05.05.2013 Views

inhoudsopgawe - Canning Fruit Producers Association

inhoudsopgawe - Canning Fruit Producers Association

inhoudsopgawe - Canning Fruit Producers Association

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

NR<br />

NO 200 SEPTEMBER 2011<br />

INHOUDSOPGAWE - CONTENTS BLADSY / PAGE<br />

BESONDERE MYLPAAL VIR KRAT 2<br />

CANNING INDUSTRY REPORT - SUPERCAN 3 <br />

FINALE TONNEMAAT VAN DIE 2010/2011 SEISOEN 4<br />

DIE HANTERING VAN NUWE PERSKE KULTIVARS 5<br />

CHEMIESE SPUITSTOWWE VIR NUWE SEISOEN 6<br />

STRATEGIESE BEPLANNINGSESSIE 6<br />

VRUGTEVLIEG MONITERING EN BEHEER 7<br />

GREEK CANNING INDUSTRY 7<br />

BASIESE VEREISTES VAN DIE DIENSKONTRAK 8<br />

WERK MET FEITE TERWYL PERSEPSIES WERKLIKHEDE DRYF 10<br />

PITTE IN DIE BOS / FRUIT BITS 12<br />

NUUSBRIEF uitgegee deur die NEWSLETTER issued by the<br />

INMAAKVRUGTE PRODUSENTE VERENIGING CANNING FRUIT PRODUCERS’ ASSOCIATION<br />

Hoofstraat 258 258 Main Street<br />

Posbus 414 P O Box 414<br />

PAARL 7620 PAARL 7620<br />

TELEFOON: 021-8721401 TELEPHONE: 021-8721401<br />

FAKSIMILEE: 021-8722675 FAX: 021-8722675<br />

E-pos: inmaak@mweb.co.za Web page: http://www.canningfruit.co.za<br />

REDAKTEUR / EDITOR : WIEHAHN VICTOR<br />

Reproduction of articles from this Newsletter to acknowledge DIE KRAT and author.<br />

Herdruk van artikels in hierdie Nuusbrief moet DIE KRAT en die skrywer erken.<br />

__________________________________________________________________________________


2.<br />

BESONDERE MYLPAAL VIR KRAT<br />

As Nuusbrief vir sy produsente is hierdie uitgawe van die KRAT ‘n besondere mylpaal vir die<br />

Vereniging: KRAT NR 200. Vir 35 jaar word nuus en inligting aan die Inmaakvrugteprodusent<br />

deurgegee deur middel van die KRAT. Die Vereniging gebruik die Nuusbrief as een van die<br />

hulpmiddele om sy produsent ingelig te hou oor aangeleenthede in die Bedryf.<br />

KRAT kan ook elektronies gelees word by: www.canningfruit.co.za<br />

HOEKPALE OOR JARE<br />

1951 - Stigting van die Appelkooskwekersvereniging by ‘n vergadering op die plaas La<br />

Plaisante te Wolseley<br />

1953 - Stigting van die Perskekwekersvereniging<br />

1954 - Samestelling van dié twee Verenigings en die Appelkoos- en Perskevereniging<br />

kom tot stand<br />

1967 - Stigting van die Inmaakappelkoos- en Perskeraad<br />

1969 - Inmaakpeerprodusente word lede van die APKV<br />

1976 -<br />

1985 -<br />

1993 -<br />

1997 -<br />

1997 -<br />

2003 -<br />

Eerste uitgawe van die APKV Nuusbrief DIE KRAT<br />

KRAT NR 50<br />

KRAT NR 100<br />

Inmaakvrugteraad word saam met talle bemarkingsrade toegemaak en APKV<br />

neem produsente funksies oor<br />

2011 - KRAT NR 200<br />

Die APKV verander sy naam na Inmaakvrugte Produsente Vereniging (IPV)<br />

Die Vereniging word 50 jaar oud<br />

TONNEMAAT OOR JARE<br />

JAAR TAAIPITPERSKES APPELKOSE BON CHRETIEN PERE<br />

1954/1955 26023 22493 -<br />

1959/1960 45134 19586 -<br />

1964/1965 91841 26203 38490<br />

1974/1975 122119 15360 46423<br />

1979/1980 137552 24179 52257<br />

1989/1990 87167 36530 57515<br />

1999/2000 107026 38708 58776<br />

2005/2006 159064 53944 87830<br />

2010/2011 153972 35431 98733<br />

GELUKWENSE AAN DIE KRAT!!


3.<br />

WHO CAN YOU RELY ON ANYTIME?<br />

SUPER CAN. The name that says<br />

“I can do anything”<br />

We are proud to announce the launch of our SUPERCAN generic marketing campaign that aims to<br />

increase the demand for South African canned fruit and thereby grow the industry and associated job<br />

opportunities.<br />

The SUPERCAN campaign has been formulated to remind consumers how versatile, convenient and<br />

nutritious canned fruit can be. The campaign emphasizes that this super food is an everyday treat<br />

that can be used straight from the can or in numerous sweet or savoury recipes.<br />

to promote South African canned fruit<br />

The key objectives are:<br />

to increase awareness of canned fruit;<br />

to generate sustained growth in the canned fruit<br />

consumption;<br />

to change negative perceptions, real or imagined<br />

about canned fruit;<br />

to enhance consumer mindsets by ingraining its<br />

positive features and benefits;<br />

SUPERCAN is supported by the PPP <strong>Fruit</strong> <strong>Canning</strong> Initiative Project and the Department of Trade &<br />

Industry. Our key participating partners are SAFVCA, CFPA, Langeberg & Ashton Foods, Rhodes Food<br />

Group, Dining In/Denny and Nampak.<br />

Our campaign extends across a number of marketing initiatives. In the print media, you can find us in<br />

several of your favourite magazines, namely True Love, Sarie, Fair Lady, Food & Home, Rooi Rose,<br />

Your Family, SA Garden & Home – to mention but a few. Tune into television – Kyknet and Home<br />

Channel – to view our advert and some exciting cooking features.<br />

Visit our SUPERCAN website on www.supercan.co.za for interesting news, views and delicious<br />

recipes using canned fruit.<br />

”You can taste the goodness, anytime!”<br />

For further information and details, contact Jill Atwood-Palm at SAFVCA: 021-8711308 or jill@safvca.co.za.


4.<br />

FINALE TONNEMAAT VAN 2010/2011 SEISOEN<br />

Die finale tonnemaat van appelkose, taaipitperskes en pere vir die 2010/2011 seisoen verwerk in vergelyking<br />

met die vorige vier jaar, word in die onderstaande tabel gegee. Die tonnemaat, wat in die vars- en droogbedryf<br />

gebruik is, word geskat om die totale tonnemaat te bereken.<br />

Gedurende Oktober 2010 was die geskatte oes vir die 2010/2011 seisoen as volg:<br />

Appelkose .……………. 38 600 ton<br />

Taaipitperskes ……….. 162 000 ton<br />

Bon Chretien pere …… 100 000 ton<br />

Dit is dus duidelik dat in al drie vrugsoorte die finale oes kleiner was as die geskatte oes.<br />

Bulida appelkose het sy duidelike tendens van aan- en afjaar voortgesit, terwyl taaipitperskes die swakste jaar in<br />

vyf jaar gehad het.<br />

VRUGSOORT 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011<br />

BULIDA APPELKOSE<br />

Ingemaak<br />

Sap en Pulp<br />

Sub-Totaal<br />

Vars<br />

Gedroog<br />

TOTAAL<br />

TAAIPITPERSKES<br />

Ingemaak<br />

Sap en Pulp<br />

Sub-Totaal<br />

Vars<br />

Gedroog<br />

TOTAAL<br />

BON CHRETIEN PERE<br />

Ingemaak<br />

Sap en Pulp<br />

Sub-Totaal<br />

Vars: Plaaslik<br />

Gedroog<br />

TOTAAL<br />

Uitvoer<br />

25384<br />

7954<br />

33338<br />

800<br />

800<br />

34938<br />

100921<br />

25409<br />

126330<br />

26000<br />

10000<br />

162330<br />

52438<br />

10558<br />

62996<br />

5000<br />

23750<br />

5000<br />

96746<br />

38898<br />

12300<br />

51198<br />

800<br />

800<br />

52798<br />

97835<br />

28105<br />

125940<br />

25000<br />

9000<br />

159940<br />

51703<br />

13652<br />

65355<br />

4000<br />

29000<br />

4500<br />

102855<br />

31190<br />

11123<br />

42313<br />

800<br />

800<br />

43913<br />

95481<br />

27751<br />

123232<br />

24000<br />

9000<br />

156232<br />

45467<br />

16613<br />

62080<br />

3000<br />

30257<br />

4000<br />

99337<br />

BRON: INMAAKVRUGTE PRODUSENTE VERENIGING<br />

35438<br />

11754<br />

47192<br />

800<br />

1500<br />

49492<br />

99119<br />

21396<br />

120515<br />

26000<br />

10000<br />

156515<br />

51190<br />

13790<br />

64980<br />

3000<br />

28000<br />

4000<br />

99980<br />

24938<br />

8193<br />

33131<br />

800<br />

1500<br />

35431<br />

88559<br />

29413<br />

117972<br />

26000<br />

10000<br />

153972<br />

41924<br />

18809<br />

60733<br />

4000<br />

30000<br />

4000<br />

98733


5.<br />

DIE HANTERING VAN NUWE PERSKE<br />

KULTIVARS<br />

OM OPTIMALE DRAG<br />

TE VERSEKER<br />

Die nuwe perske kultivars het sterk basale eienskappe met rame wat redelik styf en regopgroeiend is. Lote se<br />

groei is geneig om nou hoeke met die rame te vorm. Cascade, Fantasy, Supreme en Golden Pride kan met<br />

Sandvliet vergelyk word, terwyl Fiesta Gold en Autumn Crunch met Keisie se groeiwyse vergelyk word.<br />

Die nouer boomvorm leen die nuwe kultivars tot hoër digtheid aanplantings van 1100 tot 1700 bome per<br />

hektaar. Dit gee hoër inkomste in die beginjare en eenvoudiger en meer arbeidsvriendelike bome.<br />

Plantwydtes kan van 3,5 tot 4,5 meter tussen rye en in die ry van 1,5 tot 2 meter wissel. „n Stutstelsel is<br />

wenslik om jong bome te manipuleer en is dit veral belangrik vir vinnige raamgroei in winderige<br />

omstandighede. Swak groei en wind maak bome meer basaal dominant.<br />

Die nuwe onderstamme wat saailinge vervang, gee beslis beter groei en opbrengste. Hulle is egter grond en<br />

area sensitief en die regte keuse moet gemaak word.<br />

Ongeag die opleistelsel moet sylote in die eerste jaar tot op „n hoogte van 80 sentimeter kort gehou word<br />

deur die groeipunte een tot twee keer te top om basale groei te vertraag. Bokant hierdie hoogte moet lote<br />

met wye hoeke gelos word om ongehinderd te groei. Hierdie lote sal die eerste oes dra. Sytakke moet eers<br />

in die tweede seisoen op „n minimum hoogte van 70 sentimeter gebou word. Geen skerphoekige of<br />

sterkgroeiende lote moet gebuik word nie. Sterkgroeiende lote moet voor Desember effens teruggesny word<br />

om groei te vertraag. Omdat sytakke vinniger as die leiers verdik, moet hulle vir die eerste drie jaar nie<br />

dikker as een-derde van die hoofstam wees nie. Eers wanneer volle boomhoogte bereik is, kan sytakdikte tot<br />

die helfte van die hooftak toegelaat word. Spasiëring van sytakke is baie belangrik om oorskaduwing van<br />

nuwe groei te voorkom. Takke reg bo mekaar moet liefs „n spasie van nie minder as 40 sentimeter kry.<br />

Dit is belangrik dat in die tweede jaar elke loot van 15 sentimeter en langer ten minste een vrug moet dra.<br />

Dit moedig groei aan (wortelstimulering) en verhoed dat lote te dik raak. Vir die eerste drie tot vier jaar sal<br />

genoeg lote uit die leiers groei. Dit is egter noodsaaklik om vanaf die derde jaar goed geplaaste lote te<br />

ontwikkel vir toekomstige sytakke, wat dan toekomstige jare se lote moet produseer. Kultivars byv. Fantasy<br />

en Supreme se rame raak later kaal en dan is produksie afhanklik van die sytakke.<br />

Somersnoei by alle kultivars moet net tot sterk regop lote beperk wees. Moenie wintersnoei in die somer<br />

doen nie. Die klem moet op goeie lighuishouding wees. In die winter moet lighuishouding voorkeur kry.<br />

Die aantal lote wat gelaat word vir die oes, sal afhang van boomvolume en dravermoë. Spasiëring is<br />

belangrik om nie toekomstige lootgroei te benadeel nie. Die aantal lote wat gelos word vir drag, moet tussen<br />

vier en nie meer as agt per sentimeter stamomtrek wees nie. Nog „n beter metode is om die aantal vrugte<br />

volgens uitdun riglyne te tel en daarvolgens die snoei aan te pas. Vir draende bome moet ten minste tien<br />

vrugte per sentimeter stamomtrek gelaat word. Beter praktyke en onderstamme kan tot vyftien gelaat word.<br />

Eerste uitdun kan op variëteite, wat swaar set, gedoen word deur die knoppies bo of onder of albei uit te vryf<br />

tussen knopswel en pienkblom. Voordele is dat dit goedkoper is as latere uitdun en dat die boom baie<br />

energie spaar, wat in lootgroei en vruggrootte gesien kan word. Vruguitdunning moet so vroeg as moontlik<br />

gedoen word om boomenergie te spaar. Sommige geilboorde en warmhellings het partykeer „n natuurlike<br />

speen waarvoor toegelaat moet word.<br />

Die goue reël is om die boom so met vrugte te laai dat daar genoegsame groei sal wees vir die volgende oes.<br />

Konstante oorladings lei uiteindelik tot lae tonnemate.<br />

Johan Joubert – Raadgewende Pomoloog


6.<br />

CHEMIESE SPUITSTOWWE<br />

VIR NUWE SEISOEN<br />

Die maksimum residu limiete (MRL) en voorgestelde onthoudingsperiode vir die gebruik van<br />

chemiese spuitstowwe vir die 2011/20112 siesoen word in die Vereniging se dokumet Nr<br />

25/2011 omskryf. Hierdie dokument is op die Vereniging se webwerf:<br />

www.canningfruit.vco.za beskikbaar en sal ook deur die verwerkers aan produsente<br />

gekommunikeer word. Maak ook seker dat u chemiese spuitstof konsultant volgens die<br />

opgegradeerde dokument aanbevelings doen.<br />

Enkele nuwe handelsname van chemiese spuitmiddels is op die lys geplaas, terwyl daar ook<br />

bykomende chemiese produkte beskikbaar is. In die geval van Endosulfan sal die middel slegs<br />

tot in April 2012 gebruik mag word. Die lys is met die hulp van die chemiese spuitstofbedryf<br />

opgegradeer en op datum gebring met die vereistes van die internasionale kopers. Die lys is<br />

dan ook die strengste vereistes tussen Europa en Suid-Afrikaanse standaarde.<br />

Die Inmaakvrugtebedryf sal die komende seisoen weer eens van Hearshaw and Kinnes<br />

Analytical Laboratory te Kaapstad gebruik maak vir chemiese spuitstofontledings. Die<br />

Laboratorium toets vir die volledige reeks van beskikbare chemiese middels en gebruik die<br />

gewone GC, asook die LCMSMS masjiene vir ontledings. Daar word ook addisioneel vir<br />

Dithiocarbamates getoets. Verder sal die Bedryf vir Swaarmetale toets by Bemblab te<br />

Somerset Wes.<br />

Soos in die verlede word produsente se ernstige aandag gevra vir die veilige en regte gebruik<br />

van chemiese spuitmiddels vir die beheer van siektes en plae op vrugtebome. Die bedryf het<br />

„n trotse rekord vir die verantwoordelike gebruik van spuitmiddels en moet dit handhaaf.


7.<br />

VRUGTEVLIEG MONITERING EN BEHEER<br />

Tydens die Vereniging se Tegniese Inligtingsdag te Robertson het Tom Labuschagne van Chempac „n<br />

insiggewende lesing oor die monitoring en beheer van vrugtevlieg gegee. Hy is van mening dat die<br />

toename van vrugtevliegskade toegeskryf kan word aan:<br />

(1) Klimaatsverandering<br />

(2) Verlies aan breë spektrum insekdoders<br />

(3) Verlies aan chemiese spuitmiddels as dekbespuitings vir vrugtevlieg<br />

Die implikasie van die voorafgaande is dat die fokus met die beheer van vrugtevlieg weg is van<br />

skadebeperking na bevolkingsbestuur. Om die vrugtevlieg bevolking te bestuur, moet daar gemeet<br />

word, gesamentlik opgetree word, op alle fronte aangeval word en beheer betyds begin word.<br />

Vir suksesvolle beheer van vrugtevlieg stel hy voor:<br />

Moniteer hele jaar<br />

Onthou beheer in huistuine<br />

Beheer alternatiewe gashere (ook winter)<br />

Sanitasie van boorde<br />

Koördineer spat toedienings<br />

Begin spat betyds – moet nooit ophou nie<br />

Die volgende lokaas grond bespuiting word aanbeveel:<br />

Dosis: 1 liter proteïen lokaas per ha ongeag van tipe<br />

Volume: 20 – 50 liter per ha<br />

Druppel grootte: 1 – 4mm in deursnee (kopspeld kop)<br />

Wanneer: - Weekliks, area-wyd op dieselfde dag<br />

- Vroeg in oggend<br />

- Dwarsdeur die jaar – op groen plante<br />

Waar: - Onder blare beste (tafeldruiwe bokant troslyn)<br />

- Aanlokking nie verder as ongeveer 6 meter<br />

GREEK CANNING INDUSTRY<br />

Greek canned apricot production will continue to decline this season, following the trend of the past<br />

two years, while higher sugar, tinplate and fuel prices will push up production costs.<br />

Greece will produce a similar volume of canned peaches this year to 2010 despite a reduced output of<br />

raw material. But increased production costs will almost certainly result in higher selling prices for<br />

finished product this season, while the financial crisis in the country could also have an impact on the<br />

industry‟s access to credit. Raw material peach prices have increased by around 25% this year<br />

compared with the 2010 processing season.<br />

FOODNEWS


8.<br />

DISSIPLINE IN DIE WERKSPLEK:<br />

BASIESE VEREISTES VAN DIE DIENSKONTRAK<br />

Gedurende die afgelope tydperk is ek dikwels genader vir advies oor wat die basiese vereistes is<br />

waaraan „n Dienskontrak moet voldoen en wat die minimum inhoud van so „n ooreenkoms/kontrak<br />

moet wees om veral die Werkgewer te beskerm. Dit wil dus voorkom asof sommige Werkgewers<br />

steeds heelwat onseker is oor die aangeleentheid en dikwels skugter is om „n volledige dienskontrak<br />

aan Werknemers beskikbaar te stel.<br />

Die Wet op Basiese Diensvoorwaardes (Artikel 29) stel dit baie duidelik dat die Werkgewer „n<br />

verpligting het om aan die Werknemer die basiese besonderhede van diens beskikbaar te stel. Dit<br />

impliseer nie noodwendig „n dokument as dienskontrak nie, alhoewel die minimum voorwaardes van<br />

indiensneming in so dokument duidelik uiteengesit en aan die Werknemer verduidelik en beskikbaar<br />

gestel behoort te word.<br />

Dit is belangrik om in gedagte te hou dat alle Werkgewer/Werknemer verhoudinge sekere regte en<br />

verpligtinge bevat. Hierdie regte en/of verpligtinge – van toepassing op beide die Werkgewer en<br />

Werknemer – kom gewoonlik tot stand deur middel van „n mondelingse ooreenkoms tussen die twee<br />

partye, of „n stilswyende ooreenkoms, wat ontstaan as gevolg van „n werkspraktyk oor tyd of dit kan<br />

„n skriftelike ooreenkoms wees. Daar word egter sterk aanbeveel dat enige ooreenkoms met „n<br />

Werknemer eerder op skrif gestel en deur beide partye onderteken moet word. Sodoende word<br />

misverstande vermy en is beide die Werkgewer asook Werknemer van hulle onderskeie regte bewus.<br />

In die gedeelte wat volg, word „n aantal basiese vereistes van die dienskontrak uiteengesit:<br />

„n Dienskontrak is „n ooreenkoms tussen twee partye, naamlik die Werkgewer en Werknemer,<br />

waarvolgens die Werknemer sy dienste aan die Werkgewer beskikbaar stel in ruil vir „n vasgestelde<br />

en/of ooreengekome loon/salaris. Die Werkgewer verkry dan ook ingevolge hierdie ooreenkoms die<br />

reg om beheer oor die Werknemer uit te oefen en om oor die lewering van dienste toesig te hou. Die<br />

dienskontrak moet egter aan die volgende gemeenregtelike beginsels voldoen om geldig te wees:<br />

a) Daar moet ooreenstemming tussen die partye wees;<br />

b) Die sluit van die kontrak, die werk wat gelewer moet word, en die doel van die twee partye wat<br />

die kontrak sluit, moet geldig wees;<br />

c) Die partye moet bevoeg wees om die kontrak te sluit, m.a.w. „n minderjarige moet deur „n ouer<br />

of voog bygestaan word. Dit impliseer dus dat geen persoon onder die ouderdom van 15 jaar<br />

„n dienskontrak mag sluit nie, derhalwe die algemene verbod op die indiensname van kinders<br />

onder die ouderdom van 15 jaar.<br />

d) Die uitvoering van die kontrak moet moontlik wees wanneer die kontrak gesluit word.


Vervolgens kort kommentaar op drie baie belangrike aspekte wat beslis in die diensooreenkoms/kontrak<br />

aangespreek moet word:<br />

Vergoeding:<br />

Dit is belangrik om op vergoeding ooreen te kom asook om die werk wat verrig moet word baie<br />

duidelik aan te dui. Daarom is dit dan ook van belang dat daar „n posbeskrywing vir „n spesifieke pos<br />

ontwikkel en aan die betrokke werknemer gekommunikeer word. „n Eensydige verandering van so „n<br />

posbeskrywing deur die Werkgewer sonder die insette en instemming van „n werknemer staan dus die<br />

moontlikheid om as kontrakbreuk gesien te word.<br />

Dienstydperk en proeftydperk:<br />

Die partye mag op „n vasgestelde termyn vir die kontrak ooreenkom, bv. „n dienstydperk van 1 jaar.<br />

„n Dienskontrak kan ook vir „n onbepaalde termyn (d.w.s. permanent) ooreengekom word. Dit is<br />

krities belangrik dat die kontrakperiode baie duidelik in die dokument uiteengesit word. Terselfdertyd<br />

kan „n Werkgewer van „n nuut aangestelde Werknemer vereis om „n proeftydperk suksesvol te voltooi<br />

alvorens die aanstelling van so „n Werknemer bekragtig sal word. Die doel van so „n proefperiode is<br />

om aan die Werkgewer „n redelike geleentheid te bied om die werksprestasie van die Werknemer te<br />

evalueer. Die proeftydperk moet egter vooruit bepaal word en moet van „n redelike duur wees. Die<br />

lengte van die proeftydperk moet bepaal word met verwysing na die aard van die werk en die tyd wat<br />

dit die Werknemer sal neem om die Werkgewer se verwagte prestasiestandaarde te bereik. Nie net<br />

moet die Werknemer se prestasie geëvalueer word nie, maar behoort die Werkgewer ook aan die<br />

Werknemer die nodige ondersteuning in die vorm van onderrig, opleiding, leiding of berading<br />

gedurende hierdie tydperk te verskaf ten einde die Werknemer in staat te stel om bevredigende diens te<br />

lewer.<br />

Veilige werksomstandighede:<br />

Die Werkgewer het „n verpligting om „n gesonde en veilige werksomgewing te skep en in stand te<br />

hou. Dit behoort ook as sulks in die dienskontrak uiteengesit te word. Terselfdertyd het die<br />

Werkgewer ook „n verantwoordelikheid om die nodige beskermende klere en/of toerusting beskikbaar<br />

te stel waar die veiligheid en/of gesondheid van die Werknemer in gedrang kan kom. Die Werknemer<br />

het insgelyks „n verantwoordelikheid om die gesondheids- en veiligheidstandaarde van die Werkgewer<br />

te alle tye te eerbiedig en enige probleme in dié verband aan die Werkgewer te rapporteer.<br />

Bogenoemde is slegs enkele van die aspekte wat in detail binne die dienskontrak gehanteer behoort te<br />

word. Deur nie aan hierdie aspekte aandag te gee nie, skep „n risiko vir die Werkgewer wat onnodig is<br />

en liefs vermy behoort te word.<br />

VIR BYSTAND EN/OF ADVIES RAKENDE ENIGE ARBEIDSAANGELEENTHEID,<br />

SKAKEL DR. LEON BOSMAN GERUS BY SELFOON:<br />

083-414-5679 OF e-pos: labosman@telkomsa.net<br />

9.


10.<br />

WERK MET FEITE TERWYL PERSEPSIES WERKLIKHEDE DRYF<br />

- Deidré Eigelaar, Achtervlei, Piketberg<br />

In `n gesprek oor persepsies noem my vriendin Annalies dat dit verstommend is hoe kinders, wat in<br />

dieselfde huis grootword, met een ma en pa, kinderjare en gebeurtenisse so anders kan beleef en<br />

onthou. In haar geval voel haar sus se belewenisse so al asof sy van `n ander huishouding praat en<br />

herken sy nie eens die insidente nie. Haar sus het haar grootword jare as traumaties beleef met klomp<br />

negetiewe herinneringe, terwyl sy net ongeklompliseerde en vrolike kinderjare onthou!<br />

Persepsies dryf die werklikheid…in so `n mate dat feite ondergeskik raak aan wat persone ervaar. Die<br />

boek van Gabriel Garcia Marques, 100 years of Solitude, beskryf die eerste fliek ervarings van die<br />

mense in die boek as volg: “they became indignant over the living images that the prosperous<br />

merchant Bruno Crespi projected in the theatre with the lion-head ticket windows, for a character who<br />

had died and was buried in one film and for whose misfortunes tears of affliction had been shed would<br />

reappear alive and transformed into an Arab in the next one. The audience, who paid two cents apiece<br />

to share the difficulties of the actors, would not tolerate that outlandish fraud and they broke up the<br />

seats. The Mayor, at the urging of Bruno Crespi, explained in a proclamation that the cinema was a<br />

machine of illusion that did not merit the emotional outburst of the audience. With that discouraging<br />

explanation many felt they had been victims of some new and showy gypsy business and they decided<br />

not to return to the movies, considering that they had already had too many troubles of their own to<br />

weep over the acted-out misfortunes of imaginary beings.” Laasgenoemde beskryf eenvoudige mense<br />

van Columbië se dorpie Macondo. Helaas is die proses wat gebeur met die kyk van beelde nog<br />

presies dieselfde en raak die verbeeldingsvlugte van die beelde wat ons daagliks deur die media in al<br />

sy vorme gevoer word, mense nog presies dieselfde maniere. Die menslike onderbewussyn het geen<br />

sin vir humor nie en wat ons sien deur die vensters van ons siel word deur ons brein gevoer en na die<br />

onderbewussyn geneem as `n waarheid. Die probleme van die akteurs, die trauma van SABC, CNN<br />

en SkyNews word via die „masjien van illusie‟ ook die kyker se probleme en die kyker se trauma, met<br />

emosies wat onwillekeurig vloei. Al verskil tussen vandag en die mense van Gracia se boek is ons<br />

sofistikasie en die ingeperkte vermoë om ons emosies tydelik te onderdruk – maar die emosies wat die<br />

beelde meebring word alles gestoor in die onderbewussyn!<br />

Die Donker Middeleeue was gekenmerk deur `n tekort aan inligting en die feit dat kennis net tot die<br />

uitgesoektes beperk was. Klaarblyklik gaan die wêreld weer nou in `n periode soortgelyk aan die<br />

Donker Middeleeue. Die verskil is dat die krisis nou `n onvermoë tot die ontsluiting van inligting is.<br />

Inligting wat nou net te veel is om te hanteer, met werkers se onvermoë om sinvol met die inligting om<br />

te gaan en `n onvermoë om feite van perspesies te skei. Die nuwe generasies van die negentigs en die<br />

nuwe millenium het `n baie beperkte algemene en diepte kennis met `n totale onvermoë om inligting<br />

sinvol te ontleed en aan te wend. Tussen die aandagafleibaarheid van die Blackberry generasie raak<br />

analitiese denkers skaars en word alles geëvalueer volgens die onmiddellike bevrediging van die<br />

sintuie! Die onderskeiding tussen die waarheid en die leuen raak al moeiliker en feite en persepsies<br />

word gereken as dieselfde ding, met katastrofiese gevolge vir elke fasset van die burgerlike<br />

samelewing. Soos koerante, politici, amptenary en advertensies met feite omgaan en met denke<br />

smokkel is skreiend, dan praat ek nie eens van facebook, twitter en die ander sosiale media se impak<br />

nie. Die braaksels van die media‟s word so aan die burgery opgedis, dat dit as gourmet disse verslind<br />

word en daar `n braaksel verslawing is wat die norm word…


11.<br />

Die effek wat dié verslawing in die toekoms op gemeenskappe en beskawings gaan hê, is nog<br />

onbekend. Die vermoë om krities te kyk, inligting te evalueer en te analiseer is nie meer `n norm nie.<br />

Persepsies dryf werklikhede met emosies as die sneller. Jonathan Jansen het so jaar of wat `n<br />

artikel geskryf met die opskrif „Wat het geword van skaamte?‟. Dit het my aangegryp, want Suid-<br />

Afrika word toenemend `n emosie gedrewe land, die deursnee landsburger het nie `n saak met die<br />

waarheid nie en ons leiers is selfbehepte klonte met baie min ergenis met die langtermyn toekoms van<br />

die burgers van Suid-Afrika. Skaamte, as jy roekeloos omgaan met die waarheid, is in baie gevalle nie<br />

eens meer `n herkenbare emosie nie.<br />

Die Human Rights Watch verslag is tipies en tekenend van ons tyd. Sonder wetenskaplike inslag word<br />

emosie gedrewe eensydige persepsies as feite die wêreld ingestuur. My skoolvriend se pa, Oom John<br />

Muir, het my geleer dat elke saak drie kante het: myne, joune en die waarheid. Met dié wysheid as<br />

agtergrond is die verslag slegs die een kant van `n saak, maar is dit roekeloos vir ons land, vir die<br />

bedrywe wat afgekraak word en speel die verslag in die guns van die wyn- en vrugtebedrywe se<br />

kompetisie. Supermarkte is nie regtig in lande se politieke en sosio-maatskaplike kwessies<br />

geïnteresseerd nie. Sommige supermarkte se ekonomiese skaal is groter as die Afrika kontinent se<br />

ekonomie in totaliteit en indien die ongemak te hoog raak, gaan soek die supermarkte net kontinue<br />

verskaffers in `n ander land. Soos gewoonlik is die partye wat aan die korste end trek nie die<br />

verslagskrywers nie.<br />

Soos Annalies verstom gestaan het oor haar sus se belewing van hul kinderdae en hoe dramaties<br />

verskillend hul dit beleef het - so is die lewe en daarom is dit belangrik om met feite te werk en die<br />

vermoë om weg te staan van emosies so onontbeerlik is. Ons geliefde land is “a country at war with<br />

itself”. Indien Suid-Afrika nie `n Visie 2030 gaan kry nie, gaan die verslae soos die Human Rights<br />

verslag heeltyd ons oog van die noodsaaklike dinge soos werkskepping, bou aan die ekonomie,<br />

skoling aan kinders en al die ander noodsaaklike dinge weghou. Soos in die verhaal van Marques se<br />

boek gaan dit nie help om die stoele van die flieksaal af te breek omdat `n mens emosioneel raak nie,<br />

maar om te weet dat die akteurs in die verhaal môre weer `n ander rol speel en die geheim is om te<br />

fokus op dit wat belangrik is en `n verskil gaan maak. Hierdie land, en ook die vrugte- en<br />

wynbedrywe, kort `n Visie 2030 sodat Suid-Afrikaners kan begin fokus op die toekoms en nie<br />

terugkyk na `n verspeelde jeug nie – te veel jare is vermors deur te ploeter in die verlede. Die aksie<br />

gaan egter nie van die tenderpreneurs of politieke soustreinryers af kom nie, hul het te veel om te doen<br />

met hul kitsrykdom…dit gaan die burgery se taak raak. Soos Tim du Plessis in Sondag, 4 September<br />

2011 gesê het: dit is `n koppige land dié met `n wil van sy eie. Alhoewel ek meer dink dit is die<br />

voetsoldate wat koppig is…laat ons koppig bly en fokus op die feite!<br />

‘n Geveg word nooit gewen deur ‘n twis nie<br />

Dit kan slegs gewen word deur oorreding<br />

- Bertie van der Merwe


12.<br />

GREEK CANNED APRICOT PRODUCTION<br />

GREEK CANNED APRICOT PRODUCTION WILL CONTINUE TO DECLINE THIS SEASON, FOLLOWING<br />

THE TREND OF THE PAST TWO YEARS, WHILE HIGHER SUGAR, TINPLATE AND FUEL PRICES WILL<br />

PUSH UP PRODUCTION COSTS. AROUND FIVE COMPANIES ARE PLANNING ON CANNING<br />

APRICOTS THIS YEAR. THE QUALITY OF THE FRUIT IS SAID TO BE GOOD, ALTHOUGH FINAL<br />

PRODUCTION WILL BE LOWER THAN 500 000 CASES (A2,5).<br />

- FOODNEWS<br />

JAARLIKSE BOOMOPNAME<br />

DIE JAARLIKSE BOOM- EN STOKOPNAME (TAFEL- EN DROOGDRUIWE) VIR 2011 IS REEDS AAN U<br />

GEPOS. DIE KORREKTE INLIGTING IS VAN UITERSTE BELANG VIR DIE BEDRYF SE BEPLANNING.<br />

KORTTERMYN, ASOOK LANGTERMYN BESLUITE WORD OP HIERDIE INLIGTING GEMAAK. DIT IS „N<br />

GESAMENTLIKE OPNAME DEUR DIE ONDERSKEIE VRUGTE PRODUSENTE VERENIGINGS, WAT OP<br />

EEN REKENAARDRUKSTUK VERSKYN. DIE DATABASIS WORD GESAMENTLIK HANTEER OM DIT<br />

KOSTE EFFEKTIEF TE MAAK, MAAR OOK OM DIE AANTAL VRAELYSTE AAN DIE PRODUSENT TE<br />

VERMINDER EN TE VEREENVOUDIG. U SAMEWERKING MET DIE INVUL EN TERUGSTUUR VAN DIE<br />

OPNAME WORD WAARDEER!<br />

CALIFORNIAN CANNED PEACHES<br />

THE CALIFORNIA CANNING PEACH ASSOCIATION HAS RATIFIED A 2011 PRICE AGREEMENT.<br />

THE $291 PER SHORT TON REPRESENTS A 1,4% INCREASE OVER THE PREVIOUS YEAR. THE<br />

ESTIMATED CROP IS 417 067 SHORT TONS WHICH REPRESENTS A 3% DECREASE ON THE<br />

PREVIOUS YEAR (0,9 METRIC TONS = 1 SHORT TON).<br />

- PEACH FUZZ<br />

SPANISH APRICOT CROP<br />

SPAIN‟S PROCESSING APRICOT HARVEST THIS YEAR HAS BEEN DESCRIBED AS A “TOTAL<br />

DISASTER” BY SOURCES IN THE INDUSTRY, WHILE FEWER PEACHES ARE EXPECTED TO GO FOR<br />

CANNING DUE TO PULLED TREES AND WEATHER DAMAGE.<br />

- FOODNEWS

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!