02.05.2013 Views

Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad

Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad

Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

SE<strong>NW</strong>ES<br />

scenario<br />

pieter möller<br />

positief oor landbou<br />

bothaville<br />

nuwe werkswinkel skitter<br />

ernst jonker<br />

<strong>Agri</strong> <strong>NW</strong> <strong>Jongboer</strong><br />

hoë oleïensuur<br />

nuwe weë vir<br />

sonneblom<br />

MEGANISASIE EN GRONDBEWERKING<br />

>> leefstyl<br />

auGustus 2010


inhoud<br />

redAkteursbrieF<br />

4 tye van verandering<br />

hooFstorie<br />

6 oorlêstelsel + verminderde bewerking = hoër<br />

opbrengste en laer koste<br />

lAndbou-tegniek<br />

10 produsente moet beplan en aanpas om sukses<br />

te smaak<br />

nuus@<br />

14 senwes se visier ingestel op notering<br />

15 www.watisnuutopdiewebtuiste.co.za<br />

senWes villAge<br />

16 (on)kruidjie roer my nie<br />

20 put the spring back in your step<br />

22 kroonstad village kry ’n eerste kersie op hul<br />

nuwe “koek”<br />

24 netheid, diens en tevrede klante is bothaville<br />

se motto<br />

28 village ernstig oor klantediens<br />

senWes grAinlink<br />

30 sonneblom bied nuwe geleentheid vir<br />

produsente<br />

kollig op ernst jonker<br />

39 biologiese bewerking maak van ernst ’n wenner<br />

senWes credit<br />

44 r1 miljoen-trekking: ontmoet die wenners<br />

47 mensekennis bring jou ver<br />

’n dekade by credit wys lojaliteit<br />

toekomsblik<br />

48 Weerstand teen glifosaat: As insekte hul eie kop<br />

begin volg...<br />

Dui <strong>Senwes</strong> Scenario-artikels aan wat beskikbaar<br />

is op <strong>Senwes</strong> se webwerf by www.senwes.co.za<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

developing <strong>Agri</strong>culture<br />

52 getting to grips with grain hedging<br />

in gesprek met<br />

32 pieter möller: positief oor die landbou<br />

Algemeen<br />

5 Alles en nog WAt: spotprent; sê Wie; uit<br />

ouma se medisynekas en meer<br />

40 leeFstYl: resep; sokker; fliekresensie;<br />

kompetisies; rugby; vir die jongspan<br />

57 druppels op die dAk: te veel reën gee<br />

graadprobleme<br />

rubrieke<br />

56 <strong>Agri</strong>-Wenke: vleispryse lyk goed, maar mielies<br />

steeds in oorvloed<br />

55 vir die siel: onweerstaanbare water<br />

64 in mY visier: lelike lieflinge van die bosveld<br />

kompetisie<br />

58 teken in en wen!<br />

nuus<br />

59 breek weg van die koor van hopeloses<br />

60 marno kraai koning by entrepreneurskompetisie<br />

62 landboubesighede borg studente vir lbk<br />

kongres<br />

63 blye bejaardes baat by boerevereniging<br />

op die voorblad<br />

•••<br />

Augustus 2010 • megAnisAsie-uitgAWe<br />

toni landro (bestuurder:<br />

bothaville Werkswinkel) en sy<br />

span spog met ‘n splinternuwe<br />

werkswinkel, waar netheid, diens<br />

en klantetevredenheid voorrang<br />

geniet. sien bl. 24.<br />

><br />

3


4<br />

••• rEDaKTEUrSBriEF<br />

Tye van verandering<br />

Verandering is dalk so goed soos<br />

’n vakansie, maar dit is nie altyd maklik of sonder<br />

pyne nie.<br />

ek onthou toe ek nog met my neus in die boeke<br />

gesit het op technikon, het ek begin om met allerhande<br />

verskillende haarkleure te eksperimenteer.<br />

dan was dit bruin, dan swart, dan blond, maar een<br />

kleur wat ek nooit probeer het nie, is rooi.<br />

eendag besluit ek toe om rooi aan te durf, maar<br />

nie ’n donkerrooi of bruinrooi nie, nee, dié kleure<br />

was te mak. ek mik vir die vuurrooi stopstraatkleur.<br />

maar op my blonde hare vat dit net op die punte –<br />

en dis pienk! nodeloos om te sê, moes ek my weg<br />

vinnig na ’n haarkapper vind om dié vreeslike kapsel<br />

reg te toor.<br />

so is dit maar met verandering – dit is nie altyd<br />

goed nie. maar soms is dit nodig. in vandag se<br />

land bouwêreld, met klimaatsverandering duidelik<br />

waarneembaar en tegnologie wat teen ’n verbysterende<br />

pas ontwikkel, is verandering amper ’n<br />

gegewe. dit is egter belangrik om daarna te kyk as<br />

’n geleentheid – om te leer, of selfs meer sukses te<br />

smaak.<br />

in hierdie uitgawe van die <strong>Senwes</strong> Scenario<br />

word daar veral gekyk na die voordele van minimum<br />

bewerking en wat jy nodig het om dit toe te pas.<br />

lees op bladsy 6 wat die verskille tussen konvensionele<br />

bewerking en minimum bewerking behels.<br />

SE<strong>NW</strong>ES ScENario<br />

hoofredakteur<br />

Johan Grobler, Assistent Hoofbestuurder:<br />

Korporatiewe Bemarking,<br />

<strong>Senwes</strong>, Tel: (018) 464-7199<br />

E-pos: johan.grobler@senwes.co.za<br />

waarnemende redakteur/<br />

uitgewer<br />

Johan Smit, Infoworks<br />

Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 553 7806<br />

E-pos: johan@infoworks.biz<br />

><br />

medewerkers<br />

Koos Barnard, ds Willie Botha, Ilana<br />

Koegelenberg, Dries Kruger, Sipho<br />

Lowane, Mariana Purnell, Boet van Zyl,<br />

Peter Zeier.<br />

advertensies<br />

Ingrid Bailey, Infoworks<br />

Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 744 6971<br />

E-pos: ads@infoworks.biz<br />

uitgegee en grafies versorg<br />

deur infoworks<br />

Uitlegkunstenaar: Mercia Venter<br />

Tel: (018) 468-2716, Postnet Suite 32,<br />

Privaat sak X10, Flamwood, 2572<br />

• Alle regte van die inhoud van <strong>Senwes</strong> Scenario word voorbehou ingevolge die bepalings van Artikel 12 (7) van die Wet op Outeursreg.<br />

• Die eienaar en uitgewer aanvaar nie aanspreeklikheid vir enige uitlatings in advertensies, promosie-artikels of deur medewerkers nie.<br />

Elmarie Cronje<br />

op bladsy 48 gesels ons oor hoe gmo-gewasse<br />

deur die jare aangepas en verander is – en wat<br />

hierdie verandering vir produsente beteken.<br />

daar is ook weer heerlike pryse op die spel –<br />

van dvd’s tot boeke tot matriekafskeidpakkette en<br />

rugbykaartjies. iets vir die hele gesin.<br />

gepraat van verandering – hierdie is ook my<br />

laaste uitgawe as redakteur van <strong>Senwes</strong> Scenario.<br />

na ’n betrokkenheid van meer as vyf jaar in die<br />

landbou joernalistiek en by die interne en eksterne<br />

tydskrifte van senwes, is daar nuwe loopbaan ge -<br />

leent hede wat wink. dankie vir die drie eerste uitgawes<br />

van <strong>Senwes</strong> Scenario as volwaardige klantetydskrif<br />

wat jy saam met my deurgemaak het. dit<br />

was ’n voorreg om deel van die landboufamilie te<br />

kon wees.<br />

Ons neem met hierdie uitgawe van senwes scenario<br />

afskeid van Elmarie. Sy het al ’n bekende gesig geword by<br />

boeredae, kongresse en landbougeleenthede en ons sal<br />

haar insette en liefde vir die joernalistiek mis. Baie sterkte<br />

met jou loopbaan, Elmarie – en onthou, eenmaal deel van<br />

die landboufamilie, altyd deel…<br />

– Johan Grobler, Hoofredakteur<br />

subskripsie<br />

Marie Erasmus, <strong>Senwes</strong><br />

Tel: (018) 464-7568<br />

Faks: (018) 464-7772<br />

E-pos: marie.erasmus@senwes.co.za<br />

eienaar<br />

<strong>Senwes</strong>, Posbus 31, Klerksdorp, 2570<br />

Tel: (018) 464-7800<br />

drukwerk<br />

BM Kagiso<br />

Tel: (011) 622-3820<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


Pieter & Tsepo<br />

Soos wat insetkoste in die landbou toeneem, probeer produsente om te spaar waar<br />

hulle kan. In terme van grondbewerking, beteken dit dat minimum bewerking besig is<br />

om in gewildheid toe te neem.<br />

The wonderful world of corn<br />

• there are more than 3 500 different uses for<br />

corn products. corn does much more than feed<br />

people and livestock! it is processed and used in<br />

such things as baby food, chewing gum, dessert<br />

icing, fireworks, ethanol fuel, peanut butter, antibiotics,<br />

potato chips, soap, and paint. it’s also<br />

used in vitamins, the manufacturing of photographic<br />

film, and in the production of plastics.<br />

• corn has an incredibly long shelf life. Archeologists<br />

have been able to pop 1 000-year-old<br />

popcorn!<br />

• Farmers grow corn on every continent, except<br />

Antarctica. S<br />

source: http://www.cornfieldmaze.com/planting_facts.html<br />

>> uit ouma se medisynekas<br />

Bysteek: krap die angel met ’n mes<br />

uit. maak ’n koeksodapasta en plaas<br />

dit op die steekplek. dit trek die gif uit.<br />

Koorsblare: gebruik vanieljegeursel en<br />

plaas dit met ’n oorstokkie op die koorsblaar.<br />

die vanieljegeursel droog die koorsblaar uit.<br />

Brandwonde: As jy jouself gebrand het en nie ’n<br />

salfie het om aan te smeer nie, smeer tandepasta<br />

aan. dit trek die brand gou uit.<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

allES EN NoG WaT • THiS aND THaT •••<br />

>> says who?<br />

if my critics saw me<br />

walking over the<br />

thames they would<br />

say it was because i<br />

couldn’t swim.<br />

– margaret thatcher –<br />

>> sê wie?<br />

dit beteken nie altyd<br />

veel om ’n man van<br />

belang te wees nie.<br />

die belangrikste persoon<br />

op ‘n begrafnis<br />

is die dooie man.<br />

– cj langenhoven –<br />

Neither<br />

wolf, nor<br />

tiger<br />

tasmanian tiger-wolf is an extinct wolf-like carnivo<br />

rous marsupial of tasmania with stripes on its<br />

back. despite its name, this animal is neither<br />

a tiger nor a wolf and it is closely related to the<br />

kangaroo. tasmanian tiger-wolf has a pouch for<br />

its babies to climb in. the extinction of the tasmanian<br />

wolf is attributable solely to activities of<br />

human beings, it became extinct in 1936. S<br />

source: http://www.interestingfacts.org/?page=index<br />

Knoffelasem: kou vars mint, ’n koffieboontjie,<br />

pietersielie of seldery.<br />

Warmwatersak: gooi een teelepel sout in<br />

om langer warm te hou.<br />

Warmfles: maak ’n gevlekte fles skoon met drie<br />

eet lepels koeksoda en kookwater. laat staan vir<br />

15 minute, spoel uit en laat droog word. S<br />

bron: http://www.peterjasie.co.za/Boererate<br />

><br />

5


6<br />

••• HooFSToriE<br />

Oorlêstelsel + verminderde bewerking =<br />

hoër opbrengste<br />

produsente WAt nie vAnjAAr in<br />

stAAt is om hul produksieskuld<br />

te diens nie, sien ongetWYFeld<br />

rooi ligte Flikker. een<br />

mAnier om so ‘n situAsie te<br />

verhoed, is om met nuWe oë<br />

nA boerderYbestuur te kYk. in<br />

die gevAl sAl op Alle uitgAWes<br />

besnoei moet Word – soos bv.<br />

deur minder te plAnt.<br />

> TEKS: ElmarIE CronJE<br />

Die drie veranderlikes met die<br />

grootste invloed op die plaaslike mielieprys is die<br />

rand-dollar wisselkoers en die chicago-prys aan<br />

die een kant en vraag en aanbod op die vrye mark<br />

aan die ander kant. hiervan het die produsent slegs<br />

beheer oor aanbod. hy moet dus minder mielies<br />

produseer of andersins alternatiewe gebruike vir<br />

mielies vind. uitvoer is nie ‘n oplossing nie weens<br />

die lae pryse waarteen dit moet plaasvind.<br />

><br />

verder het die lae mielieprys ook ‘n<br />

kettingreaksie. produsente se krisis syfer deur<br />

na die verkoopsyfers van trekkers en ander<br />

plaaswerktuie, want produsente wil hul trekkers<br />

langer in produksie hou. ongelukkig gebruik ‘n ou<br />

trekker weens slytasie meer diesel as ‘n nuwe, wat<br />

produksiekoste verhoog. trekkers moet dus deeglik<br />

onderhou word.<br />

sommige produsente bied dié krisis die hoof<br />

deur hul vee-afdeling uit te brei. Ander oorweeg<br />

slimmer en nuwer maniere van bewerking; soos<br />

minimum bewerking en geenbewerking.<br />

daar is bewys dat dit redelik kostedoeltreffend<br />

is om na ‘n gekombineerde stelsel van oorlê,<br />

verminderde bewerking en spoorverkeer oor te<br />

skakel. die risiko van droëland mielieboerdery<br />

word hierdeur verklein. let egter daarop dat die<br />

aanvanklike oorskakeling druk op die produsent se<br />

kontantvloei plaas.<br />

die opbrengste lê dus in hoër opbrengste teen<br />

verlaagde koste.<br />

in ‘n oorlêstelsel kan die waardevermindering<br />

van trekkers en implemente verlaag word. omdat<br />

minder bewerk word, is minder trekkers en<br />

implemente nodig. dit besnoei vanselfsprekend<br />

ook die brandstofkoste en koste vir herstel en<br />

onderhoud.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


en laer koste<br />

verminderde bewerking benodig implemente<br />

wat vir spoorverkeer aangepas is, planters wat<br />

in stoppels en kaal grond kan plant en goeie<br />

boerderybestuur. suksesvolle oorlêstelsels benodig<br />

grondtipes wat ‘n jaar se reënval, of minstens die<br />

grootste gedeelte daarvan, kan opvang en stoor. Alle<br />

gronde is nie hiervoor geskik nie.<br />

verminderde bewerking is daarop ingestel om<br />

die primêre bewerking uit te skakel of drasties te<br />

verminder. van die ander bewerkings word dan ook<br />

gaandeweg met chemiese onkruidbeheer vervang<br />

om daardeur “baster-geenbewerking” te doen.<br />

hierdie proses gaan voort tot die laaste tree gegee<br />

word, waarna daar net geplant, gespuit en gestroop<br />

word.<br />

‘n Waarskynlike oplossing is om ‘n oorlêstelsel<br />

met ‘n verminderde bewerkingstelsel of ‘n<br />

geenbewerkingstelsel te kombineer waarin<br />

opbrengste verhoog en produksiekoste verlaag word.<br />

grondverdigting kan ook met minimum<br />

bewerking en spoorverkeer beheer word.<br />

grondverdigting is ‘n gevolg van konvensionele<br />

bewerking en seker een van die belangrikste redes<br />

om verminderde of geenbewerking te oorweeg.<br />

spoorverkeer speel ‘n kernrol in geenbewerking.<br />

daarvolgens beweeg die trekker altyd op dieselfde<br />

spore wanneer daar geplant en onkruidbestryding<br />

gedoen word. ‘n stroper loop egter wyer as ‘n<br />

trekker. die stroper kan óf gelos word om die<br />

enigste een te wees wat nie in die spore loop nie, óf<br />

die trekker se spoor moet wyer gemaak word deur<br />

middel van wielspasieerders.<br />

daar is verskeie maniere om grondverdigting te<br />

meet. die goedkoopste manier is om ‘n profielgat te<br />

grawe. daarin kan hy sien hoe diep die wortels die<br />

grond binnegedring het, terwyl ‘n ploeglaag met die<br />

blote oog waargeneem kan word. Wisselbou speel<br />

ook ‘n rol, want sommige gewasse het ‘n groot<br />

wortelstelsel, wat die grond losser maak. goeie<br />

wisselbou laat die grond in ‘n beter toestand en met<br />

‘n groter vermoë om weerstand teen verdigting te<br />

bied.<br />

geenbewerking het ten doel om die grond so<br />

min moontlik te versteur. onkruidbeheer word in die<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

>> voordele van<br />

geenbewerking<br />

HooFSToriE •••<br />

• produksiekoste daal wesenlik.<br />

• plant- en spuitprosesse is besonder vinnig.<br />

• daar kan gewoonlik tydig geplant word.<br />

• grondvogbestuur word bevoordeel omdat<br />

grond nie uitdroog weens bewerking nie en<br />

infiltrasie goed is weens plantreste op die<br />

grond<br />

• die lande waai nie.<br />

• die organiese humusvlak van die grond kan<br />

moontlik effens opbou.<br />

• trekkragvereistes is wesenlik minder.<br />

• Wortelsiektes word beperk omdat<br />

die gewasse se wortels nie tydens<br />

skoffelbewerking beskadig word nie.<br />

• die brandstofrekening en die koste van<br />

herstel en onderhoud is meer as die helfte<br />

minder.<br />

• minder arbeid word benodig.<br />

• sekere voordelige mikrobes in die grond<br />

neem toe.<br />

>> nadele van<br />

geenbewerking<br />

• uitmuntende boerderybestuur moet<br />

toegepas word.<br />

• As bestaande planters nie aangepas en<br />

gebruik kan word nie, moet duur planters<br />

aangekoop word, wat die boerdery se vaste<br />

koste kan verhoog.<br />

• Wisselbou met moontlik minder<br />

winsgewende gewasse is soms<br />

noodsaaklik.<br />

• kalk word nie deeglik met die grond<br />

vermeng nie.<br />

• koste aan landbouchemiese middels is<br />

wesenlik hoër.<br />

vervolg op bladsy 8<br />

><br />

7


8<br />

••• HooFSToriE<br />

Oorlêkoste + verminderde bewerking<br />

vervolg van bladsy 7<br />

geheel chemies en/of biologies gedoen. planters<br />

plant die saad en kunsmis direk in die onbewerkte<br />

grond deur slegs ‘n klein voortjie te maak. van die<br />

belangrikste suksesfaktore van geenbewerking is<br />

onkruidbeheer en die bestuur van grondverdigting.<br />

om radikaal van konvensionele skoonbewerking<br />

na geenbewerking oor te skakel, kan soms baie<br />

riskant wees. die produsent wat dit wil doen,<br />

moet reeds deeglike kennis dra van die beginsels,<br />

tegnieke en praktyke van geenbewerking.<br />

geenbewerking vereis ‘n baie hoë vlak van bestuur<br />

en veral tegnieke soos om glifosaat effektief te<br />

spuit, moet deur die produsent onder die knie gekry<br />

word. beheerde spoorverkeer blyk inherent deel te<br />

wees van ‘n geenbewerkingstelsel en die produsent<br />

moet dit doeltreffend kan toepas.<br />

omdat daar geen meganiese onkruidbeheer<br />

met geenbewerking plaasvind nie, moet die<br />

onkruidbeheerprogram haarfyn uitgewerk word.<br />

nou rywydtes word dikwels as ‘n voorvereiste vir<br />

suksesvolle geenbewerking voorgehou.<br />

omdat plantreste op die grond gelaat word, is<br />

die voorkoms van siektes in ‘n monokultuurstelsel<br />

‘n wesenlike probleem met geenbewerking.<br />

>> grondverdigting<br />

1<br />

2<br />

3<br />

beperk verkeer tot die minimum deur die land<br />

so min moontlik te bewerk. met intensiewe<br />

bewerking kan tot 80% van die land deur<br />

werktuie se wiele beïnvloed word.<br />

gee aandag aan die wyse waarop ’n vrag se<br />

gewig versprei word. maak seker die asse dra<br />

almal ewe swaar en dat die gewig eweredig<br />

versprei is.<br />

die soort werktuig het ’n groot invloed. ’n<br />

trekker met smal buitebande oefen groter<br />

druk uit op die oppervlakte waarmee dit<br />

in aanraking kom, terwyl breë bande en<br />

veral rusperbande die gewig oor ’n groter<br />

oppervlak versprei. kruislaagbande is die<br />

nadeligste om te gebruik. straallaagbande<br />

><br />

Wisselbou is dus van kardinale belang om die<br />

opbou van patogene te beperk. daar kan gekyk<br />

word na sojabone en sonneblom as moontlike<br />

wisselbougewasse. lae ph en ander wanbalanse<br />

ten opsigte van grondchemiese eienskappe moet<br />

vooraf reggestel word deur misstowwe behoorlik in<br />

die grond in te meng.<br />

erosie kan deur geenbewerking bekamp word.<br />

Aangesien die grond nie omgeploeg word nie, bly<br />

die gewasse se wortels agter, wat spoelskade keer<br />

wanneer dit reën. dié verbouingsmetode keer ook<br />

winderosie omdat die oesreste op die grond gelos<br />

word nadat die gewas gestroop is. dit keer dat die<br />

bogrond wegwaai.<br />

ImplEmEnTE VIr GEEnBEWErKInG<br />

die belangrikste implemente is eerstens ‘n gifspuit,<br />

dan ‘n planter, trekker en stroper. logisties is ‘n<br />

dieselkar, waterkar, tapkar en sleepwaens nodig.<br />

op sandgronde moet ook voorsiening gemaak word<br />

om, indien nodig, verdigte sones te kan opbreek en<br />

om kalk te kan inwerk. ‘n duisendpoot kan weens<br />

oesreste aanpak. ‘n planter met ‘n wye vooropsnyer<br />

wat stoppels wegwerk en ‘n skoon plantsone laat, is<br />

grondverdigting is waarskynlik een van die grootste knelpunte van geenbewerking. hier is<br />

tien maniere om grondverdigting te voorkom.<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

veroorsaak minder verdigting.<br />

banddruk verg baie aandag. hoe laer<br />

die band druk, hoe minder is die druk op<br />

die grond. dit moet egter nie laer as die<br />

vervaardiger se aanbevelings wees nie,<br />

anders verhoog dit druk op die grond via die<br />

sykante.<br />

band- en vraggrootte speel ’n rol. gebruik<br />

eerder breë bande vir trekkers, stropers,<br />

sleepwaens en swaar werktuie soos kunsmisstrooiers<br />

en planters.<br />

grond verdig ook weens wielglip. dit gebeur<br />

as die trekker swaar trek en die bande oud en<br />

verslete is.<br />

grondbewerking is ook ’n sondaar. Wanneer<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


waardevol en dan moet met ‘n tweewielduisendpoot<br />

gewerk word.<br />

die planter moet spesiaal vir geenbewerking<br />

ontwerp wees. dit moet in staat wees om deur die<br />

oesreste te plant ten einde die saad en kunsmis<br />

diep genoeg in die grond te plaas sodat dit behoorlik<br />

met die grond kontak maak.<br />

die gifspuit moet deeglik gekalibreer word.<br />

en presies die regte hoeveelheid spuitstof moet<br />

toegedien word om onnodige koste te vermy. die<br />

produsent moet die regte grootte en tipe spuitkoppe<br />

gebruik om te voorkom dat die spuitstof wegdryf en<br />

die doeltreffendheid van die bespuiting sodoende<br />

verminder word.<br />

twee tipes spuite word gebruik. eerstens ‘n<br />

balkspuit wat vooropkoms-onkruiddoder toedien<br />

en dan ‘n skermspuit wat afskortings rondom die<br />

spuitstukke het om tussen die gewasrye te spuit<br />

wanneer die onkruid doodgespuit moet word sonder<br />

dat die spuitstof op die gewasse beland.<br />

produsente moet hul buurman in ag neem<br />

wanneer daar gespuit word om skade aan<br />

sensitiewe gewasse te voorkom.<br />

die stroper moet in staat wees om die oesreste<br />

eweredig oor die land te versprei want dit het ‘n<br />

regstreekse uitwerking op die volgende aanplanting<br />

se stand en opbrengs.<br />

voordat jy begin met die oorskakeling na<br />

geenbewerking, moet die volgende vrae<br />

8<br />

9<br />

grond geploeg word, maak dit die grond<br />

enersyds los sodat die gewas maklik kan<br />

groei. Andersyds beskadig dit die grond se<br />

struktuur en die grond se vermoë om water<br />

en plantvoedingstowwe aan groeiende plante<br />

beskikbaar te stel. As grond omgeploeg word,<br />

oksideer die organiese materiaal en breek<br />

dit vinniger af, sodat daar minder weerstand<br />

teen kompaktering is. los grond verdig ook<br />

makliker.<br />

vermy dit om baie nat grond te bewerk. die<br />

beste is om droë lande eerste te bewerk en<br />

lande wat geneig is om lank nat te bly, vir<br />

laaste te los.<br />

grondbewerking kan ook ’n ploeglaag<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

10<br />

HooFSToriE •••<br />

beantwoord word:<br />

• sal dit werk in jou omgewing en met die tipe<br />

grond wat jy het?<br />

• hoe en waar gaan jy begin?<br />

• sal jy jou lande kan skoonhou en is ‘n algehele<br />

chemiese boerdery haalbaar?<br />

• Watter tipe planter moet jy gebruik?<br />

• Wat is die regte rywydtes en hoeveel rye moet jy<br />

plant om by die stroper aan te pas?<br />

• het jy die regte trekkers (kW) om die werk te<br />

doen?<br />

• het jy die regte werktuie? Wat moet jy aankoop?<br />

• kan jy moontlik jou bestaande werktuie aanpas?<br />

• sal jy grondverdigting kan beheer?<br />

FaKTorE WaT Kan HElp mET DIE<br />

omSKaKElInG:<br />

• maak gebruik van die ondervinding en<br />

kundigheid van produsente wat reeds die stelsel<br />

gebruik<br />

• maak vryelik gebruik van nuwe tegnologie<br />

• maak rekenaartegnologie ‘n integrale deel van<br />

jou boerdery<br />

• kommunikeer gereeld en vryelik met suksesvolle<br />

produsente oor jou vordering. S<br />

>><br />

Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />

e-pos aan johan@infoworks.biz<br />

veroorsaak. dit is ’n verdigtingslaag wat deur<br />

die ploegskaar veroorsaak word. hierdie laag<br />

kan so dik word dat plantwortels nie daardeur<br />

kan groei om by die grondvog uit te kom nie.<br />

dit kan voorkom word deur die grond nie altyd<br />

ewe diep om te ploeg nie en die ploegdiepte<br />

af te wissel.<br />

Wanneer dit stortreën, tref groot waterdruppels<br />

die grond met so ’n harde slag dat dit ’n<br />

kors op die grond kan vorm. dit gebeur veral<br />

wanneer die grond vir ’n tydperk tussen die<br />

verbouing van twee gewasse braak lê sonder<br />

die beskerming van plantreste. dit is dus<br />

raad saam om altyd oesreste op die land<br />

te hou.<br />

><br />

9


10<br />

••• laNDBoU-TEGNiEK<br />

><br />

Produsente moet<br />

beplan en aanpas<br />

om sukses te smaak<br />

in die lAndbou, WAAr die eFFek<br />

vAn ’n resessie geWoonlik eers<br />

lAter sigbAAr is in vergelYking<br />

met Ander sektore, het die<br />

Werklikheid vAn die resessie<br />

nou eers sY tAnde geWYs. dit<br />

is verAl lAe kommoditeitsprYse<br />

WAt WinsmArges onder druk<br />

plAAs. die tipe geWAs en getAl<br />

hektAre WAt deur die produsent<br />

AAngeplAnt kAn Word, sAl dus<br />

bepAAl Word deur die kApitAAl<br />

WAt hY beskikbAAr het.<br />

> TEKS: BoET Van Zyl<br />

produsente moet reeds in die<br />

beplanningsfase van gewasaanplanting die volgende<br />

dinge in ag neem, aangesien dit ’n direkte invloed<br />

op winsmarges sal hê:<br />

• die weersomstandighede en<br />

klimaatsvooruitsigte;<br />

• die voorraadvlakke en vlakke van produksie vir<br />

verskillende grane;<br />

• die verwagte kommoditeitspryse van verskillende<br />

grane; en<br />

• die berekende begrote insetkoste van<br />

verskillende gewasse.<br />

verder is dit ook belangrik om te onthou dat die<br />

prysmeganisme van byvoorbeeld witmielies by die<br />

aanplantingskatting in oktober, die prys en eindvoorraad<br />

van April vir een en ’n half jaar in die<br />

toekoms sal beïnvloed. ter voorbeeld: oktober 2009<br />

se skatting het reeds ’n invloed op die eindvoorraad<br />

van April 2011 en dit is gevolglik ’n prysdrywer. die<br />

April 2010-eindvoorraad speel egter ook ’n rol.<br />

BESTuDEEr DIE BESKIKBarE InlIGTInG<br />

in Grafiek 1 kan gesien word hoe die oppervlakte<br />

wat beplant is oor tyd afgeneem het, met gepaardgaande<br />

verhoogde opbrengs per hektaar wat tot<br />

gevolg het dat voorrade steeds hoog bly en dus druk<br />

op pryse en marges plaas.<br />

Wat verder ’n belangrike rol speel in die pryse en<br />

gevolglik die marge wat die produsent kan realiseer<br />

vir die kommoditeite, is die voorraadvlakke van die<br />

spesifieke kommoditeit.<br />

Wanneer plaaslike voorrade hoog is, word uit-<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


voer markte gebruik om die balans te herstel. die<br />

rand/dollar-wisselkoers en die wêreldvoorraad bepaal<br />

egter tot watter mate, indien enige, oorskotvoorraad<br />

ekonomies uitgevoer kan word. die oorskot mielies<br />

word veral in die wêreldvoedselskema ingekoop.<br />

suid-Afrika kan weens liggingsvoordele vir uitvoere<br />

na Zimbabwe en ander gebiede in suider-Afrika<br />

mede dingende pryse beding, wat so ook die plaaslike<br />

graanprys kan ondersteun.<br />

die wêreldwye resessie het egter druk op finansiering<br />

vir die aankoop van mielies geplaas en<br />

gevolglik sit suid-Afrika met die grootste oordragvoorraad<br />

tot op hede.<br />

Grafiek 2 wys die verwantskap tussen die suid-<br />

Afrikaanse witmielie-oordragvoorraad en die safexprys<br />

daarvan.<br />

dit is duidelik dat soos voorraadvlakke daal, die<br />

pryse styg en in Grafiek 3 kan gesien word wat die<br />

effek is van twee jare wat in baie opsigte dieselfde<br />

verloop het, waar die lae kommoditeitsprys veroorsaak<br />

dat produsente sukkel om hul direkte insette<br />

te dek.<br />

grafiek 3 wys die verloop van die witmielieprys<br />

van 2005 teenoor die mielieprys van 2010. die<br />

vraag is: gaan die prys ook nou sy draaipunt bereik?<br />

die lae mielieprys van 2005 is gevolg deur ’n droër<br />

jaar en ook die strategie van produsente wat minder<br />

aangeplant het in die daaropvolgende jaar.<br />

WaT Gaan DIE GraanproDuSEnT DIE<br />

KomEnDE SEISoEn DoEn?<br />

die kruks van die saak is dat die suid-Afrikaanse<br />

produsent uiters doeltreffend produseer en dat<br />

daar gevolglik te veel mielies geproduseer word.<br />

om die probleem aan te spreek, moet daar ’n<br />

groter basis van verbruik geskep word, hetsy deur<br />

uitvoere, aanwending deur die hoenderbedryf of<br />

as energiebron in die brandstofbedryf. die ander<br />

alternatief is dat daar minder geplant moet word,<br />

maar, soos reeds gesien in grafiek 1, het dit tot op<br />

hede nie tot ’n vermindering in voorraad gelei nie.<br />

indien alle hektare, soos in die vorige seisoen,<br />

vir mielies aangewend word, is dit met die huidige<br />

scenario moeilik om in te sien dat daar, soos in<br />

die 2004/2005-seisoen, ’n vinnige herstel in die<br />

mielieprys kan wees.<br />

TE VEEl SonnEBlom ooK proBlEmaTIES<br />

om dalk meer sonneblom as alternatief aan te<br />

plant, kan aanleiding gee tot ’n situasie waar die<br />

sonne blomprys onder druk verkeer, aangesien die<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

vervolg op bladsy 12<br />

laNDBoU-TEGNiEK •••<br />

Grafiek 1: Hektare mielies aangeplant teenoor<br />

opbrengs per hektaar van 1980 tot 2009.<br />

Grafiek 2: Die verwantskap tussen die Suid-afrikaanse<br />

witmielie-oordragvoorraad en die Safexprys.<br />

Grafiek 3: ’n Vergelyking tussen die 2004/2005witmielieprys<br />

en die 2009/2010-witmielieprys.<br />

Grafiek 4: mielie- en sonneblomprystendens van<br />

1980 tot 2009.<br />

><br />

11


12<br />

••• laNDBoU-TEGNiEK<br />

Produsente moet beplan en aanpas<br />

vervolg van bladsy 11<br />

mielie- en sonneblompryse redelike sterk ooreenkomste<br />

toon, soos in Grafiek 4 gesien kan word.<br />

indien sonneblom egter oorweeg word, moet dit<br />

vir strooptyd geprys word, met ander woorde pryse<br />

moet vroegtydig bestuur word en daar moet nie eers<br />

by strooptyd geprys word nie.<br />

VErGElyK DIE WErKlIKHEID<br />

mET DIE BEGroTInG<br />

die insetkostevergelyking in die Wesselsbron-distrik,<br />

wat verkry is uit werklike data sowel as vanaf senwes<br />

se inkomste-kosteberamings, word in Tabel 1<br />

getoon. die werklike gemiddelde prys wat per ton vir<br />

mielies behaal is, is gebruik. die styging in direkte<br />

koste kan ook gesien word.<br />

die sprong van die 2007/2008-seisoen tot die<br />

><br />

aug<br />

2005<br />

aug<br />

2006<br />

2008/2009-seisoen is die verhoging in kunsmis-<br />

en brandstofpryse. in die 2008/2009-jaar kon<br />

relatiewe goeie pryse nog die verhoging absorbeer,<br />

maar ’n drastiese daling in kommoditeitspryse in<br />

2009/2010 en die verhoging in koste laat marges<br />

krimp en laat produsente met oorlaatskulde vir<br />

2009, met mielies in die silo’s wat as sekuriteit<br />

moet dien. indien ons die twee vergelykbare jare<br />

van 2005 en 2009 in ag neem, bly die produkprys<br />

egter daal en is die 2009-verlies op mielies veel<br />

groter as dié van 2005.<br />

indien daar na tabel 1 gekyk word, is dit duidelik<br />

dat mielieproduksiemarges in die komende seisoen<br />

onder druk sal verkeer en dat enige vaste uitgawes<br />

verder druk op winsgewendheid plaas. die tendens<br />

is egter dat vaste koste deurlopend styg. vaste<br />

TaBEl 1: DIE WErKlIKE SyFErS VIr mIElIES VErKry Van mEDEWErKErS In DIE WESSElSBron-DISTrIK,<br />

Saam mET DIE BEGroTE SyFErS Van SEnWES.<br />

aug<br />

2007<br />

aug<br />

2008<br />

aug<br />

2009<br />

Begroot Begroot<br />

aug<br />

2010<br />

aug<br />

2011<br />

gewasopbrengs (t/ha) 5,10 5,36 5,08 6,42 6,43 5,5 5,5<br />

gemiddelde prys (r/ton) 598 1 161 1 564 1 617 1 384 1 000 1 000<br />

gelykbreek (t/ha – direkte koste) 3,16 2,12 1,62 2,14 3,01 4,67 4,79<br />

gelykbreek (t/ha – totale koste) 4,25 2,82 2,11 2,89 4,26 6,58 6,89<br />

gelykbreek (r/ton) – direkte koste 370 459 497 538 647 850 871<br />

gelykbreek (r/ton) – totale koste 498 611 650 728 917 1 197 1 253<br />

direkte koste (r/ha) 1 888 2 460 2 528 3 453 4 163 4 674 4 792<br />

bruto vertakking marge (r/ha) 1 163 3 763 5 421 6 927 4 737 826 708<br />

vaste koste (r/ha) 651 817 775 1 222 1 735 1 909 2 100<br />

netto vertakking wins (r/ha) -181 2 151 3 778 5 283 2 447 -1 083 -1 392<br />

TaBEl 2: DIE WErKlIKE SyFErS VIr SonnEBlom VErKry Van mEDEWErKErS In DIE WESSElSBron-DISTrIK,<br />

Saam mET DIE BEGroTE SyFErS Van SEnWES Van 2005 ToT 2010.<br />

Begroot Begroot<br />

aug<br />

2005<br />

aug<br />

2006<br />

aug<br />

2007<br />

aug<br />

2008<br />

aug<br />

2009<br />

aug<br />

2010<br />

aug<br />

2011<br />

gewasopbrengs (t/ha) 1,48 1,55 1,90 2,57 2,02 2 2<br />

gemiddelde prys (r/ton) 1 432 1 440 2 500 4 406 2 784 2 755 3 020<br />

gelykbreek (t/ha – direkte koste) 1,07 1,33 0,73 0,55 1,08 1,04 0,96<br />

gelykbreek (t/ha – totale koste) 1,47 1,92 0,98 0,78 1,66 1,68 1,61<br />

gelykbreek (r/ton) – direkte koste 1 035 1 238 954 936 1 495 1 429 1 455<br />

gelykbreek (r/ton) – totale koste 1 428 1 786 1 290 1 335 2 293 2 314 2 429<br />

direkte koste (r/ha) 1 526 1 919 1 813 2 405 3 018 2 857 2 910<br />

bruto vertakking marge (r/ha) 586 313 2 937 8 911 2 602 2 653 3 130<br />

vaste koste (r/ha) 581 849 639 1 024 1 611 1 772 1 949<br />

netto vertakking wins (r/ha) 5 -536 2 298 7 888 991 881 1 181<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


koste is die bestuurbare komponent van die koste in<br />

’n onderneming, asook die koste wat die winste van<br />

die boerdery “opvreet”.<br />

in Tabel 2 word die werklike data van produsente<br />

in die Wesselsbron-distrik, sowel as senwes<br />

se begrote inkomste-kosteberamings vergelyk vir<br />

sonneblomproduksie van 2005 tot 2010.<br />

soos gesien in tabel 2 is die begrote marges en<br />

moontlike wins per hektaar met die huidige scenario<br />

(soos ten tye van die skryf van die artikel) beter<br />

met sonneblom as met die aanplant van mielies.<br />

hou egter in gedagte dat die sonneblompryse van<br />

2008 tot 2009 drasties geval het, toe daar ook<br />

redelike aanplantings van sonneblom was. pryse van<br />

sonneblom moet goed vir strooptyd bestuur word<br />

om moontlike dalings weens groot aanplantings die<br />

beste te trotseer.<br />

paS aan VIr SuKSES<br />

die suid-Afrikaanse produsent se hoë vlakke van<br />

produktiwiteit blyk nou een van die groot gevare<br />

vir sy voorbestaan te wees. dit gaan dus van die<br />

produsent afhang of hy sal kan aanpas en oorleef<br />

in ’n globale omgewing waar die speelveld nie altyd<br />

gelyk is nie, veral as gevolg van die subsidies in<br />

ander lande wat produksie wil stimuleer.<br />

dit bly dus belangrik vir die produsent om aan<br />

die voorpunt van tegnologie te wees en om besluitnemings<br />

prosesse in plek te hê om sy mede dingendheid<br />

in die globale ekonomiese omgewing te behou<br />

deur gebruik te maak van innoverende vaardighede<br />

en die kundigheid tot sy beskikking. S<br />

>><br />

Boet van Zyl is ’n Senior Landbou-ekonoom by <strong>Senwes</strong><br />

Landboudienste. Skakel hom by 072 260 2202 of stuur ’n<br />

e-pos aan: boet.vanzyl@senwes.co.za. Thys Grobbelaar, ’n<br />

Markanalis by <strong>Senwes</strong> Grainlink, het ook insette tot die<br />

artikel gelewer. Skakel Thys by (018) 464-7385 of stuur ’n<br />

e-pos aan: thys.grobbelaar@senwes.co.za.<br />

laNDBoU-TEGNiEK •••<br />

Die wêreldwye resessie het druk op finansiering vir<br />

die aankoop van mielies geplaas.<br />

om meer sonneblom aan te plant, kan die sonneblomprys<br />

onder druk plaas.<br />

13


14<br />

••• NUUS@<br />

<strong>Senwes</strong> se visier<br />

ingestel op notering<br />

senWes het in die FinAnsiële jAAr<br />

tot 30 April 2010 die tWeede<br />

beste resultAAt in die 101-jArige<br />

bestAAn vAn die mAAtskAppY<br />

geleWer. hoeWel die 2010 netto<br />

Wins vAn r209 miljoen lAer is<br />

As verlede jAAr, is dit in pAs<br />

met die groeitendens WAt in die<br />

vooruitsig gestel is.<br />

ná ’n uitsonderlike jaar wat die<br />

landbousektor in 2009 beleef het, was vanjaar in<br />

vele opsigte ’n moeiliker een ten einde volhoubare<br />

groei in resultate te verseker. verdere waarde is<br />

steeds vir alle belanghebbendes geskep en prestasie<br />

norme wat goed vergelyk met dié van die landboubedryf<br />

is gehandhaaf.<br />

’n gemiddelde saamgestelde groei van 13,2%<br />

in bedryfswins voor rente en belasting is oor die<br />

afgelope vyf jaar behaal. oor dieselfde termyn het<br />

die batebasis met gemiddeld 8,4% gegroei. die<br />

kapitaalstruktuur is binne aanvaarbare industrienorme<br />

bestuur. met ’n bate omsetsnelheid van<br />

3,4 dui dit steeds op ’n produktiewe en effektiewe<br />

aanwending van bates.<br />

effektiewe balansstaatbestuur is verder te vind<br />

in die 32,5%-verlaging in finansieringskoste. die<br />

senwes aandeelprys het met 32,7% gegroei en met<br />

’n totale dividendopbrengs van 25,5% is ’n totale<br />

><br />

Dit is hoe die voorblad<br />

van die 2010 <strong>Senwes</strong><br />

Jaarverslag daar<br />

uitsien. In die Jaarverslag<br />

kan jy in detail<br />

lees oor die <strong>Senwes</strong><br />

finansiële resultate,<br />

sowel as die verslag van<br />

die Voorsitter en die<br />

Besturende Direkteur.<br />

Die <strong>Senwes</strong> afdelings het soos volg die<br />

r209 miljoen wins opgemaak:<br />

r236 m<br />

r6 m r2 m<br />

r58 m<br />

senwes credit senwes village<br />

senwes grainlink<br />

diverse bedrywe beleggingsinkomste<br />

korporatiewe koste (r66 m) belasting (r123 m)<br />

r96 m<br />

opbrengs van 58,2% aan aandeelhouers gelewer.<br />

’n Finale dividend (no. 18) van 15 sent per<br />

aandeel is verklaar, onderhewig aan bekragtiging<br />

deur aandeelhouers op die algemene jaarvergadering.<br />

noTErInG<br />

teen die agtergrond van senwes se volgehoue<br />

winsprestasie is senwes van voorneme om in die<br />

nabye toekoms op die johannesburgse Aandelebeurs<br />

(jse) te noteer. om suksesvol te noteer, is<br />

gunstige markomstandighede nodig en die maatskappy<br />

het sekere voorwaardes waaraan voldoen<br />

moet word. die direksie is egter optimisties oor die<br />

langtermyn volhoubaarheid van die landbousektor. ’n<br />

gefokusde strategie op kernbesigheid word gevolg,<br />

maar groeigeleenthede word deurlopend ondersoek<br />

ten einde tot een van die mees geadmireerde agribesighede<br />

te ontwikkel.<br />

ten einde ’n suksesvolle notering te loods is ’n<br />

bewese winsgeskiedenis uiteraard ’n voorvereiste,<br />

maar daarmee saam moet die maatskappy ook oor<br />

die nodige kritiese massa (grootte), markaandeel,<br />

korporatiewe beheer en interne beheerstelsels<br />

beskik. die heersende wisselvalligheid in markte sal<br />

uiteraard ’n invloed hê op die besluit van presies<br />

wanneer notering gaan plaasvind. S<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


8035BD_FL_3<br />

NUUS@ •••<br />

www.watisnuutopdiewebtuiste.co.za<br />

senWes se oorgedoende Webtuiste<br />

is leWendig, mAAr dit<br />

beteken nie dAt dit geFinAliseer<br />

is nie. dAAr is nog bAie WAt<br />

gedoen moet Word en Al gebeur<br />

dit meestAl Agter die skerms, is<br />

dAAr ’n pAAr goedjies om voor<br />

uit te kYk (en oor opgeWonde<br />

te rAAk!).<br />

Een van hierdie nuwe toevoegings is die<br />

e-scenario nuusbrief wat binnekort maandeliks gaan<br />

verskyn (10 keer ’n jaar), met al die landbou- en<br />

maatskappynuus wat jy as senwes klant behoort te<br />

weet. skryf solank in vir hierdie gratis diens op die<br />

webtuiste. terwyl jy besig is, teken sommer ook aan<br />

vir jou eie kopie van die <strong>Senwes</strong> Scenario tydskrif.<br />

daar sal ook gereeld artikels op die tuisblad<br />

opgedateer word. gaan kyk gerus na die aanlyn<br />

artikels uit die <strong>Senwes</strong> Scenario, asook die jongste<br />

Mieliebemarking: Hoe bepaal jy die<br />

beste opsie vir jou huidige situasie?<br />

Vra vir Frans<br />

www.franslyons.co.za, skakel of sms<br />

Frans direk by 082 554 2382<br />

’n Voorbeeld van die<br />

webbladsy waar jy<br />

kan inteken op die<br />

<strong>Senwes</strong> Scenario<br />

tydskrif en artikels<br />

aanlyn kan lees.<br />

web-artikels oor wat aangaan in, en om, senwes.<br />

van funksies tot finansiële resultate – daar sal ’n<br />

vars artikel wees wat jou met meer ingelig sal laat.<br />

Agter die skerms is mysenwes en die markplek<br />

waarmee die rekenaarspesialiste van senwes hulself<br />

tans besig hou. oor die volgende paar maande word<br />

daar beplan om die mysenwes gedeelte op die<br />

webtuiste te vestig as die sentrale plek waar klante<br />

verpersoonlikte landbou- en senwes-inligting kan<br />

kry. dinge soos markinligting, die weer, kalenders<br />

en meer sal hier te vinde wees. die privaatgedeelte<br />

van mysenwes (waar gebruikers met hul<br />

gebruikersnaam en wagwoord moet aanteken) sal<br />

hulle dan toegang gee tot hul persoonlike inligting<br />

(byvoorbeeld rekeningstate).<br />

die markplek bladsye sal deur senwes gevestig<br />

word as die sentrale plek op www.senwes.co.za<br />

waar produkte en dienste geadverteer en/of verkoop<br />

word. stelsels soos die netads (geklassifiseerde<br />

advertensies), gebruikte heelwerktuie, tenders en<br />

veilings sal ingebring word.<br />

met so baie om na te gaan loer, besoek<br />

sommer dadelik die senwes webtuiste by www.<br />

senwes.co.za – daar is iets vir almal! S<br />

Kry die beste resultaat<br />

15


16<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />

grondvoorbereiding en<br />

onkruidbeheer is ’n belAngrike<br />

stAp in die plAntproses.<br />

met die gebruik vAn gehAlte<br />

produkte, Word hierdie stAp bAie<br />

vergemAklik. in dié Artikel kYk<br />

SEnwES ScEnariO nA die produkte<br />

vAn ciplA <strong>Agri</strong>cAre, WAt jou nie<br />

net sAl help in die voorbereiding<br />

vAn jou lAnde nie, mAAr ook<br />

eFFektieWe onkruidbeheer<br />

vergemAklik.<br />

> TEKS: pETEr ZEIEr<br />

“met ’n goeie begin is die stryd halfpad<br />

gewonne…” ken ons nie almal hierdie gesegde<br />

uit die Afrikaanse taal nie? As iemand met ’n<br />

voorliefde vir idiome en gesegdes, glo ek vas dat<br />

hierdie sêgoed uit die volksmond nie om dowe<br />

neute ontstaan het nie, maar oor die jare heen as<br />

waarhede bewys is.<br />

dié uitgawe van <strong>Senwes</strong> Scenario, wat handel<br />

oor die voorbereiding van lande en grond vir<br />

planttyd, het my gedagtes gedwing na die beginsel<br />

van “goed begonne, halfpad gewonne” en dat die<br />

><br />

(On)kruidjie<br />

roer my nie<br />

stryd teen onkruid van die begin af reg en met<br />

oorgawe aangepak moet word.<br />

die behoorlike voorbereiding van lande vir<br />

planttyd word in vandag se tye van hoë insetkoste<br />

en lae kommoditeitspryse al hoe belangriker<br />

omdat die produsent elke beskikbare tegniek moet<br />

gebruik om opbrengs te verhoog en sy lande vir<br />

produksie te beskerm, in terme van die keuse van<br />

onkruiddoders wat belangrik is in die bestuur van<br />

onkruiddoderweerstand.<br />

een van die belangrikste aspekte van lande<br />

voorberei vir planttyd is onkruidbeheer en op<br />

hierdie gebied kan cipla <strong>Agri</strong>care die produsent<br />

bystaan. senwes se villages bied die volledige reeks<br />

onkruiddoders van cipla <strong>Agri</strong>care, wat dit maklik<br />

toeganklik maak vir die produsent.<br />

die beheer van onkruid, veral op oorlêlande<br />

of voor planttyd, is veral belangrik in die<br />

vermindering en/of beheer oor die opbou van<br />

die onkruidsaadbank. hier is die bespuiting van<br />

glifosaat (ciplasate 360 sl) of parakwat (ciplaquat<br />

200 sl) goeie produkte vir die doel.<br />

glifosaat is ’n sistemiese onkruiddoder wat<br />

meeste van ons ken en beter sal werk teen onkruide<br />

wat ’n ondergrondse knolletjie of risoom het, soos<br />

jou uintjies of ondergrondse klawers. parakwat is<br />

ook ’n ou bekende en hoewel dit ’n giftige produk<br />

is en versigtig hanteer moet word, is dit ’n baie<br />

belangrike produk in die arsenaal van die produsent.<br />

dié twee produkte is bekostigbaar as algehele<br />

onkruiddoders om lande mee skoon te maak voor<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


plant en die produkte se aktiewe bestanddele het<br />

verskillende werkswyses wat bevorderlik is vir die<br />

bestuur van onkruidweerstand.<br />

in die meegaande tabel word die verskillende<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />

CIplaSaTE 360 Sl: (GlIFoSaaT 360 G/ℓ, l4774 – VErSIGTIG)<br />

GEWaS DoSIS ℓ/ha opmErKInGS<br />

Beboubare grond voor plant Eenjarige onkruid gebruik CIplaSaTE 360 na oes van vorige gewas en<br />

van gewas<br />

1,0 - 3,0 ℓ/ha<br />

vooropkoms van opvolggewas.<br />

meerjarige onkruid Dosis: gebruik die hoër aanbevelings op eenjarige<br />

sien aanbevelings vir<br />

spesifieke onkruidsoorte.<br />

onkruide ouer as die twaalfblaarstadium. vir conyza spp.<br />

(skraalhans) spuit 2 - 3 ℓ/ha. gebruik die hoër dosis op<br />

goed gevestigde plante.<br />

CIplaQuaT 200 Sl: (paraKWaT 200 G/ℓ, l4167 – GIFTIG)<br />

GEWaS DoSIS ℓ/ha opmErKInGS<br />

minimum bewerking<br />

(voor plant onkruidbeheer<br />

in eenjarige gewasse)<br />

onkruid is een van die grootste risikofaktore vir<br />

goeie oesopbrengs by mielies, maar dit is ook waar<br />

by alle eenjarige gewasse. die beheer van onkruid<br />

by mielies is veral belangrik tydens die eerste ses tot<br />

agt weke na plant.<br />

die definisie van ’n onkruid is enige plant wat<br />

groei waar hy nie moet nie en sluit dus opslag-<br />

cipla <strong>Agri</strong>care onkruiddoders se aanwysings vir<br />

die doel uiteengesit. verwys asseblief altyd na die<br />

produkte se volledige gebruiksaanwysings wat op die<br />

houers verskyn, voordat jy die produk gebruik.<br />

1,5 - 4,0 ℓ dien toe in 200 liter tot 500 liter water per hektaar. dien<br />

toe voor plant.<br />

mielies of bone in, in ’n land waar daar nou mielies<br />

verbou word.<br />

hier kan cipla <strong>Agri</strong>care ook die produsent van<br />

hulp wees met onkruiddoders wat tydens plant of<br />

kort na plant toegedien kan word. die werking van<br />

die onkruiddoders sal optimaal wees indien die<br />

grond goed voorberei is.<br />

vervolg op bladsy 19<br />

In onderstaande tabel is ’n uiteensetting van verskeie ander onkruiddoders van Cipla agricare.<br />

produknaam aktiewe bestanddeel lot no.<br />

ciplatriazine sc Asetochloor 125 g/ℓ, atrasien 187,5 g/ℓ, terbutilasien 187,5 g/ℓ en<br />

dichlormied (skadelik) l7450<br />

ciplatriazine plus sc Asetochloor 250 g/ℓ, atrasien 225 g/ℓ, terbutilasien 225 g/ℓ en<br />

dichlormied (skadelik) l7414<br />

ciplamet 915 ec metolachloor 915 g/ℓ en mieliebeveiliger (skadelik) l7179<br />

ciplamet 960 ec metolachloor 960 g/ℓ (skadelik) l7178<br />

ciplachlor s 700 ec Asetochloor 700 g/ℓ en dichlormied (versigtig) l7413<br />

ciplazine 500 sc Atrasien 500 g/ℓ (skadelik) l7539<br />

ciplazine super 600 sc Atrasien 300 g/ℓ, terbutielasien 300 g/ℓ (skadelik) l7537<br />

><br />

17


Onkruid<br />

vervolg van bladsy 17<br />

as ’n Cipla-produk is Ciplaquat 200 Sl ’n<br />

goeie onkruiddoder vir voor plant.<br />

>> wie is Cipla agriCare?<br />

cipla <strong>Agri</strong>care is ’n divisie van suid-Afrika se 4de<br />

vinnigste groeiende farmaseutiese maatskappy,<br />

cipla medpro (deel van die jse-gelyste cipla<br />

medpro suid-Afrika bpk. groep). ’n noue band<br />

met die farmaseutiese en chemiese reus, cipla<br />

internasionaal, beteken dat cipla <strong>Agri</strong>care toegang<br />

het tot meer as 70 jaar se ondervinding<br />

in die wêreld van farmaseutiese en chemiese<br />

vervaardiging, deur middel van internasionaal<br />

goedgekeurde aanlegte. cipla <strong>Agri</strong>care is dus vol<br />

vertroue dat hul oesbeskermingsmiddels uiters<br />

geskik is om aan die verwagtinge van plaaslike<br />

produsente te voldoen. S<br />

SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />

>>wil jy meer weet?<br />

lees gerus die hoofstorie op bladsy 6, waar<br />

daar gekyk word na die voordele en nadele van<br />

verskillende grondbewerkingspraktyke en watter<br />

implemente die meeste geskik is vir watter bewerkings.<br />

Ciplasate 360 Sl is ’n Ciplaproduk<br />

wat as ’n algehele<br />

onkruiddoder gebruik kan<br />

word om die land skoon te<br />

maak voor plant.<br />

>><br />

produsente is welkom<br />

om hul naaste senwes village te<br />

besoek vir aankope of om verwys te<br />

word na ’n cipla <strong>Agri</strong>care verteenwoordiger<br />

wat die produsent se plaas sal<br />

besoek om raad te gee.<br />

Peter Zeier is die Besigheidsbestuurder van Cipla <strong>Agri</strong>care.<br />

Vir meer inligting, skakel hom by (021) 943-4200.<br />

19


20<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />

spring is A seAson For neW beginnings,<br />

When FloWers stArt to<br />

bloom And the grAss turns From<br />

YelloW to green. You Won’t Find A<br />

more perFect time For gArde ning<br />

thAn the First Fresh breAths oF<br />

spring. thAt is WhY senWes is<br />

hAving its spring promotion From<br />

27 auGuST to 11 SEpTEmBEr. the<br />

products on promotion Will be<br />

gArdening, irrigAtion, cAmping<br />

And shoes. so mAke Your WAY to<br />

Your neArest senWes villAge And<br />

be pArt oF the neW spring beginnings,<br />

With bArgAins thAt Will put<br />

the colour bAck into Your YeAr.<br />

><br />

Put the<br />

SPRING back<br />

in your step<br />

TIp #1<br />

survey the yard. take note<br />

of tree limbs that should be<br />

removed. rake mulch from<br />

beds planted with bulbs before<br />

foliage appears and refresh<br />

mulch in other planting<br />

areas after soil warms. check<br />

fences, steps and pathways<br />

for disrepair.<br />

Hunter pGV<br />

25 mm valve<br />

no-flaxi control.<br />

Jartop<br />

r120,00<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


TIp #2<br />

TIp #5<br />

agri-lock Ballvalve Full flow<br />

15 mm to 50 mm.<br />

price range r15,00 to<br />

r127,25<br />

get ready to mow by refilling<br />

your mower with oil,<br />

installing fresh spark plugs<br />

and lubricating moving<br />

parts if necessary. clear<br />

the lawn of winter debris<br />

and look for areas that<br />

need reseeding before<br />

mowing.<br />

ryobi Electric Trimmer<br />

rlT-1000 1 000W<br />

r595,00<br />

plant bare-root trees, shrubs and<br />

perennials such as hostas and<br />

daylilies by early spring. transplant<br />

container-grown plants<br />

anytime during the growing season,<br />

except midsummer; be sure<br />

to water them thoroughly. sow<br />

seeds of cool-season flowers like<br />

sweet peas and poppies, and<br />

vegetables such as lettuce,<br />

parsley and spinach. S<br />

disclaimer: please note that the prices quoted in this<br />

article, are the prices of products on promotion. the<br />

promotion prices will only be valid from 27 August 2010<br />

to 11 september 2010.<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

TIp #3<br />

SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />

make a note of what is missing in your tool<br />

collection, or what needs to be replaced.<br />

buy the necessary tools, so that everything is<br />

ready when things start growing. choose new<br />

plants for the garden.<br />

2aa Hardcase pro Flashlight<br />

– Shatterproof lens<br />

30ft drop test lED<br />

floats waterproof.<br />

TIp #4<br />

r129,00<br />

remove dead, damaged and diseased<br />

branches from woody plants.<br />

thin and trim summer-blooming<br />

shrubs like butterfly bush, hydrangea<br />

and most roses, except for old-fashioned<br />

bloomers. prune cold-damaged<br />

wood after plants resume spring<br />

growth. prune spring-blooming<br />

shrubs and trees after<br />

flowering.<br />

><br />

21


22<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />

bAllonne, spitbrAAi en<br />

opgeWekte musiek WAt<br />

ver gehoor kAn Word<br />

– veels geluk, lieWe<br />

kroonstAd villAge,<br />

omdAt jY verjAAr! jA<br />

nee, dis ’n jAAr lAter<br />

en dié villAge het<br />

behoorlik rede gehAd<br />

om te vier.<br />

Kroonstad Village<br />

kry ’n eerste kersie op hul nuwe “koek”<br />

“Die omskakeling was ’n groot<br />

sukses,” het louis lingenfelder (bestuurder: kroon -<br />

stad village) by dié groot dag gespog. verlede jaar<br />

het kroonstad village een van die eerste senwes<br />

villages geword om na die nuwe village-handelsmerk<br />

oor te skakel. met die opgradering is ’n totale<br />

nuwe gesig aan die besigheid gegee, wat die handels<br />

merk-opgradering, bevoorrading, produkreekshersiening<br />

en die fisiese implementering van die<br />

village waardeproposisie (wat hoofsaaklik fokus op<br />

klantetevredenheid), ingesluit het. “die inkopieervaring<br />

het heeltemal verander – mense is gaande<br />

daaroor om by ons village te koop,” het louis gesê.<br />

“die opgradering was absoluut die moeite werd,<br />

veral as in ag geneem word dat daar ’n algehele<br />

insinking in die kleinhandelsektor se verkope was<br />

en kroonstad village, ten spyte hiervan, suksesvol<br />

kon aflewer op die groeiverwagtinge,” het Frans du<br />

plessis (hoofbestuurder: senwes village) opgemerk.<br />

die verjaarsdag het vir ’n groot promosienaweek<br />

gesorg en sommer baie klante gelok en het heelwat<br />

meer as die ballonne en ’n john deere-uitstalling<br />

gehad. ’n Wildboerdery-inligtingsdag is ook saam<br />

met die verjaarsdag aangebied en ’n hele klompie<br />

produsente het die oggend se verrig tinge bygewoon.<br />

jireh technologies het ook verduidelik hoe<br />

vrystaatse produsente internet op hul plase kan kry<br />

en hoe jireh besig is om seintorings op senwes se<br />

silo’s op te rig.<br />

><br />

Die Kroonstad Village was mooi opgetooi met ballonne vir die verjaarsdag<br />

partytjie. Van links is rhonodia may, Zakia Tonjane en Gertrude<br />

Goliath van die Kroonstad Village.<br />

“ons verjaarsdag was ’n groot sukses,” het louis<br />

gesê, “ek is baie tevrede.” S<br />

’n paar getroue plaaslike klante kuier saam met louis<br />

lingenfelder (Bestuurder: Kroonstad Village) terwyl<br />

die spit lekker in die agtergrond draai. Van links is<br />

David Crous, louis lingenfelder, manie van niekerk<br />

en Johan Serfontein.<br />

Villages wat reeds omgeskakel is:<br />

bloemfontein, potchefstroom, Welkom.<br />

Villages wat volgende omgeskakel gaan word:<br />

Wesselsbron, bothaville, vereeniging.<br />

Kriteria vir kwalifisering vir omskakeling:<br />

geografie, klantebasis, reekssamestelling en<br />

potensiële groei.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


24 ••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />

Die Bothaville werkswinkel-span. Van links is Toni landro (Bestuurder: Bothaville werkswinkel), petrus Blom,<br />

man netjie Solomon, ronél oosthuizen, manie Coetser, niekie liebenberg en Isak Tlali. agter staan Wikus<br />

Joubert en renier Botha. Voor sit rudolph Halliday en petrus mvundle.<br />

Netheid, diens en tevrede klante is<br />

Bothaville se motto<br />

senWes villAge bothAville se<br />

megAnisAsie WerksWinkel is<br />

vAn kop tot tone oorgedoen en<br />

blink nou soos ’n splinternuWe<br />

sikspens. dié inisiAtieF mAAk<br />

deel uit vAn senWes villAge se<br />

WAArdeproposisie, WAt dAArop<br />

gemik is om AAn senWes villAgeklAnte<br />

’n unieke en AAngenAme<br />

villAge-ervAring te verseker.<br />

> TEKS & FoTo’S: ElmarIE CronJE<br />

nie net is die werkswinkel uit ge -<br />

verf en skoongemaak nie, maar daar is ook gewerk<br />

aan die diens wat aan klante gelewer word. omdat<br />

meganisasie ’n veld is waar tegniese kennis<br />

uiters belangrik is, is voortdurende opleiding van<br />

personeel ook ’n prioriteit. diensvlakke word verder<br />

><br />

deur middel van inhuis-opleiding en ’n jaarlikse<br />

beplanningskursus verbeter.<br />

“ons besef dat opleiding ’n belangrike rol speel<br />

in klantetevredenheid en daarom belê ons graag in<br />

die opleiding van ons personeel,” het sarel greyling<br />

(bestuurder: meganisasie, senwes village) gesê.<br />

john deere self het ’n maatstaf waarna senwes<br />

strewe, wat vereis dat ’n sekere verhouding tussen<br />

die tegniese personeel en die hoeveelheid trekkers<br />

wat gediens moet word, gehandhaaf word.<br />

toni landro is sedert die begin van julie as die<br />

Werskwinkelbestuurder op bothaville aangestel.<br />

hy het voorheen sy eie ingenieursbesigheid op<br />

lichtenburg bedryf.<br />

volgens toni verwag hy netheid van sy personeel,<br />

sowel as ’n veilige werksomgewing, maar<br />

“die klant bly die belangrikste en daarom fokus<br />

ons op klantetevredenheid”. in die nuwe jaar het<br />

bothaville se werkswinkel reeds hul besigheid<br />

van ’n noemenswaardige verlies tot ’n goeie wins<br />

omgeskakel.<br />

vervolg op bladsy 27<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


In our VILLAGE<br />

we create a better future<br />

<strong>Senwes</strong> Village is your one-stop agricultural, outdoor and farming mechanisation company<br />

providing specialised, comprehensive, professional service and product ranges of the highest quality. Over a hundred<br />

years of experience, a sound infrastructure, supported by the best quality products, friendly expert service, as well as<br />

outstanding after-sales support, ensure that <strong>Senwes</strong> Village is your most comprehensive agricultural and business partner.<br />

<strong>Senwes</strong> Village promises a friendly shopping experience where friends meet to share in one another’s success. We<br />

nurture long-term friendships and offer outstanding products in order for you to grow profitably.<br />

village<br />

<strong>Senwes</strong> Village - with over 100 years of experience<br />

behind us we can ensure outstanding service, quality<br />

products, specialist advice and good old-fashioned<br />

friendliness.<br />

TOLL-FREE: 080 941 4011 | www.senwes.co.za | www.senwes.mobi


Bothaville<br />

vervolg van bladsy 24<br />

die werkswinkel op bothaville het ook drie nuwe<br />

werktuigkundiges (Wikus joubert, renier botha<br />

en manie coetser) aangestel, met ’n nuwe vakleerling<br />

(nicky liebenberg) wat ook daar diens<br />

doen. ronel oosthuizen is in Februarie as<br />

Werkkaartklerk aangestel en behartig ook die<br />

administrasie van die werkswinkel.<br />

om seker te maak dat hulle op die<br />

regte pad is met klantetevredenheid, doen<br />

bothaville werkswinkel gereeld navraag by hul klante<br />

en tot dusver was die terugvoer positief. klante<br />

rapporteer hoë vlakke van tevredenheid met min<br />

klagtes. dié wat wel klagtes het, se probleem word<br />

vinnig en professioneel aangespreek. S<br />

>> werkswinkel-innovasie<br />

by senwes bothaville se werkswinkel word daar<br />

ook herwin! die materiaal wat oorgebly het na<br />

die skoonmaak van die werkswinkel, is op ’n<br />

baie innoverende wyse gebruik om ’n kuierplek<br />

te bou, waar die werknemers na-ure ’n bietjie<br />

kan ontspan en sosialiseer. dié sosiale plekkie<br />

staan algemeen bekend as die “varkgat”.<br />

>><br />

Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />

e-pos aan johan@infoworks.biz<br />

By die Village werkswinkel op Bothaville is<br />

netheid ’n prioriteit.<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />

>> spesiale aanbod op heelwerktuie<br />

by senwes village<br />

senwes village bied uitgesoekte heelwerktuie<br />

op spesiale aanbieding tot einde oktober.<br />

voorraad is egter beperk. kontak dus jou naaste<br />

senwes village of heelwerktuigbemarker om<br />

teleurstelling te voorkom.<br />

Die Botha ville werkswinkel het drie nuwe<br />

werktuig kundiges aangestel.<br />

><br />

27


28<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />

Village ernstig oor<br />

klantediens<br />

suksesvolle, eFFektieWe en<br />

proFessionele besighede<br />

kAn net AAnhou verbeter As<br />

klAntediens ‘n prioriteit is.<br />

dAArom plAAs senWes villAge<br />

‘n sterk Fokus op die diens<br />

WAt klAnte bY die villAges<br />

ontvAng, deur middel vAn hul<br />

WAArdeproposisiebenAdering.<br />

> TEKS: ElmarIE CronJE<br />

> GraFIKa: WImpIE mullEr<br />

Hierdie benadering is daarop<br />

gemik om vir senwes village-klante ’n unieke<br />

en aangename koopervaring te verseker, waar<br />

klante professionele en vriendelike diens ontvang.<br />

As deel van dié waardeproposisie, het senwes<br />

’n klantetevredenheidsproef by die vier village<br />

afdelings gedoen om te meet wat dié divisie se<br />

klante van hulle dink.<br />

die proef is deur middel van vraelyste hanteer<br />

en klante wat die villages besoek het, is gevra om<br />

hul terugvoer op die vraelys te gee. hierdie lyste is<br />

dan na ‘n sentrale punt by senwes deurgegee, waar<br />

die data in ‘n rekenaar ingevoer is en verwerk is om<br />

die nodige inligting te verkry.<br />

senwes village se vraelyste het op ses indikators<br />

gefokus, by vier afdelings. die ses indikators is<br />

dienslewering, produkkennis, produkbeskikbaarheid,<br />

><br />

Die <strong>Senwes</strong> Village<br />

werkswinkel op<br />

Bothaville.<br />

hulpvaardigheid, koopervaring en indruk van die<br />

winkel. die vier afdelings is die village winkels, die<br />

store, onderdele en vulstasies.<br />

die meting vind kwartaalliks (oor ‘n tydperk van<br />

vier maande) plaas en in hierdie tyd poog senwes<br />

village om meer as een keer by ‘n village ‘n proef te<br />

doen. in hierdie kwartaal is 22 winkels reeds besoek<br />

en ongeveer 1 000 besoekers ondervra.<br />

village het aan hulself ‘n mikpunt van 90%<br />

gestel op elk van die ses indikators. die aanvanklike<br />

terugvoer is positief en daar is weinig van die<br />

diensareas wat onder 70% is.<br />

die vier village afdelings het oor die algemeen<br />

goed presteer. die afdeling met die laagste punt is<br />

vulstasies (77%) en die hoogste punt is behaal deur<br />

heelwerktuie (95%). die ses indikators het ook oor<br />

die algemeen goeie punte van bo 80% behaal, met<br />

slegs produkbeskikbaarheid wat onder 80% is, met<br />

‘n gemiddelde punt van 76%.<br />

uit die klantetevredenheidsopname is<br />

produkbeskikbaarheid geïdentifiseer as die grootste<br />

probleemarea. om dit te verbeter, volg village ‘n<br />

tweeledige benadering. in die kort termyn, word<br />

die reekse wat in die winkels, store en onderdeleafdeling<br />

beskikbaar is, hersien. in die lang<br />

termyn is die beplanning dat senwes village ‘n<br />

voorraadbeheer-afdeling gaan vestig wat sal help om<br />

voorraadhouding by die winkels te optimaliseer.<br />

uit die data is dit ook duidelik dat, hoewel<br />

die uitslag op produkbeskikbaarheid laag is,<br />

die uitslag op hulpvaardigheid proporsioneel<br />

hoër is, wat beteken dat klante wat nie die<br />

produkte kan vind waarna hulle op soek is nie,<br />

Die <strong>Senwes</strong><br />

Village in<br />

potchefstroom.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


wel gehelp word om dié produkte in die hande te<br />

kry, hoofsaaklik deur middel van die plasing van<br />

bestellings. oor die algemeen het die 22 winkels<br />

wat besoek is, ‘n gemiddeld van 75% behaal vir<br />

produkbeskikbaarheid, met hulpvaardigheid op 88%.<br />

elke winkel word egter ook individueel gemeet<br />

en daar word van hulle verwag om deurlopend beter<br />

te presteer in die onderskeie indikators.<br />

senwes village het goeie samewerking van<br />

besoekers gehad met die voltooiing van die vraelys.<br />

“ons is dankbaar teenoor village se besoekers vir<br />

hul samewerking. die klantediensopnames help<br />

ons om probleemareas te kan identifiseer, sodat<br />

ons oplossings in die areas kan kry, om sodoende<br />

te verseker dat klante ‘n positiewe koopervaring by<br />

al vier van village se afdelings geniet,” het Wimpie<br />

muller (bestuurder: spesiale projekte, senwes<br />

village) gesê. S<br />

Klante se siening oor diens in die winkels.<br />

Klante se siening oor diens by die vulstasies.<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

Klante se siening oor diens by die onderdele-afdelings.<br />

Die verskillende diensafdelings se resultate.<br />

Klante se siening oor diens by die store.<br />

>><br />

SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />

doelwit behaal<br />

Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos<br />

aan johan@infoworks.biz<br />

><br />

29


30<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES GraiNliNK<br />

Sonneblom bied<br />

nuwe geleentheid<br />

vir produsente<br />

die vrAAg nA hoë oleïensuur<br />

sonneblom (hoso) het onder<br />

prosesseerders en kommersiële<br />

verbruikers vAn olie toegeneem,<br />

WAt AAn produsente ’n unieke<br />

geleentheid vir diversiFisering<br />

bied.<br />

>TEKS: marIana purnEll<br />

In ’n poging om produsente meer<br />

bewus te maak van hoso-verbouing en moont like<br />

markte, het die olie- en proteïen sade ontwik kelings<br />

trust (opot) se oliesade Advieskomitee versoek<br />

dat senwes grainlink (spesiale produkte) ’n hoso<br />

kultivar-demonstrasieprojek in samewerking met<br />

syngenta, <strong>Agri</strong>col en pannar onderneem. AbsA<br />

<strong>Agri</strong>besigheid het ook die projek ondersteun.<br />

die hoë oleïensuur sonneblom (hoso) demon-<br />

opbrengsvergelyking<br />

tussen<br />

konvensionele<br />

sonne blom en<br />

hoë oleïensuur<br />

sonneblom kultivars<br />

(Gemid deld van drie<br />

lokaliteite).<br />

Saadmaatskappy HoSo-kultivar<br />

syngenta nk-Ferti<br />

<strong>Agri</strong>col Agsun 5181, Agsun 5661, Agsun<br />

5671<br />

pannar pAn 7069 ho; pAn 7070 ho;<br />

pAn 7726 ho<br />

><br />

strasieblokke wat die afgelope jaar geplant is, het<br />

suksesvol verloop en heelwat belangstelling onder<br />

produsente ontlok. die demonstrasieblokke is op<br />

drie plase in drie gebiede aangeplant:<br />

• oos-vrystaat – heilbron; plant 22 desember<br />

2009; stroop 19 mei 2010.<br />

• suid-vrystaat – de brug; plant 11 januarie<br />

2010; stroop 28 mei 2010.<br />

• noord-vrystaat – kroonstad; plant 12 januarie<br />

2010; stroop 3 junie 2010.<br />

die finale resultate ten opsigte van opbrengs, olie-<br />

inhoud en die hoso-vlakke van die drie aanplantings<br />

is nou bekend en sal tydens geselekteerde<br />

byeenkomste bespreek word. sewe hoso-kultivars<br />

van drie maatskappye is in die demonstrasieblokke<br />

met mekaar vergelyk.<br />

die ligging, klimaat en tyd van plant het definitief<br />

’n invloed op produksie gehad. in al drie areas het<br />

hoso-kultivars oor die algemeen gemiddeld ’n<br />

25% verlaging in opbrengs getoon, in vergelyking<br />

met konvensionele sonneblomkultivars. daar is ook<br />

Gemiddelde olie-inhoud van HoSo kultivars oor al<br />

drie lokaliteite.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


8035BD_FL_5<br />

Figuur: Die vetsuurinhoud in ander bekende olies.<br />

Vetsure Tipe<br />

agricol<br />

5181Cl<br />

(%)<br />

agricol<br />

5661 (%)<br />

agricol<br />

5671 (%)<br />

SE<strong>NW</strong>ES GraiNliNK •••<br />

Mieliebemarking: Is daar sin in die<br />

opberging van mielies?<br />

Vra vir Frans<br />

www.franslyons.co.za, skakel of sms<br />

Frans direk by 082 554 2382<br />

>><br />

nK Ferti<br />

(%)<br />

pannar<br />

7069 (%)<br />

>> Stel jy belang<br />

in HoSo?<br />

skakel mariana purnell<br />

by (018) 464-7271<br />

of stuur ’n e-pos na<br />

Mariana.Purnell@<br />

senwes.co.za vir:<br />

• ’n Aanbieding tydens<br />

’n studie groepbyeenkoms;<br />

• ’n vol ledige verslag;<br />

of<br />

• meer inligting.<br />

pannar<br />

7070 (%)<br />

pannar<br />

7726 (%)<br />

16:00 versadigde vetsuur 3,20 3,10 3,20 3,20 2,90 2,70 3,20<br />

18:00 versadigde vetsuur 2,90 3,70 3,50 3,70 3,30 3,70 4,70<br />

18:01<br />

mono-onversadigde<br />

vetsuur<br />

88,10 81,30 79,20 86,70 89,30 84,20 80,10<br />

18:02<br />

poli-onversadigde<br />

vetsuur<br />

4,90 11,20 13,40 5,70 3,70 7,90 11,10<br />

18:03<br />

poli-onversadigde<br />

vetsuur<br />

0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00<br />

duidelik vinnige, sowel as stadiger groeiers, in die<br />

hoso-groep. ten spyte van die laer opbrengs, sal<br />

die eienskappe in aanvraag daartoe lei dat kopers<br />

noodwendig ’n premie sal betaal. in hul keuse van<br />

hoso-saad moet produsente hulself egter laat lei<br />

deur die nasionale sonneblomkultivar-aanbevelings<br />

van die lnr-igg, wat meer omvattend is.<br />

daar was ook verskille in die totale olie-inhoud,<br />

wat aan ligging en klimaat toegeskryf kan word. die<br />

kultivars is onder kommersiële toestande geëvalueer<br />

ten opsigte van die persentasie olie wat gepers is,<br />

die oliekoek en die persentasie verlies.<br />

die sewe hoso-kultivars het goed presteer<br />

ten opsigte van die mono-onversadigde vetsuur-<br />

inhoud, wat hoso-olie so uniek maak. die<br />

vetsuursamestelling van hoë oleïensuur sonneblom<br />

vergelyk goed met dié van olyfolie en is in sommige<br />

gevalle selfs beter. hoso is baie laag in versadigde<br />

vetsure en bevat geen transvetsure nie.<br />

hoë oleïensuur sonneblom (hoso) bied egter<br />

steeds die potensiaal vir ’n bykomende geleentheid<br />

om plaasinkomste te verhoog en die verbruikers<br />

daarvan het reeds aangedui dat daar ’n tekort aan<br />

dié produk in suid-Afrika is. S<br />

Mariana Purnell is die Bestuurder van die Spesiale Produkte-<br />

afdeling by <strong>Senwes</strong> Grainlink. Skakel haar by (018) 464-7271<br />

of stuur ’n e-pos aan: mariana.purnell@senwes.co.za.<br />

Kry die beste resultaat<br />

31


32<br />

••• iN GESprEK mET<br />

pieter möller<br />

Positief oor<br />

die landbou<br />

><br />

enigiemAnd WAt Al ’n Funksie<br />

bYgeWoon het WAAr pieter<br />

möller As seremoniemeester<br />

opgetree het, sAl Weet dAt dié<br />

omroeper vAn oFm se sin vir<br />

humor legendAries is. SEnwES<br />

ScEnariO het bietjie meer oor<br />

pieter uitgevind.<br />

> TEKS: ElmarIE CronJE<br />

pieter is vanjaar as die landbouredakteur<br />

van oFm aangewys en as sodanig hanteer<br />

hy alle landbounuus vir dié radiostasie. volgens<br />

hom is die doel van oFm se landbounuus-seksie<br />

om suksesse in die landbou te deel en ook die<br />

belangrikheid van landbou vir die produsent en die<br />

verbruiker uit te lig.<br />

“ek het baie respek vir die suid-Afrikaanse<br />

kom mersiële produsent, wat op ’n ongelyke vlak<br />

met oorsese produsente moet meeding en dit<br />

goed doen! hierdie mededingendheid bring baie<br />

innovasie in die landbou mee,” meen hy.<br />

poSITIEWE FoKuS<br />

“ek wil ook graag daarop fokus om<br />

meer positiewe nuus te deel en die<br />

negatiewe beeld van landbou wat<br />

soms uitgedra word, teen te<br />

werk,” het hy vertel. maar dit<br />

beteken nie dat die negatiewe<br />

vermy word nie, is pieter<br />

vinnig om by te voeg.<br />

pieter se liefde vir die<br />

landbou het reeds in sy<br />

universiteitsdae ’n stewige<br />

vastrapplek gekry toe hy<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


op plase gewerk het: “dit is waar ek baie van my<br />

mensekennis en kennis van die landbou opgedoen<br />

het”. Wat hom veral geïnteresseer het, was die<br />

verhouding wat tussen werknemer en werkgewer<br />

gevorm word. daarom het hy sosiale Wetenskappe<br />

aan kovsies studeer, waar hy in arbeidsverhoudinge<br />

gespesialiseer het.<br />

mEnEEr moTIVEEr<br />

in hierdie tyd het pieter homself ook begin toespits<br />

op motiveringspraatjies vir produsente en rolspelers<br />

in die landbou, sowel as vir plaaswerkers. dit het<br />

uiteindelik gelei tot geleenthede vir pieter om as<br />

seremoniemeester op te tree – ’n rol wat pieter<br />

terdeë geniet.<br />

“om as seremoniemeester by geleenthede op te<br />

tree, is vir my ontspannend. humor is ’n baie groot<br />

deel van my lewe. ek het drie ouer susters en ons<br />

het met humor in die huis grootgeword. daar was<br />

maar altyd ’n geskertsery en so het ons geleer om<br />

die ligter kant van die lewe te sien,” het hy vertel.<br />

raDIo En SporT<br />

pieter is reeds elf jaar by oFm, maar het voor dit<br />

vir vier jaar by radio hoogland as vryskut sportkommen<br />

tator gewerk. sedert 2007 is hy voltyds by<br />

oFm aangestel.<br />

om as vryskut sportkommentator te kan werk,<br />

is ’n liefde vir sport ’n noodsaaklikheid – en ’n liefde<br />

vir sport het pieter beslis. hy gesels oor rugby en<br />

krieket as sportsoorte waaroor hy al uitgesaai het en<br />

noem dat hy graag sosiaal tennis speel.<br />

die drafgogga het hom egter goed beetgekry en<br />

hy beoefen dié sport reeds die afgelope 24 jaar as<br />

’n manier van ontspanning. volgens pieter het hy<br />

al die comrades, die two oceans en die new York<br />

marathonne agter die blad.<br />

GESInSTyD<br />

om tyd saam met sy gesin deur te bring, is vir<br />

pieter ook belangrik – en as hy dit met sport kan<br />

kombineer, is dit ’n wen-kombinasie. daarom vat<br />

hy graag sy kinders na sportbyeenkomste. hulle het<br />

byvoorbeeld tydens die sokkerwêreldbeker ’n hele<br />

paar sokkerwedstryde bygewoon.<br />

pieter is getroud met Anna-marie en hulle het<br />

drie kinders, naamlik Annika (15), Wouter (12) en<br />

carla (8).<br />

mInISTEr Van lanDBou?<br />

As pieter vir ’n dag in die minister van landbou se<br />

skoene kan staan, sal hy minder klem lê op beleid<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

iN GESprEK mET •••<br />

en meer op menseverhoudinge konsentreer. hy<br />

sal ook graag meer geleenthede wil skep vir alle<br />

rolspelers om hul mening te kan gee. “Almal wat<br />

deur nuwe wetgewing geraak sal word, moet ’n<br />

gelyke kans hê om daarop te reageer voordat die<br />

wetgewing deurgevoer word,” het hy gesê.<br />

verder sal pieter ook “baie honderde miljoene<br />

rande meer” klem gelê het op landbounavorsing.<br />

“geld wat tans minder effektief aangewend word,<br />

kan eerder in navorsing belê word”.<br />

lees gerus ook pieter se blog op oFm se<br />

webtuiste by www.ofm.co.za. S<br />

>><br />

Bly op<br />

hoogte<br />

met oFm<br />

skakel in op oFm tussen<br />

05:00 en 06:00<br />

op weeksoggende<br />

of tussen 12:00 en<br />

14:00 op weeksmiddae<br />

om die nuutste<br />

landbounuus deur<br />

pieter möller te<br />

hoor.<br />

Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />

e-pos aan johan@infoworks.biz<br />

><br />

33


34 ••• lEEFSTyl •• liFESTylE<br />

Setting the foundation for<br />

the matric farewell<br />

From setting the base to selecting<br />

the perfect foundation, everything you wanted<br />

to know about foundation. Foundation is also called<br />

a makeup base and is used to enhance the colour<br />

of your complexion. it also smooths out the texture<br />

and tone of your skin.<br />

HoW To apply FounDaTIon<br />

• First, begin with clean hands and a clean face.<br />

• now apply the appropriate moisturiser for your<br />

skin type on the face.<br />

• let the moisturiser set for a few minutes and<br />

remove excess moisturiser with a tissue.<br />

>> vir die fliekvlooie<br />

It’s complicated<br />

meryl streep, steve martin<br />

en Alec baldwin<br />

hierdie komedie is net so<br />

‘n lekker kykervaring as die<br />

rolprente Something’s gotta<br />

give en The holiday, wat<br />

ook deur nancy meyers,<br />

die regisseur van it’s complicated,<br />

gemaak is.<br />

Alec baldwin is uitstekend as die gewese man<br />

van meryl streep. hy het al tien jaar gelede sy vrou<br />

vir ‘n groen blaartjie verruil het en nou vind hy skielik<br />

uit dat sy eks-vrou nou meer aanloklik lyk as die<br />

jong bokkie vir wie hy haar destyds gelos het.<br />

meryl, ‘n baasbakster en raakvatter, se lewe<br />

word verder ingewikkeld gemaak wanneer die<br />

argitek (steve martin) wat haar huis in haar droom<br />

moet verander, ook by haar begin aanlê. sy word<br />

verder in nóg rigtings getrek wanneer sy uitvind<br />

haar drie kinders sukkel steeds om die egskeiding<br />

te verwerk. die besef dat die ontdekking dat hul pa<br />

hul ma se drumpel snuiftrap hul gemoedere verder<br />

gaan deurmekaar krap, help haar ook nie regtig nie.<br />

it’s complicated is lekker kykgenot.<br />

kyk ook uit vir die komedie Valentines Day en<br />

die bekroonde fliek The Hurt Locker (as jy in die bui<br />

is vir ’n ernstiger en senutergende drama). S<br />

dié rubriek word gedoen in samewerking met movies4u in<br />

Wilkoppies, klerksdorp. tel: (018) 468-4148.<br />

><br />

• camouflage under-eye circles and blemishes<br />

with concealer.<br />

• select a foundation that is appropriate for your<br />

skin type.<br />

• using a makeup sponge or the tips of your fingers,<br />

apply dots of foundation on your cheeks,<br />

chin, forehead and tip of the nose.<br />

• using the sponge or your fingertips, blend the<br />

dots together on your face, gently blend in upward,<br />

outward motions and pay special attention<br />

to blending around the nose, mouth and jaw line.<br />

• set the foundation with loose powder immediately<br />

after application. S<br />

>> op die boekrak<br />

ByBElSE BESIGHEIDS-<br />

BEGInSElS deur larry burkett<br />

is daar ’n verskil tussen ’n christen-boer<br />

en ’n nie-christen; tussen<br />

’n christen besigheidseienaar en<br />

’n wêreldling? As daar is, waar lê<br />

die verskille? bestaan daar iets<br />

soos bybelse besigheidsbeginsels? hoe verskil dit<br />

van sekulêre beginsels en watter voordele hou dit vir<br />

christene in?<br />

in hierdie boek van larry burkett, leer jy hoe<br />

god wil hê dat besighede hanteer moet word. die<br />

doel hiervan is om jou te help om hom in alles<br />

rakende jou besigheid te vertrou. leer wat god,<br />

die skepper van alle besigheidsreëls, sê. lees oor<br />

onderwerpe soos: die vorming van korporasies en<br />

vennootskappe; kies die regte bestuurspan; besluite<br />

oor leen en/of uitleen; besigheidstiendes; beleid oor<br />

afslag en vele meer. S<br />

>> weggeeprys<br />

Sms BooKS + jou naam + die antwoord + jou e-pos<br />

adres na 35010 en staan ’n kans om ’n eksemplaar<br />

te wen. Kompetisie sluit 30 September 2010. ’n Sms<br />

kos r3. Terme en voorwaardes geld.<br />

Vraag: Wie skep, volgens die boek, die<br />

besigheidsreëls?<br />

beskikbaar by softserve christelike boekwinkel in klerksdorp.<br />

tel: (018) 468-4777.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


Chocolate chip<br />

cookies to dream of<br />

these Are the ultimAte gourmet cookies:<br />

crisp on the outside, cheWY And soFt on the<br />

inside, And reAllY simple to mAke.<br />

InGrEDIEnTS<br />

350 g unsifted flour<br />

1 tsp bicarbonate of soda<br />

1 tsp salt<br />

225 g butter<br />

175 g caster sugar<br />

175 g brown sugar<br />

1 tsp vanilla extract<br />

2 eggs<br />

350 g dark chocolate, crumbled<br />

prEparaTIon mETHoD<br />

preheat the oven to 190˚c.<br />

in a bowl, combine the flour, baking soda and salt.<br />

in another bowl, combine the butter, sugar, brown<br />

sugar and vanilla extract until creamy. beat in the<br />

eggs. gradually beat in the flour mixture. stir in the<br />

chocolate.<br />

Before you<br />

say farewell<br />

SETTInG THE FounDaTIon For THE<br />

maTrIC FarEWEll<br />

From setting the base to selecting the perfect<br />

foundation, everything you wanted to know about<br />

foundation. Foundation is also called a makeup<br />

base and is used to enhance the colour of your<br />

complexion. it also smooths out the texture and<br />

tone of your skin.<br />

maTrIC FarEWEll paCKaGE:<br />

milk and Floral bath, spray tan, revigorating Facial,<br />

make-up (including trial), lcn Full set tips, exotic<br />

Wanita kaki and up-style hairdo (including trial); for<br />

only r1 600!<br />

TIpS<br />

1. For a more natural look, put a small amount of<br />

moisturizer in the palm of your hand, mix a small<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

••• liFESTylE •• lEEFSTyl •••<br />

split the pliable dough into two halves, rolling each<br />

out into sausage shapes, approximately 5 cm in<br />

diameter. Wrap them in cling film and transfer to the<br />

refrigerator until ready to use.<br />

When you are ready to bake the cookies, simply cut<br />

the log into slices 2 cm thick and lay on a baking<br />

tray, widely spaced apart. bake for 9 - 11 minutes.<br />

serve. S<br />

source: bbcfood.com<br />

amount of foundation with it and apply it.<br />

2. if your freckles are light, show them off by using<br />

a sheer foundation. if you happen to have darker<br />

freckles, choose a cream foundation to cover<br />

and even out skin tone.<br />

3. Always check a foundation along the jaw line to<br />

be certain you will not be left with a tide-mark.<br />

6. When testing foundation, try it on the inside of<br />

the forearm as it is closest to the neck colour<br />

there, because it’s protected from uv damage.<br />

>> Competition<br />

sms the word mAtric + your name + surname<br />

+ email address + telephone number to<br />

071 625 9574 and stand a chance to win a<br />

matric Farewell package for you and a friend, to<br />

the value of r4 000. closing date is 27 August<br />

2010 – terms and conditions apply. to find out<br />

more about the sweet sixteen package, please<br />

call (018) 468-3849.<br />

><br />

35


36 ••• lEEFSTyl •• liFESTylE<br />

Met ’n rugbybal<br />

onder die arm<br />

en ’n plaaslied<br />

in die hart<br />

> TEKS: ElmarIE CronJE<br />

> FoTo’S: ElmarIE CronJE & VErSKaF<br />

as agsteman van die luiperds se<br />

curriebekerspan, is riaan swanepoel nie<br />

skaam vir ’n rugbybal nie. maar wanneer hy ’n<br />

tydjie het om te ontspan en sy batterye wil herlaai,<br />

kies hy koers na die swanepoels se plaas,<br />

Avondster, geleë net buite viljoenskroon. dit is hiér<br />

waar hy en sy pa, giel, vir die afgelope vier jaar ’n<br />

brahman-stoet en vark boerdery bedryf – iets wat<br />

hulle nog altyd wou doen.<br />

riaan besoek die plaas so drie keer ’n week en<br />

glo dat suid-Afrikaanse produsente ’n groot rol te<br />

speel het in die toekoms van die land, veral in terme<br />

van voedselsekuriteit. hy is ook ’n senwes-klant<br />

en koop sy benodighede aan by die viljoenskroon<br />

village.<br />

sedert 2008 is riaan ook deel van die luiperds<br />

rugbyspan – en hoe dan anders met die rugbybloed<br />

wat sterk deur die swanepoel-are vloei? hy het<br />

twee broers, johan en charl, wat self goeie rugby<br />

speel – johan vir die vrystaat o/21-span en charl<br />

daar lê ’n curriebeker-seisoen voor en in septem ber<br />

sal die verdedigende kampioene, die blou bulle,<br />

teen die luiperds uitdraf op olënpark in potchefstroom.<br />

“ek verwag dat die game fisies en hard<br />

voor sal wees. dit sal tussen die voorspelers beslis<br />

word,” vertel riaan, maar dit maak hom geensins<br />

negatief nie en hy glo dat die luiperds ’n kans staan<br />

om die wedstryd te wen, veral voor hul tuisskare in<br />

potchefstroom.<br />

><br />

vir die griffons cravenweek – en sy pa het self op sy<br />

dag vir die noord-vrystaat plattelandspan as kaptein<br />

uitgedraf.<br />

volgens riaan is die een ding wat rugby en<br />

boerdery in gemeen het, dat albei harde werk is. “jy<br />

kan nie besluit jy is nou moeg en lus om ’n week<br />

te rus nie, anders gaan jou rugby én jou boerdery<br />

agteruit,” het hy gesê, waar ons hom ontmoet<br />

het in die luiperds se klubhuis op olënpark in<br />

potchefstroom.<br />

“die luiperds mik om in vanjaar se curriebekerliga<br />

in die top 6 te eindig en sodoende die uitspeelwedstryde<br />

te vermy,” gesels riaan oor die doelwitte<br />

van sy span. en riaan se eie doelwitte? “om binnekort<br />

super 14-rugby te kan speel en uiteindelik die<br />

springbokspan te haal”.<br />

van stoei met ’n rugbybal tot stoei met ’n<br />

varkboer dery – die jong riaan swanepoel leef sy<br />

twee voorliefdes met passie uit! S<br />

SIEn DIE luIpErDS In aKSIE TEEn DIE BullE – WEn KaarTJIES!<br />

Wenners sal telefonies in kennis gestel word en kan<br />

die kaartjies voor die wedstryd by olënpark<br />

se kaartjiekantoor afhaal.<br />

jy kan op 25 september ook langs die veld sit<br />

om riaan en sy spanmaats aan te moedig in<br />

hul stryd teen die blou bulle. Sms die woord<br />

ruGBy + jou naam + jou van + jou e-pos<br />

adres na 31022 en staan ’n kans om in <strong>Senwes</strong><br />

Scenario een van tien dubbelkaartjies te wen.<br />

dit is egter nie al nie – jy staan ook ’n kans om<br />

twee kaartjies te wen om by die ondersteunerstafel<br />

reg langs die veld te sit, met verversings en ’n<br />

geleentheid om die luiperds rugbyspelers te<br />

ontmoet. daar is ook verskeie ondersteunerspryse<br />

op die spel.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


VIr DIE JonGSpan<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

••• liFESTylE •• lEEFSTyl •••<br />

Supercool Nedine se Supercool<br />

Party Hits nou op die rakke!<br />

nedine blom is bekend AAn<br />

die suid-AFrikAAnse publiek<br />

As sAngeres, tv-AAnbieder en<br />

liedjieskrYWer. sY tree ook<br />

gereeld op As motiveringspreker<br />

en is ’n gekWAliFiseerde<br />

prokureur WAt die leWe met<br />

pAssie en energie AAnpAk.<br />

In 2009 het dié afrikaanse<br />

sangeres ’n sAmA-toekenning ontvang vir beste<br />

Afrikaanse kinderalbum met haar dvd en cd<br />

Supercool, waarna sy besluit het om ’n lof-enaanbidding<br />

cd en dvd vir kinders saam te stel. dié<br />

album is Supercool vir Jesus genoem en het ook ’n<br />

sAmA ingepalm by die 2010 sAmA-toekennings.<br />

beide dié albums raak tans aan goue verkopestatus.<br />

nedine is in bloemfontein gebore en het haar<br />

kleuterjare in ’n klein vrystaatse dorpie, koffiefontein,<br />

deurgebring. ’n paar jaar later (met nedine in<br />

graad 2) verhuis hul gesin na pretoria, waar sy haar<br />

sangdebuut in die laerskool lynnwood se kinderkoor<br />

maak. nedine het haar hoërskoolloopbaan aan<br />

hoër skool erasmus op bronkhorstspruit voltooi,<br />

waar sy aan al wat ’n revue en eistedfodd is, deelgeneem<br />

het. haar talent vir liedjies skryf het reeds<br />

in haar jeugjare na vore gekom, toe een van die<br />

liedjies uit haar pen in haar matriekjaar as wenliedjie<br />

>> weggeeprys<br />

drie <strong>Senwes</strong> Scenario lesers kan elk ’n<br />

Supercool vir Jesus dvd, onderteken deur<br />

nedine blom, wen. sms nedine + jou<br />

naam + jou e-pos adres + die antwoord<br />

op die onderstaande vraag na 31022 om ’n<br />

kans te staan om die prys te wen.<br />

Vraag: Wat is die naam van nedine se<br />

nuwe album?<br />

nEDInE SE<br />

DrIE GunSTElInG<br />

lEWEnSFIloSoFIEë:<br />

a “moenie uitstel nie, doen dit nou.”<br />

a “For pete’s sake, let the journey<br />

from the cradle to the grave be an<br />

interesting one.”<br />

a “if you judge people, you<br />

have no time to love<br />

them.”<br />

aangewys is tydens rsg se “sterre 2000” in 1999.<br />

sy is tans ma van drie, stapelgek oor baklava<br />

en biltong en droom daarvan om ’n hoofrol te sing<br />

in een van Andrew lloyd Weber se musiekblyspele.<br />

haar korttermyn doelwit is om Supercool – die<br />

musical op die planke te sit.<br />

haar splinternuwe albumvrystelling, Supercool<br />

Party Hits, sluit op-en-wakker samestellings van<br />

populêre trefferliedjies soos i think we’re alone now,<br />

Sexy eyes en die kurt darren-treffer, Kaptein, in.<br />

Supercool Party Hits is ’n prettige, hop-skop-enspring<br />

vrystelling geteiken op die jeugmark.<br />

Supercool Party Hits se dvd sal in september<br />

2010 vrygestel word. S<br />

Die wenners van die Supercool CD’s: orrie van der<br />

Schyff, Diani van Staden en larissa en monique<br />

Jonker.<br />

><br />

37


Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

Ko lliG op ErNST joNKEr •••<br />

Biologiese bewerking maak van<br />

Ernst ’n wenner<br />

vir ernst jonker is die beWAring<br />

vAn lAndbougrond ’n prioriteit<br />

– en sY boerderYprAktYke<br />

Weerspieël dit. ontmoet <strong>Agri</strong> nW<br />

se jongboer vAn die jAAr sAAm<br />

met SEnwES ScEnariO.<br />

> TEKS & FoTo’S: ElmarIE CronJE<br />

’n Jaar of wat gelede het Ernst<br />

begin soek na maniere om insetkoste te sny<br />

en goedkoper, maar meer effektief, te boer. die<br />

vaalbank studiegroep, waarvan ernst deel is, het oor<br />

biologiese boerdery navorsing gedoen en ernst het<br />

besluit om dit in sy boerdery te begin toepas.<br />

Ernst by die mengbak<br />

wat hulle gebruik om<br />

die kunsmismengsel<br />

te vervaardig.<br />

“toe ek so elf jaar gelede op die plaas begin<br />

boer het, is daar nog sterk geploeg. dit was die inding<br />

gewees. daar is ook net met kunsmis geplant,<br />

daar is nie ge-preplant of getopbemes nie. met die<br />

oorgang na ’n rip-bewerkingstelsel toe, waar ons<br />

met tand-implemente begin werk het, het ons baie<br />

mooi sukses in opbrengs begin sien,” vertel ernst<br />

meer oor die begindae van sy biologiese boerdery.<br />

ernst boer tans op katdoornkraal, ’n<br />

familieplaas in die Wolmaransstad/bloemhofdistrik,<br />

met bykomende grond wat hoofsaaklik<br />

vir weiding aangekoop is. die jonker-boerdery<br />

verbou mielies, sonneblom en grondboontjies in ’n<br />

wisselboustelsel, met die fokus op mielies. daar is<br />

ook ’n veefaktor, wat vir homself betaal en bestaan<br />

uit ’n kommersiële kudde van simbra/simmentalers.<br />

vervolg op bladsy 40<br />

><br />

39


40 ••• Ko lliG op ErNST joNKEr<br />

Biologiese bewerking<br />

maak van Ernst ’n wenner<br />

vervolg van bladsy 39<br />

die beesfaktor is verlede jaar met ’n beefmaster<br />

stoetery uitgebrei.<br />

GroEn GronD<br />

die biologiese boerdery waarmee ernst so twee jaar<br />

terug begin het en wat tans baie goeie resultate<br />

lewer, het begin met proewe wat voor planttyd<br />

gedoen is. ernst het eers ’n vloeibare ureum<br />

voor plant begin inwerk, waarmee hy reeds goeie<br />

resultate gekry het. dié proewe het uiteindelik gelei<br />

tot die besluit om koolstof met die ureum te meng<br />

en voor plant in te werk.<br />

“koolstof is eintlik maar kos vir jou mikro-<br />

Die Jonker-gesin: Ernst saam met yolandi, Ju-mari en<br />

rianca.<br />

><br />

elemente in die grond. deur koolstof saam met jou<br />

ureum in te sit, stimuleer jy die grond se mikrolewe.<br />

die koolstof bind ook die ureum in die grond. in die<br />

verlede was die grootste probleem met stikstof wat<br />

voor plant ingesit word, dat ’n goeie reënbui die<br />

ureum uitloog. koolstof tree egter as ’n bindmiddel<br />

op en sou dit reën, loog dit nie,” het ernst vertel.<br />

ernst vertel ook dat jy gewoonlik nie erdwurms<br />

in sandgronde kry nie, hoofsaaklik as gevolg van<br />

te veel chemiese kunsmis en gif wat die grond<br />

binnedring. “vandat ek die koolstof begin insit het,<br />

kom die erdwurms egter terug en dit is wat ’n mens<br />

wil hê,” het hy vertel.<br />

om insetkoste te spaar het ernst vanjaar ook sy<br />

eie kunsmisaanleg begin, waar hulle self kunsmis<br />

meng. “ons het die goedkoopste roumateriale<br />

gaan soek en meng dit nou self. hierdie mengsel<br />

word dan voor planttyd in die grond gesit. dit werk<br />

goedkoper uit.”<br />

die blokke wat beplant is met ’n koolstof/<br />

ureum-mengsel, het vanjaar ’n verbetering van<br />

ongeveer 1 ton per hektaar in opbrengs getoon.<br />

“vanjaar se baie reën het eintlik in ons guns<br />

getel, want die koolstof het nog beter gebind en<br />

die grond het nie geloog nie,” het ernst aan hand<br />

van die voorbeeld verduidelik. “in tien jaar het die<br />

langtermyngemiddeld van ons mielies per hektaar<br />

van 2,5 ton na 5,5 ton verbeter”.<br />

BEWErK SlImmEr, nIE mEEr nIE<br />

ernst doen stoppelbewerking en los die reste op<br />

die lande om erosie te bekamp. hy het ook ’n<br />

groot sprong geneem deur van drie rye wat vyf<br />

voet uitmekaar geplant is, te beweeg na ses rye<br />

wat vyf voet uit mekaar geplant is. gevolglik is die<br />

dieselverbruik met ongeveer 50% verminder, die<br />

werk is vinniger klaar en daar word minder van<br />

die selfmeng-kunsmis gebruik. “As jy daardie klein<br />

jakkalsies bymekaar tel, is dit aan die einde van die<br />

dag baie geld wat ’n mens spaar,” het ernst vertel.<br />

in dié boerderystelsel, word oorlêlande nie<br />

gebruik nie. “in hierdie distrik het ons hoofsaaklik<br />

diep hatting-gronde, so ons baat nie juis by<br />

oorlêlande nie en plant liewer jaar-op-jaar.”<br />

kultivarkeuse is ook, volgens ernst, baie<br />

belangrik. self plant ernst net dekalb 7845 en<br />

8040. met die biologiese boerdery, speel kultivars<br />

veral ’n groot rol.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


WISSElBou WErK<br />

hoewel lande nie oorgelê word nie, word mielies<br />

wel gewissel met sonneblom of grondbone. ernst<br />

beplan ook om in die komende seisoen sojabone<br />

aan te plant, as gevolg van die oorskot mielies in die<br />

land. hy gaan dus ongeveer ’n derde van sy mielieaanplantings<br />

afskaal.<br />

BEmarK VolGEnS EIE rEëlS<br />

so drie jaar gelede het ernst ’n deurvloeisilo<br />

opgerig, wat hom in staat stel om “te bemark<br />

aan wie ons wil, wanneer ons wil, teen die beste<br />

pryse”, soos hy dit self stel. die deurvloeisilo het ’n<br />

kapasiteit van 280 ton. “ek stroop tot die silo vol is<br />

en bel dan die kontrakteurs om die mielies te kom<br />

laai,” het ernst vertel.<br />

Wanneer die prys reg is, lewer ernst van sy<br />

mielies aan senwes. hy koop die meeste van sy<br />

insetmiddele, veral onderdele, by senwes aan.<br />

“ek is ook tans die voorsitter van die vaalbank<br />

studiegroep en senwes borg gereeld van die dae<br />

wat deur die studiegroep gereël en aangebied<br />

word”.<br />

arBEIDSaKE<br />

ernst het ongeveer 25 permanente werkers wat<br />

in sy boerdery help, wat hy by mes employment<br />

services huur. mes employment services is as<br />

’n bk gestig en hanteer alle arbeidsake, soos<br />

die opstel van kontrakte, polisse en vergoeding.<br />

die arbeiders het ook hul eie komitee gestig en<br />

probleme word uitgepraat, sodat ’n goue middeweg<br />

gevind kan word.<br />

vervolg op bladsy 43<br />

ongeveer 100 hektaar van Ernst se boerdery<br />

is onder spilpunt besproeiing. Die plaas is op<br />

’n ondergrondse meer geleë.<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

Ko lliG op ErNST joNKEr •••<br />

Ernst het<br />

’n paar jaar<br />

gelede ’n<br />

deurvloeisilo<br />

van 280 ton op<br />

sy plaas laat<br />

oprig.<br />

>> vyf dinge wat jy nie van<br />

ernst geweet het nie<br />

• ernst sal graag saam met steve hofmeyr wil<br />

middagete eet, omdat hy die Afrikanervolk<br />

ondersteun en opstaan vir die regte van<br />

Afrikaners, maar ook omdat hy ’n groot<br />

blou bul-ondersteuner is en ernst voel hy<br />

sal lekker kan gesels vir so ’n uur of wat.<br />

“en natuurlik oor al die kennis wat hy oor<br />

vrouens opgedoen het!”<br />

• met krummelpap en kaiings kan ernst enige<br />

tyd omgekoop word.<br />

• die drie dinge waarsonder ernst nie kan<br />

klaarkom nie, is sy selfoon (“dit is deesdae<br />

’n vreeslike moet”), rugby en sy gesin.<br />

• op ernst se bedkassie lê daar ’n knipmes,<br />

vir ingeval hy dalk ’n stukkie biltong in die<br />

aand wil eet.<br />

• die beste raad wat hy al ontvang het, is: “As<br />

die grond nat is, moet jy plant”.<br />

><br />

41


Biologiese bewerking<br />

maak van Ernst ’n wenner<br />

vervolg van bladsy 41<br />

BoEr SÓ SuKSESVol<br />

vir ernst is netheid een van die voorvereistes van<br />

’n suksesvolle boerdery. “’n produsent moet ook<br />

presies wees. elke land moet presies afgesluit<br />

word – dieselverbruik, saad, kunsmis, gif – jy moet<br />

presies weet wat elke insetmiddel per hektaar gekos<br />

het en jou somme akkuraat maak,” het hy vertel.<br />

verder glo hy ook dat produsente tegnologies vooruit<br />

moet boer. daarom beplan hy om in die toekoms<br />

’n groter fokus op presisieboerdery te plaas. “die<br />

nuutste kultivars, nuutste gifstowwe, nuutste<br />

bemesting – jy moet die heeltyd bybly,” het ernst<br />

gesê.<br />

ToEKomSplannE<br />

presisieboerdery is ook deel van die toekomsvisie<br />

wat ernst vir sy boerdery het. dan wil hy ook oor<br />

die volgende vyf jaar sy opbrengs met nog ’n ton<br />

en ’n half verhoog en verder daaraan werk om<br />

biologiese bewerking in sy boerdery te verfyn. “die<br />

grond waarmee ’n mens geseën is om op te kan<br />

boer, moet bewaar word en met die regte metodes<br />

– bewerking en beweidingsmetodes – bewerk word,<br />

sodat jou kinders eendag iets het om mee aan te<br />

gaan,” het ernst vertel.<br />

sy wens vir landbou in suid-Afrika is dat almal<br />

sal saamwerk en bietjie afskaal met die mielie plantery<br />

in die komende seisoen, sodat daar ’n groter<br />

vraag kan ontstaan om sodoende ’n kon stante beter<br />

prys vir die produsent te verseker en daar nie elke<br />

jaar ’n oorskot en ’n prys soos vanjaar is nie.<br />

JonGBoEr-raaD<br />

“jongboere kan gerus by hul boereverenigings,<br />

>> ErnST SE GunSTElInGE<br />

Drankie: Fanta orange en oros<br />

Seisoen: somer<br />

Tyd van die dag: laatmiddag<br />

Vakansieplek: ballito<br />

TV-program: grey’s Anatomy; molly en Wors<br />

musiek: enige Afrikaanse musiek, veral steve<br />

hofmeyr; johnny clegg<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

Ko lliG op ErNST joNKEr •••<br />

Die Jonker-boerdery<br />

het ook ’n veefaktor,<br />

wat as ’n eie eenheid<br />

funksioneer.<br />

landbou-unies en studiegroepe aansluit en<br />

sodoende van hulle kant af ook ’n verskil maak<br />

in die landbou deur nuwe kennis en inligting in<br />

te bring, om hul gewig voluit agter die landbou te<br />

gooi,” is ernst se raad aan ander jongboere.<br />

DIE anDEr ErnST<br />

ernst is getroud met Yolandi, wat as apteker in die<br />

nabygeleë Wolmaransstad werk. hulle het twee<br />

dogtertjies, jumari (wat nou vier jaar oud is) en<br />

rianca (wat vroeër vanjaar haar opwagting gemaak<br />

het). Yolandi is ook by die finansiële sy van die<br />

boerdery betrokke.<br />

Wanneer ernst nie besig is om te boer nie,<br />

geniet hy en sy gesin ’n lekker braai saam met hul<br />

vriende. ernst jag ook graag in die winter en het<br />

’n groot liefde vir rugby. hy het in sy jonger dae as<br />

voorspeler vir griekwas se onder 21-span uitgedraf.<br />

daarom is hy ook gereeld langs die rugbyveld as<br />

ondersteuner – veral op loftus, sy geliefde blou bulspan<br />

se tuisveld.<br />

vir ernst is dit ’n groot eer om as <strong>Agri</strong> nW se<br />

jongboer van die jaar aangewys te word. hy voel<br />

dat so ’n kompetisie van groot waarde vir jongboere<br />

is, omdat dit vir hulle erkenning gee en iets om voor<br />

te werk. met ’n glinster in die oog sluit hy die onderhoud<br />

af deur te sê dat sy voorbereiding vir die nasionale<br />

jongboerkompetisie nie anders gaan wees nie<br />

en dat “daar geen omkopery betrokke sal wees nie”.<br />

so, die krummelpap en kaiings sal moet wag! S<br />

>><br />

Kleur: groen Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />

e-pos aan johan@infoworks.biz<br />

><br />

43


44<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES crEDi T<br />

R1 miljoen-trekking:<br />

die jAAr likse senWes r1 miljoen<br />

somer pro duksietrekking het<br />

op 9 junie 2010 plAAsgevind.<br />

hierdie jAAr is die trekking<br />

’n bietjie Anders gedoen. die<br />

r1 miljoen is nie net tussen die<br />

vYF FinAliste verdeel nie, mAAr<br />

vYF WelsYnsorgAnisAsies vAn hul<br />

keuse het ook elk r60 000 rYker<br />

geWord. ons het bY die FinAliste<br />

(WAt nou Wenners is) gAAn inloer<br />

om meer uit te vind oor hulselF<br />

en hul r1 miljoen-ervAring.<br />

> TEKS & FoTo’S: Ilana KoEGElEnBErG<br />

coenie van den berg<br />

van viljoenskroon<br />

– wEN R500 000<br />

CoEnIE En Sy BoErDEry<br />

coenie is getroud met tanya en het vyf jaar gelede<br />

begin boer. hy het hoofsaaklik ’n saaiboerdery met<br />

60% mielies en 40% sonneblom (as die lande dit<br />

toelaat). hy sê dat hy graag in die toekoms na<br />

presisieboerdery sal wil oorskakel, sodat hy met die<br />

minste insette, die maksimum oes kan realiseer.<br />

Sy paD mET SEnWES<br />

“toe ek vir die eerste keer deur senwes se deure<br />

stap, is ek met ope arms ontvang,” vertel coenie.<br />

“hulle het baie moeite vir my gedoen. ek voel ons<br />

kan ’n pad saam loop en dit is my plan om vir die<br />

volgende twintig jaar saam met senwes nog baie<br />

dinge in my boerdery te bereik.”<br />

DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />

“ek kon dit eers nie glo nie,” onthou coenie.<br />

“dit was eers onwerklik, want ek het ’n vriend<br />

wat dikwels sulke grappe met ’n mens oor die<br />

foon maak. tot vandag toe het dit nog nie werklik<br />

><br />

ontmoet<br />

die wenners<br />

Die voormalige Suid-afrikaanse snelbouer, Fanie<br />

de Villiers, was die seremoniemeester tydens die<br />

r1-mil joen-kompetisietrekking. By Fanie is Francois<br />

Strydom (Besturende Direkteur: <strong>Senwes</strong>, links) en<br />

Japie Grobler (Voorsitter: <strong>Senwes</strong>).<br />

Coenie en Tanya<br />

van den Berg.<br />

ingesink nie, maar ek is nou nogal opgewonde oor<br />

die kans wat ek gekry het.”<br />

WElSynSorGanISaSIE<br />

coenie het besluit om die viljoenskroon sentrum vir<br />

bejaardes te help. “ek het net gevoel ons ou mense<br />

gaan agteruit en die wêreld sien nie meer om na<br />

hulle nie,” verduidelik coenie. “dit was baie goed<br />

van senwes om die welsynsorganisasies te help. ek<br />

is trots om met hulle te kan saamwerk.”<br />

En DIE WEnnEr IS...<br />

“’n mens is baie bly as so iets gebeur,” het coenie<br />

na die trekking gesê. “met die huidige swak<br />

mielieprys help die geld my baie – ek bou nou ’n<br />

groot planter sodat ek meer ekonomies kan boer.”<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


jimmy henning<br />

van oberholzer<br />

– wEN R250 000<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

louis en mietz Claasen, saam<br />

met hul dogter, Carolien.<br />

Jimmy en<br />

petra<br />

Henning.<br />

JImmy En Sy BoErDEry<br />

jimmy is in 1972 met petra getroud en hulle het<br />

drie kinders (een seun en twee dogters). sy seun<br />

boer saam met hom terwyl sy twee dogters tans in<br />

pretoria woon. hy het tot 1999 vir ’n maatskappy<br />

in sy omgewing gewerk en daarna sy eie rigting<br />

ingeslaan. jimmy boer hoofsaaklik met mielies en<br />

sonneblom en het ’n kommersiële beeskudde en ’n<br />

wit brahman-stoetery.<br />

Sy paD mET SEnWES<br />

“ek is baie in my skik met senwes,” sê jimmy. “ons<br />

kry uitstekende diens vanaf al hulle afdelings.”<br />

DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />

“ons gesin het al ’n gesegde: nee wat, jy kan maar<br />

los, die henninkies wen nooit iets nie. so ons was<br />

baie opgewonde toe ons die oproep kry. dit het<br />

half gevoel asof dit nie waar kan wees nie,” vertel<br />

jimmy.<br />

WElSynSorGanISaSIE<br />

jimmy se keuse van organisasie was die Abraham<br />

kriel kinderhuis in potchefstroom. “ek het ’n sagte<br />

plekkie vir kinders,” bieg jimmy. “dit was ’n baie<br />

goeie gebaar van senwes.”<br />

En DIE WEnnEr IS...<br />

“dit was ’n wonderlike gevoel en nogals ’n verligting<br />

om van skuld ontslae te kan raak,” sê jimmy. “ ’n<br />

mens het so iets altyd nodig.”<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES crEDi T •••<br />

louis claasen<br />

van koppies<br />

– wEN R125 000<br />

louIS En Sy BoErDEry<br />

louis is 55 jaar oud en is vir die afgelope 32 jaar<br />

al getroud met mietz. hulle het vier kinders (twee<br />

seuns en twee dogters) wat almal in sy landbou- en<br />

verwante besighede betrokke is. louis het op 16<br />

begin boer en sy boerdery bestaan hoofsaaklik uit<br />

’n saaiboerdery (sorghum, mielies en sonneblom)<br />

en hy het ook ’n melkery wat vars melk aan ’n<br />

verwerker naby parys lewer. hy het jare terug<br />

’n besigheid begin, genaamd Free state malt,<br />

wat graansorghum na mout verwerk en dit aan<br />

’n bierbrouery lewer. louis voer ook baie van sy<br />

produkte na die res van Afrika uit.<br />

Sy paD mET SEnWES<br />

“deur al die jare, vandat ek begin boer het, het<br />

senwes my nog net goed behandel en by my<br />

gestaan,” verduidelik louis.<br />

DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />

“ek was baie verbaas dat ek ’n finalis is,” vertel<br />

louis. “ek het wel al gelees van hierdie kompetisie,<br />

maar het nooit in my wildste drome gedink so iets<br />

sal met my gebeur nie.”<br />

WElSynSorGanISaSIE<br />

louis het die kinderhuis op sasolburg as sy welsynsorganisasie<br />

gekies. “ek dink die geld sal daar goed<br />

aangewend word,” het louis gesê. “hierdie donasies<br />

was ’n baie mooi gebaar van senwes se kant af en<br />

ek wil net weer dankie sê daarvoor.”<br />

En DIE WEnnEr IS...<br />

“dit was ’n lekker gevoel om deel te wees van die<br />

kompetisie; dit was ’n voorreg,” het louis ná die<br />

kompetisie gesê. “die geld gaan my baie help.”<br />

vervolg op bladsy 46<br />

><br />

45


46<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES crEDi T<br />

R1 miljoen-trekking: die wenners<br />

vervolg van bladsy 45<br />

alfonso visser<br />

van hartswater<br />

– wEN R75 000<br />

alFonSo En Sy BoErDEry<br />

Alfonso is getroud met liza en hulle het drie kinders<br />

(twee dogters en ’n seun). hy het na matriek<br />

landbou gaan studeer aan die universiteit van die<br />

vrystaat. in 1989 het hy met grondbone begin boer<br />

en deesdae boer hy ook onder andere met gars,<br />

mielies, lusern en katoen. “ek geniet dit om hier te<br />

boer – dit is ’n voorreg,” het Alfonso gesê.<br />

Sy paD mET SEnWES<br />

“die grootste waarde wat senwes my bied, is die<br />

ondersteuning wat hulle gee met die bemarking van<br />

ons produkte,” verduidelik Alfonso. “daar is geen<br />

manier dat ’n produsent in hierdie distrik kan boer<br />

sonder senwes se fasiliteite nie.”<br />

DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />

“dit was baie goeie nuus. in tye soos hierdie, het ’n<br />

mens sulke los gelukkies nodig.”<br />

WElSynSorGanISaSIE<br />

Alfonso het, met behulp van senwes, uitgereik na<br />

togg, ’n tiener omgeegroep werksaam in sy omgewing.<br />

togg ondersteun alle hulpbehoewende mense<br />

in die omgewing. “dit het my aangeraak want dis<br />

’n geleentheid wat die jong mense gebied word om<br />

hulself te verryk en iets te leer daaruit, verduidelik<br />

Alfonso sy keuse. “Wat my die meeste van die hele<br />

kompetisie beïndruk het, was senwes se besluit om<br />

die donasies aan die welsynsorganisasies te maak.”<br />

En DIE WEnnEr IS...<br />

“ek het ’n baie groot waardering vir die kompetisie<br />

en veral hoe hulle dit hierdie jaar gedoen het.”<br />

><br />

alfonso en<br />

liza Visser.<br />

derek grobbelaar<br />

van allanridge<br />

– wEN R50 000<br />

DErEK En Sy BoErDEry<br />

derek is in 1978 getroud met elize en hulle het<br />

drie kinders – twee seuns en een dogter. hy het ’n<br />

saaiboerdery wat meestal uit mielies bestaan. hy<br />

verbou ook grondbone en sonneblom. derek besit<br />

ook ’n meule.<br />

Sy paD mET SEnWES<br />

“in 2005, toe die mielieprys so swak was, het ek by<br />

senwes aansoek gedoen vir ’n produksierekening.<br />

hulle het my binne tien dae gehelp en ek kon begin<br />

plant,” vertel derek. “daarna het senwes my net<br />

deur al die moeilike jare wat ons toe weer gehad het<br />

gedra. senwes is ’n steunpilaar vir my boerdery.”<br />

DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />

“ons was op pad om êrens heen te ry toe sy foon<br />

lui en ons hoor derek is een van die finaliste met<br />

die trekking,” vertel elize. “dit was vir ons ’n groot<br />

oomblik – ons het nog nooit aan iets deelgeneem of<br />

iets gewen nie.”<br />

WElSynSorGanISaSIE<br />

derek se gekose organisasie was milo (medemens<br />

in liefde omhels). dit is ’n plaaslike organisasie in<br />

derek se omgewing wat uitreik na weeskinders en<br />

haweloses. “ek was baie in my skik oor die skenking<br />

aan die welsynsorganisasies. ek dink almal wat<br />

geld gekry het, kry maar swaar en dit het hulle baie<br />

gehelp. Wat ’n wonderlike gedagte van senwes!”<br />

het derek gesê.<br />

En DIE WEnnEr IS...<br />

“ek het baie goed gevoel ná die trekking,” vertel<br />

derek. “die hele geleentheid was sommer spoggerig<br />

en op ’n goeie manier gedoen. ek is ook baie bly<br />

oor die geld – ek kon darem weer diesel koop om<br />

my mielies te stroop.” S<br />

Derek en Elize<br />

Grobbelaar.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


James Kingsley is ’n mense-mens<br />

wat self erken: “ek het mense om my nodig!” As<br />

sleutelrekening bestuurder by senwes credit geniet<br />

hy dit om met klante te skakel en ook om buite die<br />

kantoor te kan werk. <strong>Senwes</strong> Scenario het by james<br />

’n draai gemaak.<br />

Hoe sien jy die werk van ’n<br />

Sleutelrekeningbestuurder?<br />

vir my is die hoofdoel van ’n sleutelrekeningbestuurder<br />

om besigheid vir senwes te genereer.<br />

Watter van jou eienskappe maak jou ’n<br />

goeie Sleutelrekeningbestuurder?<br />

ek is lief vir mense en kom goed met meeste mense<br />

oor die weg en ek is empaties. my agtergrond in<br />

krediet tel ook in my guns.<br />

Hoe lank is jy al by <strong>Senwes</strong> werksaam?<br />

Agt jaar, waarvan vyf jaar as sleutelrekeningbestuurder<br />

in die Wesselsbron/bultfontein/<br />

hoopstad-gebied. ek het in 2002 by senwes as<br />

nege jaar is hoe lank Johan Jacobs reeds by senwes<br />

credit werksaam is. voordat die pos van sleutel<br />

rekeningbestuurder vir hom aangebied is, het hy<br />

as kredietbestuurder sy stempel by credit afgedruk.<br />

volgens johan is die eienskappe wat van hom ’n<br />

goeie sleutelrekeningbestuurder maak harde werk,<br />

toewyding en lojaliteit teenoor senwes en sy klan te.<br />

<strong>Senwes</strong> Scenario het hom nog ’n paar vrae gevra.<br />

Wat is die waarde van ’n Sleutelrekeningbestuurder?<br />

die antwoord is drieledig. eerstens<br />

dra ons die beeld van senwes na<br />

die klante uit, tweedens is dit ons<br />

verantwoordelikheid om die besigheid<br />

te groei en derdens is deel van my<br />

werk om waarde toe te voeg vir ons<br />

bestaande klante.<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

Mensekennis<br />

bring jou ver<br />

’n Dekade by Credit wys lojaliteit<br />

••• SE<strong>NW</strong>ES crEDi T •••<br />

verhoudingsbestuurder begin en is in 2004 as<br />

Assistent kredietbestuurder aangestel. voordat ek<br />

by senwes begin werk het, was ek vir 20 jaar in die<br />

bankwese betrokke.<br />

Hoe ontspan jy?<br />

tyd saam met my gesin is vir my belangrik. ons<br />

is lief vir die “gewone” dinge; soos kampeer<br />

en in die tuin werk. ek is vanjaar reeds 28 jaar<br />

getroud met elsabé en het vier kinders; esmarelda<br />

is ’n professionele rekenmeester en sean ’n<br />

dieselwerktuigkundige, terwyl dean by ’n kollege vir<br />

paramediese opleiding studeer en jamie haarself in<br />

’n skoonheidskunde-rigting bekwaam.<br />

Wat is die volgende stap vir James?<br />

ek geniet op die oomblik wat ek doen en beplan om<br />

daarmee voort te gaan.<br />

Wat is die drie dinge waarsonder jy nie kan<br />

klaarkom nie?<br />

my gesin, klante en sigarette! S<br />

Wat geniet jy die meeste van jou werk?<br />

die interaksie met klante en om saam met hulle<br />

daaraan te werk om uitdagings te oorbrug.<br />

Hoe ontspan jy?<br />

ek is getroud met nicky en is ’n gesinsman wat<br />

daarvan hou om tyd saam met my gesin in die<br />

buitelug deur te bring.<br />

Wat is jou toekomsplanne?<br />

ek streef daarna om verder te ontwikkel en<br />

die volgende vlak van bestuur te bereik.<br />

Saam met wie sal jy op ’n eiland<br />

gestrand wil wees en hoekom?<br />

saam met my vrou, want dit sal<br />

beteken dat ons kwaliteittyd saam kan<br />

deur bring. S<br />

><br />

47


48 ••• ToEKomSBliK<br />

Weerstand teen glifosaat<br />

As insekte hul eie kop<br />

begin volg...<br />

sekere insekte, soos die sAn<br />

josé dopluis, kAn ’n groot<br />

kopseer Wees vir produsente.<br />

verAl As giFstoWWe WAt verlede<br />

jAAr die probleem uitgeWis het,<br />

vAnjAAr ondoeltreFFend blYk<br />

te Wees omdAt die insek skielik<br />

’n WeerstAnd opgebou het teen<br />

die giF. WeerstAnd is egter ’n<br />

beheerbAre uitdAging – sodrA<br />

jY die probleem en WAAr dit<br />

vAndAAn kom verstAAn.<br />

> TEKS: ElmarIE CronJE<br />

> FoTo’S: SxC<br />

><br />

’n Klein Chinese insek is om<br />

en by in 1870 in boerderye rondom die stad van<br />

san josé in kalifornië in die vsA opgemerk. die<br />

insek het ’n silindertipe mond in die plant ingedruk<br />

en die sap van die plant uitgesuig. dit het ’n tipe<br />

skild ontwikkel wat sy volle lyf omvou het, waaruit<br />

nuwe insekte uiteindelik te voorskyn gekom het.<br />

die san josé dopluis (scale), soos wat die<br />

insek uiteindelik bekend gestaan het, het vinnig<br />

deur Amerika en kanada versprei, met verwoeste<br />

orgidieë wat agtergebly het. “daar is heel moontlik<br />

geen insek wat die vermoë het om groter skade<br />

vir die vrugbelange in Amerika, of selfs die wêreld,<br />

aan te rig, as die san josé dopluis nie,” het een<br />

entomoloog gemeld.<br />

boere het vir jare gesoek na gifstowwe wat<br />

hierdie klein insek kon stuit. in die negentiende<br />

eeu was daar ’n gevaarlike arsenaal van gifstowwe<br />

om onkruid en insekte uit te roei. in die antieke ryk<br />

van sumer, 4 500 jaar gelede, het boere sulfaat op<br />

hul plante gespuit. die romeine het pik en ghries<br />

gebruik. europeërs het geleer om chemikalieë uit<br />

die plante te onttrek. om die san josé dopluis uit te<br />

roei, het hulle walvisolie probeer. hulle het kerasien<br />

en water probeer. een van die beste behandelings<br />

wat gevind is, was ’n mengsel van kalk en sulfaat,<br />

wat na ’n paar weke van toediening die verpesting<br />

onder beheer gebring het.<br />

maar teen 1900 het die kalk-sulfaatmengsel<br />

begin faal. hier en daar het die san josé dopluis in<br />

volle glorie te voorskyn gekom. ’n entomoloog met<br />

die naam A.l. melander het van die insekte onder ’n<br />

dik kors van gedroogde kalk-sulfaatmengsel gevind,<br />

waar hulle heel gelukkig voortbestaan het. melander<br />

het gevolglik met ’n uitgebreide eksperiment begin,<br />

waar hy kalk-sulfaatmengsels op orgidieë regoor die<br />

staat van Washington getoets het. hy het bevind<br />

dat, in sommige orgidieë, die gifmengsel die insekte<br />

geheel en al uitgewis het. in ander orgidieë, het<br />

soveel as 13% van die insekte oorleef. maar die<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


oorlewende insekte kon met kerasien gedood word.<br />

melander het gewonder waarom sommige<br />

bevolkings van die dopluis besig was om weerstand<br />

teen die gifmengsel op te bou. is dit moontlik dat<br />

die kalk-sulfaatmengsel ’n biologiese verandering in<br />

die insek kan sneller, soos wat mense wat baie met<br />

hul hande werk byvoorbeeld verharde eelte op hul<br />

hande ontwikkel? melander het dit betwyfel. daar<br />

het dan reeds tien generasies van dopluise tussen<br />

die bespuitings geleef en gesterf. die weerstand<br />

moet oorerflik wees, het hy geredeneer. hy het<br />

somtyds kolonies van die insek lewendig gevind<br />

tussen duisende dooie insekte.<br />

hierdie idee was radikaal vir sy tyd. bioloë<br />

het onlangs eers mendel se wet van oorerflikheid<br />

ontdek. hulle het bespiegel oor gene wat van een<br />

generasie na die volgende oorgedra word, maar was<br />

nog nie seker wat gene is nie. maar hulle het besef<br />

dat gene ’n spontane verandering – ’n mutasie<br />

– kon veroorsaak, wat kenmerke permanent kon<br />

verander.<br />

melander het voorgestel dat boere in die kort<br />

termyn eerder brandstofolie moet gebruik om van<br />

die insek ontslae te raak, maar het gewaarsku dat<br />

die insek uiteindelik ook teen dié olie sal weerstand<br />

opbou. eintlik was die beste manier om te keer<br />

dat die insek ’n algehele weerstand opbou om nou<br />

en dan nie die gifstowwe so goed aan te wend<br />

nie. deur toe te laat dat sommige van die insekte<br />

oorleef, kon produsente die nie-weerbare gene in<br />

die bevolking behou. “’n mens kan dus die vreemde<br />

afleiding maak dat hoe slegter die aanwending<br />

hierdie jaar is, hoe makliker sal dit wees om die<br />

insek volgende jaar te beheer,” het melander<br />

voorspel.<br />

melander het meer as ’n eeu gelede daarop<br />

gewys dat natuurlike seleksie baie vinnig kan gebeur<br />

en ’n direkte effek op mense se lewens kan hê.<br />

ongelukkig het hierdie ontdekking grotendeels op<br />

dowe ore geval. oor die volgende paar dekades<br />

heen, het boere en chemiese navorsers min<br />

aandag geskenk aan die moontlikheid dat insekte<br />

en onkruid weerstand kan opbou. dit het egter<br />

geleidelik duidelik geword dat, elke keer wat ’n<br />

nuwe gifstof aangewend is, die teiken van die gifstof<br />

begin weerstand opbou het. en hoe meer die gifstof<br />

gespuit is, hoe vinniger het die weerstand opgebou.<br />

soos gifstowwe begin faal het, het chemiese<br />

navorsers na nuwes begin soek. die soektog het<br />

moeiliker en moeiliker geword. Wat die taak selfs<br />

meer uitdagend gemaak het, was die feit dat hierdie<br />

gifstowwe soms uitermatige skade kon aanrig aan<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

••• ToEKomSBliK •••<br />

nie net onkruid en peste nie, maar ook voëls,<br />

voordelige insekte en selfs mense. maar in 1970<br />

het ’n wetenskaplike van monsanto ’n gifstof gevind<br />

wat groot belofte getoon het – glifosaat, ook bekend<br />

as roundup.<br />

glifosaat dood onkruid deur die samestelling<br />

van aminosure wat noodsaaklik is vir die oorlewing<br />

van plante, te blok. dit val die ensieme aan wat<br />

slegs deur plante gebruik word, met die gevolg dat<br />

dit onskadelik is vir mense, insekte en ander diere.<br />

en, anders as ander gifstowwe wat in grondwater<br />

opgeneem word, bly glifosaat waar dit gespuit word<br />

en ontbind binne ’n paar weke.<br />

dit het vir ’n geruime tydperk geblyk asof<br />

glifosaat melander se ysterreël so vermy. monsantowetenskaplikes<br />

het toetse gedoen wat geen tekens<br />

van weerstandbiedendheid getoon het nie. dit het<br />

voorgekom dat glifosaat so ’n noodsaaklike deel<br />

van ’n plant se biologie aangeval het, dat plante<br />

geen weerstand kon genereer nie. nadat glifosaatbestande<br />

gewasse ’n paar jaar lank verbou is,<br />

het produsente begin agterkom dat perdekweek,<br />

“morning glory” en ander onkruid weer eens op hul<br />

lande begin toesak het.<br />

William neuman en Andrew pollack het in<br />

die new York times berig oor ’n produsent van<br />

tennessee (vsA), eddie Anderson, wat vir 15 jaar<br />

’n streng geenbewerking-en omgewingsvriendelike<br />

tegniek gebruik het wat basies die ploegaksie<br />

elimineer om erosie en die gevaarlike wegvloei van<br />

kunsmis en gifstowwe teen te werk.<br />

maar nie vanjaar nie. vanjaar kyk eddie toe<br />

terwyl trekkers sy lande deurkruis – besig om te<br />

ploeg en gifstowwe in die grond in te werk om die<br />

onkruid dood te maak waar sojabone binnekort<br />

geplant sal word.<br />

stephen powles, ’n wetenskaplike van die<br />

universiteit van Wes-Australië, is reeds vir jare<br />

besig om die evolusie van roundup weerstand te<br />

bestudeer en was mede-outeur van ’n resensie wat<br />

kyk na wat ons tans van roundup-weerstand weet.<br />

Wat opmerklik is, is hoeveel verskillende<br />

maniere onkruid gevind het om die chemikalieë te<br />

vervolg op bladsy 50<br />

><br />

49


50<br />

••• ToEKomSBliK<br />

weerstand teen glifosaat<br />

vervolg van bladsy 49<br />

uitoorlê. Wetenskaplikes was oortuig van roundup<br />

se onaantasbaarheid, gedeeltelik omdat die<br />

ensiem wat dit aanval maar dieselfde is in alle<br />

plante. daardie eenvormigheid beteken dat plante<br />

nie te veel mutasies kan hanteer nie; mutasies<br />

moet sy vorm verander, wat nie werk nie en die<br />

plant doodmaak. maar sommige bevolkings van<br />

onkruide het op een mutasie afgekom wat ’n enkele<br />

aminosuur in die ensieme kan verander. die plant<br />

kan steeds met hierdie aangepaste ensieme oorleef.<br />

en roundup vind dit moeilik om die ensiem aan te<br />

val, te danke aan sy anderste vorm.<br />

nog ’n manier om roundup af te weer, is<br />

deur groot getalle. ’n internasionale span van<br />

wetenskaplikes het vroeër vanjaar berig oor hul<br />

ontdekking van hoe palmer amaranth glifosaat<br />

afweer. dié plant vervaardig die gewone, kwesbare<br />

vorm van die ensieme. maar wetenskaplikes<br />

het agtergekom dat die plant eindelose ekstra<br />

kopieë van die ensiem bevat. terwyl die glifosaat<br />

sommige van die ensieme in die palmer amaranth<br />

kan doodmaak, vervaardig die plant soveel meer<br />

ensiemes dat dit kan aanhou groei.<br />

dit is ook moontlik vir onkruid om weerstand<br />

teen roundup op te bou sonder enige verandering<br />

in die ensieme wat deur roundup aangeval word.<br />

Wanneer produsente roundup op plante spuit,<br />

versprei die gifstof vinnig van die blare tot by die<br />

stam tot by die wortels. hierdie vinnige verspreiding<br />

is wat roundup so gevaarlik maak. maar sommige<br />

onkruide het ’n manier gevind om hierdie<br />

verspreiding te omseil. Wetenskaplikes is nog nie<br />

seker hoe dit moontlik is nie.<br />

Wat die evolusie van roundup weerstand soveel<br />

gevaarliker maak, is dat dit nie die grense van<br />

verskillende spesies respekteer nie. Wetenskaplikes<br />

het bewyse gevind dat, wanneer een spesie<br />

weerstand opbou, dit daardie weerstand kan oordra<br />

aan die gene van ander spesies.<br />

in ’n onlangse onderhoud, het powles voorspel<br />

dat roundup-weerstand katastrofiese afmetings<br />

begin aanneem en vererger, nie net in Amerika nie,<br />

maar orals waar roundup intensief gebruik word. dit<br />

><br />

roundup is in 1974 aan die mark bekend<br />

gestel. Wetenskaplikes het in 1986 plante<br />

geïngenieur om weerstand te bied teen<br />

glifosaat deur gene van bakterieë, wat<br />

aminosure kon vervaardig selfs nadat ’n<br />

plant met onkruiddoders gespuit was, in te<br />

plant. in die 1990’s het monsanto en ander<br />

maatskappye begin om glifosaat-bestande<br />

mielies, katoen, suikerbeet en vele ander<br />

gewasse te bemark. hierdie gewasse was baie<br />

gewild. produsente het gevind dat hulle hul<br />

lande met ’n redelike hoeveelheid glifosaat<br />

alleenlik kon toedien – wat onkruid vernietig het<br />

sonder om hul gewasse te beskadig – eerder<br />

as om ’n verskeidenheid onkruiddoders aan<br />

te wend. studies het getoon dat produsente<br />

wat transgeengewasse gebruik het, minder<br />

onkruiddoders gebruik het as diegene wat ’n<br />

konvensionele kultivar geplant het – bv. 77%<br />

minder in meksiko – terwyl hulle ’n aansienlik<br />

hoër opbrengs op hul lande getoon het.<br />

is egter nie ’n hopelose situasie nie. produsente kan<br />

moontlik die verspreiding van weerstand verswak<br />

deur die tipe sade wat hulle gebruik, te meng, of<br />

selfs deur die kweek van kwesbare onkruid, soos<br />

melander voorgestel het. S<br />

Verwysings<br />

• “u.s. Farmers cope With roundup-resistant Weeds”,<br />

william neuman and andrew Pollack, new York Times<br />

10 Mei 2010.<br />

• the tangled bank: An introduction to evolution, carl<br />

Zimmer, 4 mei 2010<br />

• “Are roundup ready weeds in your future?”, bob<br />

hartzler, department of Agronomy, iowa state<br />

university, 3 nov 1998.<br />

>><br />

>> roundup se ontwikkeling<br />

Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />

e-pos aan johan@infoworks.biz<br />

>> geneties gemodifiseerde gewasse bevat ’n geen wat die plant in staat stel om steeds<br />

proteïen te vervaardig as dit in aanraking kom met ’n onkruiddoder met glifosaat as aktiewe<br />

bestanddeel. glifosaat laat onkruid vrek omdat dit sulke plante verhoed om<br />

proteïen te vervaardig.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


52 ••• DEvElopiNG aGricUlTUrE<br />

grAin producers Are oFten AF-<br />

Fected bY FAlling prices in the<br />

mArket. grAin hedging is one oF<br />

the techniques producers cAn<br />

use to reduce FinAnciAl risks<br />

due to price chAnges.<br />

> TExT: SIpHo loWanE<br />

as a grain producer it is your business to<br />

grow and market grain at a profitable price. however,<br />

some years will provide profits and some years<br />

will not. uncertainty regarding profitability may arise<br />

from changes in the cost of production per hectare,<br />

yield and the uncertainty of crop prices. grain hedging<br />

offers an opportunity for one to be protected<br />

from price uncertainty.<br />

Wrap your HEaD arounD THE<br />

HEDGInG ConCEpT<br />

grain hedging involves the selling of grain futures<br />

contracts as a temporary substitute for selling them<br />

in the cash market. it is based on the principle that<br />

><br />

Getting to grips with<br />

grain hedging<br />

cash market prices and futures market prices tend<br />

to move together at the contract expiry. taking opposite<br />

positions, the movement allows losses in<br />

one market to be offset by gains in the other. in this<br />

manner, as a grain hedger you are able to establish<br />

a price level for a cash market transaction that may<br />

not actually take place for several months.<br />

WHaT IS a FuTurES ConTraCT?<br />

A futures contract is a commitment to make or take<br />

delivery of a specific quantity and quality of a given<br />

commodity at a specific delivery location and time<br />

in the future. All terms of the contract are standardised<br />

except for the price, which is discovered<br />

through the interaction of the supply and demand.<br />

most contracts are ultimately settled either through<br />

liquidation by an offsetting transaction or by delivery<br />

of the actual physical commodity.<br />

a SHorT HEDGE<br />

to give you a better idea of how hedging works, let’s<br />

suppose it is February and you are a maize producer<br />

with a maize crop in the field. in market terminology,<br />

you have a long cash market position. the current<br />

cash market price for maize to be delivered in july is<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


1 100 per ton. if the price goes up between February<br />

and july, when you plan to sell, you will gain. on<br />

the other hand, if the price goes down during that<br />

time, you will have a loss.<br />

to protect yourself against a possible price decline<br />

in the near future, you can hedge by selling a<br />

corresponding number of tons in the futures market<br />

now and buying them back later when it is time to<br />

sell your crop in the market. if the cash price declined<br />

by harvest, any loss incurred would be offset<br />

by a gain from the hedge in the futures market. this<br />

particular type of hedge is known as a short hedge<br />

because of the initial short futures position.<br />

selling now with the intention of buying back at<br />

a later date gives you a short futures market position.<br />

A price decrease will result in a futures gain,<br />

because you would have sold at a higher price and<br />

bought at a lower price.<br />

Assume the cash and futures prices are identical<br />

at r1 100 per ton. What happens if prices decline<br />

by r100 per ton? With a short hedge, although the<br />

value of your long cash market position decreases<br />

by r100 per ton, the value of your short futures<br />

market position increases by r100 per ton. because<br />

the gain on your futures position is equal to<br />

the loss on the cash position, your net selling price<br />

is still r1 100 per ton.<br />

Cash market Futures market<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

•••DEvElopiNG aGricUlTUrE •••<br />

February cash maize price is r1 100/t sell August maize futures at r1 100/t<br />

August sell cash maize at r1 000/t buy August maize futures at r1 000/t<br />

Change r100/t loss r100/t gain<br />

Sell cash maize at r1 000/t<br />

Gain on futures position r100/t<br />

net selling price r1 100/t<br />

What if the maize price had instead risen by r100 per ton? once again, the net selling price would be<br />

r1 100 per ton, as a r100 per ton loss on the short futures position would be offset by a r100 per ton<br />

gain on the long cash market.<br />

Cash market Futures market<br />

February cash maize price is r1 100/t sell August maize futures at r1 100/t<br />

August sell cash maize at r1 200/t buy August maize futures at r1 200/t<br />

Change r100/t loss r100/t gain<br />

Sell cash maize at r1 200/t<br />

Gain on futures position r100/t<br />

net selling price r1 100/t<br />

continued on page 54<br />

><br />

53


54 ••• DEvElopiNG aGricUlTUrE<br />

8035BD_FL_6<br />

Grain hedging<br />

continued from page 53<br />

note that when there is a gain on one market position,<br />

there is a comparable loss on the other position.<br />

this explains why hedging is often said to lock<br />

in a price level. it established a selling price of<br />

r1 100 per ton for maize to be delivered in August.<br />

With a short hedge, you give up the opportunity<br />

to benefit from a price increase to obtain protection<br />

against a price decrease.<br />

a lonG HEDGE<br />

on the other hand, livestock feeders need protection<br />

against rising grain prices and would instead<br />

use a long hedge involving an initial long future<br />

position.<br />

Assume it is july and as a livestock producer you<br />

are planning to buy maize in december. the cash<br />

market price in july for maize to be delivered in<br />

december is r1 100, but you are concerned that by<br />

Graanprysrisikobestuur:<br />

Wat is ‘n meesterverskansingsplan?<br />

Vra vir Frans<br />

www.franslyons.co.za, skakel of sms<br />

Frans direk by 082 554 2382<br />

the time you make the purchase, the price may be<br />

much higher. to protect yourself against a possible<br />

price increase, you buy december maize futures at<br />

r1 100. if the price increases, the higher cost in<br />

the cash market would be offset by a gain in the<br />

futures market.<br />

WHaT To Do?<br />

once the hedging concept has been understood, the<br />

producer has to approach a commodity broker who<br />

will assist in increasing the producer’s understanding<br />

of the market mechanics, types of orders to place<br />

and with the opening of a hedge account. S<br />

>><br />

Sipho Lowane is an <strong>Agri</strong>cultural Economist and Coordinator<br />

at <strong>Senwes</strong> <strong>Agri</strong>cultural Services. Contact him at sipho.lowane<br />

@senwes.co.za or (018) 464-7378.<br />

Kry die beste resultaat


Onweerstaanbare water<br />

lees Johannes 4: 1 - 42<br />

Jesus was op reis na galilea in die noorde<br />

van palestina. ’n vrou wat ’n slegte reputasie in die<br />

dorp gehad het, het na die put gekom om water te<br />

skep. ons weet nie presies wat die rede was vir haar<br />

mislukte verhoudings nie, maar jesus noem dat sy<br />

reeds vyf mans gehad het en dat die verhouding<br />

waarin sy op daardie stadium was, ook nie haar<br />

man was nie. sy het ’n onvervulde lewe gehad;<br />

innerlik was sy dor en het sy na aanvaarding in die<br />

samelewing gesmag.<br />

Aanvanklik was sy verbaas dat jesus vir haar<br />

water vra. dit was immers nie die gebruik dat<br />

jode en samaritane met mekaar omgaan nie.<br />

jesus noem aan haar dat hy vir haar die water<br />

kan gee wat ’n mens nooit weer laat dors kry<br />

nie. die skrywer van johannes is ’n meesterlike<br />

storieverteller en beskik oor die vermoë om ironie,<br />

misverstand en die opbou van spanning in ’n verhaal<br />

treffend te gebruik. so sien ons dat sy die water<br />

wat jesus aanbied letterlik in plaas van figuurlik<br />

verstaan.<br />

Die water wat Jesus gee,<br />

is onweerstaanbaar. As jy<br />

eenkeer daarvan gedrink het,<br />

is jy daaraan verslaaf.<br />

dit hang nou saam met haar verstaan van die<br />

identiteit van die man wat hier voor haar sit.<br />

ook hier vind ’n progressie van jesus se statuur<br />

in haar oë plaas. Aanvanklik kan hy nie groter<br />

as haar voorvader jakob, wat die put gegrawe<br />

het, wees nie. later, wanneer hy haar reputasie<br />

bekend maak, word hy ’n profeet. nadat jesus<br />

vir haar verduidelik het dat die verlossing uit die<br />

jode kom en dat in die nuwe bedeling die plek van<br />

aanbidding nie meer belangrik is nie, begin<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

>><br />

Ds Willie Botha<br />

vir DiE SiEl •••<br />

sy suggesties maak oor die messias.<br />

gaandeweg, soos wat jesus se identiteit<br />

ontvou, verskuif die klem al meer van die fisiese<br />

water na die water wat ewige lewe gee. een van<br />

die hoogtepunte in die verhaal vind plaas wanneer<br />

sy haar kruik daar by die put los en na háár dorp<br />

terugkeer. sy vertel van haar ontmoeting met jesus<br />

en sê: “kom kyk...is hy nie miskien die christus<br />

nie?”<br />

uiteindelik kom die hele dorp tot inkeer en<br />

spreek die pragtige belydenis uit: “…en ons weet<br />

dat hy waarlik die verlosser van die wêreld is.”<br />

deur haar kruik by die put te los word dit<br />

duidelik dat sy van die water gedrink het wat ’n<br />

mens nooit weer laat dorskry nie. sy los ook haar<br />

ou lewe by die put agter. die water wat jesus gee,<br />

is onweerstaanbaar. As jy eenkeer daarvan gedrink<br />

het, is jy daaraan verslaaf. dit maak dat jy van<br />

jouself afstand doen en van hom gaan vertel sodat<br />

ander ook uit hierdie fontein kan drink. die dor,<br />

onvervulde vrou het inderdaad ’n fontein geword<br />

waaruit lewende water opborrel. S<br />

>> wat is die les wat ons<br />

hieruit leer?<br />

1<br />

2<br />

3<br />

jy kan dalk met hierdie vrou assosieer en<br />

jesus wil vir jou ook van hierdie water gee<br />

om te drink.<br />

jesus aanvaar mense onvoorwaardelik, ten<br />

spyte van hul sonde en tekortkominge.<br />

jesus gebruik onwaarskynlike kandidate om<br />

’n groot verskil in sy koninkryk te maak.<br />

Ds willie Botha is van die Nederduitsche Hervormde Gemeen<br />

te op Lydenburg. Skakel hom by 082 786 3458 of stuur<br />

‘n e-pos aan wbot@absamail.co.za.<br />

><br />

55


56<br />

••• aGri-WENKE<br />

Vleispryse lyk goed, maar<br />

mielies steeds in oorvloed<br />

Die Wêreldbeker sokkertoernooi het<br />

gekom en gegaan. of die goeie pryse van veral<br />

skaap vleis wat tans heers, direk met dié gebeurtenis<br />

verbind kan word, weet ek nie, maar dat die<br />

heersende prys goed is, is gewis.<br />

Al die “vreemde” opwinding wat die sokkerskouspel<br />

gebring het, het niks aan die groot voorraad<br />

mielies in die land verander nie. die reën het<br />

van April af weggeraak, wat voordelig was vir die<br />

afdroog van die later mielies. dit wil dus nie voorkom<br />

of die verwagte graadprobleem by veral witmielies<br />

gaan realiseer nie. dit lyk ook nie of daar in<br />

die nabye toekoms ’n werkbare plan gaan realiseer<br />

>> veldbrande<br />

die veld is ruig en droog, wat moontlik aan leiding<br />

kan gee tot wegholbrande.<br />

hou die vuurvegters vol water en toets gereeld<br />

of die masjiene in lopende toestand is. sorg dat<br />

almal op die plaas weet wat die prosedure tydens<br />

die voorkoms van ’n veldbrand is.<br />

die eerste reënbuie in die lente gaan gepaard<br />

met elektriese storms, wat veld maklik aan die<br />

brand slaan. maak voorbrande of brand vrystroke<br />

om alle woonkwartiere, store en enige plek waar<br />

vure kan ontstaan op die plaas.<br />

verseker die vee minstens teen weerlig- en<br />

brandverliese. die koste aan die versekering is nie<br />

hoog nie, daar is egter sekere vereistes waaraan<br />

voldoen moet word. skakel ’n univision<br />

verteenwoor diger by senwes vir meer besonderhede.<br />

><br />

>><br />

Dries kruger<br />

om die oorskot mielies die land uit te kry nie.<br />

die realiteit van dié situasie is dat ons anders<br />

sal moet begin dink en doen in van ons saaidele,<br />

wat nie meer kontantgewasse teen ’n wesenlike<br />

wins kan produseer nie. die inskakeling of uitbreiding<br />

van die veefaktor in dié dele lyk tans die roete<br />

te wees om te gaan.<br />

hou net in gedagte dat vee nie maklik saaiskuld<br />

kan betaal nie.<br />

KorInG<br />

die bruinkoringmyt en plantluise kan nou ’n probleem<br />

by koring wees; inspekteer gereeld om skade<br />

te voorkom. is die koring al teen hael en koueskade<br />

verseker?<br />

GroEnTEGEWaSSE<br />

in sommige dele kan aartappels al geplant word.<br />

koolplantjies kan uitgeplant word, terwyl wortels,<br />

beet en spinasie eerder nader aan september<br />

geplant moet word. rankgewasplantjies kan onder<br />

beskermende omstandighede gemaak word, maar<br />

vir direk in die lande plant is die kouerisiko tot<br />

oktober aan die hoë kant.<br />

VEE<br />

ent skape teen bloednier, bloutong en ander streekgebonde<br />

siektes en moet nie vergeet om skaap en<br />

bees teen slenkdalkoors in<br />

te ent nie.<br />

nb: lees die produketiket<br />

– daarop verskyn<br />

belangrike beperkinge en<br />

waarskuwings. S<br />

Dries Kruger is ’n Senior Akkerboukundige by <strong>Senwes</strong><br />

Landboudienste. Vir meer inligting oor <strong>Agri</strong>-wenke, stuur ’n<br />

e-pos aan dries.kruger@senwes.co.za of skakel Dries by (051)<br />

430-2070 of 083 458 1299.<br />

vrywaring: die aanbevelings en siening soos in die stuk vervat is dié<br />

van die skrywer en word nie noodwendig deur senwes ondersteun<br />

nie, maar word ter goedertrou aangebied.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


Te veel reën gee<br />

graadprobleme<br />

Dit het bykans glad nie gedurende junie<br />

oor die grootste deel van die senwes-gebied gereën<br />

nie – slegs oor die heel suid-oostelike gedeelte. dié<br />

gebied is nie deel van die tradisionele saaigebied<br />

nie en gevolglik het die reën nie ‘n effek op die<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

>><br />

DrUppElS op DiE DaK •••<br />

somer- of die komende winterseisoen gehad nie.<br />

die someroes kon met die afwesigheid van reën<br />

en die buitengewone koue dae vinniger afdroog en<br />

gevolglik kon die insameling daarvan met alle erns<br />

begin.<br />

die meegaande kaart dui die verskil van<br />

hierdie seisoen se reënval teenoor die langtermyn<br />

gemiddelde reënval aan. dit is duidelik dat ons<br />

‘n baie nat seisoen vanjaar beleef het. goeie<br />

opbrengste word vermeld met graangraadprobleme<br />

in sekere gebiede as gevolg van te veel reën.<br />

die ondergrondse watertafel is goed aangevul en die<br />

vooruitsigte vir die wintergrane lyk goed. die veld is<br />

baie ruig as gevolg van die meer as normale reënval<br />

en produsente sal veral bedag moet wees op<br />

wegholveldbrande en die nodige voorsorg sal getref<br />

moet word. S<br />

Saamgestel deur Thys Grobbelaar (Graananalis: <strong>Senwes</strong><br />

Grainlink) en Ronél Koen (Senior GIS-tegnoloog: <strong>Senwes</strong><br />

Landboudienste) in die begin van Julie 2010.<br />

><br />

57


58<br />

AlmAl klA oor die gehAlte vAn<br />

ons WAter, mAAr moenie verder<br />

bekommerd Wees nie – ons het<br />

die oplossing vir jou probleme.<br />

stAAn die kAns om ’n 12 liter<br />

hYdro heAlth WAtersuiWerAAr<br />

te Wen ter WAArde vAn r599.<br />

naam:<br />

Van:<br />

E-pos adres:<br />

Telefoonnr:<br />

posadres:<br />

••• KompETiSiE<br />

>> teken in en wen met<br />

senwes sCenario<br />

vul net die onderstaande vorm in en en faks<br />

dit na (018) 468-7782 (vir aandag: elizma<br />

myburgh). jy kan ook per pos inskryf: stuur net<br />

jou vorm na elizma myburgh, postnet suite 32,<br />

privaat sak X10, Flamwood, 2572.<br />

stuur sommer nou jou besonderhede om ’n kans<br />

te staan om met ons spogprys weg te stap. doen<br />

dit egter voor 16 september 2010 of jy<br />

verbeur jou kans.<br />

Is jy ’n <strong>Senwes</strong> klant?<br />

wil jy graag inteken op die volgende?<br />

(dui aan met ’n x)<br />

senwes scenario (senwes tydskrif)<br />

e-scenario (senwes elektroniese nuusbrief)<br />

neem asseblief kennis dat senwes kliënte wat ’n kliënte nommer<br />

het, nie vir die <strong>Senwes</strong> Scenario hoef in te teken nie, want<br />

hulle ontvang die tydskrif outomaties. jy moet egter steeds vir<br />

die e-Scenario inteken aangesien dit nie outomaties uitgestuur<br />

word nie.<br />

mnr B Terre’Blanche is die wenner van die verwarmer,<br />

wat die kompetisieprys in Junie was.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


Francois Coetzee (middel) en Clayton Butler (regs)<br />

is onderskeidelik tot Voorsitter en Visevoorsitter<br />

van die agri nW <strong>Jongboer</strong> vereniging herkies. Saam<br />

met hulle op die foto is Boeta du Toit (uitvoerende<br />

Hoofbestuurder: agri nW).<br />

Breek weg van die<br />

koor van hopeloses<br />

die jongboere WAt <strong>Agri</strong> nW se<br />

jongboerkonFerensie op 28 mei<br />

vAnjAAr op lichtenburg bYge-<br />

Woon het, het gehoor dAt hulle<br />

die toekoms met vertroue en<br />

reAlisme tegemoet moet gAAn.<br />

die temA vAn die konFerensie<br />

WAs: “ekonomies gemobiliseer vir<br />

die toekoms”.<br />

Victor Vermeulen (motiveringspreker), ’n<br />

suid-Afrikaanse sportster voordat hy in ’n ongeluk<br />

was, het die jongboere op die punte van hul stoele<br />

gehad met sy inspirerende boodskap. “ongeag wat<br />

jou omstandighede is, kan jy steeds jou doelwitte<br />

bereik. stop die ‘as’-sindroom – almal van ons het<br />

onbeperkte potensiaal. konsentreer op dit wat jy het<br />

en nie op dit wat jy nie het nie,” het hy gesê.<br />

die gasspreker vir die dag was ernst janovsky<br />

(hoofbestuurder: Absa <strong>Agri</strong>besigheid), wat ’n suid-<br />

Afrikaanse ekonomiese vooruitskouing gegee het.<br />

volgens ernst is daar drie aspekte wat die ekonomie<br />

beïnvloed:<br />

• vraag – wat is in die verbruiker se hand? “As<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

••• NUUS •••<br />

HET Jy DIé arTIKEl GEnIET?<br />

lees op bladsy 39 meer oor ernst jonker, wat as vanjaar<br />

se <strong>Agri</strong> nW jongboer van die jaar aangewys is.<br />

><br />

59<br />

richard Hobson<br />

(agri nW se<br />

<strong>Jongboer</strong> van<br />

2009, links) en<br />

Johan Botha<br />

(Verkoops agent:<br />

John Deere,<br />

lichtenburg) by ’n<br />

John Deere 6430trekker,<br />

wat by die<br />

dag uitgestal is.<br />

<strong>Senwes</strong> was een<br />

van die borge van<br />

die konferensie.<br />

suid-Afrika bbp bo inflasie kan kry, dan het ons<br />

land die boerpot geslaan.”<br />

• tweedens is dit die wisselkoers en oopgrensbeleid;<br />

• laastens die koste van kapitaal – wat kos dit jou<br />

om op skuld te boer?<br />

dit is belangrik dat die produsent sy produksie-<br />

en prysrisiko bestuur, anders kan dit vir hom<br />

groot probleme veroorsaak. “produsente sal hul<br />

produksie-doeltreffendheid oor tyd moet opskerp om<br />

die kosteknyptang vry te spring, omdat insetkoste<br />

geneig is om vinniger toe te neem as die waarde<br />

van produsente se uitsette,” het hy gesê.<br />

danie marais (besturende direkteur: nWk) het<br />

aan die hand van ’n storie vertel dat die jongboere<br />

die koor van hopeloses moet vermy en positief<br />

moet bly, omdat hulle die toekoms van landbou en<br />

landboubesighede is. “As jy vir henry Windell, ’n<br />

bekende in sportkringe, vra hoe dit met hom gaan,<br />

antwoord hy altyd: ‘dit gaan skitterend’. baie van<br />

die mense wat henry opgelei het, het dieselfde<br />

positiwiteit in hulle as wat henry het.”<br />

volgens heinrich krüger (voorsitter: nWk<br />

direksie) moet die uitdagings wat produsente in<br />

die gesig staar, soos die beskikbaarheid van water,<br />

klimaat, wêreldmarkte en werkloosheid teenoor<br />

stakings vir hoër lone, bestuur word. S


60<br />

••• NUUS<br />

By vanjaar se <strong>Senwes</strong> Entrepreneurskompetisie op<br />

10 Junie in Bloemfontein het drie leerders dit uitgespook<br />

vir die groot prys, maar op die ou end het<br />

marno Els van Kroonstad met die beurs weggestap.<br />

Die finaliste was (voor): monique Trollip en aneleh<br />

meyer, beide van Bloemfontein. agter: dr Johan van<br />

Zyl (universiteit van die Vrystaat), marno Els (wenner)<br />

en neel rust (Bestuurder algemene Handel, <strong>Senwes</strong><br />

Village.<br />

Marno kraai koning by<br />

Entrepreneurskompetisie<br />

sY hoenders kAn nou Wel nie ’n<br />

goue eier lê nie, mAAr die<br />

19-jArige mArno els se kuikens<br />

het hom r5 000, soWel As ’n<br />

studiebeurs ter WAArde vAn<br />

r100 000, in die sAk gebring.<br />

Hierdie jong Kroonstad entre pre -<br />

neur se cheeky chicks besig heid het hom<br />

die eerste prys besorg by vanjaar se senwes<br />

entrepreneurskompetisie op 10 junie 2010 in<br />

bloemfontein.<br />

marno het verlede jaar aan hoërskool kroonstad<br />

gematrikuleer en was een van die hoërskoolfinaliste<br />

wat r2 000 ontvang het om hul besigheidsidee<br />

te implementeer. sy cheeky chicks besigheid,<br />

wat braaikuikens grootmaak en teen bekostigbare<br />

><br />

marno Els (naaslinks) wys die ou manne ’n ding of<br />

twee nadat hy as wenner van vanjaar se <strong>Senwes</strong><br />

Entrepreneurskompetisie aangekondig is. (Van links):<br />

dr Johan van Zyl (universiteit van die Vrystaat),<br />

marno, louis lingenfelder (Bestuurder: Kroonstad<br />

Village en riaan Wilken (Bestuurder: Bloemfontein<br />

Village).<br />

pryse verkoop, bestaan tans uit twee toegeruste<br />

grootmaakeenhede en ’n vrieskamer. marno was<br />

ongeveer 16 toe hy met sy braaikuikenboerdery<br />

begin het: “ek is baie lief vir hoendervleis, maar hou<br />

nie van die waterige, smaaklose soort wat in die<br />

winkels verkoop word nie en het besluit om ’n plan<br />

te maak om my eie hoenders aan te hou,” het hy<br />

verduidelik. “ek beplan om nog baie in die toekoms<br />

uit te brei,” het marno gesê, maar wou nie veel<br />

verder verklap nie.<br />

vir eers gaan hy egter sy boerdery opsy skuif<br />

en op sy studies konsentreer. “dit sal nog onder<br />

my ouers se toesig aangaan en ek sal self soveel<br />

moontlik huis toe kom om my hand daarop te<br />

hou,” het hy gesê. marno beplan om hom eers as<br />

elektrisiën te bekwaam by soltech opleidingskollege<br />

in pretoria en daarna landboubestuur aan die<br />

universiteit van die vrystaat te gaan studeer.<br />

“omdat ek so gesukkel het om iemand te kry om<br />

die finale koppeling en gas vir my vrieskamer te<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


marno by sy wenbesigheid, Cheeky Chicks, waar hy braaikuikens wat<br />

hy self grootmaak, teen bekostigbare pryse verkoop. marno het op 16<br />

al met hierdie blink idee begin woeker.<br />

doen, het ek besluit om my eers as elektrisiën<br />

te bekwaam,” verduidelik marno. danksy die<br />

kompetisie en senwes kan hierdie harde werker se<br />

drome nou verder groei.<br />

neel rust (bestuurder: Algemene handel, senwes<br />

village) het as gasspreker by die entrepreneurskompetisie-geleentheid<br />

in bloemfontein opgetree.<br />

hy het gesê dat ’n briljante idee nie sonder<br />

deursettingsvermoë uitgevoer kan word nie. “As jy<br />

jou keuses beperk tot dit wat moontlik lyk, offer jy<br />

jou drome op. streef jou drome na, want suid-Afrika<br />

is ’n puik land met baie geleenthede,” het hy aan<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

••• NUUS •••<br />

“Die <strong>Senwes</strong><br />

Entrepreneurskompetisie<br />

is ’n unieke kompetisie<br />

wat help om<br />

entrepreneurstalent te<br />

ontdek en te ontwikkel.”<br />

– dr johan van zyl (hoof van die<br />

eenheid vir entrepreneurskap) –<br />

>> hoe werk die senwes<br />

entrepreneurskompetisie?<br />

• senwes se entrepreneurskompetisie<br />

bestaan uit twee afdelings:<br />

’n laerskole-afdeling en hoërskoleafdeling,<br />

en dit word in twee fases<br />

aangebied.<br />

• die eerste fase sluit die voorlê van<br />

’n besigheidsplan en ’n onderhoud<br />

waar vrae oor entrepreneurskap<br />

gevra word, in.<br />

• die besigheidsplanne word deur<br />

die universiteit van die vrystaat<br />

se eenheid vir entrepreneurskap<br />

geëvalueer.<br />

• Aan die einde van die eerste<br />

fase word die wenner van die<br />

laerskole-afdeling aangewys en<br />

die finaliste van die hoërskoleafdeling<br />

aangekondig.<br />

• die hoërskole-finaliste dring<br />

dan deur tot die tweede fase<br />

van die kompetisie, waar hul<br />

elkeen r2 000 ontvang om hul<br />

besigheidsplan te implementeer.<br />

die jong entrepreneurs gesê.<br />

die ander finaliste in vanjaar se kompetisie<br />

– monique trollip (hoërskool sand du plessis,<br />

bloemfontein), wat produkte uit vere en stokkies<br />

vervaardig en Aneleh meyer (hoërskool Fichardtpark,<br />

bloemfontein), ’n partytjiebeplanner – het ook<br />

bewys dat hulle twee belowende entrepreneurs is<br />

om mee rekening te hou.<br />

die inskrywings vir die volgende<br />

entrepreneurskompetisie het reeds gesluit, so hou<br />

gerus hierdie proses dop om te sien wat dié jong<br />

talent volgende gaan oplewer. S<br />

><br />

61


62<br />

••• NUUS<br />

landboubesighede borg<br />

studente vir lbK kongres<br />

die lAndboubesigheidskAmer<br />

(lbk) het AAn tien topstudente<br />

vAn vYF universiteite in suid-<br />

AFrikA se lAndbouFAkulteite die<br />

geleentheid gegee om die lbk<br />

kongres op 2 en 3 junie 2010 in<br />

somerset-Wes bY te Woon. die<br />

inisiAtieF is moontlik gemAAk<br />

deur die borgskAp vAn verskeie<br />

lAndboubesighede, WAt die<br />

studente geborg het om die<br />

kongres bY te Woon.<br />

lindie Stroebel (bestuurder: ekonomiese<br />

inligting en Finansies, lbk) het gesê: “die doel van<br />

die projek is om ’n platform vir studente te skep<br />

om eerstehandse kennis op te doen oor aktuele<br />

onderwerpe wat deur deskundiges aangebied word;<br />

om kennis te maak met sakepersone in top posisies<br />

van landboubesighede en om idees en ervaringe<br />

met mekaar te deel. die sukses van die projek is<br />

reeds gesien in die netwerke wat tydens die kongres<br />

tussen landboubesighede en studente gevorm is en<br />

><br />

positiewe terugvoer wat van beide partye ontvang is<br />

na afloop van die kongres”.<br />

die lbk het deelnemende universiteite genooi<br />

om hul top senior studente wat in landbouekonomie,<br />

of ’n verwante landboubesigheidsrigting,<br />

studeer, aan te wys om die kongres by te woon.<br />

Fakulteitshoofde het studente op meriete<br />

geëvalueer en slegs die topstudente is afgevaardig.<br />

studente wat die kongres bygewoon het, is:<br />

Wim grobbelaar en jaco hanekom (universiteit van<br />

die vrystaat); harshil mitha en charl (nando) baard<br />

(universiteit van stellenbosch); michelle browne,<br />

guy ducasse en garreth sparks (universiteit<br />

kwaZulu-natal); jacques schoeman, charmaine<br />

ka makhaya en nico scheltema (universiteit van<br />

pretoria).<br />

senwes se borgskap het dit vir jaco hanekom<br />

en jacques schoeman moontlik gemaak om die<br />

kongres by te woon.<br />

“dit is goed om te sien dat landboubesighede<br />

en die lbk in studende, die deskundiges van die<br />

toekoms, belê,” het jaco hanekom gesê. “die<br />

lbk kongres was sonder twyfel een van die beste<br />

konferensies wat ek nog bygewoon het. dit het<br />

my die geleentheid gegee om die leiers van groot<br />

landboubesighede te ontmoet en te leer by die<br />

sprekers, wat van die land se mees ervare en<br />

gerespekteerde landboukundiges is. ek is nou meer<br />

as ooit gemotiveerd om eendag ook<br />

my bydrae te maak om ons landbou<br />

na nuwe hoogtes te lei”.<br />

die borgskappe het die studente<br />

se registrasie, akkommodasie, vervoer<br />

koste, ’n toelaag en promosiebaadjie<br />

ingesluit. S<br />

Jacques Schoeman<br />

(universiteit van<br />

pretoria), Jaco Hanekom<br />

(universiteit van die<br />

Vrystaat) en Johan Dique<br />

(Voormalige Besturende<br />

Direkteur: <strong>Senwes</strong>).<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010


Blye bejaardes baat by<br />

boerevereniging<br />

WAt mAAk ’n mens met ’n donA sie<br />

vAn r15 000? dAnksY senWes<br />

en die groenebloem boere vereniging,<br />

kAn die viljoenskroon<br />

sentrum vir bejAArdes nou<br />

eksperimenteer met ’n pAAr<br />

AntWoorde op hierdie vrAAg.<br />

hoeWel die bestuur nog nie<br />

seker is WAt hulle met die<br />

donAsie gAAn mAAk nie, is dAAr<br />

Wel bAie behoeFtes in, en om, die<br />

sentrum om AAn te spreek.<br />

Die r15 000 tjek, ingesamel deur<br />

groenebloem boerevereniging gedurende ’n<br />

fondsinsamelings geleentheid wat deur senwes<br />

geborg is, het hande gewissel tydens ’n geleentheid<br />

op 8 junie by die sentrum self. “dit is belangrik<br />

vir senwes om in die gemeenskap betrokke te<br />

wees, maar ons kan dit nie alleen doen nie. die<br />

inisiatief van ’n op-en-wakker boerevereniging soos<br />

groenebloem, maak dit ’n wen-wen vennootskap<br />

Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />

••• NUUS •••<br />

Die oomblik was groot<br />

toe Johan Grobler<br />

(assistent Hoofbestuurder:<br />

Korporatiewe Bemarking,<br />

<strong>Senwes</strong>, heel regs),<br />

Coenie Venter (Voorsitter:<br />

Groenebloem<br />

boerevereniging) en roelof<br />

Campher (Sekretaris:<br />

Groenebloem Boerevereniging)<br />

die r15 000 tjek<br />

aan louis Botha (Voorsitter:<br />

Viljoens kroon sentrum vir<br />

bejaardes) en annatjie<br />

Griesel (Bestuurder:<br />

Viljoenskroon sentrum vir<br />

bejaardes) oorhandig het.<br />

waarby senwes se gemeenskappe baat vind,”<br />

het johan grobler (Assistent hoofbestuurder:<br />

korporatiewe bemarking, senwes) verduidelik.<br />

johan grobler was op viljoenskroon om, saam<br />

met coenie venter (voorsitter: groenebloem boerevereniging),<br />

die tjek aan louis botha (voor sitter:<br />

viljoenskroon sentrum vir bejaardes) en sy span te<br />

oorhandig. “ons het die grootste waardering vir wat<br />

vandag hier gebeur,” het louis gesê, terwyl hy die<br />

tjek omhoog gehou het. “elke geldelike skenking is<br />

vir ons baie waardevol, aangesien dit beteken dat<br />

ons weer iets ekstra kan doen vir ons inwoners.”<br />

hierdie jaar is ’n plaaslike skool, hoërskool<br />

viljoenskroon, by die fondsinsameling betrek en die<br />

boerevereniging het dit goedgedink om ook<br />

r15 000 aan die skool te skenk. S<br />

>> nog ’n gelukkie!<br />

coenie venter (voorsitter: groenebloem boere ver-<br />

eniging) was ook die wenner van die groot prys by<br />

vanjaar se r1 miljoen somerproduksierekening trekking<br />

en het die viljoenskroon sentrum vir bejaardes<br />

genomineer as sy welsynsorganisasie. dit beteken<br />

dat, danksy die wenkombinasie van senwes en<br />

coenie, die sentrum nóg r60 000 ryker is.<br />

>> daar is 40 inwoners in die sentrum (waarvan 24 erg verswak is, 23 in self-onderhoude<br />

behuising is en 22 in meenthuise bly). >> een van hul drome is om die gebou te verf en<br />

braaigeriewe vir hul inwoners op te rig sodat hulle die buitelug kan geniet.<br />

><br />

63


64 64<br />

64 ••• iN my viSiEr<br />

Lelike lieflinge<br />

van die Bosveld<br />

Die droë kameeldoring in die sandsloot<br />

was ’n donker spookding met groteske arms<br />

en na meer as drie ure se sit in die windpomp het<br />

ek my verbeel dat hy elke nou en dan beweeg. toe<br />

’n jakkals skielik naby in die ylboomvlakte kla, het<br />

sy melankoliese roep my nekhare onwillekeurig laat<br />

rys. in die helder maanlig kon ek die vlakte sien,<br />

maar selfs met my verkyker het die skadu’s geheimsinnige<br />

donker poele gebly en die jakkals onsigbaar.<br />

’n sagte geluid skuins agter my het my aandag<br />

getrek en toe ek my kop draai, snork die “ding” reg<br />

onder die windpomp. die half vraende snork was<br />

onmiskenbaar, maar in my verbeelding het ek die<br />

luiperdmannetjie (wat skynbaar daar naby die windpomp<br />

gehou het) skuins agter my sien hurk, sy oë<br />

brandend op my rug. skielik was my rug laaistokstyf<br />

en terwyl my oë die dierasie soek sonder dat ek<br />

my kop draai, het my regterhand na die 7x57 se<br />

veiligheidsknip gesoek...toe snork die vlakvark weer.<br />

hierdie keer was die geluid onmiskenbaar en ek<br />

het ’n harde sug van verligting geslaak...toe spat die<br />

klippers soos die varke hardloop. daar was twee. dit<br />

was kwart voor nege die aand. Waarom dié twee in<br />

die nag wou kom suip weet nugter, want vlakvarke<br />

is eintlik daglopers en hul sig is by die beste van tye<br />

maar swak. soms, lyk dit my, loop hulle tog snags<br />

want ek het in die oos-kaap en ook naby pongola<br />

in noord-natal vlakvarke op helder maanligaande<br />

sien wei.<br />

twee dae na die windpomp-episode (wat in die<br />

ou suidwes-Afrika afgespeel het) het ek ’n groot<br />

beer geskiet. ek het met ’n droë loop langs gestap<br />

en toe skielik beweging sowat 100 m voor my gesien.<br />

dit was ’n sog met drie varkies en sowat 15 m<br />

agter hulle het ’n groot beer gevolg. Almal op pad in<br />

my rigting.<br />

die meeste van ons dink aan varke as regte<br />

kop-in-die-grond-diere maar het julle al opgelet hoe<br />

’n vlakvark hardloop? daardie ou groot kop word op<br />

’n baie aristokratiese wyse hoog gedra. ek het agter<br />

’n yl boompie vasgesteek en gewag...my aandag by<br />

die beer. die sog het al nader gekom...35 treë...<br />

25...15...en toe gewaar sy my. maar in plaas daarvan<br />

dat sy omdraai, het sy spoed opgetel en verby<br />

><br />

Koos Barnard<br />

my gesnel, met die jong varkies in ’n stofwolk<br />

agterna.<br />

hulle skielike vaartversneling was die beer se<br />

ondergang, want hy het effens gehuiwer, sy aandag<br />

ten volle by die sog en kleintjies. die kruishaar<br />

het oor sy kop gedans en toe word ek bewus van<br />

die mauser se skerp knal. dié ou vark het ’n mooi<br />

stel tande gehad en ek het ’n stukkie van een<br />

gebruik om ’n diamantvormige inlegsel in die kolf<br />

van my 7x57 te maak.<br />

my laaste vlakvarkjag was ’n onlangse een in<br />

die oos-kaap waar die varke op sommige plekke<br />

groot skade aanrig en uitgedun moet word. ek het<br />

’n beer bekruip wat sy oggendslapie in ’n son kolletjie<br />

geniet het. terwyl hy rus, het ek hom geruime<br />

tyd dopgehou. hy het sy een agterbeen gedurig<br />

ge strek en toe hy later opstaan, het ek gemerk dat<br />

hy kruppel in daardie been was. toe hy wegdraai<br />

en begin aanstap, het ek soos ’n vlakvark gesnork<br />

waarop hy gestop en omgedraai het, soe kend na<br />

die geluid. ek het die kruishaar laag tussen sy oë<br />

laat rus en die sneller gedruk. dis dié beer wat op<br />

die agtergrondfoto verskyn.<br />

hierdie ou lelike, mooi vratgesigdiere en operige<br />

bosveld is sinoniem en sommiges verwys na<br />

hulle as die “lelike lieflinge van die bosveld”. die<br />

troetelnaam spruit uit die feit dat hul teenwoordigheid<br />

daarop dui dat ander wild ook daar sal floreer;<br />

dat hul redelik maklik is om te jag (ideaal vir jong<br />

jagters se inlywing); dat ’n jong vark so vrek lekker<br />

smaak en dat hul potsierlike bou en komieklike<br />

wegdraf soveel plesier verskaf.<br />

daar is ook ’n ander rede waarom ek ’n sagte<br />

plekkie vir hulle het. vlakvark-sôe skroom nie om<br />

hul kleintjies te verdedig nie – teen enigiets – en<br />

groot bere verdra geen nonsens van luiperds nie.<br />

ek het selfs onlangs gelees dat veldwagters ’n<br />

dooie leeuwyfie gekry het naby ’n groot vlakvarkbeer<br />

wat sy gevang het. met een van sy tande<br />

het hy haar pens oopgeskeur en so sy lewe ten<br />

duurste verkoop. S<br />

>><br />

Koos Barnard is ’n voltydse jagskrywer.<br />

www.senwes.co.za • Augustus 2010

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!