Afrikaans LEESSTUKKE 4 Hoë Geboue.pdf - Think

STRUKTURE Naam: __________________________ 'n Struktuur bestaan uit dele wat saamgevoeg is om 'n taak te verrig. 'n Stuktuur behou sy vorm en val nie uitmekaar nie. Strukture kan in die natuur voorkom, maar kan ook mensgemaak wees. Daar is drie soorte strukture: 1. 'n Raamstruktuur se steun is aan die binnekant, byvoorbeeld 'n fiets, of 'n mens se ruggraat. 2. 'n Dopstruktuur beskerm en ondersteun van buite, byvoorbeeld 'n eierdop of 'n koeldrankblikkie. 3. 'n Soliede (of vaste) struktuur bestaan heeltemal uit materie. Hulle is gewoonlik swaar en verskuif nie maklik nie, byvoorbeeld 'n muur. Hoë strukture moet stabiel wees. lets wat stabiel is, val nie maklik om nie. Daar is kragte wat 'n struktuur kan stoot of trek. Geboue moet hierdie kragte kan weerstaan, sodat dit nie omval of ineenstort nie. Wind is een krag wat teen 'n toring kan stoot. Hoë strukture word ontwerp om nie om te val wanneer die wind waai nie. As daar gapings in die gebou is waardeur die wind kan waai, kan dit die gebou meer stabiel maak. Die Eiffeltoring swaai effens wanneer die wind waai. Liniale wat kan buig, breek nie so maklik as dié wat glad nie kan buig nie. Argitekte ontwerp hoë geboue wat effens kan buig of meegee. Swaartekrag of gravitasie 'trek' voorwerpe na die middelpunt van die aarde. Sonder swaartekrag sou alles rondsweef. In videos wat in die ruimte geneem word, kan ons sien hoe moeilik dit is om plat te lê sonder swaartekrag (of om tande te borsel!) Boumateriaal is baie swaar en die gewig hiervan stoot 'n gebou ondertoe. Daarom moet die argitek fyn beplan sodat die fondament (die gedeelte onder die grond) sterk genoeg is om hierdie swaar gewig te dra. Elektrisiteitstorings word gebou met metaalstawe. Hoe hoër die toring is, hoe swaarder raak dit. Die staalstawe by die basis word van 'n baie sterk materiaal gemaak sodat die swaar gewig dit nie kan buig nie. Hoë strukture moet ook rigied wees. lets wat rigied is, is stewig en verander nie maklik van vorm nie. As 'n vorm gedruk kan word om 'n ander vorm aan te neem, is dit nie stewig nie. 'n Gebou se basis is die laagste deel, wat dit ondersteun. Staal is 'n mengsel van yster en koolstof wat hard, sterk en smeebaar is. 'n Vierkant is nie stewig nie, want dit kan redelik maklik in 'n nuwe vorm gedruk word, soos 'n ruit. Driehoeke is baie stewiger en sal nie so maklik van vorm verander nie. Driehoeke word dus dikwels in strukture gebruik om dit te verstewig: ons noem dit triangulasie of driehoeksverstewiging. Strukture kan beskadig of vernietig word in natuurlike rampe, soos aardbewings of tsunami's. Mense kan strukture ook doelbewus vernietig, byvoorbeeld tydens oorloë en terroristeaanvalle. 'n Argitek moet hierdie dinge in gedagte hou wanneer die gebou ontwerp word. Vandag is daar 'n sterk klem op die omgewing en geboue word ontwerp sodat die omgewing so min as moontlik skade ly tydens die bouwerk en ook latere gebruik. Afrikaanse werkvelle en aanlyn-speletjies by www.thinkonline.co.za/afrikaans.htm, of e-pos thinkonline13@gmail.com 1