Lees de toespraak van José Meijer - SBCM

Toespraak José Meijer, voorzitter SBCM,
uitgesproken tijdens het congres “De koers voor de toekomst, inclusieve organisaties”
1 december 2011 bij Atlant Groep te Helmond.
Dames en heren,
Deze bijeenkomst wordt georganiseerd door Atlant Partnership, tien Brabantse SW-organisaties en de
Brabants-Zeeuwse werkgeversvereniging. Dit is een zeer goed initiatief. Vooral omdat het laat zien
wat onze sector in huis heeft. Wat de SW-sector aan het zo regulier als mogelijk plaatsen van mensen
aan de onderkant bijdraagt. Ik vind dat een sterk staaltje van Samen Sterk Staan en daarmee wil ik de
organisatoren feliciteren.
Als vakbondvrouw spreekt dat Samen Sterk Staan mij zeer aan. En ook namens SBCM – het
Arbeidsmarkt en Ontwikkelingsfonds van onze sector – kan ik u zeggen dat wij zeer gecharmeerd zijn
van dit Brabantse initiatief. Het Samen Sterk Staan ligt namelijk in het verlengde van één van de
belangrijkste doelstellingen van SBCM; het stimuleren dat we als sector samen – op het gebied van
opleiden, ontwikkelen en duurzaam doorstromen – de handen ineen slaan. Over de schutting van
onze eigen regio heen. Kennis delen. Want dat is volgens mij nodig om te voorkomen dat we als
sector schipbreuk leiden.
In eerste instantie was ik niet zo gecharmeerd van het motto waarmee u mij uitgenodigd heeft.
Schipbreuk leiden. En dat mag de sector natuurlijk nooit laten gebeuren. Daar zijn onze mensen te
kwetsbaar voor.
Daarom zal ik mij in deze bijdrage vooral focussen op hoe we Schipbreuk kunnen voorkomen.
Schipbreuk van de SW, schipbreuk van de mensen van en aan de onderkant van de arbeidsmarkt.
Want ik ben er van overtuigd dat als dit gebeurt, alle plaatsingen binnen inclusieve
arbeidsorganisaties, het thema waar u vandaag op inzoomd, gevaar lopen. Dus, hoe kunnen we
schipbreuk voorkomen!
En dan begin ik niet met ‘meer geld’. Niet dat dit er niet bij moet, want ik begrijp dat er gemeenten zijn
die als ze alleen maar lonen en uitkeringen uitbetalen geen spie meer overhouden om hun onderkant
te re-integreren. Dan hoef ik u hier niet te vertellen dat dit niet kan. Dat zo’n beleid onherroepelijk tot
schipbreuk leidt…..
Dit gezegd hebbend wil ik naar een conclusie die het bestuur van SBCM net getrokken heeft. Willen
we de schipbreuk van de ‘onderkant van de arbeidsmarkt’ voorkomen, dan moeten we veel sterker
inzetten op professionaliseren. We zetten al professionals in die mensen met een beperking kunnen
doorgronden en hun kwaliteiten kunnen vertalen in een functie waar een werkgever wat aan heeft. Elk
van die plaatsingen is een overwinning van het gezonde verstand. Van het mogelijkheden willen zien
in plaats van problemen.
Maar daar moeten we als sector nog veel verder in gaan. Het zijn namelijk wel professionals die het
doen, maar nog zonder professionele standaard. We gebruiken nog geen gecertificeerde
instrumenten. We maken te weinig gebruik van wetenschappelijke geborgde methodieken. Én we
maken onze prestaties niet vergelijkbaar en transparant.
1

Maar laten we nu eerst eens stilstaan bij een potentiële schipbreukeling. U ziet zo dadelijk Koen. Koen
heeft een psychische beperking. Hij en zijn collega’s n vormen 50% van de huidige instroom in de SW.
Het filmpje maakt deel uit van een training van SW-professionals rond het begeleiden van mensen
met een psychische beperking. Wat zie je….. wat hoor je tussen de regels door….en wat doe je er
mee, is dan de vraag.
Maar vanmiddag gaan we het filmpje ergens anders voor gebruiken. Als het filmpje stopt ga ik u
vragen om eens even met uw buurman of buurvrouw te overleggen over wat u denkt wat voor werk
Koen doet. Voor wat voor functies komt hij in aanmerking…..Bij welke werkgever is hij
gedetacheerd….. Daarna verklap ik het natuurlijk
filmpje >> Koen
Dus, wat voor type werk zou Koen kunnen doen…..waar zou u hem plaatsen….. filmpje >>
Koen werk
Kijk, hier krijg ik nu een kick van. Dat Koen ondanks zijn beperking, zo goed in zijn vel zit. Chapeau
voor het SW-bedrijf en de werkgever die deze jongeman geplaatst hebben, vindt u ook niet?
Eén van de bedreigingen voor de mensen als Koen is het denken dat gedetacheerd werken geen
regulier werk is. De staatsecretaris wil dat werkgevers deze SW-medewerkers rechtstreeks in dienst
nemen. Het instrument loondispensatie is daarvoor het Ei van Columbus.
Als Abvakabo FNV kan en wil ik het niet laten te melden dat werken onder het WML, het niet als
volwaardig werknemer aan de slag zijn, feitelijk gen perspectief hebben om zelfstandig in je
levensonderhoud te kunnen voorzien, voor ons als vakbeweging onacceptabel is. De staatsecretaris
gaat uit van het Lourdes-effect bij de plaatsing van arbeidsgehandicapten. Bezuinig op hun
arbeidsvoorwaarden, en van hun arbeidsbeperking is niets meer over.
Maar goed, regulier plaatsen, daar is op zich zelf natuurlijk niets op tegen……, maar dat denken mag
er niet toe leiden dat je de ruim 30.000 SW-medewerkers die door de SW-sector gedetacheerd
worden, doodzwijgt. Dat je net doet of ze er niet zijn. De SW-sector levert daarmee een
maatschappelijke prestatie van jewelste. Daar moet je juist trots op zijn…..
De staatsecretaris heeft het vooral over de 5.000 begeleid werkers. En presenteert dat als ‘het ware
werken’. Die hebben een echte reguliere baan.
Dat ben ik dus echt niet met hem eens. En ik denk velen van de inclusieve werkgevers die hier
aanwezig zijn met mij. 35% van alle Nederlanders werkt al op basis van een uitzend- of
detacheringscontract. En dat percentage stijgt. Dat is gewoon een maatschappelijke ontwikkeling…..
Als we als BV Nederland veel meer mensen als Koen aan een reguliere baan willen helpen, dan
hebben we die detacheringsvorm keihard nodig.
Dat is vraaggericht werken, meneer De Krom en wetenschappelijk onderbouwd! Werkgevers willen
geen risico’s. Ze willen dat de administratieve rompslomp niet bij hen terecht komt. En niet te
vergeten, ze willen dat de begeleiding van mensen met een arbeidsbeperking goed en professioneel
gebeurt. De SW-bedrijven hebben die ervaring en deskundigheid in huis.
En er is nog een voordeel. Want de mensen als Koen, die kunnen dan als ze gedetacheerd zijn op
hun feitelijke werkgever terugvallen. Want als Koen bij een economische dip of wat dan ook, thuis
komt te zitten, dan lopen we als samenleving het risico dat hij echt ontspoort en schipbreuk leidt.
Nu weer terug naar het professionaliseren. Want een externe plaatsing kan op zich zelf ook een
schipbreuk leiden. Koen of Tante Pos, zien het niet meer in elkaar zitten. Met alle gevolgen van dien.
2

Dat gebeurt vaak, te vaak mijn mening. Om dat te voorkomen moeten we als sector verder
professionaliseren. Samen Sterker worden om mensen als Koen duurzaam in het zadel te houden.
1. Dan moet je als SW-organisatie de plaatsing van Koen periodiek kunnen volgen en tijdig in
kunnen grijpen als het mis dreigt te gaan…..
2. Dan moet je weten hoe professioneel je jobcoaches of begeleiders werken en op welke punten zij
zich kunnen verbeteren….
3. Dan moet je zicht hebben op de sectoren of bij welk type werkgever jouw SW-organisatie
duurzame plaatsingen realiseert….
4. Dan moet je de prestaties van je eigen bedrijf of re-integratiebureau kunnen vergelijken met
anderen……
SBCM ondersteunt deze professionaliseringsslag, omdat Koen daar profijt van heeft. En ook een
beetje omdat we als sector de BV. Nederland dan een hoger rendement voor haar belastingcentjes
bieden. Onlangs hebben we, op ons eigen jaarlijkse symposium, een digitaal instrument
gepresenteerd dat deze professionaliseringsslag kan dragen. Om dat duidelijk te maken hoe dat
uitpakt, en wat het oplevert, stel ik u voor om eens even naar de managementrapportages die het
instrument oplevert.
Uit de eerste resultaten is gebleken dat ….
• 50% van de plaatsingen in de detail- & groothandel mislukt
• de kans op mislukken drie keer zo groot is bij bedrijven die onderhevig zijn aan economische
situatie dan bij organisaties waar dit niet zo is
• de kans op slagen veel kleiner is als de inleenvergoeding ruim boven het gemiddelde is
• de kans op succes twee keer zo groot is in bedrijven met minder dan 100 medewerkers als
elders
• sls de cao van de opdrachtgever op een aantal punten negatief afwijkt van de SW cao is de
kans op mislukken 3x zo groot
• opmerkelijk: bij bedrijven waar al eerder SW medewerkers hebben gewerkt is de kans van
slagen niet groter. Sterker nog`: zelfs iets kleiner
• in organisaties tot 10 medewerkers is de slagingskans het grootst
• bij bedrijven die een SW medewerker aannemen uit noodzaak en om financiële redenen
(goedkoop) is de slagingskans bijzonder groot
Wat u hier ziet zijn de resultaten uit de test periode. De groep is te klein voor een valide meeting. Maar
het geeft al wel een beeld welke informatie een digitaal volginstrument van externe plaatsingen op kan
leveren.
Bekijkt u ze maar eens goed. En stel u voor dat deze sheet de analyse zou bevatten van de tien
Brabantse SW-organisaties. Ik denk dat menig SW-directeur dan aan zijn hoofd gaat krabben en
vanavond nog een mailtje stuurt naar zijn detacherings- of werkgeversbureau. Jongens, moeten we
ons niet meer gaan richten op……. Hoe kan het dat ze in Eindhoven zoveel mensen bij Albert Heijn
plaatsen…….. en we moeten ook eens aandacht besteden aan……
Insight-Out, zo heet het instrument, is gebouwd door en uitgetest bij vier SW-organisaties. Het biedt
de SW-sector – of wellicht kan ik in het huidige tijdsgewricht beter zeggen de gemeentelijke
leer/werkbedrijven. Het biedt de sector de kans om het afbruikrisico van externe plaatsingen te
verkleinen en door professionalisering Samen Sterker te worden.
3

Ik wil eindigen met twee vragen die het begin kunnen zijn van een koersverandering. Een
koersverandering waarmee we schipbreuk kunnen voorkomen.
- Wat is een succesvolle plaatsing……..
- Welk percentage van uw plaatsingen mislukt
Ik ga er vanuit dat elke SW-organisatie voor zichzelf het antwoord wel weet. Maar het zou een
geweldige inspanning vragen om voor Noord-Brabant als geheel een antwoord te geven. Dit komt
omdat elke SW-organisatie zo zijn eigen definities voor ‘succesvol’ en ‘mislukt’ hanteert.
De moraal van mijn bijdrage is dat dit niet meer kan. Dat we moeten willen professionaliseren….. Als
sector transparant opereren…. En onze resultaten met elkaar willen vergelijken. Daar wordt u scherp
van…..
Ik wens de Stichting Atlantpartnership en de tien Brabantse SW-organisaties toe dat ze deze slag
kunnen maken. Om de leden van de Brabants-Zeeuwse werkgeversvereniging en alle Brabantse
gemeenten, nog beter van dienst te kunnen zijn. U vindt SBCM aan uw zijde.
4