Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad
Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad
Agri NW Jongboer - Senwes Tuisblad
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
SE<strong>NW</strong>ES<br />
scenario<br />
pieter möller<br />
positief oor landbou<br />
bothaville<br />
nuwe werkswinkel skitter<br />
ernst jonker<br />
<strong>Agri</strong> <strong>NW</strong> <strong>Jongboer</strong><br />
hoë oleïensuur<br />
nuwe weë vir<br />
sonneblom<br />
MEGANISASIE EN GRONDBEWERKING<br />
>> leefstyl<br />
auGustus 2010
inhoud<br />
redAkteursbrieF<br />
4 tye van verandering<br />
hooFstorie<br />
6 oorlêstelsel + verminderde bewerking = hoër<br />
opbrengste en laer koste<br />
lAndbou-tegniek<br />
10 produsente moet beplan en aanpas om sukses<br />
te smaak<br />
nuus@<br />
14 senwes se visier ingestel op notering<br />
15 www.watisnuutopdiewebtuiste.co.za<br />
senWes villAge<br />
16 (on)kruidjie roer my nie<br />
20 put the spring back in your step<br />
22 kroonstad village kry ’n eerste kersie op hul<br />
nuwe “koek”<br />
24 netheid, diens en tevrede klante is bothaville<br />
se motto<br />
28 village ernstig oor klantediens<br />
senWes grAinlink<br />
30 sonneblom bied nuwe geleentheid vir<br />
produsente<br />
kollig op ernst jonker<br />
39 biologiese bewerking maak van ernst ’n wenner<br />
senWes credit<br />
44 r1 miljoen-trekking: ontmoet die wenners<br />
47 mensekennis bring jou ver<br />
’n dekade by credit wys lojaliteit<br />
toekomsblik<br />
48 Weerstand teen glifosaat: As insekte hul eie kop<br />
begin volg...<br />
Dui <strong>Senwes</strong> Scenario-artikels aan wat beskikbaar<br />
is op <strong>Senwes</strong> se webwerf by www.senwes.co.za<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
developing <strong>Agri</strong>culture<br />
52 getting to grips with grain hedging<br />
in gesprek met<br />
32 pieter möller: positief oor die landbou<br />
Algemeen<br />
5 Alles en nog WAt: spotprent; sê Wie; uit<br />
ouma se medisynekas en meer<br />
40 leeFstYl: resep; sokker; fliekresensie;<br />
kompetisies; rugby; vir die jongspan<br />
57 druppels op die dAk: te veel reën gee<br />
graadprobleme<br />
rubrieke<br />
56 <strong>Agri</strong>-Wenke: vleispryse lyk goed, maar mielies<br />
steeds in oorvloed<br />
55 vir die siel: onweerstaanbare water<br />
64 in mY visier: lelike lieflinge van die bosveld<br />
kompetisie<br />
58 teken in en wen!<br />
nuus<br />
59 breek weg van die koor van hopeloses<br />
60 marno kraai koning by entrepreneurskompetisie<br />
62 landboubesighede borg studente vir lbk<br />
kongres<br />
63 blye bejaardes baat by boerevereniging<br />
op die voorblad<br />
•••<br />
Augustus 2010 • megAnisAsie-uitgAWe<br />
toni landro (bestuurder:<br />
bothaville Werkswinkel) en sy<br />
span spog met ‘n splinternuwe<br />
werkswinkel, waar netheid, diens<br />
en klantetevredenheid voorrang<br />
geniet. sien bl. 24.<br />
><br />
3
4<br />
••• rEDaKTEUrSBriEF<br />
Tye van verandering<br />
Verandering is dalk so goed soos<br />
’n vakansie, maar dit is nie altyd maklik of sonder<br />
pyne nie.<br />
ek onthou toe ek nog met my neus in die boeke<br />
gesit het op technikon, het ek begin om met allerhande<br />
verskillende haarkleure te eksperimenteer.<br />
dan was dit bruin, dan swart, dan blond, maar een<br />
kleur wat ek nooit probeer het nie, is rooi.<br />
eendag besluit ek toe om rooi aan te durf, maar<br />
nie ’n donkerrooi of bruinrooi nie, nee, dié kleure<br />
was te mak. ek mik vir die vuurrooi stopstraatkleur.<br />
maar op my blonde hare vat dit net op die punte –<br />
en dis pienk! nodeloos om te sê, moes ek my weg<br />
vinnig na ’n haarkapper vind om dié vreeslike kapsel<br />
reg te toor.<br />
so is dit maar met verandering – dit is nie altyd<br />
goed nie. maar soms is dit nodig. in vandag se<br />
land bouwêreld, met klimaatsverandering duidelik<br />
waarneembaar en tegnologie wat teen ’n verbysterende<br />
pas ontwikkel, is verandering amper ’n<br />
gegewe. dit is egter belangrik om daarna te kyk as<br />
’n geleentheid – om te leer, of selfs meer sukses te<br />
smaak.<br />
in hierdie uitgawe van die <strong>Senwes</strong> Scenario<br />
word daar veral gekyk na die voordele van minimum<br />
bewerking en wat jy nodig het om dit toe te pas.<br />
lees op bladsy 6 wat die verskille tussen konvensionele<br />
bewerking en minimum bewerking behels.<br />
SE<strong>NW</strong>ES ScENario<br />
hoofredakteur<br />
Johan Grobler, Assistent Hoofbestuurder:<br />
Korporatiewe Bemarking,<br />
<strong>Senwes</strong>, Tel: (018) 464-7199<br />
E-pos: johan.grobler@senwes.co.za<br />
waarnemende redakteur/<br />
uitgewer<br />
Johan Smit, Infoworks<br />
Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 553 7806<br />
E-pos: johan@infoworks.biz<br />
><br />
medewerkers<br />
Koos Barnard, ds Willie Botha, Ilana<br />
Koegelenberg, Dries Kruger, Sipho<br />
Lowane, Mariana Purnell, Boet van Zyl,<br />
Peter Zeier.<br />
advertensies<br />
Ingrid Bailey, Infoworks<br />
Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 744 6971<br />
E-pos: ads@infoworks.biz<br />
uitgegee en grafies versorg<br />
deur infoworks<br />
Uitlegkunstenaar: Mercia Venter<br />
Tel: (018) 468-2716, Postnet Suite 32,<br />
Privaat sak X10, Flamwood, 2572<br />
• Alle regte van die inhoud van <strong>Senwes</strong> Scenario word voorbehou ingevolge die bepalings van Artikel 12 (7) van die Wet op Outeursreg.<br />
• Die eienaar en uitgewer aanvaar nie aanspreeklikheid vir enige uitlatings in advertensies, promosie-artikels of deur medewerkers nie.<br />
Elmarie Cronje<br />
op bladsy 48 gesels ons oor hoe gmo-gewasse<br />
deur die jare aangepas en verander is – en wat<br />
hierdie verandering vir produsente beteken.<br />
daar is ook weer heerlike pryse op die spel –<br />
van dvd’s tot boeke tot matriekafskeidpakkette en<br />
rugbykaartjies. iets vir die hele gesin.<br />
gepraat van verandering – hierdie is ook my<br />
laaste uitgawe as redakteur van <strong>Senwes</strong> Scenario.<br />
na ’n betrokkenheid van meer as vyf jaar in die<br />
landbou joernalistiek en by die interne en eksterne<br />
tydskrifte van senwes, is daar nuwe loopbaan ge -<br />
leent hede wat wink. dankie vir die drie eerste uitgawes<br />
van <strong>Senwes</strong> Scenario as volwaardige klantetydskrif<br />
wat jy saam met my deurgemaak het. dit<br />
was ’n voorreg om deel van die landboufamilie te<br />
kon wees.<br />
Ons neem met hierdie uitgawe van senwes scenario<br />
afskeid van Elmarie. Sy het al ’n bekende gesig geword by<br />
boeredae, kongresse en landbougeleenthede en ons sal<br />
haar insette en liefde vir die joernalistiek mis. Baie sterkte<br />
met jou loopbaan, Elmarie – en onthou, eenmaal deel van<br />
die landboufamilie, altyd deel…<br />
– Johan Grobler, Hoofredakteur<br />
subskripsie<br />
Marie Erasmus, <strong>Senwes</strong><br />
Tel: (018) 464-7568<br />
Faks: (018) 464-7772<br />
E-pos: marie.erasmus@senwes.co.za<br />
eienaar<br />
<strong>Senwes</strong>, Posbus 31, Klerksdorp, 2570<br />
Tel: (018) 464-7800<br />
drukwerk<br />
BM Kagiso<br />
Tel: (011) 622-3820<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
Pieter & Tsepo<br />
Soos wat insetkoste in die landbou toeneem, probeer produsente om te spaar waar<br />
hulle kan. In terme van grondbewerking, beteken dit dat minimum bewerking besig is<br />
om in gewildheid toe te neem.<br />
The wonderful world of corn<br />
• there are more than 3 500 different uses for<br />
corn products. corn does much more than feed<br />
people and livestock! it is processed and used in<br />
such things as baby food, chewing gum, dessert<br />
icing, fireworks, ethanol fuel, peanut butter, antibiotics,<br />
potato chips, soap, and paint. it’s also<br />
used in vitamins, the manufacturing of photographic<br />
film, and in the production of plastics.<br />
• corn has an incredibly long shelf life. Archeologists<br />
have been able to pop 1 000-year-old<br />
popcorn!<br />
• Farmers grow corn on every continent, except<br />
Antarctica. S<br />
source: http://www.cornfieldmaze.com/planting_facts.html<br />
>> uit ouma se medisynekas<br />
Bysteek: krap die angel met ’n mes<br />
uit. maak ’n koeksodapasta en plaas<br />
dit op die steekplek. dit trek die gif uit.<br />
Koorsblare: gebruik vanieljegeursel en<br />
plaas dit met ’n oorstokkie op die koorsblaar.<br />
die vanieljegeursel droog die koorsblaar uit.<br />
Brandwonde: As jy jouself gebrand het en nie ’n<br />
salfie het om aan te smeer nie, smeer tandepasta<br />
aan. dit trek die brand gou uit.<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
allES EN NoG WaT • THiS aND THaT •••<br />
>> says who?<br />
if my critics saw me<br />
walking over the<br />
thames they would<br />
say it was because i<br />
couldn’t swim.<br />
– margaret thatcher –<br />
>> sê wie?<br />
dit beteken nie altyd<br />
veel om ’n man van<br />
belang te wees nie.<br />
die belangrikste persoon<br />
op ‘n begrafnis<br />
is die dooie man.<br />
– cj langenhoven –<br />
Neither<br />
wolf, nor<br />
tiger<br />
tasmanian tiger-wolf is an extinct wolf-like carnivo<br />
rous marsupial of tasmania with stripes on its<br />
back. despite its name, this animal is neither<br />
a tiger nor a wolf and it is closely related to the<br />
kangaroo. tasmanian tiger-wolf has a pouch for<br />
its babies to climb in. the extinction of the tasmanian<br />
wolf is attributable solely to activities of<br />
human beings, it became extinct in 1936. S<br />
source: http://www.interestingfacts.org/?page=index<br />
Knoffelasem: kou vars mint, ’n koffieboontjie,<br />
pietersielie of seldery.<br />
Warmwatersak: gooi een teelepel sout in<br />
om langer warm te hou.<br />
Warmfles: maak ’n gevlekte fles skoon met drie<br />
eet lepels koeksoda en kookwater. laat staan vir<br />
15 minute, spoel uit en laat droog word. S<br />
bron: http://www.peterjasie.co.za/Boererate<br />
><br />
5
6<br />
••• HooFSToriE<br />
Oorlêstelsel + verminderde bewerking =<br />
hoër opbrengste<br />
produsente WAt nie vAnjAAr in<br />
stAAt is om hul produksieskuld<br />
te diens nie, sien ongetWYFeld<br />
rooi ligte Flikker. een<br />
mAnier om so ‘n situAsie te<br />
verhoed, is om met nuWe oë<br />
nA boerderYbestuur te kYk. in<br />
die gevAl sAl op Alle uitgAWes<br />
besnoei moet Word – soos bv.<br />
deur minder te plAnt.<br />
> TEKS: ElmarIE CronJE<br />
Die drie veranderlikes met die<br />
grootste invloed op die plaaslike mielieprys is die<br />
rand-dollar wisselkoers en die chicago-prys aan<br />
die een kant en vraag en aanbod op die vrye mark<br />
aan die ander kant. hiervan het die produsent slegs<br />
beheer oor aanbod. hy moet dus minder mielies<br />
produseer of andersins alternatiewe gebruike vir<br />
mielies vind. uitvoer is nie ‘n oplossing nie weens<br />
die lae pryse waarteen dit moet plaasvind.<br />
><br />
verder het die lae mielieprys ook ‘n<br />
kettingreaksie. produsente se krisis syfer deur<br />
na die verkoopsyfers van trekkers en ander<br />
plaaswerktuie, want produsente wil hul trekkers<br />
langer in produksie hou. ongelukkig gebruik ‘n ou<br />
trekker weens slytasie meer diesel as ‘n nuwe, wat<br />
produksiekoste verhoog. trekkers moet dus deeglik<br />
onderhou word.<br />
sommige produsente bied dié krisis die hoof<br />
deur hul vee-afdeling uit te brei. Ander oorweeg<br />
slimmer en nuwer maniere van bewerking; soos<br />
minimum bewerking en geenbewerking.<br />
daar is bewys dat dit redelik kostedoeltreffend<br />
is om na ‘n gekombineerde stelsel van oorlê,<br />
verminderde bewerking en spoorverkeer oor te<br />
skakel. die risiko van droëland mielieboerdery<br />
word hierdeur verklein. let egter daarop dat die<br />
aanvanklike oorskakeling druk op die produsent se<br />
kontantvloei plaas.<br />
die opbrengste lê dus in hoër opbrengste teen<br />
verlaagde koste.<br />
in ‘n oorlêstelsel kan die waardevermindering<br />
van trekkers en implemente verlaag word. omdat<br />
minder bewerk word, is minder trekkers en<br />
implemente nodig. dit besnoei vanselfsprekend<br />
ook die brandstofkoste en koste vir herstel en<br />
onderhoud.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
en laer koste<br />
verminderde bewerking benodig implemente<br />
wat vir spoorverkeer aangepas is, planters wat<br />
in stoppels en kaal grond kan plant en goeie<br />
boerderybestuur. suksesvolle oorlêstelsels benodig<br />
grondtipes wat ‘n jaar se reënval, of minstens die<br />
grootste gedeelte daarvan, kan opvang en stoor. Alle<br />
gronde is nie hiervoor geskik nie.<br />
verminderde bewerking is daarop ingestel om<br />
die primêre bewerking uit te skakel of drasties te<br />
verminder. van die ander bewerkings word dan ook<br />
gaandeweg met chemiese onkruidbeheer vervang<br />
om daardeur “baster-geenbewerking” te doen.<br />
hierdie proses gaan voort tot die laaste tree gegee<br />
word, waarna daar net geplant, gespuit en gestroop<br />
word.<br />
‘n Waarskynlike oplossing is om ‘n oorlêstelsel<br />
met ‘n verminderde bewerkingstelsel of ‘n<br />
geenbewerkingstelsel te kombineer waarin<br />
opbrengste verhoog en produksiekoste verlaag word.<br />
grondverdigting kan ook met minimum<br />
bewerking en spoorverkeer beheer word.<br />
grondverdigting is ‘n gevolg van konvensionele<br />
bewerking en seker een van die belangrikste redes<br />
om verminderde of geenbewerking te oorweeg.<br />
spoorverkeer speel ‘n kernrol in geenbewerking.<br />
daarvolgens beweeg die trekker altyd op dieselfde<br />
spore wanneer daar geplant en onkruidbestryding<br />
gedoen word. ‘n stroper loop egter wyer as ‘n<br />
trekker. die stroper kan óf gelos word om die<br />
enigste een te wees wat nie in die spore loop nie, óf<br />
die trekker se spoor moet wyer gemaak word deur<br />
middel van wielspasieerders.<br />
daar is verskeie maniere om grondverdigting te<br />
meet. die goedkoopste manier is om ‘n profielgat te<br />
grawe. daarin kan hy sien hoe diep die wortels die<br />
grond binnegedring het, terwyl ‘n ploeglaag met die<br />
blote oog waargeneem kan word. Wisselbou speel<br />
ook ‘n rol, want sommige gewasse het ‘n groot<br />
wortelstelsel, wat die grond losser maak. goeie<br />
wisselbou laat die grond in ‘n beter toestand en met<br />
‘n groter vermoë om weerstand teen verdigting te<br />
bied.<br />
geenbewerking het ten doel om die grond so<br />
min moontlik te versteur. onkruidbeheer word in die<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
>> voordele van<br />
geenbewerking<br />
HooFSToriE •••<br />
• produksiekoste daal wesenlik.<br />
• plant- en spuitprosesse is besonder vinnig.<br />
• daar kan gewoonlik tydig geplant word.<br />
• grondvogbestuur word bevoordeel omdat<br />
grond nie uitdroog weens bewerking nie en<br />
infiltrasie goed is weens plantreste op die<br />
grond<br />
• die lande waai nie.<br />
• die organiese humusvlak van die grond kan<br />
moontlik effens opbou.<br />
• trekkragvereistes is wesenlik minder.<br />
• Wortelsiektes word beperk omdat<br />
die gewasse se wortels nie tydens<br />
skoffelbewerking beskadig word nie.<br />
• die brandstofrekening en die koste van<br />
herstel en onderhoud is meer as die helfte<br />
minder.<br />
• minder arbeid word benodig.<br />
• sekere voordelige mikrobes in die grond<br />
neem toe.<br />
>> nadele van<br />
geenbewerking<br />
• uitmuntende boerderybestuur moet<br />
toegepas word.<br />
• As bestaande planters nie aangepas en<br />
gebruik kan word nie, moet duur planters<br />
aangekoop word, wat die boerdery se vaste<br />
koste kan verhoog.<br />
• Wisselbou met moontlik minder<br />
winsgewende gewasse is soms<br />
noodsaaklik.<br />
• kalk word nie deeglik met die grond<br />
vermeng nie.<br />
• koste aan landbouchemiese middels is<br />
wesenlik hoër.<br />
vervolg op bladsy 8<br />
><br />
7
8<br />
••• HooFSToriE<br />
Oorlêkoste + verminderde bewerking<br />
vervolg van bladsy 7<br />
geheel chemies en/of biologies gedoen. planters<br />
plant die saad en kunsmis direk in die onbewerkte<br />
grond deur slegs ‘n klein voortjie te maak. van die<br />
belangrikste suksesfaktore van geenbewerking is<br />
onkruidbeheer en die bestuur van grondverdigting.<br />
om radikaal van konvensionele skoonbewerking<br />
na geenbewerking oor te skakel, kan soms baie<br />
riskant wees. die produsent wat dit wil doen,<br />
moet reeds deeglike kennis dra van die beginsels,<br />
tegnieke en praktyke van geenbewerking.<br />
geenbewerking vereis ‘n baie hoë vlak van bestuur<br />
en veral tegnieke soos om glifosaat effektief te<br />
spuit, moet deur die produsent onder die knie gekry<br />
word. beheerde spoorverkeer blyk inherent deel te<br />
wees van ‘n geenbewerkingstelsel en die produsent<br />
moet dit doeltreffend kan toepas.<br />
omdat daar geen meganiese onkruidbeheer<br />
met geenbewerking plaasvind nie, moet die<br />
onkruidbeheerprogram haarfyn uitgewerk word.<br />
nou rywydtes word dikwels as ‘n voorvereiste vir<br />
suksesvolle geenbewerking voorgehou.<br />
omdat plantreste op die grond gelaat word, is<br />
die voorkoms van siektes in ‘n monokultuurstelsel<br />
‘n wesenlike probleem met geenbewerking.<br />
>> grondverdigting<br />
1<br />
2<br />
3<br />
beperk verkeer tot die minimum deur die land<br />
so min moontlik te bewerk. met intensiewe<br />
bewerking kan tot 80% van die land deur<br />
werktuie se wiele beïnvloed word.<br />
gee aandag aan die wyse waarop ’n vrag se<br />
gewig versprei word. maak seker die asse dra<br />
almal ewe swaar en dat die gewig eweredig<br />
versprei is.<br />
die soort werktuig het ’n groot invloed. ’n<br />
trekker met smal buitebande oefen groter<br />
druk uit op die oppervlakte waarmee dit<br />
in aanraking kom, terwyl breë bande en<br />
veral rusperbande die gewig oor ’n groter<br />
oppervlak versprei. kruislaagbande is die<br />
nadeligste om te gebruik. straallaagbande<br />
><br />
Wisselbou is dus van kardinale belang om die<br />
opbou van patogene te beperk. daar kan gekyk<br />
word na sojabone en sonneblom as moontlike<br />
wisselbougewasse. lae ph en ander wanbalanse<br />
ten opsigte van grondchemiese eienskappe moet<br />
vooraf reggestel word deur misstowwe behoorlik in<br />
die grond in te meng.<br />
erosie kan deur geenbewerking bekamp word.<br />
Aangesien die grond nie omgeploeg word nie, bly<br />
die gewasse se wortels agter, wat spoelskade keer<br />
wanneer dit reën. dié verbouingsmetode keer ook<br />
winderosie omdat die oesreste op die grond gelos<br />
word nadat die gewas gestroop is. dit keer dat die<br />
bogrond wegwaai.<br />
ImplEmEnTE VIr GEEnBEWErKInG<br />
die belangrikste implemente is eerstens ‘n gifspuit,<br />
dan ‘n planter, trekker en stroper. logisties is ‘n<br />
dieselkar, waterkar, tapkar en sleepwaens nodig.<br />
op sandgronde moet ook voorsiening gemaak word<br />
om, indien nodig, verdigte sones te kan opbreek en<br />
om kalk te kan inwerk. ‘n duisendpoot kan weens<br />
oesreste aanpak. ‘n planter met ‘n wye vooropsnyer<br />
wat stoppels wegwerk en ‘n skoon plantsone laat, is<br />
grondverdigting is waarskynlik een van die grootste knelpunte van geenbewerking. hier is<br />
tien maniere om grondverdigting te voorkom.<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
veroorsaak minder verdigting.<br />
banddruk verg baie aandag. hoe laer<br />
die band druk, hoe minder is die druk op<br />
die grond. dit moet egter nie laer as die<br />
vervaardiger se aanbevelings wees nie,<br />
anders verhoog dit druk op die grond via die<br />
sykante.<br />
band- en vraggrootte speel ’n rol. gebruik<br />
eerder breë bande vir trekkers, stropers,<br />
sleepwaens en swaar werktuie soos kunsmisstrooiers<br />
en planters.<br />
grond verdig ook weens wielglip. dit gebeur<br />
as die trekker swaar trek en die bande oud en<br />
verslete is.<br />
grondbewerking is ook ’n sondaar. Wanneer<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
waardevol en dan moet met ‘n tweewielduisendpoot<br />
gewerk word.<br />
die planter moet spesiaal vir geenbewerking<br />
ontwerp wees. dit moet in staat wees om deur die<br />
oesreste te plant ten einde die saad en kunsmis<br />
diep genoeg in die grond te plaas sodat dit behoorlik<br />
met die grond kontak maak.<br />
die gifspuit moet deeglik gekalibreer word.<br />
en presies die regte hoeveelheid spuitstof moet<br />
toegedien word om onnodige koste te vermy. die<br />
produsent moet die regte grootte en tipe spuitkoppe<br />
gebruik om te voorkom dat die spuitstof wegdryf en<br />
die doeltreffendheid van die bespuiting sodoende<br />
verminder word.<br />
twee tipes spuite word gebruik. eerstens ‘n<br />
balkspuit wat vooropkoms-onkruiddoder toedien<br />
en dan ‘n skermspuit wat afskortings rondom die<br />
spuitstukke het om tussen die gewasrye te spuit<br />
wanneer die onkruid doodgespuit moet word sonder<br />
dat die spuitstof op die gewasse beland.<br />
produsente moet hul buurman in ag neem<br />
wanneer daar gespuit word om skade aan<br />
sensitiewe gewasse te voorkom.<br />
die stroper moet in staat wees om die oesreste<br />
eweredig oor die land te versprei want dit het ‘n<br />
regstreekse uitwerking op die volgende aanplanting<br />
se stand en opbrengs.<br />
voordat jy begin met die oorskakeling na<br />
geenbewerking, moet die volgende vrae<br />
8<br />
9<br />
grond geploeg word, maak dit die grond<br />
enersyds los sodat die gewas maklik kan<br />
groei. Andersyds beskadig dit die grond se<br />
struktuur en die grond se vermoë om water<br />
en plantvoedingstowwe aan groeiende plante<br />
beskikbaar te stel. As grond omgeploeg word,<br />
oksideer die organiese materiaal en breek<br />
dit vinniger af, sodat daar minder weerstand<br />
teen kompaktering is. los grond verdig ook<br />
makliker.<br />
vermy dit om baie nat grond te bewerk. die<br />
beste is om droë lande eerste te bewerk en<br />
lande wat geneig is om lank nat te bly, vir<br />
laaste te los.<br />
grondbewerking kan ook ’n ploeglaag<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
10<br />
HooFSToriE •••<br />
beantwoord word:<br />
• sal dit werk in jou omgewing en met die tipe<br />
grond wat jy het?<br />
• hoe en waar gaan jy begin?<br />
• sal jy jou lande kan skoonhou en is ‘n algehele<br />
chemiese boerdery haalbaar?<br />
• Watter tipe planter moet jy gebruik?<br />
• Wat is die regte rywydtes en hoeveel rye moet jy<br />
plant om by die stroper aan te pas?<br />
• het jy die regte trekkers (kW) om die werk te<br />
doen?<br />
• het jy die regte werktuie? Wat moet jy aankoop?<br />
• kan jy moontlik jou bestaande werktuie aanpas?<br />
• sal jy grondverdigting kan beheer?<br />
FaKTorE WaT Kan HElp mET DIE<br />
omSKaKElInG:<br />
• maak gebruik van die ondervinding en<br />
kundigheid van produsente wat reeds die stelsel<br />
gebruik<br />
• maak vryelik gebruik van nuwe tegnologie<br />
• maak rekenaartegnologie ‘n integrale deel van<br />
jou boerdery<br />
• kommunikeer gereeld en vryelik met suksesvolle<br />
produsente oor jou vordering. S<br />
>><br />
Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />
e-pos aan johan@infoworks.biz<br />
veroorsaak. dit is ’n verdigtingslaag wat deur<br />
die ploegskaar veroorsaak word. hierdie laag<br />
kan so dik word dat plantwortels nie daardeur<br />
kan groei om by die grondvog uit te kom nie.<br />
dit kan voorkom word deur die grond nie altyd<br />
ewe diep om te ploeg nie en die ploegdiepte<br />
af te wissel.<br />
Wanneer dit stortreën, tref groot waterdruppels<br />
die grond met so ’n harde slag dat dit ’n<br />
kors op die grond kan vorm. dit gebeur veral<br />
wanneer die grond vir ’n tydperk tussen die<br />
verbouing van twee gewasse braak lê sonder<br />
die beskerming van plantreste. dit is dus<br />
raad saam om altyd oesreste op die land<br />
te hou.<br />
><br />
9
10<br />
••• laNDBoU-TEGNiEK<br />
><br />
Produsente moet<br />
beplan en aanpas<br />
om sukses te smaak<br />
in die lAndbou, WAAr die eFFek<br />
vAn ’n resessie geWoonlik eers<br />
lAter sigbAAr is in vergelYking<br />
met Ander sektore, het die<br />
Werklikheid vAn die resessie<br />
nou eers sY tAnde geWYs. dit<br />
is verAl lAe kommoditeitsprYse<br />
WAt WinsmArges onder druk<br />
plAAs. die tipe geWAs en getAl<br />
hektAre WAt deur die produsent<br />
AAngeplAnt kAn Word, sAl dus<br />
bepAAl Word deur die kApitAAl<br />
WAt hY beskikbAAr het.<br />
> TEKS: BoET Van Zyl<br />
produsente moet reeds in die<br />
beplanningsfase van gewasaanplanting die volgende<br />
dinge in ag neem, aangesien dit ’n direkte invloed<br />
op winsmarges sal hê:<br />
• die weersomstandighede en<br />
klimaatsvooruitsigte;<br />
• die voorraadvlakke en vlakke van produksie vir<br />
verskillende grane;<br />
• die verwagte kommoditeitspryse van verskillende<br />
grane; en<br />
• die berekende begrote insetkoste van<br />
verskillende gewasse.<br />
verder is dit ook belangrik om te onthou dat die<br />
prysmeganisme van byvoorbeeld witmielies by die<br />
aanplantingskatting in oktober, die prys en eindvoorraad<br />
van April vir een en ’n half jaar in die<br />
toekoms sal beïnvloed. ter voorbeeld: oktober 2009<br />
se skatting het reeds ’n invloed op die eindvoorraad<br />
van April 2011 en dit is gevolglik ’n prysdrywer. die<br />
April 2010-eindvoorraad speel egter ook ’n rol.<br />
BESTuDEEr DIE BESKIKBarE InlIGTInG<br />
in Grafiek 1 kan gesien word hoe die oppervlakte<br />
wat beplant is oor tyd afgeneem het, met gepaardgaande<br />
verhoogde opbrengs per hektaar wat tot<br />
gevolg het dat voorrade steeds hoog bly en dus druk<br />
op pryse en marges plaas.<br />
Wat verder ’n belangrike rol speel in die pryse en<br />
gevolglik die marge wat die produsent kan realiseer<br />
vir die kommoditeite, is die voorraadvlakke van die<br />
spesifieke kommoditeit.<br />
Wanneer plaaslike voorrade hoog is, word uit-<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
voer markte gebruik om die balans te herstel. die<br />
rand/dollar-wisselkoers en die wêreldvoorraad bepaal<br />
egter tot watter mate, indien enige, oorskotvoorraad<br />
ekonomies uitgevoer kan word. die oorskot mielies<br />
word veral in die wêreldvoedselskema ingekoop.<br />
suid-Afrika kan weens liggingsvoordele vir uitvoere<br />
na Zimbabwe en ander gebiede in suider-Afrika<br />
mede dingende pryse beding, wat so ook die plaaslike<br />
graanprys kan ondersteun.<br />
die wêreldwye resessie het egter druk op finansiering<br />
vir die aankoop van mielies geplaas en<br />
gevolglik sit suid-Afrika met die grootste oordragvoorraad<br />
tot op hede.<br />
Grafiek 2 wys die verwantskap tussen die suid-<br />
Afrikaanse witmielie-oordragvoorraad en die safexprys<br />
daarvan.<br />
dit is duidelik dat soos voorraadvlakke daal, die<br />
pryse styg en in Grafiek 3 kan gesien word wat die<br />
effek is van twee jare wat in baie opsigte dieselfde<br />
verloop het, waar die lae kommoditeitsprys veroorsaak<br />
dat produsente sukkel om hul direkte insette<br />
te dek.<br />
grafiek 3 wys die verloop van die witmielieprys<br />
van 2005 teenoor die mielieprys van 2010. die<br />
vraag is: gaan die prys ook nou sy draaipunt bereik?<br />
die lae mielieprys van 2005 is gevolg deur ’n droër<br />
jaar en ook die strategie van produsente wat minder<br />
aangeplant het in die daaropvolgende jaar.<br />
WaT Gaan DIE GraanproDuSEnT DIE<br />
KomEnDE SEISoEn DoEn?<br />
die kruks van die saak is dat die suid-Afrikaanse<br />
produsent uiters doeltreffend produseer en dat<br />
daar gevolglik te veel mielies geproduseer word.<br />
om die probleem aan te spreek, moet daar ’n<br />
groter basis van verbruik geskep word, hetsy deur<br />
uitvoere, aanwending deur die hoenderbedryf of<br />
as energiebron in die brandstofbedryf. die ander<br />
alternatief is dat daar minder geplant moet word,<br />
maar, soos reeds gesien in grafiek 1, het dit tot op<br />
hede nie tot ’n vermindering in voorraad gelei nie.<br />
indien alle hektare, soos in die vorige seisoen,<br />
vir mielies aangewend word, is dit met die huidige<br />
scenario moeilik om in te sien dat daar, soos in<br />
die 2004/2005-seisoen, ’n vinnige herstel in die<br />
mielieprys kan wees.<br />
TE VEEl SonnEBlom ooK proBlEmaTIES<br />
om dalk meer sonneblom as alternatief aan te<br />
plant, kan aanleiding gee tot ’n situasie waar die<br />
sonne blomprys onder druk verkeer, aangesien die<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
vervolg op bladsy 12<br />
laNDBoU-TEGNiEK •••<br />
Grafiek 1: Hektare mielies aangeplant teenoor<br />
opbrengs per hektaar van 1980 tot 2009.<br />
Grafiek 2: Die verwantskap tussen die Suid-afrikaanse<br />
witmielie-oordragvoorraad en die Safexprys.<br />
Grafiek 3: ’n Vergelyking tussen die 2004/2005witmielieprys<br />
en die 2009/2010-witmielieprys.<br />
Grafiek 4: mielie- en sonneblomprystendens van<br />
1980 tot 2009.<br />
><br />
11
12<br />
••• laNDBoU-TEGNiEK<br />
Produsente moet beplan en aanpas<br />
vervolg van bladsy 11<br />
mielie- en sonneblompryse redelike sterk ooreenkomste<br />
toon, soos in Grafiek 4 gesien kan word.<br />
indien sonneblom egter oorweeg word, moet dit<br />
vir strooptyd geprys word, met ander woorde pryse<br />
moet vroegtydig bestuur word en daar moet nie eers<br />
by strooptyd geprys word nie.<br />
VErGElyK DIE WErKlIKHEID<br />
mET DIE BEGroTInG<br />
die insetkostevergelyking in die Wesselsbron-distrik,<br />
wat verkry is uit werklike data sowel as vanaf senwes<br />
se inkomste-kosteberamings, word in Tabel 1<br />
getoon. die werklike gemiddelde prys wat per ton vir<br />
mielies behaal is, is gebruik. die styging in direkte<br />
koste kan ook gesien word.<br />
die sprong van die 2007/2008-seisoen tot die<br />
><br />
aug<br />
2005<br />
aug<br />
2006<br />
2008/2009-seisoen is die verhoging in kunsmis-<br />
en brandstofpryse. in die 2008/2009-jaar kon<br />
relatiewe goeie pryse nog die verhoging absorbeer,<br />
maar ’n drastiese daling in kommoditeitspryse in<br />
2009/2010 en die verhoging in koste laat marges<br />
krimp en laat produsente met oorlaatskulde vir<br />
2009, met mielies in die silo’s wat as sekuriteit<br />
moet dien. indien ons die twee vergelykbare jare<br />
van 2005 en 2009 in ag neem, bly die produkprys<br />
egter daal en is die 2009-verlies op mielies veel<br />
groter as dié van 2005.<br />
indien daar na tabel 1 gekyk word, is dit duidelik<br />
dat mielieproduksiemarges in die komende seisoen<br />
onder druk sal verkeer en dat enige vaste uitgawes<br />
verder druk op winsgewendheid plaas. die tendens<br />
is egter dat vaste koste deurlopend styg. vaste<br />
TaBEl 1: DIE WErKlIKE SyFErS VIr mIElIES VErKry Van mEDEWErKErS In DIE WESSElSBron-DISTrIK,<br />
Saam mET DIE BEGroTE SyFErS Van SEnWES.<br />
aug<br />
2007<br />
aug<br />
2008<br />
aug<br />
2009<br />
Begroot Begroot<br />
aug<br />
2010<br />
aug<br />
2011<br />
gewasopbrengs (t/ha) 5,10 5,36 5,08 6,42 6,43 5,5 5,5<br />
gemiddelde prys (r/ton) 598 1 161 1 564 1 617 1 384 1 000 1 000<br />
gelykbreek (t/ha – direkte koste) 3,16 2,12 1,62 2,14 3,01 4,67 4,79<br />
gelykbreek (t/ha – totale koste) 4,25 2,82 2,11 2,89 4,26 6,58 6,89<br />
gelykbreek (r/ton) – direkte koste 370 459 497 538 647 850 871<br />
gelykbreek (r/ton) – totale koste 498 611 650 728 917 1 197 1 253<br />
direkte koste (r/ha) 1 888 2 460 2 528 3 453 4 163 4 674 4 792<br />
bruto vertakking marge (r/ha) 1 163 3 763 5 421 6 927 4 737 826 708<br />
vaste koste (r/ha) 651 817 775 1 222 1 735 1 909 2 100<br />
netto vertakking wins (r/ha) -181 2 151 3 778 5 283 2 447 -1 083 -1 392<br />
TaBEl 2: DIE WErKlIKE SyFErS VIr SonnEBlom VErKry Van mEDEWErKErS In DIE WESSElSBron-DISTrIK,<br />
Saam mET DIE BEGroTE SyFErS Van SEnWES Van 2005 ToT 2010.<br />
Begroot Begroot<br />
aug<br />
2005<br />
aug<br />
2006<br />
aug<br />
2007<br />
aug<br />
2008<br />
aug<br />
2009<br />
aug<br />
2010<br />
aug<br />
2011<br />
gewasopbrengs (t/ha) 1,48 1,55 1,90 2,57 2,02 2 2<br />
gemiddelde prys (r/ton) 1 432 1 440 2 500 4 406 2 784 2 755 3 020<br />
gelykbreek (t/ha – direkte koste) 1,07 1,33 0,73 0,55 1,08 1,04 0,96<br />
gelykbreek (t/ha – totale koste) 1,47 1,92 0,98 0,78 1,66 1,68 1,61<br />
gelykbreek (r/ton) – direkte koste 1 035 1 238 954 936 1 495 1 429 1 455<br />
gelykbreek (r/ton) – totale koste 1 428 1 786 1 290 1 335 2 293 2 314 2 429<br />
direkte koste (r/ha) 1 526 1 919 1 813 2 405 3 018 2 857 2 910<br />
bruto vertakking marge (r/ha) 586 313 2 937 8 911 2 602 2 653 3 130<br />
vaste koste (r/ha) 581 849 639 1 024 1 611 1 772 1 949<br />
netto vertakking wins (r/ha) 5 -536 2 298 7 888 991 881 1 181<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
koste is die bestuurbare komponent van die koste in<br />
’n onderneming, asook die koste wat die winste van<br />
die boerdery “opvreet”.<br />
in Tabel 2 word die werklike data van produsente<br />
in die Wesselsbron-distrik, sowel as senwes<br />
se begrote inkomste-kosteberamings vergelyk vir<br />
sonneblomproduksie van 2005 tot 2010.<br />
soos gesien in tabel 2 is die begrote marges en<br />
moontlike wins per hektaar met die huidige scenario<br />
(soos ten tye van die skryf van die artikel) beter<br />
met sonneblom as met die aanplant van mielies.<br />
hou egter in gedagte dat die sonneblompryse van<br />
2008 tot 2009 drasties geval het, toe daar ook<br />
redelike aanplantings van sonneblom was. pryse van<br />
sonneblom moet goed vir strooptyd bestuur word<br />
om moontlike dalings weens groot aanplantings die<br />
beste te trotseer.<br />
paS aan VIr SuKSES<br />
die suid-Afrikaanse produsent se hoë vlakke van<br />
produktiwiteit blyk nou een van die groot gevare<br />
vir sy voorbestaan te wees. dit gaan dus van die<br />
produsent afhang of hy sal kan aanpas en oorleef<br />
in ’n globale omgewing waar die speelveld nie altyd<br />
gelyk is nie, veral as gevolg van die subsidies in<br />
ander lande wat produksie wil stimuleer.<br />
dit bly dus belangrik vir die produsent om aan<br />
die voorpunt van tegnologie te wees en om besluitnemings<br />
prosesse in plek te hê om sy mede dingendheid<br />
in die globale ekonomiese omgewing te behou<br />
deur gebruik te maak van innoverende vaardighede<br />
en die kundigheid tot sy beskikking. S<br />
>><br />
Boet van Zyl is ’n Senior Landbou-ekonoom by <strong>Senwes</strong><br />
Landboudienste. Skakel hom by 072 260 2202 of stuur ’n<br />
e-pos aan: boet.vanzyl@senwes.co.za. Thys Grobbelaar, ’n<br />
Markanalis by <strong>Senwes</strong> Grainlink, het ook insette tot die<br />
artikel gelewer. Skakel Thys by (018) 464-7385 of stuur ’n<br />
e-pos aan: thys.grobbelaar@senwes.co.za.<br />
laNDBoU-TEGNiEK •••<br />
Die wêreldwye resessie het druk op finansiering vir<br />
die aankoop van mielies geplaas.<br />
om meer sonneblom aan te plant, kan die sonneblomprys<br />
onder druk plaas.<br />
13
14<br />
••• NUUS@<br />
<strong>Senwes</strong> se visier<br />
ingestel op notering<br />
senWes het in die FinAnsiële jAAr<br />
tot 30 April 2010 die tWeede<br />
beste resultAAt in die 101-jArige<br />
bestAAn vAn die mAAtskAppY<br />
geleWer. hoeWel die 2010 netto<br />
Wins vAn r209 miljoen lAer is<br />
As verlede jAAr, is dit in pAs<br />
met die groeitendens WAt in die<br />
vooruitsig gestel is.<br />
ná ’n uitsonderlike jaar wat die<br />
landbousektor in 2009 beleef het, was vanjaar in<br />
vele opsigte ’n moeiliker een ten einde volhoubare<br />
groei in resultate te verseker. verdere waarde is<br />
steeds vir alle belanghebbendes geskep en prestasie<br />
norme wat goed vergelyk met dié van die landboubedryf<br />
is gehandhaaf.<br />
’n gemiddelde saamgestelde groei van 13,2%<br />
in bedryfswins voor rente en belasting is oor die<br />
afgelope vyf jaar behaal. oor dieselfde termyn het<br />
die batebasis met gemiddeld 8,4% gegroei. die<br />
kapitaalstruktuur is binne aanvaarbare industrienorme<br />
bestuur. met ’n bate omsetsnelheid van<br />
3,4 dui dit steeds op ’n produktiewe en effektiewe<br />
aanwending van bates.<br />
effektiewe balansstaatbestuur is verder te vind<br />
in die 32,5%-verlaging in finansieringskoste. die<br />
senwes aandeelprys het met 32,7% gegroei en met<br />
’n totale dividendopbrengs van 25,5% is ’n totale<br />
><br />
Dit is hoe die voorblad<br />
van die 2010 <strong>Senwes</strong><br />
Jaarverslag daar<br />
uitsien. In die Jaarverslag<br />
kan jy in detail<br />
lees oor die <strong>Senwes</strong><br />
finansiële resultate,<br />
sowel as die verslag van<br />
die Voorsitter en die<br />
Besturende Direkteur.<br />
Die <strong>Senwes</strong> afdelings het soos volg die<br />
r209 miljoen wins opgemaak:<br />
r236 m<br />
r6 m r2 m<br />
r58 m<br />
senwes credit senwes village<br />
senwes grainlink<br />
diverse bedrywe beleggingsinkomste<br />
korporatiewe koste (r66 m) belasting (r123 m)<br />
r96 m<br />
opbrengs van 58,2% aan aandeelhouers gelewer.<br />
’n Finale dividend (no. 18) van 15 sent per<br />
aandeel is verklaar, onderhewig aan bekragtiging<br />
deur aandeelhouers op die algemene jaarvergadering.<br />
noTErInG<br />
teen die agtergrond van senwes se volgehoue<br />
winsprestasie is senwes van voorneme om in die<br />
nabye toekoms op die johannesburgse Aandelebeurs<br />
(jse) te noteer. om suksesvol te noteer, is<br />
gunstige markomstandighede nodig en die maatskappy<br />
het sekere voorwaardes waaraan voldoen<br />
moet word. die direksie is egter optimisties oor die<br />
langtermyn volhoubaarheid van die landbousektor. ’n<br />
gefokusde strategie op kernbesigheid word gevolg,<br />
maar groeigeleenthede word deurlopend ondersoek<br />
ten einde tot een van die mees geadmireerde agribesighede<br />
te ontwikkel.<br />
ten einde ’n suksesvolle notering te loods is ’n<br />
bewese winsgeskiedenis uiteraard ’n voorvereiste,<br />
maar daarmee saam moet die maatskappy ook oor<br />
die nodige kritiese massa (grootte), markaandeel,<br />
korporatiewe beheer en interne beheerstelsels<br />
beskik. die heersende wisselvalligheid in markte sal<br />
uiteraard ’n invloed hê op die besluit van presies<br />
wanneer notering gaan plaasvind. S<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
8035BD_FL_3<br />
NUUS@ •••<br />
www.watisnuutopdiewebtuiste.co.za<br />
senWes se oorgedoende Webtuiste<br />
is leWendig, mAAr dit<br />
beteken nie dAt dit geFinAliseer<br />
is nie. dAAr is nog bAie WAt<br />
gedoen moet Word en Al gebeur<br />
dit meestAl Agter die skerms, is<br />
dAAr ’n pAAr goedjies om voor<br />
uit te kYk (en oor opgeWonde<br />
te rAAk!).<br />
Een van hierdie nuwe toevoegings is die<br />
e-scenario nuusbrief wat binnekort maandeliks gaan<br />
verskyn (10 keer ’n jaar), met al die landbou- en<br />
maatskappynuus wat jy as senwes klant behoort te<br />
weet. skryf solank in vir hierdie gratis diens op die<br />
webtuiste. terwyl jy besig is, teken sommer ook aan<br />
vir jou eie kopie van die <strong>Senwes</strong> Scenario tydskrif.<br />
daar sal ook gereeld artikels op die tuisblad<br />
opgedateer word. gaan kyk gerus na die aanlyn<br />
artikels uit die <strong>Senwes</strong> Scenario, asook die jongste<br />
Mieliebemarking: Hoe bepaal jy die<br />
beste opsie vir jou huidige situasie?<br />
Vra vir Frans<br />
www.franslyons.co.za, skakel of sms<br />
Frans direk by 082 554 2382<br />
’n Voorbeeld van die<br />
webbladsy waar jy<br />
kan inteken op die<br />
<strong>Senwes</strong> Scenario<br />
tydskrif en artikels<br />
aanlyn kan lees.<br />
web-artikels oor wat aangaan in, en om, senwes.<br />
van funksies tot finansiële resultate – daar sal ’n<br />
vars artikel wees wat jou met meer ingelig sal laat.<br />
Agter die skerms is mysenwes en die markplek<br />
waarmee die rekenaarspesialiste van senwes hulself<br />
tans besig hou. oor die volgende paar maande word<br />
daar beplan om die mysenwes gedeelte op die<br />
webtuiste te vestig as die sentrale plek waar klante<br />
verpersoonlikte landbou- en senwes-inligting kan<br />
kry. dinge soos markinligting, die weer, kalenders<br />
en meer sal hier te vinde wees. die privaatgedeelte<br />
van mysenwes (waar gebruikers met hul<br />
gebruikersnaam en wagwoord moet aanteken) sal<br />
hulle dan toegang gee tot hul persoonlike inligting<br />
(byvoorbeeld rekeningstate).<br />
die markplek bladsye sal deur senwes gevestig<br />
word as die sentrale plek op www.senwes.co.za<br />
waar produkte en dienste geadverteer en/of verkoop<br />
word. stelsels soos die netads (geklassifiseerde<br />
advertensies), gebruikte heelwerktuie, tenders en<br />
veilings sal ingebring word.<br />
met so baie om na te gaan loer, besoek<br />
sommer dadelik die senwes webtuiste by www.<br />
senwes.co.za – daar is iets vir almal! S<br />
Kry die beste resultaat<br />
15
16<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />
grondvoorbereiding en<br />
onkruidbeheer is ’n belAngrike<br />
stAp in die plAntproses.<br />
met die gebruik vAn gehAlte<br />
produkte, Word hierdie stAp bAie<br />
vergemAklik. in dié Artikel kYk<br />
SEnwES ScEnariO nA die produkte<br />
vAn ciplA <strong>Agri</strong>cAre, WAt jou nie<br />
net sAl help in die voorbereiding<br />
vAn jou lAnde nie, mAAr ook<br />
eFFektieWe onkruidbeheer<br />
vergemAklik.<br />
> TEKS: pETEr ZEIEr<br />
“met ’n goeie begin is die stryd halfpad<br />
gewonne…” ken ons nie almal hierdie gesegde<br />
uit die Afrikaanse taal nie? As iemand met ’n<br />
voorliefde vir idiome en gesegdes, glo ek vas dat<br />
hierdie sêgoed uit die volksmond nie om dowe<br />
neute ontstaan het nie, maar oor die jare heen as<br />
waarhede bewys is.<br />
dié uitgawe van <strong>Senwes</strong> Scenario, wat handel<br />
oor die voorbereiding van lande en grond vir<br />
planttyd, het my gedagtes gedwing na die beginsel<br />
van “goed begonne, halfpad gewonne” en dat die<br />
><br />
(On)kruidjie<br />
roer my nie<br />
stryd teen onkruid van die begin af reg en met<br />
oorgawe aangepak moet word.<br />
die behoorlike voorbereiding van lande vir<br />
planttyd word in vandag se tye van hoë insetkoste<br />
en lae kommoditeitspryse al hoe belangriker<br />
omdat die produsent elke beskikbare tegniek moet<br />
gebruik om opbrengs te verhoog en sy lande vir<br />
produksie te beskerm, in terme van die keuse van<br />
onkruiddoders wat belangrik is in die bestuur van<br />
onkruiddoderweerstand.<br />
een van die belangrikste aspekte van lande<br />
voorberei vir planttyd is onkruidbeheer en op<br />
hierdie gebied kan cipla <strong>Agri</strong>care die produsent<br />
bystaan. senwes se villages bied die volledige reeks<br />
onkruiddoders van cipla <strong>Agri</strong>care, wat dit maklik<br />
toeganklik maak vir die produsent.<br />
die beheer van onkruid, veral op oorlêlande<br />
of voor planttyd, is veral belangrik in die<br />
vermindering en/of beheer oor die opbou van<br />
die onkruidsaadbank. hier is die bespuiting van<br />
glifosaat (ciplasate 360 sl) of parakwat (ciplaquat<br />
200 sl) goeie produkte vir die doel.<br />
glifosaat is ’n sistemiese onkruiddoder wat<br />
meeste van ons ken en beter sal werk teen onkruide<br />
wat ’n ondergrondse knolletjie of risoom het, soos<br />
jou uintjies of ondergrondse klawers. parakwat is<br />
ook ’n ou bekende en hoewel dit ’n giftige produk<br />
is en versigtig hanteer moet word, is dit ’n baie<br />
belangrike produk in die arsenaal van die produsent.<br />
dié twee produkte is bekostigbaar as algehele<br />
onkruiddoders om lande mee skoon te maak voor<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
plant en die produkte se aktiewe bestanddele het<br />
verskillende werkswyses wat bevorderlik is vir die<br />
bestuur van onkruidweerstand.<br />
in die meegaande tabel word die verskillende<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />
CIplaSaTE 360 Sl: (GlIFoSaaT 360 G/ℓ, l4774 – VErSIGTIG)<br />
GEWaS DoSIS ℓ/ha opmErKInGS<br />
Beboubare grond voor plant Eenjarige onkruid gebruik CIplaSaTE 360 na oes van vorige gewas en<br />
van gewas<br />
1,0 - 3,0 ℓ/ha<br />
vooropkoms van opvolggewas.<br />
meerjarige onkruid Dosis: gebruik die hoër aanbevelings op eenjarige<br />
sien aanbevelings vir<br />
spesifieke onkruidsoorte.<br />
onkruide ouer as die twaalfblaarstadium. vir conyza spp.<br />
(skraalhans) spuit 2 - 3 ℓ/ha. gebruik die hoër dosis op<br />
goed gevestigde plante.<br />
CIplaQuaT 200 Sl: (paraKWaT 200 G/ℓ, l4167 – GIFTIG)<br />
GEWaS DoSIS ℓ/ha opmErKInGS<br />
minimum bewerking<br />
(voor plant onkruidbeheer<br />
in eenjarige gewasse)<br />
onkruid is een van die grootste risikofaktore vir<br />
goeie oesopbrengs by mielies, maar dit is ook waar<br />
by alle eenjarige gewasse. die beheer van onkruid<br />
by mielies is veral belangrik tydens die eerste ses tot<br />
agt weke na plant.<br />
die definisie van ’n onkruid is enige plant wat<br />
groei waar hy nie moet nie en sluit dus opslag-<br />
cipla <strong>Agri</strong>care onkruiddoders se aanwysings vir<br />
die doel uiteengesit. verwys asseblief altyd na die<br />
produkte se volledige gebruiksaanwysings wat op die<br />
houers verskyn, voordat jy die produk gebruik.<br />
1,5 - 4,0 ℓ dien toe in 200 liter tot 500 liter water per hektaar. dien<br />
toe voor plant.<br />
mielies of bone in, in ’n land waar daar nou mielies<br />
verbou word.<br />
hier kan cipla <strong>Agri</strong>care ook die produsent van<br />
hulp wees met onkruiddoders wat tydens plant of<br />
kort na plant toegedien kan word. die werking van<br />
die onkruiddoders sal optimaal wees indien die<br />
grond goed voorberei is.<br />
vervolg op bladsy 19<br />
In onderstaande tabel is ’n uiteensetting van verskeie ander onkruiddoders van Cipla agricare.<br />
produknaam aktiewe bestanddeel lot no.<br />
ciplatriazine sc Asetochloor 125 g/ℓ, atrasien 187,5 g/ℓ, terbutilasien 187,5 g/ℓ en<br />
dichlormied (skadelik) l7450<br />
ciplatriazine plus sc Asetochloor 250 g/ℓ, atrasien 225 g/ℓ, terbutilasien 225 g/ℓ en<br />
dichlormied (skadelik) l7414<br />
ciplamet 915 ec metolachloor 915 g/ℓ en mieliebeveiliger (skadelik) l7179<br />
ciplamet 960 ec metolachloor 960 g/ℓ (skadelik) l7178<br />
ciplachlor s 700 ec Asetochloor 700 g/ℓ en dichlormied (versigtig) l7413<br />
ciplazine 500 sc Atrasien 500 g/ℓ (skadelik) l7539<br />
ciplazine super 600 sc Atrasien 300 g/ℓ, terbutielasien 300 g/ℓ (skadelik) l7537<br />
><br />
17
Onkruid<br />
vervolg van bladsy 17<br />
as ’n Cipla-produk is Ciplaquat 200 Sl ’n<br />
goeie onkruiddoder vir voor plant.<br />
>> wie is Cipla agriCare?<br />
cipla <strong>Agri</strong>care is ’n divisie van suid-Afrika se 4de<br />
vinnigste groeiende farmaseutiese maatskappy,<br />
cipla medpro (deel van die jse-gelyste cipla<br />
medpro suid-Afrika bpk. groep). ’n noue band<br />
met die farmaseutiese en chemiese reus, cipla<br />
internasionaal, beteken dat cipla <strong>Agri</strong>care toegang<br />
het tot meer as 70 jaar se ondervinding<br />
in die wêreld van farmaseutiese en chemiese<br />
vervaardiging, deur middel van internasionaal<br />
goedgekeurde aanlegte. cipla <strong>Agri</strong>care is dus vol<br />
vertroue dat hul oesbeskermingsmiddels uiters<br />
geskik is om aan die verwagtinge van plaaslike<br />
produsente te voldoen. S<br />
SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />
>>wil jy meer weet?<br />
lees gerus die hoofstorie op bladsy 6, waar<br />
daar gekyk word na die voordele en nadele van<br />
verskillende grondbewerkingspraktyke en watter<br />
implemente die meeste geskik is vir watter bewerkings.<br />
Ciplasate 360 Sl is ’n Ciplaproduk<br />
wat as ’n algehele<br />
onkruiddoder gebruik kan<br />
word om die land skoon te<br />
maak voor plant.<br />
>><br />
produsente is welkom<br />
om hul naaste senwes village te<br />
besoek vir aankope of om verwys te<br />
word na ’n cipla <strong>Agri</strong>care verteenwoordiger<br />
wat die produsent se plaas sal<br />
besoek om raad te gee.<br />
Peter Zeier is die Besigheidsbestuurder van Cipla <strong>Agri</strong>care.<br />
Vir meer inligting, skakel hom by (021) 943-4200.<br />
19
20<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />
spring is A seAson For neW beginnings,<br />
When FloWers stArt to<br />
bloom And the grAss turns From<br />
YelloW to green. You Won’t Find A<br />
more perFect time For gArde ning<br />
thAn the First Fresh breAths oF<br />
spring. thAt is WhY senWes is<br />
hAving its spring promotion From<br />
27 auGuST to 11 SEpTEmBEr. the<br />
products on promotion Will be<br />
gArdening, irrigAtion, cAmping<br />
And shoes. so mAke Your WAY to<br />
Your neArest senWes villAge And<br />
be pArt oF the neW spring beginnings,<br />
With bArgAins thAt Will put<br />
the colour bAck into Your YeAr.<br />
><br />
Put the<br />
SPRING back<br />
in your step<br />
TIp #1<br />
survey the yard. take note<br />
of tree limbs that should be<br />
removed. rake mulch from<br />
beds planted with bulbs before<br />
foliage appears and refresh<br />
mulch in other planting<br />
areas after soil warms. check<br />
fences, steps and pathways<br />
for disrepair.<br />
Hunter pGV<br />
25 mm valve<br />
no-flaxi control.<br />
Jartop<br />
r120,00<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
TIp #2<br />
TIp #5<br />
agri-lock Ballvalve Full flow<br />
15 mm to 50 mm.<br />
price range r15,00 to<br />
r127,25<br />
get ready to mow by refilling<br />
your mower with oil,<br />
installing fresh spark plugs<br />
and lubricating moving<br />
parts if necessary. clear<br />
the lawn of winter debris<br />
and look for areas that<br />
need reseeding before<br />
mowing.<br />
ryobi Electric Trimmer<br />
rlT-1000 1 000W<br />
r595,00<br />
plant bare-root trees, shrubs and<br />
perennials such as hostas and<br />
daylilies by early spring. transplant<br />
container-grown plants<br />
anytime during the growing season,<br />
except midsummer; be sure<br />
to water them thoroughly. sow<br />
seeds of cool-season flowers like<br />
sweet peas and poppies, and<br />
vegetables such as lettuce,<br />
parsley and spinach. S<br />
disclaimer: please note that the prices quoted in this<br />
article, are the prices of products on promotion. the<br />
promotion prices will only be valid from 27 August 2010<br />
to 11 september 2010.<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
TIp #3<br />
SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />
make a note of what is missing in your tool<br />
collection, or what needs to be replaced.<br />
buy the necessary tools, so that everything is<br />
ready when things start growing. choose new<br />
plants for the garden.<br />
2aa Hardcase pro Flashlight<br />
– Shatterproof lens<br />
30ft drop test lED<br />
floats waterproof.<br />
TIp #4<br />
r129,00<br />
remove dead, damaged and diseased<br />
branches from woody plants.<br />
thin and trim summer-blooming<br />
shrubs like butterfly bush, hydrangea<br />
and most roses, except for old-fashioned<br />
bloomers. prune cold-damaged<br />
wood after plants resume spring<br />
growth. prune spring-blooming<br />
shrubs and trees after<br />
flowering.<br />
><br />
21
22<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />
bAllonne, spitbrAAi en<br />
opgeWekte musiek WAt<br />
ver gehoor kAn Word<br />
– veels geluk, lieWe<br />
kroonstAd villAge,<br />
omdAt jY verjAAr! jA<br />
nee, dis ’n jAAr lAter<br />
en dié villAge het<br />
behoorlik rede gehAd<br />
om te vier.<br />
Kroonstad Village<br />
kry ’n eerste kersie op hul nuwe “koek”<br />
“Die omskakeling was ’n groot<br />
sukses,” het louis lingenfelder (bestuurder: kroon -<br />
stad village) by dié groot dag gespog. verlede jaar<br />
het kroonstad village een van die eerste senwes<br />
villages geword om na die nuwe village-handelsmerk<br />
oor te skakel. met die opgradering is ’n totale<br />
nuwe gesig aan die besigheid gegee, wat die handels<br />
merk-opgradering, bevoorrading, produkreekshersiening<br />
en die fisiese implementering van die<br />
village waardeproposisie (wat hoofsaaklik fokus op<br />
klantetevredenheid), ingesluit het. “die inkopieervaring<br />
het heeltemal verander – mense is gaande<br />
daaroor om by ons village te koop,” het louis gesê.<br />
“die opgradering was absoluut die moeite werd,<br />
veral as in ag geneem word dat daar ’n algehele<br />
insinking in die kleinhandelsektor se verkope was<br />
en kroonstad village, ten spyte hiervan, suksesvol<br />
kon aflewer op die groeiverwagtinge,” het Frans du<br />
plessis (hoofbestuurder: senwes village) opgemerk.<br />
die verjaarsdag het vir ’n groot promosienaweek<br />
gesorg en sommer baie klante gelok en het heelwat<br />
meer as die ballonne en ’n john deere-uitstalling<br />
gehad. ’n Wildboerdery-inligtingsdag is ook saam<br />
met die verjaarsdag aangebied en ’n hele klompie<br />
produsente het die oggend se verrig tinge bygewoon.<br />
jireh technologies het ook verduidelik hoe<br />
vrystaatse produsente internet op hul plase kan kry<br />
en hoe jireh besig is om seintorings op senwes se<br />
silo’s op te rig.<br />
><br />
Die Kroonstad Village was mooi opgetooi met ballonne vir die verjaarsdag<br />
partytjie. Van links is rhonodia may, Zakia Tonjane en Gertrude<br />
Goliath van die Kroonstad Village.<br />
“ons verjaarsdag was ’n groot sukses,” het louis<br />
gesê, “ek is baie tevrede.” S<br />
’n paar getroue plaaslike klante kuier saam met louis<br />
lingenfelder (Bestuurder: Kroonstad Village) terwyl<br />
die spit lekker in die agtergrond draai. Van links is<br />
David Crous, louis lingenfelder, manie van niekerk<br />
en Johan Serfontein.<br />
Villages wat reeds omgeskakel is:<br />
bloemfontein, potchefstroom, Welkom.<br />
Villages wat volgende omgeskakel gaan word:<br />
Wesselsbron, bothaville, vereeniging.<br />
Kriteria vir kwalifisering vir omskakeling:<br />
geografie, klantebasis, reekssamestelling en<br />
potensiële groei.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
24 ••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />
Die Bothaville werkswinkel-span. Van links is Toni landro (Bestuurder: Bothaville werkswinkel), petrus Blom,<br />
man netjie Solomon, ronél oosthuizen, manie Coetser, niekie liebenberg en Isak Tlali. agter staan Wikus<br />
Joubert en renier Botha. Voor sit rudolph Halliday en petrus mvundle.<br />
Netheid, diens en tevrede klante is<br />
Bothaville se motto<br />
senWes villAge bothAville se<br />
megAnisAsie WerksWinkel is<br />
vAn kop tot tone oorgedoen en<br />
blink nou soos ’n splinternuWe<br />
sikspens. dié inisiAtieF mAAk<br />
deel uit vAn senWes villAge se<br />
WAArdeproposisie, WAt dAArop<br />
gemik is om AAn senWes villAgeklAnte<br />
’n unieke en AAngenAme<br />
villAge-ervAring te verseker.<br />
> TEKS & FoTo’S: ElmarIE CronJE<br />
nie net is die werkswinkel uit ge -<br />
verf en skoongemaak nie, maar daar is ook gewerk<br />
aan die diens wat aan klante gelewer word. omdat<br />
meganisasie ’n veld is waar tegniese kennis<br />
uiters belangrik is, is voortdurende opleiding van<br />
personeel ook ’n prioriteit. diensvlakke word verder<br />
><br />
deur middel van inhuis-opleiding en ’n jaarlikse<br />
beplanningskursus verbeter.<br />
“ons besef dat opleiding ’n belangrike rol speel<br />
in klantetevredenheid en daarom belê ons graag in<br />
die opleiding van ons personeel,” het sarel greyling<br />
(bestuurder: meganisasie, senwes village) gesê.<br />
john deere self het ’n maatstaf waarna senwes<br />
strewe, wat vereis dat ’n sekere verhouding tussen<br />
die tegniese personeel en die hoeveelheid trekkers<br />
wat gediens moet word, gehandhaaf word.<br />
toni landro is sedert die begin van julie as die<br />
Werskwinkelbestuurder op bothaville aangestel.<br />
hy het voorheen sy eie ingenieursbesigheid op<br />
lichtenburg bedryf.<br />
volgens toni verwag hy netheid van sy personeel,<br />
sowel as ’n veilige werksomgewing, maar<br />
“die klant bly die belangrikste en daarom fokus<br />
ons op klantetevredenheid”. in die nuwe jaar het<br />
bothaville se werkswinkel reeds hul besigheid<br />
van ’n noemenswaardige verlies tot ’n goeie wins<br />
omgeskakel.<br />
vervolg op bladsy 27<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
In our VILLAGE<br />
we create a better future<br />
<strong>Senwes</strong> Village is your one-stop agricultural, outdoor and farming mechanisation company<br />
providing specialised, comprehensive, professional service and product ranges of the highest quality. Over a hundred<br />
years of experience, a sound infrastructure, supported by the best quality products, friendly expert service, as well as<br />
outstanding after-sales support, ensure that <strong>Senwes</strong> Village is your most comprehensive agricultural and business partner.<br />
<strong>Senwes</strong> Village promises a friendly shopping experience where friends meet to share in one another’s success. We<br />
nurture long-term friendships and offer outstanding products in order for you to grow profitably.<br />
village<br />
<strong>Senwes</strong> Village - with over 100 years of experience<br />
behind us we can ensure outstanding service, quality<br />
products, specialist advice and good old-fashioned<br />
friendliness.<br />
TOLL-FREE: 080 941 4011 | www.senwes.co.za | www.senwes.mobi
Bothaville<br />
vervolg van bladsy 24<br />
die werkswinkel op bothaville het ook drie nuwe<br />
werktuigkundiges (Wikus joubert, renier botha<br />
en manie coetser) aangestel, met ’n nuwe vakleerling<br />
(nicky liebenberg) wat ook daar diens<br />
doen. ronel oosthuizen is in Februarie as<br />
Werkkaartklerk aangestel en behartig ook die<br />
administrasie van die werkswinkel.<br />
om seker te maak dat hulle op die<br />
regte pad is met klantetevredenheid, doen<br />
bothaville werkswinkel gereeld navraag by hul klante<br />
en tot dusver was die terugvoer positief. klante<br />
rapporteer hoë vlakke van tevredenheid met min<br />
klagtes. dié wat wel klagtes het, se probleem word<br />
vinnig en professioneel aangespreek. S<br />
>> werkswinkel-innovasie<br />
by senwes bothaville se werkswinkel word daar<br />
ook herwin! die materiaal wat oorgebly het na<br />
die skoonmaak van die werkswinkel, is op ’n<br />
baie innoverende wyse gebruik om ’n kuierplek<br />
te bou, waar die werknemers na-ure ’n bietjie<br />
kan ontspan en sosialiseer. dié sosiale plekkie<br />
staan algemeen bekend as die “varkgat”.<br />
>><br />
Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />
e-pos aan johan@infoworks.biz<br />
By die Village werkswinkel op Bothaville is<br />
netheid ’n prioriteit.<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />
>> spesiale aanbod op heelwerktuie<br />
by senwes village<br />
senwes village bied uitgesoekte heelwerktuie<br />
op spesiale aanbieding tot einde oktober.<br />
voorraad is egter beperk. kontak dus jou naaste<br />
senwes village of heelwerktuigbemarker om<br />
teleurstelling te voorkom.<br />
Die Botha ville werkswinkel het drie nuwe<br />
werktuig kundiges aangestel.<br />
><br />
27
28<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES villaGE<br />
Village ernstig oor<br />
klantediens<br />
suksesvolle, eFFektieWe en<br />
proFessionele besighede<br />
kAn net AAnhou verbeter As<br />
klAntediens ‘n prioriteit is.<br />
dAArom plAAs senWes villAge<br />
‘n sterk Fokus op die diens<br />
WAt klAnte bY die villAges<br />
ontvAng, deur middel vAn hul<br />
WAArdeproposisiebenAdering.<br />
> TEKS: ElmarIE CronJE<br />
> GraFIKa: WImpIE mullEr<br />
Hierdie benadering is daarop<br />
gemik om vir senwes village-klante ’n unieke<br />
en aangename koopervaring te verseker, waar<br />
klante professionele en vriendelike diens ontvang.<br />
As deel van dié waardeproposisie, het senwes<br />
’n klantetevredenheidsproef by die vier village<br />
afdelings gedoen om te meet wat dié divisie se<br />
klante van hulle dink.<br />
die proef is deur middel van vraelyste hanteer<br />
en klante wat die villages besoek het, is gevra om<br />
hul terugvoer op die vraelys te gee. hierdie lyste is<br />
dan na ‘n sentrale punt by senwes deurgegee, waar<br />
die data in ‘n rekenaar ingevoer is en verwerk is om<br />
die nodige inligting te verkry.<br />
senwes village se vraelyste het op ses indikators<br />
gefokus, by vier afdelings. die ses indikators is<br />
dienslewering, produkkennis, produkbeskikbaarheid,<br />
><br />
Die <strong>Senwes</strong> Village<br />
werkswinkel op<br />
Bothaville.<br />
hulpvaardigheid, koopervaring en indruk van die<br />
winkel. die vier afdelings is die village winkels, die<br />
store, onderdele en vulstasies.<br />
die meting vind kwartaalliks (oor ‘n tydperk van<br />
vier maande) plaas en in hierdie tyd poog senwes<br />
village om meer as een keer by ‘n village ‘n proef te<br />
doen. in hierdie kwartaal is 22 winkels reeds besoek<br />
en ongeveer 1 000 besoekers ondervra.<br />
village het aan hulself ‘n mikpunt van 90%<br />
gestel op elk van die ses indikators. die aanvanklike<br />
terugvoer is positief en daar is weinig van die<br />
diensareas wat onder 70% is.<br />
die vier village afdelings het oor die algemeen<br />
goed presteer. die afdeling met die laagste punt is<br />
vulstasies (77%) en die hoogste punt is behaal deur<br />
heelwerktuie (95%). die ses indikators het ook oor<br />
die algemeen goeie punte van bo 80% behaal, met<br />
slegs produkbeskikbaarheid wat onder 80% is, met<br />
‘n gemiddelde punt van 76%.<br />
uit die klantetevredenheidsopname is<br />
produkbeskikbaarheid geïdentifiseer as die grootste<br />
probleemarea. om dit te verbeter, volg village ‘n<br />
tweeledige benadering. in die kort termyn, word<br />
die reekse wat in die winkels, store en onderdeleafdeling<br />
beskikbaar is, hersien. in die lang<br />
termyn is die beplanning dat senwes village ‘n<br />
voorraadbeheer-afdeling gaan vestig wat sal help om<br />
voorraadhouding by die winkels te optimaliseer.<br />
uit die data is dit ook duidelik dat, hoewel<br />
die uitslag op produkbeskikbaarheid laag is,<br />
die uitslag op hulpvaardigheid proporsioneel<br />
hoër is, wat beteken dat klante wat nie die<br />
produkte kan vind waarna hulle op soek is nie,<br />
Die <strong>Senwes</strong><br />
Village in<br />
potchefstroom.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
wel gehelp word om dié produkte in die hande te<br />
kry, hoofsaaklik deur middel van die plasing van<br />
bestellings. oor die algemeen het die 22 winkels<br />
wat besoek is, ‘n gemiddeld van 75% behaal vir<br />
produkbeskikbaarheid, met hulpvaardigheid op 88%.<br />
elke winkel word egter ook individueel gemeet<br />
en daar word van hulle verwag om deurlopend beter<br />
te presteer in die onderskeie indikators.<br />
senwes village het goeie samewerking van<br />
besoekers gehad met die voltooiing van die vraelys.<br />
“ons is dankbaar teenoor village se besoekers vir<br />
hul samewerking. die klantediensopnames help<br />
ons om probleemareas te kan identifiseer, sodat<br />
ons oplossings in die areas kan kry, om sodoende<br />
te verseker dat klante ‘n positiewe koopervaring by<br />
al vier van village se afdelings geniet,” het Wimpie<br />
muller (bestuurder: spesiale projekte, senwes<br />
village) gesê. S<br />
Klante se siening oor diens in die winkels.<br />
Klante se siening oor diens by die vulstasies.<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
Klante se siening oor diens by die onderdele-afdelings.<br />
Die verskillende diensafdelings se resultate.<br />
Klante se siening oor diens by die store.<br />
>><br />
SE<strong>NW</strong>ES villaGE •••<br />
doelwit behaal<br />
Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos<br />
aan johan@infoworks.biz<br />
><br />
29
30<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES GraiNliNK<br />
Sonneblom bied<br />
nuwe geleentheid<br />
vir produsente<br />
die vrAAg nA hoë oleïensuur<br />
sonneblom (hoso) het onder<br />
prosesseerders en kommersiële<br />
verbruikers vAn olie toegeneem,<br />
WAt AAn produsente ’n unieke<br />
geleentheid vir diversiFisering<br />
bied.<br />
>TEKS: marIana purnEll<br />
In ’n poging om produsente meer<br />
bewus te maak van hoso-verbouing en moont like<br />
markte, het die olie- en proteïen sade ontwik kelings<br />
trust (opot) se oliesade Advieskomitee versoek<br />
dat senwes grainlink (spesiale produkte) ’n hoso<br />
kultivar-demonstrasieprojek in samewerking met<br />
syngenta, <strong>Agri</strong>col en pannar onderneem. AbsA<br />
<strong>Agri</strong>besigheid het ook die projek ondersteun.<br />
die hoë oleïensuur sonneblom (hoso) demon-<br />
opbrengsvergelyking<br />
tussen<br />
konvensionele<br />
sonne blom en<br />
hoë oleïensuur<br />
sonneblom kultivars<br />
(Gemid deld van drie<br />
lokaliteite).<br />
Saadmaatskappy HoSo-kultivar<br />
syngenta nk-Ferti<br />
<strong>Agri</strong>col Agsun 5181, Agsun 5661, Agsun<br />
5671<br />
pannar pAn 7069 ho; pAn 7070 ho;<br />
pAn 7726 ho<br />
><br />
strasieblokke wat die afgelope jaar geplant is, het<br />
suksesvol verloop en heelwat belangstelling onder<br />
produsente ontlok. die demonstrasieblokke is op<br />
drie plase in drie gebiede aangeplant:<br />
• oos-vrystaat – heilbron; plant 22 desember<br />
2009; stroop 19 mei 2010.<br />
• suid-vrystaat – de brug; plant 11 januarie<br />
2010; stroop 28 mei 2010.<br />
• noord-vrystaat – kroonstad; plant 12 januarie<br />
2010; stroop 3 junie 2010.<br />
die finale resultate ten opsigte van opbrengs, olie-<br />
inhoud en die hoso-vlakke van die drie aanplantings<br />
is nou bekend en sal tydens geselekteerde<br />
byeenkomste bespreek word. sewe hoso-kultivars<br />
van drie maatskappye is in die demonstrasieblokke<br />
met mekaar vergelyk.<br />
die ligging, klimaat en tyd van plant het definitief<br />
’n invloed op produksie gehad. in al drie areas het<br />
hoso-kultivars oor die algemeen gemiddeld ’n<br />
25% verlaging in opbrengs getoon, in vergelyking<br />
met konvensionele sonneblomkultivars. daar is ook<br />
Gemiddelde olie-inhoud van HoSo kultivars oor al<br />
drie lokaliteite.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
8035BD_FL_5<br />
Figuur: Die vetsuurinhoud in ander bekende olies.<br />
Vetsure Tipe<br />
agricol<br />
5181Cl<br />
(%)<br />
agricol<br />
5661 (%)<br />
agricol<br />
5671 (%)<br />
SE<strong>NW</strong>ES GraiNliNK •••<br />
Mieliebemarking: Is daar sin in die<br />
opberging van mielies?<br />
Vra vir Frans<br />
www.franslyons.co.za, skakel of sms<br />
Frans direk by 082 554 2382<br />
>><br />
nK Ferti<br />
(%)<br />
pannar<br />
7069 (%)<br />
>> Stel jy belang<br />
in HoSo?<br />
skakel mariana purnell<br />
by (018) 464-7271<br />
of stuur ’n e-pos na<br />
Mariana.Purnell@<br />
senwes.co.za vir:<br />
• ’n Aanbieding tydens<br />
’n studie groepbyeenkoms;<br />
• ’n vol ledige verslag;<br />
of<br />
• meer inligting.<br />
pannar<br />
7070 (%)<br />
pannar<br />
7726 (%)<br />
16:00 versadigde vetsuur 3,20 3,10 3,20 3,20 2,90 2,70 3,20<br />
18:00 versadigde vetsuur 2,90 3,70 3,50 3,70 3,30 3,70 4,70<br />
18:01<br />
mono-onversadigde<br />
vetsuur<br />
88,10 81,30 79,20 86,70 89,30 84,20 80,10<br />
18:02<br />
poli-onversadigde<br />
vetsuur<br />
4,90 11,20 13,40 5,70 3,70 7,90 11,10<br />
18:03<br />
poli-onversadigde<br />
vetsuur<br />
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00<br />
duidelik vinnige, sowel as stadiger groeiers, in die<br />
hoso-groep. ten spyte van die laer opbrengs, sal<br />
die eienskappe in aanvraag daartoe lei dat kopers<br />
noodwendig ’n premie sal betaal. in hul keuse van<br />
hoso-saad moet produsente hulself egter laat lei<br />
deur die nasionale sonneblomkultivar-aanbevelings<br />
van die lnr-igg, wat meer omvattend is.<br />
daar was ook verskille in die totale olie-inhoud,<br />
wat aan ligging en klimaat toegeskryf kan word. die<br />
kultivars is onder kommersiële toestande geëvalueer<br />
ten opsigte van die persentasie olie wat gepers is,<br />
die oliekoek en die persentasie verlies.<br />
die sewe hoso-kultivars het goed presteer<br />
ten opsigte van die mono-onversadigde vetsuur-<br />
inhoud, wat hoso-olie so uniek maak. die<br />
vetsuursamestelling van hoë oleïensuur sonneblom<br />
vergelyk goed met dié van olyfolie en is in sommige<br />
gevalle selfs beter. hoso is baie laag in versadigde<br />
vetsure en bevat geen transvetsure nie.<br />
hoë oleïensuur sonneblom (hoso) bied egter<br />
steeds die potensiaal vir ’n bykomende geleentheid<br />
om plaasinkomste te verhoog en die verbruikers<br />
daarvan het reeds aangedui dat daar ’n tekort aan<br />
dié produk in suid-Afrika is. S<br />
Mariana Purnell is die Bestuurder van die Spesiale Produkte-<br />
afdeling by <strong>Senwes</strong> Grainlink. Skakel haar by (018) 464-7271<br />
of stuur ’n e-pos aan: mariana.purnell@senwes.co.za.<br />
Kry die beste resultaat<br />
31
32<br />
••• iN GESprEK mET<br />
pieter möller<br />
Positief oor<br />
die landbou<br />
><br />
enigiemAnd WAt Al ’n Funksie<br />
bYgeWoon het WAAr pieter<br />
möller As seremoniemeester<br />
opgetree het, sAl Weet dAt dié<br />
omroeper vAn oFm se sin vir<br />
humor legendAries is. SEnwES<br />
ScEnariO het bietjie meer oor<br />
pieter uitgevind.<br />
> TEKS: ElmarIE CronJE<br />
pieter is vanjaar as die landbouredakteur<br />
van oFm aangewys en as sodanig hanteer<br />
hy alle landbounuus vir dié radiostasie. volgens<br />
hom is die doel van oFm se landbounuus-seksie<br />
om suksesse in die landbou te deel en ook die<br />
belangrikheid van landbou vir die produsent en die<br />
verbruiker uit te lig.<br />
“ek het baie respek vir die suid-Afrikaanse<br />
kom mersiële produsent, wat op ’n ongelyke vlak<br />
met oorsese produsente moet meeding en dit<br />
goed doen! hierdie mededingendheid bring baie<br />
innovasie in die landbou mee,” meen hy.<br />
poSITIEWE FoKuS<br />
“ek wil ook graag daarop fokus om<br />
meer positiewe nuus te deel en die<br />
negatiewe beeld van landbou wat<br />
soms uitgedra word, teen te<br />
werk,” het hy vertel. maar dit<br />
beteken nie dat die negatiewe<br />
vermy word nie, is pieter<br />
vinnig om by te voeg.<br />
pieter se liefde vir die<br />
landbou het reeds in sy<br />
universiteitsdae ’n stewige<br />
vastrapplek gekry toe hy<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
op plase gewerk het: “dit is waar ek baie van my<br />
mensekennis en kennis van die landbou opgedoen<br />
het”. Wat hom veral geïnteresseer het, was die<br />
verhouding wat tussen werknemer en werkgewer<br />
gevorm word. daarom het hy sosiale Wetenskappe<br />
aan kovsies studeer, waar hy in arbeidsverhoudinge<br />
gespesialiseer het.<br />
mEnEEr moTIVEEr<br />
in hierdie tyd het pieter homself ook begin toespits<br />
op motiveringspraatjies vir produsente en rolspelers<br />
in die landbou, sowel as vir plaaswerkers. dit het<br />
uiteindelik gelei tot geleenthede vir pieter om as<br />
seremoniemeester op te tree – ’n rol wat pieter<br />
terdeë geniet.<br />
“om as seremoniemeester by geleenthede op te<br />
tree, is vir my ontspannend. humor is ’n baie groot<br />
deel van my lewe. ek het drie ouer susters en ons<br />
het met humor in die huis grootgeword. daar was<br />
maar altyd ’n geskertsery en so het ons geleer om<br />
die ligter kant van die lewe te sien,” het hy vertel.<br />
raDIo En SporT<br />
pieter is reeds elf jaar by oFm, maar het voor dit<br />
vir vier jaar by radio hoogland as vryskut sportkommen<br />
tator gewerk. sedert 2007 is hy voltyds by<br />
oFm aangestel.<br />
om as vryskut sportkommentator te kan werk,<br />
is ’n liefde vir sport ’n noodsaaklikheid – en ’n liefde<br />
vir sport het pieter beslis. hy gesels oor rugby en<br />
krieket as sportsoorte waaroor hy al uitgesaai het en<br />
noem dat hy graag sosiaal tennis speel.<br />
die drafgogga het hom egter goed beetgekry en<br />
hy beoefen dié sport reeds die afgelope 24 jaar as<br />
’n manier van ontspanning. volgens pieter het hy<br />
al die comrades, die two oceans en die new York<br />
marathonne agter die blad.<br />
GESInSTyD<br />
om tyd saam met sy gesin deur te bring, is vir<br />
pieter ook belangrik – en as hy dit met sport kan<br />
kombineer, is dit ’n wen-kombinasie. daarom vat<br />
hy graag sy kinders na sportbyeenkomste. hulle het<br />
byvoorbeeld tydens die sokkerwêreldbeker ’n hele<br />
paar sokkerwedstryde bygewoon.<br />
pieter is getroud met Anna-marie en hulle het<br />
drie kinders, naamlik Annika (15), Wouter (12) en<br />
carla (8).<br />
mInISTEr Van lanDBou?<br />
As pieter vir ’n dag in die minister van landbou se<br />
skoene kan staan, sal hy minder klem lê op beleid<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
iN GESprEK mET •••<br />
en meer op menseverhoudinge konsentreer. hy<br />
sal ook graag meer geleenthede wil skep vir alle<br />
rolspelers om hul mening te kan gee. “Almal wat<br />
deur nuwe wetgewing geraak sal word, moet ’n<br />
gelyke kans hê om daarop te reageer voordat die<br />
wetgewing deurgevoer word,” het hy gesê.<br />
verder sal pieter ook “baie honderde miljoene<br />
rande meer” klem gelê het op landbounavorsing.<br />
“geld wat tans minder effektief aangewend word,<br />
kan eerder in navorsing belê word”.<br />
lees gerus ook pieter se blog op oFm se<br />
webtuiste by www.ofm.co.za. S<br />
>><br />
Bly op<br />
hoogte<br />
met oFm<br />
skakel in op oFm tussen<br />
05:00 en 06:00<br />
op weeksoggende<br />
of tussen 12:00 en<br />
14:00 op weeksmiddae<br />
om die nuutste<br />
landbounuus deur<br />
pieter möller te<br />
hoor.<br />
Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />
e-pos aan johan@infoworks.biz<br />
><br />
33
34 ••• lEEFSTyl •• liFESTylE<br />
Setting the foundation for<br />
the matric farewell<br />
From setting the base to selecting<br />
the perfect foundation, everything you wanted<br />
to know about foundation. Foundation is also called<br />
a makeup base and is used to enhance the colour<br />
of your complexion. it also smooths out the texture<br />
and tone of your skin.<br />
HoW To apply FounDaTIon<br />
• First, begin with clean hands and a clean face.<br />
• now apply the appropriate moisturiser for your<br />
skin type on the face.<br />
• let the moisturiser set for a few minutes and<br />
remove excess moisturiser with a tissue.<br />
>> vir die fliekvlooie<br />
It’s complicated<br />
meryl streep, steve martin<br />
en Alec baldwin<br />
hierdie komedie is net so<br />
‘n lekker kykervaring as die<br />
rolprente Something’s gotta<br />
give en The holiday, wat<br />
ook deur nancy meyers,<br />
die regisseur van it’s complicated,<br />
gemaak is.<br />
Alec baldwin is uitstekend as die gewese man<br />
van meryl streep. hy het al tien jaar gelede sy vrou<br />
vir ‘n groen blaartjie verruil het en nou vind hy skielik<br />
uit dat sy eks-vrou nou meer aanloklik lyk as die<br />
jong bokkie vir wie hy haar destyds gelos het.<br />
meryl, ‘n baasbakster en raakvatter, se lewe<br />
word verder ingewikkeld gemaak wanneer die<br />
argitek (steve martin) wat haar huis in haar droom<br />
moet verander, ook by haar begin aanlê. sy word<br />
verder in nóg rigtings getrek wanneer sy uitvind<br />
haar drie kinders sukkel steeds om die egskeiding<br />
te verwerk. die besef dat die ontdekking dat hul pa<br />
hul ma se drumpel snuiftrap hul gemoedere verder<br />
gaan deurmekaar krap, help haar ook nie regtig nie.<br />
it’s complicated is lekker kykgenot.<br />
kyk ook uit vir die komedie Valentines Day en<br />
die bekroonde fliek The Hurt Locker (as jy in die bui<br />
is vir ’n ernstiger en senutergende drama). S<br />
dié rubriek word gedoen in samewerking met movies4u in<br />
Wilkoppies, klerksdorp. tel: (018) 468-4148.<br />
><br />
• camouflage under-eye circles and blemishes<br />
with concealer.<br />
• select a foundation that is appropriate for your<br />
skin type.<br />
• using a makeup sponge or the tips of your fingers,<br />
apply dots of foundation on your cheeks,<br />
chin, forehead and tip of the nose.<br />
• using the sponge or your fingertips, blend the<br />
dots together on your face, gently blend in upward,<br />
outward motions and pay special attention<br />
to blending around the nose, mouth and jaw line.<br />
• set the foundation with loose powder immediately<br />
after application. S<br />
>> op die boekrak<br />
ByBElSE BESIGHEIDS-<br />
BEGInSElS deur larry burkett<br />
is daar ’n verskil tussen ’n christen-boer<br />
en ’n nie-christen; tussen<br />
’n christen besigheidseienaar en<br />
’n wêreldling? As daar is, waar lê<br />
die verskille? bestaan daar iets<br />
soos bybelse besigheidsbeginsels? hoe verskil dit<br />
van sekulêre beginsels en watter voordele hou dit vir<br />
christene in?<br />
in hierdie boek van larry burkett, leer jy hoe<br />
god wil hê dat besighede hanteer moet word. die<br />
doel hiervan is om jou te help om hom in alles<br />
rakende jou besigheid te vertrou. leer wat god,<br />
die skepper van alle besigheidsreëls, sê. lees oor<br />
onderwerpe soos: die vorming van korporasies en<br />
vennootskappe; kies die regte bestuurspan; besluite<br />
oor leen en/of uitleen; besigheidstiendes; beleid oor<br />
afslag en vele meer. S<br />
>> weggeeprys<br />
Sms BooKS + jou naam + die antwoord + jou e-pos<br />
adres na 35010 en staan ’n kans om ’n eksemplaar<br />
te wen. Kompetisie sluit 30 September 2010. ’n Sms<br />
kos r3. Terme en voorwaardes geld.<br />
Vraag: Wie skep, volgens die boek, die<br />
besigheidsreëls?<br />
beskikbaar by softserve christelike boekwinkel in klerksdorp.<br />
tel: (018) 468-4777.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
Chocolate chip<br />
cookies to dream of<br />
these Are the ultimAte gourmet cookies:<br />
crisp on the outside, cheWY And soFt on the<br />
inside, And reAllY simple to mAke.<br />
InGrEDIEnTS<br />
350 g unsifted flour<br />
1 tsp bicarbonate of soda<br />
1 tsp salt<br />
225 g butter<br />
175 g caster sugar<br />
175 g brown sugar<br />
1 tsp vanilla extract<br />
2 eggs<br />
350 g dark chocolate, crumbled<br />
prEparaTIon mETHoD<br />
preheat the oven to 190˚c.<br />
in a bowl, combine the flour, baking soda and salt.<br />
in another bowl, combine the butter, sugar, brown<br />
sugar and vanilla extract until creamy. beat in the<br />
eggs. gradually beat in the flour mixture. stir in the<br />
chocolate.<br />
Before you<br />
say farewell<br />
SETTInG THE FounDaTIon For THE<br />
maTrIC FarEWEll<br />
From setting the base to selecting the perfect<br />
foundation, everything you wanted to know about<br />
foundation. Foundation is also called a makeup<br />
base and is used to enhance the colour of your<br />
complexion. it also smooths out the texture and<br />
tone of your skin.<br />
maTrIC FarEWEll paCKaGE:<br />
milk and Floral bath, spray tan, revigorating Facial,<br />
make-up (including trial), lcn Full set tips, exotic<br />
Wanita kaki and up-style hairdo (including trial); for<br />
only r1 600!<br />
TIpS<br />
1. For a more natural look, put a small amount of<br />
moisturizer in the palm of your hand, mix a small<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• liFESTylE •• lEEFSTyl •••<br />
split the pliable dough into two halves, rolling each<br />
out into sausage shapes, approximately 5 cm in<br />
diameter. Wrap them in cling film and transfer to the<br />
refrigerator until ready to use.<br />
When you are ready to bake the cookies, simply cut<br />
the log into slices 2 cm thick and lay on a baking<br />
tray, widely spaced apart. bake for 9 - 11 minutes.<br />
serve. S<br />
source: bbcfood.com<br />
amount of foundation with it and apply it.<br />
2. if your freckles are light, show them off by using<br />
a sheer foundation. if you happen to have darker<br />
freckles, choose a cream foundation to cover<br />
and even out skin tone.<br />
3. Always check a foundation along the jaw line to<br />
be certain you will not be left with a tide-mark.<br />
6. When testing foundation, try it on the inside of<br />
the forearm as it is closest to the neck colour<br />
there, because it’s protected from uv damage.<br />
>> Competition<br />
sms the word mAtric + your name + surname<br />
+ email address + telephone number to<br />
071 625 9574 and stand a chance to win a<br />
matric Farewell package for you and a friend, to<br />
the value of r4 000. closing date is 27 August<br />
2010 – terms and conditions apply. to find out<br />
more about the sweet sixteen package, please<br />
call (018) 468-3849.<br />
><br />
35
36 ••• lEEFSTyl •• liFESTylE<br />
Met ’n rugbybal<br />
onder die arm<br />
en ’n plaaslied<br />
in die hart<br />
> TEKS: ElmarIE CronJE<br />
> FoTo’S: ElmarIE CronJE & VErSKaF<br />
as agsteman van die luiperds se<br />
curriebekerspan, is riaan swanepoel nie<br />
skaam vir ’n rugbybal nie. maar wanneer hy ’n<br />
tydjie het om te ontspan en sy batterye wil herlaai,<br />
kies hy koers na die swanepoels se plaas,<br />
Avondster, geleë net buite viljoenskroon. dit is hiér<br />
waar hy en sy pa, giel, vir die afgelope vier jaar ’n<br />
brahman-stoet en vark boerdery bedryf – iets wat<br />
hulle nog altyd wou doen.<br />
riaan besoek die plaas so drie keer ’n week en<br />
glo dat suid-Afrikaanse produsente ’n groot rol te<br />
speel het in die toekoms van die land, veral in terme<br />
van voedselsekuriteit. hy is ook ’n senwes-klant<br />
en koop sy benodighede aan by die viljoenskroon<br />
village.<br />
sedert 2008 is riaan ook deel van die luiperds<br />
rugbyspan – en hoe dan anders met die rugbybloed<br />
wat sterk deur die swanepoel-are vloei? hy het<br />
twee broers, johan en charl, wat self goeie rugby<br />
speel – johan vir die vrystaat o/21-span en charl<br />
daar lê ’n curriebeker-seisoen voor en in septem ber<br />
sal die verdedigende kampioene, die blou bulle,<br />
teen die luiperds uitdraf op olënpark in potchefstroom.<br />
“ek verwag dat die game fisies en hard<br />
voor sal wees. dit sal tussen die voorspelers beslis<br />
word,” vertel riaan, maar dit maak hom geensins<br />
negatief nie en hy glo dat die luiperds ’n kans staan<br />
om die wedstryd te wen, veral voor hul tuisskare in<br />
potchefstroom.<br />
><br />
vir die griffons cravenweek – en sy pa het self op sy<br />
dag vir die noord-vrystaat plattelandspan as kaptein<br />
uitgedraf.<br />
volgens riaan is die een ding wat rugby en<br />
boerdery in gemeen het, dat albei harde werk is. “jy<br />
kan nie besluit jy is nou moeg en lus om ’n week<br />
te rus nie, anders gaan jou rugby én jou boerdery<br />
agteruit,” het hy gesê, waar ons hom ontmoet<br />
het in die luiperds se klubhuis op olënpark in<br />
potchefstroom.<br />
“die luiperds mik om in vanjaar se curriebekerliga<br />
in die top 6 te eindig en sodoende die uitspeelwedstryde<br />
te vermy,” gesels riaan oor die doelwitte<br />
van sy span. en riaan se eie doelwitte? “om binnekort<br />
super 14-rugby te kan speel en uiteindelik die<br />
springbokspan te haal”.<br />
van stoei met ’n rugbybal tot stoei met ’n<br />
varkboer dery – die jong riaan swanepoel leef sy<br />
twee voorliefdes met passie uit! S<br />
SIEn DIE luIpErDS In aKSIE TEEn DIE BullE – WEn KaarTJIES!<br />
Wenners sal telefonies in kennis gestel word en kan<br />
die kaartjies voor die wedstryd by olënpark<br />
se kaartjiekantoor afhaal.<br />
jy kan op 25 september ook langs die veld sit<br />
om riaan en sy spanmaats aan te moedig in<br />
hul stryd teen die blou bulle. Sms die woord<br />
ruGBy + jou naam + jou van + jou e-pos<br />
adres na 31022 en staan ’n kans om in <strong>Senwes</strong><br />
Scenario een van tien dubbelkaartjies te wen.<br />
dit is egter nie al nie – jy staan ook ’n kans om<br />
twee kaartjies te wen om by die ondersteunerstafel<br />
reg langs die veld te sit, met verversings en ’n<br />
geleentheid om die luiperds rugbyspelers te<br />
ontmoet. daar is ook verskeie ondersteunerspryse<br />
op die spel.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
VIr DIE JonGSpan<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• liFESTylE •• lEEFSTyl •••<br />
Supercool Nedine se Supercool<br />
Party Hits nou op die rakke!<br />
nedine blom is bekend AAn<br />
die suid-AFrikAAnse publiek<br />
As sAngeres, tv-AAnbieder en<br />
liedjieskrYWer. sY tree ook<br />
gereeld op As motiveringspreker<br />
en is ’n gekWAliFiseerde<br />
prokureur WAt die leWe met<br />
pAssie en energie AAnpAk.<br />
In 2009 het dié afrikaanse<br />
sangeres ’n sAmA-toekenning ontvang vir beste<br />
Afrikaanse kinderalbum met haar dvd en cd<br />
Supercool, waarna sy besluit het om ’n lof-enaanbidding<br />
cd en dvd vir kinders saam te stel. dié<br />
album is Supercool vir Jesus genoem en het ook ’n<br />
sAmA ingepalm by die 2010 sAmA-toekennings.<br />
beide dié albums raak tans aan goue verkopestatus.<br />
nedine is in bloemfontein gebore en het haar<br />
kleuterjare in ’n klein vrystaatse dorpie, koffiefontein,<br />
deurgebring. ’n paar jaar later (met nedine in<br />
graad 2) verhuis hul gesin na pretoria, waar sy haar<br />
sangdebuut in die laerskool lynnwood se kinderkoor<br />
maak. nedine het haar hoërskoolloopbaan aan<br />
hoër skool erasmus op bronkhorstspruit voltooi,<br />
waar sy aan al wat ’n revue en eistedfodd is, deelgeneem<br />
het. haar talent vir liedjies skryf het reeds<br />
in haar jeugjare na vore gekom, toe een van die<br />
liedjies uit haar pen in haar matriekjaar as wenliedjie<br />
>> weggeeprys<br />
drie <strong>Senwes</strong> Scenario lesers kan elk ’n<br />
Supercool vir Jesus dvd, onderteken deur<br />
nedine blom, wen. sms nedine + jou<br />
naam + jou e-pos adres + die antwoord<br />
op die onderstaande vraag na 31022 om ’n<br />
kans te staan om die prys te wen.<br />
Vraag: Wat is die naam van nedine se<br />
nuwe album?<br />
nEDInE SE<br />
DrIE GunSTElInG<br />
lEWEnSFIloSoFIEë:<br />
a “moenie uitstel nie, doen dit nou.”<br />
a “For pete’s sake, let the journey<br />
from the cradle to the grave be an<br />
interesting one.”<br />
a “if you judge people, you<br />
have no time to love<br />
them.”<br />
aangewys is tydens rsg se “sterre 2000” in 1999.<br />
sy is tans ma van drie, stapelgek oor baklava<br />
en biltong en droom daarvan om ’n hoofrol te sing<br />
in een van Andrew lloyd Weber se musiekblyspele.<br />
haar korttermyn doelwit is om Supercool – die<br />
musical op die planke te sit.<br />
haar splinternuwe albumvrystelling, Supercool<br />
Party Hits, sluit op-en-wakker samestellings van<br />
populêre trefferliedjies soos i think we’re alone now,<br />
Sexy eyes en die kurt darren-treffer, Kaptein, in.<br />
Supercool Party Hits is ’n prettige, hop-skop-enspring<br />
vrystelling geteiken op die jeugmark.<br />
Supercool Party Hits se dvd sal in september<br />
2010 vrygestel word. S<br />
Die wenners van die Supercool CD’s: orrie van der<br />
Schyff, Diani van Staden en larissa en monique<br />
Jonker.<br />
><br />
37
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
Ko lliG op ErNST joNKEr •••<br />
Biologiese bewerking maak van<br />
Ernst ’n wenner<br />
vir ernst jonker is die beWAring<br />
vAn lAndbougrond ’n prioriteit<br />
– en sY boerderYprAktYke<br />
Weerspieël dit. ontmoet <strong>Agri</strong> nW<br />
se jongboer vAn die jAAr sAAm<br />
met SEnwES ScEnariO.<br />
> TEKS & FoTo’S: ElmarIE CronJE<br />
’n Jaar of wat gelede het Ernst<br />
begin soek na maniere om insetkoste te sny<br />
en goedkoper, maar meer effektief, te boer. die<br />
vaalbank studiegroep, waarvan ernst deel is, het oor<br />
biologiese boerdery navorsing gedoen en ernst het<br />
besluit om dit in sy boerdery te begin toepas.<br />
Ernst by die mengbak<br />
wat hulle gebruik om<br />
die kunsmismengsel<br />
te vervaardig.<br />
“toe ek so elf jaar gelede op die plaas begin<br />
boer het, is daar nog sterk geploeg. dit was die inding<br />
gewees. daar is ook net met kunsmis geplant,<br />
daar is nie ge-preplant of getopbemes nie. met die<br />
oorgang na ’n rip-bewerkingstelsel toe, waar ons<br />
met tand-implemente begin werk het, het ons baie<br />
mooi sukses in opbrengs begin sien,” vertel ernst<br />
meer oor die begindae van sy biologiese boerdery.<br />
ernst boer tans op katdoornkraal, ’n<br />
familieplaas in die Wolmaransstad/bloemhofdistrik,<br />
met bykomende grond wat hoofsaaklik<br />
vir weiding aangekoop is. die jonker-boerdery<br />
verbou mielies, sonneblom en grondboontjies in ’n<br />
wisselboustelsel, met die fokus op mielies. daar is<br />
ook ’n veefaktor, wat vir homself betaal en bestaan<br />
uit ’n kommersiële kudde van simbra/simmentalers.<br />
vervolg op bladsy 40<br />
><br />
39
40 ••• Ko lliG op ErNST joNKEr<br />
Biologiese bewerking<br />
maak van Ernst ’n wenner<br />
vervolg van bladsy 39<br />
die beesfaktor is verlede jaar met ’n beefmaster<br />
stoetery uitgebrei.<br />
GroEn GronD<br />
die biologiese boerdery waarmee ernst so twee jaar<br />
terug begin het en wat tans baie goeie resultate<br />
lewer, het begin met proewe wat voor planttyd<br />
gedoen is. ernst het eers ’n vloeibare ureum<br />
voor plant begin inwerk, waarmee hy reeds goeie<br />
resultate gekry het. dié proewe het uiteindelik gelei<br />
tot die besluit om koolstof met die ureum te meng<br />
en voor plant in te werk.<br />
“koolstof is eintlik maar kos vir jou mikro-<br />
Die Jonker-gesin: Ernst saam met yolandi, Ju-mari en<br />
rianca.<br />
><br />
elemente in die grond. deur koolstof saam met jou<br />
ureum in te sit, stimuleer jy die grond se mikrolewe.<br />
die koolstof bind ook die ureum in die grond. in die<br />
verlede was die grootste probleem met stikstof wat<br />
voor plant ingesit word, dat ’n goeie reënbui die<br />
ureum uitloog. koolstof tree egter as ’n bindmiddel<br />
op en sou dit reën, loog dit nie,” het ernst vertel.<br />
ernst vertel ook dat jy gewoonlik nie erdwurms<br />
in sandgronde kry nie, hoofsaaklik as gevolg van<br />
te veel chemiese kunsmis en gif wat die grond<br />
binnedring. “vandat ek die koolstof begin insit het,<br />
kom die erdwurms egter terug en dit is wat ’n mens<br />
wil hê,” het hy vertel.<br />
om insetkoste te spaar het ernst vanjaar ook sy<br />
eie kunsmisaanleg begin, waar hulle self kunsmis<br />
meng. “ons het die goedkoopste roumateriale<br />
gaan soek en meng dit nou self. hierdie mengsel<br />
word dan voor planttyd in die grond gesit. dit werk<br />
goedkoper uit.”<br />
die blokke wat beplant is met ’n koolstof/<br />
ureum-mengsel, het vanjaar ’n verbetering van<br />
ongeveer 1 ton per hektaar in opbrengs getoon.<br />
“vanjaar se baie reën het eintlik in ons guns<br />
getel, want die koolstof het nog beter gebind en<br />
die grond het nie geloog nie,” het ernst aan hand<br />
van die voorbeeld verduidelik. “in tien jaar het die<br />
langtermyngemiddeld van ons mielies per hektaar<br />
van 2,5 ton na 5,5 ton verbeter”.<br />
BEWErK SlImmEr, nIE mEEr nIE<br />
ernst doen stoppelbewerking en los die reste op<br />
die lande om erosie te bekamp. hy het ook ’n<br />
groot sprong geneem deur van drie rye wat vyf<br />
voet uitmekaar geplant is, te beweeg na ses rye<br />
wat vyf voet uit mekaar geplant is. gevolglik is die<br />
dieselverbruik met ongeveer 50% verminder, die<br />
werk is vinniger klaar en daar word minder van<br />
die selfmeng-kunsmis gebruik. “As jy daardie klein<br />
jakkalsies bymekaar tel, is dit aan die einde van die<br />
dag baie geld wat ’n mens spaar,” het ernst vertel.<br />
in dié boerderystelsel, word oorlêlande nie<br />
gebruik nie. “in hierdie distrik het ons hoofsaaklik<br />
diep hatting-gronde, so ons baat nie juis by<br />
oorlêlande nie en plant liewer jaar-op-jaar.”<br />
kultivarkeuse is ook, volgens ernst, baie<br />
belangrik. self plant ernst net dekalb 7845 en<br />
8040. met die biologiese boerdery, speel kultivars<br />
veral ’n groot rol.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
WISSElBou WErK<br />
hoewel lande nie oorgelê word nie, word mielies<br />
wel gewissel met sonneblom of grondbone. ernst<br />
beplan ook om in die komende seisoen sojabone<br />
aan te plant, as gevolg van die oorskot mielies in die<br />
land. hy gaan dus ongeveer ’n derde van sy mielieaanplantings<br />
afskaal.<br />
BEmarK VolGEnS EIE rEëlS<br />
so drie jaar gelede het ernst ’n deurvloeisilo<br />
opgerig, wat hom in staat stel om “te bemark<br />
aan wie ons wil, wanneer ons wil, teen die beste<br />
pryse”, soos hy dit self stel. die deurvloeisilo het ’n<br />
kapasiteit van 280 ton. “ek stroop tot die silo vol is<br />
en bel dan die kontrakteurs om die mielies te kom<br />
laai,” het ernst vertel.<br />
Wanneer die prys reg is, lewer ernst van sy<br />
mielies aan senwes. hy koop die meeste van sy<br />
insetmiddele, veral onderdele, by senwes aan.<br />
“ek is ook tans die voorsitter van die vaalbank<br />
studiegroep en senwes borg gereeld van die dae<br />
wat deur die studiegroep gereël en aangebied<br />
word”.<br />
arBEIDSaKE<br />
ernst het ongeveer 25 permanente werkers wat<br />
in sy boerdery help, wat hy by mes employment<br />
services huur. mes employment services is as<br />
’n bk gestig en hanteer alle arbeidsake, soos<br />
die opstel van kontrakte, polisse en vergoeding.<br />
die arbeiders het ook hul eie komitee gestig en<br />
probleme word uitgepraat, sodat ’n goue middeweg<br />
gevind kan word.<br />
vervolg op bladsy 43<br />
ongeveer 100 hektaar van Ernst se boerdery<br />
is onder spilpunt besproeiing. Die plaas is op<br />
’n ondergrondse meer geleë.<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
Ko lliG op ErNST joNKEr •••<br />
Ernst het<br />
’n paar jaar<br />
gelede ’n<br />
deurvloeisilo<br />
van 280 ton op<br />
sy plaas laat<br />
oprig.<br />
>> vyf dinge wat jy nie van<br />
ernst geweet het nie<br />
• ernst sal graag saam met steve hofmeyr wil<br />
middagete eet, omdat hy die Afrikanervolk<br />
ondersteun en opstaan vir die regte van<br />
Afrikaners, maar ook omdat hy ’n groot<br />
blou bul-ondersteuner is en ernst voel hy<br />
sal lekker kan gesels vir so ’n uur of wat.<br />
“en natuurlik oor al die kennis wat hy oor<br />
vrouens opgedoen het!”<br />
• met krummelpap en kaiings kan ernst enige<br />
tyd omgekoop word.<br />
• die drie dinge waarsonder ernst nie kan<br />
klaarkom nie, is sy selfoon (“dit is deesdae<br />
’n vreeslike moet”), rugby en sy gesin.<br />
• op ernst se bedkassie lê daar ’n knipmes,<br />
vir ingeval hy dalk ’n stukkie biltong in die<br />
aand wil eet.<br />
• die beste raad wat hy al ontvang het, is: “As<br />
die grond nat is, moet jy plant”.<br />
><br />
41
Biologiese bewerking<br />
maak van Ernst ’n wenner<br />
vervolg van bladsy 41<br />
BoEr SÓ SuKSESVol<br />
vir ernst is netheid een van die voorvereistes van<br />
’n suksesvolle boerdery. “’n produsent moet ook<br />
presies wees. elke land moet presies afgesluit<br />
word – dieselverbruik, saad, kunsmis, gif – jy moet<br />
presies weet wat elke insetmiddel per hektaar gekos<br />
het en jou somme akkuraat maak,” het hy vertel.<br />
verder glo hy ook dat produsente tegnologies vooruit<br />
moet boer. daarom beplan hy om in die toekoms<br />
’n groter fokus op presisieboerdery te plaas. “die<br />
nuutste kultivars, nuutste gifstowwe, nuutste<br />
bemesting – jy moet die heeltyd bybly,” het ernst<br />
gesê.<br />
ToEKomSplannE<br />
presisieboerdery is ook deel van die toekomsvisie<br />
wat ernst vir sy boerdery het. dan wil hy ook oor<br />
die volgende vyf jaar sy opbrengs met nog ’n ton<br />
en ’n half verhoog en verder daaraan werk om<br />
biologiese bewerking in sy boerdery te verfyn. “die<br />
grond waarmee ’n mens geseën is om op te kan<br />
boer, moet bewaar word en met die regte metodes<br />
– bewerking en beweidingsmetodes – bewerk word,<br />
sodat jou kinders eendag iets het om mee aan te<br />
gaan,” het ernst vertel.<br />
sy wens vir landbou in suid-Afrika is dat almal<br />
sal saamwerk en bietjie afskaal met die mielie plantery<br />
in die komende seisoen, sodat daar ’n groter<br />
vraag kan ontstaan om sodoende ’n kon stante beter<br />
prys vir die produsent te verseker en daar nie elke<br />
jaar ’n oorskot en ’n prys soos vanjaar is nie.<br />
JonGBoEr-raaD<br />
“jongboere kan gerus by hul boereverenigings,<br />
>> ErnST SE GunSTElInGE<br />
Drankie: Fanta orange en oros<br />
Seisoen: somer<br />
Tyd van die dag: laatmiddag<br />
Vakansieplek: ballito<br />
TV-program: grey’s Anatomy; molly en Wors<br />
musiek: enige Afrikaanse musiek, veral steve<br />
hofmeyr; johnny clegg<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
Ko lliG op ErNST joNKEr •••<br />
Die Jonker-boerdery<br />
het ook ’n veefaktor,<br />
wat as ’n eie eenheid<br />
funksioneer.<br />
landbou-unies en studiegroepe aansluit en<br />
sodoende van hulle kant af ook ’n verskil maak<br />
in die landbou deur nuwe kennis en inligting in<br />
te bring, om hul gewig voluit agter die landbou te<br />
gooi,” is ernst se raad aan ander jongboere.<br />
DIE anDEr ErnST<br />
ernst is getroud met Yolandi, wat as apteker in die<br />
nabygeleë Wolmaransstad werk. hulle het twee<br />
dogtertjies, jumari (wat nou vier jaar oud is) en<br />
rianca (wat vroeër vanjaar haar opwagting gemaak<br />
het). Yolandi is ook by die finansiële sy van die<br />
boerdery betrokke.<br />
Wanneer ernst nie besig is om te boer nie,<br />
geniet hy en sy gesin ’n lekker braai saam met hul<br />
vriende. ernst jag ook graag in die winter en het<br />
’n groot liefde vir rugby. hy het in sy jonger dae as<br />
voorspeler vir griekwas se onder 21-span uitgedraf.<br />
daarom is hy ook gereeld langs die rugbyveld as<br />
ondersteuner – veral op loftus, sy geliefde blou bulspan<br />
se tuisveld.<br />
vir ernst is dit ’n groot eer om as <strong>Agri</strong> nW se<br />
jongboer van die jaar aangewys te word. hy voel<br />
dat so ’n kompetisie van groot waarde vir jongboere<br />
is, omdat dit vir hulle erkenning gee en iets om voor<br />
te werk. met ’n glinster in die oog sluit hy die onderhoud<br />
af deur te sê dat sy voorbereiding vir die nasionale<br />
jongboerkompetisie nie anders gaan wees nie<br />
en dat “daar geen omkopery betrokke sal wees nie”.<br />
so, die krummelpap en kaiings sal moet wag! S<br />
>><br />
Kleur: groen Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />
e-pos aan johan@infoworks.biz<br />
><br />
43
44<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES crEDi T<br />
R1 miljoen-trekking:<br />
die jAAr likse senWes r1 miljoen<br />
somer pro duksietrekking het<br />
op 9 junie 2010 plAAsgevind.<br />
hierdie jAAr is die trekking<br />
’n bietjie Anders gedoen. die<br />
r1 miljoen is nie net tussen die<br />
vYF FinAliste verdeel nie, mAAr<br />
vYF WelsYnsorgAnisAsies vAn hul<br />
keuse het ook elk r60 000 rYker<br />
geWord. ons het bY die FinAliste<br />
(WAt nou Wenners is) gAAn inloer<br />
om meer uit te vind oor hulselF<br />
en hul r1 miljoen-ervAring.<br />
> TEKS & FoTo’S: Ilana KoEGElEnBErG<br />
coenie van den berg<br />
van viljoenskroon<br />
– wEN R500 000<br />
CoEnIE En Sy BoErDEry<br />
coenie is getroud met tanya en het vyf jaar gelede<br />
begin boer. hy het hoofsaaklik ’n saaiboerdery met<br />
60% mielies en 40% sonneblom (as die lande dit<br />
toelaat). hy sê dat hy graag in die toekoms na<br />
presisieboerdery sal wil oorskakel, sodat hy met die<br />
minste insette, die maksimum oes kan realiseer.<br />
Sy paD mET SEnWES<br />
“toe ek vir die eerste keer deur senwes se deure<br />
stap, is ek met ope arms ontvang,” vertel coenie.<br />
“hulle het baie moeite vir my gedoen. ek voel ons<br />
kan ’n pad saam loop en dit is my plan om vir die<br />
volgende twintig jaar saam met senwes nog baie<br />
dinge in my boerdery te bereik.”<br />
DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />
“ek kon dit eers nie glo nie,” onthou coenie.<br />
“dit was eers onwerklik, want ek het ’n vriend<br />
wat dikwels sulke grappe met ’n mens oor die<br />
foon maak. tot vandag toe het dit nog nie werklik<br />
><br />
ontmoet<br />
die wenners<br />
Die voormalige Suid-afrikaanse snelbouer, Fanie<br />
de Villiers, was die seremoniemeester tydens die<br />
r1-mil joen-kompetisietrekking. By Fanie is Francois<br />
Strydom (Besturende Direkteur: <strong>Senwes</strong>, links) en<br />
Japie Grobler (Voorsitter: <strong>Senwes</strong>).<br />
Coenie en Tanya<br />
van den Berg.<br />
ingesink nie, maar ek is nou nogal opgewonde oor<br />
die kans wat ek gekry het.”<br />
WElSynSorGanISaSIE<br />
coenie het besluit om die viljoenskroon sentrum vir<br />
bejaardes te help. “ek het net gevoel ons ou mense<br />
gaan agteruit en die wêreld sien nie meer om na<br />
hulle nie,” verduidelik coenie. “dit was baie goed<br />
van senwes om die welsynsorganisasies te help. ek<br />
is trots om met hulle te kan saamwerk.”<br />
En DIE WEnnEr IS...<br />
“’n mens is baie bly as so iets gebeur,” het coenie<br />
na die trekking gesê. “met die huidige swak<br />
mielieprys help die geld my baie – ek bou nou ’n<br />
groot planter sodat ek meer ekonomies kan boer.”<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
jimmy henning<br />
van oberholzer<br />
– wEN R250 000<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
louis en mietz Claasen, saam<br />
met hul dogter, Carolien.<br />
Jimmy en<br />
petra<br />
Henning.<br />
JImmy En Sy BoErDEry<br />
jimmy is in 1972 met petra getroud en hulle het<br />
drie kinders (een seun en twee dogters). sy seun<br />
boer saam met hom terwyl sy twee dogters tans in<br />
pretoria woon. hy het tot 1999 vir ’n maatskappy<br />
in sy omgewing gewerk en daarna sy eie rigting<br />
ingeslaan. jimmy boer hoofsaaklik met mielies en<br />
sonneblom en het ’n kommersiële beeskudde en ’n<br />
wit brahman-stoetery.<br />
Sy paD mET SEnWES<br />
“ek is baie in my skik met senwes,” sê jimmy. “ons<br />
kry uitstekende diens vanaf al hulle afdelings.”<br />
DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />
“ons gesin het al ’n gesegde: nee wat, jy kan maar<br />
los, die henninkies wen nooit iets nie. so ons was<br />
baie opgewonde toe ons die oproep kry. dit het<br />
half gevoel asof dit nie waar kan wees nie,” vertel<br />
jimmy.<br />
WElSynSorGanISaSIE<br />
jimmy se keuse van organisasie was die Abraham<br />
kriel kinderhuis in potchefstroom. “ek het ’n sagte<br />
plekkie vir kinders,” bieg jimmy. “dit was ’n baie<br />
goeie gebaar van senwes.”<br />
En DIE WEnnEr IS...<br />
“dit was ’n wonderlike gevoel en nogals ’n verligting<br />
om van skuld ontslae te kan raak,” sê jimmy. “ ’n<br />
mens het so iets altyd nodig.”<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES crEDi T •••<br />
louis claasen<br />
van koppies<br />
– wEN R125 000<br />
louIS En Sy BoErDEry<br />
louis is 55 jaar oud en is vir die afgelope 32 jaar<br />
al getroud met mietz. hulle het vier kinders (twee<br />
seuns en twee dogters) wat almal in sy landbou- en<br />
verwante besighede betrokke is. louis het op 16<br />
begin boer en sy boerdery bestaan hoofsaaklik uit<br />
’n saaiboerdery (sorghum, mielies en sonneblom)<br />
en hy het ook ’n melkery wat vars melk aan ’n<br />
verwerker naby parys lewer. hy het jare terug<br />
’n besigheid begin, genaamd Free state malt,<br />
wat graansorghum na mout verwerk en dit aan<br />
’n bierbrouery lewer. louis voer ook baie van sy<br />
produkte na die res van Afrika uit.<br />
Sy paD mET SEnWES<br />
“deur al die jare, vandat ek begin boer het, het<br />
senwes my nog net goed behandel en by my<br />
gestaan,” verduidelik louis.<br />
DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />
“ek was baie verbaas dat ek ’n finalis is,” vertel<br />
louis. “ek het wel al gelees van hierdie kompetisie,<br />
maar het nooit in my wildste drome gedink so iets<br />
sal met my gebeur nie.”<br />
WElSynSorGanISaSIE<br />
louis het die kinderhuis op sasolburg as sy welsynsorganisasie<br />
gekies. “ek dink die geld sal daar goed<br />
aangewend word,” het louis gesê. “hierdie donasies<br />
was ’n baie mooi gebaar van senwes se kant af en<br />
ek wil net weer dankie sê daarvoor.”<br />
En DIE WEnnEr IS...<br />
“dit was ’n lekker gevoel om deel te wees van die<br />
kompetisie; dit was ’n voorreg,” het louis ná die<br />
kompetisie gesê. “die geld gaan my baie help.”<br />
vervolg op bladsy 46<br />
><br />
45
46<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES crEDi T<br />
R1 miljoen-trekking: die wenners<br />
vervolg van bladsy 45<br />
alfonso visser<br />
van hartswater<br />
– wEN R75 000<br />
alFonSo En Sy BoErDEry<br />
Alfonso is getroud met liza en hulle het drie kinders<br />
(twee dogters en ’n seun). hy het na matriek<br />
landbou gaan studeer aan die universiteit van die<br />
vrystaat. in 1989 het hy met grondbone begin boer<br />
en deesdae boer hy ook onder andere met gars,<br />
mielies, lusern en katoen. “ek geniet dit om hier te<br />
boer – dit is ’n voorreg,” het Alfonso gesê.<br />
Sy paD mET SEnWES<br />
“die grootste waarde wat senwes my bied, is die<br />
ondersteuning wat hulle gee met die bemarking van<br />
ons produkte,” verduidelik Alfonso. “daar is geen<br />
manier dat ’n produsent in hierdie distrik kan boer<br />
sonder senwes se fasiliteite nie.”<br />
DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />
“dit was baie goeie nuus. in tye soos hierdie, het ’n<br />
mens sulke los gelukkies nodig.”<br />
WElSynSorGanISaSIE<br />
Alfonso het, met behulp van senwes, uitgereik na<br />
togg, ’n tiener omgeegroep werksaam in sy omgewing.<br />
togg ondersteun alle hulpbehoewende mense<br />
in die omgewing. “dit het my aangeraak want dis<br />
’n geleentheid wat die jong mense gebied word om<br />
hulself te verryk en iets te leer daaruit, verduidelik<br />
Alfonso sy keuse. “Wat my die meeste van die hele<br />
kompetisie beïndruk het, was senwes se besluit om<br />
die donasies aan die welsynsorganisasies te maak.”<br />
En DIE WEnnEr IS...<br />
“ek het ’n baie groot waardering vir die kompetisie<br />
en veral hoe hulle dit hierdie jaar gedoen het.”<br />
><br />
alfonso en<br />
liza Visser.<br />
derek grobbelaar<br />
van allanridge<br />
– wEN R50 000<br />
DErEK En Sy BoErDEry<br />
derek is in 1978 getroud met elize en hulle het<br />
drie kinders – twee seuns en een dogter. hy het ’n<br />
saaiboerdery wat meestal uit mielies bestaan. hy<br />
verbou ook grondbone en sonneblom. derek besit<br />
ook ’n meule.<br />
Sy paD mET SEnWES<br />
“in 2005, toe die mielieprys so swak was, het ek by<br />
senwes aansoek gedoen vir ’n produksierekening.<br />
hulle het my binne tien dae gehelp en ek kon begin<br />
plant,” vertel derek. “daarna het senwes my net<br />
deur al die moeilike jare wat ons toe weer gehad het<br />
gedra. senwes is ’n steunpilaar vir my boerdery.”<br />
DIE “Jy IS ’n FInalIS” oproEp<br />
“ons was op pad om êrens heen te ry toe sy foon<br />
lui en ons hoor derek is een van die finaliste met<br />
die trekking,” vertel elize. “dit was vir ons ’n groot<br />
oomblik – ons het nog nooit aan iets deelgeneem of<br />
iets gewen nie.”<br />
WElSynSorGanISaSIE<br />
derek se gekose organisasie was milo (medemens<br />
in liefde omhels). dit is ’n plaaslike organisasie in<br />
derek se omgewing wat uitreik na weeskinders en<br />
haweloses. “ek was baie in my skik oor die skenking<br />
aan die welsynsorganisasies. ek dink almal wat<br />
geld gekry het, kry maar swaar en dit het hulle baie<br />
gehelp. Wat ’n wonderlike gedagte van senwes!”<br />
het derek gesê.<br />
En DIE WEnnEr IS...<br />
“ek het baie goed gevoel ná die trekking,” vertel<br />
derek. “die hele geleentheid was sommer spoggerig<br />
en op ’n goeie manier gedoen. ek is ook baie bly<br />
oor die geld – ek kon darem weer diesel koop om<br />
my mielies te stroop.” S<br />
Derek en Elize<br />
Grobbelaar.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
James Kingsley is ’n mense-mens<br />
wat self erken: “ek het mense om my nodig!” As<br />
sleutelrekening bestuurder by senwes credit geniet<br />
hy dit om met klante te skakel en ook om buite die<br />
kantoor te kan werk. <strong>Senwes</strong> Scenario het by james<br />
’n draai gemaak.<br />
Hoe sien jy die werk van ’n<br />
Sleutelrekeningbestuurder?<br />
vir my is die hoofdoel van ’n sleutelrekeningbestuurder<br />
om besigheid vir senwes te genereer.<br />
Watter van jou eienskappe maak jou ’n<br />
goeie Sleutelrekeningbestuurder?<br />
ek is lief vir mense en kom goed met meeste mense<br />
oor die weg en ek is empaties. my agtergrond in<br />
krediet tel ook in my guns.<br />
Hoe lank is jy al by <strong>Senwes</strong> werksaam?<br />
Agt jaar, waarvan vyf jaar as sleutelrekeningbestuurder<br />
in die Wesselsbron/bultfontein/<br />
hoopstad-gebied. ek het in 2002 by senwes as<br />
nege jaar is hoe lank Johan Jacobs reeds by senwes<br />
credit werksaam is. voordat die pos van sleutel<br />
rekeningbestuurder vir hom aangebied is, het hy<br />
as kredietbestuurder sy stempel by credit afgedruk.<br />
volgens johan is die eienskappe wat van hom ’n<br />
goeie sleutelrekeningbestuurder maak harde werk,<br />
toewyding en lojaliteit teenoor senwes en sy klan te.<br />
<strong>Senwes</strong> Scenario het hom nog ’n paar vrae gevra.<br />
Wat is die waarde van ’n Sleutelrekeningbestuurder?<br />
die antwoord is drieledig. eerstens<br />
dra ons die beeld van senwes na<br />
die klante uit, tweedens is dit ons<br />
verantwoordelikheid om die besigheid<br />
te groei en derdens is deel van my<br />
werk om waarde toe te voeg vir ons<br />
bestaande klante.<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
Mensekennis<br />
bring jou ver<br />
’n Dekade by Credit wys lojaliteit<br />
••• SE<strong>NW</strong>ES crEDi T •••<br />
verhoudingsbestuurder begin en is in 2004 as<br />
Assistent kredietbestuurder aangestel. voordat ek<br />
by senwes begin werk het, was ek vir 20 jaar in die<br />
bankwese betrokke.<br />
Hoe ontspan jy?<br />
tyd saam met my gesin is vir my belangrik. ons<br />
is lief vir die “gewone” dinge; soos kampeer<br />
en in die tuin werk. ek is vanjaar reeds 28 jaar<br />
getroud met elsabé en het vier kinders; esmarelda<br />
is ’n professionele rekenmeester en sean ’n<br />
dieselwerktuigkundige, terwyl dean by ’n kollege vir<br />
paramediese opleiding studeer en jamie haarself in<br />
’n skoonheidskunde-rigting bekwaam.<br />
Wat is die volgende stap vir James?<br />
ek geniet op die oomblik wat ek doen en beplan om<br />
daarmee voort te gaan.<br />
Wat is die drie dinge waarsonder jy nie kan<br />
klaarkom nie?<br />
my gesin, klante en sigarette! S<br />
Wat geniet jy die meeste van jou werk?<br />
die interaksie met klante en om saam met hulle<br />
daaraan te werk om uitdagings te oorbrug.<br />
Hoe ontspan jy?<br />
ek is getroud met nicky en is ’n gesinsman wat<br />
daarvan hou om tyd saam met my gesin in die<br />
buitelug deur te bring.<br />
Wat is jou toekomsplanne?<br />
ek streef daarna om verder te ontwikkel en<br />
die volgende vlak van bestuur te bereik.<br />
Saam met wie sal jy op ’n eiland<br />
gestrand wil wees en hoekom?<br />
saam met my vrou, want dit sal<br />
beteken dat ons kwaliteittyd saam kan<br />
deur bring. S<br />
><br />
47
48 ••• ToEKomSBliK<br />
Weerstand teen glifosaat<br />
As insekte hul eie kop<br />
begin volg...<br />
sekere insekte, soos die sAn<br />
josé dopluis, kAn ’n groot<br />
kopseer Wees vir produsente.<br />
verAl As giFstoWWe WAt verlede<br />
jAAr die probleem uitgeWis het,<br />
vAnjAAr ondoeltreFFend blYk<br />
te Wees omdAt die insek skielik<br />
’n WeerstAnd opgebou het teen<br />
die giF. WeerstAnd is egter ’n<br />
beheerbAre uitdAging – sodrA<br />
jY die probleem en WAAr dit<br />
vAndAAn kom verstAAn.<br />
> TEKS: ElmarIE CronJE<br />
> FoTo’S: SxC<br />
><br />
’n Klein Chinese insek is om<br />
en by in 1870 in boerderye rondom die stad van<br />
san josé in kalifornië in die vsA opgemerk. die<br />
insek het ’n silindertipe mond in die plant ingedruk<br />
en die sap van die plant uitgesuig. dit het ’n tipe<br />
skild ontwikkel wat sy volle lyf omvou het, waaruit<br />
nuwe insekte uiteindelik te voorskyn gekom het.<br />
die san josé dopluis (scale), soos wat die<br />
insek uiteindelik bekend gestaan het, het vinnig<br />
deur Amerika en kanada versprei, met verwoeste<br />
orgidieë wat agtergebly het. “daar is heel moontlik<br />
geen insek wat die vermoë het om groter skade<br />
vir die vrugbelange in Amerika, of selfs die wêreld,<br />
aan te rig, as die san josé dopluis nie,” het een<br />
entomoloog gemeld.<br />
boere het vir jare gesoek na gifstowwe wat<br />
hierdie klein insek kon stuit. in die negentiende<br />
eeu was daar ’n gevaarlike arsenaal van gifstowwe<br />
om onkruid en insekte uit te roei. in die antieke ryk<br />
van sumer, 4 500 jaar gelede, het boere sulfaat op<br />
hul plante gespuit. die romeine het pik en ghries<br />
gebruik. europeërs het geleer om chemikalieë uit<br />
die plante te onttrek. om die san josé dopluis uit te<br />
roei, het hulle walvisolie probeer. hulle het kerasien<br />
en water probeer. een van die beste behandelings<br />
wat gevind is, was ’n mengsel van kalk en sulfaat,<br />
wat na ’n paar weke van toediening die verpesting<br />
onder beheer gebring het.<br />
maar teen 1900 het die kalk-sulfaatmengsel<br />
begin faal. hier en daar het die san josé dopluis in<br />
volle glorie te voorskyn gekom. ’n entomoloog met<br />
die naam A.l. melander het van die insekte onder ’n<br />
dik kors van gedroogde kalk-sulfaatmengsel gevind,<br />
waar hulle heel gelukkig voortbestaan het. melander<br />
het gevolglik met ’n uitgebreide eksperiment begin,<br />
waar hy kalk-sulfaatmengsels op orgidieë regoor die<br />
staat van Washington getoets het. hy het bevind<br />
dat, in sommige orgidieë, die gifmengsel die insekte<br />
geheel en al uitgewis het. in ander orgidieë, het<br />
soveel as 13% van die insekte oorleef. maar die<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
oorlewende insekte kon met kerasien gedood word.<br />
melander het gewonder waarom sommige<br />
bevolkings van die dopluis besig was om weerstand<br />
teen die gifmengsel op te bou. is dit moontlik dat<br />
die kalk-sulfaatmengsel ’n biologiese verandering in<br />
die insek kan sneller, soos wat mense wat baie met<br />
hul hande werk byvoorbeeld verharde eelte op hul<br />
hande ontwikkel? melander het dit betwyfel. daar<br />
het dan reeds tien generasies van dopluise tussen<br />
die bespuitings geleef en gesterf. die weerstand<br />
moet oorerflik wees, het hy geredeneer. hy het<br />
somtyds kolonies van die insek lewendig gevind<br />
tussen duisende dooie insekte.<br />
hierdie idee was radikaal vir sy tyd. bioloë<br />
het onlangs eers mendel se wet van oorerflikheid<br />
ontdek. hulle het bespiegel oor gene wat van een<br />
generasie na die volgende oorgedra word, maar was<br />
nog nie seker wat gene is nie. maar hulle het besef<br />
dat gene ’n spontane verandering – ’n mutasie<br />
– kon veroorsaak, wat kenmerke permanent kon<br />
verander.<br />
melander het voorgestel dat boere in die kort<br />
termyn eerder brandstofolie moet gebruik om van<br />
die insek ontslae te raak, maar het gewaarsku dat<br />
die insek uiteindelik ook teen dié olie sal weerstand<br />
opbou. eintlik was die beste manier om te keer<br />
dat die insek ’n algehele weerstand opbou om nou<br />
en dan nie die gifstowwe so goed aan te wend<br />
nie. deur toe te laat dat sommige van die insekte<br />
oorleef, kon produsente die nie-weerbare gene in<br />
die bevolking behou. “’n mens kan dus die vreemde<br />
afleiding maak dat hoe slegter die aanwending<br />
hierdie jaar is, hoe makliker sal dit wees om die<br />
insek volgende jaar te beheer,” het melander<br />
voorspel.<br />
melander het meer as ’n eeu gelede daarop<br />
gewys dat natuurlike seleksie baie vinnig kan gebeur<br />
en ’n direkte effek op mense se lewens kan hê.<br />
ongelukkig het hierdie ontdekking grotendeels op<br />
dowe ore geval. oor die volgende paar dekades<br />
heen, het boere en chemiese navorsers min<br />
aandag geskenk aan die moontlikheid dat insekte<br />
en onkruid weerstand kan opbou. dit het egter<br />
geleidelik duidelik geword dat, elke keer wat ’n<br />
nuwe gifstof aangewend is, die teiken van die gifstof<br />
begin weerstand opbou het. en hoe meer die gifstof<br />
gespuit is, hoe vinniger het die weerstand opgebou.<br />
soos gifstowwe begin faal het, het chemiese<br />
navorsers na nuwes begin soek. die soektog het<br />
moeiliker en moeiliker geword. Wat die taak selfs<br />
meer uitdagend gemaak het, was die feit dat hierdie<br />
gifstowwe soms uitermatige skade kon aanrig aan<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• ToEKomSBliK •••<br />
nie net onkruid en peste nie, maar ook voëls,<br />
voordelige insekte en selfs mense. maar in 1970<br />
het ’n wetenskaplike van monsanto ’n gifstof gevind<br />
wat groot belofte getoon het – glifosaat, ook bekend<br />
as roundup.<br />
glifosaat dood onkruid deur die samestelling<br />
van aminosure wat noodsaaklik is vir die oorlewing<br />
van plante, te blok. dit val die ensieme aan wat<br />
slegs deur plante gebruik word, met die gevolg dat<br />
dit onskadelik is vir mense, insekte en ander diere.<br />
en, anders as ander gifstowwe wat in grondwater<br />
opgeneem word, bly glifosaat waar dit gespuit word<br />
en ontbind binne ’n paar weke.<br />
dit het vir ’n geruime tydperk geblyk asof<br />
glifosaat melander se ysterreël so vermy. monsantowetenskaplikes<br />
het toetse gedoen wat geen tekens<br />
van weerstandbiedendheid getoon het nie. dit het<br />
voorgekom dat glifosaat so ’n noodsaaklike deel<br />
van ’n plant se biologie aangeval het, dat plante<br />
geen weerstand kon genereer nie. nadat glifosaatbestande<br />
gewasse ’n paar jaar lank verbou is,<br />
het produsente begin agterkom dat perdekweek,<br />
“morning glory” en ander onkruid weer eens op hul<br />
lande begin toesak het.<br />
William neuman en Andrew pollack het in<br />
die new York times berig oor ’n produsent van<br />
tennessee (vsA), eddie Anderson, wat vir 15 jaar<br />
’n streng geenbewerking-en omgewingsvriendelike<br />
tegniek gebruik het wat basies die ploegaksie<br />
elimineer om erosie en die gevaarlike wegvloei van<br />
kunsmis en gifstowwe teen te werk.<br />
maar nie vanjaar nie. vanjaar kyk eddie toe<br />
terwyl trekkers sy lande deurkruis – besig om te<br />
ploeg en gifstowwe in die grond in te werk om die<br />
onkruid dood te maak waar sojabone binnekort<br />
geplant sal word.<br />
stephen powles, ’n wetenskaplike van die<br />
universiteit van Wes-Australië, is reeds vir jare<br />
besig om die evolusie van roundup weerstand te<br />
bestudeer en was mede-outeur van ’n resensie wat<br />
kyk na wat ons tans van roundup-weerstand weet.<br />
Wat opmerklik is, is hoeveel verskillende<br />
maniere onkruid gevind het om die chemikalieë te<br />
vervolg op bladsy 50<br />
><br />
49
50<br />
••• ToEKomSBliK<br />
weerstand teen glifosaat<br />
vervolg van bladsy 49<br />
uitoorlê. Wetenskaplikes was oortuig van roundup<br />
se onaantasbaarheid, gedeeltelik omdat die<br />
ensiem wat dit aanval maar dieselfde is in alle<br />
plante. daardie eenvormigheid beteken dat plante<br />
nie te veel mutasies kan hanteer nie; mutasies<br />
moet sy vorm verander, wat nie werk nie en die<br />
plant doodmaak. maar sommige bevolkings van<br />
onkruide het op een mutasie afgekom wat ’n enkele<br />
aminosuur in die ensieme kan verander. die plant<br />
kan steeds met hierdie aangepaste ensieme oorleef.<br />
en roundup vind dit moeilik om die ensiem aan te<br />
val, te danke aan sy anderste vorm.<br />
nog ’n manier om roundup af te weer, is<br />
deur groot getalle. ’n internasionale span van<br />
wetenskaplikes het vroeër vanjaar berig oor hul<br />
ontdekking van hoe palmer amaranth glifosaat<br />
afweer. dié plant vervaardig die gewone, kwesbare<br />
vorm van die ensieme. maar wetenskaplikes<br />
het agtergekom dat die plant eindelose ekstra<br />
kopieë van die ensiem bevat. terwyl die glifosaat<br />
sommige van die ensieme in die palmer amaranth<br />
kan doodmaak, vervaardig die plant soveel meer<br />
ensiemes dat dit kan aanhou groei.<br />
dit is ook moontlik vir onkruid om weerstand<br />
teen roundup op te bou sonder enige verandering<br />
in die ensieme wat deur roundup aangeval word.<br />
Wanneer produsente roundup op plante spuit,<br />
versprei die gifstof vinnig van die blare tot by die<br />
stam tot by die wortels. hierdie vinnige verspreiding<br />
is wat roundup so gevaarlik maak. maar sommige<br />
onkruide het ’n manier gevind om hierdie<br />
verspreiding te omseil. Wetenskaplikes is nog nie<br />
seker hoe dit moontlik is nie.<br />
Wat die evolusie van roundup weerstand soveel<br />
gevaarliker maak, is dat dit nie die grense van<br />
verskillende spesies respekteer nie. Wetenskaplikes<br />
het bewyse gevind dat, wanneer een spesie<br />
weerstand opbou, dit daardie weerstand kan oordra<br />
aan die gene van ander spesies.<br />
in ’n onlangse onderhoud, het powles voorspel<br />
dat roundup-weerstand katastrofiese afmetings<br />
begin aanneem en vererger, nie net in Amerika nie,<br />
maar orals waar roundup intensief gebruik word. dit<br />
><br />
roundup is in 1974 aan die mark bekend<br />
gestel. Wetenskaplikes het in 1986 plante<br />
geïngenieur om weerstand te bied teen<br />
glifosaat deur gene van bakterieë, wat<br />
aminosure kon vervaardig selfs nadat ’n<br />
plant met onkruiddoders gespuit was, in te<br />
plant. in die 1990’s het monsanto en ander<br />
maatskappye begin om glifosaat-bestande<br />
mielies, katoen, suikerbeet en vele ander<br />
gewasse te bemark. hierdie gewasse was baie<br />
gewild. produsente het gevind dat hulle hul<br />
lande met ’n redelike hoeveelheid glifosaat<br />
alleenlik kon toedien – wat onkruid vernietig het<br />
sonder om hul gewasse te beskadig – eerder<br />
as om ’n verskeidenheid onkruiddoders aan<br />
te wend. studies het getoon dat produsente<br />
wat transgeengewasse gebruik het, minder<br />
onkruiddoders gebruik het as diegene wat ’n<br />
konvensionele kultivar geplant het – bv. 77%<br />
minder in meksiko – terwyl hulle ’n aansienlik<br />
hoër opbrengs op hul lande getoon het.<br />
is egter nie ’n hopelose situasie nie. produsente kan<br />
moontlik die verspreiding van weerstand verswak<br />
deur die tipe sade wat hulle gebruik, te meng, of<br />
selfs deur die kweek van kwesbare onkruid, soos<br />
melander voorgestel het. S<br />
Verwysings<br />
• “u.s. Farmers cope With roundup-resistant Weeds”,<br />
william neuman and andrew Pollack, new York Times<br />
10 Mei 2010.<br />
• the tangled bank: An introduction to evolution, carl<br />
Zimmer, 4 mei 2010<br />
• “Are roundup ready weeds in your future?”, bob<br />
hartzler, department of Agronomy, iowa state<br />
university, 3 nov 1998.<br />
>><br />
>> roundup se ontwikkeling<br />
Vir verdere inligting, skakel (018) 468-2716 of stuur ’n<br />
e-pos aan johan@infoworks.biz<br />
>> geneties gemodifiseerde gewasse bevat ’n geen wat die plant in staat stel om steeds<br />
proteïen te vervaardig as dit in aanraking kom met ’n onkruiddoder met glifosaat as aktiewe<br />
bestanddeel. glifosaat laat onkruid vrek omdat dit sulke plante verhoed om<br />
proteïen te vervaardig.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
52 ••• DEvElopiNG aGricUlTUrE<br />
grAin producers Are oFten AF-<br />
Fected bY FAlling prices in the<br />
mArket. grAin hedging is one oF<br />
the techniques producers cAn<br />
use to reduce FinAnciAl risks<br />
due to price chAnges.<br />
> TExT: SIpHo loWanE<br />
as a grain producer it is your business to<br />
grow and market grain at a profitable price. however,<br />
some years will provide profits and some years<br />
will not. uncertainty regarding profitability may arise<br />
from changes in the cost of production per hectare,<br />
yield and the uncertainty of crop prices. grain hedging<br />
offers an opportunity for one to be protected<br />
from price uncertainty.<br />
Wrap your HEaD arounD THE<br />
HEDGInG ConCEpT<br />
grain hedging involves the selling of grain futures<br />
contracts as a temporary substitute for selling them<br />
in the cash market. it is based on the principle that<br />
><br />
Getting to grips with<br />
grain hedging<br />
cash market prices and futures market prices tend<br />
to move together at the contract expiry. taking opposite<br />
positions, the movement allows losses in<br />
one market to be offset by gains in the other. in this<br />
manner, as a grain hedger you are able to establish<br />
a price level for a cash market transaction that may<br />
not actually take place for several months.<br />
WHaT IS a FuTurES ConTraCT?<br />
A futures contract is a commitment to make or take<br />
delivery of a specific quantity and quality of a given<br />
commodity at a specific delivery location and time<br />
in the future. All terms of the contract are standardised<br />
except for the price, which is discovered<br />
through the interaction of the supply and demand.<br />
most contracts are ultimately settled either through<br />
liquidation by an offsetting transaction or by delivery<br />
of the actual physical commodity.<br />
a SHorT HEDGE<br />
to give you a better idea of how hedging works, let’s<br />
suppose it is February and you are a maize producer<br />
with a maize crop in the field. in market terminology,<br />
you have a long cash market position. the current<br />
cash market price for maize to be delivered in july is<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
1 100 per ton. if the price goes up between February<br />
and july, when you plan to sell, you will gain. on<br />
the other hand, if the price goes down during that<br />
time, you will have a loss.<br />
to protect yourself against a possible price decline<br />
in the near future, you can hedge by selling a<br />
corresponding number of tons in the futures market<br />
now and buying them back later when it is time to<br />
sell your crop in the market. if the cash price declined<br />
by harvest, any loss incurred would be offset<br />
by a gain from the hedge in the futures market. this<br />
particular type of hedge is known as a short hedge<br />
because of the initial short futures position.<br />
selling now with the intention of buying back at<br />
a later date gives you a short futures market position.<br />
A price decrease will result in a futures gain,<br />
because you would have sold at a higher price and<br />
bought at a lower price.<br />
Assume the cash and futures prices are identical<br />
at r1 100 per ton. What happens if prices decline<br />
by r100 per ton? With a short hedge, although the<br />
value of your long cash market position decreases<br />
by r100 per ton, the value of your short futures<br />
market position increases by r100 per ton. because<br />
the gain on your futures position is equal to<br />
the loss on the cash position, your net selling price<br />
is still r1 100 per ton.<br />
Cash market Futures market<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
•••DEvElopiNG aGricUlTUrE •••<br />
February cash maize price is r1 100/t sell August maize futures at r1 100/t<br />
August sell cash maize at r1 000/t buy August maize futures at r1 000/t<br />
Change r100/t loss r100/t gain<br />
Sell cash maize at r1 000/t<br />
Gain on futures position r100/t<br />
net selling price r1 100/t<br />
What if the maize price had instead risen by r100 per ton? once again, the net selling price would be<br />
r1 100 per ton, as a r100 per ton loss on the short futures position would be offset by a r100 per ton<br />
gain on the long cash market.<br />
Cash market Futures market<br />
February cash maize price is r1 100/t sell August maize futures at r1 100/t<br />
August sell cash maize at r1 200/t buy August maize futures at r1 200/t<br />
Change r100/t loss r100/t gain<br />
Sell cash maize at r1 200/t<br />
Gain on futures position r100/t<br />
net selling price r1 100/t<br />
continued on page 54<br />
><br />
53
54 ••• DEvElopiNG aGricUlTUrE<br />
8035BD_FL_6<br />
Grain hedging<br />
continued from page 53<br />
note that when there is a gain on one market position,<br />
there is a comparable loss on the other position.<br />
this explains why hedging is often said to lock<br />
in a price level. it established a selling price of<br />
r1 100 per ton for maize to be delivered in August.<br />
With a short hedge, you give up the opportunity<br />
to benefit from a price increase to obtain protection<br />
against a price decrease.<br />
a lonG HEDGE<br />
on the other hand, livestock feeders need protection<br />
against rising grain prices and would instead<br />
use a long hedge involving an initial long future<br />
position.<br />
Assume it is july and as a livestock producer you<br />
are planning to buy maize in december. the cash<br />
market price in july for maize to be delivered in<br />
december is r1 100, but you are concerned that by<br />
Graanprysrisikobestuur:<br />
Wat is ‘n meesterverskansingsplan?<br />
Vra vir Frans<br />
www.franslyons.co.za, skakel of sms<br />
Frans direk by 082 554 2382<br />
the time you make the purchase, the price may be<br />
much higher. to protect yourself against a possible<br />
price increase, you buy december maize futures at<br />
r1 100. if the price increases, the higher cost in<br />
the cash market would be offset by a gain in the<br />
futures market.<br />
WHaT To Do?<br />
once the hedging concept has been understood, the<br />
producer has to approach a commodity broker who<br />
will assist in increasing the producer’s understanding<br />
of the market mechanics, types of orders to place<br />
and with the opening of a hedge account. S<br />
>><br />
Sipho Lowane is an <strong>Agri</strong>cultural Economist and Coordinator<br />
at <strong>Senwes</strong> <strong>Agri</strong>cultural Services. Contact him at sipho.lowane<br />
@senwes.co.za or (018) 464-7378.<br />
Kry die beste resultaat
Onweerstaanbare water<br />
lees Johannes 4: 1 - 42<br />
Jesus was op reis na galilea in die noorde<br />
van palestina. ’n vrou wat ’n slegte reputasie in die<br />
dorp gehad het, het na die put gekom om water te<br />
skep. ons weet nie presies wat die rede was vir haar<br />
mislukte verhoudings nie, maar jesus noem dat sy<br />
reeds vyf mans gehad het en dat die verhouding<br />
waarin sy op daardie stadium was, ook nie haar<br />
man was nie. sy het ’n onvervulde lewe gehad;<br />
innerlik was sy dor en het sy na aanvaarding in die<br />
samelewing gesmag.<br />
Aanvanklik was sy verbaas dat jesus vir haar<br />
water vra. dit was immers nie die gebruik dat<br />
jode en samaritane met mekaar omgaan nie.<br />
jesus noem aan haar dat hy vir haar die water<br />
kan gee wat ’n mens nooit weer laat dors kry<br />
nie. die skrywer van johannes is ’n meesterlike<br />
storieverteller en beskik oor die vermoë om ironie,<br />
misverstand en die opbou van spanning in ’n verhaal<br />
treffend te gebruik. so sien ons dat sy die water<br />
wat jesus aanbied letterlik in plaas van figuurlik<br />
verstaan.<br />
Die water wat Jesus gee,<br />
is onweerstaanbaar. As jy<br />
eenkeer daarvan gedrink het,<br />
is jy daaraan verslaaf.<br />
dit hang nou saam met haar verstaan van die<br />
identiteit van die man wat hier voor haar sit.<br />
ook hier vind ’n progressie van jesus se statuur<br />
in haar oë plaas. Aanvanklik kan hy nie groter<br />
as haar voorvader jakob, wat die put gegrawe<br />
het, wees nie. later, wanneer hy haar reputasie<br />
bekend maak, word hy ’n profeet. nadat jesus<br />
vir haar verduidelik het dat die verlossing uit die<br />
jode kom en dat in die nuwe bedeling die plek van<br />
aanbidding nie meer belangrik is nie, begin<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
>><br />
Ds Willie Botha<br />
vir DiE SiEl •••<br />
sy suggesties maak oor die messias.<br />
gaandeweg, soos wat jesus se identiteit<br />
ontvou, verskuif die klem al meer van die fisiese<br />
water na die water wat ewige lewe gee. een van<br />
die hoogtepunte in die verhaal vind plaas wanneer<br />
sy haar kruik daar by die put los en na háár dorp<br />
terugkeer. sy vertel van haar ontmoeting met jesus<br />
en sê: “kom kyk...is hy nie miskien die christus<br />
nie?”<br />
uiteindelik kom die hele dorp tot inkeer en<br />
spreek die pragtige belydenis uit: “…en ons weet<br />
dat hy waarlik die verlosser van die wêreld is.”<br />
deur haar kruik by die put te los word dit<br />
duidelik dat sy van die water gedrink het wat ’n<br />
mens nooit weer laat dorskry nie. sy los ook haar<br />
ou lewe by die put agter. die water wat jesus gee,<br />
is onweerstaanbaar. As jy eenkeer daarvan gedrink<br />
het, is jy daaraan verslaaf. dit maak dat jy van<br />
jouself afstand doen en van hom gaan vertel sodat<br />
ander ook uit hierdie fontein kan drink. die dor,<br />
onvervulde vrou het inderdaad ’n fontein geword<br />
waaruit lewende water opborrel. S<br />
>> wat is die les wat ons<br />
hieruit leer?<br />
1<br />
2<br />
3<br />
jy kan dalk met hierdie vrou assosieer en<br />
jesus wil vir jou ook van hierdie water gee<br />
om te drink.<br />
jesus aanvaar mense onvoorwaardelik, ten<br />
spyte van hul sonde en tekortkominge.<br />
jesus gebruik onwaarskynlike kandidate om<br />
’n groot verskil in sy koninkryk te maak.<br />
Ds willie Botha is van die Nederduitsche Hervormde Gemeen<br />
te op Lydenburg. Skakel hom by 082 786 3458 of stuur<br />
‘n e-pos aan wbot@absamail.co.za.<br />
><br />
55
56<br />
••• aGri-WENKE<br />
Vleispryse lyk goed, maar<br />
mielies steeds in oorvloed<br />
Die Wêreldbeker sokkertoernooi het<br />
gekom en gegaan. of die goeie pryse van veral<br />
skaap vleis wat tans heers, direk met dié gebeurtenis<br />
verbind kan word, weet ek nie, maar dat die<br />
heersende prys goed is, is gewis.<br />
Al die “vreemde” opwinding wat die sokkerskouspel<br />
gebring het, het niks aan die groot voorraad<br />
mielies in die land verander nie. die reën het<br />
van April af weggeraak, wat voordelig was vir die<br />
afdroog van die later mielies. dit wil dus nie voorkom<br />
of die verwagte graadprobleem by veral witmielies<br />
gaan realiseer nie. dit lyk ook nie of daar in<br />
die nabye toekoms ’n werkbare plan gaan realiseer<br />
>> veldbrande<br />
die veld is ruig en droog, wat moontlik aan leiding<br />
kan gee tot wegholbrande.<br />
hou die vuurvegters vol water en toets gereeld<br />
of die masjiene in lopende toestand is. sorg dat<br />
almal op die plaas weet wat die prosedure tydens<br />
die voorkoms van ’n veldbrand is.<br />
die eerste reënbuie in die lente gaan gepaard<br />
met elektriese storms, wat veld maklik aan die<br />
brand slaan. maak voorbrande of brand vrystroke<br />
om alle woonkwartiere, store en enige plek waar<br />
vure kan ontstaan op die plaas.<br />
verseker die vee minstens teen weerlig- en<br />
brandverliese. die koste aan die versekering is nie<br />
hoog nie, daar is egter sekere vereistes waaraan<br />
voldoen moet word. skakel ’n univision<br />
verteenwoor diger by senwes vir meer besonderhede.<br />
><br />
>><br />
Dries kruger<br />
om die oorskot mielies die land uit te kry nie.<br />
die realiteit van dié situasie is dat ons anders<br />
sal moet begin dink en doen in van ons saaidele,<br />
wat nie meer kontantgewasse teen ’n wesenlike<br />
wins kan produseer nie. die inskakeling of uitbreiding<br />
van die veefaktor in dié dele lyk tans die roete<br />
te wees om te gaan.<br />
hou net in gedagte dat vee nie maklik saaiskuld<br />
kan betaal nie.<br />
KorInG<br />
die bruinkoringmyt en plantluise kan nou ’n probleem<br />
by koring wees; inspekteer gereeld om skade<br />
te voorkom. is die koring al teen hael en koueskade<br />
verseker?<br />
GroEnTEGEWaSSE<br />
in sommige dele kan aartappels al geplant word.<br />
koolplantjies kan uitgeplant word, terwyl wortels,<br />
beet en spinasie eerder nader aan september<br />
geplant moet word. rankgewasplantjies kan onder<br />
beskermende omstandighede gemaak word, maar<br />
vir direk in die lande plant is die kouerisiko tot<br />
oktober aan die hoë kant.<br />
VEE<br />
ent skape teen bloednier, bloutong en ander streekgebonde<br />
siektes en moet nie vergeet om skaap en<br />
bees teen slenkdalkoors in<br />
te ent nie.<br />
nb: lees die produketiket<br />
– daarop verskyn<br />
belangrike beperkinge en<br />
waarskuwings. S<br />
Dries Kruger is ’n Senior Akkerboukundige by <strong>Senwes</strong><br />
Landboudienste. Vir meer inligting oor <strong>Agri</strong>-wenke, stuur ’n<br />
e-pos aan dries.kruger@senwes.co.za of skakel Dries by (051)<br />
430-2070 of 083 458 1299.<br />
vrywaring: die aanbevelings en siening soos in die stuk vervat is dié<br />
van die skrywer en word nie noodwendig deur senwes ondersteun<br />
nie, maar word ter goedertrou aangebied.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
Te veel reën gee<br />
graadprobleme<br />
Dit het bykans glad nie gedurende junie<br />
oor die grootste deel van die senwes-gebied gereën<br />
nie – slegs oor die heel suid-oostelike gedeelte. dié<br />
gebied is nie deel van die tradisionele saaigebied<br />
nie en gevolglik het die reën nie ‘n effek op die<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
>><br />
DrUppElS op DiE DaK •••<br />
somer- of die komende winterseisoen gehad nie.<br />
die someroes kon met die afwesigheid van reën<br />
en die buitengewone koue dae vinniger afdroog en<br />
gevolglik kon die insameling daarvan met alle erns<br />
begin.<br />
die meegaande kaart dui die verskil van<br />
hierdie seisoen se reënval teenoor die langtermyn<br />
gemiddelde reënval aan. dit is duidelik dat ons<br />
‘n baie nat seisoen vanjaar beleef het. goeie<br />
opbrengste word vermeld met graangraadprobleme<br />
in sekere gebiede as gevolg van te veel reën.<br />
die ondergrondse watertafel is goed aangevul en die<br />
vooruitsigte vir die wintergrane lyk goed. die veld is<br />
baie ruig as gevolg van die meer as normale reënval<br />
en produsente sal veral bedag moet wees op<br />
wegholveldbrande en die nodige voorsorg sal getref<br />
moet word. S<br />
Saamgestel deur Thys Grobbelaar (Graananalis: <strong>Senwes</strong><br />
Grainlink) en Ronél Koen (Senior GIS-tegnoloog: <strong>Senwes</strong><br />
Landboudienste) in die begin van Julie 2010.<br />
><br />
57
58<br />
AlmAl klA oor die gehAlte vAn<br />
ons WAter, mAAr moenie verder<br />
bekommerd Wees nie – ons het<br />
die oplossing vir jou probleme.<br />
stAAn die kAns om ’n 12 liter<br />
hYdro heAlth WAtersuiWerAAr<br />
te Wen ter WAArde vAn r599.<br />
naam:<br />
Van:<br />
E-pos adres:<br />
Telefoonnr:<br />
posadres:<br />
••• KompETiSiE<br />
>> teken in en wen met<br />
senwes sCenario<br />
vul net die onderstaande vorm in en en faks<br />
dit na (018) 468-7782 (vir aandag: elizma<br />
myburgh). jy kan ook per pos inskryf: stuur net<br />
jou vorm na elizma myburgh, postnet suite 32,<br />
privaat sak X10, Flamwood, 2572.<br />
stuur sommer nou jou besonderhede om ’n kans<br />
te staan om met ons spogprys weg te stap. doen<br />
dit egter voor 16 september 2010 of jy<br />
verbeur jou kans.<br />
Is jy ’n <strong>Senwes</strong> klant?<br />
wil jy graag inteken op die volgende?<br />
(dui aan met ’n x)<br />
senwes scenario (senwes tydskrif)<br />
e-scenario (senwes elektroniese nuusbrief)<br />
neem asseblief kennis dat senwes kliënte wat ’n kliënte nommer<br />
het, nie vir die <strong>Senwes</strong> Scenario hoef in te teken nie, want<br />
hulle ontvang die tydskrif outomaties. jy moet egter steeds vir<br />
die e-Scenario inteken aangesien dit nie outomaties uitgestuur<br />
word nie.<br />
mnr B Terre’Blanche is die wenner van die verwarmer,<br />
wat die kompetisieprys in Junie was.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
Francois Coetzee (middel) en Clayton Butler (regs)<br />
is onderskeidelik tot Voorsitter en Visevoorsitter<br />
van die agri nW <strong>Jongboer</strong> vereniging herkies. Saam<br />
met hulle op die foto is Boeta du Toit (uitvoerende<br />
Hoofbestuurder: agri nW).<br />
Breek weg van die<br />
koor van hopeloses<br />
die jongboere WAt <strong>Agri</strong> nW se<br />
jongboerkonFerensie op 28 mei<br />
vAnjAAr op lichtenburg bYge-<br />
Woon het, het gehoor dAt hulle<br />
die toekoms met vertroue en<br />
reAlisme tegemoet moet gAAn.<br />
die temA vAn die konFerensie<br />
WAs: “ekonomies gemobiliseer vir<br />
die toekoms”.<br />
Victor Vermeulen (motiveringspreker), ’n<br />
suid-Afrikaanse sportster voordat hy in ’n ongeluk<br />
was, het die jongboere op die punte van hul stoele<br />
gehad met sy inspirerende boodskap. “ongeag wat<br />
jou omstandighede is, kan jy steeds jou doelwitte<br />
bereik. stop die ‘as’-sindroom – almal van ons het<br />
onbeperkte potensiaal. konsentreer op dit wat jy het<br />
en nie op dit wat jy nie het nie,” het hy gesê.<br />
die gasspreker vir die dag was ernst janovsky<br />
(hoofbestuurder: Absa <strong>Agri</strong>besigheid), wat ’n suid-<br />
Afrikaanse ekonomiese vooruitskouing gegee het.<br />
volgens ernst is daar drie aspekte wat die ekonomie<br />
beïnvloed:<br />
• vraag – wat is in die verbruiker se hand? “As<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• NUUS •••<br />
HET Jy DIé arTIKEl GEnIET?<br />
lees op bladsy 39 meer oor ernst jonker, wat as vanjaar<br />
se <strong>Agri</strong> nW jongboer van die jaar aangewys is.<br />
><br />
59<br />
richard Hobson<br />
(agri nW se<br />
<strong>Jongboer</strong> van<br />
2009, links) en<br />
Johan Botha<br />
(Verkoops agent:<br />
John Deere,<br />
lichtenburg) by ’n<br />
John Deere 6430trekker,<br />
wat by die<br />
dag uitgestal is.<br />
<strong>Senwes</strong> was een<br />
van die borge van<br />
die konferensie.<br />
suid-Afrika bbp bo inflasie kan kry, dan het ons<br />
land die boerpot geslaan.”<br />
• tweedens is dit die wisselkoers en oopgrensbeleid;<br />
• laastens die koste van kapitaal – wat kos dit jou<br />
om op skuld te boer?<br />
dit is belangrik dat die produsent sy produksie-<br />
en prysrisiko bestuur, anders kan dit vir hom<br />
groot probleme veroorsaak. “produsente sal hul<br />
produksie-doeltreffendheid oor tyd moet opskerp om<br />
die kosteknyptang vry te spring, omdat insetkoste<br />
geneig is om vinniger toe te neem as die waarde<br />
van produsente se uitsette,” het hy gesê.<br />
danie marais (besturende direkteur: nWk) het<br />
aan die hand van ’n storie vertel dat die jongboere<br />
die koor van hopeloses moet vermy en positief<br />
moet bly, omdat hulle die toekoms van landbou en<br />
landboubesighede is. “As jy vir henry Windell, ’n<br />
bekende in sportkringe, vra hoe dit met hom gaan,<br />
antwoord hy altyd: ‘dit gaan skitterend’. baie van<br />
die mense wat henry opgelei het, het dieselfde<br />
positiwiteit in hulle as wat henry het.”<br />
volgens heinrich krüger (voorsitter: nWk<br />
direksie) moet die uitdagings wat produsente in<br />
die gesig staar, soos die beskikbaarheid van water,<br />
klimaat, wêreldmarkte en werkloosheid teenoor<br />
stakings vir hoër lone, bestuur word. S
60<br />
••• NUUS<br />
By vanjaar se <strong>Senwes</strong> Entrepreneurskompetisie op<br />
10 Junie in Bloemfontein het drie leerders dit uitgespook<br />
vir die groot prys, maar op die ou end het<br />
marno Els van Kroonstad met die beurs weggestap.<br />
Die finaliste was (voor): monique Trollip en aneleh<br />
meyer, beide van Bloemfontein. agter: dr Johan van<br />
Zyl (universiteit van die Vrystaat), marno Els (wenner)<br />
en neel rust (Bestuurder algemene Handel, <strong>Senwes</strong><br />
Village.<br />
Marno kraai koning by<br />
Entrepreneurskompetisie<br />
sY hoenders kAn nou Wel nie ’n<br />
goue eier lê nie, mAAr die<br />
19-jArige mArno els se kuikens<br />
het hom r5 000, soWel As ’n<br />
studiebeurs ter WAArde vAn<br />
r100 000, in die sAk gebring.<br />
Hierdie jong Kroonstad entre pre -<br />
neur se cheeky chicks besig heid het hom<br />
die eerste prys besorg by vanjaar se senwes<br />
entrepreneurskompetisie op 10 junie 2010 in<br />
bloemfontein.<br />
marno het verlede jaar aan hoërskool kroonstad<br />
gematrikuleer en was een van die hoërskoolfinaliste<br />
wat r2 000 ontvang het om hul besigheidsidee<br />
te implementeer. sy cheeky chicks besigheid,<br />
wat braaikuikens grootmaak en teen bekostigbare<br />
><br />
marno Els (naaslinks) wys die ou manne ’n ding of<br />
twee nadat hy as wenner van vanjaar se <strong>Senwes</strong><br />
Entrepreneurskompetisie aangekondig is. (Van links):<br />
dr Johan van Zyl (universiteit van die Vrystaat),<br />
marno, louis lingenfelder (Bestuurder: Kroonstad<br />
Village en riaan Wilken (Bestuurder: Bloemfontein<br />
Village).<br />
pryse verkoop, bestaan tans uit twee toegeruste<br />
grootmaakeenhede en ’n vrieskamer. marno was<br />
ongeveer 16 toe hy met sy braaikuikenboerdery<br />
begin het: “ek is baie lief vir hoendervleis, maar hou<br />
nie van die waterige, smaaklose soort wat in die<br />
winkels verkoop word nie en het besluit om ’n plan<br />
te maak om my eie hoenders aan te hou,” het hy<br />
verduidelik. “ek beplan om nog baie in die toekoms<br />
uit te brei,” het marno gesê, maar wou nie veel<br />
verder verklap nie.<br />
vir eers gaan hy egter sy boerdery opsy skuif<br />
en op sy studies konsentreer. “dit sal nog onder<br />
my ouers se toesig aangaan en ek sal self soveel<br />
moontlik huis toe kom om my hand daarop te<br />
hou,” het hy gesê. marno beplan om hom eers as<br />
elektrisiën te bekwaam by soltech opleidingskollege<br />
in pretoria en daarna landboubestuur aan die<br />
universiteit van die vrystaat te gaan studeer.<br />
“omdat ek so gesukkel het om iemand te kry om<br />
die finale koppeling en gas vir my vrieskamer te<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
marno by sy wenbesigheid, Cheeky Chicks, waar hy braaikuikens wat<br />
hy self grootmaak, teen bekostigbare pryse verkoop. marno het op 16<br />
al met hierdie blink idee begin woeker.<br />
doen, het ek besluit om my eers as elektrisiën<br />
te bekwaam,” verduidelik marno. danksy die<br />
kompetisie en senwes kan hierdie harde werker se<br />
drome nou verder groei.<br />
neel rust (bestuurder: Algemene handel, senwes<br />
village) het as gasspreker by die entrepreneurskompetisie-geleentheid<br />
in bloemfontein opgetree.<br />
hy het gesê dat ’n briljante idee nie sonder<br />
deursettingsvermoë uitgevoer kan word nie. “As jy<br />
jou keuses beperk tot dit wat moontlik lyk, offer jy<br />
jou drome op. streef jou drome na, want suid-Afrika<br />
is ’n puik land met baie geleenthede,” het hy aan<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• NUUS •••<br />
“Die <strong>Senwes</strong><br />
Entrepreneurskompetisie<br />
is ’n unieke kompetisie<br />
wat help om<br />
entrepreneurstalent te<br />
ontdek en te ontwikkel.”<br />
– dr johan van zyl (hoof van die<br />
eenheid vir entrepreneurskap) –<br />
>> hoe werk die senwes<br />
entrepreneurskompetisie?<br />
• senwes se entrepreneurskompetisie<br />
bestaan uit twee afdelings:<br />
’n laerskole-afdeling en hoërskoleafdeling,<br />
en dit word in twee fases<br />
aangebied.<br />
• die eerste fase sluit die voorlê van<br />
’n besigheidsplan en ’n onderhoud<br />
waar vrae oor entrepreneurskap<br />
gevra word, in.<br />
• die besigheidsplanne word deur<br />
die universiteit van die vrystaat<br />
se eenheid vir entrepreneurskap<br />
geëvalueer.<br />
• Aan die einde van die eerste<br />
fase word die wenner van die<br />
laerskole-afdeling aangewys en<br />
die finaliste van die hoërskoleafdeling<br />
aangekondig.<br />
• die hoërskole-finaliste dring<br />
dan deur tot die tweede fase<br />
van die kompetisie, waar hul<br />
elkeen r2 000 ontvang om hul<br />
besigheidsplan te implementeer.<br />
die jong entrepreneurs gesê.<br />
die ander finaliste in vanjaar se kompetisie<br />
– monique trollip (hoërskool sand du plessis,<br />
bloemfontein), wat produkte uit vere en stokkies<br />
vervaardig en Aneleh meyer (hoërskool Fichardtpark,<br />
bloemfontein), ’n partytjiebeplanner – het ook<br />
bewys dat hulle twee belowende entrepreneurs is<br />
om mee rekening te hou.<br />
die inskrywings vir die volgende<br />
entrepreneurskompetisie het reeds gesluit, so hou<br />
gerus hierdie proses dop om te sien wat dié jong<br />
talent volgende gaan oplewer. S<br />
><br />
61
62<br />
••• NUUS<br />
landboubesighede borg<br />
studente vir lbK kongres<br />
die lAndboubesigheidskAmer<br />
(lbk) het AAn tien topstudente<br />
vAn vYF universiteite in suid-<br />
AFrikA se lAndbouFAkulteite die<br />
geleentheid gegee om die lbk<br />
kongres op 2 en 3 junie 2010 in<br />
somerset-Wes bY te Woon. die<br />
inisiAtieF is moontlik gemAAk<br />
deur die borgskAp vAn verskeie<br />
lAndboubesighede, WAt die<br />
studente geborg het om die<br />
kongres bY te Woon.<br />
lindie Stroebel (bestuurder: ekonomiese<br />
inligting en Finansies, lbk) het gesê: “die doel van<br />
die projek is om ’n platform vir studente te skep<br />
om eerstehandse kennis op te doen oor aktuele<br />
onderwerpe wat deur deskundiges aangebied word;<br />
om kennis te maak met sakepersone in top posisies<br />
van landboubesighede en om idees en ervaringe<br />
met mekaar te deel. die sukses van die projek is<br />
reeds gesien in die netwerke wat tydens die kongres<br />
tussen landboubesighede en studente gevorm is en<br />
><br />
positiewe terugvoer wat van beide partye ontvang is<br />
na afloop van die kongres”.<br />
die lbk het deelnemende universiteite genooi<br />
om hul top senior studente wat in landbouekonomie,<br />
of ’n verwante landboubesigheidsrigting,<br />
studeer, aan te wys om die kongres by te woon.<br />
Fakulteitshoofde het studente op meriete<br />
geëvalueer en slegs die topstudente is afgevaardig.<br />
studente wat die kongres bygewoon het, is:<br />
Wim grobbelaar en jaco hanekom (universiteit van<br />
die vrystaat); harshil mitha en charl (nando) baard<br />
(universiteit van stellenbosch); michelle browne,<br />
guy ducasse en garreth sparks (universiteit<br />
kwaZulu-natal); jacques schoeman, charmaine<br />
ka makhaya en nico scheltema (universiteit van<br />
pretoria).<br />
senwes se borgskap het dit vir jaco hanekom<br />
en jacques schoeman moontlik gemaak om die<br />
kongres by te woon.<br />
“dit is goed om te sien dat landboubesighede<br />
en die lbk in studende, die deskundiges van die<br />
toekoms, belê,” het jaco hanekom gesê. “die<br />
lbk kongres was sonder twyfel een van die beste<br />
konferensies wat ek nog bygewoon het. dit het<br />
my die geleentheid gegee om die leiers van groot<br />
landboubesighede te ontmoet en te leer by die<br />
sprekers, wat van die land se mees ervare en<br />
gerespekteerde landboukundiges is. ek is nou meer<br />
as ooit gemotiveerd om eendag ook<br />
my bydrae te maak om ons landbou<br />
na nuwe hoogtes te lei”.<br />
die borgskappe het die studente<br />
se registrasie, akkommodasie, vervoer<br />
koste, ’n toelaag en promosiebaadjie<br />
ingesluit. S<br />
Jacques Schoeman<br />
(universiteit van<br />
pretoria), Jaco Hanekom<br />
(universiteit van die<br />
Vrystaat) en Johan Dique<br />
(Voormalige Besturende<br />
Direkteur: <strong>Senwes</strong>).<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010
Blye bejaardes baat by<br />
boerevereniging<br />
WAt mAAk ’n mens met ’n donA sie<br />
vAn r15 000? dAnksY senWes<br />
en die groenebloem boere vereniging,<br />
kAn die viljoenskroon<br />
sentrum vir bejAArdes nou<br />
eksperimenteer met ’n pAAr<br />
AntWoorde op hierdie vrAAg.<br />
hoeWel die bestuur nog nie<br />
seker is WAt hulle met die<br />
donAsie gAAn mAAk nie, is dAAr<br />
Wel bAie behoeFtes in, en om, die<br />
sentrum om AAn te spreek.<br />
Die r15 000 tjek, ingesamel deur<br />
groenebloem boerevereniging gedurende ’n<br />
fondsinsamelings geleentheid wat deur senwes<br />
geborg is, het hande gewissel tydens ’n geleentheid<br />
op 8 junie by die sentrum self. “dit is belangrik<br />
vir senwes om in die gemeenskap betrokke te<br />
wees, maar ons kan dit nie alleen doen nie. die<br />
inisiatief van ’n op-en-wakker boerevereniging soos<br />
groenebloem, maak dit ’n wen-wen vennootskap<br />
Augustus 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• NUUS •••<br />
Die oomblik was groot<br />
toe Johan Grobler<br />
(assistent Hoofbestuurder:<br />
Korporatiewe Bemarking,<br />
<strong>Senwes</strong>, heel regs),<br />
Coenie Venter (Voorsitter:<br />
Groenebloem<br />
boerevereniging) en roelof<br />
Campher (Sekretaris:<br />
Groenebloem Boerevereniging)<br />
die r15 000 tjek<br />
aan louis Botha (Voorsitter:<br />
Viljoens kroon sentrum vir<br />
bejaardes) en annatjie<br />
Griesel (Bestuurder:<br />
Viljoenskroon sentrum vir<br />
bejaardes) oorhandig het.<br />
waarby senwes se gemeenskappe baat vind,”<br />
het johan grobler (Assistent hoofbestuurder:<br />
korporatiewe bemarking, senwes) verduidelik.<br />
johan grobler was op viljoenskroon om, saam<br />
met coenie venter (voorsitter: groenebloem boerevereniging),<br />
die tjek aan louis botha (voor sitter:<br />
viljoenskroon sentrum vir bejaardes) en sy span te<br />
oorhandig. “ons het die grootste waardering vir wat<br />
vandag hier gebeur,” het louis gesê, terwyl hy die<br />
tjek omhoog gehou het. “elke geldelike skenking is<br />
vir ons baie waardevol, aangesien dit beteken dat<br />
ons weer iets ekstra kan doen vir ons inwoners.”<br />
hierdie jaar is ’n plaaslike skool, hoërskool<br />
viljoenskroon, by die fondsinsameling betrek en die<br />
boerevereniging het dit goedgedink om ook<br />
r15 000 aan die skool te skenk. S<br />
>> nog ’n gelukkie!<br />
coenie venter (voorsitter: groenebloem boere ver-<br />
eniging) was ook die wenner van die groot prys by<br />
vanjaar se r1 miljoen somerproduksierekening trekking<br />
en het die viljoenskroon sentrum vir bejaardes<br />
genomineer as sy welsynsorganisasie. dit beteken<br />
dat, danksy die wenkombinasie van senwes en<br />
coenie, die sentrum nóg r60 000 ryker is.<br />
>> daar is 40 inwoners in die sentrum (waarvan 24 erg verswak is, 23 in self-onderhoude<br />
behuising is en 22 in meenthuise bly). >> een van hul drome is om die gebou te verf en<br />
braaigeriewe vir hul inwoners op te rig sodat hulle die buitelug kan geniet.<br />
><br />
63
64 64<br />
64 ••• iN my viSiEr<br />
Lelike lieflinge<br />
van die Bosveld<br />
Die droë kameeldoring in die sandsloot<br />
was ’n donker spookding met groteske arms<br />
en na meer as drie ure se sit in die windpomp het<br />
ek my verbeel dat hy elke nou en dan beweeg. toe<br />
’n jakkals skielik naby in die ylboomvlakte kla, het<br />
sy melankoliese roep my nekhare onwillekeurig laat<br />
rys. in die helder maanlig kon ek die vlakte sien,<br />
maar selfs met my verkyker het die skadu’s geheimsinnige<br />
donker poele gebly en die jakkals onsigbaar.<br />
’n sagte geluid skuins agter my het my aandag<br />
getrek en toe ek my kop draai, snork die “ding” reg<br />
onder die windpomp. die half vraende snork was<br />
onmiskenbaar, maar in my verbeelding het ek die<br />
luiperdmannetjie (wat skynbaar daar naby die windpomp<br />
gehou het) skuins agter my sien hurk, sy oë<br />
brandend op my rug. skielik was my rug laaistokstyf<br />
en terwyl my oë die dierasie soek sonder dat ek<br />
my kop draai, het my regterhand na die 7x57 se<br />
veiligheidsknip gesoek...toe snork die vlakvark weer.<br />
hierdie keer was die geluid onmiskenbaar en ek<br />
het ’n harde sug van verligting geslaak...toe spat die<br />
klippers soos die varke hardloop. daar was twee. dit<br />
was kwart voor nege die aand. Waarom dié twee in<br />
die nag wou kom suip weet nugter, want vlakvarke<br />
is eintlik daglopers en hul sig is by die beste van tye<br />
maar swak. soms, lyk dit my, loop hulle tog snags<br />
want ek het in die oos-kaap en ook naby pongola<br />
in noord-natal vlakvarke op helder maanligaande<br />
sien wei.<br />
twee dae na die windpomp-episode (wat in die<br />
ou suidwes-Afrika afgespeel het) het ek ’n groot<br />
beer geskiet. ek het met ’n droë loop langs gestap<br />
en toe skielik beweging sowat 100 m voor my gesien.<br />
dit was ’n sog met drie varkies en sowat 15 m<br />
agter hulle het ’n groot beer gevolg. Almal op pad in<br />
my rigting.<br />
die meeste van ons dink aan varke as regte<br />
kop-in-die-grond-diere maar het julle al opgelet hoe<br />
’n vlakvark hardloop? daardie ou groot kop word op<br />
’n baie aristokratiese wyse hoog gedra. ek het agter<br />
’n yl boompie vasgesteek en gewag...my aandag by<br />
die beer. die sog het al nader gekom...35 treë...<br />
25...15...en toe gewaar sy my. maar in plaas daarvan<br />
dat sy omdraai, het sy spoed opgetel en verby<br />
><br />
Koos Barnard<br />
my gesnel, met die jong varkies in ’n stofwolk<br />
agterna.<br />
hulle skielike vaartversneling was die beer se<br />
ondergang, want hy het effens gehuiwer, sy aandag<br />
ten volle by die sog en kleintjies. die kruishaar<br />
het oor sy kop gedans en toe word ek bewus van<br />
die mauser se skerp knal. dié ou vark het ’n mooi<br />
stel tande gehad en ek het ’n stukkie van een<br />
gebruik om ’n diamantvormige inlegsel in die kolf<br />
van my 7x57 te maak.<br />
my laaste vlakvarkjag was ’n onlangse een in<br />
die oos-kaap waar die varke op sommige plekke<br />
groot skade aanrig en uitgedun moet word. ek het<br />
’n beer bekruip wat sy oggendslapie in ’n son kolletjie<br />
geniet het. terwyl hy rus, het ek hom geruime<br />
tyd dopgehou. hy het sy een agterbeen gedurig<br />
ge strek en toe hy later opstaan, het ek gemerk dat<br />
hy kruppel in daardie been was. toe hy wegdraai<br />
en begin aanstap, het ek soos ’n vlakvark gesnork<br />
waarop hy gestop en omgedraai het, soe kend na<br />
die geluid. ek het die kruishaar laag tussen sy oë<br />
laat rus en die sneller gedruk. dis dié beer wat op<br />
die agtergrondfoto verskyn.<br />
hierdie ou lelike, mooi vratgesigdiere en operige<br />
bosveld is sinoniem en sommiges verwys na<br />
hulle as die “lelike lieflinge van die bosveld”. die<br />
troetelnaam spruit uit die feit dat hul teenwoordigheid<br />
daarop dui dat ander wild ook daar sal floreer;<br />
dat hul redelik maklik is om te jag (ideaal vir jong<br />
jagters se inlywing); dat ’n jong vark so vrek lekker<br />
smaak en dat hul potsierlike bou en komieklike<br />
wegdraf soveel plesier verskaf.<br />
daar is ook ’n ander rede waarom ek ’n sagte<br />
plekkie vir hulle het. vlakvark-sôe skroom nie om<br />
hul kleintjies te verdedig nie – teen enigiets – en<br />
groot bere verdra geen nonsens van luiperds nie.<br />
ek het selfs onlangs gelees dat veldwagters ’n<br />
dooie leeuwyfie gekry het naby ’n groot vlakvarkbeer<br />
wat sy gevang het. met een van sy tande<br />
het hy haar pens oopgeskeur en so sy lewe ten<br />
duurste verkoop. S<br />
>><br />
Koos Barnard is ’n voltydse jagskrywer.<br />
www.senwes.co.za • Augustus 2010