Die volledige Kruisgewys 8/4

uisgewys
MIV/Vigs
Uitgegee deur Bybel-Media
(in Vennootskap met GDN)
September 2008
Die kairos in die MIV/vigs-krisis
Die olifant in die kamer
Dis óns probleem
Vigs-vriendelike gemeentes
Op reis met MIV-positiewe
mense
Vigs op my drumpel
‘Ek is MIV-positief’
Die hande en voete van
Christus in die gemeenskap
Jou taal verraai jou hart
GDN
8/4

Wat het van ons
geestelike leiers
geword?
R139,95
Direkte bestellings: bestel@bmedia.co.za
Deeloproepe: 0860 26 33 42 of 0860 BMEDIA
e-aankope: www.bybelmedia.co.za
In ’n wêreld waar die leiers kultuur gekenmerk
word deur bemarkings bemarkings potensiaal,
charisma en en self self verheerliking, bied
gees telike leierskap ons ’n prent van ’n
ander wêreld wêreld – een waarin integriteit,
integriteit,
spiritualiteit, verbeelding, beginsels en
waardes nood saaklik is. Dít het ons
wêreld wêreld juis nodig. nodig.
Christenleiers
God se mense vir nuwe werklikhede
JANNIE LE ROUX & BRAAM HANEKOM
(REDAKTEURS)
(REDAKTEURS)

Pieter Fourie
Van die redakteur
Die God van randfigure
Hierdie Kruisgewys moes oor randfigure handel.
Op die ou end het dit uitgeloop op ’n blad
wat fokus op MIV/vigs en mense wat MIVpositief
is, of reeds aan vigs ly.
Dalk bied hierdie onbedoelde uitloop weliswaar die
beste toets vir ons teologie oor randmense.
Vigs is ’n groot probleem in Suid-Afrika. Naweke in
baie gemeentes van die VGK en ander kerke in swart
gebiede is tot boordens toe gevul met begrafnisse – baie
daarvan vigssterftes, alhoewel dit nie op een sterf tesertifikaat
so sal staan nie.
Binne die geledere van die NG Kerk is dié ver skynsel
nie naasteby so erg nie, alhoewel daar ook al vigsbegrafnisse
was. Is dit dus geregverdig om nogtans ’n
he le Kruisgewys aan hierdie onderwerp te wy?
Vir inspirasie het ek my gewend tot Kosuke Koyama
se boek (reeds van 1984): Mount Fuji and Mount Sinai: A
pilgrimage in theology (London: SCM).
Periferie vs sentrum
Koyama vestig die aandag op die belang van die
periferie (van die buiterand) vir ’n kruisteologie.
Waar is die periferie? “The periphery is the place
without honour, prestige and power. In Jeremiah the
periphery is the place of widows, orphans and aliens.
The place where people are dying from starvation is the
periphery” (voeg by “vigs”).
Téénoor die periferie staan die sentrum. Hoe lyk
dit daar? “At the centre, in the place of honour, prestige
and power, people are nicely salaried and caloried. This
understanding of periphery is important – the theology
of the cross is fundamentally different from a theology
of honour, prestige and power...”
Eer, prestige en mag moet in die lig van dissipelskap
beoordeel word: “Toe sê Jesus vir sy dissipels: As iemand
agter My aan wil kom, moet hy homself verloën, sy
kruis opneem en My volg” (Matt 16:24).
Die periferie is ’n plek van dissipelskap. As ons
Jesus volg, sal ons Hom aantref op die periferie van die
samelewing, tussen hulle wat nie prestige en geld en
1
mag en (selfs) gesondheid het nie. “The periphery is the
place of the cross. It is the place where we are asked to
save others and not ourselves. This description of the
periphery itself is a description of the gospel of Christ.”
Ons sê graag: Jesus Christus is die sentrum van ons
lewe. En inderdaad, Jesus is die sentrum. Daarom, waar
Hy ook al is, daar word dit die sentrum.
Maar hierdie sentrum is nie ’n gewone sentrum nie. In
dié sentrum word bevestig dat God se swakheid sterker
is as dié van mense, en sy dwaasheid wyser as mense
s’n. Dié vreemde sentrum is die kruis. En die kruis is
die plek van die aflegging van selfgesentreerdheid.
Ervaar kerklidmate nog die periferie te midde van
relatiewe gemak, loopbaanwedywering, prestige en
ekonomiese mag – binne die lewe van ’n verburgerlikte
Christendom in die voorstede van Bloemfontein, Pretoria
of Kaapstad? Is hulle in staat om ook die kruis te
leer ken op die periferie van daardie stede - in Heidedal,
Mamelodi en Khayelitsha? Vanuit die “middel” lyk
vigs na die straf op sonde en die verdiende loon vir
losbandige lewes. Vanuit die periferie van die kruis –
daar op ’n heuwel aan die buiterandjie van Jerusalem –
sien jy die Gekruisigde raak besig om siekes te vertroos
en wonde te genees.
God is eers die sentrum van godsdienstige lewe
waar daar dissipels is wat in selfopoffering Hom op
die periferie tussen die randfigure van die samelewing
raaksien en begin volg. Die God van die sentrum is
“.... op ’n besondere wyse die God van die noodlydende,
die arme en die veronregte ....”
Wat die Belhar-belydenis daarmee verwoord “... is
eenvoudig die basiese, oer-Bybelse en oer-Christelike
oortuiging dat God die hulp van die hulpelose is,” skryf
Dirkie Smit in Oomblik van Waarheid (1984) (en voeg
by: “... alhoewel dit meermale nie uitgeleef word nie of
geriefshalwe vergeestelik word”).
Nie net terloops nie
Dit lyk my in die teologie het die periferie nie maar
net terloops met die sentrum te make nie. Dit is die
hart daarvan. Sê Miroslav Volf (ten opsigte van Israel
se soort gelyke opdrag om ánders teenoor vreemdelinge
en slawe op te tree – Deut 24:17-18): “For the nation
to fail to imitate God would not simply be to disregard
wise counsel or disobey a moral command, but ... to
betray themselves, no less than the redeeming God, by
living in contradiction to their true identity”(The End of
Memory: Eerdmans 2006).
Mag dié Kruisgewys weer eens kerkmense wat soms so
sukkel om op die periferie te opereer, waarlik uitdaag!

Chris van Wyk
Maak ’n verskil!
Minister Trevor Manuel het in Februarie 2008 die
regering se MIV/vigs-program ’n hup stoot gegee
toe hy ’n bykomende R2,1 mil jard hiervoor
bewillig het weens die groeiende aanvraag na antiretrovirale
middels (ARM). Gevolglik sal ’n half miljoen méér mense
toegang hê tot dié omvattende be handelingsprogram.
Die geld is bykomend tot bestaande programme en sal
die aantal mense wat getoets word, verhoog en die reeks
voorkomingsprogramme uitbrei. Dit sal die re ge ring se
uitgawes op sy vigs-programme laat groei tot R9,8 miljard
oor die volgende drie jaar. ’n Baie tydige ak sie, want die
nuutste aktuariële beraming plaas die ge tal mense in die RSA
wat reeds MIV/vig het op 5.6 mil joen!
En die kerk?
Kerkspieël 2006 wys byvoorbeeld dat meer as die helf -
te van NG gemeentes geen aandag aan MIV/vigs spe s ifiek
gee nie. Die kerk is baie meer aktief by twee van die “Sewe
Reuse” wat die samelewing van Suid-Afri ka uitdaag (SACLA
2003), naamlik armoede en werk loos heid (80%) sowel as
gesinskrisisse (71%). By die ander vyf van die “Sewe Reuse”
is gemeentes minder ak tief, te wete misdaad en korrupsie
(42%), geweld (38%), MIV/vigs (35%), rassisme (33%) en
seksisme (14%).
’n Ander interessante feit is dat die grootte van ge meentes
en die spesifieke bedieningsmodel wat hulle volg ’n
beduidende rol in hierdie betrokkenheid speel. Stads- en
voorstedelike gemeentes (teenoor platte land se en grootdorp-gemeentes)
en gemeentes wat met ’n kleingroep-model
(teenoor ’n tradisionele wyks mo del) werk, is meer betrokke
by die “Sewe Reuse”, on der andere by MIV/vigs. Vier-enveertig
persent van klein g roepmodel-gemeentes is by MIV/
vigs betrokke, teen oor 29% van gemeentes wat die tradisionele
wyks model handhaaf. (Gemeentes wat ’n kombinasie van
wyke en kleingroepe het, doen ook beter met 42%).
’n Mens sou lank kon gesels oor die redes vir hierdie
oën skynlike “probleemstorie”. Jy kon wys op die gebrek
aan sigbaarheid van MIV/vigs in sommige gemeentes, die
terughoudendheid om oor seks en die dood te praat, en dat
gemeentes by soveel ander sake betrokke is dat hul le nie nog
ook hiervoor óók kans sien nie.
Ons wil egter in dié Kruisgewys ’n meer waarderende lig
laat val op wat wél op die gebied van MIV/vigs in die kerk
gebeur. Ons wil dat in dié stories leraars en gemeentes hoop
kan skep en kan onderskei waar op ’n praktiese manier
2
ingeskakel kan word.
Die storie van die arm Shiselweni-gemeente in Swa zi land
is so ’n pragtige “alternatiewe storie” wat ’n uit da ging aan die
gemeentes in die res van Suidelike Afrika rig om daadwerklik
iets aan dié reus van MIV/vigs te begin doen.
Willie van der Merwe skryf in Die kairos in die MIV/vigs-krisis
oor die wyse waarop die NG Kerk sedert die negentiger jare
na MIV- en vigs-mense uitreik en ver dui delik drie aspekte
van die huidige strategiese proses – bladsy 3.
Nelis du Toit skryf in Die olifant in die kamer oor sy per soonlike
reis met die MIV- en vigspandemie as ’n mo tivering vir
gemeentes om as liggaam van Christus by die werklikheid
daarvan betrokke te raak – bladsy 4.
Aneleh Fourie-le Roux skryf in Dis óns probleem oor die
mobilisering van gemeentes om doelbewus vigs-vrien delik
te raak en bied uitgebreide hulp aan deur mid del van CABSA
se “Kerke, Kanale van Hoop”-pro jek – bladsy 6.
Nelis du Toit skryf in Vigs-vriendelike gemeentes namens die
Vigsaksiegroep van die VGK Ring van Wynberg oor hulle vyf
jaar lange projek om ’n praktiese verskil in hul l e omgewing
aan MIV en vigs te maak – bladsy 7.
Aneleh Fourie-le Roux skryf in Op reis met MIV-po sitiewe
mense oor die intense emosies wat sy in haar be trokkenheid
by MIV-positiewe mense er vaar het. Dit wissel tussen die
Godverlate hartseer oor twee vriendinne wat dood is aan vigs
en die onverwagse inspirasie van MIV-positiewe mense wat
met oorgawe leef, ten spyte van die siekte – bladsy 10.
Lynette van Wyk vertel in Vigs op my drumpel die aan grypende
verhaal van Wiseman, die flinke werker by ’n weldoener se
strandhuis, en die tragiek van sy dood aan vigs – bladsy 12.
Aneleh Fourie-le Roux beskryf in “Ek is MIV-positief ”
meer volledig die verhaal van Cecelia Kruger, “iemand wat
moedig bly en altyd ’n glimlag het ten spyte van moeilike
omstandighede” – bladsy 13.
Chris van Wyk skryf in Die hande en voete van Christus in
die gemeenskap die verhaal van Arnau van Wyngaard en die
gemeente van Shiselweni in Swaziland, wat onlangs die
tweede prys in die Courageous Leadership Awards van Willow
Creek Community Church in Chicago vir hulle Home Based
Caregivers projek gekry het – bladsy 14.
In jou taal verraai jou hart help Nelis du Toit ons om sensitief
met MIV- en vigs-taal te werk – bl 16.
Daar is nóg stories en skakels by www.gemeentes.co.za na
meer MIV/vigs-inligting. Moenie dit net lees nie, maar stuur
vir ons alternatiewe stories van hoop. Neem deel aan die blog
– ons luister graag. Inspireer ons met julle stories dat ons saam ’n
verskil kan maak!
l Die foto op die voorblad is ’n 3-D kristallografiese beeld
van die antiliggaam b12 (groen strikkie) in kontak met ’n
kritiese teiken (geel) vir entstof-ontwikkelaars op MIV-1
gp120 (rooi). Deur die antiliggaam lyk die MIV-proteïen
kwesbaar, wat die hoop onder wetenskaplikes laat opvlam het
dat ’n entstof teen MIV/vigs tóg ontwikkel sal kan word. Ek
gebruik die foto om die hoop lewend te hou ...
(Foto vrygestel deur die National Institute of Allergy and Infectious
Diseases. [NIAID].)

Kairos in die MIV/vigs-krisis
Willie van der Merwe
Die NG Kerk het in 2002 ’n roepingsverklaring
aan vaar waarin die kerk hom verbind om saam
te werk aan oplossings vir die krisisse waarmee
die Suider-Afrikaanse samelewing worstel.
Dié krisisse sluit in alle vorms van geweld, die geweldige
omvang van armoede en hongersnood, die gevol
ge van die vigspandemie en die gebrek aan respek vir
mense, diere en die omgewing.
Een van die metafore waarmee die NG Kerk sy roeping
in Suider-Afrika definieer is genesing. In ’n streek
waar honderde mense daagliks as gevolg van vigs sterf
en duisende kinders jaarliks deur dié siekte wees gelaat
word, is dit uiteraard ’n heel gepaste metafoor.
In die roepingsverklaring verklaar die kerk sy begeerte
om ’n verskil te maak. Hierdie artikel wil help
na dink hoe die NG Kerk, en spesifiek gemeentes, hierdie
roeping ten opsigte van die MIV en vigs kan waar
maak.
Dit is egter eers nodig om kortliks ’n oorsig te gee
hoe die NG Kerk sy betrokkenheid by die MIV- en
vigs pandemie in Suider-Afrika die afgelope dekade verwoord
het. Vir die doeleindes van dié artikel word slegs
op die besluite van die Algemene Sinode gefokus.
Sinodebesluite
Reeds in 1994 roep die Algemene Sinode gemeentes
en gemeentelede op om met die grootste liefde en pas torale
bewoënheid na mense met MIV en vigs uit te reik.
Die sinode van 1998 boekstaaf opnuut sy kommer
oor die snelle verspreiding van MIV en vigs spreek die
oor tuiging uit dat ’n sterk voorkomingsaksie nodig is.
Ge meentes word versoek om openhartig met die jeug
gesprek te voer.
Die volgende sinode (2002) het verder gegaan en
’n verklaring uitgereik waarin die standpunt van die
NG Kerk verwoord is. Dié verklaring begin met ’n
belydenis waarin die kerk ’n houding van ontkenning,
vooroordeel en onkunde erken. Dit gaan voort met ’n
on derneming om deernis te betoon aan alle mense wat
met MIV en vigs leef, om die verspreiding van MIV
te bekamp deur die bou van Bybelse morele waardes,
3
om die omstandighede wat die vinnige verspreiding van
die MIV-infeksie aanwakker, teen te werk, en om met
ander rolspelers saam te werk.
Gedurende 2004 word dié verklaring opgevolg met ’n
omvattende strategie vir die NG Kerk, die Goeie Herderstrategie.
Gemeentes, ringe en sinodes word weer eens
opgeroep om hulle roeping ten opsigte van MIV en vigs
te aanvaar en uit te leef en sinodes versoek om eie strategieë
te ontwikkel en te implementeer.
Uit dié uiters kursoriese oorsig raak dit duidelik dat
die NG Kerk duidelik verstaan dat dit ’n roeping ten
op sigte van die MIV- en vigskrisis in Suider-Afrika het.
Die Kerk besef ook sy tekortkominge en vooroordeel
en wil daaraan werk.
Die kritiese vraag bly egter: Hoe betrokke is die NG
Kerk wel en wat is die impak van van hierdie be trokkenheid?
Die antwoord op die vraag is nie voor die hand liggend
nie. Uit navorsing van verlede jaar oor die persepsies
wat Suid-Afrikaners van die kerk se betrokkenheid by
MIV en vigs het, blyk dit dat die indruk steeds bestaan
dat die kerk nie genoeg daaroor doen nie (Van Dyk en
Van Dyk, 2007:693).
Hierdie tendens kom ook in die NG Kerk self voor.
Volgens Kerkspieël 2006, ’n ondersoek wat intern in die
NG Kerk gedoen is, rapporteer slegs 35% van die gemeentes
by wie navraag gedoen is dat hulle iets spesifieks
ten opsigte van vigs doen (Bisschoff, 2008).
Dit bring ons gevolglik by die spesifieke vraag: Wat
be hoort die NG Kerk te doen om ’n verskil te maak,
soos die verbintenis in die roepingsverklaring vra?
Luister na God, mekaar en ander
Die NG Kerk is in ’n luisterseisoen omdat ons graag wil
hoor wat God vir sy kerk in hierdie uitdagende tyd wil sê,
ook oor die vigskrisis. Die eintlike vraag is: Hoe sien God
mense wat ly en in nood is as gevolg van MIV en vigs?
Die antwoord lê wyer as net wat ons self in die Woord
hoor. Daarom is dit nodig dat ons ook na die storie van
ons broers en susters luister wat deur vigs geïnfekteer
en geaffekteer is.
Ons behoort ook te luister na wat in ander kerke aan
die gang is en moet deeglik kennis neem van die magdom
navorsingsresultate wat daagliks groei. Be trou bare
en volledige inligting is ’n belangrike kom po nent van
die kerk se respons op die vigskrisis.
Teologie van hoop, liefde en omgee
Van Wyngaard (2006:267) meen dat die krisis van MIV
en vigs so groot is dat hy en ander skrywers praat van
Na bl 5

Dis ’n voorreg om mense te ken wat met MIV leef.
My lewe is deur MIV verryk. Dis opwindend en
ook verootmoedigend om mense te ontmoet wat aktief
be trok ke is op die MIV-terrein. Die werklikheid van die MIV-
en vigs pandemie en kwessies wat dit aan die orde stel, het my
nuut na die Skrif laat kyk en my denke gestimuleer. Ek hoop
my sto rie sal jou bemoedig om self méér betrokke te raak.
Die werklikheid van MIV/vigs en God se liefde
Daar was ’n tyd dat ek byna oorweldig is deur die omvang
van die vigspandemie.
Die bekende gediggie oor die olifant in die kamer
ver tel dat almal in die kamer probeer voorgee dat daar
nie ’n olifant is nie. Ek het egter van die olifant bewus
ge word en begin om daarvan te praat. As ’n mens eers
die olifant gesíén het, kan jy nie langer swyg nie.
My eerste pogings om as gemeenteleraar iets oor MIV
te sê en daaromtrent te doen, het my met die volgende
werk likhede gekonfronteer:
•
Ek het ontdek dat wat jy oor MIV sê (of nie sê nie), soms
meer van jou Godsbeeld vertel as van jou kennis van die MIVpan
demie. Ek is gekonfronteer met vrae soos: Waar staan
God en waar staan Jesus in die MIV-pandemie? Die
ant woord het vir my gelê in God se onverdiende gena
de en Jesus se bemoeienis met siekes, randfigure en
so genaamde sondaars, sonder veroordeling
•
Die olifant in die kamer
Nelis du Toit
Ek het ontdek dat wanneer jy oor MIV praat, jy van men-
se praat. Dit is mense wat MIV-positief is en men se
wat MIV-negatief is. Dit is mense wat siek is en ondersteuning
nodig het. Met ander woorde, die “olifant”
van MIV en vigs is nie ’n “ding” nie, dis mense met hulle
nood. Maar ek het ook ontdek dat dit dikwels mense is
wat wegkruip vir MIV en vigs. Dis asof daar ’n muur is
waaragter ons mense wat met MIV leef wegsteek.
• Toe ek eers van hierdie muur bewus geraak het, is
ek gekonfronteer met die geweldige probleem van die stigma van
MIV en vigs. Stigma is natuurlik nie ’n nuwe verskynsel
nie; dis so oud soos Kain se vrees vir mense (Gen 4:14).
Die MIV-pandemie leer ons opnuut hóé liefdeloos en
Waarom by die MIV-pandemie betrokke wees?
4
son dig stigmatisering is.
Saam met hierdie gewaarwordings, het die besef ál
ster ker gegroei dat die kerk (die gemeente, ek) direk en
op sigtelik by die problematiek betrokke móét wees.
Nabyheid van MIV en die liggaam van Chris tus
Die kerk, die gemeente, is die liggaam van Christus.
In 1 Kor 12:12-31 word prakties en konkreet uitgespel
wat dit beteken. Ons houdings en optredes mag nie die
een heid bedreig nie. Daarom word minderwaardigheid
(verse 15 ev) sowel as meerderwaardigheid (verse 21
ev) afgewys. Almal word geraak deur die enkeles se
teen spoed of voorspoed (vers 26).
Wat MIV my in hierdie verband geleer het, is dat
Chri stene dikwels neig om houdings te openbaar wat
Chris tus se liggaam benadeel. Op verskeie maniere
kom ’n “ons-hulle” denkwyse na vore. Hier is “ons” die
ge sondes en diegene wat moreel reg lewe. “Hulle” is
dié wat MIV-positief is en immoreel leef. ’n Negatiewe
houding word teenoor “hulle” wat met MIV leef
openbaar.
Die omvang van die pandemie strek egter so wyd
dat geen gemeenskap in Suider-Afrika nie daardeur geraak
word nie. MIV is nie dáár ver nie, dis híér. Dit is
nie alleen ’n “jongmens-probleem” nie. Dit is nie alleen
’n “swartmens-probleem” nie. Dit is nie alleen ’n
“promiskuïteits-probleem” nie! Dis nie ander se probleem
nie – dis ons almal se probleem!
Daarom is dit nodig dat die gemeente erken dat lidma
te met MIV leef en geraak word deur dierbares wat
met MIV leef.
Watter gemeente kan met sekerheid sê daar is geen
MIV-positiewe persone in hulle midde nie? In kort:
Die kerk is MIV-positief. Die kerk het vigs. Die liggaam
van Christus leef met MIV.
•
Die eerste implikasie hiervan is dat ons ook ten
op sigte van MIV mede-verantwoordelik vir mekaar se
gees telike en liggaamlike ondersteuning is. Lees maar
ge rus weer 1 Kor 12:12-27 met MIV bewustelik in
ge da gte (vergelyk ook die “mekaar” in Kol 3:12-17).
•
Verder beteken dit dat ons saam mede-ver ant woor-
de lik is om verdere verspreiding van MIV te voorkom.
Voor koming is nie ’n program vir “hulle” nie, dis ’n
ver antwoordelikheid wat by “ons” begin.
“Die vigspandemie is ’n geleentheid vir die kerk”,
word dikwels gesê. En: “As die kerk die geleentheid nie
aan gryp nie, sal dit ’n verleentheid word.”
Daar kan maklik twee misverstande ontstaan as ons
aan die pandemie as net “’n geleentheid” dink. Ge leent-

heid bevestig die verkeerde idee dat die MIV-pan demie
iets buite die kerk of gemeente is. Verder kommunikeer
dit dat daar ’n vrywillige keuse gemaak kan word. Byvoorbeeld:
As iemand vir my sê daar is nou “’n goeie
ge leentheid” om geld op die aandelebeurs te maak, is ek
nie daardeur verplig om aandele te koop nie.
Die MIV-pandemie is veel meer as ’n geleentheid
vir die kerk – dis die kerk se uitdaging of toets (vergelyk
die Engels “challenge”). Dis ’n kairos-moment vir die
kerk – ’n oomblik van waarheid.
“Gaan vir ’n MIV-toets!” is ’n baie belangrike oproep
in hierdie tyd. “Maak seker wat jou MIV-status is!” Dis
reg, maar moenie vergeet dat MIV reeds vir jou en jou
g e meente toets nie. Die vraag is: Is jy/julle positief betrokke
by die pandemie?
Mense wat nie hoop het nie, loop ’n hoër risiko op
MIV-infeksie. MIV beroof mense wat met MIV lewe
van hulle hoop – met negatiewe gevolge vir hulle gesond
heid.
Petrus sê ons moet gereed wees om ’n antwoord te
gee oor die hoop wat in ons leef (vgl 1 Pet 3:15). Die
MIV-pandemie vra op verskeie maniere wat hierdie
hoop beteken:
• Mense wat met MIV leef en hulle wat aan vigs sterf,
vra: “Verduidelik asseblief die hoop waarvan julle so
Kairos in die MIV/vigs-krisis - Van bl 3
’n kairos-moment wat bereik is. Die kerk het nóú ’n
teologie nodig om sy respons op die krisis te rig en te
begelei.
So ’n teologiese besinning op hoop, liefde en omgee
sal minstens oor vier sake leiding moet gee.
•
Die siening dat vigs die straf op die sonde van
promiskuïteit is. Hierdie siening vorm dikwels die basis
vir die marginalisering en stigmatisering van mense wat
MIV-geaffekteer is of vigs het.
• Seks en seksualiteit is ’n gawe van God.
• Die posisie van vroue en kinders en die misbruik en
geweld teen hulle.
•
Die belydenis dat die kerk die een liggaam van
Christus is. Talle skrywers meen dat dit juis die
motivering is waarom die kerk solidêr behoort te wees
met ons broers en susters wat deur MIV geïnfekteer en
geaffekteer is en waarom die taal van “hulle” en “ons”
nie gebruik durf word nie.
Saam met ander
Volgens die roepingsverklaring glo die NG Kerk dat dit
nodig is om saam met alle ander Christene hande te vat
in die stryd teen MIV en vigs. Ek sou dit graag wyer wou
neem om ook samewerking met die owerhede en ander
organisasies in die samelewing in te sluit. Suid-Afrika
het in 2007 ’n vyf-jaar- strategiese plan vir die stryd teen
MIV en vigs aanvaar waarin daar spesifieke voorsiening
5
baie praat!”
• Mense wat kwesbaar is en hulle wat skynbaar hulleself
aan risiko blootstel, vra dit ook.
• Mense wat by die pandemie betrokke is, vra wat
hier die hoop beteken. Baie van hulle is vrywilligers wat
an der help terwyl hulle self hulp nodig het. Baie van
hul le is reeds uitgebrand ná jare se betrokkenheid by ’n
skynbaar uitsiglose situasie. Daarom verlang hulle na
le wende hoop.
• Mense wat onbetrokke is, vra ook wat hierdie hoop
beteken. Een van die baie redes waarom mense nie
betrokke raak nie, is omdat hulle self sonder hoop is.
“Hoekom sal ek betrokke raak by ’n situasie wat skynbaar
uitsigloos is?” vra hooplose mense.
As ons die lewende hoop het – wat ontspring uit die
opstanding van Jesus uit die graf (vgl 1 Pet 1:3) – hoef
ons nie daarvan weg te skram om positief betrokke te
wees by die MIV-pandemie nie.
Terwyl die liefde van Christus ons dring, en die wete
dat ons die liggaam van Christus is ons motiveer, gee
die hoop ons moed en wys dit die koers aan van hóé om
daadwerklik betrokke te wees.
l Nelis du Toit het sy loopbaan be gin as leraar van die
VGK Kaapland en is tans voltyds in diens van CABSA as
bestuurder.
gemaak word vir die rol van die godsdienssektor.
Samewerking met die staat en ander organisasies hoef
nie te beteken dat die kerk sy waardes en etos moet
prysgee nie; inteendeel, dit skep myns insiens nóg ’n
ruimte vir die kerk om diens te betoon.
Die roepingsverklaring word afgesluit met ’n oproep
aan gemeentes om opnuut “sout van die aarde” en “lig
van die wêreld” te wees. Schoeman (2002:479) meen dat
die kerk dit slegs kan doen as dit luister en luisterend die -
naar word in ’n wêreld wat ly aan die gevolge van vigs.
Bronnelys
1. Bisschoff, J. 2008. Sewe ’reuse’ en die NG Kerk: ’n turksvy…?
Kruisgewys, April 2008.
2. De Lange, F. 2006. Confessing and embodying justice: About being a
confessing church vis-a-vis HIV/Aids. NGTT. Jrg 47 (1&2).
3. Schoeman, LG, Verster, P en Kritzinger, JJ. 2002.
Die wit kerk
en swart nood: Is daar nog sout in die soutpot oor? Opmerkings oor die
betrokkenheid van die wit kerk by die MIV/vigs pandemie in Suid-Afrika.
VERBUM ET ECCLESIA Jrg23(2).
4. Van Dyk, PJ en Van Dyk, AC. 2007. Does the church deliver?
Perceptions amongst South Africans about the role of the church in the HIV/
AIDS field. VERBUM ET ECCLESIA Jrg 28 (2).
5. Van Wyngaard, A. 2006 Towards a Theology of HIV/AIDS.
VERBUM ET ECCLESIA Jrg 27(1).
l Willie van der Merwe het sy be die ning in die VGK Kaapland
begin, was die hoof van die MTR Smit Kin derhuis in
die Oos-Kaap, PSD in die Wes-en-Suid-Kaap en is tans die
sekretaris van die Algemene Diens groep Diens en Getuienis.

Aneleh Fourie-le Roux
Dis óns probleem
Christen Vigsburo (CABSA) gee gedagtes oor mobilisering
Dietrich Bonhoeffer het geskryf dat aksie nie die
ge volg van denke of idees is nie, maar spruit
uit ’n gereedheid om verantwoordelikheid te
neem.
Wanneer ons op MIV en vigs fokus, is dit duidelik dat
een van die sleutels tot mobilisering en betrokkenheid
lê in ons gereedheid om te identifiseer met die liggaam
van Christus. Dit dwing ons om verantwoordelikheid
vir onsself en mekaar te begin neem.
Wat dit beteken om ’n
gemobiliseerde gemeente te wees
Mobilisering kan baie dinge beteken. Dit kan beteken
om ’n groep mense tot aksie en beweging oor te haal,
of om van een situasie of plek na ’n ander, en meer gewenste,
plek te beweeg. CABSA verstaan mobilisering
só dat dit beteken om gemeentes en gemeenskappe te
mo tiveer en te bemagtig ten einde te identifiseer met die pyn
en lyding en uitdagings waarvoor MIV ons stel.
As Christene wil ons mekaar uitdaag en bemagtig om
verantwoordelikheid vir mekaar te neem en self daadwerklik
by mekaar betrokke te raak.
Om verantwoordelikheid te neem en betrokke te raak,
strek verder as uitreik-inisiatiewe na die fisiese nood wat
so dringend en konkreet in baie swart gemeenskappe
beleef word. Dit stel ons voor die moeiliker uitdaging
om in ons eie gemeentes na binne te fokus en onsself af
te vra, “Is my gemeente ’n MIV-vriendelike gemeente,
waar MIV-positiewe lidmate en hulle families veilig en
versorg sal voel?”
Hoe lyk ’n gemobiliseerde gemeente?
’n Gemobiliseerde gemeente is een wat in die diepe oortui
ging leef dat MIV ook ons probleem is. Of daar nou
vyf of vyftig MIV-positiewe lidmate in die gemeente is,
is nie ter sake nie. As ons wegbeweeg daarvan om die
beeld van die liggaam van Christus gerieflik net in terme
van ons eie denominasie en gemeente te vertaal, sal
ons ons roeping en verantwoordelikheid rondom MIV
6
beter begin verstaan. Ons sal weet: Omdat een lid ly,
ly die hele liggaam. Ons sal weet dat al die dele van die
lig gaam ewe belangrik is en mekaar nodig het – of ek
MIV-positief of -negatief is, of ek ’n man of ’n vrou is,
of ek ’n Anglikaan of NG-lidmaat is, of ek swart, wit of
bruin is …
Vanuit hierdie oortuiging sal dit natuurlik steeds
be langrik wees om uit te reik na die nood in die gemeenskap,
ander kerke en gemeenskapsorganisasies.
Só ’n uitreik sal egter spruit uit ’n eie gebrokenheid en
iden tifisering met ons identiteit as die gebroke liggaam
van Christus.
CABSA en mobilisering
Deur CABSA se Kerke, Kanale van Hoop-program en
die terugvoer wat ons van opgeleide fasiliteerders kry,
het ons oor die afgelope paar jaar belangrike lesse oor
die mobilisering van gemeentes ten opsigte van MIV en
vigs geleer.
• Om gemeentes te mobiliseer, vra harde werk en ’n
definitiewe verbintenis (toewyding). Dit gebeur nie oornag
nie. ’n Mens moet jou daarom tot ’n proses verbind en
weet dat daar geen kitsresepte is om ’n gemeente te
mo bi liseer nie.
•
Alhoewel ’n paar begeesterde gemeentelede wel ’n
im pak op hulle gemeente kan hê, is mobilisering eintlik
eers moontlik waar die leierskap inkoop in die proses en kies
om MIV ook ’n prioriteit maak. CABSA weet van baie
lid mate wat al pogings aangewend het, maar met min
suk ses en wat prontuit sê dat die gesindheid van hulle
pre dikante die grootste hindernis in die proses was.
•
Baie onbetrokke lidmate is wel besorg oor MIV,
maar word baie keer deur vrees en onkunde geïnhibeer om
ak tief betrokke te raak. Ander wil graag betrokke raak,
maar weet nie wát om te doen of wáár om te begin nie.
Die rol van leiers is van kardinale belang as dit kom
by die MIV-pandemie. Ons wys graag die vingers na ons
po litieke leiers se verwarrende en onverantwoordelike
uit latings oor MIV. In die tradisioneel wit gemeenskappe
ver geet ons egter soms dat gemeentelede veel eerder na
pre dikante en kerkleiers vir antwoorde en leiding kyk.
Ons predikante het nodig om hulleself af te vra watter
boodskap stuur hulle houding en opinies oor MIV en
vigs na gemeentelede uit. Selfs stilswye en onkunde is
ge laai met betekenis ...
Mobilisering gaan nie by uitstek net oor uitreik na
an der toe nie. Dit vra ook dat krities na binne gekyk
Na bl 11

VGK-ring beywer hom vir
vigs-vriendelike gemeentes
(Saamgestel uit inligting wat di Attie du Plessis en Averell Rust van die Verenigende Gereformeerde Kerk verskaf het.)
Ring van Wynberg betrokke by MIV
As kerk kan die nood en lyding wat vigs en MIV veroorsaak
nie geïgnoreer word nie. Die boodskap van die
By bel, en in besonder die voorbeeld van Jesus Christus,
roep ons op om in woord en in daad iets aan die
nood te doen.
In gehoorsaamheid aan die Here van die kerk het die
Ring van Wynberg in Kaapstad besluit om dit gesamentlik
te doen.
Die Diakonale Dienste van die ring het besluit om
op vier vlakke gelyk betrokke te raak:
• by mense wat vigs het;
• kommunikasie en bewusmaking binne kerkgemeen
skappe om die stigma rondom vigs af te breek en
só te help dat mense die nodige ondersteuning kry;
• voorkomingsprogramme, veral by die jeug; en
• vigsvriendelike eredienste.
Reeds by die eerste byeenkoms het ringslede besef al
is hulle bereid om betrokke te raak, daar ’n groot behoefte
aan opleiding is. Daarom is die vigsburo CABSA op
Wel lington genader om ’n werksessie te kom aanbied.
CABSA-werksessie bring seën
Reeds gedurende Augustus 2003 is ’n baie geseënde
werk sessie by die VGK gemeente Acacia Park in die
Ring van Wynberg aangebied.
Die feit dat een van die persone wat dit bygewoon het
aan die groep openbaar het dat hy MIV-positief is, getuig
van die besondere sensitiwiteit en empatie waar mee
die werksessie aangebied is. Die getuienis van ’n MIVpositiwe
persoon het die groeplede nie alleen laat be sef
wat in die hart van iemand met MIV leef aangaan nie,
maar ook dat hulle mekaar nodig het en moet versorg.
Ds Attie du Plessis van die VGK gemeente Parkwood
het later self een van CABSA se Train the Facilita tor-kursusse
bygewoon sodat hy ook as fasiliteerder be mag tig
kon word.
In Maart 2005 het CABSA wéér ’n werksessie in die
ring aangebied waar nuwe lede vir die Vigs-aksiegroep
ge werf is. Een-en-veertig deelnemers het ses van die
agt ge meentes uit die ring verteenwoordig.
Op die tweede dag van die program het bestaande
lede van die Vigs-aksiegroep hulle ook by die kursusgangers
aangesluit. Hulle het saam koppe bymekaargesit
om die aktiwiteite van die groep te evalueer en te
7
be plan vir die nuwe jaar.
Wat beteken die werksessies?
’n Paar aanhalings vertel die verhaal.
• “Ná afloop van die werksessie was ons almal daarvan
oortuig dat ons meer betrokke wil raak. Ons was
nou meer bewus en sensitief vir die implikasies en inpak
van MIV en vigs.”
• “Ons vooroordeel en onverskilligheid was aangeraak.
Ons het daar ’n dieper verstaan van die pandemie
en die behoeftes wat daarmee gepaard gaan,
ont wikkel.”
• “Ons was nou almal daarvan oortuig: Vigs is nie
’hul le’ probleem nie, dit is óns probleem, dit raak ons
al mal.”
• “Ons sal voortaan met nuwe oë kyk na mense wat
met die MIV-virus geïnfekteer is en hulle met liefde en
deer nis ondersteun. Ons vra nie meer hóé is iemand
geïn f ekteer nie, maar hoe ons mekaar kan hélp.”
Die Vigs-aksiekomitee wat ná die eerste werkwinkel
in 2003 gestig is, is steeds aktief. Ds du Plessis het die
fasilitering van die tweede werksessie grootliks self gedoen.
CABSA was by dié geleentheid amper net ’n toeskouer
in ’n ondersteunende hoedanigheid.
Maak Wynberg-ring prakties ’n verskil?
• In gemeentes is die ring besig met ’n bewusmakingsproses.
• In eredienste streef hulle daarna om die konsep van
’n vigs-vriendelike kerk te laat realiseer.
• As ring is hulle ook prakties betrokke met ondersteuning
by inrigtings en hospitale waar MIV-positiewe
men se behandel word.
• ’n Vigs­aksiegroep is ná afloop van die eerste werkses
sie gestig.
• Deur ’n Sondagmiddagete­groep probeer ’n aantal
lid mate om een keer per maand gesellig te kuier saam
met mense wat MIV-positief is, en om só te leer wat dit
prak ties beteken om met die infeksie te leef.
• Kospakkies word verskaf aan mense wat vigs het.
• Die Aksiegroep wend spesiale pogings aan om te
ver seker dat gemeentes effektiewe programme op Vigsher
denkingsondag (Mei-maand) en Wêreldvigsdag (in
De sember) hou en stel liturgiese materiaal vir dié doel
beskikbaar.

MIV en vigsbewusmakingsprojek
CHEWA
ENGELS
ZOELOE
Die MIV- en vigs-bewusmakingsprojek (Kruispad-projek)
se doel is om gedramatiseerde visue
le programme oor die MIV- en vigs -pro ble -
ma tiek te vervaardig wat toeganklik is vir baie men se
in Sui der-Afrika.
Die drama is al in sewe tale vervaardig
Die terugvoer oor die sukses en bruikbaarheid van
die dramareeks is verblydend. Kommentaar wat ons
telkens hoor is dat kykers baie dokumentêre pro -
gramme oor vigsbewusma king sien, maar nooit ge -
dramatiseerde programme nie. Daarom het die Kruis -
pad-projek besondere impak en is as drama waar devol
om gesprek onder jongmense aan te moe dig.
R120
PER DVD
Direkte bestellings: bestel@bmedia.co.za
Deeloproepe: 0860 26 33 42
of 0860 BMEDIA
AFRIKAANS
TSWANA
SHONA
Die volgende getuienisse onderstreep die trefkrag
van die drama:
“
XHOSA
I have witnessed it being shown in
hospitals and at various HIV and AIDS testing
centers. Not only did it create an awareness
with the viewers, but the use of the dramatic
narrative led to serious discussions
as viewers identify with various characters
and debate the characters' treatment in the
drama and their future and fate.
“
”
I have witnessed how mainly illiterate
employees on farms were able to follow
the story of No More Tears and gain insight
into not only the facts of HIV and AIDS but
also experience something of the trauma, the
rejection and acceptance of the illness.
BYBEL-MEDIA
Vennoot in geloof en bediening
”
E-aankope:
www.bybelmedia.co.za

Bybel-Media ontwikkel produkte
met gemeentes in die oog om
sodoende ’n bydrae te lewer om
lidmate toe te rus en te bemagtig.
Dit is vir ons belangrik dat
gemeentes en predikante bewus
gemaak word van ons jongste
produkte. Vir dié doel het ons
’n DVD saamgestel met insetsels
oor ’n handvol produkte asook ’n
korporatiewe bekendstelling van
Bybel-Media.
Die insetsels is baie kort en
visueel en is ideaal om onder
andere tydens ’n erediens by die
aankondigings of tydens kollekte
deur middel van ’n dataprojektor
vertoon te word.
’n Diens deur die KERK vir die KERK
aanlyn-winkel: www.bybelmedia.co.za | e-posbestelling: bestel@bmedia.co.za | deeloproepnommer: 0860 26 33 42/0860 BMEDIA
aanllllynn-wi
w nkkkel:: wwww.
ww byb
y elmedddia.cc
’N DIVISIE VAN BYBEL-MEDIA ’N DIVISIE VAN BYBEL-MEDIA
Nuttige N insetsels vir gemeentegebruik k
PAS VRYGESTEL
R349,95
CHRISTELIKE KERNENSIKLOPEDIE
Dit is jou sleutel om God, sy Woord,
sy koninkryk, sy kerk, die wêreld,
die geskiedenis, jouself en jou
geloof beter te verstaan.
er: 00000866666000 266 333 422/08 860 B BMEDI
(Inligting oor hierdie
publikasie is ook
op die DVD).
DVD_insetsels (02).indd 1 8/21/08 10:24:49 AM

Op reis met MIV-
positiewe mense
Aneleh Fourie-le Roux
MIV leef in my hart, stap deur my huis, sit
vier kantig op my rekenaar, wag in stapels gelese
en ongelese boeke en e-posse. Dit deurdrenk
my teenwoordigheid by God en met ander. Dit
laat my dikwels met meer vrae as antwoorde en met
op standigheid. Nogtans beskou ek dit as ’n voorreg om
op hierdie reis te wees. Ek is dankbaar vir die manier
hoe God MIV, mense en ook MIV-positiewe mense
ge bruik om my geloof en die uitlewing daarvan soveel
meer konkreet te maak.
My reis
My reis met MIV het begin by ’n ontmoeting met
Christo Greyling, seker die bekendste MIV-positiewe
NG-predikant in ons land.
’n Paar jaar later ontmoet ek toe Toni Zimmerman, ’n
MIV-positiewe predikantsdogter uit KwaZulu-Natal,
wie se verhaal baie van julle ook diep geraak het tydens
haar praatjie by 2004 se sinodesitting in Hartenbos.
Die harde werklikheid van MIV en vigs het my egter
re gtig eers in 2001 getref terwyl ons VCSV Diensjaarspan
vry willigerswerk by ’n hospice in Khayelitsha gedoen
het. Hier het ons week na week teruggekom na beddens
wat intussen deur nuwe pasiënte gevul is. Hier was die
dood werklik en die pyn en lyding wat ons aanskou het,
só intens dat ek die eerste keer by God gepleit het om
iemand asseblief net te kom haal.
My betrokkenheid by MIV het bly groei. In die proses
het MIV vir my ’n ál groter werklikheid geword deur
die ontmoetings en verhale van ál meer en meer MIVpo
sitiewe mense – byna almal Christene, toegewyde
mense wat naby aan die Here lewe.
Een so ontmoeting wat my altyd bybly, was in 2005
met ’n NG-predikant wat my byna onkant betrap het
toe hy sy MIV-positiewe status in ’n vergadering bekendgemaak
het. Van sy woorde wat my steeds bybly,
was: “Julle weet, as kerk verkondig ons dat ons almal
son daars is wat deur God se genade gered is, ons praat
van liefde, aanvaarding en vergifnis, maar in die praktyk,
as ons wel struikel, wel ’n fout maak, is die kerk die eerste
om ons te veroordeel.”
Ek het met hartseer en skuld verneem dat hy intussen
die bediening verlaat het en kan nie help om te dink dat
10
ons as kerk, as liggaam van Christus, hierdie man en sy
ge sin diep gefaal het nie.
Tot op hede was die absolute laagtepunt in my reis met
MIV egter in 2006 toe twee van my vriendinne onder
uit eenlopende omstandighede beide aan vigsverwante
siek tes gesterf het.
Die een vriendin was bewus van haar man se positiewe
sta tus nog vóór hulle verlowing. Sy het nogtans die
keu se gemaak om haar liefde vir hom bo haar vrees vir
MIV-infeksie te plaas. Ek wil dit nie waag om namens
haar of haar naasbestaandes te praat nie. Maar die nuus
dat sy wel in hulle huwelik geïnfekteer geraak het, was
vir my ’n Godverlate oomblik vol seer, woede en opstan
digheid. Haar gesondheid het verskriklik vinnig agter
uitgegaan. Binne ’n jaar ná infeksie moes ons haar
groet.
Tydens haar begrafnis (in ’n NG Kerk in die Kaapse
Me tropool) is daar geen woord gerep oor haar tragiese
in feksie nie. Hierdie ontkenning van haar siekte was in
’n groot mate ook ’n miskenning van haar getuienis en
ly ding en het die skynbaar sinneloosheid van haar dood
ver der geaksentueer.
My ander vriendin was sedert die begin van 2006 siek
met ’n verskeidenheid vigsverwante siektes. Sy het nogtans
geweier om haarself te laat toets, tot ongeveer twee
we ke voor haar dood – toe dit reeds te laat was om veel
aan haar fisiese lyding te doen.
Stigma en vrees
Deur haar lyding en sterwe het iets van die intensiteit
van mense se vrees vir stigma en verwerping verder
tot my begin deurdring. Só sterk was hierdie vrees dat,
ten spyte van al die kennis wat sy oor MIV en die beskikbaarheid
van medikasie gehad het, ten spyte daarvan
dat sy self eerstehands mense sien herstel het wat
me dikasie gebruik het, ten spyte daarvan dat sy van haar
man geskei het juis as gevolg van sy ontrouheid (en hy
kort daarna gesterf het) – ten spyte van dit alles, was dit
vir haar skynbaar draagliker om in pyn te sterf as om te
leef met die wete dat sy vigs het.
Iewers tussen al die hartseer, gemis en vrae, stap
Cecelia Kruger in 2007 oor my pad – ’n MIV-positiewe
vrou en lidmaat van die NG Kerk Helderberg in Somerset-Wes.
Sy lewe byna sewe jaar reeds met MIV. Ná
’n lang donker tyd van verbittering en opstand teen oor
God, het sy intussen berusting gevind en ’n punt be-

eik waar sy haar status openlik met ander deel. In ’n
on derhoud in Lig sê sy: “My uitgangspunt is dat my
siek te aan my ’n tweede kans op die lewe gegee het.
Ek het besef waarom die lewe eintlik gaan. Ek was nog
altyd ’n Christen, maar nou het my verhouding met
God verdiep. Hy is daar vir my, elke minuut en elke
uur van elke dag.”
Meer as twintig jaar ná sy infeksie met MIV bly
Christo Grey ling en sy vrou, Liesl, vandag steeds ’n
inspirasie vir menige Christen en MIV-positiewe
mense. Ek sluit af met ’n kort boodskap van Christo:
“As ek oor vigs en die NG Kerk dink, dan is ek beide opgewonde
en teleurgesteld. Ek is opgewonde en dankbaar oor die hernude
be langstelling in die NGK om iets aan die impak van vigs te
doen. Dit kan gesien word in die onlangse NG Kerk-familie
vigs forum en aktiewe werk van die Wes-Kaapse vigstaakgroep.
Do kumente wat op skrif verskyn het soos die pamflet ’Veilig?’ is
uit stekend en kan met groot vrug gebruik word. Ek ervaar ook
Dis óns probleem - Van bl 6
word sodat ’n gemeente uiteindelik ook ’n veilige hawe
sal wees vir hulle eie MIV-positiewe lidmate en families,
vriende en kollegas. ’n Gemeente wat by hulleself
begin, is ook besorg oor die voorkoming van
moontlike infeksies, die afbreek van stigma, die be skikbaarheid
van medikasie en die vestiging van gesonde
ver houdings onder lidmate. In hierdie verband is dit
dus ook baie belangrik om jou eie MIV-status te ken en
met verantwoordelikheid daarmee om te gaan.
MIV kom plaas ’n vergrootglas op ’n verskeidenheid
van ander kwessies en uitdagings in ons gemeenskappe:
armoede, die posisie van die vrou, tienerswangerskappe,
werk loosheid en uitsigloosheid, gesinsgeweld, alkohol-
en dwelmmisbruik, die kwesbaarheid van kinders en
vroue, om maar net ’n paar te noem. Om MIV dus netjies
te probeer afbaken tot één projek of één be die ning,
is eintlik onmoontlik. Om doeltreffend met MIV en die
gepaardgaande uitdagings om te gaan, vra nie nood wendig
’n alles-omvattende MIV-program nie; dit vra ook
nie dat MIV noodwendig prioriteit bo alle an der kwessies
geniet nie. Dit vra wel ’n voortdurende be wust heid
van die moontlike impak wat MIV op elke be staande
bediening en projek van die gemeente mag hê. Dit vra
wel vir die sensitiwiteit om MIV al hoe meer te integreer
in dit wat reeds deur gemeentes gedoen word.
CABSA tot beskikking
Die missie van CABSA vir Suidelike Afrika is om
Chris tene en geloofsgemeenskappe by te staan in hulle
reak sie op MIV en vigs deur:
• die beskikbaarmaking van erediensriglyne;
•
deur ons webblad wat toegang bied tot ’n omvattende
MIV en vigsverwante elektroniese biblioteek: www.
cabsa.co.za;
11
dat gemeentelede wat lewe met MIV met die liefde van Christus
aanvaar word.
Wat my egter bekommer, is dat baie gemeentelede nog steeds
MIV sien as iets wat met ’ander’ mense gebeur. Dis nog steeds
nie ’ons’ probleem nie. MIV en vigs bied aan ons as kerk ’n uitstekende
geleentheid om geïntegreerde bediening ’n werk lik heid
te maak deur saam met gemeentes en gemeenskappe te werk wat
direk deur vigs geraak is. Dit vra meer as net ’n bydrae. Maak
dit deel van julle gemeenteplan.
Laat dit duidelik wees dat MIV nie net doer ver is nie, maar
dat dit ons almal raak. Gebruik die geleentheid om mense wat
met MIV lewe, of daardeur geraak is, in julle gemeentes te laat
getuig. Help jongmense om die vaardighede en waardes te hê om
keuses te maak wat in ooreenstemming is met die Skrif, maar
wat hulle ook beskerm teen MIV infeksies. Help ouers hoe om
met hulle kin ders te praat oor seksualiteit en hoe om waardes te
bou. Bou en versterk huwelike. Al hierdie dinge vorm deel van
’n geïn te greerde vigs-bediening. Sterkte!”
• die weeklikse e-posverspreiding van ’n Bybelboodskap
in ’n tyd van MIV, wat aansluit by die RCL Leesrooster
(uitgegee deur Communitas en Bybel-Media);
•
besoeke en optredes op aanvraag (waar dit nie prak-
ties is om die personeel te gebuik nie, sal CABSA gemeen
tes in kontak bring met opgeleide fasiliteerders);
en
•
intensiewe opleidingsprogramme.
Behalwe hierdie bestaande dienste besef ons ook dat
elke ge meente uniek is en eie behoeftes mag hê. Daarom
tree ons ook graag so ver moontlik in gesprek met
individue en kerke wat spesifieke leiding nodig het.
Een van ons programme, Kerke, Kanale van Hoop het
juis ten doel om gemeentes te mobiliseer tot groter verant
woordelikheid en betrokkenheid by MIV en vigs.
Kur susgangers word as fasiliteerders bemagtig wat as
ka nale van hoop ’n pad met hulle gemeentes, or ga nisa
sies en of gemeenskappe sal stap. Sedert 2003 het ons
400 fasiliteerders opgelei. Dit sluit 40 NG-lid ma te en
15 NG-predikante in. Hierdie kursus word min stens
drie maal ’n jaar in Suid-Afrika aangebied.
Ná die kursus in Julie vanjaar, skryf ds Hannes
The ron van Helderberg: “Dit was een van die sinvolste
kur sus se wat ek in jare bygewoon het.”
Kontak ons gerus vir meer inligting oor ons dienste
of opleidingsprogramme!
l Aneleh Fourie-le Roux is die koördineerder van op leiding en
mentorskap by CABSA.

Vigs op my drumpel
Lynette van Wyk
Gedurende die somer van 2001 meld Wiseman
hom aan as handlanger by die aanbou van ’n
strandhuis in ’n vakansieoord so ’n uur se ry
van Port Elizabeth af. Dis uit die staanspoor duidelik
dat hy ’n uiters harde werker is. Taal is egter ’n pro -
bleem. Daarom praat Wiseman met handgebare, maar
hy weet van werk en werk.
Wiseman woon in ’n HOP-huisie met ’n vrou en vier
kin ders. Dis so ongeveer drie km vanwaar hy sy enigste
in komste verdien. Die familie vir wie hy werk, doen
wat hulle kan. Die kinders se skoolgeld word vooruit
be taal, beddegoed, meubels, fietse, gordyne, kos word
ruim uitgedeel, want Wiseman is getrou en Wiseman
wil werk. Besoekende Noorweërs koop splinternuwe
sit kamermeubels vir Wiseman. Aan die einde van elke
na week word die yskas leeg gemaak vir Wiseman se familie.
Wiseman se pa sterf. Die weldoener betaal die nodige
om, soos die Bybel sê, nie terug te verwag nie.
Wiseman se een kind sterf. Die weldoener betaal
weer vir die begrafnis.
Elke keer as proviand by die skamele huisie afgelaai
word, is dit opvallend dat daar geen spoor is van al die
meubels, gordyne en fietse nie – alleen
maar die mis troo stige arm gesinnetjie wat
geen woord Engels of Afri kaans verstaan
nie, en stukkies skamel beddegoed op
die grond. Die res is verkwansel vir geld.
Want bui ten Wiseman se naweekloon en
die toelaag per kind, het die gesin geen
inkomste nie.
Wiseman is jonk. Hy is ’n gesiene man
in sy ge meen skap, ’n getroue kerkganger
en ’n kranige sok ker speler. Hier voor rus
die weldoener hom gereeld uit. Wan neer
die weldoener saam met Wiseman vuilgoed
by die vullishope gaan aflaai, regeer hy
die bedelende ska re kindertjies met ’n
ysterhand terwyl alle beskikbare brons geld
onder hulle verdeel word. Diegene wat die
12
kleintjies intimideer, word ferm op hulle plek gesit.
Elke Saterdag en elke Sondag, sonder uitsondering,
wag Wiseman van douvoordag tot 10:00, 11:00-uur in
die hoop dat die familie uit die Baai sal opdaag sodat hy
die nodige geldjie kan verdien. As hulle nie kom nie,
stap hy weer die drie km huis toe.
Jaarliks, rondom Kersfees, daag die hele familietjie
op. Hulle wag op die hoek van die straat in afwagting
vir hulle “Krismis”. Die weldoener se vrou sorg dat
“Kris mis” die moeitewerd is, en kry altyd bederfpakkies
vir uit deel gereed.
Ten spyte van uitstekende sekuriteit word die wel doener
se huis herhaalde kere beroof. Elke keer is die bure
oortuig Wiseman is die skuldige. Maar die weldoener
ken vir Wiseman. Hy weet hoe nodig hy sy inkomste
het en hoe hy sy eer beskerm. Hy wéét Wiseman is nie
skuldig nie.
Die afgelope paar maande was Wiseman hoeserig. Hy
het minder en minder begin eet en stadiger en stadiger
gewerk. Sy vuur is geblus.
Die weldoener vermoed onraad. Sy vrou koop die
no dige medikasie by die apteek. Wiseman se eetlus tel
ef fens op, maar sy fut is uit – uiteindelik is sy bene net
soos die speke van ’n fiets.
Op ’n dag daag Wiseman net nie weer op nie. Sy
broer, Fire, rapporteer dat Wiseman in die hospitaal is.
Nog kos en pille word afgelewer. Sy vroutjie bly op ’n
afstand. ’n Verwer doen die nodige tolkwerk. Uiteindelik
bel Fire met die nuus: Wiseman is oorlede.
Die weldoener se vrou koop R600 se kruideniersware:
suiker, stampmielies, mieliemeel, waspoeier – die nodi
ge. Sonder emosie dra die vroutjie die voorraad die
ka le huisie binne. Toe alles afgelaai is, vra sy deur die
tolk: “Wat het julle gedoen om vir my en
die kinders voor siening te maak? Noudat
Wiseman dood is, gaan ons baie swaar kry.”
Wiseman het elke Saterdagoggend vroeg,
as die gesin nog slaap, kom blare vee. Met
die vee het hy altyd teen die huis gekap-kap
sodat die honde die gesin moes wak ker blaf
en die weldoener die stoorkamer kom oopsluit.
Nou lê die gesin Saterdae in afwagting
dat Wiseman moet kap-kap teen die huis.
Maar hy het verhuis. Die ge sin se wekker
het stil geraak ... En daar is ander gesin wat
baie swaar kry ...
l Lynette van Wyk is skrywer en regisseur van
’n reeks Bybelse dramas en bedryf tans ’n plek vir
peuters.

‘Ek is MIV-positief ’
Onderhoud met Cecelia Kruger (foto) deur Aneleh Fourie-le Roux
ek al die verskillende simptome hoor, het
ek onmiddellik geweet dat ek dit het, dat ek
‘Toe
vigs het.” So begin Cecelia Kruger haar getuie
nis oor MIV in haar lewe.
Dis ’n koue Sondagaand in die Helderberg-ge meente,
maar die kerk is gepak met lidmate, want dit is die
af skop van die Pinksterreeks. En op hierdie dag kies
Ce celia om die stigma wat aan MIV kleef in die oë te
kyk en haarself bloot te stel voor ons almal as sy vir die
gemeente vertel: “Ek is MIV-positief.”
Terwyl ons predikant, Paul Barnard, die gesprek lei,
vertel Cecelia hoe sy by die werk tydens ’n MIV- en
vigs inligtingsessie met ’n skok besef het dat die simptome
waarna verwys word, juis die simptome was wat
sy self die voorafgaande paar maande beleef het. Kort
daarna word haar vermoede bevestig deur ’n MIV-toets
wat positief terugkom.
Dit was in 2001 toe sy hierdie ontdekking gemaak het
en haar lewe tot stilstand geruk is. Ná ’n tyd van baie
vrae en worstel met God, die vrese en aftakeling wat
ge paardgaan met toenemende simptome en die neweeffekte
van anti-retrovirale medikasie, kan hierdie vrou
egter steeds die wêreld in die oë kyk. Sy bring die eer
aan God wat haar deur hierdie tyd gedra het. Sy sê dat sy
tans nader aan God is. Dis haar verhouding met Hom
en die ondersteuning van vriende en familie wat haar
bemoedig en deur elke dag dra.
Ná haar getuienis gaan sy terug na die kerkbank toe
en skuif tussen twee bekendes in. “Jy het darem onder
steuning gehad tydens die erediens?” sê-vra ek na
die tyd. “Ja,” glimlag sy, “almal was daar: vriendinne uit
my vorige gemeente het uit Bellville gekom, vriende
uit my omgeegroep, my Pa en Ma, my susters en ook
my seun.”
Witmense se persepsies
Intussen het Cecelia voortgegaan met haar besluit
om spesifiek witmense se persepsies oor MIV te help
ver ander. Sy het haar getuienis ook by die NGK La Rochelle
gelewer en in ’n onderhoud met Connette Hamman
van Lig meer oor haar lewe met MIV vertel.
Sy sê dat dit haar ’n hele paar jaar geneem het voordat
sy op hierdie punt gekom het waar sy met vrymoedigheid
oor haar positiewe MIV-status kon praat. Sy was baie
lank eenvoudig té bang om dit aan mense bekend te
maak. Gevolglik het sy jare lank die geheim net met
haar familie en ’n goeie vriendin gedeel.
Eers in 2005, ná sielkundige en pastorale berading,
het Cecelia so ver gekom om vir haar selgroep te vertel
13
dat sy MIV-positief is. Sy vertel: “Sommige was baie
ge skok, maar ander het dadelik gewys hulle gee om en
het my ondersteun.”
Cecelia bly moedig en het altyd ’n glimlag, ten
spyte van moeilike omstandighede. Sy moes reeds in
2006 anti-retrovirale medikasie begin gebruik. Dit is
’n kombinasie van medisyne wat gebruik word om die
vermeerdering van die virus in ’n mens se liggaam te
on derdruk. Hierdie medikasie word tipies eers begin
wan neer ’n mens se eie immuunstelsel nie meer sterk
ge noeg is om jou teen infeksies en siektes te beskerm
nie. Dit beteken reeds al ’n keerpunt in die lewe van ’n
MIV-positiewe persoon.
Eks-man betaal nie onderhoud
Cecelia se liggaam het egter moeilik aangepas by
hier die medikasie. Die newe-effekte was by tye vir haar
só erg dat sy eenvoudig saans in die bed moes klim net
nadat sy dit geneem het. Vandag gaan dit darem al beter,
maar die noodsaaklikheid om ’n mens se gesondheid op
te pas, sal altyd krities bly.
Cecelia sou baie dinge in haar lewe kon lys wat moeilik
is en selfs ook as onregverdig beskou kan word. Maar
sy doen dit nie. ’n Mens vind byna terloops uit dat sy
siek is, dat haar eks-man nie meer onderhoud kan betaal
nie, dat sy nooit naweke van diens af is nie, dat sy
baie hard werk en dat sy ook droom en hunker daarna
om weer ’n maat te hê.
Wat ’n mens wel sien, is ’n vrou wat besluit het
haar omstandighede sal haar nie onderkry nie, ie mand
wat glo dat MIV nie ’n doodsvonnis is nie; wat die
noodsaaklikheid van ondersteuning besef en ter selfdertyd
ook bereid is om ondersteuning te gee; ie mand
wat bereid is om haarself bloot te stel en broos te maak
voor ander in die hoop dat sy ’n verskil kan maak.
--------------------
Artikel is verwerk uit ’n vorige publikasie wat in 2007 in Interaksie gepubliseer
is. Nuwe bronne: Hamman, Connette. ’Survivors van MIV/vigs’. Lig. Des
2007/Jan 2008 (Deel 73, nr 1).

Christus se hande en voete
in die gemeenskap
Die storie van Arnau van Wyngaard en die gemeente van Shiselweni in Swaziland
Chris van Wyk
MI-virus verwoes hele gemeenskappe
“Swaziland is dying of AIDS.” So begin Arnau van
Wyngaard se video op Youtube (http://www.youtube.
com/watch?v=91V99rv6BQM).
’n Paar jaar gelede het Swaziland nog byna 1.3 miljoen
mense gehad. Die nuutste sensus dui egter op ’n daling
in die bevolking na net 950 000 mense. Projeksies wys
dat teen 2015 die bevolking tot 800 000 kan daal.
Oral sien ’n mens die lyding en pyn wat die grootste
pan demie in die geskiedenis van die mensdom ver oorsaak.
Soos Arnau sê: “Die MI-virus breek nie net die
selle in mense se liggame af nie. Dit verwoes hele gemeen
skappe.”
Swaziland is tans die land in die wêreld met die hoogste
aantal MIV infeksies. In enige lukraak-gekose groep
mense sal almal op een of ander manier persoonlik deur
die virus geraak wees. En die ontstellende waarheid is dat
teen die huidige tempo van infeksie die hele bevolking
teen 2040 uitgewis kan wees.
Ná ’n lang tyd van worsteling met die Here oor wat
hulle kan doen aan die siekte, het die Here Arnau en
sy gemeente in 2005 oortuig dat die kerk in Swaziland
’n verskil kan maak. Sy gemeente, Shiselweni Reformed
Church, lê in ’n baie arm deel van Swaziland wat boonop
die ergste geraak is deur MIV en vigs. Hulle het sáám
die roeping aanvaar om mense te versorg wat siek en
ster wend is van MIV en vigs. Daardeur wil hulle hoop
bring aan ’n gemeenskap wat teen die grond is weens
die siekte.
Home-based Care
Hulle visie is om die hande en voete van Christus in die
ge meenskap te word. ’n Groep van 36 mense is in 2006
op gelei om tuisversorging te verleen. Die gemeente het
hulle gestuur om die liefde van Jesus Christus te gaan
be toon, meesal deur die siek en sterwende mense te
ver sorg.
Ná ’n jaar het die gemeente genoeg vertroue gehad
om meer werkers op te lei. Gedurende Januarie 2007
is nog 40 versorgers opgelei. Die opleiding het op vyf
14
ander plekke in Swaziland plaasgevind.
Sedertdien het die aanvanklike groep van 36 in net
meer as ’n jaar gegroei tot meer as 300 Home Based
Care Givers. Dit laat ’n mens dink aan die gelykenis van
die saaier: tienvoudige vrug! Teen die einde van 2008
behoort reeds meer as 400 mense by die projek betrokke
te wees.
Courageous Leadership Awards
Geen wonder dat die gemeente genomineer is vir die
jaarlikse “Courageous Leadership Awards” van Willow
Creek Community Church in Chicago nie, en so pas
die gesamentlike tweede plek behaal het – die enigste
so genaamde “front-line” gemeente wat dié prestasie
kon behaal.
In Arnau se toepraak by die geleentheid het hy onder
an dere gesê:
“To stand here today is certainly one of the greatest
honours I’ve ever had in my life. I’m just sad that you
will not be able to meet the real heroes of Shiselweni
Reformed Church Home-Based Care – the 350
volunteer care-givers, who give their time, their energy,
often even their own money and food, in order to help
the sick and the dying within their own communities in
Swaziland.
Working as a missionary in Swaziland since 1985,
I have spent a lot of my time doing research on AIDS.
And then, one day, God convinced me that I would
need to do more than merely researching the AIDS
problem if I wanted to make a difference in Swaziland.
I had to get out of my office and into the homesteads of
people living with HIV and AIDS and I would have
to do something practical. Not long after this, in July
2005, while travelling on a bus, God created a vision
in my mind for our church in Swaziland, the vision
that we had to become the hands and the feet of Christ
in each of the communities within which the church
was situated.
When I started sharing this vision with our church
members, a miracle happened. For the first time since
moving to Swaziland, I wasn’t challenged with the
question how this could be done without money. For
the first time nobody asked what salary they would
get. Somehow they realised that, in spite of their own

personal circumstances and their own poverty, they could
make a significant difference in other people’s lives.
I believe that God can create partnerships that could
eventually play a significant role in bringing hope to a
country in which hundreds of thousands of people have
already lost hope. God isn’t asking you or me to do
miracles. Doing miracles is God’s work. Becoming the
hands and feet of Christ in our various communities is
our work. What we need are people who can help us to
do this even more effectively in the future.”
Bemagtig vrywilligers
Arnau draai geen doekies om as hy sê dat die sukses van
die projek nie aan goeie leierskap te danke is nie, maar
aan ’n groep vrywilligers wat oortuig geraak het dat die
Here hulle kan gebruik ... en so die hande en voete van
Christus geraak het.
Die konsep is eenvoudig: Kry ’n groep mense wat
genoeg omgee vir die mense in hulle gemeenskap om
’n verskil te maak, lei hulle op en gee hulle die mees
basiese gereedskap vir die taak wat hulle moet doen,
soos kos en medisyne.
So word hulle bemagtig om die werk te doen
waar voor die Here hulle geroep het. Op ’n gereelde
basis kry die vrywilligers verdere toerusting om hulle
vaardighede in areas soos berading van getraumatiseerde
kinders, evangelisasie, MIV-terapie en ander mediese
hulp te verbeter. Hulle word ook gereeld ontlont om
te verseker hulle kan die stres van die daaglikse kontak
met siek mense hanteer.
Omdat vrywilligers die werk doen, is die admini strasie
koste minimaal. Elke sent wat vir die projek ont vang
word, word teruggeploeg in die hulp aan siek mense.
Selfs die Swaziland-regering begin belang stel in die
model van die gemeente om met vrywilligers te werk.
15
Leierskap
Arnau se leierskapsmodel is om ’n voorbeeld te stel met
die versorging, en daardeur ander aan te moedig om
die selfde te doen. Een van die merkwaardige stories wat
hy vertel, is van ’n groep vroue wat ’n hut gebou het
vir ’n siek man wat boonop ’n alkoholis was. Toe Arnau
hulle vra hoekom, was hulle antwoord: “Selfs ’n
dronkaard moet weet dat God hom liefhet!”
Swa ziland het ongeveer 95 000 weeskinders, tien persent
van die bevolking. ’n Grootskaalse voedselprojek is
nou in Dwaleni van stapel laat loop om hulle nood te
verlig. Die kinders van die omgewing kry daagliks twee
maaltye. Die geld wat die gemeente van die “Courageous
Lea dership Awards” ontvang het, sal gebruik word om
’n kombuis in ’n volgende dorp te bou en dié werk uit
te brei.
Die behoefte aan onderwys begin ook aandag kry. ’n
Kleuterskool is vir die kinders gestig met een on der wyser
en slegs basiese toerusting. Só ervaar die kin ders dat
daar wel mense is wat vir hulle omgee. En in die proses
kom hulle agter dat God hulle liefhet.
Enige gemeente kan ’n verskil maak
Die storie van die gemeente wys dat ’n mens nie ’n hele
klomp bronne nodig het om ’n verskil te maak nie. Die
gemeente, arm soos hulle is, maak op vrywillige basis
reeds ’n reuseverskil aan mense se lewe. Dit beteken dat
só ’n projek in enige gemeente en in enige gemeenskap
kan werk. Dit vra net mense wat ’n visie het om ’n
verskil te maak.
Die kerk het die mense. Die kerk het die boodskap.
Die kerk het die vermoë. Die kerk het die krag van die
Heilige Gees. Al wat dit kos, is die gewilligheid van gelo
wiges om ’n verskil te maak. Dan kán die reus van
MIV en vigspandemie oorwin word – in ons leeftyd!
Christelike Lektuurfonds (CLF) bied gratis leesstof
l Meer as 5 miljoen Suid-Afrikaners leef vandag met MIV.
l MIV kom voor in elke gemeenskap en onder alle etniese groepe van Suid-
Afrika. Juis daarom kom die kerk voor ’n toets en ’n uitdaging te staan. Die vraag is:
Rea geer ons op ’n verantwoordelike manier? Doen ons genoeg? En doen ons die
regte dinge?
l CLF, in samewerking met die Vigstaakgroep van die Wes-Kaap, het ’n nuwe
pamflet die lig laat sien. Die pamflet Ons gemeente en MIV en VIGS – maak
’n positiewe verskil in gemeenskappe. Dit is nou beskikbaar op Engels en Afrikaans – gratis by CLF. Dit voorsien
aan gemeentes die stappe om ’n verandering in elke gemeenskap teweeg te bring.
q Om jou eksemplaar te bestel en om inligting te kry van ander MIV- en vigsverwante publikasies, skryf
aan CLF by info@clf.co.za, of Privaatsak X19, Wellington. Jy kan ook ’n faks stuur na 021 864 3678 of
skakel 021 873 6964.

Jou taal verraai jou hart
Die taal wat jy gebruik verraai dikwels die dieper
nuanses van jou lewens-en-wêreldbeskouing.
Dis byvoorbeeld nie moontlik om
ge reeld rassistiese woorde te gebruik, en dan heftig te
ont ken dat daar geen sweem van rassisme in jou hart
is nie.
16
Dit is dus belangrik dat ons noukeurig sal let op ons
taal wanneer ons oor MIV/vigs en verwante aan geleenthede
praat en skryf. Wat ons sê word gehoor – juis
deur mense wat self met MIV leef of direk daar deur
geraak word. Ons kan nie beweer dat ons om gee as ons
“hulle” in negatiewe en afbrekende taal be skryf nie.
VERMY HOEKOM? ALTERNATIEWE
MIV/vigs MIV en vigs is nie sinoniem nie en moet met onderskeiding
gebruik word.
“Vigs” wanneer
eintlik na MIV
verwys word
Vigs is ’n bepaalde fase van MIV-infeksie. Iemand
wat MIV positief is, kan jare buite hierdie fase
leef.
“Full-blown Aids” Daar is net een “vigs-fase”.
Vigsdraer Om van iemand as ’n “vigsdraer” te praat, is stigmatiserende
taal.
Vigswesies “Vigswesies” word baie algemeen gebruik. Dit
impliseer egter dat hierdie kinders waarskynlik
MIV-positief is of vigs het.
Vigslyer Dis ’n negatiewe woord met negatiewe konnotasies.
“Besmet”: Vigs-
besmet of
MIV-besmet
Kry vigs, doen vigs
op of iemand kan
jou vigs gee, ens.
In Afrikaans is “besmet” voorheen alleen vir objekte
of diere gebruik, maar nie vir mense nie. Byvoorbeeld:
“’n Rivier is met riool besmet”. Ons sou tog
nie sê: “Mnr B... is besmet met griep”, nie. “Met
MIV/vigs besmet” word baie algemeen gebruik,
maar word baie negatief beleef deur mense wat
met MIV leef.
Vigs is nie ’n aansteeklike siekte soos griep en
verkoue nie. MIV kan onder bepaalde omstandighede
oorgedra word. Ná MIV-infeksie kan vigs
ontwikkel.
Vigs-toets Hoewel bepalings van viruslading en DC4-tellings
ge bruik word om die progressie van MIV-infeksie
te mo nitor, word met “toetsing” bedoel die bepaling
van die teen woordigheid van MIV. As ek dus by die
dokter of kli niek of patoloog getoets word, word ’n
MIV-toets ge doen.
“Onskuldig” teenoor
“het daarvoor gesoek”
Plaag, vloek,
oordeel van God,
ensovoorts
Hierdie woorde gaan uit van ’n houding van
oordeel.
Daar skuil dikwels ’n houding van veroordeling agter
hierdie woorde.
MIV, behalwe wanneer u spesifiek
na vigs wil verwys. Wanneer
na beide verwys word, gebruik
MIV en vigs.
MIV-infeksie of MIV-positief
Vigs
’‘n Persoon wat met MIV leef
Weeskinders of kinders wat
kwesbaar is binne die konteks
van die MIV-pandemie
’n Persoon wat met MIV leef
’n Persoon wat met MIV leef
Deur of met MIV geïnfekteer
MIV-toets
Vermy hierdie woorde
Siekte, epidemie, pandemie

wat behoort my finansiële
bydrae tot die werk van die
here te wees?
wat sê die bybel hieroor?
Vir individue en groepe
R54.50
Direkte bestellings: bestel@bmedia.co.za
Deeloproepe: 0860 26 33 42 of 0860 BMEDIA
e-aankope: www.bybelmedia.co.za
In 40 Dae na ’n meer vrygewige
lewe lei Brian Kluth gelowiges om
hierdie aspek van van hulle geloofslewe
te te ondersoek. Deur 40 dagstukke,
geselekteerde geselekteerde gedeeltes uit die
Bybel, Bybel, artikels, artikels, praktiese praktiese werkblaaie werkblaaie
en besprekingsvrae, help die die skrywer
gelowiges om hulle huishoudelike
begroting só op te stel dat dat hulle ’n
meer vrygewige lewe lewe tot tot voordeel van
God God en sy werk kan kan hê.
40 Dae Dae na ’n ’n meer vrygewige lewe sal ’n
verdieping in jou geestelike lewe bring
en jou help om op God te te vertrou om in
jou behoeftes te voorsien.
BRIAN KLUTH is ’n predikant en
stigter van MAXIMUMgenerosity
(www.maximumgenerosity.org). Sy
materiaal oor ’n vrygewige lewe
word in meer as 100 lande onder
leraars, gemeenteleiers en lidmate
van duisende kerke versprei.

0860 26 33 42