Proteus, ofte, Minne-beelden verandert in sinne-beelden

V
l,(
e

Ex Libris
)HN LANDWEHR
Voorschoten
)
V t^o -* i X

Z^-c- l^-t^-l^ J-^'^T A^t.t„ytrs /c-Ot

PROTEVS
OFTE
MINNE
BEELDEN
VBRA ND EKT
SIN NE-
BEELDEN
DOOR

Aen den Vcrftandiglien Lcfer
Op de
TI T EL-PRENT.
sIet hier het woefle Bofch , en alle tamme dieren ,
Siet hier deganfche lucht een naeckten longhen vieren ^
Siet hier de VValle-'Vtfch en alhet gladde '-vee
Te tntddm inden brant te midden inde ^e.
Siet hier de menfchenfelfs uyt alle yerre landen ,
Vyt Noorden , daer het ^rieji, en uyt de dorre Branden ,
Siet hier den Jvparten Moor , den geylen Indiaen ,
Eenyeder bid omjirijt een blinden keker aen.
Siet alderhandeyolck^y Jïei 'vrouwen, knechten , heeren ,
Siet boer en edelman haer malle tochten eeren
En ofaldees ofgeen watplompergaet te werckj,
Sy hebben allegaer het eyghen oogb-gemerck,
Sy dienen algelijck,Jy dienen haere luBen ,
I/et fy m onfen ringh , ofin de '-verre kttfien.
Het '-vier het dertel 'vier is over algemeen ,
T>e dieren met den menfch die woelen onder een.
Ach ]foo ons dom

jN/föFT VANDe T>RIFILEGIE.
m
E Staten Gcnerael der vercenichde Nederlan-
den hcbbëgeconfeniecrtendegeoftroyccxt, confentcren
cnde oclroycren midif-defen lan Picicrfz vander Vcnnc
Letterende Konft-diuckcr woonendc tot Middel- burch,
cnde Adriaen Picterfz vandcr Venne Schilder cndc Tcyc*
kcnacr woonendc inden Haghe Ghebroedcrs , dat fy-
uyden voor den tijdivan vijtthicn lacren nacft comendc
alicene inde verecnichde Provinciën . fullcn doe n diuckcn
cndc uyt geven de Emblemata cnde by-wercken vandeHeer JacobCats,
Verbiedende allen ende een yghelicken Inghefetcnen van dcfe landen het
voorfzwerc binnen den voorfz rijt van vijftien laren dire£lelic ofte indirectclic,intgehecloftcdeel,inr
groot ofte clcyne.in eenigerlcy tael te docanac
drucken vercoop.cn enuytgeven ofte elders nae gedruckt inde verecnigde
Provinciën te brengen, vcrcoopenofie uyt te geven jfonder confent vandc
voorfz Jan cnde Adriaen Pieterfz vande Venne j
by verbeurte vande felvc
naegemaeckte exemplaren, ende daer en boven vande fomme van fes hondert
gulden foo menichmacl als bevonden fal worden dclên contrarie gcdaen
te Ci)njeivelby den vercoeper alshyde Drucker tev€rheuren:t'z^^Wctrtn den derdendcel
daer va tot behoufFvandë Officier die de calagne doen fal, het twee-
de derdendeel totbchoutFvandcarmen, cnde het rcftcrendederdcndeel tot
behoufFvandë voorfz lan en Adriaen Pieiterfz vade Venne. Gcdaen ler vergaaeringevandehoochgemcltcHceren
Staten Gencrael in s"Giaven«Haghe
den xxij.Martyi62j. wasgeparaphccrt,

AE NDE
Edele wijfe VoorfienigeHceren,Mijne Heercn vande
Reecken-kamer des GeneraliteycsderVer-
cenichde Nederlantfe Provinciën.
L hoewel dat de loiïelijcke ende
Heerlijcke Confteder Poèiic, heden ten
daghc van vele Rijmers feerfchandelijc-
ken mifbruyd wort door het makê endc
wtgeven van ydele,wereJtfche, vlcefche-
Hjckc ende oncuyfchc gedichten , waer
door dat de menfche tot de 1'onde gekit-
telt,eü in alle vuile ontuchtige gedachte gevoet eü geftyft ^5rorden
, wacr door dat ooc den toorn Godts tegen defen Landen
ende de Ingefetcne van dien ontfteken vvort,naer het getuych-
cniflc des Apoftels Pauli Ephcf j. cap En laet ulieden vanniemant
'-uerleyden mêtydele woorden, want om defedingenwille koompt den toorn
Codts over de ongehoorfamekf^deremSooishet nochtans datterooc
andere gevonden worden , die als Chriftelijckc Poëten , dage-
hjcxinhct licht geven (odanige Poëmata ende Gedichten die
dacr dienen tot nootfakelijckc ftichtinge , en die felfs voor een
God faligc ziele aengenaem fijn om te hooren. Onder de vvelcke
dat geenfins de minftc en is de Achtbare, Ho ochgeleerde ende God-
'-uruchtigeHeere Jacob Qits , dit niet alleen is een fin-rijc, iuyver
ende volmaeót Poet in onfe Neder duycfche tale, mvierdaer be-
neven ooc ftichtelic,als die niet anders en bedenSi nochte enfvreeB dan
tgene datwarachtich isydat eerlijcis, dat gerechtich is, dat reyu n ^datlief-
felijcüi ende dat welluyt,Vh.i\i. 4, cap. Gelijcdatclaerlijc blij eken
can

canwt dit fyn bocc gheintituleert "Vrottus ofte Mmne-heeUen 'ver^
andertmSinne-heeldeni tot wekkers lofFendcprys vvy niet en
V villen feggen, ü^m

.ikUHHkkkHkkkkkkkkHkkk>JJAHkkkBJJ.kkkkkkkk^.k
AENSPRAECKE
Tot de?i lefe/\
Op de ghcleghentheyt vande veranderinge in delen.
nieuwen di-uck,
E Sinne-beelden, gunftighe lefer, dk #y
voor delen onfê lants-licden hadden toe-gceygenc,
comen van nieas wederom aen den dagh-, Maer, fp
' wel
ten aenfiene vande gedichten als vande geftake
felfs, vry al wac verandert.Wat de gedichten aengaetjnademael
de felvc zijn gevveeft onfe eerftelingen inde Nederlantfche ta.le^
ende mitfdien vry vvat rauuytde pennegevallen^ghelijckmeh
gemeenlijck fiet dat meeft in alle dingen het eerfte een roer-oni
wil welen, foo hebben my de felve al over lange gantfch tegen
deborftgevveeft,devvyleickdiebevont in het leien nietpnge-
lijcktezijn deraders vande karrcn,die over een deel on-elïene
.ftraet-fteenen worden voort-geruólj moetende mitfdien fpni-
vvylcn veerdig toelchietenj lomvvylen,.na een harden Tch pek,
onbewegelick bly ven ftaen.Dcrhalven hebbe ick gpet gevonden
by ghelegentheydt van delen nieuvyendruck den lelêr die
moeyelickheyt quijt te maken, ende de Nederlantfche gedich-
ten loo teverlmeden, dat die londei; horten pp eénen eenpari-
gen voet gelefen mochten wordé.^at de gea.aente vari 'tyyerc
"beiangtjwy lïi'eynen verfïaen té lièbbéri dat By fommig;e lefèrs
(?)
cenige

a Aenspraeckb
eenigevan defêboucken gevonden worden, die, even fbo verre
als het eerfte deel fjch veriïred:, opte fnede al vry wQ.t afi^efleten
ende ontverwec zijn^maer inde vordercdecicn noch verich en-
denieui hec'W'elckcwel mochteeen Eeycken weien dat her eer-
fte deel rakende de jonckheyt ende hare faken, met neerllic^heyt
mochte doorlelcn zijn,raaer dat middeler tijc devordere ftucken
onghemoeyt ende in haer weien zijn gebleven ^ het vvclck
."Wy willen opnemen mogelijck dacrom geichiet re weien, ver-
mits het denhaeitigenlefer temoeyelijc isgcvveeftde gedich-
ten op yeder beclt ilacnde inde volgende declen na te gaen foec-
ken,ofte om dat miilchien de lelve hem foo iinakelijc nieten
mogen zijn gevveeft als het eerfte ; ofte om andere redenen den
leier bekent j hoe het zy, vvy hebben geraden gevonden onfcn
Troteuj ooc die veranderinge aen te doen,dat vvy in defèn druc
de driederhande uy tlegginghe te iamen by een beek achter den.
anderen hebbben gevougt^Op dat by dien middel de drievoudige
veranderingeden hacil:igen leier dadelijc ter handt mochte
vvefèn, fondermetnaiouckenfynentijt te verilijren-,gelijc vvy
ons dan seerne in alle bochten verilellen om eenen vefrclijckcn
(Ibveel doenlijc is na ons gering vermogê) te gemoerete "aen
en vernoegen te geve, tot fyner beter onderrichcinge ; Ende defen
evenwel onvermindert hebben vvy ^oet crevondédeoude
voor-reden in hare weerde te laten^ ende hier benevens te doen
vougen,opdatyemant over ons eerfte oog mcrck een naerder
onderrichringe begeerendc, de ielvc aldacr foude moghen vinden
jöfte,foomiifchjqn eenig drucker het voorichreven vverc
eens weder töt fijn eerfte gedaente foude willen brengen dat
hy fulcx dan tot- (ijnvyel-gevatlen foude connen doen. Tot be-
lluyf foisbhs gcdicnflig verfouc aen den goer-gunftigen lefer,
-''"'"•' -'
^y-
^
dien

TotdenLeser. 5
dien miflchien t'ceniger tijtditbouck in handen foiide mogen
vallen, ten eynde hy gelieve demoeytetcnemcn,cn (ichniecte
laten verveelcn onfe dricdcrley verandcringe op haerordre na
te leien, foo vermits fulcx hem dienftig can woeien om cygentlijc
ons vvitindit vverc te mogen begnjpen,a}s om alle fchielicke
na-gcdachten (dicmiiTchien uyt het leien vanheteerite deel in
hem (ouden mogen oniftacn zijn) te verletten endeaf te we-
ren. Over raacltijdt plach wel yemant na het eten van eenige
groene fruyten een dronc goeden ouden vvijns te nemen om de
maj^e regens fodanige rauvvicheden te verftercken, ende meer-
der cracht,om die wel te verdouvven,aen te brengen. Doet hier
het feive, goedertieren lefer, ende gebruyd: dciefte deelen van
onfe verdraeyinge even foo gelijcde paerden hare lefte declen,
dat is, hare fleertcn docn^te vveten,omdemugghen,vlieghen,
cnde andere ftekende gedierten die hun hier en daer op het lijf
fitten en prickelen^vande huyttejagh£n,ende alfooin rufte te
mogen blyvcn. Meeren wilden vvy u voor defèn tijt niet fegghen,lefer,latende
de refte totueyghenbedenckinge,endeons
vorder ghedraghende toe de eerftcende oude v.oor-reden, die
hier naeris volghende.
(?) % VOOJE^

Voortreden ende verklaringhe over het ooghmercfe
f^vmï^
des fchrijvers, in dit 'wxrck.
Ndien ghy in jock,niet al fpel en foecktj lefèr,
maergefintzijt hier wat re vindcn,dat[ci-nietcn fchijnt
ic\velcn;foftaet ftilk: want ccr ghy voorrgaet, wonden
Avy u gcerne over het opfchrift van dit boecxken^ende ons
' '" ^i,^ wit dat wy daer in voor hebben , ccn wcynich betich*'"
doen 't Isbillick dat een yeder zy tolck ende vcrtaeld*.!
f^
~ fijnder woorden. De Grieckcn als mede de Latyncn, de
Grieckcn hier in volghcnde, hebben dele nianiere van
Ichryven Emblemata genaemt: den oorfpronck van wclck woort ick niet voor
en hebbe hier na te (pooren. Macf (o my yemant vraeght war Emblemata inder
daet zijn? dien fal ick antvvoordcn,dattet zijn ftomme beelden, ende nochtans
forekende: geringe raecken,ende niet te min van gewichte: belachelijcke din-
«ren, ende nochtans niet fonder wi\fhcyt: Indewelckemcn de goede zeden
als met vingher5 wyfen , ende met handen taften kan , in dewelcke (fegg' ick)
men gemecnlijck altii t meer leeft, alfler ftaet : ende noch meer denckt,airmen.
fief.geen onbequaem middel (naerons gevoelen) om alle leerlame vcrftanden
met een fekercvetmakelijckheyt,inteleyden, ende alsuyt telocken tot
vceldcrley goede bedenckinghen,yder na fijngelegenthcyt; hebbende in fich
een verholen kracht van bchcndighc beftraffingcder innerliickerghebreker.
van yeder menfchCjdwinghende dic]i;wils(al-hoe-v/el fonder fchampcrheyt,
cndeallcenli)ckin't gemeen daer benen gcfetj bygelegentheyt van de voorgcftelde
beelden endede korte uytlegginge daer by gevoccht, den genen,die
üch by gevolge van dien op (Ij n zeer voelt geraeckt te zijn,al ftil-lwygcnde,
en in fijn eenicheydt, fchaemroot te werden ; ficnde fijn innerlijckc fcylcn,
liyttcrlijcken voorgeftclt,endc hem felven,often declc ofrein't geheel leven-
dich afgemaelt. Om welcke redenen wille wy niet ongcvoegeiijck en hcbber>
geacht, nacr te volgen het gevoelen dergener, die EmbUmata, in onfe ta!e5/w-
vebeeUen meynen genoemt te moeten werden: of.e,om datmen door het uyt-
terlijckc beelt ecnen innerlijckcn fin te kennen is gevende.cnde dar mitfdien,
niet fo feer het beeldt, als den fin. iiyt her beelt ontftaende , bedenckelijck is;
ofte, om dat de fe maniere van fchry ven, boven andere, fonderlinge de fmnea
dctmenfchen is af beeldende.ende voor oogen ftelleiide jwcrdende daerom,
als by uytnemcntheydt,5/«»É-^«/

V o o R-R EDEN.
Dan yemant Tal miflchien fick verwonderen , ja onbetamelijckoordcelcn
fcnde dat niet fonder redenen) dat wy de mallicheden der jonckhcydtgcvoegt
hebben, niet allecnlijck met de Icere der zeden, maerocck felfsmct
hoogercndc ftichtelijckcr bedcnckingcn. En fonderlingedat wy de fotheden
derjeugt decerneplaetfein ditwerck hebben veignnt. Defe tegenworpinge
fal oorfaccke geven het wit cndeooghmerck, dat wy ons in defe ocfFeninge
hebben voorgeftelt, den gunftigen lefer cortelijck tcontdecken. Derhalvcn
willen wy wel rondclijck bekennen dat 'teerfte deel van dit boccxken meeft
is geweeli het uyi worpfel van onfe blinde jonckheyt , dcwelcke, door de gewoonclijckegcncgcntheden
van die jaren, mitfgadcrs door cenige !uft iot''dc
dicht. konllc gedreven zijnde,hadde nu ende dan Icoeenigc minneli;cke5/»-
ne- keiden, dat iSjgeckelijckcinvallen,dacr henen geftelt jwclcke ten dien tyde
by ons (als in andere faecken als doen bciich zijnde) acn d'cen zijde gcleydfj,
ende nu wederom, in'tdoorfien van ecnigheoude papieren, onsinde handt
ghevallen welcnde. hebben, door overfien van de felve, als in een fpicghel
ontdeckt, hoedanich dcnvorigen ftantonfer onbefuyfelder jonckheyt is ge-
weeft,endc,by gclcgentheydt van die bedenckinge,gemeickt de gtoote vriendclijckheydt
des goeden Gods t'onfwaerts.onre herten in dier voegen geopcnt
hebbende, dat wy de ydelheydc der dommer jeught nu niet allcenlick'als r«et
handen ta(len,macroockmcttcngemoede verfocyen konncn,
Dcfen onvcrmindert (midts wy nu vande becommeringe onfes vorigheit
ftaets,door Godsfonderlingegoedertierenheytontlaft waren^ hebben tcnfelvcn
lyde in ons gevoelt, ick en weet niet wat vernieuwinge vande vermaec.
kelijckheydt diewy wel eertijdis totde dicht confte in ons hadden gefpeurtwaer
door wyalleacxkensverlod, ende als (betelijckverleydtvvdbnde, zija
verwedt geworden, orn naergelijckmaiicheyt onfcr jcgenwoordigegelegent-
heydts,deydeleilƒ/»»^^^f/l!/l?»on^er jonckheyt tor Si»ne- beelden \zi\ ftichielicker
bedenckingen,t'onreroefteninge tcgebruycken,om alfoo door defe maniere
van ichryven, als een bevvorp ende afbeeldinghe vanden wonderbaren,
cndevcranderlijcken loop des menfchclicken levens in ditwerck re vertoonen,
ende alfoo mijn fel ven ende andere aen te W}fen hoemen uyt een domme
jcncht, tot een gefettemanheyt, ende van daer tot een flichtelicke ouderdom,
behoort te klimmen ; om alfoo, by middel van een pryfelickcverandc-
lingCjlijn vorige genegcntheden i'ckken in beter als te verfetten ; raitfgadcrs
(gclijcmcn te veren dapper ende vierich is gcweeft tot dehitrige begecrlickhcden
ende harts-tochten derWiilpIchcr jonckheydtj de fcherpheydt ende
hevicheydt der felvci te vcrkccren t'clckcn tot een beter eyndc, niet ruftende
ƒ

(S
V o o R-R EDEN.
tot datmcn ghevoelt, by vcrghclijckinghe van fijn vöorgaendcr maniere van
leven,datmen op gelijckc hoochre van Üichielijckegefethevt is geklommen*
gelijckmcn tevoren inde ydclhcytder jonckheytis gcweeft : wettende alfoo
onfc Avccrdcnfom (bo te fprckcu) int landt der PhiliÜinen'f Samudi i.20,)
balende tkrckte fclfs by onfc vvandcn, endc opwcckcnde de kracht der volgende
deuchdcn, door vergelijckingc vande hcvicheyt onfer voorgaendc ghebrckcn
: en dcordicn middel cyniclijck,gelijck wy eertijtsalsdienQkncchtcn
der lichtvecrdiclicvt genegen zijn gcwecIUot ydelhcyt,on(c leden te bcge\cn
tot dicnflkncchienderll'dichcytjtot oprcchiichcyt.endc alfoo niet meer »

V o o R-R EDEN. 7
datallesis van ccn endc de felve I>oftc,acndcn genen, terwijlcn hy begcetich
is te llen hoc ditoftedatopcencn nieuwen ende beteren fin wcrt geduydet^
de gemoederen van (bdanigc mecpfclielefeiSjdicgeen vaftefpijfcen kennen
verdraghen, met een ghcoorloft,;avriendeH/ck,bedroch eyntelijck wech te
leyden>ende te vctvoerendaer de lêlve ten eerfteningange, noyt en haddcti
gemcynt te komen. Niet anders dan gelijckmcn de kindcrs, tot hacreyghcQ
voordeel, (om!JJ!S bedriechr,wanneeimcn de felve het bitter, doch gcfondr,
worm-kruyt met fuyckcr, ofte andere foetheydt bedeckr, onghevodiick ende
ongemerckt jn't lijfkiijgr. V V'ant nadien 'tmccrcndcel vandcfe reere lefers
immers fooalwaerdig is, als de walgende fiecken,dewelcke men degeneePdrancken
niet anders als onder 'tdcckfel van yetwcs dat fy gecineetê ofdrincken
en kan ingeven: foo diende [naer ons gevoclcnj dcfc etter buyl niet dan
iTiet een vliem (om fo te fpreken) gcfnedcn te zijn,opd3tdc felve niet eer den
fleeck van de genees- mceller, als het bedorven bloedt daer uyt vloeycnde,
midt'gadershaer eygen vuylicheyt mochten gcvv^aer werden.
Ey lieve, 'tgaeter hnydens dacgs foo, de werelt wil bedrogen zi;n :Godt
gave dat defaeckenalrijt loo mochten iiytvallen dat de genen die bedrogen
wert,mecr voordecis uyt het bedroch als de bedrieger fclfs.quamc te trccken ;
gelijck wy hier verhopen ende vaftelijck'^door Gods genade) vertrouwen te
lullen ghefchieden.
Middder t'ytfegeven rvf defe cnfe msjnwge^en hoedanig dejlojfe van dit tvenkzy,
i» het o^fchrift van het eerÜe deelden dcK aertvan elckfiuc,in hetoffchnft vajder int
byfonder,den verjlandigen Ufergenocghfaem te kenne,r/iet aUeenlifc door 'tvtranderen
vande ftnne- bedde» ende vande geHaltentjJè des ghcncs die in jder opfchrift de rverdt
drsegt, (dieint eerfte dedüdc kinderlijcke minntt-God^int tweede de rechrma-
i\chcyx,endei/>het derde de Godsdienfiicheyt) macr fonderlinghe door twee Cmne'
bedden in de ondersie hoeckcn van f der opfchrift ged&e jlcli e alles cp da t vof met het feU
ve,daer mede wy de jeugt meynete trede tot het lefèn va» dn boccxken^dk andae van.
rijder bedencking be niet en[ouden fehijaen vo orb^ te willen wijfen, en dier van te ver-
vreemde. M-y hebben dan tot die» cynde int beginfel ven het eer sie deel doeafbeelde een
loegebonde apotekers poi,de}velcke,eilht>ervdvi:n htiytemiet anders enfchijnt te vertoor.'é
alsfo fpat beufe 11nge van bloemkens.fottekens eH diergel;ckevt(evafen,tot vermaec al-
leen vanden voor-by-gaendcn man {foo 'tfchijrtt) daer heven ^efU It: evenwel nochtans
geopent en naerder ingefien vtefende wert bevonde van bim, e vervult te zijn met ^oedi
tn heylfime genees krityden, aen de overzyde hebbe wy doen afbedde» een vtjfefenf»
fpat pepers die daer in wert geifooten, welden peper alhoewel v'an bityten geheel fwart
mifmae^,envol rimpels f»efende,nietfcer ongheltjck en is onfe wicken.en mitsdien het
fiechjie van AUegrae-vrtfchttfevenwelnochtamge^iocie zijnde,vervult de omjlanders
wet

g
V o o R-R EDEN.
wet ee» Atughename reucke. Willende metfulcx, als voorfejh is ie ienuengheveM^
dat alhoc'xvel 't']fgenrvsordich boecxke ten cerHen ainvangefodanichfich Uet aenften^
als ofte 'tfelfde niet anders en^rvire bchclfendc als cnckde drift ^-^delen [chujmjen, ick en
weet niet wxt, gront fef door de hitte der derteler jonckheyt uytghiwafemt, dat evenwel
'tfelve (d'u)tri>CKdigefc/jorfe'ivat afgedae en alles in naerder acht bj den billtcken Ufcr
ghenomen wefcndc) z-^ncn fchijngantfch ongelijck,ende met eene vangoede bed. nckin- '
ghe niet geheel or.tbhot, bevonden en ful worden, VVatr toeoock diet^thtt Latijtsfche
4)pfchrift cp 't eer Ne blat defes boecx gejlclt, te weten, SILENVS ALClülA-
DIS, ghelijck degene die defe maniere van (preken vcrjlacn, rei'er,e d^er van connen
gheven, In de twee ondcrfie hoecken van het opfchrift des tweeden deels, fal de lefer
'vinden eerB eens ambacht mans ivater-pM ; ende ten tweeden, eenfonne,gheli^ckclijck
ende de rij^endewijn-drujven foetichejt,ende den bedorven wijn (beydedoor de(onder,
linghe wcrckinge haerder flralen) fifericheydt aenbrengende: Deorhe: water p as ende
desfelfs bcwcginghe,haer voegende naer den grondt daer het (elve opghejlelt is den gemeenen
loop desburgerlijcken levens,onder eengoede ende rechtmatigheoverhtyit,(ich
welende bnrgerlijck hebbende : met eeriijcke luyde» ommegaende , eerlijck wandelende^
ende in teghendcel van beyde recht Anders fich aenjiellende : ende door de twiederley
erachten der jJralen dtrfinnen, de eygen aert der rechimaticheyt (beloonende de goede ^
tndejlraffende de quade) willende af beeldin,wefende de e)gen (lojfe in dat deel te ver.
: handelen. Int beginfel van het derde ende laetHe deelhebben wy . tot
inUidinge ende
epeningbe van 'tfelve, doen Hellen eerfi den Elephant aen de opgaende fenne r/iet ghe.
hogen knien eere bcn;jfeade,ende in dat grcote licht des felfs groote? e fchepper,als met
verflaghenthep ende ootmoet,aenbiddende, (hetwelck dat beiflHytter aertna 't[eggen
»uan geloof weerdjghefchrijvers, gewoon ü te doen) hebbef.de ghemeynt dutr mede aett
te iv^fen de vernederinghe die den menfche , hoe groot h^i oock z,y , fchuldich is aen de
uytnemende voortrefelijckheyt van de enbegrijpel^cke Godheyt. Ten tweeden hebbett
gjy terfelver pUetfe aen de over-zijden doen af malen deskaypers vier -yfer ^belettende
dat het vier daer in vervatet niet daer henen lancx der aerdenfoude legghenmtiffen,
naer met een dare ende htllevUmme ofwaertsfiude (lijghen , tot dien fte van zijneit
fperck meeHer ; daer mede voor hebbende aen te wij f en onfen ChriTfeljcken plicht in dit
leven,ende met eene te verthoonen dat de GodsdienHicheyt dé eenige middel z,y om het
Coddel^ck vier onjer "lateien ujt den leegenftofdefer aertfcher dinghen ten hemelwaerts
fip te drijven, ten dienjle van dien grootea werckmeeUer die dit alderwonderlijckHe
vat (waer van hemel, aerde, ende zee als duyghjcn zijn)foo meeferlijcken tfamen heeft
ghevoecht,ende in een verknocht (hem zy lofvan eeuwuheyt tot eeuwicheyt) begrifpeit.
de, inde voorfeyde drie onderfcheyde flucken een afbeeldmge (ais ghefeydt u) van de^
hop des vtenfchelijcken levens,endemet eene deghejlaltenip des menfchenfelfs, '^s^,,,
.... V

V o o R-R EDEN. 9
.^etmijfen in het tweede Flack ; In den OuAcidom.die» xvj toefajfea het derde deel Den
.-menfchefelfs aenmcnken wy driefms ; EcrHelijck,voorJoo veel defelve» U een redelijck
dierminfich hebbende een aengheborea gheneghentheyt, tot verbreydingeeadt ui/tfatta-
gefynesaeriSfghefladclijck hellende tot de gktmnfchtei'ereemnghe meiteghehe (onder
demlckede heymeni^eder vcortcelinghenieten rvert uytgevoert: mlckegheneghenthcp
.de oude onder den heydenen {gewoon zijnde demenfchdijckchdyistochtente 'vergoden)
Cupido hebben geheetea,ende ie', een Godverheven-.rviens beeltrvy or» redenen hier V0'
ren verhaelt) als de tverclt dragende, hier voren hebben doenjtellen ; en met defen men^
fche z.ijn wy befgh int eerfü ïluck. Tea tweeden, fien w) den menfche aen voor (oo veel
hy een ghejelltcb dier ii, ende in t burgherlijck leven onderlinghe met andere menfchtn
in hembeydt ende vriendeiijckbeytommegaet,na 'trecht aller vokken.Ende defen men-
ifche roeren wy aen int tweede boeck. Ten derden, beschouwen wy den menfi he voor fo veel
,hy door een (onderlinge genade Gods afgefondert vm den gemeen en hoof ende loof de»
. tverel(s,in
i een
lefu Chrisio door de werckinghe des hcyltgen Geefts,by middel desgeloofs voor
kint Gods is éenghenomen: van den wekken wy (preken int derde deel. Ende alfo eert
'yder van ons defe drievoudighe genegemheden infich be(peurt,fopongen wy dit jeghe/t-
'Woordich boecxkea daertoe te doen (Irecken dat w-finden natuer lijeken menfche matc-
lijck,/« den burgherlijcken me^ fche lechtveerdelijck, ^«.j^ew ChriHelijckea menfche
Godfalichlijck metten Jpolïel mochten leven Wélcke drieveranderesidegenegenthe'
den jvy den lefer willen bj dit boeck voorJlellen , hebben dierom 'tfclve mede den naent
van P R O T E V S gheghevcn, den waerom wcten^.alle de ghene diefo wat inde ghe-
..dichte der oude ghelefen hebben.
Ondertullchen en can ick niet voor goct aerineme,ckt fommige defe oefFc-
ninge.als nieuwe vondê,cnde als geen exempel hebbende in de heyligc fchriff,
poogen te ver werpë: want de fulcke antwoordc iekcortelijckjdat defe maniere
van fchryven,beyde out ende fchriftmaiich is. Wil yemant tor bevcftinge van
-fulcx,in Godes woort.fien een uy tncmcnde ende in alle fij n leden gantfch vol-
maccktfinne-beclt,aerdichlijck,naallcdereghelsvandecunfteafgericht,endc
dat niet ergens bezydens weeghs in eenige geringe fakedaer heengeftelt,mact
regel recht van God felfs,in der aiderweerdichfte üofFe des nieuwe teftaments,
afgedaelt,ende als van den hemel neder ghelarenf die flae zijn oogen met aendachtophct
linnen laken in fich behelfendealle viervoeiigc wildc,kruypendc
.dicren,cnde gevogelte des hemels, Petro byeen fonderlinge openbaringe uyt
tdca hemel vertoont, met 'tby voegfel van de ftcmmc, Slachtet ende rtfr,af-bccl-
-dcnde de grootc heymenifle van de roepinghe der Heydenen : ende neme me?
ccnc de moeyte hier in re ondcrfoecken de vijf eyghenfchappen , dit Paulus Ie.
•«v/*f ende andac in een volraaecktünnc-beelt zijn vereyfchende,hyial allede

lo Voor-Reden.
fclvefoovokoraelijckdaer in ontdecken alsin ecnichfinne-becldtdatbyyc-
Hiant vande alder-crvarcnfte in defe ocifcninge.oyt is voorgeflelt gcweeft: Ende
in gevalle yemandt meet plaetfen inde H. Schrift begecricli istefien, finncbccldcn
behelfcnde ofte de finnc-bceldcn feer na by comende,die mercke acn
j,Pet,2,22. lef.z.i . lerem.8.7. cnde vcrfcheyden andere, al van honden, feughen,
ex^ls, o^eH^oyevaers, kranen, fwüuweit^torteidtiyven, ende diergelijcke onredelijckc
dieren IccrlUickcn werden ontleent, cndc den menlchcn toeghepaftjWcfendc
'tfèlve een rechte cygenlchao van linne- beelden, gelijck yder een, die maniere
van oefeninge eenichfins veiftaende,kcnnclijckis. Ende indien men de faccke
wat naerder wil infien wat zijn doch alledc fchaduwen des looifchcn Godtsdicnft
anders gewceft als cnckclclinne.beclden,dewylcdc felve zijngheweeft
voorbeelden Chrilli,ofte des fclfsrijcx? degefichtcn der Prophetcn, fonderlingevan
Ezechiel ende Daniel.het hooge-liedt Salomonis,de openbaringhe lohannis,en
watter inden woorde Godes meer is van fodanige ftofFe,heeftct niet
in allen deelen veel eyght nfchappen den finne beelden feer nac by comendc?
Eyntlijck,gunftige leler, bidden wyu,niet te willen misduyden,datwyde felvc
beelden ende ghelijckeniire beyde cnde tot menfchelijcke invallen, ende lot
Goddelijckc bedenckingen 'tgeheele werck door onvetlcheydelijck hebben
gcbruyd.en dat oock fomwylen met ftrydige vcranderingë , 'twclck milïchien
yemant mochrc oordeelcn heet ende cout uyt cencn mont gheblafcn te zijn
want boven'tgene wy hier voren, als int voorby gaen.hier toe gcfeyt hebben,
isaen temerckcn,datwy defe rpelendevryhcydtin't {chTijven,nietbeftacnen
hebben , fonder klare cndc uytgcdrude voorfchriften dcrhalven inde heyligc
fchrift ons naergelatcn, inde welckc niet felden een ende de felve fake, nu ten
goeden, ende dan ten quaden, in gelijckenifTe wert gctogen,cndedat met niet
minder vcrfchcydenhcyt,iaftrijt,vau verdraeyingealswy ergens in dit werck
hebben gebruyö.VVar ilTerdoch rcgel-rechtcrtegens den anderen gekant als
€hriftusende deduyvelfde behoeder,en den verderver? ende nochtans werden
bcyde de felve,onder de gheiijckenifle van een lecu,indcn woorde Godts
duydelijckvoorgcftelt,('0y>

V o o R-R EDEN. n
ïijck vergif, cndc met ccneden genen die de flangc den kop vertreden heeft,
voorgcftelt? (Geuef. ^ / . O f/en. 20. 2,) Ycmari i feggc my nu ofmca oock biccdcc
foudeconneugacn weycn.oftcmettc vcrftandc viyclijckerdooigclijckcniflca
conncn uytfpnngcn, als inde voi en- verhaelde,cn andere plaetfca, die inde H..
Schriftte vinden zijn isgcdacn.Alhet wcicke nochrans,ovcrmics deverfchey-
dencygenfchappcnallefchepiblcn ingeboren, nier allecnlijck Tonder aenftooc
van yem.mt , maer felfs met vci makelijckheydt des gceftcs , by alle billicke vcrftanden
can ende behoort re warden acngenoraen. Middelcr tijt ift te verwon-
deren, door wat verdorven theytonfesaens , ofrelifticheyt des duyvcls, het bykonit.dat
demcnlchealtijdt vee] iriecroorceiidcharteleent, cndc openhcefif
totjick en weet met wat.gccx- maren ende kackerlacken, alstotecnigeftichtCr
lijcke betrachtinge, Menondervint, God betert, bydagclijckicheervarentheyt
datonfe gemoedere in't verhandelen vande alderweerdigllc faken geheel flap
cnde flaperig, ja dom endeonvcrlbiidig zijn. Ende, in tegendeel van dië,op het
gewag va aertfchc,geringe,endegeenflüsaenfienlijckedingë, dapper ende wacj
ker inde weere zijn: defCjgelijc alleanderc onfegebreckelijckhedeiijdeHeerc,
onfeSaligmakerChriftus,grondeIijcwelkeiinende,t'clckcn by-naelialshyyet
fonderlincx t'onfcr falicheyt dienende w ii voorftcllë,cn vangt fij n rede niet aen
met cenige hooge ofte hemcllclie maniere van fprckë ; maer gcbruyci veeltij ts
als tot een inleydinge fijner Iccringe, ecnigegelijckcnilTen van gemeene ende
flcchte dingë ontleent: ende fijn toehoorderc by dien middel tot aendacht verweckt
hebbende, klimt daer iia van het cleyne mollaert zaet, tot den grooten
Hemel .,
ende
van een belacheliick kinder-fpcl , niet alieenlijck tot mannelijc
kc,macrGoddelijcke bcfchouwingc, (MAtth.jr,i(/. Luc 7 ^2.) Nu wel acn dan"
('om nicmandt metal telanghen voor reden re vervcelen) ghy dele ofte die
wulp(chejongclinck,diedcydcle wafemenuwcr jcugi met denftadigcn deckniantel
van liefde weec te bek]eeden,ende, mcr al te vcrmetclickë maniere van
fprekcn,uwe cygen luften,ii,cnde andere tot Goden opgcrechthcbt,foo wanneer
ghy in't cerlte deel van dit boecxkê miflchien vinden fuli uwe maniere van
fprcken hier cndc daer (00 wat ingevolght te zijn. Ey lieve, en mifduydetonfc
mcyninghe nier . fulcx dient alieenlijck tot wcderinrocpinghe van uwe verdwaelde
finnë: dewyle wy niet voor en hebben alseenfdcels ons lelven teoeffenëinde
verandctingc,daer wy uhier vorenaffeyden,anderfdeelsom andere,
die 'tbegheercn mochten onferghedachten wat mede te deylcn , miflchien of
daer door acn yemandt,door d'inbceldinge der jonckheydr noch wanluftich
zijnde,defmakemochte werden verweckt tot het nutten van beter ende gcfon.
der fpyfe, die den felven,tévooren door verkeerde luften vervoert zijnde, niet
en woudc ghcnakcn j 'twclck wy verhopen fullen gefchicden,foo ghy aen den
{f) (O ^ buytc-

14
V o o R-R E D E M;
buytc-kant van defen onfcn toegefloten apotekers potuictentlijfr hanghc»,
macr den felvcn opcnende,degeneeskruydcn dacr in verborgen uwe bedeckte~
gcbrekengaet toe-cygenen.Ofwy tot beydcde voorfeydecynden geraken Tullen
en weten wy niet; dit weten wy, dat door Gods genade bygclcgentheydt
Vandefèoeffeningein onsontftaeniseen vaft voornemen, om met alle mogelijcke
ncerfticheytjdagelijcx Ib lancx fo meer^te trachten tot veranderinge cndc
% vernicuwinge onfes gemoets cndc levens in lefu Ghrifto,den goeden God die
fulcx weetende wcrckt.dic onfeende eens ydershartGendcnicrendooriiet cndc
kent, verdere in ons het goede werckby hemdacr in begonnen: den fel ven
goedertieren God ende Vader geven wy ons endc al het onfe overaennemendealfo
een ftil ende geruft ghemoct, ende den felven voor befluyt, vanharten
biddende te willen geven dat defe onfe oefFeninge voort en voort mach uytval-
Icn tot fijns heyligennaemscere,bereringe desfchrijvers,endeftichtinghede&^
Iclcrs, Leeft dan wie ghy zij t aendachtelijck , verftact ghefondelijck , oordeel&i
tMifceJlultiUAmcsnfdphevcm,
l. C^TS,
AU

ADLECTOREM^
De fine hujus opufculi,
P R ^ F A T I O.
I in lufu non mcré ludicra.,(isr'a, ptao^q^ue €xhïhemtts>, nonnï*
mïs^'Mrïlia, exïpeBa^i at quip^iam hic repenre^ ^md'-uix ali-^-
quis ibideyn'quajïveritj tibi eH anïmus, mi lecïo7;fifie tefait'
lijper in hocvejlibitlo: anteqttam enim ulterins proerediarü^ha"
beo quodde titulo hujuj libei/i^deq, injlituti nofiri rationepa»^ -
cis teprxmoneam. Interpretsunumquemque adhib€?2dum ejje ei quod dixit,
Jcnpfityeyceqitum jitdicanty qui £qui. Grxci primo, deinde latini, grxcos imi"
tati, gemu hoc fcriptionü Emblemara indigitarunt., cu]fif egoyerbi origi*-
nem aliis indagandam ut relinquamy72ominü^anxiam dtsqui-fitione ut omit-
tim^atque exre eadefcnbam^pronuntio ¥.mblem3.ta.jjcitè^xhibita,mutas
imagines ejfe,qux tarnen loquantur: kyia, ^ideri^qutz tamtpondm habeant:
ridicula apparere, cum nonfint injlpida: deni^pltis aliquidplerü^ ïnhü legi^
quamftfcriptü; pi/^j cogitari,quam/it leEïït.At mirabiturfortajjis notmemo
imOyUtprxier decorü^fiomachahitur nos lubrica, ifiius xtatis^nefcioquas^ine^
ptiof no tantufolid£ moralifapientht^njeruetiMnfacrü mcditationibtts conjunxiffè,resque
adeo dtVeyfas, ^,utprima.fronte '-uidetar, cotrarias in unum
quajifafciculu colligajfe . Qii obieciionï utfatisfasiam^paucHla de confdto huc
inremeo,(s^defcopo opufcidihmm 'Vema^bme leSfor, tecum dijferendi miht
jit.Vrimo quidem primam emblemattiiflorum parte e turbido yfventuiü no-
jir£ (tfiu emanafe ingenue fateor: lila emm cum^agnato ijii AtAtiaffcUu^ ad
foëticaiJirenes tS" lUetebras illarumfubinde abriperetur^ emble?nata aliquot
amatoriaytd efi:,meptias iwvenUes,fubinde (hartü illeyerat: qu£,cu aliü e]m
generü exeTcitationibuSyfupervenietes aline occupationes turn temporis è ma-
mbus ut deponerem^adegerunt : eade illa cum mihi nuper^'X'eteres quafdam
tharfds t^dyemif m manfH mcidijfent (ac idquidem cum iamfngulan Dei
(?) (O 5 op.max.

ï4
9pt.max.beneficio apriorü ^viu ntoleSïiüpaulttm re^irare capiffèm) ^vidg^
itar^ea relegendoyifte ipfum qualüfueram,tdejiy adole/centulum jt^emlibus
ajfeSiibusfurfumy deorfum mijerc agttatmn fatü graphtce ibidepiSium Ofi^
dere. Senji mhdomtnut mtsred ignicttlos, nejcio ques^amosKiorü ifiorum fludiomm
in nie,rueiut refufcttariM^ utpoeta, . . . A^novrvctcris vefti-
giaflam^. .^o fnflini affeSim dulci Umcmio mihi tpfi paulatim erepttis
cumforenii c^pi m animü tnducere uty exercendi hunc ipfum atque injlrttendi
^atiayjuremlia tl/a O" amatoria emblemata poettco ln/it pro re nata rvaria-
rem^(is'ïn robujliorü atatü meditationes magü '-viriles tam morales,quam
facras, transfunderem: Videbar enim iÜo modo ludendo rioyanam humarm
'vitk imagine me quopaSio
^ turbida (5r fluEiuanti Mlajuyentay adfedatU '-virilis tstatü robur^

AdLbctohem. Ij
Qtm njero \tfventutu nojïra f ars non minima eo frolaffa/tt;, utojelhone-
ftior aliquis ^ ad^aVitatem comfojitia Itbn titulus eundem legentiferefo^
leat e manibus excutere,atque adeo ah uheriori leSliomy tanqHamfra]udicio
gravatum leSioremy deterrere, nee emm^ut njidetur, tener& plurimorum au-
res alitid prxterquam rnolliufados Ufcivientium poetarum

ti A D L E C T o R E M.
gnmaidverUt : ^r

AENDE
Zecufche lonck ^vrouwen
GHESCHREVEN
Gheduerende den rcl eer oock uyter zee gcfprooten
Ghy die met Venus hebt het eygen vaderlanc.
Het eygen gceftich oogh, en minnchck verftant,
lonc-vrouwen, aerdich volck, die met verholen crachtcn
Een onbekenden brantontftee(fl in ons gedachten.
Die, met u foetgelaet, en lodderhckgeficht.
Een droeve ziel geneeft, een treurichhart verHcht;
Aen u comt dit gefchenck, «en beek der ganfcher eerden.
Dat Venus fone bout, en Venus hout in >3reerden
Aen u comt dit gefchenck, de ganfche werelt-kloot.
Die al haer vöetfel raept alleen vvt uwen fchoot
Aen u

Hctheefcjdoorflimbcdrogh, mydcfenbouck ontdragen^
\(^anttisvanoverlanghvol aldcrhande lagen
Tis jonclcmaer efterfcl,het ipotmetonfc fmarr,
Ach ! die nu fteelt mi)n bouck ont ftal wel eermijn harr,
Lacft, als de giildc Ion wzs inde zee gedoken ,•
Soo quam het dcrtcl wicht my in een droom beftoken,
My docht wel, acn fijn oogh en aen fijn ftiicren mont.
Dat hem het o-rillicrh hooft niet al te wel en ftont.
"Waer ( fprack hy ) fijt ghy nu waer fijt ghy trage Zcuvven i
Hier voormacis vvaert ghy klouck enonveriaechdclceuvvenj,
Doen ghy eens voor het lant ginght fettcn lijfen goet,
Endced'hctZceufche diep vermceren door het bloet;
Doen was ujonckheyt rap, doenhaelden uwe gaden
De vlaggen vanden Iprieti d« wimpels vande maften,
Doen vvoondetghyinzee,cn, meer als fy gheftoort,
Hebtmcnigh hondertman gcilingert over boort.
Macï nevens u maetroos enmenigh duyfcnt helden,
"V^as hier noch ander volck dat vroomhey t conde melden,.
Dat nieuwe deuntjens iongh,den vyant als te fpijt;
Tis waer, het gingh wat rauw, macr loo was doen de tijto
Siet! aliTei ooilogh was, doen vontmen hier Poëten,
En, nu hier Vrede vvoonr,{oo is de kunft vergeten;
De vverclt is verkeert; daerMars vervve

^aer Venus nedervalt canMars daer ftaende blijven?
Kan Mars daer immermeer een vrome dact bedrijven?
Voor my, icklcgghc neen. Gecnlantcn can bcftaen.
Indien men Venus rijck wil onder laren gaen.
Siec.' Marsleyt nuinllaep, maer coomt by eens t ontwaken
Xvaclaiiiet korfel hoott doch inde vvercic maecken
So ie mijnbooghontfpanJ* gewis ten is maervvinr,
So Mars door mijn beleyc geen nieuwe ftof en vint.
De trommel plagh de Jeught rot oorlogh op tevvcckcna
Laet nu een loet gedicht de teere finnen trecken
Tot Venus loeten krijgh, dacrnoyt hetvinnich loot,
Daer noytdc felle Ipies een vryer heeft gedoot.
Hetlantis uytgheput door al te lange crijgen,
Laet nu een foeter lucht op defe cuftenlijgen,
Laet nu eens wederom te rechte zijn ghebrachc
Dat Mars eens nederfloegh, door zijn verwoede macht.
Gaetlet eens metverftant oponfè nae-gebueren.
En wat een grootcn volc is binnen hare mueren.
Bellet watHollant doet, en hoe het queeken can;
En hoe het neeringh trecbjcn mcnigh duylcntman;
Befïet hoc dat hetwaft door al fijn gantfche leden.
En hoe hot over al vergroot fijn rijcke fteden,
Befiet eens boven al wat gronden dat het leyt,
"Waer door het alle daegh wort verder uyrgebreyt.
De vonden altemael die hier toe mogen ftrccken.
En wil ic voor het volc niet al teverr* ontdeckenj
Een moet ie evenwel hier brengen aendcn dagh
Om dat het dcfe kuft te nutte comen magh,
(:) (O
(••) X lli

ld
In Hollant is een voick dat met een aerdichjocken.
Dat met een foet gedicht een yder weet te locken.
Tot ick en weet niet wat , tot onbekende min
Die fluypt dan in het brein , en neemt de geeften in.
Daer fingt Heyns, onfê vrient, al wat defoetc Griecken
Gedreven door de cracht van mijn gefvvinde vviecken
Oyt fchrcven voor de Jcuchc-, en dringt de Vryers aen;
Meer als oyteenigh geeft te Romen heeft gedaen,
Daer is een geeftrgh Hoofi , dat met fijn harders-klachten
Doet yder, die het hoort, nae foet gelelfchap trachten,-
Hier by conuBreciero^ dicjoótinboerfchetael,
En tred tot mijnen dienft de Nymphen al te macl.
Noch zijnder over al veel foete toouer-pennen
Die tot de lachte min de rauwe jeught gewennen ,•
Siet daer een goeden vont, waer door het vader-lant
Geduerich wort gebout, en op een nieu gemant.
Maer (egt eens, Zeeuwen, (egt, wat is hier oyt gefchreven
Dat ymant tot de min een fpore mochte geven ?
Je weet doch evenwel dat hier geen kunftontbrccót,
Maer tis verholen vier dat onder d'aflen fteedt.
Ie weet dat Zeelant is een vvinckel van verftanden
Maer wat daer ymant dicht dat houtmen inde banden
De nacht bedeób het were, en niemant mach het fien,
Maer hiet ie Venus kint ten falniet meer gefchien.
Ie weet dat onder u zijn veelderhande (aecken
Die ooc een ftege maegt wel gaende fouden maecken,
'
.
Ey laet dan u gefangh eens comen aendcn dach :
Maer vvaerom bid ie doch, daeric gebieden mach?
_
Langj

Langt hier wat dienftich is vooronfe jonge dieren-,
Dit Iprack hy, en met een foo greep hy mijn papieren
Hy bonrfè mctte pees van zijnen boogh te hoop.
En fey de i Vaert nu wel , en fteldet op den loop.
W^atwafTeromtedoenJeylaesicmoeftetlijden,
Je dacht in mijn gemoctie wil den lecker mijden j
Ie vreefde fijn geweer, dat, fchoon al iflet cleyn,
My dicmael heeft geracót tot aen het mnigh brcyn;
Daer ftreec de jongen heen , met al mijn oude ftucken j.
En gin^h het meerendeel in haeften laten drucken
Hy vougder platen by, en ooc fijn eygen becit
Waer doornymenichmacl de jonge finnen fteelt.
Doch, naeric was bedaert, enhy nu wegh gevlogen j.
Doen riep ie over luy t, de lecker is bedrogen
"W^ant ofhy fchoon al greep wt zijn geheele macht
Ten lalder vry niet fijn gelijc hy heeft gedacht,
"^ant mits hy befigh was om diep genough te taften
Soo nam \^y dingen met die hem toch niet en paften
Hymeynde gans het bouckvvas voetfclaendemin,
Maer neen, vriendinnen;, neen •,
daer fchuylt wat anders in.
Men vintcr niet alleen de malle jeught befchreven
Daer is ooc nutte leer, tot al het vorder leven
"W^ant naer het apen-fpel van Vcnus dertel wicht,
Soo gaet het tweede deel tot aen den zeden-plicht \
Het derde leit den gront omhooger op terijfèn,
En gaet de reine fiel tot haren Schepper wijlen.
Verfoeit de loffewaen, en, dooreen ftilgefjchr.
Klimt wc dit nietich ftoiFtot boven inde lucht,
{••) (-•) (••) 3 Gh^

Ghy fict dan hier ccn wcrck, datdrydcrhande dingen
Komt toonen aen het volck, en inde \yciclz bringen,
Ghyfieteen ielfaem boeck dat eerft den vryeripcelt
Maer dat haeft rijper wort j en beter vruchten teelt.
Daer is een fccckcr tijt voor alle jonge lieden
Om aen een lieve maeght haer gunft te mogen bieden i
Daer is een (eecker tijt >ranneermen koten magh,
Maer ris oockeenmael tijt te laten dat bejagh.
Al ftaet daer Venus foon hier op het boeck gelheden.
Van yder een geftreclr^ van yder aengebeden,
Soo ghy het evenwel in alle dcelen leeft,
Ghy Tulter ftofFe fien die Venus brant genecft-,
Ghy fulter ftofFe fien ten goede vande zeden j
Ghy fulter ftofFe fien totvoetfel van gebeden?
Het dertel kint bewoont alleen maer d'eerfte facl,
Ghy dan of leeftct niet, of leeftet al te macl.
DANIE-

DANIELIS HEINSII
IN
'Emblemata CUnf. Confultifmi^ue
ViRI
D. J A C O B I C A T Z 1 1 JC".
Sfigrahua t ion.
'\^ "Tldk (T ingentem miratA eB ItaU telitu
'
cAlciatum^ tanti mentefuperba 'i/iri :
Seu tonaty t£ kges faxundo edijferit ore^
Set* Themidü dignum numme condit opus.
Httnc quoque ludentem y fedfirix, njtdit, ^ iUi
'De lufu ^almam^ fed fapiente y dsdit.
ttAlciati curas (s*feria f-uicerat anti
Q^fx^Mi adhéfuê nunc ^ amaena nfenit.
Bic quoque y fed tiiplici pa/mam fcrmone mentufp.
XJ
Vt ter fit ruiSlory quifemel antefmu
^3
Ad

a4
Ad Amplifsimum Confultiflimumque Virum
D. lacobum Catzium Ctum.
J. Cognatum fuum , & Popularem
fuper Emblcmatibus abipfo edicis.
QVü no^uiis in mftraforas tranfmiffkf Apallo
Amhrojium cmit ore meios ? quéz Belgica Smda. f
'Detinet attomtai dhino carmine mentes
Vel brutas traSiuraferat ?mn fualoiuf olim
Orphem infyhü , nee in aee^uore lujït Anon.
,^idmihi, quidGrajos 'Tallas TritoniaVates
Ohijcü, aut Latios extdlü %oma Vo'ètas ?
^^{mcedit tibi'^elga catus^neclittoreDelt
Sit licet j JEgiCo nee natus in aquore, :nufquam
^at^ms anttquo concedit prxmiafecb,
I)ifcite Hojlrates quantum quoque noHra leporü
Linguaferat , quos tUafa'vos , quodfundere neflar
Tojjit , &utfacilifle5latmodulamina metro.
'XUndum D^fo canit^ hUndo fluit ore Catulli
^ufafalax , mifcet

V^s ego Tïendes uflor efuodGrAciatofA,
6t Latium, totujque f/elicon confederit uno
TeSiore, ^ hoc nojira Paphia ludibrU gentü
Inapiat jam ijoceloqui^ dumfirmgit in arSlum
Cat?;tffs dbfcuro teSïos Emblemate fenfuj
Scaldt Pater , nofiroi qui frater laberü otfOif
WittSy atque mea prima incunahula njita^
Thcenict ^atare tuo, tantoquefuperbuj
Tlaude *viro, celebremque tui cane rnrü alumnumj
^i qmdjtt ptilchrum , qttid turpe, quid utile^ quidnon^
Cafiim, f3 melius do^o Nafone recenfet,
cMattiaci miramur opus ^ miramur acumen y
Et linguA noftratü opesy Veneresque VeUfgaSy
BtlatiaSj t^quodcunque utrobique leporum efi
Pojp/uo noftros refonare idtomate Belgas.
lila 'T>iona£ moüijjtma corada feSi^
Qvrmina doUajlupenty nequeunt fe explere legendo
Injidtai quas neEiit amor pharetratus amort
Hic etiam quod dijcat habetprudentta foUrs ^
Et ciyüprxceptacapitf fc moUeDtones
Excipit offictum rigidi (enfitra Catom :
é^loxque alias iterum in formas mens iV(da Cat?;}
Verfafacros aperit fenfm\ tabulüquefub ijfdem
fafta VetJHSy diyina fides ,
prtidentia proHant.
ScUicet t?t trtplices {hdsc '^ita tempora nofira)
jEtates partitur opm: Pars prima juventte
Gaudia , lir imbelles arguü taxat amores
tAltrapipit ) monttüque 'x/irum ciyilibus imptet

Virgineos deftteta jocos : Tars tertU camf,
Crandx^umque fenem fiHdijsctslejiibm ornat.
ffine canitj hoec docïoon' fo?;at, neque Im^tiaPoét£
Supcit una, triplex fua format acuminafermo y
€t ^elgAy

t7l
it4'd CUrtffmum Virum
lACOBVMCATSIVM
,
).
ngenij dotes rar^ mirabitur tilt C
A rduamenstantifqueü nobü doSia cam£n A
C urahit Jludio "vigilanti emhkmatci rara u T
O mmsjicfu^eret, Mufarmn graüa'vel (^fei S
B landa fa^et-.meritotollunt adjidcYjidoci I
V w

t4d Amflijjimum Ornatijpmumque
ViRUM
lACOBVM CATZIVM I.C"».
AMphitryoniades
Hominem triplici Emblematc graphicc
exprimenEem.
clttet inclytus^- 'unam animam qttod
Exuer'tt triplici cmfore Ccryonü:
Te quant o major, CatsI cateyadorea iujirat^
^i triplia corpus unum animas anima ï
Scilicet hoc potior Genij 'uis ettihca neryü ,
Hac tnaoins (veterum rebora fumma prxis,
nArtttbtts utqtte alij fj nervü prkcontd ca^t^kty .
Sic graphicü furgant artibuj illa tibi.
AD EVNDEM.
;;ji h;».:
QVi ludens, tetricas uc dematpeétbrc curas;
(Quas confultor ei curia qualque parit)
Erudit, & triplici conform at pedlora gnonie;
Qitae genus omnehominum proraonuiflc valet,
Seria quanta dabit, quanta dabit indole digna,
.Si vacuus nervos tenderit ingenij /
L. M P.
AV

AV TRES-DI6NE
d'Honncurs & Bon-hcurs, Ie Trefdodè
SIGNEVR
lAQVES CATS, I. C.
Sonnet Encomiaftique
Sur fes EMB LE MES tripliqucs,
M(hi Dieu maycmt oflé mon hijyr de jadü
{^and je rendsi?;^ Angloiz duBARTAS^^y^s race)
taVüt?: ja diU adieu a»x dames de PernafTe •,
Tour mieux m'accommoder a ceux a quije fuis.
^aüj mn-ohJlAnt ce vceu, me retenir ne pu;s
1)6 maintefot^ mirer, i^ admirer la grace
Des chantrcs grave-gayT;^, dont la 'voix haute-hajÊ
Tire de Terre au C'el les hien-nay\ btaux Ejints.
Tel, tel es tu, mon doux-doUe-di'vm de C ats,
^t^enjm mcdicin, /ttcrofsty dorant fesdofcSy
Jais avdler aux tiens fames ^ famBes chofeSy
T)ont, fans eeB art, grand part tafier ne njoudroit tas .^
Tourtant, fi hien mefiant arpec Ie dottx futile,
Triple Laurier f appends a ton tri-lmgue fiile.
lofuah vSylveften
, {>} (')(•) (O 3 Am

Aen dcnHoocIigelee^den
D. I A c o B

GHEDICHT
Ter eeren van den hooch geleerden'
D. lACOBCATS,
op fijne Konft-rijckc
S INNE-'BE ELDEN.
DE Mirin' eni hier «ituer, lucr cjghenfchap end' krachten 5
Des Borghersfchult end plicht , ertd'Jedcn rijck betrachten ;
'/ P'ermaken van de Ziel , ds rvtghet} mer om Uoogh :
Stelt ons dit hnfl- rijck Boeck. i» Dicht end' Prent 'voor doogh,
Diesghy ó j eughdich VoUk , in't minnen onernjaren ,
Verraden z>an u oogh' , bedro^hen van » jaren,
Wien , door een domme kacht , NatuerghevoeUn doet^
f'eranderingh' v.tn (inn vervfijfdingl} van bloet 5
End'ghyghefetter Velck, diemet vcrji'ant end' rrdé»,
Naer tp0}eyts Even-nner , dijnpaden vfili betreden,
Dien tot bekouiexd' heyl^dcBorg-Hrl^ckewtty
f^ls recht fnoer van u doen end' laten üghefet ;
€hj OBck 9 heyltch Volck, ghenomen uyt v€el volcken,
J)iefteets , met hert end fin, gaet dringhen door de wokken^
To t in den Hemeltoe , dk 't werelts D oen verAclrt.
Om datuzAel, hier naer , een beter Cset^trwacht:
Xemt hier . Ivmt alle dry , en bren^htyets tvtvereermgh'
Van hem , die Difhl end' Prent , een yderfielt tot leeringh^-
Koomt bant aen hant.end' eer hem alu leve» gheeft
Die , t$t vermaeck end' leer , dit Boeckghefcbreven heefi%
Ter eeren van dc:n felven.
Die tot vermaeck end^ leer , Drj dinghen heeft befchreven,
D^Minn', de Borghet plicht end''x GheeltcliickeLevenj
Wie aenfcht hem niet ,metmyDry dinghen tot fijn loon f
2>« Min. vrucht, Borg^hex-eer , f»

KLIhlCK-DICHT,
Op de drie-finnighe
S I N N E-B E E L D E N
Vanden Hooggeleerden ende Achtharen
H E ERE
D. lACOB CATS.
TTOc in des wcerelrs loop den mcnfch fick heeft te draghcn,
*""^ VVijft ons dit aerdich werck met Dicht en Beelden acn.
En hoemen van't begin ten eyndc toe moet gacn
Om God , en oock den menfch in alles te behaghen.
Eerft, hoe een jonck ghefel met konfte fai bcjaghcn
Sijn Lief, fijn tweede ziel, fijn vrcught, fijns harten luö.
En, om fijn hcvich vycr met eer te fien gebluft,
Hoehy't met heus befchcyt een aerdich dier (al vraghen.
Maer wonder boven tM) een en het fclvc beelt.
Een ende felve ftof (raerckt hoe de Geeft hier fpeelt)
Leert ons een Borgher-pHcht, en oock Godfalich leven.
Wel aen dan! hier is fpijs waer'.med' kan zijnghcvoct
De Min , het Stirger-recht , en 'tChriJlelijck ghemoet ;
Dies wy groot vcrjlanti éi'j-dohhzWoïn geven.
S. de Smef,
GHE.

GHcIijck
GHEDICHT
Ter ceren den hoochgeleerden
P. lACOB CATS.
Op fijn konft-rijckc
SINN E-BEELDEN
den Medecyn aerdfinnich doet bereyden
Syn bitcer-heelfaem kruyt, met een verloeten {chyn.
Om, dooreen vroed bedrogh, denfiecken aen te leyden
Tot den bequamen wegh, als die onwillich zijn:
Soogaet den wyfen C a t s ons onghctemde jaren
Aen-voeren tot de tu cht , door't lock-aes van de Min,
En brengt de Vylèdeught, die qualijck was te paren
Met de bloct-rijcke jeught, vermomt en Ouypend' in ,•
En leert , met aerdich dicht , h oe met verloop van ty den
DeMinn' tot Eeren-fucht, de Eer tot Gods-dienll klimt j
Bnhoe de Defticheyt en Geylheytt'lamen ftryden,
Hoe datdenlaetften ftant, den eerften ov.crglimpt,
Ten was ghcen dcrtel vier, ^tvvelck hem heeft aenghedreven
Te beelden in t'begin vrou Venus, of haer kint,
Maer dooreen hoogher Vier gheprickelt, heeft befchreyen
Hoe dat de liefde Gods de vvereltich' overwint.
Als hy in dich t , en prent , leer konft-rij ck weet te malen
En drucken onfen aert en onfè feden af
\^el driemael dobbel eer moet hy te recht behalen.
Die Zeelantj op een dagh, een kleyne'NS^eereltgaf
35
(:) (O (O (O (••> OP

OP DE DRI& 20ECKEN
der
SINNE-DICHTENcnde BEELDEN
Vitnden hoogogeleerden Heere
lACOB CATi-, I. C,
"^ 7"^^ V^^^sJ^y ^^" Z/'^ö^jy^?», een TJenus die njmho'veK
Y Y "Xy d' Oude wert ghefeyt , te "KJjnghekomen af^
Yïznizghenaemt j een die eerjl wetten qetf^
EntoornenindeMm^ er Volcken amp en f licht njerdondiert en '~verblauwt
En 't rechte z^ducn-fnoer aen hondenflmken knauwt.
En heeft reught ghejielt T^^nfullen enghetreur,
Ternvijlen V dolk Volcl(t rijck^Ltfciferf weer bome&j
^
E»

... -
lEn ïfitkn weten meer , als die haert vpetengheeft,
€nmllen (ieny dat ^odvoar onsyerbcrghenheeft,
£» nemen tn yeel meer als 't hart hun kan verdoumn.
Siet hier dit kloeckyerfiant , dat rnckt met fijngedicht
Ons harten op en leert alfiichtelijckerfaken ,•
Bngaet ons m den geefty met trooft en heyl vermaken.
En doet ons hejfent hooft naet alder hooghHe licht.,
Sden heeft tot heden toeghekneutert en^iekenjeny
OjfZQQX^nioockvpelfouuytbrengheneenFo'ét,
En tot op defèn dagh nietlpeel men noch en weet ,
T> ie in de Poefy den gheeft om hoogh doenfveyen^
Maer nit is onsghebreckghebetert met ghemn:
ëenijfer ons als drie, driebobbel ts ons eere,
Chy '-vintin fijn Ghedichty Vreu^ity Deught^enheylfaem leerè
Heyl in de zjel, en Deught mt le-uen, Z''reughtm Min.
Wilt
TOT DEN LESER.
ghy op ccnen dagh doorficn ons gant Ichc kven
I. Hobius,
VVilt ghy , mcc een geficht, des vverchs loop vcrftaen,
V Vilt gh y , een langhe tij t , i n t korte fien befchrcven
V Vilr giiy, niet cenen ftap , het acrtrijck omme-gacn
V Viltgliv met kleyn bcflagh , veel dingen ondeifoeckcn
VVihghy,der nienfchenacrt, hacrt kennen in't gemeen:
Wat hceftÊhy lesof fchool, ofveeldcrhande boecken?
Leeft maer dit eenigh werck , hier iflet al by een.
r. F,
5^
'
.

S I N N E
ENDE
MINNE
BEELDEN'
VAN

2
QVOD PERDIDIT, OPTAT,
^^Rtus CHtJ&a fttos repctunt , matrem^ reqmrunti
^-^ Grurer. inSentent, Ethico-polit.
K^mmtU Anima, in corpon haad vivit fu9.
t^mfiusul ejje eitpu, qttod fimul ante ftut%
Virgil.
... . "EH mollu ftamma medulltui
J»t(r

Bet deel fifvil ^n gheheet,
VRaeglit yemant hoc het komt dat alle jonghe finnen
Haer fnellen uyter aert, haer (lellen omteminncn,
Die kapp' een ael in tween, en ftae een vveynigh ftil,
En fie hoe yderftuck figh weder voeghen wil.
God heeft eens vanden man een ribbe wegh genomen.
En daer is voor den man een vrouwe van ghekomen:
Siethier uyt rijft de minden al haer foet bedrijf,
Het lijf wil naer het deel, het deel wil naer het lijf.
Quocl perdiditj optat.
FOem'weum focio fumpjit de corpore corpm
S^i mare, qui njerbo condidit ajlrx, Deuf
^nde furor juVerdj tenerü calor ïndu fueliü.
Inde tbori foctum fesmina

Ont/jdigh mdyls n'ietmetaL
ALAl is hem fchoon de kop ten vollen afghefneden,
Nochfpiinght hyomend oni,hy wilpelt opdenblock,
kapt een ftaele bijl den palingh inde leden,
Enj fchoon de dood ghenaeckt, het fchijnthem enkel jock»
Daer zijnder in het lande die, in haer oude daghen,
Noch dertel willen zijn, en malle liefde draghenj
Maer al haer fot ghelaet en is maer enkel waen,
Want naer een korten tyd het mallen heeft ghedaen.
VEI
IncafTum furit.
caput dnguïU

Sunt ceni rerum tempora.
Suilt & animoium motibus
Vicercjue crebra? fub polo,
Qjfis lUiu caduiuqiicfingula.
NJ» ,
nidecoram modo fed é" pertjiüofumfeni
hfc tv/re, pr^efertim m
amortbus. Indeconim ; nihïl enim tam
ridicttlum quant fi homo tremulws , ca-
nui , edcnuÜM vd ( ut ille ) pafa rit •
'goftor Vva ,
juvenum more amatorem
agat Pernitiofum ; ufiis enim ^ ratio
nes PhffC£ cl-imant hominem fenem,
juvenculam in amorihm h-ibentem , ca-
lido (5* httmido privari, adeo utbrevi
tota ifla milttia fine gloria defunBiu.hoc
Epitaphium rnortttus vtatort exhibeat-,
.... Occidit amando
Excepit tepidoqua: mea membrafinu.
auanto meliui

KApt
Lijt i fonder ^ijt.
rry een Ael in tvveen, by fal nochefter fpringhen^
Hy fal mn alle macht de leden omme-vvringhen,
Hy troift jOockeven dan, hy tert den harden noot,
Hy leeft, ghelijck het fchijnt,te fpijte vandedoot.
Ghy 3 als cenhoogher macht wort teghen ughedreven»
Soo lijtetmctgheduki waertoe het teghen-ftr^ven ?
Sijght neder in het ftof, en toont een buychfacm herc>
Want die onwillighlijt,die lijt te meerder fmert.
Nil juvat obniti i
*
A'Ngmllatn jt mucro fecet^ ji dividat enjïs ,
^Ua repercujfam corpore plangit humum^
JlUfurtt monens j fefeque m pylvere n^erjai »
€t tAcitic 72on

ITTtêrftgna hominu verertnovatifracipHO
loco mimeraiidm animm humt
lis, ac patiens caUmitaUim é' if3jnria-
rum, nee enim^ perttnax te rtjiraciarim
ejuifpLim Chrtjio fefe coptationes pihdi-
dtjfepro ex^lorato ttfJcjuam hnbere poteft.
Atqasrfam, precor, hic pervictcia ? affiiSiionihus
fa.ne Deia vel exercet, vel
prebat , vel corrtgit , vel honore afficit
ffios, utpote i» hoc fimiles eosfaciens ipft
Filio. Ckmenüfimui enim Parens ex
alfa providentie j^eeula cftiid unictii^
noflrum conveniat pUneacplenè cogno-
fcit,^cjuod conveniremvH, accommo-
dat. miferabile verb remedium efi obnitendijludmm,^
plorandt la/^tludo; cum
meliui Dei timor hifce medeatnr: Is enim
ad divinam veluntatem c-r paternam
vffeSiionem, tanquam adfier^m anchoram
, confugiens, non patiënttam folt\m,
fid p^gaudiam , im» (^gratia rum a£iio
nem, ex ip(is affliSiioniht^ produett; non
^cm ac medicus ex viperis Theriacam-,
adeotit, tdnquam trtumpbans.pleno ore
tandem excUmet, Vin cmcis^ via lucis.
NIL IVVAT OBNITI,
TTs
Chryfoftomus.
een vande byfonderfte ken-teyckene»
eens vernieuw.len ghemoets.datiiien in
figh ghevoele een nedrighe verdraechfaem-
heyt in aldt-riey befoeckinghe, ons repel recht
van God toeghefchickt, oFte door middel van
demenfchcn aenghedaen.ghelijck inhcc tegendtel
van dien een morrende endeteghen.
flrevende onverduldicheydt niet anders en
kan verftaen worden uyt te wjjfen als een foodanigh
hcrte dat noch fijn ghedachten niet en
heeft ghevanghen ghegeven onder de ghehoorfaeinheyt
Chrifti.
Maer, ó lieve, waer toe hier een fteghe onvcrdraechfacmheyt
? naedien de goede God
de fijne plagh uytverkoren te maecken inden
Oven der ellende ? gewiffelijck de vermot. yt-
Iieyt van jammeren is een gantfch ellendigh
behulp-middel voor de ghenc die lijden moetenjdjer
de ware vreefcGods,geeft uytkomfte
in alderley benauthedé ; want yemant,door de
fclve, fijne toevlucht nemende totGodesviderlijcke
forghe over de fijne, weet niet alleen
recht ghedult , maer oock blyfchap en danckfegginghe
daer uyt tetrecken,feggende gheftadelijck
in rijn herte toe fijne vertrooÜins
ohe
Hoe fwaerder lot,
Hoe naerder Codi^
Generofiefi animi,ctim undique provocerUnc pun^arts^^quo animo acerhit^»
tes omnes ferrc»
12{ohile vincendi gentts eïi patientia. , 'vincit
^i pafftar ^fi vis vtncere , dtfie path^

QVA NON NOCET.
\
^^ BAYF.
^tnoresmmtj
Eurip-
l iireatmi-^w ,.^, _

HEt
Cnjpjet njyd ,foo tfl maer fptL
brant-hout en de Min zijn twee verfcheydc faecken
Maer op gclijcken voet van yeder aen te i-aecken
Want ofmen naer hcc Vyer;, of nae de Minne fpoec
Dacr is een feker kond hoe datmen gfypen moet/
Taft daerhccleyten gloeyc^ghy fuk hetlaeten vallen ,-
Tall: daer het niec en branc ^ foo ilTet om te mallen ,
De liefde , focte Icught , is , icken weet niet wat
Sy dient, ot dient u niet, nae datie wort ghevat.
PArsJkdü
Qua non nocet , arripe.
igne calet^ pan altera nefcia famma esi :
H

10
Th tvvee-fins
Staet (ie hdndti daer^t mei en brandt
•
acn te doen al watje kont bedencken^
Grijpt hier, tis (onder noot ; grijpt daer^ het fal u krenckenï
Wie iflèt die tcrftontdevinghersniet en (chroeyt
Indien hyvat het hout juyft daerhet leyten gloeyt?
In vrenght is dickmaelpijn, in plaahen, volle zeghen j
Ten is niet in de faeck, maer aen den man gheleghen.
Weli draeght dan metghedult al wat den hemel doet,
Sijt w'illigh, darje zijtj en datje wefen moet.
Omnia ia meliorem partem.
Hlnc ruhet 'fgnefudes ^ nuUls crepat inde faVtUts
H'mc toterit tangi ^faucUt inde manum.
'^s humana. bifrons : t^u , qua juVat , arripe qmd^Hid
Te/uper

ATpofttè
OMNIA
(- V., ,
adrem, de qua hlc agimui,
dixijje mihi vifm cH Efi£ietm^ tt-
mmquarnque rem habere anfam fuam,
tarfj apprtthendendam ejje ei , qiii fdici-
ter hac uti velit^fcirc enim qtior^um quA-
que rei [peHet , é' q'f^ ^J'*^ f'^ "f^, ^o^
minima f ars eTi civilü Prudentie. Af is
tx Thymo , hcrba Amarijüm'i , fuavipmtim
mei extrahit ; Hirtido contra ex
fano corpre vitiofitm fangninem, Sa-
fiunt, mea quidemfentemia, mn qui ex
luetis 1riftta,fedqtti ex irifiihiisUta no-
runtelicere. Echini fcmperjpinés invo-
luü ftint ; quid mirum ? cum eas ex fefe
gignant. Magna f ars hominum mifera.
€H,nDn alia de causa, quam qtiia qiierit-
Ift^ ipfis eB animiii, Melim Cxjar^ qui
itt terram prolapfus eüam cafum ftium
hemgnl ifuerpretatas cH , Teneo, inqutt,
te Terra mater-, qiibdque morojior alt-
qttk ma/i prjsfagij loco habuiffet , ille in
mióiorite bontim omen , non minus lepi-
de,qiiam animose, convertit. Et Zcno
emnibui rebm naujragio amif^is , lubet
me Fortuna , inqutt , expediius philofo-
jhari.
i
Leve ft ,
OVID.
qtiod bene ferttir onw.
Scnec. deTranq.
ASfuefcendumefl conditionifiu, (jr.
quidquid habet circa fe commodi,
apprehendenduin : inveniesin quovis vi-
t£ genere obk^amenta, ^ remifjoncs,^'
^filuptatei, ^ihil tdm acerbum eH in
IN MELIOREM PARTEM.
ri
ALle dingen , feydt Epifletus , hebben hare
handt-have, cndc diefe wel handelen wil,
dientfedaerby te grijpen, 't Recht ghebruyck
der dingen wel te veiüacn, is cene van de nut-
fte wetenfchappen des burgheilijcken lérens.
De Bye tred foeten honich uyc bitteren Thym,
deYle ofce Bloetfuygcr bedorven bloedt uyt
een gefont lichaem. Wyfc hiyden fuygen foec
uyt bitter, dwale bitter uytfoet: den cent nis
goets moets, felfs midden in fwarichcden, den
anderen klaecht en knaecht hem ftlven , oock
dan allt hem wel gaet/oeckendealtijtcé knoop
inde biefe, en ( foomenfeyt) een manneken in
de mane. Een Kgeldraecht het lijf vol Hekels;
ill wonder? hy brengtfefelver voort. Veel werdender
chequclt.alleenlijckdaerom, omdatfe
eenquellijcken gheell hebben, 'tls moeyelijck
met yemant om tegaen, diealle fwaricbeden
inkropt en ter herté neemt, alle vcrmaeckelijcke
dinghen daerenteghcn onghevoelijcken laet
Toorby gaen. Wech Egels , wech Ez. Is. Hoe
veel beter dedeCaefar, als hy ter aerden neder
gliedort zijnde, felfs fijnen val fich ten goeden
naduyde, Ickhoude uvaft, ó aerde onferal.
Ier i\ioeder, {cydc Uy, treckende tot een voorteyckcn
van toekomende overwinninghe, dat
eenfwserhooftoiuwijfFelijck alseen voorbode
van ongheUickfoudc hebben genomen. Ende
Zeno door fchipbreucke alle zijn goer verloren
hebbende, my wcrt nu, feydehy, geïegentheyt
ghegheven om Tonder bellorameringe en
bekommeringhe naer wijflieyt te trachten.
"Merckt hoe een pack wel ghevat, ende ghe willichlijckghedraghcn
lichter werdt.
quo non xqmis animtisfolatium inveniat,
Befold. Axiomst, Philofophico-theol.
Cyr quidam pint dtvites , cur alij
mcndici^ ambo prcbi ? quia nihilre'
fert Htrumvü Jies , Ji utrcqiie fciveris
uti.
B2 lEREM.

12
HEt
lEREM. 21. S.
Siet ic^ Isgghe u '-voor een n^ve^h Un IsVi»^
ende een tvech ie» dooden.
brant-hout daer het gloeyc en machmen niet genakeR.,
Maer daer geen vonckcn zijn daer iflet aen te raken-,
Gheen mcnfch en gnjpe toe alleen op loflen waen^
Want die herqualijck vat die ilTer qualijck aen.
De zcghen n:^.ecdeiivloeckjdedood,en oock het leven
Die zijn u, weerde ziel, vanGode voorgefch reven,
Wel neemcdan, lieve, neemt het goede byderhant?
En vlucht naeZoartoe ter wijlen Sodom brant.
Qua non urit.
PArs Sudü lonc c^ret^ rapidü calet altera flammü^^
Hinc nocèt, iHicfum calfach inde manum.
Ecce ! honHm Deuj , €cce ] mdura mortaitbi^ o^cri^
^uijqaü es j e» tibi mors^ en tihi e juvet ^iVere^Jive mori
^luid tihi cum Sodoma ? nihil hl: niji fulphur ^ ignii),
^iti fotim placidu:'}}^ Loth djtce^ Zvar adi.
T
EC C L E S I ASTIQ^ ly ló.
Ld ruie (^ la mort , ie bien O* Ie ^'^l font en
ld pnfence des hommes,
A Vie efl: un Tifon , d'icy Ie pourras prendre,
5ans te bruder j de la, fcras reduit en cendrC;
Prens Ie cofté , ou Dieu eft gracicux ^ doux,
Ne touche pas Tendroitj ou brufle fon courroux.
Q.VA

peccatoris converfionetria requiri
IKfdtis decifum eH , Verbum nimirum,
Spiritum Dei,é'Voltmtatem hornmis.
'2iec tnim ut pn^ivx tAYiUim veluntas
hnmarht confiderandu eH , [cd a^ionis
non nihil eïdem, infrima ammi muu
tione,adfcnbe»dum effe ereémtis.potles
en'un diquh converütnt^Dtm o^m
illad nonw isviium, fed in voimtem
exereet : Jtcjue eo ipfo qmdem momen-
U, cfuofit converfie, Deigratia niedian-
te , (onierfionem fuam vult, ü (jui con-
vertitur . Hinc rc^e Augup. Serm. t},
deVerb. Jpo^i. Qui te creavii fine te,
tK^uit , falvare te non vult , fine te.
Et rurfm ; Voluntatcm noftram, ut
bonü aliquod opus bene faciamus,
icquiii ccnö ert, atqui etiam ex nobis,
noftia potentia, non habemus;
voluntatcm qiiippe in nobis opera-
tur Deus. Ecceenimleoipfo tempore,
quo ^raiiam Vem largitur , hoc ipfum
quoque i3$biiconfert,folfe velle.crafjfu
veile recipere..
DE VT. jo. 19.
TEjies in voco hodie ccelum é' terram
qttod propefuen»» t'obis vitam dr
mortem, benedi^ionem ^ malediStio-
nem . Blige ergt vitAm^.é' tu vivas^
fimen tmm^ 1
Q,VA NON VRIT,
IN
^1
de bekeeringe des fondiers drfe dingen
van noode tezijn, te weten, het Woordt,
Godesgheeft,ende den Wille des menfchen,
wertbyGod-lalige mantïen in defer voegen,
toepefiaenr te weten. Dat des inenlchen wille
niet ftechtelijck als lijdende , maer oockals
eeniglie wcrcïinghe in haer hebbende , in de
eerfle verandeiinghedesghcmoets ,haer vertoont.
Want fo wanneer de mcnfche bekeett
werc, Godc de Heeie en werckt op den felven
niet tcgens danck vanden felvcn, ende als onwillicli
, maer met fijn datick, ende als gewiU
licli: in voeden dat,dicn felvenoogenblick dae
de bekeciinge aengaet,den genen.die bekeett
wcrt,by middel vanGodcs genjdejfijn bqkfieringhe
ftlfscock wil, En hieiom leyt Auguftiniis
fcer wei.Ser. i f. de verb.Apoll.De ghene
die u ghcfchapenheeft fonder ii, en wil u niet
falich maken (onder u i ende wederom, Onfc
Wille van noode te welen om een goedt wercfc
te doen, is gatjcs vaften feker. Maer defe fclvc
wille en hebben ^y nochtans door cyghcn
macht nier.noch uyr ons felvcn: maer de Heere
werckt dit felve willen.Wan; fie(! terfelvcr
fiondtdatGodons fijne ghenade fchenckt, fo
geett hy ons met eene dat wyconnen willen^
en daj wy het willen metter daet ionncn aenneoien.
J'Vy ^tjn te 'voorcn doodenjlil^
Codt geeft ons 'troeren en den xviL
PROVERB. 14. \6,
LE SAge craint, é" (^ rctire du mah
maii kfols'efcitrmoftche, é'fi tie^t
feuri
NIL,

u
CJiedU
NIL, NISl MOTA.
III.
T E R E N T.
hdC dorra'umi übi confeSïuros Deos,
Bt Ulamfine tua opera in cubicukm tri diduBum domum ?
OVID. DE ART. LIB, i,
nintia eBpropriit juveai jiducia formte ,
AH Exf^eHet ft qiiU, dum frior UU roget,
ERAS.
%on fnvocAre i matroni'eïi^
Niet
l

GHy
2^(8( fondcr fvraghen,
wcnft een echte Wijf, ghy wenft te moghcn trouwen^
Ghy wenft ( gelijc het fchijnt) u huys te mogen bouwen,
Ghy wenft en anders niet. Maer lieve^ fegh een reys
Wie trouvvterin den droom of in een dom ghepeys?
Het vryen eyft verfoeck. Gheen Echo falder quelen
Dan als haer yemant verght , en dat met luyder kelen
Wel tijdt dan aen het werck : want fiet! een rechte Macght
En komt niet onghenoot , en gheefc niet ongevraeght,
.,» —- >
Nil, nifi mota, dabic.
DVlcü atnka placet, pUcet uxor , (^
Conjugü , ^ multaprole beaU domus :
Cftra fêdulterior tibt nuüa^quid? afine morarts
DumruAt 'm gremium Jponte puelU tuum?
Nd agis : intenfo dmmm cUmore moyetur ,
Stièta

l6
'Die vraeght leert ^appenl
DE Lucht die ceghenfpreecktjdcftemme fonder leven
Js niec ghewoon van felfs een vvoorc van haer teghevettj
Maer komcer oyt een menfch diemaerhetminfte vracght
Soo vincmen dat het böfch van haer gheruchtc waeght.
Wie oyt tot (preccken verghc de tonghen der klappeyenj
Die opent haer den mont ^ ora brect te moghcn wcycn.
Wie met een flim beleyt ghcftole dinghen heelt,
Gheeftoorfacckjdütecn dicF aen alle kanten (Ie e Ir«
Vbi percuin5tator,ibi ócgarrulus,
Vta fuhohfcurü hahitaret nualhhm Echos
V^i foret dterïm {{armlitate kquax:
lüa f let j moties prejf) filet ore

VBI PERCVNCTATOll, IBI ET GARRVLVS. T7
DIcendi modus von fenes kquentcm
Jèd fenes aadientem eli, inquit Stohdus.
Rem teügit j DetraHatio emm
ut percun^ando excitatur ;
undo ntttritur ; nee unquam , loquax
UU Dea e latibtdü fuis predit , nifievo-
fic aufcut-
cata: ut verb altquis interrogando au-
resóf^ faciles prxbendo ItnguAcibus ïjiis
gAïïkndi anjam dedit , prot'mus in %a.
rios molejite garrtditatis modulos late
difftinduntur , adeo ut , fi ujpiam , certi
in ijiis locumhaheat illud Pcétx, Hxci-
tat auditor ftiidium. Si contra pru-
dentior animofiorve aliquis fve feria in-
erepatione , fi-ve i>ultu ad gravitatem
compojito fcfe fabuU in/erat, Jlatimfermonem
abruptum ejtisque aiitorem pifce
mutiorem conjpicias ; nonfecus acji lio-
ftilis facies occurrat & omnia tur-
bet. Makdtcis ergo fijrdnum injicere
vis , animi averjienem vultu exprime,
^ rem perfeceris : nunquam autem calumniatores
deerunt , dum , cui perfua
deatur, exijlit , ait lofeph
HEt
veelof luttel fprckenvanyc»
rnantjhaHght mceiaende toehoorders
als acn de fpreker felfs -, wat
fpreeck-liift cnwert nerghens door
meergaendc gemaeckt, als met veel
te vragen,en vlytich toe te luyftercn.
Scldcu komter ccn klappeyc ter bane,
foo fy by nicmant ghevraecht en
vvert: niaer foohaeftalsditlang-ge-
tongde ghediertc door vraghcn tot
fpreken een opeu krijght, Itracx, als
uytgelatcn zijnde, verfpreyt het fich
wijten breet daer henen gelijck ccn
overloopende reviere door het
vlackc velt. Komter daercntegen ycmant
ten nagang, die meteen ftreng
ghefichte dele raondtfpeclfter onder
d'ooghén fiendc een fnau toebijtjfy
fal terrtontfwygcn alseen piflebed-
de,ende ftom ftaen,als een vifch. Ifler
danyemandt die een brecdtwcycnde
tonghe wil inbinden? dat hyde tegenheydt
, die hy van haer flabberen
inwendich heeft , uytwcndelijcken
metten ghebare uytdrucke ,en'tfaldermedeghedaen
wefen.
CKRYSOST. SENEC. HIPPOL.
MAlitia nondocetur fermenibusjed A Lium fdere cumvoles , prinsJile,
excitatur. I jTA.
C • LVC

ï8
Lvc. II. 9.
*Biciten u fal ghe^cven n>v»rden,fo echt en ^hyftlt 'vinde»^
V'T
klopt en u ftl opghedien werden.
Tic oy teen wederklanck wil in die lucht verwecken
V l^ie nnoet een helle ftcm tot ind.n hemel ftrccken,
Want die niet uyt en brenght als woorden londer kracht,
En hoort geen teilen- fpraeck, hoelang hv antwoorc wacht

VOce>n[(]uamiilij
ORA ET DABITVR.
aliter dtfcribttvt)
ego , ut admirandum di vinx poten •
ti& opia, Deo Opt. Max, mprimis dan-
dnmdedic4ndam,ceftfeo Tawetft enim,
fole ment is ad Deum afce/ifu, pios mn
raro D ettm- alloqiii fatü compeHum fit,
tnajori tarnen energtA animui fervtns ,
epc vocis, fefe exjerit , ac tn calttm , ut
na. locjtiAr ^ impelum facit 5 quam fita-
cita (olum cogttatmic Deo preces ojfe-
rat. ^nidm enim crationcm é" ratio-
Tiem (qua utraque immcitft Dei bord-
tas extern animantihin fr^tjl'^ntiores nos
reddtdtt) gratttm Deo facrifctum ofc-
ramtis ? prAJirtim vero cum noflra. ip.
fius vox , anribus haujia , animum ma-
gis moveat , é" (fi langaor forte aut
diverfto) ad Deum t'cluti reditcat. Tria
tgitur ad f reces rite cjf£rend.is , meri'
to requirimKS , animum pritparatum
fsec almd agentem-, corpus fubmtffiim,
^ ad humtlitatem comfofitum é' ; fi'i'
£ivm labiorum , id c f7, vocern imo cor-
dis pnetralt emi^am. ^x fi conjun-
gamtis , exaudtet procul dubio nos rnti
mfcm ille Parens, (i non ad njoluatA-
t£m,faltem adfalutem.
PRope
P S A L. 144.
esi Dominm omnibta invöcart-
tibm eum in vmtate.
DE
f{emme(dieden eenen aldus, en den
19
anderen allb befchi jjft ) ootvleelen \vy, al*
ttiihyfunder weickGodes, fonderlinglieaen"
denfelvin tot-slieeygent te moeten werden*
Wuu al ilt lor-' dar vrel god-faliqe alleenlifck
door hrt ofhev^cn des gherGoets, gewoon zijl
tot God te bidden ; c\ciiwtl nochtans Qlmet»
een vyeiich geraoec^dcor hiilpf vatide Ik-mm^
met meerder kracht voelen uytberlien, en met
grooter ghewek -teghens Hen heniel ais een
lytval doen , dan of yemant alleenlijck door
den gliedachti- zijn gliehcden Gode opdronge.
En waerom doch en fouden wy niet met alle
dewercktuyghen (bdesliciiaems.als desghenioetSj
den Schepper van hc-ydc,ten belicn wy
kennen vereeren ? waerom en fouden wy niet
beyde die dinghen, waer doorwy variGodc
zijnveiheven boven andete ghedierten , hem
eeibiedelijcken opdtaghen, te weten woorden
en ghedachcen ? watroni en fullen wy niet den
gheheeleninenfclie Gjde opofferen? fonderlinghe
ni dien ons eyghen (terorae, terwylea
wy bidden, van ons ghehoort zijnde, dacr toe
dienftich is, om ons finnen meer op te wecken,
en t'elcken als die fchijnen te willen gaen
dwalen, wederom als tot God te brenghen.
Wy houden daeroraraeditterdtie dingen noodich
xijn , om v/el te bidden , te weten eerll-,
een welbereytgemoet, Icdich van alle andere
bekommeringhc : ten tweeden , een lichaem
gantf h en al geftelt tot nedericheyt :endc ten
derden de vrucht onfer tippen.dat is, een (tem.
me uyt het biniienlte o.ifer herten krachtelijck
uytghedreven. Welcke drie dinghen indien
wymons gebet te famenvoeghen, fooenitTer
eheen twijffelaen teflaen,of God wiloiisghe-
wiflelijck verhooren,indien nietnac onfen wil-
le; immers t'onfen beften.
Be R N ARD.
Qp'afido f de/is, ^ humilist&fer'vens
oratio ftterit, cdum, haudditbio^pC'
xetrabit, unde certum csi quod vacua re»
direnonpofit.
C 2 AMOR

20
AMOR, FORM/£ CONDIMENTVM.
IV.
ARISTOT. I. ETHÏQ
Vrjictiiqne dek^abik eB , qucd amat.
PLVTARCH. IN LIB. D£ AVDITIO.
'^A Mator alhosDeorurnfilios appelUt^nigrü virilium nomen trihuens. Amor
•^^ enim, hederx inftar^ valet (e quhv'ts anepta 4»sa applicare.
H O R A T. ^-jr^yrpia decitiunt acum 'vitia, , aut ettam ip/k
IjDeUiiant^ veluti Balbinum po/)pM Agndt^
Tieyf

Ofoetc
IJeyt leeiic^^ lief, noch (choonen coolfack.
rafery ! hoe kant de Minne voeghen ?
De Sim fchept inden aepecn wonder groot vernoeghen^
Al wacr oyt Venus kint zijn gulde pijlen fchiec,
Daer woont de fchoonhcyt felfs , hoewel die nicmant fict.'
Alzijnder in het Ücf, al zijnder hondert vlecken.
Men vint terftont een kleet om alle vuyl tedecken:
Den ftouten noemcmen vry, diedroncken is, vcrheucht:
De liefde weet de fc)l tetreckcn totdedeught.
Nunquam dcformis amica eft.
DVlcü amor faror efi. Stupet ebria Jimia frolem
Ntlqtie fuis camlts pulchrtM ejfe f utat.
Isljfcit amans 'vitiam ( nimis td licet exjlet ) awic£i
^ifque aliuj dot es non i^'tdet , if>Jê
notat :
Fitcuj amor 'Z'ehemens y ommam potentior herba esHi
Hoc duce facundae garruU nomen habet.
^luifquis amat^ rnentes agttante Cupidinu aflro 3
Omne bono ijiüum proximiorê tegit.
ludes Amours 3 ny belle prifon.
Jamais
QVe tu es douxAmourI par ta plaifante rage
Eftime fon petic Ie plus beau du bocage
LeSinge craque-noix: nul vice ne luy chauc,
Cat du manteau d'Amour il couvre Ie defaut.
C 3
21
XJlen

2Z
E En
VUn , hroen Vh»,
aep die broet een aep, van uien komen uien,
Wat bren^ht een efel voort als ombelompe guylen?
Noyt vontmen foet ghewas ontrent een wilden troncka
En, naer het oude finght , foo pijpt het kleyne jonck»
Ghyj wilje zijn berecht VA'at u fal wedervaren
Vaut meyfjcn datje vryt? let wie haer ouders waren:
Siet I dit is s'weerelts loop, al flatet fomrijts mis,
De dochter wort een wijf als nu de moeder is.
Qualis mater, talis filia.
EX afnü afnuJ 3 huho hitbone creatur •
Et f mies catuloi fimitt mater hahft
'Nonkforemcatulus generat jtjon fdco columyam"
Arbom mdomita fi'uSim acerl^m erit^
"Nojfe cHpü qmlü t'éi ojirgo futura fit uxor?
Mdtris ad mgemum rej^tce , certus erts.
T)ifmilem licet arte fui fe monfïret amantiy
Jn
LA
. Lcsmeurs&les
ruitium tandem nota farentts abtt.
Tel grain , tel pAm^
De mere pteiijè fMe te'igneufe,
mere, & fes defauts, quant je tefais paroiftre
La fille, &: r

. qiti mdividuam viu foaetatem cogita^
'
Nfn
CtyALIS MATFR TALIS FILIA.
cortw , non formam, non mor-
bss tafitum , fed (jr "'itta pleraqiie,
velutr hjtred. t 'na a parer^t:i?/t.' nos hau-
'i fire,& rerum nuturalmm fcriptores,(^
ufus docet.
Redit ad aiitores genus
bcirpenqiieirvifam degenerfanguis refert,
Inqtiit TragicU'S : ^ contra. par eH me-
,
liores ejje eos, qiii ex mdiortbn-s. ait Fhi.
lo(oph:u Cum vero ntilliM adto i>3terfit
in tndolcm alteritts inqtiirere, atojue illiHs
re Citpit, no» vanactira esi guthuj mori-
hits parcntes ejus füJt, cui anirnum adie-
cit t indagare. Formam tantum aut li-
veamenta corporis ,
ne^cto qua, aiiquis ut
fcoptim Ij'fc refpia.it ? nu^A, ifia pnvat£
voluitat i tantum ferzmmt. K^t ma-
\ irimonium non nobis folum,fed agnatis,
fed
pofIerit.iti ,fed reipiihlicx contrahen- '
durn eli- St ergo non degenerem mundi j
incolvn nee inficiendum fxculo nomen ,
ut ille att , altquando vixifie te pofleri- j
tnti tejiamm vela^n^quaijuam .tffiyitra
tem contrabas mque rntra don^um re
cipt,M , ut Eunp. att , maie muiterü pul
Itttn ; fed audiPc'étoi uno ors fihi accLi-
mantes.
|
}
MEn
V I R G . Sic canihits catuUi fimiks, (ic matrihm Ijcedos
luvE N,
Sat. 4.
Ex EuRiP.
SI
eift van zijn ouders nietal-
Icenlijck goct en bloedt, niaer
mcnichmoel oock der fchcr uytcr-
lijckeficckten ende innerlijcke ghe-
brckcn. Want gelijc den Poet feyt.
De tacken aerden naedcjiam.
Fa» tquade noyt yet goedts enquam.
Middclertijten iirergecn nienlche (b
veel gelegen acn yemants aert en im-
borii recht te kennen, als de gene die
vafinnczijn fick të houwelijc te be-
geven, dev.'eicke voor al wel hebbë te
letten op de ouders vande gene die fyliedenmeyne
byderhanr te nemen.
Een proper neusjen,eenkleen mondetjen.eengau
oogje, een befneden
troni(jë»en diergelijcke vilevafen jfick
als een wit in defen voor te (tellen, is
enckele dwaefheyt, na dien alle fodanige
dingen u eygcn felfs en nicmant
anders zijn rjkendc,dacr nochtans e€
rechifchapen houwclijck nietallcenlick
en behoort te fien op den genen
diedac3Gngaet,maeribndcrlingerae-
deop't gheflachte,opdc nakomelingen
, op het gemene bcüe, de ivelcke
(alll wel foude gaen ) yderhaer befcheydcndeel
behooren te hebben.
damnofa [enem jiivat alea , litdit é' ^^'fis
Bi

AL fietde
ï. PETR, 4. 8.
Liefde hedeckp i,Smia^ peBits
Tium gremio catult membra pudendafoVes ^
zAnet ah amplexu non te fine cnnihiu ahué ,
Non jim£ ante oculos crimina narü hahes,
10>ilphceat multis
,
pUcet hacmihi SimUparte ,
zAh ! n'iger esi,Jiquis pandere cnmen amat.
Livida lingua Jile
L
Imbuit £therens , Jt
• '-uitium tegit tUe fodalis 3
cui pe^HS» Amor.
PROVERB. 37. 9.
^i cele Ie wesfaiÜ: , cerche amttie.
E Singe fonpetit,combienquelaid,nelaifrej
Mais , fans s'cn offenfer, l'embraffe & Ie carefle.
Si de Chreftien Ie nom ne veux potter en vain,
Couviir touHours ce fauc les fauces du prochain.
DELICT-^

Ptriè
DELICTA OPERIT CHARITAS.
r ChriftUo£ c^aritJtü penu du-
ütim mihi videtur dicium ifitidSene-
f^j Secretè amicos admon€,Iauda palam.
Plerof^ tdwea hemities in contra •
rittm affici videmui , &
ex animo dok-
tnus. Laudant fecrete,damnant palam;
vix tnimdaos trefve homines fimul col-
io^uentes audids, quinfiatim recenfendis
éliorum vitijs operam locaffe dixerü , ita
, in calumttia campum hum Mar-
firennc
tiunf,utita dicam, defcendtitit, Ratienem
acute tangit D. Hteronymus, Maloium,
inquit , lölatiuni eft , bonos carperc
dum pcccantium muhitudincputant
culpam minui pcccatoriim. Ageduw
quifquis es , qui malcdicenü hocfluditim
tihiinfitum[en tis,interroga confcieniiam
tuam , qtiid te moveat^ veriftmaw "JÏri
fijfententiam (neciuhite ) invenies. Ve-
tu4 malum eFi; maltts bontim ntalum ejfe
K)ult,utjit fui fimihs. Nolitejudicureiu-
quit hencvolm Servater, (^ non judica-
. mini. Tribus niodts pravum hoe judi
cium injlituitttr , cum bonum alicujvsfa-
6inm in malam partcm trahïmus ,< cum
malum in pejus. cum dubtnm tn deterius.
K^hfuge \ (^ Sapientem audi^inProv.^
24., Plura vetat carix anguflt^.
I. C o R I N T. 13. 5'
Charitas non pr.ifumit malum,
Triver, Serm. 2. in Esaiam,
7 maireserga fastus tantacaritatcaf
SI
\fciunfur, muite magis oportet nos erg*
^
25
Co ghy een vrient berifpen wilt, doet fukx
'' ^heymeüjck : foophy een vrient prijfen wilt,
dott fukx int openbaer , feyter een heyden,
endefulcx komt deChriftelijckc fachtmoedicheyt
alfcer iiaby : dan het meerendcel doet
fchier regelrecht het teghendeel, Prijfen fy
yemandt, fy doen het in byfonder; laken fy
yemandtj fy doen't ten aenhooren fchier van
een ycder. Men hoort nauwelijck twee ofte
dry menfchen te famen fpreken, of het fchijnt
datfe haer fclven tot het ophalen van eens anders
ghibreken als verhuert hebben, met foo
redene
vollen mondt fpreken fy daer van : De
van dit heeft denOudtvader Hieronymus feer
wtl bemerckt. "tls, feyt hy , den boofen een
vermacck den goeden een kladde na te werpen,
en ( fomeu feyt ) met haer flippen in d'affchcn
te fitten, meynende dat, om de menichte
dcrghencrdie mifdocii, hun mifdaet kleynder
is. 'cGaeter vecltijts fo , de gene die quaet zijn,
wenfchen dat de goede quaedt mochten werden
, om datfe haers ghclijck fouden veel vinden.
De koeye, alflè vuyl is flaetgeerneharen
fleert rontfom, om de andere te maken, dat fy
is. Defe ghenegentheyt fpruyt uyteenquade
wortel, en dient mitfdien wel uytijheroeyt te
werden ,ende ki plaetfe van de Velvc de liefde
des naeflen gheplant. Oordeelt niet , op dat
ghy niet gheoordeeken wert, feytonfen fachcmoedigen
Salichmaker. Dit verboden oordeel
wert dryfins gevclt, als ment goede ten quaden
diiyt , als men 'tquadc rot flnnmcr treckt,
alfmen twijfelachtighe ten erchöen uytleydc.
Hebdy een Chriftelijck ghemocr, wacht van fo
te oordeelen,en liever laet in alle ghclegencheyt,naden
raedSalomonï,den Mctmoiidt
verre van u zijn. f ror, 4. 24,
proximnm (Imili caritate apBos e(fe%
nam (^irittis ncxus calidieres vehemen»
tiorcfque funt, quam natura.
Pr O V E RB. 17, 9.
^i ede k mesfait Cérche amitie.
D Q^OD

»5
QVOD NON NORIS, NON AMES,
pROVERB. 5, 20. ^^re fecedirii,fill mi, ah extranea.
//4»f 4J//fzw maxime dtic ifiuxorem,qui ^rope te hahstai
Omtiia vidde ciremnfptcteiis.
Petra. DE Remed. Vtrivs. Fort. Lib. i.
tMuUes ammtet credulitas faa circ»mvenit,Ubenter mim credHntquodopatJt
Kent

PAn
' 27
^ent^eer ghy mnt,
fach het eerfle vyer juyft doen hetwasghefchapen,"
Hy (prackj vvacmoyer dingh 1 cn^ Ibnder lang te gapen.
^' Greep hy het inden arm ; ey fiet ! daer is de quant,
Acn hayr en baert verfenght, en in het vleys ghebranr.
Konnt u wat fèlfaems voor, al fchijnent moyefaeckenj
Engheeft u niet terftont om die te willen raecken;
, Te vatten mettcr handt yctdatmen niet en kent.
Heeft menigh man bedot, en menigh v^'ij^ghe^chenc.
Quod non noris, non ames.
VIx dederat terr'is ignem » fua. furta ^ 'Promethsus :,
Tan furit »

28 ^
ALsPan
"Neer'tnghe f&nder «verfidndt ^
Cura fit ignttras abfiinuijfe mantu.
*2)ifcat iuexpertü fapiens endere rebus ^
Infidijs nofita^t femper amica fuit^
Fol ne croit) tam qtttl re^oit.
P
An en voyant un jour, la flame lors nouvelle»
Efcrie tour rauy , ó chofc plus que belle 1
Et va baifcr Ie feu j mais bien toft s'en repent.
Tout, ce quene cognois, ne touche brufquemcnt.'
AB

AB IGNOTIS ABSTINENDVM.
ANintactiU quxdam , ^ in his apes,
aranes , formica, conchx , deajcjue
faxa er lucernit , tempejlatem ^uidem
^r^fentimt , fi^nisque non ohfcurü eaodem
indicant; httmani vero ingenij tanta
eB tenuitas, ut non modo futura non pro-
Ipicere^ verum ea qu.t ante pedesfunt vi
dere vix pof?it.
Cui ma/o ebviam enn •
tes pritdentiores mortaliutn , ad omnia,
qutc inepina nobii obveniftnt , non nijipe
detentim ac lento gradu accedendume£e
(edulo monent, cum nova omnia infignem
vimnocendi habeant,(i illotii ( quoddieiiur)
manibus attingantur, Vti^ cum
bruta infolitum quiddam ac prater ipforum
morem aggrediuntur , mergi vide
Ucetflagna aut maria fugiunt, formictt
eva profirunt, lumbrici e terrafugmnt,
futura tempejlatü iudicium esi. Sicubi
homines novum aliquidac prater felitum
moliuntur , plerumque aliqtiid monjiri
alere comper/es, Tibifi laqueos iflos ant-
mffs eU vitandi ,
attentus fuf^enfuiqut
ambula^crifi Senecam audii ,
nihil, ni-
fiquodin oculos incurrit , manifefiumque
erit, erede, Prudentüe.-)imesf,aitTa-
citHs , tuta acprafentia , quam nova ac j
pericutofa malle.
C O RN. Ga l lvs.
Evcnifis varios res novafemper habet^
I
Ho RAT. Li B. I. Epi s T. i6.
i9
VEelderley gedierten , fclfs vande
geringfte,als byen, mieren, fpinncn,
mofleis en diergelijckc, werden
het toekomëde onweder niet alleen-
lijckghewaer,macr wijfenoock het
lelve met eenighe voortcyckens aen»
Het menfchelijc vernuft daeientegen
h fo fchracl, dat het meerendcel niet
alleenlijck geen toekomende dingen
en weet t'üntdeckcn,maer fclfs geen
faken die voor oogen fijn recht t'on-
derfcheydê. Om waer in te voorfien,
is geraden geenderhande nien voor-
vallende faken acn teflaen, anders als
met loode voeten, en gcoefFende finnen,
dcwijlcmë Cckaennieuwichcden
niet dan al te lichtclick en ver-
grijpt;alfo onder de felveveel-tijtseë
boefjenplachtefchuylë. Wanneer
het ghediertebuytenghcwoonte yet
aenrecht, denduyckelacr namcntlijc
uyt het water loopt, de mieren haer
eyers hier en daer liepen, de pierë uyt
der aerden vluchten, fo volchter gemecnlicquaet
weder. Oordeelt mede
fbo van het doen der mcnfchen , en
dien volgende, naden r;iet vanSenc-
ca^kiuypt ing£engat,ofüeter deur.
Autus entm metuit foveam lupus, accipiterque
éSu/^e^ffs laqueos f (jr epertum nuivtus hamum.
D 3 I. CöRlNT-

I. C ORI NT, 7. 5.
Dat u de Satan niet en njerfoecke^ om wi/lpe
finmatieheyts mUe^
'At gaet den bockx-voet acn het vycr te willen raeckenj
VViEn van de felle vlam een Tpel te willen maeckcn ?
Daer is in alle dingh , daer is een vafte mact
En tiseen wififc fcyl al wat daer over gaet.
Oock reyne liefde felfs komt leelick uyt te vallen.
Als yemant die mifbruyckt in ongheregelt mallen.
Want als een cchremanis geyl in fijn bedrijft
Hy valt in hoercry oock mee een eyghen wijf.
Ne quid nimis.
PArt i fatü eBj modico caleat ft corpis ah igne^
^idy mïfer ! in flimmas

REs natura fua opümxf fn^o ahufa
miiisfieri , non folam ratio, fed^Jr
nfudocet. In reconmgah [at alh file-
Am) vercarne juventutis luh^tco pro--
,
pec^emrti ^ tn ijfo ma-
iapfu , plunmii
trimönf o!>ere a matrimo.tij fcopo qttam
loHgtli'me JiherremtiS ;
N E QJV I D N I M I S.
idqtie fpecie ( ut
ait tik) vtriutii- ^ umbra. Porrhcutn
Deunt, idcïi Ipirttum punl?imum,.%H^o-
rem m.itrimorttj Uud,.mfts, vel eo .id>no
73emur,nonejfeid i»temperantia acd'f
fgluta libidina confpitrca- dum, Hrac
petttlantnm AmbrofiM gravi quid-m ,
fed non indigna cenfura notavit , cum
uxoris adidterum vocavit eum , ijui in
ufu conptgati iierecundiji. rutionem non
habet, Sedi^alitid ejfe amafium aliud
ntaritum agere , non ij nourunt , qui
vxorem non voluptatü , fed dignttatis
mmen effe leluerunt; Rtmanos^ Eth-
tii cos d/co, cjuortit» velComici veteres ea
de re ^une judtcant , eerum unui ,
. . - . 0*13? muiier fuiimvirum (ait)
I*
Voletfibi obicquenteni effe atque diutinum,
Modicè 3C parcè ej'is fsrviac c jpidini.
Lepide Erafvitis nofier , non provocare ,
watrenx eH j comitcr negare , pudoriss
«bjltnaü reckfare, terfidi*.
Hiernnym Contralorian. L'b. i. C^p. ;o.
RF.fert Seneca cognov/jjè fe quendam
qtn extturus in
;
hominem ornatum .
publiCHvi f:ifci 1 uxoris peluscolUgahat,
^ ne pun.lo (juidem horx prafèntia eius
(ar ere poter at , potione/i^ ntiUam Jibi,
vijl ahtrms tachm Ub^s,vir (^ uAor
DE
II
rcdene ende ervarentheydt leert on$.
Jat oock de aldernutfte dingen, door het
mif bruyck alleen , esntlch ca al fchadelijck
werden, 'tls te beduchten dat wy in de fake
des houw.lij;x (om andere dinghen te vcrfwijjhen)
door de hitte desjonckhcyts ons
dickwiU vergrijpen, endc vanhct'eyn.ledes
houwelijcx, int werck drs houwclijcx felfs,
alderverll af dwakn Wy eikennenüod (dat
is een gantfch reyn gheftcliick wefen ) voor
den inletter van dien Iber, en daer door alleene
dienen wy afghemaent te werden van het
(èlve met onmatighen lu(} te bel'oetelen. Ambroffus
heeft de ghtne die haer hier in vei loopen,
dooreen fcherpe, nochtans eyghene.maniere
vanfprekePyOverfpeelders van hacrcygheo
vrouwen genacmt. De naem vanhuyfvrouwe
IS voor eennaem van weerdicheydt,
ende niet van wellult , felts by de Romeynen,
altijts gehouden geweell haer Poëten hebben
dies aengacnde goede vermaamghen ghegcven,
eene van henlieden feyter aldus :
P'rou, rvildy deegh van uwen zw/t»,
Ghy dient u foo te Jlellen an ,
Dat u hegeeren , en zijn lusi,
Tijijit t'eencmael en zy ghebluli.
De ghehoudc en moeten hun dan nie: laten
voorlh;ii jilat hen teghens maUa' deren alles
gneoorloft is, maer een yeder handelede fijne
'v.aceli; k, ende met een fckere vriendelij ke
ftenimKhcy , befittendealfoo fijn vat in heyl.cheyt,
na den raedt des Apolkls.
hauriehant. Aha demceps non minus
tnepta. facientes Jn qua improvida vis
ardentis affeéius erumpebat. O rigo qui'
dem amoris honejln erat, fedtnagnttudo
d.formts^ nihil autem intereït quant ex
honejla caufa quis injantat.
SENSIM

3.»
SENSIM AMOR SENSVS OCCVPAT,
VI.
P L V T A R C H V S.
AMor neqiie msllal'm neque vehementer ab initio, qnem ndmodum tra, irivxdit
; mquefadk wgrefs, decedit, quamvis dms : fcdfenfm wgrtditur di
tnoUtter, mamtq^ diii in fenfibiis,
S E N E T Abitur feisfm fnror in mcdulUs ,
H I P P O I- . JLiigtiefartivo ppulante vcnas ,
^on habet bum data plaga jronUm ,
Scd vorat ic^as pemtus meduüof^

^tUeemt toe ^vien rvyeetnUt hoe.
LAeftginghick inden hofjdacrfchreefick op een linde,
• Als,
lek fheed' ineen pompoen den naem van mijn beminde
Hetfchrifc wsls eerftmael teer , men fach daer anders niec
dat het groen ghcwas befchreyde miin verdriet:
Maer.als ick naderhant hier weder quam gherreden,
Doen ftoncet iiytghepuylt al wat ick had ghelneden j
Dies riep ick overluytj dus gaetet mette min,
Daer komt een grootc wond oockvan een kleyn begin.
Senfini amor , fenfus occnpar, '
INfcriho peponi qmties tU4 nomlm , Vbylli ,
Littera , cultelli cujpide fuSld Utct :
,
Jl/e i licetfatum , Jortem wiferatifs amant is ,
PloTdt , f^ è tenero cortice gtttta finit j
Liefa cutü fenfm Uxo fe fandit hiatu ,
jfamque rukteri jThylli ^ legenda patés»
Exclamo: crevere notajcrevcre calores.
Het mihi^. quam tacitü pajiibia mtrat amor^
^uant ilefi creit je Ie njoü , Comment tl cro'isi je n'appercois.
,
REtournant au tillet ^ ou tu eftois efcrice ,
Madouce Margotton, la lettre n'cft petitc
Comme un pcu cy dcvant : Ic pafiager la voit
l'amour s'augmente helas] fans qu'on s'en appercoit.
E 'tVf^ord
33

54
DE letters
t Wordt t^ftwen groet.
diemen plach te fnyden inde linden
En zijn van ecrftenaen niet in het hout cevindcny
Maer komie naderhandt ontrent den groenen baft,
Soo blijci qut puenle tuüi.
Cxar d'cnjarJ ^ carts bUuche.^
VEus tu un grand efcrit d.ins quelcjuc tendre efcorce?
Ne taille brufqucmcnt. 11 n'cft bcfoingde force,
Le tennps Taggrandira. Ie vice au coeur d'enfanc
Avec Ic corps devicnt, fans
y
penfer, trefgrand.
PlavtJ

'
Pt AV T. IN Tri N,
Iidores maü , qtiafi heria irrtgua , fuc-
crefcunt uhcrrime.
lUY E N AL^ SaT. 14.
Maxima debetur fuero reverentk,fi
^
quid
Turpe f arlts , tiec t» puen contem^ftrU
anvos.
Op betjèhe bedt een andere Jin^
S E N E C A .
is
Difcipiir/a fit/e mores facit é' id fapit
tinufqmquc , quod didicit.
Hor A T.
2{il difiufxdtifn 'vifuj, Ijac liminA Uft*
gat intro, qux ptier elï.{
VVccft voor al in reden kuys,
Alfer kinders zijn in huysj
Want dacr lonckhcyt is ontrent^'
Dient niet dertcls voorghewent.
WAnneer een gheefligh quant den naern van fijn beminde
Snijt in een bol ghewas, of op een groene linde,
De fchors die ïchijnt bedroeft, fy ftort een droe^-igh nat
Als of haer eenigh leet door fnijdcn had ghevat;
Macr,lefer , hebt ghedult ; de tijt die fait ghenefen,
tn alfje weder komt dan fal het beter vvefen ;
Sietf al wat klonck belet of reden niet vermagh.
Dat wort noch evenwel verwonnen vanden dngh.
SI
,
Qu_od non poteft ratio, fanat mora.
dominiz defcribat anians in cortice nomen,
Deplorat Ufus vtdnera primo pepe ;
Sed mora dat vires , c^, dur» nova, Itttera crefcit ^
Durioresi mtttto , quam ftiit ante ^ ctitü.
liefcis, qtud vakant anni, qmd polleat atas
Tempore poma rubent y tempore ceffat hiems',
^uod ratio prxjlare nequit , durive labores ,
ld vel^onte [ua rnoK dabit ipfa dies.
QA^

3Ö
PLagh
GAL. 4. ig.
Allenxkens , tot dat Chrifiuj een ghd-
daente in ons krijght.
yemant in een boom by wijlen yet te fiiijcJen,
Hec kan hem dienftigh zijn :, een vak niet al befijden^
Lee hoe de faecken gaen 5 eerfl: is de letter teer,
Maer naer eenweynigh tijts foo vintde lefermeer.
AlsGodt door fijnen gheeft ons harten komt belchrijven,
Nlen voelt het vaftgheloof niet ftracx aen ons beklijven,
Maerfiet het fvvack begint dat wort tenleftenfterck.
Met tijc en door gedult voltrecktde gheeft fijn werck.
Tencra pietatis principia.
INdïmiii arhorWuj, tenui dum cuj^ide ^ carmen-^
Vix terieram fignat parVa litura. cutem
Incremetiia turnen^ '-oix intelleSIa , nj'tdebüi
Dum fcrmt tacttü ^afihus aanus 'iter.
"Enthea. non hederam pietas tmitatur Ion(e ^
Ferre cui patutai nox dedit un-t comas
*J>arPa fides primo , crejcit fenfm , ^jrjtne fenfu ,
m»' '
paulatiwque facrum Jj)iritus implet optts.
EP HE S. 4. Ij.
Peu a peu , jufques a ce (jue croifiuns a U
perfe&ton d'homme en Chriït.
sI tu fais unefcrir fiirrarbre,ne te hafle,
Bicn quil te icmble eftroit;, Ie temps Icfcrit dilate.
Verru ncft point dun jour^ & l'oeuvre d? l'tfpric
Enl'ame peu apeu de Ihomme s'accomplit.
' —
TENERA

TENERA PIETATIS PRINCIPIA.
Ik T0« confuse^ fedordiriAÜ in hxc 'm-
L\fencra, agit Detu^necnb uno extreme
ad altertim fejïine ,fedfcnfim , pro-
gredittir. No» rcpentinofidgorc dies ter-
rurum traoiui pervadtt , fed^ pramfffo
di^i£ tttcis crepufculo , pautatim
Medium bol aiireus orbeip
Occupat, & radijs ingentibus omnia lullrar.
2{cnftatim,exwtenfo frigore^ in ards-
res Syrij prxcipitamitr 5 (ed , vere ac tg-
pentts favofilj flattt inlermedio , panla-
timad.fpvos caiores deducirJiur.Spri-
tuales fidelfum progrejfui fhfie ha]uf-
modi. Nunquam , e mcdijs peccatorum
fordibfi4, ad jlatitm gloria faos evehit
Deus , [ed gratiam mediam imerjacit.
Vix ullus^ ex vit4 in.figmfcekre contumi
vatA^fubito inv'ium chrifliano nomine
dignam immediaCeerigtttir. FiBurd^in-
^uit ille, c^pit primo ab ttmbris cy" lineis.
deinde mnechromata, mox acce&t /«-
tfedeati [alutare est.
j
'37
QOd gaet nietonfchickelijcken, maer met
order te werck in alle defe nederighe dinghen,nietfchielicken
van het eeneuyterfteto:
het andere vervallende, maer door raiddelweghen
alknxkens, en als by tuppen , van 'ceene
tot liec ander gaende.
Bes doncker van den fwarten nacht
Wert niet terflont tot licht ghebrachtf
Den dagheraet en morghenjlont
Verthoont voor eerÜ haer rooden mont-^
Ban rtjsï de So», des werelts oogh,
En klimt altengskens meer om hoogh-^
Tot dat ten lejlen het gheficht
Onsjchemertjdoor haer crachtich licht.
Het gaet met den gheeflelijcken voortganck
vande godtfalighe ten naefkn by m ede alfoo»
God enplachniemant uyt denftanckder fonden,
regelrecht to: heetlijckheyt te verheffen,
maerfijn genade alsmiddelaer, tuffchen beyde
teftcllcn. Seldenwerter yemant uyt eéa
gantfch rau en roeckeloos Icvéjop eé fprongh
overghefet ineen ghefetteen chriftelijcke fedicheyt.
De godfalicheyt en verthoont haer
^'" bonden aen niet in hare volmaecktheydt,
*^'' wert door daghelijckfchen aenwas al-
-^
.
/
,
pienuna cttm colortimvarietate , donec
adfummam artifictj pervenit admirationem.
ïdem de homine chrifliano 'inre
quisdixerit.-lie igittir animo dejlittia-
f
lengskens tot haer volkomentheyt opghetoghen.
Een verflaghen herteen heeft daerom
den moet niet veiloren te gheven , om fija
lanxfamen voortganck inde godtfalichevr, foo
die maer llaechen geduerich en zy. Alderley
lurpia mens , Ji lento, dummodo continuo^gradn
ad vit£ renovitionem^effera
tttr. Omne incrementiim ,etiam latens,
aenwas (oock denghenen die ons onghevoelijcken
aenkomt,en diemen eergcwaer worc
ghefchiet te zijo , als te ghefchieden ) ghedi t
een chriileljck ghemoet ter falicheyt.
EVifloU
3. CORINT. 3. 3.
esi ti Chrifli fcripta non atramtnto
led f^iritu Deivivi : non m
Ps E A V M. 29. 1$.
jttfle s'avancera comme la palmt
LEér er01(Ira comme Ie cedredu liban ,
iabulis lapideis ^fed in tabnlts cordis. le/Lwt pUnté en la maifon de l'eter-
nel , é-c.
E? REPETE.

iS
Vers
V V L G A R
REPETE
VII.
NOn amet^aut difcat duros tokrare Itbora t
Oputi cowpos qni velit tffe ftti.
Po L Y B. Li B. 10.
NVlU re utili ahfii»efiduMen,propter apparentem dïjficulmemvfed compx-^
randus habitus^ qao cun&n bom mmdibui iompnhmJibïlU reddtmtur^
'

Chêen hoorn en n/vaB op e^nen dagh,
Cheen boom en

4«
T^y msynt V«r deur 3 ^« ^tisgheèn fcheur,
DE Specht piekt inden boom, men (ïetle nau beroeren j
Noch gaet hy niettemin gheduerigh fitten loeren.
Of hy een openfiet. Kijck, wat een dapper man
Hy foeckt een vol befluyt oock eer hy fchier began.
Hoeketek lïch het volckibefonder in het minnen,
Daer is maer enckcl vvaen , en niet als malle finnen j
Al wie van defe wefp is in het hooft gheraeckt,
Die raeftjoock fonder korts, en droomt, oock als hy waeck
Amaiis fibi fomnia fingit.
, ut exiguo fvix^^ rohora cont'igit iSHu ,
Plcué
fam miln , jam cUma feryia querctn hiat
, j
^ma , diem njideo ^ patet , S p^^tet j inquit^ at ehett I
L ix patet exiguo mulnere prima cutü.
Stuituj amans i jimul-ac folito minm ajpera mlrgo eB ^
Clamat , io! i5las jam dedit UU manm^
JntempeJii'Vum ftolido canit ore triumphurrii
Et Jihi ijana nwvetfomnU qmfquis amat,
Ji ria. faiSi ,
qui commence.
E picq voulant percer Ie tronq,de vive force,
A peine de fon bccq ayant percé l'cfcorce,
Va regardcr a tous momcnrs fi l'arbrc eft creux :
11 fe chatouille trop quiconque eft amoureux. >
AMANI
i
I

AMANS SIBI SOMNIA riNGItT.
XKfjtd esïqtiihufdanitdm ridicuUj
ph(lauti£ prurigo^ut ^ Ucet Tel pe-
tone itifulfiorei fint , omni^ nïhtlo-
mmus l^lendida. ac magnifica de fefe
poUiceri audeant.
Qmd dighum tanto dabit hic pro-
xniflbr hiatu f*
Sdne cum "paft Vacua ma^is tmn'iat
ac ariji^ innnss altius emmeant^
Parturient montes uafcetur ridicu-
Itis mus.
*VUcet Menedcmt di&um aurcum,
qtitiAthenas fiudiorum causa pro-
perantes prirno fapicntes ejfe ^ tune
philofopboSj inde rheteras , denique
rttdes 0" omnium ignaros fieri^ non
minui lepidèy quam verè dixit. Va
leat totum genus hoc ardelionum,
Solida^ac non in fentum doSia mens
{ut i'de ait ) qtto diuüus dtfcit , in re
plura j inopinione pauciora noVit.
Magna de feipjo credcre , exigu^s
fcisntite certum efï mdicium.
f~\
Var R O.
Unes vidcmur 'dcmurnobis nobis faperda^fejlij
' vi. belli, cum [:mm ce^rsdi
DAcr
41
is in fotnmighe menfchcn
foodanighen kctcicnde jcuckfel
van eygê liefde,datfe,fchoon fy zoutelofer
zijn als pompóenë,evcnwel
nochtans veel giootc dinghen van
hun derven beloven. Maer wat kan
doch fodanigen hoogen Ihurcker by
brengë.nademacl het va oudts fogcweeÖ
is,dat eë wan-vat meefl: bomt,
cnde 'tydele kcoicn-hayr hcoghfl
uyt ftecckt, Ib en is van het wijdi beroemde
fwangergaen der berge, ge-
iijckHoratiusIcyr,niet anders te ver-
wachte, als de geboorte van een gec-
kelijcke muys. De Studenten eerftmael
t'Athenen komende , feyt Menedcmus,
fijn dappere gaftenfoofy
meynen, maer ftracx niet anders als
liefhebbers der wijf heyt , ende daer
nae leerlingen der reden konft,endc
ten leften, gantfch plomp, ende van
alles onwetende. 'tGaet noch huy-
dcn ten daghe fo met yder van ons,
hoemen langer leert, hocmcninder
daet wel meer, maer nacr eygcn oor-'
ded,min wetenfchap heeft. V eel van
fich IC dencken, komt van weynich.
te weren.
Ov iD. DE Art* 3.
PRona 'venit ctipidis in fun voU jf-
dcs.
PK O-

^'
PROVERB. 3. 7
LaU u niet 'Zfioljs dunden,
DE Specht vlieghtover al> hy gaet de boflchen quellen>
Hy wil (ghelijck het (chijnt) de boomen nedervcllen,
Hy piekt in al het hout:, en fouckt een open gat,
Maer vint ten leftenniet als,icken weet niet wat.
Al wat de rnenlchendoenjal wat de lieden maeckcHy
He zy in klcyn bedrijf, het zyin groote (aecken,
Hoe llechthaer dinghen gaen^fy trotfen niettemin.
De minde vanden hoop die heeft een vleyer in.
AiTogantia, profoclus obdaculum.
NVmpenstrent morfm in finguU i^ulnera quant t
'Vum nimium roflro martia fidii aVü.
'per'-via Ii£72aforent , vif ferrvia^ Ptce ^futajjes •
Vum ruü btic illüc , temp/u mane '-uoUt.
'^Itd poterït , doBum qui fe putat effe doceri ?
^uifapiet ^
qui fe jam putat cjje fophum ?
Serf7pir inanü erit mens , qu

ARROGANTIA, l'ROFECTVS OBSTACVLVAf. 43
MAgis decorum e si )avemm difcere,
quam docere ; Seni docere quant
,
: fcire
difcere. CMelitts tamea eii provecJiorü
atatü hominem fcro difcere , quam i»
ignorantti pcrpetua verfari. liunquam
hommam tam exaci.e eruditioms u/piam
exftttijje , ut ampltm mhd addtfcere pt
tuerit , ratio demcnflrat. Non in vita
folitm , fd (^ t/t lp fa morte, imb ex ipsa
morte, cH quod dtfcatur ; fr^ferlim ho-
mint Chnjttano- Odt homints ignavk
fipera,philofi^hafcntentik, aiebat ills,
Indecdii fwe eü, qm mavult doclm vi-
deri, quam effe : Vann^s é" arrogans, qtti
aut magnafibi iiindicit , qux ipfi non
infunt 5 vel majora , ^«4;» qa£ wfunt.
Vtinam boe ammis emninm infitum
Dealqs nunquam mal}, defefentinquam
hene loqui, primumChrtfitant ,alttrtim
(apientis efl^
HEt
voeght een longhelinck beter, onder-
wefen te werden , als andere te leeren j
voor een oude man daerenteghens paflet beter
een ander te oDderwijfen, als felts ooderwefen
te werden ; en evenwel nochtans iflet boter
in fijn ouderdom te leeren , als altijdt onwetende
te blijven. Noyten illeryemandt fo
volkomen ofteiughelcetcheyt, otte in ervareutheyt
ghewecft , oft hy en heeft noch altijt
in wettnlchap kunnen toenemen . Men en kaa
niet alleenlick in dit leven , macrin , ea uyc
de doo t felfs , onderwefen werden . voor al en
fonderlinge een Chriftelick ghemoet. lek hate
allemenfchen van veel feggens, en van wey-
Dich bedrijfs , feyder een vande Oude ; hy ta
is nietleerfaem, die liever heeft ghelcert te
fchijnen als indcr diet te wefen , IcydeBion.
Hy is trots en ydel, fo wel den defea , die fick
dinghen toefchrijfc de welcke hy niet en heefr,
als den ghenen , die iïck grooter dinghen vermeet
als hy kin. 'tWare goet datraen vaa
andere nimmerraeer qualick , van fich felvea
nimmermeer wel en iprake ; die het eerftc
doet,hande!tChrifteli;ck;die het tweede doet,
liandelt wijflTelijck.
I. CORI N T. S. 2, Pr O VE R 2 . 12,
Cl quis exifiimat fcire fe altquid, »on-^
'^dum cogfjovit quemadmodum eum
\S tu veu un homme qtii aiide ejlrt
^. ^^fige tl y a plm d'efbera»ce dun
oporteat.
'"
' '
yê/, que de luy.
[Ndocflü eH, qui mavult doüu^vidai
quam ejfe. tim. apud Laêrt. Lib, 4.
CAp, 7.
Vl R s. 16,
LE parcffeux s'cjlime eflre flm fage,
que fep t qui bailUm fage confetl»
Fi SINE

44
SINE VULNERE L/EDOR,
VIII,
TACIT.
Tiilam compfitm pudor , intits fiimma adipifcendi lihidc.
V I R G I L, \J Ivit pe^iore fiib dohnie vulnust
. Y
IntAEits z'orat ofilxti medid/as^
Fefano tacttes mevet furores
Sll"^d chtreniti nee manm levaret
Nee Phcebm , fobolefque chara Phceèi,
Supm

Buyten ghefont , hmnen ghe'^yont.
DEMaer laet de fcheede gaefj daerin het hcefc ghefteken-
blixemkanhet fwcert in hondert ftucken breken,'
Tis even foo een vyet dat my de pijne doet,
lek ben, eylaesl ghequetft, ennoyt en liet ick bloet-
Ickben ,eylaes !
En zijnder noyt giiefien , en zijnder rioyt ghevonden.
gheqaetft, maer openbare wonden
Dies vvenfch ick tot behulp gheen kruyt , of machtigh grasj
Ick wenfche reyne falf van enkel maeghde-was
SAucia
Sine vulnere l^dor.
cordagerOi wêjïigta tJuSa fagitta •
Et jecur , t!J

4^
2^et aI goudt dotter llinckt.
'\ /""X T'Y fien een guit geveft, wy fïen een mooye fcheede,, f
\ V Maer is de lemmer goet? dat iwoerje wel met ecde.
En eftcr ift ghemift. de fncUe blixem-ftrael
En brecckt wel ander? niet, als flechts het innigh ftacl.
Wanneer ghy menfchen fiet tot hooghen ftaet gherefcn ,
En achtet niet terftont het hoochftc goet te wefèn.
Want daer 'thooft blind en klinckt^daer d vvinght en wringht
de gheeft;
Siei! waer het lichaem dreyghc,daer is het hert bevreeft.
Nefcitur , ubi me calceus urget. ^
^Vlgent m Utü rvagiriA colorih^s extra,
IntHJ to !
, ruftMd fdgere mucro Utet.
Grande fttellitium mïrarü , O* arma tjiranni^
Et rutïlum , futvo quod micat are , ca^ut
êxisriora niides , ^mdflai ? ^jt ad intima tranjï
Terreat ut facies^ mens maleftnd tremït,
Cdceuj 3 egregium quem judicat ejje njUtor 3
jfficit
oQculto ftspe dolore pedem.
tieÜ or que reluït , ny farine ce que bUnchit.
Tout
CEluy que nous voyons , en l'aiflion publique
Si reveré de tous j fi grand , fl magnifique
Qi[,e juge-on hcureux? fouvcnt eft Ie coufteau
Bel alevoir, mais tout gafté dans Icfourcau.
QVOÖ

PUriffue
QVOD DOLET INTVS HABET.
tjoftrum folenne efi condi-
tienem alierim qukm maxime extol-
'ere, prcprUm contra deprimere. E]us
ei rationemhanc puto, quedm hista-
'ibta db externa rerumfacie judicia mtt-
Hantes , interna vix refpiciamus, cum.
}tie Uta plerumqiie ér c\ud magis pla-
. ent maxime confficua (int, duriora ve-
3
^ tacite fere conditioni unitt(ca']uf(jue
nh£reant, aliena nohii, ntflra plitsalijs
laeent, optat ephyppia bos piger,
>ptat arare ca ballus. Opes ac majejia-
tm Dionyfif cum Damocle Undtbui ex-
tüimus ,gladtum elacunari equina fe.
i in capiit Tyranni demijjum non ante
'idemfn, quam ipfi eo loei fimus, maxi-
10 iiKperio ,utait Sallufi. maximam cuim
inejfe nefcientes. \^t fane (peciofimumauiaiim
/ionne fxpeadCordtdio-
',m parietu partem obugenddmadhibeirf
Noanecolol?i fom tnfigne: Deum
tpe aliquem rcprdfentant , tntrinfecut
'enil-jto IC fordthu ? ita Jane- Et p/e-
umque nbi homr , ibi & horror ; ó-
f ^encca , qui a mtdtis timetur , mul-
i; timet.
E O ë T I V S
{"^^05 vides fedcre celfo,
s^Selij ctdmine reges
^etrahat fi quis Juperbis'
Vani tegmina ctdltu^
m vtdebtt arclas
Deminosferre cate»as.
VEle onder ons , hebben een ghewoonte^
eens anders ghelegcntheyt ten hooghften
te verheffen, ihaereyghen niet te achten: de
reden waervan, duncktmy hierin te beftaen,
dat wy ons oordeel in dufdanighe faken ghewoon
zijn te gronden op de dinghen die ons
in t ooghe loepen, op inwendige cnde verborghenfaccken
ondertuCTchen ofte niet lettende
, ofte de felve niet wetende : ende naedemael
het ghene dat vermacckelijck is in yemants
geleghentheyt,raecft altijdt blijckcli/ck
is, ende dat debefwaerlijckheydt vande felve
daerenteghen veeltijts van/binnen fchuylt ende
bedecktis; Sooghebeurtet datdegheleghentheyt
van andere luydcn aenons, deonfe
aen ander luyden, beter fchijnc;
Den Os ml voor een rijt-peert Prechen^
Den hengB mnfcht om denpkeghte
trecken.
Wy prijfen al, metDamocIes, den glans ende
voortreffelijcheydt van Dionyfius , om datfc
onsin't ooghe loopt: het fweert daerente.
gens.dat met ee;i peerts-hayr over't hoofc vaa
den Tyran hanght , en fien wy niet eer veor
wy felfs in {\')n plaetfc zijn. Ey lieve ! hoe dickwils
is een (choone capitfèrye gefpannen voor
een vuyl ftuck miiyrs. De nieuwlte fchoenen
dwinghen meeft. De gegoten beelden der Afgoden
, hoe wel 7.J van buyren verguit zijn,
werden van binnen vol flick ende v-uyljcheyts
bevonden. Die van vele ghfvreeft wert ,feye
Seneca , vreefter vele. No} t Heer cf eer > Tonder
feer.
SI
Tacit 6. Annal.
tyrannorum menies recludantur,
pojsint afpfct laniatas,^ i^tu: ^a»m
do ,ui corpora verberibm , ita ftvitia,
lihidine , malis confdtü , animits dtlacs-
retur.
Buycht

Buycht , oft Brceckt.
Pe T. 1. 5.
WesB tnet ootmoedkheyt njerciert , '^'Pdnt Godt *vveder2
JUet den hoovcerdighen.
Slee i wat de blixem doet ; hy fal een lemmer breken ^
Hy fal in ftuckcn flaen dat niet en is ghcweken^
De fcheede niettemin, daerin het yfer ftack,
Die blijft in haer ghehecl en fonder onghemack.
Godt die het fekfaem vyer laet vanden hemel dalen,
Y>\^ maeckt hem veel ghelijck met defc fnelle ftralen>
Hy breeckt datwederftaet, hy fpacrt dat buyghen kan.
jNoytwalTer trots ghemoet datGodes zeghen wan.
SMve
Fledere vel frangere,
*vel 'mtacia nummi feriere crumenlis
FraSius O" > iUiffo tegmine , mucrofuit,
£(Süe cutis totos mptis tegit o^tbus artus ,
Cum Deus ex dto teU trifcula jacit.
^oHtbus indtilget , dunfque ferociuf injlat
Ttdmen , ^
q>fe facit fulminis Aucior idem,
l^le^e gena: qmcunque Deo non fleBitur j iüe
C ^^iix
^leBitm j eUtos Numinis tra premt.
hmhles gratkupc , dar mx osgmilleiix.
Es lavelinsdeDieUi la foiidre Sc la tonnerre,
^^Au douxnefontdu mal, au dur il fonr la guerre.
Homme humilie toy , baifiant ton haut defir^,
eftj qui ne sy rompt, c^ui ne s'y veiit flechir.
FLECTi»
mi

FLECTERE VEL FRANGERE. 49
(^uli we tnterrffgat (incfuit An^u/fi-
SI >ius ~ quodnam primnm , hGfntniijue
Chrifiiano maxime vccedariumrequifi-
tiim fit , humilitatem dtcarn. Si,qiad
ffcundum. idim rejpondeho. Si de tertio
qrurat, diBum npetam. JridicAt vir '
pm hafim aefunddmentum tttiui fhilo -
fephixChrtflianxi» hec p'xcipue confi-
f}ere,itt dehellata omnt eUtione ac (upcr'
bia, ex verafui cognitione. u»ufjuijq,jï-
htvtiefcat, Dcoij, credtorifefejubmittat.
Cu>n enimfuperbisvenenoprimi paren-
tes affati ac inflati , totam pofteritatem
vefando comagio infecerint-, humilitate
tAmrejiitui , ^, ut in morbis,contraria
4 .tfi»trarijs curanda effe. Deur» kou obfcu -
re te[iatum voluijje , fatU con^at. Nee
wirum, cum cr feitemiam malorumfit-
ferbiamcffeMü ex judrcip»ataraii,att-
tiqui judtcaverint. TArquinium hominem
lihidme prttcipitem , avaritia c

^«
OV ID. Dl
Re M E D.
Am o R.
LiB. I.
EX VULNERE PVLCHRIOR»
Dlfcite fifJariy per quant didiciflis Atnart
Vna mmui vobU viilum opevt% feret.
Vulntis, AchilUo qux cjHondani fecerat hofti^
VulnerU auxilitim pelus hajla iui'/t.
Dan. Heyn. Mon. El. ii.
'pJLevat um undiu pc[ioru , um dëmau
2>it

DE
'Die twont tntKckt ghfont,
naeU' is u pincecljdie fchildcrt frifle rofen,
Van zijde maeckje veruw, en doet het linnen blofcn j
Ghy opent, endefluyt, ghy heek oock datje (leeckt,
Ghy gheefc meer alsje neemt, ghy maeckt oock datje breeckt»
lek prijfc dit btleyt ; ick noem het foete rancken
Maer handelt my alfoo, ick fal u des bcdancken :
Vriendin ick ben ghequetft door uwen Toeren mont
O gheeft my doch behulp met datmy gaf de vvont.
PVpgere
Ex vulnere, pulchrior.
te dtcam^n/el pingere? nefcio , Vhjlli^
Tungü C?' hac ipfa , Jiamina. pingü acu
Fulget 3 jo , fina cute fulchrior tpft cicatnx ,
'ÏDumque meet j byjfo fert pta cuJj/U epem.
Cum tua rejj?kiat tenuem dementia parwum y
Menè magü duro, condïtione premes ?
Q)rda mtht pitr^gü • nee deprecor , o mea , ^ung

5» ,
^/ ^ ƒ
Ruyc^nde kruyden , fi'mclzende luydenl
Anneer ick nu en dan een vrijfter fie borJueren-a
V V Soo leer ick even daer een deel ghcflepc kucren.
Befiet , o foete jeiighc befiet een loofèn treek j,
Ontrent het meefte gout daer is de meefte pTèck.
Wat iflèrmenigh menfch alleen met fchijn behanghen !
Wat iflèrmenigh oogh alleen met fchijn
Maer ris niet alrijt fchoon :,
te vanghen!
Die altij!: foete rieckc^ tis fèker datlè ftinckt.
dat al te (choone blincktj.
Non bene olet, qui bene femper olet*
QVem fitm 'wfsat PhySis tegit arte colorem ^
^od micdt aurato Jiam'me , menda fuit,
^uid piSïi fiSiique jttVant mendacut ^ultH4 ?
Hanc natura fuoit j
qu

•NON BENE OLET, dVI BENE SEMPER OLET.
tuita fitfuperbo comitas ,in avaro libe-
rdlitas fuit. T^otiesi fifiorii dalciarij
jreqttens fallacia , cui ambujlam place»-
Upartem denfJori facefiaro tegere^^nota
ac» picïricü pnellals fallax folertia, cui
tannum , parte qua decolor aut macuU
ftis, auro obducere moris eïi. islmqtiam
honk fide ( ait Seneca ) vitia manfueftUHt
; fuomitunt fcritatïm , magis
^uam exiiunt , é" » qt»*»i minta ex-
f^e£iaveris , exafperaniur ;
torvitas mi-
tigdta cite in natura/n fuam recedtt,
t^cute, utomnia, Tacitm, certifimtim
fxv£ co^it.it/onis indtcium eU , inquit ,
in iratohomine, ir* occultatïo. Tu.cui
h£C eveniunt , CAve cavem ^ (^ hojlem
veterem dtfficulter amicum , atnicum
veterem non facite hojlem fieri eerto ti-
bi perfuade.
is
'*~p'Is een ftrccck van voorfichtig-
A heyr alle ongewoone dinghen
INfolits omm^ meriio fiajpecla ejfe,
^pritaentiores prudentiores monent. Nunquam,nift
Nunquam^nifi I
gravt de causa ; m fordido [plenderem ,
inprodij^o farfimoniam , m hojle amici-
1 \
voor verdacht te houden. Niemant
en heeft cyt , fondcr merckelijcke
tiam nlsquis ex-pertea eB ; nunquamgra- oorfaken, befethcyt in een floef, fpa-
^
lighcyt ineen opfnapper ,vriendelickheyt
infijn vyandtgeficn : noyt
en werter heufheyt byden trotfen,
mildichcyt by den gicrighen tever-
gheefs ghepleccht. Daer te taertc
meeft verbrantis, ftroyt denpafteybackerhet
meeftcfuycker ; daer het
fatijn mceft gheplecktis, voccht den
borducrwercker het meefte gout.
De gebreken der mcnfchen en werden
noyt ter goeder trouwe getemt,
feyt Senccaify houden vceJ eer haren
aert en wreetheyt in, alfe dieafleg.
gen, cnalfmcn der min ft op verhoct
is, Ib breken fy v/edcr uyt, en wandelen
den oude karre- pat. Wanneer
een gram menfchc.feyt Tacitus, fijn
gtamfchap inkropt, letdan vryopu
ituckjWant 'lis een ghewis tcycken
van een w reet voornemen.
lu Y E N A L, Sedqux mutatis indticitur', atqne fovettir
Tertvl.de Cvltv PoeMiN.
QVantHm & noflris difciplinis alicna
Tot medicaminibui , coBttj^ filiginis off as
K^cctpit é" rnadids , facies dicetur, an ulcm ?
:,
funt,factem fiSlamgeflare, quibiu
quodditum nonfit, quibsti alienis ahfiinendum
! f^eciem cxercere, quibwfta-
diumpudicitix eH :^edhe multeresChri-
pmplicitasomnis pmpinnM vrrnm indicitur inutciiur : : effigte ejpgie men- men' . . Jliam j(ian£ quomodo quomoM , pr£cepta pr

si
DIc
lACOB. I. 12.
S^luh is cUn man die ^erfoeckin^hc njerinecht ,

SANAT, QJOD PERCVLIT.
f^Vodin hjjfo vit^o acu-piJIrix, idin
^^nohis agit Deui. £lHem, precor uh-
ifaiw honeravit magTju-s HU opiftx>
1, 'Item non ante oneravit f ^em »»-
'uam efuis avtgratiafpiriiua/i imhuit,
ut henore corporalt egrtgtt decoravit,
ü(itr£mi([a, in utrocjtie, infigni aliqu*
•Alamitate ? Non ante patrhrcha lacob
'pHlentus,(^ingenttfamulitio,tanijuam
'xercittt, ftipatui ad fues redijt-^quam
'olm baallo innixa-s in exteras regiones
rofugui ahijffct.. 2ion ante lofephns re-
alt l^lendore emicuit , quam carceris
^quallore forduiffet.
In fpiritHAlibus :
ton aate Paulm impios a morte revoca-
jit , qttamin piornm mortem conjènfïfet;
Ecclefiam non propugnavit , quam
'am oppHgnajJet , luam dtniqne Evanftltf
, mfi C£Ciu, non vidit. ^idmul
'afutilesfunt fiddtbu-s afflt6iinn(s,etiam
mimi. Stquande ergoaffltgi tecontige-
jrr/, O mens pia, corpore , five animo in-
'ilatifim tut hoc , aut fimile, argtimen •
'urn dcprome , Deo efi ^ropofititm me ho-
mare, infamia enim afficior: mefirmi-
|r*, quippe debilttor : devitijs me cumula
re, in paupertatiU angtijimi detrudor :
^Audio me affïcere , dolorihus crucian-
"Jum me tradidit. I^jim utait :
' Av
G V s T Svp, Psalm. zi.
XNtelligJt homo medicum ejje Deum^
*•& tribuiationem medicamentttm ejjè
*d (dlutem, non pcenam ad damnatio- (
iiem,fubmedicamentopofttas ureris.fe- \
faris^clamof: Non audit medicus ad vo- .
linntatem ,fed 4udit adfanitatcm^ . 1
|
j
SS
GHelijck een maghei met haer bordiijrrwerck,
To handelt de goede Godt mettea
menfche. Wie heeft hy oyt vereert , die hy te
voren niet bdaft en haddc? wie vande fijne
hetfthy oyt tijdelijck oft gheeftelijck ghefeghent
, die hy te voren in beyde niet en hadde
befocht / den oudtvader lacob en is niet eer
met vrouwen , kinderen , knechten , maechden
, en vee als met een heyrlegher omringhelt
totte fijne phekeert , voor hy met een
ftiff alleene inde handt veltvluchtich was vertrocken.
lofeph en is niet eer tot coninck-
lijcken glans veitievengheweeft, voorhy in't
duyiter des kerckets was nederghtlaten, In
cheeftelij.ke faecken : Paulu* en heeft niet
eer de goddeloofe uytden doodt ghetoghen ,
voor hy inde dood vande Godtfalighe hadde
bewillicht : hy en heeft voor Codes kercke
met eer gheflreden , voor hy die wel heftelijck
te voren haddc beftreden : hy en heeft het
licht des Euangeliums niet gheffen , dan doen
hyfleke blint gheworden was. Om kort te
maecken , den Godtfalighen firccken felfs ha=
re fwaricheden/tzy in aiele of in licharac,
gantfch en al ten ^oede; ende dacrom mach
een Chriftehjck ghemoet wel ftkerlijck aldus
reden kavelen; de Heere wil my tot ceren verheffen
, en waerom doch / want my wert oneere
aenghedaen, Hy wil ray verftercken,
want ickghevoelc mijne fwackheyc. Hywil
my verrijcken, want hy btfofckt my roet armoede
: hy wil my verblijden , wai t hy treft
my met droefheden. Siet daer
.' een feltfame,
doch een valfe , maniere van reden cavelsn
vande kinderen Gods,
Perkin. Tiad. de bpirit. Dcfcrt.
Eigratia in€ipit,per(icitttr, ut fitt'
D
NE
rimum; per contraria.
A r o C A LY P. 2. lO.
crain rien des chofes que tu as A
fottffrir
: Seis jidelle jufques a U
mort; je te donnerai la ceuronne devie.
CAPTiS

^5
CAPTIS OCVLIS, CAPITVR BELLVA;
o V 1 D . l^T'^^ ^^"^ cojivenimt ,
M £ T A M. 3. *-^ Majejloi (^ dmor.
M A N T VAN, -
tjec in uoa fede
mcrantu.
QVffijuü Amat, fervit fe(juitur capiviu awatam ; ,
Fert demila cervice iugum , fat duUia tcrqo
ytfberAffert [iimulos, trahit x-^bovu in(lar aratrnm,
Verm»'

GHy
VerWomen eooh , bezonnen min,
fult een leeuwc (elfs haeft maccken u ghevanghen.
Verwint hem maer het oogh. Soo eens de foete wangea
Van eenigh aerdiah dier verblinden u ghefichc.
Ach! van een dapper man en blijfje maer een wicht:
Al treets' iiop dcnneck, ghyfulchaer trorfhcyc lyden,-
Alfpouts u inden baerc ,ghy fuh de gramfchap mydcnj
Wat dienter yeti ghelèyt : al waer oyt minne quam,
Daerwort de felfte leeuw foomack ghelijck een lam.
Captis oculis , capitur bellua.
MOx leo capttu erit (i
^
Inmtna captd leoni:
Si rjejcifi ocuUs

58
BEfiet,
/j ^toooh rverraB , 'tl^eeB u in Ufi,
het moedigh dier de Leuwe ftaet ghebonden
Omdatmen fynen aerc ten leften heeft ghevonden:
Ach! Sampfon is ghevat,om dat fijn machtich haer
Wertjdoor een ontroii wijf, zynvyant openbaer.
Wil yemant indcr hacft (yn vyandt overwinnen.
Die Jcere innen gront en acnoheborc finnen.
Want foo hy dat gheheym ten vollen weten kan,
Daer is gheen twijfel aen hy ifler meefter van.
Vlncere fiftVum cufü ,
Primo vincuntur oculi.
FAC ocdos njincas , %£
ó* ''vincire leonem
ieo '^•i^iu erit,
'Dum njocat in pmnAm njalidat tuba rauca cohi?rtes >
Ferreame horrendo fulm'tndt £re feges ,
^ttx oculos

n
: tumvdlcMt
OCVLI PRIMO VINCVNTVR.
Tl vT O vent '&t turbitit homines non res
iy.l.Jèd , quas de rebus babent , ophtio-
ties.- prima iJl^KOtwnes tfiirum eH quan-
; ntc afitmts femcl prx]udido
ocupaics faciré tjuis in integrum re-
fiituat, HSljavum imperium tnchoariti.
kftsutiUmeJfe climenti/e famarn ; tnvi-
fum^^ principem f0t bene fewmale fciBa
pretti ere, prudenter notat Tacitus . F^ let
hoc fane etiam in rebus privatis Rcccns
co»]iigatos dijïidi^ , ut jcopulos , i'itdre
jubet FlutArchtts , ne lideltcet fimultas
prdmatura animos, antequa coaluerint,
di£olvat, ^ui amoris Jcita trndtdcre,
amanti, frimis prafertim alloqu^s , ut
Jiomina ocalts ac anrihus blandiatur ,
vehementer incumbendum putant. Sci-
vit id,acfn ufim dedttxit l^cmis , apud
Virg. quidenim Deanefcü amorisUdeo-
.que Aeneam pium primo a[f)e61a Didoni
os humeiosq; Oco fimiicm videndam
exhibtiit. Eodem Jiratagematz^
Juditha primo 'vigiles , mcx Imperato-
rtm iffar/i /ifyriorum Holofemem cir-
.timvenit, p't vidit^ fit per^t , ufcjf

ÓO
Jniien tt ooghe hoos is ,
MATH. 6.23.
foofal ugheheele lichiem
duyfler xvefeu,
AL is de felle Leeuw de koninckvande dieren ,
En dat hem al het wout en allemenfchen viererr,
Wint yemant niettemin het ooghe van het beeft
Sijn lijfis ionder kracht ^zyn herte fonder gheeft.
Siet 1 wat het oogh vermagh • het oogh heeft vreemde krachten.
En over ons bedrijf, en over ons ghedachtcn,
O! fooje tucht bemint, en fchouwt denvuylen brant.
Hout doch het dertcl oogh gheduerigh inden bant.
P S A L M. II. 9,
Averee oculos meos ne videant vanitatem.
Q7Ji modo liher erat , iEiü leo frvh oceüü
^ifquü es 3 a njiSio lum'me ,

NEQVITI/^ DVCES, OCVLI.
SErpentiftoco angujlo infinuire fefc^
dam con.ttur,ficaput modo t/jpiamde-
tur immittere , frotiniu integro corpori
facilU 'eH tranfitui . AngHts ijitM myjlt -
ei caput, id eli, primam peccati fttggeflio-
' nem, fi admittemm, il/co ad ipfa cordü
penetrdtA mditmprxctirret. Hic&ali'
. hi principes abflandum eÜ : nam ijuem-
^ admoditm fcalas (jttafdam Jac0b£at exflArenovimni,
quibus^ UnqmmpergrA-
\dt*f, in calum cnitimttr : in via. eU quAdam
declivis ac prona , qua lubrico lap-
ftt in perdtttonem jerïmur . Nil adver-
' fario ueqttius; quoties aliquem i» fcelus
\4liqu0d pellicit , non flatim formatum,
\»c fnU depiHum coloribm idipfumpretonit,fed
a parvis ferï ifsitijs , non tam
malü , qtiam ad malum infenjïbili qnodam
modo vcrgmübus/em ordttur^att^
ha fenfim alurimprogrediendo, id qttod
intendtt , patrat. Tiemo repentè fuit
turpip/nu^. Davidcm in homicidium
pepelkre dum vult ,fi reSla eo tendat,
horrebit vel nemen fceleris bonus rex ,
ttium itaque primo ftiggerit , ac torpotem,mox
oculum nequam hinc adulte-
rium, denique, iftii promifü, ut neceffa-
rium infert homicidium. Omne pecca-
tum fuperbum esii*mat ajfeclam.
L V C. Il, 34'
LVcerna corporis tui , eJi ocuhs iutts ;
ifi oculus tiius fuerjt fimplex , tottim
tvrpus lucidum erit , Ji autem nequam
fuerit , etiam corpus iuttm tenebrofum
erit. Vide ergo ne lumcnquod in te eii,
•^nebrxfint.
ALs
61
haerde Slanghedoor een enghe phetfe
wil indringhen , kan fy maer het hooft
dacr in krijghen, het gheheele lijf fal lichtclijck
volghen. 'cGact even foo met de oude
Slanghe, den Duy vel, de welcke ons foo verre
open vindende , dat hy maer de begintfclen
derfonde daer in kan veften, hy fal lichtelijck
Daer is
aldci ley grou weien daer by voeghen .
wel eenlacobs ladder, om opwaerts ten Hemel
te klimmen , maer daer is mede een nederhellenden
wech, leydende ten verderve.
Den Diiyvel , uyt zijnde om yeraant te verlocken
ghebruyckt gantfch kleyne, ende nau-
,
lijck ytt van het goede afwijckendc begintfc-
len , glijdende alfoo , onghevoelijcker wijfe,
allengskens dieper. Hy, willende den David
tot een doodtfliger maecken, berijt hem voor
eerft roet het facht toomken van ledicheydt,
maer verweckt daer by in hem.een krielen (ïn^
vuylen luft, overfpel, en tenlaetften den dootrtach
felfs, fchier als een nootwendigh gevolgh
van't voorgaende. De fonde is trots van aerr,
fy en wil niet alleen gaen , fy moet t'elcken
deneenen laquayof den anderen achter haer
fleert hebben, Elckdan, die alle fonden niet
wil inlaten , moet elck vande fclve van eerften
af wederftaen. 'tlsghevoechlijckerjfeyt den
borgher, een moetwilligen gaft de deure voor
'thooft tefluyten.als inghelaten zijnde, hera
uyt te jaghen, 'tls voorfichtelijckcr.feytden
chrijgfman, des vyants 'ioganck te beletten,
als bmnen landts met hera te oorloghen, 'tls
wijffelijckgedaen feytden medecijn,deficckteninhaer
beginfelen te bejegenen, 'tisgoet,
feyt den lantman,de fchapen voor dendanj
te fchutten. Het befte van alle is, feyt den
Chriften, d? fonde al in hare gheboorte den
neck te breken.
N I L V S IN Si N T E N T.
Cohihe
oculum cum enim non atienderii
^circum vohitur. UHd'
aito aures S"
oculos\ per illa enimifi'
grtdiuntur omnia tela malit'ts.
H 3
MITE

42
MITE PYB.VM VEL SPONTE FLVIT.
XI.
H o R A T. . . • • . T'ö//^ CHpdinem
LiB. 2' Immitii uvx:
Car, Od.5. lam te fequetur , ]am froiervk
FrcfJte peut Lalt^e maritum.
V I R G. . • Printü & adhuc crefcentihiu Atirtk
•Zien mentem Venm ipfa dedit,
TertvlliaN. Acerba res cÜ , immattéra virgo.
VchvA^

INdienje
Vol^vpaffen Appel en rijpe 'Peer, fijcht licht ter neer,
minnen wilt , en dat met korte fwieren
Enftcltu finnen noyt op al te jonghe dieren ,-
Te licht, eylaes ! te licht , en dickmael op een (pronck
Wort yemantdaer gheièyt-^ mijn dochter is te jojjckj
Een rijper dient u beft , daer vrijtje veel gherufter
Doch mecft indien u lief nu krijght een vlugghe fufter,-
Groen fruyt is vvonder tay^ ten wil niet vanden tack-
Taft nacr een rijpe peer j foopluckje met ghemack.
SI
Mite pyrum vel fponte fluit.
grare prolixos tibi peBfu ahhorret amsres,
Cttnéda conjugij f tibi meta placet ^
Jianc utames fit cura jforor cui nubilü ïnfiat :
2^Nn! njides ? frondes fronde premente ruunt»
Hxc fit amtca tibi , ctti ferior ingruit afai
Crede milü 3 caufam tempus atnantü agit.
jaitia fi>onte fluunt , pjra cruda tenacius herent
]>^c fiquitur fmlem y
qu

64,
VV:
1{jjp eofi, ye^ gheraop.
'il yemant jonck gliewas van groene boomen trecken>
Soo moet hy toe het werck fijn gantlche leden ftrecken.
Maer komt hymetter handt ontrent een rijpe peer,
Die fcheyt van ftonden aen , en fijght in haeften neer.
Dus gaetet met den raenfch , wanneer de lefte ftuypen
Hem pranghen acnde ziel , of inde leden kruypen
De jeught is wonder tay^ en worftelt mecte doodt,
Maer die veel jaren telt,enhouft maer eenen (loot.
Homo porno fimilfs,
POma^fub autumnum curVos onerantU ramos 3
In caiathos , digito totam t^uatit a^eraijiüica matrem y
Tium pj>ra prte^ropera roellit acerba manu.
Vix luSiantem etnimam , ^oH

MATVRVM VEL SPONTE CADI7.
ILm'eHadvit ifticbien apropos fe peut
icj apliquer un bon motjranfoys, dont
fiih mention USieurdttydirautniSïe
des ref^OHfes d'Epi^ete (pour l'aimur du
quel je pjrlerayjrancoys pourcefle (eis
)
un homme, un pomme, di£i il ^y
dJjou/}ant ce verjet
Noz corps , comme les fruiös aux arbres
attachcz,
Ou meurs tombent en terre , cu verds font
airachez.
In modo itaque moriendi homo porno
non ablimilis cft. Et me femblz^
queUdióiecomparaifon eïi propre ^ vi
ve peur exprimer la fd^on de mourir, (jr
dun robfijle jouvenceait , qui eH encore
en Ujïeur defin aage, ^ d'un bon vietl
bomme,cjui ja vapenchant vers la terre.
Omnia qux fecundum naturam funt
(ait Philofbphiis) funt habenda in
bonis : Maütout ce que nota advient au
revers du cours de la nature, eB erdinai-
fement fafihtux. Ciceron femble cefle
mefmefacon de parier avoir empruntè
dEptóïtte,de laquelle il s'eH fervi au li'
vre de la vieillejfe , matse» termes plffs
aigu» ^ ejkvez. entendez. doncq parIer
ce grand Orateur en fa propre langue.
CiC.LlB. DE SiNECT.
ADoUfcentes mihi morijic videntur
ut aqud multitudine flamm^ vis
epprimitur» Stnex autem,ficut, fuaf^on-
te mlü vi adhiHtk (onfumptm ignit
«J
TGaet metten menfch, als mette peer,
Dedees is rijp, en fijght ter neer ;
Degeen, nochgrotn,dient niet gepluckt^
Wert lijckarel vanden boom gheruckt.
Di t is een fprcuckc Epideti , door de
welcke hyonsacrdichlijck afbeeldt
het onderfcheyt tuflchcn het ftervé
vaneen longelinck, noch groen en
tay zijnde van jeucht , en tulfchëcen
out man .alreedc nsc der eerden hellende
, en metten hoofde wyfende
wervvaerts hy haeft hcencn moet.
Welcke maniere van fprekë Cicero
vaEpidetofchiJnt ontleent tehcb-
bcn. De longhclinghcn fcyt hy fter-
ven,gelijckals het vyer door kracht
van water Vloert uytghebluftj de Ou-
de gelijck een vyer dat van felfs ver-
teert zijnde , begracft fick onder d'af-
fchcn, en vergaet : of wel ghelijck
boom-vruchten de welcke groen
zijnde werden van den boom ghe-
ruckt, rijp zijnde druypen van fclf»
daer henen. Alfoo , fcyt hy ftctven
de jonghedoor ghcwclt, de oude als
van rijphcydt.
extinguitur : & quajï poma ex arboru
bus , cruda fi fint, vi velluntur ,fim»'
tura (jr co£{a , decidunt, Sicut vitam
ddolefientibui vis aufert , fie finibttt
méturitoi.
I PHILIP.

66
PHILIP. T. 2j.
Jck, befheere te njerfcheyien '•vanden lichamen, ende tnet
Chrijlo te zijtt j want dat is verre het hefte.
\7\7Anneerdenbogartman hetfruyt begint te plucken,
^ En dat hy met ghewelt moet aende tacken rucken.
Dat is een valle peyl van haren wranghen aert^
Die even inde pluck haer vvefen openbaert.
"Wanneer de bleecke doot comt trecken aende menfchen,
Endatfe ftrevigh zijn, en om te leven vvenfchen.
Dat is van Honden aen, dat is ghenoegh gheleyt,
Dat haer noch vvranghe fucht ontrent den boeiem leyt.
Quod crudum, idem & pertfnax.
VlUicm irrigui dnm munera colligit horti ,
Vrodiga maturum Jhonte dat arbor onus :
Si qua legt renuunt, ramisque tenacibus herent y
Sctlicet ingrati f oma faporü erunt.
Corpora mors hominum manibus cum felht ayarü
Mens bonay nefe-vii jhonte fequemur ^ att.
^ui negat ayelli fe pojp ^ Deoque refïfiit
Exhibet j heu \ crudi pBoris dis nota-s.
Ec C L E S 1 A S. 4I. 4.
CN^ crains fomt la fentence de la mort.
S
E tient fort aux rameaux quant meurre n'eftJa pomme:
Le fruid doux a manger bien aifement rafTommc.
Qui refifte au deftin , & de la mort a poe-ur,
Cognoiftre faid, qu'ii a mauvais humetirs au coeur.
QJfOD

QVOD CRVDVM IDEM ET PERTINAX.
FBram avem cavca inclufam non optis
ell ut ali(juii abtgat , vel exire csmpel
lat, fed fimulatjj cavea aperta esi,Jlatim
, in
hheriorcm camptim avolat. Corporü
ergajlulo inclufi fumm miferi mort-ilcs,
purum ^ apertum aercm^in mdrte, nobü
recludit Deus : e^uid Jtamu^ ? fiunqttid
cttm natdum exigitur , ftgnnm efi nos in
portu elft? Solentoriri qtwtidieé' "cci-
derevidemu^, nectnrbatnur,q'.ii.t afjuevimtis,
er Hittura liane ordwemjcimui.
^Imdni idem de vtta ac morte jndica-
mits ? ^uid ufpiam dele5fabiliw quarn
animo fécuro , vel cum Simeone dicere
pojfe, nuncdimittefervum tuum Do-
. nee
mme) -vel cum PattloiCupiodxÜ'oWiA
commendabik. Timidiss aque ha
bendus eU, (^ qui mori non vult , cum
$ptu efi . ^ qui valt , cum non oportet,
aitlofeph. Agedum ergo miChrt(liane,
nee tantmfit dolor, qm in mortem teim-
\fellat ante tempus meriendi, nee tanta
' voluptas, que te detineat^cttm eïi tempus
moriendi. Non eripitur fuc vtta/cd in
terrumpitur , ut meliori reddatur -,
non
\t9nfHwnur , fed mtttiiur ad certiora
^iritiis.
«57
TIso«noodichccnfn wilden voghel ,die in
een hutte opghefloteo is , uytde felvc
wechtediyven : want , de hutte maer open
zijode, fal van felfsghenoech wech vlicghen.
Wy menfcheB zijn in dit liclnem, als in een
muyte, ghcvanckclijck henen ghelct : Godt
heefc ons dedoot ,aU toe een Oinfluyter van
defcn kercker, toebereyJet. WitHhricken
wy ,als den verloirer tot ons komt/ het afeyfchen
van veerfchat , isdat niet een teycken
dat wy ontrent die haven zijn, daer wyheuen
poofhden ? wy fien de Sonne dach aen
dach rjjfen en on Jetgaen , fonder dat fulcx ons
eens veifthrkke . en waeiom dat .' overmidts
dat wy weten dat fulcx den ghemecnen loop
der natueren is. Waerom en oordeelen wy
mede foo niet, van ons leven en fterven?
dacr en is (
denSimcon, nu lactHeere uwen knecht he-
nnijns oordeels ) niet heuchclijcker
als, met vollen raont en met eea beteyt
gheraoe', te moghen fcaghen of tuet den ou«
/r~ /->i •/> -ï ^ V
cnc camChtmo f Tadto vitit tarnen
tien i»aen ".n V eile : orce met Paulo , ick wea
- "
fche oniboi.deu te zijn, om met Chrillo te
mortem optare, (fuia veladverfa cc rporis
velanimipitimur^ nee animofim foret,
wefcn. Door verdriet nochtans des tevens,
ofte om teghenfpoet , 'tzy dan inden lichaem
ofte ghemoede , en waert noch kioeckmoed£lijck,noch
prijfelijck om de dood tewen-
Se N E C A Ep I S T. 26.
QVis exitus melior quarn in finem faum
natura fclvente dilabi ? lenii
hitc viaeH, fubduci.
Chrys.Svper Math. 10.
iMcrs, wufiM oecepmpf eÜ nAtur*
fchen. Hy is even vieefachtich en den ghe •
nen die fchroomt te llerven , als hy derven
moet, en denghenen die derven wil, als hy
nieten moet. Wel aen dan, wie ghyzijr, ghy
Chriftelijck ghemoet, laeter gheen weedom
zijn, diéu ter doodt drir.ghe, eer hettijdtis,
laeter gheen wellull wefen die u voor de
doodt doe eeifelen ,
komcn is.
wanneer uwe tijdt ghe-
Ons lichaem wert ons ghenomen , om een
beter te gheven. Onlen gheeft wert niet iiyc.
gheblult,maer herftelt.
jam corrupt£ , qu£ rtcn eÏÏfugienda , fed
petiusampleüenda: ut fiat voluntarium,
quod futurum eU necejjariujn.
Offeramus Beo pro munere, quod^r
dehito teneamur reddere.
\z ÏIT

6i
riT SPOLIANS SPOLIVM.
XII.
OviD. . . . . . . Curfit^^é' carpitur tim,
P L A V T . A
Tri N.
SuppliciumL fut esi.
Morti artfs elo^tt'fy quemadmtdum exfedtant nu^uam
,
J\.Amorquemquam mfiCupidum hominem Mat [e tn ^Ug, 9as
CoHJicere: eos cufit, m con(eciatur ,[uhdok bUnditw, Abn
ConfnUt , blMdil^quenttdut , Harfaga. ^

tCk
Vitfieek) die qtteelt,
vont eens op een tijdt de licfftc fitten flapen,
lek fagh haer roodcn mont ick blcefcrop ftaen gapen,
^' Dies krcegh ickftelens luft. Maer wat een dieveryl
J Ick ftal een kus van haer , maer fy een hert van my.
1 3e muys ontrent het fpcck die eet met groot verlanghcn,
S Jy vat en wort ghevat^ (y vanght en wort ghevanghen:
B Siet wat een vreemde ftreeckj vvatkunftjes weet ghy lief J
Ghy fit gheruft en flaept, en fteelt noch uwen dief.
Fit fpolians fpolium.
FOrtè fuper *vmdi FhyUü mea frondc fedebat ,
Occulerat placidus lumma '-viSia fovor.
I
i'Accedo j labra jungo lahrü \ dumcjue ofcuU furtim
TauculafurripOy me rapt illa mihi. '
Vum oforat , occulto trahitur ftc fifcü ah hamo ,
Mufque ferit, ^atum dum pttt ore cibutn,
I Imfroba ,fitrandt qttü te neget ejfe peritam^
Ij
€t*m njigil^in fomHO,jur tibi prada cadat?
Enprenant, furpris,
QVi chafTe au parq d'amour a bien dc/Iein de prcndre^
Mais las/ va prifcnicr, fans
y
penfer, lè rendrc.
En prenant les appafts fe prenent les fouris
Voicy la chalTc, amy, ou Ic vcncur eftpris,
I 3 9^

.7»
ICk
ü^er langhe loopeu, tnoetment bekoofen.
was voor defen rry , ick gingh al wacrt my lufte.
En als ick woelen mocht dat was mijn foetflc riiftcj
Nu was ick in het graen, en dan ontrent het meel.
Mijn thuyswas overal, want holen had ick veel;
Ten leften fagh ick hier dit lecker beetjen hanghen
Ick proefdet maer een reys , en fiet ick was ghevanghen:!
Nu fit ick hier en kijck. O vrienden niet te mal j
„Een die gheduerigh loopt raeót cenmael inde val.
Nimia libertas fit fervitus.
Llher eram i meminiy pef amcena 'i>iretct ferabar
Nee miht grata quies y me fatis una, domus'.
nPollme difiento fra folline arana fUcebant y
Sièpc memmfepU'htjfapuis unda Jitim.
Iluc tandem ntdore noyo me pellieit efca,
^uamy mifer] ut capi Imgere^ captu-s eram:
Ltbertas noemt, fit fluita, lieentia, cureer^
Omma dum luflrat mufeulus antra , ferit.
aA la fin , fe prend Ie fin.
MA bouche auparauant n'eftoit que trop friande,
_Voulant, par chalque fois, efchanger de viande;
Me voila pris en fin : j'ay maintenant ma part?
Maint pcrt fa hbertè helas ! pour peu de lard.
NIMIA
.

ISIIMIA LIBERTAS PIT SERVITVS.
P Ecudes y i)U£ vel e Jiabttlo vel vinculii
emitttmtur^ wajeri cum impettt
,
'VAgantur ,quhn quit nunquam alliga-
ve, aut incluft fuetunt. ld adolefcemims
fepe ufit veniffe comfertum eü ,- ij
fiim, Hf ferulam timen defièrtmt, a
ibore frocltves adlibidinem, in omnem
'tri Ufciviam erumpunt ;
mberbis juvenis , tandem cuftode remoto
Jjudetequis ,cinibusque,& aprici gramme
I
caropt ,
Icreus in vitiira fleifli, monitoribuj afper
'tilium tardiis provifor, prodigusaeris, (nix
ublimis.cupiilusq;, Zc amata relinquereper-
'ates, ut tandem lafcivire dejinant ,in
i/tcula nupliarit có»jiciendes , é" pedicis
ifptialihui dlligandos ablegent ^,qttibui
i|?4 cura incubit , rebm ad hoc ita prft'
mterdtfp^fitis, ut cafu magis^ aut ipfofm
faBo , qaam parentum conftlio , eo
'tUtivideantHr. Id^ etmodo aliquan-
tftSiitatum memmt , nonoptimo (ent'
irfucceffu. £luamo meliuseritf ^,cjui
'imifi a pxd igogis fHordmquuatur ar-
itrio, no»ob]tctant imperinm^fedmn-
\lttprïncïpem,(^ locopidagogi {ut prti-
'enter Flutarch ) rationi in pojieritpa
tant! utinamid agat 'ytvcnttis nojlra ,
nimojj infigat myeuruilludScnectt,
Minimum debet hbere ,cui nimium heer.
TePvEN. Adelf.
'xmm duxii, libertatem perdidi.
Plutarch. de Educac, Lib. in fin.
pv Anda eU opera ttt, qui voluptatibus
\Jmmii dcditi [untjt^reprefenfioni-
HEt
71
Vee, dat langhc ghcfloten of
ghebonden heeft gcftaen,plach
vry wat onbel'uj/felder henen teloopen
als andere, 'twelck de vryhcyt
gewoon is. 'tGaet veeltij tsfomcttc
jonghe luyden , de wclckc foo faen
zyhaer hant de plackeontogen hebben
, ghcmeenlijck terftont in alle
wulpfheyt uytbcrften,-
Een lonck ghefel los vanden dxvanghy
Rijt,')aecht,en v[ieght,engaet zijngang^
Licht omverleyden ,(luer ,en quaet
Op elek die hem ten bejlen raet.
In nutte dinghen guntfch onvreet,
Opfnapper van zijns vaders goet.
Gantfch moedich , vol van fotte rvaen.
Vol luften , die terftont vergaen.
Deihicke lijdelijck ten houwelijck
te beftcdêjCn (fomen feyt ) een block
aen't been te doen , is den raet van
fommige, maer fulcxen geluckt niet
altijt ten beften. 'iVVaredaerom te
wcnfchcndatdelonckhcyt, nn zijn-
de uytten dwanck derScholen.de reden
voor haer Schoo!-vrou woude
aennemcn, wanrgcüjck Scneca fcyc
Die meeïi mach doen zijn eyghen Jïn,
Dia dient hem mceïi te binden in.
hM minus ohteniperantes , matrii»onio
devinciantur y quod tutifimum jttvfn»
tutis vitictilitm eli.
Of tiniJ^

7*
s Oo hacft de fnoode rat het ipcck heeft^iicnghcgrepcr
Soo iluyt haer oock de val, dacr ftaetfe dan benepen
\\^at is nu vanden roof ? want met de valle flouo-h ^
Soo was dat haer de fchrick door al de leden jough,
Tis niet ghenoe^h ghefeyt, nae fonden komen plaghcn*
Eenbooi-wicht lijt terftont, en voelt gewifle flagheni
"W^anc op den eyghen ftont dac hy de fonde doet,
Soo comtcr mctter daet een beul in fijn ghcmoet.
Poena, comcs fcelerfs.
AJfJ quoties falfk nos ludit imaginü error \
Mus Jibi dum fingit frandia, carcer adeff,
€tenu ? aujjl cÜ *venue l'igommte.
SI toftquc la Soury ronger Ie lard s'avance.
La voila prinfc au corps, tout ala mefine inftancc,
Lc crcvc-CGEur eft preft a Thomme qui faid: mal
JLa pcinc & lc pcché marchcnt d un pas elgal.
POENi

POENA, C0ME5 SCELERIS.
0}4ncs , qaas rr.ttadus profiaat , z/o-
luptates apibm non dtjumiles ef[

74
rVMO PASCVNTVR AMANTES.
XIII.
pkldoresé'delitW^'i^'^^''^^
Cl c. Pro M. Coel.
«/frn/^r defiorefcunt.
Dan. r\MnU fperamu^ pro^^'(f4 '^'*»'' >'^'^«^
,
M ï y N, ^^ U^ollittr : & ficUes ad nova vetajtmtü,
*
Jnurca mum paHpertoi fepdet avum
Cstaqut vehendo fomfii^ ,'vita fcrit.
n

j
!
MEtihout
Van Y90ck^ veeret icl^ ghdVaet.
dat Vcnus kint mcynt handel acti te grijpen,'
Het veylt taback te coop, en meiiigh hondert pijpen.
Roock is fijn kramery, roock is fijn befte vont,
Roock fcliiet hem uy ten neusjtoock berft hé uy ten mont;
Roock fvveefi: hem om het oogh, foo datfe bcyde vveencn,
jEn nochillal vcrmaeck, gheUjc de vrijers meenen-,
' Roockis fijngantfche rijck, roock is fijn befte goct
Tis roock , tis cnckel roock, al wat den minnaer voet.
Fumos ven dit Amor.
AErio de rore trahunt alimenta cicadte ,
Vutilü aura, tïhi dut , falamandra , cibum.
Nautica plebs avido tabaa bibit ore yaporem ,
Nofira , leyi fumo , peBora, nutrit amor,
Siira puer Venerü

Ty! die roock^ eet , en heter tveet.
DEDe krekel ^x^eet haerals ontrent den dauw te vinden.
Maetroos ghebruyd taback, die licht daer henen fchier,
Maerdiein hoven leeft eet roock en anders niet.
,Wat is doch hooHche gunft? een wafèm haeft verdweenen,
Sy rijft ghelijck een damp, en gaet dan weder henen
.
falamander leeft alleen uy t fchrale winden,
Als yet datnoyt en was. Ghefellen zijtje wijs,
Laet princen haren roock en eet ghcmeenc fpijs.
Aula vapor levis eft , fumi venduntur in aula,
STellio Jèmper hians yentü nutritur , t£ aura \
Collint e liquido rore cicada cibum.
Ore trahit fumum tabaci^ quem narihus effiat,
Nattta y pro cello/hm dum mare Imtefecat.
Aula njapore fuis alimenta cUentihm affert :
O miferos \ procerum futilü umbra^favor.
Aula '-vale^ mihi caula placet ,memorumque recejfus\
Cultor ego Ine Janfia; ruflicitatü era.
LE
Mieux mejlier y qu Sjpreyier.
matelot eft gay, qnand du tabacq peur prendrc,*
Etle fumcux broillard attire jufqu' au coeur:
De l'air fe refiouit, & paift la falamandre,
Pour tous Ie courtilan ne vit que de vapcur.
AVLjS

FVmiu,
AVLA VAPOR
(jumexitdnt ij quihyofcydmo
feruviaKO ( ubAcum vecant
tttuntur , gyris tortuofis in a'érem em/f-
fits , (^eSianti ut mugntim ac delc^abtte
aliquid frimb cjuidem in ochIos incttr-
rit , mox tarnen fropiits aJlAntifcedum
tdorem inctititJachrimiU cxcuttt. Hoc
4u/iu z'it^ drübtis non inepiè fortajfe
aliqais per fimilttudinem applicet; in
qua tnultA fpecie amici (^ magnifici,
re nonfutflid modo , fed noxia intervsninnt.
S^Ps ibi aliquis palam Uudatus
(quo incatttior dccipiatar ) fecretis cri-
minatiombus infinüs , licet omnia. ca.,
veat, timen per ornamentaferietur, in-
^uit Tacitus, artmm aul/carum minime
tgn4rus. Enixè leperem a vul^eculi
coram leone Uuddtum , refernntfabuU,
fed
qu£ prdconiA trepido anirnali mox in
o. tenerii ac Uutii ipfJus carnibtts
femitiem ccjpre. Talis
Bcnè ers,o
STet
Fraus fublimi
Kcgnat in aula.
Seneca Thyest,
quicnnque volet.
AuU cftfmine litbrico ,
Me dulcis fituret quies,
Ohfcuro pofittis loco
Leni perfraar otio
Nullis nota quiritibus
AtfMper ucitum fuut»
97
T-vEn damp, diedemeeSsr-tabackblifers
Umet door den anderen fpelen^c fwiaren
inde lucht weren uyt te wafemèn, fchijnc
aende omftanders voor't eerfte vry yet fondcilings
ende vermackkclijck te wefen, maer
kort daernae drijft defèlvc eenftanck inde
neus', en tranen uyt den ooghen. Dit foudc
miflchien niet qualijcken paden op foodanige
hcofi'chc ftreken , die r.u en dan in den fchi/o
welfoowat aenfienli;ck, endcoock viiendelick
haer laten acnfien, maer eyndelick in der
dact nietallcealijckydel ende beufelachtich,
maer oock gantfch fchadtlijck werden bevonden.
In de Hoven (feytereen gheflepca
Hoveling ) wertmen dickwils ( ora te beter
op den thuyn ghcleyt te werden ) in't open-
baer ten hoogliften ghcprefen , ende midde»
lertijdt op het winnichlle in'theymeiijck bedragen,endcvermaeckt:in
voeghen datmen,
hoe nauwe mea ooc op fijn (luck letten mach,
eyntelijck evenwel felfs met fchijn van vereerioghe,
deetlijck werd milTiandelt Den Vos
placht den Haes in't bjwefen van de Leeuw
wel fomwylen feer te prijfcn , maer dien lof
wiert daerop alleenlijck chenomen . darden
Haes kort ende fmaecktlijck van vleefch was,
Hoe den armen Haes foodanich prijfen bekomen
kanjis by j'der een lichtelijc te dencken,
l>4t zijn preken, dat z'^ r.tnckeft.
Die in Prineen hoven waneken.
Lip. Lib. 3. Civil. Doct.
ex Tacit. 3. Annal.
ANcipitem omncm potentiam in
aula ejjè, multi ibi (peciem ma-
gis w amicitia principis , qnii/n vint
retiiicnt.
K ï. TIMO"

AL
I. TIMOTH. 6. i.
KaSien ^cederen hebbende y nf^ fuüen 9»s daer
mede Utem ghenoeghcn.
heeft maetroos alleen een pijp taback gcdroncketi
Hy krijghc een vrolijck hert al vvaer hem wijn ghe^
ichonckcn;
De krekel eet dendau^ defalamander wint,
Tis vreemt vvaer menigh dier fijn dranck en eten \ïni
"XJTil yemant met befcheyt de reden plaetfè gheven.
Men houft gheen groote koft, om wel te moghen levcn^
Ghy daerom wieje zijt, die vvenft te zijn gheruft.
En eyft gheen meerder goet, maer bid om minder luft,
Sapientis facilis vidtus.
NAutica plebs titubat j credas mera -^ina bibij^e$
.^mdque bibit, tabaci ml mji fumus erAt,
Steïïio fe ventüjjè rore cicadafagmat\
Nee minus in jihü hic faht , tUa canit.
^uam modico contenta, cibo mens aqua quiejcit
Rapa tnumphales ^arpet adujla Kniros.
5\^« amendct tibi res ^ fedminuenda cupido eB
^Delitijs ammum ft faturare Velij.
fcefcr content , grand talent.
L
E Matelot eft gay beuvant de la himée.
La fauterellc au bois fe paift de la rofec, i
Ton CGEur, ton foible corps fêra toft aiTouvi.
Les defreslés defirs fi cu mets en oubli.
°
NATVR&

NATVRA, PAVCIS CONTENTA.
"^Aefe, ut Jlufendum div'tna provi-
Jdentu eptit, tacittts mecumtviratiu
'urn dtverfim altmentorum rationtm
uam Deas , pro re nAta, m^rtalthtti
'(jpenfdt. lion raro opai .,flic^ aut
nechinico intentun'taLqHe, vonminnri
kUiJAtiene quamflupere, iatuitas fum
ftrttm panem cum additamelo vilis aU-
\a\us ebfonij vorantem, tantamq^^ itno
tingt mAJ9rtm, no dko voluptatem inde
'trcipere , vcrüm etiam mitlto validio
rem k frugali ijlo frandio confurgerc^,
tque inflatui aiiquij, é'fi "^i^ capietts
lenter ab innumeris g»U irritamentk
tdire fokt. Nome indies vidctnui te-
iuiorum libtros centra iajuriam a'éris
atü maPe iKjlrucios,pArco infupcr vi^u
mtritos , fingues ejjè ac nitidos ? Lau-
iorum contra filios molliter, ^ cu curh,
ubitos , dubi^e pterumque valetudiais,
urn medicorum pharmacU indies een-
liSlari ? Hdc contempliitiis,quii non ex-
•lamet,nonpA»e,fed Deipotentia vive-
'ehominei' ^ propterek fitperjluum ejje,
'anto Apparatu corptifcnlumhoc fagina-
Y, eut cnim id bono, wifiut mox vermes
finguiori efca püfcamttsf
Be RN. DE Co N S.
SI y (jttod natura fatis eH. repiere indigtntiam
veils, nihtl esi quod for-
\twt* Affluentiam petas : panels mini-
\mü^ natura contenta eii, ctijusjatie-
Utem, ft faperfluié veils wgere^ aut
79
TCk hebbemcnichmael, alseen fonderlingjc
••vvcrck van Oodes goedicheyt , in mijn felfs
ovcrleydt de byfondere maniere vanvoetfel,
dic des felfs milde handt, yder na fijn ghelegentheytjbefcheydenlick
uytdeelt. Wie en
fieternict met een verwonderende verniake-
Iickheyt hier een landtmaft van fijn ploegh,
daer een ambachtfman van fijo handtwerck
aflren.ende een ftuckkafen-broot, ofte andere
fltfchte fpijfe inde handt nemen, ende daer
van, niet alleenlijck fo meughlijck eten, ais of
den fraaeck van alle leckcrnyen daer in verborghen
hghe,maer felfs veel beter ghehart
daer van opftaen , als defe, die van alle koReijjcke
fpijfe de volheyt voor huq hebbede gebade,
door het opfpannenvan haren ^uydt,
beyde kelder en fpindehaeraroptfchijné ontnomen
te hebben. Wie en fieter niet,mct ge-
lijcke bedenckinge, der fchameler luyden kin.
derkcns dunnekens gekleet,nnec harde koft g«fpijft,
rondom een kouden heert gcnoechelicken
fpelen,ofte vet en welgedaen daer henen
fpringen, daermiddelertijt de kindere vand«
rijcke luyden,met groote koft en forghe fachtjens
en wermkcns obgetogen.ils ondergcblevene
quele-balcxkens deerlijck op den hals
werden heen gedragen ? Moeten wy, dit fiende,
met vollen monde niet fegghen, dat den
menfche alleene uyt denbroode niet en leeft,
maer uyt, ende vande rijcke handt Godes? En
tfelvealfoo zijnde, waerom foo feerop den
moRt gepaft, anders dan om de wormen een
vetter aes voor te legghen ? De bedenckinghe
des doots, gelij kfe andere gebreken inbindr,
foo kanfe oock ftichtelijck ghebruyckt werden
IOC becoominghe vande gulficheydt.
in)ucufidun) quod inftideris , f et , aui
Ktxium.
Pro V E RB. 27. 7.
AL'ame qui a faim , toute chofcj
^amsre tHdoue

So
AMISSA LIBERTATE L/^TIOR.
XIV.
Ge NE s. %9. 20.
S Ervivit ergo Tacoh pro Rachaelfeptem annis , é'viMitfUarïIlipauci tiics,pr
amoris magHiiudfnc^.
B I L L. A Bfque jugo pojtta eU ditionts amica vslantat
A N T H o L . «^A. ^; vi^e t affei^iu , » ongemit mperio.
Sacr. 3hf

DOenick
'Bly , door [la'vernyl
mijn cyghen^ras, en mocht al omme {Vevcn>
Doen leydeick even ftaech een ftil, endroevich leven,
Macr na dat my de min bracht in den foeten dwangh,
Doen word mijn tonghe los , en maeckte bly ghefangh :
lek lachjick raesjick rpeeljcn fchoon ickfta gefloten,
Gheen tijt heeft my verveelt;,gecn dingh heeft my verdroten j
, Het
' ' —
O toete flaverny,en aenghenacm ghevvelt'
is eenminnaer vreucht, dat ander lieden quelt.
OMnihus
AmilTa libertate l^tior.
mgores , urn mibi gaudia portat
Carcerefedudi fèryitmmque pati
TtfnCj cum hber eram , foUJhaciabar in umbra ,
MoeünSy inopSy tucitm^ nee

INdien
Drpanck^ leert ftncl^.
de Papegay waer in het wout ghebleven
Sy hadde dacrgheleyt een vvoeft enbeeftigh levefl,
Maer nu ly door bedvvangh by menfchen is ghcleert
Sookomret datfc (preeót , en inliet hof verkeert.
Is yemant oyt ghefintom eere na te jaghen,
Hy moet van eerften af, hy moet ghevvilHgh draghen
Al wat de tucht ghebiet. Bedvvangh ontrent de jeught
"W^ort eere metter tijdt, en niet als enckel vreught.
Magiftra virtutis, difcfplina.
SI foret in Jtlnjü per deyia rura magatus
'Hec cafea '-uiridü claujfa fitijpt avü ;
iNö» , regum conyiva dapes , non ore falernum
Cufiet , €^ Aurcito non remhet thalamo :
"^ec lej)idos daret ore fono f , nee amahile murmur , ^
t^ec domino pojfet dicere ^^ Cdcfar anje.
fcr^na det ingenio , ju-venilibtH imperet annü
Qptati ingreditur quifmis honoris iter.
Tocur, grand iwventeur.
SI j'eufTe mon pLiifir fuivy au verd bocage,
Ma langue neut jamais parlc humam langage.
Me voila bien appris par fupporter tourment,-
Sans eftreaifoubjedry nulne dcvient f^avant.
QV^

I
QV^ NOCENT, DOCENT.
VÏÏMtqtiuiye&e fejpriparet, nifiarte domitui .,mllitm ingenium mn feretc^
N: nifipr^ba educatione , & pr

Rom. 6,2C>.ii',
Dienji-knecht der gherechticheydt ü ^vry
AL vloogh ie in het wout, al fat ie daer verborgen,
Nocii lecfd'ic evenwel in veelderhande forgen,
Het ruyfchen vaneen riet,het drillen van eenblat.
Dat bracht my inden fchrick van,ick en weet niet wat
Nu benick(naerhctfchijnt) enlooje meent gevangen,
Maer vrient,hetis gemifti 'ken hebbc geen verlangea
Te welen dat ick was, een harde llaverny
Die maeót oock inden dwangh een reine ziele vry*
Bonorum fervitus, libertas»
J^repitumfciiijtrepidum mefyhit ü^ capererj timido peciore femper eram :
(jircere mme eUudor:^fedan hocjtt carcere claudi ?
Janna /^epe patel; nee juvat tre fora-s.
VtneU placenty mihi didcejugura^mihi career amcenm :.
Ah ! dum wita foret liherafer'vus eram.
Jjhertai feryire Deo efijjuicfubdere difcat ,,
^ui jïhtferyan hhera coüa ijeht^
A Dieiifervir^ eji regner.
Blen que je fois captif, fi ne fuis milerable j
I'ay pris congé des boix^prifon m'eft agrcable v.
Sauvage vie a Dieu, tu n'as felicité :
^'alTujettiraDicUjcftvrayc hberté.
BONO

BONORVM SERVITVS LIBERTAS EST.
Slqais mnndi veluntaühui etiatnnum
immerfui , fidelium mores ac tetricam
(ut vldetur) vivendi ratinsem wfji-
VEmantinde welluften des werelts verwer-
•*• ret 2ijnde,die fijn ooghen fliet op het doen
vande Godfalighe, ende haer lirenghe maniere
vjn leven (foo hy meynt) infier.laet hem duncdat:
nil prater arumnas, dolores, ac vel
Mtiergaflttli anguHiia , meratncjue Cdpt'tvitatem
(am ejje factie promntiahit.
ken dattet alongheval.druck ende hcrtcn-lece
wefcn moct,dier in defe luyden haren tijdt befledentjadat
de felve als in eeuwighe gevanckenilTe
ghehouden zijn. Want , na fijn eyghe»
0uippe, exfffe con]eSturdmficiens , nil
ffifiauodociills, quodattribm.ac abdomi'
pi bkndiatur , in bonü h&bendum putit.
herte oordeeknde, meynt datter niet vermaeckelijcx
en kan ghevonden werden , dan dacde
ooghen.ooren, en den buyck acngenaera is, ea
wel bevalc. Een Godfalige ziele ghevoelt hier
ijéUttrcenfctammmverepitis-^é' e»im van
^ -ghfheel anders . , want die weet blijdt-
^
II J /.„ /J^t., t,l.,.r.., ^^ '"^hap uyt droefheydt , herten luft uyt wee.
tx doUregaudmm, ex fietu plH^,ex j ^..J^ vermaeckelijckhe^-dt uyt trinen.en rry.
' " ' (atnivtiate libertas , tanquam e limpido domuytflavernijs tetrecken. Dendcren,feydt
fme,fcAtHrire videtur : llle in quiVÜ
mdiÜone jervit^, llber eii) inqmt Am-
Ambrofius , is vry,oockin alJerley minieren
van dienltbactheytjdie met gheen malle liefde
^efeten en is , die met den bant van giericheyt
brffius)(}»i am^renoncapitur^mettl cri- j nietghebonden en is, die door vreefe van fijn
minis nen obltfatur, qitem non terrent
"^ ' -.
-
frdfentia, qui fecttrui exfpe^atfutura.
Servit contra, quictinque 'uelmetttfrangttur,
veldeleliatiene irretitur, velcupiditatibus
ducitur , -vel indignatione txtjperatur
, velm

26
FVGIENDO, ï^ON EFFVGIT.
XV.
Ps. o P E R T. f^Vofitgis ah iiemens>. mtll.1 e^ftiga,tii licet ufque
L 1 B . I . E L .3 o.V^ y^d Taruirn fugias, t/fijne lequetiir Amor.
Injljt femper Amor/upra c.iputjnfiat amanti j
Et gravis iffepiper libera colla fedct.
S, G E L A I s. A Vaut ferala grands mer fans oude,
^^ Sans frui(a la rerre,& Ie ciel fans clarté,
Que mon cfprit n'aime mkux ence monde
D'eftic a votts feif. qu'a autrc en li bene'.
^n

I
SOed
M^n lajl is aen my 'vafi.
yemant los te zijn van alle minne- bawden,
So lacc de vrijfter daer, en tred in vreemde landen
Roept Nafo tot de jeughti maer na dat ie het vind,
De raet die Naio gheeft, en is maer enckel wind
tck hebbe verr' ghefèylt;,ic hebbe veel ghercden,
|En fiet ! het oude pack dat cleeft my aen de leden
T)at draegh ie op den bergh,dat vind ie in het dal,
„Ach-' wat int hertc woont dat voert m-enoveral.
NiAfo
Fugiendo,non efFugït.
nuiam docuit longos moUu'efuróreSy
A patriayUt njaleas^mquit^Amator abiy
'ujfafecutus eram,memtm^ tua doSior Amorü^
Hoc QuoquefaTtmm dicere^Phyüi, njale.
"famque feror ,• jma montis equo^marefuppe pererro
Me tarnen impojttttm, me turnen urget onm.
}(on animumfugienSjCalum modo mutat^Arnator,
^0 fugü? hen ! tecum^dumfugü^ibit

Als ich^J^rin^ffo ^v^Mchtet al,
DESy gaet als fonder lorgh;,en fachtjens henen txeden,
Menvintlè menichmael van alle noot bevrijt.
Schilt-pad draeght haerhuys geduerich op de leden
Al gaet de vos fijnhol,de beer fijn leger

f T^ vT'^^-f f^^^ ttmctjnqnit Lam^rididf^
"' j\X.ni/i veflitm,calcedtcts,armatiu,^
[ hahens uliquid in zonnLi ; cofiira
Cantabi: varuus corjir, latronc vlaror.
SoUicitum reddnnt hominem dtvitidsvon^
\ élii de caufa , quam qiiod eript, (^ ah eo
. avferri pofftmt Stparabile t/tiq/fejluxum-
aue dc mobtlc eji, quidcjuid extcrniim e(l.
Otes alijs donari, honores in ahos trans-
ferri , nobilitas ad hsredcs ira»smitti
tetefi j Virtittem "vtfo ac doclrinam affi
xam adte ^ infxam hominifcimus , *t
abeo nu/Ze modo avtlli antfepataripof-
ft. Statnam Ui (rgo^ cum fapientibus,
tmne id quod aut datum nobis , aut in
ms translatum , aut ad oos iransmijfum
\ propriunt nobis ac veram benutn non
efi,
effe. Dicamitsquecnm Cicer.contentum
tehm fuis ejje , certi^tmoi ejjè d/%>itias.
£tenir» fi
tsii ca/lidi mum ,e/Iimatores
l frata ac areas quafdammagni dftiwant,
quod ei ^eneri poffe^tOKum jnimm\ quafi
,
wceri pcfit : £h

lOHAN. s. 34^
D//? fonde doety ü derfonden dtenaer.
T^VTAcr heen ellendich dier ? cy ! wilt u ganghcn ftakcn,"
Het is om niet ghepoocht,cloor vluchten los te raken/
Gaet aenhec open ftrant, of in het dichte wout.
Het clceft u aen het hjf^dat u gevangen houdt.
Is yemant overftolpt met ongefonde luiten
Die torft een ftaghe talt, waer lal hy connen ruften f
Al rotft hy om hetlantcn hier,en weder dacr,
Siin pack dat blijft hem by, en vveeght hem even rvvxerj
Impius, öc 'm libertate , fervus eft,
IMpiaqua proprio mens pQndere preffa Uhora*^
^uo fugü ? m nulla pes tthifixus humo.
'Ntlfiwci profueritj nam quod fugü, inflateunüi
Jmpia perpetHus mens fibe carcer adefi.
Cui corpusyCtii corda regit malefuada cupido,
CoUa, heet jaciet libera,fervus erit.
'Hdju'Va.t, heu ! Utehrof Animo qu^fiffe nocentiy
HunCy licet effugiat carcere, carcer habet.
VA t'cn,
.^i mal 'z.'it,fon mal Ie fmt.
OU tu, voudras 5 ce non obflant fans cellc.
Ta charge te pourfuit, &: ton fardeau teprefie.
CoEur plein d'impieté : encores que tes pas
Sont pleins de hberté, efclave tu fcras.
IMPIVS

I f^
; iits
IMPIVS,ET IN LIBERTATE SERVUS EST, 9ï
Brvus fagitta faucit-is eitato quid(m
yt^cutfit hac illuc vagatiir , ac nemora
Hxiet lateri lethalisaiundo.
Selcnt mendteres , rebus peffnm eunti-
, rAtiomim libros flerumque fepone-
\ tt > omniaqtie removere i}it.e £rls atieni
mokm ipjis rcfricAYit ; Std nee mhim
mentem exciü curtt LwctnAnt.Vidiali-
I tarnen
I
; inquit
quando graviter faucies , qui cbirurgum
admittne^ recufarent , ne fciU-
(etvulfiia tentiret^acinf^iceret-^CHin un-
daret intereAt OKfini ex partccruor. Mul.
ti quidsm coKfcie/Jtiam vino immtrgt-
tt,)OCufA\lere,'uelferegrinandd excute-
re ienUvére. Fruïira. Vt enim is, qui
l^i»iis habetin pedibta ^ubiqne [pinxs (al-
f4t } it4 ijli animum tsoxiurn ac inquie-
iHm fccum circumferiint, eumque diffe-
runt quidem, ne» tarnen ditferunt. Vnt-
tra cerpU'S , peccaia aisimnm fequimtur,
Bafil. & msnifelias fxctnomm
reprdfentant imagines. ^id agitls mi.
ftri ? étgTA 7nens (uranda , nen occultan-
daejl^
Auguftin.Lib.4.deCivir. Dei.
BOnui^etiamfi fèrvtatjib^refl. Malus
etiamfi regnet, fervtts efl : nee umus
htminis,fed quodgravius eïi ,tot domi-
Wêrttm quot vitieriim.
Hieron. Epift. ad Simpl.
ttult» im^erércfervitus ejl: ^, quodpe-
EE/7
'- het
i
hinde met een pijl gherAeckt,
IVuer datfe loopt ,hee datset maeckt,
Hoe datferent door betgh en dal,
Ejlacs ten haet haer niet ff>et al
De(chichtdie haer aendoet de fmert^
Blijft vaH gehecht dicht ender'thert.
Veel koopluydei),welcker faken qnaljck ftaeiij
fchicken wel hun bnccken acn d'cen zijde, om
daer in haren foberc fhet niet te fieii,micr wat
batet'f/ wetent airan buytcn,en dragen den
hertzeer alieede in haren bocfem. Sommi»he
zijn ghequct(t,cn wetent wel, nochtans (door,
ick en weet nitc wat,cleynheitichc)t)en wilhn
fy gheen wondemecfter ontrent haer lijden,
kounen oock niet verdraghen dat haer wond*
getentwerde,om ('quanfuys)niet te weten hoe
diepe die zy, en ondertiifllhen loopt haer bloet
daer henen. Even fo ifiet geftelt meteen quade
ghewtfle.men wiltfe verberghen, macr men en
kan niet. Veel zijnder die met hetwaerts en derwaerts
te reyfen, met gaen en keeten, met vro-
liick ^jfelfchap tegebruycken , die foecken als
af te flyten, immers in fliep te wiegcn,oftc M'el
inde wijn als te verdrencken,rDaer orharmenj
te vergetfs.het ghene dat hun quelt, is te diepe
in liun gheplaetft. Die doornen in fijn voeten
heeft , waer hy oock gaet, hv crererop,
en g'Tvoelt over 2I de pyne. de fcha jiiwe \oLhc
lichjetn, de fonde het ehensoet, f-ydt din
outvadcr Bafilius, de gtwiffe doet een )der ficn
een afbeeic van 'jgf.ne hy bcdicven heeft. VVat
foecktmen doch een fondich ihemoedthierof
daer te verbergen.' ej (fomen feyt) achter ftoe-
I
1 cmmproprp
len en bancken telltken.' Een ongefonde ziele
dient ghenefen, en niet verftelcente zijn
]t(S esi ,qti6paucioribu4 pnefit ,pluribiis
dominis & gravioribus fervit. Servit
pAjftonibus , fervit fuis cu-
piditatibus, quarum dominatio nee nocie.^
nee die^fugari poiesi ; quia intrafe domi-
nes habet , ir/tra fefervitium patitar i/t-
tolerabile.
Uz ET

n
ET IN JEQVOR'E FLAMMA EST.
XVI.
L V c R E T. A Lma Venusxdliftihtcr Uhemitt^gtu,
L I B, j . '^^

Oock^lrantm \ee.
^ 7*"X TAtfeyltmen overzee in alle vreemde landen?
Y V Het vier^het minne-vier can in het water brandc;
De grootezee-lamprey en houdt geen vaftc ree
En Iijt noch echter brant te midden inde zee.
"V^aer (al een vrijer heen?' vvaer fal een minnaer varen?
Hoe ? is niet Venus fèlfs ghefprotcn uy t de baren ?
Befiet hetgantfche diep,het krielt van haren brandt,
De zee heeft oock haer vierj 'tis Venus vaderlandt.
+ Defen vifch wort int Latijn Murena ghenaemt.ende wort eheyondcn ontrent Sicilien, de
we!cke,te lange boven water met den mgihc fwenm-cnde, wertdoor de hitte der Sonno
fogediooghtjditfe niet weder onder het watei kan neder fincken.
Et in aequore flamina efl.
DVm nataty ^Jiculis ^iurena, t '"vaga.tur in, undü ,
Jn medio Thcebitangititr ignefreto.
Vidi ego,qm fugeret trans aquorafulmen Amorü
Jene njdin medio non caruijje mari,
Vidi ego^quemflammü Cytherea recentihus ujjït,
e^ patrja cekri dum rate '-ueBus abit.
Ah \furit;,t^ gclidü ardet delphwiis in undis :
" Orta man Venm efl: hic quoque regnat Amor.
f Murena pifcis in marifïrulo, fecundum Martial. non v*Iet exuftam merkere fo!e cutem.
Et mef/ne teau afon fia-mbeau.
QVe ièrt au pauvre amant de tracafler Ie monde
Puis qu'on fe fent bruller au plus profond de Tonde ?
Murene rien ne faiót que par lamer flottcr.
Si eft-ce qu'on la voit cc non obftant bruilcr.
M 3
93
Liefde

94
HOe
Liefde is luy.
dus weet- gierich hert/ uw' certijts lieve boecken
Zijn nu verrot, vermotsen inhctftof te foecken.
Ghy vvaert,namijn onthouclt,vvel eer een dapper man.
Nu fitje maer en dut: wat ilTcr oorfaeck van ?
Ha 'kfie nu vvatterfchort: Murena gingh doorgronden.
De diepten vandcr zee,nuleythy vaft gebonden
Getroffen vandcfon, "Wien liefdes fackel brant
Die ley t van ftonden aen de boecken uy ter hant.
MaAgne
V^Jfe
Colit otiafauciusigni.
natator ubi es ? tu regna per inviapontiy
Terquejtnus itrei marmorü ire foles :
lahorfnerat delphinas, ^ horrida cete^
^uidauid i3 in njaflo gurgite dom alit :
Huncjtne mentejaces^ nunc peclorafole peruflm
ISlon potes a radiüfolü abire domum.
Si quü amore calet, confueta negotia cejfanti
Cedit acidalix cajialis unda jaci.
d'Amoi^r captif, deVient
M
oïjif.
Oy, qui foulois fquvenc pafler Ia mcr a nage,
Ne fais rien maintenant;,qu'a mon loleil homagc.
L'amour eit un tiran ; il veut Ic coeur entier.
Paria tout amoureux,oublie fon meftier.
COLIT

CÖLIT OTIA SAVCIVS IGNI.
\Apientei {tum\de amon loqnuntur,
OfcrihifftS , ']udicant. Tiequc^j^es, nc-
ane^ cnn (ait Xensphsn) reperiri alia
\ucundior factie foteH, quant amorü oc-
citpalio , ttee invenirc^ fappluium gra-
vius inproclivi eji , qukm^ Ji terurn ex-
pedkndarum cura quü ab ameribm (tiis
urceatur.lta me Deus amet/eos quiceftro
hoc perciti funt , lotan gtijhi^e dixeris,
Hu antoribttsfits , tanqttim (copults firemm
étffixi, (partam, quam nacii, prorftts
defcrunt. Protifius ut m gren/io Dalida
quiefcit Samfe» ,feriantur P/nliBdi : ut
ludithd htanditur Holo^herncs , non o^
fftgnatKr Betulix. Dum Thamars tuft.
diatur K^mmon , in leEtide eji . Tarqui-
nius,ut Lucrctiapitiatur.cafirü excedtt:
i^Htonita ut Cleepatram falutet ,
tri-
lunddcferit. Graphice omrüa in Didcne
expreftt Virgilias
. . • . • Qualis conjeda cervj fafjitra,
Quïin procul incauta ncmora inter crcflu fixit
Paltor agens telis,liquitque volatilt- fc-rium
Ncfcius ; lila fuga filvas faltusqiie pererrac
Diftros, haerct latc;i Ixthalis arundo
^lidplttra ? cui amore caktpccluSj fri-
gtnt cxtera.
DAcr
os
en is (Tcyt Xcnnphon) niet
kortwyligcr, als liefdes focte bc-
lichcyt ; niet quclliJLkcr, als door ccnigcvooivallcnde
iaken indevcrma.
kclijckhcydt fijndcr JicfJc beier te
werden. Dcrvarcntheyt Icertet, foo
hacft yemant van derevvcfpe geflcken
is,dai hy dadclijck alle laken ach-
ter riigglie üclt, Iclfs daer hy te voren
leer roe ghencghcn was.
Dido met te win bcvaen,
Dcr.ckt alleen om fpdcv gaen j
Wandelt daerom hier en daer ,
End' en neemt vooitai n niet rvaet
Al de ntca begonnen rvcrcken ,
' Daers haerjlad mcc wil verflercken,
So hacll Samlun het hooft nedcrleyt
inde fchoot van Dalida, fooift lavey
by de Plüliftiren. Tcrwylen HoJophernes
ludiih lievckoofl:,wcrt Bctiilia
niet beftormr, Gheduyrende
dat Ammon opThamar loert, leyt
hy in fijn bedde. Tarqninius vcrlact
den leger om Lucrctia.Antoniusden
rcchter-ftocl om v^Jeopatra. VVacc
toe vcclwoordenj' die in liefde ycr-
hir,vcrkout in alle andere faken.
V I R G I L. VRitur tnfcelix D idojotac^ne vagatur
_ .
Vrhe furens,(^c.
Idem,
NOn cepu ajpirgunt turres , m» irma juventut
Exercet, portusque atit propugnactd* bello
Tutaparant : pendem opera interrupta.minxqtte
Jdurerum ingentes aquataque maenix cith.
lOH.

9é
EEns
lOHAN. r it,
ïc^ hen het licht der iverelt, me my tiaVolcht, die enfat
inde dtiyHernife niet mndeUn.
was ick glibber-glat, eens gingh ick liggen (chuyle; L
Ofin het Ichrale fanCjofinde modder-kuylen •,
Maer,nu des hemels glans my crachtich heett geraect^
Soo bcnickmetterdaet een ander dier ^emaed::
Nujfvveefick boven {iroom^gefcheiden vande tochten
Die ick voor defenfachby ander zee-gedrochten.
Wie eenmael is verwarmt van Godes heylich vier
En wroet niet in het llick gelijck een ander dier.
Igncvetormergi.
Z^i modo turpe lutum, modo futilis alga tegebaty
C"^ ^ Et modofoedabat '-uilis arena caf ut
Cui modo phoca comes^ conchtsque regentia eete ,
^uantaque fuh njitreo gurgite monjlra latent y.
lEcce IJacra tumidis ope lampadis ejferor undJs
Perque fretum^falfoitutus ab imbre^feror.
Vh^ibtis eripitur^mergi nequit, alttor tmdaefi
Tercalmtfancio cmfemel ignejecur.
' PSEAVM.
27.7.
Veternelefi ma lumiere tJ ma dehvrance: de
quiaurai-']epeur?
L
A fancre de lamer m'alloit deifus la tefte
I'eftois environné demaint' hideufe befte;
Mais puis que lefoleilm'a faidl nagerfi haiit.
Du goufrede la mermaintenancnemechauE.
1
-
IGNE

1
SOlenne
IGNE VETOR MERGL
ejlfilius hujm fèculi a^iionibia
Yuif nebultu offundcre.ac multU amba -
fum involucris , denfïsque tenebrArum
mhracfflü, quidquid agunt, involvere-^
\drei perverfa prebahileplcrt4mquefignÜ
nam maïè agentes lucern odijje, veritfi:
mens puraac in
Utis elogium tfi . Centra
nexia nihiltegttjmo tefics aiJionibiu fuii
\édvDCat, er lobi exemplo, vitit rationem
kublicè edere, (^ veluti humeris, expofita
\mnibtts tferrt mn "veretur j omnes Me-
Inandrosac dtverticuk refiigit,omnes te.
\nebrt0nes ac Utebricelas edio habet , (^,
~^utgenerofasilleromin(u, domum in edi-
;
49colle,ut ab omnibfu non con(l>icimodo,
\fti& inj^ici pofit,4idificari fibi velit. Si
\auis ergOj vej^ertiliBnum mare, no^e in-
Itmfefta, operisque ienebrarur» (ittScri-
ptHT* Icquitur) fefe adhuc ddeüarifentit,
yeralucii radijs nccdurnilluHratum fefe
ijfepon abs re,fajjiciripotsrit: ut vero
abtflo vitte genere abhorreat,dudiat imprecationem
Efaït. {cap.2p.i^.) ér rebtu
fuiiapplicet;V^ (inq uit Uk) quiprofundi
efiis eerde, ut k Domns abfcondatü cefi-
im, quorum eperafuntin tenebris,é'di-
cunt quii videt nes'? Dada potins opera ut
CU Paulo henefieambulemfis,froutindie.
Auguft. Tiad 106. in lohan.
CRedere vere , eft
credere incencuffè,
firme , (libiliter , fortiter : ut jam
dd prepria nen redem (^ Chrilium re-
1
•r
"TTs een alghemeen ghebruyck in't bedrijf
* defes wetcldts , dat c'elcken aliFer ecnighe
flimmc en doortrapte raiicken voor handen
zijn , men de felve onderden duym cndc ter
fmuyck foeckt tebdeyden: in voeghen dat de
duylterniffe fchijnt als etn vaft raerckteyckea
te rijn,van dinghen die niet recht engaen.Die
quaetdott , haet hec licht, feydt het licht des
werelts : een oprecht ghemocdtdaerenteghen
is open ende recht uyt: roept als ghetuyghea
tot alle zijn doen, ende st te vreden het boeck
zijns levens openbaerlijck met lob , als op fijn
fchouderen te draghen ,haet alle fluyp-fielcM
en haer linckerijen ; wenfcht met dien rechtfchapen
Romeyn, dat fijn hiiys, voor de oogen
een ycdcr"cpen foude ilaen , en als dootluchtich
foude wefen, Iffer dan erghens yemandr,
die noch in fich voelt de gheneghenthcydc
om fijn faecken in het duyitcre te beleyden, en
niet, als by rachte en ontyde, te vlieghen, als
den nacht-üyl, ofte vledermuys ,dat hy hem
voorfeker houde , niet ghemecns te hebben,
met de klaer fchynende (balen der waerachtigher
fonnen : macr veel eer met dat droeve
wee , 'twelck den Propheet Efaias op de fulckeuytfprceckr,
cap.ig.ij. Wee, feydt hy, die
verbotghen zijn willen voorden Heere.hacr
voornemen te verhelen,en haer doen in't duyfter
te houdea , en fprcken > wie (iet ons.» Laec
ons liever met faulo , ecrlijuk wandelen als in
dendaghe.
Dieflaegh int daj Uer leyt en wroet
Dat is een Imekert, ofeen bloet.
lo N A S 2.4. 6.
LEs ea»x m'ont environné \ufqties *
l'ame, l'abifmc rna endos teut a l'en-
j
teurja reficres'efl entertilléea men chef»
CMais tu 44fait remonter ma vie hors
1 de lafojjt o eternel men Dieu.
N FLAM-

9»
FLAMMA FVMO PROXIMA»
XVII.
LycRET.Cj^^ /«^i/iJ^f decet fimulacra,(y pahuUamcris
LlB. 6, i^t^bjlergere fi't>i,atque aliocouvertere mentent,
O Y 1 D. Oh^nifivitarii quidquid reijocahit amorem,
^ FUmma rccandefcit cjua modo ntilU fuit.
PLV T AR C H . A
'
Mer (juami^uam difcedit aut temfsre aut ratiove villas , ««
"i-^Ume» penitM relwquit animam remanetque in ea veBigiun
velutifilvx ixuïUAUtjumAntis.
yUn

I
i'
DE
Vlam etfU gheppeken, haeji mer ontjief^ttl
vlam was eens geblufcht die in my plach te vvoele,
lek voelde,met vermaec,mijn eerften branc vercoelcn,
Al vvatter over bleef was maer een cleyne vonek,
Soo dat mijn vvelich hert van enckel vreuchde fpronck:
1 't Ghevicl eer langhcn tijt dat ick liet vier ghenaecte,
i Mydachtjten was gheen noot,ioo icket nieten raeóte;
Dus ftont ick maer en keeck^ en noch eer ick vertrac.
Een vlam viel uyt de vlam die mijnen rooc ontilac.
Flamma, fumo proxima.
QVifquü eSyantiqui remove monumenta, calorü ,
A regno T)ommte qui modo liher abi's.
Vera nee ora njide^ mofeat nee imagofaUyajn ,
Nee digitü gemmas^quoi tulit ilU^gere.
Vulnment^ lelpiter modo tacia/it^ agra cicairix ^
Ardorem reVocat fomitü tSia Jilex :
Fax extinSia recens trahit^ ah! trahit eminn-s i^nem ,
Et redit inflammam^ quod nja^or antefint.
qui fnme ,tof. fe rallume.
Vlamheau
AS tu eftcint l*amour?ne fay tant la bravade,
(En cas que feulement lapproches tant foit peu)
D'un traid non apperceu te mettra tout en feu.
Sa flame , a ton flambeau jedant comme un ccilladc,
95»
JM i Mens

109
HOe
Eens ghehrantjjitefl gheylamt.
licht ontfteeob een licht dar eens te voren brandc^
Die eens is licht gevveeft rae6t licht in nieuwe fchadc i
Een doove kool ontvond: als ly maer vier en rijd:,
. De tintel wort tot vier door al dat vier ghelijckt.
Hoe hcht vervalt de menfch tot alle quadc ftreken
Die van een flim shebreck eerft onlancxis gheweken
Een die fich waghen derf, eer dat hy recht ghenas,
Gheraeckt licht in het vuyl, daer hy te voren vvas.
De facili natura recurrit.
AVfa 'vapore levi tremulü dlludere flammü
Fax extiuEia , noyo frotintts igne calet
'Tieriü fomes fua lumma, reddit alumnü ,
Vix bene fcmtillam cum dedit tSiaJilex.
jfn njeterem fleSïi qnam cerea cordafiguram \
Crimen m antiquum feSïora (^ontefiuunt
Vum rz)etens fcmtülx mali modo faryafuferjtt^
SI
Semper adingemum mens malefanaredit.
jE« 'Verttt novice^ rechet hien tofi en T/ice.
tu vicns de chafTer Ic vice de ton amc^
O ne t'approche pas a ta viclle flamc-,
Carbicn que t'eftre eftcint te femble cc flambcau,
Sn l'approchant du feu, il brufle de nouveau.

LEgem
DE FACILI NATVRA RECVRRIT.
dlim ab Athentenfihtu hUm
'fuijfe in nautas , qui AthenU faLimi-
tiam trAnsmitterent , memorie pyoditufn
eji. Ea cautttmerat^vtei, qui femelinfce-
liciter naviga^et , tamquam naufragio
i/ifami , navi^atio in pflentm interdice-
retur. Et quidem ejus pUbifciii rAtie in-
ter alias , fjxc dari foUt: Homines qiiam
faciiltniè in eundem impingere Itpiaem ,
gein antiqtttim redire : cum plerumque,
ex regu'a jurü, qui femel walus ,femper
pr^fumatiir malus in eodem genere deli-
i[H. ld. ob unicum lapfum Athenienfibui
ft fta vijnm decernere quid de ijs tan-
;
dem ftatuendum erit qui crebra viti$-
,
fum repetitiene confuetudinem peccandi
•
eontraxi([e,^ peccata in naturam traas-
tuliffè
njideri pejjitnt ? taks [tametfi a/i-
guando per tntervalla melioris frugis
hem de fcfe pr^ebere 'videantur) non le-
vide cartfain bonorum mimerum trans-
fcrihendes cenfem oculatiores. Remanet
plerumque cencupo aliqita , ettam po si
ftbrim. Mare peft tempefi^tem etiam
4H»t ea agitatur. qui ditt in vinclis fne-
runt , ettam foluti claudicant. Vitiis dia
«ffueti , etiam cwn ea defèrunt , quidam
rttt»e»t veïiigia ^acin eadem faciïe re-
tidunt.
1 U V E N A L
DAer
.... K^d mores natura recurret
D*mHatos,fixa ^ mutari nefci*.
JOX
xijn voormads in Griecken- landt ftkere
keuren ghewecft, over deveerfchepcii
tiiffclien Athencn en falamync,medebrcnphende
dat allefchippers, dieeenmael bevonden
wierden hun fchip omghefcylt te hebben,
dadclijck fouden vervallen zijn uyt het fchip.
pets gilde, ende de vryhedcn van dien. In ghcvallc
de Athenjenfers een eenighe mifgrepe
foo hooghc hebben opghenoraen, wat fullen
wy ghevoelenvandegene, die door menichvuldighe
feylen ,als een ghewoonte van quaet
doen hebben aen-ghenomen > Voorwaer
fchoon de fulcke by horten fomwylen eenighe
teyckenenvan beterfrhap fchynen te toonen,
foo en machmen op de felve evenwel niet
(taen. De zee oock dan als den llorm al ophoudt,
blijft evenwel fwalpendc en dynende.
Men ghevoelt noch al wat huyveringhe na de
kortfe.Dielanghein banden ghefeten hebben,
hincken veeltijdfs oock los ghelaten zijnde.
Menfchen die eenighe flimme ghebrcken eens
hebben aenghehanghen, fchoon fy haeroude
rancken verlaten jfelden iflet datfe niet eenighe
overblijffels dacr van en behouden , waer
door fylichtelijck tot haer vorighe parten komen
te vervallen.
Een heefl met kunfle tam ghemaeckt j
En dient niet al te veelgheraeckt ;
Wantfchoon het nu al dHyci,en frvijgt.
Wanneer t zijn oude parten krijght
Soo if?et rveer al even fel.
En quetii zijn ejghen meeHer ml.
Diegset van quaet wort metter vaert,
Vervalt licht tot zijn ouden aert.
Paal. in L. ii uniis.verf. Padus, fF. de Paö»
tcs defteiUrcdit adfuém naturam.
N 3
ESAI»

102
DE ziel
ESAL 4t»3.
Ve glimmeTule veieck^ en /al by
niet uj/thluffcketê.
heeft mcnichmael hacr cerfte licht verloren,
Sy leyt als {onder glans, en niet ghelijc te voren,
Tis maer een damp alleen,die als een teycken gheefc
Dat noch in eenich deel haer eerftc welen leeft,-
Maer als vvy 'thelder lieht van Godes vvoort genaken
Soo wort de rooc een vlam^de geeft begint te waken ^
Hoe groot is dijne gunft ontrent de menfchen. Heer,
De wieck die maer en rood: en bluftje nimmermeer.
Duin fpiras, fpera.
DVmmihifax tenuem

DVM SPIRAS, SPERA.
CVtn vft£ f}oJ!r/e ilecarfus continuam
peccatorumferiem pr^efeferat, rtihtl
tuiferit folatii reflare , facUe colJigimus,
nip Dettf quijpiam nobU adjit , cui vita
^
continuA benevolentix (catunginegladde
decumt.Talüautcm in omm rerum na-
\ mek, ingruat.minquam me de/peratto ad
Taqueum,fempcr pcenitentia ad Chnjlum
(vocabit.
103
xjAdemae! ons gheheele leven niet anders
en is, als een gheftrcckce keten van alder-
Icy fonden : foo hebben wy billicklijcken te
dcncken , dat voor ons gheeo trooft voor handen
en is , ten zy wy eenich Goddelijck wefcn
opfporen , wiens ghecft in teghendccl niet an-
' dcrs en zy als gheheel ghenade en goedertic-
rentheydt. Ende nadien fulcx by dy alleene te
tura folaf tii mitipmc , Ujtt , ch]us mimum
ab omni afpcritate altenum ejuoties
vinden is, Heere lefujfoo willen wy opdyaU
leene hopen, oock dan > als wy buyten hope
2 jn. Want fiet
iatueer^ tottes extra fpem poJïtM (perare
Urnen audro. Moyfen miractda edidiffe Iegtmuf
,fed AcgyptHm affltxijfe : Eliam,
jidcalum cldufifje: Elijxttm,fed helluas
ittpueros cvocaffe: Petrum ,(ed homines
morte multajfe : Patilum , fed Elymx vi
.' niet en is by dy oyt ghedaen,
of ghefeydt , als tot voordeel der raenfchen,
Moyfes hetft ('tis wel waer) wonder-wercken
ghedaen , maer iEgypten gheptacchr. Elias,
maer den hemel ghefloten, ElilaEus, maer kiHderen
doen veiflmden. Petrus, maer menfcben
ghedoodt, Paulus.maerElymam metblindtheydt
ghtfliohen. Maer du, Heere lefu, hebft
dyne wonderdaden als van melck en honich
Cunt ademijfe. Th vere qui mei , merum, I doen ovcrvloeyen; Hier hebdy >menichte van
Mt pifcium multhudmem ia retia
""^^ ""^^" befloten.tot volheydt van
e'rifli, Ji'f!'^'^^"
^ •! üJ
1
'
1 r
Ipiile: daer, watcrin wijn verandert, tot over.
Ut ctbus largior homtnt (uppeteret ; tut
4qudmin 'uinum mutasti ,Htpotus iiherior
fufficerei : Tu motttmparaliticis, vij'
^m ucis, fcrmontm mtitis , fanitatem
êgrotii , mundittem leprofis , mentem fanam
diemontaciSi vitam mortuis rcddidi-
Jli: Innttlium tu durus nifi in ventos^fcd
(juia ij in homines dart : wft fortè in .
fi
cum , fed qui* fru[iitm non ferret : mfi
forti in difcipuloSjJedcumpcenoi cogitaj
rent, Licet ergo confcientia vjoetvan dranck, Degheraeckte hebdy bewcginghe,
de blinde het ghefichte , de ftomme de
fprake,de fiecke |hefondtheydt,demelaetrche
reynicheytjde befetene goede finnen,de doode
'tleven ghtfchoncken. Over al zydy dan goedertieren
gheweeft , nerghens (traf, behalven
teghcns de winden, maer om dat die ftraf waren
teghens demenfchen. B-halven teghens
den vyghenboom , maer om dat die de monfchen
gheen vruchten gaf : behalvens teghen»
uwe jongheren, maer om dat die de raenfchen
wilden itraften. Niemandt is dan uwevyandr,
als die vyant is van de menfchen. Mits wekken,
feccatorum
,
hoe groot mijn mifdaden zijn , foo en fal my
noyt de wanhope totten baft,maer altijdt de
hope totChriÜura afleyden.
Es A."9-
HAbitantibui in regiene umbra mor
tisjuxortae/i.
Bern. Se r m. 7.
S/ infurgant adverfttm me prcelia , fi
mundui fiviat , ftfremat malignm , ^
ipfa caro adverjü^ fpiritum conctipifcat,
in te^erabo, tu arundinem quaflatam
non frangcs.
VT

I /*> AmmenaJThamar-^ veni, CHbamecutn^meafsror ^qu^treiPto»'
1 j , 1 o. *~^ dit ei , ijoli frater mi , noli opprimcre me ; neque enim hoc [m eJi
Jfrael: TitUfaareftultitiam hat)C;fedfi6tius loquere ad rege,é' ^^n vegabit me tibi.
Cypre. Tract. di Sponsal.
OPtim} ApadHeltodorum Chariele* Theagentm monet nt a virgine ftia ablH'
neat,eju0adei anpta fit é" f^Um in nupti^i tradita^his verbis: «"*• •= "' """ * r»*' —
^ihgr: rgfilnt ymfim t^h rif jTH^Sirtv luti tarsvi ffv^/ïvll*
in

HOe
VaB, of weeft n^aft.
105
comt de flimmegaftj hoc comt de fhocpcr loeren
Om my roe fijnen roof in haeften vveclite voeren]
Hoe comt de lincker hier, en feyt , hy is mijn vrient
5 lek. weet dat hy my \\c^z^ maer niet ghchjc het dient.
^ Gheen rat en eter Ipeck, al iflet hacr verlangen,
of moet haer inde val te voren laten vangen:
Wie hieryet anders meent^die heeftet qualijc vcurj
Ghy fooje mint,en meent,c]opt voorde rechte deur.
Hebi' in dtnfin,
Opnchtemin,
i
|
/ i^tet dm treck^
En 'tlott btflecl^
McitfaiuhotreH: - -1 Icl^^tn u*'Jlemn ;
JtUcrflteiktuJf fin
Chelijcltji.> /;in
|
1
Di: eelt
fi licler^
En ^'ï?*" den l>er{_
Ttttjuaet belin
Tiiet aen her fbetk^,
Seecktvujh p.nrer:.
J
I "Vut vitnjet! henen.
Vt capias^ capiarc prius.
ET patet tnrrejfus, nee deficit ardor ede-adi^
Nee latety adprxdam qux 'xv^t monfiret iter.
Bcqiudagam ? reciofitramite ducarin efcam ,
Tnfiia me duro careere ijincla manent
S'jdmeahbertits antro non clauditur uno
V^n ego captiVuSyJèd faturcjleijclwi.
\/Piura locuturovox h^c mihiyerberat atircs:
1 C
Si ccpillc juvat, fac capiarc prius.
Tr/jr doü efire, devant repaifire.
^ ^^ veus, compagnon, qu'on ouvre a toy la porre ;,
v3ll te fcra beloing hurter d'un autreforte:
Va ten au droid coftc, nul eil: d'ailleurs admis
Nul mangeicy dulard, qui nc veut eftrepris.
O me

Die notoi wilfmciken, die moetfe kraken.
GHy fiethetlccker aeSjCn dicychtet mette tanden,
Ghy wout wel aen het {pec,maer geenfins inde bander
Dus blijfje buyten fchootSjen gheeft u nimmer bloot
Maer Tonder groot ghevaer^en worter niemant groot,-
Gheen koorcn fonder hayr.gheen noot is fonder fchellen.
Men fiet, wie rofen pluckt dat hem de prickels quellen^
Al wie becomen wilt dat hy van herten wou
Watftact hy flecht en fiet ? de hant moet uyt de mou.
*—— — ir ^
Aude aliquid.
ESca quidem flaceaty fed te metus arcet ab efca,
D^mpe latent blandü njincla propinqua cihü :
^uid te njincla fugant ? qmd carcerü impedit horror ?
^U'^m labor ahficrret i pra:n7ia ?julla manent.
Crana latent pakü , dura nuce nuclem h^eret •,
€t rofa tangenti punget acuta manum.
^ui facinus forti memorabile peSiore -uerfat ^
Audeat ,•
LE
ille nihil, qui nihil audet, habet.
jamais parejfe^ ne jit p'otlejje,
rat voyant Ie lard, (ouhaite de Ie prendre,
Mais toutefois pourtant captif ne s'y veut rendrc.
Nul hpmme vientau bout de fon contentemenr,
Qui n'a premier foufFert du mal 6c du tourment.
^^^
^ avd;

AVDE ALIQVID.
Est (fuoddam geniu hominumadeoitmidt
inertisque defidtét, ut, ettam ft
rerttm bonorum (peni apdgeniem fatis
c$n(picu} vfdeant . mbtlomwits tarnen,
ntfcto cjuid ma/i prafagientes , ad omniA
fulpiciofi ac timidi mamvn operi admo
vere nunquam aufmt. Proprium ccrte
MEn
103
vint menfchen van foo weynirh be-
Jnjfs,en liiyen aert, dat lie Illve (hoe
wel merckelijck vaoided voor handen fiende,
evenwel achrer ghehoudcii werdende door,
'ken weet niet wat ghevaei dat fy haer u. beelden)
de handt aen den ploech niet en derven
ilaen. 't Is vanden ouden hei konienjltijtsgewcell
een rechte eyghenkhap van al:e flip gefoutene,
haer vatficheydt met een deckmantel
van gbevaer te bekleeden jghelijck al in fij.iea
'n I r . vaneuevaer te DCKieeaen .eneii csaun uj.icu
tgmviA e(t ,penculorum pratextH (egne
\ tjjj: ghefien ,ende aerdichhjck uytghedtuckt
ttium velare : vidtt id, ^ lepide expref- htdi de wijfe-man in lijn fpreucken, Proverb,
hebrms fap'tens ; Prov.22,t j. Leo in
fit
triviis grajfatur , wcjiiit etiof((s, vereer
ne me devoret. O fungosl mantis cum
liinervA movendaeft : diifacie»tem ad-
juvattt. Semper aiiqaid fortuns permit-
tendum efi, ait ille, quoties ad prxcLyoi
dciiones accingimur : fruHra putamtts
nihil agenti in fmum develaturam vi-
&OHiam,autfortHnam efïe, Non •votU.ne-
que fappUcijs muliebribus auxilia Deo-
rumparantur ; vigiUndo,agendo projfe-
qucrepellit,
*it ille : é" ft omnis Aer aquiU penetra-
bilis ejlyfic difficultas forti-
il. 13.De luye fprteckt,daer is een leeuwe buyten
, ick mochte vcrworght worden op der
flrattn. Wech merdefe foet-voecinhe fachte-
boteis. Nieraandt en kan yet byfonders iiyttechteujfondenn
eenighen deele fich hetghe-
vaer r'ondeiwerpen.Yedcrhelpefi^h Telven.fo
helpt hem God. 'tis niet te dencken datyemandt.fonder
yet daer voor te doea,feghen
ende gheluck in den fchoot fullen komen nederftortcn.
Niet met bloot wenfchen,of vrouwelijck
ghekerm, maer met dapper in de weer
te zijn , verkrijghtmen de Goddelijcke hulpe.
in het uytvoeren van trcffelijcke faecken. 'tIs
van oudts een feghwoort by de Griccken ,dac
_ _ . ..
ft tmnia cedent ; Deos omnia laborïbus
^endere, monet proverbium. Biffictdttu
aut eventus ameps te terret ?
by Godtalle dingh om arbeydt te koopen is.
Hem die het goede foeckt wedervaert , wat
goetSjfeytSalomon. Prov.ri.2. Wat maeckc
u vertfaccht demoeyelijckheytende onfekcre
uytkomfte van u voornemen ?
Audentes fortuna juvat , timidos- DieUoeck van moed' is, vnlchtgheluck
Eenfwaer- hooft blijft alt ij t in druck,
Cl A VD I A N. In Nvp.
NOn quifqitam fruitiir veris honoribta ,
HybUos latebris nee (pol/at favos ,
Seght den ouden Poe; : Daer en is geen lucht
die den Arentniet en doordnngnt.gheenfwiricheyt
daer den dapperen niet door en komt.
Sifronticaveaf,fitimeatrubos:
i^rmat j^ina rofaSimella tegunt apes.
Pl AV T,
^i e mee mcltHm ejje vult.nucemfrangat eportet.
O 2.TIMO.

108
2.TIMO. 2.5;
Ghcen !get irej^ia.
^uidfalebras^quid'-vmcla times ? moriatur oportei
Dum ruhitjmoriens ijfvere jï quis amat.
C
MARC. ?.:4.
^uiconque

NVuqudm
NI PATURIS, NON POTIERIS.
eximium ejuid facili negd'
tio quis adtpijatur ^feunu&m Itiko-
ribui , honores periculü Deum vendere,
^ difficilu flerumc^HC e[fe,quxpHlchra
jünt, moiiet vetuftum^ ac venujlttm ada,
gium : & ftt PUto cenfet , id qttod factie
tfl, id mAgnus ac finguUribus rebitt minime
nHmenndum efi. ^jianto utique
res melior , ac magü cxccllens , tanto im-
Jtnfiut in adquifitione iÜim ilUboran-
durntfl. ^idergo? ChriFhm (perare
tuft f umus , é^ in ipfofummum bo»um,
Uhorem autem ac Arumndi fuhire dctre-
£iamus ? Actiit in wultis tdtpifcendi cu-
tiditalem obtinendi diffcultas , quidni
(J* hk ? montes fiifiramm^ rupes pervadimus
, valles tranfilimm , ut feroó alt-
qtiot ,fcfe mnttio infequentes, vidcAniits
. . . . . . Minetlubjovefrigjdo
Venator tcneraeconjugis iramemor.
cMaximiliamm Cxfirem tamo ardore
ftram in venatiene infecutum memorant,
ut currendo rupem afcodcrit, twde pojl-
ea,?iijiitb accolii adjHttis, defcenderenon
fotuerit.
Vt corpus vileat ferrum patiemur, & igncs
ferimutficarinos,ac uri.ut miferam hanc
vitam paululum protrahamm ; ^ ater-
riét ftUcitatis prxmitim, nllo dolorum ge-
nereredimerc ambigimits?
109
SEIden bekomt yemaot uytnemende dingen
Tonder grooce moeytc : God verkoopt wctenfchap
voor arbeyt; eere voor ghevacr, en al
wat yet byfonders is heeft altijdt fijn mocyelijckheydt
, feydt het oude fpreeckwoordt : Eo
hierom meynt l'lato, dat ghemackelijcke dingen
ftlden yet vocrtreffelijcx in hacr hebben.
Het welcke alfo zijnde , waerom lullen wy ons
dan voor laten ftaen , dat wy Chnftum fuUen
gewinnen, endc in hem het opperde goet.ende
dat als op ons gcmack,en fonder flach offtoot?
In veel dinghen werden wy opghefchsrpt , om
yet des te vierigher tebegteren, alleenlijck ona
dattet qualijcken te becomen is, waerom en
Zijn wy , ten acnfiene van den Chriftclijckea
wandel,mede niet foogheneghen.
Een vuej-man op de )aghtghefint.
En denckt niet eens om rv^fofkint.
Men fchrijfc, dat keyfer Maximiliaen op eeo
tijt,mct fulcken vieritheyt een wilt na jaeghde,
dat hy in't vervolgh van't felve.fich eyndelijck;
vont op een hooghe ende lleyle rotze , vande
v;elcke hy.eyndtlijck tot fijn felven ghckomen
zijnde,ghten middel en fach om af te geraken.
Den menfch ontfïet noch lyer noch
fmert.
Om hier te blieven op der eert.
Men faeght hem afjijis been en hant,
Sjjn aders werden toeghebrant.
Men giet hem vuyte draneken in,
Vergifticht met een [lang offptn ;
Watdrnck^wat kruys,rvjt tegbenlpoet,
Sal dtin verfchricken onsghemoet.
Wanneer men in fi']n herte prent,
Vat hoochsie goet„ dat niet en ent ?
2.T1MOTH. 2.5. Bernard. In Qvod. Serm,
QVi certat non coronabitur nifi qui' 'TTi_hocmundo,qmüincampocertami'
tegitime certaverit , primum labo- ï~nis\poftti fumus : qui hic dolores , aut
rantem agricoUm oportet de frttÜibm 1 plagas , aut iribulationes nonfufcepit , in
ftrcipert,
j
futuroinglorita apparebit.
O 3
qvOD

IIO
QVOD IVVAT EXIGVVM EST.
XIX.
pROV ERB,QE^«/V«r eam qua^ bes ducim adviSiimam ,

I
'j^ 'T
< Y
f III
GHy
yoor kleyn ghenucht,üroot ghefucht, en lan^j gheducht.
die voor defeii os fiet ipel, en verfche rofèn
Siet oock wat achter volglit, en let hoe corte pofèn
Hoe ras vergaenden vreiicht de malle jonckheit heeft.
En wat de quade luft voor harde nepen gheeft.
Siet, vrienden, vuyl bejagh en baet ons niet met alle,
' Al is het eerfte loet, het eyndis enckel galle;
Ach dat men vreuchde noemt duert maer een corte wijl,
Van voren fchijntet fpel, van achter is de bijl.
Quod juvat j exiguum efl-.
QVi pecm hic litmsque

jfn njoorj^oetjtet toe.
DE gild-os gaet daer heen vercicrt met rofè- cranfïèn.
Men hoort de trommel flaê,mê /iet de kinders danfen
Hy fchaym-bedt inden wijn, en pruyft van enckel vet,
Maer peyil niet aen de bijl;, die op hem is ghewet.
Hoe menich iflèr trots^en gaet daer moedich proncken,
Die, eer de fonne daelt;,in pijne leyt ghcfoncken;
Neemt, vrienden, op u felfs,en op u Taken acht,
Oockals hetfoet geluc op u geduerich lacht.
Fortuna vitrea eft, cum fplendet frangitur.
SOrdidm aut fieno nuper fzielfiramine taurta
CinUa triumühali cornna fronde gerit $
Bt laVAt effkfltm palearia cajfa falernum ,
Et Jirepit argutis tibia fejlafonü :
JtpecHs^tT i'X.tü mugitihm xihera complet ,
[h(^cjlnngi cultros infua coUa ijidet.
Sit fujhecia tibi mmiofors Utafavore,
J/Ia fovet multoSj ut magis inde premat,
„,- — .
LE
£« projjferitè^ ny afeurte.
beuf,couvert des fleursjfe brave par la rue
Au fon du tabourin \ mais Ie galanr,qui tuc.
Va tout joignant a luy. quand grand bon heur te rit, ',
Cela te foitfuipedjCarlc malheur te fuit.

HEV ƒ MALA SVNT VICINA BONIS.
Srwme bona vaktudo (fecundum Hip-
^poeratem) fumme periculoft efi. Fle-
"
'' tumque magnü gaudiU dolores adhétref-
i tunt
\
j
\ htrnAtor.
. quós
I
Magüpericulofa navigatioejljcum,
vento fecundo , modo in hanc , modo in
Ulam partem Ufcivit anceps -velii, quhm
turn adverfe turbine finns obliqtiat gu-
Solet fortuna, ioqiut C

"4
f^oor kleyn ^enucht, groot ghefuchi,
fict eensj vrienden, fier, >»'at macht den gild- os bate»
EYDat hy een rofcn hoet mach dragen achter ftra en?
Al wort hy fchoon o;eftreclt,'tis voor een corte vwiX
Eylaes van achter volght de flagermet de bijl.
Hoe doin is menich menfch | ly ralen, (pelen, woelen.
En van dat comcn fal en ifler geen gevoelen
Maer hoort een nutte les voor alle vuyl bejagh,
Peyft ftaech op uw' vertreck , of acn den jongden dag;]-^
TAure
i.lOHAN.2.
Mundus tranfit , óc concupifcentia cjus*
qmd eximiü te cornua nexa coroUis ?
^uidve ju^ant agilt tympana pulfa manti. l
Max lannts rigiduferiet tibi eolla. fecuri ^
TaWaqtie perpetiu gaudia noEie lues.
^uidrQfaj,quidhtm tibi^quidjoomoyblandalibida
Troderït? 'iS njnflo quidquid in orbe placet.
Heu ! leris ^ breVi^ e/l nuwdi^'-vel fumma, n^olupta.^.
Et premit emerittim morsfine mortejecur.
De courtpLüJirj long reventir.
QVc fert au pauvre bceuf quon des fleurs Tenvironne^
Puis qu'un langiant bouchcr de fi pres Ie talonne ?
Quattens tu cceur charnel des voluptez confort?
Helas ! de la ne vient qu'un' immortelle mort.
POST
'
*

POST GAVDIA LVCTVS.
\y^Rhü terrarum hom»i tanquam the-
^^^^J atrtttn esi, unrtsquüijue ibi nojirtlm
'
fcemtfervit, comicam hic , triigicam Uk
terjiXAVt fiiHinct : Comicam eert} t'ir
henui ;quociuiue $nm UU exordio acium
incipu , lepida utiquedc feÏÏivo fine viu
fihuUm claudit.Tragico c^hurnowdH-
tuf prodit homo ftequam : nee pcrfonam
ftmt, ntficruentui: Aclus enim posfremus
nuftquitn ilU alias nifi fnncUtts ac
' iriÜü. £)uotiescumque tgUur hunc aui
ijiam improbum imtitfatrap^ perfondm
juHinere^ dc magnum aliqutd(}irarevi-
debii -^eontine te,acfu(pcnde paali/per ju-
dieium , dam tragieo leatufeena e/aud.t-
tur. Ftnis diïiinguitfAbuhm . ^Inisbovemnitidttmmpratis
(nxuriantem dum
viclet, feeurim non eogitat ? quis taurum
fub )ugo f^ementem dum con/pieit, macel-
lo haud deslinatum nen concludtt? con-
eludamtts ^ nos, impierumquefcelicitate
nihU fcelicius e/fejlatudmtu , nee enim
Muqiéam pri«cifia impiorum tim invi-
dendi , quAm exitas dtplorandus ; nunqaam
pierum principiuUm trijle, qukm
friüeft pUeidus.
AvGVST. In Matth. 27,
SI hiberes fipientiam Salomonis pul-
,
nhritudinem el
Abfolonis fortitndmim
,
Samffonis ^long£vititem Enoch , divi
iias Cr,tfi,fdkttAtero O^aviani 5 quid 1
115
DEwerelc(feyterecn)i$acn den menfche
jIs een toneel , yeder een heeft daer , als
Sjii rollej te fpelen, dea eenen,in ccn bly^yndich
fpel, een anderen, in een treur-fpel. Een
vroon» mans leven heeft de eyghenfchip van
een comedic, want hoeianich zijn begintfel
oock wefen raachjfoo raaeckt hy altijdt een
vToIijck eyode, Den godddoofen daerenteghca
is een recht tragedie- fpeelder. Wanneer
ghydaeromme eenich werelis kindt,ten
eerden aenvanghc, in heerlijckheydt hoogh»
fiet uytmuyten : fchorft u oordcel een weynicfi
op , ende let op het eynde ; noyt en hielter
treurfpel op ; alleenlijck met een uytkomen,
de eyghenfchap vande fpelen , is raeeft ghelcgen
iu het befluyt.Iet daerom wel op het laet-
(le: op 'tfcheyden van de mart (fegt ons fpreecwoordt)kentmen
de koopluyden. Wie fietcr
een vetten os in een wel-begraefde weye , die
niet en denckt datfe teghens de brie opwaft ?
Wie fieter daerentegens een beeft fuchten on.
der het jock , die niet en merckt , dat 'tfelve
niet en is voor het vleefch-huys ? laet ons dan
befliiyten,en fegehen datter niet ellendiger en
is, als hetgheluck vande eoddeloofcjnietge-.
luckigher , als den teghenfpoedt der vromen.
Het begintfel van een boofwicht en wort nimmermeer
foo feer benijdt, als zijn eynde baklaeghtwerdr.
De begintfelen vande Godtfjüghe
en zijn nimmermeer foo verdrietich en
befwaerlijck, als haer eynde is lachten licffe-
lijck.
profunthxc cam tandem da/urcaro ver- j meUbxufs'en va alaiuerie.
Milna (^ dttima dtemonibui ?
ELk
Pro V. 7. zi,
tafiechipAr laforce de fes doucti
pxroles é' la enduit par les mignar-
difes de fes levres»
il s'en va aprcs clle ineontinent com»
DVM

11^
DVM TRAHIMVS, TRAHIMVR.
XX.
OviD. Am OR,Q/»«»^«4f» Danaen hahui(f€t ahenea tf/^rls
ELEG.ip, "^ None(J'et Damié delovefaSiaparcns.
Dan, ^JE^e ego cum pofjemfactlem exorare fuellam^
HlYNS. ^ Dtffalii menumc£fithibnemeaKt,
Ty quoquevddiffer^veltjeconcedetqmdoptc
Si mea jam nolü efje petentis erts.
Stil^aen

Mijn
Stil-Jlaen beweeght.
lief en tred my niet,noch>rord ick wcch gctogc;
lek treek al >rat ick maeh, en fy blijft onbewoghen;
Sy ftaet ghelijck een rots , hoewel ick dapper woel,
Ick ben gheweldich heet, en {y te bijfter coel:
ISicthoe my Rofèmont haer jonfte felder vveygcrt,
Hoe mydit grillich hert in meerder luften fteyghertj
O wat een wonder kracht heeft oock het ftille ftacni
Sydie haer niet en roert doet my te fhelder gaen.
Dum trahimus, trahimur,
H^c^uemque '-vides,parv

ciS
2>tf trecker veordt^etoghen.
DErots die voor u ftact is 'trichtfnoer van het leven.
Is als een vafte peyl, by God ons voor-gefclireven j
MatrooS;,die met gevvelt,en na fijn cygcn vvenfch.
De klippe trecken derf, dat is de domme menfch :
Ons noot-dvvangh ftaet ghefetjVvie kanfedoch bevveghen^l
"W^at fpertelt cenich menfch? wat heefter yemant teghcn J
"NX^^el voeght u die wel eer in delen u vergreept.
Die gaen wil t^ wort geleyt, die niet en wil, ghefleept. /
Adtrahens, abflrahor.
SJt fatalii aPex,/coüuluj quem conf^icü^ hojpes ^
Efio til?i,parV£ fiayitapttppü^homo:
oA/picis, ut '•vajlam conyellat homunao cautem ,
Jnque leyem fitagat ducere faxa ratem •,
lUa fuoflantfixa. loco , nee tracia Jèquuntur ,
^ui trahit^ mtereafe njtdei tpfe trahi.
Vata, reiuSiantes rapmnt, ducuntque fequenteSj
Cedere qui non "z^'ultJ^onte,coacius abit.
POurquoy
zA malheur i£ encomhner ,
Tatience efi Ie ^ray boucher.
tafoible main tirerce rocq s'avance,
Qui toy & tout Ic tien,lans Ie mouvoir,ellance^
Or,ton fatal dcftin aprens, homme;,en ce rocq,
J^cquel, tirerfi veus.toy mefiue auras Ie chocq.
^
ADTRA*

ADTRAHENS, ABSTRAHOR;
prkre laqttclk Epicfete nous cent-
LAmande teuftotirs avoir a U houche de (
Uquellefaici mention Ie ficur du Vair au
fOAnuel d'Epiii. ) me femble flus haute
que d'unphtlofo^he
Mon Dieu conduifc moy,pai- la voye
ordonnée,
lefuivray volontierSjdc pcenr qu'iin
fortlien (hommede bicn
Ne m'entraine mefchant , ou en
Ie pouirois aiTivcr,ruiv.ït Ia deftinée.
^id luHemur bomulli ? calcitrones éf
rt/rd^arü eqai hoc confequuvturiUt verben
etiam aliquot excipiant , «ec excuiiAnt
turnen jugutn, ait ille : hominum
enim in rebus perendis fetttias non minusfatum
, quam cakalosJïuvisrum li'
wtsobruit (Patifan.inmcnip.) nee enim
concilie prudcnti , nee remedio fagaci diwnA
providtntije fatalis dijpofttio fub-
verti petesi , cUmit vel ipfé Jpulejus.
Optimum igitur e/l pati (wculcat Seneca)
quodemend.ire nsnpsfis,^ Deum (quo
Auêiere omnia eveniuni) fine murmure
comitari. Malus ille miksquiimperato-
rem fuum gemcns fequitnr 5 nihil autem
iU pfagas cocrcct^nt pattentth.
Se ^T^Atis a'^tmur,ceditefatts:
Oe D , -t^ Non foliicit^ pojf»"^ "*''*
Mutare rati fwdera fuji
^Imdqnidfatimur mortalegenus
^luidquidfactmus^ venit cxaltê.
iip
ILTEt ghebedt dit Epi£tetu$ ons beveelt ïI-
*• -'tijdr inden mont te hebben, verhïdt by de
de heer prefident du Vair, dunckt niy vry al
wat hoogher ce gaen als de leerc vande Hey.
denfche wijs-gierighe
Lep my door dijn beftemde baen
Mij» Godtfofaiick rvillichgaen
Daer ick,ghelijcL'een eerleek man,
Tiaeru befcbickingkomen can :
ofanders werd' ick.als een wicht,
Ghefept na mijn hefcheyden plicht.
Wat woi Helen wy dwerghen hier teghen ? eCB
aetftlende ende achter-uytflaende paert doet
met fijn Herckheydt gheen ander voordeel, aU,
dattet fijn lijf vol "flighen krijcht,en moet nier
te min het gareel draghen,en den ploegh roori
trecken, Den raedtende bcfluyt der menfchen
werdt vande befchickinghc Godes immers foo
lichtelijck beloopen ende gheheelijck bedeckr,
als de keyen aen den oever ligghende, door het
opgheworpen flijck ofte7andt vande overloopende
reviere,feydt Paufan. Godtsceuwighe
voorfienicheyt en can noch door wyfen raedt,
nech kloeck verftandt van 'smenfchen vernuft
ecnichfins verhindert werden , feydt felfs den
goddeloofeo Apulejus. 'tis dan beft gheduldc-
Gjck te verdragen 'c^hene men noch beletten,
noch vcrfettenkm: \\s belt Godt,door wiens
macht alles beleyt wert, fonder tegen.knorren
ofte morren in te volgen. Ten is gheen rechtfchipen
lantsknechtjdie met onwiilicheyt ende
al fuchtendefijn veldt-overflen navolght»
Daer en is niet dat plaghen en flaghen meer
verfacht, als lijdtfaemheydt.
S E N £ C A,
NEcef?itatis non aliud ejfugiu?» eB^
qu.ïm veile f quod ij>fa eogit.

129
NOsh}
Q_VOD MOVET, QVIESCIT.
infiftitum,£termm, acinejfA-
hik numen (ex quo, per quod, ér f»
quo omnia,a quofunt emnes caufe eaufarum)
dtfiniamm attt defcribamm ? nos-
ne homulU fnules , ac mhili, qui necdum
etiUcis atit pulicü corpufculutn , fatisfer-
Ipeximus? abfit.abjit. Deus religione tantum
intelligendns,fietAtepr0fitendtis eH,
fenfu vere perfequendm rton efl \(ed ado-
ratfdus.ait Hilar. Interea tarnen, ore ve-
rterahundo ac humiliy de Deo fu efl pro*
bqm ca qux ipfe de fefe^ in libris mjHicii,
mcmorix prodidtt. Nee breviut qitidquam
aut mirabilius ex immenfo iïio
«ceanofacilè depromat dliquiiy hoc elogio,
Deum immobikm ejfe, omnt* tarnen mo-
vere ; Deumfecurum eJfe , omnia tarnen
curare j Deum inconcujfum eJp,omnia
tarnen quatere. Plura quidaddam? quid-
quid in Deo eFi, Deus esi , inquit Hilar,
Meltus ergo Deum ex operibus cognofees,
ér^ftt folem non direEio, ait Hermes,fed
in aquis intuemur, (ie Deum in operibus.
Eofi quis fe modo ad Deum attotlat, ilico
&umtltabitur ; nee enimjïeripotejl ut quis
Deum cogitare j (jr eodem tempore elat
dnimo effepopt.
Psalm, ioj. B v c h.
ILle fl.immantis faper alia ccsli
Culmina immetum folium locavit,
£tfuo nutafacile univerfum
Temperat orbem.
Vid. Aogufl:. Meditat. Cap.ap.
UOe fouden wy dat on-eyndich , eeuwlch
* ••ünuytfprceckelijck wefen Godes , uyt hel
welcke, door het welcke, en in het welcke alU'
dinghen zijn, van '(wclcke de beginfelcnal
Ier beginftlen af-dalen , hoe fcgh ick, fcudei
wy den aert en eygheofchap van 'tfclverech
befchri)ven? Wy arme aertwormen, die nau.
welijck noch de eyghenfehap van een nietight
mugghe ofte vloo recht onderfocht hebben i
Godt is door nedericheydt te verftaen , dooi
Godtsdienfticheydt te belijden, niet met onft j
finnen op te volghen, maer aen te bidden,feydi l
den oudtvader Hilarius. Ondertuffchen nochtansi
iflet niet ongheoorloft , met eerbiedigher
en nedcrighen monde van Gode te uyten, hei
ghene hy felfs van hem door fijnen geelt heeft
laten ghetuyghen. Waer van dit korteiijck,
doch grondelijck kan ghefeydt werden, Dai
hy alle dinghen beroert , felfs onberoerlijck :
dat hy alle dinghen beforght , felfs buyten
forghe : dat hy alle dinghen beven doet , felft
ghecnfins bcweecht zijnde : om kort te fpreken,
al wat in Gode is,dat is Gedt , ende goddelijck,
fcyter een oudtvader. Het goddelijck
wefen dan, is beft te kennen uyt fijn werckcn,
ende ghelijck wyde fonnc niet reghel-recht, ;
maer in het water aenficn en konnen , alfoo i
mede Godt niet als in fijne wercken , feydc
Hermes. Yemand dan , m voeghen als voren,
fich tot Gode verheffende , ül buyten twijfel
ten hoochften vernederen , want wie en fouoe
fich felven niet verachten , ende onder ficli
nederfyghen, als hy op Godt maer en denckt l
Herm. Poe mand. Cap. ii,
0^fne motum non in moto movetur,
quiefeit.
fed in quicfeente, é" idquodmevet,
PSALM.
iï

1 'Maer
1
PSALM. 18.3. ACT. 17.27;
(^od den onbewee^defi rotjieen^beripeeght het al,
Ï2I
'X" T"T Tlefou vanGodes acrt na weerde connc fprekcn
V V
Nadien vvy inder nacht en in het duyfter Heken ?
'W'at meniche cander iien een vvefcn londcr ent
Die noch gheen cleyne mier in eenich deel en kent ?
defèn onverlet, O God, oneyndich welen,
liLaetvan u flechts een woort hier opter aerden lefen;
I
'I
Siet wat een wonder dingh ! hy,die den hemel drijft,
Die ill:,die onghemoeyt, en onverandert blijft.
PVhü
[
QliocI movet,quiera'c.
^ umhra, fmniis^ defcribere numcn Olympt
No f2 opis ejl noflr£ ipuhis 1^ umbrafufntn.
Pace tua liceai tarnen, O Deus optimC:, de te
^aucuU

xn
REPERIRE, PERIRE EST.
XXI.
A M B R o s ^^ 1 aude vas iuum ne un^uentum efp'-at^ claudt virginitaum vere-
DE V R y^cundia loqnendi,é' abjlinemia,
HlERON,'Tp£»«'4 resin fasminUfudicitia c^-^é", tjMafi fl6Spulcherrimtu,ctt\
Ad S a . -l rfü/ Uvem marcept auram, leviqite fi4tu (errumpUur maxime nb
,
YIAN. cyataseo-fifentitAdvitium.
Annien. Robert. Lib.i. Rcj. lud. Cap. 12.
Sitfe cxplera ido, an, (jr uhi lir^initasfit^virgmitai awijJa eji.
'T-vluck

ELs
'T'Z^luchtj krijghet lucht.
tzi
in haer eerftc jeuchc quam veel haer minne vraghen
W'aer dat haer maegdom vvasj ja vvoudec Ritfaert kiage.
Indien ment haer verlvveegh : ten leften (prack de min,
Kint houdt dit doosjen toe, hier is de maeghdom inj
(Intkiftjen fat een vinck) de min is nau vcrtoghcn.
De doos is opghedaen,de voghel uytghevlogen;
Ach ! maeghdom , teer gevvas^, dat ons foo hcht ontghjt
Metfoeckenraecktetvvech^mct vinden ifict quijt.
lnveniendo,amfttitur.
Vjrgmeum Qzjeta decas dum laudat Almnna ,
Virgmttas ubtjït, Lydta noffe cupit ,
1)umy tnage fufpeSium ne confhlat lüa,

l24
Een open mondt toont 'shemn^ondt,
\^W doofje foete maegt,vvas luftich aen te fchouwen, ||
'^ Dies heeft meeft al hctvolc het ooghdaer op gehouvve
Om t'mnich moyte fien^maerals het open ginck,
Doen was de gantfche fehat niet anders als een vinck. -,
Fop hadde, doen hy fvveegh , een grooten nacm vervvorvenB
Maer als fijnflabbe ginghdocn vvafTec al verkorven:
Wie niet te vvijs en is, en niet vvil fchijnen creck.
Die fpreke niet te veel, fo heelt hy fijn o-ebreck.
HAC:,
Silendo (lolidus fapienti par efl.
dum cUufiifuit yfiib fyxide mira latere
Kegalesque teqi quifque puta'pet opes
t^ox,ut aperta jtiityjf^eciacuU ludicra m'u/ao
Traebetj (^ e cao/a '-volavit a^ü.
Dumjttdit tua, linguA^ijirum te^lBajJe^putarvl
Teftittur te pucrum te Jïne mentejonm.
3uï loquïtur^populo fepraibmt lÜe njidenduWy
Z^elfatum sprejjo dumfilet ore jfapit.
TOut
Sanslanoage, lefoleflfage.
femble bel 6c bon,quant cefle boite efl: clolè,
Mais quant un malotru öuverte la propofe,
LrO jeu eft tout gafté, Ie monde voit que c'eft
Pour fa^e on tient Ie fol, fi long tcmps qu'il fe taift.
SILEN-

SILENDO STOLIDVS SAPIENTI PAR EST, Ï2S
MVltU
pr^edarum videtiir bene lo-
qiii .frttdcntiortbtii appofite tacere.
^isties enhn, extra notam fimuLtionis,
dut ignorantie ,tacere fts e(l, (ïlentiurH
non loqnacitatem ,
hemintm cordatum
indicare cord.iti judtant : nee quant
quis,fedqaalia loquatur ; nee "vtrberum
molem, fedpondra attendenditm efe. Vt
monetd illa optima eïi jquxpratitplurimum
babet m parva mok ,fic ferme qui
fenfi*s,ait prudeits vir, ^ confidenter ad-
dit ; ^id vifurrés fim nefcio,fed verbo -
jos valde ó" "^^ fapientes nondum vi-
di, Cor fatui (inquit Salom.) eruclat
jltèltitiam. {^nt nihil igitttr, au: accttra
ülcquendum ; ne lingua, quAtn humido
AC lubrico tsi, [ut antiqui dicebant) ali-
bi titubet , aut vacillet ; nee enim turpe
(tdco pede, quam mente labi, ait Stoba,
Concludo,ci' cum mnximofilentium optimum
atque tutipmum rerum admini-
firandarum vinculum effe definio.
VEel
achtcn't een groote fake wel te kon-
neii fpreken ; wyfe luyden houden meer
van wel te konnen fwijghen , ji oordeelen dat
fo menichmiel yemandt fwijghen mach , buyten
verdachtheyt van onwetenheydt ofte ghe.
veynllheydt.dat het fwyghen,en niet het preken
een waertcycken is van een rechtfinnich
verftant.Niet hoe velc,maer hoedanighe reden
dat yemandt voortbrenght.niet de menichte,
macr hetghewichte der woorden , is bedcnc-
kclijck : Ende ghelijck dat voor het btfte geit
werdt ghchouden , 'twelck in weynich ftoffe,
groote waerde vervat : fo moeten oockde redenen
, die weynich woorden , en veel fins in
hebben, hoochft gheacht werden. lek en weet
i niet, fey ter een ghelecrt man, wat ick noch fien
fal, maer tot noch toe en hebbe ick noyt veel-
fprekend-en raenfche wijs gevonden. 'T fchijnt
(iout ghefeydt te zijn,doch Salemon felfs is al
mede van datghevoelen; waer veel woorden
zi]n>feydt hyjdaer hoortmen den fotten. Ghelijck
het metael door fijn klanck, foo wordt
den menfche door fijn reden onderfcheyden,
feydc Quintilianus. Het is daerom oorboir
ofte gheene.oftc welvoeghende redenen voort
te brenghen , op dat de tonghe , die in het nat-
te gladde haer woonplaetfe heeft, (ghelijck
de ouden feyden) niet erghens in en glibbere;
wantten wordt niet foo quaedt ghehoudec
metten voeten^ls mette tcnghc,te ftruyc-
kelea.
Mart i al I s .r~^Vm te non nolfem, dominum regemque vocavi
1. V^ Cum bene te novi, jam mihi Prifms er is.
Er A s M . I N KvovT. Ejl aliquAfapier.ii£pars,ftlüitiofiullitiam tegere.
Al C I A T E y.f^Vum tacet bsud quidqutm dijfert fapientibus imens^
G R .£ C O , V^ Sluhnu esi index linguaque voxqae [»£,
Ergopremat Ubiam^digitcque fikntia ftgnet
E fef: Pharium vertat in Harpocratem.
C>3
Inpft'

IZ4
HEc
Jn wetenfchafi mmcheyt,
was u aengcfèyr,en dier gcnocch bevolen,
Dateenich diep gheheym hier binnen was vcrholeflil
Maer ghy en rufte niet , ó al te lofTen maeght
Tot ghy al te mael tot uwer fchande, (aeght.
Laet daer des Heeren arck. des hemels diepe faken
En ftaen u niet te {ien,en minder aen te raken •,
Nictfoecken is hier beft^niet weten hier' verkieft.
Die loeckt;,en vintet niet, of die het vint, verlieft.
Fida
Tegcnda non detegenda.
tihi nutrix hacpixidefacra latere
T)ixerat^ f£fcitis hoc dehuit ejje übi ;
^uidtra,BAre mAnu, quid cernere, i-virgo^ requirü,
,^uaque tenere manHyqHdeque ''videre nefas?
Sacra Dei reverenter habci quidfederü arcam
Tangis ?jo,cohibe Jïulta puel/a manuf.
Jn multü nefcire juvatyfciyijfe nocebit
Sape perirefuit, quodrepenre -vocant.
ECCLES. 5.22.
Tti nas quefaire de n^oir de tesyeux les chofesfecretes.
QVel cm'ieus defir ton pauvre elpritincite,
Pour voir cc que ne dois ? trouvant en fèras quitc,
Ne londe les lecreïs, ains mets au ciel ton coeur:
Ne touche de la main a 1'arche du Seigneur.
Idem

Idem Emblema, alio' fènfw.
iAretre nilopus eflcaptampepuli^e volucrem»
.^^ Spo»tefuafugiet,tft modopandefores
fandeforescAvexyWOx^qua dita porta,v$kbit i
Jncjut fitumfugiet Itbera fa£ia nemus.
Cerporis anguHo mens enthea cUuditHr antro,
Mers libertatemreddere foU poteji :
èlens Age, pent mctus ; ntc enim nïfi vincuU rumpit,
K_/ibrumpit qttoties de tribus una colum.
TEn
Andersy of het Jèhe beek.
is van ghecnen nootccn voghel uyt te dryvcn,
Hy wil oockcvcn felfs niet in fijn lïuttc blyven j
VVant als hy macr en fict het open vande lucht,
* Soo fpringht hy vcerdigh op, en gheeft henfi totte vlucht.
Het lichaem is de koy,die houdt de ziel ghcvanghcn 5
De doot die raaccktfeloSjdiemaecktfe vrye ganghen 5
VVaeroBijóchriften hert,waerom doch hier ghevreeftf
Al velt de doot het lijf,fy maecktecn vryen gheeft.
NEfcire
lÓ S. S C H A L I G E R.
veile quemma^Jler optmtu
docere nên vtUt erudita infcitU eli.
Ba s I L.
ANimimorbas efl^mde^ fuperflue
ie Deo quarere.
Hl L A R. DE Tr I N.
- Dens rtlégsone intelligendits efl,piet4-
' te
\n
proptendtü ejl , fenfu vero pcrfequendm
non efi,fed adorandtn.
LBs
De V T. 29.19.
chofes Cichks dpartiennent aIE-
ttrnel noïire Bieu : maü les chcfes
reveltes (om pour nous é" nos enfans.
L^DIT

X2S
O V I D, I , A
LJEDIT INEPTOS.
i?/^ cit.iremoque ratesvdoque regun/ur,
A M A N D .-^^ i^rte leves ciirrtü^arte regendas amor.
V E G E T L 1
. B r-^ Fifeelindes optat eventw dimicet arte non cafu,
3. 1 N PRAF.V

'Tis quaet, njoor diet wis~va(t.'
'Tps goet , njoor diet ml doet.
DEVan die fijn vreemden aert en loofè rancken weten;
Maer die hier onbevvuft of onervaren zijn
Pieterman is nut voor fpijs te zijn gegeten
Vervallen in geraes,door onverwachte pijn:
'Ghy llilt daerom den viich van deicn hoorcn prijfcn,
Ghy Tuit om delen vilch een ander hooren grijièn
Ey het! uyt een gheval lacht d'ecn,cn d'ander fchreyt:-
De min is Pieter-man^daer illet al ghcicyt.
Lseditineptos.
EXtrahitur 72ojiro mirabilis xquore fifcü,
{Sjfugepfcator ni tibi doBa manm:
Suemjt forte rudi quü tangerefuflinet auJU
f/Ar wenenatk cufpide Ufus^ abit :
Buem cautè tenet hunc doSiaque evifcerat arte y
éMox impune coquo tradcre monjlra ^oteji
Hic qmd edat^qmd Udat habet contrarim alter
^md muitis opus ejl ? hoc in amore

IJO
STct
Hjs ktmji te leven.
hoc de werelt gaet,daer fw^^ec gefellen viflên
Heeft dickmael een het nut, en d'ander moetet miflen
Een lachter inde vuyftjgantfch blijde metten vangh.
En d'ander rchreyterom,en jammert uren langh;
Daer is een feker greep om dit en gint te raken.
Niet yeder is bequaem tot alderhande (aken-,
'W'atdefèn heeft verrijckt, heeft ghenen uytgeput,
-'t^as yeder even na,maer gheenfins even nut.
Non omnibus,omni*a.
PAfeitur itte cihojdepafcitur ijie

NON OMNIBVS, OMNIA.
f^Ecfatu cUvm^necfttls eflfrtttjum,
LN nifit adfit tjiii arte moderctur , mn
^fatiicytharaynijiqui feite modul(tnr.omnk
non pariter rerum funt omnibui ap-
' Nam
ta, E^regiè, ut C£tera, Arili. taatum,in -
quit,ad unumquemqae felicitas pervC'
mt,quamii cuique virtatüac prudentite.
frifcü mortdtbui fer

DAer
I.CORINTH. 2.16, .
Den d:Jèn eên nuck^des doots^ter doot : Ende den genen
een reuck des levens ten leven.
vYort een fckcr vifch hier uyt de zee ghetogen
Daer,by een Iiandich menfch^vvorc voetfeluytgeiogc
Maerdie het lel tfaem dier niet rechten heeft gevat
Die raeil: gehjck een hont, oock fchoon hy niet en at.
Siet wat mifbruycké werd:. Hctboeck van God gcfchrever
Doot fomtijts die het leeft, en fiet! 'tis enckel leven:
Daer'tbictje faycker vint,juyft uyt dat eyghen kruyt
Daer fuyght de vuyle Ipin vergiftich voetlèl uyt.
..—.............i.»—^.
EC CLES. 32.
Qui cpxnt legem rcplebitur ab ea, óc qui infidiofe
agit, icandalizabitur ab ea.
Pjffcü idem genm huic alimentahenigna minijirat ^
IPifcis idem oenus hnic caufa doloris erit :
Cur altauü pifcem pranuntiet ejje malimum ?
Cum nocet,haitdpi/ci^s,JedyCoce,cuipa tua ef^
SanSia Dei lex ejlyfert pagina facra falutem,
j^(? pereat, tarnen hinc leEior iniquHS habet^
Ltbet apü i^iolas,^ aranea libet eafdem \
H

BONIS BONA,MALIS MALA,
tpfo condhorc vihil mdum aat
ABtnrpe,ait Hermes: tiirpia cnimfunt
affecïionts inhjeremcs generitioni , (icHt
ATtigo xri,fordes corpcri -^'atqui nee aru.
ginemfecit faber , mcfordes aucforpro-
duxit , nee malitiam Deu^. Scripturam
facrdm , ad Jlabtiiendas omnium fere
AUtum hitrejes , detérquere omnes vi- '
demtn ^atqui id non fcripturx i'itio ,pd
naturali homimim five ambiiione ,(ive
travitate ficri
, ratio docet. Vnltttres ad
male elentia corpora , praterit is amcenis
accdoriferis ^feruntnr -,
mufc

»3+
TANGOR, NON FRANGOR AB VNDIS.
Hdc Urnen f int de raro cont'mgentibtu ut bene Hieron. Lih,;, EpiB.s»
QVisfornacem re^s hbi/on^fine aduUione ingrefftis ejli' inqtiit, cujm adolefcen- •
tis

[
i
&A//e aenfprekers,ghem herte-brekers.
rijt geduerich uyt,ghy zijt in alle feeften,
GHy Ghy komt, ó Rofemont,^ by alle blijde geeften,
En defèn onverlet loo blijfje datje waert.
En houdt den eerften ftant van uwen koelen aert.
Nu iflet immers \raer (het fchenen eertij ts droomen)
L Dat midden inde zee zijn even foete ftroomen.
En blijven onvermenght. Siet >3rat een vreemt verftant]
Ghy blijft als kilhch ys te midden in den brant.
PHylli
Tangor, non frangor ab undis.
Dionxis circtmdans undique turmis
En Venm in

136
Elck^Jijn goetjen.
MEn vont in ouden tijtj en even noch, revieren !
Die midden in de zee en door de baren fvvicren
Doch fchoon haer Toete ftroom tot in het foute fchiet
Sy vloeycn nevens een,doch efter menghen niet.
Siet dus hout nu het voick (men mpetet houwen noemen
\^ant yder houdt fijn goet) vvie kan, van liefde roemen
Dacr ycmant fchoon hy trout fijn goet bevvaert alleen
'tFy van byfonder goet als 'tlichaem is gheinecn.
P€r
Corpora coaimunia,fecl non pecunia,
laticeSj Neptune, tuos dijfunditur amnisy
Cm remanet totmyquifuit anteyColor
Mixta nee undci man, mare nee mifcctwr m undü
Fli'.mmüy iS protorius pfcü
utrique manet.
Heus ubifanciafides ? uhi dulcia fosdera lecii ?
ZJtraquefepoJitO'Sarcarefer'vat opes:
/Jorpora funt nobü communia ,lege jugali
Cum?nihite dederi^jcur tua,Phyl/i,negas}
LE
Chacunfon cos aparte.
fleuve,que tu vois, bicn par la mef {è roule,
Mais fon eau^ny i30iflon,hors de fon ieinne coule.
LorSjQuant les mariez ont mis Icurs biens apart,
Ou eft, dy foible amour, ou eft ton feu &: dart ?
COS.-

CORPORA COMMVNIA, SED NON PECVNIA. J37
QVid hoc rit eH l Flnvium f er medium
maris Ubijn f])iunt,(^ velut
in ampkxus cani isliits patr/i ru re , ^
faammhilomirKis undant , cohremypif-
ces pbi fervarc
' Monjirum hoc altquh
in mari.alind ms in terra miremur.Pa-
trum nosirorum xvo^cum adhuc exfia-
rent veteris veliigia refii , urta .fere erat
^fimplex matrimonij ineundi ratio, ut
f mui cum ipfis nupttjs omnium bonorum
focietas inter conjuges contra^a
videretur. T^unc vero mutata tempo-
ra, mutati adeo una hominum mores, ut
conjugij facrum in commercium abiijjè,
(jr res manciftfaöïa videatar ; cjuotque
hodie matrimsnia , totidem fordidx fer'è
taSiiones,de bonis in communienem non
conferendis,intervemant,^id dic/xm ?
fiultè parentes filiam in matrimonium
eetlocant ei, cui dotem diffidunt. Stulit
mnlier marito ejtifmodife dat, cui fua
negat' Vt hnmida mifccatur omnibm
fartibui^fic inter conjuges nihilfcpara-
tum,nihilftngulare ; non corpus, non bo-
na,nec cogitationes qmdem,velim.
r\E onderfoeckers der niture hebben voor
*-'een groote vreemdicheydt aenghemerckc
fekere reviere midden door de zee vlietende,
fonder nochtans haer vifch en water inettc
zee ghemeen te maecken. Tis (mijns oordeels)
immers foo feUfaeni datmen hedensdaechs
, int maecken van houweh'jckcn , ghemeynfchap
van lichamen volkomchjck endc
fonder teghenfpreken toelaet,ghemeynfchap
van goederen jdaerentegen gantfch verwerpt,
Ili niet groote dwaefhïyteen teere magher, »
eyghen vleefch en bloet, in den fchoot van de-
fen of ghenen onbefuyfden jonghelinck flechtehjck
heen te legghen, om na fijn wel-ghevallen
met defelve om te moghen fpringhen.een
hant vol gelts daerenteghen, of fo wat eerde
kluytcn in dier voeghen vall te maken , dat hy
daer niet aen en kan ? ift niet dullicheydt fijn
dochter te betrouwen aen yemant diemen het
houwelijcx goet niet betrouwen en derf?Sekerlijckde
weerdicheydt des houweiijckfchen
(Uets,wcrdtdoordefe vreemdicheden veel te
kort ghedaen: want voorwaar, illter wel foude
gatnjfoobehoorende ghehoude niet allee n-
lijck in lichamen , maer oock in goederen ,ja
in ghemoederen cndc ghedachten ghemeen,
en in alle haer deelen immers foo feer vermengt
te wefen,ghclijck wijn en water, als het
onder den anderen ghegoten is.
IVier trvee gheworden zijn tot een,
Maeckt dacrghemcet engocdi ghcmee».
Hor AT. S
M
A T. 1. Li B, I,
Iraris cum tu Argento poflomnia ponaa
Si tibi non pra-fto, quemnon mcrearis aworem.
Plutar. in Prxcept. Matrim. ex verf. Amiot<
Ptaton efcrit que U cite eB bien heu-
cela eitmien,ccla n'eftpas mifn,
mats ces paroles la doivent bien encers
reiife eu on n'entend pas ces mots , plu's e/lre bannies hors du mariale.
s.CORINTH.

138
Slet
I.CORINTH.7.3I.
De voerelt ghebru'yckendej als met ghebruyckende.
hier een verfche beeck die met de foute baren
Can fpelen in het diep, oocklbnder eeus te paren;
Siet ! hoe het water raell, iy blijft al even (bet,
Sy houdt haer cerften aert te midden inden vloct.
Het is een ^roote deught met alle man te leven,
En aenhet los ghevvoei fijn hertc niet tegheven;
O die de vverelt fchiept,en fchiept oock even my,
Ghceft dat in. deiè ziel de vverelt niet en zy.
Mediis immixtus 'm undis.
ESfe feruntymedium qui per mare njohimr^ mmiem^
js tamen izquorei nd trahit mdefalü.
'Hos tnundtfelagHS^ nos yajium currimm tcqnor y
ü^stenet in falfo Dorü amarajïnu\
Omne Utusferit mida^jmt celer afius arenü
Ah ! quid agat tantas riyulns inter aquas f
Ahne Deia^ liceat nidla falfugine ünElis
L
lleddere corms humo/eddere corda tibi
Bien te baigne, mais fans mcjlange.
A mcr en ce tableau, ledeur.prens pour Ie monde.
Et c^ard toy que Ion iel jamais ne ie confonde
Avcc Ie fleuvedoux de ton cfpritChrefticn,
Dieu donne, que chacun bicn donne garde au ficn.
^
MEDlVi

I Am
SEmitfd
MEDIVS IMMIXTVS IN VNDIS.
ac pUnU, aliunde pet 'tt£, ex
imilitate tenx , cui inftriintur , bre-ui
fridi(*s prodiicunt : animttlit , in aliam
tegtomm trat'fljta -^ ad genium loei, in
auo habentur , indolem formant : idem
ttobiifenaccidtt: mentem ad verbi dt-
'vitti normam indies nobifcum forma
mta, & 'vit£ meliorisfpem animo conci-
timni,at (imttlatqtte in media tirhe ver-
fari occipimusjubinosres homi>tesq-, cir-
(umftrepttnt/ubiü hinc tnmultus ac tttrbM
haurimus, er ne^oiiti nobü,non tio-
firafolum negotiafedaliena ctia/aciunt
tMiferos nos ! abripimur, (jr contagigne
pUrumijHe infammm,ccquii enim
, . , . . Cui mens circumfliia luxu
Intaflum poterit vitk) fervare rigorem ?
Nos tarnen adnitamnr contra , ^, cttm
bono Deo, alphxnm , mare (icttlum fub
terUbentemfine mixtion c anduri{m,fe-
dulo imitemur -^perque kvitates ac vani-
Utes hu)Ui feculitranfettntes , iis nemif
ceamur. at, veliitipifcis marinus in f alfis
undis non falfu , ita nos , ne falfnginem
irahamm ex hocpelago. Solis raditccn-
iingttnt qutdem terram,fed tbtjunt, un-
dt mitittntur. Vtinam fic animm nobis
'verfetur inter humana , at adhdreat in
itrta originiftujd eJi,Deo 1
J39
P En uytheemfche pUnte ofte zaedt.hierte
•*-'iande ghebrariic zijnde , verheft feer hacfl
haren ey^hen aerr , en voecht firh na het lande
daer in fy gheplanr ofc ghefaeyt wen: vremde
gliedierten aerdcn terliondtnacr het ghewelle
daerfe ghehouwen worden , verghetende hec
landt daer uyt fy ghekomen zijn.Yet fulcx phe-
beurt den ii enfchefchieraile daghe.hy oetïent
(ich in eenicheydt in Godes wóordt , maeckt
daer uyt reghels tot een ftichteüjck leven , en
brengin fijn gheneghentheden als onder een
toorn, maer fo hael} hy uyt fijne innighe ghedachten
komt , en begint , bcncffens andere
menfchen, in de werelt te woelen, terftont kie.
ven hem de omfwevende gebreken vau andeie
aen't üjf , en wort door de felve (ghclijck door
een fnel loopende reviere) wech "gheruckt.
Die in de (Iroom van rvelluH frvemt,
t^l is fi]n gheejl altvat ghetemt^
Offchoon fjj ep z^nfaken kt,
Wert vaneens andersviiyl befmet.
Liet ons hier tcghens ernllelijck ftrijden,ende
naervolghen de reviere alpheus ( die midden
doorde ficilifche zee, forderfich met de felve
te vermenghen , haren loop neemt) laet ons
midden inde ydelheden vande werelt^trachten
met de felve niet ghemeens te hebben, ende
zijn ghelijckverfche vtfifihen in foute wateren.
De ftralen van de fonne fchijnen wel op der
ïfrden, maet blijven ohelijckewel gehecht aen
het lichaem van 'twelcke ^y neder dalé.'Tware
tewenfrhen datwy met de menfcheljcke dinghen
befich zijnde , ons niet dieper daer in en
heten, ofte wy en bleven even wel vaft gehecht
aen onfe oorfpronck.welck is Godt. Die ons
daer toe fijn ghenadc vetleene.
Bxo ^. De ViRG. | Philip, 2. 15.
A Fin que 'uous foyez fans reproche
in hecMundo. ftipramundum j
Dlfeite
corpii* genlis , volitet in -^^(^fmplts enfins de Dieu,irrepre.
effe •jé'fi
vebis aJes mteri^.
henfibles au millie» de lageneration tor-
tne ^perverfe.
S 3 EAC

140
f
FAC SAPIAS ET LIBER ERIS.
XXIV.
Ti B V L L QErvitiummihïtriJledaturterieorqaecaiems
»3 Et ntmquam mifero vincU remittit amer,
O V I D, 'i .^Ed
tarnen hxret amor crefcitque dolore repdfa
Me T A M . ^Et tenuant vigiles corfus miferabile curx
O y I D .
i^dducitque cu tem mades,
"P\^ fAciant pps domino tranjlre reli£iA
Dan.
Hey
Limim, propofito /i(/fici4»tque pedes,
Èt poteris,modo velUteae.
J« Q^Cilket anguBum nimium eoncludimur srhe
ï
NS«0 ludiciopeecatquifapiemertmat.
v-a!
T^tr

M?L
VvAer hier ruerjlant^diter mer gheen bant.
Brechtje fpeclt de beeO:, ca Fop laet met hem gecke,
'Ken can (fo roept de vent) mijn hert niet van haer trecke,
Sy is volenckelgneefl,vol alle moy ghetall.
Dies benick aen mijnlief met ftale ketens vaft.
Maer fegheenSjlieve Fop,enhebje noyt ghevonden,
Een nar, die met een Itroo was aen een pacl ghcbondcn.
En die noch efter ftont als met een boey aen't been ?
Ghy zijt (al wcetjct niet) van defe geckcn een.
VSque
Fac fapiaSj(5c libcr eris.
rogaSjTiegat ufqtie tihi crudeiü amica
Ecquidadhuc duro mens in amore gemit ?
Me remorantM\ aü^fo7'mofc

142
Der dmfen hant^ ts onysrjlant.
'\ T^\ 7"^'- ^^'^^ menich mcnfch in onfen tijc te vinden
Y y Die aen een enckel ftroo fich plach te late bindê.
W^at ifler menich menfch die wat een ander doet
Houdt voor ccn ftalcn bant die niemant breken moet
So placli het domme vee m.et onghcwifle fchrcden
Oock op een quaden w^egh een ander na te treden.
Ghy leeft {rhclijrk een menfch dat is na wdjlcn raet
Doet na de reden eyfchtniet fo de werelt gaet.
O demens I
ita fervus homo eft ^
MVha quidem totam patrantur mepta per urhem ^
Cumque petü caufam^ mos jubet ifla,ferunt.
eAnnè igitarJiolidt nosfiringat opinio njulgi ?
'T^MuU num njit£ fciBio plehü erit}
Stammeficfragili^'-veLJiramine morio njinBm
Vah \Jihi compedibtu crurafo?iare putat.
Serviles '-vilesque fumus :
. Le
pro '-vmcimur^ tmo
Vincimur miferi^ caufaque nuUafnbejl,
FOrce
Ce que me licy ceH ma folie.
ades,qne faifons/oni: pleines de beftilè
Demandez en raifon,on vous les autorife
par ia coftume,helas ; un fantaftiqiie Iien,
fol fe tient iiéj& que Ie tientjn'eft rien.
' ' O DE.

o DEMENS.' ITA SERVUS HOMO EST.
SEnfus merbi, é" ori?^» ejus dcteCÏA inititim
fanilatis eTi. Magntt vitiorum
fciturigo eji, confuetudinis , fUrumque
non bonje, imprejfz nebif au^ontas. Fi-
vtmtts fleriefHe ad exanpla, é' , ^on cjuid
reBum,fed quid hfitut urn fit , inquiri-
mus. ^fiii riOiirum, lautitiarnyn atit fn
urflui [umptuf fi cnlpttur , non JUtim
non pro.
recnrret ad antiqtiArn ilUm , ^
ham excufitionem , non ego fumptiiefr-ts
fum, fedmores, ut hodieJHnt, t-irstas im-
penf.is exigunt ? N.t ros lepidi fumiu 1
Sumptitefitatem excitfando , danentiam
cul^amus, ?ithU peccati antiquitas , ni-
hil errantiam multitudo nos mevCAt.
UaU confttttudo , vetnHiis crroris elt,
dixit Thcoiogus. non excmplis , fcdlegi-
bus judiufidiim promtntiant jurifcon-
fiilti, non confuetndhic , fed ratiene vivendum
cUmant Ethici. Ccncludo nn-
iecedentium gregemfequi, fecndum effe.
non homintint. "Hec tnim bene currere
poteU,cw ctirA efi alimis vejiigiis pedem
infgere.
1>E N. Ep I s T. 51.
NOn ego ambiitofus fum , fed nemo
diter Rom& potefl vivere. Non ego
fumptuofus, fed urbsipfa magnoi impcn-
fas exigit. Non esi meum vititim quod
iractindus fum , quod nondum conHitui
eerturn genus vitd , adolefienda héic fi'
cit, ^fdnes decipimus f
j C
I
143
En ingebedde grootachtingevaii
i-'dc gewoonte des voIcx,is als een
Ipring-ader van aldcrley mifgicpcn.
Vele van ons leven alleen maer na
exempelen van andere , niet onderfoeckende
wat rcchi,tnaei- wat ghc-
biuyckelijck is. Wie doch bcrifpt
zijnde over onmaticbcyt van fpijfc
in maeltijdcn,en gact nietterAondt
fijn toevlucht nemen tot de oude,
doch ondcugcndCjLiytvlucht. 'Tislb
de maniere :iil niet wat frays ? met
ons te willen Acrontlchuldigcn van
koftelijckheyt, befchuldigcn wy ons
inder daet van dwaesheyt. Nicmant
bedriege fich fcivë: noch de ouihcyt
vandc misbruycké,noch de mcnichte
van die hun misgrijpen, kan immerm.cer
dat flim is, recht maken.
Quade gewoonte zijn oudedwah'n-
gen. Men moet na wetten, niet nacr
exempelen wijfcn. Men behoort na
reden, niet na ghewoonte te leven»
Slechtelick fijn neus te volgen, cn,de
ghcne die voorgacn na te loopen, is
beeften,gcen menfchcn wcrck, Kiemant
gaetterwcldiefijnvoeren gc-
duerichlijck wil voegen na censaii»
dersvoetftappen.
Idem FpisT.5?. In Fin.
INter caufas malorum noflrorum efly
quodvivimns udexempla, nee ratiene
cowponimtir , fed anifiietudine abdnci'
mtir. ^(od pauci facmnt, noliimns imi'
tari: quum fluresfacere c

414
GAL. 5. IM,
Chj %tjt tot^ryheydt gheraepen broeders^fiaet dan inde yry~
HOe
hejt, alkenlijck dat gh^ de vr-jheyt niet en ghebruyckt
tot een oorfake denvltefche.
ftact de geck en kijckt al NK'aer hy vaft gebonden
En dacr is macr een draec hem om het bcé gewonde;
Een ftroo, een eenich ftroo is hem een ftakn bant,
Siec waer de mcnfche valt door enckel onverftant.
"Wat zijn, ó weerde ziel, wat zijn doch al de touwen
Die ons den Chriften aert hier vaft o-heknevek houwen?
'Tis lucht tot ydcl eer,of feght tot vuyl ghevvin.
Al niet als enckcl ftrooja webben van de ipin.
Stultitia ligamur, non compedibus.
STiritm excelfo fe tollit in afira njoUtu^
tAt ca.ro , compedibus deprimor, mqmt humi,
Tu auidVincLfvoces^aüe^mmcnjidedmtts inepta-j
Mono ^velflrameny compedis mftarr, habet,
$^ile lucritr^, popularts honoSyfugitiya •-ó'oluptaSy
Haccinefint pedihus pondera jujia tuü ?
'JPro njiles anima-s ! deyotaque crura ccienü !
Vincimury nervus nee tarnen ullns ad^fl.
ECC LES. 10.2.
he fa^e a Ie coeur aft droite : mais k jol a Ie cocur a fa gaucbe.
L'Efprit foushaite au ciel fon noble coeur eftendre.
Mals ceft amas de chair au monde fe varendre,
Caufant captivité,efclave fe faifant;
Vn for cft ^arotté de paille feuiement.

^
j
^ -^oïlea
i üa
\
\
' UngdmU'S
\
STVLTITIA LIGAMVR, NON COMPEDIBVS. I4i'
QVotks rerttm httmanarum inlerior
aliqua cogitaiio animum mihifubit,
non fofjnm non ferio deflorare , imo er
ifidignari, nffentmm nojlrcrtim, non in-
fcitiam modo, fed inftiniam.lrretitsi nos
ptundi , nefcio qtiibus , illecehrü fat fci
mus f ^ futile ]ugum cxcutiendi ardor
nts aliquis intcrdum invadtt : fed irrito
fkrtmque conatu,£)ttin age,^[erto rem
. J2,"id ft toia hxc machina ple-
na manu,qutd(juid infefedelitiarü com-
fUBitttrjn nos parata ft effundere,qua-
tandem aitt cjuanta mbis conferrepof-
(it,enumeremuj. Honores dabit^inqutes -^
fumifunt. Dividas ^umbrx.'I^menac
famam^aura Acflrepitus. Foluptatem de-
nique ,falUx prurigo e[l,primo bU»d h,
dolcns . Et qutdcm tfli omnu dcu-
riores non raro nos reddtderunt, meltores
ferenuttqaam.Nec enim autfirm/ora la-
^
ji tera,
ji hinc
autvita loagior, atit mens be^uior
alictti ftitun eH. Ex adv:rfo,qtiidfi,
\ tff'ttfts habenis , in nos f^viat orbls terra-
I
j
j
rum,adeout
Ruina coeli fideia mifccar,
Jngens tarnen [olatium inpréfnttÜ bre»
vitatejn futurorum perfeveranna.
Pa V L. R O M. 7. 2i.
Eleê'ior lege Dei fcundum intcrio
M^rem hominem^ video aittem altam 1
legem in membris meis,repugnantem legt f ^
admajui
A Ls ick foniwyleii,met innighcghedachtten
^^dfi menÜjelijcke dinghen in my felv en
oveiweghe, To en kan ick met laten droevich,
I ja gram te werden , over de floffichcydt , jae
'
dwaeflieytjOnfergheneghentheden. Wy fien
voor de handt dat wy inde wereldtfche fakea
gantfch verwerret zijn, des kiyghen wy fomtijts
goeden wille, om ons daer van te ontwer-
flibicken telcken in
ren; maer,och armen ! wy
ODS goet voornemen. Wel aen dan>laet ons teghenwoordelijcken
eens de fake wat naerder
ondertaftcD.Ghenomen dan dat de gantfche
wereldt haren fchoot als open dede , ora ons,
met al datfe weet by te brengen, op het vrien.
delijcklle te troetelen,wat foudt doch al te beduydcn
hebben ? Sy kan ons eer-liaten geveOp
fuldy fegghen. Maer wat ïijn die anders , als
roock ? by kan ons rijckdom toe brenghen.
Maer wat zijn die anders als een fchaduwe?
Sy kan ons een heerlijcken naem verheffen,
Maer wat is die anders als e;en fuyfende windeken
? Sy kan ons met wellud vrolijck maken.
Maar wat is dat anders,als een bedrieche-
lijcke ketelinghe?Ditalles3maeckt ons vetltijtsflimmer/elden
beter. Ten ghecfcons noch
langhcr leven , noch (iertker licbaein, nocli
gherulterghemoet, maer wel het tcghendecl.
Of dan fchnon de wereldt , ons al qna;iie af
nemen , v/atfs kan en mach , foo fil , in allen
ghevalle, voor ois groote vertrooltinghe ont-
ffaen, eerfl;lij:k uvt de kortheydt van dï jeghenwoordighe
ellende , ende ten taecden,
uyttelanckduyricheyt vande toekomead» ge-
luckfalichcyt.
Utaris ? hic quid niffragile nift plenum
periculis, ^ perquct pcncula perie'iitur
ptricuhim? pereant hic omniaf
dimtttamtn hsc vana ^ inanta: con-
mentis mtt: c?* capientan me fub lege [feramus nos ad foLim inquiftionem £9-
ficcatt.
AVGVST. LlB.CONïES.
O Amator mHndi\iU](a DeigratiA mi-
rumqH

1^,6
Q,VI CAPTAT,CAPITVR»
XXV.
Plavt Damihihoc,hocmelmeunt,ft mettmai,fodes,
T R 1 N. Ihi ille cuctillus ; ocelle fni,fatté' iji»d: (jrfi
i^mplii4J vis dari,dabitnr;tbiiltafe»det)temfirit.
Fttip[e,dt(millis comisesi,inopj amator.
Te R e N t T D ver^ e/i quodmihi pute palmarium,
'EytiW Cii.*-Me rcpperiffe, quo modo adok[cemulus
Meremcfim ingema é" mores pojjet mfcere
Mature,^ cum cognorit, perpma odcrit : %offe cmnia h

DE
\Die gree^ , is m de neep
meeu vlieght over al,om haren koft te rapen.
En vinc ontrent dcftrant een oefterligghen gapen.
Dies picktfe na het aes \ maer, eerde voghel at,
So fluyt de moflel toe^dacr is. de meeu ghevat.
Siet daer een eyghen beek voor èi^^oi lofle gaften.
Die Tonder na-ghepeys in alle fchotels taften;
Sy zijn te bijfter graegh,maer, fiet J teniijt niet langh
De grijper is ghevat,de jager wort de vangh.
LJEda.
ui^captat, capitur.
ijAgis juyenes ^vocat in certamen ocellü,
Vidk,a,t facdes aditus^ddt bafia,fertqHe '-uiajjïmy
^ualia

l^t
Konfi >vm bewaren, gaet njoort njergaren.
DEDe vogliel is bekayt de vogel is benepen:
Maervvat baec die de fchelp? ké fiet een vreemt gheval
De vangher is bedut hoe hy het redden fal.
De vangliishem een pack,dcvangh die is hem teghen.
De vangh is hem verdriet hy ifTer me vcrleghcn.
"Wat iflcrmenich menfch dien geit noch goetcn paft;,
meeu is mdeklem,dc meen die is ghegrepen.
\S^ant daer beleytontbreeckt daer is de rijckdom laft.
Fortunam cftius reperfas, quam retineas.
TB^^mirjibiis
patulüjacet mgens Uttore concha,
T)um f ent ha»Cj rojirum prejfa tenetur ayü i
Capto quidem premitur njolucrü^fed capta re^Honat^
Etfalit^O" fennü oUrea, duro, quatit :
foncha^dm lu^ata, nequit retinere

FORTVNAM Cl TIVS REPERIAS,
QJ'AM R ETINEAS,
I'NgentU é" Tdmofk cornua ccrvis ma-
gis ottert, cfium ad] umento effe, cum iis
%U nefciant , factie per(picimtis . Parum
•H , ejiihu affittcre ft dejit a^s utendi.
iiancQÜ, inquü Gnicciardt?}, fono piu
promptia acquiftaic.chc priidcnti a
:onrervaic. ld emnibtts in ufiiverfum
homimb^ifen accidit, LAiultifum atti-
hui aiit r£gna,aut opes,fumwo {alwread-
lui/ïtx p^/Iea , dcfef/u providi regimtnis
\mar}ibM elahuntur. MagriA opes non
\am tnulta capiendo , qnam hand multa.
lerdendo

PSAL. ii7. 3.
Sijne fvrienden gheeft hy het al (lApende.
DESy flickert over zee, (y wandelt aende ftranden
De model roert haer niet, maer leyt alleen en gaept
Hetlchijnt of datfc ruft,of datfe leyt en flaeptj
En delen onverlet foo wort de meeu gevangen
Van yet dat niet en doet als aen de klippen hangen.
Ey waerom dus gevvoelt om ftaten,rijckdom,eer?
Ons doen engelter niet,'tis al uw' fegen Heer.
meeu die fbeót haer aes, en geeft haer op de fandei
Non labore, fed munificcntiaDomini.
SAxa foknt olucres circum'volitare marime,
TVisdaqm dum petituTj non datur uüaquies.
Conchit loco non mota^fui nonanxia ^'icius ^
ü^nc btbttjcequoreum nuncj^mt orefalem:
^anCfdiim te/ia patet/igidopetit improba rojïroy
Dumqmfetit:^roJiro capta remanjit ayü.
J^os manus alma Dei beat, hos beat abfque Ixbon^
Sponte replet plac/dos pr^da petita fi'nus.
EC cLESIASTlQ 11.14.
"Les biens i^ les maux:, la njïe 'iS la mort, lapawwete
(jr richejfesfont du Seigneur,
'Huyftreeft toutenrepos,fans oncq changerde place:
L'oifeau de mer par toot, lans s'arrcfter tracafle;,
Qiiirien nc faiót^il prend: l'oilcau travaille en vain,
Ce qui nous enrichit, eft, Dieu, ta riche main,
NOU

Ï5I
NON LABORE SED DOMINI M VNIFICENTI A.
RHombum^c^ fqmünum, é" rha'tdm,
^ p.ifiiKttcam , cum tardij^imi fmt
nfcium , fepe tarnen mugtlem pifcinm
velocifimiitn in ventre hAbere,ptfcato-
'ts obfirvarunt- StmtUin tenaj^tpfis
^uidem homtmbm contmgere , qnü non
videt? e]usret ratt(inem Jï quu tnijuirat,
lec vsbcium effe curfum , nee forüum
heUumt necfai^tentium pacem, nee dd&oum
divitLfi.nec arttficum gratiam^ctim
lipiente hebno yef^ondebo.^ Deof.ini
Ha fitrmU, k Deo (unt. Dei arbiiriocx-
itnditar vi^oria,ait ille,neqt{e ad wfo-
entipMos quofque HU acccdit,fedadeos
iuntaxat, ad ques condttor illererum ér
noderator accedere i'oluerit. lik queues
m auxiliari ftatuit , exterrjü illis pleimque
fe aHringi non vult ; inib ea a-
'Jtrfatur potius , wBrumeyitifqiu dehilie-
ihtu magis , quam robuHü , )uvare ma-
jult. Loquuntttr idexempla Gidioati, lo-
Mlh&yéf dliorum Cuj»4 rei iila haud du-
'ièeB ratio,{(t,bona,qu£ ii^lperjta nobis
veniunt, nciiX \ manu Dei tn nos delata
ntelligawtis, eique tanto impenfiuigrati
mimi -vtÜtmam offeramu^ Eam ratie-
lem expre^it ipfe Deus lud. j.z.
B
Salomon. Proverb- (
Enedictio Domim divitesfacit , nee
\ociabittir tis afjlicïio.
pXE zee-luydeii hebben mcnichmael voot
*-^ wat vreemts lenghemcrckt , dat iode rop-
pen ende buyckea van trighe ende lompe vif-
fthen dickwils de fnelfte en ripft* overvlieghers
vander zee gh fvonden werd.-n. Yct fulcx
ghebeurcoock niecfelJcn op den acrebodem,
I en felfs onder demenfchen: En de reden daer
van 15, 'tghene Salomon feyJr.F.cclcf.j.n Dit
ten loope niet en helpt , fnelle zijn ; ten ftiijJe
niet en helpt fteick te zijn: ten rijckdom niet
en helpt kioeck te zijn,&c. Die en dicrgehjcke
(egheningen dalen alle vanden hemel. Na den
raetG odes (fey ter een) wert deoverwinninge
uyrghemeten,en den leghen volchtjuyftniet
die Uont en vermeten zijn, maer alleen iijck de
ghene die het God behaecht dien toe tefchicken.
Ten is den Heere nietfwaer (feyde lonathanj
I . Sam. 1 8.6.) door vele ofte weynighe
te helpen: En veelcijdts , felfs inde meeften
noot, behaghet Code de fijne, door kleyne en
gheringhe middelen , uyt het ghevaer te treeken
: onder andere redenen fonderlinghe , op
dat den menfche ghecn ftoffe en foudc hebben
fichfelvenin fijne verlofllnghe yet wat toe te
fchrijven • maer alles reghcl-recht uyt Godes
milde hant (oude bekennen ontfangen te heb.
ben , en dies te meer verweckt foude werden
met ware danckbierheyt fich voor God te vernederen.
Dele reden wertfdfs van Godc uycghedruckt.
Recht.y.a. Ifrael mochte fich beroemen
tegheiis my,ea fegghen ; Mijne handt
heeft my verloft.
E C C L E S. 9, I 1.
Ai vtufotu Ufolcil quela courfe n'efï
I'point aux legers, nt auxforts la batail-
le,ni aux fagcs Ie pain. ni aux prudens les
j richcjfes^m lagrace auxjcavans.
DAT

152
O V I D . I . Me
DAT, NEC HABET,
XXVI.
-ir\EqHifagiuifera prompfit duo tela phdreira,
TAM. DE Au O -^-^Dtverforum opemmifugat hoc,facit ilkdamorem;
KE X O (Ji^E N s. £luedfacit, auratum eH, CT cttfptde fulgei acuta :
^todfugat,obtufum eft.é' habet fub arundine plamhttm.
Hoc Depu in nympha Peneidefxit, at tllo
Ldfit Apollinaas traje^a per ojfa meduUtu
Frotintts alter amatjtigit altera nomen amantii.
%^u^afuga forma ist^
Sjgheefi^

GHy
Sy gheeft^datfe niet en heeft.
355
flijpt onSjRofemonr, vvy zijn des liefdes pijlen,
Ghy zijt de vvet-fteen rclf:S;,uvv' oochjens zijn de vijlcj
Ghy die ons gaende maeót behoudt uw' eerften ftant.
De coude maeckt het vier, en 'cys verweckt den brant,
V lieftelijck gheficht doet ons de (innen quclen,
V neer-gheflaghen oogh kan ons het herte l1:elen,
Siet wat mijn liefvermaeh ! Sy maeckt, (y doet, fy ghceft,
-' -En dat{è nieten is,en datie niet en heeft.
COs
Dat,nec habet.
ohtufa manet,gladiü tarnen addit acumeny
^uodcme dedit ferro, non dedit ipfa Jïbi.
Cotis aguntpartes m peSlora nojïra ptiel/a,
^Hosque dedêre aliüynon habuêre f aces.
ThyUt,dioni£0 mihi cum jecur igneferuras,
Corda ^erü fchytica frigidiora mye
Me glacies torret,mihi fngora caufa caloris.
Ah l calor hic tandem dejinatyUnde rvemt.
I
Le rebouché efguijè.
Vrifte tu ne fcais que c'eft de noz affaires,
Voicy les lois d'Amour a voz lois tout contraires
Tu dis,que,nul ne peut donner ce qu'il n'a pas.
La pierre, que tu vois,& PhilUsfont cela.
V Chmee».
'\

154
Cjhemeenlijck^ een ruerwaende gec^
'Straft in een ander fjn ^ebreck.
AL is de Vi'etftcen plomp al weet hy niet te {nijden
Hy wil noch evenwel gheen plompe meflen lijden
Noch laet hy evenwel ter iiiedc niet gheftelt
Noch laet hy evenwel gheen yfer onghcquelt.
Hoc weet hetichampervolck en yeder'tfijn te geven
En 'tis doch fteke-blint ontrent fijn eygen leven,
Maer Fop wat is u nut te maken yeders ftaer.
Nadien dat onderwijl uw'huys verloren o;aet.
, . I. I !-
Peccans peccata corrigic,
Os acuit tritons :,
obtuftor i^fa^fecures
C"^ ^ €t redit a fcabro Jplendidus axe chalybs.
Si quü in alterius fua cnmïna ^eciore fenjit,
Hei miht \ qudm f&'VAsexent Uk manus ?
T>um njitiü agitur^convitiaJ}>argit in omnes
Zoylus,^ cnmen quod fetit^intus habet.
Claude domitua njota^foris qmdcernis acutum?
Crede mihi^Jibimet qm fam, lUe fapt.
éMets ta main en ton fein ,
Et ne mefdiras a ton frochain.
L
A pierre que tu vois,agu Ie ferveut rendrej
^Et jamais a rrancherne peut foy mefme apprendre.
Qui chaftier pretend es autres leurdefaut,
Ses fautes redreffer premiercment luy faut.
,

PECCANS PECCATA CORRIGIT.
"pv F AugttHo traditur,cttm efet luxu-
LJru Jerviefjs, f
nip tame» ejujdem
vitii fervi^tmum ultorem ; idque fen
univerfis homirnbus mah morU eft^ut a-
crcs (ir/t m uldfcendU vttiis qiiibia ipfi
•vfhemetcrindulgent. Ba utiq-^ eftfaialis
ingeniorum fcabiti (ut UU ait) ut cmncs
rttrehendere ac difputare malim , qukm
Vfvere. Tieme docendi , nemo difcendi
(liidfO unqudm in calumnU hunc maligmm
Citmpum defcendit, Sed quemehenienterindulget,acresfunt, i ^

BEfiet
ROM. 2. ai.
Ghydieeen ander leertylcert ghy ufehmiiiet'i
een plompe Heen ghehouvven uyt de berghcn
Die komt het fijne ilaeljdie komt het yfcr terghen.
Die wil dat oock het roeft fal bhncken als een glas,
Enefterbhjftfe feltS;,gheJijckre voortijts was.
Daer zijnderin het ]ant,die al de vverelt leeren.
En brenghen nimmer lalt ontrent haer eyghen iecrcn:
Ey vrienden niet alfoo : het is de befte voet
Als fich de meefter ielfs een eyghen lefTe doet.
Docet fpfe docendus.
COs acmtferrum,gladiüque reducn acumen^
Attamen hoc,fen'o quoddedit, ipfa caret.
Si dum/anfia doces alios, ferlperfafèquan'Sy
JriTenmm cotü ,freVi)/e doEior,hahes
^u£ tu> cunque mones^ea deneque ponditshabehunt^
Conyeniant diclü Ji tua faEia tuis.
Difcrepat a monitü cuï deyia njïta, fe'verü ^
Defiruit exemplo^qux rnonet i^fefuo.
Ni? faites pointfelon leurs cewvres^car ds difent
(jr nefont pits.
oQu'il eft mal fèanr,S: de mauvaifegrace
Vnautreadmonefter &; point avoir de tracé
De fes enleignemens ! veus eilre bon doóteur?
Fai toutjCe que tu dissen reformant ton caur.
DOCET

\ tem
DOCET IPSE DOCENDVS.
'OntJulli ex ijs, qni arcxfitcioidji nd-
N^hibiüft4erHf2t,diluvio tamc»periere,S£pelixa,(]ui
culind operam dcdit, nt-
dort retktui minimum comcdit. fieri
potesi.ut cibi (piritiulif adminiïiri ne. eo
ipfi fruif)tur,7\jhilmintu fere/jdiim effè
arbitror rationem vis£ ah altero repofee-
re ettm, (\^i non po(?tt fu£ reddere Be> }
dicia quiddm non improbo^bcnefacia au.
lengc prdfcro ;prxfertim quidem in
eo,cui popu/um docendigrave pondas i»
cumbit. no enim homines tam facüe'ver-
borum doclrin.1 ducuntur,qHam cperum.
reóïefacere princitem, cjui cives fuos ftciendo
docet,ant:(]ni cenfent.quidni idem
de pajlorc ac dociore dtcamm ? jf ,fi id
runfuciant^'viti.i non foliim condpmnt,
fedetium in civitate cjfundunt ,p/»sq/ie
ferè exemplo,quam peccato nocent. Ser-
woqutdnm animi interpres e/i,fedvoc4'
lis tantum ; Aciio vero realis ; ^anc ma-
üm.M^gii enimcredibileputoea unarnquemque
ex animo veile, qu& agit, quam
qu/t loqiiitur : idcoquefiniores di fide ai.
jufque magis eeulis ,qukm auribus ere-
dunt. ^i bene dicit ^ facit, omni ex-
ceptione major eïi ; duo tarnen h.icfife-
paranda funt , re5ie facientem c^ cetera
t4citHrnt4m,pr£ferenduM j udicio
Chiyf. in Lib. de Compuncl, Coid.
DOcere ^ nonfacere/icn jolum lucri
nihil, fed^ damni plurimum cen-
fert. Grandis enim condemnatio compo-
nenti quidemfermoncm fuum : vitam ve-
ro ftam Atque o^eramnegli^enti.
157
SElfs ecnighe van de gene die de arcke heb-
ben helpen timmeren , zijn door de fondtvloec
vergacn.Een koek die de fpijfc bertydt
heefr.ee: menichmael ilderminft, als vol zijnde
vm den reucke, Tkan ghebeurcn,d3t de
gene die ons de geeftelijcke fpijfe »oor flcllen,
felfs daer van geen genut en hebben. Middcler
tijt en iffet niec min te verdraghen, als dat yemant
, die reden eyfcht van eens anders leven,
van fijn eygen felfs geene geven en kan. Wel te
fprckc is een lofFel)jckdinck,niaer wel te doen
gaet noch voor : fonderlinghe inde ghene, die
den fwaren lalt van de ghemeente te leeren op
de fchouderen geladen hebben;want het volck
en wertniet fo lichtclijck tot de deucht geleyc
met de leere van woorden, als met de leere
van wercken. De oudefeyden datcenprince
wel dede, dat hy fijn onderfaten met doen
leerde. Het felve mach, nier fonder reden , tot
een herder en leeraerdes volcx ghefeydt werden
. Want in ghevalle inde fulcke de leere niet
beantwoort en wert vande daet , foo es fondighend;
fodanighe niet allcenlijck ten opfiene
van hun f£lven,maer gieten de feylen uyt over
de gantfche (tadt.en doen meer fchade door
hacr exempel , als door de fonde ftlfs. De
woorden diemen fpreeckt werden ghenceiv.t
tokken van het gemoet, de daden zijn't noch
beter: 'tis waerfchijnelijcker dat yemandt van
herten meynt , het gliene dat hy doet , als het
ghene dat hy maer en feydt. De oude, van yemants
gheloove oordeclende, gheloofdeu ten
dien aenfien veel beter haer ooghen ,als hacr
ooreii. Die wel fpreeckt, en met eenen wel
doetjis een dubbel man : Indien men nochtjr.s
defe twee dingen foude willen fchtyden,fo is
den genen die wel doet,en voorts ftille fwijgt,
noch verre de bell te houden.
Auguft, fuper illud Beat. Imraacul.
qui non
Iy dieet illede alterius errore ,
habet infeipfo quodcondemnet, jndi-
cet illi qui non agit eadem,qH

I5«
INVERTE, ET AVERTES.
XXVII.
Plvtarch. In Moralib.
V7* pueru ctim terrentur perfonis , dami^ eas in mi»m, ^ verfatas oUendimus
taanes,ut difcar.t nontimere . ita conveniet adhtbita ratione res (bede terrifcas
excutere,ut ctim videritttui non ejfe quodapparetco^terHnamtu.
Se N. D T.OCiamui omma xquekvio. efe,extrwfecus diverfas
Tra n Q^Jacitfs habet3tia,mrorffts panter vana,
'TU
I
\i

i
'
'
*Tis maer een niet, diet rcelbeftet.
' . .
TTV/Ilt ghy de fvvaerlle ftraf van liefdes vierfchacr weten
' ^ Sy wort in onie tael een bUmefcheen geheten j
Y.' dat's een bitebau die yedereen ontfietj
Maer keert het {poock eens om, ten is fo Jeelijck niet.
iDat ^hy,ó vryer, noemt 'tgewenfchte goet te derven,
; Is
(na dat ick het vat) u eerfte vryhcyt erven
Gheen quaet is Tonder goet,voor die het wel bcley t j
'Sy neemt u oock de vrees die u de koop ontleyt.
Inverte,

l60
Let waf u ontfet.
GHy fict het momme-tuygh de kinders henen jagen^
Vermits fy dat alleen inaer inder haeft en fagenj
Maer wie het met ghemack en buyten vreefe fict.
Die lacht met al het volck dat fo becommert vliet.
Hocw^orteen fchielick menlch by wijlen omghedreven?
Yet, ick en weet niet wat, dat doet hem dicmael beven,
Maer t'is recht kindervverc lo licht te zijn beducht.
Hoort reden,eerje fchroomticn weeght, eer datje vlucht
Pefsimus interpres rerum,metus.
HOrrendo fOVidas hinc territat ore ftiellaSy
Jnde cargo rifum cortice Urva, moyet.
Detehor (vero nrumfmurnt mago ,
Etfalfa. miferos ajixietate premit :
Amet homo proprios animo plemmque dolores j,
Jnquefu'Am mens ejimgcmofa necem.
Eia age ternbilem rebus , mifer^ abnpe larvam ,
Ludicms error erit,quod modo terror erat.
LE
1)e njame crainteJnjuBe plainte.
mafque,regardé au front du faux vifage,
Aux idiots enfans abbat tout Ie courage,
Mais qui voitl'autre bout, y trouve moins querien,
Nousn'aurons poinc du mal,finous Ie prenons bien.
PESS]
l

TImidit.ts
PESSIMVS INTERPRES RERVM, METVS. lól
e(l corruptio ]uiiic(i ,ajunt
Philofophi. Mettculefos mique non
res,fed de rebus tumores, etiamincertt,
(^ rofe (quoddicitur) umbra quandoque
terret, ftpe eptnione ampiitu UberAmm^
au}im rf, Mt Seneca , ^
quemadwodum
etves inanii ftindx {ontts ternutrt lokt,
tU nos non adacittm excitarnur tAntitm,
fedad (irepnum. Infirmi >wtmi eïi , af$tequam
rnalu opprtmitur . queri ; ?r9
tnumque eH mtferoruwfactie id credere
qtiod mi/i'M voltint : ulque corpora per
vebfdam , fic per metum res videntur
majores , adeo utmtdti, rem quamme-
tuunt.ipli-tnet anuciperit
. .. Multo? in fumma pericula niilit
Venturi timoripfc mali,
Reperti funt quidum in navi periclita.
rentur ,non exfpccJatd navis [ubmcrfio-
ne, in warefefepracipites dederunt. Mt-
[erHm efl t/tori ne moriamttr. optirKeSen.
quid dememius quum arigi fiitiiris , nee
iormento fe refervarCyfed accerfcre fibi
mtferift^ ?
Seneca.
ADhibe rationum difjicuitatibiis
pof-4nt c;- dura molliri, ^ .ingttfla
laxari , (jr gravia (die ferentes mmns
premere.
VReefachtichcyt bederft het oordeel
; want foo haeft als ycmant
den Ichrick int lijf kii;cht, ccn blafc
metdebooncClbmëlèyt) jadefchaduwe
van ccn roolc, Ibtide hem den
broeck ronr fcr.en. D'inbccldinghc
(Teyc Seneca^ ontfet onsgcmccnlijcken
mcei-,als de fake lelfs: en gelijck
het gelhor van een ledige flingcr het
ghevogelte vcrvaert niaeckr,en doet
opvlicghen : fo verfchricken wy ons
maer
niet alleenlijck van de llach ,
oock van't gedreun. En gelijck de gedaenten
der lichamen grooter tooncnin
miftich weder, foo doen oock
alle dingen door de vreefe: in \ oegcn
datter veel door vreefe van in gevaer
te komen , dadeliijck in her uyterfte
gevaer zijn vervallê.Men heeft mcn-
Ichcn gevondë,die, t'fchcpcin noot
wefcndc, hun fchxnuyt vrede van
verdrcnckcn,buyien boort hebben
gheworpen, vcrdrenckcnde alIb,om
niet te vcrdrenckê,en ilervende om
niet te ilervë. V Vat ifler geckelickcr,
(eydt Sen. als met toekomende fwaiichcdcn
Hch fclven tequellenf
Plvtarch,
TError
IN MO R.
abfentitim rerttm ipso. novi-
tatefalfo aitvetHr^confuetudi) auiem
(^ ratio efficit^ntea, eliam qua horrendA
funt natura, terrendi vimamittant.
X i.CO-

i6z
HEt
i. CORtNTH. 15. 54.
'Doot iraer ü u pickeU
kint^acn wicn een giTii \w haeft is voor-gecomc
Wort vondciT bleecké anxc ten hoogften ingenomeiii
Maei' ,die het ieltfacm tuygh aen alle kanten fiet,
Vint ilechts een lcegheichors,en daerom fchrid: hy niec
\(/^at (chroomje voor de doot, ó rechte pimpel-m eeicn?
T'is maer een bite-bau dat niet en is te vreeien
Voor die haer weien kent. Hoeleelick datle fehijnt
Doorgront haer rechten aert^ en alle quact verdwijnt.
Mors larvas fimilis, tremor hinCi
nihil inde nialigni.
ID mors cfl homini, trepidü quod lar^va pueHis
Excitat tngentes frons utriusque meius.
Larva fugat pueroSjfrontem^non tcrga,

TREMOR HINC, NIHIL INDE MALIGNI. löj
PvdorefuffHndor (jtioties hommes, folo
natur£ lumim tHHJlratos^ optimam
ilUmfhitofophiam {mgrtts cegtuttonem
duo) non tantumfttmmopm colutjfe, verum
eitam mortalttatt medium unguem
oflendife , comperio Phüipptu , rex ma-
ctdonum m meitis auLt dditiii , piierum
voluit tndics ftbi acdamare-. Hominem
grdvtter diffcrendo . mortditatis vtetum
mtiltis adto excuf^it^ut (po,>te ad mortem
fropcrarent Cdlca

i64
NVDA MOVET LACHRIMAS.
XXVIII.
HerOD. Lib.7, Muiier exuta tunica, verecundiam fariter exuit.
Ann^n. Ropert. Rer, IvD. L1B.4. Cap. 10.
N'FditOiin viro indecens,ir) muitereprohroft : unde Herodotus a^udLydos ac
plerafque gentes , etiam harbaroi, 'virh indecorum fuiffe traditfe nudos oHen-
dere, nam (ttt ait Cicero^ hoc [ohm animal natum eH, pitdorU ^ verumdiA pAY'
iieefs^ i^D DE,
FlagstiiprincipiuTn e^e, nudare inter cives corpora^
Wwi

Wort dit ghercoi ontklest^
tAl trajfet lief/o worttet leet.
Ermijt u, domme jcught ajuyh te^jrfllen fchellen,
Ofyfietlu treurichoogh fal vande tranen fVellen-,
Maer fooje met de vrucht wiltfpelcn (onder Ject,
Soo raedlfe fachtjensaen,enlaet het ding gekicet.
JGhymeught ujongh gefel^ter eercn wel vermaken,
'Maer pleegt geen ander min als door eerbiedigh raken
Tis nochal,roo het plach. Adeon naed verdriet.
Indien hy Tonder kleetde jonge nymphen fiet.
Nuda movet lachrimas , veftitam impunc videbis.
SJEte
licet traSiata matiu^non Udit ocellos,
Dum UtHS inclufum cortice c^pa gerit-;
Hmc tenui (^oliare toga/ïforte jurabit,
^rotinus uda tth Ittminapnuda dabit.
Hm animos adyene^ptier\mïhi c^pa puella efii
^mfauü amare ^oles,fac reverenter ames.
!Mj temramJ^eBare pyet^fine ^jeüc:, Dtanam ,•
Hcec dea^nuda magis,quam pharetrata^ferit.
M c^i
me deifotiiUc^plcurant fe moHiüe.
Anie tes amours en chaftc revcrence,
Si tune veus lan^uir de longue repentence,
Tu pourras,fans douleur,tenir en main l'oignon,
Mais^pleureraSpli veus ofter (on cotillon.
X 3
^ 'tk

166
E En
Na 'ttj ontkleety
Soo wortet ket.
vvaterlantfche trijn fat eens ajiiyn en fchelclc,
En klaeghde dat de lucht haer oogen dapper quelde.
En kijck eens (iprack de meyt) ick hebber me gelpeelt.
En doen heeft my het dingh int minfte niet verveelt.
Dus gatetj lieve moer, gingh Els hier tegen fcggen.
Met die foo metter haeft haer (pillen tfamen leggen •,
'T is wel foo langh men vrijt, maer treót hccrockjen uyt
Een reuck daer 'toogh af loopt verneemtmê vande bruyt
VEHihiii
Dos efl: uxorfa lites.
induturn mlc£pe nocebk ocellis,
TegmïnAtolknti fletihus orafluunt.
Caepe qmd efl nohü, teneris hoc uxor ephoebü ;
C'Um njerhü agitur^twm bene conflat amor: %
Jntret hymen thaUmoS)Jit 7^?iafoluta pielU,
Jbit demiffis Tfir noyus aunculü..
Mira njideSjHXor quem nunc jubet effe maritum^ -ij
Vah • puer eflyfed '-vir, cmn puer ejfet^ erat.
L'Oignon
-Apres U fefic,on grate la tejle..
lors fai6t pleurer, quant on Ie deshabillc,
Lors quant un jouvenceau elpoufc belle fille
Püur affouvir Ie feu de ies brutaux amours,
Pour quelques bonnes nuiótsaforce mauvais jours.
SIMVj
\

^'
EOs .
SIMVL AC NVDATA, DOLEBIS.
qui ex rncitato )uver}'ilium affc'
^unm impitu faltccs mAtrimohie-
rum [ucciff'H augurantur . t6to pk'umtj;
Citloerrare, dicere non adbemo. Leves
[entm tsios acfluCliantcs ')avenam ardo-
, f«,
^jlj.bile hoc ai: venerandum matri-
rM'Jti (acrum mutuoi Jibi oferas trade-
re^vix miquam comperi Le»ge (jutppe
aliui Ufcivi t(lit4S amoris , alittJ ftne fe-
diti co»']tt^ii fcopiu ejl -^magisqtie co»
'^traria tlla ifiier fefe , quam cognata aut
dentes utique tifuqtte edocli , ^ vncr eos
vives,inconfultufnputant eétmmatrimo-
v; t9»']un£ia non abs re quis dixent. Pru-
nio (ibi copuiare, ent quis iti dmoribm ni
miifcje ftibmijit.quatnque dor»hnm,he-
ram, lumen , votorumque fuorumfiiem,
vonminm tmptè, quam/fuliè rippeliare.
al^sque amatoris ac hyperbolicis tneptiis
txtolUre foUtiis e[l. Iiidicatit enim viri
prudentes nimiam iflam demipont' effi-
cere ut manti dr^niuteftt, contrAcio tan
de matrimo«io,m^iie providm ad-Iefccns
fufiinere nonpofit ;
Quid tandem: fit fa-
cettis ijle amator ^ridictdiis maritus , ut
hpide nojlcr Hcynfius.
IVi'enilfs \
OCT.
I
I
SY
2Ö7
vergrypen hengrootclijrXjdiedaermey^
iiïii ddttct noodcliji k een goet houwelijck
i,;oï: z\)n , alffcr twee phdievek ns , die met
h;ttige geiicgeuihtyt malkanderen aer.haii£>i.n,
tefamen komen.Men heeft feljen ghcficn dat
fchielijcke invallen vid de kalvei -liefde dea
ghefetcen Ib,,dt ende bandt des houwelijrx
eenich behulp hebben aengebracht, iViacr n c-
nithmaelhet teghendeel.Ecn ander oogmerck
heefc den echtenen hechten ftaet, een andere
I de fwevendeen bevende niiune. veel crva-
ren mannen ontraden een jonckman in houwelijck
te verfamelenrrette gene atnde welc-
k.-hyfich doorquiftige beleeftheyt van vrya-
3ie al te feer heeft verpandt. Want hoe ilt moehflijck
(fegghen fy) datyemandt defelve.die
hy recrt te voren heeft verheven tot fijn meefterfle
, princeflfe , jae goddinne (en wat cea
vjtyende toiighe, vervoert door dwafe tninne-Üuypen
, meer weet by te brenghen) dat
I
[
j
;'f:gghen fy) hy de fetve terftondt daer na , als
hooft en voochr , fal konnen ofte derven heten
en gebieden ? e« of fchoon hy fulcx al derfde
beftaen , foo en is niet te vermoeden dat (y,
die in fo vollen befit is van over al het hoochih
woordt te voeren , fulcx lal willen lyden of
gh;dooghen, in voeghen dat,dede'"e hacr oude
vryhfydt,denghenen fijn nieu-verkreghen
recht poo^hende voor te itaen, uyt fulcx niet
andei-s en üaet te ve: wachten, ah van een al te
beleefden vrycr, een al te geckelij. ken man.
ArIST. llB.2
E N. K E T H
ardor impetii primo furit
I
T^venes ex coporeis voluptatth.
LAngttifcH idemfactie nee durat diu \
»-ntreis
poti(itmurrt dediti , earumque
Bt venere turpi ;t.eii levisfimmji z'.ipor, | tmpDtentes funt , (jr inconftanies ; resque
Ovid lib 1 de Remed. .Amor. \qu,ii concuitvcrunt ,fasiidiunt : Volde
^Vrpe vtr ér & muller^ ]Hncii modo,
2'fotinni holies.
coneupfcunt {ed proitnu-s conquiefcmt ^
quia acutoi habent voluptaies , non loO'
gtu^ut Agrotanüum fames,é' //"'•
ECCLES,

i6i
Speek
ECCLES. 6.
Vnentyfoo Ungh alji dient.
yemant met ajuyn, doch fonder hem te fchellerij
So fal die niemants oogh in ecnich deel ontftellen,
Macr alfiTien defe vrucht van haren rock ontbloot
Soo wort het gantfch gheficht van enckel tranen root.
Veel menfchen zijn belceh,cn weten fchoon te praten,
Soo langh fy voor een vrieiu gheen hayr en moeten latenl
Maer als het qualijck gaet dan ÜTet uytghemalti
,;, Men kent de vrienden beft wanneerder fchade valt.
Amicus certus in re incerta cernitur.
C^^e levl traSiare manu fit cura^'-uiator,
String&nti lachrimü lumina rubratument.
,^1 facikm iandas^cy^ amicafronte fodalem,
.
Si^ncifodditn namfat aperta tibi ?
T>um]oca mifcentur^d^m luditur inter amicos ^
aAHiera qui moveat juraia^rants ent.
Damna probantfocios ^ tune cum de jure remittet^
I
Te cutiente fuOy rp^ice qualü ent.
6n partage licï ^ jambon , cognoit l honrmefon compagnon.
Oiiant avec loignon^ je ne faifois que rire:
Mais il me faid: pleurcr, (i toll: je Ic dechire.
rAmy,quandtout va bien,eft dcbonnaire & doux,
Mais touche Ie de pres voila un grand couroux.
AMI

AMICVS CERTVS IN REINCERTA CERNITVR.
MAgii
tttonlis, quarn theolcgici ar-
gumentt eflcarme» huk cmbiema-
U adjcriptum^nos idpiulo altter,pro fub-
)e5ïa maurta , hic wterfretewttr Capa,
ievibrachio dum tra£idtnr,prorftii jen-
fibus humants innoxta e/l, durtus prcfja^
tnox odort nares oculesque offendit. lu
tlerosijue humines a^eóios ejjè accnfator
tlleff'itn/m, diaboltió inquam , i» ferjo -
nam lobi (ticet ia C0falfui)ca/iidc' wc/amat
: nunqtnd, inqutt, lobfmUra ttmei
Deum ? mtifJS tu epenhus manuHipfim
hemdixisii? Sedextende patdulum minum
tuam, ^ tan^e ea qu.tpo(?idct ; mox
infaciem benedicet tibt. Ea fam e(ï naturx
human* fragilitM, Deam^dumle
mternos hAbet,Uudamni -^fi cafiigcl^ilico
voces jmpix^ncmurrnHn. Veripml
'veritiU ; qut fuper petrcft fewindtus eft,
inqutt, hiceH,qui 'verbum audtt ^- con.
timo cumgaudioillud acciptt,ro habeus
autem in (e radic'e, temporalis e/l,acfaó?a
tribuUtone co '- timofcar.d.iltfatur.'^t
tu,t)e nosiyjducas in tcntationem, Domi
ne,pottHsque fjcbtfcum agè ex vcrbo ttio
quedlocutus es (in F(dl ^fii2)^t jiish
tiam mcam profaKaverint , vij/tahj) m
virga iniqtiitatescorum ; Mijencordiiim
autem mcam non difpergnm ab ijs.
lsiD.LlB.3D£.SVM.FON.
1A^ profperitate incerti eU amicit/a,n'f
citurct-im an pitfuna an falicitas di
ligatar,
Pr O V E R B 17. 17.
L'intime ami aime en teut temps ^
naijlTA comme unfrere en U dejlrejje.
NA
dien het ghedicht op dit finne-beelJt
meer op de leJen-lccic , als op een Chru
ltcli;cke beotnckinghe Uhijnt te trctkcn:lbo
fulLn wy d'uytlcgpinghe dacr van wat naerdec
brenphtn tot de liofFe, die wy in dit deel vcthanddcn.
Den ajuyn maer fachijens aenghe-
raeckt, en ghteft van (leh pheen quade luiht,
vnaer gheptift zjndi, quttlt t>eyde üe ooghen
ende den neufe vande omliandtrs. De men.
fchen mci.ft aldus ghencghen te 7i)n , pootht
den lalleraer der broederen den d.iyvcl) waer
te maken , in den pci Toon vanden lijdtfamen
lob : Meyndy (feyde hy^ dat lob om nicc Godt
vreeft? ghy hebt het werck ftjiier handen geie»
gent,Cjn huys bewarec,&:c. lleeckt u hant uyt,
en tiltet hem aen , hy fal n feghenen in u aenfi^hr,
'Tij een fwackheyt van veel menfchen,
dat zy ,
foolanghe hun faken wel gaen, Godt
loven, maer als fy eens hardt werden aenghe-
ta-ft, werpen ftrax, icken weet niet wat, lailerwoorden
teghensdcn Hemel. Het zaet (feydt
den mont der waerheytj dat op (letnachtighe
plaet.'en ghezaeytis,zijn dcfe,die het woordt
hoorcn, en ontfanghen het felvemet vreuchden,
maei, den tijt van vervolginge komende,
als gheen wortel htbbende, werden terltondc
gheergherr,Maer,0 Heere onftn Godtjtn Ityt
ons niet in ver(oeckinghe:maer handelt liever
met ons na uwen wourde, dat dudoordijnen
Propheet ghefproken hebil Pfal.89.5 1.)
Soo fy mijn ghebodt niet en houden , i'oo wil
ick hen metrer roede te hnys foec k' n.eiidc hare
raifd et n)et plaghen; Doch myne gheoadc
en wii ick van hun met wenden.
ÏL ny a point d amy qui nedie ? ie f nis
I ECCLESIASTIQ.371.
. aujii
defesamis, maïs il yen a tel qui
, fj'eii ami que de nom.
t. . O mefchante pensee don es tu roullic
pour iouvrir de tremperte t^ute U
tcrre !
y DOM r-

I7

Naerhaer rcaeyenymoei ick^draeyen.
171
HOe Keerfch is Venus kint ƒ het doet ons, rechte flavé,
luyft foo me jufFrou vvil^nu hier dan elders draven:
AJ^y vveenen aJflè fchreyt, al zijn vvy fchoon geruft^
"Wy lachen alfle jockt,oock tegen onfen luft.
zijn tot inde ziel ten dienfte van de vrouwen.
wat een vrijer doet is niet als fali-vouwen;
En wie van onfe jeught dit ambacht niet en kan.
Die is in Venus fchool een onbedreven man.
\^y
Ach !
Al)
Dominae quo me vocat aura.
domirns nutum leVÜ exagitatur amator,
.^noqne melUfolet ijergere^

Wertpaerts God ml.
\7\7Ic ftaegli het hooft verdrayt na dat de winde blafèn ]
Die plachmen o ver-al te tellen met de dvvafenj
Maer die in tegendeel wil horten tegen God,
Verfchilt van 'teerile quaet gelijck als dul en fot.
Maeót deugt van noot, ómenfch,ten baet creen tegenftreve
Waer ons den hemel drijft,daer moetmen henen fvveven;
Te fchicken fijn bedrijf-,na God de vverelt leyt.
Al ift verandcringhjhet is geftadigheyt.
Quo nos numen agic.
PErpetuo '-i/ar'ians mens efl inimica quieti.
Sint ürocid in gyrum quoi levü aura rapit.
At nunquam '-uarians mens efl imtnica falutiy
Ah

,j] T^
: ^l
' \^nequid
Q.VO NOS NVMEN AGIT.
Anda eB epera , ex conftlio Senecx,
inviü faciamtu : nee enim
qui jufpfs aliquidfacit, mifer eH,fed qui
invttm. K^ntmum itaque ficcemporiA-
mui ut, quidquidres exigit id vdimU'S
grAve,quodfJ)omeferimu4. Nii dn-
\rHm,quod(porfte ftcimi'U.Vt igitur acer-
bitAtes multoi ac mokfitai evitemus
confdU ad eventta ac tempora flcHenda
funt, Oportet enim tanqmm in talornm
ja^a, adid quod cecidertt , res fuas ac-
commodore, inquit Plato, (^ quecunque
modo ratio id optimum e^e dixerit.Tem-
port cnim cedere,dtt Cicer. td tjl necefi-
tatiparere, fcmperfapientii habttum eÜ.
Vlttmum emm ac maximum telam ne-
seffitai,»ec aliud e]us cf[UgiumeH,quam
veile quedipfa cogit. /Equum

17*
PSALM. T19. i6ï.
(^roote '-vrede hebbenfe die uwe voet liefhebben.
DEHy laet hem vande lucht geducrich omme-drijven:
Maer als hy eenmael treft den rechten hemel-vvint,
Soo ift dat fijn gedvvael ten leften rull:e vint.
Gaet fuckelt, ydel hert,door alle vverelts hoecken,
Doorgront al vvatter is, doorfnuffelt alle boecken,
wccr-hae ftaet en fvvicrt, hy kan niet ftaende blij\
Vvv' dorftis even groot, uw' honger ongebluft j
In God, in God alleen daer is de ware ruft.
NVUa,
In Domino quies.
quies njolucri qua turribiis eminet altü^
CN^ teneat reUam^ceeütm aSia^njiAm.
^mrïmm in tenebrü trmquilli pciorü arcetn ,
6t,mdèjdi'Perfum quifque capejjit iters
Hic Jibi divitias proponity^ alter honores\
lik

I
rNde>i magncticiii nufcjmm confiflit,
XHtft i»fcptentiiomm vcrfm fefe move-
^%t,4cin fidui tlltid pfiiare aciem fxerit.
^',\'^itfcjuam

17*
FVGAT, NON CAPIT,
XXX.
Hare Gabtea A Cü erat Faurteri'impljaijue ftmethidecret^cs,
apud Ovid. J^^MAgm quidem fatruqutfus matrisque voluptas,
I^.Mctam. T^osira tarnen ma\or ......
Hunc (1^0,m( cyclops mtllocum firn Jx!tehat j
Hec fiquAfierii odium cyclopü.amorve
K^cidté w rtobhftttrit ^rxUAnttm^cdim :
Parin utrumque fmt.
B^ \aegh\
I
'f

I
NOyt
Hyjaeghtjfnaer laes l'^'^rjaeffk.
^77
cond'ic gunftig vvoort vanRofemontgcvvinnc»
TotFloor,een rechte kluts,haei- eens bellont te minne,
Dieftont haer geenfins aen,hacr moeder niet-te-min
Gaf aen den bloet gehoor, ooc tegen haren fm:
Doen vvaft de rechte rijt om op mijn ftuck te letten,
|; 't Wilt dat een ander pegh viel in mijn eyghen netten j
|;
f'
I
SietjFloor is hier het fret, mijn liet het l^hou conijn;
Sy vvenichn te ziin gevat, om niet gevat te ziin.
DVm
I
j
\
\
j
I!
f]
Fugatjiion capit.
cay^ lufirafubit f-uiyena^cHniciduSyhoflem
Vt fiigiat, celen defcrit antra pede :
Morden metuens laquets fe tradit babcndum.
Sxpe , laborfocio quod negat, ane f eres.
AnxiA --uirgo fugit , cum ruïlicus infiat amator j
Et friiitur pr^eda^cui magü apta manus.
ViciHiyJts capta licet, lepidiffir^a rerurn,
- tiam
fuit m *-votüyne capiarCyCapi,
Tel bat les buijfons , qui ne prend les oifiüous.
Argot fuit Coridon, qui tafche de la prendre,
Mais elle, par delpit, a 7 hir/is Ie va rendre
La proye fuit de run,al*autre prend la retz.
Voyla ƒ un fot amant ne fert que de furet.
Z Sotdtr's

I7S
Soechers 'van J^nflen^njinden des hedelfacx.
Of fchoon het gau Furet gaec woelen inder aerden.
Een, diemaerlaten kcec,die comt het wilt aenvaerdêi
De blafer alchimift haelt wonder aen dtn dagh.
Dat yemant van hetvolck ten nutte dienen mach-
Maerhyis Tonder vangh, en fijn beftoven keucken.
Al roodie jaren langh, en geeft maer vijfe reucken :
De man verrtood fijn broeck het wijf haer befte keurs
Een ander heeft de baet,en hy de leghe beurs.
DVmcogit
Artium trillis janua.
a^herra ferax exire latebrü
Mox aliqui^ pncdam, qui nihil egit,habe$,
Jngenio penetras im£ ver ''vifcera terrx^
Dum mate qutzrendoy chymice, perdü opes
Multa qmdem ?2obü non contemnenda, dediJïi,
üAt, mifey\hoc ?iunquam,quod tibt qu^risjoahest
Jgne hcetcaleatycaretyah ! nidore culwa,
Pyxida tii '-vacuam,c£tera 'Vulgus babet.
^ .
.—-— .
——^''
D'invention neuve^poini de gain a qui la treave.
QVe {èrt croupir par tous entrailles de Ia terre^,
Et faire tous les jours aux mineraux la guerre?
Uu rien ne trouveras, ou n'auras point de gain j
Vn autre a Ie profit,&: tu la vulde main.
ARTIVM

-'
S^c
AR7IVM TRISTIS lANVA.
vos non vobis fenis ararra bo
ve$.
El rdtijui e']ufde/>* fcfitentix verficuli in \
vttlgui chymtcorum non tntfiè dtct p9-
tcruntyfi CA, qu£ ex off.i' a iHim artu
indtes ^vdeunt , confiderernti'S. Ei "vero
fitvechiy/opctta^ tdtjl, adaurum facten-
du>n efficax, Ittm annecxewtlisprohan
p0[itt vere d/.cjttaadh h.ic at te awum fa-
cttim 'Jfe, nee ne, nen eii nojlri inftituti
hk wquttere. hxcfi quts vdu confulat
auSlorern ma^. Difq. /d.'.oip s. illnd
Untum hic dtcam, chymicos quide midta.
^grtgiA }]Hmanoq-^ genenpLine utilia ia-
cidenter,(^ veliitt alittd agentesJn ttfum
mortaliu frotuli(fe,plur,mos tdtxen e^ru,
M» modo tiibiUx arte t/fa compendiife-
tijjè . fed omnibus eAhaullos propc
-cladibus.oninifi egcnosficultatfifuai
dnfumo litu ,ac pulvere.mifere a(fnmpfif- j
,(e-^ idij, tpft alchyrras antores er fin tct es, j
Cebcr, LuUin ,& alüfatis indicat. ciiftws
tKonent ne antmU dtpituatur. quoties oleü
•ér ope'A perdidtjfefefe non rati antmad-
i'ertunt ,fed ex integro phtl

PSALM. ?9.7.
Sy '\>erg4dtren ende en neten niet wie het k^ikhen faL
VTXT'At luft het mcnigh menfch met Iiandcn cnde voeter "
^
Hier 'm dit aerdcn hol, gcn.c een mol te \rroeten?
Het gaet hem als het fret, hy woelt fijn \evQn langh
En liet,ey lieve,fiet j een ander heeft den vangh
De loon van fijn gewoel, en van fijn angftigh Haven
Is maereen oude l]et,om in te zijn begraven.
Rijft hooger, weerde ziel, en viy al verder fiet;
Dat u gcluckigh maeckt is hier beneden niet.
EQj^uid
Quod capis, alter habet.
adhuc Atris caput abdisJwmuncioJu^-rts ?^
Ecqmd adbuc

OCuras hominum !
Q^VOD CAPIS, ALTER HABET.
L'll in rebus inane.'
O
quantum
'JJie Wneifilib;riiorbifs , ccnfum tarnen
Alteno hxredt fiHtrire non dcfinit : ifle^
cum dm parce vixerit ,opibti-sq!iefamilt£
coHgercndis /tviim confnmpferit ,qnot fi-
lios tuttdem cadaver exjp-cUfJtes vtthu'
res circum fefc h.theris, tandem ex[^eclato
ficere in omtii 'vitJl, hoc enim donttm tfl
Dei.
Ach '
hoey del zijn deforghen,
I8i
Üte den arfjie menfch ferrvorge»,
Den ilefen, il hoewel fondcr k;n,krtn, en laet
nietif f^hatten te verfamelcn voor een crfgenacm,
die hy niet enken'. Den ghetien. kinderen
hebbende, mitfgadcrs langhe en veel voot
de felve hebbende geforcht» en het ft inenich»
raael , voor al fijn forghen , ghecn andere ver»
eelding. ,als deforge vaofyne kinderen, (duchtende
dat hy te lange leven fal : werdrndeda-
jine fupremum dicm cimdit^acperfonato
£(tu r.itdus in terram abdttur.Sabdiniu,
aai Sjrhm, fgyptufn,ac ^fnc£ h'iam
geli;cx vande felve niet anders befitn , dan gelijck
een flervende ghedierte, van een gragen
giervoghel : tot dat hy ten lattften , tnet ghemxecktc
ende uytoheperftc tranen , naeckt in
ftrtem fubegit vicintts mcrtijn cogitationem
hanc fcrib üfcendt([e dtcit'tr , ac
het diepte der aaiden neder wert gelaten, Saladjjn
die Syrien , itgj pteii , ende een groot
deel van Afnca i'onder hetf( gebi acht, gevoe-
protff^e fuprema voluntixte votmfe , pro lende fijn tijdt dier te zij-i, na dat hy fich fclfs
cmni pompa funebri , tttnicam tantum
imeriorem tn h>i/fa f'tblimem cff'irri,cum
ACcUmati0»e : Vnü hoc cxdomitore
orientis reftt /» peratore Severo memorie pro
cumferri. ^
pcrfr.tconerncdist \i'p(l[e^
En ! ex amflijiinfli regfi ovthtu , quod
iitnm e^ -.eum^cMm Jenfim mortem fit/t \ unicum Severuitmpcrator fecü aufcret.
Z 3
liBi

I

^at hier '-uerJUckt^dxer njerqmckt.
HOe vreemt {Jieelt Venus wicht by-na in alle menfche
Al wat my niet en wil dat plach ick eer te vvenfchéj
Els loopt het puy tjen na, dat vecrdich henen vlietj
En die haer altijt vol

Onder 'Tjrientfchaps fchijnjoet quaetfie feniJH.
VAn vvaer, ó teere maeght,van vvaer foo loofè treken
AJi^acr is u goede trou, u loeten aert geweken?
Ghy biet dit cleyne dier u vricntlcliap fo het ichijnt,
Macr 'kïie hoe dat het beeft door uwe jonft verdwijnt.
Geen iiont bijt eer hy baft j gheen huys valt fonder kraken,
\i(^aer druypte (onder vvolc oyt regen op de daken ?
'T is anders metten menfch. Hoe feer hy yemant groet,
'T is diqmael enckel moort al wat fijn herte broet.
Inimicus amicum fimulans, inimicifsimus.
V3^ fovetque necatque manm^num erfidajityfidei quie modo pigma erat ï
Pravia funtflamm£, funtprx.'vicijignti rmnaiy
Ante ncc ojfendit^quam latrety ore ainü.
Atpermitydum mulcet homo^ridendo minatur^
^Undafdlutantü dextera, ijïrus babet.
3iiü nj tady Aut fapiens hptmana perici^la 'vitet,
Cum 7iulhm hic faciant pr.^yiafignafidem ï
CRuclle
Le pire toHr,foub'K pretext d'amourf
doucement tu couvesla grenoüille,
Mais cefte traiftreraain dunmeurtre,las ƒ te foüille*
O i'homme malrufé
! en tout qu'il faiót il ment^
Menace quandil rit,.öc tue en carefTant.
^ ^
INI-

lts
JNIMICVS AMICVM SIMVLANS , INIMICISSIMVS.
FRaus UU longè acerrimi ^ maxime
nocua,cfux bonx fidet aat amicitu (pi
itt(i»uat : Mtdtos ea perdidtt olim
; tie fefe
f^ nuMC.cxempbrnmejue pleua omnia. itludinfigne
, apud GuicciardiKHm , Petri
iiedtCiti, inquam, fmubtione ^ aéiu
Alexandri fexti mijere circ»mfc/ipti,de
quo hoc taothm dtcam^cum eodem auciore,&ipfis
verbii;Cïz nato commune
provcrbio,nellacorte di roma.ch'il
papa non faceva mai quello chediccva,&
il Valcntino non diceva mai
che hcc\z.Periculofnm mekereuU !ge-
nus homitium , natunt exiüo generis hu
mant. AudaHer MachUvellM, infxcuU
dedecus , fi vedc per expcrientia (m-
quii) nenoftri rempi, piincipi haver
faitograndcofe.chidcllafedelianno
tcnutopoco eon(0,oc chi hanno fa-
puto con aliutia aggiraie i cerveili de
gli hcmini, & a quello,chi ha üputo
mcglio ufare iavolpe, è meg'io luc-
ccüo. Fallerü Machiavelle.Platone au-
itamus qui üdem fundimenm focietatU
humand, perfidtam viro e\ cfdem peftem
tjje dtxit ; &
Cicerone»!,majores eü qui
jocium fefeUi(Jet^tncfuit Hierin vtro)u»0 -
norum numeroJjabendum nonputarunt.
Pl 1 N. LiB.ji. Ca p. 2.
PEriculeftores funt foute s, qui ^mpidls
aqnis bUtidtentes^cults tarnen perni-
iiem afferunt : mi»M formidartdi qui
ip[afj>ecietejiantur aqutu e^efugiendxs:
ita difticilttis vitantur maU , ^ux koni
fftUxtufalka»,
T'Is
'taldcrfchadclijckfle bedioch
dat onder het deckfcl van vricm-
fchap weet in te fluypen. 'Tvcigif is
aen niemandt beter in icgheven,als
aen die ghene die het felve voor een
gences dtanc aenncraen.V'an openbare
vyandcn is te wachië.macr wat
raet tegcns dele, die met een gcdacn-
tc van vriendifchap vermomt, ons-
aenconien? 'twas licht voor Alexan-
dcr de lefte paus wefende, en vrient-
fchap veynfendc, Piercr de Medicis
te bedrieghen, Ibnderlinghedcwylc
van hem gefchreven wcrijdathy aoyt
citdcde, 'tge»e du hy feyde,cn van den
Valeminer,

ÏSfi
lACOB. 1.9.
Sen broeder die 'vernedert üyYoeme injïjn hoocheyt ; En dit
r^cke ü,rfieme i»fitte vemederinghe ; wam hyJaUlt
ee» bleeme des gras vergae».
EEn kicker in het werm fal inder haeft verftickcn.
Een kiecken in het werm fal inder haeft verquicken-,
Siet / als de gulde Ton doet haren ommcganck.
Een bloem geeft foeter reuek,cen krcnghe vuyler ftancl
Soo God den boofen plaeght, hy fal den hemel trotfen.
En ftijgeninde lucht, gelijck de fteyle rotfen;
Als God den yromen ftraft,hy leyt hem in het ftof
Siet I dat den eenen doot,'daer leeft een ander of.
Bonis,nil nifi bona,
foVe^s^tepido crefcet tibi pHÜHS in oyo,
Sf Snaallida^Ji [oyeaSyTana caloreferit'.
Mors ran£

BONIS, NIL NISI BONA»
SAttis , aittfH Medici, omnia fa»a. Banu,
4\unt ChriHiani, omnia hona. Si,
»t nihilmati tihi eveniat cupis, ut nihil
f0ali in te repdeat , citra. Si ut omnia bo-
nt, tibicontingantoptes, utipfe bonttifts,
eperatn da, Nan eo tarnen hac referri
velint i tjua/i Detts nihil ni/i Uta ac fe-
^' cunda pils immittere foleat : Sed petiui
quodDeum amantibui ac aDeo amatis
j
mtii* in bonum adjttmentofint, exfentmtia
Patd. Bom. S.2S. Leur maux
0n(iuit LMolin^m) leur devicncnt
biens, leur pauvreté corporelle leur
lleftune Deité fpirituelle; leur banniflements
leur font fuitcs de monde
; Icurs efloigncments des hon-
neurs, leur eft un aprochement de
jDieuj leur ennemis font leur me-
\ font
,
dccins , & les obligem a craindre
Dieu; les maladiescorporcllcs,leur
cures fpirituelles 5 leur raort en
fin leur eft unc entree en la vie. Fi-
WAmui ergo cum
Auguft dc Civiti'Dei Lib.4i,Cap.8,
Slcut >in uno igne aürum rutiïai ^ paka
fitmat , fub eadent iribulfl jlipuU
tcmminuutHr,frumentapurgantur; nee
ide$ cum eleo amurca cottfunditur^ quia
ttdemprAÜpondere exprimitur .-
ita
ma
tademque vü irruens bcnosprobat,purif(at,eliquAt
: maks damnat, vaÜAt ^
DEo
1S7
ghefonden.feydt den medecijn, is alle
dinck ghefont:den goeden.feycden Chriften,is
alles goec. Die wil dat hem nietquaets
overcDkome.die maeckedatter nietquiedts
in fijnen boefem en woone. Die wenfcht dat
hem niet als goedt en foude bejeghenen , die
draghe forghe dat hy felfs al voran goedt zy :
Niecdjtmen hier door vcrftaen moet,datden
Godfaligen niet als voorfpoet ende vermakelijckheyc
vanGodetoe wert ghefchickt: maer
veel eer dat alles.beyde goedt en quaedr.bitter
en foet,den Godfalighen ten goede behulpich
is j.ende cyndtlijck t'rynen goede uytvair, naer
de trooftelijcke leere Pauli Rom. 8.18, Het
quaet ffeyt Molinacus) dat hun ovetkomt,ghewerthun
tot goedt.haer lichamelijcke armoede
ghedijt haer tot gheeftelijcken rijckdom
hun balhnckfchappen tot aflbnderinghe des
wereltSj'taffetten van haer ilaten ,brenghtfe
iMcrdertotGodtjhun vyanden zijn haer gheneefmeefters,
en dryvenfe tot meerder vreefe
Gods. De lichameiijcke fieckten zijn hun gec-
ftclijcke ghenefinghen. Eyntlijck, dedoot felfs
is hun een ingancktot het leven: Een en het
felve vyer,feyt Auguftinus,doet het gout blinc
ken, en de iloppeUn roocken : eenen vleghel
morfelt het ftroo , en fuyvert het kooren. Een
en de felve ftraffe beproeft , en reynicht de
Godfalighe: Vet woelt daerenteghens en v«rftroyt
de goddeloofe,&c.
exterminat j unde in eadem affli^ione
rnali Deum deteftamur ó" blafphemant:
boni autem precantur é" laudant : tan-
turn interefine qualia, fed qualis quisque
paiiatHT. 7^o» pari modo exagitatum,^
exhalat horribiliter ccenam , (jr/uavittr
fragrat unguentum.
Aa 3 INTER

iH
INTER MANVM ET MENTVM.
xxxn.
LVCRET. . . l , • Totinndi temport in ipfo,
L 1 J»« 40 flu&uat inccrtts erreribu^ Arder amanium.
V I c o FallitffT at*^hf}cs hon4ft^ef»9^
Tu/i^m

Tujjchen hanten tant^vaeEt

190
HEc
Tdele hoofyYpal^enden droom.
vrilc-bract dat ie wcnfch^dat jaegh ie met verlange^
My dunót fchicr even ftaeg,my dunót het is gcvano-c^
lek fie het met vcrmaeck, ie fie het voor my ftaen,,
lek hygh',iek happ',ic hoop, ie hebbet i'tis gedaan:
Dit roep ie menigmael, maer als ie meen te ^rijpen,
Daii iflet enckcl droom,en niet als Ie ure-pij pen:
Eylaes ! ie heb om niet miin nutten tiitgequift,
lek meynd' ie haddet al,en nu ift al gemift.
Spes chymica, vigïlantis fomnfum.
DVm

SPES CHYMICA, VIGÏLANTIS SOMNIVM. IQÏ
SPei alumntu ft quifqmm , certe chymicus
,(ive alcumtfta , nuncupattdffi
^, l^int ficui unquam verba dedit la-
,
hricA illa Dea, id huic heminum generi

S92
ICk
ROM 7,24:
Jcl^elkndich menfche! xvie fal my erloJfen ruan dit lichdsm
des doots ? lek dancke God door lefum ChriHum.
lach eens uytgeftrcdt in bangheyt mijner zielen,
lek fach een open graf^ de door was op mijn hielen.
De helle ftont bereyc, als met een open mont,
So dat ick (vvaer ie focht) geen raet of ruft en vont.
Maer inden meeften noot doen is my trooft verfchcnen.
Mijn druck (danc hebbe God) mijn commer is verdwenen
Siet! als het diepfte leet tot aen de ziele rijft,
"
Dat even is de vvegh die ons 6.

IM AGONE, LIBERATIO.
S Celeratos ingenti pUrumqueimpToboquefomno
frtti.ac in ntrawque aurem
dormire ; pios contra dtffidto interm ex-
4gitiri quid mirum ?,
Parcere fubjedis,5: dcbeüarc fiipcr-
bos
^pnncipi hujit^sfecuHydiabch inq^iAm^
(olenne eH. ^uamdiu enim rcbitstm ilie
peffeponi fiu tncnmbit, omriia ibt pUci-
'nj di: AC UanqtiilUfunt
.• at fimuiaiqncfor-
tis foftiori fuccubutt , öww/j in tumulttt
fa fit . cuncidque furfum , dtorfum agtm
tur ^idte excruciiU , mem pia ? Non
' ex peccato fcnfus peccati eft ; corruptio-
Ticm tftam nenper corrnpüoncm fed ex
fTAtiapercipii. Tiwor ctiim Dei eodem
modo vulnerai , inquit \^uguTiinus ,
qnernadmodurn mediciferramer/ttim j id
j^trcdinem tollit, ^ vidctur quafivtil-
nits au^ere ; nam dum putredo ejfet in
corpore, minus erat vulaiiSffedpcricu/o -
fum ; ace:dit fcrramentum medici , 7ninns
dolcbat illud vitlnus,quhn dokt mo-
do.ciira curatur, Sedideo plas dolet,ac-
cedentc mcdicina,ut nunquam di>leat,fuc-
cedane falute. Periculofum fo/tifimis
impemt diix. ^^inquiim impngfju i de
b:l!tdtis esi.
1 A c o B. 1. 10.
Bn.it lis 1'ir qui , fu/fcrt tcntationem :
.jt-onram ciim probatm fnerit , acci-
piet coromm , quam rcprernifit Deuó di-
lige/mbnife. .
193
TTEn is niet te verwonderen , jI ficn \vy fom-
* wylcn de goddclcofe ghcndl , en gotdis
^loecs daer henen gaen : ilc vioir.e daercnte-
^hen met inntrlijcke aenvecluinghen gequtlt
te Z:jn. Nicmandt en doet oorloge aen,de
ghcne die hem onderdanfdi f ijn ;'^n duyvcl
en belloockt niet de ghene,dié.h5ijv'alreedc de
overhanc [gegeven hebben Sola'ngheals dien
(kreken ghewapendcn (ijo vaten bewaett, lbo
ifTetaJii) ihlte:maei jIs den (lercken vaneen
Itcrcker bcftreden en oveiwonnt n \verdt:dan
ifteralin roere. Wat quek ghy u Joth.Godt-
v'reerendcziele? Ttn IS niet van de fondc, dat
ghy u fonde ghevoek: *: !S v:n Gods ghenade,
nitt van uwe verdorveniheydt ,dat ghy uwe
verdorventheyt ghewaer wert. De vreefe des
HeerePjquetli den menfche, feydt Auguftinus,
op de felve \vyfe,gel:fck de vhem de etterbuyle,
fy fchijnt wel de wonde grooterte maken,
maerfyjaechterden etter en dracht uyt,want
terWylen die vuylicheydt noch in hetlichaem
lach j was de wonde , 'tis waer , wel kleynder,
maer veel forghcl^jcker, (y is veel pynelijcker,
nu daer de vl eai by komt, als te voren tcrder
den meeileraen quam: m^erfyis daerom pynelijck,
tetwylen datir.enle ineeüert.omdjtfc
niet meer pyiiel:ji.k z ji enfouJealilegenefen
is. Een vskoverlte feadt fijn kloecHk gaften,
ter plattfen daer het ghevaer ald.-iheetlt is.
Nitninermeer beltreden te werden is een teycken
van fwackhcyr.
NiemiHt treter in ghevecht , met fij»
knecht,
Maer vist die hem tegen Jlreven
Die den diqvcl vsederjhcrt^ taii hj aen 5
Nut die r.ap.y^ïr^ettcn leven.
Bradfort.
SI adfuperos :fcr teadac velis,ad inferospriui
nazygartdii e/l : cun&a enim
Dei operaf'unt in mediu comranii^
Bb TVRPE

J94
TVRPH SENTLIS AMOR.
XXXIil.
Sen, IN Prove RB. f^mare]uveni fruclits^crmc}} fcni.
Glossa Corp. GallicI Kor a t "pvr/z^e dulcitim
C'hïi
chofe aii[?t folUHre de voir Ie JLy Mater fieva Cupidiniwf,
gendarme qui va au haflon, que l'a-
|
monreux qnine peut marcherfans aide. \ Tamdnrummperüs. abt
\ Slif^
Circa Liflra decemfleüere moUibas
bUnd

Gherimpcle a^el en 'vrijt met wel.
'95
DEStaet nu, eylaes en treurt, van niemant aengetogen.
Geen witje fitter op,geen bietje fuyghter aen.
En vraeghje^vsfaerom dat ? haer bloemtjen heeft gedaen.
roos, daermenigh dier quam ecrtijts om gevlogen,
Pieeght liefde, ioete )eught,en ilelt u om te paren,
Dat is het rechte wit van uwe groene jaren j
Mmt eer ubloemtje ruyft, otna der aerden duyd:;
V beite goet*verllijt,al vvortet niet gebruyót.
* 't Is den aerc vande^ieo op gheen dorre rofen of bloemen haer te fetten, Plinius.
F%ondihus
Turpe fenilis amor.
irngtuS:,'-uioUsque recentihus h^ret^
IPerque novosflores Uta

td5
Gheen dorre bloniy is rcellekci>n.
T/XTAnneer de verfchc roos ccrft uyt begint te puylcn,
Al WMt om bloemen vliegt dat loeder in telchuylcni
Maer allfc neder helt verwonnen vanden tijt,
Soo komrer niet een bie die hacr om honieh vrijt.
Siet daer een oudt gebruyck ontrent de groore ftaten.
Het rijck dat onder leyt dat is terllont verlaten,-
Een yeder vvijdler van,oock die het eens verkoos:
Men foeifb i^een honieh raet als by de ve^fche roos.
In caducum parietem non fnclinandum.
AKcafia-t procerum technas, ^ prwcipü artes
Juraqttc regnandi nojp; putantur apes :
Flortbus h(S niticlü, '^'lolüque recentihus havent,
'Lunmida, Ji qua rofa efi, mcomitatajncet.
{Sceptra fuperba, Uhant^funt t:^ftta funera regnüy
Non homint tantiimjlat fnafixa diss.)
^uid tibt cum miferis ?fxhcici f/xdera qnxrei
LangmdayCreds mihiyndrofa tnellü habet^
De rojèfleHrie nulJe foucie.
LAroie qui ia chet, la mouche a mielnc roiiches
Mais la gaillarde fleur bailotte de la bouche
Voila un tr.iid: d'eftat: 1'abeillc nous apprend
Oue joindre ne fe faut au prince dcclinant.
NE IN

HOmiKes
NE IN CADVCVM PARIETE M.
politici cttm de fxderihm
ac (ocietatthm prwcipt vel reij/ub
Uu quarendis ac ineimdu . dtltberant
itcdem fere med» , qtto Photiniif cnram
\ftolomao contra. PofMpe]tim , ratiocimri
\foUot,
Dat poenas l3ud

JS8
I.TIM.

AVFERRIMVR CVLTV.
'Sto cultH modicu-s {ait ex anti-
'qms aliquü) fermone facilfs^ore
'O, animo njerecundo. Hone-
flumfaneei.

20»
SIBI NEQ^VAM, CVI BONVS.
XXXIV.
Oxld.^Lïb. j. Etpueres/fUcte,quid^aam?iifiluiiete oportet,
dcRemed, Lude,dece»tafjnosmolüitreznatuos.
Amor . ad Cttr aliqnü rigtdo fodutfiiA peaora feno ?
Cupidiiicm. InvidUm cxdis pacis amator habes.
Hl Lil o li, A Mor immodtmtm tpfi amori novi(?im} imtiles facit : nam
...
'^^^"'*^f'''*^»^f cuptditatewfathbiliqiiiiflagrat, tempora fufb'
cm!biiiJachrmis,quml0perdh,oiimfuifacit&n0vifirnefibieH odio.
Skb

VRÜt
Sich felf quaety niemant nut,
20I
met een luftig hert. "Waer toe bedroefde finnen?
Doet als het velthoê t plich^dat weet hem vet te minne-,
Doet als het geeftich dier t, dat aen den rijcken Nijl
Eet fat, en niet-te-min bedient den crocodijl.
'T is dwaefheyt, loete jeught, en rechte vife-vafen.
Door at te ^rootcn brant te quelen ofte rafen:
Ghy,die een friflche maeght uyt reyner minne dient,
if' Beheft hacr na den eyfch, maer blijft u eyghen vrient»
STulte
* La perdris s'engraiflit a couürir la fcrr.elle. Plucarch.
• Van dit voghelken trochilos ghenaemt, fiet Plin. lib.8. cap.j.
Sibi necjuam,cui bonus.
aliquü mnïto languet miferabilü tgnc^
Stuitè aliquü tigno fkbile pendet oruti,
Sft tibi cura, tm^dum te concedis amicx ,
^Hid laats y aut laqueuJ^yquid tibi mucro fubit?'
Se quoque curat^ avü^^tibi dumycrocodde, minijlraif
Et perdix', menens munere^fin^uü abit.
€t curare cutem potes,t^JirWre fuelU
^od tnmü^ utpajjim^jfc in arnere nocet.
V Soü
• Detrochilofive aviararege crocodilo dentcs fcalpente & fe faginante fonfule Ptio.
hb.S. cap.15.
ferviteur^fans crevecoeur.
Eus eftre fage amant ? va t'en de telle forte
Qiierien^que toutplaifir ron ame n'cn rapporte:
Va fuy Ie rokelet, Tequel eft fi habil^
Qu^'ü fe rapaift, alors qu'il fert au erocodil.
Cc Ontkr

a02
Onder

PR£lldt
NON ID AGIS, CLVOD AGIS.
taïes^hqmtTucttiis , reifubü-
CA adbtbere qui pares negoüis , neque
fufrafunt.,hebetiorcs enim,quam acutio
res,Ht plur$mt4m, melius rempub. admi-
ntftrare, multii credttum efi, [Thucyd.
libj.) Ob rationes, inter .iltas,qttiamul-
tiplici ciHÜom (Ji mala fide eos agere
contingat ) nimiscjue callide artes fuas
tegant , é" > (pecisfq/mpublicd prxtextu,
juas res agant ^a^eï^ vel emuncJifir»£
narii homines aut fdlkciam nondtfcer-
nantyAut impedire non popnt. De talibm
CuicciardiriHs , chi da il configlio , in-
quit^ fe non è molio fidele, per ogni
piccolo fuocommodo,per ogni leg-
gieroccafione,drizza fpeflb il confi-
glio a quel fine , chc piu gli torna a
propofito,o dl che piu G compiaci.
Dtc , quafo , trochilum dentes crocodüi
féddo, ut videtiir, curantem, ventri fuo
confdere qmsnon credat? ingenui autem
I iHi,é' paulum modofupra vulgus,Jlra-
tagemata hi^ufmodi vel omnmonon te-
tant, mgenio fuo diffifi, vel non tam cau^
te^quinfacile dettgantur. Bonahic ergo
Ttberiana caut/o, ille vee eminentes vir-
tutes fechbatur.é' r^rfm vitia oderat ;
ab optimis perkulum fibi , a pepmis de-
decu4 publicum melueb.it ,inquH Tacit.
203
'T'Is beft , feydt Tacitus , de foodanighe in
* dienfte vanden lande te ghebruycken» die
wel mans ghenocch zijn om haer faecken ta
verrichten, evenwel nochtans niet al te giooten
overvlieghers : want , ghelijck Thucydides
meynt .ronde ghefellen die maer eenen derm
en hebben (ghelijckraen feyt) en die recht uyt,
zijn immers foo dienltich totte btleydinghe
van 's landts faken , als de fpitsvinnighe hayrklyvers.De
reden daer van is.onder andere,da:
defe fcherp- voghels, alfTc qualijck willen , al te
veel kromme fpronghen ter hant hebben, om
haer loos en boos voornemen voor deoogen
vande gemeente te bewimpelen, als wetende
fo behendelijck haer eyghen vooideelen metten
deckmantel van 'i gemeene te bekleeden)
dat felfs de fneeghlte van allen nieten konnea
mereken waei't vaft is. Daer in tegendeel van
dien , defe effene en eenvoudighe verftanden
ghemeenlijckoftegheen flimme ftreeckeii en
derven aenrechteri , ofte wel fulcx bellaende,
werden lichrelijckachterhaelt, en betrapt. So
is dan beft het ghevoelen van Tiberius.die en
hielt niet van uytmuytendedeuchden, hatende
oock fodanighe ghebreken : vreefende van
de befte tyghen ghevaer , vande quaetfte gbemeene
fchade.
Wat zijnder algheflepengajïen,
Soo ajghericht om toe te tajien.
Dat al hun dotn fchijnt voor 'tgbemeen
En f et l tü maer voor httn alleen.
LisP. DE CoNST. LlB.7. | univerftis exercet hi^rioniam (ait Ar hi.
Vldimm agreHes fepe tiepidare, ^ ter) comadtam^o bent lud/tü,^ 'vcluti
\
'
concurrere , ^ vota facere, cum ca pirfonkpatriA rem pnvitam ctiratis.
lamitoó ingruit auttemfeflas-Jedtu^cunt M i c H. M o N T A o | .vj.
defdVity eofdcr/i fevoca (^ examina , re ( /^Felque
ftries unumquetnque timn''(Jé dttntaxat ^ \^f/joue
Jegetïé' agelluloJHO [dr t^jra) mundus j
perfonage que l'hcrume jcue,
toufiottrs Ufien parmy,
Cc 2 PHI-

104
PHILIP. 3.19.
l^aet" fjpofidelen ^vebywiens God den huyci^ ü,
detotlcke aerts^hefint zijn.
T7\7Anneer de crocodil is lat en vol gefbpen
So komt tot fijnen muyi een vogel ingekropen
Die fiiyv.crt hem den mont, en al om vveynigh aes
"W^at gaet het beefken aen ? voorvvaer het is te dvvaes.
Maer fegh eens, arrem dier, ift niet een beter leven
Te nutten Hechter koft,cn vry te moghen fv^vcn ?
Hoe geeft (ich menigh menfch tot alle vlyi gebruyck/
En ai dat maer alleen ten dienfte vanden buyck.
—1 "— ^—7-* — ; ~
O prodiga rerum luxuries l
DZJm ftturjCtd ftihoi Nili crocoddas ctrenas ^
Turpite)' emSians littora njafla qMatit^
'B^mUsyOre trahens hterentes dentihus efatSy
Rel/iqmas pretium n^ile iahons ha^et,
ü^nne foret mehus nnlli fèrvire tyranno ?
TerqU'e nemns 'x^iciuliheriore frm?
Turpe minifiertum fatan£ pr^JlamuSj f£ orhi
Vah toudeat !foltis pr^mia ijenter hahet.
^
PRO VEÏLB. 9. 17-
Les eaux defrohées font douceS:,i^ Ie pain prins
<
en cachettc ejl pUifanf^
AS tu doncq, pauvre oifeaii,la bouche fi friande,
Qiie tu vais t'hafarder, pour fi peu de viande,
Proftituant toncotps au monftre fi hideux?
Qui fert aux appetits,ó qu'il eft eft malheureur.
O PR Oo

. inHttles.
j
I
o PRODIGA RERVM LVXVRIES?
I quoties cibttm fumimm, non vohit-
'(atü potius, qaam vakttidmU nego-
,iium agercmiu, atque ihi defwcret cupi-
.diw,ubi finiturneceptas yftnè ntc pa-
trimoniorum exhium culifia, nee animo
rum perKicks foret gula. K^vsm a-ltauam
( vaf) dcmenttam ! ) millies pafci-
mffs, utfemel al ca. pafcamur-^ (jtiod ve-
roiterni alimtoti occafionem liberalifi-
mefiobii oijsrtfvix potu frigide digna-
wur. Tenant, ac mare fcrutumtir^ut ei'
his excjrtifttis cerpui faginemus ; ut anima
bene fi(, vix atiquts feipfum i'>(j)ieit.
Ecqttid homine magis indtgnum, qtiam
ventrem,cr (}it

20
Pl V T A R C H . TnorfT^ofii wtucn jucundififnum , tangere autem ér iraciarc fittt
•Ctenculo non licet.
pL AV T« Tri n .

Slet
. "Want
"Draeghje doec^Hjïpacht 'z>oor hoecken.
wat een egel doet om fijnen coft te rapen,
Hy wort ghelijck een bol, en blijft fo liggen gapen:
' W'el aen nujinuyfen fp ringt i maer fchout het duyllergat,
wie liet hol genaed; die is terftont gevat.
Speelt heus en open fpel, want alle lluypers hoccken
Zijn lagen voor de jeught,en plagen voor de doecken ;
Men fchildert Venus wicht van oude rijden blmt
Oni datmen fijn bejagh veel in het duyftervint.
M'Vrïhus
Ludite,fed cafle.
injtdioi glomeratm echinm m orhem
Dum (iruit, ejfingit, qu,i locat ora jj^ecum
Vicinas fnares faüunt tmpune per herbas ,
ViÜtt fed excurrat /ï quis ada7itra,ferit.
ü^fira Venus purasque manos, ^ fecius honejlum
Exioit. ^ tenebras ac '-uada C£ca fuzit.
TleciitHr obfcoenü qm furta teaenda l.ttebrü
fogitatji^ cuJHS gaudia crimen habent\
NVl
n^'efans md-engin.
mal ont les fourys , & (èncent nuile pcinc
loüants au defcouvert, &;lautants par la pleine:
Mais les voila perdus, en devenants fripons.
Au jcus il taut garder d'honefteté les gonds.
207
Bet

208
Het 'l^yn ^verdraghen, om 'tgroot te bejagjoen.
DE egel wort een klootten gaet ioo leggen gaperij
Om door een openmont den koft te mogen rapen
Doch ot hy Ichoon een muys vry dichte by henifiet,
Hy des al niet-te-min en roert fijn leden niet^
Maer komt het weligh dier hem inden mont te dwalen,
Soo moet het metter doot fijn eerfte fpel betalen:
Een Aic bedriegen wilt verdraeght ten eerften vvat;^
Tot hy eens fijn bejagh met vollen monde vat.
FJt
Parva patitur, ut magms potiatur.
globus^inque glohi medio caput abdit echinusy
Et njafer in ^aryum contrabit ara Jiecum
Teqmïna mHsJj>inofa,petifè nefcms, ambit\
€t '-uagHS impHne-/.'i fertque refertque gradum ^
^/it ct&cAi ineat latebras^iis'-, non fua^luHra \
Turn demum in pnedam promptits echinus erit..
ZJtfaUat tune cum pretiurn putat ejje laborü-,
frazHriiit in parvü fraus Jïb-i magnajidem..
Supporter peu, pour emporter tout..
QVant l'herifTon les lauts de la ioury flipporte,
Ce n'eft,que pour ouvrir a les defleins la porte.
Au fin regnard, quirant de Ici droit quclque bout,
lamais ne fie,car c'eÖ: pour ravir ie tout,
PARVA

PARVA PATITVR, VT MAGNIS POTIATVR. ?C9
ad£VHm (luodvivimui^ad
rem £juam traciamus, dixiffe mtht
APpofJiè
^ vtfits eH Gtticciardinus ^ Niuno piu fa-
.ciiimente inganna gli altri, chc chi
è Iblito,& hafama,de non gli ingan-
jiare. I^emojnijuit, factlius fa!lit,atque
ille , qui tn fama. efi non fdlendi. idcm^
Jèd aüter. Cicero, Totius w]nsiitit nulU
ctpitaltor, qukm eorum, qui, cum maxi-
mefdlunt idagunt^Ht bont videantur
Scorpius, fimanu traóies,ludere pduli/pcr
njidctur at mox obliqna caudkferit.^i
doles a dolü incipitjimpüx veterator e(l,
WalUaeribus jeUnnt eHbonx fidei acitts
aliquet pramittere,mcx Ltdere ^ui aucupantur,
aut 'venantur, faaltus f Mint
Aves , aut f eras ,ft altud agentes , hoc eft,
iter facientes , aut agros celen tes idfa-
jciant. In capiendts hommtbusjdim esi.
tMu/tis,fnquit Ocero Jïmulatiorium in-
^Mflucris tegitur.^ velis quibufdamob-
ducitur mini hominisfrauduknti-^frons^
sculï, vultus, perfepe mentiuntur, oratio
vero f£pipinè Figorin^enttbus negotiis
f ar, eo acrior , quofomnum er inertiam
nti^is osientat , inquit Tactttis, Cave,
£ave vulpiones ijlos.
NTemandt ffeydt Guicciard. ) bedriechtct
Iichteljckcreen ander, als denghenendie
di:n naem heeft van met te bcvlrieghcn De
fchorpioeoen by yemant ghehandelt werden-
de, fchynen cerft wat te fpi.lci., maer trrftondt
daer na phevcn fy een dood.-Itj kcnfteeik. Die
fijn bedroch,rref bcdroch beg iit,en i$ ir, veire
nae de flimfie bedri'gher niet. Andere , die
hier op meer afgcvecrciKht en gefl/rpen zijn,
fenden eenighe handdinghcn van g. ede trouwe
als voren uyt , ende fpelen daei na ecrft
haer perfonagie. Voghthtrs endc jageis vatu
ghen dan beÜ en mteil, wanncerle, als niaec
flechtelijck vooiby gaendc ,oft tenich landtswerck
fchynen te doen. 'tgedierte onveihoet*
op het lijf vallen.Int verftrickt*,; van mcnlchen,
iÜ al het felve. De meefte fchalcken tiithteo
eerft te wege te brengen, door eenigen fchija
van trouwicheyr, darmen hungheloof gheve,
en dan eens haer open fiende,ende harcü flich
waernemende.talkn in't vet rot aen de kneuckels
toe. In't korte, hoc een bedriegher voor
min bedrieghlijck verdt aeeghcfien , hoemen
door hem meer bedroghen wtrt.
Is cenieh menfch voor goet vermaert.
Die middler tijt is quaet van aert.
De fulcke doorfjn (limmen gheeli,
Bedrieght de tvertlt aldermeeji •
IVant op een lincker diemen kent^
Pers. S a t y r. 5.
PEllicnlam veterem retines^o' frontepolitus,
Heeft jeder een het ooghghetvent ;
CMaer daer is niemant die hem wacht
Voor een die deughdfaem rverdt gheachf»
s^bftrufo rapidarngeflas fitb pe^ore vitlpem,
L I V I VS.
^Raus inparvisfdemfibi^réiHruit^ut^cum operxpr£tium ejl,eum nurctdc tndg'
nafaUaU
Dd i.PET.

o
aio
DE
I. PET. 5. y.
WeeH nuchteren^ waeckt ; nj'vant de'Duy'pel gaet om ta
focckendewiehyverpndc^.
cgcl kent denmuys en fijn ghcmeene ganghen
En weet daerom het dier 00c met ghemack te vaneeci
Hy toont denmuys een hol cntis zijnaragcmuyl
En (iet in korten tijde het dier is inden kuyl
De vyand vande menlch heeft even defe vonden,
yiy kent onsindcr aert, ny weet ons hevc Tonden,-
En die nac vrouwen helt, die vvorter door bekoort:
En wie den wint bemint, die vvorter in ghefmoort.
Objedta movent.
Fit glohti-Sy injidias muri dkm tendit echinus^,
6t jacet immota corpore fiifm hnmiy
Os latet m medio ^ quod dum putat ejfe calpernam
Mufculm j ad foa

Il^erttas animi cogitationes diahc'um
non videre , cerü fumits , iuquit Au
OBIECTA MOVENT.
gujiiȟs; fecrcta enim cordis ille tantum
dijudfut , mini ob]icit, ad qn

112
ODIT AMOR MEDICVM.
XXXVI.
O V I D . Q^EfJtit amans f»a damna ferens, tomen hxret in Hlis
5
•3 Matertam culpspr^fequiturc^uefutt,
L' Ameur eflttnp taifir fj doux,
Le mal en efi [i defJrahle,
^te le me dirois miferahle,
S( ]eBois exempt defès coups-j
s'Ilfaut tnourirun ']eur,
U veui rmur'tr d'amoun
Dk^

Die hlufcht mijn fvlamjdien mrd' ick^gram.
f7\TAnneer de imit het ftael gaet in het vvatei^ fleken
' ' Om door het koele nat den brant te mogen breken,
Siet wat een wonder ding j hctmaeób een groot gerucht.
Het fchijntof dattet kijft, of immers dattet fucht.
Moet niet de minne-brant een feltfaem plaghe vvefcn
Hoefeer deminnacr klaeghr,hyvreeft te zijn genefen;
Ijl
lOr
'T is dvvaeshey t hier een vrient te trecken uy tte pijn.
De flecke fehout behulp, en wil ellendigh zijn.
O dit amor medicum.
'^Errea majfa rubenSyfurvis edn&a cammü
^ua,m faber in tepidamforcipe mergit aquar/t^
Sibdat,^ totOf implet Jiridonbus ades j
Hoc indt^a,rifud gemm^e ojoces.
Omnü amam rapidis uri fibi peSiora fiammis
Et gemityiis^ dominafspe recantat idem:
Hum aüquüfinare --uditjfibit ira: qmd hoc eji?
Infdix medjicam reduit £ger opem.
LE
b
^i guervit tamant Iny jaiSl tourment.
fer du marefchal, quand on Ie veut efteindre
En Ie plongcant en i'eau s'en va gronder & plaindre.
OfFrir a 1'amoureus lanté, eft tout en vain i
Car il Te plaift au mal, 6c ne veut eftre fain.
'

^4-
't Zijn Jiercke beeneUj die rcn^Cflde dradefi^
"^ 7"T jT^"^^^^ ^^^ y^^^ gloeyt te midden inde kolenA
V T Bevochten vande vlam, en in het vyerverhölet '
Dan buyght het als een was, maer raecktet in li^t nat,
Strax hceftet wederom fijn harden aert ghevat.
Hoe dwee is ons de ziel wanneer ghevvifTe ilaghcn
Ons treffen aenden gheeft, of inde leden plagheni
"VTy leven nae de tucht foo langli de roede llaet,
Demenfch is alderbcft vvanneert hem quaÜckgaet.
Superba foelicitas.
S"^ y^it humdes animi rebus plerumquefub arUif ,
€t rigidos mores fata jiviflra fugant :
Res ut Uta ?'edi-tj mens ehna furgit in alturn :
Optima, fors homini pejfima corda facit.
Anne

Vi neceptdtt magis , quam
SVPERBA FOELICITAS.
volun-
J,tate ad vit^ temperantiam acce-
imt, quoties nihil eft quod prohibcat,
\ftUhtintur ad inge;iittm {ait Ha/icar.
\iiA genaina kuma»a fjdtura difcriptio
rS .- n^im f*m bons opera , ait Agatho-
',Us, ita dcwum ftecefitaie cagente de-
i^u^amas , quamdiu metas premit ; é"
mtra, ex fententia. lofefhi , Jokt wfo-
Untia fere crefcere rebus quietis. Vi-
dtmus fueros , dam fevit tempeftof ^
(ubarbores confugere ,ibique quietcfefe
centimre -Jeremtate vero [ubfecuta at$-
fttgtentes, ramos arhorum per lafciviam
tvellere : ita ^ nobü rebus affliilü ad
Deumperfugiumesi, vitia devovemus-,
vitte fan&imoniam prxfcrimws: atvix-
dum afJliBio defevit, bfcivimtn ingra-
\Ü in Deur» , imo é' i»}nriofi^ verifi-
vtftmque ft il/ad Poet*
Rara: fiimant felicibus ars.
N
VIRG.
DE
Efcia mens hominum faii foriifquefutur*:
Etfervare modum rebus [uhUta fuundü,
T E R E N T. H E A V T O M.
Nam in met» ejje hunc , illi eB utik.^.
215
phene die meer door noot , als door
Wille een machrich leven terhandc treeken,
foo hiell de dwartgh wcch is ,|;aen weder
den ouden karre-pat in , (feyt Halicar.)
fulcx is de rechte afbeelding^he vanden aert
der inenfchcn : want , ghelijck Agathodes'
feydt, wy doen foo langhe wel, als wy in
annt rijn: en in tegliendeel vin dien foo de
faecken weder beginnen wel te gaen , terllont
Wfyckt de dcrtdhtyt weder uyf. De
kinderen ter wijlen het onweer raell, loepen
onder de boomen fchuyhn , ende onthouden
hun daer in Itillicheydt : maer foo haeft
alH moy- weder werdt, fcheurenfede tackea
van de boomen af, en loopen daer henen.
De meDlch plach in tegenfpoet fijn toevlucht
tot Godt te nemen , 'chooft te laten hangetr,
als een bieft : maer foo haeft alft hem beter
gaet, het- hooft inde windt te fteecken,ende
als voren fijn oude ganghen te gaen. 'tIS'
midtfdien waer'tehcne den Poetfeydc:
Soelangdemenfch isfiay en kloecl'^
ScoUyt deCeds-dienU inden hoeck^^
Maer al/men valt in teghenfpoet
Dan heeftmen God als by de» latt.
mdai

21*
Jfl dat ^ylieden de kafydinghe ^erdraeght , (jodfAuals kinderen
aengaen,maer /0 dat ghyliedenfendtr kaüydtnghe zut^
ALs
Jo zift ghy dun hajiaerdenende met kindere»^
'tyfer leyt en gloeyt te midden inde kolen.
Men fiec^men hoortec niet,iiet ifler in verholen;
Maer fo het yemant lefcht, dan fchijntet dat het klacgl:,
En dat het eenigh leetjOockinde vreughde, draeght.
Ab God de fijne ftraft,(y duyckenende Iwijghen,
Maer voorlpoet in het vleefch die doet hun vreele krijgei;
Sy houden gantfch verdacht des vvereks loofen fchijn,.
En Iaet,ó God, mijn deel niet inde werek zijnl
In Isetis gemit.
INgemitJn tepidis fermm dum mergitw undü ^
ÜdmmSLyYApdo dum calet igne^ filet,
Jn
^ens pia diymaSjJine murmure^fufltnet iras.,
^Hodqite gemat, coeli Ji cadat xfltu, hahef.
Er SP dolens, fitlpefla mihi mea gaudia^ dicit \
Suïd^ meafanSie Parens,porti9 mundu-seritt
Ahfit\t3^ hic potitu frematorbü,^ orcus^(S* xthefi
T>um mihi des alio gaudta n.'era loco.
GAL. 6. 14.
U ne madviene qtteje me ^rifie/inon en la croix^e nojlre Seig7ieur
LE
Jefus CiriJiparlequeLle monde m'efi cructfiey& f»oy au monde,
crenereux aeier eft coi en la fournaiffe,
Mais,s'il eft mis en l'eau,lamenre de fon aife;
Le noble efprit chreiliien gai en adverfité
Gerait,comme en fufpens, fur fa profperité.

[i
SyfpeSïa esi fidelihui , nee immerito,
hujusfeculi fklicitas: dtdtcerunt enim
Deum tta nohifcum fkrumque agerc^^
Ut cum xgrii medici ; jr, mdo jam wvC'
teratoac tncurahili, ad exitium agrotos
vergere dum confiderant , emnin ijf-
dem ,ifnju

3lS APFLVTT INCAVTIS.
XXXVII.
Chrysost. Befi»it}0 ameris hac eii , anhnx vicantls pajTt»,
i A I R T, -Y^^logeMes dtxtt Atnorem etioforum Cjfe negetium , quodhic affccfm
^ ï B. 6, j^potifimum occupet oüo diditos . tta fit ut durn otto vacant , ia
rem negotiofipmam mcid.tnt.
^V ID. r-^V£ritur JEgifttéi qua re fit fa&us adalter^
In promptu causa eH .
dejidioftts erAt,
J>ic^

ft'
DAer
*Z)/> ledigh fit ïïort licht "verhit.
ai9
was geen vinnigh dier dat oyt deflanghe queldc,
Soolangh fy befigh was te midden op den velde-.
Ma-er doen fy lagh enkeeck, en (bchtmaer tijt-verdrijf,
Soo quam de loiè fpin , en viel haer op het lijf.
De prickel vande luft die komt van ledigh vvefen.
Dus wie figh beiigh hout, die vvorter van ghenefèn;
De min ghclijcktdefpin: : noyt menfch en is ghevvontj
Ais daerhy fat enkeeck, of doen hy ledigh ftont.
Affluit incautïs..
DVm prtcdas agit anguü , ^ ardua faxa pererrat,
AmbuUt innocuas^ tuttts ah bojie , ijioi :
Hunc improvijo perjiringit aranea telo^
Cum jacety m molli grammay fufus humi.^
LafciVns abigunt traBata negotia flammm
^uü njidet ïntentos rebus amore trahi ?
fum '-vacat , f^ moUi coUt otia peSim in umbya,
Tur/2 vatet , occulto tumfuhit igne ZJenus.
Vn coeur oijif^ dAmour ca^tif.
L'Araigne ne peut oncq attrapper la couleuvrc,
Lors, quant clle eft au bois empcfché de qiielque oeuvi;^,^
Le coup mortel, helas/ luy vicnt en repoiant,
Rien, que le cocur oillf, le fol amour lurprend.
£e 2 VitJ

i29
'Die niet ontjtety u ha^H te 7iiet,
t]TOcmaghde kleyne fjnn doch vechten mette (langen J
ISyis te bijftcr fwack,om oorlogh aen te vanghen,
Hacrvyand is te fterck-, en des al niettemin
Soo wort de felle llangh verwonnen vande fpin
Vracght ymandt hoe het koomt? de flanghe faght geleghen
Vermaeckt haer in het groen j de fpinne daerenteghcn
Gantfch wacker inde weer beftoockt het vinnigh beeft.
O vreeft doch voor ee menfch, die niet ce menlch en vreeft.
IMbelIi
PericLilum venit , cum contemnitur.
noceat cm mollis araneus iSiu ?
Et quü non rigido taSius ah angue cadat ?
Huic tarnen iticumbens 'uiBrix dominatur arachnCy
'Etrua^um tenm perforat enfe caput.
TJnde fit^ ut coluber parvo cadat lÜm ah hojlel
Languehat ferpenSy ^

EX SECVRITATE CVRA.
inierdum coftisflernuntnr a
MAjór/"!
mino^ihtts , fotenüorcs a debiliori-
hus , ait ffaiicar. nihtl eii tam firmiim
cttifenculwn non fit, etumah invaltdo:
ér ko ipfeatiejuando mtnimarum avium
iit fibulum .t/>qHtt Curtius. Vii ratio-
'
'tiem ?Jecurtt:ts, tam in publtcis cjua privatü
, certtfiimum caUmitatts mttmm
tH : folute 'viventes tindique pattnt, ^
. «fsrtutti in')uri£ mnittn occafiones pretbent
infidiamibus , att philo[ophus. St
pe etenim {^ contemptus hojlis crtientum
{crtitnm edid/t,é' inclyti populiregesj^^
perlevf momento, vi&ifunt, ait Livius-
Uimicttm fane quamvis humilem , doSii
tUmetuere, ex conJtltoSenecA. Metus
quippe prudeatiam docet ; qutq^ infidiM
timet, haudfacile in eas impin^it. Tiwr
fecuritatis dux , periculorum prx-
^umptio : metuendo qtttppe fapiem vitat
matum. In ipsa tgiturfecuritate animus
tddiffïciliafefe prxparet^ ut centra injuüam
fortun^t inier beneficia firmetur, Ti-
midi matrem no fl:re vetus adagium eH,
lu V E N AL. S A T. 6.
N\'nc patimur longae pacis xr\d\3 , f^vier arm»
Luxuria incubuit ,
viilum^ ulcifcttur erbem.
Seneca Agam.
32 Z
MEnichinael werden groore hfyr-krach--
:cn van kleynt, nuthtighe , van fwike
ghelli^hen; fcyJc Halicarnas. Niet en ilTer
foo valt , dat jjhecn ghevaer en lijdt, ootk
van het fwacke.
De leeu wcrt oock felfs wel tot acs van
het klt-ynfte ghcvogheltc. Wildy hier van
de reden weten? Sorgheloofh.ydt , foo in
ghemeene als eyghen laecken, is een feecket
begiijfcl van onheyi.
Die Tonder achterdencken leven, ftaen als
open, en njn onderhevich onj ghehoiotte
weiden.
Verachte vyaoden hebben menichmael een
bloedigh^n fljch veroorfaeckt ,en machtighe
vorftcn en vokkeren baefttlijck t>ondeighebracht
, feydt Livius, En hieio:Ti is een vyand
(hoe gheringhe hy oock zy)altijdt te duchten.
Vreefe leert wijflieydt , en die yoor lagen
beducht is, wert feldtn betrapt.
Achterdencken leyt tot gerullicheyt, onvoorfichtigen
hoochmoet tot ghevaer; al forgen.
de ontgaet de wijfe het quaet : Latet ons
daerora houden met ons outfpieeck woordt;
Die niet en forcht , en heeft gheen eere: ofte
met de by-fpreucke vandeoude Romcynen :
de moeder vin vreefachtighe ofte vervaerde
kinderen fchtcyt felden.
Vi^or timere quid potefi ? quod non timet.
Bavd.Dissert.de Indvc.
NFlli
facilitis opprimuntur ,quam qtti nihil timcnt.
Et imparatifunt ad refi/lendum.
Ee 3 MATH.

Waeckt ende bidt ;
MATH. 26. 41,
op dat ghj niet en kpmt in
njerfoechnght^,
"^ 'T "X TAnneer de Icuye flangh is in het gras gheJeghea,;
V V Ei^ ^^'^ ^^ gulde Son k,orat over haer ghcfeghen,
Spois van ftonden aen de Ipinne daer ontrent.
Die flux cenbooie ftraelhaer inde leden prent,
Wie ledigii fir en gaept, en leuyert gantiche daghen,
Dic lijt gneduerigh noot van duyfent qiiade flaghen
Tot ondienfl; vande zieh O vreeft, ghefèllen, vreefl
De weelde fchiet haer gif tot midden inden gheeft.
Quid dormitis^ furgite «5c orate, ne intretis
in temptationem.
FKondefuper lyiridif radijs tepefaSius Eoü^
Qiio dum fèrpens dejïdwfus agitp
£*• alto tentiijè liberat aranea flo^
Et cohbrum parya ct4'fpide fundit humi.
Otid 'XJirtis habent , t3 habet fors Uta '-uenenum 9
Dditiü njitiü mentü aperta ^la cH.
Sperne --ijdluptattm} Hlecebra-s , fuer , otta j^erne ,
Hojle fi^h aërto ni cecidijfe 'velis.
VoiJiVttéj tout peché.
ASfailUr Ie ferpent i'araigne oncques n'ofe.
Si non quant il au bois , fe lafchement repofe.
Nul eft plus aifement du tentateur furpris
Qjïun tel, qui a les fens d'oifivité faius.
N]

Vltij
NE DIABOLVS TE OTIOSVM INVENIAT. 22$
auivirtiitU animus domtts eH,
inquit Phtlo : vel ut Bernard. cor
liei htminU , ficut moUndinum , volvitttr
'
,. velwter , (^ qiiidquid imponitur , nto-
Ut ; (i autem nthil imponitur , fèipfum
Henftimit. OmHiaotifideteriorafnnt. La-
fÜTt^ttrevolutm ohditcttur mufco. Fer-
rum,nifi utaris , 'rabigirte cenfumitar-,
tu^ua »ifi moveatur, vitium capit; vefiis
üpofita tineariimft %abitaculam : otiofa
mens, vitiorum dtmicilittm. Tran[iiJi,
inquit fafiens Prover b. 24.. jö. agrum
homiüii pigri , é" ecce ! totttm repleve-
rafft firticx , ^maceria Upidumdijlru-
(Ha erat. O tiofti vidttas notavit apojlo -
tfti, I. Tim s ut verbofts, & loquentes
M£ non oportet. ^uidplura? Otium nu-
,
garum mater el}, noverca virtutum,ait
Bernard. Nihtlq^ in toto. vita adel bonót
mtnti adverfurn, quam nihil agere.Sem-
per aliqutd honefÏA rei agamtu , ne aut
Detis,cum nos i»vi/jt,aar diabolui ubi
nostentat, $fciut»tes ^vacuos nosin-
veniat.
W AT H. n.
OEt ghemoet des menfchen (feydtPhilo)
^ '1$ een woonplaetfe ofte vande deucht, ©fte
van ontucht : ofte(ghelijckBernardus feydt)
des menfchen herte isals eenmole,hetdraeyc
oheftadclijck omme , ende inaelt al wattcr
wert inghebracht , maer indien ment ledich
laet, foo verteert het fickfelven. Doorftilftant
vererghen alle dinghen. Een fleen, foo hy niet
dickwils omghewentelt en werdt , is feer haell
overloopen van mos en ruychte. Als het yfer
ri>(ljforoeft het. Stilftaende wateren werden
haefl ftinckende. Opgefloten cleederen crielen
van motten ende fchieters. Een ydel ghemoet
is een herberghe van fonden. Een ledich
menfche,des duyvels oorkufTen. tck ginck,
feydt de wijferaan, voorby den acker der
leuyen,enftet! daer waren enckel netelen op,
ende hy ftont vol diftelen , ende de muyr was
nedergevallen. Prov. 14- 50, Os ledighe weduwen
befchuldicht de Apoftel als klapach-
tich , ende fprekende dit niet en betaemt, r.
Tim, f. Int korte.ledicheyt is een moeder van
beufeljnghen , een (lijfmoeder van deuchden.
Laet ons dan forghe draghen, dat, en God, als
hy ons komt befoecken, en deduyvel, alshy
ons komt quellen, ons bc fich moghen vinden»
met eerlijcke oeffeninghcn.
Een die voer cjuaei bem mijden vcil^
E» magh niet ledich z^n of (lil ;
Want tisgantfch fekcrens ghemoet
Doet quaet, tpanneer het met en deet^
I. Il AN. 5. 18.
I
^^Vm autemdormirett homines, ve- \ '^^outfcavons que quiconque elinédt
I
' \^nitintmi{us,cr fuperfeminavit
zania m medio tritiii.
HiERON. IN SiRM.
^- •*-^ DuH^ne pêche peint : mais qui eii
j
engendré de Dteu j
, fe centre garde foi
fti^fme^élimdmne Ie touchepint^
j
ALiquid operis facitOjUt teduholus f
inveniat occupatum ,non enimfa
|
iik capitur a diabolo qui bono vacattx- \
trcitio»
'
»
POST

«H
POST TRISTIA DVLCOR.
II I.
O V I D. "CT tarnen eB artis trifiipma jama mflvit,
JC( £t Ubor eïi ums tempora prima patt.
Mich. Montagn. des Eflais Lib. 3, Cap. 5»
Qvi ria la )oviJfance eju'e» U )9iti(fance, qui ne gaigneque du haut po'mB y qui
n'ayme Uchaffe qu'enlaprtfe ^ilneluy appartientje mefler a l'tJcoüd'Amour^
k pUtftr t[€H platfir fans mertum

ICk
Lijdeffial-eer 'verblijden,
fprac eens Rofemont, terwijlen dat{c naeydc,
lek clacgdemijn verdriet, hoort doch hoe fy my paeydej
Comtjfprackre, comt een reys en fietmy dejfênnaet.
Let op dit maeghdc-werek, en watter omme-gaet;
Hier wort een ftale punt als voren uyt gefonden.
De draet comt nadcrhant die heelt dan eerft de wonden;
Ey vrient en wacht geen vreucht;, als na geleden pijn,
Die't foet wil Tonder fuer^en mach geen vrijer zijn.
ASjtdeo
Poiltriftiadulcor.
tenera nuper dum junSim amiceey
Dumque /Itper nojiro '-uulnere multa queron
Ki/ii: i^yO duri mmium tener hoj^es umorü ^
Ni fatiatur amanSynon potietur,ait.
Iloc doÜum te reddat opus {fua Imtea monjlrat )
B>cce \fiibitfilo cuïfü acuta prior,
^i gemit, ^ primo fub vtilnereprojicit arma^
Crede mihi. Venen mdes ineptm ent,
oApres tourmenty contentement,
VNDe mon penible amour^je la nommois cruelle:
Tay toy (ce me did:-on) Ie linge ne fe joinól.
jour je me plaignois eftant aupres ma belle
Si preallablement on ne Ie blelTe poinót.
If öordith

zi6
IC
Oordeelt niet,of*teynde Jtet.
quam eens op een tijt daer Phillis lat en naey^c
Ie lach een rechten bloet die ftonter by en craeyde,
Die riep wat maller dingh ƒ wat gaet de joffer aen /
Die moeyte diefè neemt is beter ongedaen
Hy fach een ftale punt, hy fach het lijnwaet breken,
Maervvaer dit henen wou en vvas hem niet gebleken.
Al heeft uwijsbeleyt een feker oogh-gemerck.
En toont noyt aen een dvvaes een onvolcomen vverck,'
Ex line judicium.
Mille foraminibm dumlmtea ijirgo decorat^
Filaque diJlinSlü injèrit ordtnibus ;
'RjiHicHs iBa njidens^.
Vulnm ut mfligat tetrica cumfronte notaris^
Vulnerü auxilmm, ruHice^nonne iJides ?
Materiam fatuo rïfus dedit ille popello,
^ijcuifumma manm deficit^edit opus.
LOrs
^7(£ nprenSjce que rfmtens.
quant Margot piquoit Ie drap de fon efguille,
D.améetas luy cria / que tu es fotte fille,
D'ainfi gafter Ie drap : car il ne fcait que c eft,
Ne monftre pas au fol un oeuvre my-par-fai(6t.

EX FINE IVDICIVM.
I'N Qiiim re )udicandi , ac confuUndi
j)rincifium eft , nofe id, de quo confi-
Uum wjftitutum efi ^ aHt toto. via aber-
rare neceffum (ft, ait PLtto. CMhIu
enim quoiidie 'tncidunt in vitam- mortx-
lium , cfua (i oBtter tantUTM infpiciantur,
^ front prima fronte in eculos itscurrunt
, faali' q'dfvis dAmnatums ejl ; é"
l' (OntrA penitus eadem conftderanti , ac
I
fiopum agentüintueiitijhona ac ju^a vi-
> I dehuntur Finis omnia dt(crin->inat, Ecce^
fupplicia quantum afxvitia akant
finguts enim uhertim ejjhnditur. Tti-
buta ab avaritta f pecunia avide congé-
ritur. Cenfura h- rigore ffr^tnum ^ mo-
dtisinvitis imponttur.\^b omnibus igi-
tur, cum Laclantio ,humar.itatis jurepo-
HuUmtis^ ftt non prius damnent , quam
miverfa cegnoverint ; igttur ut att ilk,
m omni re
^ ludicium fufpendc ,. fcopus dura
notusagentis^
L.24. ff.dell.
^
Toy
VAn alleraetflagen,dieme voorneemt,
is het begiiufcl rechtte
verftaen de faken waer over men gc-
Gnt isract replegë,feyt Platojofandeifinsmoetmë
noodclicgantfch en
al mis tarten. Dacr vallê dagelijcx in
dit leven veel dingë voor,dcwelckc
van buyten af,en als in het voor-bygacn
allee bemerckt zijnde, vcrwcr-'
pelijck rchynen,maer nader ondertart,
endc het oognierc van dé genen
diefe bcleyt»wel ingenomen wefende,werden
goet en lofiick bevonden,
wat verfchilt doch ftraffe van wrect-
hcyt? nadien men in beyde bloet vergiet.Wat
fchattingc van giericheyt?
nadienmen in beyde geit vergaert.
Wat beftraffinge van hardicheyt?
nadienmen door beyde de wederfpannige
een gebit iadê niuyl werpt.
Sekcrlijck het eyndeonidcdheton-
derfcheyt van alle dingen. VVy vereyflchen
daerom van alle menfchen,
met LaöantiOjna het recht der menrehelij(.kheydt,
dat niemandt yet en
Verwerpe voor hy het felve ten vollen
heefi keren kennen.
INciviheft nift teta lege perfbecïa ,unAaliqua farticHia e]us propo^ti,
]udicare vel re(poadere.
C majorcsdcbaptifm.
Non debet fcparari cauda a capite.
3. CO-

21t
ALs
3.COR1NTH 7.10.
Vt droefheyt die na ^odis, roereet njreefe ter falicheyt.
yemant fit en naeyt,hy fchijnt het doeck te breken,'
Maer fchoon de naelde quetft het garen heelt de fteke;
Al is de ftale punt niet eyghen aen den naet^
Sy mae£t noch evenwel het open voor den draet.
Al vvorter door den anxt geen menlche wederhoren.
Terwijl de ziele klaeght haer trooft te zijn verloren,
Tis evenwel de fchric die ons den geeft bcreyt.
En tot een beter werck de rechte gronden leyt.
LJntea,
Si non parat/altem prseparat.
non conjungit acuj, dum lïntex pingit^
Sednjia,quiZ tandem tintea jungat^ent.
'^am fmnUcfubjeciachdyhs fer carbafa tranjity
Mox comitem medictim yulnerü aucior habet.
Anxietas, qu£ mente Latet, quA ^eBora turhaty
Non efl qmd nobü corda rénatafacit
JlU tarnenJiernitque yiam, referatqaefiatebra^ i
Vrmctmmn timor efl^ Spmtus impiet opus.
L
i.CORINTH.7.io.
i. UU -KI IN 1 H. 7. lO.
ZJous.ave^ efïé contriHe^, fèlon Diett.
Ors que Ia dod:e main, Ie drap rompuva poindre,
Ce n'eft pas proprement ce que Ie drap faid joindre,
Mais pour la voye ouvrir. Nos tremblements & poeurs
N'eft pas l*Efprit/mais pour nous preparer les coeurs.
^ ^ SI NON

.
SI NON PARAT, SALTEM PR^PARAT.
VT^Remor ac horror confffientU, in ini-
X tioquidem converfwnif, idonetu efl
I |u/ hoc, ut animu4 ver} humilietur,fbi-
f; ^ue futnmopere d/fpliceat ; ut ita homo in
•jta Dommi k timore incipiat, c^ adforitudinent
perveniat , inquit Greg, t^t
perocum ille, quem ligat fervitta timo-
is , ignoret gratiam Itbertatis ; non hic
'uhftftendum esi, Cum audii quod Do-
ninm tum dulcis fit , ait virpiui , fac
ft eum dtlignts : cum audis, quod reÜus
1t , attende ut Umeoi ; ut amore , ^ ti-
,
nore Dei legem ejtts cujlodias. Noverii
l'ttUt Deumtimeas : noverii Deum^ut
testte ipfum diligM ; in altero initiaris
tdfipientiam , in altero confummarü
lui initium falutis timor Domini , alkncxkens
in lletckheyt mach toenemen. Ondertuffchen
nochtaiis.nademaelden ghenen, die met
de flavernije van de vreefe ghebonden is , niet
en kan fmakcn de ghenade der viyheyt. Soo en
en moetet by ons daer by niet gheUten wcr^
den. Als ghy hoort (feyter een Godfahch man)
dat Godc goedich en barmhertich is, maeckt
dat ghy dien goeden Godc lief hebt: als ghy
hoott dat Godt rechtveerdich is , (iet dat ghy
fijn gherechticheyi vreeft:op dat ghy alfo door
vreefe endc liefde te faraen.naer fyne infettinghe
meucht wandelen. Kent ii felvcn , op dat
ghy Godt meucht vreefen : kent Godt> op dal
ghy hem meucht liefhebben; in het ecnc is het
begintfel, in het andere de volkomentheydt
der wijfheydt. 'T begintfel der falicheydt is
vreefe : de vervullinge des wets is liefde.Ghelijck
uyt kennifle uwes felfs , vreefe Godes
voortkomt : fo, in tegendeel van dien, uyt onwetenheyt
uwes felfs , komt hoochmoet, cndc
uyt onkenniflTc van God,wanhope.
L./// is de vrees' int eerjlegoet,
Sy is niet daer het blj ven moet,
'T is nut ghedwjrich voort tegatn^
Tot rvj vajl inde liefdeJlaen,
vero adiïlos, panitentiam agite

ajo
Se N . 1 9 /^Valem dtcmm (eriem cmfarunt e^e ex quibm neBiïurfatum-, TaUm
Epi S T . ^

^htjt na meer.
Ls ick de lieffte fach, doen w^oud' ie haer genaken-,
^31
,Stracx riep ick om de fpraec, flux haer te mogen raken,
Doen badc ick om een cus, en, fchoon ick die bequam.
Noch vont ick dat mijn hert geen recht vernoegen nam.
ïck voelde des te meer mijn ziel geduerieh hijgen.
Dus wenfcht' ie boven dat een naerder pant te crijgen:
O luften {onder end' ! ó vvilpeltuerich fpel i
Al crijgt de hont een ftuc noch gaept hy evenwel.
PKima
,
Res immoderata, cupido eil.
quidem fuerat dominam tihi cura njidendi.
Altera, tnox laterijungere fojie latm:
Jflud ^ lüud hahes ,fed O* hoCj tibi Icnü atnica
"^landitiai moUes^a^taque '-uerha dedit.
Ofcula nunc pofcü^det ^ ofcula: nonne peteinr
fMox ilühatfS 'uirgmitatis honos ?
Et

Staech na, mt nieus.
SMad eten aen een dogh^hy ftaet met holle wangeiï
Om weder op een nieu gcduerigh yette vangen;
Het valt hem inden mont,het vaerthem inde keel.
En des al niet-te-min het is hem even veel.
"W^at baet u grootgevvin^of veclderhandefchatten.
Indien ghy niet en droomt als op een nieu te vatten ^
U vvinft en is maer vvint^en doet ii macr verdriet.
\^ant een die maer en flod, en finaeét de ipijfè niet.
IEjuno
Ad nova femper hians,
dommus cerealia frujia molojjo
Objicit,hic avida deyorai ore cihum
'B't flat hians, altamque oculos intendit in ojptniy
Semper ^ acceptü uberiorapetit.
jNos molimur idem ,•
namficui numine dextro
'E'veniant nummi^prxdiay cenfus,agriy
Omnïa conduntHrypetiturnofa pr^eda : futuri
Sic deflderio prodiga '-uitaperit,
Thfleurs ont trop^nulna aJfeT::^.
QVel bien peut avenir a la chiche avarice ?
Tout,n'eftpour afTouvir^mais pour nourir Ie vicc.
Jet te au chien afFamèjfoit tant fnant morceau.
Il gloute fans marcher,6c cherce du nouveau.
'
j
ad!

AD NOVA SEMPERHIANS.
fir^ fapientix magnitudtmque animi,
xltait Cicero , quid amiferü , obltvifci ;
qttid recuperaveris, cegitare. In utroque
4ontrarium pUrumque/aciunt homines
tarta enimfine voluputefere demittum-^
amijfa autem veris ir [pirantibin lachri-
mis deplorant. Pueri^ Itiferia plurima Os
licet dederis ,flunum atque alterurn mo-
de dufer
2$i
'T" Is wijfteydt en grootmoedicheydt (fcydt
* Cicero ) watmen verloren heeft te vergheten
, watmen ghewonnen heeft te ghedencken.
De gterigaert doet in beyJe reghel rechc
het teghendeel ; want vcrliell hy inacr een
kleyn deel van 'tghene hy aireede ghewonnen
heeft, hy fchreyt tranen met tiiyten ;niet
ongheiijck in fijn doen met de kinderen, aen
dewekke fchoon men veel poppe-goedt en
fpeel- dinghen heeft gheghcven , indicnmen
macr yet wes hier af en neemt , fy itellen't op
een krijten ,en werpcn't al daer henen. Indien
daer-£n- teghens de gierigaett llaegh ia
winfte iSjnoch ilt al niet.
Want ghclijck een hondt met een open
kele ontfanpht het broodt darmen hem toewerpt
, en 'cfelve terltondt , gheheel en fonder
fmaeck.inflickt, en naer het nieuwe loert;
infghclijcxal wat hem 'tgheluck toefendt,fluyt
hy knap in fijn koffers , wachtende al weer op
het toekomende.
EUendighe mcnfchen l de rechtveerdighe
(fcydt Salom. Prover. 13. if.) eet dat fijn riele
fadt werdt, maerder godtloofen buyck heeft
nimmermeer ghenoech, 'T is konfie verlaedt
te werden.
putet : nrn en'im qtii parum iahet^/èd
quiplm petit,pauper ef{
Gregor. in Moral»
i^rt magna efi^fatiari.
Gg lOHAN,

254
EY Ier
1 H A bT. 4.1?, cndc 6. j^;
'Xhyten Godt gheen i-uerfadinf^he.
op dcfen Ilont: het broot hem toegc'W'orpcn.
Dat fchijnt hy Tonder fmaeck als in het lijf te florperr,
En üct ! van ftondcn aen fo ftaet hy even graegh,
Het fchijnt, hy draeght een wolf verholen inde maegh.
Schier op gelijcken voet fo leven alle menlchen,.
Hoc wel de laken gaen, noch iifer yet te vvenfchen;
En foo daer yemant vraeghr,vvaerom het foo gcfchier.
Het goet, dat ons vcmoeght,en is op aerden niet.
'*^^""' '
DZ/m
I 1 Bil '
Improbis nulla efl fatktas.
datafrujia

ÏMPROBIS NVLLA EST SATIETAS.
NEmini rrortalium , div'ml provi
dfntia tint exaüajxlicitatü , gM-
dti HKqmm ohttghe, ut non aliejutd re-
U8um a ejfet, quod gemerct. Htc cenfu
cum txuherett objcttro loco natum (e que-
ritur,tlle,ma]ertimjlemmateclurus,d«- nieBics. rei ttnuitxtem dcteHAtus^mallet
Utere -,
t/le vobtlitate opil»ifque confpicuftSyCalitiemfe
queritur, aliui amans ^
amatui conjugtoque ftlix, orbitatem dt-
fitt.
E/i , (Hl f(£cu»dx uxorü gdudia.,aut
Jiliorum taxus ,
aut fltarum fctuUntiA
ebnubilat . Denique,(iuoct4»que te vertas^
uhiqae , qusd cum jïatus tui conditione
rixerü, a^atim invenies. ^id externa
ioquorf hoc ipfrtm corpnfculum tuum ex
cute , fempcr tn es quernlum altquid, (^
quodte cfendut^ohvium e>it. ^mdmtrum
? homines qui fr> aütno habttant,
ftwper de dliqu.t domicilti f arte conque-
runtttr;idque ea de eau fa, qaod datnum
ifiam conduólitiam^pro arbttrio,insiait
rarrmnpofiKt, Idemnobifcumefi: nam
cum de Alique idfntidefft mei^bro-quertt-
lus anirtuis aobifcum €xpoHu[.it,inqmli
nos ejje, é" fw^eheSHem, non ó loco , ex
quo brcvifit Cffiisrandum,fed domictlio
t'dt papetttoiquod er rug! p-itc
f rfdmihas
lic fcki)-aptjrtdam efe^fedulo monet.
lOHAN. 4. T4.
>-\ Mois qni hibet exaquah^c itenm \
V^ fltiet, qiii dutem htberit ex aqua qua
tgo d-ibo ei/nen fitiet in dternum.
]
iii
/^F.CD mcnfche^er wcrelt werter , door Goodes
befchiikinge, tot fovohi.aefkeen ghcluckoyt
verheven, of heir. en wetdt aiti/tit yet
Wit gheUten , 't welck hem qiic:t. Del-, ujck
zijnde vjn goederen , bcklattht dat hy via
flichte ouders gheboren is : ghenc.wd van
goeden huyfe , nacr arm zijnde , haddc liever
ergheni in den doncker van een flecht ghi;-
flichte te fchuylen; De derde, rij.k en edel
zijnde,fucht,om dathy ecnich cri onghttrout
IS : De vierde phduckelijclt ghehout weitnüc,
treurt alleenlijck door gebrcrk van kiudertrn ;
Men vin ter welckcr blyichap over haer kinderfalighe
vrouwen wert ingcbündeii,o; door
de flarupampcne van bare fonen.of door de
geyhcheyt cnde veylichcyt van hare dochters;
int korte, wervvacrts datineu lick went, men
fal aller weghcaftoffe vinden,om Cch over (ync
ebelcghsntheyt te mifnoegen. Ut vreennt?
Liiyden dic in ghehuerde huyfen woonen, daghen
altijdc van dit ofgint detl haerder wooninghe,
om redenen dat fy in de felve nitt en
mogen maken en brcktn,gtiijcknien in eygen
dutr, 'tls met ons al het ft lve,t'een of fander
hdt is (taech ontlklt, tet een valt teyckea
dat wy hier maer huerh'ngen enz jn. 't VVtldc
alfoo wefende , laet ons dan van foodanighea
huysraedt i ns Iclven vetforghen ; niet die nu
in dit huethuys , maer die hier naermaels \Xi
ons tyghc en eenwighe wooninghe ons fal te
paffe cotren , ghelijck fulcx (oock hier in dtfe
tydel.jcke dingen) het werck is van een forgh-
vuldich vader des huyfghelins,
No)t heeftet jcwanthier foekUer^
of't hapert ntchalhttrtfdaer.
Psalm. J 6.11.
S^tfft^ g'"'^""-"'"'"^"!^^^'*^»*
Gg 2. NOM

2i6
OVID.DE
Art
NON INTRANDVM, AVT PENETRANDVM.
XL.
D . D E TTOc »««w moneoj^quidmodo creditur arUt
,1,
klXi^ut nunquam tetttes^aut perfice.
Mich. Montagn. des Eflais, Lib. j. Cap.5^
Leviet efiden^npatfertir-^mafaid'f entrof»
jyk

DE
T>iet^elmet {a^j die blijfter njan.
webben die de fpin gewoon is iiyt te fetren.
Zijn van gelijckcn aert mee Venus warre-netten,
Al wat daer omme gaet dat fietmen inde min
De bie die vlieghtcr deur,de mugghe blijfter in.
Leertj jonge lieden, leert, door Venus garen breken
237
'Daer blijft maer kleyn gelpuys in fpinne-webbenfteken:
En laet u vrijen geeft niet binden als een mugh.
Of breeder deur met kracht, of keert met kunft te rugh.'
HOc,qHod
Non mtrandum,aut penetrandum,
rete nfideSjtenerifit carcer amortSy
^uf. fedet in medio ^fit CythercA tihii
Aï^icü^ut cHltceS:,mfe5iaque njdm^mufcdi
JactentHYfAtutis prada retenta ptagü :
^oflentoi crabro acrü equi per fiamina tranjtty
6t laquei 'ue^a concuttenteruunt.
Kumpit cJ^ abrumpit caffes cordatus amorü i
Degeneres Veneris moüe retardat opus.
€htpaffe OH l'Amoitr chajfe.
RTen- que Ie fbt amant, fans force,fan3 courage,.
^Demeure garotté en ce debil cordage.
Que Venus a file: Ie brave efprit y vaur^
Ou jamais y entrer,ou penetrer y faut.
Gg 3
Terf^da

Tevpj-den net,ü flaegh ontfet.
^ 7"\ /"Anncer ee gi'agc {pin ontfluyt hacrbroofè nette,
V V En gaetfè voor ec deur of voor ee venfter fetten,
Hier vlieght een horfel in,en daer een vogliel deur.
En elders raeght de meyt,en opent grooter fcheuri
^iet daer is dan het tuygh aen alle kant ghercten,
^oo dat de vlieghen ielFs ontkomen door de (pleten.
Ghefellenjfo ghy wenfcht van druck te zijn bevrijt,
Ghebruyckt een matighnet^en Ipantet niet te wijt.
In vulnus majora patent.
DZ)m laxos gracilipede tendit aranea cafps,
6t nimium lote futile jiandit odus •,
Aut laqueos teSio Upjt rtipêre lapillij

IN VVLNVS MAIORA PATENT,
FOrtUnam, velut tunicam , wagis co»cinnam
frobt , qu/tm longiim , att
Xji^itl Ulfai^jfi quippe atiimi efi ma^na
tontemnere ,ac medwcra malle, quam
I explicuit,
\nitni4,ditSfneca -^ilU emm utilitt vita-
Uaque fimt, /mc^ eo qiw (iiferji:nnit, no-
tent. Segetem nimia jler^it uiertas . E.tmpomoru
onere fnngunttir é" , ad ma-
turitatem nsn pervenit mmia fcecundi-
toi. idem animis hammis evenit ; eos
ijuippe immederatA fcelicitiii rumpit,qua
\tMn tMium tn aliorum in]uriam , Jed
etiam in fuam verturttiir: fitque iis, quod
exiguisjlatais folet,quibm impertti .trti-
fices mugnas bjfes Jtibdiderunt , ex qui-
éus mtigis cenJpicuA redditur earnm exi-
guitas PufiUo jan} animo mtwus amplïl,
autopes ingent es additie , fyagis imperi-
tiam,af,im}fjHe fataitate proditnt.Sful-
iiis gubernator eH , qui toios adee fi»tM
uf, [i tempejias ingrunt^expe-
ditc Armtimentn centrahere non poftt.
Senec. Agamem.
COrpon morbis
Ma') era patent,
Et dam i*ipaiiui
%^rme>}ta vagos
VtltA airrSi»!,
P/acet invnlaus
Maxima cervix»
Modicis rebui
Longitu ^vÜeft,
339
\^An rijckJommen (feydt Ap!i!c)ti5)Bioei-
^ men oordeelen als van kleedittn , ende
voor beter houden die ons rcthr wel paflèn.
als die, re groo: Zijnde, ons wijt en fli-ffichora
't li)f hanghen. 't Bïtactnt een groot ghcitoet
(feydt Seneca) groote dinghen te vetffraden,
ende liever te verkiefen dat middclmatich is,
al» dat te veel is : 'tecifte is handtfaem en
nut , her andere is onfchickejiiek door Cju
groote. Door te giilfighen veylhcydt weidt
het f :oen kooren leghtrich , ende en kan niet
rypen. Door ^hewichte van vruchten (cheureo
de boomen. 't Gaeteven foo raette ghcmoe»
deren der menfchen : onraatighen voorfpoedt
i3 oorfaecke van haer qualijck varen , falc*
dat fy niet alleenlijck aen haer feiven, maer
ootk aen andere hinderlijck v/crden , niet on-
ghelijck zijnde de beelden die den cenen ofte
den anderen onverftandighen ambachtrniarj
op ef n al te grooten voet gheltelt heeft, wier
door haer kleynte des te meer uytmuyt.
'T is feecker dat kleyne verflanden tot groote
ampte:n phe vordert, dies te n,eer haer onverftandt
ain d'en dach brenghen. T is een
flccht f. hipper die 'tzcyl in voorwindt foo
leer uyi gtievsert heeft, dat hy '(felve, ais het
noodt doet, niet een rccfjen en kjninlwich-
ten»
SiNECA DE TraNQ^
QVir/iHltA agit fepe fortuitA poteHa-
temjui facit, cogend* in arïium res
funtfUt tela w vanum cadant. Angustanda
funt patrimonia noftra, utmmtu
ad injurias fcrturigfimM txpefiii.Mag.
nd armamenta paadentibus muit* in^
gruant neceffe ejl.
3.T1.M0T.

2. TIMOTH. 2.26.
^atjy njande banden des duyvels ontgaendcy ontwaJ^en
tot fyntn tville,
DEEn konnen maer alleen de cleyne mugghen vanghen,
De wefpc mette bie,en al \rat hooger fwccft,
Maeót dat het broofe raegh op hen geen vatten heeft.
Wat can een moedigh hert fijn goeden vvegh beletten ?
Al wat de vverelt fpint en zijn maer broole netten.
En acht, ó weerde ziel, en acht geen lofTen vvaen.
De wint verllroyt het kaf^ maer niet het vvichtigh graen.
netten vande fpin,die inde venfters hanghen.
Pervia virtuti,fed vilibus invia.
ESt JtmilünoHroyquemtexit araneujyorbü i
Tlurimaque humane conditienü habet:
Hic noSiurna culeXjobfcoenaque mttfca pe^endif,
TJiraque ridendo compede nexapedes.
Voüentas crabro acm eqm,'-virtutü ayiU
ConfciuSj incurfii debde fohit opus
Carpite tter cAi^quibus efi cdefiü origSy
fl^c plaga^ml prater 'z/.iUa monjlm Unet.
PROVERB. $.z$.
Jifera, happé par les cordes defbnpeché.
E monde &: fes filets nous font icy la guerre.
Il faut nionter .au ciel fans s'arrefter en terre:
Arriere lacqs mondains 5 jamais divin elprit
Plein d'animofitp ta foible rets ne prit.
PERVIA

l|
1
'i videri
PERVIA VIRTVTI SED VILIBVS lïTVIA.
'T Jium homims ChriïiUm traafttum
\ ejfe, ijfumque perpetuum viatorem
, divini 'verbi ehgia dtferte pro-
< tiuntunt. Nen habcmtu hic locum ftr-
\ rnAne'Uem^fcd iiium cxfpe&amttsjnquit
Apofi. Tranfireigiiur virttttis , harere
alibi ignavt^ eii GAudet mot» unimus
chriJitanMjj^, in hoc, ces, aut ca-
rocaupoHi HOS tmpediant , que minus in
veram tllam ac cceieiiem patnam, veiis
(quifq., properemui. Annue,fumme Deus.
D
A V G VS T. HV M. 3.
UbolM non invalefceret contra nos,
ntfivtres (x vittis ncUris prxbtre-
2ft
PXAt het leven van een Chriften menfche
-^itals een dcurganck , de meafehe ftlf^ als
een rcyfende man.werdt ons in Godes woordt
duydelijck ghcleeit. W>' en hebben hier gheeii
blyvende (tede , maer wy veiwachten een andere,
feyJt de Apoftcl. 'tlsdan dapperhtyJt
op defe wegh ftaegh aen te treden; 't is onacht,
faeniheydt crghens te blyven leuteren. Het
Chrirtclijck gcaioet heef; luft in beweginghe,
oock felts in dat eenige cv; r-ceen- komlle met
den hemol hebbende. Menhour^dat in fcythii
menfdien ïijn , die nerghens een vifte woon.
plaetfc ftcUcnde , gheltaech huys en huysraedc
opeen waghen herwaerts en derrcwaerts omme-voercn.
Yet fulK betaemt voor al een
Chriftelijckgemoet.yeder dient fijn vat (op de
wi)fe van Diogenes) gheltadelij.k om èn t'om
te tobbclen, felden te fetten , mramermcer te
vtften. Neemt datter yenundt, uyt verre landen,
naer fijn vaderlandt rcyfende t'eenigher
tijdt onder weghe quime ter herberghe, daer
hy by den weert wel en vtiindelijck ghetoeft
werde , in ghevalle hy door fodanich onthael
verlockt wefende.fijn rcyfe ginck Haken, ende
bleef ter felver plaetfe lundetcncie , fonde een
yetjheJijck daer uyt niet oordeelen , dactet dea
fulcken lieght ter plietfen (fooinen feyt) daer
ruen de oflen bolt? ontwyffilijcken ja. Laet
ons vry dcnckendat wy zijii in dusdanige ghc-
Ihltenjne, De werelt is ons [fo het fchijntj ee«
gheneuchelijcken weerdt , ons vleeffche eea
vriendelijcke weerdinne : laet ons forghe dragen,
dat wy , zijnde op de reyfe naer ons ware
vaderlandtjdoor de aeniockinghe van d'een ea
d'andere, in oafen goeden wegh niet irertraegt
en werden.
mus, ^ locum ei dsminando «ohispeccd-
tofaceremui, unde noiite locum dan dis-
helo.
Hh AMI-

24^
AMICA AMANTI ANIMA.
XLI.
Ph 1 L 1 p. Bi R c AL. .
QVodinnnvigio gubernator ^qHfld w civttate wagijiralm qne4in-9f!ut?do foly
hecintcr mortales awor esi : vai'igium (im gub rnatore Lihii(cit , civitas fine
;
tnagtftratu periclitatur, mundu^sfme foie tenchricoju^ effcitur : ^ mertaltum %-iia .
fipe amon vitdü non cji, Telle ex hominibus ^mortm,fokm } mundo fujlulifje vi-
^birii»

y gmji ^tnljn leven.
241
GHy broet een hinne cy,en crijghr een geeftig kiecken.
En fiet eé doode romp beweegt hacr vlugge vvieckc,
Ghy noemt dit vvonder,Iief^maer,moclitet mijn gefclüen,
Ghy fout in mijn gelaet al meerder wonder lien.
ïck was eens op een cijt totaen het graf (gedreven,
Maer Tiet ick kreegh terftont meer als mi^n vorigh leveiij,
So haeft u gunlligh oogh maer eens op ray tn sid:
Ghy zijC mijn ander ick,dc ziele mijner ziel.
Amica^amanti anima.
OVafoves ^reffjioj temr binc tihi ^rodit aiumnm ^
.^Hid ! teneroSy inquü, id potuijjè fnm f
\ldne Jitiües^mea lux ? res hxc tihi, mira njidetur
\.- Vhyüi ? ''oidebis idem^me quoque condefnii.
K^Meyis finemente jacet.gn'mio Utus ahd^^refurget:
Si foveaSymoyeor : m fayeaf, morlor \
iZJt foyeasfayeasque precor : pulloque mdjique
"i-
\
J^ita foyendo nuenit,

»44
, ,
Z/yt de reienyk^nt de Zfde»,
VDochter heeft een ey in haren fchoot genomcfly
Endaer is naderhant eenkiecken uyt gecomen;
hier ben ie moeder van
Des {èytfe menigmael •>
Ghy vraegt wat dit bcduyt, mijn dundb zy wil een mans
Siet als een grage cat het {pit begint te lecken,
So dientm^n het gebraet wel dichte toe te deckcn
Ghy daerom letter op,en hout de vrijfter uyt;
Of Eis fal vrouwe zijn, ooceerfè wort de bruyt.
Ex fignis/utura.
OVa fc^et

f
P^tn,
EX SIGNIS, ÏVTVRA.
amemipturktfilu,fecum Jeli-
beranti, tejlimotiiis long} petitü nett-
üqHAtn opui eU ; octdi.fuferaliit, 'vultus
ienique toti*s , [crmo qutda tacttm men.
tit eH>ttit Cicero, é", utpc'èta.
Ex tacito vuliu fciiefuturalicct,
follhnmia,vir^o vtjlaUs, de incefltt eau •
fimdixit oh fufpicionem elegamiorü cal-
tiu , ingenjumque Itherim , quAm virgi-
nem deceret.Vt Lvv.(^Plttta.nh,te(ianirir.Exvultu^e^i
cultti,ex incefujmo é"
fermone,quiftpe incautkexciatt, prx]H-
dicidem de moribtu totique ziita. qua.
pienem veteres in(lituife,(atU patet: L&-
^uerejnquiebat Socraies ad puerum,ut
tevideam -^fpeeulam enim anirni ^fermo
tH.Coi}cludam,CHm Hierenimo 'pro figne,
inqirit, interioris hüminü fuut verbA
trumpent'u 5 iibidtnofum , ejuijfu viüa,
(iUtdè celat ,interclum turpisjèrmo de-
monftrat Vult» ^ eculis difimulari non
potefl confcieatia^dil luxurioftdclafdva
mem elucet inf,ick,^fecreta cordis, mo-
tu corporis ac gejltbtu indicat. Plura d;
'indüiii fiÜ£ ad ntipüas properantis, vide
in quinto aefexto emblemate libellt m-
ƒ// de ojfïcio virginis is cuB. amor.
245
En vader willende ondcrfocckcn
Eof fijn dochter het hooft nac't
houwen begint te hanghcn,en behoeft
de bewijsiGdencn \aa fulcx by
ftoelcn en bancken (Toomcn feydt)
niette gacn fbeckë, hy en hoeft maer
acht te nemen op haer manieren vaa
doen. DcoogcnAvoorden,cndc het
wcfcnfelfs zijn als geduerige boden,
en flil-fvvygcnde ghetuygen dcsher-
tcn/eyt Cicero.
Fyt het trecke» van demont
Kent me» dickivils 's hertengront.
Ovidi» Pofthumia,een van de non^nen
vande Goddinnc Veda, is van
owecie verdacht en beticht ghcwer-
dcn,aIleenHji;k om haer ghccflighe
kleedhigc wille, en overmitsTy wat
vrymoedigcr van gelaet was , als Ib.
danige maegt wel betaemde.Eenige
van de oude hebben uyt yemandts
uytcilijc gelaet, en infondcrheyiuyt
fijn woorden.over des (elfsghchccle
leven wel derven vonnis Itrijckcn^
Spreeckt feyde Socrates tot J«n jonghelinghj
op datmen fien mach watghy voor een zi)t.
Des menfohen reden is een fpi-ghel fijns her-
LVCRET.TTT' biberc in font nis fttiens cum qu^rit^é' hun^or
V Non dattir,ardi)rcm in membrts quiftinguerepofit.
Turn kticum fimulacrapctit,fruflraqtit laborat.
APudSenccar» virgo ve(ïa/is,qttia hunc verjïculumfcripjïjjei, FeeliceS nu pta- ƒ
moriar,niQ nuberedulceeft: inceBipofiuUtur : (i;- m eamjic dicitur, Fce-
lices nuptXjCupientiseJi. Moriar n\ii,affirmantis, Dulce t?tquam exprtffd vox !
ymm eximisvifceribui emiffa l InceUa esi,etiam finepipro,quétJluprHm cupit.
Hh i
i.COKlN,
ten.

I. CORINT.7.9.
'Beter ghemant, als ghebrant,
GHy hebt (gelijck het blijd) een hinnen ey genomen
En daer is metter tijt een kiecken uy t gecomen \
Nu hebje fo veel op met datter is ghebroer.
Dat ghy u van het jonck de moeder noemen doet:
Wel fmaed u defe naem,en dat maer om te mallen?
So dunót my dat de daet u beter fou bevallen.
Vriendmnc kent u felfs ,• het
is u minder fchant
Voor alle man getrout,als heymelijck gebrant.
Prieftat nubere^quam uru
ET fovet,!^ calidis pulfos educit ab oyis
PhylliSj ^,en Imatrü jam mihi nomen, ait.
1?hyüi qmdhocjïbi '•vult^animumtibi prurit imago}
Ab ! cuificia placent nomina,y

MELIVS EST NV'BERE, Q_VAM VRI.
kTO» tantum mtUui tfie promwtiat
yi /lpoliehei vuhere, quamjcorttfocie-
(j ite fefeUuere -^verttm etiam melius e([è
^erit nubere , ^haw uri. lie ergo bUn-
üitur fihi qtu femwea vegere non uti-
tr , (]Hum intrifjfecus libiaine ardeat,
'udicitiam enitn effe ,
cof3]iwc?am ciim
tjlitate corperis^anmi purit^item. reóie
ofalurex Paul. i .Cor y S4jdc\uerefpiim,
virgimm carne ,fed non mmte,
rtmtHmnnilum manere,dixit Ijidorus,
line cum donum continenttdi plerum-
^ue non nifi ad tempus a Deo homini
inferAtur , tamdtu a nuptiis akjiinere
licfuis fe poterit , quamdi» adfervin-
'urn ccelibatitm idoneum (efe fenfèrit: at
imUatque domatidx libidini z'ires defi-
trefibi comperiet , conjugti neeeptate a
)U (Ibi mpofitamplane inteliigat. Et,
ttanquam cajlitati adverfum^id genus
'Ha quis damnart audeat , audiat D,
'hrtfo/lomttM. Primus^inqnit tlle, cafti'
ttis gradtts , virgimtoó immacidata ;
'cundus, con]HgH fides fideltt^rfervata.
'Hergo vei tefieChryfoHomo qmalio-
üi nupttis faverevix fokt) conjugum
ijlus anjsr l^ecies qn

24 S
fVRENTEM QJID DELVBRA IVVANT,
XLII.
Se N, , » . . . i^mor per ccelutn vefat
H I P P O L Regnumcjue tantum minimuó wfiiperos habet.
Ov I D. DE T^Orte aderam')uvcm,domirjam leüicdtcnebiitf
^£M Lie.2.
.*- Horrebant Jdvu omnn verba minü;
Ui/>qHevadaturM,le£iicaprodeat,inquit,
frodierat ; •v'nk cot)]uge muttts erat ;
'Et manus,^ manihui duplices cecidere tabelU
fertur ia ampUxus, ati^ue ita, vincii, uit»
Ifi i»ijSf

\, Voila
I , 'l^on
't Ltefboyen ai
EEn vrijer gingh te kcrc,om God te mogen dancken.
Van dat hy was geraecb uyt alle minnc-ranckcn;
Macr fict! hem comt te moet fijn lieve viandin.
Die blies hem, even dacr fijn cerfte wefcn in:
349
Sy gat hem rnaer een lonc^dacr gingh de Godsdienft hencn^
Sy gaf hem maer een lachjfijn yver is verdwenen:
„De fim vergeet de maet,cn pleeght hacr oudt ghebacr,
jjAls ly haer eerflen vvenfch,de noten wort gevva^.
IAne^Deo
, Furentem
Quid delubra juvant t ,
grates afium cum nuper ahires^
Laxa forent paphio quod tua coda jugo,
Vorte Tryphana ttbt medio njenit obyia tempio^
'Dumque njenir^dulct rifus ah ore fluit.
Da. 'i'eniam pietas,.'DommafuccumbimitSyinquü^
'B^elligionis amor,

Alfetm' een puyt hoogh op een floely
Sy f^rmgt alweder na depoeL
AL gact de baviaen met opgerechte leden
luyft op de rechte maet,en als een menfche treden^
Hy des al niet-te-rain tijt hacftigh optc loop.
Al w^ortermaer een noot geflingert inden hoop:
T'is al om niet gepooght een feugh te willen eeren,
Sy wil doch wederom tot haren modder keeren
Al wort een lichtekoy oock tot een echte vrou.
Noch kijckt het oude mal by wijlen uyte mou.
SJmius
Sempcr 'm antiquum fordida corda munt,
è jïhü mediam perduUus in urhem,
Ad cytharam choreas ducere doUns erat :
lamquef dit j comitesque Jimul, JpeSiantepopellOf
In medios Jlarfe cum cecidèrenuces%
lUe rvidens quod amat, fruHra tndignante magiftrs^
In fua

1/,
VSQVE RECVRRET.
cjuil^tti de adminiUris primipi eli-
gendU diligens traclatta efi , inter ex-
iera , bonos bonis prognatos, honesiai^ue
familii oriundos pr^cipue affameridos
inculcant. Fortes (juifpe forttbM creari,
pieliorescjue melioribus propagari , (ecmdum
naturam putant ; Animi vilis
in viro principe indtcium cjfe , vileijibi
adhibere, iacUmant.
Oüagnos libertos certifir»am non
niagni principii argumentum ejjè, confde»ter
prommtiat Plinitu.
^id ita ? qnia firtum , ut in-
quit ille ,
non mut

£^52
z.CORINTH. II. 14.
^evuljle defatan '-uerandert voort tn een engel des lichts, fo en ijl
dan geen wonder dat fyne dienaers verandert worden^ als dte-
naers der gherechtiche^dt, der weLJar ejnde
faltvefeo nahaermrcken.
DE firn gingh opte maet, zy hadde leeren fpringen,
Sy crac gelijck een menich, het fchenen nioye dino-en,
MaeralfTe noten fach geflingert inden griei,
Soo vvaft dat flux het beeft ter aerden neder vieJ.
Dus gaettet met het voLck, dat niet op ware gronden,
Maer uyt gevvoont alleenis acnde deu^ht gebonden-,
Want komter maer eenfchijn van eenigh kleyn o-hevvin'
De tucht en liaer gevoigh is flux haer uyt den /In.
O curv$in terras anim^/
DVmfalit ad numeros^ereStaque corpora tollit
Simms , huric aliq^ü jam negat ejje feram.
Vorte nuces alms medium projecit in aomen^
Vidity iS inprtedam hefiiafluita ruity
Nil hominis retinens. .^ibus,ajflietudinK tantum
Vutilüin '^'ano perflrept!: orefldes,
Hü^modici dum j^es ajfulgeat tilla lucellif
Exciditjjeuifluxit reltigionü amor.
HEBR. 11.16.
J^e nul m foit^aillard ou profane comme Efau^ aui pour une
viaade venditfon droicl d'ainejie.
L
E unge va au baJ,portanr en haut la refte,
Mais, pour cueillhr des nois, fe va eourber en befte.
Qui leur devotions ne font que pour Ie train,
Les quicent, aufti toft qu'il ont efooir de gain,
O CVR.

. fluxarum
o CVRV.ï IN TERRAS ANIM.F.
ATdlaHtam,ma^»x pernicttalis virginem
, in medio airfu-s ccrtar»i»e,
ptagr.e comtu ad meta.m ftreperaatem,
aureimaUjióiu remei-atafftfife ab Hip.
fomene, tradunt f>eet£ : Eodem fcr} cal-
liditatis gelere miferos non rarg morti'
Jesfuppüntat vafer ac verfipelüs huifiani
gtnerts adverfariiis , quotics aliqnem accinóium
jam , ac ad vit£ meltoris meUm
troperantem alibi confpicit ; Protmus
enim, ebjefio ali^uo maio aure9jdeft,ob-
latojfve dtvittarum fpUndore , five honorum
gloria ^Jlve aiio iikcehrarumgt-
mre jCurvas in terrAm aïttmoó de fwlict
é" b}eóïo yfrangit venator , c^ belludm ad
êittrum , undeprodierat , remittit : idem
nobis nen rare ufu venit Sape rerttm
abdicationem , aelefitum amO'
V rem,ac defdertum animo concipimus at
vix facer tfle furer in curfii eU,citm ilico,
nefcioquïd, cjiiod animo noUro bUndia
tur,nobisob]icit dubolits^ qnovelatino-
iis ipfis erepti , tn anttquum relabimur.
Caveamui, (jr nieminertmus , bene inct-
pere egregium, bene dcfmcre rtgitim cjfe.
3j3
r\E poeren verhalf n ons dat Hippomtnes
*-^i1e fnelle A'alanta , hem nu bynatd voorbygheloopen
2,jiide,met het uytweipcn vaa
eentn guld>.-n appel, loc hetfr weren te verlocken
. dat fy haren loop (trerr.mende , oni dica
op tegrypen, eynttl jck in de ioopbanc is verwonnen
gheblf ven. Ditrghciijcken treek werc
ons menichmael gefptcU van onfen err-vyant
d.n duyvel; wantlo wanneer hygewacrwtrt
ditter yemandt fich heeft opghelchort , ofte
fvne voeten opgheheven,oni te trachten na do
mate van een b;ter leven : foo weet h> tcr-
ftont ons eenigen tulJen appel van ttre, rijckdom,
ofdierghelijcke lock-acsvoor te Ueikni
om ons daer mrde uyt den rechten wegh te
trecken , en alfoo in ons goedt vooriiCmen te
vertraghen.De jageis hehbben een gewoonte
(allTe )onghe tygheis uyt haer holen gherooft
hebben, endc vanJecudein groote Inelheydt
werden naergevokht, ontfïendcdcn lafendeit
yver van't vinnige ghedierte) dat fy een vand»
fclve jongen laten vallen: het welcke het beeft
vindende, neemt het op, laet af van haet na te
jagfn.en draechtct weder inden ncft ; en mid-
dclcr tijdt ontkomen de jaghers niet de refte»
Even foo gaettet met ons toe : 'tfchijnt fomwylen
dat wy zijn uyt^hegaen om met vierigher
herten te loopen den Wegh onfer falighcydt,maerfo
ons middeler tijdt yet.denvleefche
aenghenaem.by onfen vyandt wert voorgheworpen
, wy nement op : ende en jaghen
niet vorder,maerkruypen wederom als in onfe
oude htkn.Hier voor llaet te wachten,endc
ftiech in ghedachtcniflfe te houden, daxteteer-
lij.k is wtl te beginnen, maer heerlijck wel CC
eyndighei).
T H. 6. ?3.
Ma I O B. 8-10. 1
GAndium frypocritsadinstar pnncli: ^~^ E*che premiertmttk regnede \ Dieu
fi afcenderit ufque ad cdum quafi V^^^ ƒ» juHice , (jr fotttes c(S chofes
flerquilmitim in fine perditur , ^
eum vtderant, dice»t,ubi eU f
qui
vettsferont baülccs par dejins»
li J QVID

25*
QVID NON SENTIT AxMOR.
XLIIl.
Plat. lib.6. de leg. Vetus verbum eft , fimiliti4cli>iem amoris auBorem effe.
Cypr. Tract. T^Xferientia nouim eft arcuoam cjuandam é" occultam '
DE SPONS. CAP.7. i-^inter homines e(Je naturarum affi»itatem aut odtum,vei '
mtnrtt quadam occulta. vi,velaflrorum injjueatia.vil.^c Vadefit ut aliquisabal'
ierotoU peelore abhorrfat,w alterum vero propenfm fit,nec rogatus canfam dicert
fojfet ctir hunc amet^tllum oderit, juxta illud CattilU, No» atno te Folu/j^necpojfum
^cere quare, hoc tantum pc([um dicere,non amote.
B E a O A L D. ^id non cermt amor .'
quidritm
veHigai amator l

I
EEns
tAl wat mmt,mmcr njerjitit.
was ick op een tijc by Rofèmont gecomen,
255
Ie hadde met beleyt c^3^ee luyten met genomen-,
Op d'eenc lagh een ftroo {fict ƒ wat een vreemde ftrccck)
Dat fprongh in haeften opjmet dat de toon gcleeckf.
bhy roert my, Rofèmont, ghy roert myfondcr raecken,
n,rchoon ick elders ben,noch condy my ghcnaecken;
Siet ; daer twee herten zijn op eenen toon gepaft,
Daer voeltmenmenichmael ooc datmen niet en taft.
• Waer door defe beweginghe veroorfaeckt wert,leeft by Cardanum int S.boeck de fubtS,
Quid non fentit amor \
DVrn jacet in muta, fojitum tejindine Jïra.men
Saltat,Ht ^qualem dat lyra fuift fonum 't i
Ihorda manu non taciatremitynon mota moyetur:
^tdmirum ? quod amat,fentit adejf fbi.
Te ''videOy mea lux, nee te mca lummel cernunt
Audio tej-oquitur cum tua lingua, nihil:
kntio te,nec me tua dextera conti^t-.t nunc
'Et cordiyquod amat^numen tnejfe tiega.
• HujusreirationemacutèdedïratCardanlib.S.de fiibtil.
REmarque
Ceux qm s entre ayment, s'entre entendent.
en ton efprit l'eftrange fimpathie
Des chordes de ces luths,& puis va t'en m'amic,'
.; Pour contempler par la des deux amants Ie coeur
* Simboliiants toufiours en un efgal humeur.
zir

256
BPy metten hlydett.
"^ T \ TAnneer de foete liiyt heeft wel gefielde {naren
V V F" voelt en ander luyt op haer gcilalte parcttj,
Soo toontfe bly gelaet,als ofle vreugde fchiep.
Dat yemant haers gelijc tot eer en vreugde riep,
'Leert hier uyt ivvarte nijt uyt uwen bocfcm weren.
Leert voordce},lecrtgeluck,voor uwen vricnt begeerenj
Het is een vvreede vreughr,een vinnigh onbefcheyt.
Dat yemant lacchen derf,om dat een ander fchreyt.
AVta
Gaudendum cum gaudentibus»
chelys tremulo te^atur gaudia motu.^,
Vt focUfimilem fentit inejfe fonum.
Barbams efl,Jiquis mortalta cordafla^llaty
AÏtenm Uta condi-tione^dolor.
^ifce tuas IdchrimM lachrimü mifcere fodalü^
.^mfquü es, alteritis gatidia difce feqm •,
2iec fatü hoCyfedfhontc jii'va,Jed proyehe ccepta-y
6t facilem plaadü njultibmadde manum..
Au jour de fefle^ ne fay la bejie,.
TV
verras refiouir du luth la chanterelle,
Lors quant un autre luth en fon s'accorde a elle.
Soyez joyeux au coeur, preftez la bonne main
Ala- commoditè &: joye du prochain.

CVM GAVDENTIBVS GAVDENDVM.
Nihil vtdgu inhumanam eft^qmm ex
mah alteritu hom alicjuid ftbi au-
F) Aer en is
„^„ ""^,„»" j. r I n r
gitrari q' ntifiquam^mji ex luciu alteno,
met mm mcnfchélijcK , »Is uyt
rs quacdt,yetgoe^s tcverho-
pea,en uyt Jeei
eens andcfS droef hcyt, blydtfchap
tefcheppen. ; ; :.
faHdtumfentire.
Daer en is niet heufTcher, als verblijdt te
zijn in eens anderi blijdtfchap ,
der, als dat een menfche fich
niet beleef-
verheughe,
Nihil magis /ecjutim , quam homipem
gAudere fi bene agi cum homine
videat : nihii magk humanum , quam
iniquis hominum eujibus hommes tnge-
mijcere.
Vtcfue fïmfirarum partiam iElus re*
dandmt in dexteram,ita. nos civium no-
ftrorum commodis (jr incommodis opsr-
tefaf^ci.
CongratuLtndum eÜ ,
ivquit Liba-
vius , amtcis , cum pr^clare cum ipfts
êgitur ; contra condoUfcendum ell , Ji
dolore afficiantur : nam qutbtu infor-
laaia civium voluptati funt , nen intelgunt
fortuns, cafta omnibus communes
4e.
Omiferos.'quorum dolor eft,aliena
voliiptas :
O miferos \ inquam quibus
Rifus abcll, nifi qucm vifi movere
dolores.
257
i wanneer het een ander menfthe wel gaet
met menfchel()cker,als htt fuchten van den
raenrche,als het een ander menfche tegheo.
loopt.
Want ghelijck een fiach inde flincker V).
de ontfanghen , oock de rechter zyde des
lichaems ontfet. Soo bshooren wy beweecht
te E,jn,met den voorfpoedt of tegheofpoedt
van ons even menfche. En dat foo verre (ehclijfk
Bïrnard. feydt, fuper Cant,) dat wy ons
meer behooren te vnblyden , als onfen nae-
ften een groot,dan als ons felfs een kleyn voordeel
aenkomt.
Het welck naedemael betracht moet wer-
den , hoc verre een redel jck ghemoedt vaa
haet ende nijdt moet af wijcken , kan ycder
een , uyt 't gunt voorfchrcTen is, lichtelijcken
afnemen.
K>4ch ! hoe eltendigh is de man.
Die nimmer vrolijck wtfen kan,
Dati als een ander is beducht.
Of in benauthe'jt leydt enfucht,
i^cb ! hoe ellendich is de menfch.
Die als een ander kr^ght zijn m-nfeh.
Van If^t zyns herten bleet verteert.
O vrient.dte flaghe van a weert.
Bernard. in Cant. SERM.49.
G^'.udeadum in bono alieno magno , magis quam in proprio parv/u- ld
cum agendum fit,quam pr^eul a. livoredtheat reccdert xquus animus,
factie quivis colltget.
Kk PSALM,

..ü -A . vsïhejttende
a V /PSALM» lö. II,
Chy doet my condt den wegh ten leven, 'vooruü fvreughde de
Ikfelijck mfeoMttrverrechter-hanteeumchl^ch.
DEluyt, de foetc iuyt,by niemant aenghedreven.
Die falmen hel geklanck by wijlen hooren geven-,
Daer is geen meefters hant,geen vinger aende laaer,
Maer flechts een ftille luclit komc fijgen over haer,
Daer is een foece vreugt,eén heymelijcke zegen.
Die op de zielen daelt,door onbekende wegen.
Mijn lierce luyftert toe, het is het hoochfte foet
Dat Tonder menfchen hulp beweegt een ftil gemoet.
CUorda
Intac5tamovetur.
mant* non taBafdit^non motafufurrat,
ZJt chelys ceqiMiem fenttt adejp fonum.
^unnta pis tacitamfertentantgaudta mentem,
fum Deus , occulto numtne feSius agit \
5\j?» nuidet ajpjfor^non hoc notatajfecla motus,
zAt pia mens tntus fentit adejfe "~Deum.
Mortales ocult mortalta gandia cernunt,
^uA Deus injliÜAt gAudift^nemo ious OTQons U7i foids eternel d'une glorie excellement excelle7Jte, quam
HEureux
noui ne regardons pasaux ehofes vifibles ams aux invtfibles.
cfprit fidel ! qui mefme en cefte vie,
Avcc Dieu tout mouvant a grande fympathic.
On oit un iuth ibnner qui toutefois eft coy,
Lc juftc fcnt plaifir, & nul ne Tcait pourquoy.

VErA
VERA gA^DIA KÖl^ CA'PIVNT OCVLI.
giudU ut ex rehus eorforeU
non provenittnt , ito, me ocuhs eer-
foreU conjpici pojjitftt. i^nimui incor-
poreui mn niji cognato (ibigaudiOyiJeJl,
pjcorpord/i , afficitur -^re/iijHa, cu]uicu».
auegeneris obU^iamenta. , corticem tan-
tum, idesi csrpiis , contingum , ad inte-
riores verg atiimi fenfus nunquam pene-
trant^ Atpjx tlla C6nfcicnü.e,vit(e tter-
ȣ pranuntia^occulto nomme mentihus
infufa, inejjahili atqtte incredihiU duïce-
dine tacitnm pecltts perfundit. 2Qhfi
Deo clattfHWy intereB animis noftrü, ac
rnediii cogit^tionibm intervemt. Amen,
gmeo, dico vohis (inquit Servator lohm.
$.2^.) qui audit verbum mtttm, ^
0editefquimiftme,h2hci vitam xtcr» |
jam,üi eH, ut PauUu intcrpretatur, pa-
tem coiifciemtA , ac gaudiuw in jpiritH
fan^OyVera futur* beatidudinis prxlu-
dia. Tantii enim alacritas animi (inquit \
Ca(f) quantafuerit conjïderatie rei, eH
enim menfura Utiiia fecunditm m
^Elijck de ware vreocht niet en fpruyr uyc
^-'lichamelijcke oorfaecken, foo en kan oock
de felve met de lichamelijcke oogen niet wer.
denaenghefien.Hetonlichamtlijckghemocdc
en wcrdt door ghecn ander blydtfchap vervrolij'ck,
als door de fulcke , die ghelijckmaticheyc
heeft met haren aert,dat is.die in gheen lichamelijcke
dinohen en beltaet.AIledevermakclij;kheden
dcfcs levens en gaen niet dieper
ih in de fchorffe, dat is , en raecken macr hec
lichacm.ende en dringhen soyt in het binncnftecnfer
zielen: Maer die lieffelijckt vrede
dts ghemoetSjCen voorbode der eeuwiger gc-
luckfalicheyt.heymclijcken door Godes gheeft
in onfe herten uytgheftort zijnde, ver vult ons
den gantrchenboefem onferzielen metonuyt-
fpreeckelijcke foeticheyt.Voor Gode en is niet
ghciïoten,hy woont in onfe herten , en fweeft
midden onder onfeinnerfte gedachten. Voorwaer
(feytde HeereChriftusIohan.j.i4.;die
mijn woort hoort, en gelooft den ghenen die
ray gbefonden heeftjdie heeft het eeuwighe leven.dat
is,(ghelijck de apoflelPauius 'tfelve
uytleght) vrede des ghemoets, en blijtfchap in
den heylighen Geeft, ghcwiffc voortcyckencn
vande toekomende geluckfalicheyt. DeGodfalighe
ghevoelen raidts dien oock in dit leven
onbegrypeKjcke vermakelijckheydt, wapt de
blijdtfchap die in deghedachten is , heeft haer
groote,nade ghelijckmatichcydt van de fake
diemen bedcnckt.
condipoteji , nee fermonibtis aperiri , ^
tarnen quibufdhm modis predttur, Illud
e/l verum ac fummum gaudium qmd
nen de creatura , fed de creatore ccncipi.
tur^quodcum aeeeperii nem» tolkt a te.
Kka AMOItj
\

t€9
AMOR,TELA PENELOPES.
XLIV.
Dan, H^.Y,N$- Ti/ifapefceifampandfiiwajioffa negüvit-^
LlB 4. ÏEleg.i ».-*-' Hilpetii^vultM ]finxitamtcajuos.
Saltcet hjtc njotogens eli contrana noftro,
Sit pacata magü/prctcnui ibtt amor.
T E R. E N T . E V M . ybi Vilit mlmti»j?i nolis,volunt ultro.
CMakm

C'^Omt
,!Maken en hreken^T^ijn liefdes treken.
fiet hier, foete jeugt, de krachten dcier beken,
jHaer nat plach uytter aert een fackel aen te (leken.
En (b dacr eenich licht ontrent het water quam.
Dat gingh in hacften uyt en treurde (onder vlam.
S6e
Dus gaec mijn lief te vverck, mi)n droefheyt doetfe (pelen,
Vlijn water mae6b(è vier,mijn vreugde doetfe quclenj
Siet dus ftaen (y en ick geduerigh in gefchil.
Om dat (y niet en doet,aIs dat ick niet en wil.
FLunmie
Amor,tela Penelopes.
cum Dodona. tuofax mnva rigntur^
Smd^t,(S^i a gehdo ^iSïa liqmre^pcrit :
^er^puer^ buc fine luce facem^mirabitur hospes
E medio fiammas profilujje Ucu.
Mira cano, fed amica modo me traSiat eodem
Hanc eqv njim graji fontü habere putem :
\IU rnoyens calidoque gelu, gehdoque calorem.
Me cupiente fugit,mejugiente cupit.
Alterner faici aymcr:
QVant je luis eflchauffc;, tu refroidis mon amc.
Quant je fuis rcfroidi, rcnaiftre fais ma flamc,
Donnant un contre-poix a l'un & l'autre humeur:
D'unc immortelle mort ain(i,helas 1 je mcurs. ^ :' ;
'
Kk 3
in^sprin'^

DOdona
ïn 'sprincen hofy mn gout tot Jïof,
€n Jioftot gotit^ voee l die'r op hout.
'c wonder nat, een princc van de beken,
Can blufl'envvatcertrantj dat niet en'brant,ohtflekci
Vraeght yemant wat dit beelt den lefer ^ggcn wilt ?
^(/eet dat het feltfaem vocht niet van het hof verfchilt:
De groote Heden cleyn, de cleyne groot te maken.
Zijn veel-tijts in het hof niet als gerneene faken:
De knecht wort daer cc heer^maer ftrax verloopt de cans
'W^ant die het al vermocht is "^eder Tonder glans.
MJra
Fons Dodonae,aula.
tuis {itafamacanit) Dodona fcatebri£.
Trojilitt grajo lympha facrata lovi,
Haec/ölet accenfos extmguere fonttbus ignesy
Nee minus extin^as igne ciere faces.
*2^f «• habet getiMm^ regi facra lympha deorum-y,
T)odonx procerum limina, fonte madent.
Clara tenebro/iSj lUuHnbHS aula tenebras
Mutaty^ dtemai gaudet habere njtces.
VEus
A U court du roy, ^and defarroy.
tu {9avoir,amy,que c'eft l'cau de Dodone ?
C'eft ce que font couler les princes de leur thronc.
Le roturier vilain fplendide toft devient, ,.,..,
L'illuftrc cependant fon luftre ne rcucnt.

w
POlyhim Aulicos afmiles Jixit cdculii
ahacortim, qui ü'/?^««^"/w voltm-
ittem calculatoris modo oholttm ^»cum,
modo talent»m vulent : cum plcrnmque,
*' »t videmtis ,fuper;orts calcuU,Ji lattin
extendant, tlico tn inferiorem bcum
ftfe
rtdaBi , fwüo fere fint numero. Gau-
dent plenque prwcipum fumraos imos,
imos fummos reddere.,^ folo nutu ques-
Ubet aut miferos^ aut beatos effctre. To-
'M Ufaiiè aulicit htc cermtu afle^tti diri-
git} & f*lo qti6dam,ait Tacil(ts^ acforte
ntfcevdi yUt cetera , ita frincipum incti.
natio ia hos, ojfenfio in tllos eB, é' f*^t
miiui caufadiverfi, imo contrariieven-
Sus, {^lexander pyratam, quodliberius
ineum dtxiffet, k cortfilüsfibi effe voluit.
Ramirus Hifpmidrum rex undecim vi-
rus nobiles , eadetn fer't de uufa, gladio
ferciitt }i4pi,addtto clogio ; Non fabe la
volpeja, con qiücn tiobejs P'^Jfiu er-
go hic lubricii^,^adUpfum provu^, quid
umedti ? nullli aliud niji vetemni ijlim,
jnjurias facere,gi-atias agcie.
Senec.
ÏVya pndorque
Fugmnt atilits.
Sequitur triBu
SanguittoleniA
Bdlona manu 5
^^quefew^er
FONS DODON^ AVLA,
Agamem.
Vrit Eryn>ii,
Turnidiis Jempcr
Comitata domos,
Quasinflana
^Mihet hora
Tt*litexalto.
25j
P\E hovctinghen werden vin Polybio vet-
•*-^ghelcken met reken-penningen, die naec
de wille vanden rekenaer, fomtijdts ponden,
fomtijtt penninj,hen,fomtijdts^iBaer mycen en
doen , en veelrijts als de hoochfte leg-penninghen
by hem wic te breet uytgeHreckt zijn.fo
kort hy die weder op,en leydtfe iu een Iceghoc
plaetfe neder. Voorwaer ghehecl defc hoof.
fche verhcffinge hanght gantfch en al aen den
inval vandeprincen: Wjnt door feker heyme-
Iijck gheluck , ofte onghduck valt der felvcr
gheneghentheydt op dcfe.en hier dowillc op
de ghene , en menichmael uyt een en de fclvc
oorfaecke ryfen verfcheyden, ;i (trydige werckinghen.Alexander
maeckte een zeeroover toe
fijn raetdsheer, om du hy vry uyt , en leppich
ghcnoech sp hem gefproken hadde. Ramirus
d.ier-en-teghen dede, omghtlijcke oorfake,
elf edclluyden vande belle des landts , de kop
af'houwen , een quinck-llich daer by voe*
ghende,
'/ f^os]e en weet met met wie het (^eelt^
feyde hy. 't Is dan op defe padt gantfch flib-
berich om gacn , gantfch forghelijck om te
vallen. Wat raedt hier tcghens ? Gheen andere,
als die vanden ouden hovelirckjdewelcke.
ghevraecht zijnde , by wat middel hy tot cea
feltfaem dingh ( te weten tot ouderdom ) te
hove ghekomen was , jaf voor antwoorde :
met onghel^ck te lijden , en danck hebt
toe tefegghen.
R
Salvst. Ingvrt.
Bgum voluptates ut vthementes , (ie
mobiles funt fepejibi , ipfi adverjfi»
Picrr. Math.lib.z.Nart.
faut A la court,comme e» pats i'en»
ILnemy avoir l'ieil par tout , teurner U
teUe 4 tout ce qui fe remHe,jam4Ü tn j
j ejfafts batement de caur,
2.CORINT.

264
MEn
2.C0RTNTH. 2.?". EXOD.7>J
*T>en duyyetquelt de gheloo'oighe yhelpt de goddeloojc,
vont wel eer ee becc ontrent de griecfche ftran<
Die blufchte fackels uyt hoe krachtig datfè brandei
Die g-af in tefjcndcei een vier, een helle vlam, '
Die gaf een fackel licht, die Tonder luyfter quam.
\^at leert dit fcltfaem nat ? de viant vander hellen
Die pooght de ftrenge wet den vromen voor te ftelleni
Dies ftaet haer fvvack gheloof om uyt te zijn gebluft^
Terwijl een vvcrelts kint in Chrifti lijden ruft.
FAx
Sic rerum invertitur ordo.
lympha Dodona tuis immerfa necatur
.^£ mieat igne ,• nitety qutejtne lucefuit:
Vons facer ijle Deo^fic prijiina credidit xtaSy
At T)etif hïcflyoïi rex Acherontü erat.
Tatrat idem cumfontefuo regnator averniy
Ordmü myerjigandet i£ lUe dolü :
^^(empepios rigide peneUit acumme legüy
^UndituTcme mcilüfanguinefibrifie^tuo.
2.CORINTH. 2. ir.
^jtefatmmgaigne Ie dejfm^ car nousntgnorons
pomt fes machmatisns.
DOdone,par ton eau, la mefche toft s'enflame,
Et Ie flambeau bruflant pert aufli toft fon amc.
Le fatan met les bons en doubte, paria loi,
Blandiflant les mefchans par unc vaine foi.
sicP

SIC RERVM INVERTITVR ORDO.
I
Titer pluritnas diaholifnudcs acaflufias
, nen infimum kcum ea obtinere
j tnihi v'idetttr, qua veriim lumen , id »ii,
^^ fduciam porum in Deum rigcri Ugis,
tancfuim aqu.t immirfam , extingiiere
fitagit ,é' contra (neem emortmm , id
efifimpforum covfaeatiar» igne,ex aquü
tetito,/d eH, pr£po/}era ac ferverfa fide,
fiudet accendere. Sedde hü anbkma. In
vtultü alijs adco magna eH 'vicwittts, ac
pvtilitudo veri acfalfi , ut fidltirv) , rel
mturalt hoyn'tnum corrupione^ -vel m.t-
ehinatione diaboli , alterum loco atteriHt
ehtrudi nobis po[itt. Ex multü exemplis
nnum hahe , fed quotidiiijum. Tametfi
tnalitm nt(Al aliud(it , qaam dcfeclits bo-
m,perfuadet tarnen phi unuiquisque [e
viri boKt nomen implevtlJe ,Ji maltim
fortevittveritjd ejt, (i nee ficariits, nee
fur, nee fsnerator, dut pe(iit ; ciimftnc
multo alt(M .jtt bonas qiiis dici po/ï'tt,eni- |
tendumfit : amandu qui^p eÜ dandum
efi,ad']uvivdmn esi.Virtntem enimnon
iefeEium , fed optis ejje ; non in otio ant
qniete , fed in ipft aciiotfe confjHere, nee
fatis e(fe malo abjfmuiffe,at boiHi inftiper
facieodum efe , in Chrifii fchols indies
docemttr, Securü, chmat baptis/a.arbori
*ppofitaejl,qii*fTuctM bones^é't'
Gregor, 14. MoRAL.
H
j
'Ositi nojler quanto magis nos ftbi 1 negligtt ,
rtbcHare mf^icit , tanto AmpUm Ifentit,
Z6s
r\HAe: andere liftighe aenflighen dts diiy-
^-^ vels, en »s gheenfins de roinfte, djt hj- het
ware licht der ghclooviphe ('iwdck is hacr
vaft vcrtiouwfn op Godc , in Chrirto lefu) in
deftiengicheytdes wets,als in een doodelijck
water, roeckt te verrnioren : ghel.jtk hy dacrenteghcn
den dooden en uyrgheblalkn fackcl,
(dat is de afjh< brande ghcwifl'e der foddeloofen)met
een vycr uyt het water ghenomen,dat
is, met een verkeert en averechts
ghcloove , jioocht te octHeken. Doch hier
van werdt int finne-beeldt ghefproken. In
veel andere faken is (bodanighen grooten nabiiericheydtdcsgoedtseadequaetSjdeswaerheydts
ende der leughen, dar hchtelijck ,ofte
door den bedorven aert der menfchen , ofte
door deiilhcheydt des diiyvels hcteene voor
liet andere ons inde hant kan ghelleken werden.
Van veel exempelen ifTerdit eene. Hoe
wel het quaedt niet anders en is, als ghebreck
ot' derviughe van goedt , nochtans laet een
yeghtlijck fich voorftaen , den naem van een
goedt man verdient te hebben , foo hy fich
ir.aer ran het quaet en onthoudt: dat is.foo hy
mifichien gheen moordenaer.geen dief, gheen
woeckenaer bevonden en wert.daer nochtans,
oineen goct man tewefen,al vry vorder ghegaen
moet zijn. Men moet nietalleenlijck na-
laten de ghebreken voren vermeit , maer in
plaetfe van de felve litf hebben, geven,cri helpen
. Want de deucht gheen-gcbreck, maer een
wcrck te zijn,niet in ledicheyt.macr in arbeyt
ende werckmghe te beftaen, werdt ons inde
fchoie Chrifti d;;gnclijcx ghelecrt De byle,
roept lohannes dedooper,is acn den boom
eeltelt.en die geen goede vruchten en draecht
faluytgheroeyt werden.
expugnare contendit: Eos autem pu/ftre
quos quieio interjê pofidert
Li lAM

%ې
ÏAM PLENIS NVBILIS ANNIS.
XLV.
H o R A T . I . T^Elices ter, é" ^ f^pl'f^,
Ca R. 1 3 . *- ^Oi inupta texet cepula-^ nee mails
Divulfa tjuerimomü
Su^remi citimfohit amer dit^

""
I
EY
Van twee een, ^an eene twee.
laet doch^oude flam,u fpmytjen met my paren,
Hetfal van nu voorc-aen ontrent my beter varen
Als aen u dorren tronck.-liet buyght na mijnen fchoot,
En 't heeft van uwe fchors geen pap of lap van noot
i lek bidde,fcheyter af ^ en fchroomtet niet te vvaghen,
^S7
I Het (al in corter ftont bequame vruchten dragen.
Mijn dun6t,ghy ftaethettoe^ vvel,hebtdangrootê danck,
'\^y twee zijn nu maer een,en dat ons leven lanck.
lam plenis nubilis annfs,
eVnc frecor j ó longo^^venerahilü arbor ab «cVö»,
Corpore da, ramum toüerepojfe tuo :
Cernis^ut inclmans camt in mea. a^ota feratur^
Vtque meo jaceat farcma grata Jinu.
'Meduce,moxpeterit teneros producere [ostHS^
Me duce,nllfuccü mdigetilU tuis.
Vicimuj^ o mea luxyfumus duo,jam fumus unum >•
^jiodque unum nunc efl^mox duo rurfus ent,
Vleil
Marie\ moy hien toHimariez^.
troncq ó laifTe a m.oi ta jeune branche fuivre,
Elle aimera pluftoft dorefnauant a vivre
Sejoinde de ton corps jn'en aye plus de foing.
Il lui faut un mari,d'unpere n'a befoing.
LI 2
nufif

26%
IC
ffeefts een man, foofcheyter ^vAn.
heb eenteerc fpruyt tot mijnen ichoot getogen,
lek ben totbaer geneyght,en fy tot mijn gebogen;
Des zijn vvy t'famen een,en niet en fciiortex meer.
Als vanden ouden boom te fcheyden mettcr eer
lek (preke met verlof^ o ftam van hooge jaren,
Laet doch xot mijn gebruyc dit j^ughdig tackjen varen.
Het weet van nu voortaen, het kent een naerder vrient.
Dus weet dan jonc en oudt niet langh te lamen dient.
ClngAt
Vxor in raariti domicilium tranfeat.
jo myrtus, tegat o ! mea tempora lauruSf
En ! mbat m nêflro dulcü amicd jïnui
lila, meo tandem cum feSlore pe^ora junxit
Equemeogremiopgnus amorü hahet.
Aj^ice i qti£ carü comes ufqpteparentibus hajit.
Jam f atria, mecum njellet ahire domo : ,
1)^

T,^Metj!é'
SIT iSIVPTA MARITI.
ntJpUalis feflivittisinterve/ierit
, ^ fa^nrn [it quod novx,
nupuferi [olct.ahqnid mhiiojninus dc'
tffe
fiknovt con]ugcs putant,cjuamdtu l
iaribHs patirnis tn domum (poafi nbva
nupta dedii^ii non fit, ibiquctjttod veteresdicebmt,dominium
inceferit: fJMu
Utrem enim , nifi domo patris cxiverit,
in mariti potefiatem non vtnire multis
crcditum e/i j idque apudplurimoinatio-
I nts iu ohfervari, tefiatur C-jpr&us tra6ï.
\Je(ponfcap.f. Cum veroplerun;cjue']u-
venttes bUnditus recens coniugatornm
ét^'c fennt morofiftnis, n$n mirm» efl,
ftad plen4m mairimonït quafi po[Jej?ionem
maritfü novus afpiret , ej) uxorem
{ibft mmime repugnante) a parcnttbas
wndicet jnque domiciliitm fimm trans-
ftrat. Cui ft fortlrepugnent tUt fieri fo-
iet , nov^ nupt£ parentes , Itpide pro fefe
iutic juris textum indticet: A ibor cru-
ta,&in aliofundo pollra, ubi coaluir,
agro cedit : nam credibilc cfl; , alio
terrxaIimcnto,aliamfaclam.l. fedfi
meis tabulis. verf.arbor. fF. de adquir.
ter. domin.
Macrob.i. Satvr. Cap. 15.
PRtmtts
dies, inquit nuptiarum, reve-
rentie datur , poHridie autem nup
tam in domo liri dominiuM inciptre
eportet.
Beuft. de Matr. cap. 66.
Maritus pote/l de jure uxoremfuar»,
'
269
r\^ 3I fchoon de briiylofr-feeft ghfhouden
^^is , en dat de bruyt hier morghcn-gave
ontfanpen hcefc,cvenwel nochtans loo Ichijnc
het, als of de oieuw ghehoude yec wes noch
oiitbrake, foo linghe dt.- bruyt van hacr ouders
nier ghefcheyden , en in des bruydegoins
huyslTioudinghe met over ghegaen en is.
Want , ghelijck de quellijcke oudeidom der
jonghe In)dcn loetichedenenfotticheden niet
Welen kan verdragh-.n , foo en dt niet vtetmt
datdeghelieveren haer hof liever op haer ejfglien
handt foecken re houden. Veel wyfeluyden
oordeelden fulcx , uyt goede huyfelijcke
bedenckinghen.oock virre het belle te zijn.op
dat de felve in het huwelijck ghetreden zijnde,
van den beginne aen, de handt aenden ploegh
fouden leercn flacn>eo poot aen (foomen feyt)
ibuden leeren fpelen, Siet van dic Macrab,i,
Satur. cap.if.
Seo tt dochter dcfe da?hctt.
Is gheworden jernants 'vrou^
Wilt tt niet tefeer beklaghen,
Seo ufv^gher komtghiwagheH,
Dat h) xvelverhayfen wou.
Laet de nieu-ghehoude teeren.
Op haereyghen kojl.en dis^
Dat is doch al haer begceren ;
En [f fullen raffcher leeren
Wat den aert van'i hinv lijck is.
qufifit alibi quant in domo fua^vindicd'
re, (jr ad hoc o/Jicium judicis impUrare»
U j
I c provcrbc francois dit.
Nld
tijfu é" achevéf
Otfeau perdu ^ avolé^.
MAT.

270
MA TH. 19.7.
Hierom fal de menfche njader ende moeder -uerUten ende dm
fvijve aenhanghen er, de die , trvee uilen f een vleefch wefen
TEer {pmytjeJeugdichhoLitjick bidde weeft te vrederï .
Van defen ouden tronck te worden afgefnedeni
. Siet hier een groene ftam daer uwe gulle jeught
Sal hebben meerder vrucht, en even grooter vreught.
Ghy, die nu zijt gevrij r, begint een ander leven,
Ghy fult nu door de luciit met eygen tacken {weven j
Geheel uws vaders huys, dar is u man alleen,
Ghy maecl een gantfchen ftaet,ooek met u lieve twecn,
RAmulus
Natam rapis, ó hy meniEe,parcnd.
adjunEia dum ducit ab arbore JhccoSy
Jam procul a trunco tellet abejfe fuo,
Bx ammo caros deponere difce üarentes,
,^£ focio reenbar junUa puella n/iro
V^n octilü genitor, no?i matrü oberret imagOy
Solaque legitimi fit übï euro, thori
Nomina tot tibi cara dabit cumulata maritm^
Hic pater y hic genitnxjoic tibifrater erit.
PSEAVM.45.il.
"Bjloutefille ^ conjtdere : encline ton oreiUe & oublie
V
ton peuple cjr /*? maifon de ton pere.
A t'en gentil rameau, prens congé de ta merci
Pour fuivre ton mari; va fai lui bonne chere
Tant du corps que du coeur.Quant on cft marie.
Laifler la ks parents n'eft pas impieté,
NATAM
'.
^

NATAMRAPIS O HYMEN.ÏE PARENTI.
infulfi^tice prorf»^ inulilis e(l oh-
NEe
fervatiö , (juam ejuidam defumunt
txmedoexcufandi quo (Lhc.i^ i6.\ u-
tuntur ij, qui ad ccenam vocaii,ad d/cm
diSiu ventn detreciant. Primtif eorum^
rationes abfer.tite allegans,vdUm,ir7C]nit,
«mi,in ifliM ego po(fcj?ionem minendus
\Am nitnc abeo, uttjue apudheriim tuiim
te nomine me excufes ffrecor. Kuiter, ju-
I"
ga boum quini^tie { inquit ) empu funt
rf'ihi,^ericulam de ijsfa&Hrus dccedo, id
ne Domitjus trias

271
NESCIT HABERE MODVM.
XLVL
QviD.io. Tiecmodia autrequies^nifiviors/eteritnr araom^
JMetam.
Se ^.Oü..{^mor penmü eenjugis cajl* manet.
ACT.I.
V Nomina qu.t primo ffimpfmus in tbaUmg j
^•tvefitu/Ia diua^^commtttemarifta'vo.
^mui>ifi?n)uvenis,tutiuepfielkmihi,é'C^
f
ra»

yan ^o»t tot grooter.
DEn groenen crocodil ontrent den nijl gefdiapeti
Dien noem ie met befcheyt het rechte minne-vvapc^
Dit beeft vvaft alle tijt, en wort geduerigh grooc
Tot acnden ouden dachja midden inden doot.
I
i lek dacht al over langh, hoe kan ick hooger minnen ?
i En noch fo gingh het vier mijn dieper inde finnen;
En hoe het langherdnert, hoe dattctheetergloeytj
I
Siet dat is rechte min die fonder eynde rroeyr.
Van hctgheftadich waflen des crocodils ende des felfs groote. Sict PlinJib.8.C3p.iy.'
Nefcit habere modum,
CRefcït /'» immenfum fhariü o'ocodiliM in arvü^
Inque dies nili major ah amne redit:
Augendi metas non huic dedit £gra JèneSiuSf
Morsque nvel ipjaparet '-vulaera^.crefcit adhuc^
Tu genuina meiiCrocodile, furom imago,
Auvetar nojiro peSiore fèmper amor,
Vrigida mors caltdos olim mirahitur ignes^
Cum g«ltd,a tangetferyida corda manu.
Crocodilum crefcere quamdiu vivar, & excrefccre ad longitudincm duodcviginei cubhe»
rutn,& alia vide apud Plin. lib.8, cap.2 ƒ.
Bien que^andytoufours croijfant,
L
E crocodil fi long remps q^ue fa vie dure.
Sent de raccroiifement toufiours en fa ftaturc.
Il n'eft touche au y\£ Acs traids du vrai amouJf
A qui raiFe

^yt ^oot ghenoech.
A L is de crocodil maer uyt den ey gekomen,
XJ^ Hy vrort eé groufaé beeft waer van de menfche fchromi
Hy flod gelijck een vraet en vvaft noch alle tijt, .
Tot dat de bleecke doot hem opte leden rijt.
Wie fucht vanhooger ftaetyof geit-begeertequellen.
Die willen even ftaegh tot meerder hooghte ivvellen
Al wat een menfchgelijckt dat heeft een kantighhert,
te En fict 1 daer is een hoeck die nimmer vol en wert.
N'on modus augendi.
Cym:>crocodile,tibifr£cordU

iroji
AVGENDI MODVS OMNIS ABEST.
Qv'i ftatura arcanafcrutati funt, afi-
nas f er emntm vttam gigncre /ra-
didcrunt , nee unquam prove£l£ adeo a-
tatisferi.quin partui parfum identtdem
éccumulent. de hemtne Amhiüofo ftmtU
^uid dici pojjè, nemint, cm idvitti iano-
tuit , obfcurumeri. Adepti aliqtudine>:-
ferti boni (atl Thucyd.) (emper propter
,
frafenhm ex inepmatcprolperitate^plura
^irantcs , ffi4')ora concupijcunt. Notan-
tur hanc eb caufam pkrtcjue prineipum,
quod ntmU effuïe , ^ celerius c^uum par
honores , eos qitibui favtnt, confe-
tfi^ m
raat , ques no» ntfi carptim ac pAulatim
depromere , magU confaltum efi : idque
dupltci ratione : pri}é)> , ne merces tetim \
dteiftimmo man} vel circa meridiem ex-
Joluta,reliquum lucisnon ']uHo labore,fed
igaavta,con[umendi occafionem prabeat.
Sectide, ne quis exquifitu honoribm tem-
feBivita deceratui identtdem adaltiora
enitens [prout mores funt ambitionü)
tandem majora, quam par ejl, audeat, ^
resnovas moltjtur. Corrumpuntur enim
hommes magrihudine bonorum ,neccujuflibet
efi,in rebus tam proltxis ,magnam
jortunam concoquenjnqtiit Dia.
Boer. DE CoNs. Lib.z.
Qvis tamcompofitx fcelicitalis ut non
altqua ex parte cumfiatus fut qua-
litate rtxetur ? {^nxia enimres efl hamanorum
conditio bonorum^nt quxvel
nun^mm perpetuaJubfiJlAt.
27i
FNE ghcne die de ghchrymeniffen der m.
*-^tueren ondeifocht hcboen, fchryvcn dat
d'efelinncn [hoe oude {y oock rijn moghcn)
altijdt noch jonghen voort-brenghen.
Van cerg erighe menrchcn yet fulcx ghefcydt
te konnen werden , weten alle de phene , die
den acrt van dit ghebreck bekent is. EIck
(fcydt Thucyd. }die eenich onveiwacht ght-
luck aenküint.is gheneghen altijdt nae niccr
te trachten.
Hierom vcrioopen haer veel princen , midts
de felve ghemrenlijck tegrooten weerduheden
al te Ichielijck, en veel te vrocch, aen haer
troetel-kinderen toevoeghen : dewelcke veel
beter allenxkens en met tuffchen.val vao tyde
dienden uytghcgheven.
Om vcifcheyden redenen; eerftclijckjopdat
de loon des gheheelen daechs des morghens
vroech betaelt zijnde , het overighe vanden
dach in luyernie niet dearghebracht en fou»
de worden.
Ten tweeden , cv dat niemandt te vroech al te
hooghe ghefet iijnde.en altijdt (naer de wyfe
vandeecrgierighc) verder willende gaen,eyn-
delijrk niet hoogher dan het b.'tameli;ck is,
en foude opftyghen.en nieuwicheden ter hanc
rrecken.
De roenfchen (feydt I>ion) werden vceltijdts
door re grooten cere diemen hun aendoct,
buyren de palen van hun fchuldighen plicht
wech gheruckt , want voorwaer t'en is alle
mans weick met , grooten voorfpoedt en uytmuncende
eer-anipten te konnen vctdouwen.
Senec. Trag 4.
Vod non potejl valt effe, quinimium
'.potefi.
HoRAT. Od. 74. Li b.j.
.... Scihcet improbit
Crefcunt divitia, tarnen
Curtd^ nefcio quidj ftwpcr abejl rei,
Mmi GALAT.

17*
GALAT, 6.9.
Laet 9m wei-doende niet '-vertraghen..
DEDie is met alle vlijt ons ziele toe te pafTenj
groote crocodil die noyt en Jaec te wallen.
•Ghy,die oyt zijteen ftap ghenaerdert tottedeught,
"W^cet dat ghy naderhant noyt ftille vwc^tn. meugt.
Laet daer Hilkias fon,die vvert te rugh ghetogen^
Laet Jofua de fijn' die niet en vvert bevvoghen,
Maer let op Davids fon die ftacgh en veerdigh rijt,
\)rant wie hier ftille ftaet die is fijn voordcel quijt.
. %n
N
Nullum virmti folftitium.
CKefcü^ e^ extremü '-ueljam^ crocodile,fub annis,
éMajus adhuc mU toUis ah amne caput.
Jncrementa, decent ChriHHmjtam longa,profeJfoSy
ü^fcitis augmenti

NEe
VIRTVTI NVLLVM SOLSTITIV M.
ofcitatU, nee torpor ,fedcura. di-
li^ens , atcjue aifio centimta. homimm
chrfBianttm decent. Cdli pro^riur»
•.U,4mmiqtie ad cxleHta properantis,fno-
verifemper , ac progrccu. Inque id vifi
"umm.i mtatur opum vt mens pia, facttc
mpetuofo dcearf» human/e conuptionU
abripietnr ;
Ac véluti fi qiits adverfo fluminc lembum
5ui lubigir reaiiSjfi biiihia forte remifir,
jcce ! Jlü in priceps prono lapit alveus amne,
JHec uiiqite yeri bonm efl, quitndies, ut
vel/or fiat^operam uva dat. S.tpe vos no
'm examinandi fitmus , fdpe confcientia
•jtlutintenoganda eH , ecquidprofeceri-
n$(s, ecqtiidiracundjie, avariti£, ac rtli-
\uii vitiis decejfcrit , ecquid virtutthtis
\cce([erit,m(ienim in Ulis decrementum ;
n hifce accrementum percipimus , vera
üvini Spiritus d/Iropercitos nose(fe eer-
iejjè noH po^umus. Sane apud-viros pios
nagnum fiuxA fdei indteitim ejfe fo
et,non proficere. ^idde extern is hijce,
ieque ftatia noflri conditione futurum
tt , haud quid. m fcimus ; nee id quidens
nultum curandum efi : attim^ fanc nt
'igdies adjiciarft aliquid, in animo nobis,
ir in votiécH. Lumen ad hec nohis tn-
knde^0 Nurnen.
HiERONiM. AD Demetr. I
.AnHét vitie ratio proceffu gaudet é"
,
Jcrefcit : cejjatione iorptfcit é" deficit :
"Sffotidiam é" recentibus incrementii
277
/^Ren hdicheyt, maer een ghcfïadige befïg-
^-•heydt.is het ghenc dat eyghcntljck een
chrifttn inenfciie beraemt. 't Is den hemel,
en alle die ten hemel-waerts hun fpoeden,
gantfch eyghen.haer ghcduerichlijck te beweghcn
: want indien fulcx niet met alleetnft
en werdt betracht ( nadien wy inde verdorventheydt
der werelt woooen) foo fullen w/
lichtelijck , door de kracht der Itlve, als door
het aendiingen van een nederloopeude nvierc,
werden wech gheruckt.
Die tegensjlroem zijn fhup]en roeyt^
Dicfit nimmirmetr te zijn vermoeyt j
Want, rujl hy maer een clejne tijdt^
Hy ü terjlont zijn voordeel quijt
CMidts,t'w^l zijn riemen liggen flil^
Hjfwiert, altvaer het rvater wil;
Enrvert foo,door den /hellen vat,
Gbedreven teghens teegher wal.
Hy en is niet recht goet.die van dage tot dage
nieten tracht oai beter te werden. \Vy dienen
onfe eygen ziele menichniael te vragé , wat fy»
federt eenigen lijt herwaerts.ghevoelt heeft in
Godtfalicheydt ghevoordcrt te hebben , watfe
op degiericheydtjkorfelhiydtjCn andere onfe
gebreken verneemt gewonnen te hebbê. Wanc
ten zy fake wy int quadc eenige af brcucke,inc
goede eenigen aenwas, van tij Je tot tijHe.ghewaer
werden , laet ons vryelijck dencken , dat
wy de ware kracht des geeftes noch nietrechc
en hebben. Wat ons in het uytwendighe fal
ghewerden , is ons onbckent : Maer wat hec
inwendige belangt,wy hebban, door Gods genade,
vafle hope om tot het felve van tyde tot
tijde wat goets te fuilé toebrengen. De Hecre,
die den wille geefr.geve oock het volbrengen.
injiauranda mens eB,é' "vivendi hoc iter
non de tratiS4^o,fed de reltqut metitndum.
Mm 3 £X
:^

tft
EX MORTE LEVAMEN,
XLVII.
Cyprae de "J^fpüasimpares {ha nttncufiant juriJl
lur Connu- 1^ pitt ^ floridx vtrgints L. ƒ/' major C de Legtt Hared) frater aUt
biox.cap.5. mulia, incommoda tnducere votum captandx mortis , tragicus exitUi
fion rara docuit, hmc nuptu S^jhoclis ^ Akippes hHju^moii diBerik
(xagitat^ iegfwtur ;
Nociuaut intumul'ts,fuperutqtte cadaverahhhOf
Talis apud SophecUm mÜrapuelUjcdet^
Mn

€en OHt tHan int jonck^ meysh^m fchoot,
Ey fvaer hy doet [
279
EEn groen en vveligh dier ftont leftmacl om te paren
Mee yemanc rijc genoech, maer in fiin lelie jaren-,
Het dacht mijn wonder vremt, dies vraegd ie hoe het qua,
I Dat fy een dorren bloc tot hacr gefclfchapnam:
I Sy fprac van ftondcn aen : veel hccftcr vvaer genomen
I Dat van eens efèls been de befte flcuytcn comcn
I So rafchhy maer en fterft. 'tFy (dacht ick) loofen fchijnl
I Ghy trout^en vvenfcht terftont om ongetrout te zijn.
' V
NV^eTy
Ex niorte levamen.
ubi peilgo mnrü Flifjïnga i^filit^
"Decrepito j'uerat nuptafuelUfeni :
Cur

2^*
SOo
Dotter een ander wel af tvaert,
langli een efel leeft, foo diaeght hy fVarc packen>
En eet noch evenwel alleen maer diftel-tacken :
Maer fteed: hy eens de moort, dacr fleuytmen op het beeJ
Daer raeft de malle jeught,en hippelt onder een.
Spaert, vrecke vader, Ipaertj u Toontje komt ten leften
Dat fchindjendrincljen klind,dat geeftet al ten beften.
Dat finght, en fpringht, en vind:, dat vogelt, jaegr,en viftj
Ontydelick gefpaertjOnnuttclick ghequift.
DVm tïhi
Avarum excipit prodigus.

AVARVM EXCIPIT PRODIGVS.
ALutmumpifcem cenumfedereme
morant, [drgum lutemptfcem, qui
eumfequitur , excitatum pahulum devo-
rare. v/x alker ia vita humana fefe res
hibere notatum esi : homims mmirtim
nttentos ad rem , qui cotnumfodiendo id
tji , vili(?imistjatbitfque ae Uboriofïfsi-
tnii minifterÜs in Mes operam darefóltnt,
fargos Jequi,tdeji , liheros vel hxredes
flerumque hubere ignavos ac prodtgos,
quiopcs, muho cum fudorcvixunciaüm
tetlecioixelerrime di'flutiarit.nec rare in
Il uniusfcorti marfupiumefft4ndant,atque
V ita(ut Sen.verbtsmar) qutdqutdhngx
i ftriesmultisUbonbm.,
multa Dei indut
^enüafiruxitjidtinu4 diesfpargit^ac dif
fipat,
Longiquc perit labor irritus anni.
Be?te igittirfapiens Eccl 2 iS. Deteli*'
tusfum,tnqttit, omne indaflrism meam,
qua fub [ole (iudtêfifstme tabomvi, habi-
turtti biredempoH me , qtiem i^noro uirum
fapieus on liuhusfuturm fit. BBne
qiiidquam tam vanun* ? c^ tandem
tondudens, T^^nne meliuseft, ait come-
€lere(^ btbere , é" odendere animA [it*
hona de laboribm ^uisi hoc etenim de manu
Dei efit
DHn
Horar. * BfumtthdM Cdcuhndigaier,
L ib.2. l\ StrvAi» cemum clavibm (^
Od. 14.
rtter»
Tmgetpavimintumfuptrbt,
ïontifiiHm fcti»i e c«nU.
Idem, Q2d ^$ii» ferjietutu nulUdutur ufin ^fcliHa»it
28l
feem-vifch is ghcwoon het
flickom ie wroeten ,
maer de
vifch fargus (die hem veeltij ts volgt)
ifler knap by, en flockt het acs , dat
eenander opghcjaecht en bcarbeyt
heeftjgienchlijck int lijf. Hetgevalt
veeltytsfo onderden menfchen, dat
nae een (lick-w roetende fecmvifch,
dat is, nae een deunen en vvreckigen
rpaerder,dic uy t vuylhcyt zyn goet te
famen heeft geraept, volcht een verterende
fargus , dat is , een quiftighc
opfhapper, die het verfpaerde goedr,
onnutrelijckdoorde billen flaet,ea
dickwilst'eender reyfe inden fchoot
van een hoere of haer dochter uytftorr,al
wat met moeyte en commcc
in veel jaren by den anderen is verfamtlt.Dcn
wijfcman heeft dan wel
ghcfèyt, Eccl.2.i8. Oliy verdroot alJc
m^nsarbeyts, dieick onder defennthad-
de^ dat ick dien tenen menfche laten moe-
Jle die na my zifn fffude,ea wie weet ofèf
nijsofdulzi^nfil? Eyndclijckbefluyt
hvjfeggende : ij^et den eenmenfch niet
beter ditthy et e en driackt,en dat hy zij»
^ele weldoe vanfynen arbeidt ? lafutciC
[ach ick dat van Codes handt comt^
PRO-

a82
*
PROVERB. ï5.i(j.
Eenen goeden moet is een daghelijcx tvel-ley^n.
AL is een cfel plomp,aI weet hy niet te fpringen.
Noch lecrtmen na de doot fijn dorre fcnenckels fingé;
Een herder neemt het been,en macd;er fleuyten van,
"W^acr door hy gancfch het wout tot vreugde trecké kanï
Wat is van koft en konft? van veel of luyt te ftellen?
Stelt maer en ftiltu hcrt,geen druck en lalu quelien.
Waer recht vernoeghen woont daer is gheftage luft,
'kEn vvcct^ecn beter vreught, dan als de ziele ruft.
OSJthm
^quus animuSjCommendat omnia.
ex ajini jït t$hia\/iha remngit}
Exultatfaturai dux ^egü inter oTes,
Ecquid opus lituü?Jïbiniens eB aqua lévameny
Gaudia de placido peSldre fj^onteflHttnt :
,f;? cafa parva domus ^ fitfiSiilts oUa pipellexy.
Uic etiamfapienSyquoJibi plaudat^ habet,
jiida gemit,cythara licet aureusinjlet lophas,
Caula fremit plauJu,dumiMelibtee,cam's.
I . T 1 M. 6. 6.
La pietéj avec contentement d'e^rït ejl ungrandgain,
T A flute,gai berger,n eft que des os des beftes,
Sirefiouit pourtant vös gens aux jours de feftcs^
O grand don du Seigneur tranquilHté d'elprit/
Le CGEur eftanc en paix un peu nous rcüouic.

^CLVVS ANIMVS COMMEMDAT OMNIA. 281
T^Riafen hominum genera, nundinas
freqttentire compertHm eff , empto-
rtSj venditores, fpeBatores : Dito priores
tmendu vendendijq, mcrcibui wc nuHdinarum
tempore occupatipmi , anxit
4ifirutiintur . Tet tium demum genus be-
ne ac ](icundè agit , é" > »"" f^tfi oculü,
tunlla ddibam,voluptatem ex omnibus
tx nullo moleUias domum rcfert. Ntm-
dinarumjdeftjntmdtjive rerum exter.
narurn tantü Ipenatoresphilofophos effê,
vult Pithagoras :,ChriUianos, viriboni.
Habere opes ac popdere, at non ab eifdem
hahert aut popderi , ver} fapientü esi :
idverh unicuujue tjo/lrum continmeve-
met, (i non adarr.bitionem,fedadnecefitalent
omnia habeamtis. i^rridet,etum
hic, Democritt dicJum, illefariicem dice-
jf4t eum^qui cum exiguii pecunijs htUris
f£èt , infaltcem , eum qui inter magnas
fipes triliaretar. ^uidft tetum erbe teryarum
po(iidettmus,ecquid comn*oditatis
ex tania rerum cengerie hab turtfumw,
fntterquam ex ^s^ejun utendenojhafa-
Cimua ? dcreliquis nibilhabnart prxter
Jolum a/pe^um i^tqui volnpiatem.qux
ex vifu esi^

DISSIDET, qV^D IMPAR EST,
EXtat afud SAX. GRAMMAT, Lib.i. Injigms FLVILDJE Banorum regis
filid de impan matrimonio cjuenla , (jitam merito hk adfcrtbo, O mi f ram me I
tujus mèiijtatem di/par nexus olHenehrat \ O infa-licem^cu]usfiemmati rttfiic* ]»'
gatur humilitas ! O infiuftam matris fobolem, cujus mundttiem immunditia rura-
Rs attre£ïat,dignitatem indignitM vulgaris W(litat,wge»uiUiem cenditiomaritd-
lis extenuat,^c. OVAM quidem qucrelam exitus tragicus [nhjecutus e^ ,frout
Utms idem M£iorpro(equnur,
^^

DE fiiTijhet
Verfcheyien aert^dient niet ghe^aert,
koddig dier,i5 yeder eens vermaken.
af7
De fchilt-pad^niemants vreugc,als doot ter aerdê leyt;
Hierom ill: dat den aep de padde fchroomt te raken;
'T is teglicnhey t van aerc dat defe dieren fcheyt.
Lief(wat ick bidden mach) en laet u nimmer paren
Met Fop, dien tammen gaft, die men u geven wilt.'
Mach ick u hef niet zijn,^o wilt u immers iparen
Voor yemantjdie van u min als ick doe verfchiltir
Difsidet,quod impar efi
é^'~''^ Vm tarda nequeat tejiudine/mia jangi;
V.^ Simia jucundA mabilitate potens '
\

Licht enjwaer^en dient gheen paer.
DESoe£l uyt een tegen-aert de fchilt-pad af te weren^
fim die niet en dient als om den geck te fcheren,
Sy haet het {edich dicr,datftacgli bcwacrt fijn huySj
Om dattet niet en loopt als andej wilt ghefpuys.
Een maeght van ftillen.aert fal nimmer vyel bevallen
Aen yemant,die van oudts genegen is te mallen:
Maer hoort eens vrijers hoort, en vry de les onthoutj
Die fb e til om vrijen zijn, en dienen niet getrout.
Apud leyeSjgravitas vitium eft.
SJmiafaltatrixy f^ qut fokt u/que ^agan^
ü^n fecHs ac pefiem te^domi^orta fugit.
X.afci'vi jwvenes mores odêre modeflos^
CaHaque ijefanu-s rej^uit ara puer
Siqtta puelJa loqnax minus efijeato.rvarvocatur\
Etfudoryheu\nomenruJiiatatühabet.
Stulte puer , petulans,aitdax,

APVD LEVES, GRAVITAS VITIVM EST.
ADolefcerttes , ut hodie funt mores,
animum ad nupias appliure 9cci-
fientes, nihil féri mimu in ptdlii , quai
t\Hs rei eauft ddeunt , requirere folent,
^uam et qus ir; conviclu ufui fnturA
funt PkrttmqHt enini ^rx cditeriéplacere
fole$,fi qua lut fctii (avere .
aut feiiive
garrtre , aut demque btlk (e comere no-
verit. ?iec T^irum-, ctim etiim fervore
4itdtU lafdviant é" 'pfi ']uvenes , in Li-
benttbiufjmb0l

2«l
PROVERB.as:
'Dén goddeloofen naliet, en memant enjae^t heml
DE fchilt-pad jaegt den aepibefiet wat vreemde dinge
Hy weet niet wat te doen, of waer te Tullen IjjrLngcn:
De fchilt-pad evenwel en kruypt maer in het fant.
En, dat noch vreemder is, s'en heeft niet eenen tant.
"Wie boofè rancken broet die leyt een droevig leven;
Hy fucht,hy ducht, hy vlucht, al wort hy niet gedreven.
Al drilter maer een riet hy is terftont bevreeft,
Daer is geen felder beul als binnen inden geeft.
Qui^ vanos pavet metus,veros fatetur.
PKejpt fuafub mole domm teBudo laborat,
TPuhereamque ^ayi corpore ^errit humum
Vt

'
28»
-:QVI VANOS PAVET METVS, VERA FATETVR»
VEre
ma'am confcienlUm mitrem
formidinii e(fe,dtxitChryfoH. H&r.
rorem enim tndivtduü impieutü comi-
tem ejfe, teflanturii, qui indieiconfaen
tUlaubi'a4 quétrunt,n- c tnvemunt. Pee
nam femper ante oculos fibi vet f art pu-
tafft,^uf pecedvefütjncjuit fik: Hinc fit.
Ut cm»ta horreat improbus, etiam mini.
metimendajmo & a^nple&endit; Deuft,
quod tnimtcum fibi ; diabolU, cjHodltÜo
rem -, femetipfum^ quod accu/af oremfciaf,
acfeniiat. t'tro bono comramhtlttrrtbi-
le e/l j no» Dem^nemo cjui magts \uvare
veilt i non diabolm, nemo qm minus no
tere pof^it ; non confcimtia , omnia ibi
tranqutlU : hemfcum tonitru parentis
fut vocem benevolam, metuenda fulmen
,divtn£ majefidtis r adiós, mortem, in vi-
'tam meliorem tranftum, Dei judicium,
^£nem pugn4i ac ^trumttantm appellat:
Denique
Sifradiisillabatur orbis,
Impavidum fericnt ruinx.
^icunque veri animofu» effedefiderat,
mtntem ut habeatjlagitiupurgata etiam
atque etiam curet.
SOnitui
lOB 15.21.
ierroris femper in auribui im-
pii; (^ cam paxfit,i/lefemper infidias
fi/ptcatur, circumj^e^ans uwdiquegladwm.
P
En quade confcientie (feyter ren oudtvj-
*--'Jer) IS een moeder van vrcefc. 'cis gcwiffclijckalfoo;want
waer eenfondich ghemocC
is,daer is t'elcken , in alle voorvallende faken,
een bevende nert, ende een verfaiathte ziel.
De ^'oddeloofe fchrickt voor alle diüghen.klfs
Oück voor de gene die niet te vreefen en zijn.
Hy ontfct hem van Godt, want hy is hem
vyandt : van den duy vel , want 'tis fijn pynigher
: van fijn eyghen h:rce , want 'tis fijn bc-
fchuldigher.
De reihtveerdighe daerenteghen (ghelijck
de wijfe-man ftydt) it viymuedich als een
jonck leeu,ftttert ofte beeft voor nieraant: niec
voor Godt , waneer niemanat en is die hem
meer wilt helpen : niet voor den den duyvel,
w.inter niemandcen is die hem min kan befthadighen:
met voor fijn eyghen ghewifle,
wantdaer isrufte.
Den vervaerlijcken donder , noemt hy de
ftemme fijne s hemclfchen vaders : den fchric
kelijcken blixem , de ftralen van des felFs
grootachtfaemheydt; de doodt.een doorganck
tot een beter leven: Godts oordcel, een eynde
van ürijdt en ellendichtydt : en, om kort ce
fegghcn,
(^ï V/el de tverelt gantfch en gaer,
Be vromefchrickt voorgeen gevaeri
Wilder dan yeraant onvertfaeght, ende goets
moets wefen,die reynighe fijn herte van doo«
dclijcke wercken.
lO B I8. II.
Clrcuntquaque perturbant impiSter-
rores, ^ dn]iciunt eu adpedes ej/ts,
P R o V E R B. 28. 17.
L'Homme fatfant tert 4U ftng d'une
perfonne futrajusques en la fó f
'efans
f «^ Aucun k retieme,
Oo ANK

290
ANIMOS NIL DIRIMIT.
XLIX.
I.V C R E T .]^T ^m (i ahfit, cfttod ames,frdflofimulacra tarnen junt
L I B . 4.
i^ IlltuSjé" tiomtn dulcc obverfatur ad aures.
VlRG. 4. /EN£ID« DE DiDONE ET ^NEA LOQV,ENS.
• « • * lllumabfemabfentemauditquevidetque,
Eras. Apoph, L1B.5.
I A to Atnantis ammam diceht in alieno cerpore vivere, id qued hodit quoqtte cc-^
jUbratur: i^mmamilhcpouortmejfe ubi am«t,quamtibi animat,
Liejdt

AL
Liefcle fchiet pyle/ijOVer hondcrt myle^i.
fcheyt ons menichmael zee,rot{én,ende daicn.
Dat al noch evenwel en ftiiit ons niet van een-,
Mijn geeft komt even ftaegh ontrent de Jieffte dwalen.
De ièylfteen en de min die hebben dat gemeen:
\(^ant fchoon de noortfche key i^ van het Itael vericheyden.
En of een tufTchen-fchot verde^•lt het ïitM^ paer,
Pe ftecn en laet niet af^het yfer om te leyden:
Hoe vet mijn lief verreyft,mijn hert is even daer.
TAEiiii
Animosnildirimit.
Ht ejl tnagnete chalyhs {heet ajjïs utrumque
Separet) ad lapidü

2fl
Hoe datment decktjjet wert ^etypec^f,
'CTVTAnneer des feylftecns cracht is in het ftael ghetogeir,
• Soo vvortet metten fteen aen aHe kant bevvoeen.
En fchoon al tufTchen bey een fchutfel is gefet.
Noch baert de fteen haer kracht, en tred het yfèr met
\^at batet ydel menfchjcen quaet geraoet te deeken ?
God can u fchuldig hert oock uy t het duyfter trecken,
"Wie voelt niet metter daet dat hem de ziele drilt,
Oock daer hy is alleen, en daer hy niet en vvilti
Amota movetur*
{l'icet ajjls utrumque
magnete fuit
VTtaSiuj
Separet) in gyrumfleHitur ufque chalybs.
i^ec T>eusefiyfateorjnec habet mens confsia numen,
Huic tarnen tetherea portio mentis ineji.
Hanc aliquis cacas pro tempore condat in umbrois
^ui penitus fojjit toUere^nullus ent.
VcUora, noftra chalybs,diyina potentia magnes ,•
Stare loco nefcit mens, agitante Deo.
L'Aimant
Cacher ne fert,
eft Dieu, 1'acicr de nous Ia confcience
Laquelle n'eft pas Dieu, mais du ciel la {cmencc:
Empefche qui voudra fon cours pour qaelque temps,
Dicu ia tirc au travers de tous empefchemens.
amotaP"
.

, pLJolum
QVid hoc monÏÏri ejf ? feit necensf.i
cinm infolitudiht , femotü arbitrii,
altcjuem k fè commi(?um : feit
'
cadaver hominis a fe oeetfi a/td terra ob-
rutuJfi : feit animiim multts fimuUtio-
ftum irwoliieru ab oeulu humaris remo-
tum,é' ^^^^' treniit tarnen, an^itur,pal
Itfcit, ér confcientia menie anxiatn vafm.Vnde
hoc ? a Deo,tHqttam,a Deo e(i,
cui peeuliüre , objlaeuU removen , men
tem movere. Bgregie imperdtor in l.tilt.
C,ad l.Iid. Ma']efl. ex qtiofcekratipmum
quis confUium ccEpit,extnde quedammo-
dfifna mentepmitHS efi.
Continuo templum, ac violati numinis
xras,
Et quod prxcipuis mentem fudoribus
urget,
ITcvidet infomnis . . . .
• t^idla
confcientia tuta eÏÏ aliquandb^fe
fura nunquam^ ait Seneca, lutereft , tmh
inejlytion a£itonibui modo hommum,fed
^animii Detd4:,ér,ut)iumtfmA imtref
jam habet prtncipis imaginem ^ ita homo
Dei. eacjue, ft ufpijm,certe tn confctemits
hominum quam maxime elucet.
En animum ac mentem l cum qua
Dii nofteloquuntur.
Tertvllianvs.
COnfcientta poteU adumbrari , quia
non eft Deui,extifJgui non poteH,
(^uta a Deo eïk
AMOTA MOVETVR.
j
a?3
TSt niet gantfch vreemt ende feltfacm dit een
-mifdadiglie, wetende dat fijn rabauwerie crghens
in een bolch ofte op een heye , ende
initfdien b'jyten de ooghen van alle menfchen^
by hen is begaen gfce weel} ; wetende dat het
lichaem by hem vermocrt.wel diepe onder de
aerde is ghefet; wetende dat hy fijn ghedach,
ten in een bcflotcn boefem draecht. Dat hy
(feg' ick] evenwel t'eicken op alle voorvallen
(ïttert en beeft , en byns op het riiyfTcheD van
el.kbladrhet innerfte van fijn gheraoet voelc
ommeroeren, en grondelijck beweghen ? Van
waercorat dit? ontwyfelijck van niemant, als
vande hant Godes rclfs,aen de welcke eygenis
doorallerley beletfelen henen te dringen, ende
het binnenfte des menfchelijcken ghemoedts
rontfommete keercn.en krachtelijck te beioe.
ren. Soo haert (feyt de keyfer lulhnianus) yeraant
voorgenomen heeft een fchelmftuck aea
te rechten/o haeli heeft hy alreede,in fijn eyghen
ghemoet,fijn ftraffc beginnen te dragen,
IVie daer heeft een quaetghemoet,
Slaept hy.waeckt hy,wat hy doet j.
't ^ade fejt,b) hem begaen,
Comt ghefladich voor hemflaea^
Een quaecdoender(feyt Seneca) kan fomwylenwel
vry zijn,maernimmermeervrymoedich.God
is by ende aen den handel enclf her.
ten der menfchen , en gelijck der prinren ghedaenteghedruckt
is op bet ghe.lt, foo Godes
beelt in 's menfchen ghenioet.
Wanneer een mer.fch alleen vertreckt^of
op zijn bedd' leyt uyt'^fje/ireckt.
Dan voort h) dickvfils [eer bevreesf.
Want Gód dttfpreeckt met fjmn gceÏÏ»
Se N E c. Ep I s T. 9'^.
QvidprodeH recondere fe , é" ocuias
hominum auresque vitare ? bond
confcientia turbam advocat^mala «utivt
(^ infoUiudim attxia cQ,
0«>3 a.IO-

t94
i.IOHAN. 3.9:
Dte uyt Godt geboren ü en doet ^heen fonde^
want z,^n zact bLjft in hem.
DEfeylfteen en het ftacl zijn op bedeckte gronden
Zijn onder een verplicht en over hant gebonden, |*'i
Al fcheyt hen eenig dingh,de gheeft die rreóler in,
Gheen fcheytlel tuflchen bey, en fcheyc haer foete min.ï'|
\^at kan de vverelc doen ? daer zijn bedeckte weghen mé
\^aer door dcw hemel felfs komt over ons ghcfeghen : if
"V^eeft vrolijck, vroom gemoet, noyt Icheyter eenich flc||']
l/i
Den gheeft van fijn begin, de ziel van haren Godc.
Omnia fpiritui pervia,
VT femel imperk chalybi fua munera magnes
Cum magnete fuo,fe moyet ufque chalybs:.
Hattd objeSia moramfaciunt huic ligna metailo,
liefefe iapidis ijertat ad orafm.
Cum femel ejl imbuta Deogem coelitus a&a^,
Inquefiii Chnjlijymbola mente gerit.
Se licit opponat

OMNIA SPIRITVI PERVIA.
A Nim4 {licet corports er^aliulU in-
l\.clufi. licet vdrie tempefïatum

a9«
IN RECESSV nihil:
L V C R E 1^'^^Am divitthus interdam^venerifcfuefaglttïs^
•i-N Deteriorefit utforma mulkrada amrtur ;
Namficit fpft fuis interdum fcemina faClis,
Morigerisque Tnodis,^' mundo corpore culta,
Vtficill infuefcatvirfecumdHcere vitam.
Dan. TyLus aliquidformi efi, plus e{l oettliscjue genisque j
H £ Y N s . *- Plus aÜquid toto corpore, quidquid amo,
O V I D.QItprocuiomne nefoi^ut amerts amabilts ejlo-^
O ^odiibimnfasiesjfolaque forma dtbit.
Niii

I ^'^Hy
ü^etdanojoor 'toogh.
297
fcgt-, mijn lief is fchoon,maer t'is te veel geprefènj
VjT Haer lijfis wel gemaedtj maer 'tfeylt haer aende geeft;
I De Ichoonkevc vordert meervals maer het enckel vvefen»
I
't ^X^el-leven dientcr by_,en daer op fie ick mecft..
V lief^mijn goede Floor^, gelijd: de piramiden.
Van buytenmoy genoedijdocli al maer enckel fchijn:
Int kiefèn van een lief fbo ftell' ick dit befijden;
Die maer is fchoon van huyr en kan mijn lief niet zijn^
I'MfHlfaejl;,quia
In oflio formofa,in receiTu nihil.
tota fatety rodopeia moles;
Atriaque interior nuilor recejjus habety
Hanc ego formofe nego nomina ijera mereriy
Turpureis tantum Ji quaJit apta genü i
'Plm'a peto: depofco faietn genijque lepêreSy
Hoc rrnhi prtecipuè dote puella placet.
IJnica qukqutdhahet frons perlpicit horafVecentes
L
Jngemola dabitpmper amica jocoi.
Belle cage^fans oifeau,
E corps dejaquelin n'eftqu'une piramide^
A 1'oeil galant affez, mais de fcavoir tout vuide:
Statue bien que d'or, jamais mon coeur ne prir^
Rien ie n'cftime beaujou n'eft un bel eiprit.

EEn gricckfche lichtc-koy, ^fopi mct-flavinnc,
Vercrecgh een grootcn Ichat, en al uyc geile minne;
>5^ac raet met al het goet ? fy timmert wonder hooch,
Sy maed een fijits gebou, doch niet als voor het ooch.
Siet! van het ydel oogh was al het goet gccomen.
En (iet i het ydel oogh dat heeftet al genomen ;
Al watmen qualijck won of tegen reden nam,
Enismaerebb'en vloet,hct gaet gelijckhet quam.
I" —" '
COrpre
1^
Male partmn,malc dilabitur,
citm Rodope,graj^ ifnpï/a puell^,
Turpiter immenfas accttmmajjet opes
^uid tandem ? è quajlufitpyramiSyardua moles,
aAlta cui njAÏiiuJidern lambit apex.
SoU 'Viatori/èd qux modo lumma pafcaty
5\Vf recreat pojttü corpora lajfa thoris.
T>erjcelus immenfas quid opes cttmulajfejuyabit ?
Turpiter e mambm res male parta fluit
L'lnfenfé
1)6 mefchant gain^threfor eji ijain.
baftimcnt dun haute piramide]
A Rodope en fin rendoit la bourfe vuide,
Laquellc avoit rempli un dishonefte gain-,
Le bica en vanitè conquis/e pert en vain.
^- MALB

MALE PARTVM, MALE DILABITVR^^
\ TT aet , qt/i fummo maae pr/ecociter
iV ahforkt nebulam , feu ingentem
fluviam a prandio fokt emittere ; ita is
qui ceUriter remfecit, ac kv'tbrachto Ift-
€rttm,prdfertim myufium^corrafit,
Nunqiïam divitias nigrantibos in-
ferct antris,
Ncctcnebrisdamnabitopes. . ,
t^t contra
Prsceps illa manus fluvios uipera-
bit iberos
Aurea dona vomens, . ,
Certi^ma eoim viJetur illa ]urü regu-
la , unum^uodque ut celligatum ejl , ita
dijfohi. Idque vel in publicts , ér ''^^«*
trwcipum kcumfibi vindicare, tradunt
pragmatici.
T^alla ^uaftafeelere potentia diuturm
eli,inqi*it Curtitu. TSlec quifcjuam imterium
flagttie t^utefttum bonis artibtu
txercutt,addttTatitui. ftecabludit Ma-
ehiavellitUud, Lecofe chciiacqniftano
con l'orOjUón fi fanno diffcndere
col fcrro.
Pl AVT. Poe N V L.
^luedmaiè parturn, mare d'/perii.
i
GElijck
3S^
tfclü'cfit wanneerfefmor-
gens vrocch de mift in haeft in-
trcckt, vecltijdts op den dach groo-
ten rcghen placht uyc te ghcven: alfoo
mede yemandt, die eenich on-
reehtvecrdich ghewin als in h^eft
heeft ingheflockt ,'plach het rclve.
vceltijdis^ onnüttejijck dóór dé vih-'
ghercn iedruypen,en tot geen deech!
teghedyin, -['s .r';/-
'1 is een lekeren rcghel iiide rechten
dat alle drngen ontbonden werden
op de wvfe ghelijckfc t famen
gheraept zijn. En defé opmerckin*
ghe foo in 'slandts als in 'shuys faken
veclcijdtsplactfe te hebben,leert
d'ervarentheydt,
Gheen nucht door fchelnierije
verkteghenkan langhedüyreri,feyl
Curttüis.
'•
5»
Ecn rijck by ycmahdt door oh-^
cerlijcke ranckcn bekomen, en wert
,
noyt by den fel ven eerlijck bediervt,.
_
.
.
feydtTacitus.
Het flaet hier op dat Machiavelfeytj
Het ghene yemandt met gout ver-
krijght , en is met yfet iiiet wel t©
bcfchermcn.
B Lc
proverbe francois di£l.
f« acijudf par mawvau me/lier^
Ne 'üapointantteriherttier.
Vf 2 lo:,
'i 3fl jf
K.

^ lOHAN. 7, 24.
Oordeelt niet naer het aenjten.
/% Ls yemant comt gereylt en liet de piramidea
^f\ Gerefen inde lucht,als meeden hemel Itrijden,
f-Iy den6l in fijn gemoet, fiet daer een conincx hof/
'Èii als hy na(?rdep,comt.,dan i/Tec enckel iroft.
Én veft. u iinnen qiet ontrent de buyte-icdcn,
Macr wecght in ii gemoet de gronden vande reden,
^
Wie fich op vvaen verlaet en oordeelt na den fchijn,
'*jX)ie tijiTim,erp inde lucht en 'wil bedroghen zijn.
, „ *. .Sïof.Yi^uui^depiramiden van oudereaguven waren ende mits' dien vaten ^vfn ftofendc
""'^""ailclien,.
', •
— —— 1— -^'''^^.'\ -.
PTramf/^
Fronti nufla fïdes.
...-' .
,
cO.-^^. -
-I I—^—— —r.-^. — .. , .—
! ,
e^cetfo. 'dum erJicolore flacet\
.^uamyfrocul attomto dum conjpuit ore njiator^
Exteriora ruidens, mteriora probat ;
7Jt tarnen dcccjjit^qu^ritque ubi noSie quiejcat^
. Nd
pr£ter cineres hic habitare

LV-gi Mc/fika prohibitHm fuif?e l'gimcu
ve[i€>» , promifiuè ex lana Itmque
coatexlam, ittduere : pey UnAmfim-
«licitAtem -^per lintwi mdütiam n, (fui
«Ikgoric'è ijlA hujufmodi wterpretautur,
intelligi volant : veHió quippl: cjita ex
Una lifiocjue cor4exitur, liniim interius
ttUtJanam exterius demonjlrat. Veftcm
trgo ex Itno ^ U»d geflare^ dicitur is,
qui intrinfecM cautetas malitis ope-
ritiforU fimplicitatem , veluti ovinat»,
flindit. x^page rnihi cum iïtuc homi-
nif>n Uct, ^^utfquis wquit Attgufiinus,
videri appctit , qued non eU , hypocrita
tli : SimuUt eaim jujlam , nee. exhibet ;
iHenditque in mniirie , quod non h.ibet
ÏB vtritate. ^id agis mifer ? odtt te
fBundui, ejuod pium'credttt ^ odit te Deus
quodimpium [ciat a, tque ito. utrique odio
ftti,in neutro libi ^rafidium ejl. Vna m%
hilominws animi acoris dtfcrfpuntiii Deo
^ata eft , fi vultM nimirum fit humilit 5
fiatiimusf» cteltim te meditationes divi'
nttsfitcUtia,
I. S A M 16. 8.
HOmo/peóidt quedeH ab oculos, leho-
, ^ va fpcÜatquodeïi inanimo.
A V G V s T. DE Past.
TEmerariié \udieijsplena ftmt omnia,
FP.ONTI NVLLA PIDES.
de quo defperamui fubito converti-
\$ur^ é" ft opitnui j de qua. mnttum^riz
30 r
\ 7"C7Y lefen , na de wcr Moyfes, verboden
^ ' i;heweert te zijn een klect te draghen,
iTanien vermcnnhelt met lijnen en wolle. De
ghene dic dufdanighe faken tot ghelijckeniïïen
ende leerHucken ghewoon zijn te tncken,
nieynfn dat door de wolle , eenvoiidicheydt,
doorhetlijntn.argheliUit'heydt moet veiitaeii
werden. Want (Hrgghenle) een laken, gcweveo
van lijnen en wolle, heeft het lijDen van binnen,
énde verthoont de wolle van biiyten:Ia
voeghen dat de fukke mach ghelcydt werdeo
een'kleet te draghen van lynen en wolle, rtic
uytwendich fchijnt onnoofel als een Ithaep,
zijnde middeler tijt inwendich vol bedrieghelijcke
ranckcn. Wech met dien aert van men-
fchen. Elck die wilfchynen dat hyniet en ij,
(feydt Aiigurtinusjiseen beveynfde. wanthy
ghelaet hem rcchtvaerdich , als hy verre var»
daer is, verthoonendc een ghediente, niet gemeens
hebbende metdedaedt. Wat nsicckt
fukkenmenfche? De wereltdie haethem.oin
datfe meynt dat hy Godtfalich is, Godt haet
hcm,Gmdathy weet,dathy't*eten is; zijnde
dan hitich voor beyde, en vindt hy hiUpe
noch trooft, by d'een noch d'ander: daer is
evenwel nocheene foorte van verfcheydenthtysituflchen
ghelaet en gemoetGode aengena^m.tè
weten, als het ghelaet nederich is,
het ghemoet verheven ea opgetogen m Gcddelijcke
btfchouwinghe.
fumpferamm, defeit é" ft pt^imui , nee
timornelier ccrtusejl^nec amor.
Pr o V E R B, 31. 59.
LA grace trompe, ^ la beauté s efvd~
noutt , niaii la femme qui craint te-
ternelfera eclleqmfera lottée.
Pp 3 NEMO

SÓ2
NEMO DOLENS PATET LIBIDINI.
O V I D« No» hAbet mde fuumpaupertaspafcat amorem,
Tli magna ntentis, bkndm atqtte ammi calor
S E N . \
©C r. V i^more^,')av£»tagigmtur,lHxu,ctfOj
HutriturwterUtaforlunabosa,
^em fi fovere atque alere deltjl/u cadit j
Sreviqth, 'i'irespcrdit txtin^iitsjum^
*tSfJtpdtr

V Bejwaert ghetnoet gheen min en ''voet.
30^
\7\7Anneer het huys vervalt dan ruymen al de muyfèn,'
^ ^ AJ^anneer liet Ikhaem fterft dan vluchten al de luyfèn,
I "Waanneer de fVacke muer daer heen begint te flaen.
De {pinne fcheyter af en kieft de ruyme baen.
Siet waerder yemant treurt^en dat fijn krachten vallen,
Strax heeft de de banghe ziel geen luftcn om te mallen.
Het minnen heeft gedaen. Hetdertel Venus kint
En vlieght maer daer het vet voor fijnen fackel vint.
NOrj
Cedit amor miTeris,
perit exanimi de came pedicultts ejcam,
Morjtbus hand njexat corfus inane pulex.
€tfugiunt mures, 6^ aranea contrahit orbetMy
Si qua ruinofo culmme teUa lahant.
Vkbilibus lafciva cajïs Cytherea recedit,
Effu-nt
è m£jlo lubrica flamma thora.
Stulte Cupido jaceSy ubi cor dolor anxius urit
Ni «Tjakant homines^fiulte Qipido \aces.
L^Aragne
Oh nefi Itejfe, amottr n'yprefe.
va fuiant de maifon ruineufe,
Les pous de l'homme mort. Lors quant l'ame eft piteulê,'
Venus n'a nul pouvoirrau corps desfaid & las
Le feu & jeu d'amourne s'y addreflent pas.

304
ALs
éMeughje niet gheyeny-wech "^jn de neven^
ons van enckel vet de bolle leden IVellen,
Dan voelen vvy de vloo met hare met-^cfellen t
Maer alfler yemant fterft, of in benautheyt lucht,
, Soo tijdt van ftonden aen het onkruit opte vlucht.
Geluck en groot gevolg die hangen aen malcander.
Doch vvaergeen cooren is, daer vintmen geen calander.*:
Hy,\Yden in (ijn bedrijf de kanfe nier en dient,
Js dickmael londer geit, en dickmael fonder vrienr.
DZ)m
Viri infortunati procul amici..
diHenta cutü pinguedine^fanguine n^ena^
Sunt comités homini ojermü, f£ atrafulex i
^t Jtmulac lentum 'mors congelat £gra cruorem.
Venter adeji\nec enimyquofoVeatur^habet,
Blanduj adulator nitido comes haret annco.
heuü honoratam dum '-vehit aura ratem .-
Hum njtdeas,piceü cum fors tonat atra procelIü\
In medw füuvim deferuiffe mart.
LEs
,
Aux pauvres q^ns^amysny parents.
pous s'en vont de nous,prevoyants la ruine
De noftre corps ^ helas ] noz gens font pauvre mine,
Qu_ant Ie malheur nous prend, & laiHènt noftre huys :
Les malheureux par touc ont guere des amys.
'

MVres
VIRI INFORTVNATI, PROCVL AMICI.
ruinam domtts tiaturali qttoiam
injtiuclu prjtttofcere, moxcftie
folum verUrr reipfn MeUmpum compe-
riJfe,é',ip/orum henefciojalvum abüf-
ft,memoru predtium eH. Cujus reijides
fttpenes AuSiores.
Tigbu fatü ejl ^fimilnudine a muribtts
defitmptA , vulgarium amicitioi U
^ort h:c deptcioi exhthuiffe ^quas hand
dubie , cum fpe quxHits ac emolumenü
(acIa fint
, utUitas commutata dijiolvit,
. Factie att idem, amicitis eb utiliutem
,
tomparata. dtrimitur , nam utttc non
idem permaaet, fedaliud alias efjicitun
C/f/ ea ne mmine amicitU quidem dig-
«tf eH,detrahtt enim amicitis maje/la-
tem fuam . qui tllam farat ad bems ca-
ftts . ait Seneca : nam fineers fdei amici
frdcipue in adverfis rebut dignofcuntur,
in quibas quidquid prdfiatur , totum k
tenftanti benevolentia prefcifcitur , ait
Val. Max.
Divitiit , inquit Salomon proverb.
eap. ip.4..adJunt amicesplurimos apau-
fere autem (jr hi^quos habet,feparan-
DAt
30S
de muyfen, door Ickcr hey-
raelijck ingheven vande nature,
den val vande huyfcn.daerfy in zijn,
kennen gewaer werdë, verhalen de
fchryvers cenen Wclampum mettcr
daet bevonden te hebbë; want fieck
te bedde liggende, en fiendede muyfen
met groote hoopcn vtrhuyfen,
wiert daerdoor beweegt mede pack
en fack te maken , ende van dacr te
verirecken,ontgaende allo den val,
die hem anderfins, fo 'tfcheen, Ibude
ghetroften hebben. VVatier van zy,
des gedragen wy ons lotte waerheyr,
genoech zijnde dat wy bydegelijckeniflè
vande muyfen, die wanckelbarc
en vervallige huyfen myden,afbeelden
de vricntfchappen van den
gemcenen hoop des werelts.dewelckeop
hope van voordeel begonnen
weftndc , terftondt alft anders gaet,
ghewoonzijn op te houwen.
Goedt maeckt veel vrienden , fcydc Salomon,
Proverb. 19. verf.4. Mier den jrmen worde
van fijne vrienden verlaten. Doch de fulckc en
zjn den naem van vrienden niet weerdichj
want(ghelijckSenccafeghij hy doet de wcerdicheyt
van de vrientfchap te kort,die de 1'alvc
maer in voorfpoet en ghebtuyckt.
LV C A K. P L V T A R C H.
NFllafdti un^uam miferos eUgit "Vjrvfcdtnpopinisnonmanentlidefit
amices^ IW^nider: Et'vulgaresdi'vttumAinici
nerfperjeverantfinen ft.utiüjas.
l.TL

305
I.TIMOTH.

MORTALIBVS MORIEMTES DESTITVIMVR» 307
Dlftinguit
amieos extremitas. Sacttli
gdtfdia , dc terrena falicttM, eodcm
mio medici modo ^ agrum cjuum exire-
mti pititur, ac media, morte jam rjdtat,
d((crtfnt\ (juutH tjm

AMOR ELEGANTIiE PATER.
LU.
PHOEDRVS APVD PLATON,
Ntc uBué aieo ïg»»vHi eft qutm »mor non 'i)tjl*mmit ad virtutcm divinumque redjat utpitr vnofe/tufimo
tvnAat , num t^uod Htmtrm vtt» furannx^Ht, « J>to quihufi'am htrotlmd iK^ir*t»m , uit , hot
mmir amnmibm tffidt.
PHILIP. BEROAL.
^TinuHè PluHtinM ftucx amonm Dium mundicinntem appellat ; euviqut niüdis coler'thsu ait tmttctüert',
» ©icuritlt j« Uft rtntuvtUt dt ttut, {»Hr Ji nndrt sgrtabh Mttjeus d$fr damt^
Utvm
i

IC
Lie'Pen doet leven.
lach als in het graf,ick was als doot gefchrevcn,
Eermy ir fbon en (on, ó Venus,hacl genaeób;
Sijn vleugels gaf u foon, u (on gafmy het leven.
Dies ben ick van een romp een levend dier gemae6t i
Jckjdie verholen vvas,ben dapper opgefteken,
Ick, die int duyfter lagh,vlicgh om het helder licht;
kk,die geen dier geleeck,bcn geeftig opgeftreken
Siet! wat al wonders doet een lodderlijck geficht.
Amor elegantiie, pater.
TKuncusmers (eruca jacet^'-ui'panique cadavers
Vt tarnen hanc phoebi calfactt igne]ubary
Apparet mi^ex mox^papihonü imago^
Et ccele^'^olucrü jam noya^carpit iter.
•Jèarbanif excoluttryfacies nitet altera rerum^
ZJt gelidum flammü
oor* tepefecit amor.
\Srgo dionei£ peBt*s rude trade mamUrXy
Etfienji

SO
Komt niet totyet^ ^tïselcX'-verdriet.
haefl: de vuyle rups vcriaet haer oude vellen,
Soo vliegcfe door hec huys,en gaec de menlchc quclkn^
Sy wint haer in het bont,of in een fijden deer.
En doet rot aller tijt aenalle menfchen leet.
Als yemant uyt dcji dreck ter ecren vvert verheven.
Die vveyc dan al te breet;cen yeder dient te beven,
Hy pochtjhy graut,hy ftraft^hy (preed: met groot gebier,,
Van klein tot groot gcmaeckt,is alle mans Verdriet.
Stultitfam patiuntur opeSc
QV£ nigris jcruca diu fuit obfta pannü^
Ecce ! not'a formam paptltonü habet:
,^1 prandebat olm nfili modo n;ermis in horto^
Atna, nunc regum per laqueata'^oUt i
Infejiaqtie dapes, funaliaque ipfa, lacejjit,
Inque togü procerum fordida blatta cubat.
€x humili fortuna jocans quem tol/it in altum,
Omnibm elatafronte molejius abit.
CE
Il neH orgueil, que de pawvre ennehy.
papilion .^eftant na guere un ver de terrc
Aux veftemens royaux fe maintenant enfèrre.
Jamais ne trouverez un fi facheux humeur.
Que d'un petit galant monté en grand honneur.
r i STVL-

DE
STVLTITIAM PATIVNTVR OPES.
Bucephab {^lex^iyidri m.igni
eqtto memoris, proditum esi ,
enm,
cum nudui e{?et , erj/njortem , mhilreluünndo
, admittere (olttum ; regiu vero
thatarii $r»atum, nemtnem, nifi regent
iifum^ftrre volui 'fi : in reliquos fevtifft:.
todem modo plurïmos beminum affici,
pruder.tiores notant. Plerumque videai
feeliduüi ac modentionis dividuum
contuhernittm efe ,aitFakr. Diffcilius
e ft reperire virum, qui bonj pistchrefe-
rat , quam qui mala : ilL enim IttxurtAm
(jr impotefftiam midtis,hscvero modC'
rationem adferant, ait Xenephon.pauci,
ijui multum vini ferant : pauciores qui,
dulcifortuna ebrii^nontab^ntttr. M^gn^
fcelicüAtis elijinquitCurüus, afa/icita-
te non vi/tci. Da mihi circumfpeÜum
'virum , tarnen wter mtilta ohfeqttUfor.
tu»£ , non fatü cauta Tf/ortaiitM. T^ovi
ego dtios, querum alter mendicum in fa-
mttlum, alter amillam in uxoremjibi .if-
fitmpferat , ut memoria fcilicef beneficii
magii ohfeqtientes experiretvr: falfui cfi.
UU^qttodproprium menuicorum e^,i;en-
tro carato ^nihtl curahat : illa ,
protinia
ftfista trucukntior ursa^, at mifer illc 1
d%m
ft^-
Ancillam voluit ducere,duxic herarr^
3"
OEn lande (feydt Salomon Prover.jo.n.)
•^wert door driederk y faken onrultichjeude
het vierde en kan't nietverdrasen: fen knecht
wanneer hy coninck werdt,een fot wanneer
hy broodts te fatwerdtj&c. Een boofe vrouwe
wanneer die ten echte ghenomen werdc,
een dienUmaecht wanneer die haer vrouweO'
cifghenaem werdt.
Merjfchrijft van Bucephalo ,het peert van
Alexander de groote, dat het, alft fl«cht en
onghecicrt uyt den ftal quam ,de Üal-knechten
toeliet op hem te klimmen iinaer als het
frlve met het conincklijck cieraedt koftelijclc
omhanghen was , en mochter nicmaudt on-
trent komen,als de coninck felfs.
Dufdanighe i$ den aert by-naell van alle
menfchen:arm zijnde, zijn fy kleyn in haer
ooghen , maer foo haell fy wat beter vermoghen
, werden fy ais onverdraechelijck,
ende en willen haer ikchce vrienden nicc
k«t)nen,
C L A V D.
K^J^eriui mhiliH humili,cum furgitinakum,
S £ N E C A
I$rtum nimis qtiemfovetjiftltitmfmk
lek hebbe wel eer twee luyden ghekent,den
eenen naraeenen bedelaer van de ftrate,ende
Itelde hem over fijn faken: den anderen troudï
fijn tneyfTen, beyde om ghcwillighen ende
nederighendienftvanhun tetrecken.
Wat waiTet? de bedelaer fynen buyck beJbrcht
hebbendo , liet voorts fiolen forghen , ende
foo haeft hem de kruymen begotten te fteecken
, fpeelde dapperlijck de beeft. Het meyffen
des nachts de vrouwe zijnde , en wilde
voor al des daeghï het jonghwijf nicc wefcn:
en fteldet foo aen dat de goeden man fijn hooft
kloude.
Sbo 'iemant brengt een [loir ter eer,
Sy (pssltdejuffvrou aitefeer»
Soo qualijck konnen gheluck en maticheyiê
tefamen woonca.
OPENB,

$11
E En
OPENB. 2Ï.5.
Siet ! ick^ mal^t al nieu.
romp, geen dier gelijck, een maecfèl fónder wefèn
Ts tot het (choon verwelf des hemels opgerelèn
En dat maer in het ftof^maer in het duyfterlach.
Heeft nu geen ander vreugt als inden hellen dagh.
Op,mijn gedachten,op:die naden hemel ftijgen,
Die moeten over-al een ander vvefèn crijgen:
"Wel aen dan,weerde ziel,verlaet den ouden menfch.
Dat is mijn cenigh wit, dat is mijn hertfen wenfch.
TKtmcu-s
Ecce 1 nova omnia.
iners JEntcafuitynttnc alba rvolucrü
Ambrojtum ccelicarpere gaudetiter:
Anteanjermü eratymutatio qHanta,

VIri pii , dunt hominis Chijlijni excellentiAm
defcribmitynoit heminem
'.xntum A beUutdtfferre ajprunt , quan-
\umhomo fpiritualii i carnali idjiverumcH^uidmirunt
(ifcnptttra^ ^ejttf
dem admiitiHri tndits tantotxre r.o^ admneant,
ut hemtnem tftum -jeurem,t

314
ALs
OP 'TSELVE BEELT, EEN ANDEREN SIN.
Da N I E L. 12. 2."
T>ie onder der aerden ligghen enflapen^fuUeno^vpal^n.
ons befchijnen faldie grooten dach des Hecrcn,
Den boofen tot verdriet,dc vromen t'fljner ecren.
'
Dan Tal het vanden flaep al worden opgewed:,
Dat in het duyfter graf te voren lagh geftred:;
Dat maer een worrem fcheen in dit ellcndich leven.
Sal ftijgen inde luchtten inder hoochte fw^even;
God Vader,God de Soon,cn God de reyne Geeft,
Maed: te^en dcfen da2;h ons herten onbevreeft.
^ternitas!
fltprema dies rutilo grajfahitur igni,
CVm^erquefolum [J^arget fulmina^perque falum$
^rotimu erumpet gelido pia turba Jèpitlchro ^
6t toiletar humo^quodmodo

iETERNVS NON ERIT SOPOR,
lO H AN. i. 28.
3x5
f^Olite mhdri hoc quk venit hora, in qua. omnes qui in monumty.tU fttm ttuditnt
LN vocem plii Dei, & proced nt, qui bons feurunt, in refurrtUiomm viu : qtti
mUm malajn refnrrtCiionem ']udicii.
AvGVST. IN Sach.
[> Efurgemfinêïorum corpora fine uüovitiojne uüa deformiute JincuïU (»,
\X.ru^fione,in quibus q»MUfacilitas,quarnaf

EMBLEMATA
D I A € O B I
CATSII,
In linguam Anglicam transfufa.

J-
Primum Emblema in linguam Anglicam
nonefttranflatum.
IL

"Y
IlL
Thakc Good advifc and then holde fafl;
Or elfc you vvill repcnt at laft.
T"T "TiiodaUiesvpithfondelouejOmithaburningefierie hrande:
Y y ^xce^t hee looke wel to hü holde , may chance to hurne hik
hande ,•
Two endes each ofthefe haue, the oneis colde the other burmnge
VVo grypethfafi the one ü vuell: hut th'other turnes to mom nmge.
Atrcofolde endfondeloueprocureS:, andbr'mges t-'s in herpowe,
Ofrvealthyandïfoeyofjoji andpayne^whofe tciHe isjveeete andfowre,
Tet all hereofdepeadesyoitpe, in th'handünge oft hut brande,
For th'one with this pjee doth a0, hut th'other burnes hü hande.
IV.
Thisrule I teach,tis true indeede,
VVhe fpares to fpeake fliall fpare to fpeede.
ASïpeet-harteyou
dejire to hatte,youfayyou wouldefamne wedd^
B ut all occajïonsyou neglefi, andpil goe colde to bedd
Wat ? thmketh ourjohn holdemyftajfe that oftheire owne accorde
Fie no :
Faire maydensfiraight mllfellow him, before hee ^eake one worde ?
But ifyou doe dejire to heare dame Echoes noyfe,
Tou mufi notJilen$ftande,but mufl adyanceyoure lofiie

Jn
V.
truc love thcre is no lack,
All is the brydc nover fo black.
"^ 7*"^ T'Haiblynd-foldedoït'wgeloVeüthü^appearingemourJigt? \
y y ^^*' ^^^^^ '^^ ^/'^ f^^^ ^^ ^^^ youngefuch ppondcrfuÜ, >
So vfher hlmde Cupds golden darts, fo cuningly are cafïe ,•
Hard-fayourd perfons hy fuch meanes are beautifutl ar laSl,
JfiitW wertue be m them^ adyance that to the Skj e :
IL imperfeSit07is doe appeare^they n-mderfoote mnB lye.
VVho droncken is^^vpee mecry call: ivhoJiout,xveefay ü free.
All rvices by loues charmes at UJï,to njertues turned bee.
Bc not tOQ rafli, nor yet to eagerBcnt
For haftie weddedfolkcs,by leafure doe repet<
\7 VTiJ^;? PanjtrH. faw thefaire rehich hee before didneter knoïïre,
Och rehat agoodly thmge {quoth hee) ü that,and firaight didgog.
Anddid tmbrace thefame^as tfhü deare frend it had bm,
Andfo didfcorch and burne hü handes^hü armes^hü mouth iindchm
So whereyou fhallperceanc laaes toyes extended like aflamey
Imbrace it not m hafie^^leaH withyourflefhyoHfeele thefame \
Butfirfl adyifed bcybefore njntofuch loueyou turne ;
Whofups hispottadge haHely^may channcehü mouth ty burne,
Thaü.

VIL
That this is grovvne you plaincly fee
But hovv much daily none can teil mee,
A L over ?jeyer reji's, for I vcritt lateiy oua tree^
jV oAnd on apompeons rijnde did carue her nams thats dean tQ
mee ;
Thü tvaterüh romp as ift had bin per taker ofmy rvoe.
Out ofhu rijndefew dropps like teares , percaeude I then toflo'e^
VVith in few dayes asialone was rvalktngein that groundcy
Thofè little letters ofhername^ mgreaterxfirtt l founde
Both vpyde andhroad di^erfLSo that the leaBJir&ake ofloues darte
^?(ot onely vpoundes thefingerfmak^bHt piereetb to the harte,
VIII.
No tree falls at one blovve,wee fay.
Nor citty was buikmone day,
NOfooner
was dame Venmyoke ahout my neckhut X
Didgrapple mth my loueforth mth: what need I then to tye,
I thoughtj that at that infant fheefor mee had benepreparde ,•
But erelroentfrom her. J gott thü lejfon to regarde,
TJk Spittptckt at the Oaken tree, butjaw it no vehit mooVed.
Xet neyer tlyelejfefhee fiood andgaept andncver once moreprooVedy
But thottght sh'had piekt it through^ n^foole, Ifay doe not miHake
Vor onepick^ by afolifh byrde m th'Oake ne hole can make.
a 5 In,ontwards>

THe
In ontwarde fhcw appcares no vvoundc,
But invvardlymy grieffeisfoundc.
thundersfieryforce doth crack^the brittlejleely hlade.
And hurtes not once the letherne fheath mch for the fame
made.
Ltke fine hath (uptds darte as hath the thundersfiery charme^
It woundeSiyoufieno wotttide,it burnes,andyetyoufee no harme.
Och muldethttja Chirurgionfityfirfuchgreatgnefs couldfynde;
Thong Ignorant in potions, tpich fhtjïtians knovfe by kynde
Or hadno fkiüm cunnge vpoundes \ But veouldtojwadge myfitts.
Her falue ofnjïrgmü vsax apply mth th'plafiers afher li^ps.
YQur
X.
This j accounte for no torment
Becaufe my vvoundcs giue ornament.
needie is thepenjtlly andyourecoloures arefine/ïlkcj
Theground-mrke ofyourfragant fielde,morevphyter is themilke^^^
Teu open, andyouclofe againe,you cure that ïvhichyou rvounde,
Tougiue morethenyoutake^ andfiillyourvporke ü perjeSifiunde
The needie bores a hole^and rvith yourfll^e thefame is ftlde
Then comefiveet -harte dealefo mth mee^and^rannt ali thatj wilde
ToH knoïP my deadly woundeproceedes by Tiertue ofyoureface
Then gme confent^ come cure my grief fi^ andhelpe my woefull café.
t
If that
tf»J'

XI.
Ifchat thyne cyes be conquercd, furc,
Thcnloues torments thoumuft indurc
THe lyon thats bothfiout andjironge^bemge but debardofjtghty
IAs capüyewayfi thou gouverne him, and bringe htm to thyf
mtght :
WPSnfo the louely ruddy cheekejofcomely maydens hew,
OncegctTijie njpon^getts eyes confent^and dotb thy hartfubdue.
Then ofa '-ualfani manforthwitht thou muH becomme her drudge ,
I ifer tauntes, her checksy herfrompes, herfronmes, gaifi
f
themthou muH
•f» finei thy lyons hart fhee ml fe mrke lambe^fhee Ie leade theeforth^andfeare thee with her f^t.
XII.
Greene fruits fticks faft, fo doth noth all^
1^ Breinge rype not pluckt,it ïtiSt will fali
Towedlocksfacredrytes ifthou thy mynde meifnfl to prepare^
Thenjettlc thyne affeSiion not en maydes that tooyonge are r
for after many a troubredthought^ andmany a jonrney longe
Thü anjwerefhalt tougett att lafi: My douchrer is too yongc,
%A mayde of rypere yeares wühyou^farre bettermlagree
Ifthat yourfxeet-hartes fïHer bee ofryperyea?rs thèn fhee.
- Tor

XIïI.
It (avouresbutof little gaine,
Whera chceves of thcfce doe firfl complainc.
ILate lyfotmde my lotte ajleepe, amot^gfi thefiowers mene,
Andga';qnge on her cordllipy her cheekfs^ a?id clofedeync:
Tojledmge then mts I Piclynde^a üettie theeverie,
Jt xf>as a kijfc. IJiolefrom heryfhetfiole a hartefrom met,
Lt\e as thefi:ly moufe^ the hayte ofbacon to ohtamey
Andcatchmge it is caught herfelffe^andfo üput topainey
Svenfo my lotte by thüfirange thefte^fheejkeptnge at her eafe
Yet robbs the theeffe^fo dubblegainCifhee makes o f mee alwaies.
XIY.
Venus dooth fecde her broode with fmoke,
VVhen as the fame even dogs would choke.
\J^ Eepe that Venus broode üforc'de themfelttes a trade to make,
V Vhofe dedtnge is mth pypes, whereppitb, Tobacco they doe takf.
The fubfiance oftheire ivare is fmoJ^^pno/^e is thertewhole dejire
Who pujfc it ont at nofe and mouth, lik^ to th'infernallfire.
Avaporoiijefmokf is aütheire vpealth^ theire giddie heades tofeede,
VVhofe loueJickDatppes bereanes thern oftheire fences at theire neede,
Thygim ^jsfmokcfor drinc^., and/mol^ to eate theygitte alfo
For rvhy : theire ivhole Jociette aboutmib f?:ioke doegoe,
Aprilon
'ö
4

SO
A prifön faire is bettcr for mee,
Tnen ifI vvcre at liberdc.
long at I didrangg abroadeiandhadmy libentey
So bnge voos Impenjtuenejfey 'voyde of allmelodie:
^utjtnce that Itofrifon cdmCyWithin thefè bonndes confyndcy
My touely bondage loofde my tongueyandchearedhath my myndg»
^or mw alldayforjoy Ifinge^ though I m frifon lye,
for nought at aüdoelta^ care , I k»owe no miferye
This Bondagefreete I doe imbrace^tt ü to meegreat gaine \
And lovers Itk^ifedoe reioyce^ when others lye in fai^e.
XVI.
VVhere that I runne, goe,creepe or flye^
My burthen on my back doth lye.
IF thoH deftreto befet freefrom Qupds cruellbandes,
Thenfeeke adyentures Ithee tvifh abroade i» forraigne landes,
Vor this adyife doth Ovid gtue^ toho Ventte mll did knoe:
Let VenMfondlinges frate theirefillyft^iowe it ü notfoe.
For I haue trugde, gone^ntnnf^and crept^byfèa andel^e by land
Tetjeele Ifldl njpon my bac^^ my burthen vehere Ifiand,
fr fiiciqfojafi to mee, thatlwithpaine doegrotne andfainf,
por each onefhallhü orvns pacl^beari : what bateth their compUint ?
fc> Orif

XVII.
Or if vpon the vvaucs I curne,
Yea even in the fea I burne.
PVt café that hy thy traveilftrre thy olde loue mreforgott,
éMay not afrefh loue m the way thy minde torment as hotf,
As did thefirB. The fea-lamprey even by thefunns hett beames,
Jsfcortch andpartchtjyea vpelringh humt m middsB oftheHreames,
^emember that Dame Venus is herfeljfe ^rungfrom thefioods.
Forloe thefayadgebeaHesdoe runnefor Jhelter in the rfoods
Jnto the rvaters deepei andthere doepaire andpaire agree
For water hath hü bmmngeforccy fü Vernis orvne countrie.
LAte
XVIII«
The fight of fire reviues againe
The fmokfnge weike vn toucht,certame.
was Ifreedefrom th'fterieflame,xfhich roouldemee haefthau,
Ifelt a coolinge at my harte, myfirength againe amended : {endei
Ajparke thas Jyetf?Moakinge had^xvas all that did rcmaine
F&rjoy offuch deliyerance^my harte was glad andfame,
It hapnedfoe that in f hort tyme^afire I didcome reare,
Ithouphtyfo iongel toucht ttnot, lJ?adno cauje tofeare,
lonely but loo^ on:,aUs^herflame to mee-rvardes tended
VVich l^yndledfrctght myflame againe^ and f o myjvyfoone ended.
r
\Vhc

XIX.
Who (èekcs his loue to take and vvinnc
Muft taken be if bee enter in.
f^itt novD lack^Sauce, rchy cotne Vf\f you here^ in thü dühoneBfortel
'
Thtnkeyou myne honejite t'ahnfe^and then mth mee tofboTH t
)[ou mee affetij knerse it vi>ell,but not ml requ've
In 'vaine a back^dooreyou doefieks , m ''vame üyoure deftre.
The ratfor bacon thou^j bee hnges^foy-beares thereoj to eate
'Vnlejfe before as capttve hee, be taken by a cheate.
yyho other rpayes attemp^s, may wijfe,for oj IfaidbeforCt
In honeüforte rohofeekes toj^de^ muH kpocl^ at the right dore*
XX.
VVliat helpes a little loyf cercainc,
When after plcafurc/olloweth painc.
ÏT"XTH^ asyoufèe thüfiall-fed oxe^thM-s detkt wtth floreers areene :
Then thtnke youfee the joy ofthoje^ that m theire weak^ and
teene
Voetryutnph m lafchioufe luH: whofora moments pleaf»re
In datmcmge,mujjicque^ivyn^ andmyrth^ doe make thci eofa treajure:
Butfoone this fLeafinge fajlyme endes^nhtch many brmgesto thrall\
Suchjweete beginmnges often are foxvdredmth bitter gall
Let thü oxeyour example bee, leajl that yoHproue like rodd
Hü bodyfoons wOrS butcheredihüfiepj rvas roafi andjodd.
h X
J dratve
~
:

ti,
XXI.
I drfivvc my'loue,her ftandingc fliir^
Dravves mee to her, againft my vvill.
Syyeet-hartyoti drawe mee not^yet Iwithforce am draveneyüitfee, ,
VVith allmy might I dra)X!e,yetyou doe not aproach to mee.
Thouih I drarce harde, yetyoujiandfidlyyoureflandmge doth mee moue.
V^tyoutomeeibiitltoyouyam drawnemth cordesofloue
LoCywhat ajïrange ejfeSi thü vpork^s^the more idraweyyoujiand,
The fafier^iindyot*rfirmnejfe drawes mee fooner toyonr hand.
Ochyfjow Ifee ctyilitie,mth geHure, coole andjage.
Voth not extingutfhflames ofloue^bHt doth them more in rage.
XXII.
Men loofcjthen fecke,ofte maydenesbrauCj,
By feekingejloofe even that they haue.
\T^^Here that her mayden-head did lye , faire joane did afke ht
nourpy
Z^yho tought, ifthat I teil her not^ the matter mightfrooue worjfe ,-
heajlfbee to Kichardfhould refaire n>hich Jorrorpe migbt haue bred
Iprayyott take thü box qmthfhee^thü k^epesyour ma)'den-hed,
{VVithm that box there was a byrde) the murfefcarfe looke aflray^
Btttjone the box hadopened, andtlje byrde rrasfiorvne arvay. {roudi
Ofwhatli^t-fiuffearemayden-hedsthe? qmth loane^thü gere goes
Vyhichifyoujèek^itheyfie away^a^id lofi^i»}:c as th'arefounde.
In diandj
1

THe
xx;iii.
Jn th'handlingchercof lies the fkill
To the vvifê, tis good,to the foohfh,ill/
quarpirer ü daintyfifh, for thofe that knoree hü tric{es ,-
i4nd knovpe to grype tt eunnmgly , to fhune hü dangerom
trickesi
ThisfipjyoH frudcntlymuB grype, beware ofhandlinge hadds
For by wrange handlmge o[th€fameyfomefoolifh are^fome madd.
Thereforejomefolkes thüfijh doe fraife^andmuch dejïre thefamej
Andothers doe thefame detefijandloathethe a;ery name:
Sofor one and thefelffefame thmge, fome langh^ and others erie ^
Then loue is right thü quayiyer^mthhandlinge all doth Ite.
XXIV.
Tough clamoroufe tongnes both curfe and blame,
A conftant harte is flil the fame.
YOii/it
CU chiefeB counfeUer, in Ventts goulden halh

14
XXV.
Tfany vvitt therevvcre,thenhec,
Fiom fuch like bondes, vvere foone fèt frcc.
Fleflorü plaies the beafi^andlack^athim dothfcoffe andfloutey i
7 cAïinot draxve mj mynde frotnthat fmre ïnaydeny {quoth the ]
loute)
Torfuch afpirit ï^rceaue to be in herfofurcy
That to my louelam locl^faB^mih chames ofironjure.
Vyhy dotinqt foole, (for/itch thou art) dtdfi neyer heare ofone,
That onely mth onejirawe roos bound^y andthere heejhodalone,
zAs if mth[etters hee had bene^faH chaynedto apoB
Tkou (vrt {althou^} thou k^wfl it not) ofallfuchfooles the mofi.
THe
XXVÏ.
Who thinkes to catch,is of ten caught
As by this Einblenie,wee are taught.
hun^y Sea-mewfèekinge faodejoer afpetite tofiay,
T>ld range the coafle^fo founde where that an oyjier open lay
Sheepick^d at that daintie meate, fheethought to eate herfill^
Btit tb' OyHerfhut herfhellyand catight the m^ttfafiby thebUL
Let thü a xfarninge hee to thoJè,that wantons are by ;( y?ide,
Who ^vfed haue topnck^ andprie^ tvhere they eugkt op^n jynde.
Vor many an open fhell perchancejiés gapinge for apraye,
VVbich lt*Jif(fl/y doth lurckct tho catch, the hunterm hü haye.
H
I vvould
\

X X V 1 !
I vvouldnot liauc this rule fargott,
For this giues, that ie felfe hath not.
YOu vhet andgrynde ojs ge?itlejoAne^and makes of~u's loues dartSi
Thewhetjlone psyour ^)int ^your eies ^the fyles ty grat es ouT
harts.
Tour hart doth not approach theretoe^n-hereyou our hartes doe send
Tourfiirit no rvhit augments m that you teach '-us^oj afreud.
That comely^ace rvhichyou '-usfheiv^ t'our bondage it doth turne.
Thou

16
XXIX.
Tfnakcd you doe mee defirc,
Your crickling teares I thcn rcquirc.
IF any goe ahout to fill^ the Omon «fhüfheü,
Hü cheekes mth teares it vfillbedeane , for I doe kpovf tt vpeff^
Butthey thatmllwith OnionsfUytand handlemth goodfkiU;
éMnH let the coatefiUl cover it, andfo mayflay hüfilL
You may wellmthyour loue conyerfèyAndthnt m modeH fnpjion,
But come not too neare to the bare^to touch without difcretion.
Vorfidlitfares as it vaas wante, Aékconsfore headbudds^
So foone ai hee Diana ^yde

XXXL
I hunt^and toylcjl chalcalvvajr., .,{r|
And ever othcrs catch the prcy.
NOfkvoureat my Svo^et-hartes hande^ Icotdde ohayne^godwctt,
VnüU a, rufticke cloxfne beganne to woe my loue ai hott
As Ihaddone: FFh^mpyeedifdaynde^Andcouid Inmnotabydc^
Bhtfrom htmjledyto hyde her head^xvhen everfhee htm i^de,
Then was thetymefórmee to learne^ my hujinejje hoxoto guyde^
That deAre that ethers chafedy then came anddownefate hy myjyd^
Whenclorvnes ajfay tome thy loue^then neiver fearithefami^
%A clomti thejerrit ü vehscb huntes^when othersgett thêgatne.
XXXII*
That fame which taketh life from thec^
Reviueth life againe in mee.
HOxofirangelyQt^idddlüethwithmensfanaeSiinhüm^
Ow wills they goe another courp contrarymge our dejire ,•
tor loe, vfhere Katc runnsfor afrogg^ yphtchm her handpjee k^ems
And caHes him of,for xvhofe fake hee,üft kriees to herjitü crte^eSr,
VVherejore I^ray thee telimeefroggy VVhy may not I ehtaim
That whtch to thee ü lojfe ofltfe? and myue revyues againe.
VVhy are wee croH thu^ in our wills , which eachfojkine wottU haue ?
tH'fouiepoole to tbee^th'faire mayde to mee^ which both om lyues miikf
fauê,
C Be vvaric
^s

• xxxiir.
Be vvaric vvhen in difh you dip,
For of cc thinges chanccrtwixt cup and lip.
:^ j-^i*-,
Sveet duc^y how longe hatte laffayde thee to mjmltogAyne?
vvhenf hall thüjunmmmge end, i£ ivhenfball T befreedfrotayne 2
My wifh Tjèe ac hand, and ofte amprefmt at herfydei
}Ay hreathfometymes vpon her blowes-ffhee by my month doth gl)ide
Atone.flungeTnorefhehmyne, {Ithought) IpatJt ylblmejfnatch^
Igape, Ihappy and ofte itfeemes, Ihaue herat eaeh catch.
Btit meü mee.fhee duck^-and dynesJ>ovp cowes thüfo topa^e.
fforwhen l thought l had hsrfaji^lfanhefifrom her rras.
XXXIV.
Fayre-maydens fay thata with'red face,,
In woefnge hath but littlc grace.
T'Hyyeuthftdldayes'm lom b.efiojse. Sitch ^umages ü dtf^ ^'fTACe
vvhen SorroroesfhalltljySoHlepoffjJè,^ rimplesplough thyface;.
Thefrefh blomne Kofè is mof defyrde : ifwhythered once tt bee^
V^ Bes thereon voiUtake delight^nor it aproachwse fee.
Xheblowinge Budds ofthyyounge age, thy cheekes 'akecoraüred,
7% UngttagefuÜ ofeloqttence'. in tyme ügons andfled.
Tyme alleonfumes. Faire mayde confent, and be no more abufed,
Toure chieffèjigoeddoth weare avpay, although tt be not vfed.
' -
Whar
M

XXXV,
'SJT'^hat frendl iiipp {hall lyvixh^hjif^ fytidc '';>•. t!
That to him felfle is fo vnkjyndc.
tth carage woüCy wherejorej houldwee torment "vs more then meesf
VVith too much lofte IBy treadin^emuch the partridn withlotK^
.
feedes. ^' ;' ;
^
A httUwrenlread that breedesaboHt the ^ KyvefNyle^;
xt '
VFho hemgefull ^yetgmes herfdjfe, tofrrne the 'crocadyie. j
' *
•';
....
Fie ofthaffhcunefultdeede whkhonejwhojê lujl didragefofore^ ,
forloi4edidgoeandhangdehimfelfe:>beforehvsSweet-hartesd6rc, .."
Strew ratherflowers at herdore , andfee^ to winhe coKfent #
Kee^s lyffiiand Sotde, andmemone, bowereyour loaeü bento
Ifquoiffor caule , on lieadyeu wear^
^^^ «^
PJaybutallfeaetliolesfoxbeare. ,
"^ f/e Vrchinmakes hïmfelffe a I/aïI, ,ihe rnoufejor to dècedueg "*^"'
Andmakes.htsmotithylïketoahfilexfyde-ga^pngetorècéatte '
Tbedancingemouje. Thus p/ayynumay, bïtt foaH holes bexcare^
Vyho creepem corners letthem bo^^e'venattbümQufetofare^'' ]_^
'Vfihonejif^ortes iavpAyroithtrickeSileO'fiy.outheJmartedQejeele, '
Taci{Kuffiahshence,goe crajïie kpaites andrpencbesfho'rt'e ofheele^
Faire

. ïfBurninge
XXXV II.
luft full loue youle curc,
It vvill rcpinè thtirc at befuire.
. . Ij nxAnv o i
• .• a'U
r 1 0.3 3 c
fJF/e» Of the fmith colde water cajls T>pon theifron hotf^
Jntendingeforto^actfiethatheatevehichldteitgott:
iiJt^zeSyJhtöakeSfitgryiteSyand makesarcondroufepoyfeto hearC;,
As difcontent it chydesyor braules, andan^y doth appeare.
Ofburninge louè'd^efomt cbmpUyneiahdyet refufe weefie.
Out offuch bdrnin^ to l/e broughtjlean mred they fhould bee,
Yea thffttgh ftichdoSiors migJyt be founde, that kttes tourmenf fouldfree
They rathermuldm payhesabyde.then ea/èd for to bee.
XXXVJII.
VVho vnto IdknefTe doth ycildc.
Is as ^b.iAt in Venus feilde.
He Ipyder mllnot once come neare thejerpent htm foffehde,
yVheH fh:eperceaues hee bttfe «, or watchfully doth tend:
Bu^when to (luggifhneffe hee's benty and carelejjè ofhü good^
ZJpon hïm fireightthefyder falls^and poyfoneth hü blood.
yyh^foetherefore mll lotte beholde, and vpould be free fromfmarte^ -
Theymitii^fckévp.allldknejfe^andthereoftakenoparte:''
.
Ui
Or elfi fljü^poy/oned Qupids fhafte wdl Jlryke them to the harte,
lorfpirie Idle perfine isa. whetfione forhü darte.

XXXIX.
Let none for feare lay vvcapons dovvne,
For firft the croflc, and then the crbvvnc,
L

x^
xxxxi
Ifat loucs game you cannot play,
Lcaue ofFin tyme,or keepe ayvay.
TJzfiJ webh ihat'sfra'mde here atyoufee , ü Venus tanglinge netttX
Though many creaturesfalltherein >,yet out againe theygett^
Excepf /omejhp^thatpowerlejfe.heey andfondly.downe an ca^:
For/hch are ondy they that are, m Fenus webb madefkji.
VVhoany courage hath,mtheafe7nay breaks thü geare afunder\
Forïoftie ntyndes looide notfo lowe, andfcorneto creepetherelCTtder.
V^'erftjjeryou liJ^ ^t*ggs to bee ta 'en ypm Venus^ayne:
"But matifully breake ihreugh the nett j or elfe turne back, a^aine.
XXX XII.
When dead I was,and fpake no worde
Your favoure mee to lifc re (lorde.
AHens egge inyour'hatjdesyou bromde yjo batch a chicktnyounge;
Tü wonder,fayyoUytwas late deadinowjltrrs both head O" tounge»
Thinkeyeu that thü a veonder ts? Svpeet-harteP^eiv mee hk^ loue.
And at An injiant youfhcdlfee, agreater matter moue.
RememberthatofUteyouonelygracdetneewithafmyle^
Which qaicknedftich aliffe in mee , niy Vtmesfo vrelde a whyle
And beate, Though lasvoyde offence herejittifipeet mifirü An,
,Butgrace moe ^ithyourfayour, and lleproui^a lolly fpa^h
Bce't

3C XXX III.
Bce't good or badd', yea vveJl or ilL-
It's laue that conqucrcs all thinges ftill.
Lover mnttochurch, astfee'mdejtorenderthankesto God
Becaufè heewas dellueredfrom Qtfidsfcourgmge rod.
There met him in the>t^ya.mayde, ofbeautifullcompleSiion^
^bich didreviue his-formergrisffe^ajidftredhüAffeiiion:
Vorfhee oncefmylinge^ heefo deepe, thefame didapprehend:
i>at there hiiT^aby devotwn , and hüprayers had an end.
The Apein datincingefooneforgetts^true meafttreforto k^epe^
Iffoone ai hee perceaaethe nutts came trinlingeto hisfeete.
XXX X II Ui.
Tliis wonder lately I out fouglit,
That lovers ahke,haue alike tliought*
'Ith RofamoNdl lateljrvent ahrdadto vealk^ i'th'fielde ,
yVee tool^ trvo lutesforom dehghte^ which might ysfolaceyeeldêi
Itunde the one tufte to the othiTCi and layde afirawe o 'th'one i
Sofoone as both thefe tunes 4greedthe-firaviie lept thence anone.
ooke Kofamonde^foyoUy [i^uoth J) doemoue meemthouttouchy
ndwkhoiit haudes can draxte-.foT loues conditions arefuch
That iphofoeyer Vaius bringes, rpïthin herpower, to lye.
Shse makes themfeekandfee mth they before codde not defcrye
3:
BytKis

*4
IN
X X X X V.
By this you (cc, and knowc ccrtainc;
That lovers marre, andmakcagainc.
aunctent Attthers vee doe reade,that there afontaine xeaij
yyhojè water quencht the btmtmge Torche,vphenfo itcametopaje',
That in thefame ft dipped vpere : And then againe vMuld hurne^
ifm thefame that Torch were dipt, hü fame did then returne,
Thefe areyour Trickes Jxveete Kofamond) at thejè yoHJlill have ayemedg
Sdy ftre youjoone extiftgut/h can, nhen oi Iam infiamed
And coat my burntnge heate reyyue, whe» tu Ifieme key-dolde
Thus lovers make and break^, andfothem occufkd doe holde.
XXXXVI.
In wedlock mode this workc candoe.
Of two makesone, of one makes two.
GTiaunte meeyour tender Bramch, {good/tr)to match ïchithmsi
Ipraye,
(And he content ^ for betterfarre, it ü by meetafiayè:
Thenonyourewitheredfiockjforloey it beadeth torrards my hed^ "
It needeth not yourpappe nor fappyjince it with mee lied.
VVhat'i willingly confent, T^p^^J/j
^oe danger needeyoufearcy
Ahhsugh your braunchj feeme tender^ inp)ort j^ace it [rmtemll ben»
Then be it fo^ my lotte and lin all thinges doe agree :
^or to hee tvo againe, it ü, that loynedoneare wee.
Trim
1
,i:;
i

1^1
w
TRue
XXXX V II.
Tmeloveincreafechday by day,
Andknowes no boundes vvhercattoftay.
louemay veell comparedbee , to tk crocadyle by kynde,
VFho altpaeis grorves, andneyer üfullgrowne as vaee doe^nde
From day to day it doth increafe , it growes in all ajTaieSi
VntiUthat deatbgiuesfatall bloive , to end his groxcetnge daies.
Noir, longe/ince I though: mth niyfeljfe, my loue cannot be more
Then this already ,yet loues xveighty ügreater then before
It vooi yforyet Ifeeleit groiveth , vehieh makes mee to dejlre,
Although at higheji pointe lïva-s ^yet higher I ajpire.
X X X XV I I I.
An oldeman in a younge womans arme
Thefooner dead, thcleiTerharme.
AVFanton Gyrle once marryedwoi "vnto a lame olde man ;
who little haddtogiue content. VVhich made mee quefiion thaff^
//owt came thatfheefo wedded vpm ? reho mee thü anfvaeregane
That of dead Affes bones are made^ the bejipy^es that wee haue
VVhen they m th'earth a whde haue laync. As hkeveife haue I redde
Thatfb longe as the Scorpion liues , for nought ügood: But deade
A Soveraigne med'cynetj^ thus I, theremih bemge veell apaide,
My Anfwere had. Adimquothl, andfollejlthatmayde. .
d Coiitoibns

XXXXIX.
'
Conditions thatfarredifa^rce,
May not togetoer vvcll parcd bee.
od-conceited Ape thatüfttUofdelight andJjfonCy
THeFlyethfrom the Torteife {no mans Ioy)ama?;edin rhü/ortr^
The Reafon why the Ape connot the Tortetje weümdure.
It is hecAiife they dtffer much in dijpojitionjure.
Tourloyialldijfojition, Srneet-hart, Ut negere be bent
Vnto that BMjiicque clovpnewhiclj lateyyourfrendes defyrde confent
IfiSweet-hart obtayneyou not , attenda xohilefor one,
Whofe nature differs UfJefromyoureSy then myne ,• orelfe take none.
VVherc loue and lyJdnge once is {ttt
No Seperation can them lett.
TI/ou^ landes andSeaSy tvoods, hillSf e3^ dales^ 'twixt uéfomtymes
doefiandy
That makes nofeperationy nor doth fmftrate true loues bandy
Yottr harteiSweet-harf) dwells in meeyand mylj?mt doth onyoutend.
The lodejioney and True loue areitkcyfortowards theire loues they bed
VVhat though the lodeftonefrom thefteeleyremooycdwerecertainey
Orthatfome interpofed fiuffe werefet toparte thofe trpaine:
TetjliUthü Honehüforceretamestodravpethefieele. Andjoe
WhereeyerKofamondefoiorneSy my harte doth mth hergoe.
Lovc
\
I

LI.
Louc is not lod'ge, I knovvc fiill vvell;
"Where vvoc and mifèry doch dweil.
\T'V7Renasthehoufe , decayde^vpilfill^thenceJwiftlyrüne the Myce f
And tvhe mens bodies giue theghoftefro then creefefleas ^ lyce,
The Spyder lykevptfefooneferceaues when af the Koofje dothfack^
thenfpeenly tofaue herfelfe^ fhee thence infofie doth pacl{.
tABodyJulofwoe, andgrteffe efpayne ^ andmiferie:
By fupids darts , nor Venus baytes , entangledoncefhaübee
Her Torche burnes befi vpheretkmojl xvax ü: By delicates andrtyne
ff Venus lufiproyokedi and there lottesfiames brightejifbyne.
LIL
Some fay t aloude , and fomc doe wliifpcr,
That , is not all Golde that doth gliftcr.
HOtPthat my loueüfnire {goodSir)yottrprai/èsatenotfcantinge^
Slender, andtale, iknovee it well: But mth tn herü vpantinge^
For i to befaire indeede , requires more then afbewe externall
lonelyaimeat Godlylife, and Virtneshid internat.
Vntothüfiramede,yourelou;, Ifitlymay compare,
'^yhichfhervec wellto the eye , bt*t^ ofdifcretion is bare,
Jn choofingeofmyloue {forfoth) Ilefett al that aparte,
Tor Shee thais omlyfaire without,f
hall neyer gett my harte,
5
p
*7
d i Louc

\z
LI II.
LouCjCaulcchmirth, loy , anddelight
Andloureviues the fpiric leiTewight.
LJke deadm grauel ky , oflijfe berefte , O Venus hright^,
VntiUyourSonney andSunne reVynde^O' niade meejla.nd'^pnqht,
éMymngesyourSonedtdgiue,youreSHnereJiord,'e my liffe forlorm
Andfo ofa deadfiock^ toof Ia Imely Creature borne.
Iwhovedsbutadrovojte-droaney nova tnckt and trymd'eaml^
Irrho m darkenejfe latewoi lod'gde^ ahroadtth light nowflie,
I , that o f late ereft Uke a mrme , norv Itftedto thefkye:
toe, dthefe wonders doe^roceedefrom oneglacé ofher eye.
' -y
F I N I S.

I
EMBLEMATA
MORAHA
ET
^C ON OM IC A.
Virgiliw.
Omnia vcrtuntur, certè vcrtuntur amores.

PLin.lib.JB
VIVITE CONCORDES.
h
De natura huius arboris videndus omninp.
cap ^, lohan. Kerumlib. hieregl'tph, ^ocap. lo. vhiDiopfa»em Au-
toregrAcam S Georgica Florenttni ciut , qui mulu de Palin* amore co^fcy/pfit
edtnfez, conti hefcere marii defiderie^qued^modo radices verfui camforr'tgendo ntodt
verticii in eum proclmafme al^sque afeciuumfignii non obfeureproJitetHr.
Komt

KOmthier, mannen cnde wyvcn.
Die , oock als ghy fijt gepaerc
Dickmaels fijt gewoon te ky ven
Dickmaels toont u wranghen aert;
Leert hier van de Boom-ghewaflen,
Leert hier uy t liet ^x^ocftc wout , -
Leert op u gefclfchap paflen
Siet ! dat doet het quaftigh hout.
Letopdel'eDadel-boomen,
Die met beken onderfcheen
Sijn als brugghen op de ftroomcn
Mits (y hellen teghcn een.
Echte lieden , hc ve paeren
Soo ghy in den echten ftaet
Oock den Eendracht kont bewaeren ,
Niet dat u te boven gaet.
BATILLIVS.
PAlmarnm hincillinc, fontü ceuformce durto ,
Amnem intermediumfrmma tnafc^ue tegtmt
Fltro dum ofpofitos mas mde^ bmcfiemma ramos
Curuantesfihife confoaare petunt ,
Ire et in amplecxuj exoptatofqiie hymeneos ,
^afrondojï oculijunt m amore duccs.
lam mihinon ali^firment comubtaflamm^ ,
Treferat hü omriem non aliundepuer.
Pronulajam cajlospalma wia accendat odores.
Qdat et ipfafHosJ^inea t^da, fuces.
Greg: *T^chterusin EpiJioU dedicatoria axiom : Ecclefadmatrimonium
myJltcHm Cnjii d Bcclejie hocipfitm Emblema non mimspie quam
arititetranliuUt,
^ "^
Aaa*
SVVM

SWM Q.VEMQ.VE TORTVN^ POENITET,
Cicero.
NEmoeji, qtiin vhivü, qttam ihi, vhiefl, efc maZ/t, namfuam (jttifqueco nditionem
miftrrintAm putat , e»m idmen contentttm\fui6 rehm ejfe , tnaxtmtt funt
£erti/sfvjxque di vitU.
Als

P
het vifje leyt ALs gevanghen
Daer het noy t te voren lagh^
Strax foo krijghtet groot verlanghen
Om te wefèn daer het plagh j
Maereen ander, afgedreven
Vande Maes ofc vanden Rijn
Koomt ontrent de fuycke (Veven
En begeerter j in te fijn.
^ieheeft vreemder dingh gelefen ?
Noy t en is de mcnfch geruft
Iflctniet eenfelfaemwefcn?
Niemant heefter vollen luft :
Schoon men koomt tot hooghe ftaten 3
Schoon men heeft geduchte maght.
Schoon men krijght oock groote baten y
Noch. ift datmen meerder wacht.
Vrienden, laet uver^enoughen
Met dat u den Hemel geeft
\^iltu nae de reden voughen.
Dat is t'befte datmen heeft
'W^aerom wenfchen, hopen, fchromen?
Waerom altijt weder aen ?
Schoon ghymochtet al bekomen,
't Kond u dan oock llimmcrgaen.
Q iiin «5i hoc modo applicari poterit fimiiitudo.
rfcis cum modum ingrcdiendi najfam videat, egredundi non videAt,^ nihtlomi-
ntii ingrediaiur ,
pfcatorthui fitprxda: non ejl ergo [ufciftenditvi nsgetium, nifi
frtfu per(pe^a ratione qua tepgffis inde rnrfuó explicare ; tiec emr» Ubjrinibi ingre-
diendifuntfmeplo, qufffecurus jiejfü ndire,
Aaa 3 Q.VALJS

QVALIS REX TALIS GREX.
III.
Lucanus.
.... ProcerummoluihoccanSlafeijutwtttrhumaaumtiiucisvmtgenU'S,
Claudianiis,
^Cilicet in vulgus rnanant exempla pokntnm
'y'tque ducum Utuos , ftc mores ca/Ira fequuntur.
Cicero.
AVferendi de medio autores non tam vlctfcendi eaufa , ^uam vt in prefens doc
mïntumjiatuai , ne quüialemanfeniiam vtlit immri.adBrutnm Epijl.

doch eens Slet mdi'fenpdel
Was te '-voorengeen gewoelf Geengeruchte^ geengefcinl.
Alle dinghen warenJiil^
Alde '-uogelsfonder nyt ,
Al de --u o gdsfonderflryt ,
Maer een fchreeurver metter '-vlucht
Hier qe-vallen uyte lucht ,
ALieckte y doorfijn hees gefchal
Tivi/i en oproer overal,
{Maeckte dat hetganjche rot
J^am ge/j/ronghen ttythetkot^
.^amfoofel hier ingeflort
T)at het water troubelwort.
Het ü nut tefijn gelooft
Dat een vys , eenfelfaem hooft ^
Dat alleen een eenigh man
C^anfche ryken Horen kan ,•
Dan het ü 'oock^voel gefien
Heden en in ouden tyen ,
Dat een eeni^hooftge

AMORHVMAN^ VIT/E GLVTINjVM.
IIII.
Philippus Beroaldus in orat. in principio enarratiouis Propertij,
QP^odin nmigio guhernaior , (juodin
dmtatemagifirattfi ,qH(Kiin mu/tdo
fehhocititer mortAles ejl Amsr.mttigium
fncgukermt^rc lahjca,cmtaijine tua-
giftratupericlimar , mundttsfnefole /^
vehricofus eftcttttr ,
fiHeamonvitalUmnesi^
é" wortdium viu
Sict

^ Iet
wat het vier vermagh ^ het doet de ftcghe duygen
^^Sich vonghen tegen een, ennae dematebuygcna
Hoefeer de kuyper klopt, het vier is meer als dat.
Het vier verheelt het vverck , en maeckt een bondigh vat.
Watisvan echte trouw, envandercchter-handen-''
n Wat van het bruyts juweel en alle diere panden/*
Wat ilTetofdcjeughtgaet trouwen indekerck.'
Tis al macr water-verf, tis al gebroken vverck
De liefde binthet volck , de liefde vought de zielen.
Die fonder dat verbant in duy Icnt ftucken vielen
Brcnght hcfde , foete jeught, ontrent de weerde trouw,
Want fonder dat behulp en iffct macr berou.
Ambrof, de Offic. lib. j
^^ OUtium huim njitat eH yt habeas cmpclm tuum a^erias^ cui arca,"
^j na communices , cui fecreta tm feSiorü committas , i>t coUoces tibi
fideLm amicum qminpro^em^raiuietur tibi ^ m tnflibiu com^Aticitur,
in terfecuüombus adhortetur.
Bbb SEPES
9

xo
SEPES SAPIENTI^ ,
V.
Val. Maximus.
SILENTI VM.
TjtCfttiruitoi epimum ac iutifimum idminijirdadarut» rerum vitJculum.
Cato.
^4m milt Ucttifenscet ntat ejje lecutum.
Ouidius.
EXimia tfi virtutprdftare plentia rebta j
At contragranis efi cftlpa tacexda toijei.
Wan-

'Vf'^Anneer het uyr-xcerck, niet
^ ^ enjlaet'
éMaerdat alleen de rvijfer gaet
Soo vportet «iet te licht ontflelt
Ghelijck^de daet en reden welt
^aer als het al den ganjchen dagh
Is befigh met eenjlaeghenfla^
Soojeylterjchier aen yder radt.
Cedfterigh ickjn neet niet wat.
Wie doen , en efterjwijgen kan
Dien houd tcl^njoar een/è^er man
Aen vfie men njry eengroot hejlagh
II
Oocl^ [onder [chroom betrouven
magh
ScnccaEpiftol.16.
Nihil aqtte froderit ^qfiarnquie[cere j ^
Tlunmum[ecum.^^
Ambrof. lib. i . de Offic,
Maer diefihier met ter weerelt doet
Als dat een yder veeten moet ,
Dte is ijjetjy men liefde pkeght
ofdatmen groote dingen tveeght)
Die ü ondienjiigh oyer ai
En boert alleen maer ongeyal.
Wel leert dan [hijgen [oetejeught
Wantfipijgen ü eenfihoone deugt.
minimum cum alijsloaui,
QVamplures '-vidiloquendo tnpeccatum incidijfe yn/ix quemquam
tacendo : tdeoque tacere nojfe dijficilius eji quam loqui. [cioplero[
que tacere ne[ciant : fapiens eji qui noutt tacere.
I
Bbb ALTERIVS

Il
ALTERIVS NON SIT , Q,VI SVVS ESSE POTEST.
Scncca.
IttxBimahile hemmefifuumfien.
Cxfar.lib.s . de bello gall,
OMnss hemmes liberutijludent é" co^dHionemferuitutisfiderutit,
Dancl

Anckheb, oWijngaert, oudeftam
Dacickeen reysfoo verre quam
Dat ick mijn eyghen wortels had.
En foOi^h voortaen mijn eycren nat j
Nu wil ick naer een ander dal
Daerick mijn eyghen wefen (al.
De vryhey t is te grooten goet,
De vryheyt is te wonder loet,-
"Wat hanght hy acn een ander man
Die van fijn eyghen Ie ven kan J*
Seneca.
OMnium quidem occupattonum conditio mijèra, ejl ^eorum tarnen
mifernma yquineftiü quidem occupattombits laborant, ad alienum
dormiunt fomnum^ ad aüenum ambulant ^-adum , ad alienum
commedunt apetttum.
Horat.
QVifnam igitur Itber ejl ifapens , Jtbique impenofus ,
^uem nequepauferies, nequemors ^neque njinculaterrent^,
Kejvonfare cupidmibus , contemnere honeres
Fortü , (^ m feipfo totus teres atque rotundus.
Plaiitus.
ÖMnes profeet o libert übentiué fumus ifuam
ferutmu-Sy
Acerba enim efi omnü homini mgenue
ferttitm.
~'
Bbb j
Kunft

^4
Kuflft voor kracht.
VII.
Cicero.
NOn virihui, noa velocitate aut ceUriute corforum res ntagnxgeruittur , [cd
coftjtlioé'feitterftia,
Valerius ïlacc.
, , , , fepe acri potterprudentia dextra.
Cicero.
parumfunt 4rptafons mjijit cenjiliumdtmu
Siet

sIer hier den grooten"NJ(/^alIe-vis
' Siec
wat een monfter dat het is
Siet hier dat ombelompen vee
Het fchijnt een eylant inde zee
En efter wort het dier gewont
Alleen maerdoor een cjauvvcn vont
Het wort ^evan^hen en o-efchent
Oockin fijn eyghcn element
En dat noch van een fchippers gaft
Die nau acht voeten hoogh en waft.
Vraeght ymant hier de reden van >
"V^/^at ilTet dat ick (csscn kan
Als dat gewelt en groote kracht
\^ort inder haeft totniet gebracht.
Ten [y dat vvijThcy t voor en nae
Ten fij beleydt te roere ftac ?
"VC-^ant anders fietmen dat gevvelt
Door eyghcn krachten wortgcvclt.
Ghybout dan niet op groote machty
En min noch op u cyghen kracht,
Macr doet u faecken met verftanc
"Want dat is vry al vaftcr banr.
Cicero.
Cedant arma Tog£.
Gallicura Adagium'
Mieux vitit engin queforcc
Italicum proveibiirm
'Siiona lafer-z.i meglio l'ingegnê,
Horat.
ris mflfj cxpm tn»k ruit/na*
'5
Dat

iC Datnchkandroopeu , Jsbeft tekoopen.
VIII.
QP'jm mifer isie Coijuus , cui tiilpwgnedinü olla.
Seruat , (^ ajjAndii eÏÏ cui male paiia caro \
Tien ilügrato , redolet mdore culma
SfUndtda non liquidotingatlur ejfagiira.
Quam mtfer i(le ProcM , cui nilhabet ar ca. , cuiqus
CultapnelUdemum ,fcdjl»e dote y venit J
llle qntdem Utas mtmcratpo tcntfore noBes ,
\^t mifiros fetcrit quisnumerare dies ?
Ergopuer mis h^ec dogmatA conde medullUf
Vtuere in dura cenditime velis.
fJUdcraferis nefuwe .
domi (i finguia deftnt'^
Si bonw ejfi Opf^ , Ji £r9cm tjje vilts.

IC
hebbe goet vcrftant van al de kcuckcn-flrekcn
Dies can ie van gebraet en van gcfoden (preken
^c\ hoort dan eens een woort, en neemtet vlij tigh aen ,
At koomtet van een koek , het can ooc verder gaen.
' Indien u vet ombrce(5l om ii gebraet te dropen
Soo wacht u , watje doet, van mager vleys te kopen j
Een blauwen fchapen-bout en wil geen fchralcn heert,
Maer vleys dat magher is dat eyft een vetten weert.
Mydund:,bemindevrient,ghy fijt niet wei tevreden.
En feght (nae dat het fchynt) dit fijn macr kcucken-redcn j
Ie bidde, neemt gedult, enfvvijghteen vveynighftil,
Ghy fultet haeü: vcrftaen vvaer dat ie henen wil
Al fpreeck ie lieve mact, alleen maer van het koken
O vryer, letter op i het is tot ugelproken:
Hetis een korte les, u dicnftigh inde min,
Vdienftighboven al ontrent het huyfgefin.
Kont ghy een teere maeght niet bieden goede daghen
Al wat ie bidden magh, foo wachtet haer te vraghen ,-
'>^ant ioojemy gelooft, die vry dit ambacht can.
Het vleys dient vet te fijn , ofboter inde pan
Soo ghy mijn raet veracht, en wilt noch eftcr trouwen,
1,
lek ftellet voor gewis, het fal u naemaels rouwen :
Ey ƒ wat een ilecht belcyt, en wat eenmalbedryf,-
Om een lid wel te doen foo lyt hetganfchc lijf.
Ccc LIBEAT,

i3
LIBEAT ,
Egyfipp. lib.ii.C2p. 9,
I Nipfis agrejlibui ferü arcliftma, viac/a
,fife excitent,imprimuHtar^f(.qt4ftjcant
, rdaKHnttir, Ktbtl oaim tam ex-
ajperat feruoremvulmris^qutm ferendi
infatientia^.
Seneca.
NBce/s'itatii non aliud effugiim efl >
qttam velie qued fpfapetii.
Q^VOD EST NECESSE..
IX.
Seneca»
Grauia feite ferentes minus Uduni,
Gdlius.
Feras non cuhes ,quod vitarinen pcuft
Arn. Perron
'\j:EaJ?itati purere fmper fipieiUt
cj} habitum.
Wat

"^ 7"T TAnneer devogciisverftelt,
V V En ftaet en huppelt op het velt 3
Met ftricken om het been gevat,
Soo worthy destehchtermat,
Soo hjt hy des te meerder pijn.
Vermits de banden enghcrfijn,-
"Want hoe hy meer en harder fj^ringht,
Hoe dat het garen harder dvvinght,
Dusbh]ft hy,naeeenlanggebaer
Ten proye van de vogelaer.
Jndicn dat noot oftegen ipoec
Koomt ymant pranghenacnde voet.
Die maccke niet te grooten druck t
Maer buyghe nacr het ongekick
"Want die het leeton\3finiüh drae^ht
En wort maer des tcmeergcplaeghtj
Maer die hen voughennaer het pack
Gevoelen minder ongemack.
DVm cadit in fedicas , quoi cAÏlidus ahdidtt auceps ,
CUufaque cAptiuo crure tenetur ams^
Saltat, ^ infanis clamoribiis sera complet,
I7\(Vc mmus alarum 'verhere pulfat hamum.
^uidfacis mfehx
? aut quidtua crurafatiga^s 5
Vtncla relHolantem te magü arcta premunt,
DijjiciU Jiforte loco te ijita, locautt
Munus t^ baud aque candttioms ohü,
Terfer , erit medicina tuispatientia damnü ,
VerfeVy ent leum quod benefenur onm.
Ccc2 .
^5
PAVPER

2.0
PAVPER AGAT CAVTE.
X.
Ouidius.
QVidfmt vt tut/H agitaret Djtdalus alM,
Icarui immenfa4 nomine fignat aquasf
I^^empe , qu0d bic alt'e,demt^m illevolaret.
Nam ftnnoi Ambo non habuerefuas.
Crede mthi , bene qui Utuit , bene vixit , é" {»trA
Fortunam debft qui/qi/e manere (aam.
VVaerom

*T T'X' TAeromkoomje boven drijven
y V longhc Blieckcn kleyne vis ?
Ghy mocht beter onder blijven,
Daeru eyghenvvooninghis:
Boven vlieghen grootemeuvven
Met een wonder fel geraes
Die geduerigh komen Ichreuvvcn
Om te grijpen eenigh aesj
Laet daer groote viiTen komen,
Laetfcftiighen inde luchr
Die geen graghc vogels Ithromen,,
Noch voor grijpers fijn beduchr»
Alderhande kleyne dieretï
Sijn beneden aldeïlpeH:,
Dacr ift datie moghen fvviercn
Daer is doch haer eyghcn neft
Als een Blieck hem meynt te draghen
Soo gelijck een Wall e-vis
Dat fijn voor hem vvilTeplaghen,
Mits hy knap gevanghen is
Als een minder meynt te pleghen ,
Dat een meerder heeft beftacn j
Dat is hem gans ongelegen
"^^ant her doet hem t'onder gaem
luvcnaU
H(^ad
fACik emergunt quorum virtutibus ohfiat
Res anguJlA demi.
Ouid,
\ Au er amet cAtité
f Umeat maUMcere paupef
Mukaqm diuiubHs mnpatkndaferat,
Ccc j
"af
VITA

Ak,^^
VITA ROSA EST,
VIta Rofaesi , dum furgit , ahit ; breve tempus vtriqtte efl:
Hei mtht ! Lux partem quacjue deceris hnbet.
yirentcs merimur , monentes vmimui ; ingeus.
Pgrtia mors vit* portio vita nccu •
Labitur ertA dies , ^r , dum venit , horA recedit,
^id ftigiam mo rtem ? me mea vita fugit j
protinut incipiam non mohJlii e(fe motiendo ,
Et vix dum c{ppi viuere , vita fugit :
Nos mi f eros viu qnid de breuitate queramuri
Sum qutrorfhsG ipfo tempffre vtfafugit.
Het
ï

HEtRoofJekinders, datje fiet
Endatloo roodenknopjenbiecj
Dat IS een fchoon, een bly gewas,
Macralce vluchtigh, al te ras
Hetisgelijck uteere jeught.
Dat is tefèsecn, corte vrcusht:
Geen dach hieropter aerdendaclr^
Geen Son hier inde weercltftraelt,
Oft'miftgeducrighdirengint
Daerom dcpluckerdat bemint;
Hetgaetteniet, terwylhetgroeyt;
Het >rort verlept, oocalshetbloeyt.
En , fciioon het dundt ons wonder cel
Syn trofievvort een dorre fteek
SictVryfters, metdenfhellentyt.
Die ftaegcn ongevoelickglyt,
5oo vvorden blonde vlechten grys
So o worden blyde finnen vys,
5oo vvorden roode lippen blau ^
5oo vvorden fchoone wanghen grau,
Soo vvorden rappe been en ftranij
Soo vvorden vlugghe voeten tam
Soo vvorden vette leden fchrael
Daer ley t de fchoonheyt teenemaeL
Daercoomr de rimpc] in het vel.
Ach vvech is danhetminne-fpel.
Ons leven neemt allenxen at,
Wy gaen geduerigh naer het graf,.
En even met dit cyghen V voort
Soo gaen ons fnelle dagen voort
Sietmaeghtofvryer, vviejc fijt,
Vblocmkenisvancortentijt. Voor
2^5

i4
I
N
Voorde nacht , Dient gcvvacIiL
XII.
Plant. Bacch.
Llefehro(ïtu fïeri nihil poteÏÏ , »ox muiier vinum
Homim adolefcentulo,
Ouid.
Ox é" ^*^^^ vmumijtie nihil moderayHe fuadcM
lila phdore vacat likr tmort^ne mt».
Si

Slet wat een felfaem dingh / ken worde niet gedreven,
Maer can al naer ie wil, in alle boomen Iweven
Daerisgeenwackeroogh, dat op denettcnloertj
Daer is geen vogelaer ? die aen het garen roert
Daerisgeen Quackcl-been, geenloofevogel-pijpen.
Geen ander flini beley t , om my te moghen grijpen ,-
Int corte , niet een menfch die op het vanghen paft.
En des ^1 niettemin foo ben ie eftcr vaft
ïc ben ,
'ken weet niet hoe, ie ben eylaes /^evanghcn,
Ie blyf, eer ie het weet , in defe ftrickcn hanghen
Vraeght ymant hoe het coomt ? wel hoorter reden van,
Mifcnien ofmijn verdriet een ander dienencan :
Schoon ie geen vleder-muys geen vul en was gefchapen.
Noch was icinder nacht onwilhgh om te ilapen;
Noch focht ie overal int duyftermijnbejagh,
Hoe wel mijn grillighoogh int duyfter nietenfagh.
Nu benichierverftelt, onfekervvat temaecken.
Mijn duncltisbuy ten hoop hier uyt te moghen raken j
Nu roep ie met verdriet , och waer ie inden neft |
Dat is een jonghc wulp, en alle vogels, beft.
De nacht, de naere nacht die heeft gevvifTe laghen.
De nacht, de naere nacht diebrenght gewilleplagKen -,
Gelooftet, diehct racckt; Al wie bynachte loopt ,
Die pleeght iijn mallen luft tot hy het eens becoopt.
Alio fenfu
T Ina vides minibus qua: non trahit iraprobus aOceps
-' Ipfamouctcaffes vtcapiaturauis. 's^u^r/.i
Retc boni , Princeps , fit principis iftud imago
Qucm fcelas iramitem non levis ira facit
NoD priuata tibi gladiunfi^YindiAaminiflrcc
Sed velut invitoconcidatenfe reus
FactoticsaLjs traftindanegotiaoandcs .
" -
Exercetquotiescarnificinareos •""W'^ViVM^ St»^, .•
Ar quoties aliquis mcrito decorandus hoflorc cft
Tune ides ^ Urga ptaemia tunde mum Ddó IVCEAT
V.

z6
LVCEAT LVX VE^STRA CORAM HOMINIBVS,
XIII.
Sencta,
^inquam cA mutilü opera citfü bent,
^/ts-.r ..j.y Nam
Ftile etiam exetftplum quüfccntis,
Plinius Paneg
MEbtiS btmina exemplü ^«centur,
c^ux in primis hfc ia fe hem habent
, quod approbant , qu£ pudpiunt
feriptfc.^.
...r::;
.i
Ouid.
Sic apiar eepfura érfic -i
exempiapir*ntnr
Cam iudex alios qnod menet
ipfe facit,
y
Vïiendcn

VKienden, het fijn nutte faeckcn
-Dattcr acn het dorre ftrant
Stact een hoogh, een vierigh baken.
Dat gehecle nachten brant-,
Want als ymant coomt gevaren
Midden uy t de woefte zee.
Midden uyt de ftoute baren,
t'Wijft het fchip een goede ree.
Dit is recht het ey ghen weCcn ^
Vaneen vroom, en achcbaerman.
Die ten Hcmcl-vvaerts gcrcfcn
Voor een Baken ftreckcn can.
Laet u licht, ó Chriften, ryfen
Laetet {chijnen over al
Ghymoet aendewccrelt^K'yfcn,
Hoe en Vf'aer men vaeren fal.
Hu^odcclauftro. Animaclib.j,
Sic liicedt Ihx 'vefira coratn hommhusi idyeroexhocfit cumapparet
mifmcordia in afeciu knigmtasin njultu, humilitasmhabitUi
,
modipa m eohabitattonc^patientia m tribtdatione.
Greg. fuper Ezcch,homil.5,
QVi in occult o bene yiuit,fed alienoprofeSlmminimeproficit^carhd
c(l. qut njerotn imitationefawlttatü projïttisjumen reclitudmü
(X Iele mtiliü demonftrat , Umpas efi : qmajïbiardet^ ^ aljs Ittcet.
2-7
_ Ddd i Qui

tS
Qui a une chouetce prend des autrcs oifeaux.
XIV.
O-
Calph Fclog.7.
P'tinam nehünon ruftic* vejlis iKe(^et
* P'idi(jem proftus munumina, fedmihi fordes
Nudaqne paitperUi ^ (jr admiro fhula morf»
Obfuerant.
luueoalis. fat. 3.
IjMd ficik emergunt , quorum virttttibus tbjlat
rts angufta domi. Achi

Ac h '
vvat'Jieb
icmct'verlangcn
Menighmael hierop gelet
Hoc ie vogels mochte vangen
Met dit eygen vincke-net,
Maer al wat ie heb begonnen 3
Wat ie immer heb geftaen,
Z^^oytenhebic yct gevvonnenj
iVoyt en hecftet wel gegacn j
Dan had ie te bloot CTefeten ,
Dan begon ie al te vroug.
Dan had ie den flach vergeten
Dan en troek ie niet genough.
Dan vvaft al te ftueren vveder^
Dan te elaren Sonne-fchijn
^'oy t en quamcr vogel neder,
t'Seheen ten wilde nimmer /Ij'n:
Vraegtcr ymant nae de reden,
"Waer acn dat het fchortcn mocht ƒ
G eenfins aen mijn rappe leden.
En noeh minder aende locht
Macker, hoort eens fonderjocken
Hoort den gront van mijn verdriet.
Vinex en moeten vincken loeken,
Sonder vincken vaaiihtmen niet,
Vincken heb ie nu gek regen
Daer ie mede vincken magh
iVufoo COC mter vin ck gelegen,
Daermen eerft geen vinck en fagh.
Dit o vricnt du moetje dincken'',
Anders fijt ghy my te dvvaes,
Nicmant vinck ter fonder vincken,
Niemantvifterfonderaes. 1)dd ^ vvid.

Cnepum
"VTickt cerjc wacghr.
Scncca Oedip,
regem timtni
Aha ditm demCKi p^(ff,
yirtihtts jideas nsuü,
Certat ^ veroi sues
Vinccre ,ac falfis nimit
Jmperat fennü puer^
heme» eri^mt fretif» Wan-

"T T^ TAnncer de vosfoüAover al '
V V
"W^'^icr dat hy roofbecomenfal
Soohy dan coomt ontrent het ijs,
Soois het voijcvvel foovvijs
Al voren dooreen fliel gehoor
Al voren met een vvacker oor.
Te prouvcn uyt den vvater-flagh /
Hoe dick de fchorfe vvefcn magh,
Envinthctdan het ijs te fvvack
Soo hout ons rcyntjc fijn gemack3
Soo bhjft het daer het eerftmael was .3
Om niet te vallen inde plas.
Ghy , die in nieuwen handel trect
Daer ^hy de gronden niet en weet
Oi onder vreemde lieden coomt,
Hetisunut tcfijnbcfchroomt, ^
Het is u dienftigh traegh te iijn
En noy t te bouwen op de fchijn
Ghy neemt dan noyt yet by dcrhant.
Offtecck u vingherin het lant.
En let ecrft hoe de baken ftaen.
Eer dat ghy verder pooght te gacn,- .
Want nieuw bcilagh , en groote (poet
En dede noyt fijn meeftcrgoct.
Cornelius Gallus,
"^utnttts VAriosrcs f/g»afèf»perèakt,
^inffdijs nomtAsfewPer Amka fait.
Al

5i
At wie benijt. Is in druck vcrblijt.
XVI.
Poëta quidam vetus in Antliologia. Sed.i, tit, in Inuidiam.
SI (juis edit ipfe qtios amat Dc»s
Se prodit tf>fum quid fiet ftHltifimus
Aduerfas ipjum namque fefc Amat Deum
V-K inufdu hAuriem bikm acerrimam
tornare pportet hos Deus quos ipfe amat.
Nazianz delnuidis.
%^lieriAm f*licit4t(m fuum intcrpremtur wfcrtumm^
Vricndc

I
VKienden, die het dier hejtet
Datmen Salamander biet ,
Let eens met eenfneghen geefl
Let eens naerder op het bcejl
Zet eens xsattet hier beduyt j
^n dan trechter ^'oordeel nyt.
aIs het dondert, als het raejl ,
Als de wint geweldigh blaejl ,
Als hetjiorrernt uy te lucht
Sao dat al bet veout ruerfiicht ,
Van/oo ü hetmonUer teel,
Danfoofoucktet enckel(^el ,•
éMarr alsficb een hellen da^^
Schoonder opent alfeplagh ,
Als defonne liijiighjchijnt ,
Dan ijl dat hetjh en quijnt ,
Van ifij dathetjitenpruylt.
Dan ijl , dat hetjitenfcbuylt
Jn
een diep , en dnyjlergat^
^aer noyt njrohckdier en fat.
Dit is recht een nydigh menfch,
xcantdie kl'ijght fijns hertfenwenfch
tAls het elders quahck^Jlaat
'- ••
Als betymant tegen gaet,
Hy is dan eerjl recht '^erolijt
aIs de ganfi:he huerte krijt:
Maer indien betfoet aelnck^
Koomt

34
Yl, metwyi,
XVII.
Sratius.
yo^A (parium temmilite meram^WAla cfiti^dmhfijlrat
Ouid,
üiftr^ hAhcntfarux ctmmoiA magn^ mtra
^

EPerfè-boom, het vrough gewas.
Dat bloey t gemcenlic al te ras,
Soo dat het licht (ijn bloem verlieft
'V^anncer het inde lente vrieft.
Een ander boom , nae mijn verftant,
Iswyfêrhout, als defe plant.
Om dat het noy t fijn loofen fchiet
Voor dat het groene boomen fiet.
Het is belVacrlickacn te gaen
Dat niemant oy t en heeft beftaen
Want ^57ieder pleeght een nieuwen vont
Diebrantvvel hchtfijn hollen mont.
En ifler dan een (hegher gaft
Die beter op de tyden paft
Die fietmen dat de vruchten treckc
Van dat een ander heeft ondcckt
Dusghy, dieditengintbcftaet,
Siet datje niet te ras en gaet
En weeft niet van te loflen aert
Maer let hoc dat een ander vaert.
Sencca Agam,
p
Koinde qtfidquid efifj>acmmy ^ tetffptts til/i
^utdratio nequitfz^eftnauit moray
i
Sencca.
Si quid benefaSiurn yelü , te,mpon trade.
E z. FOMES
35

3^
FOMES VIRTVTIS ,
XVIII.
Syliusltalicus. lib. 7. belli Punici.
Tdntaadeocumrestrepid* reuerentU Diuu^
fiajcttttr,
Camerarius58.cent. i,
F'Ortisah adtterfis animmpr/ukrior extat
Pondereftc(rejpa[Hrgit acamhui humo.
CALAMITAS.

Ls de kallick wort begoten
Met een kouden water ftroom 5
Dan wort haere kracht ontfloten,
Alsontfpronghenuyteendroom,
Dan wort eerfthaer vier ontftekeft
Dat in haer verholen lagh
Dan begintetuyt te breken, ;
Datmennoyt te voren fagh.
Als de boomen ftaen en vechten
Met den wint en fijn gevvelt.
Dan iftdatfc dieper hechten
Haere wortel in het velt.
Als de vvijngacrt wort gcfneden.
En fijn weeligh hout gelnoeyt,
Hy en heeft geen quaet geleden ,
Want hy des teoetergroeyt.
Vrienden , geeftet niet verloren
Als ghy valt in tegenfpoct,
^X/^ant daer is de Tucht geboren,
Daer is oyt de Deught gevoet.
Aliofenfu,
Vlyafuperfafis calx exardefat ah vndüy
Crefcit ab inieSiüflawmafabriiü aquü
Stepeputatagranes dat ^'tneafcpe racemos ,
Artanotho ,^uevcujfemagefigithum9.
Exai^itataferts Ecdejta dU tyrannü ,
Candidiorfemfircafididiorquefuiii''^'^''''^^' '^^^
^^omagühxcpremitur^tantomagüyfquerefHWti
Fcrttei m aduerjïs relligionü amor.
£ee 3
CEDENDO

''
CEDENDO VICTOR ABIBIS.
XIX.
Hcrodof.
Avdivi virds adnece^ttdtem yedactos prglium injlaurajie , (^fupcrimm quum
acceftjfent cladem emcndajfe.
Caefar lib. 3. de bello gall,
PLerumijue m (pe vióicrU redintegratis
Vjribué écrius fugnMar^
Als

lint [iet ee ALsym xpydegracht
En dat hy met fijn ganfche
ma^}t
'X>aergeenfi?iso'X>er fprin^hen k^riy
Hy worter noch veel mee ft er yan
Indien hyjlechts degrjpe iveet
*J)at hy maer rvat te mgge treet,
Vyant dat yerreecki hem meerder
^ucht,
en draegt hem/helder door de lucht.
Isymant , t'Jy dan out ofjon^y
AKdua
5^
' Ge/int te doen een meefier-fprongh^
€n dat het eer ft met voort en ml.
Die houdejigh een rceynighjlil^
Enporre met te '-veerdigh aen
Maer leere rat te rugge gaen s
yi^ant die met redm xrijken kan.
Dat ü njoor aleen handi'^hman.
Die Veelt ijt rvelte weghe l^ringbt,
Daer haeji en kracht met door en
dringht.
resjic£pta tibiy nee motafecundet
Nee firmet timidas faujia ^linerua manns ,•
Vota quidempaulum ,pd mox retenda , rehnam ;
Trima quodhaudpotuit curafecitnda dahit.
9{onne retrocedens aliquü , rurfttfque recurrens
Ver foueam niju dexteriorefalit ?
Ti

4«
LICEAT SPERARE TIMENTL
XX.
Tiber, apud Sucton.
Sent fafloris ejl tondere^ecui non deghbire
. v. - Salom . Prouer . 3 o,
^t nimié mungit elicitfingHinem.
Wie

'T 7"T T Ie Kaerflcn met den fniiyter nypt,
\ V
Sie dat hy niette diep en grypt
"Want die het licht te vinnigh fnuyt
Die bluft oock groote fackels uy t
En heeft dan niet voor fijnen danck
Als {\XMrtenroock en vuylen ftanck.
\C/ie fchapen fcheert of menlchen fchat.,
Vcrfchoon' het vee, en oock de ftad
En voor het befte maecket hier
Gelijck een fuinigh hovenier,^
Die als hy groene kruyden (nyt
Voor al haer tecren wortel myt,
\i^ant (oo hy t anders meynt te doen
Soo draeghtct noy t fijn leven groen.
Jll
Akxandcr apudP'utar,
Odthortulanumqm a radice ekraexfcindit.
ExCicer.adAttic.
Odi^rinci^em qui^ennasita incidit^ yt rcnajci ntqueani.
4>
Fff NEC

^»
NEC SVMMA SATlSi
XXI.
ScnecaTiag,4.
QVifquü fecundU rebus exnUnt nimh
Flmtqut luxufemper in foltta afpetttts
Tune tllum ntign* dtra Fortune cames
Subit Ubido,
^od non fstcjl , vult effi , qit't nimium foiefi.
De

'
DE ftaet-fucht en de klimmer- boon
Die finghen veeltijts eencn thoon,
Want cerft, wat dat de boom belanghc
Soo haefl die maer een ftock om vanght^
Strax klimt het trots en moedigh kruyc
En boven op , en boven uy t
Soodathetfkh tenleftenftreckt
Oock daer het rys niet toe en reckt,
In voLighen dat de fchrale wint
Daer als een eyghcn Ipeeltjen vint.
De ftaet-fucht , door hacr trots gemoet
Die hout hier ingelijcken voet,
Sy kent noch paelj noch middel maet.
Vermits fy altijt verder gaet
Soo datfe voor het Icfte fxwccft
Daer ly geen ftock offteunfcl heeft ^
En wort dan eens ter neer geruckr.
En met den voet int flickt cedruckr.
P Seneca de Beneficiis. >
NVriquam improba/pei quoddaturfatü efl\ma,iora. enim cmimus
qmmaiora'-uenennt y mtentwque concitatior eft Ambitio Jïue
cupiditas mmagnarum opum congeflucollocata, vt fiamm^ infimta

44
Horat.lib. 2 od lo
AVram aHt(qHiirHedivaitat(m
Dihgit , tutUi caret abfoleti
Sordibw teótt caret huidenda
hobrm auU.
CEDENDO VTCTOR ABIBIS,
XXII.
FJElix
Sf ncca Agamcrtii},
, medU qtiijcjuis turhe
Parte quietm ,
awa firtngit
Ltttora iuta , Umidufque muri
Crcdere cymbam , rcmo terrM
•] Pro^ioteUgit^
Ovid.
^edemihi,betiecii4iUtuithenevixn,érintr4
^ F»rtmam dekt quifque manere fitaw.
Chy

GHy,
diehierhet tangher[rict
Vanden wint gedreven fiet,
Sy t verbaeft en vraeghc het my
Wat hier van de rec|en zy
Dat het riet met metterdact
In het water nederflaet.
Dat het niet in ftucken fpringhc
Als de wint (oo vinnigh dringhtj
Daer nochtans een eyke Ham,
DiefchieracndcnHemcJ quam.
Licht ter acrden vvert gcruckc
Licht ter neder vvert gedruckt
Licht daer henen wort gedray t
Alfer maer een ftooker v vayt ,•
Hoort de reden, heve vrienr,.
Die voor u geweten dient,-
"Wat niet inder hoochte vvaft
Dat en lyt als geenen laft
Dat en wort niet licht gequeltj
Dat en wort niet haeft gtvelt
Door de krachten van de lucht
Daer van menigh rotic fucht:
Soo het dan noch opte mact
Mette winden ovcrgaec
Soo en heeftet geenen noot
Van te vallen inde floot
Want ( gelijck de daet betuyght)
Selden breed het dateer buyght.
4?
Fff} SAL

Gruter. lamb.
2iec detrahM nee detrahentes audias,
SI
Chryfoft.
quii te pratereuttte Hercus cemtno
Heat , hoc factentem nonne ctmirtM
(CJittitio é' coUtmeitA afftaoi ? hocfac^
eirea detra^ores mn mmftc cmmetum
SAL SISTIT EVNTEM.
XXlll.
Idem Trochaic»
£cj«fö animoferre ebtre&antes nen
yacdt cuipafua
Jlerctts ilUmfcetore fufcipiente carti/a^i'
nemp' rcellu fictU ahe»4pecca{a, excnjja
(^vita i»purapredita audteatiitm ani'
ms cffffirijlare (jr extHrbirefoknt.
Als

ALs
ATria
de flcc^ê cöomt geVfopen
Hier en ginder door het huys ^
Tis al met haerflijm bedropen^
Niet een kamer blijfcer kuys
Maer de middel is te vinden
Omhet vuyl, hetleelickdingh
Op te fchorfen , in te binden
Dat het niet te verr' en gingh :
Men behouft maer fout te krijghen
Datmen op fijn leden flroit
Straxfoo fal het neder fïjghen.
Als het ys wanneer het doit.
Als de luft u Goomt bekoren
En u kruypt ontrent het brein.
Geeft dcnmoet doch nierverloren,
Macrbewaert u leden reyn
Uyt haer vuyl is wel te comen
Lact maer 't Quaet niet verder gaen-f
Sout, uyt Godes woort genomen.
Kan de Tonde tegen fVaen.
ürogredtens confpurcat ebumea limaXy
Perq ne domum lento glntune cun5ia notat,-
\Attii[haroefalem , medio nueftigta greffi»
Sijlet, in exi^nam mox ahiturm aqtMm.
\JLhfentüfolitm[amam maculare fodalü ,
'Dumfauet auditor , dira '-uenena. njomit ;
\Jncrepethunc aliquü , mox lingua proteruajilehtt,
Nee quojam liHorprogrediattir habet ;
)Ars tua , ZMome , jacet^Jtcommoda deficit aurü,
U^fmcant hommes , ars tua, ^Mome, jacet. AV A R Y M
?J1

'4«
AVAB.VM FACÏLE, CAPIE/Ï, VBI NON SIS IDEM.
XXIY.
INelüfar»
Horaftlib.j. od. 16*
Da/iaen turris aesea
RobuHaque fons , ér vigilum canum
Trijles excuhu' munierani fktü ,
^óiurnis ab adnlterii j
5^ Tien K^criftum , virginis abdtU
CttUfdem panidum luppiter , éf f^e^M
Rififfent .fore enim tutum Her , (x p^Uns
Comerffi in pretium Dctk
^-x
>"

SOoje
kranen wilt betrappen.
Hoort , hoe ghy het moet bcftacn;
Ivlac6t een deel papicre kappen.
En dan lijmdaeringedaen
Maer noch moetje niet vergeten
Aes te Jegghcn inden gront,
Acs , dat dele vogels eten
Met een onverfadcn mont;
Koomterdan een kraen gelopen
Om te vullen haeren krop
Siet/diemoetethaefl: becopen,
"Want het kleeft haer om den co|S.
V^illtjegieremenfchen vanghen.
Hoort eenshoet gebeuren can.
Hebben is haer gans verlanghen
Geeft, foowortjermeeliervarL
Daeris dan een gauvve jonghen
Die op defen handel paft
Thijrfiscoomtoocuytgcfpronghcn,
En hy eet fijn cyghen gaft.
Manbl.4. Epi^
Typotes injtdia^ dornt yorare tuas:
Stc Auidus fallax tn dulget fifcihus hawuff
^alltda fic Jltdtas deapt efcaferoi.
i9
Cgg INSl-

5«
INSIDIATVR QVl ADMODVM BLANDITVR.
XXV,
Scneca,
LMalui vhifê honttm fïmiUt , tmceftfcpmtts
Cato.
FiliuU dulce canit v^lucrem ditm deciftt auceps.
Cicero.
STc hAbenium , nulUm in dmicit^s pejfem ej^e maierem
^am aduUti0;iem,i'ia»ditia4 , afetitatioHfm^
^

Iet hoc foet de linker fpeclt
EYHoc foet fijn liftich pijpje qucelt
Ey let eens hot fijn fleuytje gaet,
Enhoefijnquackel-beentjeilaet,
Al tot de vogel is int net
En dat hem fvlieghen is belet,
Maer dan foo is het foet geluy t
Dan is terftont het fpccltjen uyt.
Het i9 van on ts niet vreemt gefey
Let op cenmenfch wanneer hy vlcy t
Let op een mont die foetjcns lacht
Meer als hy van te voren plaght ,
En daerom fegh ick heden noch
In fchoonc moorden leytbcdrogh.
Aliter.
LOifeleur eattt fe fert dtt dottx ramage
Des oijillons,d contrefai^ leur charrt
Juffiüourmieux decenoir Ie mefchant
"Desgens de hten imite Ie Ungage,
ItalicumdiduiH.
CH; tifüfiu carcT:^ che nefifole,
O tradito iba^ o tradtr tt ^viiok
Cgg 2.
^^>«k
DAATTl

5*
DANTI NON DECEDIT.
XXVI,
S,?a'uianus,
SIvü tihie(fecMfuhti»i , fi vis atermm habtre vitam, (i cupü videre dies hencs
relintjut ful^/faKtiant taam wdigentibus ; (iatfaculiates tux alime/iia mifer/runty
fitapnle»tia tua paaperum vita , vt illorHtnrtfrigerU frxmtt tuA fint ,vt illorum
tefeóiio te refciat : (ie»imillidetHsede»t ,tHfatHraheris-^(idetno bihent ^fitis tn/e
Sfftém ardoremqüereïiriugues te illorum vejlitü ., , veftiet ; te iUcrttm apricitdJ de-
k8*bit qni ChrifiumfMt hsndem , in Chrifle omnia pe/tdet
Schoon

Schoon
hct'^Ictje coomt gevlogen
Over al het riekend' kruyt,
En , nae dattet heeft gcfogen,
Treckter wa.s en honigh uy t,-
Des noch ef eer omucrmindert
Bhjfcdefchoonheytvanderoos
In haerwefen omvcrmindert,
Mits fy noyt haer glans vcrloos.
W^ie den vromen plagh te geven
Ofeen fchamel menfchevocc.
Schoon de lieden daer afleven
Hy en mindert noyt fijn goet:
Siet de faeck is (oo gelegen
"W^aermenymantgLinftebiet,
Daer is ftrax des Heeren fc^en
Milde deylen arremt niet.
Mattialis.
CAlliduj effraÜk numosfur auferet ard,
Projiernetpatrios nupiaflamma Uress
T)ebitor ufurampanterfortemque negabit ,
CHion reddetjlerilüJemina laHafeges ,•
Dijhenfatorem fallax fpoliabit amica \
f^erabus exjiuita^ obmet ynda, rates ;
'Extrafortunam ejl qiüdquiddanatur amicü ^
^oi dederüyfoUsjemper hahebis opes.
Ggg 5 ... OMNI-

54
. » . Omnibusanlii»
Rebus incft • . • *
_XXXÜ.
Proculus
SlnguUs 45ï'ismhi»t alfudcomieioti, aliudfjuetfmpM ad hee vel illnJfCrficicndum
ilaque cttm PUnte commsdit^tii emnes érticulos 0portet fcire
.... ttifidexlro tempore Pla£ii
HAhi(t
Ferbaperaittntam mnihHitt Cdf^ris aurem.
ïpi(actiis.
res •vnaejtteejtte anfimfutm , etqueapprehendends ei qui felicftere4 vti
•veilt -Jeireehfm qu0rfum quxque rtsjptCict (jr ^fttt eiujdem gemitttét fit rfus
Bcn minima f arsprudintia efi.
Ciby

, die teere boom-gcvafTen
GHy Hebt ce raecken metter hant
Doet het niet als met verftantj
Leert hoe datje dient te paflen
Datje niet te ftijfcn grijpt.
Datje niet te vinnigh nypt.
Vrient, daer is in alle i'aecken
Sckerrecrel, {ekcr wet,
Daer op dient cc fijn gelet
Ydcr heeft Cij n cyghen raceken
AiJTic van pafTe grypen can
Dat is vry een handi^h man.
longheMaeghden, iwacke dieren
Vrouwen vangedweeghen aerc
Dienen wel te fijn bevvaert ,-
Yderhceftfe nau te vieren
Grypt hier niet als nae de kunft.
Biet hier niet als echte gunft,
„ Met de oiren grijptmen potten ,
„ Schoone freuy ten met de fteel,
j, Vuylcbocvcn metdekeel,
„By de woorden vanghmen fbttcn,
,, Stoute gaften byde mou
J3 Bloode maeghden door de troavv.
r
Kicc

f^
Niet en kandcr beter paffen , Als dat tfamen is gc\ï^afrcri
XXVIII.
Virgil,4^ncid.
SEd mihiveltcllM optempr'tM imA debifcat
Fel Pater omnifotens ad/gat mefulminc Ad umbrof,
PalUntes umhroi enbi, mSiemque frcfundam ,
i^Htepudor cjuav' te

ALs
ïlny A que les premiers amours
van twee gepaerdc fchclpcn
D'eenebreecktotVel verlieft,
Nicmant fal u connen helpen
Hoe men fouckt , hoc nau men kieft j
Aen een die met cftcn randen
luyft op d'ander pafTen lou -,
D'outfte fi]n de befte panden
Niet en gaet voor d'eerfte troii.
D* cerftc trou die Iccrc het minnen
D' cerfte trou is enkel vreughr,
D'eerfte trou die vint de finnen
Sy ift bloemrjevande jcui^ht :
Nae mijn oordeel twee mael trouwen
Dat is veel niet (onder pijn,
Dry-mael, can niet als berouwen,
^JTanthoekander liefde fijn ?
Hoiit u eerfte liefin weerden
Eerftemeteen vollen fin,
Tis een Hemelopter eerden
Sooie paert uy t rechte min.
Vimus, .
Habent locum malediSii crebr^e nuptU, \
Nam.
Vidna i^fua O* aliena *vitia nouit.
I-i
S7
Hhh NON
i
i

Ki
NON TE QJV^SIVERIS EXTRA.
XXIX. '
Alciatiis,
ASpicii auri^im currus PhneïhcntapnUrni
Ignit4omos aufum fkSitrc folU equês
(.Maxima tjuifofiejuam terrü i»ceniiiaff>ar^t
Eii temtre ia fe(fo lapfkf ah axe t/ii(er.
Sicpierique retü fortun^ adjiiüra. reges
Euecii , amhitio quisiuvenilisagit ,
Ton mugnaci humant otncris cUiemc\p.efH>im9^tte\,
CnncieYumfjenAi di.itque dantfccünnn. Ais

het fmout niet uy t en Arair
ALsEn niet in het vieren valt,
Soo en rijfter nimmer vlam
Die den koek fijn boter nam;
Maer de meyt bhjftomverlet
ïn het imeiten van haer vet.
Een die in fijn palen blyft.
En geen ftouter handel dry ft
Als hy by (lin ouders fagh
of alshy te voren plagh
Die blijft meefter van het fluck.
En ontgact het ongcluck
Dat een ander licht beklempt
Die op dieper waters IVempt
Vrienden, blijft in u gevveft.
Dat is alle menfchen beft \
Selden ifTet datmen klae^ht
Daermen niet te veel en vvacght.
Ouid. Met.
. . . Ancxo nocuiPtemerariayirttu,
Sencca , Herculc furentc.
, . . . ^iemofetute diu
VencuUs offerre tam crebris pote^
^emf^pe tranjit cafuj aliquandoinuemt.
Hhh z XXX

Co
PTfcatoy
X^X.
luucn far ]o«
.... fiülU acomia bibuntur
Ficïiltbus ttunc HU time cam pocula fitmes
K^urata , (ir Uto feünum ardtbit i» auro.
.
pifcatoriutn rete e mariextraheKs maiores cjuidem pifces habuit , eofcjnein
terram expandft^mimresveropfciculiefugereitt mAre, Afohgus nam vierunque
Mggoé ritunt , wfliiU cnpant ftumefaSiA premuatur.
Gcfellen,
r,

GEfêlIcn,
die hier ftilleftact,
Eyficteens warterommegaet.
Bellet het yfcren het ftacl
Befiet het ander flccht metael,
Daer loot en tin om hooghe dryfc
Daer fietmcn dat het gout in blyft
Daer ifl'et dattet fincken moet,
Gchjck een back-fteen inde vloet,
Vraeght ymant nu wat dit beduy t ?
Die trecker defen regel uyt
De groote heden draghen laft.
De groote heden raeckcn vaft.
De groote raecken in gequel
Daerveekijtseenigh flechtgefel
Magh ionder noot en Tonder nyt
Afleven fijnen ganfchcn tyt.
Sict/ als de lucht met donder raeft,
Ofdatde vvintgevveidighblaeft,
Soo vvorterniet foo fccrgec^uelt,
Soo vvorterniet foo licht gevelt,
Alsyetdathooghis ópgegroeyt,
Maer t'lacghe dalis ongcmoeyt,
Want noy ten trofde donder-llagh.
Dat neder opter eerden lagh.
Horat.Iib. i, od. lo,
C^ Mfius njentü agitatur ingens
I^J 'Tmm 3 & celfe grauiore cajlt
Tfecidunt turres jermntqHe fummos
Fulgttra montes.
Hhh 3
Exe»n»

H kreeft can met gewelt den oefïcr niet gewinnen.
En daerom gaet het dier een loofen vont veriinnen.
Een key van fchoone verf hy vanden oever raept.
En goy t die inde fchelp , ter vvyl fy ley t en gaept
Siet war een flim gefchcnck ! fiet dacr den oefter open t
Hy Icyt als fonder kracht, fijn vis wort uy t gefopen
'. Ach tis vermomde gunft die ons in hjden brcnght.
De gift, die is vergifwanneer een vyant fchenct.
£sepaN acpA All n PA,
CLatffa (üufruJlralH^atHsadoftreacanccr,
Vmcere quodnequeas Tfiribus , Arte cadet
^txit •, ^ ^ ripa mtlidos Iegit ore U^dlos,
Hops abejl , adfunt munera spande fores.
OftiA non cUudendafAtem, ojerat oHrfa (paneer
Hei mihi ! quam nocuum munera "virm hahent.
Sufve^aftigut dona mmm , Utet runciu in efcly
Si qms ab hojie eapt , munerafuntis ent.
Llbera
Alitcr.
concha domum claudttque a^erttque njecijfm^,*
In gremium dmü dunt modo nonfit ttcr •,
^4tfemtladmtf^ui^Cancro]Acientelapllm
Sernprr ad obfequium teÜa patere lubet :.
Cancer eat , redeat , fpoliet , rapiatque ,feratque ,
^idquidagaty nequit,beu] claudere Concha domum-,.
Concha tibi mulier nequamjit Cancer adulter ,-
£{oc fatis eH, leSior, catera mente nota,
ÏMPROBITAS

^4
IMPROBITAS P^NA IPSA SVl.
XXXII.
Fit peeUi ignamnt , ftfucm , inutile pondus
Duw putros mctfaChfpide j/ungit apts ;
^dferit , eae ! perit ; dat vutncra , fett(jtie vicijTtm
Sedgrautu4 vutnus vul/ierit autor h^hd.
^i ntalM cft alijs , fihtpt^tmtn hm quibta inttu
Improbitas juerïs exagitata f remit
Tuta polejl mens ejjè , nequit fecura nefandit ;
^amfibmet tot tor mcnsmaUjcmpcr udefi. VVanneei

6s
"^ 7""\ TAnncerdefelIcBy gcncyghtom hacr te wreken,
^ y
Heeft met haerboofeftrael een teere maeght ge-
fteken,
Schoon fy de vrijfterquetft, fy gaet haer angel quijt,
Sy wort een dorren holm, en dat voor alle tijt.
Ditisderechteloon van die een ander plaghcn.
Dat fy het mecftc leet in hacren boofem draghen
Een boof-wichtj'wienhy quclt, hy queltfijn eyghen geeft,
^'^antfchoonhemniemantjaeghtlooishydochbevreeft.
legit DFmNonjibtnon alijs noxta ymtt apts-
orefauos dum prata nemufqueperenat ._,
Cufpidefed teneras pejiquamjerit iliapueLlas,
Hacfemelam:jfi mlniJifHCM erir.
Vita cuijludijs abift muenilü honeflis
Huic '-viffor extremum perHat adyfque diem :
At leuü in luxu cut turptter aUa. muentns ,
flmc dabit eftatum curuafeneSia latus.
S06
Anders.
langh de fnelle By gingh om de bloemtjens fwcven,
Soo le\^' het geeftigh dier een fris en vrolick leven
Macr doen het mette^l ftrael de jonghe maeghden ftack,
Doen bleef het fonder kracht en vuy ter maten fwack. -
^C'^atheeftetmenighman, doch al te laet, verdroten
Dat hy,eylaes/tevroughfijn pijlen had verfchoten,-
Hoe menigh vvorter ftram , door al te rap te fijn ƒ
Siet 1 nae te blijden ieueht, foo coomtgevvilTcpijn.
Iii LACIT

66
FACIT OCCASIO fVREM,
XXXIIL
NOn rubt*s euulfd lamgine com^leat hantos ,
Feller4 ui dumU A^rkui^et ohU :
Jch I quetiesfures, queties tcctt/ts mceches
Ftctt , ^
ohfcitniufuafit inire vioi :
Cumfcelus Amhi^mm eli nee adhitcflAt certA voluntM»
Impellit dubicufêf^Me locttsqne mauw.
Bic mihi vis banm efl, ntc pmplicekade anendus ;
^Iw htifu eB tuto , cum mdm ejfe^otep Ey
i
j

Vitare peccaturn , ejl 'vitare occaJiCfics peccati.
»
legh eens, fchaepje fegh ; wat ifTcr al te klaghen
EY"V^at geefjc doch de fchult aen dele dorcn-haghen 1
Ie fic dac u de reys niet ^rcl en is gcluckt
Ie fie u befte vacht met vloeken uy t gcpluckt
Maer hadje by den hoop ofinde koy gebleven,
Soo hadder niet een braem aen uwe vacht gewreven
Maer (iet / hetMeyfje riep als met een grammen fin,
Hoe coom ie aenden boef? en liet hem ieilef in.
VEÜerü ift taSiumJpinas njiolaffè decorem
T)ejine HuUe bidenSy noSle dieque quiri
Veprelü num cauU riget ? de/ïfle '^agariy
Nemo domi njeüus qui tibi njellat ent,
Auiafedpetulansfrocul a grege lu-fira pererrani
Jfpa ruhoi demensintux damna, njocas.
Auduces corrupta manus licet 'vjque reclamet .^
yirgimtas dominoprodttione perit.
HOe
can het doren-hout van ruychte fuy ver blijven
De wyl het dertci fchaep dacr aen beftaet te wrijven ?
Wie ift dien niet en dorft en niet met eenen drind:
Wanneer de koele Wijn ftaet voor hem op en Ipringhc f
Gelegen ftont en plaets verwecken quade ftrcken
Doetvlasenvierby eeDjhetfal terftontontfteken.
Dies ift een eerlick hert , een vroom en defcich man
Die in fijn vroomheyt blijft oock daerhy anders kan.
lii 1 JNVIS^
67

a INVISA NEMO IMPERIA RETINVIT DIV,
XXXIV.
Sencca,
^ui valt amari langnida regHet m*nit*
Q
Saluft.
vi beKtgnitAteae dementia impertHmtemferavere
Hk candtda dr Uta tmmafitijfe.
Ah

ANgufio
^
ALs
de moft te nau bedwonghcii
Lcyt en vvorftelt leyt en fucht,
Sonder adem fonder lucht
Siet IJ dan doet hy vreemde fpronghen ,
Siet / dan rieckt de ^anfchc vloer
Nae de dampen vande moer:
Alle banden, alleduyghen.
Die het vry het edel nat
Hielden in het enghe vat.
Moeten vvijcken, moeten buygheng
Voorde krachten vanden wijn ^
Hoc gevveldich datie fijn.
Als een Koningh vrye lieden
Op een ongcvvoonen voet,
Uyteen trotfen overmoet.
Al te vinnigh wil gebieden
Daer en is geen t vvyrel aen
Of ten moeter qualick gaen.
Strenghe princcn , harde vorftcn j,
Die met al te nauvven bant
Drucken op het ganfche lant
Doen het al in ftucken borften
Want een rijck van enkel dvvangh
Duert gemcenlijck niet te langh.
Imperium pcrir impcrio,
dum ctaufa cado noua muiia premufttar,
Spmtibui pandtt rima nee uUa vidm ,
Trofiiiees tandom generofum catcere ne£far
AmhrgfiotetamprcltsttKuhedutnHm,
Duritfs imperium fit IthertAtis orrgó,
ImpoaatitpopulimolliafretiadHces :
'^9
i^hregal impfriuwjihi cjui nimis ardua pofeit ,
£tfinelegegregemRe!cfwelegefmt, lii 3 NI SI

7«»
R
Scncc. Od,
Egendit t»agU esi
FeruiJa adbUfceittU
NISI L/ESA , PERIBITo
XXXV.
Virg. 3 Georg.
Et lenn£ niniU
Mentent dfpertoribtis
FermaKclx Uudp.
(jucs adjludiam atque vfttmformahis agrefiem
TV lam vitutos Portare , 'viamqae wfiÏÏe domandi
JiumfAciles animi iuvemm , ditm mehilU At4i,
KaftagncjB

KAftagnen fijn van dcCcn aert,
^(^''anneer men haer te nauwe fpaert j
Te nauw haer rauw e fchorfchemyt,
Enindefijdennicten fnijt.
Dat fy dan even aenden heert
Geen nut en doen aen haeren oreert,
Want , mits haer ongcfneden huyt,
Soo bèrfter ai het voordeel uyt
Haer keeftverfpreyt haer inde lucht
En laetde ichellcnfonder vrucht.
Dus gactet dickmael met de leught
Die noyt wil buygcn nae de deüght
In dien men laet het dertel kinc
Gelijckmen dat van eeriVen vint
Want fondcr hant daer aen te flaen
Soo berftet licht van enkel vvaen ,
Dus wie hier vvenft een nut gewas
Die laet het niet gclijck het was.
Huurclï. in vita Thcmift.
THemijhdi f^dagogM dtcere folebat , nihil médiocre ftiturm f s , o
THer,namatit magnHmbonum eris rei^uhhc

7fc
Ach fruftra tentatur amor cum frigct vtcrque.
XXXVI.
! durta pater Cjl, Ach eertam mihiferipfit amic.tm
Hanc ego non poffum , cogor amare tarnen :
CamftibhiiU mihi ,gdtdm ftufor occupat artus j
li^efminustlUfuope^iorefrigui altt:
i^llequer hanc tttubans , alió mens leua vagatur ,
H

5G
EEn, dien ickjoier métnoemefi
fmgh,
"Die dede leflmaeldit beklagh i
het dacht my nut dat ic het fchreef.
Op doritet inde werelt bleef.
Mijn Vader is van harde aert
Hy wil dat ie fal fijn gepaert
Meteene tegen mijnen fin.
Met eene die ie niet en min \
£n fy is even foo geftelt
dat Kaer de liefde niet en quelt^
73
icbidu, Vader, wat ie can,
Enmaeölmygcen bedwongen
man
Men perft geen menfchê tot de
trou,
Mé leyt geen vryers bydemou,'
Mé pacrt geê vryfter tege danc ,
Mê fet geê liefde door bedvvac
Het vt) en is€n vryc lacck
Of anders iflet fondcr fmaeck.
Dus, vader fooje va my wacht,
"Want als ie met haer {prcké fal I De vonké tot eé nieu geflacht.
Dan fie icftacgh jriijn ongeval, 1 Wy twee geheven even cout
Sy is foo vreemt fo ronder vys En dienen niet te fijn getrout,
Sy is foo coutgelijck een ys, "^ant van twee kcerffen (on.-
Enalsicmaerop:haerenkijck, der vlam ,
|
Soo wort ie ftrax poe haers ge- Noyt cenigh hcht in huys en
lijck. q uam.
faricles, afud

74
QJ^OD GRAVE ,
luvenaKfat. it.
, , , . Bicimtn autem.
HOscftiecfut fclicfs quiferre 'tncommoda, vitA
HOi
"Htc uóiareitigumvif a fotuere magijlr*
Sil. Ital. lib. ioBelli pun.
DELECTAT
mtilceTi! cfHtHui Fabim , dtforme docehat
CUdihtis irafci , vulgumcfue arcebatdb ira
JLdfUrp eiiitnfrangi non t^emrorum» B'è

A Spicis
DEfeyi-fteen is een edel

. . , ïudice vulgo
Nonfapitinfoelix.
QT^i modofele tepgns v^iThs ddat ere hoattis,
Mutm ent memnon , Phibe reeondeittbar
Qut modo diBm eras ér doclw , é" ore difertuf\
lam mhtl elocjuij, ']am nihil artu habei,
^^rentt t:aufam,v0x h£C mihi -verbtrat Aures »
C)Hindfoltshabet , mlhabetdUfoUs.
Scilicet in^cnittm fatr.' hebetatij^ ipiejuif,
L^taque cum fugiunt dosJxA quemque fngit. Daer

Aer Is wel eer een bedt gcwceft^
Gtlijckmcnby de fchryvers leeft.
Dat j als de fondaer over heen
Methaervejguldeftralcn fcheen,
Gafvuy ten mont een hellen klangh
En dat by wijlen uren langli^
Maer als daer nae de gulde vlam
Haer fchoone ftralen weder nam
Gfdat de nedergaende fon
Niet meer daer over fchijnencon.
Dan bleefhet beelt daer ftille ftaen.
Het fcheen fijn vier was uy tgegaan.
Dit fietmen noch aen menigh menfch ,
Want als het gaetnaer herten vvenfch.
Dan is hy door fyn klouck vcrftant
Aenfienlick door het cranlchelant
"V^ant al wat hem coomt uy ten mont
Dat hout men voor een klouken vont
Macr als de guldc Sonne fchey t
Soo flaept terftont fijn gans beleyt.
En al fijn lof die fmclt als ys ;
Diet qualick gaethiet nimmer wijs.
Ouidjus.
Ach }fenfttJ cum re conjïliumque f ent.
1i
KUi. Vnjr,

VT
Vrijt, daerje fijt.
Fallituringnotis,aut fallitnmator in oris,
Cefbalnm Venetü fillat pifcAtor in crii
Prefigit paru£ lumina magm rati
Möxpifcü qua teda. meat alit f tKqae phafdum
Cum ratt inpradam nanjitapromptm adesi
^lidühicumflammücumfmt tua regnafah vtidié
^uidfalu m in C^rnham [lulte natare tuur» eH
2if cttpiat velfraude capi velfallere cpMme^mm
^rmint^ngtoUtterefi^uis amaf. Daer

DAet'is een vifch van outs bekent
Die bliifr niet in fijn Element
Want als een viffer, offijn maer,
Opdefen vis uyt viden gaet
Soo neempt hy noyt een Jiftigh net
Hy neemt geen loofe fuycken met,
-è/iact fet een fackel op de fnuy t
Van fijn bedriechclickefchuyt.
En koomt foo vletten op den ftroom
Daer krijght de ViS een minne-droom
Want als hy fiet dien fchoonen glans,
Soo keurt hyt vooreen goede kans,
In , mits hyt t' liftigh vier bemint
Soo koomt hy fwemmen voorden wint
En fpringht daa veerdigh inden boot
Dat is , te midden inden noot
Want met de malle fpringh gefchiet
De vifler ftaet niet fltcht en fiet
Maer grypt tcrftont de fotten vis
Die moet dan blij ven daer hy is,
Al wie uyt hecten minne-branr
Gaet vrycn uyt fijn eyghenlant
En aengedreven vandc iuft
Begeeft hem naer een vreemde kuft,
Daei hy de gronden niet en kent
Daer hy de lucht is-onghew ent
Daer hy al ficnde niet en fiet
Diekoomt wel licht in groot verdtier,.
V Vant hy is dickmacls opegevat
Eer dar hy recht ter neder fat
En als de ka ns eens is gewaeght'
Dan iflct al telaei geklacght.
Wel vrycrs, hoor^ een cort befluyt
En ireckter defen rege; uy t
Wie als hy vryt, te verre vlieght
Diewort bedrcghcn, of bcdrieght.
9^
OVOD

^0
(VVOD XAT]ET , ÏD FRESTAT.
XL.
Augufiin.dcbono c'oniugali. i Saluftius.
IN bom licet avnofo coiugio ^ fi emariuerit
ardor

Atroatymant inde roos
Voorjijn ooghe-luft yerkoos^
Aerdtgh mt offurfer-root
Dat is inder haejien doot ,
'Dat ü mder haejigedaeny
Datü mder haefl gegaen ,
éMaer de reuck_y haer befte deugk ,
'Dte behotit haer eerftejettght j
VVant alüght de teen bloem
Sondereerefonder roem
Siet \ de geur, die binnen lagh^
IsnubeteralfepUgh.
Alvcatjchoon ofaerdtgh hiet ,
VVatmen aen het ooghe biet ,
NOn
Si '3
Dat 'uergaetin korten iHont,
Want ten heeft geen -maften gronts
Maereen Hileen faghtgemoet
En het yorder mnigh goet ,
Dat ü t'guntfijn wejen hout.
Schoon airport het lichaem out.
Schoon het nietigh

$t
VT STRANGVLET , AMBIT.
Al^fkxiis hederam viridi dare dixerls vh/Jo
Dtim ramis ramos ambitiofa ligat
\^4rbor at, infido rtiminm dumfidït amice ,
No!3 expeSlatofuncre raptaferit,
2\c quemquam pattare tibifiimüejjè/idalem,
K^tJte fïdes hominü quam (it aperta tibi 5
Sepeftdaütijfab imgagineperdtt amictim ,
NonjaiU ex vero ft quis amicta erit^ Wanneer

•w- "^"V* TT Annccr het klim de boom omvanght,
\/ \/ En om fijn gulle tackcn hanght,
Ofaen fijn groene fchorfc kleeft.
Het fchynt al waer het vry beleeft
Het fchynt (nae darmen buyten fiet
Dat t' kruyt den boom fijn liefde biet ^
Alaer dacr het ooghe niet en gact
Daer fchuylt , o vrient daer Icght het quact
Dacr iflet dat het dieper grijpt
Daer iflet daer het harder nijpt
In voughen dat het jeughdigh hout
Wort dorr , en voor fij n jaren out
Daer ftact hot dan , gelijck een ftock ..
Gelijck een leven-loofèn block
Bcdroghen van een loofen vrient
Die noy t foo ver gelooft en dient.
Ghy , die u in dit groote wout
Dat is hier inde wccreli hout
VVeet dattet niet al vrienden fijn
Dieopulacchen, naden fchijn,
Maer hout dat onder foet gclaet
Schuyit dickmael niet als eyghen baet
Ofdat oock onder foete jock
V Vel fomiijts fteeckt een oude wrock
Ghy dacrom geeft u liefde niet
Aen yder die u liefde biet
Maer eerft op alle laeckcn let
Eerdaijefuchtof gunftefct.
Want die te licht een vrient verkieft
YVellicht fijn vrient en al verheft.
I
AchillcsapudHomerum i.Uiad,
5 mthi iuxta inuifus ^t atri limina ditü ,
J^/

«4
Haefl; en is geen fpoct , Veerdigh rijck en is niet gocr.
XLII.
Latinumdidum.
CeUritas in famü naufragij!,
Gallicum Proverbiu.
QVi en vn an vent eHre riche , a U msiiie en lepead.
Ghy

vricnt, die hier dces Ente fêt,
GHy Hebt op u ftuck niet wel gelet •,
"Want wieder oy t een grooten tack
Op eenigh jeughdigh boomken ftack
Om dat als met een fnelle vlucht
Te brenghen tot een rafle vrucht,
Die gaet voor feker al te ras
En mift voor ceuwigh fijn gewas
Ghy gaet vry tragher , weerde vrient,
Datis dat hier, en elders dient.
"W^ic oyt fich met een fnellen fpoct
"W^il brenghen tot een maghtigh goct.
En pooght in haeften rijck te fijn
Die vint fich veeltijtsinde pijn,
In noot, indroefheyt, in gevaefj
Enmift het dickmael allegaer,
Tis feker, al te veerdigh rijck
lelden londer ongelijek ,-
Js
Maer goet dat tracgh en lancfaem veft,
Datis demenfchenalderbeft.
. Hiipanicum Adagium.
P0

8tf
CyPIDINiS LOCVLI PORRO VINCTL
XL III.
Ciipidinis loculi , porro vir.di.
Plnea »«.v dnra circum vallatur ami5itt ,
Et Ttgido claupti cortice ferunt opes-
Si tarnen hanc tepido feueat medo flamma cdlore,
2^ucleü e facUi ccrtice fpente fluet 5
0«; modo diuitias tenehrit damntbat auArui ,
Inque cauam nummos defoatebat humum^
Trodigui tffufis vemit aure* do»4 crumenis ;
Vude fit hoc ? Qtlidnm ^(^m amsre ca/et. Of

OF fchoon de vruchten vanden Pijn
Soo hart, gelijck als keycn , fijn,
In voughen dat een handigh man
Daer uy t geen noten crijgcn can ,
Al llacthy daer op menigh macl
Met y fer ofniet vinnigh ftael.
Nochtans j dit alles om verlet,
Soo ghy die voor den vicre fèt.
En laetie daer een wylc ftaen
Gewis de block fal open gaen
Het vier dat heeft een wonder cracht
Het maeót ooc harde quaften facht
Het koockt en ftooft , het ley t en werót.
Meer als het oogh van buy ten merót
Maer letter op, wy (preken hier,
By fonder van het minne-vier.
Je heb wel eer een man gekent
Tot {paren vuyteraert gewent,
Hy was foo boven maten vreck
Hy at by nae fijn eyghen dreck
Hy floot het op al wat mer at,
Maer boven al fijn ouden fchat,
Alvvathy deelde, wat hy won.
En lagh fchier noy t de gulde fon
DO '
En iagh freen ftralen vandc maen
Maer moefte ftaegh gefloten fl:aen
Geen vrient, ofmaegh , offchamel bloet.
En conde buyghen fijn gemoet
Dat hy van hem yet trecken fou
Voorhongers-noot ofilrenghckou j
^^

8«
En ofhem fchoon ccn koorts bevanght
Die hem tot aen de fiele pranght,
Hy lij t de fteken vande pijn
Hy wil geen vyfen Medecijn ,
Geenvuylenapocekers dranck,
Hy braeckt alleen maer vanden ftanck.
Dan vrienden daer en fchortet niet
Maer geit te geven is verdriet.
T'geviel eens onder dit beflagh
T'gevie! eens op een blij den dagh
Dat onfe vreck foo verre quam
Daer hem omvingh een fnelle vlam
Een felle ftrael , een innigh vier
En t'quam hem van een gheeftigh dier.
Dat waft dat hem in haeft bekroop
En fachtjens in den boeiem lloop.
Siet daer terftont een vreemt belcyt,
Siet daer een lelfaemonderfcheyt,
Siet eer het ymant denken can ,
TanTayaert is een ander man ,•
De beurfkens vanfijngrootetas,
Delaykensvanfijnganfchecas,
Sijnhant, die eerft foo vinnigh floot.
En noyt aen ymant gunft en boot
Die ginghen open al te mael
TuyftfooghelijckeenSonne-ftrael
Een treurigh bloemkcn open trect
Dat met den rijm lagh over ded;
HybietjhyfchenCt, ment weet niethoc,
Hy geeft gelijck een meyfche Koe,
'
Hy

'Hy fènt gcduerigh aende maeght
Al wat de lonckhcyt wel bchaeght
Een fchoone Pluym , een franfe beurs.
En ftofFe COC een onder keurs
En (yde bloemen dier gekocht
En firicken nae de kunft gewrocht
En rieckend' poeyer voor het haer
En hantfchoen , meer als fèven paer
Al uy t het weeligh Brittcn-lant,
De befte dicmen immer vant ,
En dan noch dinghen fbnder end
Die ons Parijs te kopen fènt •,
Voor al ooc frayheyt hier gcmac^ j
Die vry wel nae den gelde {hiae(5l ^
Ten eerften ketens mcnigh fout
Van dit en dat , van enkel gout
Danwayers meteen goudefteel
Dan fchoone peerels om de keel.
Dan baggen die aen alle cant
Sijn als gcboorr met diamant.
Maerdaer^nblijftetgeenfinsby,
Dacr coomt al meer uy t dit gevry
Demilcheyt gaetmen weet niet vvacr.
Het krijghtcr ai eeri nieuwe lacr.
Een mart-ftuck , of een kerre mis
Wat maer ontrent de vryfter is
Menfoud: maeroorfaeckoveral
Hoe darmen cerlick geven fil ,•
'Ken weet niet wacrmen dcfcn maa
Becjuamer by gelijcken can
Mmm Als
^

Als met de vrucht dien harden quaftV
Die aende ftey Ie Pijnen vvaft
Vermits die noy t eens open gaec
Dan alfè by den viere ftact.
Niet dat een ftramme beurs ombinc
Als Vcnus en haer dcrtei kint
"Want wieder paft op haer gebot
Die krijght een kafle ionder Hot;
Maer boven ai een oude vreck
Die is hier uy t er maten reek
Want tis van outs dat out en mai
Is uy tgelaten boven aL
Sufficitvna^
FFnditu^harentes extirpet m arbore ramos ^
^uïfquü adoptiHitgerminafrondü amaS>
i^unditus ille njagos animo deturbet amores
Cermma Ufttimi qHifqms amoris amat.
Vt bene legitimi conHent tihifoedera lecli y
ToUenda eji animo tnrpü amica tuo.
Vna*voluptatü partemferat y Ipna dolorn,
Vna tibi leSii-Jtt comes , "vna cibt i
ttimfatü '-una domus . CoquHS njnur ^ t^ 'unacaitila.y
Curferat detfoaam quefociata tibi $
la .:.
/,[.

ALs
hetEntjen Is gefct
Alle tacken doen belet,
Daerom wat ter fijden groeyc
Dient ten nauften afgcfnoeyt,
Maer dat nac de hemel vvaft
Dacrop dient te fijn gepaft,
i ' "XJ^antdatindcrhoochtenlvvecfc
Dat is dat de vruchten geeft.
Rechte ftamme , Chriften menfcbj!
O ! bcfnijt uaertfèn vvenfch,
"W^at behaeght u dit en dat,
Groote ftaten , groote fchat
Ach / dat al is anders niet
Als dat van ter fyden fchiet 5
Als dat enkel hinder doet
Datje niet en wort gevoet.
Datje, met een volle lucht,
iS^iet cent ftygen inde lucht,
Weert dan van u gaveftam
Al V vat u het voetfcl nam.
Siet ! dit is de V vaere leer.
Een is modichy (ondermeer.
QVtd mhi

udem jufti dum Thyliida fentit amoris.
AN»ay
Etpaphijs vacuüm peélus habere dolis
Fr^na nimis laxas petulantibas , inquit , ephebis
Eft opus vt raonitis erudiare meis.
Viiginis officium caftique Gupidinis artes
Nos amor , & brumx ter docuére novem.
Mc duce carpe viam, nete malus auferat error^
Dedalea Veneris regia fraude latet.
Talia dum memorant , alternaque carmina dicunt^»
Non procul a thalami limine , dióta noto.
T?hyüü amor c novo , ftimulifque agitata j uvent^a
Jncipit ingenuo fic prior ore loqui.
At?^
''voyant VhiÜü iunJuHe amem efmene
"Et ayoir Ie cceurfrancfansfraude nyfans dol
Elle hty dit tu lafche a ton amour Ie

PHYLLrs;
DVmgcminasnuper, per tedla paterna, columbas
Con^Mcio duld jungere roftra fono,'^
Palmaque forte fubit;, fterili mifèrabilis umbra
Sufpirat focium dumproculefle marem;,
Moxque, vel afpeólu cari propiore mariti,
Ridcc, 6c agricolam fertilitate beat
Alma VenuSj dixi^moriar mfinubere dulce efl.
Et loquor, &: tacito pedtore ferpit amor.
Arboribus fuus ardor ineftjfua flamma volucriy
^ftuat vmbro(i per juga montis ap^r,
Ca^ruleo quodamec,non deiitin ïeqiiore pifci,
Cur fugiat tcneras fola puella faces ?
AJnJy
que je rOoiois ces jours par ma fenejire
'Deux colombes -i/oler fejoignant doucement.
Sur unpalmier tout '-verd fort amonreufement
Se baifant bec a bec multifhant leur eHre.
Ie juray par nje7im que cefi chofe louable^
^ue fe bien maner^ t'amour au/jtjoudam
Me tranjj?erce lecceur de/a puijfar;te mam^
Et lacouche d'Hymenmcfaiolfort aggreable
Tdut ce qm efi ca bas en amourfe contente
J^es arbres njont aymant^ aujfi font Ls oyfeaux
€t lesfanghers des bois (s^ kspoijjons des eaux.
Moy fille fans amourjefuis tnsïe ^'[dolente t&.
•
Anna

ERgo
ANNA,
maritali dare te juvac ora capiftro f
Idc^uc rofas, demens, &: mclimela putas ?
Si iTiifèris iupereft morcalibus vlla voluptas,
In gremio torvi non latec illa viri.
NafTa tori vinclis, 6c fquammea turba juvcnta:.
Si memini ,
prifcis ailimulata fuit :
Libera viraineos g-ens certat iuire receiTus,
Capta'parat toto corpore mxa fugam.
Conjugium votis nova virginis expetit xtas,
Jnque torum pueri prima libido ruit
Vix tarnen illa viri gremio calet, ille puelle,
Cumpiget, 6c Vacuos optatvterque lares.
IL faut -dottc fe lier, par loy de mariage
Pkis que Ion crott celaplus doux que Ie miei
Etquon necognoijl pas comhien ont de fiel
Toiis les mal mane'^, ceH ce qui defcourage^
Je {ais comparaifon aux poiffons qui dans londe
^A la na^efont pris en jovant allentour
Entrant d qui mieux mieux maü cerchant Ie retour
Demeurent enferme\ dans cefle cage ronde.
Amji chacun fe
njeult marïer a l'errvie
Et croit que ceB l'effe^i dun flatfr arreslê,
^aü cjuiy a pujjé l'lnver (^ un f/?/.
Il roQudroit bien argoir m Itberte fa wie.
(a) i Puil-

Anna,
P H Y L L I S.
licet genus acre virüm, thalamofquelaceflas.
Me tarnen vrit Amor, me tarnen vrgct Hymen.
Efte procLil vidui morofa filentia lecti
Nonmihi virginitas, nomen inane , placet.
Tota cohors Anatum , volucris fi majfcula defit;>
LangLiet, Scobfcuromurmureftagnafecat:
Addeviriledecus , facies venit altera rerumi
Totaque feftivis plaudbus vnda fonat.
Cum peregrc pater eft ,. friget focus ; anxia mater ..
Luget, dcancillx, prodape,pen{aferunt.
Barba domus columen : me
me iuvat efle mariti
Trifte,cubans vacuo bella puella toro.
i[uoy que tu AKne hUfme aux mttveaux ma,ne\
LepUtJïr quony prend, pour tant l'amourm alume
De fes [mx y cbaleureux, moncoeurefifurtendume^
€t refent de If/ymen , nulle coups dcere^.
'Les eanars quifar ['eatt/favent argtronner
V^fesjo^ijjent üomtjti ny a quelque majle
mAinjy Ujeunefileprefquemourarite i^pafe,
V^peutfans un mary auplaifrfaddonner.
Comme la familie eftfans lepere afjufée
"Leroyaumefins ^y , laneffans conduEieur
Sans matfire Ie T>alety l'orphelin fans tuteur ,
^nff msuxtfans awy la fik mal mfée.
Anna

ANNA.
COnjugij fi, virgo , tibi tam dira cupido,
Hucfaltém placida nonnifimente vcni.
Flamma nimis vehemens , quam feruida fufcitat «etas
Legitimi txdis non erit apta tori.
Arte faber ftriólifque faces moderaturhabenis,
Vtmagè jungendis flamma fit apta cadis.
Hujus ad exemplum , rapidos compefce furores
Turpiter, huc illuc :, ne
tuus ignis eat.
Antecave Veneris pn^bere clientib«s aures,
Quam fit propofiti confcia fatSta parens
Illapatri referet , cui res erit ardua curar,
Illius arbitrio ftetque cadatquegcner.
PHyllüJtd'un
rnttry ttt as donc tant enyie
tN^n^rendpomtfour Ie moïns que d'un e^rit po/i
Ei quapres que tonfeujèjèra repofé,
^ut. eHtrop alume lors que tu es ra'vie.
Comme Ie tonneherpour joindrefes tonneaux
Scait enfermer Iefeu amjy afon exemple ,
Empefche tesfureurs "Sfihien Ie contempk
e^É" ton feu naillepomtpar les mont\ isr' les njaux
eA pas '-un amoureux ne prefie donc l'oreille^
.^ue ton pere ou ta mere nen foient bien confentans
Car ceji pour demeurer enfemhle plujtems anSy
'Tour un Jï long marche faut qui tu te confedle.
(a) 3 Phyl-

TVne
PHYLLIS.
velis claia me pofccre voce maritum ?
Non faciam ,•
pudor
hoc, virginitafquc vetüiit.
Virgo tribus luftris vbitres fupet addidicannos f
Nonne fat eft ? qiiidme dicercplura jubes
Afpicis Automaton, c^kres quod denotac horas.
Et gracili longuiTi dividitaxe diem,
Murmuranullaciet,- ledquidveIit,indiccmonftrat:
Qjiam decet ingenium virginis iftud opus /
Virgo licet taceat,- pro virgine nubilis cctas
Exigit, &patrem, vel fine voce, monet:
Orapetunt, rofearquegcn^jtumidxquepapill^,
Soluiturin tacitas tota puella preces.
+Ex Ariftot. fententia Lib, 7. Polit. Qut mulieres optimè elocari purat circj statei»
' annorutn o£ïodecim.
QVoy Annefenfe tu que d'une yoix hauitame
Ie demande un maryje ne leferay pat
Jendnrerois plutojl. Mdlefois Ie trej^as
Car ma, Virgmfe de cramte efi touteplaine
Btmisjijay paffe quin'^e ansayec tnis
Scait onpas quejefuüfort propre au mariage
Et quejefuü idoine afaire bon mefnage^
Jiatturenomaprendaff'zJ-esdoucestoü
hefquelle marque ajfezdejfm Ie quadraut l'heun
Sansfaire retentir de la monflre lefon
Atnfy nion corps orriè damoureufefacon
Monjirent qudfaut changer dupere la demeure.
Phyllis.

PAImcs
PHYLLIS,
humi fimnlac popria radicc tenctur,
Hxc alio nobis vitis aienda ioco eft
Vinitorexclamat; jamjam dabitipia racemos,
Vt dabitur laxo luxuriare folo.
Sunc mihi c^ux pofTunc geminos nutrire papiH^,
Quique valentpartumfuftinunifleimus.
Etmeavirginitasrofeoteftata colore t
Me jam, non matriSjfèdjubctefTeviri.
Omnia fignamihiy qua; nubilis exigic a:cas,
Sed queror officij non meminiffc patrem.
Mejuvat ergo rudis parces fupplere|parentis,.
A Pres
ld mihi , vel fcripco jure, licerc fcrunt.
j. ModeBa illufïo ad Tertulüani didlam , qui demura liciium fuiffe fcribit , penc* Ifraél,
< vii-gmem nuptuitraderepolt CQnteftatam&nguineviïginititem,
que la. ijtgne efl en tere enracinee
De long temps on tranfplante unjoly rejettoiz-
Donc a mon tien^ermeilj d mon doublé teton
Lo» yeoit quejay hefowgd'ejire plus lomgplantee:,
Ma f odeur ne yeultflus que ma meremegardey
Jay hefomg dJun marypour confoler mon coeur
Celay lanfeulporra de moy ejire vaincceur
hequil me chertra amjïquefa mignard^
Tout ce qm me defplaijl ceji que man rudeperê
'Nejèn '-ueultfouruenit dmanque afon de'voir
Vuü quungeniil mary de/ire de m'aVoir ,
Tar droit Umefl permis coraignant Ie yitupere.
7
Anna.

%
ANNA.
QYz prohibet dixilTe pudor , fecifle liccbit ?
Verbaque cum fugias faóta probare potes?
Nullapuella fapic, qu^e pricbct amantibus aurem,
Dum nefcic generum quem velic efTe parens,
Ducimur alloquiö ,
quo nos vocac ardor amantis,
Vtque redirc juvet poftea, nuUa via eft.
5era fuga cft Ceti , quem cufpis adunca fefellit
Cumfacilesaditusbellua ftulta dedit.
Difficile eft vncos removcrc Cupidinis hamos,
Vt femel in tencro corde reicdit amor.
Ergo parens quid ames deliberet, ante calores,
Arbitriumcarpti nullus amoris habec.
CS que U honte empefche ïeffeSi ie faiSi paroijirff
En mfant preferer , en ce faiSi tout de bon
ha pucelle qui brufle manque de la raifon
^IaCs amantfottement elle fe faiSi cognoifire
Elle eji par les propos finement attrapèe
Ainfi que lepoi^on fe prend a l'amecon,
Car en wejiant l'oreiüe a un jeune garcon.
Elle ejl comme loyfeau furprtfe a la ptpèe
f^laisle pü qmy efij ceH quapres Ie naufrage
On a beau fou^irer on ne recouvre point
ha chafïete perdue ou l'honneur qui nous point
De femme on ne reyient jamaüaupucellage.
Anna

anna;
Nllpropcrarejuvat, properando fugabis amorcm J
Oaic amans promptasin fua votamanus.
Non placet huic hominum gcneri fine fanguinc palma
Quodque cupit, fubito non cupit efle fuum.
Cum^ domino culpante moras , cita casna paratiir,
Lka vafer lenco tune rotat orbe veru
Qjioque minus properat, magis hoc rubetigne feiina.
Qu^ celen rapitur turbine, cruda manet»
Si qua veru doóla verfarc Cupidinis arte
Virgo velit ^ tardas debet naberc manus.
calcat amanti cft:
Si properas properare cave -, mora
Qua: properat Veneris dulce retardat opus.
QVejèrt defe hafier car on chajfe lamour
Allant trop p'ompement , lamoureux ne

ANNA.
AD kqucos dum fponte venit, nil vincula ftringunt ;
Quxquecapi cuperec non capictur avis:
Scddaretergaparet, tuncdcniquefilacoibunt;
Atque iterum quoties h^cftetit , illa labant.
Si qua prior petij t , dignam tulit illa repulfam
Turpe petens muiier turpe puella rogans.
Si quacapigauder, fugiatifugadulcisamantieftj
Acrius illa docet pofcerc, fiquanegat
Peótora difficilis flag-rancius vrit amica
Bafia luótanci rapta dedifTe juvar.
Grata vitis magis eft fera, cumfugit ocior euro,
Quam proflrata folo cum jacet ante canes.
QVafid l*oifeau "vient au lacqT^j Ie licolne leferre
^aü quand il njeutfuir lors Ie Hen tenjèrre
hafillette qui meut lefaiSi d'amourgouHer^
Doit toujioursjimuler de s'en njouloir ofler.
Car plns ellefuira e^* plus on la dejire,
tAce qui ejl aüéjamaü l'amant naiptre.
Tuis cela neHpas beau ou afemme ou afille^
De demander d'amour la njolu^tégentdie.
Lw batfers refussefemblent beaucoupsplifs doux s
On ayme celle la quifè met en courroux.
"Bt qui en refufantpourtant/è laijfe prendre
Jlfault doncfagem€?it ces doux refus apprendre. •

ANna,
PHYLLIS.
quid hoc fibi vult ? qua:nam fua gaudia demcns
Abnuat ? atque , animo quod petit , ore neget ?j
Pr^teritosvotis fruftra revocabitamores .
*Dura nimis juveni fi qua puella fuit.
Dum favet, & l^to ridet Venus aurea vuitu,
Qua^ bona fert, avida funt capienda manu.
Cauca Fulix, fummo dum ludit in ^quore pikis
In pr^edam celeri dexteritate ruit:
Ifta verecundis avis eftimitandapuellis
Mollia qui captat tempora , viólor abit.
Fronte capillatum magno cole numen honorc.
Hoc tu fi fugia, te Venus ipfa fugit.
QVoy Annequedütuquellefotterefufe
Lesplatftrs qui luyfont frefentement acquü
^uelque fille yoyantun ampunux exquü\
l^e perdra en youlant

tl t
PHYLLIs:
DVmRofaflore novo, folijfquerecentibushalats
Invida fpinofo cortice rexSba latet ;
Quin,pueri, cohibctemanusrrubas aipcr in illa eft ;.
Qui legit hanc tencro pollice , vninus habet
Mox tarnen illa dabit pariilo fe flore videndam
Et flucr , & duro fub pede prefla gemet.
Dulce puella procis primas fub flore luvencx
Hoc demüm Icpidus tempore gaudetamor.
Si qua diu virgo eft , vix virgo videtur amanci j
Q_ua;que dies partem virgmiratis habet.
Dum novus ergo\agor prarftat dare nomen amori,
S^pe puella negatj quoddarevellet anus.
LOrs qti-e la roz^ fent toute fratfche fleurkfy
Sen a^'eable odeurfur fon üge ficqua^nt.
La delicate main qui s'en njient la cueiüant.^'. ;
Sc picque jt*fque au fa7-ig dont a peine efiguarie,
^CMais Jï t&Jl quelle eji hors du tige accoaHume^
Elle tombe anjji tofi e;^ ejl toute fkfiney
JjU 'vierge ayant f erdu ce treforeH marie,
teAmour au premier feu ejifartropalumé.
Mats qu9y faut nonobjiant fe donner en jeunejje
Ce que fille on refufe on leferden viellfjfe^
A ce jen fi commun ^ prendre l'amoureux.
Comme loccafïon fe prmd^ar les che'-veux.
1
Anna

ANNA.
ALtius,vt video, maris hoc mihi marmer arandumcft.
Ergo libet laxo panHere vela finu.
Si dediciflejuvatpartcs in amorepuell^y
ïnftruat hxc oculos , virgo, tal)ella tuos
Rcne vides , non quodmanibus vafer attrahit auceps,
Sed quod avis motu de primit ipfa (uo
Captafit, ancapiat, vix, quividetifta, viator
Dixerit in volucrcmlinacoaólaruunt.
Viri^inis effigies ficvchiecin amoribusopto
Ne cadat impulfu quin cadat aótaproci^
Pandeplagas,licec hoc, Ccd non tarnen attrahe cafies^
Sifapis, hic auceps prardafit ipfafibi.
IL faut donc difcourir de l'amour fhs au large ^
Et ejiendreflm loing nosfiktz^ amotireux :
MaüfUlette aprene:^que cesplai/irs heursux^
Donnent aux ttnprudent'^ une cruelle charge,.
Ainft que laprdrCs aufilet^evaprendre.
Tarfonfot mouvement ^fon ^olmdifcret^
Ceji enquoy vouspouve?;^ apprendre cejecret.
'De parar a propos pour enf aifan "vom rendre.
Si quelqae bong'trpn riche en hens apparens
Vom recerche il ejl temps de fe rendrefactie^
Mat'sjt qttelqm badm , faut eftre difjicik
Et croire Ie confsd de yosfagesparem.
(b) 3 Anna.

ï4
ANNA.
ME propiora tibi dare fi documenta rcquiris,
Hxc cape, nee caftis pluralicere puto.
Node Pharus vaftum radios difpergic in arquor
Vt ratibus monftret per vada qua fit iter.
Flamma quidem portum denuntiat elTe propinquum.
Nulla tarnen nautis obviaflamma venit,
Nauta tuum eft dare vela notis mare tunderc remis
Faileris , exfpedas dum ferat ignis opem.
Si facies comitem te pern eget efle Dianx
Cultus ÖcaVeftasclametabefTeforis, f
Hocfatis efTe reor: vocet ignis ad oftiapuppem,
Dptatos ftudeat nauta fubirc fmus.
Virgines veftiles fi raandiri cultu vtentur viros , non facra curare credebantur idso^
•f
' que l&cris abftinerejubebantur , vt de minutia veRaü tradit Livius &ali;.
TOtit ainft que Ie Phare efcUire aux matelof^
Sans partir toutefois defapUce ordinaire
lljetteces rayonspottr lespowvoir attraire
éMaüle fen neantmoings demeure enfonenclos.
Lafiamme monflre affè^que Ieport efifrocham ,
Pourtant Ie natitonier ny touche defa main,
Laftlfe nefe doibt doncji^ort anjancer
Bt ''vers les amonreu'xfott ementfep oujjer.
Cefi auxjemesgarpns de cercher lespucelks
Et de les reqnerirfort amoHreufèment
infe laijfant couler^vers leHrfein doucement ,
t4mfy que njers Ieport abordent les nacelles.
P H Y L-

CEdo,
P H Y L L I S.
nocetfivirgo procis fe defcrat vltrój
Tu tarnen id patrinonnelicereputas ?
Crede mihi, tardis id caJcar amancibus addit,
Sunt quibus oblata virgine c^pic amor.
Sponte duci phrygio natam pater ipfelatinus
Obtulit, oblatam troicusnofpes amat.
Hxc tarnen , hxc alijs tra(5tanda negotia mandct.
Si fapit , & doóla fe tegat arte pater:
Per tacitas melius geritur rcs ifta latebra?,
Aptius in multis hicmovet, alter agit.
Sic ave fallitavem, rerum velut infcius auceps,
Nee minus occulto retia fune trahit.
AV^eje
te taccorde f£ ceH la mérité
.^e la
Jï fille s' offre aus amans delle mefme
Elle tefmoigne alors unefolüe extrefme ,
'Et un amour lafcifrempli devamtè.
Mats je croij bien ^ourtant que mon pere^eut èie»
Mebientofi marierjilefatcife prepnee
€t mepeut bien heurer t£ rendre trefcontente^
^Me donnant un mary :,
ce ferapour mon bien.
^elques uns ont aymé lors quon leur a offert
ZJne face pucelle ^ peut bien en cachette
Attinr un amant un pere bien aprü
Et Ie mettre auxfllef^de la belle (jp^^y
Sa fiHe luy donnantpour heureujè retraite.
V
Anna

16
ANNA,
A Rs tua caura quidem, fed non fecura periclïj
/m. Tune pucas tutos polTe latere dolos ?
Falleris , infoslix, corrupco vivimus a:vo y
Fraus apud aftucos nee laccc vlla diu
Adde quodoblatavixgaudeat vllus amica,
Quippe recurva cibis a:ta (ubeiTe timet,
Dum Priamus natam nuptum dare tentat Achillia
Nil agit : &; trifti frontcrepulfus abit,
Nil pater hic tentet , nifi nota fit ante volunras 5
lllius, in tacita quem tibi mente petit;
Auribus explorat gïacialiamarmora vulpes.
Qua; nili firma fatis , callida fillit iter.
VT^ymeftt a cejettla tx jinejfe eft fuhtille
^aü non fans grande peur O'/kns mal accident
Car Ie bien aprefie quelonjuge evident,
^uelqttefois diJparoiU 0'sjinul^fmile.
QeovCon ojfrea quelquun ejiparfoü mefprij^^
Ce dequoy ton jovit on enfaitpeu de comte
Tuü ejèant refitfi on empcrte la hente.
Ilfaut donc en ce point e(ire bien adytfe.
^üunpere donc nefoitf prompt

ANNA.
PAucula de cultu, quia p ars quoque cultus araorum
Accipe virgineis jufla tenenda choris.
Cukaplacenc lepidis (modus hic tarnen adiit) ephehis,
Mundicijsfatiseftfifovcaturamor:
Optatamans darcdonatuipotioraparentis,
Cum pofito cultu virginiSjVxor cris ,•
At tibi colla videns regalibus abdita gemmis,
Grata qu^e noftri muncris , inquit , erit ?
Vidi egonobiliorquêisvcftis abegitamantcs,
Territa gcmmarum luce juventa fugit.
Lampadis immodico ficdilperitardorolivo.
Sic nimio languens ftellio fole jacec.
TÖHchant
Ie yejiement {car cejl une partie,
T>€ tamour aujjl bien)fa.ult queje tamcnejle
Üfanlt modefiement tetemr ^ honejle.
Sans tant efire afjèttêe ^ pleine de foüe.
Celuy qui te recerche aura, contentement
s'Il njoit en ton habttde l'honneur convenabU^
Tuis tu feras beaucoup 'vers iceluy aymable
s'Il te

^
Vïr
ANNA>
gravis , in coena patri dum nuper adeflêc^
Protulic hxc animo dida notata meo.
Perfïcacnmflorent, niliileftformoiiusillisa
Soididius contra, florecadentc, nihil.
Jit plerumque ficu , fit (quallida fordibus vxorj,
Excoluit formam ü cjua piiella nimis.
Pergit, &:omandic[uocantalicentia? dixit,
Quisfuror eft, totosfècoluiflediesf
ï^orma nocet miferis nimis ambitiofa puellis^
Anxia de cultii , vix erit apta thoro.
Curacui vultus incuria(a;pemariti eft,
Qux fpeculo gaudet , non amat illa colum^
VN hcmme bien fenjl che\ mon pre foupant
Luy diEi fort ftgem ent ce dtBon remarqttable
^mndlx pfche florit rien n'efi plus dele5iahle
Maü quand U fleur en chet rien nefl de plm puant,
\a fiUe quelque foü pour Ce

SI
ANNA.
tibiforte parcns , vt ames , laxavichabcnas-,
Jamquc tuo juvenis captus amore gemit;
Isne licetcaleas, nefit manifcftusamanti,
Quidplacidafcmper rronte videnda venis?
AurealuxPhoebi, poftnubila, gratior orbi cft>
Dulcior a rapidis quse ftrepit aura notis
Ardorabic , flaccefcit amor, torpetis amantes,
Dum nimium vobis ftulta puella favec.
Viva fuperfufis calx fervet, & arftuac vndiSj
Et fïmili flammas excitatartefaber.
Diice negare, viget pueraliger arte negandi,
DuraplacencVenerij vulnere crelcit amor.
£^ I ton ere d'AÏmer fa, Ie
f
fouyoir lafchè
^J Et que quelque amoureuxfoul\ ia, beauté gemifss
^uoy que tu l'aimes bien quepour luy tu languifse ,
d^f tonfeufoitfourtantJöub^U eendre cachet
Apres Cobfeurité la clarté ejl plaifante
Le Zephir ejl pltis doux apres les tourbülons
oApres le calmefeu , des amoureux bomllons j
La mediocrité les amoureux contente.
Tout ainjt que la chauxpli/s elle eH arroujls
lette plus gros bouillons avant que s'amortir
On ne peut de l'amour d unefdle partir
S} en ces aUïons on U ijoit bpen pofee,
JJ.
(c) 1 Anna.;

ANNA.
Rlxalicctfubeat, nihil eft , mihi crede, pericli;,
Mira loquor, tenero lis in amore valet.
Jncedens numcrat veftigia pauca retrorfum
Hiftrio, cumdo6ta fortius arte falie.
Qu-oque magis neruum rctrotrahit ip(è Cupido
Altius hoc pueros mifla iagitta ferit.
Prsviapugnaduces, lispr^eviajungitamantes
Ardiius idque fui CypriaMartis habec.
Addc quod & calidas inccndere profuic iras
Vt videas quanta bile tumefcat amans.
Tradabit juvenem patulo tibi cordevidendunij
Vix aliquis mentem , cuni iubit illa , tegit.
ï^ Tl arrive en amottr quelquepropos fafcheux
1 £>uelque propos menteur la quereüe eH utile
^uelque foü en amouv comme un boufon qui wüh
iEeignant ce reculer c' ejl pour aijAncer mtenx.

DVra ,-
nimis tua jufla puto
PHYLLIS.
Venus
aurca clamat
Mitia Matthiacas regna decere nuriis
More Sabinarum fronrem cap^^rare fevcram
Et nifi dura loqui fi qua puella velit
lila fero tencros procul ore rugabitamanteSs
Etmeliusduri militisvxorerit.
Mölliter idalijs recubare fuëtiis in vmbris
Non didicit Veneris triftia ferre puer.
Adde quod & fragiles tantum gerit illeiagittas,
Adde quod a^ternas non habet ille faces.
Si nimis emungas , perit igis , & a^mula foli
Flamma tenebrofbpreflavaporejacet.
ANne njoBre lec&n efi dure f£ malplaifante
Venus njeult U douceur ^ ies mot^delicat^y
Cupidon fe deleSie dS"y prendfes efbatT:^^
far on ne peut aymer lafiUe mal contente,
^uelq'une qui auroit cejlerigeur cruellt
fes moti{ injurieux chajferoit les amAnt\
Et leur rendrott les cceursplm durs que diamantT;^^
Etferott dun foldat quelquefemme rebelle
Car qui de durspropos picque tropfon amant
Kefemble celuy la qui mouche la chandelle
T)e tl op pres' ilefleint ((^ chaffepromptement
\.afiamme qui nom luit Cr'fa lumiere belle.
(c) 5 Anma.

DIc
ANNA,
age blanditias , fer bafia, funde falernum,"
Sparge rofas , avidis da melimela procis \
Procinus infcEÜx (nee eniin modus vllus amanti eft)
Protinus audaci fub pede preila gcmes.
EftFabaqua?, gracilimodo fas h^fifirebacillo.
Pergit in aèrias ambitiofa vias,
Nee cetigifTe fat eft faftigia fummaFafclo
Viterius gyro luxuriance ruit.
Exit in immenfum temerarius ardor amantum.
Et quamvis toleresplurima, plurapetunt,
Nee Tatis his vel totus amor. Sua furta fodali
Si narrare nefas ^ non placet ipfa Venus,
ORhien dU des heaux tnotz^ ^donne des baijèrs
zA tous les amoureux

anna:
Hïnc neque pollicitis , neque'tu moveare qaerelis
Necgemitufaciac cortibimollepuerj
Nonnc vides? treinit adlanoto, fïmilifque precanti,
Dum Ipirac, tremulum fledlit arundo caputj
At fïmul ac defevit hiems , afTurgkin akum
Nullaquefupplicij fignapriorishabet.
Crabo ralas ac mella colk , dum fpirula condit
Cumferit,amiiracu{pidejfucLisabic.
Supplicac omnis amans, &: dat bona verba puell^j.
Dumnegat, & calidas rcfpuitilla preees-,
At frcmet, & tcnen^ conuitia dieet amic^,
Vt femel optata gaudia node tulir.
GArde
toy deflefchir four les belUspremeffes
Oupour/es pleurs menteurs dun amant fin ulè
^i sejlfm Ie rozean trop ijaalant mouU,
£ar de uh ammreux trompent bien leur maijlrejfes>
^andle "vent Ie plus fort contraint les abaijjer
Ih comhent doHcement ^ aufort de Utempejie
Maü Ie vent appaifé ilz relevent ia tef^e,
€t dun plus grand orgueil ilzfe'-i^eulenthauffèr,
Tout amant weultflefchrfa dameparpnere
^andellefaiSi refus fS quelle l'efcendutt
Maü ftl^ientjèulement a coucher une nuiSiy
Avec elk ilia rendmoim que fa chxmbriers.
^2
Anna

14
ANNA,
VTfine labe fluat primi tibi temporis a^tas,
Auris adobfcoenos (ie tibiclaufaiocos,
Hi, pubeslardvaparatcumbcllapudori,
Prima dion^eitela nepotis crunt.
Ergo vbi ncquitas aliquis, voccfne pudendas
Anfus eric ftulta garrulitate loqui,
(Arridere nocet) vuitus oppone feveros
Etmacronali verba timenda fono.
Serpere fi patiare , notat piger atria limax
Soluitur in liquidas qui fale Iparfus aquas.
Vocetona, nccparce minis, dumfcurraiocatur^
Protinus impuro definet ore loqui.
ATm
de purement pdjjèr ton aage tendre
Ferme l'orstlle aux moti^/efqueli^/oai yicieux
Etala chafieté^mefchantz^ ^ odieux,
tuü en tocca/ionpour ne lespoiat entendre.
Dofic quandquelquun dira quelqaepropos

PHYLLIS.
IVdice me pracflat tjedas cclerare jugales,
Conjugium ftatio fida pudoris erir.
ANNA,
A T pacet infidijs levis & properata voluntas,
Dccipicur propero qui vorat ore cibum.
In fci'obc teóla latec viico maculata papyrus
Ciim palamcdajam ruftice fallis avem,
Deliti? volucrum medio jacetefcacucullo,
Qjjam properans roftro dum male captat avis
Mox ociilos len to premie illica carta veneno :
Ridet, &c in pr^cdam l*Eta caterva ruit.
Fallitur , Sc totam fit fabula jufta per urbem
Credulus ignotofiquis amore petit.
SElon
mon 'ytgement il vaut donc mieux cekr^
^ue de me marier je nay aucune enyie
Et que ma chafieté ne mefoitfoint rayie,
C'eji Ie meilleur moyenfour me bien confoler, ANNA,
^aü ruom ayez^fourtant la '-volonté portee
AitxAtpatscautdeux des hommes de ce temps
J^ipour avoir Ufleur de njie beauprmtemps y
Scai^ent hten comme ilfaut quep)ie-;^emp ortée,
Ainfique les oyfeauxfontprüparle cornet
Tenjunt prendre Ie grain quiefl dedansle creux
Maü on leur bouche bien ou l'on creye leuryeux.
^uand ïoyfeleur leurfaiH un englué bouet.
oAwfi celuy qmefi tromp'e en amourette»
Efi mocqué d'un chacun f^ne Ie penfe pas
Qla caufepar foü la mort O' Ie trefpas ,
€Jlant ainfi deceuf la jemefiSettej
{dl , AnN,
^

ANNA.
Sltefortêneposaliquis, nondignusamari,
Ambiar , a cafta fit prpcul ille domo.
Nee vcniat, quamvis mens eft nbiludere tantum ;>,
Sxpc vel in lulu capta puella periü.
Ingcnij dumquidquid liabet depromitamator,
Mifcet &c altcrno mollia verba fono
Amplexuquc dato ludlantia b.i(ia carpic.
Bal ia virgineis infidiola choris ,
Cordafubicfcnfim nonintelleóla Dione,
Pcrque (inum tacitis paflibus crrat Amor.
Dum canit, inquevicemfuacarminafiftulareddit^.
Non cxipedlatis calTibus hxret avis.
SJquelque balUdm ou hien quelque mumet
FientfQttr te '-vtjiter , chö,jfe k debonne hew e
Et 72e permet^ jamaü quen ta maifon demeure ,
Ou tl te trompera ^ tuferas duguet.
Tu dirasje nenjeuxjouyer avecques luy ,
Maü cejlpour e/chaper quelque petit efpace
EJcoutant/ès proposfroide comme la glacé.
Tour pajfer la trijlejfe '

CVr
PHYLLIS.
neget amplcxus , & abhorreat ofcula virgo
ZsTonpudorhiSj rofèinoripcntorishonosj
Balk vijgineis quis crcdat obeilè labellis
Ingcnuus rcnero qux tulit orcpuer ?
LibatApisviolas, &:bafiafigit achanto,
Oraque plena f avis in fua teóba refcrc;
Non tarnen hinc violx , non hinc marcelx;it achancus,
Vtquefiiic, rolcus perftatvtriquecolor.
Virgo , notas juvenis quasprefTerac oreprotervo,
Abuiti& facies, qu^fuitantè, rcdit.
Si licet oppofito de lumine fumerc lumen 5
Invida cur juveni bafia virgo neget ?
POurqmyrefuferaUfilledebonaire ,
A un jeune garfon un baiJèrfk'X'oureux
Tourqttoy mjoitvira d'un toucher amoureux
Tour mieux lentreteKir a^ luypoityotr complaire
L^ mouche a miei nja bienfa-vourerfttr ksfleur
'Lepurdefon mieifans quellejomtgafies
"^yfans que leurs beauté;::^foient aultrement ofïes
V^flant point leur odeur encor moms leurs couleurs.
Amfy
la ^iergepeut baifèrfort librement
Oufè laiffer baijèr cela ne luy peut nuïre
Cela peutfeulement a aymerplm l'induire ,
^aü on nepêchepomtpour telatouchement.
^7
(d) 2. Anna?

i8
BAfia
ANNA.
nil teneris data pollc nocere puellis ^'
Nil tadtus cupidi blanditiafque proci,
Haud mihi qiiis vano perfuadeat ore poëta
Tadus, & ipialatens bafia virus habenr»
Purpureosdigitis, Hofpes,ne tange racemos
Tradari manibus non amat ifte color.
Jfte color , color eflcrecens, decor integer uv«e,
TntaA^ genium virginitatis habet.
5intproculamplexus, proculofcula, duice vencnum.
Ah / faciumt longas prefla labella notas.
Vtqüe domumrediensfaciem lavet vndiquevirgo,
Altior in tacito pedöre menda later.
QVi mefourra iamaü ceU perfuader ,
.^ue d'un homme Ufcifle haifer qui tropprejjè
V^ demeure marquéfurfa leiint maijïrejjè ,
^uipouroitfagement tel Ama?2t eVader.
La marqueluy demeure emwmntefur la ioue
"Bt quelque autre rougeur y que Ie teint naturel
7'out cequiejlforcé iamaü nefemble tel,
Vuis telfaiSi tout a bon lequeld.it quife loue.
JJonQait lepltijJöMiVent quau toucher lepoifon
Veur bienfaire mourir quoy quepomt onypeaji
Telpenfe e?% un haifer trowverfaguanfon,
Mlaijfe dansfon coeurU mort^om recompenp.
Anna,
\

NOn
ANNA.
vitium tantum, fed qu^e vitiofa videntur,
H^cquoque, fiiapias, hiEcquoque, Virgo, fiigcs
Necfatis eflepuca quodfistibi confciaredli
Tune quoque cum mens eftintegra, famaperit.
Saucia nux aliqua (iparcc putaminaperdat,
Poftea, quidquidagas, fcmper hiatus erit.
Sipereat miferis femel incegra rama puellis,
f"' La^datuiüelacervirginitatishonos;
Tu licet inde velis fam^ farcire ruinam
Non iterum veniet qui fuit ante decor.
Obducas licet vfque cutem, manetvfquecicatrix-,
Vtque tegas, femper vulnera vulnus habent.
LE

E R
ANNA.,
go verecun dis {ïtcura,IaborquepueI!is,
Turp 13. ne poiïit garrula fama loqiii.
Hïcego, quosdeceac Icopulos vicarojdoccho;
Tu mca non duro ditfta rccondcfinu,
Principió cibi turpe puta daremunus anianti,
Sit procul a cafta virgine larga maiins.
cui parua dabis , crcdet maiora daturam
Js
Paucalicetdones, c^rera furact amans.
Adde quodoftendens cuiuis tua munera, dieet
Ha;c dedit ardoris pignora ferre fui.
Ignis , vbi paulum pinguedinis eijcit olla,
Jrruit, & totas depopulaturopes.
VOusfilles quta'-ue^ IhonneHrrecowmejjdabk
Foti/' em^efcher l'ejfort des langars njentmeux
B( l^s

ANNA,
Nll dare fponte fubit, magis accipiendo perimus j
iVofter avaritias crimina icxus habet
Hinc lumus imbelles , quarque omnia tela rcpellat^
Protinus , accepto muncrc, vida jaccc.
Argenti nacac xs ferrumque per a:quora Vivi
Sola fubit niveos aurea maffafinus..
Quo nequcat penetrarc chalyps, admitticuraurum;
Tcftis eritDanaës turrisahenamihi.
Cedc chalyps ^ aurum de virginitatc triumphat ,•
Hei mihi vis fulvo quanta colorc lacec 1
Forcè pudicitiamferro dedit vna, fedauro
Innumerx patulos exhibuêre fïnus.
LEsfilies de leurgr( ne donnentpasp>uyent y
Mats plutoslen prenant elleperdent leur force
hes amanf^fcayent hisnupr de telle amorce ,
JEt lesfout trsfbucher pluj '-ui/ie que Ie 'vent.
DeJJus Ie ^z/ifaroent Ie feit nage ?Jr lairain ,
Ahijy ['orfur Iefan desfdles lesptm hUnches
Le demyfei/it dctrge-nt leur bat dejfiis les hanches,
'Etfe taijjhit tromper du jour au lende-fnam.
L'or doncpeut tnompher deU '-uirginn
hefer a triomplé d'unefeule Lucrejfe
éMaüparlor on a njeupsrir mainte maijlrejfe
En livrant en public leur plus rare beauth

CVra
anna;
fit ergo tibi, fi fit tibi cura pudoris
Adonis avidas abftinuiflc manus.
ATonne vides ? vt nudus Amor (ficpingitur aptè)
Ml pnxt^r pharetram , telaque pauca gerat
Nil prctium quo condat habet. Deus odit amantes
Qjji Venensturpimunere,munus emunt,
ZVon adamas tanci eft , non gemma, nee aurea torques
Non tyriïE veftes , vilis vt ciTe velis.
Jnjedos admifit hians qiiia concha lapillos
A cancro patul^ diripiuntur opes.
Muneris accepti mens confciamollisamantreft,
TVullaquepro cafto bella pudore gerit.
ATefmngJïtH njeulx confefver ton honnem'
n)e neprendre aucun don t^ de n'eftre gouhe
Oh aubrement tu es en train d'eHre foüue
"Par celuy ^mfera tonplus libre dormeur.
TJoü tutas QM tamour eflpe'mt tont nudde corps ^
'Btqt^'ilnaijefieinentaHcunfurfacharnm'e
Son are 'iéfon carquoü il a bien pour parure ,
Maü ilnapointdefacpour tnettre des trefors
Limijlre qui a la perk endofe enfa coqmlle
Se njoit da cancre affreux promptement devorer,
"L'honneuri^ lesprefens nepeunuentpas dursr
^nfemble pot4rgarder lapudeurd'unefille.
Anna

PArua
ANNA.
videbuntur, qu^nunc dabojufla, puellis;
Parua quidem fateor , (èd tarnen apta legi.
Fronde levi juvcnes jaóloquclacclïère malo
Conveniens caftis moribus efïè nego.
Flore latebat Apis(res liic ta dignarclatu eftj
Hanc vi^p^ & teneropollicc virgo petit;
Ncc mora , nee requies : tandem ferit illa puellam
Huictumet infella cufpidc lx(a. cutis.
Virgineam quidcrabo manum pctisimprobc? clamac,
Ludimus , & mens te liedere nulla fuit.
Dum pueros lufu lafciva puella laceilit,
S^pe tumor vcxat corpora, f^epe timor.
CE queje te dirayfemblefortpeu de chofe
Cejibtenfeuilejl yrai maüfropre a recognoifircs
^'enfepenfant joyerfans amun mdaccroifire
oAun'^ifmoucheton caché dans une rofe.
"LaftUette luy metfon doigt a defiouverty
Il laijfe l'efgmllon la margue

NOn
ANNA.
ego kiidaiim Nafonis vbique libellos,,
Jlle vagos cupiat virginis cfle pcdcs
Ille nurus latias curvis crrare thcatris
luilit , & in medio aura movere foro.
ludice me, caftas mos dedecct iftepuellas, ^_
ludicc me , non eft virginis iftud opus ; ^tf
Per fora rurpis amor furie, & Venus-, efte, puellas^.
Eftedomi, vobiseftfaceriftelocus.
2^cc facilè a fpinis innoxia vellera fcrvat,
Pcrvepreta vago dumpcdcfertur ovis,
Nee facile ingenuirccinet monumentapudoris,
S^epe diona:o junótapuclla gregi.
OVide naura tornt depar moy de louyange
^ui'-veult queles piedsfoient des njierges trap mouyans
Tour aller gA

PHYLLIS.
Egóneperpetuis damnatapuella cenebris
Dcbeat a^rcrnum delituiire domi ?
Sic fatis imperio durx gemuiflemagiltra?.
Et teiulx molles iuppoiuiflemanus:
A'^unc animts vigorcft, &: nos jubet vrbe vagari
Mobilis, Sc tocoqui volacorbe, piier.
Venus oftia pandicamanti,
Ncc fcra profuerit ,•
Cum gemic ad clauias mxfta puella fores.
Carceris impatiens vuklibera colla Cupido,
Tu cjLioque colla pacer libera liber amas.
Servando nova mufta , perit fcrvando puella:
MitiarcgnamcrOjVirginibufqucplacent.
FAudra donc demeurer dolente en la maifon ,
Et efirepour tottfours de tenebre obfcurcie
Ilfaut donc que tou/iours Ufillefe/eucte.
Deïenfermer a part dedans quel^uepri/oa.
CeJIajfe^endurerdeJfoitb^unematJinJp
^i noujfait travailler ayecques chasliment
llfaudroit donc n'aroir aucnn refentiment ,
Tour '^'i'vre malheureufe en f grande detrejfe.
Atnjt que Ie tonneau remply de yin nowpeau,
"IBrife ir jette lesfonds de c'ilqut Ie referre
Ainfihhre jefors plus on mefait laguerre ,
]E.tjc romps les liensforte comme un taureau.
9%
(e) X Phyï-^

P H Y L L I S.
CAftancas non ante nuces torrete , puella?,
Qjjam patcat tenui vulnerc fifTa cutis
Si qua fuit, {olido c^nx corticefuftinetignem,
Diflilic, &rauco teClafragorequatic.
Torua verecundo qu^ pcóbora claudic amori,
QuasVencripoenas, quasdabicillafibi!
1/Eftuat, &calidamnequit exhalarcjuventam,
Clauditur asternüm ü quapuelladomi;
Mox tarnen crumpens laxis bacchatur habenis
Plufque retentadiu flammafragorishabet.
y idi ego , quod licitis erat impenetrabilc flammis
Turpiter obfcceno peótus amore rapi.
ruousfaiSies rotir les morons dans Iefeu
SjfSans kurfendre la
f
eau tont a coup la rupture^
'M^ndun bruit efclatant qwUfemble {je '^'ous jure.
^ue la maifonfe rompt O' ^'^^ ce n'eBpas jet*.
"Lafdle qiit enferme ayec tant de contramte ,
\Jamour dcdansfon cocur quelle endure demaly
^ui pourroit emvefcherunji brufque animal.
Car üIm on la maiHnfe O" moms elk a de cramte,
Ce que l'on leurpermet elles ne Iefontpas ,
fe que l'on leur deffendplm elles Ie dejtrent
Aux plaijtrsprohtbe\ceH ouplus elle ajpirent ,
_j^an^ bien elles devroientendurer Ie trej^oi,
Anna.

N'
ANNA.
'Onmihipropofitum eftvinclis arccrc pucllas,'
Sola vagos fuerac mens inhiberepcdes.
^^^^^^^•Atcuivisauremdaremetuajuflavctabant
Anna,vir ergo mihiqualis habenduseric?
ANNA. ;vube gravi , mca Phylli , viro cui mafcula virtus
Mentc dionxos txpulic ante jocos •,
Nube viro, cui dia T ncmis , cui ridec Apollo ,•
Ille tibi , vic^ per vada , pander iter
Nam fï fortè rudi , rudis ipia , jugérc marico,
Qiii chalami fubeat munia , neuter erit.
lunge dua, vtcunquc voles , fine lumine tasdas ,•
Sempereritpicea no(5le fep ulta domus.
XVA
A M KI A 1^ /C ^^ int ention nefl de contraindre lesfilles
tAyecques des hem , maü de n aller courir
En dijferent\endroit\poHrfotte difcourir.
Comme celles qmfont oy/tves , tnt*i tles.
P H Y L L I S . Maij ijous me deffende'^ deparier a aucum ,
^mfera Ie mctry a, qmpourray complaire
Anne confedle moy comment en telle affaire ,
I'auray commodement monflai/ir opo-rtun.
AN t^A, rhyllüprendp^ur mary unfage perfonage
^uj efi comme unflambeanpour chacun efclairer ,
^ultrement tuponras r/op de mal elperer.
nAyec unmalapr^s , oapajfe malfon aage.
(e) 3 Anna.'

5^ •
TVnè
PHYLLIS.
fophum toruaque aliquem de ftirpe Gatonis
In tcner^ cupias virgiiiis ire finus ?
Tune virum quemluce lorum, quem node iibelli
Sollicitanc, thalamo poiTe vacare puras ?
Dum voletilie fuidefcndcrejuraclicnds,
Jura tori nullus., qui tueaturerit.
ingeniumMagnecishabec Toga, pondcrarcrum
Attrahit, & faciles nefcit amorejocos.
Jura toii, non jura fori, mihi difcat amator,
Non-ego lölliciti tangor amore viri.
Hunc volo , qui facilis , qui nil , nifi bafia , doótus
Hunc volo , cui noftro nil fïc amore prius.
PEnp^ 'X'otis queje '^tteille un desfage de ^e^e ,
Oubien qttelque amoureux du tige de Qiton
Vourbien aymer nefant enarpotr ce di5ion ,
,^equelqii'un biengailUrdtout remply d'allegrej^e.
Vn bomme troppenjifqui eHudte anx lois ,
^i a ie li'pre en 'htamnejlpusfrofre a, la, couche
fe qui. rend la pluspart kt^rfemme tantfarouche^
PeÜ que leur amitié ne ^atdtfas U7ie 7ioix.
Je ojeux tm amoureux qmfonfroprea baifer ,
Et au plaijïr requis de la mere (^ypnne
#«/ memhrafse adeux brasqm haife mapo'itrine ,
pt qm monfeH bnijlantpmjje bien appmfer.
Anna

ANNA.
PEólorc (quis furor cfl ? ) tunilnifi bafiavolucs,
Munia cum facri funt obeunda t hori ?
Foeda facefle Venus 1 res eft vcneranda maritus
«" ' Turpe voluptati nomen abhorret Hymen.
Non aliquis (mihicrede) nepos, Vencriruefatellcs
Aptus erit cafta: fceptra tcnere domus •,
Mcmnonis effigiem , plerique fccju untur amantes
Sole micante boant ; hoc abeunte, filcnt.
Dumtuus ille Paris primo furie aótusamóre,
Bada mille fcres , bafia mille dabis
At fimulac ftolidi deferbuit seftus amantis,
Protinus emeriti militis vxor eris.
OVeüefureurfe n}eoïtJ.ed(t72s ton cceur empratnte
9Q roouloir que bmferaufainSlliSi nuptial^
1)e faire la I^shhs^ ot4faire U cheyal.
tHjji leffeSi d'im mary on d'miefeimnefaiKte.
^uelqu'hn quiafervitout Is tewps de/a tne ^
Cefi fier a Venus remply defaleté,
Icelity nevourrajamaü en njentk.
Sei'wr d^m njray mary afafemme afferv'ie j,
Car au, commtncement cc nefira quaudace
,^e baifers , quefoubris ce ne feront quefeuX;,
'Kien cm lafci'vete\ce neferont quejeux.
Man lafmfe yerra rempliedefaUa.ee,
^>

£4
ANNA.
DVmCephalus nimio rutilx facis ardetamorc,
Luminaque in caro lumine fïxa tenet,
JVonpifcatorcs humilis nonroftracaxinie
Non acui cultros in fua damna vidcr.
Dum Domin^ frontem, dumfiderisinftarocellos
Refpicit infano captus amorc pucr
Auc humeros barbamque fui miratur amantis,
Auc levibus gaudetftuica puella iocis
Omne lajcet vitium , nihil vlteriora morantur 9
Solaquc fi liceat bafiaferre , fateft.
Cum Venus infanos tentigineiangit amantes,
Separac infauftum feva Mega^ra torum.
PEndant que nuitawment lefoijfon »e contem^lt
^el'ejiat radieux duflambeau allumé
Ilejipar Ie couteau dftp€chet*r entam'e^
Et efi endomma^ tuy doibsfrendre exemple.
Ainfi lors quun garpn imhecille regarde ,
Seulement U beauté, oh dufront ou desyeux
Lefot amour s'en rend bien tojl njiSiorteux.
Et deyoirnettement ce qu'ilaymelegarde.
Lafiile en mefme humeur quifeulement admire^
ha barbeoH lagrandeur defonfolamoureux
Fenfe qu'il^fertnt trop efltmeT:^ (sr heureux ,
^iaü njenant a l'effeSi n'a ce cj^uelle defr^.
\e.
ANNA.

AMbrofium
ANNA.
late ro fa, tune quoque fpargitodorcm
Cum fluit j aut multo languida fole jacet.
StuitusamorformsEeft, labatis, venienteleneóta,
Nonfecus acputri fub trabe fidit opus,
Adde quod & fcbres minuunt , & cura dccorcm
Et totidem caufis ceffatamarc puer.
Firmiusingeniumeft, ipfirqucnitefcitabannK,
Et caufas pro (e mille favoris habet.
Non tibi canities veteris feftigia flamma:
Auferet , autrug^finisamoriserunt,
Sijungare viro, cuimens, magisore, refulgetj
Jlla vel extremos perftat ad vlque dies.
LtA
ro7^ efvano-pieejienfltis grande odeur
Oh hien quandUfoledluy dardefa lumicre
Ainji Ie beau '-vieÜarddefaformepremiere y
Ketient Ie temt ^uermedt^ fa heüe couleur.
Mais lamouren eflfot ainfy quun charpentier^
^Ki en un boüpouy ri

42.
SI
ANNA.
qua tui tibi cura, feni ne nube, puelfa,
Ne jaceas viduo frigida nupta thoro.
«Si qua tibiveniet, venicttibipofthumaprolesj.
Cuique ncgat cari mors gcnitons opejfi.
Aut, Cl fortè patri numerofior exftitit h^res,
GaiTula quodde tefamaloquaturhabct..
Labitur interea tcneri tibi flofculus a^vi
Dumque gemis , vitx pars melioris abit.
Cur hedera annolam complexibus implicat vlmum'jl
V? mifèriE / peric hasc, cum magis illa virec.
lila quidem ramos abic ambitiofa per omnes
At ficcis arbor flat mileranda comis.
Sltuoiquelquefoingde te bien maner.
Garde hien d'un mjiellardfrendre la peau ridée
Oh bten tu te ijerras en ton amour bridée.
^tpar les amoureux premptement decrier.
Carjïc'eflpour l'eJj?oif d'a'voir hien des efcm y
Tuferns des f etis Cr des plujgrands la f ahIe ,
Ce pendant que tes ansfecoulent commefable.
Et que ton ^vieil mary efl cajfé (T perclus.
Tout ainfi que Ie lierre qmeijferre un'-vielorme y
*P//// // njerdoye autour ^ plm iorme eHfcch^
Ainjia Ufille efl Ie

ANNA.
CEditePivignijnunqiiambene virgonovercaeft:
Qmdtibicumviduo, bellapuclla, virof
Donet Hymen focij communiapignora ledli,
lila tibi pignus virginitatis crunt,
Ingen tem tencra quid figis in arbore ramum
Invifo quem jam pondere mala gravant ?
Poma caducafluent , calathis indigna coloni,
Inqueparidamnoramus, &arborerit.
3iiapis , arboribus ramum, fine prole, marita,
Pomafub autumnum fic magis apca feres.
,Qmnage, dum viriditurgcntincorticegemmx.
Ml, nifi communes , arbor adoptetopes.
HOmmes ^jeufdefja d'unefemme premiere
Laijfe^^iayierge enpaix celane conytentpas
Car Ufdieft pour njom un trepfriand repos ,
Aun'-ueufnefiedhien ^ beautejtngultere^
Vhymen i^eut que chacun recerchefonfembUble ,

IAm
PHYLLIS.
tua jufTa placent : auri tarnen a6lus amorc
Jnthalamumgcniror me jubecirefenis.
Ecquid agam ? nee enim mihitorapeeunia tanti eft,
Vc vetuli conjunx principis efle velim.
ANNA.
CT pater indigno tefubdere collamarito
^ Fortc veilt , nulla vox tibi lite fonct.
Virginis arma preces : rigidum prece fled:e parentem
Non alia durus vincitur arte pater.
Qj£od truculenta ncquit , frons hoc pr^ftabit amica,
ObfequiLim , non vis , pedlora dura trahit.
Pineaverberibusnux inconcufTarcfiftit,
lila tarnen ^ placido vi6lo calore, patet.
MAintenant
PHYLLIS.
tes difcours ma chere Anne meplaifènty
'31on pere toutejoü me njeult a un '^lellard
'Donner mal a propos , dsmeplaindreilejitard.
tiMaiJ quand prince ilferoitJesefcri7:^medef^laiffnt.
ANNA.
Si t on pere Phyliis te njeult ajjlibjeciir
A un ajieUardchenuilnyfaut confentir.
CK^parle aHcunement jamais ne ty accorde
lette nullesfanglotT^ jette nuües foufpirs
Kfffard'i tn/IementJaicls retentirtes ais ,
1 on pere te[era ^ enfinmifencorde.
Comrne lapomme aufeitj'ou'vre la cache dupi».
Am/ipar la douceur tout Jè faicï a lajin.
ANNA. •

ann;aj
IAm fumusjin portii, foluenda que zona puc'laj efl 5
Hïcquoque, demultis, paucamoncndamihi,
Infitoraanatos exfcinditinarbore ramos,
^ Omnis adoptivum gcrmen vt huaior alat.
Funditüs illa vagos animo deturbet amores,
.^ Germinalegitimifi quacaloiisamat.
Protinus vt junxit tibi t^eda pudica maritnm
Vnicus ille tibi mentc fovendus crit.
ZsTon congcrro vetus tuapoftmodó tcdra frequenter,
^ecjuvet, innuptx quicomesantefuir.
Anxianecmatris, necdt tibicurafororisi
Alterius fuccor ne bibat alter amor
FAlIor
.?an occurrunthïcpluranotandapuellis
Qiias iocio primüm fcedcre iunxit Hymen,
Qnx proprijs quondam vergebatin aèra ramis
Planta , peregrina non niG fronde viret
Verticc truncato iam non fua, germinamonftrat y
Quodquefiuminon eft fuftinet^arboronus. .
Arbitiio , nova nupta, tuo defifte moveiii
Ccrta tibi vit^ norma maritus erit.
Tllc dabit leges , quas non avcrfafcquêris j
Sifapis , his fuccos pedlons adderui.
Obfcquium fint regna tibi ; parendo gubernas:
Sciiiibus alterius difce, puella, rcgi.
(O 3
w
Vhs

4

^
m
È