGTON: KLEINE-BOSCH OLYFPLAAS bied selfsorg-akkommodasie in
die hart van die wynland aan. Rus en vrede, pragtige uitsigte. Spesiale midweekaanbiedinge
vir pensioenarisse. Reëlings met troeteldiere kan getref word. Perdrit-

oetes, gesellige kaggelvuur. R120 p.p.p.d. Skakel Pat (tel/faks) by (021) 864 1081
of 084 512 9863. Webbladsy: www.kleinebosch.com
STRAND: Ruim Kusweg-woonstelle met motorhuise. Bachelor en 1-slaapkamers,
slaap 2 tot 5. Baie billik. Skakel 083 313 4215.
STRAND: Vakansieverblyf!!! 900 m vanaf see. Nuwe selfsorg tuinwoonstel. Volledig
toegerus, veilige parkering, privaat ingang, braaigeriewe. Baie billik. Skakel (021)
854 8648 of 084 454 8648. E-pos: jannie_fourie@bat.com
STRAND: Gerieflike, volledig ingerigte selfsorg 2-slaapkamer, 2-badkamer woonstel
in Kusweg. Die 9de-verdieping woonstel, langs die see, huisves 2-4 persone. Mooi
uitsig oor Valsbaai en Hottentots-Hollandberge. Braaifasiliteite en veilige onderdakparkering.
Stapafstand van kerke, banke, besighede en spoorwegstasie. Skakel (021)
886 9027 of 082 440 8488.
STRAND: Woonstel te huur. Beskikbaar tot 15 Januarie 2006. 4 persone. ± 800 m
vanaf hoofstrand. R400 per dag. Skakel Martina 084 240 7760 of Richard 083 658
2338.
STRAND: Selfsorg oumawoonstel. Volledig toegerus, motorhuis, braaigeriewe, slaap
2 volwassenes plus 1 tot 2 onder 10jr kinders maks. Stapafstand na kerke, ouetehuise,
strand en besighede.
Kontak (021) 853 2078 of 082 824 8605. E-pos: jandup@westacre.co.za
STELLENBOSCH: KLEINE HERBERG GASTEHUIS. Geleë in veilige, rustige
Mostertsdrift naby Universiteit, Eersterivier en Coetzenburgsportgronde. Dubbel R220
pp, enkel R280 pp. Ingesluit groot ontbyt asook gebruik van die kombuis. Spesiale
tarief vir langtermyngaste. Skakel Carien Smith. Tel. (021) 887 5558 of 082 331
8834. E-pos: kleineherberg@yahoo.com
STELLENBOSCH: KIERIE KWAAK selfhelpeenhede in Jonkershoek, Stellenbosch.
Skakel Sonja of Koos van Zyl: Faks/tel (021) 883 3163 / 082 551 4784 of
www.kieriekwaak.co.za
GORDONSBAAI: Gesellige, luukse vakansiehuis teen die hange van die Hottentots-
Hollandberge met asemrowende uitsigte oor die berge en baai, in rustige omgewing,
naby alle Kaapse toeriste-attraksies. 6 Persone, 2 badkamers, sondek, patio met
braaigeriewe, dubbelgarage.
Tel. (012) 329 2395 (w) of (012) 332 2828 (h). Website: www.capetownadventure.com
GORDONSBAAI: Drieslaapkamer meenthuis in veiligheidskompleks. Regoor Harbour
Island, naby strand. Volledig toegerus vir 6 persone. Loop uit op gemeenskaplike
speelpark en swembad. Beskikbaar Desember. Spesiale buiteseisoentariewe. Skakel
Cassie Aucamp 082 377 1112 of e-pos: anberg@absamail.co.za
GORDONSBAAI: BERG EN SEE. Ten volle toegeruste vakansiehuis (6 persone)
enig van sy soort. Geleë teen berghange met 180º see-uitsig oor Valsbaai en Hottentots-
Hollandberge. In veilige, rustige woongebied, loopafstand vanaf Bikini-swemstrand
en dorpsentrum. 3 Slaapkamers, 2 badkamers, aparte stort, groot sondek, braaipatio,
toesluitmotorhuis en DSTV. Vir meer besonderhede, skakel Jonker 083 325 4369.
DANABAAI: Net 7 km buite Mosselbaai en naby alles. Stil, rustig met natuurskoon,
strand en see-uitsig (180º) uit alle vertrekke en braai-area. Ruim, netjies, skoon woonstel
met 2 slaapkamers en dubbelslaapbank in leefarea. Volledig toegerus met badkamer,
stort, kleur-TV, privaat buitebraai en toesluitmotorhuis. Slaap vir maksimum 6
persone wat kinders insluit. Binneseisoen @ R550 per dag vir woonstel. Buiteseisoen
@ R220 per dag. Naweektariewe beskikbaar @ R750 per naweek (net buiteseisoen).
Skakel nou Gerrit Badenhorst 083 274 6493 (sel); tel/faks: (051) 446 1979. e-pos:
gerrit@gerritbadenhorst.co.za
DANABAAI: Strandfront vakansiewoonhuis te huur. Ongelooflike atmosfeer en brandergesig.
3 Slaapk. en 2 badk. As verkies ook en-suite woonstel. Volledig toegerus.
Sel 082 780 3407.
VLEESBAAI/MOSSELBAAI: 1-Slaapkamer, 4-slaapplek vakansiewoonstel, ten
volle toegerus, 25 km vanaf Mosselbaai met baie swem- en hengelplek, 100 m vanaf
strand met see-uitsig. Vleesbaai is ’n veilige privaat strandoord, bedien deur 24-uur
p/d sekuriteitsdiens. Skakel 082 415 6987.
HARTENBOS: Ruim strandhuis, sentraal geleë. Kontak Helena (012) 348 7581
(na-ure).
HARTENBOS: Vakansiehuis. R570 per dag binneseisoen. Goedkoper en onderhandelbaar
buiteseisoen. Skakel (053) 631 1623 of 083 288 6973.
JONGENSFONTEIN: Ten volle toegeruste 3-slaapkamereenhede (6 slaap). Handdoeke
en beddegoed ingesluit. Onbelemmerde see-uitsig. Kontak Jan of Marlene tel.
en faks (028) 755 8119 of sel 072 460 4508.
JONGENSFONTEIN: Volledig toegeruste 3-slaapkamer vakansiehuis (slaap 6) met
kleinADVERTENSIES
pragtige see-uitsig. Skakel Joh of Loekie van Tonder. Tel. (028) 754 3889 of 082 808
4447.
GOURITSMOND: Vir die kieskeurige gas. Besonder ruim, luuks toegeruste huis, 8
persone. Geen kinders onder 10. Naby strand, lieflike see-uitsig. Skakel Helena 083
563 9612.
GOURITSMOND: 3-Slaapkamerhuis met 2 badkamers (slaap 6). Slegs vir volwassenes.
Laaste twee weke van Desember nie beskikbaar nie. Tarief R140 per dag.
Mooi see-uitsig. 400 meter vanaf strand. Skakel (018) 294 6197 of 082 556 8308.
GLENTANA (Tussen GEORGE en MOSSELBAAI): Volledig toegeruste kothuis
vir maks. 5 persone. 100 m van strand. Tariewe tussen R300 en R500/nag met spesiale
aanbiedinge van tyd tot tyd. Inligting: www.glentana.co.za/kleinbietjiewyn, e-pos:
glensco@mweb.co.za tel. (044) 879 2453.
GLENTANA: Volledig toegeruste 5-slpk houthuis, ruim leefvertrekke, dubbelmotorhuis
plus onderdakparkering, pragtige see-uitsig, 100 m van swemstrand. R150 p/p/
p/d. Kontak 082 415 9805.
GEORGE: Gerieflike selfsorgverblyf in stil woonbuurt. Privaat met eie ingang. Twee
dubbelkamers, elk met eie badkamer. Tel (044) 873 6489 of 082 536 2533.
STILBAAI: Gerieflike huis op rivier, alle geriewe, slaap 8. Billike tariewe. Sel 082
800 2039.
SWELLENDAM: Gerieflike bed en ontbyt-verblyf by GRACE WALK in ’n prentjiemooi
omgewing. Beskikbaar 4 dubbelkamers en-suite met privaat ingang en ’n mooi
uitsig op die berg. Kom geniet ware gasvryheid en ’n heerlike ontbyt. Skakel my by
(028) 514 3432 of 082 458 8224.
OUDTSHOORN: LAVENDER HOUSE. Pragtige selfsorgeenheid ten volle toegerus
vir tot 6 persone. Skoon, privaat, veilige onderdakparkering, swembad en braaigeriewe.
Billike tariewe. Skakel (044) 272 0579 of 083 543 9493.
PLETTENBERGBAAI: Strandhuis, 5 min se stap na hoofstrand. Slaap 9. Desember
R800 per dag, res van jaar R400 per dag. Minimum 2 nagte. Skakel (021) 913 5552
of 084 503 5552.
PLETTENBERGBAAI: RIVERCLUB VILLAS NO 21. (NUUT!) Luukse 2-slaapkamereenheid
(slaap 4-6) in 24 uur-sekuriteitskompleks teenaan Piesangrivier, 1 km
van Beacon-Isle. Swembad, tennisbane en “squash”-bane. Selfsorg, volledig toegerus.
R450; R900 (Des + Jan) per dag.
Marietjie (041) 583 2205 / 083 610 1539 / nielventer@mweb.co.za
WILDERNIS: Selfsorgverblyf. Ten volle toegeruste 1-, 2- of 3-slaapkamerwoonstel.
Pragtige see-uitsig. Slaap 2-8 persone. Naby N2, strande en Nasionale Parke. Vanaf
R350 per dag. Kontak Talitha (044) 877 0619 of 083 382 2345.
HERMANUS/VERMONT: Gesellige, ten volle toegeruste 2-slaapkamer vakansiehuis.
Slaap 4-6. Tel. (028) 316 3904 of 072 386 3904 of e-pos: knersis@itec.co.za
HERMANUS/ONRUSRIVIER: Netjiese vakansiehuis, loopafstand na swemstrand.
Slaap 6 persone. Beskikbaar regdeur die jaar. Toesluitmotorhuis. Tel. (021) 979 0563
(h) of 084 751 5018.
KLEINMOND: Ruim, goed toegeruste woning, 5 slk, 3 badk, slaap 8-10. Berg- en
see-uitsig. DSTV. Beskikbaar Des/Jan R650 per dag. Skakel Pieter Muller (028) 271
5359 (alle ure) of 084 581 6969.
BREDASDORP: Volledig toegeruste selfsorgwoonstel
(4 persone) vir vakansie en
oornagverblyf. Ongeveer 22 km vanaf
Waenhuiskrans en Struisbaai. Billike tariewe.
Skakel Kobus en Petro de Klerk by tel
(028) 425 3910 of 082 592 1718 / 072 593
8442.
OOSKAAP
GRAAFF-REINET: KADASH GASTE-
HUIS op die plaas Damesfontein. Moeg van
die gejaag? Ons bied u: rus en vrede, ’n
gerieflike gastehuis, kaggelvuur-aande,
plaasmuseum, fossiele, bossiepad, wandelpaaie
... Karoostilte. U is baie welkom!
Kontak Marguerite by tel/faks (049) 845
0253, sel 082 4130 579.
Webbladsy: www:kadash.co.za
• Die Kerkblad September 2006 • 55

kleinADVERTENSIES
GRAAFF-REINET: BUITEN VERWAGTEN B&O. Selfsorgakkommodasie in ’n
pragtige, rustige omgewing. Billike oornagtariewe. Swembad & braaigeriewe. Aandete
op aanvraag. Skakel Carol-ann by (049) 892 4504.
JEFFREYSBAAI: Woonstel en huis by die see. Sel 082 828 4344.
JEFFREYSBAAI: MARINA MARTINIQUE: Vakansiehuis beskikbaar. Slaap 5-6
persone. 100 meter vanaf strand. Linne/beddegoed word verskaf.
Vir meer info www.claptons40.cohome.biz of e-pos whvandijk@xs4all.nl of skakel
Hannes (042) 292 0003 en vra vir eenheid nr. 40.
JEFFREYSBAAI: Dubbelverdieping, drieslaapkamerhuis met pragtige see-uitsig,
ten volle toegerus, loopafstand van see. Huis bestaan uit 3 slk, 2 badk, 2 ruim leefvertrekke,
ten volle toegeruste kombuis, 2 TV’s, videomasjien, DVD-speler. Slaapplek
vir 8 persone. Foto’s van huis en uitsig per e-pos beskikbaar. Dwarsdeur die jaar
beskikbaar, skakel vir tariewe. Tel/faks: (041) 992 4334 of sel 082 374 2700. E-pos:
j.dutoit3@absamail.co.za
JEFFREYSBAAI: Twee (2) slaapkamer s/s vakansiewoonstel te huur. Skakel (042)
296 0290 of 083 408 7811.
JEFFREYSBAAI: 2 Slpk-eenheid op kanaal naby strand met branderuitsig vanuit
woonvertrek en 2 slpks. Swembad, sekuriteit, volledig toegerus, DSTV. Spesiale
naweektarief buiteseisoen asook vir 2 persone. Skakel (042) 296 2501 / 082 926
5702.
JEFFREYSBAAI: THE VIEW, moderne 2-slpk woonstel, see-uitsig, TV, dekodeerder,
DVD, braaiplek. Naby sentrum. Binne-, buite- en pensioenaristariewe. Skakel
082 414 8978 of 082 565 9838.
ASTONBAAI (NABY JEFFREYSBAAI): Strandhuis te huur. Pragtige see-uitsig.
300 meter vanaf strand. Groot woon/TV-kamer, sitkamer, 4 slaapkamers 3 badkamers,
1½ kombuis, balkon, TV en videomasjien, mikrogolfoond, ys- en vrieskas, buite
braaiplek. Buiteseisoen: R300 per dag. Maart-Aprilskoolvakansie en eerste helfte
van Desember R400 per dag, (10% afslag vir bejaardes), res van Desember/Januarieskoolvakansie
R500 per dag. Minimum tydperk 6 dae. Skakel Ansie du Plessis by
(018) 294 6564 of 073 166 8166.
BOKNESSTRAND: DOPPERSNES op Boknesstrand. 2-slaapkamerhuis met 2
badkamers asook ’n 2-slpk woonstel met 1 badk. 8 minute se loop vanaf swemstrand.
Verhuring regdeur die jaar. 50% afslag vir senior burgers (buiteseisoen). Kontak
Callie van der Merwe by 082 784 4519.
KAROO
BEAUFORT WES: RUSTHUIZ GASTEVERBLYF. Veilige, stil woonbuurt met
binne-parkering. Weg van hoofstraat. Besondere gehalte en atmosfeer. Vullende ontbyt.
Skakel (023) 414 3516 of 082 829 4591.
COLESBERG: KAROO HUISE. Oornag in gerestoureerde dorpshuise, nasionale
gedenkwaardighede met antieke meubels. Die gerieflike huisies is selfsorgeenhede,
geleë in ’n stil straat. TV, braaigeriewe en veilige parkering. Restaurante binne
loopafstand. Kontak T Vorster (051) 753 0582; e-pos: hvzvorster@absamail.co.za;
web: www.karoohuise.co.za
COLESBERG: Rustige oornag-akkommodasie, veilige parkering. HERBERG (051)
753 0147.
COLESBERG: BEULAH LODGE (was PAUSA LUNGA). Ekonomiese en luukse
eenhede. Alle etes op aanvraag beskikbaar. Kontak Liseth Taljaard by 082 928 1921.
COLESBERG: ONZE RUST GASTEHUIS EN KARAVAANPARK (ook vir tente).
Rustige oornagakkommodasie met eie badkamer (koffie, tee, handdoeke, seep,
beddegoed) sekuriteitsparkering, nagwag, weg van hoofstraat, buitedeure, selfsorg.
R80 p/p (Gastehuis), Chalets R60 p/
p en tentakkommodasie R45 p/p.
Karavaanpark rolstoelvriendelik –
tente en karavane. Beskikbaar: toesluitparkering,
braaigeriewe. Alle
etes. TV, DSTV. Earl Haigstraat 18.
Skakel Rina van Jaarsveld by (051)
753 0249 of 082 768 0616.
E-pos: prvj1@xsinet.co.za
56 • Die Kerkblad September 2006 •
COLESBERG: Ervaar die Karoostilte
en ruimte op Rietfonteinpoort.
Luukse oornaggeriewe 12 km vanaf
N1. Swembad. Ons voorsien aandete
en ontbyt. Braaigeriewe beskikbaar.
Skakel Lida by (051) 753 0616 of
083 233 5807.
COLESBERG: TOVERBERG GASTEHUIS bied plaasgasvryheid. Etes beskikbaar.
Privaat en ten volle toegerus. Tel. (051) 753 1320.
COLESBERG: OUDE HOSTEL. Luukse kamers met privaat badkamer en TV.
Billike prys, veilige parkering, swembad. Tel. (051) 753 0131.
COLESBERG: GUINEA-FOWL GASTEHUIS. Geleë in stil omgewing, weg van
hoofstraat, veilige parkering op die erf. Alle kamers het eie buitedeur en eie badkamer.
TV in gesamentlike sitkamer vir gaste. Billike tariewe. Stapafstand van eetplekke.
Koffie- en teegeriewe in elke kamer. Skakel Jan en Louise Augustyn by tel/faks
(051) 753 0197 of 082 899 3964.
COLESBERG: TOVERBERG GASTEHUIS: Luukse akkommodasie. Kontak Jurie
en Isabell van Wyk. Tel. (051) 753 0422 of 072 427 2934.
DRIE SUSTERS: RONDAWEL GASTEPLAAS 300 meter vanaf N1-roete tussen
Richmond en Drie Susters. Kom geniet ons veilige Karooplaas vanuit die gerief van
u eie kliprondawel. Braaipakke, ligte aandetes en vol ontbyt beskikbaar. Skakel Tereza
van der Merwe, sel 082 442 1567.
DRIE SUSTERS: Selfsorg oornagakkommodasie op rustige, privaat en baie veilige
Karooplaas beskikbaar. Ten volle toegerus, baie naby N1 roete, tussen Richmond en
Drie Susters. Tariewe vanaf R50 per persoon per nag. Skakel Retief (049) 851 9222,
sel 083 406 6236.
DRIE SUSTERS: KAROO GASTEHUIS. Eersteklas oornaggeriewe op ’n veilige
Karooplaas, 500 meter vanaf N1, halfpad tussen Gauteng en die Kaap. Word bederf
met tradisionele Karoo gasvryheid en regte boerekos. Ontspan na ’n vermoeiende
reis in die rustigheid van ’n asemrowende tuin en word na ’n verkwikkende nagrus
gewek met voëlsang en stomende moerkoffie. Skakel (049) 851 9213 of 082 571
3663 vir tariewe en besprekings.
MURRAYSBURG: Springbokke, blesbokke en koedoes. Halfpad tussen Gauteng
en Kaapstad. Jaggroepe, gesinne en families. Selfsorg met lae tariewe. Tel. (049) 844
9203 of 083 623 7891. E-pos: landsig@pop.co.za
LIMPOPO
WARMBAD: DE-DRAAI GASTEHUIS. Luukse akkommodasie in die Bosveld slegs
10 km vanaf Warmbad. Dubbelkamers met eie badkamer asook ’n selfsorgeenheid (4
persone). Naby Klein-Kariba, Aventura, Thaba Kwena Krokodilplaas, Makopa Slangen
Reptielpark en nog vele meer. Skakel Tel/faks: (014) 736 4755 of 082 979 7647.
NORTHAM: Behuising beskikbaar. Kontak Johan 082 841 5795.
MPUMALANGA
SABAAN VAKANSIE-OORD: Volledig toegeruste woonstelle. Geleë tussen Sabie
en Hazyview. Goed geleë vir dagritte na Wildtuin en ander besienswaardighede. Vir
bespreking, skakel (013) 737 8114.
DULLSTROOM: Volledig toegeruste 5-slaapkamerhuis op ’n plaas, 10 km vanaf
Dullstroom. Ontbyt op aanvraag. Visvang, stap, ens. Skakel Sarie 082 550 1126.
GRASKOP: Sentraal geleë buite malariagebied. Binne ’n uur vanaf talle toeristeaantreklikhede,
insl. Kruger Wildtuin. 50 m vanaf veld met wandelpaaie. Volledig
toegeruste selfsorgvakansiehuis met drie slaapkamers vir tot 7 of 8 persone. Skakel
Seakle of Elsa (012) 335 4810, 082 395 7582 of e-pos godschal@mweb.co.za
KAMPERSRUS – HOEDSPRUIT: Volledige toegeruste 1-slpk woonstel vir 2 persone
naby Krugerwildtuin ± 60 km; Blydedam ± 20 km, wildrehabilitasiesentrum ± 4
km en nog vele meer. Skakel Nellie (015) 795-5953 of 083 379 2468.
MARLOTH PARK: Langs Kruger Wildtuin. Slaap 8. Tariewe vanaf R800 naweke
of mid-week. Skakel Rika 082 434 7313; www.toevallig.co.za
NOORDWES
POTCHEFSTROOM: BEUKES 25. Bed en ontbyt, stil woonbuurt. Luukse kamers
elk met eie buitedeur, badkamer, TV en M-Net. Elke kamer het eie yskas asook
koffie/teegeriewe. Tel./faks (018) 297 1348.
POTCHEFSTROOM: WESTERHOF GASTEHUIS. Sentraal geleë, stil omgewing,
loopafstand vanaf Gereformeerde Kerk Potchefstroom en besigheidsentrum. Besoek
gerus ons webbladsy: www.westerhof.users.lantic.net of e-pos: betsiet@lantic.net.
Kontak Betsie 082 856 4037.
BOSCHHOEK: 18 km vanaf Sun City. Veilige oornagakkommodasie in plaasatmosfeer.
Stylvolle en-suite kamer met badkamer in tuin (slaap 2). Skakel 082 493 5306.

NOORDKAAP
KURUMAN: DE DUINE LODGE. In die skadu van die groot ou kameeldoringbome,
op die walle van die Kurumanrivier is ’n B+B. Kom geniet die rustigheid (naby
Moffat Sending), op die Hotazelpad, Thompsonlaan 7. Skakel 084 800 7779 of 084
656 1750.
VRYSTAAT
GARIEPDAM: PANORAMA Gastehuis langs N1 op Gariep Dam, Suid-Vrystaat.
2 Woonstelle, 4 kamers, akkommodeer 11 persone. Tariewe R90-R120, ontbyt op
aanvraag. DSTV, tuin, veilige parkering, braaigeriewe en pragtige uitsig. Skakel 082
922 1479 of e-pos: eric-p@telkomsa.net
BLOEMFONTEIN OORNAG: Luukse oornagwoonstel met veilige parkering, TV.
Skoon en netjies. Gasvrye en rustige atmosfeer. Skakel (051) 522 6035 of 082 726
9959.
BLOEMFONTEIN: HEZIMON GASTEHUIS vir die beste oornagakkommodasie
in die Vrystaat. Ons bied die skoonste kamers met buitedeure en eie badkamers,
heerlike lugreëling, TV met M-Net, koffiemaakgeriewe en veilige parkering. ’n Smaaklike
ontbyt is u voorland. SKAKEL SIMON OF HESTER (051) 430 5735 te Andries
Pretoriusstraat 6, Bloemfontein. Baie dankie aan al ons getroue Kerkbladgaste vir u
ondersteuning die afgelope 11 jaar.
BLOEMFONTEIN: STUDENTEVERBLYF. Kom jou kind Kovsies toe? Bespreek
nou plek in Dopper Studentehuis! 2 Km vanaf UV, veilig, rustigheid en studieatmosfeer
gewaarborg. Eienaar woon self in huis en hou toesig. Skakel Hannatjie by
(051) 522 2537 of 083 660 8132.
BLOEMFONTEIN: KOMWEER B+B vir billike, huislike en gasvrye oornagverblyf.
Naby N1 en hospitale. Veilige onderdakparkering. Navrae: tel/faks: (051) 522 3778
of .083 709 0684. E-pos: ventersg@mweb.co.za Webbladsy: www.komweer.za.net
WINBURG: MONREPOS GASTEPLAAS. ± 10 Km vanaf N1. Rustige plaasatmosfeer.
B/B vir reisigers en volledig toegerus vir naweke. Besprekings tot en met 9
persone. Skakel 082 786 8846.
HARRISMITH: GREENSLEAVES Gastekamers. Familiewoonstel R380; dubbel
R250; enkel R150. Ontbyt op aanvraag. Toesluitmotorhuis. Skakel Alet 082 378
2639.
MIDDENDEEL GASTEPLAAS: Middendeel Gasteplaas, 100 km vanaf Bloemfontein
en 75 km vanaf Kimberley. Geskik vir kerkkampe en familiebyeenkomste. Slaap
30 persone. Kontak Callie van der Merwe by 082 784 4519.
GAUTENG
PRETORIA: Selfsorgwoonstelle in ooste van Pretoria. Naby Wilgers Hospitaal en
Menlyn. Slaap tot 6 persone. Navrae: Sarie 082 550 1126 of Grizelda: 082 923 2554.
CENTURION: Oornag of langer akkommodasie beskikbaar in Centurion naby Unitas
hospitaal. Restaurante en ander geriewe binne bereik. Bel Martie Kruger by 082 444
0938 vir meer inligting.
JEUGHUISE: Gereformeerde Kerk Meyerspark. Aangename verblyf vir jongmense
in rustige woonbuurt. Twintig ruim slaapkamers, woonkamer, kombuis en waskamer
met alle geriewe, swembad, braai-area, veilige parkeer-afdakke en pragtige tuin. Skakel
Elsje 082 940 5804 of Liza 083 309 1340.
ALLERLEI
VETERAANMOTORS: Ek soek na ou antieke motors. Verkieslik motors wat
gerestoureer kan word om in my eie kolleksie te pas. Skryf aan Willie van Niekerk,
Posbus 121, Utrecht 2980; of skakel my by (034) 331 3021 bedags of 3215 saans, of
naweke (031) 52 7911.
PIANOLA MUSIEKROLLE: Iets uit vergange se dae gesoek. Wie kan aan my
Pianola-musiekrolle verkoop? Skakel mev. Van Niekerk (034) 331 3021/2/3, Posbus
121, Utrecht 2980.
AJ WILLERING ELEKTRIESE KONTRAKTEUR: Sedert 1973. Alle elektriese
installasies. Die uitreik van toetssertifikate. Gratis kwotasie, Pretoria-gebied. Tel.
(012) 333 8660.
BOEKE VAN MARNIX
Deur prof. V.E. d’Assonville. Pryse sluit posgeld en verpakking in.
SJ du Toit van die Paarl (biografie, hardeband, 450 pp, 50 foto’s) R175.00;
genommerd R225.00.
Dit is Totius (biografie, hardeband, 284 pp, 50 foto’s) R80.50; genommerd R105.50.
Die boek Openbaring (lig van God se Woord op die wêreldgebeure, 191 pp), R35.50.
Majuba (Afrikaans – 2de uitgawe, 75 pp, en foto’s; die ongelooflike Boere-oorwinning
kleinADVERTENSIES
oor Groot-Brittanje op 27 Feb. 1881) R44.00.
Majuba (Engels, glanspapier, foto’s) R44.00.
Kruger en Rhodes (die berugte Jamesoninval 1896 en die aanslag van Milner teen
Transvaal in 1899, 82 pp met foto’s) R44.00.
Gereformeerde Doopsformulier (God se beloftes en eise aan ons, 114 pp) R15.50.
Gids vir Kerkgeskiedenis (Die duidelike pad van die Gereformeerde kerke in die
geskiedenis, 245 pp, foto’s) R35.50.
Kerkgeskiedenis in 30 lesse (Wat ons kinders van die Kerk moet weet, 117 pp, foto’s)
R16.00.
Dogmageskiedenis (kerk se leer – die waarheid en dwalings, 83 pp) R14.00.
Kerk op die Wit Hooglande (Die ossewatrekke en Boerepioniers wat die Gereformeerde
Kerke in Kenia vestig, 128 pp, foto’s) R30.50.
Calvyn verdedig sy stad (sy stryd in ballingskap, 16 pp) R6.00.
Bloedrivier (een van die grootste dramas in Afrika – keerpunt van ’n beskawing, ook in
Engels beskikbaar, 79 pp, foto’s) R44.00.
Totius se oorlogsdagboek (Die digter Totius se ervarings as Kaapse rebel 1899 – 1900,
72 pp, foto’s) R44.00.
Op die bodem van die Vaaldam (Dramatiese geskiedenis van ’n Boereplaas wat in
1936 deur die Vaaldam se waters toegestoot is. Die aangrypende episodes van hierdie
mense in die Anglo-Boereoorlog, die krygsgevange- en konsentrasiekampe en die Rebellie
van 1914 saam met genl. De Wet. Nuwe navorsing, foto’s, 211 99) R105.50.
Die Psalms sing van Christus (’n dagboek oor die Psalms) R95.00.
Die koms van Christus en die Antichris, R60 plus posgeld en verpakking.
Bestel by: MARNIX, Posbus 38174, Faerie Glen, 0043. Tel en faks: (012) 991 2009. Epos:
milliewyma@ballmail.co.za
OPMETINGSINSTRUMENTE: Bukswaterpasse (dumpy levels), teodoliete, meetwiele,
laser vir konstruksie. Protea Opmetings Instrumente. Tel. (011) 976 2070. Sel 083 259
8931 of 083 265 7272. E-pos: protsurv@iafrica.com
BINDWERK: Flinke bindwerk van hoogstaande gehalte. Dienste sluit in die:
• Inbind van proefskrifte en verhandelinge
• Herstel van ou of beskadigde boeke
• Inbind van tydskrifte, sowel as
• Gespesialiseerde binddienste
Kontak Lukas van Vuuren, tel. (011) 477 4183.
ONTHAALBENODIGDHEDE
KRANENBURG VERHURINGS. Vir al u onthaalbenodigdhede (linne, breekware,
eetgerei, kerse, servette, draperings) skakel Hilje by (012) 332 3878 of 082 817 7387.
DEO GRATIA BOEKE: Koop en verkoop tweedehandse teologiese boeke. Wye
verskeidenheid. Winkelbestuurder: Slabbert le Cornu. Tel. (018) 299 1839 (kantoorure).
Sel 083 660 1578. Faks (018) 294 8952. E-pos: dtlslc@puknet.ac.za
OUTYDSE TRAPORRELS: Vir herstel en/of restourasie van outydse traporrels, skakel
mnr. Jan Zielman.
Tel. (012) 330 3087 / 083 338 3240 of e-pos: janzielman@mweb.co.za
KURUMAN: RUIL-’N-BOEK/Book Exchange. Afrikaanse en Engelse romanse,
kinderboeke, geskiedenis en biografieë. Ruil R2 of koop R4. Mills & Boons, Westerns,
resepteboeke, ens. Hotazelpad uit, Poolmanstraat regs, Thomsonlaan links, nommer 7.
Skakel 084 800 7779 of 084 656 1750.
AUPAIR BENODIG IN ENGELAND: Gereformeerde gesin woonagtig in Maldon,
Engeland (80 km oos van Londen) is op soek na ’n jong dame (tussen 19 en 24) om ons
dogtertjie Ester (4 jaar) op te pas asook ligte huiswerk te doen. Moet kan begin vroeg
Januarie 2007. Betaling is R900 per week. Gratis inwoning met eie kamer, internet en
kar beskikbaar.
Skakel per e-pos marinda@azea.net of per telefoon 0944 1708 335419.
ANNATJIE SE DRAAI: Ons het dit beleef! ’n Aantal humoristiese sketse oor ons
belewenisse in 40 jaar se bediening in ons kerke. Verkrygbaar by Annatjie du Plessis @
R55 per eksemplaar. Skakel 082 924 9646 of (012) 345 3791. Of skryf ’n briefie aan
Posbus 1520, Wingate Park, 0153.
EIENDOMME
BLOEMFONTEIN: Verskeie eiendomme beskikbaar.
Woonhuise, studenteverblyf, meenthuise,
hoewes en plase. Skakel Dirk Coetzee,
082 784 1993. Cheetah Eiendomme.
KRUGERSDORP: Te huur. Drieslaapkamerwooneenheid
te Panorama Landgoed, Krugersdorp.
Twee badkamers, dubbelmotorhuis. Bemande
sekuriteit. Ingesluit: tuinhulp, huisskoonmaak,
M-Net. Beskikbaar begin Desember
2006. Rustige omgewing. Slegs persone bo 50.
R4 200 per maand. Kontak Pieter Kruger k/u
(011) 954 4557 / 082 785 5138.
Kruger Park
akkommodasie
4 km vanaf
Phalaborwa hek.
1 km vanaf lughawe.
Slaap 6 – ten volle
toegerus met
lugversorging en
swembad. R400 p/nag
Kontak Daleen
083 576 4377
• Die Kerkblad September 2006 • 57

Laastens ...
Dronkwordspruit, Donderdag
Liewe Johanna
58 • Die Kerkblad September 2006 •
Briewe aan Johanna
Ons sit toe mos hier af Wildtuin toe – in twee kombi’s. Senior lidmate (daar
in Windhoek het hulle die pragtige naam “die jeug van gister”). Mens, was
dit nou vir jou lekker! Almal was lief vir die natuur en die jeugdige
opgewondenheid van gister was duidelik speurbaar. Jy moet tog eendag so ’n toer
meemaak. Wonderlik hoe die natuur die jong-gevoel weer in jou terugsit.
Wel, alles was ’n heerlike lekkerkry. Die padkos wat langs die pad geëet word.
Almal so mededeelsaam: “Proe hierdie wors.” “Wat van ’n lekker sagte eier.” Die
vertellings en grappe – jy is eintlik jaloers, omdat jy nie in albei voertuie tegelyk kan
wees nie. Gelukkig word by elke stilhou die snaaksighede uitgeruil en heerlik
saamgelag.
By die ruskamp praat ek van “eers ’n bietjie rus”, maar ná die afpak was almal
gereed om dadelik weer die bos in te vaar. Nou, hoe sê die spreekwoord? Die
ywerige wurm tel die kos op (of so iets). Ons is wonderlik suksesvol en sien selfs ’n
kameelperd-vangs sommer hier teen die pad. Daardie aand is daar eers lekker
gekuier. Die kos voortreflik. Die huisgodsdiens aangrypend. Almal so heerlik rustig
toe daar gelees word: As U die donker bring en dit nag word, roer al die diere in die
bos ... (Ps 104); geen hoes toe daar gebid word nie; elke stem helder toe daar
gesing word.
Die suksesse van die vorige dag was Dinsdag weer daar, en het die klomp daar
by Mlondozi se piekniekplek vir jou die laat-ontbyt geniet! In die natuur is jy nie
bekommerd oor die figuur nie.
Maar laat ek by my eintlike storie kom. Dinsdagmiddag sien ek dat al die
gebeure so ’n bietjie begin tel teen van die oues. Die jeug-van-gister het nie so lank
gehou nie. Ek kondig aan dat een voertuig gaan ry. Daar is toe ’n sewetal wat wil
saam. Ek onthou hulle nog goed: Oom Gert Maritz, Attie en Rina de Lange, Oom
Piet Zwemstra, Tant Lettie Greeff, Boet van der Walt en Maria le Grand.
Terwyl die ander die katels opsoek, vertrek ons in die rigting van die Steven-
Hamiltonklippe. Nou, my rondritte beplan ek nooit vooruit nie, maar laat my maar lei
Ds. Lourens Aucamp (emeritus)
deur, noem dit, ’n soort voorgevoel.
Daarom, toe dit net begin lyk asof van
hulle se koppe wil begin knik, sien ons ’n
pragtige witrenoster by die pannetjie.
Dis vir my lekker om te vertel van die
verskil tussen die witte en die swarte:
grasvreter teenoor blaarvreter; breë bek
teenoor gespits; die kalfie wat voor
hardloop teenoor die swarte wat sy plek
agter sy ma moet ken.
So ry ons vertel-vertel, geselsgesels.
Mens, en toe is daar twee
pragtige leeus, ’n mannetjie en wyfie.
Dadelik weet ek: Dis twee wat paar, en
dit nogal in ’n lekker oopte. Daar sit ons
toe vir meer as ’n uur terwyl die proses
telkens herhaal word.
Ek gaan nie op besonderhede in
nie, maar dit bly elke keer ’n belewenis.
Almal was doodstil. Kyk verwonderd.
Wag vir die volgende keer, en as dit
gebeur, is hulle nog meer stil. Soos
gewoonlik val Boet se mond oop in
verbasing, maar Maria giggel saggies.
Eindelik moes ons ry, want die
afstand na die kamp en die rytyd moet
altyd in ag geneem word. Ek kondig aan:
“Ons moet ry, maar hulle bly in elk geval
drie dae,” voeg ek vertroostend by. Dis
toe dat Oom Gert opmerk: “Nou kan ek
maar doodgaan, ek het nou alles
gesien!”
Groetnis, Oom Lourens
Handelinge van Nasionale Sinode 2006
Die Handelinge van die Nasionale Sinode 2006 is verkrygbaar op die webwerf van die GKSA. Die adres is
www.gksa.org.za Lesers sal duidelik op die webblad die verwysing na die Handelinge kry.
Besoek gerus die webblad van die GKSA - daar is ook baie ander interessante en nuttige inligting, onder
andere oor gemeentes en predikante, en publikasies wat by die Administratiewe Buro beskikbaar is.