Minigids Productfiscaliteiten 2011

Minigids Productfiscaliteiten 2011
kerncijfers voor de adviespraktijk

1. Algemeen • Fiscale cijfers | Sociale cijfers
2. Eigen woning
3. Kapitaalverzekeringen
4. Lijfrente
5. Gouden handdruk
6. Pensioen
7. Arbeidsongeschiktheid
8. Levensloop
9. Spaarloon
10. Sparen en beleggen
11. Schenking en successie
12. Samenwonen/trouwen, scheiden en overlijden
Begrippenlijst

1. Algemeen
Fiscale cijfers
Overzicht boxenstelsel
2
Box 1
Belastbaar inkomen uit
werk en woning
Inkomstenbronnen:
• winst uit onderneming
• inkomsten uit arbeid (loon)
• resultaat uit overige
werkzaamheden
• periodieke uitkeringen en
verstrekkingen
• inkomsten uit eigen woning
• negatieve uitgaven voor
inkomensvoorzieningen
Aftrekposten:
• uitgaven voor inkomensvoorzieningen
• persoonsgebonden aftrek
Box 2
Belastbaar inkomen uit
aanmerkelijk belang
Inkomstenbronnen:
• reguliere voordelen
• vervreemdingsvoordelen
Aftrekposten:
• aftrekbare kosten
Tarief: progressief (zie hieronder) Tarief: 25% Tarief: 30%
Verliesverrekening:
Alleen voor box 1­verliezen mogelijk
Schijventarief box 1
Jonger dan 65 jaar
Belastbaar
inkomen
meer dan
Maar niet meer
dan
Verliesverrekening:
Alleen voor box 2­verliezen mogelijk
Belastingtarief Tarief premie
volksverzekering
Box 3
Belastbaar inkomen uit
sparen en beleggen
Inkomstenbronnen
• forfaitair rendement =
4% van (bezittingen
minus schulden
minus heffingvrij vermogen)
Aftrekposten:
• kosten zijn in deze box niet
aftrekbaar
Verliesverrekening:
Verliesverrekening is niet mogelijk
Totaal tarief Heffing over
totaal van de
schijven
­ € 18.628 1,85% 31,15% 33% w 6.147
€ 18.628 € 33.436 10,80% 31,15% 41,95% € 12.358
€ 33.436 € 55.694 42% 42% € 21.706
€ 55.694 ­ 52% 52%

65 jaar, geboren in of na 1946
Belastbaar
inkomen
meer dan
Maar niet meer
dan
Belastingtarief Tarief premie
volksverzekering
Totaal tarief Heffing over
totaal van de
schijven
­ w 18.628 1,85% 13,25% 15,10% w 2.812
w 18.628 w 33.436 10,80% 13,25% 24,05% w 6.373
w 33.436 w 55.694 42% 42% w 15.721
w 55.694 ­ 52% 52%
65 jaar, geboren voor 1 januari 1946
Belastbaar
inkomen
meer dan
Maar niet meer
dan
Belastingtarief Tarief premie
volksverzekering
Totaal tarief Heffing over
totaal van de
schijven
­ w 18.628 1,85% 13,25% 15,10% w 2.812
w 18.628 w 33.485 10,80% 13,25% 24,05% w 6.385
w 33.485 w 55.694 42% 42% w 15.712
w 55.694 ­ 52% 52%
Per 2011 wordt van mensen van 65 jaar en ouder en geboren op of na 1 januari 1946 een houdbaarheidsbijdrage
gevraagd. Deze houdbaarheidsbijdrage wordt gerealiseerd door per 2011 de grens tussen de 2 e en 3 e
schijf niet meer te indexeren. Hiervoor wordt per saldo de tweede schijf kleiner. Voor mensen geboren vóór
1 januari 1946 loopt de indexatie van de grens tussen de 2 e en 3 e schijf wel door. De houdbaarheidsbijdrage
bedraagt voor 2011 w 49,­.
Heffingskortingen
Bestanddelen Tot 65 jaar 65 jaar en ouder
Algemene heffingskorting € 1.987 € 910
Maximale arbeidskorting
• Tot 57 jaar
• 57 t/m 59 jaar
• 60 t/m 61 jaar
• 62 t/m 64 jaar
• 65 jaar en ouder
€ 1.574
€ 1.838
€ 2.100
€ 2.362
€ 1.081
vervolg zie volgende pagina
3

4
Bestanddelen Tot 65 jaar 65 jaar en ouder
Doorwerkbonus maximaal
leeftijd bij aanvang van het kalenderjaar
• 62 jaar (5%)
• 63 jaar (7%)
• 64 jaar (10%)
• 65 en 66 jaar (2%)
• 67 jaar en ouder (1%)
€ 2.352
€ 3.295
€ 4.708
Ouderschapsverlofkorting per verlofuur € 4,11
Levensloopverlofkorting
(per gespaard kalenderjaar)
Inkomensafhankelijke combinatiekorting
maximaal
€ 201
€ 942
€ 471
€ 1.871 € 857
Alleenstaande ouderkorting € 931* € 427*
Jonggehandicaptenkorting € 696
Ouderenkorting € 739
Alleenstaande ouderenkorting € 421
Korting voor maatschappelijke beleggingen** 1% *** 1% ***
Korting voor beleggingen in durfkapitaal** 1% *** 1% ***
* vermeerderd met 4,3% van het arbeidsinkomen met een maximum van e 1.523 (voor 65­plussers e 697)
** deze heffingskorting wordt in 4 stappen verlaagd. In 2011 naar 1%, in 2012 naar 0,7%, in 2013 naar 0,4% en in 2014 naar 0%
*** van de vrijstelling in box 3
Aanslaggrens voor de inkomstenbelasting
Er wordt een verplichte aanslag inkomstenbelasting opgelegd als de verschuldigde belasting het saldo van
gezamenlijke voorheffingen en voorlopige teruggaven die met het oog op de heffingskorting zijn vastgesteld,
met meer dan € 44 te boven gaat.
Teruggaafgrens bij te veel ingehouden voorheffingen: € 14.
Termijn indienen T-biljet
De termijn voor het indienen van een verzoek om teruggaaf bedraagt vijf jaar.

Regelingen voor IB ondernemers
MKB vrijstelling
Jaarlijks 12% over de winst ­/­ ondernemersaftrek, indien de ondernemer voldoet aan het urencriterium zoals
opgenomen in de Wet IB2001.
Zelfstandigenaftrek
De zelfstandigenaftrek geldt voor de ondernemer die aan het urencriterium voldoet en die bij het begin van
het kalenderjaar de leeftijd van 65 jaar nog niet heeft bereikt. Voor vrouwelijke ondernemers geldt dat zij voor
de toepassing van het urencriterium bij wijze van fictie geacht worden gedurende de periode van hun zwangerschap­
en bevallingsverlof, doch maximaal 16 weken, hun werkzaamheden niet hebben onderbroken.
Zelfstandigenaftrek voor 2011
Winst Meer dan Maar niet meer dan Bedraagt de zelfstandigenaftrek
­ € 14.045 € 9.484
€ 14.045 € 16.295 € 8.817
€ 16.295 € 18.540 € 8.154
€ 18.540 € 53.070 € 7.266
€ 53.070 € 55.315 € 6.633
€ 55.315 € 57.565 € 5.931
€ 57.565 € 59.810 € 5.236
€ 59.810 ­ € 4.602
Als een ondernemer in één of meer van de vijf voorafgaande kalenderjaren geen ondernemer was en bij hem
in die periode niet meer dan tweemaal de zelfstandigenaftrek is toegepast, wordt de zelfstandigenaftrek
verhoogd met € 2.123 (startersaftrek). Dit geldt niet voor (voormalige) aandeelhouders die de onderneming
na geruisloze terugkeer uit de BV voortzetten in een IB onderneming.
Tarief vennootschapsbelasting (rechtspersonen)
Tarieven vennootschapsbelasting bij een winst van:
Meer dan Maar niet meer dan Bedraagt het percentage
­ € 200.000 20%
€ 200.000 ­ 25%
Fictief gebruikelijk loon
De werknemer die in een vennootschap een aanmerkelijk belang heeft en arbeid verricht, krijgt in beginsel
een bepaald minimumsalaris toegerekend. Voor 2011 bedraagt dat minimumsalaris € 41.000.
5

Sociale cijfers
AOW
6
Samenwonenden
beiden 65+
Alleenstaanden Per partner
individueel
Alleenstaanden
met kind
Werkelijke AOW € 17.052 € 12.413 € 8.526 € 15.747
Vakantietoeslag € 1.005 € 703 € 502 € 904
Totaal € 18.057 € 13.116 € 9.028 € 16.651
Het kabinet heeft in het regeer­ en gedoogakkoord 2010 afgesproken dat de AOW­leeftijd wordt verhoogd
van 65 naar 66 jaar. Het akkoord geeft echter niet aan wanneer dat gebeurt. Mensen, die op 1 januari 2010
55 jaar of ouder zijn, merken niets van de verhoging. Zij blijven op 65­jarige leeftijd recht houden op AOW.
ANW
Werkelijk
uitgekeerde bedragen
Vakantie uitkering Totaal
Nabestaandenuitkering € 13.175 € 842 € 14.017
Halfwezenuitkering € 2.998 € 240 € 3.238
Wezen tot 10 jaar € 4.216 € 269 € 4.485
Wezen 10­16 jaar € 6.324 € 404 € 6.728
Wezen 16­21/27 jaar € 8.432 € 539 € 8.971

Wajong, WAO/WIA, WW
Wajong* WAO/WIA ** WW ***
Maximum per dag € 65,49 € 188,88 € 188,88
Aantal uitkeringsdagen 261 261 261
Maximumuitkering 75% 75%*100/108 70%*100/108
Maximumuitkering per jaar € 12.820 € 34.235 € 31.925
Incl. vakantie­uitkering € 13.845 € 36.973 € 34.508
Inkomensgrens ­ € 49.297 € 49.297
* Grondslag Wajong is e 17.093.
** De WAO is op 29 december 2005 vervangen door de WIA. De WIA bestaat uit twee onderdelen: de regeling Werkhervatting Gedeeltelijk
Arbeidsgeschikten (WGA) en de regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA). Werknemers die tenminste 35%
arbeidsongeschikt zijn, komen in aanmerking voor een uitkering op basis van de WIA. De WAO blijft bestaan voor diegenen die vóór
1 januari 2004 ziek zijn geworden en nu een WAO­uitkering hebben.
***De eerste twee maanden bedraagt de WW­uitkering 75% van het laatstverdiende loon (maximaal e 188,88 per dag), daarna 70%.
De maximumuitkering in het eerste jaar bedraagt e 34.919 (incl. vakantietoeslag).
Brutominimumloon
23 jaar en ouder € 17.093
Vakantietoeslag € 1.367
Totaal € 18.460
Bruto-uitkeringen IOAW/IOAZ
Jaarbedragen voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers en zelfstandigen, inclusief vakantietoeslag
Gehuwde en ongehuwde partners die beiden 21 jaar of ouder zijn € 18.259
Alleenstaande van 21 jaar of ouder met kinderen € 17.672
Alleenstaande van 23 jaar of ouder zonder kinderen € 14.034
In tegenstelling tot de IOAW kent de IOAZ voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte ex­zelfstandigen
een toets op inkomsten uit vermogen. Op de IOAZ­uitkering wordt in mindering gebracht een fictief inkomen
van 4% van bij bedrijfsbeëindiging aanwezig vermogen boven € 122.094.
Eigen vermogen bij bijstand
Vrij te laten vermogen:
­ voor gezinnen € 11.110
­ voor alleenstaanden € 5.555
­ eigen huis extra vrijgelaten € 46.900
7

Premiepercentages
8
AOW 1
Anw 1
AWBZ 1
Werkgever Werknemer Totaal Max.premie
inkomen
­ 17,90 17,90 € 33.436 p.j.
­ 1,10 1,10 € 33.436 p.j.
­ 12,15 12,15 € 33.436 p.j.
WAO/WIA­basispremie (Aof) 5,1 ­ 5,1 € 189,60 p.d.
WAO­rekenpremie 2 (Aok) ­ ­ ­ ­
WGA­rekenpremie 0,62 ­ 0,62 € 189,60 p.d.
AWf 3 (werkloosheidsverzekering) 4,20 ­ 4,20 € 189,60 p.d.
WW Gemiddelde sectorpremie 1,90 ­ 1,90 € 189,60 p.d.
ZVW 4
(inkomensafhankelijke bijdrage)
7,75 ­ 7,75 € 33.427p.j.
KO (verplichte bijdrage kinderopvang) 0,34 ­ 0,34 € 189,60 p.d.
1 Voor de volksverzekeringen AOW, Anw en AWBZ geldt geen premievrije voet. Het totale premiepercentage bedraagt 31,15%.
2 De arbeidsongeschiktheidskas (Aok) is per 2011 opgeheven. De resterende rechten en plichten worden overgenomen door het Aof.
3 De franchise voor zowel de marginale werkgevers­ als de werknemersbijdrage AWf in de premie bedraagt € 16.965 per jaar.
4 De werknemer moet een inkomensafhankelijke bijdrage van 7,75% betalen. De werkgever vergoedt deze bijdrage en draagt dit af.
Verzekerden zonder werkgeversvergoeding zijn een inkomensafhankelijke bijdrage verschuldigd van 5,65%.

2. Eigen woning
Eigenwoningforfait
De WOZ­waarde ligt tussen Eigenwoningforfaitpercentage
< € 12.500 0,00%
€ 12.500 ­ € 25.000 0,20%
€ 25.000 ­ € 50.000 0,30%
€ 50.000 ­ € 75.000 0,40%
€ 75.000 ­ € 1.020.000 0,55%
> € 1.020.000 € 5.610 vermeerderd met 1,05% van de eigenwoningwaarde
voor zover deze uitgaat boven € 1.020.000
Hypotheekrenteaftrek
Maximale duur hypotheekrente­aftrek 30 jaar
Bestaande hypotheken op 1 januari 2001 Aftrek tot en met 31 december 2030
Soort woning Uitsluitend de eigen woning (hoofdverblijf)
9

Overzicht aftrekbare kosten box 1 eigenwoningschuld
10
Kosten zelf aftrekbaar? Rente over de schuld bij
financiering aftrekbaar?
Koopsom Nee Ja
Overdrachtsbelasting Nee Ja
Roerende goederen Nee Nee
Omzetbelasting grond Nee Ja
Grond­ en bouwrente over de periode vóór het
tijdstip van de koop­/aannemingsovereenkomst
Grond­ en bouwrente over de periode na het tijdstip
van de koop­/aannemingsovereenkomst
Nee Ja
Ja Nee
Verschuldigde box 1­lening rente Ja Nee
Verbouwing Nee Ja
Taxatiekosten i.v.m. hypotheek Ja Ja
Notariskosten hypotheekakte Ja Ja
Kosten verkrijgen nationale hypotheekgarantie
(t.b.v. hypotheek)
Ja Ja
Notariskosten transport Nee Ja
Kosten hypotheekakte Ja Ja
Afsluitprovisie /advieskosten Ja (beperkt) Ja
Boeterente voor vervroegde aflossing Ja Nee
Kosten wegens oversluiten/verlengen Ja Nee
Administratiekosten Ja Ja
Jaarlijks erfpacht canon Ja Ja
Afkoopsom erfpacht Nee Ja
Makelaarscourtage Nee Ja
Bankgarantiekosten Nee Ja
Bereidstellingsprovisie Ja Ja
Annuleringskosten hypotheek Nee Nee

Verbouwingen
Voor het aangaan van leningen voor verbouwingen gelden onderstaande specifieke goedkeuringen:
• rente en kosten van een geldlening gesloten voor de verbouwing van de eigen woning zijn gedurende zes
maanden na het afsluiten van de geldlening aftrekbaar in box 1, ongeacht of verbouwingsuitgaven daadwerkelijk
uit de geldlening zijn betaald;
• rente en kosten van de geldlening gesloten binnen zes maanden na aanvang van de verbouwing van de
eigen woning zijn aftrekbaar in box 1, voorzover de geldlening niet meer bedraagt dan in die zes maanden
gedane verbouwingsuitgaven;
• Voor het verbouwingsdepot geldt dat in de eerste zes maanden na het afsluiten van de geldlening de rente
en kosten volledig mogen worden afgetrokken. In het daaropvolgende anderhalf jaar worden de betaalde
en ontvangen rente in box 1 gesaldeerd.
Verhuizing
Een woning die nog niet betrokken kan worden vanwege een verbouwing of een in aanbouw zijnde woning
kan onder voorwaarden al aangemerkt worden als eigen woning. Een van de voorwaarden is dat de woning
moet leegstaan. Een tweede voorwaarde is dat de woning in het kalenderjaar of in één van de twee volgende
kalenderjaren als eigen woning moet gaan dienen. Hetzelfde geldt voor leegstaande woningen die in het
kalenderjaar of in één van de twee voorafgaande jaren een eigen woning is geweest van belastingplichtige.
De woning moet het hoofdverblijf zijn geweest, leegstaan en te koop worden aangeboden. De met deze
woning samenhangende (hypotheek)rente is gedurende die tijd aftrekbaar. Bovendien is het eigenwoningforfait
voor de nieuwe woning nihil.
De hiervoor beschreven tweejaarstermijn is met ingang van 1 januari 2011 tijdelijk verlengd naar drie jaar.
Na 31 december 2012 geldt weer de normale termijn van twee jaar.
Bijleenregeling
Als door verhuizing naar een nieuwe duurdere woning de schuld wordt verhoogd, wordt de aftrek van de
rente alleen toegestaan voor zover de verhoging van de schuld daadwerkelijk nodig is om het verschil tussen
de aankoopprijs van de nieuwe woning (inclusief aankoopkosten) en de opbrengst van de oude (na aftrek van
kosten) te financieren. Dit is de eigenwoningschuld. Voor dit bedrag kan de rente worden afgetrokken.
11

Met onderstaand schema kan worden bepaald of de bijleenregeling van toepassing is
en wat de gevolgen zijn!
12
Stroomschema Bijleenregeling
Dit schema moet per persoon worden doorgenomen! Je gaat uit van het juridisch eigendom per persoon.
stap 1
stap 2
stap 3.1
stap 3.2
Is sprake van verwerving* van
een (andere) eigen woning?
ja
Partnerregeling?
Wordt er in de aan te kopen/aangekochte
woning een duurzaam
gezamenlijke huishouding gevoerd?
Hebben zij in de te verkopen/verkochte
eigen woning een duurzaam
gezamenlijke huishouding gevoerd?
ja
Heeft de partner een niet benutte EWR
afkomstig van een eigen woning
waarin samen met de partner een
duurzaam gezamenlijke huishoudig
is gevoerd?
ja
Partnerregeling is van toepassing
nee
nee
nee
nee
Is sprake van een verbouwing van
of onderhoud aan de eigen woning?
ja
Is er nog een niet benutte EWR
die korter dan 3 jaar bestaat**?
ja
Bepaal het (geschatte) VVS van de huidige eigen woning:
verkoopprijs oude woning ­ verkoopkosten ­ EWS
Bepaal EWR:
VVS + niet benutte EWR die korter dan 3 jaar bestaat**
Bepaal de maximale EWS***:
aankoopprijs + aankoopkosten nieuwe eigen woning ­ EWR
ja
Schuld voor verbouwing/onderhoud
minus EWR=EWS.
Restant is box 3­schuld.
Partnerregeling
is niet van toepassing
Partnerregeling
is niet van toepassing
Partnerregeling
is niet van toepassing
* Onder verwerving van een eigen woning wordt niet alleen de aankoop van een eigen woning verstaan,
maar ook een woning die van box 3 naar box 1 verhuist.
** Er kan bij de verkoop van een voorgaande eigen woning een niet benutte EWR zijn blijven staan.
*** De aangegane EWS hoeft niet gelijk te zijn aan de maximale EWS.
nee
nee
Consumptief
Geen EWS
Schuld voor verbouwing/
onderhoud = EWS
De bij stap 3.1 berekende
maximale EWS***
De bij stap 3.1 berekende
maximale EWS***
De bij stap 3.1 berekende
maximale EWS***

Stroomschema Einde samenleving
Gaan partners uit elkaar terwijl sprake was van een duurzame
gezamenlijk huishouding in een eigen woning?
ja
Was de partnerregeling van toepassing
bij de verwerving van deze eigen woning?
ja
Gaat het om de partner die rekening heeft moeten houden
met de niet benutte EWR van de andere partner?
ja
Is er bij de financiering rekening gehouden met de verlaging
van de maximale EWS door de partnerregeling?
ja
De rente over de aanwezige EWS na toepassing van de
partneregeling is aftrekbaar. Bovendien kan de schuld voor
de overname van het aandeel van de ex­partner in de eigen
woning volledig fiscaal gefacilieerd worden aangegaan.
nee
nee
nee
nee
Definities
Eigen woning
De eigen woning die de belastingplichtige anders
dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat
Partner in de zin van de partnerregeling
• de fiscaal partner of
• degene met wie duurzaam een gemeenschappelijke
huishouding wordt gevoerd. Hierbij is fiscaal
partnerschap niet vereist.
Afkortingen
EWR • eigenwoningreserve
EWS • eigenwoningschuld
VVS • vervreemdingssaldo
Dit overzicht is niet relevant.
Dit overzicht is niet relevant.
Voor deze partner geldt dat als de 3 jaars­termijn niet is
verstreken de niet benutte EWR weer herleeft. Dit kan
gevolgen hebben bij verwerving van (een aandeel in)
of verbouwing van een eigen woning.
Blijft deze partner achter dan neemt de maximale EWS toe
met het bedrag van de EWR waar rekening mee is gehouden
in het kader van de partnerregeling. De schuld voor de overname
van het aandeel van de ex­partner in de eigen woning
kan volledig fiscaal gefacilieerd worden aangegaan.
Vertrekt deze partner dan hoeft alleen rekening gehouden
te worden met de eigen EWR.
13

3. Kapitaalverzekering en overgangsrecht
Kapitaalverzekering eigen woning/Spaarrekening eigen woning/Beleggingsrekening
eigen woning (KEW/SEW/BEW)
Voor de uitkering uit een KEW/SEW/BEW (box 1) kunnen de volgende vrijstellingen
van toepassing zijn:
• Bij 15 tot 20 jaar premiebetaling: maximaal f 34.300
• Bij 20 jaar of meer premiebetaling: maximaal f 151.000
De te benutten vrijstelling kan nooit meer bedragen dan de uiterlijk na 30 jaar met de eenmalige
kapitaalsuitkering af te lossen eigenwoningschuld. Bovendien geldt de vrijstelling eenmaal per leven,
is persoonsgebonden en mag de hoogste premie per verzekeringsjaar niet meer bedragen dan tien maal
de laagste.
De kapitaalvrijstelling is ook van toepassing op de uitkeringen bij overlijden. Hierbij mag de (restant) vrijstelling
van de overleden partner worden gebruikt tot maximaal de uitkering ten gevolge van het overlijden
van die partner.
Imputatie
De uitkering uit een kapitaalverzekering is onder voorwaarden vrijgesteld. Als er gebruik wordt gemaakt van
een life­timevrijstelling komt de vrijgestelde uitkering in mindering op de in de toekomst nog te benutten
life­timevrijstelling en de bezittingvrijstelling. Wordt gebruik gemaakt van een ongelimiteerde vrijstelling
(pré BHW) dan heeft dit geen invloed op de in de toekomst te benutten life­time vrijstellingen en de bezittingvrijstelling.
Uitkering uit:
KEW­vrijstelling
Pré BHW­vrijstelling
BHW­vrijstelling
Bezittingvrijstelling
14
KEW Pré BHW BHW
= vrijgestelde uitkering vermindert vrijstelling niet
= vrijgestelde uitkering komt in mindering op (resterende) vrijstelling

Overgangsrecht kapitaalverzekeringen
Bestaat de verzekering op 31 december 2000?
• pré­BHW verzekering overgangsregime van
toepassing of
• duur verzekering en premiebetaling
minimaal 15 jaar en premie binnen 10:1
• vanaf aanvang premie betaald binnen 10:1
Verzocht om aanwijzing als
kapitaalverzekering eigen woning (KEW)?
Indien de uitkering hoger is dan de vrijstelling
moet over het rentebestanddeel afgerekend
worden. Belastbaar rentebestanddeel:
((uitkering­vrijstelling)/uitkering) x (uitkeringbetaalde
premies)
ja
ja
ja
nee
nee
nee
Geen overgangsrecht.
Regime Wet IB 2001 van toepassing.
Het rentebestanddeel (uitkering minus
premies) is volledig belast op expiratiedatum
in box 1.
Tijdens de looptijd belast in box 3
• Verzekering bestond op 14 september
1999 en is op of na die datum niet
verhoogd of verlengd. Voor zover de
waarde meer bedraagt dan f 123.428
wordt deze waarde jaarlijks belast*.
• Verzekering is na 14 september 1999
tot stand gekomen en/of verhoogd of
verlengd. Volledige waarde jaarlijks
belast.
Op expiratiedatum belast in box 1
Rentebestanddeel is belast in box 1,
onder voorwaarden recht op
uitkeringsvrijstelling:
­ pré BHW: ongelimiteerd
­ BHW: f 123.428
* Bij een voortzetting ­ conversiestorting ­ is het van belang dat het verzekerd kapitaal niet wordt verhoogd en de duur niet wordt
verlengd. Bij de omzetting van een verzekering met een vast verzekerd kapitaal op einddatum in een beleggingsverzekering
houdt de eerste eis in dat de in totaal overeengekomen en betaalde premies op jaarbasis ­ dus de premiedelen voor uitkering
bij in leven zijn en bij overlijden tezamen ­ ná omzetting niet worden verhoogd. In uitzonderlijke situaties, zoals het wijzigen
van het verzekerd lijf of het overeenkomen van een ongebruikelijk overlijdensrisicodekking, moet een prognoseberekening
worden gemaakt.
15

4. Lijfrente
Uitgaven voor inkomensvoorziening
Jaarruimte
Als de belastingplichtige de inleg voor een lijfrente in aftrek wil brengen zal hij veelal gebruik moeten maken
van de jaarruimte. Deze jaarruimte kan voor de laatste keer worden gebruikt in het jaar waarin de belastingplichtige
65 jaar wordt. Voor buitenlandse belastingplichtigen bestaat geen recht op aftrek van de inleg, tenzij
zij hebben gekozen voor de behandeling als binnenlands belastingplichtigen.
De jaarruimte kan met behulp van de volgende formule worden bepaald:
16
Jaarruimte = (17% x PG) ­/­ 7,5 * A ­/­ F ­/­ BS
Waarbij:
PG = premiegrondslag is de inkomensgrondslag
verminderd met een franchise van f 11.631.
De inkomensgrondslag is de som van de in
het voorafgaande kalenderjaar genoten winst
uit onderneming, belastbare loon, belastbare
resultaat uit overige werkzaamheden en belastbare
periodieke uitkeringen en verstrekkingen.
De premiegrondslag bedraagt maximaal
f 159.741. De inkomensgrondslag bedraagt
dus maximaal f 171.372.
A = het bedrag van de aangroei van het pensioen
in het voorafgaande jaar door toename van de
diensttijd (zogenaamde factor A).
F = de toename van de oudedagsreserve in het
voorafgaande kalenderjaar.
BS = het bedrag aan spaarloon dat in het voorafgaande
jaar wordt gedeblokkeerd voor
vrijwillige premiebetaling voor een individuele
module van een pensioenregeling.
De jaarruimte bedraagt maximaal f 27.156.
Lijfrentefranchise
De franchise is dat gedeelte
van het inkomen waarover
geen lijfrente kan worden
opgebouwd omdat de
AOW­uitkering hierin later
voorziet. Deze franchise is
door de wetgever gesteld
op f 11.631. Het bedrag
van de lijfrentefranchise is
niet gelijk aan het minimale
franchisebedrag dat bij een
pensioenregeling moet
worden gebruikt.

Inhaal jaarruimte (reserveringsregeling)
De belastingplichtige die de aftrekruimte uit de jaarruimte van de zeven voorafgaande jaren niet (geheel)
heeft gebruikt, kan gebruik maken van de reserveringsruimte. Hiervoor moet hij bij zijn aangifte inkomstenbelasting
een verzoek indienen. De verzekeringnemer kan het laagste van de volgende drie bedragen als
reserveringsruimte benutten:
Jaar van
aftrek
Inkomensgegevens
1. Het niet gebruikte deel van de
jaarruimte van de afgelopen
zeven jaar;
2. f 6.872
(bij 55 jaar en ouder: f 13.571); 13.571);
3. 17% van de premiegrondslag.
Factor A Franchise Maximale
inkomensgrondslag
Maximale
jaarruimte
Maximale reserveringsruimte
Tot 55 jaar Vanaf 55 jaar
2004 2003 2003 € 10.571 € 155.790 € 24.687 € 6.244 € 12.335
2005 2004 2004 € 10.719 € 157.972 € 25.033 € 6.332 € 12.508
2006 2005 2005 € 10.816 € 159.395 € 25.258 € 6.389 € 12.621
2007 2006 2006 € 10.990 € 161.947 € 25.663 € 6.492 € 12.823
2008 2007 2007 € 11.155 € 115.961 € 17.817 € 6.590 € 13.016
2009 2008 2008 € 11.345 € 167.172 € 26.491 € 6.703 € 13.238
2010 2009 2009 € 11.561 € 170.349 € 26.994 € 6.831 € 13.490
2011 2010 2010 € 11.631 € 171.372 € 27.156 € 6.872 € 13.571
Terugwentelingstermijn
Inleg ter zake van de jaarruimte en de inhaalruimte dienen voor aftrek in het jaar 2010 uiterlijk op 31 maart 2011
betaald te zijn. Met ingang van 1 januari 2012 is het niet langer mogelijk inleg ter zake van de jaarruimte en
de inhaalruimte terug te wentelen. Oftewel inleg betaald na 31 december 2011 kan niet worden teruggewenteld
voor aftrek in het jaar 2011.
Minimale jaarruimte
In de onderstaande tabel staan de minimale jaarruimtes voor het jaar 2011 bij verschillende salarissen,
opbouwpercentages en een pensioenleeftijd van 65 jaar (volgens de pensioenregeling). Daarbij is
uitgegaan van een minimale franchise in de pensioenregeling (2010: f 12.674).
17

18
Pensioenleeftijd 65 jaar
Opbouw per dienstjaar
Inkomen 2,25% 2% 1,75%
€ 20.000 186 323 461
€ 25.000 192 423 654
€ 30.000 198 523 848
€ 35.000 205 623 1.042
€ 40.000 211 723 1.236
€ 45.000 217 823 1.429
€ 50.000 223 923 1.623
€ 55.000 230 1.023 1.817
€ 60.000 236 1.123 2.011
€ 65.000 242 1.223 2.204
€ 70.000 248 1.323 2.398
€ 75.000 255 1.423 2.592
Bij jongere pensioenleeftijden in combinatie met de genoemde opbouwpercentages is de jaarruimte 2011 gering dan wel nihil.
Premie arbeidsongeschiktheidsverzekering en lijfrente voor een invalide kind
Premies voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering en premies ten behoeve van levenslange lijfrenten
voor meerderjarige invalide (klein)kinderen zijn niet gebonden aan een maximaal aftrekbedrag.
De beperkte saldomethode
Voor lijfrenteverzekeringen waarvoor aftrek mogelijk is of was, geldt dat de verzekering in box 1 wordt belast.
Als (een deel van) de premie niet in aftrek is gebracht, mag voor dat deel van de premie de saldomethode
worden toegepast. Dat betekent dat in box 1 geen belasting verschuldigd is tot een bedrag ter grootte van
de aantoonbaar niet in aftrek gebrachte premie. De niet­aftrekbare premie die na 1 januari 2010 is betaald
en meer is dan f 2.269 per belastingplichtige per jaar, blijft echter buiten beschouwing. Voor dat deel van
de premie is dus geen aftrek mogelijk en kan de saldomethode niet worden toegepast.

Overgangsregeling 2009
Voor lijfrenteverzekeringen die vóór 14 september 1999 zijn afgesloten geldt dit bedrag per verzekering, mits
de premie na deze datum niet is verhoogd (saldomethode 2001). Het verschil tussen vóór en na 14 september
1999 afgesloten lijfrenteverzekeringen is dus dat de beperkte saldomethode geldt per belastingplichtige of
per verzekering. Zodra de saldomethode 2001 per verzekering per 1 januari 2021 vervalt, zal de beperkte saldomethode
per belastingplichtige van toepassing worden.
Onbeperkte saldomethode
Indien belastingplichtigen in de periode 2001 tot en met 2009 lijfrente­inleg hebben betaald en deze inleg
niet (geheel) hebben afgetrokken, dan geldt voor deze niet afgetrokken inleg een onbeperkte saldomethode.
Dan geldt de limiet van f 2.269 per jaar dus niet. De onbeperkte saldomethode is ook van toepassing op
lijfrenten die vóór 1 januari 2001 zijn afgesloten.
Saldomethode bij reguliere uitkering en afkoop
De beperkte en de onbeperkte saldomethode geldt alleen als het opgebouwde lijfrentekapitaal wordt
omgezet in reguliere lijfrentetermijnen of wordt afgekocht. Bij het niet voldoen aan de voorwaarden is
de saldomethode niet van toepassing.
Overgangsregeling saldolijfrente
We spreken van een saldolijfrente als de verzekering vóór 1 januari 2001 is afgesloten en de verzekering bij
het afsluiten al niet voldeed aan de voorwaarden voor aftrek van de premie. Saldolijfrenteverzekeringen die
bestonden op 14 september 1999 en waarvan nadien de premies niet zijn verhoogd komen in aanmerking
voor de saldomethode 2001. De saldomethode 2001 is van toepassing tot een bedrag aan niet aftrekbare
premies van f 2.269 per kalenderjaar per verzekering in box 1. De saldomethode 2001 wil zeggen dat de
toekomstige uitkeringen pas belast zijn als deze de premies ­ die onder het saldodeel vallen ­ overtreffen.
Uitsluitend voor zogenaamde saldolijfrente verzekeringen die zijn afgesloten voor 14 september 1999, hierna
nog premie is betaald en in 2001 is gekozen voor de saldomethode, kan een deel van de aanspraak gedurende
de looptijd onderdeel uitmaken van de rendementsgrondslag voor box 3. De waarde van de aanspraak die
wordt opgebouwd uit een eventueel hoger premiebedrag dan f 2.269, maakt dan onderdeel uit van de
rendementsgrondslag voor box 3. Deze saldomethode eindigt per 31 december 2020.
Lijfrentevoorzieningen en ondernemers
Oudedagsreserve voor zelfstandigen
Dotatie: 12% van de fiscale winst, doch maximaal f 11.882. Deze toevoeging wordt verminderd met de
ten laste van de winst gekomen pensioenpremie. Voorts mag de reserve door de dotatie niet boven het
ondernemingsvermogen uitkomen.
Staking onderneming
Stakingsaftrek bedraagt per ondernemer f 3.630.
19

Omzetting stakingswinst in lijfrente
De extra ruimte aan lijfrentepremieaftrek bij ondernemers die (een gedeelte van)
hun onderneming staken bedraagt maximaal:
20
Bij:
• overdrachten van ondernemers van 60 jaar of ouder f 435.652
• óf overdrachten door invalide ondernemers
• óf het staken van de onderneming door overlijden
• overdrachten door ondernemers van 50 tot 60 jaar f 217.833
• óf overdrachten door ondernemers indien de lijfrenteuitkeringen
direct ingaan
In overige gevallen f 108.922
Ondernemers kunnen verzoeken om in het jaar dat zij (een deel van) hun onderneming staken bij de berekening
van de jaarruimte uit te gaan van de gegevens van het kalenderjaar zelf. In het opvolgende kalenderjaar,
waarin weer uitgegaan moet worden van de gegevens van het voorafgaande kalenderjaar, mag de stakingswinst
dan niet nogmaals bij de berekening van de (inhaal)jaarruimte voor de aftrek van de lijfrente­inleg in
aanmerking worden genomen.
Terugwenteling lijfrente-inleg
Als door een ondernemer bij staking verzocht is om bij de (inhaal)jaarruimteberekening uit te gaan van de
gegevens van het jaar zelf dient de inleg voor aftrek in de aangifte over het jaar 2010 uiterlijk op 30 juni 2011 te zijn
betaald. Inleg ter zake van een omzetting van de oudedagsreserve of stakingswinst dienen voor aftrek in de
aangifte over het jaar 2010 uiterlijk op 30 juni 2011 betaald te zijn.

Lijfrentevormen
Overbruggingslijfrente
• tot pensioen óf 65 jr
• maximaal f 63.288
• ingang vrij
Afgeschaft per 1/1/2006
Oudedagslijfrente
• levenslang
• géén maximum
• ingang vrij maar uiterlijk 70 jr
Tijdelijke oudedagslijfrente
• minimaal 5 jr
• maximaal f 20.602
• ingang tussen 65 en 70 jr *
vrij 65 jaar 70 jaar
Nabestaandenlijfrente
• levenslang óf tijdelijk
• géén maximum
• ingang direct ná overlijden,
tenzij Anw­uitkering
* De 70­jaarsgrens geldt niet als in de BHW­verzekering vóór 1 januari 2001 al een latere ingangsdatum dan 70 jaar was opgenomen.
Overbruggingslijfrente (afgeschaft per 1 januari 2006)
De opgebouwde rechten per 31 december 2005 kunnen worden benut voor een overbruggingslijfrente.
Hierbij gelden de volgende regels:
• vanaf 2006 zijn geen premies meer betaald:
het volledige expiratiekapitaal kan worden benut voor een overbruggingslijfrente;
• vanaf 2006 zijn nog premies betaald:
de waarde per 31 december 2005 kan worden benut voor een overbruggingslijfrente.
Zijn de tot en met maart 2006 betaalde premies volledig teruggewenteld naar het belastingjaar 2005
dan geldt het volgende:
• vanaf april 2006 zijn geen premies meer betaald:
het volledige expiratiekapitaal kan worden benut voor een overbruggingslijfrente;
• vanaf april 2006 zijn nog premies betaald:
de waarde per 31 december 2005 verhoogd met de naar belastingjaar 2005 teruggewentelde premies,
kan worden benut voor een overbruggingslijfrente.
21

Expirerend Lijfrentekapitaal
In onderstaande schema’s zijn de mogelijkheden voor een lijfrenteverzekering per fiscaal regime aangegeven.
Tevens is per fiscaal regime weergegeven aan welke eisen een lijfrenteverzekering moet voldoen.
22
Let op!
Na de expiratiedatum heeft de begunstigde tot 31 december van het kalenderjaar
volgend op het kalenderjaar waarin de expiratiedatum ligt om de uitkering te gebruiken
voor een nieuwe lijfrenteverzekering. Als de verzekering tot uitkering komt
omdat de verzekerde is overleden, heeft de begunstigde tot 31 december van het
tweede kalenderjaar na de expiratie om een nieuwe lijfrenteverzekering af te sluiten.
Doet de begunstigde dat niet? Dan wordt de verzekering geacht tot uitkering te zijn
gekomen op het moment dat deze termijnen zijn verstreken.
Schending van lijfrentevoorwaarden
Om een lijfrenteverzekering voor premieaftrek in aanmerking te laten komen mag de verzekering niet worden
vervreemd, afgekocht of tot voorwerp van zekerheid dienen. Daarnaast dient het lijfrente kapitaal gebruikt te
worden voor aankoop van een toegestane lijfrentevorm. Wordt niet aan deze voorwaarden voldaan, dan leidt
dit in het algemeen tot heffing en revisierente.
Afkoop lijfrente
Op de regel dat een lijfrenteverzekering niet mag worden afgekocht, bestaat een uitzondering. Een zogenaamde
‘kleine lijfrente’ mag afkocht worden zonder dat dit leidt tot revisierente. Op de uitkering ineens is alleen
inkomstenbelasting verschuldigd. Een lijfrente is een ‘kleine lijfrente’ als:
­ er nog geen termijnen zijn uitgekeerd; en
­ het totale lijfrentekapitaal bij de zelfde uitvoerder niet groter is dan f 4.171.
Bij afkoop van een lijfrenteverzekering mag de saldomethode worden toegepast als (een deel van) de premie
aantoonbaar niet in aftrek is gebracht. De saldomethode is ook van toepassing als een lijfrente niet voldoet aan
de voorwaarden om een ‘kleine lijfrente’ te zijn.
Expirerend Lijfrentekapitaal
In onderstaande schema’s zijn de mogelijkheden voor een lijfrenteverzekering per fiscaal regime aangegeven.
Tevens is per fiscaal regime weergegeven aan welke eisen een lijfrenteverzekering moet voldoen.
Schema expirerend lijfrentekapitaal
Kapitaalbron Lijfrentemogelijkheden
Uitkering ineens Schenken Periodiek uitkeren Later uitkeren
Lijfrente pre­BHW­regime Ja Ja Ja Ja
Lijfrente BHW­regime Nee Nee Ja Ja
Lijfrente IB 2001­regime Nee Nee Ja Ja

Lijfrente
pre-BHW-regime
Lijfrente
BHW-regime
Lijfrente
IB 2001- regime
Lijfrentevorm Ingangsdatum Looptijd Maximale uitkering
Vrij te kiezen Vrij te kiezen Afhankelijk van
leeftijd
Oudedagslijfrente Vrij te kiezen als
overeengekomen
vóór 1 januari 2001
Tijdelijke
oudedagslijfrente
Overbruggingslijfrente*
Nabestaandenlijfrente
Niet eerder dan in
het jaar waarin de
leeftijd van 65 jaar
wordt bereikt en niet
later dan in het jaar
waarin de leeftijd
van 70 jaar wordt
bereikt.
Onbeperkt
Levenslang Onbeperkt
Vrij te kiezen Einddatum 65 jaar
of pensioendatum
Direct na overlijden
verzekerde, tenzij
Anw­uitkering
Oudedagslijfrente Uiterlijk het jaar
waarin de 70­jarige
leeftijd wordt bereikt
Tijdelijke
oudedagslijfrente
Overbruggingslijfrente*
Nabestaandenlijfrente
Niet eerder dan in
het jaar waarin de
leeftijd van 65 jaar
wordt bereikt en niet
later dan in het jaar
waarin de leeftijd
van 70 jaar wordt
bereikt.
Minimaal 5 jaar € 20.602 per jaar
Levenslang of
tijdelijk**
€ 63.288 per jaar
Onbeperkt
Levenslang Onbeperkt
Minimaal 5 jaar € 20.602 per jaar
Vrij te kiezen In het jaar van 65 jaar
worden worden of het jaar
waarin de pensioendatum
ligt
Direct na overlijden Levenslang of
verzekerde, tenzij tenzij tijdelijk**
Anw­uitkering
* Vanaf 1 januari 2006 is het niet meer mogelijk de premies voor een overbruggingslijfrente af te trekken.
** Afhankelijk van de bloed­ of aanverwantschap van de gerechtigde met de overledene.
€ 63.288 per jaar
Onbeperkt
23

Bancaire lijfrente
Met ingang van 2008 is het ook mogelijk geworden om een lijfrentetegoed op te bouwen via een bankrekening of
met beleggingen. Ook kan het opgebouwde lijfrentetegoed worden uitgekeerd via een bankrekening.
Hieronder is een overzicht opgenomen van de mogelijkheden van de bancaire uitkeringsvormen:
Bancaire lijfrente
Lijfrentevorm Ingangsdatum Looptijd Maximale uitkering
Oudedagslijfrente Uiterljk het jaar waarin Ten minste 20 jaar + 65 jaar Onbeperkt
de leeftijd van 70 jaar
wordt bereikt
­/­ leeftijd bij ingang
Tijdelijke
oudedagslijfrente
24
Niet eerder dan in het jaar
waarin de leeftijd van 65 jaar
wordt bereikt en niet later
dan in het jaar waarin de
leeftijd van 70 jaar wordt
bereikt
Nabestaandenlijfrente Direct na overlijden, tenzij
Anw­uitkering
* Afhankelijk van de bloed­ of aanverwantschap van de gerechtigde met de overledene.
Minimaal 5 jaar € 20.602 per jaar
Ten minste 5 of 20 jaar* Onbeperkt
De bancaire lijfrente en de lijfrenteverzekering verschillen van elkaar. In onderstaand schema zijn de verschillende
kenmerken tussen de bancaire lijfrente en de lijfrenteverzekering op een rij gezet.
Verschil Bancaire lijfrente Lijfrenteverzekering
Uitvoerder Bank Verzekeraar
Product Rekening Levensverzekering
Uitkeringsvorm Bancaire termijnen Lijfrentetermijnen
Hoogte uitkering afhankelijk van Rente+storting Rente+storting+sterftekans+kosten
Aanvang vóór 65 jaar 20 jaar + het aantal jaren dat de
rekeninghouder jonger is dan 65 jaar
op de ingangsdatum
Aanvang tussen 65 ­ 70 jaar Tenminste 5 jaar (< € 20.602)
of 20 jaar
Uitkering bij overlijden in opbouwfase
Uitkering bij overlijden in
afbouwfase
Levenslang
Tenminste 5 jaar (

5. Gouden handdruk
Een gouden handdruk is een schadeloosstelling bij ontslag ter vervanging van te derven loon van de vertrekkende
werknemer. Als de gouden handdruk ineens wordt uitgekeerd, is deze uitkering bij de werknemer als
loon belast in box 1 tegen het progressieve tarief. De werkgever is verplicht loonheffing in te houden over
de uitkering. De werkgever en werknemer kunnen er ook voor kiezen de ontslagvergoeding (gedeeltelijk)
aan te wenden als koopsom voor een stamrecht. Een stamrecht is een recht op periodieke uitkeringen. Is de
ontslagvergoeding aangewend als een koopsom voor een stamrecht, dan is de ontslagvergoeding niet ineens
belast, maar worden de toekomstige termijnen te zijner tijd progressief belast in box 1.
Verzekerde stamrecht
Het verzekerde stamrecht moet voldoen aan de volgende
voorwaarden:
• de periodieke uitkering ziet op de vervanging van gederfd of
te derven loon;
• de uitkeringen komen alleen toe aan de werknemer en gaan
niet later in dan in het kalenderjaar waarin hij de leeftijd van
65 jaar heeft bereikt;
• in geval van overlijden van de werknemer mogen de
termijnen alleen toekomen aan de (gewezen) partner,
of aan zijn kinderen jonger dan 30 jaar;
• er moet sprake zijn van meerdere uitkeringen, waarbij
gedurende de looptijd de kans op overlijden van de
verzekerde tenminste 1% is;
• de periodieke uitkering is ondergebracht bij een toegelaten
verzekeraar.
Mogelijkheden onderbrenging stamrecht:
• afstorten bij een verzekeringsmaatschappij;
• afstorten bij een bank of beleggingsinstelling;
• onderbrengen bij de ex-werkgever;
• oprichten oprichten van van een stamrecht-BV.
stamrecht-BV.
Bancair stamrecht
Vanaf 1 januari 2010 kan een gouden handdruk ook bij een bank of beleggingsinstelling worden ondergebracht.
De eisen voor stamrechtspaarrekening en ­beleggingsrecht zijn vergelijkbaar met het verzekerde stamrecht.
Het grootste verschil is echter dat als bij overlijden van de rekeninghouder de hierboven omschreven kring
van gerechtigden ontbreekt, het tegoed toekomt aan de erfgenamen. Een ander verschil is dat de looptijd
niet getoetst wordt aan de 1% sterftekans, maar minimaal moet voldoen aan een voorgeschreven duur
(zie tabel hierna).
25

Als de eerste uitkering op of na 1 januari 2011 plaatsvindt, geldt het volgende.
Ingeval de gerechtigde de leeftijd
heeft bereikt van
26
Maar nog niet de leeftijd heeft
bereikt van
­ 25 18
25 30 15
30 35 12
35 40 9
40 45 6
45 50 4
50 55 3
55 60 2
Bedraagt de minimale periode
tussen de eerste en de laatste uitkering
het in deze kolom vermelde
aantal jaren
60 ­ 1
Als de uitkeringen toekomen aan kinderen van de werknemer die ten tijde van het ontvangen van de eerste
uitkering jonger zijn dan 30 jaar, bedraagt het aantal jaren tussen de eerste en de laatste uitkering, nooit
meer dan het aantal jaren dat het kind jonger is dan 30 jaar.
Regeling voor vervroegde uittreding
Als een gouden handdruk kan worden aangemerkt als een regeling voor vervroegde uittreding kan de werkgever
een eindheffing verschuldigd zijn van 52% (tot en met 2010 was de eindheffing 26%). Is er sprake van een ontslag
door bijvoorbeeld een reorganisatie of disfunctioneren, dan is er geen eindheffing verschuldigd. Bij een ontslag
om een andere reden kan de kwantitatieve toets uitkomst bieden. Deze toets bestaat uit twee delen: de 55jaarstoets
en de 70%­toets. Wordt aan een van deze toetsen voldaan dan is geen eindheffing verschuldigd.
De 55-jaarstoets
• de uitkeringen van het aan te kopen stamrecht eindigen uiterlijk op de dag voordat de ex­werknemer de
55­jarige leeftijd bereikt; én
• het jaarbedrag van de uitkeringen tezamen met de overige uitkeringen in een jaar blijft onder het laatstgenoten
loon.
De 70%-toets
Aan de hand van het beschikbare kapitaal moet een berekening worden gemaakt waarbij
• de uitkering uiterlijk moet ingaan op de dag die 24 maanden voorafgaat aan de AOW­datum of de eerdere
pensioendatum; én
• de jaarlijkse uitkering die kan worden aangekocht voor die periode die eindigt 24 maanden voorafgaand
aan de AOW­datum of eerdere pensioendatum is ­ tezamen met de overige uitkeringen ­ lager dan 70% van
het laatstgenoten loon; én
• de laagste uitkering is niet minder dan 75% van de hoogste uitkering; én
• de pensioendatum mag ná de berekening niet meer worden gewijzigd.

6. Pensioen
Hoofdvormen pensioen
Pensioenvormen Ingang Einde Wie
Ouderdomspensioen 65 jaar, indien eerder
actuarieel berekenen
Overbruggingspensioen
(1)
Voor 65 jaar (gelijktijdig met
het ouderdomspensioen)
Prepensioen (2) Op z’n vroegst op 60 jaar,
voor 65 jaar
Partnerpensioen Na overlijden (gewezen)
deelnemer
Nabestaanden overbruggingspensioen
Na overlijden (gewezen)
deelnemer of na beëindiging
van recht op uitkering Anw
Wezenpensioen Na overlijden (gewezen)
deelnemer
Arbeidsongeschiktheidspensioen
Na 2 jaar arbeidsongeschiktheid
Bij overlijden (gewezen) deelnemer
65 jaar (gewezen) deelnemer
Op pensioendatum, echter
uiterlijk op 65 jaar
(gewezen) deelnemer
Overlijden partner echtgenoot, geregistreerd
partner, diegene met
wie de werknemer een
duurzame gezamenlijke
huishouding voert (3)
Uiterlijk op 65­jarige leeftijd
van de nabestaande
Uiterlijk tot 30­jarige
leeftijd van het kind (4)
echtgenoot, geregistreerd
partner, diegene met
wie de werknemer een
duurzame gezamenlijke
huishouding voert (3)
(pleeg)kinderen jonger dan
30 jaar (4)
deelnemer
1) Per 1 januari 2006 is het alleen nog mogelijk een overbruggingspensioen op te bouwen voor werknemers die
geboren zijn vóór 1 januari 1950.
In de praktijk worden de termen overbruggingspensioen en tijdelijk ouderdomspensioen door elkaar gebruikt.
2) Per 1 januari 2006 is het alleen nog mogelijk een prepensioen op te bouwen als deze pensioenvorm was toegezegd
op 1 januari 2005 en de werknemer geboren is vóór 1 januari 1950.
3) In het pensioenreglement kan een beperking van het partnerbegrip zijn opgenomen. Gebruikelijk is om aansluiting
te zoeken bij het fiscale partnerbegrip van pensioen.
4) In het pensioenreglement kan een jongere leeftijd zijn opgenomen. Gebruikelijk is 21 jaar of bij studerende
kinderen tot 27 jaar.
Wet VPL
Per 1 januari 2005 is de Wet aanpassing fiscale behandeling VUT/prepensioen en introductie levensloopregeling
(Wet VPL) ingevoerd. Deze wet heeft ten doel langer doorwerken te stimuleren. De Wet VPL maakt
een einde aan de fiscale faciliëring van prepensioen­, overbruggingspensioen­ en VUT­regelingen. Pensioenregelingen
zijn voortaan alleen fiscaal gefacilieerd als de pensioenopbouw gericht is op een pensioenleeftijd
van 65 jaar. Bij een eerdere pensioenleeftijd moet actuariële herrekening plaatsvinden. Voor werknemers
die geboren zijn vóór 1 januari 1950, hoeft er niets te veranderen. De premies voor overbruggingspensioen,
prepensioen en VUT blijven voor deze groep werknemers aftrekbaar. Voor deze groep mag ook een eerdere
pensioenleeftijd dan 65 jaar, zonder actuariële herrekening, gehandhaafd blijven.
27

Belangrijke definities
Salaris: De beloning die de werknemer van zijn werkgever ontvangt voor het verrichten van arbeid.
Pensioengevend salaris: De salarisbestanddelen van de werknemer die voor de pensioenopbouw
in aanmerking worden genomen.
Franchise: Dat deel van het pensioengevend salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd,
omdat na 65 jaar AOW wordt ontvangen.
Pensioengrondslag: Pensioengevend salaris ­/­ de franchise.
Diensttijd: De periode waarover pensioen kan worden opgebouwd.
Let op! Over de bijtelling in verband met de auto van de zaak mag géén pensioen worden opgebouwd!
Franchisebedragen pensioenregelingen
28
Geheel verzekerde pensioenen (Deels) eigen beheer
Franchise “10/7 AOW” f 12.898 f 18.738
Afwijkende franchisebedragen
Maximaal opbouwpercentage Minimale franchise
1,9% eindloon / 2,15% middelloon f 11.803
1,8% eindloon / 2,05% middelloon f 10.667
Vanaf 1 januari 2005 wordt niet meer gewerkt met voor­Oortse AOW bedragen.
Pensioenstelsels
Eindloon Middelloon
Salarisstijgingen tellen terug tot de toetreding in de
regeling en mee in de toekomst
Backservice direct affinancieren Geen backservice
Salarisstijgingen tellen alleen mee in de toekomst
Onzekerheid over toekomstige lasten Meer zekerheid over toekomstige lasten
In het algemeen hogere pensioenaanspraken In het algemeen lagere pensioenaanspraken
Maximale opbouw 2% per dienstjaar Maximale opbouw 2,25% per dienstjaar
Opbouw over variabele loonbestanddelen niet mogelijk Opbouw over variabele loonbestanddelen mogelijk
Beschikbare premiestaffels
Staffelbesluit van 21 december 2009 (nettostaffelbesluit)
Dit besluit bevat netto beschikbare premiestaffels. De staffels zijn gelijk aan de bruto beschikbare premiestaffels,
maar ontdaan van de kostenopslag van 10% en de opslag voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid
(pva) van 8%. De premies uit de staffels mogen worden verhoogd met de werkelijke premie voor pva en
de werkelijke kosten voor de pensioenregeling. Pensioenregelingen moeten uiterlijk 1 januari 2015 voldoen
aan het netto staffelbesluit.

Netto staffels 2009 (rekenrente 4%)
Beschikbare premiestaffels gericht op een opbouw op basis van 2,25% per dienstjaar bij middelloonstelsel
Leeftijdsklassen
tot 65 jaar
Percentage van de pensioengrondslag (franchise f 12.898)
OP OP en uitgesteld
opgebouwd PP
OP en direct ingaand
opgebouwd PP
OP en direct ingaand
bereikbaar PP
15 tot en met 19 4,3 5,2 6,0 6,4
20 tot en met 24 5,0 6,0 6,9 7,5
25 tot en met 29 6,1 7,3 8,3 9,1
30 tot en met 34 7,4 8,9 10,0 10,7
35 tot en met 39 9,0 10,9 12,1 12,7
40 tot en met 44 11,0 13,3 14,6 15,3
45 tot en met 49 13,4 16,3 17,7 18,5
50 tot en met 54 16,5 20,0 21,4 22,3
55 tot en met 59 20,4 24,8 26,0 26,8
60 tot en met 64 25,5 31,1 31,7 32,0
Staffelbesluit van 3 november 2007 (bruto staffelbesluit)
Dit besluit bevat 3 beschikbare premietabellen. De eerste tabel is gebaseerd op een opbouw van 2,25%
middelloon (zie hieronder). De andere tabellen zijn gebaseerd op 2,05% middelloon (franchise f 10.667)
en 2,15% middelloon (franchise f 11.803). Alle tabellen zijn gericht op een pensioendatum op 65 jaar.
Bruto staffels 2007 (rekenrente 4%)
Beschikbare premiestaffels gericht op een opbouw op basis van 2,25% per dienstjaar bij middelloonstelsel
Leeftijdsklassen
tot 65 jaar
Percentage van de pensioengrondslag (franchise f 12.898)
OP OP en uitgesteld
opgebouwd PP
OP en direct ingaand
opgebouwd PP
OP en direct ingaand
bereikbaar PP
15 tot en met 19 5,2 6,3 7,2 7,6
20 tot en met 24 5,9 7,2 8,2 9,0
25 tot en met 29 7,2 8,8 9,9 10,8
30 tot en met 34 8,8 10,7 12,0 12,7
35 tot en met 39 10,8 13,0 14,4 15,2
40 tot en met 44 13,1 15,9 17,5 18,3
45 tot en met 49 16,1 19,5 21,1 22,1
50 tot en met 54 19,7 24,0 25,6 26,6
55 tot en met 59 24,4 29,7 31,0 32,0
60 tot en met 64 30,5 37,2 37,9 38,3
Afkoop
Afkoopbedrag kleine pensioenen f 427,29.
29

7. Arbeidsongeschiktheid
Aftrekbare premie
De premies voor aanspraken op periodieke uitkeringen en verstrekkingen bij invaliditeit, ziekte of ongeval
zijn fiscaal aftrekbaar. Voorwaarde is dat de uitkeringen toekomen aan degene die de premies betaalt. De
begunstigde van de periodieke uitkering moet dus dezelfde zijn als de verzekeringnemer/premiebetaler.
Periodieke uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid
De periodieke uitkering uit een arbeidsongeschiktheidsverzekering is belast in box 1 als de premie is afgetrokken.
Vanaf 2011 moeten inkomensverzekeraars over deze
uitkering loonheffing inhouden.
Als de verzekeraar rechtstreeks aan de werknemer uitkeert, moet de verzekeraar over de uitkering loonheffing
inhouden. Keert de verzekeraar aan de werkgever uit, dan wordt hierover geen loonheffing ingehouden.
Over het bedrag dat de werkgever aan de werknemer betaalt, moet wel loonheffing worden ingehouden.
Dit is immers loon.
Verzekeringnemer en
premiebetaler
30
Ontvanger uitkering Premie Inhouding van loonheffing
BV DGA/werknemer Last voor de BV Ja*
BV
Stichting
Gemeente
BV
Stichting
Gemeente
Last voor de BV
Last voor de Stichting
Last voor de Gemeente
Stichting/Gemeente Verzekerde Last voor Stichting/
Gemeente
VOF
Maatschap
VOF/vennoot
Maatschap/maat
Uitgave voor inkomensvoorziening
Eenmanszaak Ondernemers Uitgave voor inkomensvoorziening
Natuurlijke persoon Natuurlijke persoon
(zelfde)
* heffing vindt plaats uit hoofde van de dienstbetrekking.
Uitgave voor inkomensvoorziening
Nee
Ja*
Ja (tnv verzekerde)
Ja
Ja

8. Levensloop
Levensloopregeling
De levensloopregeling is op 1 januari 2006 ingevoerd. De levensloopregeling is een wettelijk recht van de
werknemer en biedt werknemers de mogelijkheid te sparen voor een periode van onbetaald verlof.
Werknemers hebben recht op deelname aan de levensloopregeling, maar geen recht op opname van
levensloopverlof. De verlofspaarregeling mag worden omgezet in de levensloopregeling. Werknemers
mogen per kalenderjaar maximaal 12% van hun bruto­jaarsalaris laten inhouden in het kader van levensloop.
Rechtstreekse inleg vanuit privé is niet toegestaan.
Voor werknemers die op 31 december 2005 de leeftijd van 51 jaar maar nog niet de leeftijd van 56 jaar hebben
bereikt, geldt de beperking van de jaarlijkse inleg tot 12% van het jaarsalaris niet. Voor deze categorie blijft
wel het maximale tegoed van 210% van het jaarsalaris gelden.
Bij de inleg van het levenslooptegoed zijn premies werknemersverzekeringen verschuldigd tot het maximumdagloon.
Over opnamen van levenslooptegoed zijn premies volksverzekeringen en loonbelasting verschuldigd.
Levensloopverlofkorting
Bij reguliere opname van verlof
dan wel bij de belastingheffing
over het tegoed in verband met
het bereiken van de 65­jarige leeftijd
of de pensioenleeftijd heeft men
recht op een heffingskorting: de
levensloopverlofkorting.
De levensloopverlofkorting bedraagt
f 201 per jaar waarin een bedrag (hoe
gering ook) is ingelegd in de levensloopregeling.
Deze korting komt in mindering
op de belasting die bij opname moet
worden betaald. Het tegoed is geheel vrij
van box 3­heffing. Per 1 januari 2009 is
de ouderschapsverlofkorting niet langer
gekoppeld aan de levensloopregeling. Het
wettelijke recht op ouderschapsverlofkorting
is met ingang van 1 januari 2009 uitgebreid
naar 26 weken.
Mogelijkheden met levenslooptegoed:
• Opname voor een levensloopverlof;
• Het tegoed aan te wenden voor de
verbetering van het pensioen (mits die
mogelijkheid ook in de
pensioenregeling is opgenomen).
• Bij het bereiken van de 65­jarige leeftijd
of de eerdere pensioendatum wordt het
levenslooptegoed tot het loon gerekend
en dus progressief in box 1 belast.
31

9. Spaarloon
Maximum van spaarloon (tesamen met aandelenoptie­ en winstregeling): f 613.
Heffing werkgever spaarloon 25%.
De werknemer mag slechts bij één werkgever deelnemen aan de spaarloonregeling onder
de volgende voorwaarden:
• de werknemer was reeds op 1 januari 2011 bij die werkgever in dienst en
• die werkgever past ten aanzien van die werknemer reeds sinds 1 januari 2011 de algemene
heffingskorting toe.
Als een werknemer na de eerste dag van het kalenderjaar bij een werkgever in dienst treedt, kan hij dat jaar
dus niet van de spaarloonregeling van die werkgever gebruik maken. Als een werknemer van werkgever wisselt,
mag het levenslooptegoed worden afgekocht. Vooralsnog is dan geen revisierente verschuldigd.
Voor de gespaarde bedragen geldt een blokkeringstermijn van 4 jaar. Vanaf 15 september 2010 is het
mogelijk het spaarloontegoed dat is opgebouwd in de periode 2006 tot en met 2009 vrij op te nemen.
Dit spaarloontegoed kan dus ook voor consumptieve doeleinden worden gebruikt.
In de inkomstenbelasting geldt een vrijstelling in box 3 van maximaal f 17.025 voor geblokkeerde
spaartegoeden in het kader van een spaarloonregeling.
Deblokkeringsmogelijkheden spaarloontegoed
Aankoop eigen woning Ja
Kosten verbouwing/verbetering eigen woning Nee
Aflossing hypothecaire lening Nee
Aankoop tweede woning Nee
Lijfrenteverzekering/lijfrentespaarrekening Ja
Kapitaalverzekering, waaronder KEW Ja
Spaarrekening Eigen Woning (SEW) Ja
Belegingsrekening Eigen Woning (BEW) Ja
Vrijwillige premies pensioenverzekering Ja
Start eigen onderneming Ja
Studiekosten (opleiding, werkruimte, reiskosten) Ja
Kosten kinderopvang Ja
Onbetaald verlof Ja
32

10. Sparen en beleggen
Grondslag en tarief voor inkomen uit sparen en beleggen (box 3)
Het voordeel uit sparen en beleggen wordt gesteld op 4% van de rendementsgrondslag op 1 januari.
De rendementsgrondslag is het saldo van de waarde in het economisch verkeer van de bezittingen
minus de waarde in het economisch verkeer van de schulden. Voor schulden geldt een aftrekbeperking.
De drempel is f 2.900. Bij partners wordt het bedrag verdubbeld en wordt in totaal de eerste f 5.800
aan schulden buiten beschouwing gelaten. De belasting op het forfaitaire rendement bedraagt 30%.
Heffingvrij vermogen box 3
Heffingvrij vermogen per belastingplichtige f 20.785.
Na overdracht van heffingvrij vermogen partner op gezamenlijk verzoek f 41.570.
Toeslag op heffingvrij vermogen per minderjarig kind f 2.779.
Ouderentoeslag
Voor belastingplichtigen die bij het einde van het kalenderjaar de leeftijd van 65 jaar bereikt hebben, kan
het heffingvrije vermogen worden verhoogd met de ouderentoeslag. De ouderentoeslag geldt alleen als de
rendementsgrondslag ­ na aftrek van het heffingvrije vermogen en de eventuele kindertoeslag ­ maximaal
f 275.032 bedraagt.
Bij een inkomen uit werk en woning (vóór inachtneming van de uitgaven voor kinderopvang en de persoonsgebonden
aftrek) van:
Meer dan Maar niet meer dan Bedraagt de ouderentoeslag
f 14.062 f 27.516
f 14.062 f 19.562 f 13.758
f 19.562 – Nihil
33

Vrijgesteld vermogen in box 3
De volgende bezittingen zijn vrijgesteld van de vermogensrendementsheffing:
­ voorwerpen van kunst en wetenschap, tenzij deze hoofdzakelijk (= meer dan 70%) als belegging dienen;
­ roerende zaken voor eigen gebruik, zoals de inboedel, auto en caravan, tenzij deze hoofdzakelijk als
belegging dienen;
­ belastingvorderingen en ­schulden, tenzij in verband met erfrecht;
­ contant geld en vergelijkbare vermogensrechten tot maximaal f 503,­ per belastingplichtige
(f 1.006,­ voor partners);
­ tegoeden op een spaarloonrekening tot maximaal f 17.025;
­ op 14 september 1999 bestaande kapitaalverzekeringen (onder voorwaarden) tot maximaal f 123.428;
­ uitvaartverzekeringen en bancaire uitvaartrekeningen, mits de totale warde hiervan lager dan f 6.744;
­ rechten op kapitaaluitkeringen die uitsluitend kunnen plaatsvinden bij invaliditeit, ziekte of ongeval;
­ bepaalde schuldvorderingen krachtens erfrecht;
­ nog te vorderen of nog te betalen termijnen (van rente, pacht, huur) met een looptijd van maximaal 1 jaar;
­ maatschappelijke beleggingen (‘groene’ en sociaal­ethische beleggingen) tot maximaal f 55.476;
­ beleggingen in durfkapitaal (directe, indirecte en culturele beleggingen) tot maximaal f 55.476;
­ bossen, natuurterreinen en landgoederen;
­ aandelen in bepaalde participatie­maatschappijen;
­ rechten op periodieke uitkeringen;
­ geërfde rechten op roerende zaken.
1% extra heffingskorting
Voor maatschappelijke beleggingen, voor (in)directe beleggingen in durfkapitaal en voor culturele
beleggingen kent box 3 een extra heffingskorting van 1%. De extra heffingskorting wordt tot 2014
afgebouwd naar 0%.
34
Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (box 3)
rendementsgronslag (op 1 januari) ……….
af: heffingvrij vermogen + toeslagen ………. –
grondslag forfaitair rendement (niet negatief) ……….
voordeel uit sparen en beleggen (=4% forfaitair rendement) ……….
af: persoonsgebonden aftrek ………. –
belastbaar inkomen uit sparen en beleggen ……….

11. Schenk- en erfbelasting
Tarief schenk- en erfbelasting
Gedeelte van de belaste
verkrijging
I IA II
€ 0 € 118.708 10% 18% 30%
€ 118.708 en hoger 20% 36% 40%
• tariefgroep I omvat de partner en (pleeg)kinderen. Onder voorwaarden de ex­partner of aanstaande echtgenoot.
• tariefgroep IA omvat kleinkinderen en verdere nazaten.
• tariefgroep II omvat alle overige verkrijgers
Vrijstellingen
Verkrijgingen schenkbelasting
Schenkingen door ouders aan kinderen
• per kalenderjaar
• eenmalig voor kinderen tussen 18 en 35 jaar
De vrijstelling kan worden verhoogd tot f 50.300.
Dit kan alleen als:
­ De schenking wordt gedaan voor de aankoop,
verbetering of onderhoud van een eigen woning.
De eigenwoningschuld wordt beperkt met de
gebruikte vrijstelling (zie ook hoofdstuk 2), of
­ voor studie of beroepsopleiding van dat kind
waarvan de kosten hoger zijn dan f 20.000.
Sociaal belang behartigende instelling of het
algemeen nut beogende instellingen
f 5.030
f 24.144
Volledig vrijgesteld*
Alle overige gevallen f 2.012 per kalenderjaar
* De verkrijging is volledig vrijgesteld indien en voorzover aan de verkrijging niet een opdracht is verbonden
die aan de verkrijging het karakter ontneemt van te zijn geschiedt in het algemeen belang.
35

Vrijstellingen erfbelasting
Partner
• na pensioenimputatie minimaal
Kinderen die grotendeels op kosten van de overledene werden
onderhouden en die als gevolg van ziekte of gebreken vermoedelijk
de komende 3 jaar niet in staat zijn de helft te
verdienen van hetgeen lichamelijk en geestelijk gezonde
personen van gelijke leeftijd zouden kunnen verdienen.
36
f 603.600
f 155.930
f 57.342
Kinderen en kleinkinderen f 19.114
Ouders f 45.270
Andere verkrijgers f 2.012

Gevolgen voor de Successiewet bij het schenken en erven van de eigen woning, verzekeringen en
bancaire producten
Gevolgen van schenking Gevolgen van overlijden
Eigen woning Schenking = belast. Tarief is tenminste
6% in verband met samenloop
overdrachtsbelasting.
Geldlening eigen
woning
Zakelijke geldlening tussen ouders en
kind = onbelast.
Kinderen kunnen rente aftrekken van de
inkomstenbelasting in box 1 en de vordering
is bij ouders vermogen in box 3.
Direct opeisbare renteloze of laag rentende
lening (
belaste schenking
Spaarrekening
Schenking rekening = belast
Bij SEW niet toegestaan. Gevolg is een fictieve
uitkering en heffing over rentedeel in box 1.
Uitkering
Verkrijger van het saldo is een ander dan
de rekeninghouder => belaste schenking.
Vererving eigen woning = belast voor
waarde onbewoond. De verkrijging is
niet belast met overdrachtsbelasting.
Constructies ter besparing van erfbelasting:
• bij leven schenken/verkopen van
de woning aan de kinderen en huurovereenkomst
aangaan;
Waardestijging van de woning blijft in deze
situatie buiten de heffing van erfbelasting.
Lening vormt schuld aan de nalatenschap
en verlaagt voor het kind het aandeel in
de nalatenschap.
Verzekering
Vererving verzekering door overlijden
verzekeringnemer (niet zijnde verzekerde)
= belast.
Uitkering
Uitkering door overlijden verzekerde =
belast, tenzij niets onttrokken aan
vermogen verzekerde. Dit is het geval als:
• premieschuldige verzekerde
(premiesplitsing), en
• premieschuldige en verzekerde hebben
elk een privévermogen. Bij overlijden
van verzekerde wordt slechts de helft van
de uitkering belast als sprake is van een
huwelijk in gemeenschap van goederen.
Spaarrekening
Tegoed spaarrekening valt in nalatenschap.
Voor erfgenamen erfrechtelijke verkrijging
= belast.
Uitkering
Verkrijging door overlijden rekeninghouder
= belast. Premiesplitsing is bij een SEW aan
de orde.
37

38
Gevolgen van schenking Gevolgen van overlijden
Lijfrente Verzekering
Schenking = afkoop.
Behalve bij pre­BHW­lijfrente gesloten
vóór 16 oktober 1990 (premie) of vóór
1 januari 1992 (koopsom). Bij schenking
is waarde verminderd met 30% latentie
belast.
Termijnen
Schenking niet toegestaan, behalve bij
pre­BHW­lijfrente. Schenkbelasting wordt
niet geheven als termijn belast is met
inkomsten­ en/of loonbelasting.
Bancaire lijfrente Spaarrekening
Schenking = afkoop,
Bij schenking is waarde verminderd met
30% latentie belast.
Bancaire termijnen
Schenking van de termijnen is niet
toegestaan.
Pensioen Geen gevolgen bij toekenning binnen
dienstbetrekking.
Verzekering
Vererving verzekering door overlijden
verzekeringnemer (niet zijnde verzekerde)
= belast voor de waarde (tenzij niets
onttrokken is aan het vermogen van de
verzekerde) verminderd met 30% latentie.
Kapitaal bij overlijden
Verkrijging is vrijgesteld als de lijfrente
voldoet aan het Brede Herwaarderingsregime
of de Wet IB 2001. De waarde van
de aanspraak wordt wel in mindering
gebracht op de algemene vrijstelling van
erfbelasting (imputatie).
Spaarrekening
Tegoed spaarrekening valt in
nalatenschap. Voor erfgenamen een
erfrechtelijke verkrijging = belast voor
de waarde verminderd met 30% latentie.
Rekening bij overlijden
Het bancaire tegoed is vrijgesteld van
erfbelasting. De waarde van de rekening
wordt wel in de mindering gebracht op
de algemene vrijstelling van erfbelasting
(imputatie).
Verkrijging is vrijgesteld als het partnerpensioen
voldoet aan definitie in loonbelasting.
De waarde van de aanspraak
wordt wel in mindering gebracht op de
algemene vrijstelling van erfbelasting
(imputatie).
Gouden handdruk Schenking = afkoop. Verkrijging is vrijgesteld als gouden handdruk
voldoet aan definitie in loonbelasting.
De waarde van de aanspraak wordt wel
in mindering gebracht op de algemene
vrijstelling van erfbelasting (imputatie).
Bancaire gouden
handdruk
Schenking = afkoop. Verkrijging is vrijgesteld als bancaire
gouden handdruk voldoet aan definitie
in loonbelasting. De waarde van de aanspraak
wordt wel in mindering gebracht
op de algemene vrijstelling van erfbelasting
(imputatie).
Levensloop Schenking = afkoop. Verkrijging is belast met erfbelasting.

12. Samenwonen/trouwen, scheiden en overlijden
Samenwonen/trouwen Scheiden Overlijden
Eigen woning Bij samenwonen is de
partnerregeling mogelijk
van toepassing.
Zie hiervoor ook hoofdstuk 2
van de Belastingbox.
Normaal gesproken kan een
woning voor de vertrekkende
partner niet meer aangemerkt
worden als eigen woning
op het moment dat hij deze
woning verlaat. De woning
staat hem namelijk niet
meer als hoofdverblijf ter
beschikking. Bij vertrek door
scheiding kan de vertrekkende
partner de woning voor
een periode van twee jaar
nog beschouwen als eigen
woning. De periode van twee
jaar gaat in zodra de partner
de woning verlaat. De rente
over zijn/haar aandeel van
de lening kan als inkomsten
uit eigen woning in aftrek
worden gebracht. Het eigenwoningforfait
over zijn/haar
aandeel wordt aangemerkt
als betaalde alimentatie. De
tweejaarsperiode geldt alleen
voor de rente en kosten
van de geldlening.
Bij de vertrekkende partner
kan een eigenwoningreserve
ontstaan.
De omvang van de verkrijging
is met name afhankelijk
van het huwelijksgoederenregime
en een eventueel
testament.
39

Kapitaalverzekering
eigen
woning (KEW)
Spaarrekening
eigen woning
(SEW)
40
Samenwonen/trouwen Scheiden Overlijden
Het toevoegen van een
tweede verzekeringnemer op
de verzekering kan schenking
tot gevolg hebben.
Het toevoegen van een
tweede rekeninghouder op
de rekening kan schenking
tot gevolg hebben.
In het kader van echtscheiding
kan de KEW als volgt
worden aangepast:
• wijziging verzekeringnemer;
• wijziging verzekerde
(is niet verplicht);
• gedeeltelijk voortzetten
in een andere KEW
=> premieverleden gaat
evenredig mee.
Let op:
• Uitkering uit KEW is
beperkt vrijgesteld.
• (Gedeeltelijke) afkoop is
niet toegestaan => afkoop
van de hele verzekering.
In het kader van echtscheiding
kan de SEW als volgt
worden aangepast:
• Wijziging rekeninghouder
• Gedeeltelijke voortzetten
in een andere SEW =>
inleg van de rekening gaat
evenredig mee.
Let op:
• Uitkering uit een SEW is
beperkt vrijgesteld.
• (Gedeeltelijke) afkoop is
niet toegestaan => afkoop
van de hele rekening.
Als een uitkering bij overlijden
is meeverzekerd, komt
deze tot uitkering. Als op
dit deel van de verzekering
de voorwaarden van de
kapitaalverzekering eigen
woning van toepassing zijn,
is aflossing van de eigenwoningschuld
met de uitkering
noodzakelijk voor vrijstelling
van de uitkering.
De heffing van erfbelasting
kan onder voorwaarden
worden voorkomen door
premiesplitsing.
In geval van overlijden van
de rekeninghouder doet
de Belastingdienst alsof de
rekening is gedeblokkeerd
direct voorafgaand aan het
overlijden. De deblokkering
wordt dus toegerekend aan
de overleden rekeninghouder.
Deze maakt gebruik van
zijn eigen vrijstelling.
Bij partners is het mogelijk
de SEW van de overleden
partner voort te zetten.
Premiesplitsing is niet
mogelijk bij een SEW.

Kapitaalverzekering
box 3
Samenwonen/trouwen Scheiden Overlijden
Het toevoegen van een
tweede verzekeringnemer
op de verzekering kan
schenking tot gevolgen
hebben.
Gesloten vanaf 2001
Echtscheiding heeft geen
gevolgen bij splitsing verzekeringspolis.
Gesloten vóór 2001
In het kader van echtscheiding
kan de kapitaalverzekering
als volgt worden
aangepast:
• wijziging verzekeringnemer;
• wijziging verzekerde =>
hoeft geen gevolgen te
hebben voor overgangsrecht
die geldt voor
verzekeringen gesloten
voor 14­9­1999;
• gedeeltelijk voortzetten in
een andere kapitaalverzekering
=> premieverleden
gaat evenredig mee.
Let op:
• Geldopname uit de
verzekering is een
(gedeeltelijke) afkoop
tenzij rentevrijstelling van
toepassing is.
Samenwonen/trouwen Scheiden Overlijden
Lijfrente Toevoegen tweede verzekeringnemer
kan afkoop tot
gevolg hebben.
De gerichte lijfrenteverzekering
kan als volgt worden
aangepast:
• splitsen in twee verzekeringen;
• ex­echtgenoot wordt onherroepelijk
begunstigde;
• ex­echtgenoot krijgt
verzekering toebedeeld.
Let op:
(Gedeeltelijke) afkoop is niet
toegestaan.
Gesloten vanaf 2001
De uitkering is onbelast voor
de inkomstenbelasting. De
heffing van erfbelasting kan
onder voorwaarden worden
voorkomen door premiesplitsing.
Gesloten vóór 2001
Onder voorwaarden is de
uitkering onbelast voor de
inkomstenbelasting. De
heffing van erfbelasting kan
onder voorwaarden worden
voorkomen door premiesplitsing.
De uitkeringen uit een
lijfrenteverzekering moeten
direct na het overlijden van
de verzekerde of na het
beëindigen van het recht op
een Anw­uitkering ingaan.
De uitkering moet uiterlijk
aanvangen voor het einde
van het tweede kalenderjaar
volgend op het jaar waarin
de verzekerde is overleden.
41

42
Samenwonen/trouwen Scheiden Overlijden
Bancaire lijfrente Toevoeging tweede rekeninghouder
kan afkoop tot
gevolg hebben.
Alimentatielijfrente
Is niet aan de orde bij
samenwonen.
De lijfrenterekening kan als
volgt worden aangepast:
• splitsen in twee
rekeningen;
• ex­echtgenoot krijgt
rekening toebedeeld.
Let op:
(Gedeeltelijke) afkoop is
niet toegestaan.
Bij echtscheiding ontstaat
een alimentatieverplichting.
Looptijd is 12 jaar tenzij
huwelijk < 5 jaar.
Vormen alimentatie verplichting:
1. Periodieke alimentatieuitkering
2. Afkoop in bedrag ineens
3. Alimentatielijfrente bij
verzekeraar
4. Lijfrente bij alimentatieplichtige.
Aankoop alimentatielijfrente bij
verzekeraar moet aan eisen voldoen:
• professionele verzekeraar;
• voldoen aan lijfrentedefinitie;
• termijnen uitkeringen
moeten direct ingaan;
• ex­echtgenoot =
verzekerde;
• 1% sterftekans is niet van
toepassing.
Gevolg:
• uitkering belast in box 1;
• koopsom is aftrekbaar als
onderhoudsverplichting
in box 1.
Opbouwfase rekening:
De uitkeringen uit een
lijfrenterekening moeten
direct na het overlijden van
de rekeninghouder of na het
beëindigen van het recht op
een Anw­uitkering ingaan.
De uitkering moet uiterlijk
aanvangen voor het einde
van het tweede kalenderjaar
volgend op het jaar
waarin de rekeninghouder is
overleden.
Ingegane termijnen:
Als de genieter van de
termijnen overlijdt, gaat
het recht op de nog niet
uitgekeerde termijnen over
op zijn erfgenamen.
De uitkering stopt bij overlijden
van de verzekerde.

Samenwonen/trouwen Scheiden Overlijden
Pensioen Afhankelijk van de productvorm
zal een partner zo
spoedig mogelijk moeten
worden aangemeld bij de
pensioenuitvoerder.
Verrekening
pensioenrechten
door betaling
lijfrentepremie
Is niet aan de orde bij
samenwonen.
De Wet VPS geeft de expartner
recht op de helft van
het ouderdomspensioen
dat tijdens het huwelijk
is opgebouwd. Om een
rechtstreeks vorderingsrecht
op de pensioenuitvoerder te
krijgen, moet de scheiding
binnen twee jaar worden
gemeld. Daarnaast heeft de
ex­partner recht op bijzonder
partnerpensioen.
Als Wet VPS niet van toepassing
is, kunnen aanspraken
worden verrekend. Dit
kan door middel van een
lijfrenteverzekering. Fiscale
gevolgen zijn gelijk als bij
alimentatielijfrente.
De uitkeringen uit een
pensioenverzekering moeten
direct na het overlijden van
de werknemer of na het
beëindigen van het recht op
een Anw­uitkering ingaan. In
de pensioentoezegging ligt
vast op welke van deze twee
momenten de uitkeringen
aanvangen. Er is na overlijden
geen keuzemogelijkheid.
De uitkering mag uitsluitend
toekomen aan de (gewezen)
partner en/of kinderen.
Indien er geen partner of
kind is, kan de uitkering toekomen
aan de werkgever.
Zie lijfrente.
43

Gouden
handdruk
Bancaire gouden
handdruk
44
Samenwonen/trouwen Scheiden Overlijden
Zodra er sprake is van een
partner, kan deze worden
opgenomen als begunstigde
bij overlijden van de goudenhanddrukverzekering.
Zodra er sprake is van een
partner, kan deze worden
opgenomen als begunstigde
bij overlijden van de gouden
handdrukregeling.
De waarde van de goudenhanddrukverzekering
of
­rekening kan bij scheiding
zonder fiscale gevolgen
worden toebedeeld aan de
ex­partner. De (ex­)partner
wordt na verdeling van het
stamrecht aangemerkt als
‘de werknemer’.
De waarde van de gouden
handdrukregeling kan bij
scheiding zonder fiscale gevolgen
worden toebedeeld
aan de ex­partner. De (ex­)
partner wordt na verdeling
van het ‘stamrecht’ aangemerkt
als ‘de werknemer’.
Levensloop Geen gevolgen. Alleen de werknemer kan
uitkeringen ontvangen uit
een levensloopregeling.
De ex­partner kan buiten
de levensloopregeling om
gecompenseerd worden.
De uitkeringen uit een
goudenhanddrukverzekering
moeten direct na het
overlijden van de werknemer
ingaan. De uitkering mag
uitsluitend toekomen aan
de (gewezen) partner en/of
kinderen jonger dan 30 jaar
(kring van gerechtigden).
De verzekeringsvorm is bepalend
of er bij overlijden
een uitkering voor de
begunstigde volgt.
Bij het bancaire gouden
handdrukstamrecht komt
het tegoed bij overlijden
toe aan de in het contract
genoemde personen uit
de kring van gerechtigden.
Ontbreken deze, dan komt
het tegoed toe aan de
erfgenamen.
Bij overlijden van de gouden
handdrukrekeninghouder
komen de uitkeringen toe
aan de in de overeenkomst
benoemde personen. Dit
mogen alleen zijn de (gewezen)
partner en/of kinderen
tot 30 jaar zijn. Als deze
personen er niet meer zijn,
dan erven de erfgenamen de
gouden handdrukrekening.
Het tegoed op een levenslooprekening
komt toe
aan de erfgenamen. Voor
levensloopverzekeringen
is de verzekeringsvorm
bepalend of er bij overlijden
een uitkering voor de
begunstigde(n) volgt.

Begrippenlijst
Echtgenoot Partners die gehuwd zijn of een geregistreerd
partnerschap hebben.
Eigen woning De eigen woning die de belastingplichtige anders
dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat.
Fiscaal partner Echtgenoten, geregistreerd partners en samenwonenden
op hetzelfde woonadres in de Gemeentelijke
Basis Administratie die:
­ een notarieel samenlevingscontract hebben
gesloten; of
­ samen een kind hebben; of
­ een kind van een van de partners hebben dat
door beide partners is erkend; of
­ als partners zijn aangemeld voor een pensioenregeling;
of
­ beiden eigenaar zijn van de woning die het hoofdverblijf
is,
worden automatisch aangemerkt als fiscaal partner.
Gerichte lijfrente Lijfrenteverzekering gesloten na 01­01­1992 (koopsom)
of 15­10­1990 (premiebetalend). De omvang
van de termijnen staat nog niet vast. Bij het sluiten
van de verzekeringsovereenkomst wordt bepaald
van wiens leven de uitkeringen afhankelijk zullen
zijn.
Jaarruimte Wanneer een belastingplichtige, die bij aanvang
van het kalenderjaar nog geen 65 jaar oud is, een
pensioentekort heeft, kan hij gebruik maken van
de jaarruimteberekening voor lijfrentepremieaftrek.
Kapitaalverzekering Iedere levensverzekering waarbij de prestatie
van de verzekeraar vast staat, ongeacht of er een
bedrag ineens wordt uitgekeerd of een vast aantal
termijnen.
46

Levensverzekering Een verzekering die is gerelateerd aan leven en/of
dood van de verzekerde persoon.
Onherroepelijke begunstiging De begunstiging is conform de voorwaarden aanvaard,
of de verzekering is tot uitkering gekomen
doordat de begunstiging vast ligt. De begunstiging
moet wel eerst “geaccepteerd” worden.
Oudedagsreserve Dit is een bepaald bedrag dat een ondernemer van
een eenmanszaak, maatschap of vof opzij mag zetten
voor de oudedagsvoorziening. Over dat bedrag hoeft
hij voorlopig geen belasting te betalen. De reserve
is een uitstel van het betalen van belasting.
Periodieke uitkering Recht op (toekomstige) uitkeringen die periodiek
gedaan worden.
Renseigneren Algemene term voor de informatieverplichting van
verzekeraars en banken aan de Belastingdienst.
Reserveringsruimte Lijfrentepremieaftrek in enig kalenderjaar in de
situatie dat de belastingplichtige in de zeven
voorafgaande kalenderjaren geen of niet volledig
gebruik heeft gemaakt van de jaarruimte.
Saldomethode Uitkeringen zijn onbelast zolang de som van de
uitkeringen kleiner is dan de som van de niet aftrekbare
premies.
47

SNS REAAL is een innovatieve dienstverlener op het gebied van bankieren en verzekeren die zich vooral
richt op de Nederlandse retailmarkt en het midden- en kleinbedrijf. Het aanbod bestaat uit drie kernproductgroepen:
hypotheken en vastgoedfinanciering, vermogensopbouw (sparen en beleggen) en
verzekeren.
De Minigids Productfiscaliteiten verschijnt onder redactie van:
mr. Nancy Struve en drs. Kees van Oostwaard
Auteurs: Hans van den Berg, mr. Jasper Commandeur, mr. Sandy van Duinkerken, mr. Fien Gijsbertsen,
drs. Manuela Lamot­van Blanken, mr. Deby Lie, mr. Pieter Maat, drs. Machteld van Miert­de Wit,
drs. Kees van Oostwaard, mr. Niels Overduin, mr. Nancy Struve en mr. Jacqueline Verweij­Daemen.
Allen zijn werkzaam bij de afdeling Productfiscaliteit, onderdeel van Fiscale Zaken SNS REAAL.
© SNS REAAL 2011
Concept & Productiemanagement - De Regiekamer Communicatie, Zaltbommel
Ontwerp en vormgeving - Oranje boven, ’s-Hertogenbosch
Drukwerk - NPN drukkers, Breda
Papier - Deze gids is gedrukt op chloorvrij en FSC-gecertificeerd papier
SNS REAAL
Croeselaan 1
3521 BJ Utrecht
www.snsreaal.nl
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
gegevens bestand of openbaar worden gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van SNS REAAL.
De Minigids Productfiscaliteiten is met uiterste zorgvuldigheid samengesteld. Wij kunnen echter geen aansprakelijkheid
aanvaarden voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden hierin. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen dan ook
geen rechten worden ontleend.
48