hijs- en hefmiddelen - Sdu

Arbeidsmiddelen en mAchineveiligheid
hijs- en hefmiddelen
VEIlIg wErkEn In hEt VErtIcAAl trAnsport
Auteur: Vereniging Verticaal transport
7 e editie, 2012
17
ARBO
infORmAtie

colofon
De reeks Arbo-informatie wordt begeleid door een redactieadviesraad die
bestaat uit nEn, tno en ncvB.
De afzonderlijke delen verschijnen in boekvorm en online als onderdeel van
de praktijkinformatie in Arbozone. Abonnees ontvangen herziene en nieuwe
delen van de reeks Arbo-Informatie direct bij verschijnen.
Vanwege de aard van de uitgave, gaat sdu uit van een zakelijke overeenkomst;
deze overeenkomst valt onder het algemene verbintenissenrecht.
tekst: Vereniging Verticaal transport
Meelezer: stichting toezicht certificatie Verticaal transport (tcVt)
Figuren: Vereniging Verticaal transport
peter Blok/hollandse hoogte (foto omslag)
Vormgeving: sD communicatie
Zevende herziene druk
IsBn 978 90 12 57641 3
© sdu Uitgevers bv, 2012
© Eerste druk, sdu Uitgevers bv, 1997
bestellingen:
sdu klantenservice
postbus 20014
2500 EA Den haag
telefoon (070) 378 98 80
fax (070) 378 97 83
e-mail sdu@sdu.nl
sdu Uitgevers zorgt met een selecte groep deskundige auteurs voor een
hoge kwaliteit van de inhoud van de reeks Arbo-Informatie. Daarnaast zorgt
sdu Uitgevers, met de redactieadviesraad en meelezers, voor een deskundige
beoordeling van de inhoud.
Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten
berusten bij sdu Uitgevers bv.
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag
niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze,
hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere
manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave
is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet dient men de daarvoor
wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de stichting reprorecht
(postbus 3051, 2130 kB hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen
van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken
(artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de stichting
pro (stichting publicatie- en reproductierechten organisatie, postbus 3060,
2130 kB hoofddorp, www.stichting-pro.nl). Voor het overnemen van een gedeelte
van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men
zich te wenden tot de uitgever.
hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed,
kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet
worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege
geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende
fouten en onvolledigheden.
All rights reserved. no part of this publication may be reproduced, stored in
a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic,
mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher’s
prior consent.
while every effort has been made to ensure the reliability of the information
presented in this publication, sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy
of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions
or their consequences.

inhoUdsoPgAve
1 Inleiding 11
1.1 regelgeving: waarom en voor wie? 11
1.2 welke regels en voorschriften zijn van toepassing? 11
1.2.1 Machinerichtlijn 12
1.2.2 richtlijn Arbeidsmiddelen 12
1.2.3 richtlijn betreffende de Veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk 12
1.2.4 Arbobesluit 12
1.2.5 Arboregeling 13
1.2.6 Arbobeleidsregels 13
1.2.7 warenwetbesluit machines 13
1.2.8 warenwetregeling machines 13
1.3 stichting toezicht certificatie Verticaal transport (tcVt) 13
1.4 wijzigingen ten opzichte van de vorige druk 14
2 Hijs- en hefmiddelen: een introductie 15
2.1 overzicht van deze uitgave 15
2.2 hijs- en hefmiddelen als arbeidsmiddelen 16
2.2.1 hijswerktuigen 16
2.2.2 hefwerktuigen 16
2.2.3 werktuigen om personen te hijsen en te heffen 16
2.2.4 hijs- en hefgereedschappen 16
2.3 transporthouders als arbeidsmiddelen 17
2.4 De last 17
2.4.1 Een machine(deel) als last 17
2.4.2 Andersoortige last (geen machine(deel)) 18
2.5 Zelfgemaakte hijs- en hefmiddelen 18
2.6 hijs- of hefmiddelen met verwisselbare uitrustingsstukken 19
2.7 Meerdere hijs- of hefmiddelen samenstellen 19
2.8 hijs- of hefgereedschappen voor zware toepassingen 19
2.9 Aanpassing ‘oude hijs- en hefmiddelen’ aan de richtlijn 19
3 Hijs- en hefmiddelen aanschaffen en gebruiken 21
3.1 Inleiding 21
3.2 Aanschaf 21
3.3 Eisenpakket 21
3.4 Uitvoering van de risico-inventarisatie en -evaluatie (rI&E) 21
3.5 opdracht tot levering 22
3.6 ontvangst van het hijs- of hefmiddel, voor ingebruikneming 22
3.6.1 waar moeten hijs- en hefmiddelen aan voldoen? 22
3.6.2 Eisen voor gebruikte hijs- en hefmiddelen 23
3.6.3 Eisen voor transporthouders 23
3.6.4 Machineonderdelen 23
3.7 Een hijs- of hefmiddel gebruiken 24
3.7.1 gebruiksaanwijzing van het hijs- of hefmiddel 24
3.7.2 opleiding en instructie voor de bediening 24
17
ARBO
infORmAtie

3.7.3 controle, inspectie en keuring 25
3.7.4 onderhoud van het hijs- of hefmiddel 25
3.7.5 geschiktheid voor beoogde gebruik 25
3.8 huur, lease of bruikleen van een hijs- of hefmiddel 25
4 Wettelijk voorgeschreven opleidingen 27
4.1 wetgeving over voorlichting, onderricht en deskundigheid 27
4.2 wanneer is iemand voldoende opgeleid? 27
4.3 wettelijk vereiste certificaten 28
4.4 certificatieschema’s van de stichting tcVt 29
4.5 Medische keuring 29
5 Controle, inspectie en keuringen 31
5.1 Verschillende benamingen voor inspectie en keuring 31
5.2 controle 32
5.3 Inspectie 32
5.4 keuring 33
5.5 De frequentie van inspecties en keuringen 33
5.6 keuring van hijskranen 33
5.6.1 Inleiding 33
5.6.2 kraanboek 33
5.6.3 opstellingskeuring 33
5.6.4 keuring 33
5.6.5 tijdelijke hijskranen 35
5.7 keuring van hefwerktuigen 35
5.8 keuring van een hoogwerker 35
5.9 keuring van een werkbak 35
5.10 Inspectie en keuring van hijs- en hefgereedschappen 36
5.10.1 Inleiding 36
5.10.2 Inspectie en keuring van hijs- en hefgereedschappen 36
5.10.3 Markering van hijs- en hefgereedschappen 38
5.11 Inspectie en keuring van transporthouders 39
5.12 Inspectie en keuring van hijsvoorzieningen aan de last 39
5.13 onderhoud van hijs- en hefmiddelen en transporthouders 39
5.14 Documenten bij arbeidsmiddelen 39
6 Specifieke bepalingen 41
6.1 gebruiksfactor of gebruikscoëfficiënt 41
6.2 Belastingsbegrenzing 41
6.3 werklast 41
6.4 gebruiksaanwijzing voor hijs- en hefmiddelen 42
6.5 gebruiksaanwijzing voor transporthouders 42
6.6 Machineonderdelen in hijs- en hefwerktuigen 43
6.6.1 hijskabels en -kettingen 43
6.6.2 kabelslot/wigklemmen 44
6.6.3 kraanhaken 44
6.6.4 Meerdere lieren 45
6.6.5 loopkatten 45

6.7 hijswerktuigen in vaste opstelling 45
6.7.1 ondersteuning/ophanging 45
6.7.2 kraanbanen 45
6.7.3 Bovenloopkranen 45
6.7.4 torenkranen 46
6.7.5 havenkranen 46
6.7.6 takels en lieren 46
6.8 hijswerktuigen in mobiele opstelling 47
6.8.1 Autokranen 47
6.8.2 ruwterreinkranen 47
6.8.3 weg-terreinkranen 47
6.8.4 rupskranen 47
6.8.5 Mobiele torenkranen 47
6.8.6 Autolaadkranen 47
6.8.7 Multifunctionele werktuigen met hijsfunctie 48
6.9 hefwerktuigen 48
6.9.1 Dommekracht 48
6.9.2 hydraulische vijzels 48
6.9.3 heftrucks en verreikers 48
6.9.4 Multifunctionele werktuigen als hefwerktuig 49
6.9.5 laad- en losklep en laad- en lossystemen aan vrachtauto’s 49
6.9.6 hoogwerkers 50
7 Hijs- en hefgereedschappen 53
7.1 hijsgereedschappen 53
7.1.1 staalkabels 53
7.1.2 kettingen 55
7.1.3 hijsbanden 59
7.1.4 Belastingsfactoren voor kettingen, staalkabels en banden 60
7.1.5 sluitingen 63
7.1.6 haken 64
7.1.7 oogbouten, oogmoeren en hijssleutels 65
7.1.8 tangen en klemmen 66
7.1.9 platenklemmen 66
7.1.10 stenen-, blokken en vloerklemmen 66
7.1.11 grijpers 67
7.1.12 hijsmagneten 67
7.1.13 Vacuüm hijsgereedschap 68
7.1.14 c-haken 68
7.1.15 pallethaken 68
7.1.16 touw 69
7.1.17 Uithouders 69
7.1.18 hijsbalken of -jukken 69
7.1.19 klap-, kantel- en stortbakken en afvalcontainers (transporthouders) 70
7.1.20 hijsgereedschappen voor eenmalig gebruik (one way) 70
7.1.21 Flexibele stortgoedhouders 70
7.1.22 Bijzondere (zelfgemaakte) gereedschappen 72
17
INleIdINg 7
ARBO
infORmAtie

7.2 Afkeuren van hijs- en hefgereedschappen en transporthouders 72
7.2.1 scheiding aanbrengen tussen goed- en afgekeurd 72
7.2.2 levensduur van hijs- en hefgereedschappen 72
7.3 hijsgereedschappen voor sleep-, sjor- en bergingswerkzaamheden 73
7.3.1 sjormiddelen 74
7.3.2 spanschroeven 75
8 Veilig werken met hijs- en hefwerktuigen 77
8.1 organisatie van hijsen en heffen 77
8.1.1 Eigen werk, uitbesteding, werken in regie en aangenomen werk 77
8.1.2 rI&E en V&g-plan 77
8.1.3 planning van de uitvoering 77
8.1.4 toezicht 77
8.1.5 sleutelbeheer 77
8.1.6 werkgebied en verkeersregels 78
8.1.7 Uitstoot van gassen 78
8.1.8 Achterlaten werktuig 78
8.2 communicatie 78
8.2.1 hand- en armseinen 78
8.2.2 werken met portofoon 78
8.2.3 Mobiele telefoon 80
8.3 persoonlijke beschermingsmiddelen 80
8.3.1 Algemeen 80
8.3.2 werken op hoogte 80
8.4 De last 81
8.4.1 Algemeen 81
8.4.2 Zwaartepunt van de last 81
8.4.3 Bouwproducten 83
8.4.4 Machines (of delen ervan) 83
8.4.5 last zonder hijsvoorzieningen 84
8.4.6 transporthouders 84
8.4.7 hijsen of heffen van (zee)containers 84
8.4.8 hijsen van houtachtige bouwelementen 84
8.4.9 hijsen van gasflessen 85
8.4.10 werken met asbest 85
8.5 opstellen van machines 85
8.5.1 stabiliteit hijs- en hefwerktuigen 85
8.5.2 klemgevaar 86
8.5.3 signalering obstakels 86
8.5.4 Afzetten werkgebied 86
8.5.5 Meerdere machines in elkaars werkbereik 86
8.5.6 werken in de nabijheid van spoor- en/of hoogspanningsleidingen 87
8.6 Aandachtspunten voor het vast- en losmaken van de last 87
8.7 Aandachtspunten voor de start van werkzaamheden 88
8.8 Bedienen 88
8.9 hijsen en heffen van personen 89
8.9.1 hoogwerkers en gondels 89
8.9.2 werkbakken hangende aan een kraan of bevestigd op een hefwerktuig 89
8.9.3 Aanlijnen in hoogwerkers 90

8.9.4 Aanlijnen in werkbakken 90
8.10 hijsen met meerdere kranen 90
8.11 Milieu 91
8.12 hijsplan 91
9 Gebruik van hoogwerkers 93
9.1 opleiding, inspectie, controle en onderhoud 93
9.1.1 opleiding voor hoogwerkers 93
9.1.2 Inspectie en keuring van hoogwerkers 94
9.1.3 controle van hoogwerkers 94
9.1.4 onderhoud van hoogwerkers 94
9.2 werken met hoogwerkers 95
9.2.1 lees de gebruiksaanwijzing 95
9.2.2 let op de ondergrond 95
9.2.3 tijdens het werk 95
9.2.4 controleer de omgeving 96
9.2.5 Veilig werken 96
9.2.6 Informeer en controleer 97
10 Wet- en regelgeving 99
10.1 Inleiding 99
10.2 Arbocatalogus Verticaal transport 99
10.3 Arbeidsomstandighedenbesluit 100
10.4 warenwetbesluit machines 100
10.5 warenwetregeling machines 101
10.6 relevante EU-richtlijnen 101
11 Normen 103
Bijlage 1 Definities 108
Bijlage 2 Tekst ‘Directive 2006/42/EC Classification of equipment used for lifting loads
with lifting machinery’ 112
Bijlage 3 RI&E algemeen Verticaal Transport 115
Bijlage 4 Arbocatalogus Verticaal Transport 119
Bijlage 5 Overzicht schema’s TCVT 120
Bijlage 6 Verklaring van overeenstemming 121
Adressenlijst 122
Trefwoordenregister 124
17
INleIdINg 9
ARBO
infORmAtie

1 inleiding
1.1 regelgeving: wAArom en voor wie?
we gebruiken hijs- en hefmiddelen om lasten verticaal te verplaatsen. Dit verticaal verplaatsen gebeurt
altijd onder invloed van de zwaartekracht. het gevaar dat de last tijdens het verticale transport
onverwacht valt, is vanwege de zwaartekracht altijd aanwezig. Dit vallen kan veroorzaakt worden door:
• defecten aan hijs- en hefmiddelen;
• verkeerd gebruik van hijs- en hefmiddelen;
• onvoldoende capaciteit van hijs- en hefmiddelen;
• uitbreken van de last of delen van de last;
• instabiliteit van de last tijdens het verplaatsen;
• instabiliteit van de dragende delen (ondergrond/kraanbaan e.d.);
• weersinvloeden.
om te voorkomen dat een of meer van deze gebeurtenissen plaatsvinden, heeft de wetgever, vanuit ervaringen
uit het verleden, een aantal wettelijke eisen opgesteld. na de Europese eenwording zijn deze
nationale wettelijke eisen aangevuld met Europese.
De Europese regelgeving schrijft voor dat hijs- en hefmiddelen voorzien worden van een gebruiksaanwijzing.
Fabrikanten en leveranciers van hijs- en hefmiddelen zijn verantwoordelijk voor een volledige
en correcte gebruiksaanwijzing en de gebruikers moeten deze gebruiksaanwijzing correct opvolgen
wanneer ze gebruikmaken van het hijs- en hefmiddel.
Voor keuring van hijs- en hefmiddelen hebben de branches een aantal certificatieschema’s samengesteld
die voldoen aan de wet. centraal hierin staat de tcVt (stichting toezicht certificatie Verticaal
transport).
Voor het keuren van mobiele kranen en torenkranen is een wettelijk keuringsregime opgesteld. Voor
opleidingen zijn voor mobiele kranen en torenkranen, werkzaam in de bouw, wettelijke persoonscertificaten
van toepassing.
De basis tot veilig werken met hijs- en hefmiddelen ligt in de keuze van het hijs- en hefmiddel. probeer van
tevoren in te schatten wat de risico’s van de werkzaamheden zijn en neem maatregelen om deze risico’s te
minimaliseren. De keuze van het hijs- of hefmiddel volgt hieruit. In deze uitgave vindt u praktische
informatie over de keuze en het werken met hijs- en hefmiddelen. Uiteraard met de wet als uitgangspunt.
Deze uitgave is bedoeld voor mensen die zich bezighouden met hijs- en hefmiddelen en die aan de
Arbowet moeten voldoen, zoals leveranciers van hijs- en hefmiddelen, uitvoerders, onderhoudsdiensten,
keuring- en inspectie-instanties, toezichthouders, inkopers van hijs- en hefmiddelen en inkopers
van verticaal transport.
In deze uitgave wordt geen aandacht besteed aan hijs- en hefmiddelen aan boord van schepen (vallend
onder Arbobesluit art. 7.24 t/m 7.30). over bedrijfsruimte-inrichting, transport en opslag leest u
meer in Bedrijfsruimten: inrichting, transport, opslag (AI-14). En voor aanschaf en ingebruikneming van
nieuwe en gebruikte machines verwijzen wij u naar Machineveiligheid (AI-58).
1.2 welke regels en voorschriften zijn vAn toePAssing?
De wetgever heeft een aantal regels en voorschriften opgenomen in de wetgeving. Deze wetgeving is
het uitgangspunt van deze uitgave. Veel regels en voorschriften zijn afkomstig uit Europa. De Europese
richtlijnen moeten namelijk in de nationale wetgeving bekrachtigd worden. De Europese regels zijn
daarom rechtstreeks in onze nationale wetgeving opgenomen.
valgevaar
wettelijke eisen
gebruiksaanwijzing
certificatieschema’s
veilig werken
11

12 Hijs- en Hefmiddelen
minimale
veiligheidseisen
CE-markering
veiligheid
arbeidsmilieu
toelichting
1.2.1 Machinerichtlijn
In de Machinerichtlijn zijn de minimale veiligheidseisen die aan producten moeten worden gesteld
vastgelegd. De Machinerichtlijn is in eerste instantie bedoeld om handelsbelemmeringen binnen
Europa te voorkomen. Verder legt de Machinerichtlijn de verantwoordelijkheid voor het op de markt
brengen van een veilige machine bij de fabrikant, importeur of leverancier. per 1 januari 1995 mogen er
geen machines meer verhandeld of in gebruik genomen worden die niet voorzien zijn van een correct
aangebrachte cE-markering. Voor hoogwerkers is de datum 1 januari 1997 van toepassing. Dit geldt
ook voor gebruikte machines en hoogwerkers afkomstig uit landen van buiten de Europese Unie.
Degene die deze markering (merkteken) heeft aangebracht of laat aanbrengen, heeft zich ervan
vergewist dat het product met alle dwingende bepalingen van de Europese Unie in overeenstemming
is. De Machinerichtlijn is in de nederlandse wetgeving overgenomen in de warenwet. De wetten zijn
verder uitgewerkt in de warenwetregeling machines.
De gebruiksaanwijzing heeft door de komst van de Machinerichtlijn een nadrukkelijker functie
gekregen. Fabrikanten moeten het bedoelde gebruik van de machine en de afkeurmaatstaven ervan
omschrijven in de gebruiksaanwijzing. De gebruiker is verplicht de gebruiksaanwijzing op te volgen.
1.2.2 Richtlijn Arbeidsmiddelen
De richtlijn Arbeidsmiddelen is bedoeld om de veiligheid en de gezondheidsbescherming op de
werkplek te verbeteren. Arbeidsmiddelen zijn alle apparaten, machines, gereedschappen en installaties
die op de arbeidsplaats worden gebruikt. per 5 december 2002 moeten alle arbeidsmiddelen aan deze
richtlijn voldoen.
Relatie tussen de Machinerichtlijn en de richtlijn Arbeidsmiddelen
De Machinerichtlijn (2006/42/Eg) heeft een sterke relatie met de kaderrichtlijn (89/391/EEg) en zijn
onderliggende specifieke richtlijnen, in het bijzonder de richtlijn Arbeidsmiddelen (2009/104/Eg).
Machines (lees hijs- en hefmiddelen) die aan werknemers ter beschikking worden gesteld, moeten
voldoen aan de richtlijn Arbeidsmiddelen, ongeacht of het om een nieuwe, een tweedehands of een
gereviseerde machine gaat.
ook in het gebruik van arbeidsmiddelen (lees hijs- en hefmiddelen) speelt de richtlijn Arbeidsmiddelen
een rol. Met name in bijlage 2 van de richtlijn worden bepalingen gesteld aan het gebruik
van arbeidsmiddelen (al dan niet met eigen aandrijving) voor hijsen/heffen van lasten en tijdelijke
werkzaamheden op hoogte.
1.2.3 Richtlijn betreffende de Veiligheids- en Gezondheidssignalering op het werk
De richtlijn betreffende de minimumvoorschriften voor de Veiligheids- en gezondheidssignalering op
het werk (92/58/EEg) is bedoeld om de verbetering van met name het arbeidsmilieu te bevorderen,
met als doel de veiligheid en de gezondheid van de werknemers te bevorderen. onder veiligheids- en
gezondheidssignalering verstaan we een signalering die – al naar gelang het geval – op een bepaald
object, een bepaalde activiteit of een bepaalde situatie wordt toegepast. Denk hierbij aan een bord,
kleur, lichtsignaal, akoestisch signaal, mondelinge mededeling, hand- of armsein, of een aanwijzing of
voorschrift dat betrekking heeft op de veiligheid en gezondheid op het werk. Zie ook paragraaf 8.2.
1.2.4 Arbobesluit
In hoofdstuk 7 van het Arbobesluit, Arbeidsmiddelen en specifieke werkzaamheden zijn de belangrijkste
regels en voorschiften opgenomen voor hijs- en hefmiddelen. Deze regels en voorschriften gaan
over de aanschaf, keuringen, veiligheidsvoorzieningen en het gebruik van hijs- en hefmiddelen. In het
Arbobesluit zijn de eisen opgenomen die in de richtlijn Arbeidsmiddelen zijn vermeld.

1.2.5 Arboregeling
In hoofdstuk 7 van de Arboregeling zijn nadere regels en voorschriften opgenomen voor persoonscertificatie
van machinisten die werkzaam zijn op bouwplaatsen. Verder staan in hoofdstuk 8 van de Arboregeling
de eisen uit de richtlijn Veiligheids- en gezondheidssignalering.
1.2.6 Arbobeleidsregels
De Arbobeleidsregels zijn per 1 januari 2012 vervallen. Een aantal ervan is opgenomen in het Arbobesluit.
Als vervanging voor de Arbobeleidsregels hebben branches arbocatalogi opgesteld.
Voor de branche verticaal transport is een Arbocatalogus ‘Veilig en gezond werken met de Arbocatalogus
Verticaal transport’ opgesteld (zie paragraaf 10.2 voor een overzicht van deze Arbocatalogus).
Vereniging Verticaal transport, FnV Bondgenoten en cnV Vakmensen onderschrijven gezamenlijk
deze Arbocatalogus. Met gezond transport hebben deze organisaties beheersmaatregelen in kaart
gebracht voor een aantal arbeidsrisico’s in de sector. Dit document kunt u inzien op www.gezondtransport.nl
of www.verticaaltransport.nl. Voor de uitgewerkte arborisico’s zie bijlage 4.
1.2.7 Warenwetbesluit machines
De keuring van hijskranen staat omschreven in het warenwetbesluit machines, hoofdstuk 4, Verkeer en
gebruik, artikel 6d. In hoofdstuk 3, keuring en certificatie, is een invulling gegeven aan de eisen die
gesteld zijn in de Machinerichtlijn.
1.2.8 Warenwetregeling machines
In artikel 2a van de warenwetregeling machines staan nadere regels en voorschriften voor de certificatie
van hijskranen.
1.3 stichting toezicht certificAtie verticAAl trAnsPort (tcvt)
het ministerie van sZw heeft de stichting tcVt aangewezen als beheersstichting
voor certificatieregels op het gebied van verticaal transport.
concreet betekent dit dat tcVt voor mensen, materieel en materiaal certificatieschema’s
opstelt en beheert. De eisen voor veiligheid staan globaal omschreven
in de Arbeidsomstandighedenwet en de warenwet. tcVt vult dit raamwerk in tot concrete
eisen en voorschriften: de certificatieschema’s tcVt. Verder houdt tcVt alle verstrekte persoonscertificaten
bij in een persoonsregister. certificaathouders en opdrachtgevers kunnen inloggen op de
site en het register daar raadplegen. Daarnaast beheert tcVt de Itembank voor de examens persoonscertificatie.
De stichting tcVt heeft een bestuur en een centraal college van Deskundigen (ccvD).
hijskranen worden op verschillende terreinen ingezet: in de bouw, offshore, op het spoor en in het havenbedrijf.
ook zijn de eisen die aan (het keuren van) machines en hijs- en hefgereedschappen worden gesteld
volledig anders dan bijvoorbeeld de eisen waaraan machinisten moeten voldoen. Daarom heeft het ccvD
zeven werkkamers ingesteld, elk met een eigen specialisme om de certificatieschema’s vorm te geven:
werkkamer 1 hijs- en hefgereedschappen
werkkamer 2 offshorekranen
werkkamer 3 keuring hijskranen
werkkamer 4 persoonscertificatie
werkkamer 5 keuring railinframachines
werkkamer 6 Funderingsmachines
werkkamer 8 hijs- en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer
werkkamer 7 is niet ingesteld (dit was vroeger hoogwerkers, maar is nu niet meer actueel)
machinisten
Arbocatalogus
keuring
certificatie
INleIdINg 13
FIGuuR 1.1
het logo van de
stichting toezicht
certificatie Verticaal
transport (tcVt)

14 Hijs- en Hefmiddelen
wettelijke schema's
niet wettelijke
schema's
wetgeving
sAmenvAtting
De schema’s in het kader hierna zijn momenteel in gebruik. U bent verplicht om volgens de wettelijke
schema’s tcVt te werken. Deze schema’s kunt u vinden op de website van tcVt: www.tcvt.nl (via
documenten > certificatieschema’s). De niet-wettelijke certificatieschema’s zijn niet verankerd in de
wetgeving, maar kunnen het werken in het verticaal transport wel een belangrijke kwaliteitsimpuls
geven. opdrachtgevers kunnen deze schema’s wel verplicht stellen.
Wettelijke schema’s
w3-11 hijskranen (mobiele, toren, mobiele toren, grondverzet hijsfunctie en autolaadkraan
hijsfunctie)
w4-01 Machinist Mobiele kraan
w4-02 Machinist torenkraan
w4-03 Machinist Mobiele hei-installatiefunderingsmachine
w4-04 Machinist Autolaadkraan met hijsfunctie (niet laden en lossen naast de auto)
w4-05 Machinist grondverzetmachine met hijsfunctie
w4-06 Machinist Mobiele torenkraan
w4-07 Machinist Verreiker met hijsfunctie
Niet wettelijke schema’s
w1-01 keuring hijs- en hefgereedschappen
w1-01 Bijlage A keuringseisen voor hijs- en hefgereedschappen
w1-02 keurmeester hijs- en hefgereedschappen
w2-01 keuring offshore kranen
w3-07 keuring werkbakken
w4-08 hijsbegeleider
w5-01 keuring railinframachine
w6-01 keuring Funderingsmachine
w8-01 keuring hijs- en hefwerktuigen voor beroepsmatig personenvervoer
Zie ook bijlage 5.
1.4 wijzigingen ten oPzichte vAn de vorige drUk
In deze zevende herziene druk van deze uitgave over hijs- en hefmiddelen is de inhoud aangepast aan
de laatste stand van de techniek. De tcVt (stichting toezicht certificatie Verticaal transport) heeft
binnen de branche Verticaal transport nadrukkelijk een plaats gekregen. Een nadere uitleg van de
stichting en de daarbij behorende wettelijke en vrijwillige certificatieschema’s is daarom op zijn plaats.
Zeker na realisatie van het vrijwillige keuringsschema keuring hijs- en hefmiddelen en het daarbij behorende
schema keurmeester.
De arbocatalogi die in de branche zijn gepubliceerd worden in deze uitgave genoemd maar niet inhoudelijk
uitgewerkt. raadpleeg hiervoor de genoemde websites.
het hijsen en heffen blijft een risicovolle bezigheid. ook zijn de regels en voorschriften bij verticaal
transport talrijk. Vanuit de Europese wetgeving worden onze nationale regels en voorschriften
beïnvloed. om te voldoen aan de regels en voorschriften zijn op wettelijk en brancheniveau afspraken
gemaakt. Deze afspraken zijn verankerd in de stichting toezicht Verticaal transport (tcVt).