Download PDF - In Memoriam Sako Lambertus (Koos) de Jong
Download PDF - In Memoriam Sako Lambertus (Koos) de Jong
Download PDF - In Memoriam Sako Lambertus (Koos) de Jong
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>In</strong> memoriiam<br />
<strong>Sako</strong> Lamberttus (<strong>Koos</strong>) <strong>de</strong> <strong>Jong</strong>
<strong>In</strong> memoriam<br />
<strong>Sako</strong> <strong>Lambertus</strong> ( koos ) <strong>de</strong> <strong>Jong</strong><br />
Mijn Va<strong>de</strong>r geboren Bandoeng/Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië 12 februari 1913 en<br />
overle<strong>de</strong>n Brasschaat/België 23 Mei 2003.<br />
Het is alweer vijf jaar gele<strong>de</strong>n dat hij kwam te overlij<strong>de</strong>n en na een “ topic “<br />
over mijn Va<strong>de</strong>r op Dutch Fleet kwam bij mij het i<strong>de</strong>e om te proberen een<br />
‘scheepsjournaal’ over zijn leven te maken.<br />
Zijn ou<strong>de</strong>rs, zusje en broer, zijn jeugd, <strong>de</strong> HBS in Bandoeng en dan op 17<br />
jarige leeftijd het vertrek uit Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië naar het Koninklijk <strong>In</strong>stituut<br />
voor Marine in Den Hel<strong>de</strong>r.<br />
Aankomst en inschrijving op het KIM in 1930 om als A<strong>de</strong>lborst <strong>de</strong><br />
opleiding te volgen tot Zeeofficier.<br />
Zijn ver<strong>de</strong>re loopbaan bij <strong>de</strong> Koninklijke Marine tot zijn pensioen in 1963<br />
en daarna nog ruim tien jaar een baan bij een Havenbedrijf in Antwerpen<br />
tot aan zijn overlij<strong>de</strong>n op 90 jarige leeftijd in Brasschaat.<br />
Wapen van <strong>de</strong> stad Brasschaat / België<br />
Wapen van <strong>de</strong> stad Bandoeng<br />
/ Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië.<br />
Wapen van <strong>de</strong> stad Brassohaat (België).
Hoofdstuk I<br />
TEMPO DULU<br />
Opa, Maatje, Tante Wiesje, Oom Jur en mijn Va<strong>de</strong>r (staand naast <strong>de</strong> grote<br />
Hond )in Bandoeng / Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië ca. 1918.<br />
Deze foto was aangeplakt bij binnenkomst op <strong>de</strong> Pasar Malam 2008 in Den<br />
Haag, levensgroot en een ware shock was voor mijn neven en nichten, die<br />
zo plotseling hun Opa en Oma, Va<strong>de</strong>r en Moe<strong>de</strong>r respectievelijk Oom(s)<br />
en Tante zagen staan.<br />
Hier werd ook het verhaal van <strong>de</strong> Njai gepresenteerd, <strong>de</strong> inheemse vrouw<br />
van <strong>In</strong>donesische of Chinese afkomst die een relatie aanging en vaak<br />
kin<strong>de</strong>ren kregen bij een Ne<strong>de</strong>rlandse Man , zoals beschreven in het boek<br />
van Reggie Baay “ <strong>de</strong> NJAI “.
Grootva<strong>de</strong>r Jur <strong>de</strong> <strong>Jong</strong> was een Ne<strong>de</strong>rlandse Fries geboren 1865 in<br />
Harlingen en vertrok als Militair Apotheker naar Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië in<br />
1895 voor een termijn van 5 jaar, daarna had men <strong>de</strong> keuze of terug naar<br />
Ne<strong>de</strong>rland of voortzetting van carrière als Militair Apotheker bij het KNIL<br />
of eervol ontslag. Opa opteer<strong>de</strong> voor het laatste en bleef in <strong>In</strong>dië, hij open<strong>de</strong><br />
zijn eerste apotheek in Sukabumi, daarna volg<strong>de</strong>n nog apotheken in<br />
Bandoeng en Batavia.<br />
Hij had on<strong>de</strong>rtussen een relatie met een inheemse vrouw van Chinese<br />
afkomst en kreeg bij haar 3 kin<strong>de</strong>ren, <strong>de</strong> oudste een dochter , mijn tante<br />
Wiesje , daarna een zoon mijn Oom Jur en dan nog een zoon mijn Va<strong>de</strong>r,<br />
die werd geboren 12 februari 1913 te Bandoeng, 3 jaar jonger dan zijn broer<br />
en 5 jaar jonger dan zijn zusje.<br />
Van mijn va<strong>de</strong>rs prille jeugd is ver<strong>de</strong>r weinig documentatie.<br />
Toen mijn Va<strong>de</strong>r op <strong>de</strong> HBS stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> werd er een wiskun<strong>de</strong> toets<br />
gehou<strong>de</strong>n met als beloning dat <strong>de</strong> 2 besten die uit <strong>de</strong>ze toets kwamen een<br />
plaatsing kon<strong>de</strong>n winnen op het Koninklijk Marine <strong>In</strong>stituut in Den Hel<strong>de</strong>r,<br />
het Moe<strong>de</strong>rland, <strong>de</strong>ze wedstrijd werd uitgeschreven door het Departement<br />
van Oorlog, die in Bandoeng zetel hield.<br />
Mijn va<strong>de</strong>r nog wel wat jong <strong>de</strong>ed mee aan <strong>de</strong>ze wedstrijd en was één van <strong>de</strong><br />
twee gelukkigen.<br />
Zo vertrok mijn va<strong>de</strong>r zon<strong>de</strong>r ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong> HBS af te maken op 17 jarige<br />
leeftijd vanuit <strong>In</strong>dië naar Ne<strong>de</strong>rland om zich te mel<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> opleiding<br />
tot zeeofficier op het <strong>In</strong>stituut voor <strong>de</strong> Koninklijke Marine in Den Hel<strong>de</strong>r,<br />
vanwege zijn jonge leeftijd werd als voogd aangesteld <strong>de</strong> heer Bertlink in<br />
Aer<strong>de</strong>nhout - <strong>de</strong> schoonva<strong>de</strong>r van zijn zusje, Wiesje – zij huw<strong>de</strong> Kees<br />
Bertlink in Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië.
Mijn Va<strong>de</strong>r, zittend naast zijn Moe<strong>de</strong>r – daarachter zijn broer Jur, zijn<br />
zusje Wiesje en zijn Va<strong>de</strong>r (1926).
Huwelijk Wiesje met Kees Bertlink in Bandoeng<br />
( Opa, Maatje, Wiesje, Kees ,Jur,..onbekend.. en mijn Va<strong>de</strong>r ).<br />
HBS Bandung (1925).
Eén van <strong>de</strong> meest markante figuren in Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië in <strong>de</strong> perio<strong>de</strong><br />
1915-1934 was zon<strong>de</strong>r twijfel <strong>de</strong> flamboyante D.W. Berretty.<br />
Zijn va<strong>de</strong>r was leraar en op jonge leeftijd begon Berretty te werken voor <strong>de</strong><br />
Post Telefoon Telegrafie in <strong>In</strong>dië.<br />
De jongeman Berretty had lef, inzicht en werklust en met een lening begon<br />
hij een eigen mediabedrijf “ ANETA” - Altijd Nummer Een Trots Alles – (<br />
het woord trots te lezen als ondanks ).<br />
Zijn bedrijf werd het grootste Mediabedrijf van Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië en<br />
verwierf Monopolie in <strong>de</strong> Archipel. Dagbla<strong>de</strong>n, telegrafie,<br />
nieuwsagentschappen, filmbedrijf , reclamebedrijf allemaal on<strong>de</strong>r zijn<br />
controle.<br />
Zijn befaam<strong>de</strong> slogan was “ acivité, activité, vitesse “ en daar leef<strong>de</strong> hij<br />
ook naar. Hij trouw<strong>de</strong> zes maal in 15 jaar tijd.<br />
Berretty was ongelofelijk populair in <strong>de</strong> High Society van Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië ,<br />
maar had ook ongelofelijk veel vijan<strong>de</strong>n, vooral <strong>de</strong> Gouverneur Generaal<br />
kon zijn bloed wel drinken en heeft er alles aangedaan om het Imperium<br />
van Berretty kapot te maken.<br />
Berretty was een huisvriend bij concurrent Reuters, maar had ook nauwe<br />
ban<strong>de</strong>n met Japanse regeringsfunctionarissen, een gewaag<strong>de</strong> relatie in die<br />
jaren, want Japan sprak steeds meer over een Azië zon<strong>de</strong>r Europese<br />
heerschappij.<br />
Berretty maakte zulk groot fortuin dat hij één van <strong>de</strong> mooiste huizen ooit (<br />
net buiten Bandoeng ) liet bouwen, <strong>de</strong> “ Villa ISOLA “ . Nu, bijna 80 jaar<br />
later nog altijd wereldwijd een begrip qua stijl en exclusiviteit.<br />
Berretty kwam te overlij<strong>de</strong>n tij<strong>de</strong>ns een vlucht van Ne<strong>de</strong>rland terug naar<br />
Batavia, ergens boven Irak in 1934. Het toestel van <strong>de</strong> KLM <strong>de</strong> “ UIVER”<br />
was door slecht weer neergestort.<br />
Boze tongen beweer<strong>de</strong>n echter dat <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse regering <strong>de</strong> Britse RAF<br />
heeft gevraagd het toestel neer te schieten.<br />
Ik zelf heb <strong>de</strong> Villa in 1975 bezocht met een Koffierelatie tij<strong>de</strong>ns mijn<br />
verblijf in Bandoeng – indrukwekkend, het toppunt van Art Deco.
D.W. Berretty (1890-1934).
Villa Isola Bandoeng (1934).
Lijfspreuk Berretty / gegraveerd in <strong>de</strong> Hal "M’Isolo E Vivo”.<br />
( ik zon<strong>de</strong>r mij af en leef, maar het kan ook beteken ik houd mij afzijdig<br />
en leef ).<br />
Behalve Charlie Chaplin in 1925 – mocht ik ook verblijven in dit Ou<strong>de</strong><br />
Koloniale Hotel precies 50 jaar later in 1975.<br />
De kamers in dit Hotel had<strong>de</strong>n behalve een slaapkamer met bad-ensuite<br />
ook diner/ontbijt kamer en een zitkamer die uitgaf op een groot balkon,<br />
grote rieten stoelen met uitzicht op een won<strong>de</strong>rbaarlijke tropische<br />
plantentuin. Het was voor mij dan wel 1975, maar ik waan<strong>de</strong> mij in 1925 –<br />
tempo dulu ten top –<br />
Bene<strong>de</strong>n was een enorme zaal open aan <strong>de</strong> straatkant - on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Markiesjes<br />
op <strong>de</strong> foto, alhoewel ik niet weet of er in 1975 Markiesjes waren, kan mij<br />
dat niet herinneren - <strong>de</strong>ze zaal werd tij<strong>de</strong>ns mijn verblijf gebruikt als<br />
Restaurant, maar ik neem aan dat ten tij<strong>de</strong>n van Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië <strong>de</strong>ze<br />
mooie open ruimte dienst <strong>de</strong>ed als Café Dansant.<br />
Ik ben zelf trouwens maar één maal in Bandoeng geweest voor een week op<br />
zakenreis.<br />
De stad heeft echter een enorme indruk bij mij achtergelaten, niet in <strong>de</strong><br />
laatste plaats vanwege het feit dat mijn Va<strong>de</strong>rs familie hier vandaan komt.
Grand Hotel Homann.<br />
Bandoeng was qua stad <strong>de</strong> parel in <strong>de</strong> Gor<strong>de</strong>l van Smaragd, prachtige<br />
statige koloniale Gouvernementsgebouwen, bioscopen, scholen, van<br />
Ambachtsschool tot HBS , vakscholen voor opleiding inheemse bevolking,<br />
een paar<strong>de</strong>nrenbaan, een zwembad, Bandoeng Football Club.<br />
Bandoeng lag niet al te ver van Batavia ( Jakarta) en tussen Batavia en<br />
Bandung lag het plaatsje Buitenzorg ( Bogor ) waar zich ook het<br />
paleis/resi<strong>de</strong>ntie van <strong>de</strong> Gouverneur Generaal van Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië<br />
bevond – Buitenzorg op een hoogte van 300 meter, een welkome afkoeling<br />
van het benauw<strong>de</strong> en drukke Batavia ( Jakarta ).
Resi<strong>de</strong>ntie Gouverneur Generaal, Buitenzorg (1925).
Foto’s Bandoeng 1910 – 1920,<br />
Departement van Oorlog, militaire sociëteit.
Filmtheater Preanger.<br />
Filmtheater Apollo.
Jaarbeursgebouw.<br />
Paar<strong>de</strong>nrenbaan.
Diner sociëteit (opa 2 e rechts).<br />
Departement Gouvernement Belangen.
Zwembad.<br />
Telefoonkantoor.
Personeel Apotheek.<br />
Bandoeng Football Club (Oom Jur en mijn Va<strong>de</strong>r speel<strong>de</strong>n<br />
bei<strong>de</strong>n bij het Jeug<strong>de</strong>lftal).
Feest: ter gelegenheid van 25 jarig regeringjubileum Koningin<br />
Wilhelmina (1923).
Hoofstuk II<br />
Koninklijk <strong>In</strong>stituut Marine<br />
Mijn Va<strong>de</strong>r 17 jaar op <strong>de</strong> Boot naar Ne<strong>de</strong>rland (1930).<br />
Brief van het KIM ( koninklijk <strong>In</strong>stituut voor <strong>de</strong> Marine ) aan mij<br />
confirmerend <strong>de</strong> aankomst van mijn Va<strong>de</strong>r in 1930 op het instituut.<br />
A<strong>de</strong>lborsten boekje met zijn naam en <strong>de</strong> jaargangen. mijn Va<strong>de</strong>r stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong><br />
op het KIM <strong>de</strong> eerst volgen<strong>de</strong> jaren als A<strong>de</strong>lborst voor opleiding tot Zee<br />
Officier dit ging afwisselend met veel praktijk ervaring op diverse schepen
en ook zweefvliegen op het militaire vliegveld vlakbij Den Hel<strong>de</strong>r . Mijn<br />
Va<strong>de</strong>r was ook lid van <strong>de</strong> a<strong>de</strong>lborsten biljartclub. <strong>de</strong> opleiding duur<strong>de</strong> 4 jaar<br />
- al die tijd ver van Huis en familie. Gelukkig was zijn ou<strong>de</strong>re Broer , Jur ook<br />
in Ne<strong>de</strong>rland - die stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> in navolging van mijn Opa voor apotheker in<br />
Lei<strong>de</strong>n...<br />
Mijn Va<strong>de</strong>r, 22 jaar oud (1935).
Op <strong>de</strong> foto hierboven staat mijn Va<strong>de</strong>r – uiterst rechts boven<br />
KIM (Koninklijk <strong>In</strong>stituut Marine) (1930 – 1934).
Marine Voetbal Den Hel<strong>de</strong>r (1930).<br />
Mijn Va<strong>de</strong>r vooraan met <strong>de</strong> bal.<br />
Nadat mijn va<strong>de</strong>r zijn opleiding als a<strong>de</strong>lborst had voltooid tot zeeofficier<br />
vertrok hij in 1936 weer naar Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië, hij werd daar als jongste<br />
Officier geplaatst op Hr.Ms. Van Galen een Ne<strong>de</strong>rlands Oorlogsschip.<br />
Ein<strong>de</strong>lijk voor hem een weerzien met zijn Ou<strong>de</strong>rs na zes lange jaren.<br />
Ne<strong>de</strong>rland had in <strong>de</strong> jaren 1930/1940 een grote vloot, zeker voor een klein<br />
land, dat had alles met haar koloniale verle<strong>de</strong>n te maken. Ne<strong>de</strong>rland had<br />
ongeveer 150 Oorlogsschepen in haar vloot, waaron<strong>de</strong>r Kruisers, Jagers,<br />
On<strong>de</strong>rzeebootjagers, On<strong>de</strong>rzeeboten , Torpedoboten, Kanonneerboten,<br />
Mijnenvegers, Bevoorraadschepen en Troepentransport schepen...<br />
Ne<strong>de</strong>rland was vroeger een koloniaal Rijk - knap voor een klein Land - met<br />
Suriname in Zuid-Amerika, <strong>de</strong> Antillen en dan natuurlijk in het Verre<br />
Oosten Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië , Nieuw Guinea en Borneo.
Hr. Ms. Van Galen.<br />
Hoofdstuk III<br />
Terug naar het Verre Oosten<br />
Ligplaats van Hr. Ms. Van Galen was Surabaja….het waren gespannen<br />
tij<strong>de</strong>n in het verre Oosten, Japan had in 1931 in China een conflict over <strong>de</strong><br />
Provincie Mantsjoerije, welke Japan als eigen grondgebied beschouw<strong>de</strong>, dit<br />
inci<strong>de</strong>nt sleepte jaren aan en in 1937 gebeur<strong>de</strong>, wat later bekend werd als<br />
het China <strong>In</strong>ci<strong>de</strong>nt.. <strong>de</strong> havenplaats Shanghai was namelijk een<br />
<strong>In</strong>ternationale Vrijhaven en als zodanig ook in het bezit van een grote<br />
<strong>In</strong>ternationale wijk met drie grote Han<strong>de</strong>lsposten, een Engelse een<br />
Amerikaanse en een Ne<strong>de</strong>rlandse.
De Jappen besloten in Augustus 1937 <strong>de</strong> Havenplaats Shanghai in te<br />
nemen. Japan was zich wel bewust van <strong>de</strong> grote <strong>In</strong>ternationale Han<strong>de</strong>ls<br />
<strong>de</strong>legaties die zich in <strong>de</strong>ze “ vrijhaven “ bevon<strong>de</strong>n, maar toen het Chinese<br />
verzet niet gebroken kon wor<strong>de</strong>n, besloten <strong>de</strong> Jappen <strong>de</strong> stad te<br />
bombar<strong>de</strong>ren.<br />
Later ( bij vergissing ? ) werd <strong>de</strong> Amerikaanse kanonneerboot <strong>de</strong> “<br />
PANAY “ op <strong>de</strong> Yangtze Rivier met Amerikanen en Europeanen aan<br />
boord die gevlucht waren voor het geweld in Nanking getorpe<strong>de</strong>erd door<br />
Japanse vliegtuigen en tot zinken gebracht……. ( Steve McQueen heeft<br />
ooit nog eens in een film gespeeld over <strong>de</strong>ze Gunboat).<br />
USS Panay.<br />
Japan heeft toen onmid<strong>de</strong>llijk een scha<strong>de</strong>vergoeding aan Amerika betaald<br />
van meer dan 2 mio US - Dollars , voor die tijd een gigantisch bedrag.
Hr. Ms. Van Galen was in Shanghai met 30 Mariniers aan boord die <strong>de</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rlandse Han<strong>de</strong>lspost en het Ne<strong>de</strong>rlandse Consulaat dien<strong>de</strong>n te<br />
beschermen.<br />
De strijd om <strong>de</strong> stad was echter compleet los gebarsten …. op <strong>de</strong> foto een<br />
Amerikaans hospitaalschip komt <strong>de</strong> Haven binnen varen aan <strong>de</strong> zijkant op<br />
<strong>de</strong> foto een Oorlogsschip, dat is <strong>de</strong> Van Galen. De Rook van <strong>de</strong> ingeslagen<br />
bommen is dui<strong>de</strong>lijk te zien op <strong>de</strong> foto..mijn va<strong>de</strong>r had heel veel foto's van<br />
<strong>de</strong> slag om <strong>de</strong> stad, maar die zijn spijtig genoeg verloren gegaan door <strong>de</strong> vele<br />
verhuizingen.. het Marine archief heeft over het verblijf van Hr.Ms. Van<br />
Galen in Shanghai nog een uitgebreid scheepsjournaal en meer dan 60<br />
foto's ... <strong>de</strong> Van Galen bleef 4 maan<strong>de</strong>n in Shanghai. Japan was nu in volle<br />
oorlog met China, maar <strong>de</strong> Japanners bleven ver<strong>de</strong>r uit <strong>de</strong><br />
<strong>In</strong>ternationalewijk in Shanghai en pasten goed op geen ver<strong>de</strong>r inci<strong>de</strong>nt te<br />
krijgen met Amerika, Engeland of Ne<strong>de</strong>rland.. uitein<strong>de</strong>lijk voer <strong>de</strong> Van<br />
Galen terug naar <strong>In</strong>dië , na te zijn afgelost door een an<strong>de</strong>r Ne<strong>de</strong>rlands schip.
Hr. Ms. Van Galen on<strong>de</strong>rweg van Surabaja naar Shanghai (Augustus<br />
1937).
12 Officieren , 180 bemanning en 30 Mariniers<br />
Cartoon Marineblad 1937 (mijn Va<strong>de</strong>r rechts on<strong>de</strong>r).<br />
Speciale curfew pass voor manschappen die aan Wal mochten.
Amerikaans hospitaalschip loopt <strong>de</strong> Haven van Shanghai binnen, <strong>de</strong> Van<br />
Galen links op <strong>de</strong> foto.<br />
Shanghai on<strong>de</strong>r zwaar Japans bombar<strong>de</strong>ment.
Aankomst Hr. Ms. Van Galen in Surabaja, Januari 1938 na verblijf van<br />
5 maan<strong>de</strong>n in Shanghai.
Alhoewel Japan nu een ge<strong>de</strong>elte van China had bezet en er oorlog was<br />
tussen <strong>de</strong>ze bei<strong>de</strong> lan<strong>de</strong>n, leek <strong>de</strong> ' rust ' wat betreft <strong>de</strong> <strong>In</strong>ternationale han<strong>de</strong>l<br />
en lan<strong>de</strong>n terug gekeerd...schijn bedriegt...Donkere wolken pakten zich<br />
samen boven Europa, Duitsland begon met steeds meer dreigen<strong>de</strong><br />
oorlogstaal en in 1938 besloot <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse regering een <strong>de</strong>el van haar<br />
Oorlogsvloot van <strong>In</strong>dië naar Ne<strong>de</strong>rland te halen en nam mijn va<strong>de</strong>r voor <strong>de</strong><br />
twee<strong>de</strong> maal afscheid van zijn familie en ging met <strong>de</strong> Vloot terug naar<br />
Holland...hij werd geplaatst op <strong>de</strong> grote marine basis in Den Hel<strong>de</strong>r.<br />
1940 <strong>de</strong> Oorlog was na<strong>de</strong>rend, Polen was reeds in Duitse han<strong>de</strong>n gevallen<br />
en <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse regering maakte zich klaar om in Ballingschap naar<br />
Engeland te gaan..
Hoofdstuk IV<br />
Het Moe<strong>de</strong>rland roept<br />
Duitsland viel Ne<strong>de</strong>rland aan en <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse regering gaf <strong>de</strong> or<strong>de</strong>rs om<br />
<strong>de</strong> vaarbare Ne<strong>de</strong>rlandse oorlogsvloot naar Engeland te verplaatsen en zo<br />
vertrok <strong>de</strong> Vloot uit Ne<strong>de</strong>rlandse havens naar Engeland, mijn Va<strong>de</strong>r werd<br />
gestationeerd in Portsmouth en <strong>de</strong> ganse Ne<strong>de</strong>rlandse Vloot werd<br />
inge<strong>de</strong>eld bij Engelse Squadrons..mijn Va<strong>de</strong>r op <strong>de</strong> Torpedobootjager<br />
Hr.Ms. Isaac Sweers , in totaal hebben ca 100 Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
Oorlogsschepen actief <strong>de</strong>el genomen in WO2, zowel in Europa als in het<br />
Verre Oosten. Tegen het ein<strong>de</strong> van <strong>de</strong> oorlog was <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rlandse Vloot verloren gegaan, een erg hoog percentage, enkel <strong>de</strong><br />
Engelsen had<strong>de</strong>n een nog hoger percentage aan verlies bij <strong>de</strong> Geallieer<strong>de</strong>n.
Hr. Ms. Isaac Sweers aankomst Malta (1942).<br />
Rood Wit Blauw fier in <strong>de</strong> mast.
La<strong>de</strong>n van torpedo’s op <strong>de</strong> Isaac Sweers Malta (1942).<br />
1941/1942 <strong>de</strong> Duitsers bezetten heel Europa en Noord - Afrika, <strong>de</strong><br />
Engelsen had<strong>de</strong>n nog 2 bolwerkjes in han<strong>de</strong>n, Gibraltar en Malta.<br />
De slag om Kreta was in volle gang - er was nog een groot Engels leger in<br />
Egypte dat bevoorraad dien<strong>de</strong> te wor<strong>de</strong>n vanaf Malta.<br />
Het Engelse leger in Egypte moest strij<strong>de</strong>n tegen het Afrika Korps van<br />
Rommel ter voorkoming van Duitse bezetting van <strong>de</strong> Olie vel<strong>de</strong>n in het<br />
Mid<strong>de</strong>n Oosten - <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>llandse Zee zat vol met Duitse oorlogsschepen<br />
en U Boten , die gestationeerd waren in Italiaanse havens.. om <strong>de</strong><br />
bevoorrading naar Malta te continueren wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Malta Konvooien<br />
opgezet.
Duitse jachtbommenwerpers vallen vanuit Italiaanse uitvalbasis Geallieerd<br />
Konvooi aan (1942).
Troepen, wapens, Munitie en Tanks wer<strong>de</strong>n vanuit Engeland naar Malta<br />
verscheept on<strong>de</strong>r Escorte van Oorlogsschepen. De Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
Torpedobootjager Isaac Sweers en <strong>de</strong> Kanonneerboten Hr.Ms. Soemba en<br />
Hr.Ms. Flores wer<strong>de</strong>n bij Engels Squadrons op <strong>de</strong> Malta konvooien<br />
inge<strong>de</strong>eld.<br />
Mijn Va<strong>de</strong>r was Officier op <strong>de</strong> Isaac Sweers een schip met 15 officieren en<br />
200 bemanning .. op één van <strong>de</strong> Konvooien in 1942 werd om 06.00 uur in<br />
<strong>de</strong> ochtend Hr.Ms. Isaac Sweers getroffen door 2 torpedo's van een Duitse<br />
U Boot – <strong>de</strong> U 431 on<strong>de</strong>r commando van Wilhelm Dommes - binnen<br />
minuten stond het schip in totale vuurvlam, <strong>de</strong> een na <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re ontploffing<br />
vond plaats en het schip ging ten on<strong>de</strong>r.<br />
Van <strong>de</strong> 15 officieren hebben slechts 2 het overleeft, mijn Va<strong>de</strong>r en<br />
Kapitein Harmsen .... die ston<strong>de</strong>n bei<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> Brug tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> aanval en<br />
dat is hun redding geweest.... van een totale bemanning van 200 hebben<br />
80 man <strong>de</strong> torpedo aanval in eerste instantie overleeft, 30 zijn later nog aan<br />
hun brandwon<strong>de</strong>n bezweken.
Er is uitgebreid documentatie aanwezig in het Marine Archief waarbij <strong>de</strong><br />
on<strong>de</strong>rgang van <strong>de</strong> Isaac Sweers beschreven staat.<br />
13 november 1942.
13 november 1942.<br />
Kapitein Wilhelm Dommes commandant van <strong>de</strong> U – 431.
Na Hospitalisatie werd mijn Va<strong>de</strong>r in 1943 Officier op Hr.Ms. Johan<br />
Maurits van Nassau on<strong>de</strong>r Commando van Kapitein <strong>de</strong> Booy .
Na 1943 begon het tij te keren, <strong>de</strong> Duitsers wer<strong>de</strong>n verslagen in Noord<br />
Afrika, <strong>de</strong> landingen op Sicilië von<strong>de</strong>n plaats en <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>llandse Zee werd<br />
door Geallieer<strong>de</strong> On<strong>de</strong>rzeeboot jagers geschoond van Duitse U boten.<br />
Uitein<strong>de</strong>lijk hebben <strong>de</strong> Engelsen ook nog <strong>de</strong> Duitse U Boot -<strong>de</strong> U 431 - die<br />
<strong>de</strong> Isaac Sweers torpe<strong>de</strong>er<strong>de</strong> , met diepzee bommen van uit een Britse<br />
Jachtbommenwerper tot zinken gebracht in <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>llandse Zee in 1943.
<strong>In</strong> 1944 werd mijn Va<strong>de</strong>r Commandant van Hr.Ms. Friso – we<strong>de</strong>rom<br />
inge<strong>de</strong>eld bij Engelse Squadrons.<br />
Na het commando op <strong>de</strong> Friso, werd mijn Va<strong>de</strong>r commandant van Hr.Ms.<br />
Soemba van Oktober 1944 tot het ein<strong>de</strong> van WO2 Augustus 1945.<br />
Hr.Ms Flores en Hr.Ms. Soemba waren zuster schepen: waarschijnlijk <strong>de</strong><br />
twee meest gevrees<strong>de</strong> en gerespecteerd Ne<strong>de</strong>rlandse Oorlogsschepen<br />
tij<strong>de</strong>ns WO2 – klein, snel, wendbaar en met slechts een bemanning van 135<br />
koppen aan boord waren zij makkelijk te herkennen aan hun extra zwaar<br />
geschut en lange lopen.<br />
Zij waren een ware plaag voor <strong>de</strong> Duitsers en Italianen. Bei<strong>de</strong>n schepen<br />
maakten zich onsterfelijk bij <strong>de</strong> landingen in Sicilië en later ook tij<strong>de</strong>ns D<br />
Day in Normandie. Uit puur respect wer<strong>de</strong>n ze dan ook door <strong>de</strong> Engelse<br />
Oorlogspers genoemd als : “ the terrible twins “.
Hr. Ms. Flores.<br />
Hr. Ms. Soemba.
Hoofdstuk V<br />
VREDE - Terug naar Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië en dan voorgoed Vaarwel<br />
Het weerzien van <strong>de</strong> familie na 6 jaar moet een geweldige happening zijn<br />
geweest, want behalve mijn Va<strong>de</strong>r was ook zijn ou<strong>de</strong>re broer Jur ( die zich<br />
had laten in<strong>de</strong>len bij <strong>de</strong> Engelse Troepen om Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië te bevrij<strong>de</strong>n<br />
van <strong>de</strong> Jappen ) weer terug thuis aangekomen.<br />
Bei<strong>de</strong> zoons waren 6 jaar van huis geweest en ston<strong>de</strong>n nu weer aan het<br />
ou<strong>de</strong>rlijk huis, spijtig genoeg was hun Va<strong>de</strong>r , mijn Opa ( die ik nooit<br />
gekend heb ) overle<strong>de</strong>n in het Jappen kamp in 1942 en begraven op het<br />
Kerkhof van Bandoeng. (Ik zelf ben in 1975 toen ik in <strong>In</strong>donesia verbleef<br />
voor <strong>de</strong> Koffie naar Bandoeng gegaan om het graf te zoeken, maar een groot<br />
ge<strong>de</strong>elte van het Kerkhof was compleet verwaarloosd en ik heb het graf van<br />
mijn Opa niet kunnen vin<strong>de</strong>n).<br />
Mijn Va<strong>de</strong>rs verblijf in <strong>In</strong>dië was van korte duur, want <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
Marine die <strong>de</strong> helft van hun vloot had<strong>de</strong>n verloren in WO2, begonnen<br />
direct met <strong>de</strong> opbouw van een nieuwe vloot. Ne<strong>de</strong>rland was dan wel<br />
bankroet na <strong>de</strong> Oorlog, maar <strong>de</strong> vraag naar producten wereldwijd uit <strong>In</strong>dië<br />
was zoo groot, dat het geld in Ne<strong>de</strong>rland binnen stroom<strong>de</strong>, vooral <strong>de</strong> vraag<br />
naar Hout, Rubber, Vegetarische Olie was enorm en <strong>In</strong>dië was<br />
wereldproducent in <strong>de</strong>ze grondstoffen. Mijn va<strong>de</strong>r was dus in 1947 weer<br />
terug in Ne<strong>de</strong>rland, ontmoette mijn Moe<strong>de</strong>r, zij huw<strong>de</strong>n en mijn Broer<br />
werd kort daarna geboren, daarna nog een Meisje ( die vlak na geboorte<br />
overleed ) en daarna kwam Ik.<br />
Ook mijn Va<strong>de</strong>rs zusje, Wiesje en haar man Kees Bertlink kwamen met hun<br />
twee kin<strong>de</strong>ren Candi<strong>de</strong> en Ad in 1947 naar Ne<strong>de</strong>rland.<br />
Zij verlieten <strong>In</strong>dië voorgoed en vestig<strong>de</strong>n zich in Bloemendaal.
Hoofdstuk VI<br />
HUWELIJK & KINDEREN<br />
Het zijn <strong>de</strong> begin jaren 50 . wij wonen in Huisduinen, vlakbij Den Hel<strong>de</strong>r ,<br />
<strong>de</strong> grote Marine havenplaats in speciale houten huisjes die daar na <strong>de</strong><br />
Oorlog waren gebouwd voor marine Personeel.. wij waren vaak met zijn<br />
drie, mijn Moe<strong>de</strong>r ,mijn Broer en Ik...mijn Va<strong>de</strong>r was in 1950/51<br />
commandant op Hr.Ms. Queen Wilhelmina, een schip dat Presi<strong>de</strong>nt<br />
Roosevelt in 1942 schonk aan onze Koningin Wilhelmina, Moe<strong>de</strong>r van<br />
Juliana..dit schip had <strong>de</strong> oorlog doorstaan.<br />
Hr. Ms. Queen Wilhelmina.
Hr. Ms. Queen Wilhelmina.<br />
<strong>In</strong> 1952 werd mijn Va<strong>de</strong>r commandant op Hr. Ms. Ceram….<br />
M 815.
...on<strong>de</strong>rtussen was mijn Va<strong>de</strong>r al gewaarschuwd dat hij overgeplaatst ging<br />
wor<strong>de</strong>n naar <strong>de</strong> West ( <strong>de</strong> Antillen ) .<br />
Mijn Va<strong>de</strong>r vertrok toen met het oorlogsschip en WIJ ( Moe<strong>de</strong>r , broer en<br />
ik )zou<strong>de</strong>n 3 maand daarna komen met <strong>de</strong> passagiersboot.....
Hoofdstuk VII<br />
ANTILLEN<br />
Wij had<strong>de</strong>n een prachtige tijd in Curaçao, zijn daar 3 jaar gebleven en<br />
woon<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> Santa Rosa Weg, gingen elk weekend naar het strand het "<br />
Spaanse water "... hebben daar veel dia's van, maar die kan ik spijtig genoeg<br />
niet op <strong>de</strong> site plaatsen.. in 1955 werd mijn va<strong>de</strong>r commandant van Hr.Ms.<br />
Van Speijk en vertrok met dat schip terug naar Ne<strong>de</strong>rland .<br />
Mijn Moe<strong>de</strong>r, Broer en Ik volg<strong>de</strong>n weer een paar maand later per<br />
passagiersschip en zo kwamen wij in 1955 weer terug in Den Hel<strong>de</strong>r, mijn<br />
Va<strong>de</strong>r werd geplaatst op <strong>de</strong> Marine Basis in Den Hel<strong>de</strong>r en wij gingen<br />
wonen in <strong>de</strong> Bali Straat....<br />
Moi.
Mijn broer Jurjen.<br />
Mijn Moe<strong>de</strong>r en Ik.
Twee broers.<br />
Marinebasis Parera.
Markt in Willemstad (1954).<br />
Markt in Willemstad (1954).
Dierentuin – Moi, Jurjen , Moe<strong>de</strong>r.<br />
Moe<strong>de</strong>r (1954).
Hoofdstuk VIII<br />
TERUG NAAR DEN HELDER<br />
Hr. Ms. Van Speijk - aankomst Den Hel<strong>de</strong>r (1955).
De naoorlogse jaren waren voor Ne<strong>de</strong>rland toch nog woelige jaren. Een<br />
enorm herstel gefinancierd door <strong>de</strong> rijkdom uit <strong>In</strong>dië..<strong>de</strong> vloot werd eind<br />
jaren 40 begin jaren 50 weer compleet opgebouwd met fantastische nieuwe<br />
Kruisers <strong>de</strong> Zeven Provinciën en <strong>de</strong> Ruyter en zeer veel nieuwe <strong>de</strong>stroyers,<br />
waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Overijssel, werkelijk prachtige schepen, groot, snel en state of<br />
the art voor die perio<strong>de</strong>... maar er waren moeilijk tij<strong>de</strong>n in <strong>In</strong>die, <strong>In</strong>dische<br />
Stu<strong>de</strong>nten die in Ne<strong>de</strong>rland had<strong>de</strong>n gestu<strong>de</strong>erd begonnen steeds meer te<br />
roepen om een onafhankelijk <strong>In</strong>donesia en <strong>de</strong> eerste grote gevechten<br />
begonnen plaats te vin<strong>de</strong>n vooral 1947 tot 1949 was Ne<strong>de</strong>rland in complete<br />
guerrillaoorlog met <strong>de</strong> <strong>In</strong>donesische Rebellen on<strong>de</strong>r leiding van Soekarno,<br />
maar het was moeilijk een Ne<strong>de</strong>rlands-<strong>In</strong>disch Leger met een Moe<strong>de</strong>rland<br />
van 5 miljoen inwoners tegen Rebelleren<strong>de</strong> <strong>In</strong>do's met een bevolking van<br />
80 miljoen inwoners. Ne<strong>de</strong>rlandse Militairen <strong>de</strong><strong>de</strong>n aan search and <strong>de</strong>stroy,<br />
politionele acties, maar een Guerrillaoorlog is niet te winnen ( <strong>de</strong><br />
Amerikanen kwamen daar later in Vietnam zelf achter ). De <strong>In</strong>ternationale<br />
druk op Ne<strong>de</strong>rland nam enorm toe, voornamelijk van Amerika die<br />
Soekarno als rechtse dictator meer zag zitten dan een gevrees<strong>de</strong><br />
Communistische rebel (dat on<strong>de</strong>rvon<strong>de</strong>n ze 10 jaar later met Fi<strong>de</strong>l in
Cuba) en on<strong>de</strong>r <strong>de</strong>ze druk van voornamelijk Amerika heeft Ne<strong>de</strong>rland<br />
<strong>In</strong>dië opgegeven en werd <strong>de</strong> Republic <strong>In</strong>donesia in <strong>de</strong>cember 1949<br />
uitgeroepen met Soekarno als eerste presi<strong>de</strong>nt. Ein<strong>de</strong> van bijna 400 jaar<br />
kolonisatie , ook Borneo en alle eilan<strong>de</strong>n moesten opgegeven wor<strong>de</strong>n, enkel<br />
Nieuw Guinea ( het grootste eiland ter wereld - bleef Ne<strong>de</strong>rlands ).<br />
Ne<strong>de</strong>rlandse bedrijven en <strong>In</strong>woners mochten blijven alle Militairen<br />
moesten direct vertrekken, maar ook dit zou nog een staartje krijgen.
Hoofdstuk IX<br />
EINDE VAN EEN TIJDPERK<br />
Ne<strong>de</strong>rlands filmjournaal - voor Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië (1947).<br />
Politionele acties (1947-1949)
De militaire opbouw van <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse Militairen in <strong>In</strong>dië in 1947 was<br />
enorm. De <strong>In</strong>donesische vrijheidsstrij<strong>de</strong>rs bliezen veel bruggen en<br />
spoorwegen op en vielen Ne<strong>de</strong>rlandse konvooien aan, <strong>de</strong> strijd was<br />
voornamelijk op Java en Sumatra ( <strong>In</strong>donesia bestaat uit meer dan 10.000<br />
eilan<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> meesten onbewoond ).<br />
Soekarno had echter <strong>de</strong> steun van Amerika en heeft <strong>de</strong>ze ten volle benut en<br />
<strong>de</strong> druk op Ne<strong>de</strong>rland werd zoo groot dat er onafhankelijkheid gegeven<br />
moest wor<strong>de</strong>n.<br />
Soekarno was slim na <strong>de</strong> onafhankelijkheid in 1949 moesten alle<br />
Ne<strong>de</strong>rlandse Militairen en ambtenaren gelijk weg, maar <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
Bedrijven en burgers mochten blijven die moesten <strong>de</strong> <strong>In</strong>donesische<br />
jongeren binnen <strong>de</strong> bedrijven oplei<strong>de</strong>n en ook wist Soekarno dat on<strong>de</strong>r<br />
Ne<strong>de</strong>rlands bestuur er maar één koper was voor <strong>In</strong>donesische Producten<br />
namelijk <strong>de</strong> Staat <strong>de</strong>r Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>n, die <strong>de</strong>ze producten dan weer<br />
wereldwijd verhan<strong>de</strong>l<strong>de</strong>.<br />
Nu moest <strong>In</strong>donesia zelf <strong>de</strong> exportmarkten leren kennen en <strong>de</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs waren een dankbaar hulpmid<strong>de</strong>l, voor zolang zij nodig waren.<br />
Ook <strong>de</strong> broer en moe<strong>de</strong>r van mijn va<strong>de</strong>r bleven in <strong>In</strong>donesia, zij had<strong>de</strong>n<br />
apotheken in Jakarta en Bandung en wij had<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rtussen 2 nichten en<br />
een neef in <strong>In</strong>donesia wonen.
<strong>In</strong> 1956 begonnen <strong>de</strong> spanningen in <strong>In</strong>donesia weer op te lopen. <strong>In</strong>donesia<br />
was nu 6 jaar onafhankelijk en Soekarno had nu genoeg mensen op<br />
belangrijke posten binnen <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse bedrijven en die waren<br />
voldoen<strong>de</strong> opgeleid, dus begon <strong>de</strong> Nationalisering en dat ging in een snel<br />
tempo, Soekarno besliste dat alle Ne<strong>de</strong>rlandse bezittingen en bedrijven in<br />
<strong>In</strong>donesia genationaliseerd wer<strong>de</strong>n en dat alle Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs moesten<br />
vetrekken en zo kwamen mijn Omaatje, mijn Oom Jur, Tante Dolly en hun<br />
3 kin<strong>de</strong>ren per boot aan in Ne<strong>de</strong>rland in 1957, hun bezittingen kwijt, <strong>de</strong><br />
apotheken genationaliseerd en slechts met een paar koffers uit hun geboorte<br />
land verdreven.<br />
Zij vestig<strong>de</strong>n zich in Schiedam en mijn Oom Jur heeft toen met keihard<br />
werken en veel risico’s het op zich genomen weer een eigen Apotheek te<br />
openen en met succes.<br />
Apotheek ’t Gou<strong>de</strong>n Hert, mijn neef is in navolging van zijn va<strong>de</strong>r en opa<br />
ook apotheker gewor<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> generatie.<br />
Oom Jur & familie 1957 vertrek uit <strong>In</strong>dië naar Ne<strong>de</strong>rland.
Kruiser Zeven Provinciën.<br />
<strong>In</strong> 1958 werd mijn Va<strong>de</strong>r Oudste Officier op Ne<strong>de</strong>rlands mo<strong>de</strong>rnste<br />
Kruiser Zeven Provinciën, een geweldig schip met meer dan 30 Officieren<br />
aan Boord en 600 bemanning.<br />
Terug komend uit <strong>de</strong> Antillen, misten mijn Ou<strong>de</strong>rs erg het zonnige weer en<br />
zo gingen wij in 1957 vanuit Den Hel<strong>de</strong>r voor <strong>de</strong> eerste keer met <strong>de</strong> DKW<br />
op vakantie naar Grimaud, een dorpje in het binnenland vlak bij Saint<br />
Tropez, voor 3 weken vakantie ( hoe hebben ze dit ooit kunnen vin<strong>de</strong>n ) –<br />
een helse weg heen over <strong>de</strong> Route Nationale, er leek geen ein<strong>de</strong> aan te<br />
komen in een DKW die niet vooruit te bran<strong>de</strong>n was met afwisselend Va<strong>de</strong>r<br />
en Moe<strong>de</strong>r achter het stuur en mijn Broer en Ik samen met Boreas, een<br />
gigantische boxerhond op <strong>de</strong> achterbank.<br />
Later heb ik mij afgevraagd, toen ik zelf een huisje had in Mougins ( net<br />
boven Cannes) en driemaal per jaar scheur<strong>de</strong> over <strong>de</strong> autoroute, hoe in<br />
Godsnaam mijn ou<strong>de</strong>rs dat <strong>de</strong><strong>de</strong>n en niet één keer. Neen, het beviel daar zo<br />
goed dat wij het volgen<strong>de</strong> jaar we<strong>de</strong>rom <strong>de</strong> enorme trip on<strong>de</strong>rnamen, dat<br />
was in 1958.
<strong>In</strong> 1960 woon<strong>de</strong>n wij in Fontainebleau, dat was toch al een stuk dichterbij<br />
en toen ook elk jaar vaste prik naar Grimaud.<br />
Wij hebben dat volgehou<strong>de</strong>n van 1957 tot en met 1964 met on<strong>de</strong>rbreking<br />
van 1959/60 toen mijn va<strong>de</strong>r met <strong>de</strong> Overijssel in Nieuw Guinea was.<br />
Jurjen en Boreas in Grimaud (1957).
Boreas, Moe<strong>de</strong>r, Moi en Jur 1957.<br />
Toulon (Zuid-Frankrijk, 1957). Hr. Ms. Friesland op bezoek (precies<br />
tij<strong>de</strong>ns onze vakantie, natuurlijk mijn Va<strong>de</strong>r gelijk even aan Boord).
Hoofdstuk X<br />
NIEUW-GUINEA<br />
Soekarno <strong>de</strong>ed niets zon<strong>de</strong>r bedoelingen, alle Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs waren nu<br />
vertrokken en alle bedrijven waren nu in <strong>In</strong>donesische Han<strong>de</strong>n...en weer<br />
begon Soekarno Oorlogstaal tegen Ne<strong>de</strong>rland te voeren en wel over Nieuw<br />
Guinea.. Nieuw Guinea, het grootste eiland ter wereld bevolkt door<br />
Papoea’s , <strong>de</strong>ze waren doodsbenauwd voor <strong>In</strong>donesië.<br />
On<strong>de</strong>rtussen had Soekarno op afgelegen stran<strong>de</strong>n reeds manschappen aan<br />
land gezet en hij dacht Ne<strong>de</strong>rland ligt aan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re kant van <strong>de</strong> Wereld en<br />
ik heb <strong>de</strong> volledige steun van Amerika, dus ik annexeer Nieuw Guinea en<br />
Soekarno stuur<strong>de</strong> zijn Marine op het eiland af...Nou, dat viel even tegen...in<br />
slechts één confrontatie wer<strong>de</strong>n die paar <strong>In</strong>donesische Oorlogsschepen, die<br />
voornamelijk beston<strong>de</strong>n uit patrouille vaartuigen van <strong>de</strong> kaart geveegd, zij<br />
waren geen partij voor <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse Marine.<br />
Mijn va<strong>de</strong>r werd door <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse Marine per vliegtuig naar Nieuw<br />
Guinea gevlogen en nam het commando van <strong>de</strong> strijdkrachten op zich en<br />
werd ook Commandant van <strong>de</strong> <strong>de</strong>stroyer Hr.Ms. Overijssel een super-schip<br />
( zie foto hieron<strong>de</strong>r , bij <strong>de</strong> Officieren is mijn Va<strong>de</strong>r <strong>de</strong> kleinste in het<br />
mid<strong>de</strong>n en hij neemt ook <strong>de</strong> eed af van an<strong>de</strong>re Officieren )...
Hr. Ms. Overijssel 1959-1960.<br />
Mijn Va<strong>de</strong>r was CTU – Commandant Task Unit<br />
(Commandant over alle Ne<strong>de</strong>rlandse Troepen in Nieuw<br />
Guinea) en ook Commandant van Hr. Ms. Overijssel.
Foto Officieren Hr. Ms. Overijssel 1959-1960, mijn Va<strong>de</strong>r commandant in<br />
het mid<strong>de</strong>n.
Mijn va<strong>de</strong>r neemt <strong>de</strong> eed af bij <strong>de</strong> Officieren op <strong>de</strong> Hr. Ms. Overijssel in<br />
Nieuw-Guinea (1959).
Van mijn jeugd herinner ik mij het meeste dat mijn Va<strong>de</strong>r er niet was en na<br />
een perio<strong>de</strong> in Nieuw Guinea kwam mijn Va<strong>de</strong>r als commandant van <strong>de</strong><br />
Overijssel in 1960 terug naar Ne<strong>de</strong>rland.. <strong>de</strong> situatie in Nieuw Guinea was<br />
één van Oorlog met <strong>In</strong>donesia, maar <strong>In</strong>donesia kon geen kant op en het was<br />
behalve veel geschreeuw ,weinig vechten.. <strong>de</strong> <strong>In</strong>donesische Marine die al<br />
niet veel voorstel<strong>de</strong> was niet meer en Soekarno lobby<strong>de</strong> via <strong>de</strong> Amerikanen<br />
in <strong>de</strong> Veiligheidsraad dat Ne<strong>de</strong>rland zijn laatste Kolonie in het Verre<br />
Oosten moest opgeven, dit duur<strong>de</strong> nog een paar jaar van oeverloos veel<br />
druk van Amerika op Ne<strong>de</strong>rland om Nieuw Guinea aan <strong>In</strong>donesie te<br />
overhandigen, ook omdat na <strong>de</strong> Korea Oorlog Amerika zeer bevreesd was<br />
voor een Communistisch Zuid Oost Azië en een meer rechtse Dictator dan<br />
Soekarno was er niet..Ne<strong>de</strong>rland voel<strong>de</strong> er niks voor en was eer<strong>de</strong>r bereid<br />
Nieuw Guinea autonomie te geven on<strong>de</strong>r Ne<strong>de</strong>rlands bescherming, een<br />
soort van Brits Common wealth i<strong>de</strong>e.. Uitein<strong>de</strong>lijk werd <strong>de</strong> druk van<br />
Amerika zoo groot dat Ne<strong>de</strong>rland in 1962 toestem<strong>de</strong> tot overhandiging van<br />
Nieuw Guinea aan <strong>de</strong> Republiek <strong>In</strong>donesia.. diep treurig en <strong>de</strong> Papoea's<br />
waren in diepe rouw , onafhankelijkheid voor hen van <strong>In</strong>donesië zat er niet<br />
in. Ne<strong>de</strong>rland was nu voorgoed weg uit het Verre Oosten.<br />
Hr. Ms. Overijssel vlak voor aankomst Nieuwe Diep<br />
terug uit Nieuw Guinea.
Hoofdstuk XI<br />
FONTAINEBLEAU<br />
Mijn va<strong>de</strong>r was koud van Boord gestapt of <strong>de</strong> Koffers ston<strong>de</strong>n al weer klaar<br />
in <strong>de</strong> gang van ons huis in Den Hel<strong>de</strong>r en een verhuiswagen voor <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>ur..mijn Va<strong>de</strong>r werd geplaatst bij <strong>de</strong> NATO in Fontainebleau / France en<br />
zo vertrok <strong>de</strong> ganse familie in 1960 naar la douce France en gingen wij<br />
wonen op 3, Boulevard Thiers , een geweldige tijd ! mijn Va<strong>de</strong>r was nu<br />
ein<strong>de</strong>lijk aan wal, geen oorlogsschepen meer en wij hebben een super<br />
perio<strong>de</strong> gehad van 1960 t/m 1964 , mijn Moe<strong>de</strong>r zei later altijd dat <strong>de</strong> 3<br />
jaren in Curaçao en <strong>de</strong> 4 jaren in Fontainebleau <strong>de</strong> mooiste van haar leven<br />
waren en ik kan mij daar best wat bij voorstellen....en toen eind 1963, mijn<br />
Va<strong>de</strong>r was 50 jaar Oud ( 7 jaar jonger dan ik nu ben ) en hij werd<br />
gepensioneerd, met alle oorlogsjaren en tropenjaren- die tel<strong>de</strong>n dubbel -<br />
had hij zijn Gepensioneer<strong>de</strong> Marine Leeftijd snel bereikt.<br />
………….zo kwam er een ein<strong>de</strong> voor mijn Va<strong>de</strong>r in 1963 aan 33 jaar<br />
Koninklijke Marine………..<br />
……… wat zou <strong>de</strong> toekomst brengen ..?<br />
Fontainebleau 1960/1964 .. <strong>de</strong> zwarte DKW ( dit kreng weigert) <strong>de</strong> trots<br />
van <strong>de</strong> familie...op bezoek in Parijs mijn Oma ( met wit hoedje, <strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r<br />
van mijn moe<strong>de</strong>r,) mijn Opa ( moe<strong>de</strong>rs kant , eigenlijk stief Opa, was Oma's<br />
2e man ) , mijn Tante (stief zusje van mijn Moe<strong>de</strong>r ) en mijn broer Jur.
Bateaux mouches (rondvaart Parijs 1961 – Moi).<br />
Fontainebleau 1961 te samen.
Nummer 3.
Hoofdstuk XII<br />
BRASSCHAAT<br />
Gepensioneerd in 1963,doch in 1964 bleven mijn Ou<strong>de</strong>rs nog in<br />
Fontainebleau wonen, mijn Broer en Ik gingen op <strong>In</strong>ternaat naar<br />
Bloemendaal/Ne<strong>de</strong>rland. Mijn Va<strong>de</strong>r toch nog jong ambieer<strong>de</strong> wel weer<br />
een Job en zocht iets in <strong>de</strong> Scheepvaart of Havenbedrijf, hij ken<strong>de</strong> weinig<br />
an<strong>de</strong>rs dan varen en Schepen. Na een paar maand kreeg hij een job-offer als<br />
Directeur bij Müller-Thomsen een Havenbedrijf voor een plaatsing in<br />
Antwerpen en zo gebeur<strong>de</strong> het dat mijn Ou<strong>de</strong>rs uit Frankrijk naar<br />
Brasschaat verhuis<strong>de</strong>n en mijn Broer en Ik uit Ne<strong>de</strong>rland ook naar<br />
Brasschaat kwamen. Mid<strong>de</strong>n 1964 was heel <strong>de</strong> familie weer bij elkaar,<br />
inclusief een Paard dat wij in Frankrijk bezaten en 2 Boxer Hon<strong>de</strong>n..het<br />
Paard werd gestald op <strong>de</strong> Hemelhoeve, mijn Ou<strong>de</strong>rs kochten een huis op <strong>de</strong><br />
Kasteellei Nr; 26 in Brasschaat en mijn broer en ik kwamen op het<br />
Atheneum van Brasschaat.
Mijn Broer maakt dat jaar het Atheneum af en ging toen naar <strong>de</strong><br />
Zeevaartschool. Later toen hij voor Militaire Dienst werd opgeroepen werd<br />
mijn Broer in navolging van mijn va<strong>de</strong>r ook Zeeofficier en heeft veel<br />
gevaren on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re op <strong>de</strong> Hr.Ms Tsjerk Hid<strong>de</strong>ns een prachtige<br />
Destroyer.<br />
Nicolo, ons paard meegekomen uit Fontainebleau ging op stal op <strong>de</strong><br />
Hemelhoeve en daar leer<strong>de</strong> ik veel nieuwe vrien<strong>de</strong>n kennen en ben in<br />
Brasschaat gebleven totdat ik begin jaren 70 in Koffie in Brazilie ging<br />
werken....en zo gingen <strong>de</strong> jaren voorbij.....<br />
Mijn Va<strong>de</strong>r werkte bij Müller Thomsen tot 1976, toen ging hij ook hier met<br />
Pensioen. Mijn Moe<strong>de</strong>r verzwakte erg en had <strong>de</strong> ziekte van Parkinson en is<br />
daar later ook aan overle<strong>de</strong>n.<br />
Het huis op <strong>de</strong> Kasteellei was verruild voor een appartement bij<br />
Winkelcentrum Donk, mijn Va<strong>de</strong>r leef<strong>de</strong> ver<strong>de</strong>r alleen op het<br />
appartementje en heeft nog heel veel kunnen Golfen, hij was in 1970 lid<br />
gewor<strong>de</strong>n van the Royal Antwerp Golf Club in Kapellen en heeft daar tot in<br />
2002 gespeeld. <strong>In</strong> Mei 2003 is hij op 90 Jarige leeftijd overle<strong>de</strong>n.<br />
Een <strong>Jong</strong>en die op 17 jarige leeftijd Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië verliet om een<br />
opleiding tot Zeeofficier te volgen in Ne<strong>de</strong>rland is naar zijn geboorteland<br />
slechts tweemaal terug gegaan, <strong>de</strong> eerste keer in 1936 om met <strong>de</strong> Van<br />
Galen naar Shanghai te gaan en <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> maal net na <strong>de</strong> 2e WO in<br />
1946....<strong>In</strong> 1949 werd Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>dië --> <strong>In</strong>donesia, mijn Va<strong>de</strong>r is nooit in<br />
<strong>In</strong>donesia geweest.
Hoofdstuk XIII<br />
I N F O R M A T I E<br />
De info die ik gekregen heb van Dutchfleet, het Koninklijk Marine Archief<br />
en gewoon verhalen van Marine mensen op het <strong>In</strong>ternet en emails is<br />
enorm... van <strong>de</strong> ca 100 Ne<strong>de</strong>rlandse Oorlogsschepen die actief hebben<br />
<strong>de</strong>elgenomen aan WO2, is <strong>de</strong> helft verloren gegaan, waaron<strong>de</strong>r zware<br />
Kruisers zoals on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re <strong>de</strong> Java met 600 man aan boord, of Destroyers<br />
zoals <strong>de</strong> Isaac Sweers met 200 man aan boord, maar er zijn 2 Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
Oorlogsschepen die werkelijk zéér bekend, berucht en gevreesd waren.. <strong>de</strong><br />
Engelse Pers schreven bij <strong>de</strong> Landing/aanval op Sicilië over the two Dutch<br />
Gunboats als " the Terrible Twins " dat waren Hr.Ms. Soemba en Hr.Ms.<br />
Flores, zusterschepen met ie<strong>de</strong>r 135 man aan boord en met gigantisch<br />
geschut goed voor continu snelvuur en <strong>de</strong>ze schepen wer<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> voorste<br />
linie gevaren om het Artillerie geschut van <strong>de</strong> Duitsers op <strong>de</strong> Kust buiten<br />
werking te schieten...met enorm succes... zelfs zo succesvol dat <strong>de</strong> Engelsen<br />
het besluit namen om later tij<strong>de</strong>ns D Day in Normandie bij <strong>de</strong> Geallieer<strong>de</strong><br />
landing <strong>de</strong> Soemba in <strong>de</strong> voorste linie te zetten, het verhaal gaat zelfs dat <strong>de</strong><br />
Soemba als eerste bij <strong>de</strong> uitein<strong>de</strong>lijk landing van <strong>de</strong> Geallieer<strong>de</strong> troepen tot<br />
vlak on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Kust voer om <strong>de</strong> Duitse Artillerie en Bunkers van zo dichtbij<br />
mogelijk on<strong>de</strong>r vuur te nemen, er zijn veel marine artikelen geschreven over<br />
<strong>de</strong>ze 2 beruchte Kanonneerboten.<br />
Mijn Va<strong>de</strong>r was commandant op <strong>de</strong> Soemba van Oktober 1944 tot het<br />
ein<strong>de</strong> van WO2, Augustus 1945.
TERRIBLE TWINS<br />
Hr. Ms. Flores en Hr. Ms. Soemba<br />
Hr. Ms. Flores (Koninklijke Marine)<br />
Uit Wikipedia, <strong>de</strong> vrije encyclopedie<br />
Ga naar: navigatie, zoeken<br />
Hr. Ms. Flores<br />
Hr. Ms. Flores was een Ne<strong>de</strong>rlandse flottieljevaartuig van <strong>de</strong> Floresklasse<br />
vernoemd naar het <strong>In</strong>donesische eiland Flores. Het schip is gebouwd door<br />
maatschappij voor scheeps- en werktuigbouw Fijenoord uit Rotterdam. Na<br />
<strong>de</strong> in dienst name, nog datzelf<strong>de</strong> jaar op 15 juni, maakte <strong>de</strong> Flores samen<br />
met <strong>de</strong> Soemba <strong>de</strong> oversteek van Den Hel<strong>de</strong>r naar Ne<strong>de</strong>rlands-<strong>In</strong>dië.
Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong>ze reis <strong>de</strong><strong>de</strong>n <strong>de</strong> schepen <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> havens aan: Sevilla, Tunis,<br />
Port Said, A<strong>de</strong>n en Colombo. Op 10 augustus 1926 arriveer<strong>de</strong>n bei<strong>de</strong><br />
schepen in <strong>de</strong> haven van Sabang. <strong>In</strong> 1935 werd het schip opnieuw<br />
geclassificeerd als kanonneerboot. Op 12 <strong>de</strong>cember 1939 vertrok <strong>de</strong> Flores<br />
vanuit Ne<strong>de</strong>rlands-<strong>In</strong>dië via het Suezkanaal terug naar Ne<strong>de</strong>rland waar het<br />
schip op 3 februari 1940 in Den Hel<strong>de</strong>r aankwam.<br />
De Flores tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog<br />
Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> Duitse aanval op Ne<strong>de</strong>rland in 1940 bevond <strong>de</strong> Flores zich op <strong>de</strong><br />
re<strong>de</strong> van Vlissingen. Op 14 mei on<strong>de</strong>rsteun<strong>de</strong> <strong>de</strong> Flores <strong>de</strong> stelling in Zuid<br />
Beveland met artillerievuur. <strong>In</strong> <strong>de</strong> nacht van 14 op 15 mei ging het schip<br />
weer naar buiten waarna het op 17 mei samen met <strong>de</strong> Van Meerlant <strong>de</strong><br />
oversteek maakte naar het Verenigd Koninkrijk waar <strong>de</strong> schepen, op 18 mei,<br />
veilig arriveer<strong>de</strong>n. <strong>In</strong> het Verenigd Koninkrijk voer<strong>de</strong> <strong>de</strong> Flores<br />
voornamelijk konvooidiensten uit. Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog<br />
escorteer<strong>de</strong> <strong>de</strong> Flores in totaal 3.070 schepen, waarvan 2.690 schepen langs<br />
<strong>de</strong> oostkust van Engeland. <strong>In</strong> <strong>de</strong> zomer van 1943 wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> zusterschepen<br />
Flores en Soemba weer verenigd in <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>llandse Zee. Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />
landing op Sicilië on<strong>de</strong>rsteun<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Flores en <strong>de</strong> Soemba <strong>de</strong> geallieer<strong>de</strong><br />
troepen door het beschieten van diverse doelen. De beschietingen gingen<br />
op zo'n manier dat <strong>de</strong> Flores en Soemba van <strong>de</strong> Britse oorlogspers <strong>de</strong><br />
bijnaam Terrible Twins kregen.<br />
De Flores na <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog<br />
Op 1 april 1946 keer<strong>de</strong> het schip weer terug naar Ne<strong>de</strong>rland, toen het aan<br />
<strong>de</strong> Parkka<strong>de</strong> te Rotterdam afmeer<strong>de</strong>. Tot april 1947 on<strong>de</strong>rhield <strong>de</strong> Flores<br />
veerdiensten tussen Rotterdam en Lon<strong>de</strong>n voor personeel in opleiding. <strong>In</strong><br />
oktober 1950 werd het schip opnieuw geclassificeerd als fregat. Vanaf 20<br />
<strong>de</strong>cember 1950 dien<strong>de</strong> <strong>de</strong> Flores als logementschip te Vlissingen. Begin juli<br />
1960 werd <strong>de</strong> Flores omgedoopt in Hr. Ms. Van Speijk. Deze hernoeming<br />
was het gevolg van <strong>de</strong> uit dienst name van <strong>de</strong> kanonneerboot Hr. Ms. Van<br />
Speijk en het Koninklijk besluit van 11 februari 1831 nummer 81 waarin<br />
werd bepaald dat steeds een schip van oorlog <strong>de</strong> naam van Van Speijk zal<br />
dragen. Op 5 maart 1965 werd het nieuwe fregat Hr. Ms. Van Speijk te<br />
water gelaten en kreeg het logementschip <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> naam terug.
Flores klasse<br />
-Hr. Ms. Flores<br />
-Hr. Ms. Soemba<br />
Ze wer<strong>de</strong>n samen “the terrible twins” genoemd.<br />
De kanoneerboten Hr. Ms. Soemba en <strong>de</strong> Hr. Ms. Flores wer<strong>de</strong>n door <strong>de</strong><br />
Engelsen met respect “the terrible twins genoemd”…<br />
Deze 2 kanoneerboten, waren klein, flexibel inzetbaar en reuze handig…<br />
Een aantal reacties die door <strong>de</strong> Engelsen dan ook ontlokt wer<strong>de</strong>n door hun<br />
optre<strong>de</strong>n bij Sicilië of bij D-day ’44 waren:<br />
“Like terriers chasing rats, they refuse to leave them alone. They pour in shells so<br />
fiercely and with such grim <strong>de</strong>termination that it is no exaggeration to say that<br />
they steam up and down the coast leaving a long snaking trail of empty, corditeblackened<br />
shell cases floating astern. They show complete disregard for personal<br />
danger and never miss an opportunity to bombard at close range.”<br />
Of:<br />
“<strong>In</strong> the early stages of the campaign the Dutch gunboats took on eight<br />
strong Axis batteries on the top of a hill. The boats dashed in, and in an<br />
incredibly short while secured direct hits on three of the shore batteries.<br />
They killed the gun crews, and when our forward troops reached the<br />
position they found the five other batteries abandoned.”<br />
Of:<br />
“Squat, camouflaged fighting ship of the Royal Netherlands Navy are playing a<br />
consi<strong>de</strong>rable part in the operations off Sicily. Two gunboats in particular have<br />
been bombarding enemy gun positions and troop concentrations on the eastern<br />
beaches, non-stop day and night, since the start of the invasion.”<br />
Oftewel, het waren een paar flinke lastpakken.
<strong>Jong</strong>,<br />
<strong>Sako</strong> <strong>Lambertus</strong> <strong>de</strong><br />
“<strong>Koos</strong>”<br />
Gehuwd; 2 zoons, 1<br />
dochter.<br />
Bron: www.unithistories.com.<br />
12.02.1913<br />
Bandoeng, Ned.<br />
Oost-<strong>In</strong>dië<br />
-<br />
23.05.2004<br />
Brasschaat, België<br />
ltz3 28.08.1934<br />
ltz2 28.08.1936<br />
ltz1 16.08.1944<br />
kltz ?<br />
ktz 01.07.1959<br />
(pens. 01.10.1963)<br />
ON4<br />
OHK3<br />
OV2<br />
XXV
De schepen waarop De <strong>Jong</strong> aan boord was en/of het commando voer<strong>de</strong>:<br />
1937 <strong>Jong</strong>ste officier op <strong>de</strong> reis van Hr. Ms. Van<br />
Galen op reis naar Shanghai<br />
Commandant, Hr. Ms. Laman <strong>de</strong> Vries<br />
01-04-1940 - 08-05-1940 Commandant, Hr. Ms. De Mok I<br />
05-1940 - 14-05-1940 Commandant, Hr. Ms. Laman <strong>de</strong> Vries<br />
(vaartuig viel in Duitse han<strong>de</strong>n)<br />
15-09-1940 - 13-11-1942 Aan boord, Hr. Ms. Isaac Sweers<br />
14-06-1943 - 15-08-1944 Aan boord, Hr. Ms. Johan Maurits van<br />
Nassau<br />
15-08-1944 - 04-10-1944 Commandant, Hr. Ms. Friso<br />
25-10-1944 - 06-08-1945 Commandant, Hr. Ms. Soemba<br />
27-02-1946 - 23-03-1946 Commandant, Hr. Ms. Ambon<br />
19-04-1949 - 29-01-1950 Commandant, Hr. Ms. Queen<br />
Wilhelmina<br />
11-01-1951 - 10-02-1951 Commandant, Hr. Ms. Queen<br />
Wilhelmina<br />
02-04-1951 - 06-08-1952 Commandant, Hr. Ms. Ceram<br />
30-12-1954 - 01-03-1955 Commandant, Hr. Ms. Van Speijk<br />
1957 - Oudste officier, Hr. Ms. Zeven Provinciën<br />
12-01-1959 - 01-02-1960 Commandant, Hr. Ms. Overijssel
BRC (Brasschaat Riding Club) 1967.
Mijn va<strong>de</strong>r bij mij op bezoek in Brazilië in 1973.
Bij ons op bezoek in Mougins/France in 2000.<br />
Mijn va<strong>de</strong>r, mijn Liefste Aty & Floortje.
INMEMORIAM<br />
<strong>Sako</strong> <strong>Lambertus</strong> <strong>de</strong> <strong>Jong</strong><br />
Bandung / Ned <strong>In</strong>dië 12 feb 1913 - Brasschaat / België 23 mei 2003<br />
Geschreven door: Robert Jan <strong>de</strong> <strong>Jong</strong>.<br />
Met dank aan: Mijn broer Jurjen <strong>de</strong> <strong>Jong</strong> neven en nichten voor hun<br />
commentaar en foto’s.<br />
Dutch Fleet voor alle informatie en hun topic over mijn Va<strong>de</strong>r, hetgeen<br />
geleid heeft tot het schrijven van dit verhaal.<br />
Royal Dutch Navy Officers worldwar 2 (1940-1945).<br />
Ne<strong>de</strong>rlands <strong>In</strong>stituut voor Militaire Historie.<br />
KIM Den Hel<strong>de</strong>r.<br />
De oud marine mensen die gereageerd hebben op mijn internet oproep<br />
over Hr. Ms. Overijssel in Nieuw Guinea.