Joodse begraafplaats - Gemeente Amersfoort

Kennis en overlevering
Bij de huidige bevolking is kennis over de
geschiedenis uit eigen ervaring of overlevering
aanwezig, zij vormen als het ware
een bron van (mondelinge) informatie die
bij onderzoek naar het verleden niet mag
ontbreken. Er dient echter een slag om de
arm te worden gehouden; in het geheugen
liggen geen historische feiten opgeslagen,
maar interpretaties.
Dhr. Van de Beek
De huidige bewoner van het nabijgelegen
Accijnshuisje, dhr. van de Beek, is in dat
huis geboren en getogen. Hij heeft de
recentste geschiedenis van het onderzoeksgebied
van nabij meegemaakt en veel
verhalen uit overlevering onthouden. Hij
vertelde dat het bij hem en zijn ouders,
weldegelijk bekend was dat de locatie een
joodse begraafplaats is geweest. Hij gelooft
- of beter: gaat er van uit - dat de graven
verplaatst zijn (in de oorlog), maar heeft op
het terrein de nodige botten aangetroffen bij
het graven van plantgaten en afvalkuilen.
Hij kent de door dhr. Zwarts genoemde
zerk niet, maar weet wel van een hek dat
de begraafplaats op de noordelijke punt van
het onderzoeksgebied afscheidde van de
rest. Hij wees op een aantal nog zichtbare
metalen inmetsels in de muur langs de
locatie, tot ruim 1 ½ meter hoogte. De
vergraving aan de oeverrand zijn van zijn
hand, zo kon hij makkelijker zijn bootje
instappen. Ook het trappetje aan de waterkant,
bij de Bloemendalsebrug, is door hem
gebouwd. Dhr. van de Beek herinnert zich
ook de aanleg van de loopgraven en stelling
in 1939, door Nederlandse Soldaten. Twee
officieren konden er overnachten maar zij
sliepen meestal in zijn kamertje. Er is hier,
volgens hem, niet gevochten.
Dhr. ter Schegge
Dhr. ter Schegge, sinds 1939 bewoner van
de Bloemendalsestraat (nr. x), vertelde dat
hij een deel van dat hek thans thuis heeft
staan, het is circa 80 cm hoog.
Gebroeders Ramselaar en
Gideon Boekenoogen
Geboren en getogen Amersfoorters Henk
en Gerard Ramselaar (hoek Havik-
Lavendelstraat) en Gideon Boekenoogen
(Kamperbinnenpoort) kwamen als kind vaak
op en langs de onderzoekslocatie. Zij hebben
echter nooit geweten dat zich hier (ook) een
begraafplaats bevond; er bevonden zich
hier volgens alle drie, geen zerken of andere
aanwijzingen - en ook geen hek.
afbeelding 25, foto uit 1994 van de voormalige
Portugese Begraafplaats, door
dhr. Van de Beek ingericht als tuin en
gefotografeerd door dhr. Johan Evers
vanaf de Scheltussingel.
21
DE HISTORISCHE CONTEXT