inhoudsopgawe - Canning Fruit Producers Association
inhoudsopgawe - Canning Fruit Producers Association
inhoudsopgawe - Canning Fruit Producers Association
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
NR<br />
NO 200 SEPTEMBER 2011<br />
INHOUDSOPGAWE - CONTENTS BLADSY / PAGE<br />
BESONDERE MYLPAAL VIR KRAT 2<br />
CANNING INDUSTRY REPORT - SUPERCAN 3 <br />
FINALE TONNEMAAT VAN DIE 2010/2011 SEISOEN 4<br />
DIE HANTERING VAN NUWE PERSKE KULTIVARS 5<br />
CHEMIESE SPUITSTOWWE VIR NUWE SEISOEN 6<br />
STRATEGIESE BEPLANNINGSESSIE 6<br />
VRUGTEVLIEG MONITERING EN BEHEER 7<br />
GREEK CANNING INDUSTRY 7<br />
BASIESE VEREISTES VAN DIE DIENSKONTRAK 8<br />
WERK MET FEITE TERWYL PERSEPSIES WERKLIKHEDE DRYF 10<br />
PITTE IN DIE BOS / FRUIT BITS 12<br />
NUUSBRIEF uitgegee deur die NEWSLETTER issued by the<br />
INMAAKVRUGTE PRODUSENTE VERENIGING CANNING FRUIT PRODUCERS’ ASSOCIATION<br />
Hoofstraat 258 258 Main Street<br />
Posbus 414 P O Box 414<br />
PAARL 7620 PAARL 7620<br />
TELEFOON: 021-8721401 TELEPHONE: 021-8721401<br />
FAKSIMILEE: 021-8722675 FAX: 021-8722675<br />
E-pos: inmaak@mweb.co.za Web page: http://www.canningfruit.co.za<br />
REDAKTEUR / EDITOR : WIEHAHN VICTOR<br />
Reproduction of articles from this Newsletter to acknowledge DIE KRAT and author.<br />
Herdruk van artikels in hierdie Nuusbrief moet DIE KRAT en die skrywer erken.<br />
__________________________________________________________________________________
2.<br />
BESONDERE MYLPAAL VIR KRAT<br />
As Nuusbrief vir sy produsente is hierdie uitgawe van die KRAT ‘n besondere mylpaal vir die<br />
Vereniging: KRAT NR 200. Vir 35 jaar word nuus en inligting aan die Inmaakvrugteprodusent<br />
deurgegee deur middel van die KRAT. Die Vereniging gebruik die Nuusbrief as een van die<br />
hulpmiddele om sy produsent ingelig te hou oor aangeleenthede in die Bedryf.<br />
KRAT kan ook elektronies gelees word by: www.canningfruit.co.za<br />
HOEKPALE OOR JARE<br />
1951 - Stigting van die Appelkooskwekersvereniging by ‘n vergadering op die plaas La<br />
Plaisante te Wolseley<br />
1953 - Stigting van die Perskekwekersvereniging<br />
1954 - Samestelling van dié twee Verenigings en die Appelkoos- en Perskevereniging<br />
kom tot stand<br />
1967 - Stigting van die Inmaakappelkoos- en Perskeraad<br />
1969 - Inmaakpeerprodusente word lede van die APKV<br />
1976 -<br />
1985 -<br />
1993 -<br />
1997 -<br />
1997 -<br />
2003 -<br />
Eerste uitgawe van die APKV Nuusbrief DIE KRAT<br />
KRAT NR 50<br />
KRAT NR 100<br />
Inmaakvrugteraad word saam met talle bemarkingsrade toegemaak en APKV<br />
neem produsente funksies oor<br />
2011 - KRAT NR 200<br />
Die APKV verander sy naam na Inmaakvrugte Produsente Vereniging (IPV)<br />
Die Vereniging word 50 jaar oud<br />
TONNEMAAT OOR JARE<br />
JAAR TAAIPITPERSKES APPELKOSE BON CHRETIEN PERE<br />
1954/1955 26023 22493 -<br />
1959/1960 45134 19586 -<br />
1964/1965 91841 26203 38490<br />
1974/1975 122119 15360 46423<br />
1979/1980 137552 24179 52257<br />
1989/1990 87167 36530 57515<br />
1999/2000 107026 38708 58776<br />
2005/2006 159064 53944 87830<br />
2010/2011 153972 35431 98733<br />
GELUKWENSE AAN DIE KRAT!!
3.<br />
WHO CAN YOU RELY ON ANYTIME?<br />
SUPER CAN. The name that says<br />
“I can do anything”<br />
We are proud to announce the launch of our SUPERCAN generic marketing campaign that aims to<br />
increase the demand for South African canned fruit and thereby grow the industry and associated job<br />
opportunities.<br />
The SUPERCAN campaign has been formulated to remind consumers how versatile, convenient and<br />
nutritious canned fruit can be. The campaign emphasizes that this super food is an everyday treat<br />
that can be used straight from the can or in numerous sweet or savoury recipes.<br />
to promote South African canned fruit<br />
The key objectives are:<br />
to increase awareness of canned fruit;<br />
to generate sustained growth in the canned fruit<br />
consumption;<br />
to change negative perceptions, real or imagined<br />
about canned fruit;<br />
to enhance consumer mindsets by ingraining its<br />
positive features and benefits;<br />
SUPERCAN is supported by the PPP <strong>Fruit</strong> <strong>Canning</strong> Initiative Project and the Department of Trade &<br />
Industry. Our key participating partners are SAFVCA, CFPA, Langeberg & Ashton Foods, Rhodes Food<br />
Group, Dining In/Denny and Nampak.<br />
Our campaign extends across a number of marketing initiatives. In the print media, you can find us in<br />
several of your favourite magazines, namely True Love, Sarie, Fair Lady, Food & Home, Rooi Rose,<br />
Your Family, SA Garden & Home – to mention but a few. Tune into television – Kyknet and Home<br />
Channel – to view our advert and some exciting cooking features.<br />
Visit our SUPERCAN website on www.supercan.co.za for interesting news, views and delicious<br />
recipes using canned fruit.<br />
”You can taste the goodness, anytime!”<br />
For further information and details, contact Jill Atwood-Palm at SAFVCA: 021-8711308 or jill@safvca.co.za.
4.<br />
FINALE TONNEMAAT VAN 2010/2011 SEISOEN<br />
Die finale tonnemaat van appelkose, taaipitperskes en pere vir die 2010/2011 seisoen verwerk in vergelyking<br />
met die vorige vier jaar, word in die onderstaande tabel gegee. Die tonnemaat, wat in die vars- en droogbedryf<br />
gebruik is, word geskat om die totale tonnemaat te bereken.<br />
Gedurende Oktober 2010 was die geskatte oes vir die 2010/2011 seisoen as volg:<br />
Appelkose .……………. 38 600 ton<br />
Taaipitperskes ……….. 162 000 ton<br />
Bon Chretien pere …… 100 000 ton<br />
Dit is dus duidelik dat in al drie vrugsoorte die finale oes kleiner was as die geskatte oes.<br />
Bulida appelkose het sy duidelike tendens van aan- en afjaar voortgesit, terwyl taaipitperskes die swakste jaar in<br />
vyf jaar gehad het.<br />
VRUGSOORT 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011<br />
BULIDA APPELKOSE<br />
Ingemaak<br />
Sap en Pulp<br />
Sub-Totaal<br />
Vars<br />
Gedroog<br />
TOTAAL<br />
TAAIPITPERSKES<br />
Ingemaak<br />
Sap en Pulp<br />
Sub-Totaal<br />
Vars<br />
Gedroog<br />
TOTAAL<br />
BON CHRETIEN PERE<br />
Ingemaak<br />
Sap en Pulp<br />
Sub-Totaal<br />
Vars: Plaaslik<br />
Gedroog<br />
TOTAAL<br />
Uitvoer<br />
25384<br />
7954<br />
33338<br />
800<br />
800<br />
34938<br />
100921<br />
25409<br />
126330<br />
26000<br />
10000<br />
162330<br />
52438<br />
10558<br />
62996<br />
5000<br />
23750<br />
5000<br />
96746<br />
38898<br />
12300<br />
51198<br />
800<br />
800<br />
52798<br />
97835<br />
28105<br />
125940<br />
25000<br />
9000<br />
159940<br />
51703<br />
13652<br />
65355<br />
4000<br />
29000<br />
4500<br />
102855<br />
31190<br />
11123<br />
42313<br />
800<br />
800<br />
43913<br />
95481<br />
27751<br />
123232<br />
24000<br />
9000<br />
156232<br />
45467<br />
16613<br />
62080<br />
3000<br />
30257<br />
4000<br />
99337<br />
BRON: INMAAKVRUGTE PRODUSENTE VERENIGING<br />
35438<br />
11754<br />
47192<br />
800<br />
1500<br />
49492<br />
99119<br />
21396<br />
120515<br />
26000<br />
10000<br />
156515<br />
51190<br />
13790<br />
64980<br />
3000<br />
28000<br />
4000<br />
99980<br />
24938<br />
8193<br />
33131<br />
800<br />
1500<br />
35431<br />
88559<br />
29413<br />
117972<br />
26000<br />
10000<br />
153972<br />
41924<br />
18809<br />
60733<br />
4000<br />
30000<br />
4000<br />
98733
5.<br />
DIE HANTERING VAN NUWE PERSKE<br />
KULTIVARS<br />
OM OPTIMALE DRAG<br />
TE VERSEKER<br />
Die nuwe perske kultivars het sterk basale eienskappe met rame wat redelik styf en regopgroeiend is. Lote se<br />
groei is geneig om nou hoeke met die rame te vorm. Cascade, Fantasy, Supreme en Golden Pride kan met<br />
Sandvliet vergelyk word, terwyl Fiesta Gold en Autumn Crunch met Keisie se groeiwyse vergelyk word.<br />
Die nouer boomvorm leen die nuwe kultivars tot hoër digtheid aanplantings van 1100 tot 1700 bome per<br />
hektaar. Dit gee hoër inkomste in die beginjare en eenvoudiger en meer arbeidsvriendelike bome.<br />
Plantwydtes kan van 3,5 tot 4,5 meter tussen rye en in die ry van 1,5 tot 2 meter wissel. „n Stutstelsel is<br />
wenslik om jong bome te manipuleer en is dit veral belangrik vir vinnige raamgroei in winderige<br />
omstandighede. Swak groei en wind maak bome meer basaal dominant.<br />
Die nuwe onderstamme wat saailinge vervang, gee beslis beter groei en opbrengste. Hulle is egter grond en<br />
area sensitief en die regte keuse moet gemaak word.<br />
Ongeag die opleistelsel moet sylote in die eerste jaar tot op „n hoogte van 80 sentimeter kort gehou word<br />
deur die groeipunte een tot twee keer te top om basale groei te vertraag. Bokant hierdie hoogte moet lote<br />
met wye hoeke gelos word om ongehinderd te groei. Hierdie lote sal die eerste oes dra. Sytakke moet eers<br />
in die tweede seisoen op „n minimum hoogte van 70 sentimeter gebou word. Geen skerphoekige of<br />
sterkgroeiende lote moet gebuik word nie. Sterkgroeiende lote moet voor Desember effens teruggesny word<br />
om groei te vertraag. Omdat sytakke vinniger as die leiers verdik, moet hulle vir die eerste drie jaar nie<br />
dikker as een-derde van die hoofstam wees nie. Eers wanneer volle boomhoogte bereik is, kan sytakdikte tot<br />
die helfte van die hooftak toegelaat word. Spasiëring van sytakke is baie belangrik om oorskaduwing van<br />
nuwe groei te voorkom. Takke reg bo mekaar moet liefs „n spasie van nie minder as 40 sentimeter kry.<br />
Dit is belangrik dat in die tweede jaar elke loot van 15 sentimeter en langer ten minste een vrug moet dra.<br />
Dit moedig groei aan (wortelstimulering) en verhoed dat lote te dik raak. Vir die eerste drie tot vier jaar sal<br />
genoeg lote uit die leiers groei. Dit is egter noodsaaklik om vanaf die derde jaar goed geplaaste lote te<br />
ontwikkel vir toekomstige sytakke, wat dan toekomstige jare se lote moet produseer. Kultivars byv. Fantasy<br />
en Supreme se rame raak later kaal en dan is produksie afhanklik van die sytakke.<br />
Somersnoei by alle kultivars moet net tot sterk regop lote beperk wees. Moenie wintersnoei in die somer<br />
doen nie. Die klem moet op goeie lighuishouding wees. In die winter moet lighuishouding voorkeur kry.<br />
Die aantal lote wat gelaat word vir die oes, sal afhang van boomvolume en dravermoë. Spasiëring is<br />
belangrik om nie toekomstige lootgroei te benadeel nie. Die aantal lote wat gelos word vir drag, moet tussen<br />
vier en nie meer as agt per sentimeter stamomtrek wees nie. Nog „n beter metode is om die aantal vrugte<br />
volgens uitdun riglyne te tel en daarvolgens die snoei aan te pas. Vir draende bome moet ten minste tien<br />
vrugte per sentimeter stamomtrek gelaat word. Beter praktyke en onderstamme kan tot vyftien gelaat word.<br />
Eerste uitdun kan op variëteite, wat swaar set, gedoen word deur die knoppies bo of onder of albei uit te vryf<br />
tussen knopswel en pienkblom. Voordele is dat dit goedkoper is as latere uitdun en dat die boom baie<br />
energie spaar, wat in lootgroei en vruggrootte gesien kan word. Vruguitdunning moet so vroeg as moontlik<br />
gedoen word om boomenergie te spaar. Sommige geilboorde en warmhellings het partykeer „n natuurlike<br />
speen waarvoor toegelaat moet word.<br />
Die goue reël is om die boom so met vrugte te laai dat daar genoegsame groei sal wees vir die volgende oes.<br />
Konstante oorladings lei uiteindelik tot lae tonnemate.<br />
Johan Joubert – Raadgewende Pomoloog
6.<br />
CHEMIESE SPUITSTOWWE<br />
VIR NUWE SEISOEN<br />
Die maksimum residu limiete (MRL) en voorgestelde onthoudingsperiode vir die gebruik van<br />
chemiese spuitstowwe vir die 2011/20112 siesoen word in die Vereniging se dokumet Nr<br />
25/2011 omskryf. Hierdie dokument is op die Vereniging se webwerf:<br />
www.canningfruit.vco.za beskikbaar en sal ook deur die verwerkers aan produsente<br />
gekommunikeer word. Maak ook seker dat u chemiese spuitstof konsultant volgens die<br />
opgegradeerde dokument aanbevelings doen.<br />
Enkele nuwe handelsname van chemiese spuitmiddels is op die lys geplaas, terwyl daar ook<br />
bykomende chemiese produkte beskikbaar is. In die geval van Endosulfan sal die middel slegs<br />
tot in April 2012 gebruik mag word. Die lys is met die hulp van die chemiese spuitstofbedryf<br />
opgegradeer en op datum gebring met die vereistes van die internasionale kopers. Die lys is<br />
dan ook die strengste vereistes tussen Europa en Suid-Afrikaanse standaarde.<br />
Die Inmaakvrugtebedryf sal die komende seisoen weer eens van Hearshaw and Kinnes<br />
Analytical Laboratory te Kaapstad gebruik maak vir chemiese spuitstofontledings. Die<br />
Laboratorium toets vir die volledige reeks van beskikbare chemiese middels en gebruik die<br />
gewone GC, asook die LCMSMS masjiene vir ontledings. Daar word ook addisioneel vir<br />
Dithiocarbamates getoets. Verder sal die Bedryf vir Swaarmetale toets by Bemblab te<br />
Somerset Wes.<br />
Soos in die verlede word produsente se ernstige aandag gevra vir die veilige en regte gebruik<br />
van chemiese spuitmiddels vir die beheer van siektes en plae op vrugtebome. Die bedryf het<br />
„n trotse rekord vir die verantwoordelike gebruik van spuitmiddels en moet dit handhaaf.
7.<br />
VRUGTEVLIEG MONITERING EN BEHEER<br />
Tydens die Vereniging se Tegniese Inligtingsdag te Robertson het Tom Labuschagne van Chempac „n<br />
insiggewende lesing oor die monitoring en beheer van vrugtevlieg gegee. Hy is van mening dat die<br />
toename van vrugtevliegskade toegeskryf kan word aan:<br />
(1) Klimaatsverandering<br />
(2) Verlies aan breë spektrum insekdoders<br />
(3) Verlies aan chemiese spuitmiddels as dekbespuitings vir vrugtevlieg<br />
Die implikasie van die voorafgaande is dat die fokus met die beheer van vrugtevlieg weg is van<br />
skadebeperking na bevolkingsbestuur. Om die vrugtevlieg bevolking te bestuur, moet daar gemeet<br />
word, gesamentlik opgetree word, op alle fronte aangeval word en beheer betyds begin word.<br />
Vir suksesvolle beheer van vrugtevlieg stel hy voor:<br />
Moniteer hele jaar<br />
Onthou beheer in huistuine<br />
Beheer alternatiewe gashere (ook winter)<br />
Sanitasie van boorde<br />
Koördineer spat toedienings<br />
Begin spat betyds – moet nooit ophou nie<br />
Die volgende lokaas grond bespuiting word aanbeveel:<br />
Dosis: 1 liter proteïen lokaas per ha ongeag van tipe<br />
Volume: 20 – 50 liter per ha<br />
Druppel grootte: 1 – 4mm in deursnee (kopspeld kop)<br />
Wanneer: - Weekliks, area-wyd op dieselfde dag<br />
- Vroeg in oggend<br />
- Dwarsdeur die jaar – op groen plante<br />
Waar: - Onder blare beste (tafeldruiwe bokant troslyn)<br />
- Aanlokking nie verder as ongeveer 6 meter<br />
GREEK CANNING INDUSTRY<br />
Greek canned apricot production will continue to decline this season, following the trend of the past<br />
two years, while higher sugar, tinplate and fuel prices will push up production costs.<br />
Greece will produce a similar volume of canned peaches this year to 2010 despite a reduced output of<br />
raw material. But increased production costs will almost certainly result in higher selling prices for<br />
finished product this season, while the financial crisis in the country could also have an impact on the<br />
industry‟s access to credit. Raw material peach prices have increased by around 25% this year<br />
compared with the 2010 processing season.<br />
FOODNEWS
8.<br />
DISSIPLINE IN DIE WERKSPLEK:<br />
BASIESE VEREISTES VAN DIE DIENSKONTRAK<br />
Gedurende die afgelope tydperk is ek dikwels genader vir advies oor wat die basiese vereistes is<br />
waaraan „n Dienskontrak moet voldoen en wat die minimum inhoud van so „n ooreenkoms/kontrak<br />
moet wees om veral die Werkgewer te beskerm. Dit wil dus voorkom asof sommige Werkgewers<br />
steeds heelwat onseker is oor die aangeleentheid en dikwels skugter is om „n volledige dienskontrak<br />
aan Werknemers beskikbaar te stel.<br />
Die Wet op Basiese Diensvoorwaardes (Artikel 29) stel dit baie duidelik dat die Werkgewer „n<br />
verpligting het om aan die Werknemer die basiese besonderhede van diens beskikbaar te stel. Dit<br />
impliseer nie noodwendig „n dokument as dienskontrak nie, alhoewel die minimum voorwaardes van<br />
indiensneming in so dokument duidelik uiteengesit en aan die Werknemer verduidelik en beskikbaar<br />
gestel behoort te word.<br />
Dit is belangrik om in gedagte te hou dat alle Werkgewer/Werknemer verhoudinge sekere regte en<br />
verpligtinge bevat. Hierdie regte en/of verpligtinge – van toepassing op beide die Werkgewer en<br />
Werknemer – kom gewoonlik tot stand deur middel van „n mondelingse ooreenkoms tussen die twee<br />
partye, of „n stilswyende ooreenkoms, wat ontstaan as gevolg van „n werkspraktyk oor tyd of dit kan<br />
„n skriftelike ooreenkoms wees. Daar word egter sterk aanbeveel dat enige ooreenkoms met „n<br />
Werknemer eerder op skrif gestel en deur beide partye onderteken moet word. Sodoende word<br />
misverstande vermy en is beide die Werkgewer asook Werknemer van hulle onderskeie regte bewus.<br />
In die gedeelte wat volg, word „n aantal basiese vereistes van die dienskontrak uiteengesit:<br />
„n Dienskontrak is „n ooreenkoms tussen twee partye, naamlik die Werkgewer en Werknemer,<br />
waarvolgens die Werknemer sy dienste aan die Werkgewer beskikbaar stel in ruil vir „n vasgestelde<br />
en/of ooreengekome loon/salaris. Die Werkgewer verkry dan ook ingevolge hierdie ooreenkoms die<br />
reg om beheer oor die Werknemer uit te oefen en om oor die lewering van dienste toesig te hou. Die<br />
dienskontrak moet egter aan die volgende gemeenregtelike beginsels voldoen om geldig te wees:<br />
a) Daar moet ooreenstemming tussen die partye wees;<br />
b) Die sluit van die kontrak, die werk wat gelewer moet word, en die doel van die twee partye wat<br />
die kontrak sluit, moet geldig wees;<br />
c) Die partye moet bevoeg wees om die kontrak te sluit, m.a.w. „n minderjarige moet deur „n ouer<br />
of voog bygestaan word. Dit impliseer dus dat geen persoon onder die ouderdom van 15 jaar<br />
„n dienskontrak mag sluit nie, derhalwe die algemene verbod op die indiensname van kinders<br />
onder die ouderdom van 15 jaar.<br />
d) Die uitvoering van die kontrak moet moontlik wees wanneer die kontrak gesluit word.
Vervolgens kort kommentaar op drie baie belangrike aspekte wat beslis in die diensooreenkoms/kontrak<br />
aangespreek moet word:<br />
Vergoeding:<br />
Dit is belangrik om op vergoeding ooreen te kom asook om die werk wat verrig moet word baie<br />
duidelik aan te dui. Daarom is dit dan ook van belang dat daar „n posbeskrywing vir „n spesifieke pos<br />
ontwikkel en aan die betrokke werknemer gekommunikeer word. „n Eensydige verandering van so „n<br />
posbeskrywing deur die Werkgewer sonder die insette en instemming van „n werknemer staan dus die<br />
moontlikheid om as kontrakbreuk gesien te word.<br />
Dienstydperk en proeftydperk:<br />
Die partye mag op „n vasgestelde termyn vir die kontrak ooreenkom, bv. „n dienstydperk van 1 jaar.<br />
„n Dienskontrak kan ook vir „n onbepaalde termyn (d.w.s. permanent) ooreengekom word. Dit is<br />
krities belangrik dat die kontrakperiode baie duidelik in die dokument uiteengesit word. Terselfdertyd<br />
kan „n Werkgewer van „n nuut aangestelde Werknemer vereis om „n proeftydperk suksesvol te voltooi<br />
alvorens die aanstelling van so „n Werknemer bekragtig sal word. Die doel van so „n proefperiode is<br />
om aan die Werkgewer „n redelike geleentheid te bied om die werksprestasie van die Werknemer te<br />
evalueer. Die proeftydperk moet egter vooruit bepaal word en moet van „n redelike duur wees. Die<br />
lengte van die proeftydperk moet bepaal word met verwysing na die aard van die werk en die tyd wat<br />
dit die Werknemer sal neem om die Werkgewer se verwagte prestasiestandaarde te bereik. Nie net<br />
moet die Werknemer se prestasie geëvalueer word nie, maar behoort die Werkgewer ook aan die<br />
Werknemer die nodige ondersteuning in die vorm van onderrig, opleiding, leiding of berading<br />
gedurende hierdie tydperk te verskaf ten einde die Werknemer in staat te stel om bevredigende diens te<br />
lewer.<br />
Veilige werksomstandighede:<br />
Die Werkgewer het „n verpligting om „n gesonde en veilige werksomgewing te skep en in stand te<br />
hou. Dit behoort ook as sulks in die dienskontrak uiteengesit te word. Terselfdertyd het die<br />
Werkgewer ook „n verantwoordelikheid om die nodige beskermende klere en/of toerusting beskikbaar<br />
te stel waar die veiligheid en/of gesondheid van die Werknemer in gedrang kan kom. Die Werknemer<br />
het insgelyks „n verantwoordelikheid om die gesondheids- en veiligheidstandaarde van die Werkgewer<br />
te alle tye te eerbiedig en enige probleme in dié verband aan die Werkgewer te rapporteer.<br />
Bogenoemde is slegs enkele van die aspekte wat in detail binne die dienskontrak gehanteer behoort te<br />
word. Deur nie aan hierdie aspekte aandag te gee nie, skep „n risiko vir die Werkgewer wat onnodig is<br />
en liefs vermy behoort te word.<br />
VIR BYSTAND EN/OF ADVIES RAKENDE ENIGE ARBEIDSAANGELEENTHEID,<br />
SKAKEL DR. LEON BOSMAN GERUS BY SELFOON:<br />
083-414-5679 OF e-pos: labosman@telkomsa.net<br />
9.
10.<br />
WERK MET FEITE TERWYL PERSEPSIES WERKLIKHEDE DRYF<br />
- Deidré Eigelaar, Achtervlei, Piketberg<br />
In `n gesprek oor persepsies noem my vriendin Annalies dat dit verstommend is hoe kinders, wat in<br />
dieselfde huis grootword, met een ma en pa, kinderjare en gebeurtenisse so anders kan beleef en<br />
onthou. In haar geval voel haar sus se belewenisse so al asof sy van `n ander huishouding praat en<br />
herken sy nie eens die insidente nie. Haar sus het haar grootword jare as traumaties beleef met klomp<br />
negetiewe herinneringe, terwyl sy net ongeklompliseerde en vrolike kinderjare onthou!<br />
Persepsies dryf die werklikheid…in so `n mate dat feite ondergeskik raak aan wat persone ervaar. Die<br />
boek van Gabriel Garcia Marques, 100 years of Solitude, beskryf die eerste fliek ervarings van die<br />
mense in die boek as volg: “they became indignant over the living images that the prosperous<br />
merchant Bruno Crespi projected in the theatre with the lion-head ticket windows, for a character who<br />
had died and was buried in one film and for whose misfortunes tears of affliction had been shed would<br />
reappear alive and transformed into an Arab in the next one. The audience, who paid two cents apiece<br />
to share the difficulties of the actors, would not tolerate that outlandish fraud and they broke up the<br />
seats. The Mayor, at the urging of Bruno Crespi, explained in a proclamation that the cinema was a<br />
machine of illusion that did not merit the emotional outburst of the audience. With that discouraging<br />
explanation many felt they had been victims of some new and showy gypsy business and they decided<br />
not to return to the movies, considering that they had already had too many troubles of their own to<br />
weep over the acted-out misfortunes of imaginary beings.” Laasgenoemde beskryf eenvoudige mense<br />
van Columbië se dorpie Macondo. Helaas is die proses wat gebeur met die kyk van beelde nog<br />
presies dieselfde en raak die verbeeldingsvlugte van die beelde wat ons daagliks deur die media in al<br />
sy vorme gevoer word, mense nog presies dieselfde maniere. Die menslike onderbewussyn het geen<br />
sin vir humor nie en wat ons sien deur die vensters van ons siel word deur ons brein gevoer en na die<br />
onderbewussyn geneem as `n waarheid. Die probleme van die akteurs, die trauma van SABC, CNN<br />
en SkyNews word via die „masjien van illusie‟ ook die kyker se probleme en die kyker se trauma, met<br />
emosies wat onwillekeurig vloei. Al verskil tussen vandag en die mense van Gracia se boek is ons<br />
sofistikasie en die ingeperkte vermoë om ons emosies tydelik te onderdruk – maar die emosies wat die<br />
beelde meebring word alles gestoor in die onderbewussyn!<br />
Die Donker Middeleeue was gekenmerk deur `n tekort aan inligting en die feit dat kennis net tot die<br />
uitgesoektes beperk was. Klaarblyklik gaan die wêreld weer nou in `n periode soortgelyk aan die<br />
Donker Middeleeue. Die verskil is dat die krisis nou `n onvermoë tot die ontsluiting van inligting is.<br />
Inligting wat nou net te veel is om te hanteer, met werkers se onvermoë om sinvol met die inligting om<br />
te gaan en `n onvermoë om feite van perspesies te skei. Die nuwe generasies van die negentigs en die<br />
nuwe millenium het `n baie beperkte algemene en diepte kennis met `n totale onvermoë om inligting<br />
sinvol te ontleed en aan te wend. Tussen die aandagafleibaarheid van die Blackberry generasie raak<br />
analitiese denkers skaars en word alles geëvalueer volgens die onmiddellike bevrediging van die<br />
sintuie! Die onderskeiding tussen die waarheid en die leuen raak al moeiliker en feite en persepsies<br />
word gereken as dieselfde ding, met katastrofiese gevolge vir elke fasset van die burgerlike<br />
samelewing. Soos koerante, politici, amptenary en advertensies met feite omgaan en met denke<br />
smokkel is skreiend, dan praat ek nie eens van facebook, twitter en die ander sosiale media se impak<br />
nie. Die braaksels van die media‟s word so aan die burgery opgedis, dat dit as gourmet disse verslind<br />
word en daar `n braaksel verslawing is wat die norm word…
11.<br />
Die effek wat dié verslawing in die toekoms op gemeenskappe en beskawings gaan hê, is nog<br />
onbekend. Die vermoë om krities te kyk, inligting te evalueer en te analiseer is nie meer `n norm nie.<br />
Persepsies dryf werklikhede met emosies as die sneller. Jonathan Jansen het so jaar of wat `n<br />
artikel geskryf met die opskrif „Wat het geword van skaamte?‟. Dit het my aangegryp, want Suid-<br />
Afrika word toenemend `n emosie gedrewe land, die deursnee landsburger het nie `n saak met die<br />
waarheid nie en ons leiers is selfbehepte klonte met baie min ergenis met die langtermyn toekoms van<br />
die burgers van Suid-Afrika. Skaamte, as jy roekeloos omgaan met die waarheid, is in baie gevalle nie<br />
eens meer `n herkenbare emosie nie.<br />
Die Human Rights Watch verslag is tipies en tekenend van ons tyd. Sonder wetenskaplike inslag word<br />
emosie gedrewe eensydige persepsies as feite die wêreld ingestuur. My skoolvriend se pa, Oom John<br />
Muir, het my geleer dat elke saak drie kante het: myne, joune en die waarheid. Met dié wysheid as<br />
agtergrond is die verslag slegs die een kant van `n saak, maar is dit roekeloos vir ons land, vir die<br />
bedrywe wat afgekraak word en speel die verslag in die guns van die wyn- en vrugtebedrywe se<br />
kompetisie. Supermarkte is nie regtig in lande se politieke en sosio-maatskaplike kwessies<br />
geïnteresseerd nie. Sommige supermarkte se ekonomiese skaal is groter as die Afrika kontinent se<br />
ekonomie in totaliteit en indien die ongemak te hoog raak, gaan soek die supermarkte net kontinue<br />
verskaffers in `n ander land. Soos gewoonlik is die partye wat aan die korste end trek nie die<br />
verslagskrywers nie.<br />
Soos Annalies verstom gestaan het oor haar sus se belewing van hul kinderdae en hoe dramaties<br />
verskillend hul dit beleef het - so is die lewe en daarom is dit belangrik om met feite te werk en die<br />
vermoë om weg te staan van emosies so onontbeerlik is. Ons geliefde land is “a country at war with<br />
itself”. Indien Suid-Afrika nie `n Visie 2030 gaan kry nie, gaan die verslae soos die Human Rights<br />
verslag heeltyd ons oog van die noodsaaklike dinge soos werkskepping, bou aan die ekonomie,<br />
skoling aan kinders en al die ander noodsaaklike dinge weghou. Soos in die verhaal van Marques se<br />
boek gaan dit nie help om die stoele van die flieksaal af te breek omdat `n mens emosioneel raak nie,<br />
maar om te weet dat die akteurs in die verhaal môre weer `n ander rol speel en die geheim is om te<br />
fokus op dit wat belangrik is en `n verskil gaan maak. Hierdie land, en ook die vrugte- en<br />
wynbedrywe, kort `n Visie 2030 sodat Suid-Afrikaners kan begin fokus op die toekoms en nie<br />
terugkyk na `n verspeelde jeug nie – te veel jare is vermors deur te ploeter in die verlede. Die aksie<br />
gaan egter nie van die tenderpreneurs of politieke soustreinryers af kom nie, hul het te veel om te doen<br />
met hul kitsrykdom…dit gaan die burgery se taak raak. Soos Tim du Plessis in Sondag, 4 September<br />
2011 gesê het: dit is `n koppige land dié met `n wil van sy eie. Alhoewel ek meer dink dit is die<br />
voetsoldate wat koppig is…laat ons koppig bly en fokus op die feite!<br />
‘n Geveg word nooit gewen deur ‘n twis nie<br />
Dit kan slegs gewen word deur oorreding<br />
- Bertie van der Merwe
12.<br />
GREEK CANNED APRICOT PRODUCTION<br />
GREEK CANNED APRICOT PRODUCTION WILL CONTINUE TO DECLINE THIS SEASON, FOLLOWING<br />
THE TREND OF THE PAST TWO YEARS, WHILE HIGHER SUGAR, TINPLATE AND FUEL PRICES WILL<br />
PUSH UP PRODUCTION COSTS. AROUND FIVE COMPANIES ARE PLANNING ON CANNING<br />
APRICOTS THIS YEAR. THE QUALITY OF THE FRUIT IS SAID TO BE GOOD, ALTHOUGH FINAL<br />
PRODUCTION WILL BE LOWER THAN 500 000 CASES (A2,5).<br />
- FOODNEWS<br />
JAARLIKSE BOOMOPNAME<br />
DIE JAARLIKSE BOOM- EN STOKOPNAME (TAFEL- EN DROOGDRUIWE) VIR 2011 IS REEDS AAN U<br />
GEPOS. DIE KORREKTE INLIGTING IS VAN UITERSTE BELANG VIR DIE BEDRYF SE BEPLANNING.<br />
KORTTERMYN, ASOOK LANGTERMYN BESLUITE WORD OP HIERDIE INLIGTING GEMAAK. DIT IS „N<br />
GESAMENTLIKE OPNAME DEUR DIE ONDERSKEIE VRUGTE PRODUSENTE VERENIGINGS, WAT OP<br />
EEN REKENAARDRUKSTUK VERSKYN. DIE DATABASIS WORD GESAMENTLIK HANTEER OM DIT<br />
KOSTE EFFEKTIEF TE MAAK, MAAR OOK OM DIE AANTAL VRAELYSTE AAN DIE PRODUSENT TE<br />
VERMINDER EN TE VEREENVOUDIG. U SAMEWERKING MET DIE INVUL EN TERUGSTUUR VAN DIE<br />
OPNAME WORD WAARDEER!<br />
CALIFORNIAN CANNED PEACHES<br />
THE CALIFORNIA CANNING PEACH ASSOCIATION HAS RATIFIED A 2011 PRICE AGREEMENT.<br />
THE $291 PER SHORT TON REPRESENTS A 1,4% INCREASE OVER THE PREVIOUS YEAR. THE<br />
ESTIMATED CROP IS 417 067 SHORT TONS WHICH REPRESENTS A 3% DECREASE ON THE<br />
PREVIOUS YEAR (0,9 METRIC TONS = 1 SHORT TON).<br />
- PEACH FUZZ<br />
SPANISH APRICOT CROP<br />
SPAIN‟S PROCESSING APRICOT HARVEST THIS YEAR HAS BEEN DESCRIBED AS A “TOTAL<br />
DISASTER” BY SOURCES IN THE INDUSTRY, WHILE FEWER PEACHES ARE EXPECTED TO GO FOR<br />
CANNING DUE TO PULLED TREES AND WEATHER DAMAGE.<br />
- FOODNEWS