ARCHITECTUUR VAN BETEKENIS - Vrije Universiteit Amsterdam

More documents

Recommendations

Info

October 23, 2012 6 Woorden en betekenis Stedelijk Museum <strong>Amsterdam</strong> Sunday, October 28, 12 eHumanities Ik stap over van beeld naar taal. Verschillen zijn er genoeg maar een overeenkomst is dat je ze niet los van traditie kunt begrijpen. Wat je over een beeld zegt - informatief en deskundig - kan niet zonder voorkennis van beelden, hoe zij passen in beeldreeksen. Wittgensteins vergelijking van taal met de ontwikkeling van een stad zegt hetzelfde: onze taal is een doolhof van steegjes en pleinen, huizen met uitbreidingen uit latere perioden, dit alles omgeven door een veelheid van suburbs. Taal was er al voordat je leerde spreken. Niemand is er de eigenaar van. De architect overleeft evenmin zijn creatie. Interessante parallel: nieuwe aanbouw vanklassieke architectuur integreert niet onmiddellijk. De aanbouw krijgt een ‘nickname’, dwz geen echte naam die zich daarmee voegt in de grammatica. Wittgensteins stadsmetafoor van taal voorziet in de mogelijkheid mogelijkheid van nieuwe suburbs. Bv, digi-taal. Hoe verhoudt zich taal op het web met die van de steegjes en pleinen? Is die inderdaad te vergelijken met, zeg, Ijburg - Keijzersgracht? Om dat te onderzoeken zijn de informatici uit de suburbs opgetrokken naar de oude binnenstad. Daar leren zij wat betekenis is. Terug in de suburbs maken ze technologie met betekenis. Uit die gang naar de binnenstad zijn de eHumanities ontstaan. (En het VU Netwerkinstituut). In de digitale wereld communiceren we zonder elkaar te zien of te horen. Het is een wereld van zoeken. Daarom speelt verwijzing van woorden zo’n grote rol. Als je niet weet waar een woord of bestand naar verwijst, kun je niets vinden. We moeten niet alleen weten wat er gezegd wordt maar steeds vaker door wie, waar, wanneer. Door de continue stroom aan informatie is het simpele aanklikken van treffers in databanken een zinloze exercitie. Verder dan de eerste 10 hits van Google kijk je ook niet. We hebben dus programma’s nodig die niet alleen selecteren, maar verbanden leggen, context toevoegen. Kortom, we moeten af van de treffers-methode. Het web moet humaner worden. Dat gebeurt dus in de eHumanities. Je zou kunnen zeggen dat ze daar werken aan de architectuur van betekenis, ipv de betekenis van architectuur. Op dit gebied wordt toonaangevend onderzoek verricht door Piek Vossen, hoogleraar computationele lexicologie bij onze afdeling Taal en Communicatie.
October 23, 2012 7 FIGUUR Wordnet Sunday, October 28, 12 Vossen is een van de grondleggers van het WordNet. Een WordNet is een talig netwerk waarbinnen de woorden betekenis hebben doordat ze voor concepten staan. En die concepten zijn weer via relaties van onderschikking en bovenschikking gekoppeld. Bijvoorbeeld, ‘board’ is in een betekenis synoniem van ‘committee’ en in een andere betekenis synoniem met ‘plank’. ‘Board’ en ‘committee’ vormen weer een concept verwant met het concept ‘people’; ‘board’ en ‘plank’ met ‘material’, enz. Een wordnet representeert zo het gezichtspunt van een stukje taal op de wereld. WordNet laat goed zien hoe ingewikkeld verwijzing eigenlijk is. Je kunt wel zeggen dat betekenis te maken heeft met aanwijzen van dingen en namen noemen, maar zo simpel ligt het niet. Het is net als bij geld. Met geld koop je dingen maar de betekenis van geld wordt niet bepaald door die dingen. De betekenis van geld ligt in het financiële en sociale systeem waarmee het verweven is. Zo ook betekenis. Bijvoorbeeld, het woord ‘MtH’ staat voor mij. Zeg ik mijn naam dan kan ik actor worden in een verhaal: ‘MtH’ drinkt een slok water. Klinkt simpel, maar kun je aanwijzen waar drinken begint en ophoudt. Verder, ‘water’ is een universeel begrip, maar welk specifiek glas drink ik nu en welke allemaal niet? Wat gebeurt er als je water door wijn vervangt en ‘MtH’ door ‘alcoholist’? ‘Alcoholist’ is geen naam-voor-iemand. Eerder een label dat betekenis heeft in een maatschappij. Een sterk negatieve lading ook (verwijzing en impact). Een woord is dan niet meer een naam-voor-ding maar een naam-voor-concept en wat dat concept is wordt gedefinieerd door cultuur. Wordnets zijn een machtig wapen in de strijd tegen informatie-overlast en dus verlies aan betekenis. De concepten kunnen we omzetten naar relaties tussen gebeurtenissen, participanten, plaats en tijd. Daarmee kunnen we een verhaallijn construeren in de vele brokjes informatie op het web en zo een soort digitaal geheugen bouwen. Dat in essentie is de ‘geschiedenisrecorder’ die door Piek Vossen is ontworpen en waarvoor hij een grote Europese subsidie heeft ontvangen .
Page 1 and 2: OKTOBER 19 2012 Michel ter Hark Dec
Page 3 and 4: OKTOBER 10 2012 3 Maar neem nu de a
Page 5: 5 OKTOBER 19 2012 Een interessant v
Page 9: Sunday, October 28, 12 Afbeelding v

ARCHITECTUUR VAN BETEKENIS - Vrije Universiteit Amsterdam

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?