01.05.2013 Views

Vrugtevlieë – wees wakker deur die winter - Canning Fruit ...

Vrugtevlieë – wees wakker deur die winter - Canning Fruit ...

Vrugtevlieë – wees wakker deur die winter - Canning Fruit ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

NR<br />

NO 193 APRIL 2010<br />

INHOUDSOPGAWE - CONTENTS BLADSY / PAGE<br />

OORLEWINGSFASE VIR DIE INMAAKBEDRYF 2<br />

CANNING INDUSTRY REPORT 3<br />

DROëVRUGTE PRODUKSIE 4<br />

AMERIKA SE VOEDINGSKEMAS 4<br />

<br />

BEMARKINGSKANALE VIR APPELKOSE, TAAIPITPERSKES & PERE 5<br />

<br />

NAVORSING VIR DIE INMAAKVRUGTEBEDRYF 6<br />

ARBEIDSAKE: VERBLYFREG OP PLASE 7<br />

<br />

”WE HAD EVERYTHING BEFORE US,<br />

WE HAD NOTHING BEFORE US …..…” 9<br />

PITTE IN DIE BOS / FRUIT BITS 11<br />

DAGBOEKDATUM 12<br />

NUUSBRIEF uitgegee <strong>deur</strong> <strong>die</strong> NEWSLETTER issued by the<br />

INMAAKVRUGTE PRODUSENTE VERENIGING CANNING FRUIT PRODUCERS’ ASSOCIATION<br />

Hoofstraat 258 258 Main Street<br />

Posbus 414 P O Box 414<br />

PAARL 7620 PAARL 7620<br />

TELEFOON: 021-8721401 TELEPHONE: 021-8721401<br />

FAKSIMILEE: 021-8722675 FAX: 021-8722675<br />

Email: inmaak@mweb.co.za Website: www.canningfruit.co.za<br />

REDAKTEUR / EDITOR : WIEHAHN VICTOR<br />

Reproduction of articles from this Newsletter to acknowledge DIE KRAT and author.<br />

Herdruk van artikels in hier<strong>die</strong> Nuusbrief moet DIE KRAT en <strong>die</strong> skrywer erken.<br />

____________________________________________________________________


2.<br />

OORLEWINGSFASE VIR DIE INMAAKBEDRYF<br />

Soos elders in hier<strong>die</strong> KRAT gerapporteer, was <strong>die</strong> bedryf geseën met goeie oeste vir <strong>die</strong><br />

2009/2010 seisoen. Die produksiejaar was goed en oesweer oor <strong>die</strong> algemeen gunstig. Die<br />

probleem vir <strong>die</strong> bedryf lê egter in <strong>die</strong> bemarkingsjaar met <strong>die</strong> stram wêreld ekonomiese toestande<br />

en „n sterk Rand.<br />

Bulida appelkose het „n “aanjaar” beleef met bykans 50 000 ton appelkose wat geoes is. Dit is „n<br />

goeie oes van bykans 6 000 ton meer as verlede jaar in „n oorvol mark met „n sterk Rand, wat<br />

ver<strong>die</strong>nste negatief beïnvloed. Die grootste produksie probleem was dat <strong>die</strong> appelkose oor <strong>die</strong><br />

algemeen kleiner vrugte opgelewer het. Kleiner vrugte het noodwendig „n invloed op plukkoste<br />

en snykoste/verwerkingskoste in <strong>die</strong> fabriek.<br />

Die taaipitperske-oes was in totaal min of meer diselfde as <strong>die</strong> afgelope drie jaar. Minder perskes<br />

is egter versap, weens <strong>die</strong> uiters swak mark vir puree. Om <strong>die</strong> volume te balanseer is meer perskes<br />

vir <strong>die</strong> vars- en droogmark gelewer. Gehalte was goed met kleiner perskes <strong>die</strong> grootste probleem<br />

vir <strong>die</strong> bedryf. Die koel lente en vroeë somer het beslis steenvrugte se ontwikkeling negatief<br />

beïnvloed.<br />

Die Bon Chretien peeroes was volgens skatting <strong>die</strong>selfde as <strong>die</strong> afgelope aantal jare. Met minder<br />

pere wat uitgevoer is, het <strong>die</strong> verwerkers meer pere gekry wat geredelik ingeneem is. Die<br />

uitgerekte blomperiode het wel „n invloed gehad op <strong>die</strong> gehalte van <strong>die</strong> pere, veral tydens <strong>die</strong><br />

rypmaak proses.<br />

In geheel het bitter min van hier<strong>die</strong> goeie oes verlore gegaan en is daar „n huis gevind vir <strong>die</strong><br />

meeste van <strong>die</strong> vrugte. Die feit is egter dat <strong>die</strong> vrugte „n plek gevind het, maar teen „n laer prys.<br />

Laer geprojekteerde pryse, kwotas en s<strong>wakker</strong> betalings sal oor <strong>die</strong> algemeen meebring dat<br />

produsente aansienlik minder vir vrugte gaan ontvang vir <strong>die</strong> 2009/2010 oes. Hier<strong>die</strong> s<strong>wakker</strong><br />

betalings moet gesien word in <strong>die</strong> lig van verhoogde produksiekoste op <strong>die</strong> plaas. Die punte van<br />

inkomste en uitgawes gaan eenvoudig mekaar nie ontmoet nie.<br />

Die verwerkers het vrugte verwerk volgens beplanning, gegewe <strong>die</strong> stram marktoestande en<br />

oordrag voorrade op hande. Die positiewe is dat <strong>die</strong> huidige voorraad gekontrakteer is en dat<br />

verskepings goed volgens plan verloop. Die pryse vir ingemaakte vrugte in vreemde valuta is min<br />

of meer op <strong>die</strong>selfde vlak as <strong>die</strong> vorige jaar, terwyl pryse vir puree steeds baie laag is. Die enigste<br />

ligpunt vir pulp en puree is dat <strong>die</strong> volume besig is om te beweeg teen baie lae pryse na <strong>die</strong> Chili<br />

aardbewing.<br />

Die sterk Rand is egter <strong>die</strong> grootste enkele probleem wat <strong>die</strong> bedryf tans in <strong>die</strong> gesig staar. Dit is<br />

eenvoudig net nie moontlik om winsgewend te <strong>wees</strong> in „n bedryf wat 90% van sy produk uitvoer<br />

en gemiddeld 20% minder ontvang na <strong>die</strong> wisselkoers se effek op terugbetalings nie. En dit dan<br />

gegewe dat geproduseer word in „n land waar <strong>die</strong> gemiddelde inflasiekoers 6% tot 10% (of selfs<br />

hoër vir sommige insette) is nie. Die wisselkoers dryf <strong>die</strong> bedryf in „n oorlewingsfase.<br />

In <strong>die</strong> vorige KRAT is gerapporteer oor <strong>die</strong> regeringshulp wat <strong>die</strong> inmaakbedrywe in Chili (reeds<br />

voor <strong>die</strong> aardbewing) en Griekeland ontvang. In hier<strong>die</strong> KRAT word verwys na Amerika wat<br />

ingemaakte vrugte aankoop vir voedingskemas. Hier<strong>die</strong> aankope om behoeftige persone met<br />

voedsel te ondersteun sou bykans 60% van <strong>die</strong> totale Suid-Afrikaanse produksie opneem. Die<br />

punt is: regerings ondersteun hul mense met voedingsprogramme, sagte lenings, produksiehulp,<br />

ensovoorts, in oorlewingstye.<br />

Dis oorlewingstyd !! In Suid-Afrika smag ons net verlangend na<br />

“water in <strong>die</strong> woestyn”.<br />

-<br />

-<br />

-<br />

- Wiehahn Victor


3.<br />

CANNING INDUSTRY<br />

REPORT: APRIL 2010<br />

CANNED FRUIT EXPORTERS NEED A NEW RAND POLICY<br />

With the rand debate continuing in the media - with specific reference to the effect<br />

that the overvalued currency is having on South African exports <strong>–</strong> it would be remiss<br />

of me not to reiterate that the reality facing the fruit canning industry is factory<br />

closures and significant job losses.<br />

While the exchange rate against the dollar and pound is at the same levels it was a<br />

decade ago, we have to take into account that the South African inflation rate has<br />

been considerably higher than that of our trading partners, notwithstanding any<br />

productivity improvements by local industry. Currently the inflation rate differential is<br />

too high for any export industry.<br />

Add to this the current rate of exchange being approximately 20 percent stronger<br />

than this time last year, as well as the industry having to absorb significant local input<br />

cost escalations, including the increased cost of cans and the much publicised recent<br />

electricity increases.<br />

Exacerbating this is the fact that we do not have equitable access into key markets,<br />

as well as the fact that we are up against the non-reciprocal treatment of duty-free<br />

access of EU products to the local market.<br />

What now faces us is a particularly bleak outlook for an industry that is responsible<br />

for over 30000 jobs. We are of the opinion that South Africa cannot afford further job<br />

losses and more-over that future employment opportunities need to be created.<br />

Industrialisation is the best way to achieve this, but it will require a stable and<br />

competitive currency over a period to support the sustainability of export of agriprocessed<br />

and other value-added manufactured goods.<br />

Therefore we once again stress the urgency with which we are appealing to the<br />

industrial policy action plan to look to catering for both long- and short-term<br />

stabilisation measures in order to achieve the industry’s long-term growth potential,<br />

which is backed by sound economic and consumer stu<strong>die</strong>s.<br />

Sustaining the industry will not be possible in the absence of both an enabling<br />

environment for exporters supported by a stable and competitive currency, as well as<br />

an appropriate industrial policy.<br />

- RUDI RICHARDS, CHAIRMAN, SAFVCA


4.<br />

DROëVRUGTE PRODUKSIE<br />

Die produksie van gedroogde boomvrugte in gedroogde tonne oor <strong>die</strong> afgelope vyf jaar word in<br />

<strong>die</strong> onderstaande tabel gegee. Finale syfers vir 2010 is nog nie beskikbaar nie, maar aanduidings<br />

is dat <strong>die</strong> droëvrugte seisoen oor <strong>die</strong> algemeen goed verloop het met meer vrugte wat beskikbaar<br />

was. Oor <strong>die</strong> algemeen was <strong>die</strong> gemiddelde vruggrootte kleiner as normaal, maar origens was <strong>die</strong><br />

gehalte <strong>deur</strong>gaans goed.<br />

Vruggrootte 2005 2006 2007 2008 2009<br />

Priume 2 600 1 100 1 000 1 089 1 127<br />

Appelkose 1 296 1 520 1 351 1 143 1 329<br />

Appels 91 25 122 172 112<br />

Perskes 1 208 1 307 1 490 1 442 2 001<br />

Pere 680 938 1 074 1 086 1 012<br />

Nektariens 0 0 62 65 117<br />

Ander 0 0 0 0 14<br />

Totale boomvrugte 5 875 4 890 5 099 4 997 5 712<br />

Bron: DROëVRUGTE TEGNIESE DIENSTE<br />

AMERIKA SE VOEDINGSKEMAS<br />

Vir <strong>die</strong> fiskale jaar geëindig 30 September 2009, het <strong>die</strong> United States Department<br />

of Agriculture (USDA) R4 500 miljoen spandeer vir aankope van vrugte en groente<br />

vir voedingskemas in Amerika, wat 25% meer was as <strong>die</strong> vorige jaar. Die grootste<br />

aankope was vir ingemaakte perskes van amper R400 miljoen. Verder is R250<br />

miljoen se ingemaakte vrugtekelkie, R236 miljoen se ingemaakte pere en R64 miljoen<br />

se ingemaakte appelkose aangekoop.<br />

Die aankope <strong>deur</strong> <strong>die</strong> USDA is vir skoolvoedingskemas en ander agentskappe, wat<br />

behoeftige persone met voedsel ondersteun. Die aankope van ingemaakte vrugte en<br />

groente reflekteer <strong>die</strong> volgende:<br />

(1) Ingemaakte produkte is goeie waarde vir geld en is meestal <strong>die</strong> goedkoper<br />

alternatief per be<strong>die</strong>ning;<br />

(2) Dit voorsien aan <strong>die</strong> benodigde voedingswaarde;<br />

(3) Die ingemaakte produkte is “ready-to-eat”;<br />

(4) Die verpakking is volgens behoefte.<br />

- PEACH FUZZ


5.<br />

BEMARKINGSKANALE VIR APPELKOSE, TAAIPITPERSKES EN PERE<br />

In <strong>die</strong> onderstaande tabel word <strong>die</strong> voorlopige inname syfers van appelkose, perskes en<br />

pere in ton vir <strong>die</strong> afgelope seisoen gegee en vergelyk met <strong>die</strong> voorafgaande vier jaar se<br />

ooreenstemmende syfers. Alhoewel dit voorlopige syfers is, behoort <strong>die</strong> finale syfers nie<br />

wesentlik te verskil nie. Verder moet daarop gelet word dat <strong>die</strong> syfers vir droog en vars „n<br />

geskatte tonnemaat is.<br />

Vrugsoort<br />

BULIDA APPELKOSE<br />

Ingemaak<br />

Sap en Pulp<br />

Sub-Totaal<br />

Vars<br />

Gedroog<br />

TOTAAL<br />

TAAIPITPERSKES<br />

Ingemaak<br />

Sap en Pulp<br />

Sub-Totaal<br />

Vars<br />

Gedroog<br />

TOTAAL<br />

BON CHRETIEN PERE<br />

Ingemaak<br />

Sap en Pulp<br />

Sub-Totaal<br />

Vars: Plaaslik<br />

Gedroog<br />

TOTAAL<br />

Uitvoer<br />

ANDER VARIëTEITE PERE<br />

Ingemaak, Sap en Pulp<br />

2005/2006<br />

40316<br />

12028<br />

52344<br />

800<br />

800<br />

53944<br />

85492<br />

13560<br />

99052<br />

22000<br />

9000<br />

130052<br />

49709<br />

10121<br />

59830<br />

5000<br />

25750<br />

5000<br />

95580<br />

25373<br />

2006/2007<br />

25384<br />

7954<br />

33338<br />

800<br />

800<br />

34938<br />

100921<br />

25409<br />

126330<br />

26000<br />

10000<br />

162330<br />

52438<br />

10558<br />

62996<br />

5000<br />

23750<br />

5000<br />

96746<br />

28000<br />

2007/2008<br />

38898<br />

12300<br />

51198<br />

800<br />

800<br />

52798<br />

97835<br />

28105<br />

125940<br />

25000<br />

9000<br />

159940<br />

51703<br />

13652<br />

65355<br />

4000<br />

29000<br />

4500<br />

102855<br />

30000<br />

2008/2009<br />

Bron: INMAAKVRUGTE PRODUSENTE VERENIGING<br />

31190<br />

11123<br />

42313<br />

800<br />

800<br />

43913<br />

95481<br />

27751<br />

123232<br />

24000<br />

9000<br />

156232<br />

45467<br />

16613<br />

62080<br />

3000<br />

30257<br />

4000<br />

99337<br />

30712<br />

2009/2010<br />

35438<br />

11663<br />

47101<br />

800<br />

1500<br />

49401<br />

98000<br />

20460<br />

118460<br />

26000<br />

10000<br />

154460<br />

50150<br />

14830<br />

64980<br />

3000<br />

28000<br />

4000<br />

99980<br />

26000


6.<br />

NAVORSING VIR DIE INMAAKVRUGTEBEDRYF<br />

Die Inmaakvrugtebedryf gaan meer as R1 miljoen spandeer aan navorsingsprojekte op plaasvlak in<br />

<strong>die</strong> 2010/2011 boekjaar. Die navorsing word <strong>deur</strong> LNR Infruitec-Nietvoorbij en <strong>die</strong> Universiteit<br />

van Stellenbosch vir <strong>die</strong> bedryf gedoen. Teel en evaluasie van nuwe kultivars en onderstamme<br />

vorm <strong>die</strong> basis van <strong>die</strong> navorsingsprojekte. In <strong>die</strong> onderstaande tabel word <strong>die</strong> projekte en bydrae<br />

van <strong>die</strong> bedryf vir <strong>die</strong> afgelope twee jaar gegee. Hier<strong>die</strong> projekte word gefinansier <strong>deur</strong> <strong>die</strong> IPV<br />

ledeheffings en kom dus uit <strong>die</strong> produsent se sak. A-prioriteite is aan alle projekte toegeken.<br />

Projek Titel 2009/10 2010/11<br />

LNR INFRUITEC-NIETVOORBIJ<br />

Teling en Evaluasie<br />

210002 Teling van peerkultivars 33 037 35 019<br />

210003 Teling van perske- en nektarienkultivars 164 134 173 982<br />

210004 Teling van steenvrugonderstamme 44 075 46 720<br />

210007 Teling van appelkooskultivars 139 006 147 346<br />

210009 Fase 2 evaluasie van peerkultivars 20 079 21 284<br />

210010 Fase 2 evaluasie van perske- en nektarien-kultivars 125 897 133 451<br />

210012 Fase 2 evaluasie van appelkooskultivars 52 606 55 762<br />

210029 Evaluasie van nuwe geteelde steenvrug onderstamme 27 500 29 150<br />

282031 Tweede Ekonomie: Teel en Evaluasie 7 556 8 009<br />

Sub-Totaal 613 890 650 723<br />

Tuinbou<br />

220006 Evaluasie van perske onderstamme 84 418 89 483<br />

220008 Evaluasie van appelkoosonderstamme 48 079 50 964<br />

Sub-Totaal 132 497 140 447<br />

Na-oes en Verwerkingstegnologie<br />

270002 Evaluasie van nuwe kern- en steenvrugkultivars: inmaak 143 482 152 091<br />

Bio-Tegnologie Afdeling<br />

Embrio Kultuur tegnieke vir <strong>die</strong> teling van vroeë perske variëteite 16 237 17 211<br />

Totaal (LNR Infruitec-Nietvoorbij) R906 106 R960 472<br />

UNIVERSITEIT VAN STELLENBOSCH<br />

Aanpassing van uitdunnorme vir inmaakperskes: Mnr Gustav Lötze 34 000 36 040<br />

Nuwe Projek <strong>–</strong> Verbouingsriglyne: Mnr Gustav Lötze 40 000 30 000<br />

Oesskattingsmodel: Dr Elmi Lötze 24 200 25 652<br />

ELISA Toetsstelle vir Sagtevrugte Plantverbeteringskema 30 000 -<br />

Totaal (Universiteit van Stellenbosch) R128 200 R91 692<br />

Groot Totaal<br />

R1 034 306<br />

R1 052 164


7.<br />

ARBEIDSAKE: VERBLYFREG OP PLASE<br />

In <strong>die</strong> vorige KRAT artikel is daar gepoog om meer duidelikheid te verskaf rondom <strong>die</strong> prosedure<br />

wat gevolg moet word in <strong>die</strong> geval van „n uitsetting van „n okkupeerder wat voor 4 Februarie 1997<br />

„n okkupeerder geword het. In hier<strong>die</strong> laaste artikel rondom verblyfreg op plase word daar veral<br />

gefokus op <strong>die</strong> prosedure vir uitsetting van „n person wat na 4 Februarie 1997 „n okkupeerder<br />

geword het.<br />

In <strong>die</strong> geval van „n persoon wat VOOR 4 Februarie 1997 „n okkupeerder geword het, mag „n Hof<br />

„n uitsettingsbevel toestaan in<strong>die</strong>n <strong>die</strong> persoon:<br />

- Doelbewus en wederregtelik iemand anders wat op <strong>die</strong> grond bly, skade aangedoen het;<br />

- Doelbewus <strong>die</strong> eiendom van <strong>die</strong> boer beskadig het;<br />

- „n Bedreiging is vir ander okkupeerders wat op <strong>die</strong> grond woon; en<br />

- Ander ongemagtigde persone gehelp het om „n nuwe woning op <strong>die</strong> plaas op te rig.<br />

Die uitsetting van „n okkupeerder wat NA 4 Februarie 1997 „n okkupeerder geword het, lê ietwat<br />

ander vereistes aan <strong>die</strong> <strong>deur</strong> en moet daar oorwegings van „n ander aard in gedagte gehou word:<br />

Vir <strong>die</strong> uitsetting van „n okkupeerder wat na 4 Februarie 1997 „n okkupeerder geword het, kan <strong>die</strong><br />

Hof „n uitsettingsbevel toestaan in<strong>die</strong>n dit regverdig en billik sou <strong>wees</strong> om dit te doen. Dit maak<br />

<strong>die</strong> proses van uitsettings ietwat meer gekompliseerd aangesien daar nou oorwegings van<br />

regverdigheid en billikheid na vore, tree wat nie <strong>die</strong> geval was met <strong>die</strong> situasie voor 4 Februarie<br />

1997 nie.<br />

Om <strong>die</strong> regverdigheid en billikheid van „n uitsetting nou te bepaal, word daar oorweging geskenk<br />

aan <strong>die</strong> volgende aspekte:<br />

- Hoe lank woon <strong>die</strong> okkupeerder op <strong>die</strong> plaas?<br />

- Die billikheid van <strong>die</strong> ooreenkoms waarop <strong>die</strong> grondeienaar steun om <strong>die</strong> okkupeerder uit<br />

te sit;<br />

- Die beskikbaarheid van geskikte alternatiewe akkommodasie vir <strong>die</strong> okkupeerder;<br />

- Die rede vir <strong>die</strong> beoogde uitsetting; en<br />

- Die opweeg van <strong>die</strong> belange van <strong>die</strong> okkupeerder, <strong>die</strong> grondeienaar en <strong>die</strong> ander<br />

okkupeerders in<strong>die</strong>n <strong>die</strong> Hof „n bevel vir uitsetting sou gee.


8.<br />

Wat <strong>die</strong> billikheid van <strong>die</strong> ooreenkoms (hierbo na verwys) betref waarop <strong>die</strong> grondeienaar steun<br />

vir uitsetting, <strong>die</strong> volgende: Dit is belangrik dat enige akkommodasie ooreenkoms met groot<br />

omsigtigheid benader en sodanig geformuleer word dat daar geen onduidelikheid vir beide partye<br />

(d.w.s. grondeienaar/werkgewer en werknemer/okkupeerder) bestaan nie. In<strong>die</strong>n <strong>die</strong> man en vrou<br />

getroud is en beide van hulle uitdruklike toestemming ontvang het van <strong>die</strong> Werkgewer/boer om op<br />

<strong>die</strong> plaas te woon, is albei onafhanklike okkupeerders. Dit impliseer - by wyse van voorbeeld - dat<br />

in<strong>die</strong>n <strong>die</strong> grondeienaar/boer uitdruklike toestemming aan beide <strong>die</strong> man en vrou verleen het om<br />

op <strong>die</strong> plaas te bly, en nou „n uitsettingsbevel aanvra op grond van „n ooreenkoms, wat <strong>die</strong><br />

werkgewer/grondeienaar slegs met <strong>die</strong> man aangegaan het, kan <strong>die</strong> paartjie aanvoer dat hul<br />

uitsetting onbillik is omdat hier<strong>die</strong> uitsettingsbevel <strong>die</strong> vrou se status as „n okkupeerder ignoreer.<br />

Daar moet ook verder oorweging geskenk word aan <strong>die</strong> regverdigheid van <strong>die</strong> uitsettingsbevel.<br />

In<strong>die</strong>n <strong>die</strong> ontslag van „n werknemer/okkupeerder uit <strong>die</strong>ns van <strong>die</strong> werkgewer plaasvind en<br />

sodanige ontslag as rede vir <strong>die</strong> aansoek om <strong>die</strong> uitsettingsbevel aangevoer word, sal <strong>die</strong> wyse<br />

waarop <strong>die</strong> werkgewer <strong>die</strong> werknemer se <strong>die</strong>ns beëindig het onder <strong>die</strong> soeklig geplaas word.<br />

Derhalwe is dit belangrik dat <strong>die</strong> Werkgewer te alle tye seker maak dat beide „n prosedureel asook<br />

substantief billike proses gevolg word met alle dissiplinêre ondersoeke en verhore. In<strong>die</strong>n daar<br />

gevind word dat <strong>die</strong> werknemer se ontslag op „n onbillike wyse geskied het, kan <strong>die</strong> Hof beslis dat<br />

dit nie regverdig en billik sal <strong>wees</strong> om „n uitsettingsbevel toe te staan nie.<br />

Dit is belangrik om daarop te let dat geen okkupeerder sonder <strong>die</strong> nodige hofbevel uit „n huis gesit<br />

mag word nie. Dit is „n strafbare oortreding in terme van ESTA om „n okkupeerder uit te sit<br />

sonder „n hofbevel en <strong>die</strong> okkupeerder kan „n strafregtelike klag teen „n grondeienaar/werkgewer<br />

aanhangig maak in<strong>die</strong>n hy/sy sonder „n hofbevel uitgesit is.<br />

„n Laaste word in verband met verblyfreg op Plase: Daar word kennis geneem van <strong>die</strong><br />

grootskaalse frustrasie wat dikwels voortspruit uit „n versuring van <strong>die</strong> werksverhouding tussen<br />

<strong>die</strong> werkgewer en <strong>die</strong> werknemer wat dikwels „n <strong>die</strong>nsbeëindiging en „n gevolglike vereiste om<br />

huise te ontruim. Impulsiewe optrede <strong>deur</strong> <strong>die</strong> grondeienaar/werkgewer in <strong>die</strong> verband kan egter<br />

„n baie duur en onnodige regsproses meebring. Derhalwe is dit belangrik dat <strong>die</strong> Werkgewer sy<br />

behuisingsooreenkomste met werknemers goed moet bestudeer en seker maak dat beide partye<br />

deeglik <strong>die</strong> inhoud asook implikasies daarvan verstaan. Slegs <strong>deur</strong> „n konstruktiewe en oop<br />

werksverhouding tussen <strong>die</strong> werkgewer en werknemer kan probleme rondom behuising op plase in<br />

„n wen-wen situasie opgelos word.<br />

VIR ENIGE VERDERE INLIGTING<br />

EN/OF HULP BETREFFENDE ARBEIDSAANGELEENTHEDE<br />

SKAKEL DR. LEON BOSMAN (SELFOON: 083-414-5679)<br />

Sekere mense bring vreugde waar hulle ookal gaan,<br />

ander,<br />

wanneer hulle gaan…..<br />

- Oscar Wilde


9.<br />

“WE HAD EVERYTHING BEFORE US, WE HAD NOTHING BEFORE US…”<br />

“It was the best of times, it was the worst of times,<br />

it was the age of wisdom, it was the age of foolishness,<br />

it was the epoch of belief, it was the epoch of incredulity,<br />

it was the season of Light, it was the season of Darkness,<br />

it was the spring of hope, it was the <strong>winter</strong> of despair,<br />

we had everything before us, we had nothing before us,<br />

we were going direct to Heaven, we were all going direct the other way - ….”<br />

- Charles Dickens 1859<br />

So dreig ek al jare om <strong>die</strong> ‘A tale of two cities’ te lees en Vrydag tel ek <strong>die</strong> boek op en begin lees.<br />

Bogenoemde, <strong>die</strong> inleidende paragraaf van <strong>die</strong> boek…net sowel Suid-Afika 2010! Ek lees <strong>die</strong> paragraaf voor<br />

vir my huismense en sowaar, daar haal Ds Nico Smit <strong>die</strong> paragraaf aan as tekenend van ons land, in <strong>die</strong><br />

Fokus gesprek van Sondagaand met Lynette Francis op SABC2.<br />

Met <strong>die</strong> paasnaweek agter <strong>die</strong> rug en <strong>die</strong> laaste naweek van <strong>die</strong> skoolvakansie wat voorlê, lees ek met `n<br />

inhaal ywer. Eers klaargemaak met ‘Die neukery met <strong>die</strong> appelboom’, uitgegee 1991 en geskryf <strong>deur</strong> <strong>die</strong><br />

boerefilosoof Marthinus Versfeld en daarna ‘The book of unholy mischief’ wat handel oor Venesië tydens<br />

1498. Elke koerant is gelees van voor na agter, op hoogte met Malema, ET, 2010, Suid-Afrika se<br />

skrikwekkende geweld, poltikusse se gekonkelrye en besondere swak leierskap, en <strong>die</strong> sakeblaaie se<br />

gegoëlery met getalle… Na al <strong>die</strong> lesery is ek `n paar dinge wyser:<br />

Swak leierskap gemeng met selfsug, hebsug, beperkte wysheidsvlakke en opgeblase ego’s, het <strong>die</strong><br />

wêreld al onberekenbaar baie skade berokken.<br />

Gesien in <strong>die</strong> lig van <strong>die</strong> Suid-Afikaanse rassespanning, wat opgelaai het oor <strong>die</strong> laaste paar maande, is <strong>die</strong><br />

grootste faktor wat aanleiding daartoe gee, swak leierskap. Dubbelsinnige boodskappe, tweekantige<br />

menings, wat verander soos <strong>die</strong> wind waai vanuit ons leierskorps, verwar en saai t<strong>wees</strong>palt. Die verwarring<br />

en verdraaiing, wat doelbewus geskep en uitgebuit word <strong>deur</strong> politici, sakemanne en ander opportuniste in<br />

eie-belang, is so oud soos <strong>die</strong> wêreld self. Die kwessie dat leiers meer in eie-belang handel as in<br />

landsbelang, onderstreep <strong>die</strong> hebsug wat tekenend is van ons leiers. Malema met sy selfverryking vanuit<br />

staatkontrakte en `n bling-bling Sandton leefstyl, President Zuma se 134 privaatmaatskappye tussen <strong>die</strong> 15<br />

volwassenes in sy uitgebreide huishouding, is tekenend van `n fokus op eie-belang ten koste van<br />

landsbelang. Thoma Aquinas, in Versfeld se Neukery met <strong>die</strong> Appelboom sê: ‘jy konstrueer <strong>die</strong> wêreld<br />

volgens <strong>die</strong> beginsels van jou eie konstitusie en dus soos jy is, sal jy dinge ervaar’. As landsleier, in<strong>die</strong>n jou<br />

eie konstitusie jou eie-belange voorop stel, sal jy nie in staat <strong>wees</strong> om in landsbelang te kan optree nie. Die<br />

ego het nie `n gewete nie en `n opgeblase ego se persoon is foutloos en wysheid is nie sy soeke nie.<br />

Die herhaling van <strong>die</strong> geskiedenis met soortgelyke elemente het voorgekom in <strong>die</strong> Romeinse Ryk, Venisië in<br />

<strong>die</strong> handelsbloeitydperke, <strong>die</strong> Ou Katolieke Kerk vanuit <strong>die</strong> Vatikaan Stad, <strong>die</strong> Britse Ryk met sy magdom<br />

kolonies, Adlof Hitler, Joseph Stalin, Haille Selassie, Idi Amin en laastens ons eie buurman Robert Groot Ego<br />

Swak Leierskap Mugabe. Waar Suid-Afrika nou rassespanning beleef, was <strong>die</strong> elemente van spanning in <strong>die</strong><br />

geskiedenis tussen klasse, gelowe en volkere. Die gevaar van <strong>die</strong> huidige stand van swak leierskap in ons<br />

land is veel erger as HIV Vigs, ekonomiese resessies, swak <strong>die</strong>nslewering, ongeskooldheid en al <strong>die</strong> ander<br />

duiwels wat ons jaag! Die skade potensiaal hiervan kan vinnig en vernietigend spoel.


10.<br />

Die te veel inligting van vandag is net so gevaarlik vir <strong>die</strong> mensdom soos <strong>die</strong> onthouding van<br />

inligting van <strong>die</strong> voor-Renaissance periode, met <strong>die</strong> uitkomste presies <strong>die</strong>selfde. Die realiteit van<br />

vandag is `n gejaadheid inherent eie aan <strong>die</strong> moderne psige. In Mulan Kundera se Slowness hou hy `n<br />

direkte relasie tussen ons vermoë om te onthou en <strong>die</strong> spoed waarteen dinge gebeur. Hoe vinniger dinge<br />

gebeur, hoe minder neem ons dinge in ons <strong>die</strong>per wese waar en is <strong>die</strong> een-oor-in-en-ander-oor-uit toestand<br />

tipies.<br />

Volgens Versfeld is <strong>die</strong> woord koerant van <strong>die</strong> Latynse rondhardloop afgelei <strong>–</strong> ‘so that he who runs<br />

may read’. Ons ontvlug <strong>die</strong> hier en nou <strong>deur</strong> van almal se ellende te verneem en vanuit joernaliste<br />

se perspektief <strong>die</strong> wêreld te bekyk. Ons verloor ons plaaslikheid en ook ons vermoë om krities `n eie<br />

perspektief te ontwikkel. Deur <strong>die</strong> internet, koerante, nuus, sepies, blogs en tydskifte blok ons <strong>die</strong><br />

verwerking van inligting so dramaties dat ons verlam as toeskouers van <strong>die</strong> lewe gerangeer word.<br />

Heel gepas vir <strong>die</strong> lam leiers is <strong>die</strong> lam volgelinge.<br />

Die media in al sy vorme hou `n utopia voor. Ek haal aan:<br />

‘utopia’ is `n Griekse woord wat nergensland beteken, of <strong>die</strong> plek wat nie `n plek is nie. Dit is <strong>die</strong><br />

toestand waarnatoe <strong>die</strong> mensdom hol en wat <strong>deur</strong> <strong>die</strong> leemte geskape is, <strong>die</strong> sug na wat ons nie het nie,<br />

<strong>die</strong> skepsel van ons ontevredenheid met wat aktueel is. Die Utopisme is <strong>die</strong> kind van <strong>die</strong> begeerte, wat<br />

van geen maat wil weet nie. Op sigselwe het ons begeertes geen perke nie. Die perke moet van bo af<br />

kom, en sonder <strong>die</strong> perke skep ons begeertes <strong>die</strong> afgode waarteen <strong>die</strong> mensdom hom verpletter.<br />

Afgode is legio, en voortaan marsjeer <strong>die</strong> onbeperkte sug na geld, mag, kennis, oorheersing en wellus.<br />

Tussen hulle skep hul <strong>die</strong> orde, wat <strong>die</strong> onderdruktes tot revolusie aanspoor, ook <strong>deur</strong> `n begeerte om<br />

<strong>die</strong> onderdrukkers na te boots en met hul eie illusie te vervang. Die ewige ryk van <strong>die</strong> proletariaat! Die<br />

welbeloonde aanbidder van Mammon is <strong>die</strong> vader van `n swetterjoel klein mammonniete, wat wil<br />

saamspan vir <strong>die</strong> gemeenskaplike <strong>die</strong>ns van <strong>die</strong> afgod. Dan word daar `n volksleier gesoek, wat<br />

homself soms aanstel om <strong>die</strong> stoet na <strong>die</strong> beloofde land te lei, en so word <strong>die</strong> Utopisme <strong>die</strong> bron van <strong>die</strong><br />

Tirannie. Binne elkeen van ons sit daar `n Utopis, wat <strong>die</strong> werklikheid op eie lees wil skoei. Aanskou<br />

net al <strong>die</strong> planne vir <strong>die</strong> Nuwe Suid-Afrika! Uitnodiging tot `n nuwe droomwêreld, sodat daar dié is wat<br />

vertwyfeld sal sê: I’ve come to be part of another dream…<br />

- Marthinus Versfeld (1991)<br />

Hoe meer dinge verander, hoe meer bly dit <strong>die</strong>selfde. Of dit nou 1498, 1859, 1991 of 2010 is, <strong>die</strong><br />

mens bly mens en <strong>die</strong> inhoudelike van <strong>die</strong> drama’s op hier<strong>die</strong> aarde bly amper vervelend eenders en<br />

al wat ons leer uit <strong>die</strong> geskiedenis, is dat <strong>die</strong> mensdom oor tyd baie min daaruit leer!<br />

We had everything before us, we had nothing before us...mag ons as landsburgers weet <strong>die</strong> hier en<br />

nou is belangriker as <strong>die</strong> daar en later, mag ons werk vanuit menslike beperkinge en weet <strong>die</strong> mens<br />

is nie God nie. Mag ons as burgers `n eie oorspronklike perspektief ontwikkel, wat vanuit eie<br />

ervarings kom en nie vanuit afgeleefde steriotipes van mekaar nie. Mag <strong>die</strong> beperkinge van ons<br />

begeertes van Bo kom en ons verlos word van <strong>die</strong> onbeperkte sug na geld, mag, kennis,<br />

oorheersing en wellus. Mag ons leiers kies wat `n keuse maak vir ‘everything’ en mag ons nooit<br />

eindig met ‘nothing’ nie. Die keuse vir ‘nothing’ gebeur veel makliker as <strong>die</strong> keuse vir<br />

‘everything’…<strong>die</strong> geskiedenis het dit aan ons bewys: by meer as een geleentheid.


11.<br />

WORLD CANNED FRUIT CONFERENCE<br />

The next World Canned <strong>Fruit</strong> Conference will take place in Xushou, China,<br />

and hosted by China Canned Food Industry Association. The meetings and<br />

visits to factories and orchards will take place from 24 to 28 August 2010.<br />

Anyone interested in attending the Conference can contact the <strong>Canning</strong> <strong>Fruit</strong><br />

Producers’ Association’s office (Tel: 021 8721501) for further information.<br />

KALIFORNIESE TAAIPITPERSKES<br />

Die Kaliforniese taaipitperskes is tans in volblom en is gemiddeld ses dae vroeër<br />

as <strong>die</strong> langtermyn gemiddeld in hier<strong>die</strong> Staat van Amerika. Dit is ook opvallend<br />

dat saam met <strong>die</strong> vroeër blomdatums <strong>die</strong> koue eenhede vir 2010 <strong>die</strong> laagste is<br />

oor <strong>die</strong> afgelope vier jaar.<br />

AUSTRALIAN NEW PEAR CULTIVARS<br />

Australia’s Department of Primary Industries (DPI) has revealed 20 new varieties<br />

developed as part of its Australian Pear Breeding Programme and it is hoped<br />

that they can reinvigorate demand in the fruit. The varieties have been<br />

developed by cross pollinating guyot, corella and rogue red pear varieties and<br />

they have a red blush on a yellow or green background.<br />

ARGENTINIë<br />

‘n Kleiner taaipitperske-oes word in Argentinië vir 2010 verwag as gevolg van <strong>die</strong><br />

koue skade en hael in <strong>die</strong> produksie-areas. Die aardbewing het geen invloed op<br />

produksie gehad nie.<br />

- FOODNEWS<br />

CHILE FRUIT PROCESSORS<br />

PRODUCTION AT CHILEAN FRUIT PROCESSING PLANTS IS RETURNING TO NORMAL AFTER<br />

THE COUNTRY’S HUGE EARTHQUAKE. PROCESSORS ARE MOST CONCERNED OVER THE<br />

DAMAGE TO PEACH STOCKS.<br />

- FOODNEWS


12.<br />

U word vriendelik uitgenooi na <strong>die</strong><br />

IPV Algemene Jaarvergadering<br />

en<br />

Inligtingsdag<br />

Donderdag 3 Junie 2010 om 09:30<br />

te Cumberland, Worcester<br />

Verwelkoming/Oorsig: Mnr Anthony Dicey, IPV Voositter<br />

Bedryfsaangeleenthede: Mnr Wiehahn Victor, IPV Hoofbestuurder<br />

‘n Geleentheidspreker sal later aangekondig word<br />

‘n Middag-ete sal na afloop van <strong>die</strong> verrigtinge be<strong>die</strong>n word<br />

Geborg <strong>deur</strong> <strong>die</strong> IPV

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!