Hyperthyreoidie, behandeling met radioactief jodium - Catharina ...
Hyperthyreoidie, behandeling met radioactief jodium - Catharina ...
Hyperthyreoidie, behandeling met radioactief jodium - Catharina ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hyperthyreoïdie<br />
Behandeling <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong><br />
Nucleaire Geneeskunde
Inhoudsopgave<br />
Inleiding 3<br />
De schildklier 3<br />
Wat is hyperthyreoïdie? 4<br />
Hoe ontstaat hyperthyreoïdie? 4<br />
Behandeling van hyperthyreoïdie 5<br />
De <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> 6<br />
Voorbereidend onderzoek 7<br />
Poliklinische <strong>behandeling</strong> 8<br />
Klinische <strong>behandeling</strong> 9<br />
Bijwerkingen van <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> 13<br />
Na de <strong>behandeling</strong> 13<br />
Gedragsregels voor thuis 14<br />
Tot slot 17<br />
Ruimte voor uw eigen notities 17<br />
© <strong>Catharina</strong>-ziekenhuis<br />
Michelangelolaan 2<br />
Postbus 1350<br />
5602 ZA Eindhoven<br />
040 - 239 9111<br />
Patiëntenvoorlichting<br />
Nuc/Hyperthyreoïdie beh. <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong>/01-01-2009<br />
2
Inleiding<br />
Binnenkort komt u naar de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het <strong>Catharina</strong>ziekenhuis<br />
Eindhoven voor een voorbereidend onderzoek en een <strong>behandeling</strong><br />
<strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong>, omdat uw schildklier teveel schildklierhormoon produceert<br />
(hyperthyreoïdie). De afdeling Nucleaire Geneeskunde bevindt zich op de begane<br />
grond, route 48.<br />
Door de <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> wordt de overproductie van de<br />
schildklierhormonen onder controle gebracht. Uw arts heeft <strong>met</strong> u besproken<br />
waarom deze <strong>behandeling</strong> bij u wordt uitgevoerd. In deze brochure vindt u meer<br />
informatie over hyperthyreoïdie en <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong>. Het is<br />
goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan hier<br />
beschreven.<br />
De schildklier<br />
De schildklier ligt laag in de hals, onder het strottehoofd en vóór de luchtpijp. De<br />
schildklier maakt schildklierhormoon aan. Dit hormoon is noodzakelijk voor de<br />
groei, voor de ontwikkeling van het verstandelijke vermogen en voor de vele<br />
stofwisselingsprocessen in het lichaam. Schildklierhormoon is dus belangrijk voor<br />
veel processen in het lichaam. Om deze processen goed te laten lopen mag er<br />
niet te weinig, maar ook niet teveel schildklierhormoon in het lichaam voorkomen.<br />
3
Wat is hyperthyreoïdie?<br />
Bij een teveel aan schildklierhormoon spreken we van hyperthyreoïdie. Hyper<br />
betekent teveel en thyreoïd duidt op de schildklier. Bij hyperthyreoïdie verlopen<br />
allerlei lichamelijke processen te snel. Hierdoor kunnen een aantal klachten en<br />
verschijnselen optreden, zoals hartkloppingen, rusteloosheid, nervositeit,<br />
vermoeidheid, slapeloosheid, transpireren en het snel warm hebben, spierslapte,<br />
beven, gewichtsverlies ondanks een goede eetlust, frequente brijachtige<br />
ontlasting, onregelmatige menstruaties en een warme en vochtige huid. Vaak is<br />
de schildklier vergroot. Men spreekt dan van een struma (of krop).<br />
Hoe ontstaat hyperthyreoïdie?<br />
Er zijn verschillende ziekten die een te snel werkende schildklier kunnen<br />
veroorzaken. De meest voorkomende afwijkingen zijn:<br />
De ziekte van Graves (diffuus toxisch struma). Bij deze ziekte worden door<br />
nog onbekende oorzaak stoffen gevormd die ervoor zorgen dat de schildklier<br />
te snel gaat werken. De schildklier kan vergroot zijn en is soms duidelijk<br />
zichtbaar. Bij de ziekte van Graves kan men ook snel vermoeide, tranende en<br />
lichtgevoelige ogen krijgen. De ogen kunnen zelfs gaan uitpuilen en soms<br />
heeft men last van dubbelzien.<br />
Multinodulair toxisch struma. In de schildklier bevindt zich een aantal<br />
gedeelten die teveel schildklierhormoon produceren. Deze gedeelten zijn<br />
soms te voelen als 'knobbeltjes . Uitpuilen van de ogen is bij dit ziektebeeld<br />
niet te verwachten.<br />
Toxische nodus. Bij deze vorm bevindt zich in de schildklier een nodus<br />
(knobbel) die teveel schildklierhormoon produceert. Ook bij deze afwijking<br />
krijgt men geen uitpuilende ogen.<br />
4
Behandeling van hyperthyreoïdie<br />
De overproductie van schildklierhormonen kan bij elke patiënt onder controle<br />
gebracht worden. Eerst onderzoekt uw behandelend arts u zorgvuldig. Daarna<br />
wordt in overleg <strong>met</strong> u gekozen voor een van de onderstaande drie<br />
<strong>behandeling</strong>en of een combinatie ervan.<br />
Behandeling <strong>met</strong> medicijnen<br />
De <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> medicijnen duurt meestal 12 tot 18 maanden. Ongeveer de<br />
helft van de patiënten <strong>met</strong> de ziekte van Graves geneest na deze <strong>behandeling</strong><br />
<strong>met</strong> medicijnen. Wanneer het teveel aan schildklierhormoon veroorzaakt wordt<br />
door een multinodulair toxisch struma of een toxische nodus is de kans echter<br />
zeer groot dat de klachten van hyperthyreoïdie na stoppen van de medicijnen<br />
snel terugkeren.<br />
Chirurgische <strong>behandeling</strong><br />
Hierbij wordt een groot gedeelte van de schildklier weggenomen of, in het geval<br />
van een toxische nodus alleen de nodus (knobbel). Dit is doorgaans genoeg om<br />
de klachten te laten verdwijnen. De kans bestaat echter dat het restant van de<br />
schildklier te weinig schildklierhormoon maakt. Het tekort aan schildklierhormoon<br />
kan op eenvoudige wijze aangevuld worden <strong>met</strong> schildklierhormoontabletten.<br />
Deze tabletten dient men levenslang te gebruiken. Anderzijds kan het restant van<br />
de schildklier ook weer gaan groeien, waardoor in de loop van enkele jaren weer<br />
een overproductie van schildklierhormoon kan ontstaan.<br />
Behandeling <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong><br />
Na toediening in de vorm van een capsule, komt <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> via de maag<br />
in het bloed en vanuit het bloed wordt het zeer goed door de schildklier<br />
opgenomen en vastgehouden. Hierdoor wordt schildklierweefsel selectief<br />
vernietigd, dus zonder schade in de rest van het lichaam. Ook na <strong>behandeling</strong><br />
<strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> bestaat de kans dat de overblijvende schildkliercellen op<br />
kortere of langere termijn te weinig schildklierhormoon gaan maken, zodat<br />
schildklierhormoontabletten nodig zijn. Bij de ziekte van Graves is de kans hierop<br />
groot. Bij de andere twee vormen van hyperthyreoïdie (het multinodulaire toxische<br />
struma en de toxische nodus) is deze kans veel kleiner.<br />
5
Bij de ziekte van Graves wordt meestal in eerste instantie gekozen voor<br />
<strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> medicijnen. Wanneer de hyperthyreoïdie, dus de overproductie<br />
van schildklierhormoon, na stoppen van de medicijnen terugkeert of wanneer<br />
bijwerkingen van de medicijnen ontstaan, wordt vaak overgegaan tot <strong>behandeling</strong><br />
<strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> of, veel minder vaak, chirurgische <strong>behandeling</strong>. De<br />
oogafwijkingen die kunnen voorkomen bij de ziekte van Graves worden in<br />
samenwerking <strong>met</strong> een oogarts behandeld. Afhankelijk van de ernst van de<br />
oogklachten kan worden behandeld <strong>met</strong> medicijnen, uitwendige bestraling van de<br />
oogkassen en/of een operatie.<br />
Bij het multinodulaire toxische struma en bij een toxische nodus wordt vaak in<br />
eerste instantie <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> gegeven, na enkele weken voor<strong>behandeling</strong><br />
<strong>met</strong> medicijnen om de schildklier tot rust te brengen. De kans is namelijk erg<br />
groot, dat de overproductie van schildklierhormoon terugkeert na stoppen van de<br />
<strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> medicijnen.<br />
De <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong><br />
Jodium wordt door de schildklier opgenomen en ingebouwd in<br />
schildklierhormoon. Ook <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> kan door de schildklier worden<br />
opgenomen. De rest van het lichaam neemt geen <strong>jodium</strong> op, dus ook geen<br />
<strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong>. Voor de <strong>behandeling</strong> van schildklierziekten wordt <strong>jodium</strong>-131<br />
gebruikt. Jodium-131 zendt twee soorten straling uit, bètastraling en<br />
gammastraling. De belangrijkste, de bètastraling, zorgt voor vermindering van de<br />
overmatige functie van de schildklier. De rest van het lichaam en ook de<br />
omgeving ondervinden geen schade van deze straling. Daarnaast wordt een<br />
kleine hoeveelheid gammastraling uitgezonden die te vergelijken is <strong>met</strong><br />
röntgenstraling. Deze straling wordt ook door uw omgeving ontvangen.<br />
Jodium wordt snel in de schildklier opgenomen (na 2 tot 3 uur is het grootste deel<br />
al opgenomen). Het gedeelte van het <strong>jodium</strong>, dat niet in de schildklier opgenomen<br />
wordt, verlaat het lichaam voor het grootste deel <strong>met</strong> de urine, vooral in de eerste<br />
1 tot 2 dagen. Een klein gedeelte komt in de eerste dagen na de <strong>behandeling</strong> in<br />
speeksel en transpiratievocht terecht.<br />
6
Radioactief <strong>jodium</strong> en zwangerschap<br />
Radioactief <strong>jodium</strong> kan schadelijk zijn voor de (ongeboren) baby. Voor een<br />
onderzoek en <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> mag u niet zwanger zijn. Als<br />
niet 100% uitgesloten is dat u zwanger bent, dient een zwangerschapstest voor u<br />
afgesproken te worden. Het is dus belangrijk dat u voor goede<br />
voorbehoedsmiddelen zorgt.<br />
Aan vrouwen wordt zwangerschap gedurende de eerste 4 maanden na elke<br />
<strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> ontraden. Aan mannen wordt gedurende de<br />
eerste 4 maanden na elke <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> het verwekken van<br />
kinderen ontraden. Seksueel contact op zich gedurende deze 4 maanden is geen<br />
enkel bezwaar.<br />
Na een <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> mag geen borstvoeding worden<br />
gegeven, omdat deze stof via de moedermelk uitgescheiden wordt.<br />
Voorbereidend onderzoek<br />
Voorafgaand aan de <strong>behandeling</strong> wordt een poliklinisch onderzoek op de afdeling<br />
Nucleaire Geneeskunde verricht. Voor dit onderzoek krijgt u een zeer kleine<br />
hoeveelheid <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> opgelost in water te drinken. U hoeft hiervoor niet<br />
nuchter te zijn en u hoeft zich na toediening van deze kleine hoeveelheid<br />
<strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> niet aan speciale gedragsregels te houden. De volgende dag<br />
wordt een foto van de schildklier gemaakt (duur ongeveer 15 minuten).<br />
De meeste patiënten gebruiken voorafgaand aan onderzoek en <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong><br />
<strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> medicijnen voor de schildklier zoals Strumazol, Basolest,<br />
propylthiouracil, Thyrax, Euthyrox, Eltroxin of Cytomel. Schildkliermedicijnen<br />
mogen op de 2 dagen vóór het onderzoek en op de 2 dagen van het onderzoek<br />
niet ingenomen worden (dus als het onderzoek op dinsdag en woensdag plaats<br />
vindt, mag u van zondag tot en <strong>met</strong> woensdag de schildkliermedicijnen niet<br />
innemen). Alle andere medicijnen mag u gewoon blijven gebruiken.<br />
7
Het voorbereidende onderzoek is bedoeld om zo goed mogelijk geïnformeerd te<br />
zijn over de soort schildklieraandoening, de grootte van de schildklier en de mate<br />
van opname van <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> in de schildklier. Aan de hand hiervan wordt<br />
de hoeveelheid <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> bepaald die voor de <strong>behandeling</strong> gegeven<br />
wordt.<br />
Voor <strong>behandeling</strong> van de ziekte van Graves of een klein multinodulair toxisch<br />
struma is meestal een relatief kleine hoeveelheid <strong>jodium</strong>-131 nodig. Deze kleine<br />
hoeveelheden kunnen onder bepaalde voorwaarden poliklinisch gegeven worden.<br />
Of dit ook in uw geval mogelijk is bespreekt uw behandelende nucleair<br />
geneeskundige <strong>met</strong> u. Voor <strong>behandeling</strong> van een groter struma of een toxische<br />
nodus is een grotere hoeveelheid <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> nodig. U moet hiervoor<br />
worden opgenomen in het ziekenhuis, om de straling voor mensen in uw<br />
omgeving te beperken.<br />
Poliklinische <strong>behandeling</strong><br />
Een poliklinische <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> kan meestal binnen een<br />
week na het voorbereidende onderzoek gegeven worden.<br />
De schildkliermedicijnen mogen niet ingenomen worden op de 2 dagen vóór de<br />
<strong>behandeling</strong>, op de dag van de <strong>behandeling</strong> en op de 2 dagen erna (dus in totaal<br />
neemt u 5 dagen geen schildkliermedicijnen in). Alle andere medicijnen mag u<br />
gewoon blijven gebruiken. U hoeft voor de <strong>behandeling</strong> niet nuchter te zijn en er<br />
zijn geen speciale dieetmaatregelen nodig. U krijgt het radioactieve <strong>jodium</strong><br />
toegediend in de vorm van een capsule die u gewoon kunt doorslikken <strong>met</strong> wat<br />
water. Tevoren is door de apotheker nage<strong>met</strong>en of de capsule het juiste medicijn<br />
in de juiste dosering bevat. Wij raden u aan om in de eerste 1 tot 2 dagen veel te<br />
drinken, zodat het radioactieve <strong>jodium</strong> dat niet door de schildklier opgenomen is<br />
snel via de urine het lichaam verlaat.<br />
Omdat de toegediende hoeveelheid <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> gering is, hoeft u na de<br />
toediening niet in het ziekenhuis te blijven. Wel adviseren wij u om rechtstreeks<br />
naar huis te gaan en om enkele gedragsregels, die verderop in deze folder<br />
vermeld worden, nauwkeurig te volgen.<br />
8
Klinische <strong>behandeling</strong><br />
Voor <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> een grotere hoeveelheid <strong>jodium</strong>-131 (groter dan<br />
poliklinisch gegeven mag worden) wordt u opgenomen op verpleegafdeling 0west<br />
(nul-west) op de begane grond. Het kan na het voorbereidende onderzoek<br />
enkele weken duren tot u opgenomen kunt worden voor de <strong>behandeling</strong>. Op de<br />
verpleegafdeling worden ter bescherming van personeel, bezoekers en milieu<br />
tijdens uw opname speciale maatregelen in acht genomen. Zo zijn onder andere<br />
de sanitaire voorzieningen aangesloten op speciale afvaltanks waarin het<br />
uitgescheiden <strong>jodium</strong> opgeslagen wordt, totdat het ongevaarlijk is geworden voor<br />
zowel de mens als het milieu.<br />
Voorbereiding thuis<br />
De schildkliermedicijnen mogen niet ingenomen worden op 2 dagen vóór de<br />
<strong>behandeling</strong>, op de dag van de <strong>behandeling</strong> en op de 2 dagen erna (dus in totaal<br />
neemt u 5 dagen geen schildkliermedicijnen in). Alle andere medicijnen mag u<br />
gewoon blijven gebruiken. U kunt op de dag van opname ontbijten zoals u dat<br />
gewend bent te doen. Er zijn geen speciale dieetmaatregelen nodig.<br />
9
U moet extra onder- en bovenkleding meenemen die u bij uw ontslag uit het<br />
ziekenhuis aan kunt doen. Dit is omdat de kleding die u draagt tijdens de<br />
<strong>behandeling</strong>, tijdelijk <strong>radioactief</strong> kan worden door bes<strong>met</strong>ting <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong><br />
<strong>jodium</strong>.<br />
De <strong>behandeling</strong><br />
U meldt zich op de afgesproken dag en tijd op afdeling 0-west. Vervolgens krijgt u<br />
het radioactieve <strong>jodium</strong> toegediend in de vorm van een capsule die u gewoon<br />
kunt doorslikken <strong>met</strong> wat water. Tevoren is door de apotheker nage<strong>met</strong>en of de<br />
capsule het juiste medicijn in de juiste dosering bevat. Wij raden u aan om de<br />
eerste 1 tot 2 dagen veel te drinken, zodat het radioactieve <strong>jodium</strong> dat niet door<br />
de schildklier is opgenomen, snel via de urine het lichaam verlaat. Vóór uw<br />
ontslag gaat u eerst onder de douche, u wast uw haren en kleedt zich om. De<br />
kleding die u tijdens de opname gedragen hebt (bij voorkeur wat oudere en goed<br />
wasbare kleding), neemt u in een plastic zak mee naar huis. U wordt verzocht<br />
deze kleding thuis in de wasmachine te wassen, waardoor het radioactieve<br />
<strong>jodium</strong> uitgewassen wordt.<br />
Eigendommen die niet wasbaar zijn zoals schoenen worden op radioactiviteit<br />
gecontroleerd. Wanneer ze bes<strong>met</strong> zijn <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong>, worden ze in het<br />
ziekenhuis bewaard totdat de radioactiviteit vanzelf eruit verdwenen is. Dit duurt<br />
ongeveer 3 maanden. Hierna krijgt u een telefoontje, dat u uw spullen op kunt<br />
komen halen. Breng uw eigen toiletartikelen en verzorgingsproducten in kleine of<br />
bijna lege verpakkingen mee. Ook toiletartikelen moeten immers in het ziekenhuis<br />
achterblijven als ze bes<strong>met</strong> zijn <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong>.<br />
Voorwerpen die u zeker niet achter wilt laten zoals boeken, handwerkjes of<br />
computer, kunt u tijdens de opname het beste alleen aanraken <strong>met</strong> plastic<br />
handschoenen die op de verpleegafdeling aanwezig zijn. Uw eventuele<br />
gehoorapparaat, bril en/of contactlenzen kunt u gewoon meenemen. Deze<br />
worden zonodig schoongemaakt bij ontslag uit het ziekenhuis. Sieraden en<br />
horloge kunt u het beste thuis laten.<br />
U moet er rekening mee houden dat u gedurende de opname grotendeels op<br />
uzelf bent aangewezen om de stralingsbelasting voor de verpleegkundigen zo<br />
laag mogelijk te houden. Bij problemen komen wij natuurlijk bij u.<br />
10
Om uw verblijf toch zo aangenaam mogelijk te maken, beschikt u op uw kamer<br />
over telefoon, radio, televisie en DVD-speler. Als u dat wilt, kunt u zelf DVD s<br />
meebrengen. Per twee verpleegkamers is er een gemeenschappelijke<br />
voorruimte. Via deze voorruimte mag u bij uw buurman of -vrouw op bezoek<br />
gaan.<br />
Roken is op de verpleegafdeling, zoals overal in het ziekenhuis, niet toegestaan.<br />
Duur van de opname<br />
De duur van de opname is afhankelijk van de hoeveelheid <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> die u<br />
krijgt toegediend. Grotere hoeveelheden zijn vooral nodig wanneer de schildklier<br />
groot is. Dagelijks wordt door een stralingsdeskundige ge<strong>met</strong>en hoeveel <strong>jodium</strong><br />
nog in het lichaam aanwezig is. Dit is afhankelijk van de snelheid waarmee het<br />
radioactieve <strong>jodium</strong> het lichaam verlaat.<br />
Zodra het verantwoord is, mag u naar huis. Tevoren kan niet precies gezegd<br />
worden hoe lang de opname zal duren. Dit kan variëren van 2 tot maximaal 12<br />
dagen. Wij adviseren u om na ontslag uit het ziekenhuis enkele gedragsregels<br />
nauwkeurig te volgen. Deze staan verderop in deze brochure.<br />
11
Bezoek<br />
Ook voor het bezoek gelden speciale regels. De eerste dag is na de toediening<br />
van het radioactieve <strong>jodium</strong> geen bezoek toegestaan; daarna mogen bezoekers<br />
wel op de afdeling komen. Als bezoekers op uw kamer komen, dienen zij gebruik<br />
te maken van wegwerpsloffen. Begroeting en afscheid dienen zo kort mogelijk te<br />
zijn. Afgezien van begroeting en afscheid moet het bezoek steeds tenminste 2<br />
<strong>met</strong>er afstand van u houden. Dezelfde bezoeker mag u niet langer dan een uur<br />
per dag bezoeken. Tijdens het bezoek mogen bezoekers niets eten of drinken,<br />
niet roken en geen gebruik maken van het toilet bij uw kamer. Bezoek van<br />
kinderen tot en <strong>met</strong> 10 jaar en zwangere vrouwen is niet toegestaan.<br />
12
Bijwerkingen van <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong><br />
Van het radioactieve <strong>jodium</strong> zijn géén directe bijwerkingen zoals misselijkheid,<br />
haaruitval, menstruatiestoornis en dergelijke te verwachten. Enige toename van<br />
de klachten van hyperthyreoïdie is rond de <strong>behandeling</strong> mogelijk, omdat de<br />
schildkliermedicijnen tijdelijk gestopt moeten worden. De <strong>behandeling</strong> kan in de<br />
eerste 1 tot 2 weken een lichte ontstekingsreactie in de schildklier veroorzaken<br />
<strong>met</strong> klachten van keelpijn, drukgevoeligheid van de hals en toename van de<br />
klachten van hyperthyreoïdie door uitstoot van schildklierhormonen in het bloed.<br />
Dit komt gelukkig heel weinig voor en geneest spontaan. Als u na de <strong>behandeling</strong><br />
<strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> verschijnselen merkt waarover u zich zorgen maakt, kunt u<br />
natuurlijk altijd contact opnemen <strong>met</strong> uw behandelende nucleair geneeskundige.<br />
U hoeft zich geen zorgen te maken over eventuele risico's van de radioactieve<br />
stof voor het lichaam op langere termijn. Vanaf het eerste gebruik van <strong>radioactief</strong><br />
<strong>jodium</strong> in 1946 zijn er onderzoeken gedaan naar de gevolgen van deze<br />
<strong>behandeling</strong>.<br />
Tot nu toe zijn er geen aanwijzingen dat deze leidt tot andere aandoeningen. Er is<br />
geen verhoogd risico op leukemie of op kanker in de schildklier of andere<br />
organen.<br />
Als u zwanger wil worden, adviseren wij uit veiligheidsoverwegingen hiermee te<br />
wachten tot 4 maanden na de <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong>. Daarna is er<br />
geen verhoogd risico dat uw kind een aangeboren afwijking heeft.<br />
Na de <strong>behandeling</strong><br />
De werking van de schildklier wordt na de <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong><br />
regelmatig door uw behandelend internist gecontroleerd. Genezing van de<br />
hyperthyreoïdie neemt enkele maanden in beslag. Daarom worden<br />
schildkliermedicijnen meestal nog enkele maanden doorgebruikt.<br />
Wanneer, na stoppen van de schildkliermedicijnen, de hyperthyreoïdie terugkomt,<br />
kunt u zonder problemen opnieuw <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> worden behandeld.<br />
13
Door de <strong>behandeling</strong> kan de schildklier ook te langzaam gaan werken<br />
(hypothyreoïdie). Veel voorkomende klachten hierbij zijn traagheid,<br />
kouwelijkheid, lusteloosheid, droge huid, slechte haar- en nagelgroei en een<br />
geringe gewichtstoename. Door regelmatige controle van het<br />
schildklierhormoongehalte in het bloed wordt de hypothyreoïdie echter meestal al<br />
voor het ontstaan van klachten ontdekt. Het tekort aan schildklierhormoon kan op<br />
eenvoudige wijze aangevuld worden <strong>met</strong> schildklierhormoontabletten zoals<br />
Thyrax, Euthyrox of Eltroxin. Schildklierhormoontabletten hebben geen<br />
bijwerkingen en kunnen goed gedoseerd worden, maar moeten wel levenslang<br />
gebruikt worden. De kans dat de schildklier na <strong>behandeling</strong> <strong>met</strong> <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong><br />
op den duur te langzaam gaat werken is voor patiënten <strong>met</strong> de ziekte van Graves<br />
op langere termijn groot. Voor patiënten <strong>met</strong> een multinodulair toxisch struma of<br />
een toxische nodus is deze kans slechts klein (rond 10% op langere termijn).<br />
Gedragsregels voor thuis<br />
Omdat u behandeld wordt <strong>met</strong> een radioactieve stof, is het van belang dat u zich<br />
na de <strong>behandeling</strong> (dus niet na het voorbereidende onderzoek) thuis aan de<br />
onderstaande gedragsregels houdt. Deze gedragsregels zijn bedoeld om de<br />
straling voor mensen in uw omgeving zoveel mogelijk te beperken.<br />
Uw behandelend nucleair geneeskundige vertelt u hoe lang u zich na het verlaten<br />
van het ziekenhuis aan deze gedragsregels moet houden. Dit is afhankelijk van<br />
de hoeveelheid <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> die zich op dat moment nog in uw lichaam<br />
bevindt.<br />
Wanneer u na de <strong>behandeling</strong> het ziekenhuis mag verlaten, betekent dit dat op<br />
dat moment de hoeveelheid <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> in uw lichaam slechts gering is.<br />
Voor uw omgeving brengt dit geen direct gevaar <strong>met</strong> zich mee. Toch dient men<br />
de blootstelling van anderen aan straling altijd zo klein mogelijk te houden. Dit<br />
geldt in het bijzonder voor kleine kinderen en zwangere vrouwen. Wanneer u de<br />
hieronder vermelde gedragsregels zo goed mogelijk volgt, is de hoeveelheid<br />
straling, die anderen en vooral uw huisgenoten ontvangen, aanvaardbaar klein.<br />
14
Dit betekent dat deze minder is dan de hoeveelheid die men onder normale<br />
omstandigheden in enkele maanden ontvangt vanuit natuurlijke stralingsbronnen.<br />
U hoeft zich ten opzichte van eventueel aanwezige huisdieren niet aan deze<br />
gedragsregels te houden.<br />
U kunt de hoeveelheid straling voor anderen beperken door enige afstand te<br />
houden. De hoeveelheid straling neemt namelijk af <strong>met</strong> de afstand. Als iemand 2<br />
maal zo ver weg van u gaat staan, wordt de hoeveelheid straling 4 maal zo laag.<br />
De hoeveelheid <strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> in de schildklier wordt overigens na verloop<br />
van tijd steeds minder. Na ongeveer een week is de hoeveelheid <strong>radioactief</strong><br />
<strong>jodium</strong> in de schildklier al gehalveerd. De hoeveelheid straling is dan ook<br />
gehalveerd. De gedragsregels voor de eerste weken zijn gebaseerd op deze<br />
afname van de hoeveelheid straling <strong>met</strong> afstand en tijd. Na de genoemde periode<br />
gelden geen speciale gedragsregels meer.<br />
Gedragsregels na ontslag uit het ziekenhuis of na poliklinische<br />
<strong>behandeling</strong>. Deze regels gelden gedurende 1 of 2 weken ten<br />
opzichte van volwassenen en oudere kinderen in uw omgeving en<br />
gedurende 2 tot 3 weken ten opzichte van kinderen tot 10 jaar.<br />
Laat uw huisgenoten op enige afstand van u blijven (meer dan 1 <strong>met</strong>er en bij<br />
langdurige aanwezigheid zoals bij televisie kijken of eten liefst 2 <strong>met</strong>er of<br />
meer).<br />
Kleine kinderen (tot ongeveer 10 jaar) zijn gevoeliger voor straling dan<br />
volwassenen. Bewaar dus afstand. Neem ze liefst niet op schoot of bij u in<br />
bed en laat ze door uw huisgenoten verzorgen. Als dit onmogelijk is kunt u ze<br />
beter bij familie of vrienden onderbrengen. Ten opzichte van kinderen tot 10<br />
jaar gelden de gedragsregels 1 week langer dan ten opzichte van anderen.<br />
We bevelen aan dat u en uw partner zo mogelijk gedurende deze periode in<br />
aparte bedden slapen, die minimaal 2 <strong>met</strong>er van elkaar staan. Lichamelijk<br />
contact is toegestaan, mits beperkt tot ongeveer een half uur per dag. Voor<br />
ouderen (vanaf ongeveer 60 jaar) is de kans op stralingsschade zeer klein<br />
(een factor 5 tot 10 lager dan voor de gemiddelde volwassene). Daarom hoeft<br />
u, als uw partner wat ouder is, niet apart te slapen.<br />
Houd minstens 2 <strong>met</strong>er afstand van bezoekers. Bezoek van kleine kinderen<br />
en zwangere vrouwen wordt afgeraden.<br />
15
Ga niet langer dan 1 uur naast dezelfde personen zitten, zoals in het<br />
openbaar vervoer, en vermijd bijeenkomsten waarbij u enige uren vlakbij<br />
iemand zit, zoals in de bioscoop.<br />
Alleen als u werkzaam bent in het basisonderwijs of de opvang van kinderen<br />
tot en <strong>met</strong> 10 jaar of als u op zeer korte afstand van uw collega s moet<br />
werken, moet u gedurende deze periode dit werk verzuimen. Overleg bij<br />
twijfel <strong>met</strong> de nucleair geneeskundige die u behandelt.<br />
Bij onverwachte ziekenhuisopname gedurende de periode waarin deze<br />
gedragsregels gelden moet de nucleair geneeskundige die u behandelt<br />
worden gewaarschuwd.<br />
Extra gedragsregels gedurende de eerste 2 dagen na de <strong>behandeling</strong><br />
Gedurende de eerste 2 dagen na toediening van het radioactieve <strong>jodium</strong> moet u<br />
nog enige extra gedragsregels volgen om te verhinderen dat u anderen <strong>met</strong><br />
<strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> bes<strong>met</strong> . Slechts een gedeelte van het toegediende<br />
radioactieve <strong>jodium</strong> wordt immers in de schildklier opgenomen. De rest plast u<br />
gedurende de eerste 2 dagen uit en een klein gedeelte komt in de eerste dagen<br />
in speeksel en zweet terecht. Na de eerste 2 dagen scheidt u vrijwel geen<br />
<strong>radioactief</strong> <strong>jodium</strong> meer uit.<br />
Deze extra gedragsregels zijn:<br />
Bij toiletbezoek moet u zittend plassen (ook mannen).<br />
Gebruik toiletpapier, ook als u alleen hoeft te plassen.<br />
Was, indien mogelijk, uw handen op het toilet, zodat deurknoppen en<br />
dergelijke zo schoon mogelijk blijven.<br />
Beperk direct lichamelijk contact <strong>met</strong> anderen.<br />
Was de door u gedragen kleding (vooral het ondergoed) na deze 2 dagen in<br />
de wasmachine.<br />
16
Tot slot<br />
Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen over de <strong>behandeling</strong>? Aarzel<br />
dan niet om te bellen naar de verpleegafdeling of de polikliniek Nucleaire<br />
Geneeskunde.<br />
Telefoonnummers tijdens werktijden:<br />
Secretariaat polikliniek Nucleaire Geneeskunde 040-239 8600<br />
Verpleegafdeling Nucleaire Geneeskunde 0-west 040-239 8430<br />
Buiten werktijden kunt u ons bereiken via het centrale telefoonnummer van het<br />
<strong>Catharina</strong>-ziekenhuis: 040-239 9111. U kunt dan vragen naar de dienstdoende<br />
nucleair geneeskundige.<br />
Ruimte voor uw eigen notities<br />
17