01.05.2013 Views

tGroot Gedelf stelt voor om een nieuwe sluis te bouwen richting ...

tGroot Gedelf stelt voor om een nieuwe sluis te bouwen richting ...

tGroot Gedelf stelt voor om een nieuwe sluis te bouwen richting ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1. Inleiding<br />

1.1. Situering<br />

MOBILITEIT BRUGGE: AANPASSING VAN DE RINGVAART<br />

ALTERNATIEF ‘KRAKELESLUIS’<br />

De kanaalverbinding tussen de haven van Zeebrugge en het hoofdvaarwegennet wordt nu<br />

gevormd door het Boudewijnkanaal en het Kanaal Gent-­‐Oos<strong>te</strong>nde opwaarts van de<br />

Verbindings<strong>sluis</strong> in Brugge. Voor de haven van Oos<strong>te</strong>nde wordt de verbinding verzekerd via<br />

het Kanaal Brugge-­‐Oos<strong>te</strong>nde.<br />

De kwali<strong>te</strong>it van <strong>een</strong> vaarweg wordt bepaald door haar kraps<strong>te</strong> knelpun<strong>te</strong>n. Dit zijn in dit<br />

geval de Dampoort<strong>sluis</strong> en het groots<strong>te</strong> deel van de sectie tussen de Dampoort<strong>sluis</strong> en<br />

Beernem. Hierdoor is de vaarweg nu geschikt <strong>voor</strong> schepen tot en met klasse IV (leng<strong>te</strong> 85m,<br />

breed<strong>te</strong> 9,5 m, diepgang 2,5 m, 1000-­‐1500 ton). De hoog<strong>te</strong> van de bruggen laat wel toe met<br />

drie lagen containers <strong>te</strong> varen.<br />

De brug <strong>te</strong> St<strong>een</strong>brugge vormt <strong>een</strong> knelpunt <strong>voor</strong> het wegverkeer, maar hier<strong>voor</strong> zijn er<br />

meerdere oplossingen (vas<strong>te</strong> brug, Vaartdijkstraat als verbindingsweg naar de ring).<br />

In de capaci<strong>te</strong>itsstudie van Ecorys Transport & Idea Consult (2003) wordt de c<strong>om</strong>fort-­‐<br />

capaci<strong>te</strong>it van de Dampoort<strong>sluis</strong> (tot 89,7 m <strong>voor</strong> schepen tot 10,2 m ; tot 70 m <strong>voor</strong> schepen<br />

tot 11,9 m) ingeschat op ca. 2,3 miljoen ton per jaar en van de Verbindings<strong>sluis</strong> (schepen tot<br />

115 m leng<strong>te</strong> en 12 m breed<strong>te</strong> – klasse Va) op ca. 6,9 miljoen ton per jaar. De Dampoort<strong>sluis</strong><br />

is niet all<strong>een</strong> de belangrijks<strong>te</strong> flessenhals <strong>voor</strong> de binnenvaart, maar door de in<strong>te</strong>rferentie<br />

met de bruggen -­‐ die boven de <strong>sluis</strong>deuren liggen – ook het belangrijks<strong>te</strong> knelpunt <strong>voor</strong> het<br />

wegverkeer in de <strong>om</strong>geving van de Brugse ringvaart.<br />

1.2. MaIS-studie (Maatschappelijke Impactstudie <strong>voor</strong> de ontsluiting van de Vlaamse<br />

kusthavens)<br />

In de MaIS-­‐studie (2001) wordt <strong>een</strong> opwaardering van het kanaal Gent-­‐Brugge, één van de<br />

drie al<strong>te</strong>rnatieven van het RSV, bestudeerd. Dit is volk<strong>om</strong>en in over<strong>een</strong>s<strong>te</strong>mming met de<br />

bindende bepaling van het Ruim<strong>te</strong>lijk Structuurplan Vlaanderen. In de MKBA van Seine-­‐<br />

Schelde West daaren<strong>te</strong>gen is enkel sprake van <strong>een</strong> oplossing <strong>voor</strong> de brug <strong>te</strong> St<strong>een</strong>brugge en<br />

het optimaliseren van de sectie tussen Brugge en Beernem (al<strong>te</strong>rnatief nul+). Nergens wordt<br />

<strong>een</strong> oplossing <strong>voor</strong> de Dampoort<strong>sluis</strong> noch <strong>een</strong> capaci<strong>te</strong>itsverhoging van de vaarweg tot<br />

klasse V vermeld. De MKBA is dan ook in strijd met het RSV.<br />

We ci<strong>te</strong>ren uit de MaIS-­‐studie:<br />

“In de MaIS-studie worden er op het Kanaal Gent-Oos<strong>te</strong>nde bijk<strong>om</strong>ende werken <strong>voor</strong>zien zodat de<br />

vaart met schepen van klasse Va mogelijk wordt. Klasse Va k<strong>om</strong>t over<strong>een</strong> met de standaard gro<strong>te</strong><br />

motorschepen die op de Rijn en andere gro<strong>te</strong> vaarwegen varen. Ze hebben <strong>een</strong> leng<strong>te</strong> van 95 tot<br />

110 m, <strong>een</strong> breed<strong>te</strong> van 11,4 m, <strong>een</strong> diepgang van mins<strong>te</strong>ns 2,5 m en <strong>een</strong> laadvermogen van 1500<br />

tot 3000 ton (gemiddeld 2000 ton). Rijnschepen kunnen maximaal ongeveer 200 TEU vervoeren<br />

1


(vier rijen breed en vier lagen hoog). Omdat de vrije doorvaarthoog<strong>te</strong> op het Kanaal Gent-Brugge<br />

(en op de Ringvaart <strong>om</strong> Gent) beperkt is tot zo’n 7 m, kunnen containers ech<strong>te</strong>r slechts drie hoog<br />

gestapeld worden. De maximale capaci<strong>te</strong>it bedraagt dan 150 TEU (<strong>voor</strong> klasse IV slechts 90 TEU).<br />

Voor de doortocht rond Brugge wordt gekozen <strong>voor</strong> <strong>een</strong> één<strong>richting</strong>sprofiel vanaf de<br />

spoorwegbrug <strong>te</strong>n wes<strong>te</strong>n van de kern van Brugge, tot over de Ka<strong>te</strong>lijnepoort in het zuiden van de<br />

Brugse stadskern. Voor en na deze zone zijn er wachtplaatsen <strong>voor</strong>zien. Een derde wachtzone is<br />

<strong>voor</strong>zien in het Groot Handelsdok, <strong>voor</strong> de <strong>sluis</strong>, die even<strong>een</strong>s uitgeeft op dit één<strong>richting</strong>sgedeel<strong>te</strong>.<br />

Door het toepassen van één <strong>richting</strong> moet het kanaal slechts op twee plaatsen verbreed worden: de<br />

huidige zwaaik<strong>om</strong> noordelijk van de Krakelebrug en stro<strong>om</strong>afwaarts het Handelsdok. Beiden zijn<br />

noodzakelijk <strong>om</strong> vlot <strong>te</strong> kunnen zwaaien. De eers<strong>te</strong> aanpassing brengt mee dat <strong>een</strong> deel van de<br />

parkzone op de oever k<strong>om</strong>t <strong>te</strong> vervallen. Indien voldoende plaats overblijft kan hier geop<strong>te</strong>erd<br />

worden <strong>voor</strong> de aanleg van <strong>een</strong> pr<strong>om</strong>enade.<br />

Naast de Verbindings<strong>sluis</strong> tussen het Boudewijnkanaal en het Kanaal Gent-Oos<strong>te</strong>nde dient de<br />

Dampoort<strong>sluis</strong> vervangen <strong>te</strong> worden. De huidige koppeling van twee bruggen met de<br />

Dampoort<strong>sluis</strong> is verre van optimaal. …. In de MaIS-studie <strong>voor</strong>ziet men <strong>een</strong> vervanging van de<br />

Dampoort<strong>sluis</strong> door <strong>een</strong> <strong>nieuwe</strong> <strong>sluis</strong> (afmetingen van Va) sto<strong>om</strong>opwaarts, nl. <strong>te</strong>r hoog<strong>te</strong> van de<br />

molenwal ofwel <strong>een</strong> verlenging van de bestaande Dampoort<strong>sluis</strong>”.<br />

In het MaIS-­‐<strong>voor</strong>s<strong>te</strong>l worden de twee <strong>sluis</strong>passages tussen de ach<strong>te</strong>rhaven van Zeebrugge en<br />

Schipdonk behouden. Een verhuis stro<strong>om</strong>afwaarts de Krakelebrug <strong>richting</strong> Oos<strong>te</strong>nde, nl. tot<br />

<strong>voor</strong>bij de Verbindings<strong>sluis</strong> herleidt het aantal <strong>sluis</strong>passages tot één en biedt nog talrijke<br />

andere <strong>voor</strong>delen. Vandaar het concept ‘Krakele<strong>sluis</strong>’.<br />

2. Concept ‘Krakele<strong>sluis</strong>’<br />

De Dampoort<strong>sluis</strong> wordt vervangen door <strong>een</strong> <strong>nieuwe</strong> <strong>sluis</strong>, gelegen stro<strong>om</strong>afwaarts (<strong>richting</strong><br />

Oos<strong>te</strong>nde) en <strong>voor</strong>bij de Verbindings<strong>sluis</strong>.<br />

Deze <strong>nieuwe</strong> schikking biedt belangrijke <strong>voor</strong>delen <strong>voor</strong> de mobili<strong>te</strong>it rond de Brugse ring, de<br />

planologische in<strong>richting</strong> van de zone rond de Dampoort en het Handelsdok, de binnenvaart<br />

en de pleziervaart.<br />

Door deze aanpassing zal het wa<strong>te</strong>rpeil tussen de Dampoort en de <strong>nieuwe</strong> <strong>sluis</strong> met 1,74 m<br />

stijgen, waardoor <strong>een</strong> aantal begeleidende werken noodzakelijk zullen zijn.<br />

2.1. Impact op de scheepvaart<br />

2


Capaci<strong>te</strong>it<br />

Daar de verbindings<strong>sluis</strong> (12m x 115 m) geschikt is <strong>voor</strong> schepen klasse Va tot 3000 ton,<br />

wordt ook het volledige traject tussen Zeebrugge en de Leie op deze capaci<strong>te</strong>it gebracht,<br />

mits tussen Brugge en Beernem de nodige aanpassingswerken worden uitgevoerd.<br />

Voor de containervaart (drie lagen zijn mogelijk) be<strong>te</strong>kent dit <strong>een</strong> capaci<strong>te</strong>it van 150 TEU per<br />

vaartuig. De binnenvaartverbinding tussen Oos<strong>te</strong>nde en het hin<strong>te</strong>rland wordt op 2000 ton<br />

gebracht.<br />

De aansluiting van de kusthavens op het hoofdwa<strong>te</strong>rwegennet wordt verzekerd en vormt<br />

<strong>een</strong> perfec<strong>te</strong> tandem met de kustvaart op de Scheldemonding. Deze oplossing beantwoordt<br />

volk<strong>om</strong>en aan de doels<strong>te</strong>llingen van het RSV.<br />

Traject<br />

Voor de binnenscheepvaart be<strong>te</strong>kent <strong>een</strong> <strong>sluis</strong> minder op de verbinding tussen Zeebrugge en<br />

de Leie, <strong>een</strong> gevoelige tijdwinst van mins<strong>te</strong>ns 20 minu<strong>te</strong>n.<br />

Door het wegvallen van de <strong>sluis</strong> op de ringvaart en dus ook van de fameuze flessenhals aan<br />

de Dampoort, is er in de onmiddellijke <strong>om</strong>geving g<strong>een</strong> wachtplaats meer vereist. De passage<br />

langs de historische pakhuizen wordt ook <strong>voor</strong> langere schepen vlot haalbaar.<br />

2.2. Gevolgen <strong>voor</strong> het wegverkeer<br />

De knelpuntzone aan de Dampoort met de s<strong>te</strong>rke in<strong>te</strong>rferentie tussen het wegverkeer en<br />

het schut<strong>te</strong>n, verdwijnt volledig.<br />

Een <strong>nieuwe</strong> vas<strong>te</strong> Boudewijnbrug over de Verbindings<strong>sluis</strong> vormt <strong>een</strong> sluitstuk <strong>voor</strong> de ring<br />

R30 en maakt vlot<strong>te</strong>r verkeer mogelijk. Door de wa<strong>te</strong>rpeilstijging met 1,74 m dient ze<br />

immers verhoogd <strong>te</strong> worden. Hierbij slaat men twee vliegen in <strong>een</strong> klap: wegvallen van de<br />

basculebrug gekoppeld aan noodzakelijke spertijden en het verhogen van de vrije<br />

doorvaarthoog<strong>te</strong> van 5,40 m naar 7,20 m.<br />

Daar slechts 23% (2010) van het aantal bootpassages van/naar Oos<strong>te</strong>nde zijn, blijft de<br />

bedieningsfrequentie van de Krakelebrug beperkt. Het is dus s<strong>te</strong>eds mogelijk één van de<br />

twee bruggen (Krakele of Warande) open <strong>te</strong> houden <strong>voor</strong> het wegverkeer waardoor de<br />

binnenring s<strong>te</strong>eds met de bui<strong>te</strong>nring verbonden blijft. De Krakele<strong>sluis</strong> kan worden <strong>voor</strong>zien<br />

van <strong>een</strong> fietsovergang.<br />

2.3. Mobili<strong>te</strong>itsplan Brugge<br />

In het mobili<strong>te</strong>itsplan van de stad Brugge <strong>s<strong>te</strong>lt</strong> men dat <strong>een</strong> verdubbeling van het<br />

scheepvaartverkeer (van thans 12 binnenschepen per dag naar 24 per dag) leidt tot <strong>een</strong><br />

c<strong>om</strong>ple<strong>te</strong> stilstand op de R30. Bij <strong>een</strong> verdubbeling van de scheepvaart zou – tussen 6 en 22u<br />

3


– de Dampoortbrug II ruim 6 u per dag geslo<strong>te</strong>n zijn en de Kruispoortbruggen, Gentpoort-­‐ en<br />

Ka<strong>te</strong>lijnepoortbrug ruim 3 uur. Voor de berekening is men uitgegaan van <strong>een</strong> onaangepas<strong>te</strong><br />

Dampoort<strong>sluis</strong> met <strong>een</strong> gemiddelde <strong>sluis</strong>passage van 19 minu<strong>te</strong>n.<br />

Hier is enige relativering van de mobili<strong>te</strong>itsstudie best op zijn plaats: <strong>een</strong> passage van <strong>een</strong><br />

binnenvaartschip zorgt <strong>voor</strong> <strong>een</strong> onderbreking van 6 minu<strong>te</strong>n van het wegverkeer. Bij 3.679<br />

doorvaar<strong>te</strong>n per jaar (2010) of 12 per dag is dat dus 1,1 uur per dag.<br />

Bij <strong>een</strong> verhuis van de Dampoort<strong>sluis</strong> is de situatie helemaal anders. Hierbij bek<strong>om</strong>t men<br />

tussen de twee wachtplaatsen aan het Handelsdok en de Ka<strong>te</strong>lijnepoort <strong>een</strong><br />

één<strong>richting</strong>svaart over <strong>een</strong> afstand van 3 km aan <strong>een</strong> gemiddelde vaarsnelheid van 7<br />

km/uur. Dit heeft <strong>voor</strong> gevolg dat men nagenoeg <strong>om</strong> de 45 minu<strong>te</strong>n gegroepeerd (meestal<br />

met 2 schepen <strong>te</strong>gelijk) het traject kan afvaren. Met <strong>een</strong> twaalftal passages van gemiddeld 2<br />

binnenschepen en <strong>een</strong> onderbreking <strong>voor</strong> het wegverkeer (bij geslo<strong>te</strong>n brug) van gemiddeld<br />

6 minu<strong>te</strong>n bek<strong>om</strong>t men per brug <strong>een</strong> onderbreking van slechts 72 minu<strong>te</strong>n per dag.<br />

In c<strong>om</strong>binatie met de estuaire vaart kan het aantal passages aan de ringvaart s<strong>te</strong>rk worden<br />

beperkt en is de verkeersproblematiek rond de ringvaart beheersbaar.<br />

2.3. Hydrologische aspec<strong>te</strong>n<br />

Door de verhoging van het wa<strong>te</strong>rpeil met 1,74 m tussen de Dampoort en de <strong>nieuwe</strong> <strong>sluis</strong><br />

stijgt ook het verval over de verbindings<strong>sluis</strong> met 1,74 me<strong>te</strong>r, waardoor het indringen van de<br />

zouttong in de ringvaart be<strong>te</strong>r bedwongen wordt.<br />

De regelmogelijkheden <strong>voor</strong> de wa<strong>te</strong>rafvoer worden ingrijpend verbe<strong>te</strong>rd <strong>om</strong>dat er nu twee<br />

regelpun<strong>te</strong>n zijn: één <strong>richting</strong> Zeebrugge en één <strong>richting</strong> Oos<strong>te</strong>nde. Dat is <strong>een</strong> <strong>voor</strong>deel <strong>voor</strong><br />

het wa<strong>te</strong>rbeheer in het algem<strong>een</strong> en de veiligheid in Brugge in het bijzonder.<br />

Ingevolge de wa<strong>te</strong>rstijging met 1,74m moet er <strong>voor</strong> de ontwa<strong>te</strong>ring van de Reien <strong>een</strong><br />

al<strong>te</strong>rnatief worden gezocht (sifon of wa<strong>te</strong>rafvoer op <strong>een</strong> lager peil).<br />

2.4. Planologische inkadering<br />

4


Het project schept duidelijk tal van planologische opportuni<strong>te</strong>i<strong>te</strong>n in de <strong>om</strong>geving van de<br />

Dampoort<strong>sluis</strong>, de Zwaaik<strong>om</strong> en het Handelsdok. Zo kan er bij de bouw van <strong>een</strong> kaaimuur<br />

<strong>een</strong> pr<strong>om</strong>enade met fietsverbinding en <strong>een</strong> jachthaven worden <strong>voor</strong>zien. Dit kan <strong>een</strong><br />

meerwaarde be<strong>te</strong>kenen <strong>voor</strong> de <strong>om</strong>geving van de geklasseerde Pakhuizen, de Gistfabriek<br />

(Genencor), het Baron Ruzet<strong>te</strong>park en de Van Marcke-­‐si<strong>te</strong>. Een afs<strong>te</strong>mming op de UNESCO-­‐<br />

erfgoedzone en <strong>een</strong> bijsturing van de bestaande ruim<strong>te</strong>lijke uitvoeringsplannen (o.a. RUP<br />

Christus Koning NO en het BPA Gistfabriek) zijn hierbij aangewezen. Daarenboven kan er<br />

inspiratie gevonden worden bij de 16 inzendingen van de VLM-­‐ontwerpwedstrijd <strong>voor</strong> <strong>een</strong><br />

fietsverbinding tussen het Handelsdok en de Warandebrug.<br />

Door de ruim<strong>te</strong> die vrij k<strong>om</strong>t aan de Dampoort kan de ganse zone samen met de ruim<strong>te</strong> rond<br />

het Handelsdok landschappelijk worden opgewaardeerd. Er kan <strong>een</strong> ruim<strong>te</strong>lijke <strong>een</strong>heid met<br />

de Damse vaart worden gecreëerd.<br />

De <strong>nieuwe</strong> <strong>sluis</strong> k<strong>om</strong>t in <strong>een</strong> <strong>om</strong>geving waar ze minder storend is.<br />

2.5. Opwaardering van de bestaande wa<strong>te</strong>rwegen<br />

Dit <strong>voor</strong>s<strong>te</strong>l houdt <strong>een</strong> opwaardering in <strong>voor</strong> de exploitatie van het Boudewijnkanaal en het<br />

kanaal Gent-­‐Oos<strong>te</strong>nde, waarin al zwaar werd geïnves<strong>te</strong>erd, en die met SWW zo goed als<br />

bui<strong>te</strong>n werking zouden ges<strong>te</strong>ld worden. De industriezones van Aal<strong>te</strong>r en Plassendale-­‐<br />

Oos<strong>te</strong>nde worden daarenboven be<strong>te</strong>r bereikbaar.<br />

3. Begeleidende <strong>te</strong>chnische aanpassingen -­‐ haalbaarheid<br />

5


De verhoging van het wa<strong>te</strong>rpeil vereist, naast de bouw van de <strong>nieuwe</strong> <strong>sluis</strong>, <strong>een</strong> aantal<br />

bijk<strong>om</strong>ende ingrepen die <strong>te</strong>chnisch haalbaar zijn maar ook <strong>een</strong> meerwaarde be<strong>te</strong>kenen <strong>voor</strong><br />

Brugge.<br />

• Waar nodig moe<strong>te</strong>n de oevers en/of kaaiwanden worden aangepast<br />

• De deuren van de Verbinding<strong>sluis</strong> moe<strong>te</strong>n vernieuwd en aangepast worden.<br />

• De Boudewijnbrug over de Verbindings<strong>sluis</strong> moet vernieuwd en verhoogd worden.<br />

Zowel <strong>een</strong> volledig vas<strong>te</strong> brug als <strong>een</strong> brug met beweegbaar deel zijn mogelijk.<br />

• De Krakele-­‐ en de Warandebrug moe<strong>te</strong>n aangepast worden aan het hoger peil.<br />

Ir. S<strong>te</strong>faan Declercq<br />

Ir. Paul Vans<strong>te</strong>elandt<br />

6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!