Goddelike Grense binne Verhoudings - Kanaan Ministries

INHOUDSOPGAWE
INLEIDING 3
I. WAT HET DIE WOORD TE Sê OOR GRENSE? 7
II. VERANTWOORDELIKHEDE 13
III. PROBLEME MET GRENSE 20
IV. DIE SIMPTOME VAN GRENS-PROBLEME 26
i. Kliniese Simptome 26
ii. Verhoudings Simptome 27
iii. Funksionele Simptome 29
V. GRENSE EN SKALE 30
VI. DIE ONTWIKKELING VAN GRENSE 33
VII. WONDE OPGEDOEN 36
VIII. GRENSLYN BEGINSELS 38
IX. WANOPVATTINGS WAT BETREF GRENSE 45
X. GRENSE EN JOU GESIN 48
XI. GRENSE BINNE ‘N ROMANTIESE VERHOUDING 50
XII. GRENSE EN JOU HUWELIKSMAAT 51
XIII. GRENSE EN ONS KINDERS 53
XIV. GRENSE EN DIE EIE EK 54
XV. GRENSE EN GOD 57
XVI. DIE PAD NA HERSTEL 59
XVII. ONTWIKKEL GESONDE GRENSE 63
2

INLEIDING
Wat beteken ‘beperk’ (grens)?
DEFINISIE:
HORIZO, horison, beteken primêr om die grense van ‘n plek af te merk (soos in
Num. 34:6; Jos. 13:27); dus om vas te stel, aan te wys.
In Heb. 4:7 waar daar verwys word na die tyd van God se uitnodiging om in Sy
rus in te gaan, in teenstelling met Israel se mislukking om dit te doen, kan die
woord óf beteken die aanwys van die dag (d.i. die periode), óf die definiëring van
die dag, d.i. afmerk van sy grense.
KRINO, primêr om te verdeel, om van opinie te wees, goed te keur, te ag.
[VINE’S Expository Dictionary of New Testament Words]
King James vertaal dit sewe keer as “muur”, vier keer as “heining”, en een
keer as “grens” of “muur”.
[Enhanced Strong’s Lexicon]
King James vertaal dit vier keer as “heining”, drie keer as “kraal”, een keer as
“muur”, een keer as “skaapkraal”.
1 muur, heining.
2 skaapkraal
[Enhanced Strong’s Lexicon]
‘n Beperking of grens word nie geërf nie – dit word gebou! En dit
eindig nie daar nie – dit is ‘n voortdurende proses!
Beperking: 1.n. Grenslyn, terminale punt, grens wat nie mag of
kan oorskry word nie, beperk; maksimum, minimum, van wat
moontlik is, toelaatbaar, geloofwaardig, onbeperk; dit is die laaste strooi of die
verste moontlike ontwikkeling.
2. Dien as ~ om te beperk.
Heining: skerm, afskei; skerm, skild afweer; omring soos met, geslote, versterk
(stede in O.T.); geslote seisoen
Beskutting: heining van bosse of lae bome, grondwal, klip; omring met, grag,
afsluit, kortsny, verseker jouself teen verlies deur ander; vermy om jouself toe te
wy.
[Oxford Dictionary]
In die fisieke sin, dui ‘n beperking op iets wat verdeel, beskerm, afbaken, ‘n
eiendom se grenslyn aandui, ens.
In die nie-fisieke sin, dui dit op ‘n persoon se eie bewustheid van ‘waar’ en wie
hy is, en waar hy ‘eindig’ en ‘nie is nie’. Iets soos ‘n ‘persoonlike ruimte’.
3

Dit is om eienaarskap te neem oor jou eie liggaam, lewe, besluite, ens., en
terselfdertyd respek te toon vir iemand anders se persoonlike ruimte,
persoonlikheid, gevoelens, ens.
Dit definieër wat ek is, en wat nie. In ons alledaagse lewens is ons almal maar in
een of ander soort verhouding of gemeenskap, en ons moet duidelik besef en
toon wat ons eie verantwoordelikhede is, en wat nie.
Indien ons ons eie beperkinge of grense kan vasstel, het ons duidelikheid binne
onsself waarvoor ons verantwoordelik is, en kan dus goeie rentmeesters wees
van ons eie ‘ruimte’. Dit bevry ons daarvan om verantwoordelik te voel vir ander
mense se verantwoordelikhede.
Neem byvoorbeeld die wedergebore persoon. Hy
is ‘n drie-enige wese: liggaam, siel en gees.
Hierdie is afsonderlike areas van ‘n wedergebore
Christen en mens kan dit beskou as ‘begrens’ of
apart beperk, tog binne een wese, maar wel met
verskillende funksies.
1 Thess. 5:23 – “ 23 En mag Hy, die God van die vrede, julle volkome heilig maak,
en mag julle gees en siel en liggaam geheel en al onberispelik bewaar word by
die wederkoms van onse Here Jesus Christus! ”
Onkunde in hierdie verband kan wanopvattings en onnodige foute tot gevolg hê
wat kan dien as struikelblokke in die Christen se lewe en dit kan lei tot skade aan
die Liggaam van Christus in die algemeen.
Ons moet tot ‘n mate ons eie ‘valbrug’ beheer! Dit is jou eie verantwoordelikheid
aan wie jy toegang bied en wanneer. ‘n Goeie voorbeeld is dié van ‘n
Middeleeuse kasteel met ‘n valbrug. Dit is die enigste toegang tot die kasteel, en
moet bewaak en beheer word deur die wag. Wat betref jou eie persoon en lewe,
is jy die bewaker daarvan. Ander behoort nie toegelaat te word om in en uit jou
lewe te stap soos hul behoeftes en begeertes hul voorskryf nie!
Sonder behoorlike, verantwoordelike beheer van jou eie grense, kan jy later
gebruik voel en ‘n slagoffer word van die vyand, vreemdelinge of swerwers. Jy
sal ‘n gebrek aan vrede ervaar, moeg en geirriteerd voel, kwaad en bitter word –
alles omdat jy nie jou persoonlike grense gestel het nie. Ons behoort nooit toe te
laat dat ons openbare besit word nie. Ons neig om te dink dat ons as Christene
‘vrygewig’ moet wees deur toegang aan enigeen te bied. Dit kan lei tot die
verlies van jou siel.
Lê beslag op jou mag en ontdek vreugde en vrede. Slegs dan sal jy in staat
wees om jouself met ander te deel op ‘n gebalanseerde, liefdevolle wyse.
Indien ons bewus is van die grense binne ons eie wese, sal dinge duidelik word
op baie maniere – dit is bloot ‘n saak van self-organisasie! Hierin het ons ook ‘n
verantwoordelikheid teenoor ander .....
4

Gal. 6:2,5 – “ 2 Dra mekaar se laste en vervul so die wet van Christus.
5 Want elkeen sal sy eie pak dra.”
“Las” = Wat gedra of moet gedra word, vrag, taak, verpligting, gewig; verpligte
koste, vrag, belasting, lê swaar op.
“Vrag” = Wat moet wees; wat gedra word; plaas op ‘n persoon, dier, skip, plaas
aan boord of op voertuig, las, gewig, stremming, vermeerder gewig of krag,
oorweldig met...
WAAROM HET ONS DAN GRENSE NODIG?
Om ons wettige grondgebiede vas te stel .....
Om daardie wettige grondgebiede te versorg .....
Om daardie wettige grondgebiede te bewaak .....
Om ons grond skoon en onkruidvry te hou .....
Om goeie dinge binne en slegte dinge buite te hou .....
Om dit te gebruik as waarskuwings vir ons eie ‘veiligheid’ .....
Om ons te help om te weet wanneer dit gepas is om te onttrek .....
Om te weet waar ons verantwoordelikhede begin .....
Om te weet waar ons verantwoordelikhede eindig.
Wat meer is, ons grense benodig behoorlike hekke.
Waarom? Om die verkeerde uit te laat, en om die regte
binne te hou!
Die verkeerde kan dinge wees soos woede, bitterheid, onvergewensgesindheid,
innerlike beloftes, pyn, ens.
Die regte kan wees om toe te laat dat genesing binnekom, sowel as waarheid,
die Woord, liefde, ens.
Luk. 19:43 – “ 43 Want daar sal dae oor jou kom dat jou vyande ’n skans rondom
jou sal opwerp en jou omsingel en jou van alle kante insluit. ”
Joh. 14:23 – “ 23 Jesus antwoord en sê vir hom: As iemand My liefhet, sal hy my
woord bewaar, en my Vader sal hom liefhê, en Ons sal na hom toe kom en by
hom woning maak. ”
Grense moenie gesien word as die mure wat mense om hulself
bou om pyn of hulp uit te hou nie
5

Wanneer persoonlike grense nie in plek is nie, sal ‘n persoon die volgende
ervaar:
Onvermoë om manipulasie te identifiseer en die moed te hê om ‘nee’ te sê
daarvoor ...
Onvermoë om sy prioriteite in plek te hê waardeur diegene naaste aan
hom sal ly as gevolg daarvan ...
Onvermoë om ‘nee’ te sê vir aansprake op sy tyd en beskikbaarheid, en
misluk daardeur om sy eie belangrike persoonlike agenda te vervul ...
Onvermoë om die werk las tuis te deel ...
Onvermoë om sy ware gevoelens oor te dra aan diegene naaste aan hom.
6

I. WAT HET DIE WOORD TE Sê OOR GRENSE?
2 Kor. 11:9c – “En ek het my in alles in ag geneem om julle nie te beswaar nie,
en ek sal my in ag neem.”
Fil. 4:7 – “ 7 En die vrede van God, wat alle verstand te bowe gaan, sal julle
harte en julle sinne bewaar in Christus Jesus.”
2 Tess. 3:3 – “ 3 Maar die Here is getrou; Hy sal julle versterk en bewaar van die
Bose.”
Jak. 1:27 – “ 27 Reine en onbesmette godsdiens voor God en die Vader is dit: om
wese en weduwees in hulle verdrukking te besoek en jou vlekkeloos te bewaar
van die wêreld.”
God Self funksioneer deur drie Persone: Vader, Seun en Heilige Gees – en tog
is Hy Een:
Joh. 1:1-4 – “IN die begin was die Woord, en die Woord was by God, en die
Woord was God.
2 Hy was in die begin by God.
3 Alle dinge het deur Hom ontstaan, en sonder Hom het nie een ding
ontstaan wat ontstaan het nie.
4 In Hom was lewe, en die lewe was die lig van die mense.”
In die Drie-eenheid heers daar orde – elke Persoon van die Drie-eenheid het Sy
eie Funksie, Persoonlikheid en Karakter-eienskappe.
Ons moet hierdie Karakter-eienskappe van elke Persoon van die Godheid te leer
ken om sodoende in staat te wees om Hulle behoorlik te verstaan – binne ons
eie self en ook andere.
Joh. 14:26 – “ 26... maar die Trooster, die Heilige Gees, wat die Vader in my
Naam sal stuur, Hy sal julle alles leer en sal julle herinner aan alles wat Ek vir
julle gesê het.”
Joh. 15:26 – “ 26 Maar as die Trooster gekom het wat Ek vir julle van die Vader
sal stuur, die Gees van die waarheid wat van die Vader uitgaan, sal Hy van
My getuig.”
2 Kor. 13:13 – “ 13 Die genade van die Here Jesus Christus en die liefde van
God en die gemeenskap van die Heilige Gees sy met julle almal! Amen.”
Ons behoort grense in plek te hê wat ons liggaam en siel bewaak, want ons
moet verantwoordelike rentmeesters wees oor hierdie areas.
7

VEL
Ontwerp om die goeie binne en die slegte buite te hou.
Slagoffers van seksuele misbruik – hulle het ‘n onder ontwikkelde sin van
persoonlike grense – iemand anders het hom/haarself op hulle afgedwing
en hul persoonlike ruimte binnegedring, bv. slanery, stotery, stampery,
knyp, seksuele teistering, ens.
Jou vel is jou eie, persoonlike ‘bedekking. Dit is jou visuele buite-grens.
Indien iemand fisiese of seksuele misbruik ervaar het, is hierdie mees
basiese, Godgegewe, persoonlike grens oortree. Dit is nodig om weer
eienaarskap te neem oor die liggaam en alles wat dit behels.
WOORDE
Woorde skep grense / heinings
Woorde wat waarheid spreek mag selfs
verdeeldhede bring
Woorde definieer jou gebied aan ander – jy mag jou gevoelens, afkeure,
voorkeure, ens., uitdruk.
Woorde vertel aan ander waar jy staan en waar hulle met jou staan
Jy mag “nee” sê – jou liggaam en siel is jou grondgebied en
verantwoordelikheid. Laat jou stem hoor met “nee” of “ja”, wat ookal die
geval mag wees. ‘n Ferm “nee” trek ‘n grenslyn om jou persoonlike ruimte
Wanneer iemand se persoonlike grense nie in plek is nie, sal hy sukkel
om “nee” te sê vir dominering, intimidering, manipulering, druk of
aansprake van ander.
Daar is ‘n funksie van selfbeheer wat bestaan uit “nee” sê vir eksterne of
interne druk. Wanneer beheer verloor word oor jou persoonlike
grondgebied, beteken dit dat jy nie die vrug van positiewe selfbeheer sal
kan geniet nie.
8

WAARHEID
Deur eerlik te wees, trek jy die lyn tussen ‘n leuen en die waarheid.
Eerlikheid lei tot integriteit.
1 Tim. 2:2,3 – “...sodat ons ’n rustige en stil lewe kan lei in alle godsvrug en
waardigheid.
3 Want dit is goed en aangenaam voor God, ons Verlosser...”
Satan is ‘n misleier en sal altyd probeer om ons weg te trek van die
waarheid, deur selfs daardie einste waarheid te gebruik! Hy is ‘n meester
in die verdraaiing van waarheid en realiteit.
2 Kor. 11:14 – “ 14 En geen wonder nie! Want die Satan self verander hom in ’n
engel van die lig.”
2 Tess. 2:8-11 – “ 8 ...en dan sal die ongeregtige geopenbaar word, hy wat die
Here met die asem van sy mond sal verdelg en deur die verskyning van sy
wederkoms tot niet sal maak,
9 hy wie se koms is v olgens die werking van die Satan met allerhande kragtige
dade en tekens en wonders van die leuen
10 en met allerhande verleiding van ongeregtigheid in die wat verlore gaan,
omdat hulle die liefde tot die waarheid nie aangeneem het om gered te word nie.
11 En daarom sal God hulle die krag van die dwaling stuur, om die leuen te
glo...”
‘N VEILIGE AFSTAND .....
Ps. 101:2-6 – “ 2 Ek wil ag gee op regskape wandel—wanneer sal U na my
kom? Ek wandel in die opregtheid van my hart, binne-in my huis.
3
Ek stel geen lae ding voor my oë nie; die dade van afvalliges haat ek; dié sal
my nie aankleef nie.
4
’n Verkeerde hart moet ver van my af bly; wat kwaad is, wil
ek nie ken nie.
5Hy wat heimlik van sy naaste kwaad spreek, hom sal ek
vernietig; hy wat hoog van oë is en trots van hart, hom verdra
ek nie.
6
My oë sal wees op die getroues in die land, dat hulle by my
kan woon; hy wat wandel in die weg van opregtheid, dié
mag my dien.”
9

DIE TYDFAKTOR
Dit is altyd ‘n goeie beginsel om ‘n bietjie terug te staan van iemand
anders / ‘n verhouding / ‘n saak / ‘n projek, ens., ten einde perspektief te
verkry en dit in ‘n ander lig te kan sien.
In elke mens se lewe kom daar ‘n tyd wanneer
hy/sy emosioneel en geestelik geskei moet word
van ouers / mentors / veilige plekke, ten einde
sy/haar eie grense te kan vasstel.
Tyd en afstand is uitstekende maniere om jouself
bietjie ruimte te bied om asem te skep in ‘n situasie of van ‘n persoon,
selfs wanneer genesing nodig is in die geval van ‘n pynlike ervaring.
STAAN ‘N BIETJIE TERUG
Somtyds moet daar ‘n tydelike grens vasgestel word
vir iemand se eie beswil, bv. in die geval van
verhoudings met mishandeling, of selfs gevaarlike
situasies binne ‘n verhouding.
In baie gevalle moet ‘n persoon uitstap by ’n
potensieel gevaarlike situasie wat hom/haarself betref,
veral waar kinders of ou mense betrokke is.
Stel jou eie ‘veiligheidsgrens’ vas totdat daar voldoende bewys is van ‘n
volgehoue, positiewe verandering in die misbruiker se gedrag.
HULP VAN ANDERE
Ps. 55:15 – “ 15 Ons wat innig met mekaar omgegaan het, in die
huis van God gewandel het met die woelige skare.”
Spr. 1:5 – “ 5 ...laat die wyse luister, dan sal hy insig vermeerder,
en die verstandige sal verstandige gedagtes verkry...”
Spr. 11:14 – “ 14 As daar nie goeie oorleg is nie, val ’n volk; maar
in die veelheid van raadgewers is redding.”
Ons kan dikwels nie duidelik onderskei in ‘n saak wat só naby
ons eie harte of emosies is nie.
10

Dit is wanneer ons ‘n veilige plek in die geselskap van ander kinders van God
kan vind. Hulle kan ons help om dinge vanuit ‘n ander perspektief te sien en dit
is dikwels beter as ons eie! Hulle kan ons ondersteun
gedurende moeilike tye, of ons selfs help om goeie
besluite te neem deur hul insette wat hulle lewer en hul
perspektief op sake.
Die mens is gemaak vir verhouding en verhouding is
vir die mens gemaak. Dit is enigiemand se basiese
behoefte in die lewe. Om alleen te staan in moeilike
situasies en besluite alleen te moet neem, vereis baie
energie van iemand. Ons kan ons op ander beroep
met wie ons in verhoudings staan, en dit sal die risiko
van verkeerde besluite verminder.
Let op dat in die bepaling van grense, dit altyd ‘n ondersteunings-sisteem van
een of ander aard sal behels.
‘N WOORD AAN DIE ONDERSTEUNER .....
LUISTER!!!
Om goed te kan luister, is ‘n aktiewe oefening. Dit vereis jou aandag. Dit is
harde werk! Dit vra vir algehele konsentrasie op die ander persoon.
‘n Manifestasie van liefde. Jy sal jou eie begeertes, verwysingsraamwerk, idees,
agenda, ens., eenkant moet skuif en in die ander persoon se skoene moet klim.
Deur een te word – luisteraar en spreker – verleng jy jouself.
Algehele aanvaarding van die spreker is nodig. Nou sal die persoon meer en
meer oopmaak. Ware kommunikasie sal begin plaasvind. Die energie nodig om
jou algehele aandag op iemand anders se behoefte te fokus is só intens en
omvattend, dat slegs liefde dit kan regkry!
Die meeste van ons skiet te kort aan hierdie energie, en moet dit verkry van die
Heilige Gees binne ons. Ons neig om selektief te luister. Dikwels het ons ‘n
vooropgestelde agenda, miskien om hierdie gesprek so
vinnig moontlik af te handel, of om dit selfs in ‘n ander
rigting te stuur om onsself te pas.
Onthou, dit is makliker om die praatwerk te doen as die
luisterwerk! Ons hou nie daarvan om te luister na
dit wat ons nie wil hoor nie.
Net om iemand te hê wat luister en hoor, kan die
genesingsproses aan die gang sit!!
11

GEVOLGE
Wanneer grense geignoreer word, sal dit die oortreder daarvan affekteer, bv.:
“As jy .......
Nie ophou om vir my te jok nie;
Nie ophou om my te mishandel nie;
Nie ophou om die kinders te mishandel nie;
Nie ophou om daardie middel te misbruik nie ....
Gaan ek jou sekerlik verlaat en sal nie terugkom voordat jy aan my
kan bewys dat jy ‘n positiewe verandering in jou gedrag kan volhou
nie.”
12

II. VERANTWOORDELIKHEDE
Ons behoort verantwoordelikheid te neem vir ons:
Gevoelens
Gesindhede
Oortuigings
Gedrag
Keuses
Waardes
Grense
Talente
Gedagtes
Begeertes
Liefde
A. GEVOELENS
Spr. 28:26 – “ 26 Wie op sy eie hart vertrou, hy is ’n dwaas; maar hy wat in
wysheid wandel, word gered.”
Pred. 7:22 – “ 22 Want jou eie hart weet ook van baie gevalle dat jy
self ook ander gevloek het.”
Ons moet versigtig wees dat gevoelens ons nie oorheers en
ons voor- skryf hoe ons moet optree nie.
Aan die ander kant moet ons ook nie ons gevoelens
heeltemal ignoreer nie – ons moet onderskei en ‘n gesonde
balans handhaaf.
Gevoelens / emosies is in die sielsarea geleë en behoort
onder beheer van die Heilige Gees gebring te word.
Hulle is die barometers van die siel wat ons vertel
“hoe dit met ons gaan”.
Gevoelens funksioneer as seine.
Ons moet verantwoordelikheid neem vir ons
gevoelens – vir ons eie ontwil, asook vir dié van
ander.
Ons behoort nie ander toe te laat om ons grense te oortree en chaos te
skep in ons gevoelens nie, bv. frustrasie, woede, vrees, irritasie, ens.
13

B. GESINDHEDE
Spr. 23:7 – “ 7 Want soos hy in sy siel bereken, so is hy; eet en drink, sê hy vir
jou, maar sy hart is nie met jou nie.”
Ps. 19:15 – “ 15 Laat die woorde van my mond en die oordenking van my hart
welbehaaglik wees voor u aangesig, o HERE, my rots en my verlosser!”
Jou ingesteldheid teenoor ‘n saak, ander mense,
algemene lewe, take, God, leiers, huweliksmaat, ander
verhoudings, ens.
Ons moet versigtig wees oor wat ons in ons harte toelaat.
Laat die Heilige Gees toe om aan jou enige gesindheid te
wys wat nie in ooreenstemming met Hom is nie.
Ons moet in staat wees om te staan vir wat ons glo.
C. OORTUIGINGS
Ons is gebore met die potensiaal en neiging om ‘saam met die stroom’ te
gaan, wat ons oop teikens maak vir elke verkeerde oortuiging of
doktrine van die mens, tradisie, ens.
Ons moet verantwoordelikheid neem vir ons eie denke en
oortuigings. Die wil moet gereed wees om ‘ja’ of ‘nee’ te sê
wanneer toepaslik.
Ons moet besef watter groot rol ons oortuigings in ons
gedragspatrone en verhoudings speel.
Ons moet ons eie besluite neem, en dit slegs na sorgvuldige
oorweging en konsultasie met die Heilige Gees.
Mense wat nie grense in plek het rondom hul sin vir realiteit nie,
voel nie ‘gedefinieër’ nie.
14

D. GEDRAG
Gal. 6:7 – “ 7 Moenie dwaal nie; God laat Hom nie bespot nie; want net wat die
mens saai, dit sal hy ook maai.
8 Hy wat in sy vlees saai, sal uit die vlees verderf maai; maar hy wat in die
Gees saai, sal uit die Gees die ewige lewe maai.”
Elke optrede het ‘n gevolg, positief of negatief.
Dit is die wet van saai en maai.
Iemand se wangedrag, misbruik, drinkery, ens.,
sal vir hom gevolge inhou.
Verhoudings binne die gesin moet beheer word
deur liefde, grense en warmte. Dit produseer
kinders wat ook beheer oor hul eie lewens sal
hê.
E. KEUSES
Ps. 25:12, 13 – “ 12 Mem. Wie tog is die man wat die HERE vrees? Hy sal hom
leer aangaande die weg wat hy moet kies.
13 Noen. Hy self sal vernag in die goeie, en sy nageslag sal die land besit.”
Spr. 3:31 – “ 31 Wees nie afgunstig op ’n man van geweld en verkies geeneen
van sy weë nie.”
Jos. 24:15 – “ 15 Maar as dit verkeerd is in julle oë om die HERE te dien, kies dan
vir julle vandag wie julle wil dien:”
Om ‘n keuse te maak en daarby te hou, behels verantwoordelikheid.
Om ‘n keuse te maak en daarby te hou, behels selfbeheer.
By die afwesigheid van grense sal ‘n persoon neig om die
gevolge van sy eie verkeerde keuses op ander te pak ....
“Dit is omdat jy nie na my wou luister nie ... dit is waarom
ek dit gedoen het!”
Om besluite te neem en keuses uit te oefen gebaseer op
iemand anders se goedkeuring of gedryf deur
skuldgevoelens, lei tot griewe – ‘n vrug van die ou sondige
natuur.
Ons moet keuses maak waarmee ons kan saamleef – dit is ons eie
verantwoordelikheid.
15

F. WAARDES
‘n Waarde is iets / iemand wat ons as belangrik sien.
‘n Waarde is iets wat ons liefhet en
verantwoordelikheid voor neem.
Ons behoort ons waardes te onderskei – of God eerste
kom, of miskien ander mense, dinge, posisies,
doktrines, ens., prioriteit by ons geniet.
Wanneer ons in staat is om grense te plaas op ons waardes, sal die Heilige
Gees met ons kan werk en ons waardes kan herrangskik volgens Sy wil.
G. BEPERKINGE
God stel beperkinge en laat mense toe om hul eie keuses te maak en
daarmee saam die gevolge te neem, goed of sleg.
Ons kan beperkinge plaas op die manier waarop ander ons behandel – vir
ons eie beskerming.
Deur standpunt in te neem teen dinge wat liefde vernietig, preserveer ons
daardie liefde.
Om beperkinge op jouself in te stel, benodig jy selfbeheer – dit moet egter
nie te ver gevoer word nie, en kan lei tot onderdrukking.
Ons moet onthou dat die verstand, wil en emosies wat onvernuwe is, altyd
sal neig om te veel ‘genade’ vir die self te hê, en sal maklik ingee en
toelaat dat afbrekende gewoontes vorm of voortduur – ons benodig
selfbeheersing.
16

H.TALENTE
God het aan elkeen van ons talente gegee en verwag van
ons om dit te ontwikkel en eienaarskap daaroor te neem.
Dit kan ‘n groot stap wees om te neem vanaf vrees na
vertroue in die Here.
Ons moet ons vrees vir mislukking of mensevrees in die
oë kyk tydens die gebruik van ons talente.
Ons moet vertroue hê in God en Sy wonderlike wyse van
lering en onderhouding van ons as Sy kinders terwyl ons
ontwikkel.
I. GEDAGTES
Ons verstande kan kragtige wapens in die Hand van die
Here wees.
Ons verstande moet vernuwe, verlos en geheilig word.
Ons moet eienaarskap neem van ons gedagtes.
Ons moet versigtig wees dat ons nie onleerbaar is nie,
maar ook terselfdertyd nie liggelowig oor alles wat ander
sê of glo nie.
Ons besit ’n wonderlike instrument – die brein – gebruik dit, groei in kennis
en brei dit uit.
Vra die Here om jou kapasiteit te vergroot om alles te behou wat Hy vir jou
bedoel het om op hierdie aarde en in hierdie lewe te weet.
Wees wakker vir enige verdraaide denke, veral gedagtes en idees wat in
teenstelling is met die Woord van God.
Onthou … dit is goed om na die raad van ander te luister … daarin is
veiligheid en wysheid. Deel jou gedagtes met ander broers en susters in
die Here, ‘gebruik’ hulle as klankbord.
Ps. 94:19 – “ 19 As my gedagtes binne-in my vermenigvuldig, dan verkwik u
vertroostinge my siel.”
Ps. 139:23 – “ 23 Deurgrond my, o God, en ken my hart; toets my en ken my
gedagtes...”
17

J. BEGEERTES
Die ‘self’ daarbinne het baie drome, wense,
mikpunte, planne, begeertes, ens.
Ons moet eienaarskap neem van ons begeertes
en dit toets aan die Woord en die Gees van
Waarheid.
Wanneer ons tekort skiet aan gestruktureerde
grense binne ons eie persoonlikheid, sal ons nie
in staat wees om te bepaal wie die eintlike “ek” is
en wat ons werklike begeertes is nie.
Ps. 10:17 – “ 17 HERE, U het die begeerte van die ootmoediges gehoor; U sal
hulle hart versterk, u oor sal luister...”
Ps. 37:4 – “ 4 ...en verlustig jou in die HERE; dan sal Hy jou gee die begeertes van
jou hart.”
Spr. 13:19 – “ 19 ’n Vervulde wens is soet vir die siel, maar om af te wyk van die
kwaad, is ’n gruwel vir die dwase.”
Ons moet seker maak dat ons motiewe suiwer is.
Ps. 19:15 – “ 15 Laat die woorde van my mond en die oordenking van my hart
welbehaaglik wees voor u aangesig, o HERE, my rots en my verlosser!”
Ons moet seker maak dat ons begeertes nie vermeng word met dinge wat
ons nie werklik nodig het nie.
Fil. 2:13 – “ 13... want dit is God wat in julle werk om te wil sowel as om te werk na
sy welbehae.”
Indien ons harte geheilig is en toegewy aan ons Vader, sal Hy Sy begeertes
in ons plaas.
K. LIEFDE
Die grootste gawe bo alles in die mens, is die vermoë om
liefde te gee en daarop te reageer.
Ons moet gewillig wees om te vertrou wanneer ons
liefde gee en ontvang.
Ons moet verantwoordelikheid neem vir hierdie vermoë
in onsself om liefde te gee en dit gebruik. Wanneer
ons liefde weerstaan, kan eensaamheid insluip. Eensaamheid kan ‘n
gevolg wees van ‘n gebrek aan reaksie.
18

Skenk aandag aan enige swakhede op hierdie gebied.
VERSORG DIE SKATTE BINNE ONS GRENSE
Bogenoemde is die skatte wat ons moet versorg. Skatte wat binne ons eie,
persoonlike wesens geplaas is.
Dit is baie belangrik in die lewe in terme van herstel en groei in die beeld van
God, om eienaarskap te neem vir ons skatte. Dit sal jou lei om die volgende te
hanteer:
Jou tyd
Jou geld
Jou liggaam
Jou loopbaan
Jou verhoudings
Jou huwelik
Ons gevoelens, gesindhede en gedrag bepaal hoe ons ons lewens leef en
ons grense dien as helpers om ons skatte te beskerm!
Spr. 4:23 – “ 23 Bewaak jou hart meer as alles wat bewaar moet word, want
daaruit is die oorspronge van die lewe.”
Om in staat te wees om dit te versorg wat binne ons eie grense lê, is nie
maklik nie!
Om ander mense toe te laat om te versorg wat binne hul eie grense lê, is
net so moeilik!
Om jou grense vas te stel en daarby te hou, is baie harde werk!
19

III. PROBLEME MET GRENSE
Ouers moet besef dat hulle ‘n verantwoordelikheid het om hul kinders die
belangrikheid daarvan te leer om Goddelike grense te stel. Wanneer hulle hul
kinders leer dat om grense vas te stel of om ‘nee’ te sê, sleg is, leer hulle hul
kinders dat hulle alles moet aanvaar wat in hul rigting kom via ander mense.
Om die waarheid te sê, hulle stuur weerlose kinders uit in hierdie wêreld – ‘n
wêreld besmet met soveel boosheid, beheer, manipulasie en uitbuiting van ander
mense en versoekings.
Ouers moet hul kinders toerus om in staat te wees om die volgende te kan sê:
Ek stem nie hiermee saam nie.....
Ek stem nie met jou saam nie.....
Nee....!!
Ek sal nie.....
Ek verkies om dit nie te doen nie ....
Jy maak my seer ....!
Dit is verkeerd .....
Dit is sleg .....
Moenie daar vat nie .....!
Wanneer ons “ja” sê vir slegte dinge, kan ons die eerste besering teen ons
persoonlike grense toegedien word.
A. DIE TOESTEMMENDE PERSOON
Die simptoom van ‘n toestemmende persoon sal misnoegdheid
wees – ‘n gevoel dat hy iets toegelaat het wat hy nie moes nie.
Wat hier gebeur, is dat ‘n persoon neig om maklik en gedienstig
toe te gee aan die aansprake en behoeftes van ander.
Hulle vrees verwerping of om alleen gelaat te word.
Hul agtergronde het hulle geleer om te vermy om “nee” te sê ter
wille van die vrede.
Hulle sal nie ‘n bohaai opskop oor verskille nie, omdat hulle nie:
Enigiemand se gevoelens wil seermaak nie
Nie verlaat of geskei wil word nie
Alleen wil staan en afhanklik van iemand anders wees nie
Enigiemand wil kwaadmaak nie
Enige straf wil ontvang nie
Skaam wil voel nie
Gesien wil word as sleg of selfsugtig nie
Gesien wil word as ongeestelik nie
20

Omdat hulle die skuld wil dra wat oorgedra word vanaf sy té streng,
kritiese gewete nie.
Rom. 13:5 – “ 5 Daarom is dit noodsaaklik om jou te onderwerp, nie alleen ter
wille van die straf nie, maar ter wille van die gewete.”
1 Kor. 8:7 – “...en hulle gewete, wat swak is, word besoedel.”
‘n Persoon wie se grense swak ontwikkel is, sal té veel
verantwoordelikhede op homself neem en té min grense
vasstel. Hulle is bang en HAAT konfrontasie!
B. DIE VERMYDENDE PERSOON
Hierdie persoon neig om die goeie te vermy deur dit te weier. Hy kan nie hulp
vra of sy eie behoeftes herken of ander toelaat om daardie behoefte van hom te
sien nie. Hierdie persoon sal onttrek van ander wanneer hy ‘n behoefte het.
Indien sy grense behoorlik in plek was, sou hy in staat gewees het om die goeie
binne te laat, en die slegte buite te hou. Hy behoort die vryheid te hê om veilige
verhoudings te geniet en om afbrekende verhoudings weg te wys.
God gee aan ons die keuse om Hom binne te laat of buite te hou. Hy respekteer
ons grense.
Die vermydende persoon sal dit moeilik vind om vir beide God en ander oop te
maak. Hy sal sy probleme en geregverdigde begeertes sien as iets sleg of iets
om oor skaam te wees.
Wanneer beide probleme aanwesig is in dieselfde persoon, kan hy opeindig deur
algeheel gedreineer te voel, omdat hy nie “nee” kan sê vir die misbruiker nie, en
ook nie “ja” kan sê vir die persoon wat wil help nie. Hy word vasgevang in ‘n
vermoeiende siklus met niks om die verlore energie mee te vervang nie.
21

C. DIE BEHEERDER
Hierdie een het geen respek vir ‘n ander persoon se grense
nie. Soos menslike “bloedsuiers” wil hulle nie
verantwoordelikheid neem vir hul eie lewens nie, maar wil
ander beheer. Ander ervaar hulle as manipulerend,
aggressief en beledigend.
Hulle maak op ander staat om hul laste, sowel as hul jukke
vir hulle te dra.
Aggressiewe Beheerders .....
Hulle is meesters in selfregverdiging!
Loop oor ander soos stoomrollers
Hulle neig om verbaal / fisies te misbruik
Hulle ignoreer die grense van ander mense
Hulle het ‘n leefstyl van ‘ja’
Ander moet verander om hulle te pas
Manipulerende Beheerders .....
Sal probeer om mense te lok buite die grense wat hulle vir hulself gestel
het
Sal probeer om jou “om te praat”
Sal omstandighede agter die skerms beheer om hul sin te kry
Sal ander mislei sodat hulle hul laste vir hulle dra
Sal gebruik maak van boodskappe wat skuldgevoelens opwek
Sal nooit erken dat hulle ‘n begeerte het om ander te beheer nie
Sal nooit iets vir iemand doen sonder om ‘n guns in ruil daarvoor te
verwag nie.
Toestemmende / Aggressiewe Beheerders .....
Die toestemmende persoon voel beheer en misnoegd en die aggressiewe
beheerder voel goed, maar hou nie van ‘n gekerm nie.
Die toestemmende persoon word groot met die vermyding van konflik
i.p.v. om dit te aanvaar en die aggressiewe beheerder leer nooit om
verantwoordelikheid vir die self te neem nie, en wil onmiddellik sy
behoeftes bevredig hê.
Die toestemmende persoon het ‘n onvermoë om duidelike grense te stel
en die aggressiewe beheerder besit ‘n onvermoë om ‘n toestemmende
persoon se grense te respekteer.
22

‘n Toestemmende persoon moet sorg dat hy/sy nie die slagoffer word nie. Hy
beheer die aggressiewe beheerder deur hom/haar te plesier, in die hoop dat dit
hom/haar sal oorreed om sy/haar gedrag te verander.
‘n Beheerder moet eienaarskap neem van die feit dat hy/sy nie luister na “nee”
nie, en aanvaar nie die grense van ander nie. Hulle moet verantwoordelikheid
neem oor die behoefte om te beheer.
Die toestemmende persoon moet grense konfronteer en
vasstel sodat die beheerder kan weet dat sy/haar beheer
hul verhouding seermaak en verwond.
Indien die beheerder dan kwaad of intimiderend word,
verlaat die perseel / verhouding totdat dit veilig is om terug
te keer.
Die beheerder sal ‘n ongedissiplineerde persoon wees met
baie min vermoë om sy eie impulse of begeertes te beheer.
Hy sal ‘n slaaf van homself wees.
Hy sal ‘n afgesonderde lewe leef.
Diegene wat by hom bly, sal dit doen uit vrees, skuldgevoelens of afhanklikheid,
nie omdat hulle wil nie. Die beheerder is gewoond daaraan om sy sin te kry en
voel selde geliefd.
iv. Toestemmende / Manipulerende Beheerders ....
Die toestemmende persoon ervaar misnoegdheid en voel sy/haar vriendskap
word as vanselfsprekend aanvaar. Vermyding begin plaasvind, omdat die
toestemmende een nie hou van konflik nie, en die manipuleerder is
onverantwoordelik en het ‘n gebrek aan dissipline en beplanning.
D. DIE NIE-REAGERENDE PERSONE
Hulle is nie-reagerend en hoor nie wanneer ander ‘n behoefte het
nie.
23

Hierdie groep bestaan uit twee soorte mense:
i. Diegene met ‘n verharde hart en kritiese uitkyk
aangaande ander se behoeftes. Omdat hulle ‘n
skaamte of haat binne hulself dra om onvoldoende te
wees, sal hulle die behoeftes van ander ignoreer.
ii. Diegene wie algeheel opgeneem is in hul eie
behoeftes en begeertes, met geen plek vir ander nie.
Spr. 3:28 – “ 28 Sê nie vir jou naaste nie: Gaan en kom terug, dan sal ek môre
gee—terwyl jy dit het.”
Om op te som:
‘n Beherende / nie-reagerende persoon vind dit moeilik om verby sy eie
behoeftes en homself te sien.
‘n Toestemmende / vermydende persoon is altyd op die uitkyk vir iemand wat
herstel moet word. Hulle sê altyd ‘ja’ en is nie in voeling met hul eie behoeftes
nie.
Wie sal die ‘slagter’ wees en wie die ‘skaap’ in hierdie scenario?
Dit is duidelik dat die Beherende, nie-reagerende persoon die Toestemmende,
vermydende een sal uitsoek as slagoffer, sodat hy in staat sal wees om sy eie
verantwoordelikhede te systap!
24

IV. DIE SIMPTOME VAN GRENSPROBLEME
Waar daar ‘n probleem is, sal daar ook ‘n simptoom wees.
‘n Simptoom is ‘n teken dat daar iets haper.
Dit dien as aanduiding dat ‘n deel van die siel nie funksioneer soos dit
behoort te doen nie.
i. KLINIESE SIMPTOME
Hierdie simptome dui op sommige van die maniere waarop pyn
ervaar sal word.
DEPRESSIE ...
Bestaan uit gevoelens van verlies. ‘n Gebrek aan goeie grense
en swak beheer oor die hart, kan voortdurende gevoelens van
verlies tot gevolg hê. Ons wil nie pyn hê nie, maar liefde. Ons
het talle onbeantwoorde behoeftes wat uitloop op depressie.
MISNOEGDHEID ...
Ons het die keuse ontvang. Indien ons nie verantwoordelikheid kies nie, sal ons
ons verlies aan vryheid berou. Behalwe dat misnoegdheid ‘n
sonde is, sal dit ook ‘n negatiewe uitwerking hê op ons fisiese
liggame. Hoofpyne, spanning, maagsere, spastiese kolons, ens.,
sal die gevolg wees van aanhoudende toksiese gevoelens aan die
binnekant heeldag lank.
Wanneer ons dinge teëkom waarvan ons nie hou nie, is ons
onvergenoegd. Wanneer ons nie iets aan ‘n saak kan doen nie, is
ons misnoegd. Dit alles is die gevolg van ‘n gebrek aan goddelike
grense en ons vind dat ons dwase keuses maak en terselfdertyd
toelaat dat ander beheer verkry oor verskillende areas van ons lewens. God het
ons geskape om mag oor ons eie lewens uit te oefen!
UITBARSTINGS ...
Pred. 7:9 – “ 9 Wees nie haastig in jou gees om jou te vererg nie, want ergernis
rus in die boesem van die dwase.”
Woede uitbarstings word dikwels gesneller deur die kleinste dingetjies. Binne-in
so iemand heers ‘n deurdronge gevoel van “nie in beheer nie”. Hy voel
“magteloos”.
Simptome van woede is dikwels ‘n aanduiding dat daar probleme met
persoonlike grense is wat uitgesorteer behoort te word.
25

OBSESSIEWE KOMPULSIEWE SIMPTOME ...
Wanneer iemand nie in beheer van sy lewe voel nie, sal hy probeer
om dit waartoe hy in staat is, te beheer, bv. uitermate
huisskoonmakery, persoonlike higiëne, perfeksionisme, ens.
Hierdie obsessiewe kompulsiewe probleme val in twee kategorieë:
• Gedagtes is buite beheer a.g.v. die passiwiteit van die
wil. Dit is om nie in staat te wees om te kies waaroor hy wil dink of
waaroor nie. Hierdie persoon neig om hom te bekommer en ervaar
onnodige angs oor dinge.
• Kompulsiewe gedrag. Dit is ‘n kompulsiewe fisiologiese behoefte
na iets. Dit is iets wat hierdie persoon glo hy het nodig om te kan
oorleef. Sommige mense is verslaaf aan middels, bv., alkohol,
dwelms, kos, ens. Ander is verslaaf aan spesifieke aktiwiteite, bv.
pornografie, seks, dobbel, spoed, werk, afbrekende verhoudings,
godsdiens, sport, geld, ens.
DIE VOOR DIE HAND LIGGENDE PROBLEEM IS NOOIT DIE WERKLIKE
PROBLEEM NIE.
DIE VRUG IS DIE AANDUIDING DAT IETS VERKEERD IS MET DIE BOOM!!
ii. VERHOUDINGS SIMPTOME
Wie is vir jou belangrik?
Met wie bring jy jou tyd deur en van wie het jy iets nodig?
Met wie voel jy gefrustreerd?
Met wie wil jy nouer kontak hê?
Met wie moet jy konflik opklaar?
Beperkings konflik in vriendskappe is baie moeilik om mee te handel, omdat die
enigste band wat die verhouding bind, die verbintenis op sigself is. Daar is geen
“verbond” of teken nie – slegs vriendskap. Dinge kan maklik
een of ander tyd verkeerd gaan.
Die antwoord hierop is om in Christus te wees en verbind te
bly aan God. Deur Christus word ons gevul met genoeg
genade om uit te hou en die probleme wat mag opkom, op te
los.
‘n Vriendskap word basies gebou op ‘n soort verbintenis. Daar moet wedersydse
respek, liefde, onselfsugtigheid, ens. wees om dit te maak werk. Soos ons meer
en meer in ‘n verbintenis-gebaseerde lewe inbeweeg, leer ons om liefde te
vertrou en dat die bande van ware vriendskap nie maklik verbreek word nie.
26

Indien ’n vriendskap aanmekaar gehou moet word deur prestasie, innemendheid,
skuld, verpligting, ens., is dit nie liefde-aangedrewe nie!
In ‘n vriendskap wat op liefde gebaseer is, kan ons grense stel wat die
verbintenis sal versterk en nie beseer nie.
a. VERLIES VAN VRYHEID
Werklike nabyheid is bedoel om ‘n posisie te wees van waar jy vry is om óf nader
óf verder weg te beweeg, wat ookal die behoefte mag wees. Wanneer ons
onsself bevind in ‘n verhouding waar die vryheid om naby of apart te wees, om
saam te stem of te verskil, nie bestaan nie, sal ons vasgevang voel. Daar is
twee soorte van hierdie vryheids-weerhoudende verhoudings:
i. DIREKTE BEHEERDER
‘n Oortreder van grense en ‘n slagoffer van grense sal na mekaar
aangetrek word. Dit is gewoonlik iemand wat nie ‘nee’ kan sê nie, wat sal
woon saam met iemand wat nie ‘nee’ kan hoor nie.
In hierdie verhouding sal die slagoffer sy bes doen, probeer om geliefd te
wees, probeer om maklik te wees om oor die weg mee te kom, maar die
oortreder is nooit tevrede nie, wil altyd meer hê, wil al die vryheid hê, en
laat niks vir die slagoffer nie.
ii. MANIPULERENDE BEHEERDER
Die manipulerende beheerder is baie meer subtiel as die vorige een.
Veroordeling word op die slagoffer gelaai deur ‘duister’ vermomde
uitsprake soos, “jy het tog nie tyd vir my nie, dus sal ek dit maar net alleen
moet doen....”, ens.
Die slagoffer sal dit internaliseer en ‘n groeiende gevoel van
verantwoordelikheid teenoor die oortreder ervaar, wat op sy
beurt weer ‘n deskundige is in die plant van hierdie
skuldboodskappe.
DIE PERSOONLIKE GRENS SLAGOFFER PLAAS MAG IN DIE
HANDE VAN DIE GRENS OORTREDER – ONGEOORLOOFDE
MAG.
27

. VERLIES VAN LIEFDE
Wanneer ‘n verhouding iemand laat voel asof hy gedurig op eiers loop en dat hy
nooit mag verskil of die waarheid vertel nie uit vrees vir verwerping, leef hy in
vrees. Wanneer ons nie vry is om ‘nee’ in ‘n verhouding te sê nie, vind ons dat
ons harte sal koud word teenoor die ander persoon. Om in vrees te lewe in ‘n
verhouding, begin die liefde wat voorheen bestaan het, te kwyn.
Wanneer saamgeleef word met ‘n direkte of indirekte beheerder, sal jy ‘n verlies
aan vryheid ervaar.
DIE VERLIES AAN VRYHEID EN LIEFDE IS DIE TWEE GROOTSTE
GEVAARTEKENS DAT DAAR ‘N GRENSPROBLEEM BESTAAN BINNE ‘N
VERHOUDING!!
iii. FUNKSIONELE SIMPTOME
a. VOLTOOI NIE ‘N TAAK EN BEREIK NIE ‘N MIKPUNT NIE
‘n Grens sal aan ‘n persoon ‘n mate van doel of rigting gee. Gebrek aan
grense veroorsaak verlies aan beheer van ons doelwitte, en ander mense,
dinge of omstandighede sal ons van koers af druk.
Ons moet die vermoë hê om ‘nee’ te kan sê vir ‘n teëwerkende invloed of
begeerte wat sal probeer om ons van koers af te dwing sodat ons nooit ‘n
taak of doelwit voltooi nie.
Ons moet gefokus bly op ons doelwit wat voor ons lê en nie verander
word deur elke teenstellende wind wat van vooraf kom nie. Dit is ook
waar van ons geestelike wandel met God.
‘N WARE TEIKEN DEUR GOD GEGEE, SAL OOK ONS EIE
PASSIE WEES. ONS SAL VIND DAT ONS VAN BINNE
GEDRYF WORD. DIT IS ONS GODGEGEWE ROEPING IN
CHRISTUS JESUS.
b. ONGEORGANISEERD
Selfs binne onsself, benodig ons interne grense en struktuur. Indien
interne grense nie in plek is nie, sal ons niks gedoen kry nie, en ‘n gevoel
van verspreidheid ervaar.
28

c. GEBREK AAN ENERGIE
Indien grense nie in plek is nie, sal ons vind dat ons
uiteindelik iets doen wat ons nie regtig wil nie. M.a.w.,
nie omdat ons GEROEPE voel om dit te doen nie,
maar omdat ons dit MOET doen. Dit dreineer ons
energie!
d. GEBREK AAN KONSENTRASIE
Wanneer ons verstande besaai is met baie
depressiewe en onopgeloste dinge en ons nie
grense geplaas het op ons emosies om dit te
beheer nie, is daar nie genoeg ruimte in daardie
verstand om mee te werk nie. Ons moet onsself
oefen en dissiplineer om te konsentreer. Indien dit
nie in plek is nie, is dit ‘n simptomaties van ‘n
grensprobleem.
2 Tim. 1:7 – “ 7 Want God het ons nie ’n gees van vreesagtigheid gegee nie, maar
van krag en liefde en selfbeheersing.”
e. SELFLIEFDE
Hoë kwaliteit lewe begin met ‘n hoë kwaliteit jy – maar wanneer selfliefde
tot die uiterste gevoer word, sal ‘n persoon selfsugtig word. Indien ons
egter kan leer om aandag te skenk aan ons eie basiese behoeftes, en
daardeur onsself toerus om ook vir ander beskikbaar te wees, vervul ons
‘n behoefte van ander.
Neem byvoorbeeld ‘n situasie waar mense in ‘n noodsituasie is
gedurende ‘n vliegrit. Volwassenes behoort eerste hul eie
suurstofmaskers aan te sit, sodat hulle in staat kan wees om hul kinders
en ander te help.
Aanvanklik kan dit jou laat skuldig, ongemaklik, ongevoelig en
ongeestelik voel, maar georganiseerde denke in sulke gevalle kan
ook ander red!
OM JOUSELF TE EER IS DIE GROOTSTE GAWE WAT JY AAN
IEMAND ANDERS KAN GEE!!
29

V. GRENSE EN SKALE
MISNOEGDHEID .....
Op die pad van die lewe moet ons onsself meet en weeg en
grense opstel vir ons eie, sowel as vir ander se beskerming.
Ons sal nou kyk na sommige van die dinge wat ons kan
verwag:
Die bespeuring van misnoegdheid in onsself, is ‘n seker teken dat ons ‘n
grensprobleem het. Daar is ‘n grensprobleem indien ons in ‘n verhouding is,
dinge vir daardie persoon doen, maar terselfdertyd agter sy/haar rug praat,
hom/haar minag, sarkasties is met hom/haar, hom/haar afsit, sy/haar opmerkings
verkleineer, ens.
EERS VERBIND, DAN BEGRENS .....
Daar is geen grense te stel buite ‘n verhouding nie. Ons leef nie in ‘n vakuum
nie. Ons is deur God geskape om eers te verbind en lief te hê, en
dan om die grense binne onsself vas te stel aangaande daardie
verhouding.
Mense wat verwerp is, vind dit moeilik om van ander geskei te wees,
en sal altyd iemand probeer vind om aan te verbind. Dit veroorsaak
dat hulle makliker in afbrekende verhoudings beland.
Genesing kom deur verbintenis met ander binne die Liggaam van
Christus waar Sy liefde, genesing en vrug in werking is.
KIES EN KEUR .....
Wees op die uitkyk vir mense met goed gedefinieërde grense wat in plek is en
wie se lewens duidelik wys dat hulle integriteit besit. Indien jy jouself bevind in ‘n
aangetrokkenheid tot diegene met “skaduagtige” lewens en leefstyle, moet jy die
waarskuwingstekens duidelik herken en lees!
Gee pad van ‘n potensiële maalkolk wat sal probeer om jou in ‘n probleem in te
trek, en maak ‘n sprong na grense toe!
BEWAAK JOU SKATTE .....
Neem ‘n goeie oorsig van jouself. Meet die aantal tyd en energie wat jy
spandeer aan ontwikkeling van die skat daarbinne. Wanneer jy vind dat jy
behoorlike rentmeesterskap uitoefen oor jou lewe en probeer om verkeerde
dinge reg te stel en verantwoordelikheid neem vir jou foute, sal jy weet dat jy
goed op pad is na herstel.
30

EERS KRUIP, DAN STAP .....
Ons moet genadig wees teenoor onsself wanneer ons ons grense beoefen. Ons
kan begin om ons vermoëns te oefen deur grense te stel en ‘nee’ te sê in
verhoudings waar ons geredelik veilig voel om dit te doen.
Soos ‘n baba, moet ons eers leer kruip, en dan stap in die veilige
omgewing van die huis en die liefdevolle verhouding met vader
en moeder.
Begin daardie ‘nee’ spier gebruik en oefen jouself daarin, sodat,
wanneer die tyd aanbreek, jy bedrewe daarin sal wees.
STEEK JOU NEK UIT .....
Indien ons gewoond is daaraan om ons persoonlike grense te
stel en bedrewe is daarin om ‘nee’ te sê, sal ons gereed wees
wanneer groter uitdagings na ons kant toe kom. Soms moet ons
selfs ‘nee’ sê vir mense wat ons werklik liefhet en nodig het in ons
lewens.
VRY VAN SKULD .....
Vervang wettiese skuldgevoelens met liefde en genade.
MY MEDEMENS HET ‘N GRENS .....
Ons moet aan ander dieselfde genade gee as wat ons van hulle
verwag.
In verhoudings het ons genade nodig om van mekaar af weg te
wees, en om die ander een toe te laat om sy/haar eie keuses te
maak en hul vryheid te mag hê.
Indien ek die beheerder was in daardie verhouding, moet ek dit bely.
VRYHEID IN ‘NEE’ MAAK PLEK VIR VRYHEID IN ‘JA’ .....
Ons bevind onsself dikwels in situasies waar ons ‘ja’ gesê het, MAAR ons:
Het dit kompulsief gedoen
Is bang daaroor
Is kwaad daaroor
Is misnoegd daaroor
31

Ons voel asof ons die gevangene van iemand anders is. Ons moet daarom die
plek binne onsself bereik waar ons vry kan wees om ‘nee’ te sê – om die keuse
te maak – anders sal jou ‘ja’ nooit heelhartig wees nie. Leer om grense te stel en
eerlik ‘nee’ te sê. Bly in noue kontak met God, jouself en ander – onderskei die
situasie en voel vry om te ‘ja’ of ‘nee’.
VERANTWOORDELIKE GRENSE .....
Verantwoordelike en volwasse grense is nie reaktief nie, maar waarde-gedrewe
en word behoorlik deurdink. Dit is grense wat doelbewus gestel word, omdat dit
die regte en beste ding is om vir jouself en die ander persoon in die situasie te
doen. Hierdie grense beskerm daardie waardevolle dinge binne jou.
Verantwoordelike grense handel daaroor om jou eie hart te beskerm en nie die
ander persoon te beheer nie.
HOE KAN EK HELP .....
Mat. 23:11,12 – “ 11 Maar die grootste van julle moet jul dienaar wees.
12 Wie homself verhoog, sal verneder word, en wie homself verneder, sal
verhoog word.”
Diegene wat hulp ontvang het, kan ander met daardie selfde hulp help.
Diegene wat vertroos is, kan ander vertroos met daardie selfde troos.
Wanneer ons veilige grense in ons eie lewens ontwikkel het, sal ons gemaklik
voel om uit te stap en ander te ondersteun.
Ons sal aan ander wil gee wat ons ook vryelik ontvang het. Met ‘n hart gevul met
dankbaarheid en vreugde oor die genade van God en deur wat Hy vir jou gedoen
het, sal jy ‘n hand wil reik aan ander en die voordele van jou ervaring met hulle
wil deel.
Met verloop van tyd sal jou grense lei tot ‘n toepaslike besorgdheid oor die self,
verantwoordelikheid en liefde. Jy sal ander help om God te vind op die wyse
waarop jy Hom gevind het.
IN GOD EN DEUR SY WOORD, GEES EN SY LIGGAAM, LEER ONS DIE
GEWOONTE AAN OM GESONDE GRENSE VIR ONSSELF TE ONTWIKKEL.
32

VI. DIE ONTWIKKELING VAN GRENSE
Babas word gebore sonder enige grense in plek. Grense word
gevorm, nie geërf nie. Hierdie grense word sedert die
kinderdae ontwikkel, en dit hou nooit op nie. Die mees
belangrike ontwikkeling van die elementêre grense egter,
moet ontwikkel word gedurende ons vroeë jare wanneer ons
karakters gevorm word.
Indien die ouers se grense in plek is, sal hulle hul kinders
daardie waardes leer. Hulle behoort hul kinders te help om God se
plan vir hul lewens te ontdek en hulle te help om dit te bereik.
Die diepste behoefte van ‘n mens is om iewers te behoort – om in ‘n verhouding
te staan en om ‘n geestelike en emosionele tuiste te hê. Indien hierdie dinge nie
in plek is nie, kan grense nie ontwikkel nie.
Onthou, ons is nie in staat om in ‘n vakuum te lewe nie. Ons het verhouding
nodig. Indien ons dit nie het nie, het ons nêrens om heen te gaan gedurende
konflik nie. Slegs twee opsies bly dan oor:
Om grense te stel en die risiko te loop om daardie verhouding te verloor
Om nie grense te stel nie, en onder die beheer van iemand anders te bly
SAMEBINDING .....
Natuurlike samebinding vind gedurende die vroegste stadiums van
lewe plaas wanneer ‘n moeder reageer op die behoeftes van die
baba.
‘n Baba se basiese behoeftes is nabyheid, veiligheid, voedsel en
vertroosting. Innerlik vorm die baba ‘n emosionele prentjie van ‘n
warm, liefdevolle moeder. Hy ontwikkel ‘n gevoel van sekuriteit
en eenheid deur die voortdurende aandag van sy moeder.
SKEIDING .....
Daar is drie stadia van skeiding in die vroeë lewensjare:
1. KRAAK DIE DOP .....
Gedurende die eerste stadium (± 5 – 10 maande),
begin die baba belangstel in dinge buite sy moeder.
Hy ontdek, raak aan, proe en ervaar nuwe dinge. Hy
begin leer en voel selfs veilig genoeg om klein te
waag.
33

2. KRUIP UIT DIE DOP .....
Dit is die stadium (± 10 – 18 maande) wanneer die baba leer stap en
praat. Hy neem inisiatief en kan selfs soms aggressief raak!
3. TUIS BES ...
Nou ervaar die kleintjie (± 18 maande tot 3 jaar) die realiteit en vind uit dat
hy nie alles kan doen wat hy gedink het hy kan nie!
Gedurende hierdie stadium verbind hy weereens
met sy moeder, maar hy behou ‘n mate van apartheid wat uitgedruk word
in gedagtes en gevoelens wat verskil van hare en wat dus eie aan hom is.
DIE BLOKKIES WAT DIE KLEINTJIE GEBRUIK OM SY GRENSE MEE TE
BOU
WOEDE .....
‘n Rooi lig. ‘n Teken dat daar ‘n probleem is. Dit trek ‘n lyn tussen die self
en ander – ‘n grens is gestel.
EK, MYNE EN MYSELF .....
Die kind neem eienaarskap. Dit is ‘n noodsaaklike fase in die
ontwikkeling, vertroeteling en beskerming van ons persoonlike ruimte, tyd,
energie, talente, waardes, gevoelens, besittings, ens. Ons moet ‘self’
verstaan ten einde in staat te wees om onsself te kan gee – aan God en
aan ander.
NEE .....!!
Só ‘n klein woordjie, maar met soveel krag! Hierdie woord stel ‘n grens.
Dit bied die mag om ‘n keuse te maak. Dit bied beskerming. Ons moet
ons kinders leer dat hulle ‘nee’ mag sê, maar dat hulle ook ‘n ‘nee’ gaan
kry.
Hierin leer hy om sy grense te stel en terselfdertyd die grense van ander
te respekteer. Dit is dissipline en teen die ouderdom van drie jaar behoort
hulle in staat te wees om ‘nee’ te kan sê aan ander wanneer dit nodig is,
sonder die vrees dat hulle liefde sal moet inboet. Hulle moet ook ‘n
toepaslike ‘nee’ kan aanvaar van ander sonder om emosioneel te onttrek.
34

LATERE STADIUMS .....
Gedurende adolessensie moet grense gestel word op seksualiteit, geslag,
identiteit, kompetisie en volwasse identiteit.
Die Jong volwasse stadium wanneer kinders die huis verlaat, ‘n beroep begin
of trou, vra vir verdere grense.
35

VII. WONDE OPGEDOEN
a. MANIPULASIE .....
Geestelike en emosionele manipulasie vind plaas wanneer ouers hulself
losmaak van ‘n jong kind wanneer hy hom wangedra. Die oplossing is om
liewer verbind te bly en met die probleem te handel. Bly in voeling met die
kind, moenie in stilstuipe, woede, dikmond, ens. verval nie.
Dit dra ‘n boodskap oor aan die kind dat hy slegs aanvaarbaar en geliefd
is wanneer hy optree soos sy ouers of ander van hom verlang. Die kind
leer om sy grense te kompromeer, oneerlik met homself en ander te wees,
en om ‘n masker te dra.
Hulle leer om hul waarheids- en afsonderlike dele weg te steek. Hulle
begin ‘n gedagteplan vorm van skuld en voel verantwoordelik vir die
reaksies van ander. Hulle groei tot volwassenes wat wegskram daarvan
om grense in verhoudings te stel, uit vrees dat hulle isolasie en
verwerping in ruil daarvoor gaan kry.
b. VYANDIGHEID .....
Ware Goddelike dissipline behoort toepaslik uitgevoer te word. Nie in
woede, harde woorde, wreedheid en oordrewe gevolge vir ‘n klein
oortreding nie.
Ware Goddelike dissipline is ‘n kuns wat aan kinders
en selfs volwassenes selfbeheersing moet leer deur
gevolge te gebruik. Intimidasie, manipulasie of
dominering is nie Goddelike beginsels om toe te pas
nie.
Dit skep ’n ‘slaaf’-mentaliteit in ’n kind, en hy sal
voorgee dat hy saamwerk en gehoorsaam is solank as die ouer of
outoriteitsfiguur binne sien- of hoorafstand is. Weereens kweek dit
oneerlikheid en stel ‘n slegte voorbeeld in die stel van grense binne
verhoudings.
Indien die kind die “jy het ‘n keuse” opsie gebied word, leer hy om
verantwoordelikheid te neem vir sy eie aksies. Goddelike dissipline leer
ons altyd, en straf ons nie.
Heb. 12:9-11 – “
36
9 Verder, ons het ons vaders na die vlees as kastyders gehad,
en ons het vir hulle ontsag gehad; moet ons nie veel meer aan die Vader van die
geeste onderworpe wees en lewe nie?
10Want húlle het ons wel ’n kort tydjie na hulle beste wete getugtig; maar Hy tot
ons beswil, sodat ons sy heiligheid kan deelagtig word.
11
Nou lyk elke tugtiging of dit op die oomblik nie ’n saak van blydskap is nie,
maar van droefheid; later lewer dit egter ’n vredevolle vrug van geregtigheid vir
die wat daardeur geoefen is.”

Wanneer ‘n kind nie saamstem, ongehoorsaam is, ens., en die ouer
hanteer die situasie met vyandigheid en ontoeganklikheid, word die kind
die voorreg ontneem om behoorlik geleer te word deur ‘n volwassene wie
veronderstel is om van beter te weet. Die enigste les wat die kind hieruit
leer, is hoe om iemand anders se toorn te vermy. Dit veroorsaak
depressie, angs, verhoudings probleme en misbruik van middels met
gevolglike verslawingsprobleme later.
Vyandigheid kan een of twee gevolge hê, d.i. om saam met die stroom te
gaan, of om terug te slaan en oorheersend te word.
c. OORMATIGE BEHEER .....
Wanneer reëls en grense te streng is, het die kind geen ruimte om foute te
maak nie. Kinders wat in sulke omstandighede opgroei, is geneig tot
oordrewe afhanklikheid, ondervind konflik en probleme in die opstel en
ophou van grense, vrees om enige kanse te waag, en word verstrik. Hulle
ondervind selfs probleme om skeppend te kan wees!
d. AFWESIGHEID VAN GRENSE .....
Soms lei ‘n gebrek aan grense in die opvoeding van ‘n kind, tesame met ‘n
gebrek aan verbinding tussen ouers en kind, tot ‘n aggressiewe en
beherende volwassene.
e. VERSKUIF DIE GRENSE .....
Wanneer grense gedurig onegalig is, veroorsaak dit verwarring in die kind.
In ‘n gesin waar alkohol ‘n groot rol speel, is dit dikwels die geval.
Alkoholisme veroorsaak ‘n vergrote grens-verwarring a.g.v. die onegalige
gedrag en reaksies van so ‘n misbruiker. ‘n Kind voel nooit veilig in
verhoudings nie, omdat hulle altyd verwag om in die steek gelaat te word
of sonder rede aangeval te word. Hulle leer om op die verdediging te
wees en hul maskers in plek te hou.
f. TRAUMA .....
Emosionele, fisiese en seksuele misbruik, ongelukke, siektes, dood,
egskeiding, finansiële probleme, skok, ens.
37

VIII. GRENSLYN BEGINSELS
Daar is basies tien beginsels op die gebied van grense.
1. SAAI EN MAAI
Pred. 11:6 – “ 6 Saai jou saad in die môre, en laat teen die aand jou hand nie rus
nie; want jy weet nooit watter een sal geluk nie, hierdie of daardie, en of altwee
saam goed sal wees nie.”
Ps. 126:5 – “ 5 Die wat met trane saai, sal met gejubel maai.”
Hierdie beginsel staan so vas as die wet van swaartekrag – sou jy van ‘n gebou
afspring, sal jy sekerlik grond toe gaan!
Dit het ook ‘n uitwerking op mense en verhoudings. Dit is egter nie die saaier
wat die gevolge van swak grense maai nie, maar iemand anders!
Inter-afhanklike mense met geen grense, stap in en maai die gevolge ... en
betaal die rekeninge ... fisies, emosioneel en geestelik. M.a.w., iemand saai en
die verkeerde persoon maai. Dit is daarom baie belangrik dat ons orde in ons
verhoudings bring sodat die persoon wat die sonde saai, die een is wat die
gevolge sal maai.
Dit is nog meer duidelik op die gebied van negatiewe gedragspatrone, maar
moeiliker om waar te neem op die gebied van gesindhede en emosies. Neem
byvoorbeeld iemand met ‘n gesindheid van besitlike beheer. Hy sal hierdie
‘lewensstyl’ voortsit vir jare en jare, en word nooit gestop nie. Die ander persoon
in die verhouding neem nie verantwoordelikheid vir sy eie grense nie, en laat toe
dat hierdie gesindheid in sy lewe ingesaai word ... met vernietigende gevolge!
Die natuurlike gevolge van die verlies aan beheer in gedrag, behoort op die
skouers van die verantwoordelike party te val.
Behoorlike grense dwing ‘n saaier om ook die maaier te wees. Om iemand wat
onverantwoordelik is te konfronteer, sal hom nie skade doen nie, dit is slegs die
gevolge wat pynlik is. Pynlike gevolge sal egter gedrag verander.
38

2. BEGINSEL VAN VERANTWOORDELIKHEID
1 Kor. 12:25 – “ 25 ...sodat daar geen verdeeldheid in die liggaam mag wees nie,
maar dat die lede gelyke sorg vir mekaar mag dra.”
Wanneer ‘n persoon grense instel, toon hy selfbeheersing en neem hy
verantwoordelikheid vir homself. Om grense te stel, is ‘n liefdesdaad, veral in die
huwelik. Wanneer die slegte gebind en beperk word, word die goeie beskerm.
Ons moet verantwoordelik wees “teenoor” mense, en nie “vir” hulle nie. Indien
ons dit nie korrek uitvoer nie, neem ons hulle uit God se opleidings program.
Liefde is ook om in staat te wees om terug te staan en toe te laat dat God die
dissipline uitvoer, andersins staan ons in die pad van hul groei.
Om verantwoordelikheid vir iemand anders se woede en buie te neem deur toe
te gee aan daardie persoon se aansprake of oorheersende gedrag, vernietig
liefde in verhoudings of die huwelik.
Ouers maak dikwels die fout om “vir” hul kinders te “voel”, vir hulle te dink, vir
hulle te gedra, en om selfs soms vir hulle te antwoord. Dit is verkeerd.
Om verantwoordelik te wees “vir” iemand, beteken nie slegs die gee van nie,
maar ook die instel van grense op ‘n ander se afbrekende en onverantwoordelike
gedrag. Ons moet die boosheid wat ons sien, konfronteer.
Ons het grense met ander nodig, anders sal dit tot vernietiging lei. Terselfdertyd
is ons verantwoordelik vir ons eie gevoelens, gesindhede en gedrag. Wanneer
ons verantwoordelikheid neem vir ander mense en ons eie verantwoordelikhede
verwaarloos, kompromeer ons persoonlike groei.
DIE VRUG VAN MY LIEFDE: IS DIT REDDING OF VOLWASSENHEID?
WANNEER ONS DIE LASTE VAN ANDER OP ONSSELF NEEM EN HULLE
MET NIKS LAAT NIE, STEEL ONS EINTLIK VAN HULLE DIE GELEENTHEID
TOT GROEI!
3. DIE BEGINSEL VAN MAG
God het aan ons die mag gegee om ‘n sin van beheer in
onsself te ontwikkel, nl. selfbeheersing. Ons het die mag
ontvang om aan onsself te werk deur die krag van die
Heilige Gees, maar ons het nie die reg om hierdie kragbeginsel
toe te pas om iemand anders te verander nie.
Ons moet mense aanvaar soos hulle is, hul keuses
respekteer en dan toepaslike gevolge gee. Dit is die
manier waarop die krag wat ons het uitgevoer moet word,
en terselfdertyd probeer ons nie ons maat verander nie.
39

Ons kan egter ook meewerk met God om in ons eie lewens in te bou. Daar is
sekere stappe wat ons kan neem om ons te help in die proses van verandering:
Stem saam met die waarheid i.v.m. my toestand, m.a.w., belydenis.
Ek moet my toestand erken, dit is die vertrekpunt van genesing.
Onderwerp my magteloosheid om God te verander en aanvaar die hulp
van ander.
Ps. 34:18 – “Die HERE is naby die wat gebroke is van hart, en Hy verlos die wat
verslae is van gees.”
Vra God om my te wys hoe erg my toestand werklik is. Ons moet in
nabyheid van God wandel en oplet wat binne ons harte en grense gebeur.
Ons moet onsself vereenselwig met die grenslose liefde wat Hy vir ons
het. Hoe meer genade ons ontvang, hoe groter ons vermoë om nuwe
gebiede van sonde te konfronteer en daardeur te werk.
HOE MEER GENADE ONS ONTVANG, HOE MEER WAARHEID KAN ONS
HANTEER – DIT IS ‘N NIMMEREINDIGENDE PROSES.
Draai weg van boosheid. Neem ‘n positiewe besluit om te verander, en
om onder beheer van die Gees van God te wandel en nie onder beheer
van die vlees nie.
Verneder jouself en vra hulp van God en ander. Meeste van ons het
wonde en seerplekke uit ons kinderdae. God het aan ons ‘n geestelike
familie gegee om ons emosioneel te laat opgroei.
Soek diegene op wat jou seergemaak het, maak reg met hulle, versoen en
vergewe.
4. RESPEK
Ons moet leer om die ander persoon se ‘nee’ te hoor. Net soos ons, het ander
ook grense. Wanneer ons leer om die vryheid van ander te respekteer, kan ons
ook vry wees.
Ons mag nie ander mense beheer nie, maar moet hul grense respekteer. So sal
ek meer afhanklik van God en ander word.
‘n Grens handel altyd met jouself, nie die ander persoon nie. Jy kan nie vereis
dat die ander persoon jou grens moet respekteer indien jy nie dieselfde met hulle
grense doen nie.
40

5. EVALUEER DIE PYN WAT DEUR JOU GRENSE VEROORSAAK
WORD
Onthou dat ‘n grens altyd handel met jouself, en nie die ander party nie.
‘n Grens spel uit wat jy sal, en nie sal doen nie. Ons het beheer oor onsself en
moet die ander persoon toelaat om ook verantwoordelikheid te neem vir sy/haar
eie optrede.
Ons moet onderskei tussen seermaak en skade doen aan iemand
anders.
Wanneer ons iemand toelaat om pyn te ervaar, help ons hulle om te sien
dat die pyn ‘n gevolg is van hul karakter struktuur, en nie a.g.v. ons nie.
Verwag woede en skuld-boodskappe van ander.
Deur die grense van ander te aanvaar, word ons in staat gestel om meer
liefdevol te wees.
6. BEGINSEL VAN MOTIVERING
Vals motiewe kan ons daarvan weerhou om behoorlike grense te stel. Dit kan
wees:
Vrees vir verlies of verlating
Vrees vir iemand anders se woede
Vrees vir eensaamheid
Skuld
Soek aanvaarding
Betaal gunste terug
Vrees om die “goeie” persoon binne jou te verloor
Neem iemand anders se verlies op jouself
7. BEGINSEL VAN EVALUASIE
Ons behoort eerlik te wees met ander oor hoe ons voel
wanneer ons seergemaak is. Ons benodig ook
konfrontasie en waarheid van ander om te kan groei.
8. BEGINSEL VAN AFGUNS
Indien ons iets begeer wat ons nie kan kry nie, veroorsaak dit afguns. Dit was
die oorspronklike sonde van satan. Afguns kan een van die grootste grensvernietigers
moontlik wees. Afguns is deel van ons sondige natuur en almal van
ons ly op een of ander manier daaronder, of ons nou daarvan bewus is, of nie.
Afguns verkleineer wat ons het.
Dankbaarheid aan die ander kant, is om tevrede te wees met wat ons alreeds
het.
41

Afguns kom na vore wanneer ander mense het wat ons nie het
nie, en ons is misnoegd met hul grense. Afguns fokus buite
ons grense op ander. Ons sal dan ons verantwoordelikhede
verwaarloos en eindig met ‘n afgunstige hart.
Hoe kan ons beweeg van afguns na dankbaarheid?
Wees prakties en maak ‘n lysie van daardie dinge waarop jy afgunstig is,
en bely dit.
Treur oor dit wat jy nie kan hê nie.
Kyk na binne en neem verantwoordelikheid vir jou misnoë.
Soek aktief na wat jy KAN hê en waardeer dit.
9. BEGINSEL VAN MOTIVERING
Grense definieër wie ek is afsonderlik van enigiemand anders. Dit bring vryheid.
Indien ek hierdie vryheid behoorlik kan bestuur, word dit verantwoordelikheid
genoem.
Ons moet ons lewens goed beskou en onsself afvra of ons in vryheid of slawerny
leef.
2 Kor. 9:7 – “ 7 Laat elkeen gee soos hy hom in sy hart voorneem, nie met
droefheid of uit dwang nie, want God het ’n blymoedige gewer lief.”
Liefde neem toe wanneer iemand in staat is om te erken – “dit maak my seer
wanneer jy ‘nee’ sê, maar ek verstaan”. Liefde begin vermenigvuldig soos ons
mekaar respekteer en die vryheid van keuse toelaat.
GRENSE HANDEL OOR VERKRYGING VAN BEHEER OOR MY EIE LEWE
SODAT EK DIE MEES VERVULLENDE DING KAN DOEN WAARVOOR EK
GESKAPE IS – LIEFDE.
10. BEGINSEL VAN REAKSIES
In ’n atmosfeer van vrees, kan liefde nie groei nie. Wanneer
jy in ‘n verhouding is waar dit voel asof jy saam met ‘n regter
leef en jy is gedurig in die beskuldigde stoel, leef jy in ‘n
atmosfeer van vrees.
42

Die reaksies sal as volg wees:
Ontrekking van die ander persoon se woede
Misnoegdheid oor sy onverantwoordelikheid
Laat vaar eie verantwoordelikhede a.g.v. die ander persoon se gebrek
aan aandag
Selfgesentreerdheid a.g.v. die ander persoon se selfgesentreerdheid.
Om in so ‘n atmosfeer te leef, sal ‘n voortdurende reaksie meebring a.g.v. die
ander persoon se sonde, en jy sal nie in staat wees om geestelik of emosioneel
te groei nie.
Ons moet ons daarop toespits om eers die Koninkryk van God en Sy
geregtigheid te soek, en nie die goedkeuring en satisfaksie van ‘n ander persoon
nie. Ons is verantwoordelik vir ons eie aksies.
11. BEGINSEL VAN PRO-AKTIEWE vs. REAKTIEWE GRENSE
Dit beteken om aksie te neem om probleme op te los gebaseer op jou waardes
en wense voordat jy ontplof!
Wanneer jy persoonlik gedefinieër word deur iets wat iemand anders aan jou
gedoen het, “besit” daardie persoon jou op ‘n onbehoorlike wyse. Daar is ‘n
verskil tussen om geviktimiseer te word en om ‘n slagoffer identiteit te kry.
Die definisie van ‘n slagoffer is iemand wie, in hul reaksie op omstandighede en
keuses wat hulle maak, hul besluite neem volgens iets wat van buite voorgeskryf
word.
Viktimisasie terwyl jy opgroei, is ‘n belangrike deel van jou lewe wat skade laat in
die sielsarea, maar wanneer jy beveel en gedefinieër word deur wat iemand
anders nou aan jou doen, is jy ‘n reaktiewe persoon, en nie in beheer van jouself
nie.
Om grense te stel, het niks te doen met die uitoefening van regte nie, maar dit is
‘n stille, outoriteits-verklaring van wat jy glo toepaslik en reg is vir jouself.
Die uiterste mikpunt van grense, is om ‘n antwoorder tot die slegte te wees, nie ‘n
reageerder nie.
43

12. BEGINSEL VAN AKTIWITEIT
Om aktief te wees, is om inisiatief te neem. Dit is om
verantwoordelikheid te neem vir die feit dat jy ‘n probleem het
en begin beplan wat jy daaromtrent gaan doen.
Ek neem eienaarskap vir my probleem, stel vas waar en wat dit
kan wees, en oefen die mag uit om my siel te onderwerp aan ‘n
proses van genesing. Ek doen iets, ek is aktief en deel van my eie oplossing.
Hierdie proses is harde werk en dit behels ‘n passievolle honger en dors na
geregtigheid.
13. BEGINSEL VAN BLOOTSTELLING
Alhoewel ons grense aan die binnekant gemanifesteer word, moet ons hulle ook
na buite neem en dit aan ander kommunikeer – dit word dus sigbaar gemaak.
‘n Grens wat nie gekommunikeer word nie, is ‘n grens wat
nie werk nie – dus latent. Grense moet liefde en waarheid
promoveer. Stel dit duidelik wat dit is wat jy wil, en nie wil
hê nie.
Simptome van passiwiteit in die beginsel van blootstelling:
Ons brom baie
Gedurige uitbarstings
Viktimisasie (Bly ‘n slagoffer)
Boundary
Ander kan nie op ons grense reageer indien ons dit ‘n geheim hou nie. Binne
verhoudings kan grense meer gedefinieër, sterker, en gesonder word. Mense
binne ‘n gesonde verhouding is in staat om te praat oor hul grense en hulle kan
onderhandel daaroor. Mense wat egter hul grense binne hou, sal óf ‘n slagoffer
bly, óf sal aanhou brom met ‘n gevolglike uitbarsting.
44

IX. WANOPVATTINGS WAT BETREF GRENSE
1. GRENSE IS SELFSUGTIG
Dit is onwaar. Die Bybel moedig ons aan om onsself te bewaak en lief
te hê, te ontwikkel en te groei, en om in voeling met onsself te wees.
Om dit te kan regkry, moet ons in ‘n liefdevolle verhouding met God en
ander mense wees sodat ons ‘n self kan hê.
Die Woord leer dat ons ons naaste net so lief soos onsself moet hê.
Mark. 12:33 – “ 33 ...en om Hom lief te hê uit die hele hart en uit die hele
verstand en uit die hele siel en uit die hele krag, en om die naaste lief
te hê soos jouself, is meer as al die brandoffers en die slagoffers.”
Om jou grense te stel, is om selfbeheersing te ontwikkel – ‘n vrug van die Gees.
2. GRENSE VEROORSAAK ONGEHOORSAAMHEID
Mense verwar gehoorsaamheid aan hulle met gehoorsaamheid aan God.
Wanneer ons ‘n besluit moet neem aangaande ‘n grens en dit voldoen nie aan
hul verwagting nie, sal hulle ons beskuldig van ongehoorsaamheid ... aan God!
Indien en wanneer ons so ‘n besluit moet neem, selfs al stem ander nie daarmee
saam nie, moet ons steeds die leiding van die Here volg hierin.
3. GRENSE SAL LIEFDE WEGNEEM
Ons eerste liefde is Jesus Christus. Ons sekuriteit in Hom trek ons na ‘n
verhouding met Hom. Ons is egter ook geskape om in gemeenskap en
verhouding met ons medemens te lewe. ‘n Baba word met twee ‘vrese’ gebore:
Om te val, en om verlaat te word.
In die opstel van grense kan dit maklik gebeur dat ons ander aanstoot sal gee en
daar is ‘n definitiewe kans dat ons sommige sal wen, en ander sal verloor. Ons
moet bereid wees om daardie stap in algehele vertroue in God te neem, en die
keuses wat ons vir onsself maak, sodat selfs wanneer ons sommige verloor, ons
kan weet dat Hy vir ons sal sorg en dat die regte mense uiteindelik terug sal kom.
45

4. GRENSE MAAK ANDER SEER
Natuurlik wil ons nie ander mense seermaak nie!
Ons wil nie verlaat word nie, en ons wil ook nie die
een wees wat verlaat nie! Die waarheid is egter, dat
die grense wat ek opstel, nie offensief is nie, maar
defensief. Ons behoort nie aan iemand anders wat
nie wil hê ons moet grense instel, die genade te gee
om ons uit daardie besluit te manipuleer nie.
Soms moet liefde maar taai wees in die instel van
grense – tog, met verloop van tyd sal dit ‘n
vredevolle vrug van geregtigheid lewer. Onthou,
daar is ‘n verskil tussen seermaak ten einde te
genees, of beskadig ten einde te wond.
5. GRENSE BETEKEN NIE DAT EK KWAAD IS NIE
Miskien het dit gereeld met jou gebeur dat eers wanneer jy in ‘n hoek gekeer
was, jy jouself sover kon bring om ‘nee’ te sê. Jy het dus grense verbind met
woede.
Grense is egter pro-aktief en nie reaktief nie, dus ervaar mense met goed
ontwikkelde grense nie woede nie, omdat hulle nie toelaat dat ander mense of
omstandighede hulle in hoeke druk nie.
Ons is geprogrammeer om te verstaan dat liefde en grense nie saamgaan nie en
dat hulle nie saam kan bestaan of opereer nie. Ware liefde egter, is deurlopend,
maak nie saak wat gebeur nie. Ware liefde benodig nie al die tyd ‘n ‘ja’ nie, tog
is die liefde steeds konstant. My ‘nee’ kan soms die werklike demonstrasie van
egte liefde in ‘n verhouding wees.
DIE GRENSLOSE EEN IS DIE LIEFDELOSE EEN. GRENSE IS NIE
LIEFDELOOS NIE, MAAR GOEDHARTIG. PASSIWITEIT SONDER GRENSE
SKEP KWAAI MENSE.
6. GRENSE SAL MY BESEER
Die manier waarop ‘n verhouding behoort te funksioneer, is dat dit keuses sal
behels wat ons wegneem van mekaar. In verhoudings is daar ‘n tyd om saam te
wees en ‘n tyd om weg van mekaar te wees. Ons kan nie die hele tyd saam
wees nie. Dit skep ‘n verlange na mekaar en bring ons weer saam.
Indien ons egter ‘n ‘nee’ wat die ander persoon van ons wegneem, as verwerping
en verlating ervaar, het ons die probleem dat ons nie genoeg liefde in ons
emosionele brein ontvang het voordat ons grense ontwikkel het nie.
46

Die ander persoon trek ‘n grens vir sy eie beswil. Waarom ervaar ek dit op ‘n
negatiewe wyse? Waarom ervaar ek leegheid en gebrokenheid? Ek moet in
aanraking kom met die beserings binne myself en daarmee werk. Ek moet
verantwoordelikheid daarvoor neem.
7. EK SKULD HULLE
Die skuldgevoel vangstrik is basies ‘n verwarring tussen liefde en verleiding,
omdat dit eintlik sê dat wat jy nou ontvang, word nie vryelik gegee nie. Een of
ander tyd sal jy dit moet terugbetaal.
Iemand het uitgereik en ons gehelp toe ons dit nodig gehad het – hulle het hul
tyd, geld, hulself, ens. vir ons opgeoffer. In ons denke skep ons onbewustelik ‘n
debiet/krediet balans. Ons moet liefde begryp en aanvaar as ‘n geskenk en die
enigste ‘terugbetaling’ wat ons moet maak, is dankbaarheid.
Skuldgevoelens sal ons daarvan weerhou om te doen wat reg is en sal ons
vashou. Skuldgevoel is ‘n persoonlike probleem. Niemand het die mag om ons
te laat skuldig voel nie.
Liefde gaan saam met emosie. Wanneer ons op iets reageer met skuld, word
ons nie liefgehê nie, is ons nie emosioneel aanwesig nie en misnoegdheid volg.
Mat. 6:21 – “ 21 ...want waar julle skat is, daar sal julle hart ook wees.”
8. EK IS BANG VIR GRENSE – Sê NOU MAAR EK KAN NIE
TERUGDRAAI NIE?
Grense kan verander word volgens die mate waarin ons groei, ons behoeftes of
omstandighede verander, ens. Ons is in beheer van ons grense.
Ons grense is altyd onderhandelbaar – indien nie, is jy in ‘n kind/ouer
verhouding en dit werk nie.
WEERSTAND IS ‘N GOEIE TEKEN!!
47

X. GRENSE EN JOU GESIN
Mark. 10:7 – “ 7 Om hierdie rede sal die man sy vader en moeder verlaat en sy
vrou aankleef...”
Jou vader / moeder / ouers kan jou lewe besit. Dit is
verkeerd, en ‘n seker teken van ‘n grensprobleem. Dit
kan jou nuwe gesin negatief beinvloed. Wanneer jou
verhouding met een persoon jou verhoudings met ander
negatief beinvloed, is dit ‘n duidelike aanduiding dat jy
aan een persoon te veel mag in jou lewe gee.
Wanneer die huweliksmaat voel dat hy/sy altyd die
oorskiet van die ander maat ontvang en dat die ander persoon se lojaliteit by die
familie van oorsprong lê, is daar ‘n grensprobleem.
Wanneer volwasse kinders oor en oor in finansiële probleme beland a.g.v. hul
eie onverantwoordelikheid, nalatigheid, misbruik van middels, uitgawes, ens., en
ouers neig altyd om toe te tree en uit te help, weerhou hulle hul kinders daarvan
om onafhanklikheid te bereik.
Volwassenes moet emosioneel skei van hul ouers en vir hul eie toekoms beplan.
Nog ‘n probleem, word genoem triangulasie. Dit is wanneer ou patrone van
konflik tussen ouer en kind, ouer en ouer, ens., uitloop op ‘n agter die rug pratery
van die derde gesinslid.
Mat. 18:15 – “ 15 EN as jou broeder teen jou sondig, gaan bestraf hom tussen jou
en hom alleen. As hy na jou luister, dan het jy jou broeder gewin.”
Dit is ‘n Bybelse beginsel om altyd eerste met die persoon
met wie jy in konflik is, te praat. Bring dit aan die lig tussen
julle twee en moenie dinge met ‘n derde party bespreek wat
jy nie in die teenwoordigheid van eersgenoemde sal sê nie,
maak nie saak hoe goed jou bedoelings is nie.
Sommige mense moes baie vroeg in hul lewens leer dat
hulle verantwoordelik moet voel vir hul ouers se onverantwoordelikheid en
onvolwassenheid. Hulle kon nooit vrykom om afsonderlike lewens te leef nie,
ag.v. skuldgevoelens.
Hulle weet nie hoe om ‘n beperking te plaas op ‘gee’ nie. Hul ouers, met ‘n
gebrek aan aanpassing by hul ouderdom en latere bejaardheid, domineer en
beinvloed dan die privaatheid van die jong gesin.
Hierdie soort druk en infiltrasie kan selfs kom van ‘n gesinslid wat dit vermy om
groot te word en die gesin te verlaat.
48

Indien grense veilig in plek is, word misnoegdheid voorkom. Wysheid en
volwassenheid word benodig ten einde in staat te wees om binne die grense van
jou eie situasie en bronne te kan gee.
2 Kor. 12:14 – “ 14 Kyk, vir die derde keer is ek gereed om na julle te kom; en ek
sal julle nie lastig val nie, want ek soek nie julle goed nie, maar julle self; want dit
is nie die kinders wat vir die ouers moet opgaar nie, maar die ouers vir die
kinders.”
Ons moet daarvan bewus wees dat die verkeerde voorbeelde wat ons gehad het
gedurende ons opgroei jare, sal voortduur tot in volwassenheid, behalwe as ons
hulle identifiseer en wegdraai daarvan.
NIEMAND KAN ‘N WAARLIK BYBELSE VOLWASSENE WORD SONDER OM
SEKERE GRENSE VAS T E STEL, DIE HUIS TE VERLAAT EN IEWERS
ANDERS AAN TE KLEEF NIE.
Jy moet jou eie identiteit vorm – jou eie waardes, oortuigings en insigte – jy is jou
eie persoon. Jou gesin kan jou vriende wees ja, maar jy moet opgroei tot ‘n
volwassene-tot-volwassene verhouding en nie bang vir skeiding wees en om ‘n
individu te word nie.
49

XI. GRENSE IN ‘N ROMANTIESE VERHOUDING
Om veilige grense te stel in romantiese verhoudings, is
van die uiterste belang. ‘n Romantiese verhouding is
van nature riskant.
Die vertrekpunt in enige romantiese verhouding, is
uitgaan met die doel om te oefen en te eksperimenteer.
Die eintlike mikpunt is dan om een of ander tyd te besluit
of jy met hierdie persoon wil trou, of nie. Terwyl ons uitgaan en dan vind dat dit
nie uitwerk nie, het ons die vryheid om so te sê en die verhouding te beëindig.
Om onvolwasse, onontwikkelde aspekte van ons karakters in ‘n volwasse
romantiese verhouding te bring, is gevaarlik. Ons kan nie veiligheid,
samebinding en vastigheid vir ons pyn soek op hierdie gebied van beperkte
toewyding nie. Uitgaan is nie die plek waar jou beseerde siel genesing gaan vind
nie. Dit kan die beste gevind word in ondersteunings groepe of dieselfde geslag
vriendskappe waar dit veiliger is om die vermoëns om grense te stel, aan te leer.
Eerlikheid met mekaar in ‘n romantiese verhouding is nodig. Dit help om die
verhouding te definieër en elke party weet waar hy/sy begin en die ander
persoon eindig. Indien daar onkunde is aangaande jou grense, is dit ‘n seker
aanduiding van die swak gehalte van daardie verhouding.
Selfs indien ‘n paartjie sê “ons het nie só baie verskille nie”, moet hulle uitvind
wat hulle vir mekaar wegsteek!
50

XII. GRENSE EN JOU HUWELIKSMAAT
Efes. 5:31 – “ 31 Daarom moet die man sy vader en sy moeder verlaat en sy vrou
aankleef, en hulle twee sal een vlees word.”
Die huweliksverhouding is ‘n weerspieëling van Christus se verhouding met Sy
Kerk. Net soos Christus die Enigste is wat kon sterf vir die wêreld en die Kerk
Hom moet verteenwoordig hier op aarde, net so, in die huwelik, verloor die
huweliksmaats nie hul individuele identiteite nie.
Die gebied waar grense verwarrend kan word, is in die elemente van die siel
wanneer die een oortree op die gebied van die ander se persoonlikheid en
probeer om die gevoelens, gesindhede, gedrag, keuse, waardes, ens. van die
ander maat te beheer. Dit is ‘n oortreding van iemand se persoonlike grense.
Ons verhoudings moet op vryheid gebou word.
Gevoelens is ‘n belangrike element om intimiteit tussen
twee mense te bevorder. Gevoelens is ook ‘n
waarskuwingsteken om ons te vertel dat iets gedoen moet
word. Ons moet verantwoordelikheid vir ons gevoelens
neem en leer om dit te kommunikeer vanuit ‘n gesindheid
van kwesbaarheid en nie beskuldiging nie.
In enige verhouding, maar veral in die huwelik, wanneer jy kwaad is, is dit jou
verantwoordelikheid om aan die ander party te sê dat jy kwaad is en ook die rede
daarvoor verstrek. Indien jy die wanbegrip het dat jou woede die ander persoon
se probleem is en vir hom/haar wag om iets daaraan te doen, kan jy dalk vir ewig
wag. Die vrug van bitterheid sal gou-gou binne jou begin groei!
Dieselfde beginsel geld vir ons begeertes. Ons
moet verantwoordelikheid neem daarvoor en nie
van iemand anders verwag om verantwoordelik te
wees vir ons behoeftes en begeertes en hulle dan
blameer vir ons teleurstellings nie.
Enige verhouding bevat die beginsel-element van
gee en neem. Ons moet gee soos ons ons in die
hart voorneem, en waaksaam wees dat ons nie toegee verby die punt van liefde
en dit begin verag nie.
2 Kor. 9:7 – “ 7 Laat elkeen gee soos hy hom in sy hart voorneem, nie met
droefheid of uit dwang nie, want God het ’n blymoedige gewer lief.”
51

Wanneer ons iemand anders begin beskuldig vir ons eie gebrek aan
grense, steek probleme kop uit. Dit gebeur maklik in ‘n
huwelik, en onvergenoegdheid en bitterheid tree in. In die
huwelik, is die beginsel van onderwerping aan mekaar uit
eerbied vir Christus, noodsaaklik. Wedersydse respek
speel ‘n groot rol in die huwelik, en dus ook wedersydse
respek vir mekaar se grense. Onderdanigheid moet
natuurlik beoefen word as ‘n vry keuse van een party aan die
ander.
Efes. 5:24 – 27 – “ 24 Maar soos die gemeente aan Christus onderdanig is, so
moet die vroue dit ook in alles aan hul eie mans wees.
25 Manne, julle moet jul eie vroue liefhê, soos Christus ook die gemeente
liefgehad en Homself daarvoor oorgegee het
26 om dit te heilig, nadat Hy dit gereinig het met die waterbad deur die woord,
27 sodat Hy die gemeente voor Hom kon stel, verheerlik, sonder vlek of rimpel of
iets dergeliks; maar dat dit heilig en sonder gebrek sou wees.”
Die wet maak ons bewus van die feit dat ons dit nooit op ons eie kan maak nie.
Die wet sal toorn, skuld, onsekerheid, vervreemding, ens. in ‘n persoon na vore
bring.
Gal. 3:24 – “ 24 Die wet was dus ons tugmeester na Christus toe, sodat ons
geregverdig kan word uit die geloof.”
Indien die man sy vrou dwing om haar te onderwerp aan hom, probeer hy om
haar iets te laat doen wat óf pynlik is, óf dit neem haar wil en persoonlike grense
weg. Dit is sonde teen homself en teen die Woord van God. Christus oorheers
nooit ons vrye wil of vra ons om iets pynliks te doen nie. Hy druk ons nooit verby
ons grense en gebruik ons bloot as voorwerpe nie.
Die mikpunt van grense is om in staat te wees om in
vryheid en verantwoordelikheid lief te hê. Wanneer ons
in beheer van onsself is, kan ons gee en opoffer vir
ander op ‘n behulpsame manier i.p.v. om toe te laat
dat hul afbrekende gedrag, selfgesentreerdheid en
selfregverdiging ons seermaak of vernietig.
Dan kan ons die vryheid hê om te gee op ‘n wyse wat
vrug produseer. Dan kan ons opleef na die beginsel
van Christus – dat ons mekaar moet liefhê.
INDIEN GOED GEDEFINIEëRDE GRENSE IN PLEK IS BINNE DIE HUWELIK,
KAN DIT TOT BAIE GROTER INTIMITEIT LEI.
52

XIII. GRENSE EN ONS KINDERS
Verantwoordelikheid is een van daardie onontbeerlike gawes wat ‘n ouer aan ‘n
kind kan gee. Kinders moet reeds baie vroeg al leer wat hul
verantwoordelikhede is, en wat nie, selfs om in staat te wees om te weet
wanneer hulle mag “nee” sê en hoe om “nee” te aanvaar wanneer dit van iemand
anders se kant kom.
Die een komponent van eksterne begrensing wat ontwerp is om interne grense
by ‘n kind te ontwikkel, is dissipline. Dissipline is nie noodwendig straf nie.
Terwyl straf terugkyk na wat gebeur het, kyk dissipline vorentoe en help die kind
om te groei en te ontwikkel in ’n verantwoordelike volwassene. Hierdie
begrensing wat deur dissipline geskep word, help ‘n kind om eienaarskap en
verantwoordelikheid vir sy eie behoeftes te neem.
Ouers moet hul kinders toelaat om oor hul woede te praat en om uitdrukking te
kan gee aan hartseer, verlies of treurigheid sonder om te probeer om hulle op te
beur of hulle uit hul ware gevoelens te probeer uitpraat. Hulle moet hul kinders
aanmoedig om sommige vrae te vra en nie om hulle te laat glo dat ouers al die
antwoorde het of dat hul antwoorde min of meer gelykstaande is aan dié in die
Bybel nie. Hulle moet hul kinders help om hul negatiewe gevoelens in woorde
om te sit.
Hierdeur groei kinders tot volwassenes en leer om verantwoordelikheid te neem
vir hul eie lewens. Hulle behoort teen daardie tyd ‘n interne oortuiging te besit
van sekere aspekte, bv.:
Ek is verantwoordelik vir my eie sukses of mislukking;
Ek is verantwoordelik vir die finale keuses wat ek maak,
selfs nadat ek dit met God en ander mense bespreek het;
Ek is bewus van die feit dat verhoudings dwarsdeur my
lewe my sal beinvloed tot een of ander mate;
Ek moet verantwoordelikheid neem vir my eie probleme
en nie iemand anders daarvoor blameer nie;
Alhoewel ek bewus is van die feit dat ek nie altyd kan
slaag nie en ondersteuning van ander nodig het, kan ek nie
onverantwoordelik wees en dit aan iemand anders oorlaat
om die stukkies elke keer vir my op te tel wanneer ek ‘n
geestelike, emosionele, finansiële of verhoudingskrisis
ondervind nie.
Alhoewel ons altyd versoek word om die skuld vir ons beseerde,
onvolwasse siele op iemand anders soos ‘n ouer, ens. te pak, is ons uiteindelik
verantwoordelik vir wat ons in die lewe kies. Maar net so het die ouers ‘n
ontsaglike verantwoordelikheid om hul kinders te leer om ‘n innerlike sin vir
grense te skep en terselfdertyd die grense van ander te respekteer.
53

XIV. GRENSE EN DIE EIE EK
Rom. 8:4-9 –“ 4 ...sodat die reg van die wet vervul kon word in ons wat nie na
die vlees wandel nie, maar na die Gees.
5
Want die wat vleeslik is, bedink vleeslike dinge, maar die wat geestelik is,
geestelike dinge.
6
Want wat die vlees bedink, is die dood, maar wat die Gees bedink, is lewe en
vrede,
7omdat wat die vlees bedink, vyandskap teen God is; want dit onderwerp hom
nie aan die wet van God nie, want dit kan ook nie.
8
En die wat in die vlees is, kan God nie behaag nie;
9
julle is egter nie in die vlees nie, maar in die Gees, as naamlik die Gees van
God in julle woon. Maar as iemand die Gees van Christus nie het nie, dié behoort
nie aan Hom nie.”
Rom. 6:12 – “ 12 Laat die sonde dan in julle sterflike liggaam nie heers dat julle
aan sy begeerlikhede gehoorsaam sou wees nie.”
1 Tess. 4:4,5 – “ 4 ...dat elkeen van julle moet weet om sy eie vrou te verkry in
heiligheid en eer,
5 nie in hartstogtelike begeerlikheid soos die heidene wat God nie ken nie...”
Ons is liggaam, siel en gees. Die Woord sê dat ons na die Gees moet wandel,
nie na die vlees nie. Ons moet verantwoordelikheid en beheer neem oor die
vlees deur die Gees van God wat in ons leef.
Ons sal nou kyk na sommige van die geneigdhede van die vleeslike self wat
areas in ons siel wat buite beheer is, kan uitwys.
1. VRAATSUGTIGHEID
Vraatsugtigheid of ooretery lei tot die liggaamlike toestand van
oorgewig, wat na buite sigbaar is. Hierdie toestand kan selfhaat
en skaamte in ‘n persoon veroorsaak en kan hom/haar wegdryf
van verhoudings en terug na sy/haar gemaksone, wat voedsel
is. Oorgewig word soms deur ooreters gebruik om te dien as ‘n
tipe van ‘n grens om intimiteit te vermy.
54

2. GELD
Wanneer ons in die strik getrap het van meer te spandeer as wat ons inkomste is
en dit ‘n leefstyl begin word het, is dit ‘n teken van ‘n grensprobleem binne
onsself. Tekens hiervan kan wees:
Impulsiewe spandering
Beskou nie ‘n begroting in ‘n ernstige lig nie
“Vlieg te hoog”
Kredietprobleme
Dit word ‘n gewoonte om te leen
Spaar niks
Moet meer en meer werk om uitgawes te dek
3. TYD
Weereens is dit ‘n gebied waar self-begrensing ‘n probleem is.
‘n Persoon is alewig aan die hardloop en dit lyk asof hy
gedurig tydgrense het om te behaal. Boonop is hy nooit
betyds vir ‘n afspraak nie, en frustreer ander, sowel as
homself daarmee. Hulle eindig op met onvoltooide projekte,
onvervulde begeertes, teleurstellings, ens.
Hulle blyk egter vasgevang te wees in hierdie siklus van kan net bloot nie daarin
slaag om beheer te verkry oor hierdie gewoonte en verantwoordelikheid te neem
vir hul tyd, sowel as dié van ander mense s’n nie.
4. TONG
Jak. 3:5,6 – “ 5 Net so is die tong ook ’n klein lid en beroem hom op groot
dinge—kyk hoe ’n groot hoop hout steek ’n klein vuurtjie aan die brand.
6 Die tong is ook ’n vuur, die wêreld van ongeregtigheid. Net so ’n plek neem
die tong onder ons lede in; dit besmet die hele liggaam en steek die hele
lewensloop aan die brand en word uit die hel aangesteek.”
Met ons tonge kan ons beide seën of vervloek. Seën deur
medelydend, onderrigtend, bemoedigend, vermanend,
konfronterend, biddend, ens. te wees.
Vervloek deur skinder, sarkasme, dreigend, valse vleiery,
verleidend, nonsens te praat, dominering, ens. (Sien Boekie:
Die Krag van My Woorde, verkrygbaar by Kanaan
Bedieninge)
Ons moet onsself oefen om die tong te beheer deur grense te stel. Ons moet in
beheer van ons woorde wees, en nie andersom nie.
55

SEKS
Die wellustigheid van die vlees dek ‘n wye spektrum van gedrag in mense,
waarvan een seksualiteit is. Die vrug daarvan kan wees: pornografie,
masturbasie, molestasie, bloedskande, verkragting, prostitusie, ens.
‘n Persoon vasgevang in ‘n onbeheersde seksuele gedragsiklus, word geisoleer
en die gebrek aan grense op hierdie gebied veroorsaak skaamte en
eensaamheid. Hierdie afbrekende gewoonte word ‘n maalkolk wat die slagoffer
nie kan weerstaan nie.
DIE MISBRUIK VAN MIDDELS EN VERSLAWING
Dit is een van die mees sigbare voorbeelde van die
afwesigheid van ‘n innerlike grens. Die
afhanklikheid van een of ander middel en die
misbruik daarvan, skep chaos in mense se lewens
met die gevolglike vrugte van vernietiging, nl.
gebroke verhoudings/gesinne, ouer/kind disfunksies,
egskeiding, mislukkings in werksopset, finansiële
mislukkings, gesondheidsprobleme, ongelukke en
selfs ontydige dood.
56

XV. GRENSE EN GOD
Hoe kan ons dit regkry om God en ons naaste lief te hê soos onsself?
Indien ons nie eienaarskap en verantwoordelikheid neem van ons persoonlike
innerlike grense nie, sal dit baie moeilik wees.
God respekteer ons wil. Hy laat sommige dinge aan ons oor om te doen, en
daardeur moet ons eienaarskap en verantwoordelikheid daarvoor neem, en die
gevolge dra indien ons dit nalaat.
Mense neig om oneerlik met God te wees. Met ons
monde bely ons, maar in ons harte is ons bedrieglik.
Ons moet eienaarskap neem van ons grense met
God, dit erken, aan die lig en in die regte posisie
bring.
God wil hê dat ons algeheel eerlik met Hom moet wees. Nie regtig om Sy ontwil
nie, maar om ons eie ontwil! Daardie diep verborge woede, skaamte,
hoogmoed, ens., moet aan Sy Lig blootgestel word sodat Hy dit kan verander
met Sy liefde.
Aan die ander kant moet ons ook God se grense respekteer. Ons moet verwag
en voorbereid wees daarop dat God ook vir ons van tyd tot tyd “nee” sal sê.
Dit is belangrik dat ons weet wat die grense tussen God en onsself is. Dit
verhelder ons visie van wie ons is, en wie God is. Ons kan nie Sy deel doen nie,
en Hy verwag van ons om ons deel te doen. Alles in alles, wil Hy ‘n gesonde
verhouding met ons hê.
DRIE REDES WAAROM MY “NEE” NIE WERK NIE?
Ek is my eie grootste vyand.
Ek onttrek van verhouding wanneer ek dit die nodigste het. Ons
het verhoudings nodig om in staat te wees om genesing en balans
te ontvang. Ons sal nie in staat wees om op ons eie vordering te
maak nie – ons het God en ander mense nodig.
Ek probeer om dit vanuit my sielsarea d.m.v. my wil te doen.
‘n Slagoffer is iemand wie, terwyl in ‘n hulpelose toestand, ‘beseer’ is deur die
uitbuiting van iemand anders, of dit nou verbaal, fisies of ritueel was. Hierdie
dinge kan geweldige skade aan die innerlike struktuur van ‘n kind veroorsaak en
hierdie faktore bly konstant, d.i. hulpeloosheid, besering en uitbuiting.
57

Die latere vrugte kan wees:
Depressie
Kompulsiewe disorders
Impulsiewe disorders
Isolasie
Onvermoë om te vertrou
Onvermoë om grense te stel
Swak oordeel in verhoudings
Verdere uitbuiting in verhoudings
Diepe gevoel van deurlopende slegtigheid
Skaamte
Skuldgevoelens
Chaotiese lewensstyl
Gevoel van betekenisloosheid en
doelloosheid
Onverklaarbare angs- en paniekaanvalle
Fobies
Woede aanvalle
Selfmoordgevoelens- en gedagtes
Die genesing van hierdie mense is nie ‘n maklike proses nie, omdat hulle
gedurende hul ontwikkelings-stadiums beseer is deur misbruik. So iemand het
sy vertroue in ander en die lewe verloor.
Dikwels was die skuldige/bedrywer iemand wat hulle geken het, iemand wat ‘n
belangrike rol in hul lewens gespeel het, soos ‘n ouer, groot-ouer, broer, suster,
ens.
Hoe ontwikkel ons die gevoel van om onsself te vertrou? Deur te leer om ander
te vertrou. Indien daardie vertroue gedurende die vroeë jare misbruik is, of selfs
later, vind so iemand dit baie moeilik om te laat gaan en weer te vertrou. Hy
moet leer om sy eie waarnemings van die realiteit te vertrou en op homself en
ander staat te maak in tye van nood.
As gevolg van die oortreding van persoonlike grense in ‘n slagoffer deur misbruik
of molestasie, is sy gevoel van eienaarskap oor sy siel vernietig. Hulle voel dat
hulle nie aan hulself behoort nie – selfs hul liggaam en tyd voel nie soos hul eie
nie. Hulle het ‘n diep gesetelde gevoel van vuilheid of skaamte, of dit nou reg of
verkeerd is. Hulle neem eienaarskap daarvan om sleg te wees.
Die rol van ‘n berader is om sulke mense te help om grense vir hulself te stel.
Grense dien as beskerming vir hulle.
58

XVI. DIE PAD VAN HERSTEL
1. IDENTIFIKASIE
Jy moet erken dat jy beheer, gemanipuleer, misbruik, ens.
word. Dit behels dat jy jou simptome sal identifiseer, en erken
dat JY die probleem het en nie iemand anders nie. Jy mag
selfs bely dat jy bang is .... maar om die simptoom te ignoreer,
sal dit nie laat verdwyn nie!
2. SAMEBINDING
Wat veroorsaak die simptome? Waarom is ons siek? Omdat ons geskei is van
God en die lewe.
Die een sonde van die mens, is dat hy geskei is van God en die lewe uit eie
keuse. En dit is vanuit daardie posisie van skeiding van God dat ander sondes in
ons lewens hul loop begin neem. Die godsdienstige stelsel het ons geleer om vir
die simptome van die sondes te gaan, en dit doen ons deur sielskrag. Ons moet
egter regdeur gaan na die wortel van die sonde en dit daar onlont.
Die teenoorgestelde van skeiding? Verbintenis .... Versoening ....
Eerstens met God, dan met die mens. Indien ons in die illusie
leef dat ons beter sal word in ‘n borrel van ons eie, m.a.w., in
isolasie, leef ons in ‘n leuen en die oplossing sal nie so na ons
kom nie.
3. ONS BEHOEFTES
Die vier mees basiese behoeftes van ‘n mens is:
Verbintenis
Grense en persoonlike ruimte
Ek is goed en sleg, maar nie volmaak nie
Om volwasse te word
Ons gebrek aan grense het onderliggende behoeftes, en ons moet hulle ontdek.
As gevolg van ons verskillende omstandighede en persoonlikhede, het ons almal
tot een of ander mate grensprobleme.
Wanneer ons ons behoeftes agterkom, is dit beter om toegevou te word binne ‘n
genesende liggaam van gelowiges.
59

4. ONTVANG VAN ANDER
’n Opregte verhouding sal dien as ‘n ‘broeikas’ vir
iemand wat in sy grootword jare seergekry het. Ons het
iemand nodig wat ons onvoorwaardelik sal liefhê en ons
“deur liefde sal terugbring na die lewe.”
Ons het genade nodig om dit van iemand anders te
aanvaar en nie te weerstaan nie, omdat so baie goedheid
ons dikwels sal bangmaak. Dit is a.g.v. ‘n vrees vir liefde
of nabyheid. Ons moet eienaarskap neem van hierdie vrese en aanbeweeg na
genesing.
5. LAAT GAAN
Om te vergewe en te laat gaan is nie ‘n maklike proses nie, maar moontlik. Dit
is ons paspoort na vryheid, alhoewel dit ‘n hartseer proses is. Dit word gesê dat
ons nie iets nuuts kan ontvang indien ons steeds die oue in ons hande het nie.
Wanneer ons die slegte laat gaan, kan ons die goeie omhels.
Laat gaan van dit wat jy nooit gehad het nie .....
Laat vaar die gedagte van “maar dit was anders .....” of “as ek maar net ....”
6. VERGIFNIS
Ware vergifnis werk soos ‘n tweesnydende swaard. Om in staat te
wees om te kan vergewe, moet ons eers vergewe word. Ons kan nie
vergewe word voordat ons nie ons eie slegtigheid besef nie. Ons
moet eienaarskap neem van die feit dat daar ‘n verkeerde in MYSELF
is.
Omdat ons neig om die slegte wat aan ons gedoen is te herhaal deur
dit te projekteer op diegene na aan ons, moet ons besef dat daar nie slegs
teen ons oortree is nie, maar dat ons nou ook teen ander oortree.
Ps. 34:19 – “ 19 Kof. Die HERE is naby die wat gebroke is van hart,
en Hy verlos die wat verslae is van gees.”
Wanneer ek my eie toestand van gebrokenheid en slegtigheid erken, kan ek
genade van God ontvang. Wanneer ek eens genade van God ontvang het, kan
ek genade aan ander bewys.
60

7. NEEM BESIT
Dit beteken dat waar ek nou is, my eie probleem is en dat ek dit wat binne my
aangaan gaan evalueer – genoeg om daardie dele te ontwikkel en troetel.
Grensprobleme ontwikkel gewoonlik omdat iemand nie ons skatte binne ons
waardeer het nie en iets van ons wou hê wat ons nie veronderstel was om weg
te gee nie.
Om dit persoonlik in besit te neem, moet ek ‘n besluit neem dat ek die oorgangsgeslag
gaan wees. Dat ek verantwoordelikheid gaan neem in integriteit en
waarheid, en dat ek ferm gaan wees en nie gaan ingee vir druk soos dit aan my
gedoen is nie.
Behalwe eienaarskap neem van ons skatte, moet ons ook die vrug daarvan
erken. Dit mag dalk nie so maklik wees nie, omdat sommige van hierdie vrugte
iets mag wees soos ‘n egskeiding, kinderloosheid, depressie, ens. Ons moet ‘n
punt bereik waar ons moet besef dat hierdie probleem deur my en my alleen
getakel moet word. Niemand anders gaan dit vir my doen nie.
8. Sê JA VIR LIEFDE
Die grootste deel van grens-werk het te doen met ‘om liefgehê te word’.
‘n Liefdevolle verhouding stel ons in staat om grense te ontwikkel. Indien ons nie
“ja” kan sê vir liefde nie, sal ons nie in staat wees om “nee” vir die slegte te sê
nie. Onthou om te leer om aan die begin “nee” te sê vir daardie mense met wie
jy veilig voel om dit te doen voordat jy dit uitbrei na diegene met wie jy nie veilig
voel nie!
61

9. MISLUKKING
Om te groei, neem tyd. Volwassenheid neem tyd. Mislukking is deel daarvan.
Daar is hope redes vir mislukking. Miskien is ons nog nie gereed nie, miskien is
daar nog dinge om te leer, ens. Mislukking is ‘n boodskap aan jou dat jou herstel
nog nie verby is nie en dat jy dit kan doen. Dit is ‘n boodskap aan jou dat jy
uiteindelik aan die herstel is. Dit is in orde om bang te wees, omdat dit vir jou
nuut is. Ons moet ook ons natuurlike weerstand om te wil verander in die gesig
kyk en ‘n positiewe besluit neem om te verander en vorentoe te beweeg.
10. TERUG NA DIE BEGIN
Wanneer jy misluk, nie as nie, moenie moed opgee nie! Onthou die pad wat jy
gekom het? Onthou wat om met pyn te doen? Jy identifiseer dit, reg? Jy
ondersoek die simptoom en die wortel daarvan!
Dit is ‘n siklus wat weer en weer deurgewerk moet word. Dikwels is dit nie so
eenvoudig as net een klein worteltjie nie, dit is ‘n netwerk van verskillende dinge
wat ons simptome veroorsaak. Daar is altyd lig aan die einde van die tonnel en
moenie dink dis ‘n trein nie! Indien ons vorentoe beur en aanhou werk maak van
hierdie siklus van transformasie binne onsself, sal ons uiteindelik deurbreek!
62

XVII. ONTWIKKEL GESONDE GRENSE
Die implementering, vestiging en onderhouding van grense in ons lewens, is
geen maklike saak nie. Dit kos harde werk, eerlikheid, nederigheid, dissipline en
motivering. Ons moet die feit erken dat ons gesonde grense nodig het
dwarsdeur ons lewens te alle tye, en nie net daarna soek wanneer ons pyn
ervaar nie.
Job 1:10 – “ 10 Het U nie self hom en sy huis en alles wat hy het, aan alle kante
rondom, beskut nie? Die werk van sy hande het U geseën, en sy vee het sterk
vermeerder in die land.”
Hoe meer ons groei en soos Jesus word, hoe meer sal ons bewus wees van Sy
werking binne ons – die herwinning van ons grense.
In die vestiging van gesonde grense, sal ons twee vorme van weerstand teëkom,
nl. eksterne weerstand van ander en interne weerstand van onsself.
I. EKSTERNE WEERSTAND .....
Verwag woede .....
Jy sal standpunt moet inneem en ferm wees daarin
wanneer nuwe grense aan diegene rondom jou verklaar
word. Hulle sal dit moontlik nie so gewilliglik wil aanvaar
nie en mag dalk selfs vir jou kwaad word omdat jy hulle
‘uitsluit’. Dit is vir hulle iets nuuts en sal daaraan gewoond
moet raak. Moenie reageer op hierdie woede nie, moenie
toelaat dat dit jou beinvloed deurdat jyself kwaad word nie, en jy
mag jouself dalk selfs fisies moet verwyder uit die
teenwoordigheid van die ander party en daardeur gevolglike
begrensing moet afdwing. Vir jou is dit egter die regte besluit,
omdat jy daardie skatte binne jou moet versorg.
Word verbind .....
Gedurende hierdie proses, veral wanneer die
toepassing van grense nog vir jou nuut is, moet jy
verbind wees met God en ander mense wat jou sal help
om die skok en selfs verwerping wat jy van diegene na
aan jou ervaar, te help absorbeer.
Verbind jou met ander mense wat bekend is met ‘n
lewensstyl van grense en wat jou situasie sal verstaan.
63

Skuld .....
Onthou dat mense wat probeer beheer, self swak ontwikkelde grense het.
Een metode wat sulke mense sal gebruik om hul beheer oor jou terug te kry, is
deur skuldboodskappe te internaliseer en daardeur te probeer om jou te
manipuleer.
Skuld is niks anders nie as woede waaroor iemand lieg en ‘n slagoffer soek om
dit op af te laai. Voorbeelde van skuldboodskappe kan só klink:
Ek kan dit nie glo nie! Na alles wat ek vir jou gedoen het!?
Ek het gedink jy het my lief! Dit lyk my ek was verkeerd.
Ek het nooit gedink dat jy so ‘n selfsugtige mens is nie. Hoe kan jy ons
net so los?
As jy maar weet hoeveel ek vir jou opgeoffer het!
Weet jy nie wat dit my gaan kos nie?
Eendag, een mooie dag gaan jy onthou .... en jammer wees!
En jy noem jouself ‘n christen?
Jy moet weer ‘n slag die tien gebooie gaan lees .... een van hulle sê jy
moet jou ouers eer ...!
Die Woord sê jy moet onderdanig wees ... is dit jou idee van
onderdanigheid?
Jy behoort jou te skaam! Jy het voor getuies belowe!
Indien beskuldigings of skuldboodskappe in jou rigting kom, het jy iemand nodig
wie jy kan vertrou om dit mee deur te werk. Moenie die skade wat hierdie
skuldboodskappe aan jou innerlike self kan aanrig, onderskat nie.
Jy sal ook deur jou behoefte om die ander persoon in die verhouding ‘reg te kry’,
moet laat vaar. Laat gaan daardie behoefte, aanvaar dat jy saam met iemand
leef sonder ‘n sin vir grense, en praat met God oor hom/haar, nie met met
hom/haar oor God nie!
Onthou dat die eerste stap in die vasstelling van ‘n grens, die moeilikste gaan
wees.
Onthou dat die vasstelling van ‘n grens die begin van die stryd is, nie die einde
nie.
Onthou dat jy ‘n risiko loop in die opstelling van grense en neem beheer oor jou
lewe.
Neem in aanmerking dat jy sterk sal moet staan om ook
die gevolge te hanteer voordat jy die grense stel.
Onthou dat God al die pad met jou is om te help en te
bemoedig, aan jou die wysheid te gee om jou grense af te
dwing, en jou te lei om Sy vrugte te dra!
64

Fisiese weerstand .....
Spr. 11:29 – “ 29 Wie sy huis in beroering bring, sal wind erwe, en ’n
dwaas word ’n slaaf van hom wat wys van hart is.”
Wanneer jy probeer om grense te stel, mag dit fisiese geweld van
die ander persoon in die verhouding ontlok. Hierdie gedrag behoort nie verdra of
verskoon te word deur die persoon wat die grens stel nie.
Veral vroue, wanneer hulle ‘n slagoffer van hierdie soort gedrag is, sal probeer
om hul man se reputasie te beskerm by vriende, familie, gemeenskap, kinders of
kerk, en sal nie erken dat hulle toelaat dat hulle so behandel word nie.
In der waarheid is dit ‘n baie ernstige toestand en benodig hulp van buite – óf van
die wet, sosiale dienste, die kerk, familie lede of vriende. Hierdie probleem sal
nie slegs die vrou beinvloed nie, maar ook die kinders en later ook die nageslag
a.g.v. die emosionele verwonding wat plaasvind en spore laat op die
bewustelike- en onbewustelike geheues van diegene betrokke.
Slagoffers het bekragtiging nodig sodat hulle hul behoeftes op ander maniere
kan vervul as om bloot te probeer om die ander persoon gelukkig te maak.
Moenie in die strik trap van glo dat dit ‘bybels’ is om jou te onderwerp aan die
outoriteit in jou lewe nie. Indien daardie outoriteit nie deur liefde en die Heilige
Gees toegepas word nie, het jy Bybelse outoriteit om pyn te weier en dit nie in
jou lewe toe te laat nie. Geen ander mens het die reg om jou fisies seer te maak,
of om jou emosioneel of verbaal te misbruik nie.
Ware Bybelse onderdanigheid is ‘n daad van verbonds-dienaarskap. Ware
onderdanigheid is vrywillig en liefdevol en ‘n reaksie op liefde ontvang.
Pyn .....
Wanneer ons ons grense opstel, moet ons evalueer waarom ons dit doen. Stel
ons dit op om onsself te kan word, of om wraak te neem? Ons moet eerlik wees
met onsself hieroor, omdat wraak en oordeel nie aan ons behoort nie, maar aan
God. Moenie jouself ooit toelaat om grense wat onregverdig en met verskuilde
agenda is, op iemand anders af te dwing nie.
Indien toepaslik, mag dit selfs nodig wees om aan die ander persoon te
verduidelik dat hulle nie altyd geregtig is op ALLES wat jy het, ALLES wie jy is, of
ALLES wat jy kan gee nie. Die ander persoon moet leer dat hy ook grense nodig
het, dat hy in die werklikheid leef en dat hy moet grootword en leer.
ONS MOET ALTYD VERGEWE, MAAR ONS BEREIK NIE ALTYD
VERSOENING DAARDEUR NIE.
Ons kan in ons hart vergewe en iemand anders daardeur vrymaak. Vergifnis is
iets wat ons op ons eie kan doen sonder dat die ander party teenwoordig is.
Vergifnis is ‘n werk van genade wat God in my hart doen.
65

Om egter te versoen, het ons die ander party of partye nodig. Versoening kan
slegs plaasvind wanneer beide partye eienaarskap neem van hul oortredings en
dit bely.
II. INTERNE WEERSTAND .....
Alles wat weerstand binne ‘n persoon behels, bv. “is grense Bybels?” of “...watter
uitwerking gaan dit op my hê?” is interne weerstand.
Ons ly dalk aan onbeantwoorde behoeftes a.g.v. die gesin waarin ons opgegroei
het, en dus moet ons ekstra hard werk aan hierdie swak areas, sodat ons sterk
genoeg sal wees om teen die oortreding van ons persoonlike grense te staan
wanneer ons volwassenes is.
DIKWELS IS ONS ONS EIE GROOTSTE VYAND!!
Onbeantwoorde behoeftes .....
As gevolg van allerhande soorte aandrywings binne ons,
voortspruitend uit werklike behoeftes wat nie beantwoord
is nie, is ons dikwels nie in staat om “nee” te sê nie, en dit
dryf ons na die verkeerde oplossings.
Indien jy werklik ‘n onbeantwoorde behoefte aan liefde in
jou binneste het, mag jy dalk neig om die verkeerde
rigting in te slaan soos ooretery, afbrekende verhoudings,
misbruik van middels, ens.
Wanneer jy besluit het op, en ‘n grens verbaliseer en vasgestel het aan iemand
wat ‘n beherende rol in jou lewe gespeel het en skeiding volg, kan jy ‘n erge
leemte van binne ervaar. Hierdie behoefte moet nou gevul word. Indien ons nie
eienaarskap neem van hierdie onbeantwoorde behoefte nie, sal ons probeer om
die regte rigting in te slaan, maar sal vind dat ons gedurig teruggetrek word na
iets afbrekend a.g.v. hierdie behoefte.
DIE EEN WARE BEHOEFTE VAN DIE MENS, IS VERBINTENIS MET GOD EN
MENS – NIKS ANDERS SAL BEVREDIG NIE.
66

Hartseer .....
Mense neig om treurigheid te vermy. Totdat ons leer om deur
daardie hartseer te stap, sal ons in gevangeneskap aan die
verlede gehou word deur herhaalde skeiding, en dit sal lei tot
depressie. M.a.w., innerlik assosieër ons die woord “nee” met
skeiding en hartseer.
As ons net kan leer om die slegte dinge van die verlede te laat
gaan, sal ons in staat wees om die goeie dinge van die huidige
te ontvang.
Soms beteken dit dat ons moet treur oor die kinderlewe wat ons
nooit gehad het nie, die pappa wat ons nooit geken het nie, of die liefde wat ons
so bitter nodig gehad het.
Vergifnis is ‘n daad wat handel met die verlede. Grense en versoening het te
doen met die toekoms.
Joh. 14:18 – “ 18 Ek sal julle nie as wese agterlaat nie; Ek kom weer na julle toe.”
Ons kan aan ‘n hele aantal plekke in die Bybel dink waar God mense aangesê
het om hul ou lewens agter te laat, en selfs ook mense agter te laat. As ons net
kan sien dat die lewe vóór God, nie die moeite werd is om aan vas te hou nie.
Oms moet laat gaan sodat Hy ons beter dinge kan gee. Ons moet eienaarskap
neem van ons hartsere, daaroor treur en dit laat gaan sodat ons plek kan maak
vir nuwe dinge. Neem ‘n opname van al die “as dit maar net ....’s” of “miskien’s”
in jou lewe, kyk hulle in die oë, sê totsiens aan hulle, laat hulle gaan en sit jou
lewe voort.
Dit mag behels dat jy verantwoordelikheid moet neem vir jou eie grensloosheid.
Erken dat jy beheer, gemanipuleer, gedomineer of misbruik is. Moenie
internaliseer dat jy die slegte persoon in hierdie situasie is nie – besef dat jou
grense nie in plek is nie en wees versigtig dat jy nie ander daarvoor blameer nie.
Jy kan bely dat jy bang is om hierdie nuwe stap te neem. Reik uit en soek ‘n
ondersteuningsgroep om jou te help om duidelik te kan sien en jou standpunt te
kan behou.
Stel vas wie of wat jou “Isak” is wat op die altaar gelê moet word. Laat gaan
alles, en wees bereid om gewilliglik deur die stappe van rou te gaan, d.i.
ontkenning, onderhandeling, woede, treurigheid, aanvaarding.
Nou moet jy die volgende stap neem en besluit om aan te beweeg, nuwe
grondgebied in besit te neem, en ware grense vas te stel in enige nuwe
verhoudings.
Onthou, God sal alle leemtes binne jou vul.
67

Interne vrese en woede .....
Indien jy vind dat mense wat kwaad is jou beinvloed om jou grense prys te gee,
het jy waarskynlik steeds ‘n kwaai ouer / volwassene in jou kop wie jy vrees.
Innerlik is daar ‘n gewonde, bang deel van jou wat na die lig en genesing van
Jesus en Sy Liggaam gebring moet word.
Slegs liefde sal jou toelaat om die kwaai persoon daarbinne te laat gaan en om
op te staan teen die volwassenes met wie jy huidiglik in jou lewe kontak het.
Die Onbekende .....
Wanneer ‘n gevangene vrygelaat word na ‘n lang tronkstraf, ervaar hy vrese vir
die onbekende en veranderde wêreld daarbuite. Dit kos moed om uit te stap in
vryheid, sonlig en veranderde omstandighede. Daardie tronk was sy tuiste. Hy
het die binnekant daarvan geken, sy medegevangenes was bekend, en hy het
hom daar tuisgevoel.
Om ‘n stap te neem tot die vasstel van grense, vra moed en geloof. Dit benodig
die vertroostende liefde van ander en God. Dit benodig gebed en gereelde
maaltye uit die Woord. Dit benodig ‘n goeie ondersoek van jouself en jou eie
gawes en vermoëns. Dit vra ontwikkeling van die self.
Onvergewensgesindheid .....
Ons neig om “te wens dit het nooit gebeur nie”. Die dinge wat aan ons gedoen
is, kan nooit ongedaan gemaak word nie – maar, dit kan vergewe word.
Vergifnis beteken dat jy dalk nooit van die ander party
gaan terugkry dit wat hy/sy jou skuld nie
Vergifnis is nie ontkenning nie
Vergifnis maak die verkeerde dinge aan jou gedoen,
kragteloos. Dit ontsluit genesing!
Vergifnis voorsien grense, want dit beskerm my van die
ander persoon wat seermaak en ek het ruimte om
verantwoordelik en met wysheid op te tree.
Skuld .....
Skuld, anders as emosies soos treurigheid, woede of vrees, is ‘n
moeilike emosie omdat dit soos ‘n toestand van innerlike
veroordeling is.
Ons ou, sondige natuur vertel ons dat ons sleg is.
Ons nuwe, Christelike natuur vertel ons dat ons deur liefde
gemotiveer moet word.
2 Tim. 1:7 – “ 7 Want God het ons nie ’n gees van vreesagtigheid gegee nie, maar
van krag en liefde en selfbeheersing.”
Skuldgevoelens is nie akkurate aanduidings of motiveerders nie. Hulle verdraai
die realiteit, trek ons weg van die waarheid en onselfsugtigheid jeens ander.
68

Baie van die skuldgevoelens wat ons ervaar, spruit uit innerlike standaarde wat
ons sedert kinderdae geleer het en wat nie noodwendig Bybelse standaarde is
nie.
Wanneer ons misluk, behoort ons Goddelike droefheid te ondervind.
2 Kor. 7:10,11 – “ 10 Want die droefheid volgens die wil van God werk ’n
onberoulike bekering tot redding, maar die droefheid van die wêreld werk die
dood.
11 Want kyk, juis dit, dat julle bedroef geword het volgens die wil van God—wat
’n groot ywer het dit in julle gewerk, ja, verantwoording, verontwaardiging, vrees,
verlange, ywer, bestraffing. In alles het julle bewys dat julle in die saak rein is.”
Dikwels wanneer ons ons grense moet stel, mag die mense wat daardeur geraak
word, dinge sê wat hierdie ongeregverdigde skuldgevoelens wat ons het, sal
bevestig.
Onthou, ongoddelike skuld sal jou daarvan weerhou om te doen wat reg is en dit
sal jou laat vasval in jou ongewenste omstandighede.
Skuld is jou eie probleem en jy sal daarmee moet handel. Indien skuld jou
tugmeester was tot nou toe, neem ‘n positiewe besluit en neem beheer daaroor.
Efes. 3:17 – “ 17 ...sodat Christus deur die geloof in julle harte kan woon, julle wat
in die liefde gewortel en gegrond is...”
Jy kan nie gesonde grense in isolasie ontwikkel nie. Jy
benodig ‘n sterk ondersteunings struktuur bestaande uit die
Liggaam van Christus om jou te onderskraag sodat
wanneer weerstand opduik, jy in staat sal wees om sterk te
staan op die beloftes van ons Vader in Christus Jesus.
Rom. 12:2 – “ 2 En word nie aan hierdie wêreld gelykvormig nie,
maar word verander deur die vernuwing van julle gemoed, sodat julle kan
beproef wat die goeie en welgevallige en volmaakte wil van God is.”
69