Het bestaan, ego en de mechanica

Het bestaan, ego en de mechanica -
op weg naar bewustzijn, ons verhaal
Ellen du Burck en John Geel
2009 - 2011
In den beginne was er helemaal niets en toen ontplofte dat ook nog - Terry Pratchet
1

De hoofdstukken
1. Ego
2. Bewustzijn
3. Ego en Bewustzijn
4. Het Bewustwordingsproces
5. Wie zijn we in materieel opzicht: alles is energie
6. De rol van Tijd
7. Het verhaal van Jill Bolte Taylor: Ego bestaat
8. Wie zijn we in immaterieel opzicht: egomechanica
9. Het proces dat leidt tot ego-vorming
10. De egotypes in chronologische volgorde
11. The Cosmic Game (Ron van Dyke)
12. De Gulden Snede en het getal 13
13. De Maya voorspelling 2012 : Spirit Science
14. Fractals en DNA, zoektocht naar het kleine
15. De wetten en de Kosmische Wetten
16. En dan is daar de Nep
Bijlagen:
Bijlage 1: Alles is energie, de technische achtergrond
Bijlage 2: De machthebbers in de wereld – De FED en eigenaren
Bijlage 3: Ego en Economie
Bijlage 4: Lilith, het 13 e sterrenbeeld?
2

Hoofdstuk – 1 – Ego
Ego = “ik” in Latijn. In de psychologie is ego “eigenwaarde”. Volgens Freud was het ego een
van de 3 pijlers van de psyche. Maar in middels weten we….
Ego is een sturingseenheid die huisvest in je linker hersenhelft, de ratio hersenhelft. Deze
sturingseenheid is ontstaan uit een complex van (eerste) ervaringen en reacties daarop vlak na
de geboorte en, voor een bescheiden deel daarna, door opvoeding dan wel invloed van ouders
in hun poging een vorm van kennis, ervaring en normbesef te bieden in het begin van een
ieders leven. Deze pogingen zijn, over het algemeen genomen, gebaseerd op ouders ervaring
van dat moment en gerelateerd aan de maatschappij van dat moment. Dat loopt dus altijd
achter en is zeker niet van de tijdsgeest van het kind dat deze zogenaamde wijsheid
voorgeschoteld krijgt.
Het (ego) is ook een sturingseenheid die, na alle ervaringen en reacties, bij de meeste mensen
de persoonlijkheid is geworden en die ons weghoudt van de essenties van onszelf. De
essenties die we allemaal in ons hebben en waarvan feitelijk maar 9 verschillende type
essenties zijn. Je kunt het ego vergelijken met een verdedigingsmechanisme. Staat iemand op
je voet in de tram, dan hebben de meeste ego’s de neiging om in de verdediging te schieten en
wild om zich heen te slaan. Terwijl begrip voor de situatie op dat moment (het per ongelukgehalte)
meestal geen kans krijgt om de situatie beter te beheersen.
Het is een soort verdedigingsmechanisme dat, sneller dan je wenst, reageert op zijn
eigenwijze eigen wijze. Verdediging wordt geboden daar waar verdediging niet nodig of zelfs
niet gewenst is. Toch gaat het ego zijn eigen gang in het aansturen van onze hersenen en ons
handelen, vaak zonder dat we het doorhebben en wensen. We denken vaak zo te zijn.
Ook is het ego de profileringdrang (of juist niet) in ons. Roept iemand iets? Dan zal het ego
wel eens vertellen wat hij/zij er van vindt.
Omdat we denken zo te zijn, leggen we ons vaak snel neer bij hoe we doen en zijn. We
accepteren het ego als onze essentie maar dat is het ego niet. Het ego is een hypersensitief
dingetje in onze linkerhersenhelft dat maar denkt dat het overal mee weg kan komen en overal
de baas over is.
Al onze gedragingen zijn min of meer gekoppeld aan het ego. Omdat er 9 type ego’s zijn
reageren mensen uiteraard verschillend op de omstandigheden. Maar reageren de meeste
zelfde ego’s als gelijken.
Ego is een afleiding van onze mooie essentie die we ook allemaal in ons hebben. Wanneer we
het ego leren doorgronden en zijn bescheiden plek weer kunnen laten innemen of zelfs
liefdevol weten te omarmen, dan komen we tot onze essenties en raken we in een toestand
van hoger bewustzijn. We leren dan liefde te erkennen en uit te stralen, we leren ook veel
meer begrip op te brengen voor het handelen van de mensen om ons heen. We leren in te zien
dat elk mens dezelfde mooie essenties in zich heeft.
Slechts 9 ego’s bestaan, hetgeen resulteert in het feit dat er dus maar 9 type mensen bestaan.
Met alle 9 hun eigenschappen. De verschillen zitten slechts verhuld in het niveau waarin deze
mensen qua bewsutzijn zitten. Maar kijk om je heen en je gaat steeds meer gelijkenissen zien
als mensen hetzelfde van 1 van de 9 egotypes hebben.
3

Hoofdstuk – 2 – Bewustzijn
Bewustzijn = de subjectieve reflectie op indrukken van buitenaf. Ook wel een
status waarin we het besef van de eigen ik en de omgeving ervaren. Maar…
Bewustzijn is een collectieve subjectieve ervaring.
Met andere woorden: bewustzijn is een collectief gegeven. We leven naar de waarneming van
onze (beperkte) zintuigen en denken vervolgens dat dat het is, wat we zien, horen, voelen,
ruiken.
Bewustzijn is alles wat er is. We noemen dat echter in het dagelijks leven anders: Brahman,
Tao, God, de Bron, het Zelf en het Absolute.
Bewustzijn is Eenheid, Harmonie, Vrijheid, Oneindigheid, Eeuwigheid.
Bewustzijn in onze visie is ‘al wat is’ ervaren. Zelf tot een niveau komen waar je bewust bent
van het feit dat er meer in je zit: alles zit namelijk in ons. De 9 waarden/essenties zitten in
ons: Waarden Kennisfacet Verlangen naar Voedsel
1. Volmaaktheid - perfectie - perfectie - normen
2. Koestering - liefde - liefde - zorg/intimiteit
3. Waardevolheid - waarde - waardering - publiek applaus
4. Uniciteit - heiligheid - speciaalheid - geluk
5. Overvloed - overvloed - veiligheid - gkennis
6. Bescherming - vertrouwen - geborgenheid - garantie
7. Vreugdevolheid - vreugde - pijnloosheid - spel
8. Rechtvaardigheid - waarheid - zelfstandigheid - macht
9. Vredigheid - goedheid - moeiteloosheid - comfort
10. Alles en niets
De 9 essenties/waarden die elk mens in zich heeft doch maar al te vaak niet ziet omdat zijn
ego gefocust is op slechts 1 waarde en van daaruit handelt. Indien we bewustworden en alle
waardes in ons ervaren dan zijn we bewust van het feit dat wij zelf alles zijn, God zijn, EEN
zijn. Om alle waarden te kunnen ervaren zijn tegenstellingen nodig, pas dan kunnen we
ervaren. Geen warm zonder koud, geen hoog zonder laag, geen zacht zonder hard en geen wit
zonder zwart
Einstein: De werkelijkheid is een illusie, maar wel een zeer hardnekkige.
De werkelijkheid om ons heen is dus een illusie. Wat wij als materie ervaren is slechts een
illusie, gebaseerd op onze zintuiglijke waarnemingen (zie hoofdstuk 4 en bijlage 1: Alles Is
Energie).
Einstein: We kunnen niet zeker zijn of de maan werkelijk bestaat als we er niet naar kijken.
Ik in ieder geval niet.
Onze waarneming en ervaring zijn dus gebaseerd op onze zintuigen. Maar dat zijn er maar 4,
wat als we er meer hadden?
Einstein: Tijd en ruimte zijn niet de omstandigheden waarin we leven maar manieren
waarop wij denken.
Ons denken is dus gerelateerd aan onze zintuigen.
4

Wij leven als mens en als individu. We denken een individu te zijn maar we zijn feitelijk een
collectief, alleen onze ego’s staan dat niet toe. Wij relateren alles aan ons ego.
Einstein: Een menselijk wezen vormt een deel van het geheel dat door ons het Universum
(Uni Versum = 1 lied) wordt genoemd. Ons deel is daarin beperkt in Tijd en Ruimte. De
mens ervaart zichzelf, zijn gedachten en gevoelens als iets wat van de rest is afgescheiden
(door ons ego – het ik). Dit is een soort optisch bedrog van ons bewustzijn.
De volle potentie van God (in ons zelf – dus denk niet aan religie) zit in onszelf. Wij zijn God
in al onze potentie, zijn we daarvan bewust dan ontstaat een ontwaken en verlichting.
Einstein moet dit van Plato geleend hebben (zie verderop in dit hoofdstuk).
Bewustzijn is alles wat er is. Ook het Universum. Alles in al zijn vormen.
Ons intellect en ego geven ons echter het idee dat we een afgescheiden individu zijn met een
eigen vrije wil dat zelf alles bepaalt. Het bewustzijn doet dit echter. Wij zijn slechts
instrumenten.
Een boom heeft geen ego en doet alles om te groeien, bladeren te laten ontstaan en te
verliezen. Een boom doet gewoon. Geven we de boom een intellect en een ego dan gaat de
boom ineens denken dat hij alles vanuit zichzelf doet, groeien, bladeren krijgen en laten
vallen etc. We zijn dus een instrument dat zeker niet alles zelf doet, we zijn onderdeel van een
kosmisch plan.
Vergelijk het met een drukkerij (van oude stempel) die ontploft en waarin na de ontploffing
alles (de lettertjes) weer keurig op hun plek in de bak terugvallen. Dat zou wel erg toevallig
zijn. Maar zo is het dus ook met de wereld om ons heen. Dat kan geen toeval zijn en moet een
kosmisch plan aan ten grondslag liggen. Wie zijn we dan? We zijn ons bewustzijn. Wordt het
dan niet tijd dat we ons daarvan bewust worden?
De gedachte om een actie als mens uit te voeren is er vlak voor de actie zelf. Daar speelt
bewustzijn dus zijn rol. De actie is slechts de uitvoering van het instrument mens. Bewustzijn
is dus de bron die alles doet. Dat bewustzijn verdient dus zijn plek in onze werkelijkheid.
Bewustzijn verdient aandacht, meer aandacht.
Ramana Maharsi: Het grootste obstakel voor verlichting is je verkeerde overtuiging/geloof
dat je niet al verlicht bent.
We hoeven dus slechts het bewustzijn te ontwikkelen om te merken hoe dicht bij we al bij
verlichting zijn.
Hoe zit het dan wel met de vrije wil: wel of niet? De droom waarin we leven is een prachtig
en doordacht verhaal. De kosmische film is opgebouwd door miljarden stukjes bewustzijn.
Zonder vrije wil. Weliswaar in vrijheid, we zijn vrij, maar de mens is de marionet. Ons
bewustzijn is vrij maar ons instrument niet. We lijken te bestaan maar dat is gebaseerd op
onze zintuiglijke waarneming. Kijken we naar Alles Is Energie dan ga je je vanzelf afvragen
wie je zelf bent.
Spinoza: God gooit een steen en de steen zegt: ik vlieg.
De steen weet niet beter…
De toegankelijkheid van het bewustzijn
Uiteraard moeten we de toegankelijkheid in de hersenen zoeken.
Ook de hersenen hebben eigen frequenties en deze zijn te verdelen in 4 niveaus:
o Beta niveau
5

Dit is het niveau van wakkere toestand
o Alfa niveau
Dit is het niveau van dagdromen/soezen
o Theta niveau
Dit is het niveau van slapen
o Delta niveau
Dit is het niveau van diepe slaap (REM-slaap)
We kennen allemaal het gevoel als we liggen te soezen (Alfa niveau) dat we ons in een
extreme rust bevinden en toch halfwakker zijn. Daarin vinden we ook terug dat een bepaalde
helderheid in ons hoofd ontstaat. Maar ook een bepaalde hypnose of superontspanning. We
voelen dat we in een andere niveau zitten, op een ander niveau functioneren. Zeker als we
eruit komen ervaren we het contrast met de wakkere toestand.
Om tot je bewustzijn te komen lijkt te helpen als in wakkere toestand (Beta niveau) toch in
het Alfa niveau kunnen geraken. Dat is niet eenvoudig maar sommige mensen maken het bij
toeval mee. Ervaar eerst het Alfa niveau goed, doe een powerslaapje en probeer toch wakker
te blijven. Beleef daarin wat je voelt wat je denkt. Hou dat gevoel vast.
Vervolgens probeer je op een wakker moment van rust dat gevoel van het Alfa niveau op te
wekken. Blijf daarbij steeds verder weg van het slaapmoment. Eerst zal dat dichtbij liggen en
je dreigt in slaap te soezen. Maar na een aantal pogingen zul je steeds bewuster worden van je
wakkere toestand terwijl je met 1 been in het Alfa niveau staat.
Deze methode is ooit ontwikkeld door Jose Silva. Silva ontdekte bij zijn eigen kinderen (die
leerproblemen hadden) een verbetering in het opnemen van kennis als zij meditatie
beoefenden. Bij zijn diepere onderzoek naar meditatie en de achtergronden daarvan ontdekte
hij een sterke gelijkenis met het Alfa niveau en hij gebruikte deze methode om zijn kinderen
meditatie technieken bij te brengen en zo tot betere leerprestaties te komen.
Als voorbeeld: als in onze maatschappij een grote ego-machine terug te vinden is, dan is het
wel: Facebook en alle aanverwante websites. Etalages van egootjes die graag laten zien wat ze
hebben gelezen, hebben gezien, waar ze van houden, wie allemaal hun vrienden zijn en
hoeveel vrienden ze wel niet hebben. Waar ze op vakantie zijn geweest, naar toe gaan maar
ook wat ze allemaal kunnen en doen.
Stel allemaal dezelfde vraag: voor wie doe je dit nu allemaal? En niemand zal zeggen “voor
mijzelf” neen, de wereld zal zien wie ik ben en hoe goed, “het is mijn etalage en mijn
netwerk, ik ben geweldig”. De drive erachter is dus ego..
6

Hoofdstuk – 3 – Ego en Bewustzijn
Liefde is in onze maatschappij de afgelopen duizenden jaren verworden tot iets waarvan wij
denken dat het een emotie is die behoort te zijn tussen twee mensen die samen verder door het
leven wensen te gaan. Liefde is echter in de basis (het begin van het mens-zijn) iets dat
mensen, weliswaar in verschillende gradaties, ook onderling kenden: liefde voor de naaste
(van de stam), liefde voor het geheel, liefde voor de verschillende type mensen die er zijn,
liefde voor de aarde.
In films en boeken over vervlogen tijdperken wordt de mens vaak als een primitieve
holbewoner, vol agressie en simpelheid neergezet. Maar dat weten we helemaal niet.
Archeologische vondsten zijn slechts vondsten van objecten en overblijfselen van mensen.
Niets vertelt ons over de gedragingen. Wie zegt ons dat die mensen (oertijd) niet veel dichter
bij de natuur stonden en veel liefdevoller met elkaar omgingen. Ons wordt wijsgemaakt dat
het een en al primitiefheid was en dat de mens van vandaag verder is. Niets is minder waar.
Juist de mens van nu is weliswaar meer ontwikkeld op intellectueel vlak maar op spiritueel
vlak zijn we primitiever dan ooit. Hollywood heeft ook hierin weer zijn nadrukkelijk stempel
gezet en wij hobbelen daar weer vrolijk achter aan, “zo was het, ik zag het immers in de film
en dan is het waar…”.
Om tot een maatschappij te komen met liefde, vrede, compassie, mededogen en eenheid is het
van belang dat de veroorzaker van vele conflicten en fricties, het ego, zijn plaats terugkrijgt
op de achtergrond of misschien zelfs wel in het geheel verdwijnt. Dit laatste is waarschijnlijk
een utopie. Maar doorgronden en terugdringen van het ego is zeker een haalbare zaak voor de
mens. Het is niet gemakkelijk en niet eenvoudig maar met inzet zeker haalbaar. Na het
doorgronden van het eigen ego is de mens namelijk in staat zijn eigen plek in het grote geheel
beter te doorgronden. Herkenning en erkenning van het eigen ego is daarin van essentieel.
Ook is het mogelijk om gewoon je ego te liefhebben en het ego op die manier te bedwingen
en zijn plaat terug te geven in het geheel. Een egoloosmens is niet menselijk. Wees gelukkig
met het type ego dat je bent. Maar probeer dan de Dabrowski schillen af te pellen (zie verder
op).
Om tot een begrip te komen van het ego en haar mechanische werking (de egomechanica) is
dit werk onder andere bedoeld. Het bevat geen uitvindingen of dergelijks, wel een visie en
leidraad. Het merendeel is gebaseerd op al het werk en onderzoek dat door velen al is gedaan.
Daaronder uiteraard de grondlegger van de egomechanica: G.I.Gurdjieff.
De eerste delen laten zien waaruit we feitelijk bestaan en dat we allen 1 zijn. De rol van tijd
komt daarin ook aan de orde en tevens de fysische bewijsvoering van wat er gebeurt als het
ego geheel afwezig is (The Story Of Jill Bolte Taylor).
Ook biedt het werk een blik in de diverse randgebieden, die een ontegenzeggelijke invloed
hebben op mens, natuur, waarneming, beleving van het zijn van de mens daarin en in het
universum, omdat we uiteindelijk uit datzelfde universum komen (We are Stardust, we are
Golden and we got to get ourselves back to the garden…).
Waar dit werk toe kan leiden is een begrip van onszelf en onze rol in de maatschappij en het
universum (het lied, 1 lied, het gezamenlijk lied). Om tot dit begrip te komen worden ook wat
7

meer taaie onderwerpen toegelicht die nu eenmaal nodig zijn om het grote geheel te kunnen
zien en begrijpen. Vooral de eerste pagina’s kunnen wat technisch over komen maar zijn toch
even nodig om de conclusies kunnen te bevatten.
Dit werk is een verzameling en compilatie van al het leeswerk en het combineren van al dit
werk in een reflectie van vergaarde kennis en daarnaast hebben we een nieuwere kijk willen
bieden op deze egomechanica en de benamingen die regulier aan de types gegeven worden.
Tevens resulterend in een totaaloverzicht van de egomechanica op 1 poster.
Tijdens onze zoek- en verzameltocht rondom het Enneagram, en meer, beleefden wij beiden
een bewustwordingsproces dat zich het best laat omschrijven als een vorm van
wedergeboorte, met alle pijn die bij een geboorte hoort maar dan de pijn bezien vanuit de
geborene, niet de barende.
Dit bewustwordingsproces voltrok zich voor onszelf niet synchroon. Eerst voltrok het voor
Ellen die het gehele traject zonder hulp en met onbegrip van John, moest doorstaan. En
daarna een lang traject van Ellen’s trekken aan een dood paard (John) om hem er doorheen te
krijgen. Op een goed weekend was het zover en lukt het Ellen om John zijn eerste stapjes over
de grens te laten zetten, John daarna achterblijvend met een gevoel van hulpeloosheid.
Staande voorbij een virtuele lijn die heel voelbaar was, aan de hand van Ellen, en
rondkijkend, in verwondering. Geen richting wetende en min of meer hulpeloos en radeloos.
Waar ben ik, wie ben ik en waar gaat dit heen. Hoewel het bewustwordingsproces een proces
is dat je alleen moet doen heb je af en toe wel nodig dat iemand je een stukje gereedschap
aanreikt of dat iemand je een vraag stelt waarbij het antwoord je op gedachten brengt die je
hele mindset kunnen beïnvloeden. Alleen is okay maar iemand die je een beetje voedt is ook
okay. We bepalen toch allemaal zelf ons pad.
Het lezen over enneagrammen, bewustwording en meer van dat alles leidt tot een brokje
zelfkennis dat nodig is, maar zeker niet voldoende is, om de barrière te nemen. Het leek wel
alsof er een trein over je heen heeft gereden. Je leest het wel in andere boeken maar je denkt
dan: “tja t zal wel” maar het is een barrière en er bestaat geen handboek om je erdoorheen te
leiden. Toch gaan we dat proberen. We gaan het proberen in de vorm van praktijkervaringen
en in de vorm van theoretische uitleg. Daarmee is het nog steeds geen handboek maar een
stimulatieboek. Stimulatie om je eigen pad te vinden en met groot plezier te bewandelen.
Enneagrammen, de uitleg, de zoektocht de lessen en tot slot de zelfkennis die je daar uithaalt
zijn geen tovermiddel. Het is een vorm van zelfonderzoek en zelfdoorgronding. Daarnaast is
het een spel dat door vele mensen ook weer misbruikt wordt als labelplakken. Dat is het dus
niet. Het is echt bedoeld om zelfkennis te vergaren. En natuurlijk is het leuk om om je heen te
kijken en te zien wie wat voor type is. Maar leer dan eerst jezelf doorgronden.
Als je dat gedaan hebt en je ziet om je heen een specifiek type dan heb je vervolgens veel
meer begrip voor het gedrag- en reactiepatroon van dat type. Dus heb je jezelf door, dan heb
je andere ook snel door. Maar sterker nog: je begrijpt de ander beter, waarom iemand zo of zo
doet.
De dynamiek van enneagrammen maakt dat je regelmatig denkt, “nu snap ik het” en “heb ik
het door” en toch… telkens weer zie je nieuwe dynamiek en begrijp je meer. Daardoor voel je
jezelf regelmatig teruggeworpen. Maar gelukkig blijft ook dat regelmatige gevoel van “ik
snap het” en dat houdt je dan toch weer op het been.
Enthousiasme over nieuwe inzichten, die als je het goed beschouwt ieder voor zichzelf moet
verwerven, houdt je nog veel meer op het been. Je krijgt als het ware het gevoel dat je in je
8

ontdekkingstocht iets nieuws op het spoor bent. Uiteraard een egostrelend fenomeen maar
toch heb je dat nodig.
Het proces van bewustwording kan op vele manier geïnitieerd worden, door elk mens bij
zichzelf. Nieuwsgierigheid is daarin een van de drijvende krachten. Nieuwsgierigheid naar
jezelf en hoe je denkt, hoe je in het leven staat, hoe je naar andere mensen kijkt en hoe je over
andere mensen denkt, hoe je op andere mensen reageert, hoe je ze ontvangt en hoe je met ze
omgaat. Allemaal intermenselijke dynamiek die vandaag de dag verwaarloosd is door
pseudomedia (social networks) waarin iedereen denkt sociaal te zijn en het energetisch
contact en oogcontact volledig uit beeld is verdwenen. Anderzijds is elke tool van contact
geoorloofd en kan zelfs leiden naar filtering van juiste contacten maar komt het in dit
networks wel tot de juiste contacten? In veel gevallen niet. Maar laten we reëel zijn, wie kan
het wat schelen als je toegeblaft (via Twitter) krijgt dat politicus X bij de bakker Y of slager Z
staat. Do You Realy Care?
Verbeter de wereld en begin bij jezelf. UFO’s, buitenaardsen, het verleden, de toekomst, de
zon, de planeten, 2012 etc etc die gaan ons niet redden. We moeten onszelf redden. Een
nieuwe inrichting van de maatschappij is daarvoor nodig. En die maatschappij wordt ingericht
door onszelf. Door alle bewoners er op. Als die de paradijselijke waarden (de essenties)
vertegenwoordigen ontstaat een betere wereld. Waarin mogelijk zal blijken dat er voor
fenomenen als geld, rente en winst geen plek meer is.
Volmaaktheid, Koestering, Waardevolheid, Uniciteit, Overvloed, Bescherming,
Vreugdevolheid, Rechtvaardigheid en Vredigheid zijn daarin de basisingrediënten. Alles
begint vanuit de kern, kijk maar naar het universum, het dijt uit – niet in. Dus krijgt elke
vertegenwoordiging zijn welverdiende plaats daarin. Plaats voor alle mensen en alle type
mensen dus.
Anders gezegd:
Het maakt eigenlijk niet zoveel uit waarin je werkt. De wereld is een groot podium en wij zijn
de spelers. En steeds speel je weer in een ander stuk met andere figuranten. En telkens nodigt
een dergelijk stuk je uit een 'stuk' van jezelf los te laten. Woede, angst, verdriet, etc. Datgene
wat zo diep geworteld is. En het is onze eigen keuze om die les leren, niet te leren of nog even
over te slaan. Leer je niet, dan krijg je meer van hetzelfde, net zolang tot je er niet meer om
heen kunt. Leer je de les wel dan blijkt die angst een illusie te zijn. En de spiegels zijn de
mensen om je heen, daarom zijn contacten zo fijn. Je leert zoveel van elkaar. Voor ons is dat
spiritualiteit: bewustwording.
Het universum is een lied met allemaal noten, rusten en nuances en de wijze waarop het lied
uiteindelijk gespeeld wordt maakt de schoonheid van de compositie.
De onlosmakelijkheid van de dood met het leven, besef en bewustzijn
De mens is zich, als enige soort, zeer bewust van zijn eigen sterfelijkheid. Ons gehele gedrag
wordt daardoor beïnvloed. Het feit dat wij ons realiseren dat we uiteindelijk “niet meer zijn”
heeft invloed op ons gehele gedrag, elke actie wordt genomen onder invloed van dat gegeven.
De terreur die samenvalt met onze onvoorkomelijke dood genereert een onbewust conflict of
angst genaamd Cognitieve Dissonantie. We compenseren dat met de acceptatie van 2
concepten. De ene is: we willen betrokken blijven bij het leven en onszelf als zinvol
onderdeel van het leven. En de andere is: wat doet het er allemaal toe als we uiteindelijk toch
“niet meer zijn”.
9

Volgens Ernest Becker, antropoloog, besteden mensen vaak hun gehele leven aan het het
uitdenken van deze 2 concepten. Alle gedrag is gericht op de ontkenning dan wel vermijding
van de angst die gegeneert wordt door de onvermijdelijkheid van de dood.
We zijn, gemiddeld genomen, namelijk zo bang voor de dood dat we alternatieve realiteiten
bedenken, zoals een hemel of leven na de dood. Dat concept wordt acceptabeler als meer
mensen daarin geloven. Symbolen spelen hierin een belangrijke rol. In de psychologie wordt
de stimulatie van het besef van onze dood genoemd: “Mortality Salience”.
En nu komt het: boven ons regeert het kapitaal en de macht, zij richten voor ons de
maatschappij in en doen dat met de grootst mogelijke precisie en zorgvuldigheid om zo de
hoogst haalbare slaginskans te maken. Slagingskans om de mens in slaap te laten sukkelen
dan wel te assimileren.
Een van de componenten voor een succesvolle inrichting van een zogenaamde samenleving
(oude stemple) is: een geloofssysteem creeren dat enerzijds zin geeft aan het leven
(produceren en consumeren, voor velen nog steeds de samenstelling van het leven) en
anderzijds het besef van de eigen dood te vervangen door een droombeeld van een bereikbaar
leven na de dood danwel in de vorm van “hemel” danwel een zielenterugkeer.
Begraafplaatsen en grafstenen zijn hier varianten op (“rustplaats”…. Wie rust daar dan?).
Wat zien we dus ontstaan? Een soort van collaboratie tussen overheid en kerkelijke instituten.
De overheden slaven de mens met fiscale maatregelen en registratie zodat nergens meer aan te
ontkomen is. De kerkelijke instituten die het leven een beeld geven na die onjvermijdelijke
dood zodat we niet in paniek raken maar gewoon blijven produceren en consumeren.
10

Hoofdstuk – 4 – Het Bewustwordingsproces
Het bewustwordingsproces is een zwaar, soms afschrikwekkend, soms pijnlijk, proces.
Waarbij de betrokkene door een soort barrière moet om zichzelf terug te vinden en, in het
begin ook de eenzaamheid van het nieuwe te voelen. Om daarna een nieuwe start te maken en
anders naar het leven te kijken en anders in te staan.
Er zijn vele voorbeelden en metaforen gemaakt waarbij zelfs Plato (+ 400 voor het jaar 0) al
een verhaal maakte om dit proces duidelijk te maken.
Onbewust is feitelijk een pseudo bewustzijn gebaseerd op de beperkte waarnemingen van het
moment en de ervaringen tot dan toe. Maar ook: niet naar binnen gekeken hebbende.
Bewust is feitelijk een bewustzijn gebaseerd op de waarnemingen zonder grenzen, gekeken
hebbende achter de façade van de waarnemingen tot dan toe, verder gekeken hebbende dan de
zichtbare waarnemingen voor onze neus.
Voorbeeld van Plato: De Allegorische Grot
Stel je een grote grot voor, een grot die met de buitenwereld verbonden is door een gang met
een dusdanige lengte dat er geen daglicht in de grot valt. Een rij gevangenen zit in de grot met
hun rug naar de ingang, en ze kijken naar de achterwand. Ze zijn dusdanig vastgeketend, dat
ze met hun hoofden niet kunnen bewegen en elkaar, noch zichzelf kunnen zien. Ze kunnen
alleen de wand voor zich waarnemen. Ze hebben zo hun hele leven gezeten en zien en kennen
niets anders (de onbewuste mens, die alleen waarneemt wat hij aangeboden krijgt).
Achter hen bevindt zich een kampvuur. Tussen de gevangenen en dat vuur staat een muur die
zo hoog is als een mens. Achter de muur lopen mensen met allerlei objecten op hun hoofd als
stenen of houten figuren van mensen en dieren, ze lopen heen en weer. De schaduwen van de
objecten op hun hoofd tonen zich als schaduwen op de wand, de wand die de gevangenen zien
en ook als enige kunnen zien en ook horen (de stemmen van de mensen achter de muur). De
bewoners van de grot zien dus alleen die schaduwen en horen alleen de echo’s (zijnde de
ego’s van de bewegende mensen – ze zien niet de mens zelf – de onbewuste mens dus).
Plato betoogt dat het enige dat de gevangenen in hun leven waarnemen, schaduwen en echo’s
zijn. De gevangenen denken dat waarnemingen de realiteit vormen, en hun gesprekken gaan
over deze waarnemingen, als ware het de realiteit (ze kennen immers niet anders) (zijnde de
virtuele realiteit – het spel der ego’s).
Wanneer nu een gevangene zich zou kunnen ontdoen van zijn ketenen, zou deze door de
levenslange ketening in het halfduister zo verkrampt zijn, dat hij het alleen al pijnlijk zou
vinden om zich om te draaien, bovendien zou het vuur hem behoorlijk verblinden. Hij zou
verward zijn en zich willen afkeren van al dat nieuwe en de vertrouwde “realiteit” (de muur)
weer willen zien (het proces van ontwaking en bewustwording, de eerste stap is zwaar en
pijnlijk).
Wanneer hij nu uit de grot zou gaan en naar het felle zonlicht zou worden geleid, zou hij pas
na lange tijd kunnen zien en dan begrijpen wat de nieuwe indrukken eigenlijk zijn. Is hij
eenmaal gewend aan al die nieuwe indrukken van de bovenwereld (de wereld buiten de grot)
en daarna terug zou keren in de grot, dan zou de duisternis hem weer tijdelijk verblinden. Zijn
ervaringen zouden onbegrijpelijk zijn voor de andere gevangenen, omdat hun taal alleen naar
schaduwen en echo’s verwijst (eenmaal bewust wordt alles nooit meer hetzelfde).
De behendigheid om de weerkaatste schaduwen te zien en te omschrijven zal geleden hebben
onder zijn nieuwe ervaringen, en op de andere gevangenen zou hij vreemd overkomen. Ze
11

zullen hem zelfs mogelijk als een gevaar zien voor hun maatschappij (de grotmaatschappij) en
mogelijk zelfs dreigen hem te doden (de bewuste mens in de bestaande maatschappij –
onbegrepen en ongeaccepteerd).
Deze metafoor / allegorie gebruikt Plato’s kennisleer om iets fundamenteels duidelijk te
maken: de wereld der mensen binnen ruimte en tijd is sterk gerelateerd aan al dat gene wat we
waarnemen met onze zintuigen. Wat we niet zien bestaat niet, denken wij. Je kunt het
gelijkstellen aan het leven in de grot (onbewustheid).
Het licht van het vuur dat haar beurt de schaduwen veroorzaakt en de echo’s van de stemmen
van de mensen aan de andere kant van de muur kunnen worden gezien als enige realiteit en
zijn de enige entiteiten en waarnemingen die de gevangenen kennen. Het proces van naar
buiten gaan is het proces van bevrijding van de limieten van hun bestaande (beperkte) wereld.
De pijn en moeite die de gevangene moet doen om zich te bevrijden van deze (beperkte)
wereld (zijn ketenen), het proces van opstaan en naar buiten gaan, staat voor het langdurig
nadenken over het Goede, daar is veel discipline bij nodig, aangezien aan de verleiding moet
worden weerstaan om zich over te geven aan de aardse lusten (het bewust worden). Uit de
grot gaan en in het nieuwe felle zonlicht gaan staan, staat min of meer gelijk aan de
ontstijging van de ziel naar de wereld der abstracties, de echt kenbare mooie wereld die we
aanschouwen met onze geest. De zon die de aarde prachtig verlicht is te vergelijken met onze
geest waar we de ware inzichten mee kunnen ‘aanschouwen’. Het weer teruggaan in de grot
leidt ertoe dat die verlichte geest weer erg moet wennen aan het halfduister. Het
communiceren met zijn ex-medegevangenen is niet meer hetzelfde en daardoor onmogelijk
geworden. Moet hij vertellen over wat hij in de bovenwereld heeft gezien? Zijn exmedegevangenen
begrijpen er niets van. Wat zij zien is de werkelijkheid (voor hen).
Plato wilde hiermee duidelijk maken dat een mens die in de hogere regionen (bewustwording)
is aangekomen, moeite heeft of zelfs weigert zich in te laten met ‘menselijke’ (de grot)
aangelegenheden. Hun ziel heeft een oneindig verlangen gekregen om steeds daarboven te
vertoeven (bewustzijn), daar was immers zo veel meer en zo veel moois.
Deze metafoor / allegorie laat bijzonder fraai zien het proces van naar buiten gaan
(bewustworden) pijnlijk kan zijn, de confrontatie met al dat nieuwe en al die indrukken. Het
laat tevens zien dat als de mens eenmaal meer gezien heeft dan zijn bestaande realiteit, de
oude realiteit niet meer voor hen werkt. Daar wil je niet meer naar terug. Ook laat het zien dat
waarneming altijd zijn beperkingen kent en dat je niet zomaar alles als waarheid kunt
aannemen. Is er achter onze rug nog meer?
12

Kazimierz Dabrowski en de 5 niveau’s van bewustwording
De Poolse psychiater en psycholoog Kazimierz Dabrowski onderscheidde in de maatschappij
een 5-tal niveaus van bewustzijn. Deze 5 niveaus kunnen gecombineerd worden met het
enneagrammodel waardoor een duidelijk beeld ontstaat van wat de mechanica van het
bewustwordingsproces weergeeft. Elke schil die wordt afgepeld opent weer meer essenties
van ons als mens totdat alle essenties de kans kijgen naar buiten te radieren en een steeds
meer bewuste mens ontstaat.
Het ontdoen van elke schil brengt ons dichter naar de bron. Al dat is uitstralen, elke essentie
in ons de kans geven zich te manifesteren. Zonder uitvergroting van 1 essentie, hetgeen
feitelijk het ego probleem is. We stralen tegen beter weten in allemaal maar 1 essentie uit en
die verdedigen we ook nog eens ten voete uit. We dienen alle essenties uit te stralen om een
bewuste mens te zijn.
Het eerste niveau – Primaire Integratie
De overgrote meerderheid van de mensen zit in deze
groep. Zonder enige zelfreflectie en dus zonder enige
zelfkennis of zelfs maar enige neiging tot het willen
doorgronden van zichzelf.
Handelend, denkend en reagerend vanuit het ego, komt
de mens niet verder dan deze beperkte wereld van zijn
eigen ego.
In de kleine cirkel bevinden zich de 9 essenties die elk
mens in zich heeft (witte cijfertjes in de taartpunten).
Deze essentie zijn:
1. Volmaaktheid
2. Koestering
3. Waardevolheid
4. Uniciteit
5. Overvloed
6. Bescherming
7. Vreugde
8. Rechtvaardigheid
9. Vredigheid
Deze essenties tezamen vormen de grootste essentie van leven: liefde
13

In het voorbeeld is het uitvergrootte ego van de 9 weergegeven. Een 9 op het eerste
bewustzijnsniveau, het niveau waar de meeste mensen op zitten: in dit voorbeeld het ego type
9. Later behandelen we al deze types en hun eigen eigenaardigheden.
De concentrische cirkels om de middencirkel met de taartpunten zijn de Dabrowski
bewustzijnslagen, cursief genummerd van 1 t/m 5.
In dit voorbeeld hebben we het dus over een onbewuste 9 en de eerste laag waarin dit ego zit,
deze laag overvleugelt alle essenties die ook in deze mens zit en alleen de 9-eigenschappen
krijgen kans om naar buiten te komen en domineren dus zeer. Ook de reacties van deze mens
zijn dus gebaseerd op alleen deze eigenschappen.
De onbewuste mens in laag 1 (de buitenste cirkel). De vleugels van deze cirkel (gearceerd)
waaieren zo ver uit de alleen de 9-eigenschappen de kans krijgen. Alle andere essenties
worden overvleugeld. De uitwaaiering is het effect van het eerste niveau en werkt verstikkend
voor alle andere essenties. Geen van de andere essenties zijn zichtbaar, het ego schermt deze
af, visueel en waarneembaar in het gedrag.
Het tweede niveau – Unilevel Disintegratie
Enig innerlijk conflict over zichzelf en zijn gedrag begint
bij deze groep mensen zich af tekenen. Wel zonder daar
maar enigszins iets mee te kunnen doen. Maar de eerste
vraagtekens ontstaan in deze groep wel. Lukt het om dit
niveau te bereiken (het afpellen van de eerste laag) dan
ontstaat ruimte voor meer essenties. Tenslotte kunnen we
ook in de afbeelding zien dat 2 essenties vrij komen te
liggen (in dit geval dus de 5 en de 4).
Wanneer deze mens zich bewust wordt van zijn eigen
gedrag en reacties dan kan deze bewustwording leiden tot
een verwijdering van deze laag. En dus kan deze mens
naar het tweede niveau groeien. Wordt deze eerste laag
dus verwijderd dan krijgen deze 2 essenties (in dit
voorbeeld dus 4 en 5) meer de ruimte om zich te
manifesteren en ontstaat een bewustere mens.
Het afleggen van deze eerste laag is de eerste stap in het bewustwordingsproces.
Het derde niveau – Spontane Multilevel Disintegratie
Innerlijk conflict is bij deze groep veelvuldig aanwezig.
Ondanks de dominantie van spontaniteit gebeurt het ook
met gevoel voor richting. Vraagtekens krijgen ook
antwoorden en sturen al min of meer de gedachten naar
een richting die leidt tot ontwikkeling, van geest en visie.
Mensen die in deze groep arriveren, vallen zelden terug
naar de eerste 2 groepen. Zij hebben een niveau bereikt
dat alleen maar verder kan leiden.
Bij de volgende stap komen dus weer nieuwe essenties
in de vrije ruimte (in dit voorbeeld 3 en 6). Er ontstaat
een nog meer bewuste mens.
14

Het vierde niveau – Georganiseerde Multilevel Disintegratie
De ontwikkeling van geest en visie begint een bewust
proces te worden waar de mensen in deze groep vrijwel
dagelijks en constant mee bezig zijn. Tot zelfs een latente
aanwezigheid (men weet niet beter dan om zo te denken
en handelen).
Sterk verantwoordelijkheidsgevoel kenmerkt deze
mensen maar ook authenticiteit, zelfbewustzijn en
autonomie in gesprek en handelswijze zijn sterke
eigenschappen van deze groep.
En weer een stap verder in de bewustwording: laag 3
wordt verwijderd en weer komen 2 essenties (in dit
voorbeeld 2 en 7) in de vrije ruimte van het
gedachtengoed van deze mens.
Weer komt deze mens een stap dichterbij in het
bewustwordingsproces.
Het vijfde niveau – Secundaire Integratie
Alle innerlijke rust is bereikt, conflicten zijn verdwenen
en de integratie van (eigen)waarden en normen
manifesteren zich in deze groep mensen. De vredigheid,
wijsheid en rust maar ook de uitstraling daarvan
domineren.
Helaas is slechts een enkeling als Mahatma Ghandi en de
Dalai Lama op dit niveau gearriveerd maar de komende
jaren gaan meer mensen dit niveau halen en uiteindelijk
gaat deze groep mensen domineren in de maatschappij.
We kunnen in de indeling zien hoe belangrijk het is dat
steeds meer mensen bewust worden.
Helaas moeten we vaststellen dat nog steeds te veel
mensen gewoon accepteren dat ze zijn zoals ze zijn. Dat
ze niet in zichzelf willen kijken om te bezien wat
mankeert of wat verbeterd kan worden.
Voor veel mensen een angstig scenario: in zichzelf kijken en daarmee aan de slag gaan en wat
aan verbeteren.
Wanneer nu de laatste laag wordt afgepeld in het bewustwordingsproces dan komt de mens
aan in zijn bron, waarin alle 9 essenties zitten en dus ook al deze essenties de ruimte krijgen
om zich ook allen te manifesteren. Een zeer bewuste mens is ontstaan. Een mens die alle
vooroordelen en oordelen kan relativeren. Een mens die vanuit de bron naar mensen en
situaties kan kijken en daarmee liefdevol kan omgaan. Dit is een niveau dat maar voor weinig
mensen is weggelegd maar waar we feitelijk allemaal naar toe zouden moeten. De tijd zit ons
mee omdat de omstandigheden er naar zijn dat we dit niveau, als we er maar aan willen
werken, allemaal moeten kunnen gaan bereiken.
15

In de volgende hoofdstukken gaan we terug naar het begin: alles is energie en we zijn allen 1.
Om daarna aan de egomechanica te komen en een begin van een zelfanalyse en herkenning te
kunnen bereiken. Daar begint namelijk het bewustwordingsproces. Bij je eigen ego.
Een nadere uitleg is wellicht nodig en verhelderend. Te meer daar we de ego-mechanica nog
moeten behandelen in de volgende hoofdstukken.
Binnen de menselijke verbindingen kan men ook onderscheid maken tussen het soort
verbinding. Mensen kennen feitelijk 9 soorten verbindingen (en hun varianten daarop), dit
werd goed weergegeven in het boek “Love Unlimited” van Linssen/Wik.
De 9 te onderscheiden verbindingen zijn, waarbij de volgorde van de eventuele ego-types is
aangehouden:
1. Passionele verbinding
a. Gebaseerd op passie en doel
2. Emotionele verbinding
a. Gebaseerd op emotie, intimiteit, plezier, zorgzaamheid, vertrouwen en humor
3. Economische verbinding
a. Gebaseerd op financiele overwegingen (kosten delen bijvoorbeeld)
4. Esthetisch verbinding
a. Gebaseerd op interesse in schoonheid en kunst
5. Familiaire verbinding
a. Gebaseerd op de onvrijwilligheid van familiaire banden
6. Intellectuele verbinding
a. Gebaseerd op kennis en interesse
7. Recreatieve verbinding
a. Gebaseerd op interesse, vrije tijdsbesteding en/of hobby
8. Fysieke verbinding
a. Gebaseerd op lichamelijkheid en seksualiteit
9. Spirituele verbinding
a. Gebaseerd op zielsniveau en geestelijke ontwikkeling
Kijken we naar 9 type verbindingen dan kan de vraag opkomen of er verwantschap is tussen
deze type verbindingen en de 9 ego types. Heeft elk type een voorkeur voor een bepaald type
verbinding? Wij hebben de verbinding nu even in het rijtje ook gerelateerd aan de 9 egotypes.
16

Hoofdstuk – 5 – Wie zijn we in materieel opzicht: alles is energie
Om tot een sneller begrip te komen van “het alles” is dit hoofdstuk enerzijds wat
taai maar anderzijds beslist nodig om tot dat begrip te komen. De taaiheid hebben we dan ook
maar naar de bijlage verhuisd zodat de continuïteit van het boek zichtbaar blijft.
Leven begint met de geboorte en eindigt met de dood. Geen wetenschap maar feiten.
Vroeger zei ik vaak, je wordt geboren en je gaat dood, daartussen moet je er een feestje van
maken. Wat is dood? Veel mensen vragen zich dat wel eens af. Maar het is eigenlijk hetzelfde
als niet geboren zijn. Niets om bang van te zijn dus. Deed het pijn toen je nog niet geboren
was? Deed het pijn toen je geboren werd? Allemaal nee’s. Hetzelfde geldt voor de dood. En
natuurlijk kent iedereen wel een verhaal van een lijdensweg maar dat is de lijdensweg tijdens
het leven. Niet tijdens de dood.
De wet van de vergankelijkheid zegt echter dat dood eveneens vergankelijk is dus zal dood
uiteindelijk weer tot schepping en geboorte leiden. Fysiek kan dit in alles en elke vorm zijn.
We are Stardust…. We are Golden…. And we got to get ourselves back to the Garden…. In
de zestiger jaren werd het al voor ons gezongen.
Het lijkt lastige materie maar het is slechts even belangrijk om de laatste alinea van de
opening te doorgronden: alles is uiteindelijk terug te leiden naar energie. Niet bepaald een
zweverige opmerking maar aan alle kanten aangetoond: alles is energie. Wij zijn energie, alles
om ons heen is energie. Het ene (materie of mens) trilt qua frequentie slechts anders dan het
ander.
De kreet kwantummechanica roept al gelijk het gevoel ‘moeilijk’ op maar dat is het
uiteindelijk niet. Het is het onderzoekveld van het allerkleinste. Astronomie onderzoekt het
allergrootste. Zo simpel is het.
Rare parallel is dat het allerkleinste zo sterk lijkt op het allergrootste. De structuur van
sterrestelsels of ons eigen zonnestelsel lijkt enorm op de structuur van atomen en moleculen.
Onderstaand halen we uit de kwantummechanica de snaartheorie. Al het andere was nodig om
te doorlopen voor de wetenschappers om uiteindelijk aan te komen bij de vragen die weer
worden opgeroepen tijdens de zoektocht naar het allerkleinste. En dat is wetenschap. Elk
antwoord roept vragen op die weer onderzocht worden om tot antwoorden te komen.
Kwantummechanica en Brian Green’s snaartheorie: alles is energie
De snaartheorie stelt dat alles energie is. Gaan we van een object naar de materie, naar
molecuul, naar atoom, naar proton/neutron/kern, naar quark dan hebben we daarmee op dit
moment het kleinste deeltje dat bekend is: de quark. Wanneer dit deeltje komende jaren
ontleed wordt in de deeltjesversneller in CERN (The Large Hadron Collider) , zo stelt Brian
Green, dan vinden we hoogst waarschijnlijk het allerkleinste, de energiesnaren. Natuurlijk zal
men uiteindelijk weer willen zoeken wat daar weer achter zit (de snaren van energie) maar
anderzijds zou het kunnen dat daarachter wellicht de doorgang naar andere dimensies ligt en
we dus weer simpelweg naar het allergrootste toe bewegen. De tijd zal het leren.
In de bijlage 1 worden de achtergronden nader toegelicht en worden tevens de 9 (!)
fundamentele natuurkrachten behandeld.
17

Het formaat, de vergelijking en de leegheid van materie
Wanneer we de kern van een atoom in het formaat van een golfbal beschouwen en de
protonen en neutronen als zaadje dan is de afstand tussen de kern en de protonen/neutronen
ongeveer 100 meter. We kunnen ons daarmee dus een voorstelling maken van de leegte die
zich in onze materie en dus ook onszelf bevindt.
Feitelijk zijn we meer lucht dan wat anders. Het is slechts het licht dat de reflectie aanvaardt
op ons lichaam waardoor we materie waarnemen. We voelen de materie ook dor de
ondoordringbaarheid maar toch blijft het meer lucht dan wat anders.
De baan van de proton/electron
om de atoomkern, op een afstand
van ongeveer 100 meter
Afstand kern – proton/electron bij
formaat golfbal van de kern is ongeveer
in verhoudingen 100 meter.
Atoomkern ter grootte van golfbal
De quark die bestaat uit een geordende in frequentie zijnde reeks energiesnaren.
Proton/elektron ter grootte van zaadje
De atoomkern ter groote van golfbal bestaande uit 3 quarks
De afstand van kern naar neutron bedraagt bij een dergelijk voorgesteld formaat ongeveer 100 meter.
De proton/electron ter groote van zaadje bestaande uit 3 quarks
Stellen we de kern ter grootte voor van een golfbal dan heeft de proton/neutron een formaat van
ongeveer een zaadje, ook hier weer 3 quarks in de proton/elektron
18

Inmiddels weten we hoe materie is opgebouwd: atomen, moleculen etc. Ook zien we hoeveel
ruimte er dus tussen de onderdelen van het bijna allerkleinste kleinste zit. Dit betekent dat alle
materie maar uit heel erg weinig materiaal bestaat en dat feitelijk het luchtledige het
merendeel (98%) is. Alles wat we ervaren als materie heeft zijn eigenschappen dus eerder te
danken aan de energie/trillingsfrequentie van de snaren in de quark. De trilling daarvan
bepaalt het gedrag van het atoom, het gedrag van de molecuul en dus het gedrag van de
materie. Voelt het hard of zacht aan, heeft het een blauwe kleur of een groene kleur. Voelt het
warm of koud aan.
Onze ogen zijn niet in staat de minuscule deeltjes individueel waar te nemen (Plato’s grot)
maar nemen slechts het gedrag waar van de materie. Dit geldt uiteraard voor alle zintuigen:
we nemen het gedrag van de onderdeeltjes waar.
Het bovenstaande geldt uiteraard voor alle materie en dus ook voor de mens.
Dat de mens voor 70% uit water bestaat is dus wel waar maar het geheel is eigenlijk 98%
lucht(ledigheid). Moeilijk voor te stellen maar wel waar. Dus als het gedrag van de materie
bepaalt wordt door de trillingsfrequentie kunnen we stellen dat alles energie is.
Ondanks de vele jaren van het menselijk bestaan is deze periode van mens-zijn niets in
vergelijking met tijd (Ockels) en ruimte. De mens is op weg naar bewustzijnsvorming om de
nieuwe tijd in te kunnen gaan. Deze nieuwe tijd wordt beïnvloed door al het alles wat wij in
dit boek trachten te verduidelijken. Dimensies, bewustwording, bewustzijn en de nieuwe
mens daarin.
Het Universum – Uni Versum – Eén Lied
De werkelijke betekenis van het woord Universum is dus duidelijk: 1 lied.
Ook via deze benadering wordt aangetoond dat alles energie/trilling is.
Hoe ook geluid een enorme invloed heeft op ons zijn, ons ontstaan en onze ontwikkeling, zien
we als we 2-dimensionaal de effecten bekijken van trillingen (geluid in verschillende
frequenties).
Een metalen plaat wordt bestrooid met zand (korrels – materie) en bestookt met geluid.
De plaat gaat trillen en het zand trilt naar een patroon toe, dit patroon is afhankelijk van de
frequentie van het geluid.
2-dimensionaal
Maar ook 3-dimensionaal
En nog verder uitgestrekt 3-dimensionaal
19

We zien in de plaatjes dat de materialen (van zandkorrels tot metaalkorrels), met het
verschuiven van de frequentie van het geluid, de korrels, zich gaan gedragen naar deze
frequentie. Ze klonteren samen in vormen die afhankelijk zijn van de frequentie, ook 3dimensionaal.
Vormen ontstaan en verschuiven met het verschuiven van de frequentie.
Denk ook maar onze hogere sensitiviteit voor 432Hz. In de middeleeuwen was de grondtoon
(Ut – de noot A) 432Hz van daaruit werd de muziek gecomponeerd en werd ook bijzondere
muziek gecreëerd. Later werd door kerk en staat deze grondtoon (Ut – de noot A) op een
andere frequentie gezet (440Hz) om ons van de meest natuurlijk frequentie af te houden. Vele
mensen blijken gevoeliger voor muziek op 432Hz omdat deze geluidsgolven (muziek) ons
hart meer raken, het ligt dichter bij ons hart. Het brengt ons naar een hoger plan.
Heden te dagen wordt ook weer steeds meer muziek uitgebracht op 432Hz, bekende DJ’s als
Tiesto en Armin van Buuren brengen muziek uit die op deze frequentie is gecreëerd. Zelfs
complete converteerprogramma’s zijn beschikbaar om muziek van 440Hz terug naar 432Hz te
zetten.
Alles is energie, alles is onder invloed van energie. Vorming is dus ook onder invloed van
energie.
20

Hoofdstuk – 6 – De rol van Tijd, volgens Ockels
Tijd is enerzijds een fenomeen dat gerelateerd is aan het verleden, nu / vandaag en toekomst.
Dat we er een mechanisch en meetbaar fenomeen van gemaakt hebben (klok, opdeling in
eenheden) doet geen afbreuk aan het feit dat Tijd bestaat. Het is een naam die we hebben
gegeven aan een fenomeen dat zich lastig laat vangen in een omschrijving. Anderzijds zijn
inmiddels vele mensen die overtuigd zijn van het feit dat Tijd NIET bestaat. Misschien is Tijd
iets anders dan ons tot heden verteld is (denk maar weer aan Plato’s grot).
Tijd, als je er goed over nadenkt, is tijd een, in eenheden opgedeeld, fenomeen, gerelateerd
aan onze eigen wereld en omgeving. Als een laserstraal 2 seconden nodig heeft om van de
aarde naar de maan en terug te komen. Dan hebben we dat gerelateerd aan onze seconden.
Seconden die onderdeel zijn van onze minuten, onze uren, onze dagen, onze jaren. ONZE
tijd…. Onze waarneming in onze omstandigheden. De eenheden waarin we tijd weergeven en
uitdrukken is onze uitvinding binnen onze waarneming en wereld.
Tijd is volgens recente ideeën (Wubbo Ockels) niet iets universeels.
Tijd is mogelijk een reactie op zwaartekracht, onze eigen zwaartekracht. Het woord “reactie”
zegt ook al iets over waar tijd vandaan komt. Het is een “reactie” van ons eigen brein op de
zwaartekracht van onze aarde en ons zijn aldaar.
Dat zou vervolgens inhouden dat tijd “onze tijd” is. Onze beleving en reactie voortkomend uit
ons eigen brein, onder invloed van het zijn hier op deze planeet. Op een andere planeet met
een andere zwaartekracht en met een andere aanwezigheid / omgeving zou tijd een ander
begrip zijn en zou alles er dus anders uitzien.
Zoals wij alle wetenschap, alle ervaring en alle waarneming doen onder invloed van onze tijd
(gerelateerd aan onze aarde), zo doen “andere” (extra-terrestials) onder invloed van hun eigen
tijd.
KUNNEN WIJ HEN DAN WAARNEMEN EN ZIJ ONS? Nee?
Is tijd dan wel universeel? NEEN. Onze Tijd is de Tijd op onze aarde.
Conclusies
□ Onze Tijd is van ons en niet universeel
□ De snelheid van licht is van ons (in bepalend opzicht), gerelateerd aan onze tijd
□ De constantheid van de lichtsnelheid is dus constant gerelateerd aan onze tijd…
□ De begrenzing van onze waarneming wordt mede bepaald door onze eigen tijd.
□ The Big Bang is een illusie (waarneming vanuit onze tijd) gerelateerd aan ons NU
□ Tijd is … maar wel alleen hier
□ Elders is tijd ook anders
Vraagtekens
□ Is tijd wel overal
□ Andere zwaartekracht = andere tijd = andere waarneming
□ Als we zouden kunnen waarnemen buiten onze tijd, niet gerelateerd aan onze tijd,
zouden we dan meer waarnemen of anders waarnemen
We denken dat we Kosmisch zijn. Kijkend naar het heelal denken we dat we het universum
begrijpen…
21

Descartes : Ik denk dus ik ben
Ockels : Ik leef dus tijd gaat voorbij
Onze tijd is een ontwerp van leven in reactie op zwaartekracht.
Wij zijn chronocentrisch. Tijd is allesbepalend geworden in onze waarneming maar is dat de
juiste weg (al weer denken aan Plato’s grot)? Alles relateren we aan onze leefomgeving,
gedomineerd door onze zwaartekracht.
Onze tijd is een creatie van ons leven in onze leefomgeving en is daardoor een fundamentele
referentie van al onze waarnemingen (zicht, gehoor, reuk, tast en smaak). Het universum geeft
om dat type waarnemingen niets. “Daar” gelden andere zwaartekrachten, leefomgevingen en
andere tijdsbelevingen en dus andere waarnemingen.
Zetten we onze eigen tijdsbeleving overboord zouden we dus theoretisch anders waarnemen
(zicht, gehoor, reuk, tast en smaak). Dan zouden we meer, anders of minder waarnemen.
Onze hersenen hebben programma’s om de relatie te leggen tussen waarnemingen van de
verschillende zintuigen. De hersenen behandelen de informatie om hem te verwerken in onze
belevingswereld.
Zittend in een voertuig dat accelereert worden onze waarnemingen al verward. Kijken we
naar buiten beweegt alles en hebben we de sensatie van snelheid aan de ene kant en kijken we
naar binnen dan weten we dat we stil staan/zitten.
De hersenen verwerken deze informatie door tijd toe te voegen/te bedenken, als oplossing
voor de tegenstrijdige informatie die wordt waargenomen.
Dijkgraaf : The Unkown Universe
Wat we wel en niet weten….
22

Hoofdstuk – 7 – Het verhaal van Jill Bolte Taylor: Ego bestaat
Onze hersenen zijn opgebouwd uit twee helften die vrijwel volledig gescheiden van elkaar
zijn. De enige verbinding die bestaat is door het Corpus Calossum.
In onze hersenen vinden processen plaats van waaruit we dromen, die we vervolgens
verbinden met de realiteit waarna we de dromen kunnen laten uitkomen.
Jill Bolte Taylor deed als
hersenspecialist en wetenschapper
veel onderzoek naar de werking van
de hersenen. Tijdens haar leven
kreeg zij op jonge leeftijd echter een
forse hersenbloeding in haar linker
hersenhelft en kreeg zo de kans om
de werking van de verschillende
hersenhelften te bestuderen van
binnenuit.
De twee hersenhemisferen zijn
gescheiden van elkaar terwijl de rechterhersenhelft werkt als een parallelle processor en onze
linker hersenhelft werkt als een seriële processor. De communicatie tussen de twee
hersenhelft wordt geregeld door het corpus calossum. Omdat de beide hersenhelften zo
verschillen werken is blijkbaar een apart deel ontworpen om de communicatie tussen beide,
zo verschillend werkende, hersenhelften in goede banen te leiden en niet te laten botsen.
De hersenhelften hebben een zeer verschillende werking, denkwijze en persoonlijkheid.
Onze rechterhersenhelft handelt geheel naar het moment, het hier en het nu. Het denkt in
plaatjes en het leert van de impulsen van al onze sensoren en zintuigen. Het gaat daarbij om
energie. De rechterhersenhelft gaat geheel over het bewustzijn van alles om ons heen,
handelend naar het inzicht dat we allemaal energie zijn en handelen als 1, handelen als 1 grote
menselijke familie.
In het inzicht van de rechterhersenhelft zijn we allen 1, perfect en mooi. Daar zit de bron van
onszelf (zie paradigma a, onze eigen bron, ons zijn – Hoofdstuk Egomechanica). We zijn
energie verbonden met elkaar via de rechterhersenhelft. Gemaakt om de wereld beter te
maken.
Onze linker hersenhelft denkt geheel anders. Die denkt serieel / lineair en methodisch. Denkt
in het verleden, heden en toekomt. Plaatst indrukken op een moment in tijd, zoekt relatie en
verklaring in het verleden en probeert details uit de indrukken te categoriseren en organiseren
en vervolgens associeert ze met de indrukken uit het verleden en probeert het heden en de
toekomt te zien. Het denkt geheel in taal, terwijl we rechts denken met beelden en emoties.
Het is de constante stem in je hoofd die je zegt, vergeet niet dit te doen of dat te doen. Het is
tevens de stem die tegen je zegt “Ik ben”, mijn ego is dus. En zodra dit gezegd wordt scheidt
men zich af van je omgeving, het maakt je een individu met een eigen ego.
Jill Bolte Taylor kreeg op een ochtend (als een van de ‘s werelds hersenspecialisten) een
massieve hersenbloeding in haar linker hersenhelft.
23

Op dat moment ervoer ze pijn achter haar ogen. Ze werd bewust van alles wat ze moest doen,
waarnemen, redeneren, bewegen, maar haar ledematen leken niet meer van haar. Een stilte
overviel haar. Ze werd tevens meteen bewust van de goddelijke rust en de soort van
hemel/paradijs die ze ook om haar heen ervoer. Met regelmaat nam echter de linker
hersenhelft het over (ondanks de bloeding) om rationeel te denken “wat is er aan de hand”,
“we hebben een probleem” , “we moeten actie nemen”.
Het grote van de energie om haar heen kwam met regelmaat terug, ze vond het prachtig, de
stress van haar baan en de zorgen om het leven verdwenen. Vredigheid overviel haar
regelmatig. Maar met regelmaat nam links het weer over: “hey je moet actie nemen, doe iets”.
Toen realiseerde ze zich dat een hersenbloeding gaande was en kwam de bewustwording dat
ze wel degelijk actie moest nemen. Met regelmaat viel ze terug in een soort “Nirvana”-gevoel,
terwijl ze toch trachtte hulp te krijgen via de telefoon.
Na enige tijd werd ze naar het ziekenhuis gebracht. Tijdens de rit krulde zij zich op in een
foetushouding en gaf zich over aan alles wat haar overkwam. Nadat ze bijkwam realiseerde ze
zich dat een nieuwe wereld op haar afkwam. Ze kon haar lichaam niet herkennen als het hare.
Maar anderzijds viel ze met regelmaat terug op haar beleven van het Nirvana, het moment dat
de rechterhersenhelft het weer overnam. Die belevingen waren voor haar zo intens dat het
haar een blik gunde op de perfecte wereld die het zou zijn als iedereen zijn rechterhersenhelft
zou kunnen laten domineren. Als al die ratio van links zou gecontroleerd kunnen worden. Als
we onder controle van die rechterhersenhelft en het bewustzijn daarvan zouden kunnen
komen. Een met ons allen zouden kunnen zijn. Wat een andere wereld zou er dan ontstaan. In
tegenstelling met de individuele inslag van de linkerhersenhelft. Deze laatste feitelijk zorgend
(bij iedereen) voor de conflicten en verschillen in de maatschappij, voor de ellende en
onvrede.
Jill Bolte Taylor, heeft als geen ander kunnen ervaren, vanuit haar kennis van de hersenen,
wat het is om de hersenhelften separaat aan het werk te zien en wat de effecten zijn van
dominantie van de een of de ander. Zij ontdekte dat het theoretisch nodig is dat we allen de
dominantie veel meer moeten laten aan de rechterhersenhelft. Echter, dit is een zwaar proces.
Dit verhaal is door haar zelf gepresenteerd op de TED community (www.ted.com).
Beelden Taal
Corpus Calossum
Verleden
Heden
Toekomst
24

Logica
Taal
Patroonordening
Lineair opslaan
Dualiteit/polariteit
Analytisch
Ratio
Imitatie, vragen
Tijd, lineair
Emotie, gevoel
Strategie Rechts stijgt uit boven rede en analyse
Mogelijkheden
Cognitief
Methodiek
Letterlijkheid
Plannen
Seks
Holistisch
Dromen
Non-verbaal
Intuïtie
Detailoriëntatie Overzichtsoriëntatie
Feiten regeren Verbeelding regeert
Woorden en taal Symbolen plaatjes
Heden verleden Heden toekomst
Wis- natuurkunde Links
Rechts
Filosofie en religie
Seriële
Parallelle
Doorgronden
Processor
Processor
Doorhebben
Weten, kennis Geloven, ervaring
Erkent/bevestigt Waardeert
Ruimtelijk inzicht
Objectnaam Objectfunctie
Ego Intuïtie
Realiteit Fantasie
Praktisch Impulsief
Veiligheid Risico
Parallel opslaan
Intuïtief, spiritueel
Metafoorgevoel
Overzicht/inzicht
Creatief, muzikaal
Beelden, schoonheid
25

Vanuit het perspectief van Johan Oldenkamp bezien is ook een meer maatschappelijke
verdeling te maken van de hersenhelften waarbij we kunnen zien waar bewustzijn vandaan
komt.
opzettelijk onzuiver van buitenaf bewuste zuiverheid van binnenuit
ego intentie intuïtie
geld samenleving beschaving
straling lucht zuurstof
dood drinkwater levend
schadelijk voeding opbouwstoffen
ziektezorg gezondheid salveo
manipulatie berichtgeving waarheidsgetrouw
hersenspoeling onderwijs zelf ontdekken
geluidsoverlast geluid 432 Hz
schijndemocratie volksvertegenwoordiging volksbelang
fraude wetenschappen waarheidsvinding
vervuiling technologie duurzaam
religie spiritualiteit liefde
Het belangrijkste gegeven dat uit het verhaal van Jill Bolte Taylor en het bovenstaande blijkt
is dat het EGO huisvest in je linker hersenhelft.
Bij rechtshandigen is de linkerhersenhelft meer ontwikkeld en bij linkshandigen de
rechterhersenhelft. De dominantie van hersenhelften wordt tijdens de ontwikkelfase in de
baarmoeder voornamelijk hormonaal bepaald.
Ons ego en onze hersenen zijn gevoelig voor beloning. Dit komt grotendeels door de invloed
van onze zintuigen en de prikkeling van de emotionele gebieden daardoor. Beloning van de
hersenen word vooral zichtbaar door de manier waarop de computerspelletjesindustrie
26

hiermee werkt. In deze industrie worden 9 beloningsmethodes gebruikt voor de hersenen,
zonder dat we het vaak zelf in de gaten hebben:
1. Competative structure
a. Een competitieve factor stimuleert ons in het beginnen en behalen van resultaat
2. Experience bars that measure progress
a. Geef bv een avatar en laat die ontwikkelen en qua bezit uitbreiden
3. Multiple long and short term aims
a. Er moet meer te doen/halen zijn, zowel op korte en lange termijn
4. Reward effort
a. Alle energie en moeite moet beloning kennen
5. Rapid, frequent, clear feedback
a. Feedback is cruciaal en moet regelmatig zijn
6. An element of uncertainty
a. Er moet een element van onzekerheid in zitten, een onzekere beloning,
verassing!
i. Dopamine, is geassocieerd met beloning
7. Windows of enhanced attention
a. Geheugen and vertrouwen
8. Other people
a. Dit wind ons op, contact met andere mensen, samenwerking
i. Denk aan virtuele geldbedragen, credits…
9. Finishing line
a. Een einddoel is nodig om ons ergens naar toe te laten werken
Deze strategie geldt ook voor de echte wereld: zaken, onderwijs, leiding/regering en media.
Betrokkenheid, wordt bewerkstelligd door deze 9 regels voor elk spel, ook in real life.
Het is de vraag of hier de hersenen of het ego beloond worden.
27

Hoofdstuk – 8 – Wie zijn we in immaterieel opzicht: egomechanica
De Grieken schreven boven de ingang van de Tempel van Delphi:
Gnoti se auton, Ken u Zelve.
Zelfkennis begint bij weten wie of wat onze eigen persoonlijkheid
is. Met deze kennis kunnen we bovendien zorgen voor de juiste
voeding van ons mentale en fysieke zijn.
Het leven dat we ontvangen (onze geboorte) begint, in materieel opzicht met de fysieke
samenstelling van ons lichaam (de samensmelting van eicel en zaadcel, de zwangerschap, de
draagtijd, onze fysieke samenstelling uit cellen enzovoort - ENERGIE) met de geboorte. We
worden uitgerust met een ziel en na deze geboorte verkrijgen we dus een lichaam. In dat
lichaam huist de geest/karakter en, op basis van een aantal gebeurtenissen en ervaringen,
vormt zich vervolgens langzaam een ego. Het ego dat zich vormt wordt opgebouwd uit een
aantal gedwongen en re/actieve keuzes tussen verschillende uiteenlopende emoties.
De metaforische opbouw van een mens met zijn emoties, het ego en de ziel kunnen we als
volgt zien, dit om beter te begrijpen wat de posities zijn van de verschillende onderdelen.
In de tijd van koetsen en paarden bedacht Gurdjief een metafoor voor de werking van de
emoties in relatie tot ego, ziel en het geheel, het lichaam.
Gurdjief bedacht deze prachtige metafoor maar uiteraard binnen de waarneming van die tijd.
Hij is echter ook vandaag de dag nog zeer goed toepasbaar en begrijpelijk.
Feitelijk hoeft de metafoor niet anders omdat we allemaal de fenomenen nog steeds goed
kennen.
Kijken we naar de eenheid van de koets met paard, koetsier en passagier en het geheel, dan
komen daarin de volgende onderdelen tot
uitdrukking en zien we al snel de onderlinge
relatie en hun spanningsvelden.
Gurdjief’s metafoor:
• Het lichaam - de koets
• De emoties - het paard
• Het ego - de koetsier
• De ziel - de passagier
De Tempel van Delphi
Het paard, de emoties, met al zijn onstuimigheid. De koetsier die zijn groeifasen kent en
samen met het paard de koers bepaalt maar ook de richting beïnvloedt en meer.
En tot slot de ziel die alleen kan zeggen “ik wil graag van A naar B”….en dat ook alleen maar
aan het begin van de rit.
28

De emoties – ‘t paard
Het tussenbewustzijn – de drie basisfuncties
Het ego – de koetsier –
het verstand
Het lichaam – de koets –
de organen
De ziel/psyche – de passagier
– het onderbewustzijn
Het onderbewustzijn – de reiziger naar zijn bestemming
Gurdjief’s metafoor
Bij de geboorte worden we dus uitgerust met een lichaam (de koets). Daarvoor staat een
emotioneel karakter (het paard) met al zijn emoties en dat bewerkstelligt dat we onstuimig en
onverwacht kunnen reageren op situaties die zich voor kunnen doen. Na de geboorte
ontwikkelt zich het ego (de koetsier). Deze drie vormen het tussenbewustzijn. Zonder
werkend geheel (koets) komt de passagier nergens en zeker niet op zijn bestemming. Het
geheel dient dus ook onderling goed te functioneren.
Wat onze huidige maatschappij vergeet mee te geven aan onze kinderen is feitelijk een soort
rijbewijs voor de koetsier.
Het lichaam hebben we inmiddels behandeld, alles is energie en daardoor ook frequentie. Het
lichaam is slechts een vehikel voor onze ziel. Het lichaam wordt echter beïnvloed door een
aantal factoren, ons karakter (emoties) en ons ego (verstand).
Voor een deel is het karakter een gegeven dat je door erfelijke eigenschappen meekrijgt maar
voor een ander deel staat het karakter onder invloed van de indrukken uit de omgeving en
genereert het onder andere de emoties, opvoeding is een onderdeel van al die indrukken.
Vandaar ook de combinatie paard en koetsier – emoties en ego, beiden beïnvloeden elkaar.
29

De egomechanica hoe zit het in elkaar, hoe werkt het en hoe ontstaat het
Word je door het enneagram in een hokje geduwd?
Nee integendeel. Het enneagram nodigt je juist uit om uit je hok te komen en je te bevrijden
van alle overtuigingen en aannames over het leven waarmee je jezelf vaak onnodig beperkt en
tekort doet. Het enneagram leert ons hoe we onszelf gevangen houden en legt uit hoe en
waarom we dat doen. Door je bewust te worden van je enneagramtype leer je je eigen
overlevingsstrategie kennen en krijg je de sleutel aangereikt om uit het hok te komen waarin
je jezelf, meestal zonder het te weten, steeds weer opsluit (Plato’s grot). Natuurlijk is het even
slikken dat je slechts een mens-type bent, en dat dit bij sommige mensen aversie oproept is
goed te begrijpen. Ineens word je gedegradeerd tot een egot-type/nummer en krijg je voor de
rest van je leven een etiket opgeplakt. Toch is er geen model dat zoveel respect heeft voor de
individualiteit en complexiteit van mensen als het enneagram. Iedereen die de moeite neemt
om zich te verdiepen in dit model komt er al snel achter dat het bepaald geen model is dat
mensen wil etiketteren, en dat het herkennen van je eigen type je juist de mogelijkheid geeft
om alle etiketten die je op jezelf en het leven hebt geplakt los te weken en jezelf te worden.
De theorie van het geheel: Al dat is en de paradijselijke waarden
De relatie tussen het novogram en de paradijselijke waarden.
De 7 zonden en deugden naar 9 zonden en deugden
Die 9 vormen het geheel als het in balans is.
Het Geheel
Alle mensen, alle egotypes, alles tezamen vormen de mensheid.
Alle egotypes zitten ook in elk mens maar 1 type domineert het gedrag meestal, al naar gelang
de grootheid van het ego.
Weet elke mens, door het doorgronden van zijn eigen ego, gedrag en reactiepatroon, zijn
eigen ego tot normale proporties terug te brengen ontstaat een geheel andere maatschappij.
Waarin politiek, maatschappelijke omgang, competitie en samenleving een heel ander
aanzicht krijgt. Waarin alle mensen een volwaardige plaats verdienen en waarin een ieder de
gelegenheid krijgt tot het ontwikkelen van zijn gewenste en misschien wel ongekende
talenten.
Het is voor een ieder geen verassing dat de huidige maatschappij, gedomineerd door ongeveer
300 personen in de vorm van 4 families (de Rockafellers, de Warburgs, de Rothshields en de
Shifts welke families de FED feitelijk in bezit hebben en welke FED feitelijk de gehele
wereld economie gijzelen). Deze dictatoriale families domineren de wereld via de banken en
maken feitelijk de dienst uit. Deze families hebben het systeem zo ingericht dat elk mens
opgeleid wordt volgens patroon van produceren en consumeren.
Democratie is daarin dus maar schijn. Het kapitaal van de families regeert. Daarbij de mens
feitelijk in een Gordiaanse knoop is terecht gekomen. Waarbij elk mens een baan heeft die hij
niet leuk vind, een baas heeft die niet aardig vind en een salaris krijgt dat hij opmaakt aan
rente (voor de bankiersfamilies) en spullen die hij niet nodig heeft. Die gekocht worden van
bedrijven die feitelijk weer indirect van de banken en dus de bankiersfamilies zijn.
De FED regelt in feite 4 type financieringen: overheidsfinancieringen, handelsfinancieringen,
private financieringen en oorlogsfinancieringen. Daarmee is de werelddominantie feitelijk
geregeld…
30

Dit alles daar gelaten blijft het proces van zelfonderzoek voor de mens een van de meest
zinvolle bezigheden omdat daarbij de scherpe kantjes zichtbaar worden en ieder mens zijn
eigen vraagtekens daarbij kan plaatsen om vervolgens te kunnen werken aan bedwingen van
zijn ego-uitspattingen.
Alleen het feit dat de natuur en het individu geheel geslaafd zijn aan de overheid (door
“Burgerservicenummer”, paspoort, door belastingen, door boetes bij ongehoorzaamheid, alles
onder het mom van het structureren van de overheid). Registratie vanaf de geboorte.
Registratie om elke individu te monitoren om te belasten vanaf het moment dat het kan gaan
produceren in de maatschappij.
Doel
Het is nadrukkelijk niet de bedoeling van de egomechanica om een ieder uit te rusten met een
cijfer op zijn voorhoofd. Nee, het is primair bedoeld voor het doorgronden van het ego. Dat
wil zeggen van zichzelf.
Met het doorgronden van zichzelf kan elk mens een beter mens worden en een groei inzetten
naar een bewustzijn dat op een hoger niveau ligt dan we momenteel bij de mens kunnen
waarnemen om ons heen.
Natuurlijk is het niet erg om ook anderen hun ego te doorgronden ook dat leidt ten slotte tot
begrip bij elkaar. Weet men dat een perfectionist nu eenmaal imperfectie waarneemt dan
begrijpt men ook waarom de kritiek snel geuit wordt en kan me daar ook beter mee omgaan.
Bewustwordingsproces staat voorop bij zelfonderzoek, voorbeeld: The Devil’s Advocate
Voor wie redelijke filmkenner is wordt het interessant om eens anders naar films en series te
kijken.
Als voorbeeld van een vorm van bewustwordingsproces kan het leerzaam zijn eens naar de
Devil’s Advocate te kijken door twee verschillende brillen, de onbewuste en de bewuste bril.
Devils advocate onbewust kijken
Als je als kijker nog onbewust bent, dus identificatie met lijf en denken zal deze film alleen
vallen op de eerste laag.
Je leeft mee met de hoofdrolspelers, het winnen, de topbaan krijgen, veel rijkdom, luxe, alles
wat je maar wilt. Macht, mooie mensen om je heen.
De moeder is een vervelende zeurende moralist, een barrière de voor groei van haar zoon.
Zijn vrouw wordt op den duur ook een vervelend personage in de ogen van de kijker. Zeurt
alleen maar, wil hem laten inzien dat het niet goed gaat. Je leeft daarin mee met de irritatie die
Keanu heeft naar haar. Hij kan leukere dingen doen, interessantere en mooiere mensen komen
op zijn pad.
Waarschijnlijk worden veel kijkers pas echt getriggerd om na te denken over de keuze die hij
gemaakt heeft op het moment dat bekend is dat zijn vader de duivel is en hij met zijn zus de
Antichrist moet maken. De antichrist is een van de meest beangstigende woorden voor het
kwaad en daar zijn de meeste onbewuste mensen het bangst voor. De verleiding wordt voor
hem enorm, mooie vrouw, de hele sfeer, zeer verleidelijk voor velen.
De keuze die Keanu uiteindelijk maakt, zelfmoord, voelt voor de meeste kijkers het beste
aan. Vervolgens kiest Keanu in het laatste stuk om een andere keuze te maken dan hij de
eerste keer gedaan heeft. Dit maal vanuit zijn moraal, het meisje spreekt de waarheid, hij heeft
gezien dat Getty obscure bewegingen maakte onder de tafel en hij legt zijn taak als advocaat
voor deze zaak neer.
31

Vervolgens wordt hij wederom door dezelfde verslaggever benaderd omdat dit een unieke
situatie is en dat hij daar over wil schrijven. Keanu denkt even na, en gaat akkoord. Kijkers
zullen dit zien als een goede keuze ditmaal omdat het voortvloeide uit 'doing the right thing'.
De volgende ronde…
Als voorbeeld: The Devil’s Advocate, bewust kijken, de kanteling van perspectief
De bewuste kijker zal vanaf het moment dat Keanu (klassiek type 3) ziet dat Getthy obscure
beweging maakt meteen zijn wroeging doorhebben, ga ik verder met deze case of niet. Zijn
geweten speelt op. De setting wordt hier al een beetje gemanipuleerd, het meisje dat in de
getuigenbank zit wekt veel irritatie op, praat vervelend, geen sympathiek gezicht. Je voelt niet
direct medeleven. Dat is gedaan om niet meteen al de keuze tussen goed en kwaad in de film
weg te geven.
Het incident in het toilet 'you can’t win them all' doet Keanu voor winnen te kiezen. De
bewuste kijker is hierbij meteen alert. Hij heeft dit pad gekozen en daar mee een flow,
synchroniciteit in werking gezet.
Hij wordt benaderd door een enorm groot advocatenkantoor en stemt in. De rol van zijn
vrouw is de rol van de sterke, ondersteunende vrouw achter de succesvolle man. Ze staat
altijd achter hem wat hij ook doet. Ze feest mee als hij heeft gewonnen, als zijn zaak in eerste
instantie lijkt te mislukken vangt ze hem begripvol op.
Voordat hij naar de nieuwe baan vertrekt gaat hij nog langs de kerk waar zijn moeder
dagelijks te vinden is (de metafoor voor het goede). Zijn moeder probeert hem er nog vanaf te
houden maar krijgt geen kans.
Vanaf het moment in New York komen de synchroniciteiten helemaal op gang. Het ene na het
andere incident is een egokeuze, hij raakt steeds meer verstrikt in de koude wereld van het
ego, verleid door het succes, geld, mooi huis, feestjes, macht en mooie vrouwen.
Zijn vrouw heeft deze nep vrij rap door en begint zich te roeren. Telkens sabelt hij haar
verhaal neer en laat haar keer op keer in de steek. Ze begint door te draaien. Dat doordraaien
staat metafoor dat zij nog steeds kiest voor haar man en niet voor zichzelf. Ze gelooft nog
steeds zijn waarheid en niet de hare.
Ondertussen heeft zijn moeder verteld dat John Milton (Klassiek type 8 - Al Pacino) zijn
vader is, wat veel verwarring bij Keanu teweeg brengt. Hij wordt benaderd door een
undercover over de witwaspraktijken e.d. en dat gaat hem definitief aan het twijfelen
zetten. Ook ziet hij direct in dat zijn vrouw al die tijd gelijk had, haar gevoel was juist. Maar
hij heeft te laat geluisterd en het dramatische moment volgt, als ultieme wake up voor Keanu,
dat zij zelfmoord pleegt.
De laatste scene in de toren van Al Pacino is het hoogtepunt. Alles is uit de kast getrokken om
hem te verleiden te kiezen voor het kwaad, de lage trillingsfrequentie zeg maar. Alle
omstandigheden die (onbewuste) mensen doen verleiden, de kans op een ultieme
machtspositie, de humor van Al Pacino, prachtige luxueuze omgeving, vuur, rood, seks,
orgiesfeer en als vrouwelijke variant van de duivel, de bloedmooie ChristaBella. Alles wat
mensen zouden willen die nog onbewust zijn, zijn gegoten in deze setting.
Het lijkt erop of Keanu toch gaat kiezen voor het kwaad maar pleegt uiteindelijk zelfmoord.
Het kwaad verrast (goede metafoor voor wat zo mooi en frivool aan de buitenkant lijkt, van
binnen leeg is) en hij is weer terug in het toilet, waar hij de keuze had gemaakt voor al deze
synchroniciteiten.
Dit keer kiest hij ervoor om zijn taken neer te leggen als advocaat van Getthy. Dezelfde
verslaggever vraagt hem wederom voor een interview. Hij twijfelt maar stemt toch toe. Mede
ook door zijn vrouw, die geeft 'm een duwtje (dus net zo 'schuldig' als haar man). De bewuste
kijker ziet direct dat hetzelfde spel weer gespeeld gaat worden maar dan weer in een andere
32

setting. De keuze voor een zonde (de duivel) blijft altijd uitkomen op het kwaad is de
conclusie.
De rode draad is dat het voor veel mensen gruwelijk moeilijk is om sobere keuzes te maken.
Overal liggen verleidingen op de loer die soms zo mooi verpakt zijn dat het lijkt alsof dat de
goede keuze is. Dat kun je heel snel in je eigen leven ook zien. En hier gaat het ook niet of het
goed of slecht is, ieder zijn eigen pad. Maar de intentie die erachter ligt, waar komt die
vandaan. Als de intentie een van de zonden is zal er nooit iets liefdevols uitkomen. Iemand
willen hebben of begeren vanuit Lust geeft nooit als uitkomst liefde.
De negen/zeven zonden (o.a.) vertegenwoordigd in de film:
1) Wrath – Wraak
Wraak door Al Pacino op vrouw van Keanu, op Eddy Barzoon de directeur
2) Pride – Trots
Keanu vindt ook echt dat hij een betere positie moet bekleden als advocaat
3) Vanity – IJdelheid
De hoofdzonde in deze film, de keuze van Keanu om te winnen = ijdelheid
4) Envy – Jaloezie
Eddy Barzoon de directeur, is jaloers op Keanu (statuten)
5) Gluttony – Gulzigheid
De onmatigheid in de hele film, feestjes, seks, rijkdom
6) Fear – Angst
Angst is constant aanwezig bij Keanu of hij wel de juiste keuze maakte
7) Greed – Hebzucht
Het ingaan op de baan, het huis, de peperdure decoraties, feestjes etc
8) Lust – Lust
Christabella trekt alle aandacht
9) Sloth - Luiheid
Niet kiezen voor zichzelf, zijn vrouw. Had naar haar gevoel moeten luisteren
De 7 zonden
Vanity - IJdelheid
Greed - Hebzucht
Sloth - Luiheid
Lust – Lust
Gluttony - Gulzigheid
Envy - Jaloezie
Wrath – Wraak
33

Hoofdstuk – 9 – Het proces dat leidt tot ego-vorming
Elk mens maakt in het begin van zijn ontstaan dezelfde gebeurtenissen
mee: de baarmoederperiode (Het Comfort – Het TO BE), de geboorte en de daaropvolgende
reactie van gemis (van het Comfort – de baarmoeder). De reactie verschilt van mens tot mens
en de actie daaropvolgend is eveneens verschillend van mens tot mens. Echter, de keuze uit de
basisemoties op deze eerste gebeurtenis is beperkt (we hebben ten slotte maar een beperkt
aantal emoties).
Het Paradigma A en B
De eerste gebeurtenissen (De 4 Fasen) in elk leven:
I. Het comfort, voor de geboorte =Paradigma A
II. Geboorte, verlies van comfort, ontwikkeling zintuigen en instincten
III. De ontwikkeling van zintuigen en instincten
Het gemis van het comfort doet intens pijn – gevolg: emotie =Paradigma B
De 3-keuze: Woede, angst of verdriet
IV. Het gemis doet intens pijn en deze pijn doet verlangen
V. Drie strategieën om, dat wat kwijt is, terug te krijgen
Pakken, werken of terugtrekken
Deze 3 x 3 keuzes zijn dus gelijk aan 9 varianten en leiden tot 9 egotype mensen.
Stapsgewijs de fasen:
1. Het comfort, voor de geboorte
De mens is heel, compleet en onbeschadigd in de baarmoeder Paradigma A
Na de geboorte beginnen de eerste indrukken en beschadigingen
Het eerste gemis: waar is paradigma A? We zitten in → Paradigma B
Zintuigen en instincten ontwikkelen
i. Het brein moduleert de prikkels en concludeert:
1. Er zijn lusten
2. Er zijn lasten
ii. Lasten wil het brein vermijden
iii. Lusten wil het brein bevorderen
Een overlevingsstrategie ontstaat en ontwikkelt zich in het brein van de ontstane mens.
2. Geboorte, verlies van comfort, ontwikkeling zintuigen en instincten
Nadat de geboorte is voltrokken gaat het brein aan de slag met alle indrukken die
nieuw op ons afkomen. Indrukken worden samengevoegd en gecombineerd tot
besluiten en tot een wereldbeeld en de plaats die we daarin zelf, als individu, willen
hebben. Echter voordat dit proces in gang gaat reageren we op het gemis met een
basisemotie.
De finale van de geboorte volgt dus: het brein splitst binnen van buiten
i. Binnen stopt bij de huid
ii. Buiten is de wereld
iii. Binnen is het “ik”
iv. De “ik” conformeert zich aan de al genomen besluiten
1. “ik” ziet zichzelf als niet-Zijn (paradigma B)
2. “ik” mist het Zijn (Paradigma A)
3. “ik” moet zoeken naar compensatie voor dit gemis
4. de compensatie ligt buiten
34

3. Het gemis doet intens pijn en deze pijn doet verlangen
Lichaam en geest worden overspoeld door de
verschillende emoties en er ontstaat een keuze (de eerste
keuze) uit:
• Woede (en verzet)
• Ik ben mijn comfort kwijt…- potverrrrr
• Verlangen: Geef mijn deel terug
• Angst (en twijfel)
• Krijg ik comfort ooit wel weer terug…- brrrrrr
• Verlangen: Komt mijn deel wel terug
• Verdriet (en schaamte)
• Ik ben mijn comfort kwijt…- snifff
• Verlangen: Ik ben niet waard om mijn deel te
houden
Hiermee begint de identiteit te vormen en sterker te worden. Het beperkt en
versmalt zichzelf.
Vervolgens kiest iedereen dus slechts 1 van deze emoties als kern van de
vorming van het ego. Deze gaat de verdere vorming van het brein beïnvloeden.
De andere twee blijven op de achtergrond voelbaar.
De in 3 gemaakte keuze doet een wortelverlangen ontstaan om tot compensatie
over te kunnen gaan, de reactieformatie, en deze reactie op de pijn omvat weer
drie invalshoeken:
i. Woede genereert : verlangen naar autonomie (ik wil weer heel zijn)
ii. Angst genereert : verlangen naar zekerheid (ik wil weer veilig zijn)
iii. Verdriet genereert : verlangen naar validatie (ik wil weer waardevol
zijn)
Vanuit de dominante emotie uit 3 volgt dus een dominant verlangen.
4. Drie strategieën om dat wat kwijt is terug te krijgen
Volgend op de gebeurtenissen uit fase 2 en 3 wordt een strategie gekozen.
Deze strategie wordt de dominante strategie om het levensdoel te realiseren.
Hierin onderscheiden zich ook weer een 3-tal mogelijkheden:
i. We pakken wat we (terug) willen > Pakken - veroveren
ii. We werken om daarna (terug) te nemen > Werken - geven
iii. We doen alsof we het al (terug) hebben > Terugtrekken - gedachten
Weer beperkt het ik-geloof zich tot 1 keuze en kiest dus een voorkeursstrategie
i. Pakken > bevrediging door te pakken/nemen
ii. Werken > bevrediging door ervoor te werken
iii. Terugtrekken > bevrediging door te verinnerlijken
Tot zover even de eerste 4 fasen.
35

Tijd voor een resumé van de belangrijksten aspecten. Op de volgende pagina een
schematische weergave van deze fasen.
Daarin weergegeven de eerste keuze, vlak na de geboorte: woede, angst of verdriet om het
verlies van het TO BE, de perfecte zorgeloze omgeving waarin we de eerste 9 maanden
worden opgegroeid. En vervolgens de tweede keuze: pakken, werken of terugtrekken om dat
TO BE terug te krijgen, we zitten ten slotte na de geboorte in het NOT TO BE.
Beide keuzes uit een scala van drie, resulterend in totaal 3 x 3 = 9 ego-types.
Emotie Strategie Type Gevolg
1. Woede Pakken 8
Werken 1 Denkers met de Buik
Terugtrekken 9
2. Angst Pakken 7
Werken 6 Denkers met het Hoofd
Terugtrekken 5
3. Verdriet Pakken 3
Werken 2 Denkers met het Hart
Terugtrekken 4
We kunnen dit proces ook vergelijken met een dagelijks situatie die ons allemaal kan overkomen.
Een simpel vergelijk tussen geboorte en een bedreigende situatie
De geboorte
Stel een mens is nog niet geboren en
bevindt zich dus in de baarmoeder. Plots is
daar de explosie van het onbekende: de
geboorte. Verwerping/werping in het
onbekende en geheel ontdaan van de
veiligheid en voeding van de baarmoeder.
Onzekerheid overmant ons. We vertonen
weerstand/boosheid, angst en verdriet. Het
vertrouwde is weg. Wat moeten we doen.
Dit zijn de diepste basis emoties.
Omdat we niet willen blijven leven met
deze 3 basisemoties schakelt elk mens in
zijn hersenen snel over op een
overlevingsstrategie. Deze reactie is de
reactieformatie.
Bij boosheid reactie: autonomie zoeken
Bij angst reactie: zekerheid zoeken
Bij verdriet reactie: aandacht zoeken
Een gevaarlijke situatie
Stel een mens alleen in een verlaten
omgeving. Plots is daar de explosie van
gevaar, een rover of een molesteerder, in
ieder geval iets onbekends en bedreigends.
De eerste reactie daarop is weerstand, de
volgende is angst en de laatste reactie is
verdriet. Het vertrouwde is weg. Wat
moeten we doen.
De diepste basisemoties moeten snel plaats
maken voor een reactie. We vinden ons
normale doen terug. De adrenaline ebt
weg. We formeren een reactie op het
gebeuren. De reactieformatie.
Bij boosheid reactie: autonomie, we
vervangen datgene wat van ons is gestolen.
We trachten de onafhankelijkheid en de
normale situatie te herstellen.
Bij angst reactie: zekerheid, we
nemen bijv. voortaan onze sterke partner
overal mee naar toe.
Bij verdriet reactie: aandacht, we
vertellen en praten veel over het gebeurde
en zoeken zo verwerking. Het luisterend
oor en de geruststelling laten het comfort
terugkeren.
36

We zien allemaal wel de parallel in gebeurtenissen en reacties. Het proces en de reacties zijn
feitelijk voorgeprogrammeerde systemen en modellen. Alleen de keuzes verschillen en de
vervolgreacties ondervinden uiteraard invloed van de eerder gemaakte keuzes.
Elk mens heeft 2 basis soorten emoties:
I. De pijnlijke en oncomfortabele emotie
a. En voelt als: woede, angst of verdriet De levenservaringen
II. De emotie van verlangen
a. En zoekt naar: autonomie, ondersteuning of validatie
De reactieformering
Deze twee bepalen onze levensmissie. Al datgene wat op ons pad komt wordt ervaren en
verwerkt vanuit deze 2 emoties/reacties. Het lijkt onwaarschijnlijk maar in al zijn eenvoud en
pracht is dit wel de bepaler van ons gedrag.
Op de volgende pagina’s behandelen we het proces stap voor stap en tonen we de effecten
schematisch weergegeven per stap.
37

I. De eerste belevenissen
Na de geboorte ontstaat dus een eerste keuze uit 3 verschillende emoties: Woede, Angst
of Verdriet omn het verlies van de hemelse omgeving van de baarmoeder (To Be) en
vervolgens een strategiekeuze om dit To Be terug te krijgen.
1. De eerste keuze: overmand door emoties 2. De Tweede keuze: actie
a. Woede a. Pakken
b. Angst b. Werken
c. Verdriet c. Terugtrekken
Voor de geboorte: de ongeschonden Parel, de oude bron
Na de geboorte: de nieuwe bron
Het gevoel gemis omtrent de oude bron, de Parel, genereert 9 ervaringen van kennismaking met hun
tegendelen, die tezamen het “negatief” vormen van de echte Parel (die we kwijt zijn…). Wanneer je op
latere leeftijd kennismaakt met deze “negatieven” ontmoet je feitelijk weer de echte oude bron – de
Parel = Je ware identiteit.
38

II. De daaropvolgende eerste deling
Deze 3 x 3 keuzes die we maken vormen samen 9 types: Al Dat Is, opgebouwd uit 9
essenties.
De eerste deling van Al Dat Is in Woede, Angst en Verdriet groep.
Al Dat is Woede Angst Verdriet De 9 typen daarin
Woede op zoek naar → Autonomie en verspreiden → Waarnemers
Vergelijk het met het verlangen om land te veroveren. Zit je in het midden van een groot rijk
met om je heen onderdanen en gehoorzamen, dan is het voor vijanden wel heel lastig om aan
je bestaan een einde te maken. Het lijkt er dan zelfs op dat je voortbestaan gegarandeerd is.
Angst op zoek naar → Zekerheid en verdedigen → Denkers
Hier geldt de vergelijking dat de landheer er niet aan denkt om zijn land uit te breiden. Hij
weet immers al dat hij daarvoor te zwak is. In plaats daarvan zet hij al zijn reserves in om zijn
grenzen tot de laatste millimeter te beveiligen en verdedigen, desnoods met prikkeldraad en
metersdikke muren.
Verdriet op zoek naar → Validatie en voeden → Voelers
De landheer erkent de pijnlijke waarheid. Zijn rijk is helemaal niet groot! Zijn grenzen zijn
niet veilig en bepantserd. Sterker nog: zijn rijk is verloren. Hij is op voorhand, bij wijze van
spreken, bijna alles al kwijt! Het is deze beleving die de landheer doet besluiten om een illusie
te ontwerpen. Hij renoveert/rehabiliteert zijn rijk op papier en strooit zijn folder overal rond,
opvallend of onopvallend. Intussen tooit hij zich met een fraaie kroon en dito gewaad en stapt
de andere landen binnen.
39

III. De tweede deling: pakkers, werkers of terugtrekkers
Onder de 9 types is een andere verdeling te maken en dat zijn de pakkers, de werkers en
de terugtrekkers, dit is de tweede keuze.
De tweede keuze:
Pakken Werken Terugtrekken
Extroverte types Flexibele types Introverte types
Hoe krijgen de types hun heelheid terug
Pakkers besluiten:
o Jij bent van mij. Pakkers zien zichzelf als centrum van de wereld en zien de
ander als werktuig/lijdend voorwerp.
Pakkers: ik wil iets en bewerk jou, maar ik eerst.
Werkers besluiten:
o Als ik denk, voel en doe voor jou, ben je alsnog van mij. Werkers zien de
ander als centrum. Wat heb jij nodig, zodat ik aan mijn beloning kom.
Werkers: eerst jij en daarna ik.
Terugtrekkers besluiten:
o Als ik doe alsof ik in vrede ben, word jij nieuwsgierig en ben je alsnog van
mij. Terugtrekkers willen de factor 'mens' reduceren, gericht op reductie van de
buitenwereld.
Terugtrekkers: niemand, en zo alsnog ik
40

IV. De derde deling en uiterlijkheden
Elke primaire groep (Woede, Angst en Verdrietgroep) kenmerkt zich enigszins door
uiterlijke kenmerken en gedrag. Ogen en blik vormen hierin een belangrijk kenmerk.
Woede De Uil : Hier sta ik…
Angst De Reiger : Priemogen…
Verdriet De Pauw : Waar is de camera…
Overzicht van de verdeling en de uiterlijke kenmerken
41

V. De stress - en ontspanningsbeweging van elk type
Elk type beweegt in gedragsomstandigheden ook nog naar zijn andere stress- en
ontspanningstype. Dit doet elke type op zijn eigen wijze en naar zijn bijbehorende types
voor stressomstandigheden en ontspanningsomstandigheden.
De stress en ontspanningsbeweging per type
Overzicht:
Type Stress Ontspanning
De 1 4 7
De 2 8 4
De 3 9 6
De 4 2 1
De 5 7 8
De 6 3 9
De 7 1 5
De 8 5 2
De 9 6 3
Elke type heeft dus een type waar hij heen “vlucht” in stress en “vlucht” in ontspanning.
42

VI. De zoektocht van elk type
Elke groep heeft zo zijn eigen kenmerken, dat hebben we al gelezen.
Zo heeft elke groep zijn eigen zoektocht. Zijn wijze van omgaan met indrukken van
buiten af (zintuiglijke waarneming). Zijn eigen denkwijze en van waaruit die denkwijze
plaatsvindt.
Groep Zoektocht Zintuiglijk Denkwijze Met
De Woedegroep naar Autonomie, waarnemers feitelijk Buik
De Angstgroep naar Zekerheid, denkers redenerend Hoofd
De Verdrietgroep naar Aandacht, voelers emotioneel Hart
43

VII. Het Dominante breindeel en de sekse effecten
Zoals we eerder zagen is onderstaande verdeling te maken in gedrag.
Groep Zoektocht Zintuiglijk Denkwijze Met
De Woedegroep naar Autonomie, waarnemers feitelijk Buik
De Angstgroep naar Zekerheid, denkers redenerend Hoofd
De Verdrietgroep naar Aandacht, voelers emotioneel Hart
Het centrale type van elke groep (Woede, Angst en Verdriet) wordt het minst beïnvloed door de
algemene typering van de groep. Dus de 3, 6 en 9 vormen een aparte driehoek van types.
Dit geldt voor het Redenerend Denken maar ook voor het sekse gedrag.
Dit betekent dat elke type, door zijn positie in de cirkel, invloed ondervindt van deze positie en
de bijbehorende gebiedinvloeden.
44

VIII. De Vleugels (Wings) van elk type
Alle types zijn uiteraard niet voor 1 gat te vangen. Zij nemen een positie op de cirkel in
en deze is aan grijze gebieden onderhevig. Zo kan een 1 meer naar 9 of 2 nijgen maar
wel een 1 zijn.
Men noemt dit een 1 met een vleugel 2 (1w2 – 1 wing 2).
Een type kan dus een vleugel links of rechts van zich hebben.
Wel is sprake van een patroon in deze vleugelvorming. Dat wil zeggen elke type kent een
meer “bondgenoot” genoemd type en elk type kent een “schaduwzijde”.
Wings / vleugels
45

IX. De andere groepen – antagonisten
Deze opdeling heeft enerzijds te maken met de types in de cirkel die het minst met
elkaar verbonden zijn maar die onderling wel weer een verbinding hebben.
De Optimistische Groep, de Expressieve Groep en de Competente Groep
Gemeenschappelijke kenmerking bij het oplossen van problemen
De Optimistische Groep: 2, 7 en 9
Deze types hebben gemeen dat ze over het algemeen een positieve houding aannemen ten
aanzien van mensen en gebeurtenissen. Ze vinden het fijn om anderen te helpen. Als ze te
maken krijgen met teleurstellingen en problemen proberen ze hiermee goed of laconiek mee
om te gaan. Voor hun omgeving lijkt dat optimistisch en motiverend. Ze vinden het moeilijk
om de schaduwzijde van het leven te zien en geven de er de voorkeur aan om mensen en
gebeurtenissen in een positief licht te zien.
De Expressieve Groep: 4, 6 en 8
Deze types hebben gemeen dat ze over het algemeen emotioneel en dramatisch reageren op
hun ervaringen en willen dat ook uitdrukken naar anderen. Ze willen graag hun emoties
spiegelen bij anderen en willen zien hoe diegenen dan reageren – dan hebben ze ze. Ze
hebben een sterk gevoel over wat ze leuk of niet leuk vinden, en hiermee helpen ze ons onze
gevoelens te verbaliseren.
De Competentie Groep: 1, 3 en 5
Deze types hebben gemeen dat zij over het algemeen streven naar objectiviteit, effectiviteit en
competentie. Ze zijn experts in het zich niet laten beïnvloeden door emoties en
veronachtzamen heel gemakkelijk hun eigen gevoelens. Ze lopen over hun eigen subjectieve
behoeften en gevoelens heen, en proberen hun problemen op een logische en verstandige
manier op te lossen. En blijven daarbij emotioneel in balans. Ze willen zichzelf graag
perfectioneren door logisch na te denken en een praktische handelwijze.
46

X. De driehoeksfundamenten: 3, 6 en 9 een bijzondere groep en bijzondere types
De 3, 6 en 9 vormen een gesloten geheel en bewegen in stress en ontspanning naar
elkaar. Daarom vormen ze ook een gesloten geheel.
Als gezegd zijn zij het minst gevoelig voor het algemene groepsgevoel waar zij toe
behoren. Het is er wel maar minst aanwezig.
Hun centrale punt, het centrum van de cirkel genereert een bepaalt soort energie voor
hun omgeving.
47

XI. De samenvatting van het proces tot vorming van ego
De EgoProcesVorming schematisch weergegeven.
1. Het Comfort
2. De Geboorte
3. Het Gemis
3. Het Gemis
2. De Geboorte
1. Het Comfort
4. De Reactie
5. De Actie
5. De Actie
4. De Reactie
Typering en vleugels
Typering en vleugels
48

XII. De egoloze - egovroege - periode – het vroeg kind zijn
Kinderen geven ons feitelijk inzage in wat er is en hoe het werkt, tevens geven kinderen een
(voor)beeld van een mens met een nog niet tot extremen ontwikkeld ego en dat is goed te zien
aan de wijze waarop zij met de gewone dingen in het leven omgaan:
• Kleding - zijn slechts gebruiksartikelen en geen showmiddelen
• Tijd - hulpmiddel in plaats van gesel
• Nu - belangrijkste moment in plaats van gisteren of morgen
• Beleefd zijn - de wens van ego’s die ondertussen beleefd aanvallen
• Lief zijn - methode om je zin te krijgen, net als sterk of dom zijn
• Nieuwsgierig - de bron van alle ontdekkingen in plaats van lastig
• Observeren - vertrouwen op het goede in plaats van lui zijn
• Vernielen - leidt over het algemeen tot uitvinden (! ☺)
Het gedrag en de omgang met de omgeving laten heel duidelijk zien hoe bepaalde objecten en
bepaalde materie een totaal andere rol kan spelen in een leven, bezien door de zintuigen van
een kind en verwerkt door de hersenen van een kind met nauwelijks ontwikkeld ego.
49

Om tot een snellere determinering te komen van een (ego)typering kan men
als volgt te werk gaan:
Is iemand een pakker, werker of terugtrekker:
1. De pakkers en de terugtrekkers zijn het verst van elkaar gelegen en daardoor sneller te
onderscheiden. Is iemand geen van beiden dan is het dus meestal een werker.
2. Pakkers komen de ruimte binnen en nemen direct het heft in handen met actie,
aandacht, vragen of initiatief. De pakkers onder ons zijn de mensen die binnenkomen
en meteen de boventoon voeren en actie nemen op datgene wat het te doen staat:
contact maken, manifesteren, er zijn.
3. De terugtrekkers blijven over het algemeen bescheiden op de achtergrond en kijken bij
binnenkomst de kat eerst even uit de boom. Ook daarna blijven ze redelijk op de
achtergrond functioneren. De terugtrekkers zijn de meer verlegen types die
afwachtend zijn.
4. Werkers vallen tussen deze twee groepen in en onderscheiden zich minder. Als
gezegd, valt iemand niet in de eerste twee groepen is het meestal een werker. In stilte
werkend aan zijn ding. Niet te dominant, niet te passief. Valt iemand dus niet in de
twee uitersten dan is het een werker.
Pakkers Werkers Terugtrekkers
Hieruit komt men dus feitelijk, voor elke groep, tot nog maar 3 types. Wat volgt is eventueel
kijken of vervolgens iemand past in een van die resterende 3 types.
Lukt dit niet dan kan men kijken naar de volgende vraag:
Kijken we naar deze groepen en leggen we daar overheen een andere groep met weer elke
specifieke eigenschappen. Dan is bepaling vrij snel te doen.
In elk van deze groepen (Pakkers, Werkers of Terugtrekkers) is altijd een vertegenwoordiging
van 1 Optimistisch, 1 Expressief en 1 Competitief type.
De volgende vraag die men dus kan stellen is:
a. Heeft iemand een van de volgende instellingen:
i. Optimistisch
ii. Expressief / dramatisch
iii. Competitieve uitstraling
50

. Of: Is het type in kwestie feitelijk (waarnemend), redenerend (denkend) of
emotioneel (voelend) communicerend.
c. Of: is iemand van de woede, angst of verdriet groep.
Hierna kan men al met enige zekerheid vaststellen welk type iemand is.
Deduceren en redeneren
Wanneer met heeft bepaald of iemand tot de pakkers, werkers of terugtrekkers behoort.
Blijven er altijd nog maar 3 types over. Vaak liggen die zo ver uit elkaar dat snel te bepalen is
of iemand een van die drie is. Vaak vallen er 2 al snel af en dus komt men al op een meest
waarschijnlijke type uit.
Wat is nu het enneagram
Enneagram, ennea = 9 en gram is beeltenis, tekening.
Het enneagram staat voor de beeltenis van de cirkel met daaromheen de 9 type mensen.
Deze 9 type mensen staan voor de balans in waarden en dynamiek die terug te vinden is in de
verschillende bewegingen en verbindingen tussen deze types. Het vindt dus zijn oorsprong in
de keuzes op emotioneel gebied die elk mens maakt.
Bij de eerste gebeurtenissen in zijn leven.
Het enneagream is de dynamische weergave van de 9 type mensen die zijn te onderscheiden.
De 9 waardes die zij representeren en de onderlinge dynamiek die zij hebben.
Het staat voor al dat is.
De 9 waardes representeren alle waardes waarover we als mens dienen te beschikken.
Elk mens heeft al die waardes in zich, zijn ego doet dit echter teniet ter meerdere eer en glorie
van zichzelf (dat ego) je zou kunnen zeggen dat het de dominantie van de linkerhersenhelft is
daar waar het andere deel van de hersenen, de rechterhersenhelft, zich bescheiden opstelt
maar daardoor ook op de achtergrond is geraakt.
51

Bewustwording is dus ook aan te merken als de erkenning en het herplaatsen op het juiste
niveau van de rechterhersenhelft.
De linker hersenhelft – staand voor geldingsdrang, carrière, productiviteit, ratio, geld etc etc,
allemaal waardes waar veel mensen zich inmiddels bij achter de oren krabben – domineert
onze maatschappij.
De rechterhersenhelft – staand voor emotie, mededogen, liefde etc – beter eigenlijk moeten
domineren omdat daarmee de harde maatschappij verdwijnt en de mens kan groeien naar een
hoger bewustzijn. Waardoor de maatschappij zich kan verlossen van de slaving van de macht
en een beter geheel kan vormen. Zorg, mededogen, liefde dienen een primaire plaats te
krijgen.
Nemen we het type 9 als voorbeeld en combineren we dat met Dabrowski dan zien we dat
schematisch terug in het volgende diagram.
52

Hierin zit in niveau 1 de totaal onbewuste 9 als egotype en in niveau 5 de zeer bewuste 9.
Alleen een 9 die in niveau 5 (de cirkel zit) ervaart dat alle andere eigenschappen ook in
zichzelf zitten en ontstaat balans in het bewuste wezen.
53

Ego
> Ratio
> Religie
> Manipulatie
Pakkers
> Intuitie
> Emotie
> Liefde
> Waarheid
7
6
8
REIGER: Priemogen
Angst > zekerheid
Denkers /
redenerend
Head Centre
5
9
UIL: Hier sta IK
Woede > autonomie
Waarnemers /
feitelijk
Body Centre
Terug
trekkers
Verdriet > aandacht
Voelers / emotioneel
Heart Centre
( Feminine)
4
1
PAUW: Camera?
3
2
Werkers
54

Ego
> Ratio
> Religie
> Manipulatie
Pakkers
> Intuitie
> Emotie
> Liefde
> Waarheid
De Vreugedevolle / De Levensgenieter
Praat in anekdotes, enthousiasme
Masculine Mother
Twijfeling/dwaling
Vreugde
De Beschermende / De Loyalist
Waarom, waarvoor, waarheen, ja maar…
Angst
Bescherming
Rationalisatie
Verdediging
De Rechtvaardige / De Baas
Zegt waarheid, intimiderend
Masculine Father
Slechtheid
Rechtvaardigheid
7
6
8
REIGER: Priemogen
De Overvloedige / De Waarnemer
Stellingen, veronderstellingen
(kort/bondig)
Masculine Child
Isolement
Afzonderning
Overvloed
Waarheidszucht
Angst > zekerheid
Denkers / redenerend
Head Centre
(Masculine)
5
De Vredige / De Vredestichter
Verhalen breiend, uitweidend, herhalend,
warrig
Minderwaardigheid Verdoving/afleidin
g
Harmonie / vrede
9
UIL: Hier sta IK
Child
Woede > autonomie
Waarnemers / feitelijk
Body Centre
( Androgynous)
Terug
trekkers
Verdriet > aandacht
Voelers / emotioneel
Heart Centre
( Feminine)
Male Female
4
Eigen gevoel Reactie daarop
De volmaakte / De Perfectionist
Preach and Teach – “Je moet..”
Streven
Feminine Father
Imperfectie
1
PAUW: Camera?
3
2
De Unieke / De Romanticus
Verdrietige verhalen - dramatiek
Feminine Child
Eenzaamheid
Reparatie
Volmaaktheid
Werkers
De Koesterende / De Helper
Hulp bieden, advies (In ruil voor)
Feminine Mother
De Waardevolle / De Winnaar
We gaan er voor – Be Best
Falen / leegte
Profilering
Uniekheid
Ongewaardeerd
Manipulatie
Koestering
Erkenningsdran
g
Waardevolheid
55

De andere dynamiek in het enneagram en de onderliggende types
Feitelijk
Waarnemers
Pakkers
Werkers
Redenerend
Denkers
Emotioneel
Voelers
Terugtrekkers
7
3
8 6
1
9
2
5
4
3 + 2 + 4 = 9 De Optimistische Groep
7 + 6 + 5 = 18 = 9
8 + 1 + 9 = 18 = 9
8 + 7 + 3 = 18 = 9 De Expressieve Groep
9 + 5 + 4 = 18 = 9
8 + 6 + 4 = 18 = 9
3 + 6 + 9 = 18 = 9 De Competente Groep
1 + 6 + 2 = 9
56

De grote samenvatting van ego’s
nr 1 2 3
Type Perfectionist Helper Winnaar
Emotie Woede Verdriet Verdriet
Groep Werker Werker Pakker
Gedrag Flexibel Flexibel Extrovert
Gevoel over wereld Imperfectie Ongewaardeerd Falen/leegte
Reactie Reparatie Manipulatie Erkenningsdrang
Streven Volmaaktheid Koestering Waardevolheid
Gemis Goed/fout Niet gehoord Zelfscheppend
Waarneming Fouten Hulpboefte Succes
Eigenschappen Rationeel Verzorgend Flexibel
Principieel Edelmoedig, bezitterig Eerzuchtig
Zelfbeheersing Bezitterig Zelfbewust
Sneeuwballen Gaan zelf meer gooien Gaan zelf meer gooien Voorkomen van gooien
Hardere ballen draaien Veel meer gooien Gooiers verstommen
Strategie Perfectie bewijzend Wiloplegging Afwijzing
Communicatie Preach & teach Helpend in ruil voor We gaan er voor: Be Best
Essentie Overvloed Koestering Waardevolheid
nr 4 5 6
Type Romanticus Waarnemer Loyalist
Emotie Verdriet Angst Angst
Groep Terugtrekker Terugtrekker Werker
Gedrag Introvert Introvert Flexibel
Gevoel over wereld Eenzaamheid Isolement Angst
Reactie Profilering Afzondering Verdediging
Streven Uniekheid Overvloed Bescherming
Gemis Oplossend Isolement Alleenstaand
Waarneming Onderscheid Verklaringen Gevaren
Eigenschappen Intuitief Waarnemend Innemend
Esthetisch Vernieuwend Verantwoordelijk
Verdiepend Afstandelijk Verdedigend
Sneeuwballen Ontkenning van raken Ontkenning van raken Gaan zelf meer gooien
Niet geraakt voelen Anderen gooien niet Harder gooien
Strategie Binnenzoekend Gebrek/schaarste Twijfel, wisseling
Communicatie Verdrietige verhalen Stellingen Wij, waarom en ja maar
Essentie Uniciteit Overvloed Bescherming
nr 7 8 9
Type Levensgenieter Baas Vredestichter
Emotie Angst Woede Woede
Groep Pakker Pakker Terugtrekker
Gedrag Extrovert Extrovert Introvert
Gevoel over wereld Twijfel/dwaling Slechtheid Minderwaardigheid
Reactie Rationalisatie Waarheidszucht Verdoving/afleiding
Streven Vreugde Rechtvaardigheid Harmonie/vrede
Gemis Zelfsturend Dualisme Voorwaardelijkheid
Waarneming Kansen Macht Verstoringen
Eigenschappen Hyper Zelfvertrouwen Ontvankelijk
Begaafd Besluitvaardig Geruststellend
Impulsief Dominant Zelfvoldaan
Sneeuwballen Voorkomen van gooien Voorkomen Ontkenning van raken
Met plannen verstommen Angst creeren Schoonheid tonen
Strategie Gulzigheid Sterkte tonend Verdoving
Communicatie Anekdotes, brainstormen Waarheid, intimidatie Verhalen, warrig
Essentie Vreugde Rechtvaardigheid Vredigheid
57

Absurde theorie?
Protesterende stemmen in je hoofd?
Kan het niet waar zijn om zo de menselijke geest en het denkproces neer te zetten?
Allemaal waar…..gezien vanuit het ego. Het protest hiertegen komt uit je eigen ego. Die
wordt hier gefileerd en vindt het niet fijn…..
Labeling van mensen?
Welnee…. Het is een mechanica die tot zelfkennis leidt en vervolgens tot kennis van - en
begrip voor van de mens om je heen leidt. Begrip van de mens om je heen. Zien dat een
reactie in je waarneming “fout” lijkt maar begrijpen dat het ego van die mens om je heen
reageert en dat de mens waarin dat ego huisvest op dat moment even zijn dictatoriaal gedrag
manifesteert. Begrip leidt tot tolerantie.
Het goud van deze informatie is lood voor het ego. Dit is de egomechanica en is al duizenden
jaren bekend. Vele filosofen en psychologen onderzochten en beschreven dit proces al.
Hier wordt niets nieuws verkondigd, niets wordt hier zelf uitgevonden, het is slechts een
reflectie van de combinaties van al het al bekende. Gurdjieff verfijnde het proces en de
beeldvorming tot wat het nu is.
Protesteert je ego nog steeds? Voel dan in je hart en zoek naar herkenning, die is er maar het
ego ontkent het nog steeds. Doorbreek het ego. Er zijn slechts 9 ego typen en daar is de gehele
mensheid in in te delen. Like it or not. Het is namelijk een natuurlijk en fysisch proces waar
we allemaal door heen zijn gegaan.
Alle types en methoden om tot typering te komen staan uitvoerig beschreven in de volgende
pagina’s. Elke type is separaat behandeld.
Door jezelf als waarnemer te beschouwen en geen expliciet oordeel of mening over de ander
te hebben kun je snel zelf inzien wat jouw eigen ego doet. De opdracht is slechts voor jezelf
uit te zoeken, bij alles wat je denkt, met welke motieven je dat doet, een van de drie:
• Autonomie (uit woede)
• Zekerheid (uit angst)
• Validatie (uit verdriet)
De 9 types vormen samen “al dat is”. Alle types zitten dus uiteraard min of meer in elke
mens. Echter prevaleert altijd 1 type. Dat is jouw egotype. Ken u zelve.
Ook bestaat geen goed of slecht type. Alles zit in ieder. En ieder en alles vormen het geheel
van onze samenleving en bestaan. Dat aan de oppervlakte het ene type leuker of beter lijkt dan
de ander zegt niets. Elk ego heeft drijfveren die motiveren tot het behalen van het eigen doel
maar de doelen staan niet gefundeerd als je het bekijkt vanuit de essenties. De drijfveren
dienen slechts die ene essentie terwijl alle essenties aanwezig zijn maar geen kans tot
ontwikkeling krijgen.
Organisaties
In organisatie zou men meer rekening kunnen houden met enerzijds de types maar dan met
een meer ontmanteld ego, zodat een “beter orkest” ontstaat (in de bijlage -1 - is een voorbeeld
gegeven).
58

Elke structuur of organisatie zou in ieder geval de balans moeten vinden in de quotiënten die
op afdelingen en teams uitgebalanceerd zijn. Een goed team bestaat uit alle types.
Dat betekent dat naast de verschillende types die in een organisatie aanwezig zouden moeten
zijn ook een balans zou moeten zijn met het totaal aan aanwezige intelligentie, emotie en
spiritualiteit. Het IQ - Intelligentie quotiënt, het EQ - Emotionele Quotiënt en het SQ -
Spirituele Quotiënt.
In het onderstaande schema zijn de effecten en de invloeden weergegeven die van de
verschillende quotiënten zijn te verwachten.
IQ –EQ - SQ
IQ: aanwezige kennis
EQ: aanwezige emotie
SQ: aanwezige spiritualiteit
• Organisatie
• Financieel
• Processen
• Producten/diensten
• Efficiency
• Effectiviteit
• Productiviteit
• Vraag en aanbod
• Marktwerking
• Rendement
• Aandeelhouderswaarde
• Motivatie
• Inspiratie
• Socialisatie
• Coöperatie
• Samenwerking
• Socialisatie
• Lerend en zelfsturend
• Stakeholderswaarde
• Samenhang
• Persoonlijke waarde
• Bewustwording
• Mens als vertrekpunt
• Geen opoffering
• Bedrijfswaarden
• Ontknechten
• Samen en gedragen
59

Ego, de identiteit en de valse identiteit
Misschien wel het lastigste fenomeen om te begrijpen maar zeker ook het meest complexe
fenomeen om te bevatten. Dit onderdeel komt dan ook uitvoerig aan de orde en zal enige
energie vergen.
Het ego van de mens ontstaat in de eerste jaren na de geboorte en het proces begint vrijwel
direct na de geboorte. De mens is tijdens de draagtijd in de baarmoeder een onbevlekt geheel,
een zuivere onbeschadigde bron van leven en compleet in zijn vorming en onschuldig. Hij
wordt in de baarmoeder verzorgd en hoeft zelf nergens voor te zorgen: De Hemel Op Aarde.
Het TO BE. Na de geboorte ervaart de mens (de baby) een gemis van deze Hemel Op Aarde:
Het NOT TO BE. Het ego stelt zich ten doel het volgende: het gemis van deze perfecte
omgeving in standhouden (door de 9 ervaringen toe te passen). Startend met het Paradigma en
alle volgende stappen als op de volgende pagina omschreven ontstaat uit deze reacties een
proces dat leidt tot de vorming van een ego bij elk mens. Onontkoombaar, elk mens ondergaat
deze (trans)formatie die leidt tot een egotypevorming.
Hoe verhouden zich al deze onderdelen nu tot elkaar, hoe denken we en hoe reageren we.
Dat proces is in feite zeer complex maar kan wel schematisch worden weergegeven, zonder
dat we misschien helemaal door kunnen hebben hoe de volgorde van processen gaat maar de
vraag is ook of we dit als mensheid al precies doorhebben.
Om te komen tot een beter inzicht over de onderlinge verhoudingen kan het volgende diagram
dienen, daarna volgen de 2 stappen (2 keuzes die tot 9 types leiden) die het ego doorloopt.
Bovenbewustzijn
Spirit
Spiritueel
Tussenbewustzijn
Psyche/ziel
Psychisch
Onderbewustzijn
Geestig
Zielig
Lichaam
Geest
Intuïtie Helderheid
To be
Not to be
Indruk Herinnering
Ziel
Waarnemen
Denken
Voelen
Who am I
Intelligentie
Creativiteit
Inspiratie
Persoonlijkheid
= het lagere zelf
Aandacht
= werkgeheugen
“Harde schijf”
= vast geheugen
Karakter
= het hogere zelf “IK”
Hierna volgt het proces dat elk mens doormaakt voor en na zijn geboorte en gedurende de
ontwikkeling van zijn brein, geest en ego. Niemand ontkomt hieraan. De te maken keuzen
maakt iedereen. Ieder zijn eigen keuze, leidend tot 9 verschillende ego-typen.
Het schema is niet zaligmakend maar geeft de verschillende onderdelen van het mens-zijn een
plaats in het geheel.
60

De plaats van het karakter
Het karakter is een complex van erfelijke eigenschappen en dus een
genetisch - stoffelijke – verbondenheid met je zijn. Het zit feitelijk in
je DNA en krijg je mee van ouders en voorouders.
Het is een houding met daarin een aantal basale eigenschappen
positief, negatief, zuiver en onzuivere eigenschappen, duale
eigenschappen en polariteiteigenschappen.
Het ego is in staat de meester van het karakter te worden.
We kennen uiteraard nog meer factoren die de mens in zijn hele zijn
beïnvloedt. Daarvan kunnen de volgende opsomming maken:
• De kern, je bron, jeZELF
• De persoonlijkheid = EGO
• Je overtuigingen
• Vaardigheden
• Gedrag
• Omgeving
Enerzijds zoeken we onbewust naar onze afwijzing bij elkaar en anderzijds zoeken we in
diezelfde buitenwereld de inlossing van ons verlangen. Met dit onbewuste systeem is een
levenslange gehoorzaamheid aan het ego gewaarborgd, immers: zowel afwijzing als
bevestiging zoeken bij dezelfde bron kan nooit slagen.
Functies van het onbewuste
De verhouding van het bewuste tot het onbewuste is als een korreltje zand ten opzichte van
het strand, het topje van de ijsberg of het sprietje gras op het voetbalveld.
Het onbewuste:
• Slaat herinneringen op: tijdloos en chronologisch
• Is het domein van emoties
• Ordent alle herinneringen (op een zogenaamde tijdlijn of gestald)
• Onderdrukte herinneringen met onopgeloste negatieve emoties
• Presenteert onderdrukte herinneringen voor "rationalisatie" om emoties los te laten
• Houdt onderdrukte emoties onderdrukt ter bescherming (pingpong balletje onder water)
• Bestuurt het lichaam (heeft blauwdruk van lichaam nu en in perfecte gezondheid)
• Handhaaft en/of beschermt lichaam
• Om een hoogst moreel wezen te zijn (ecologie - check)
• Om een slaaf te zijn, om orders op te volgen (doe... , je gaat nu..... , etc.)
• Controleert en behoudt alle waarnemingen (normaal en telepathisch, je antennes / zenders)
• Verwekken, opslaan en verspreiden van energie
• Behoudt van instinct en genereren van gewoonten (automatismen)
• Heeft herhaling nodig voor de lange termijn plannen
• Is geprogrammeerd om onophoudelijk meer en meer te zoeken (altijd meer te ontdekken)
• Werkt het beste als een in zijn geheel geïntegreerde unit
• Heeft geen delen nodig om te functioneren
• Communiceert vaak symbolisch; gebruikt en reageert vaak op symbolen
• Neemt alles persoonlijk op
• Werkt volgens het principe van de weg van de minste inspanning
• Kan geen ontkenning vasthouden / verwerken (denk niet aan een roze olifant)
• Alles is erop gericht om opnieuw een en volledig met jezelf te worden
61

Hoofdstuk – 10 – De egotypes in chronologische volgorde
62

Type 1 - De Volmaakte / De Perfectionist
Samenvattend
De volmaakte, die om zich heen onvolmaaktheid waarneemt en dit tracht te repareren met
vervolmaking. Verslaafd aan volmaaktheid en daar dus constant naar op zoek.
De 1 streeft dus naar het “juiste doen”, naar het volmaakt doen. De 1 genereert de stem die
boven ieder uit spreekt en is een idealist, streng voor zichzelf en ook voor anderen. Zij streven
hun eigen missie na in hun eigen zoektocht naar “de beste weg”. Op zoek naar zuiverheid zijn
zij de pijlers van de waarheid.
De 1 tracht de wereld om zich heen naar eigen hand te zetten tijdens werken aan zichzelf.
Zij vrezen het imperfecte en het onvolmaakte omdat ze dan zichzelf ongeliefd en waardeloos
voelen. Daarbij ligt jaloezie op de loer.
Vaak creëert de 1 rigide morele standaards voor zichzelf met als effect: vervreemding van hun
omgeving en met als bijeffect: het gevoel dat de wereld op hun schouders rust. Totdat het hen
te veel wordt en ze in woede kunnen uitbarsten. Heldhaftig streven ze naar het goede en juiste
en blijven lang trouw daaraan, vaak ook tegen beter weten in.
Het proces van de 1
1. Reactie op het gemis van het comfort : Woede
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Autonomie (als pleister)
• Effect op het eigen gedrag : Waarnemen
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Werken
• Handelt vervolgens : Instinctief
• Denkt daarbij : Feitelijk en met de Buik
3. Ouders gedrag en invloed : Strenge correctie
4. Gevolg van deze correcties
• Imperfect gevoel
• Drang tot perfectie
• Niet gecorrigeerd willen worden
• Fouten zijn verkeerd
• Geen fouten levert schijnvrijheid
63

5. Eigen gevoel : Imperfectie
6. Eigen reactie daarop : Reparatie
7. Genereert een streven naar : Volmaaktheid
8. Uiterlijkheden : Ogen – De Uil – Hier sta ik
Vaak “geaard zijn” dwz wat zwaarder,
grover/sterker. Bewegend vanuit de buik.
9. Bijkomend sekse gedrag : Feminine Father
10. Communicatiestijl : Preach&Teach
Je moet het zus en zo doen
11. Vleugels
1w9 De Idealist
De Perfectionist
1w2 De Advocaat
12. Kerneigenschappen
• Detaillistisch
• Verantwoordelijk
• Principieel
• Afspraak is afspraak
• Geen onvolmaaktheid levert schijnvrijheid
13. Het gedrag vanuit Kind-ziel
• Basis: pakken wat er te pakken is, eentonigheid mijden
• Sturingsadvies: loskomen van oordelen en kritiek, zichzelf genotzucht toestaan
• Resulterend in: transformatie naar zelf goed zijn, contact met liefde, vreugde en
verschuiving van “wat allemaal verkeerd is” naar hoe prachtig alles is
14. Zonde: wraakzuchtig
15. Getal 1 – getal van het leven, de schepping en de oppergod
Eigenschappen
• Sterk in evalueren, vindt dat iets verantwoord en rationeel te staven moet zijn
• Kritisch in vraagstelling naar vooral definities en onderliggende principes
• Sterk in redeneren, argumenteren en discussiëren
• Overziet de consequenties van woorden en daden
• Ergert zich aan mensen die iets pretenderen te kunnen
• Vermijdt fouten maken, is bang ze te maken
• Is niet snel tevreden, ergert zich aan onkunde, nonchalance en domheid
• Moeite met emotionele uitlating
(Streven naar volmaakt, vind zichzelf gebrekkig en projecteert gebrekkig)
• Heeft sterke vorm van objectiviteit en feitelijkheid
• Heeft voorzichtige, zelfs opzichtige superioriteit/ongenaakbaarheidgevoel
• Vaak resulterend in een toeschouwer die zich klein en dom voelt
• Heeft naast hoffelijkheid en keurige hartelijkheid ook een uitstraling van koelte
• Is gereserveerdheid en heeft een overduidelijke mening
• Je gedrag als toeschouwer wordt getoetst aan een bepaald normenkader
• Je gedachten en gevoelens vallen wel of niet in de smaak
• Je kunt je gecontroleerd, gecorrigeerd of zelfs geknecht voelen
• Bereikt zelfs dat je soms reparaties verlangt, maar het tegendeel is vaak waar
• De 1 is gedreven door de noodzaak morele orde te herstellen, door actie en opstelling
• De 1 is niet pretentieus, serieus en bezorgd over wat goed is
• De 1 vertrouwt daarin op zijn eigen kompas en durft daarin op te staan
• De 1 vermijdt conflicten, is toegewijd en laat zich, in een kruistocht, niet weerhouden
64

• De 1 verwacht van zijn omgeving dezelfde opstelling anders zwaait er wat
• De 1 is bewust van de realiteit van het leven
• De 1 worstelt met de zwaarte van ethische kwesties in de maatschappij
Alternatieve benamingen
• Hervormer
• Verbeteraar
• Idealist
• Kruisvaarder
Wat vinden anderen van een 1
• Oog voor detail
• Houd zich aan afspraken.
• Voelt zich zeer verantwoordelijk
• Verliest principes niet uit het oog
• Weet hoe het hoort
Wat vinden anderen lastig in een 1
• Kan erg principieel en vasthoudend zijn
• Moeite met delegeren
• Goed is zelden goed genoeg
• Weet het altijd beter
• Ontspannen is niet altijd eenvoudig
Onder druk of stress naar 4
• Onder druk of in stress kan de 1 richting 4 bewegen
• Aspecten van 4 die dan naar voren kunnen komen zijn:
o Emoties meer aan de oppervlakte, zoals woede en verdriet
o Onbegrepen en alleen voelen
• De 1 uit stress in woede die gecombineerd wordt met emotioneel drama waarbij hij
meer gericht raakt op de vraag wat hij zelf nu eigenlijk wil.
In ontspanning naar 7
• Bij ontspanning beweegt 1 richting 7
• Aspecten van 7 die dan naar voren kunnen komen zijn:
o Genieten van het moment
o Minder gebonden aan regels, verantwoordelijkheidsgevoel en normen
Wat de 1 aan zichzelf prettig vind
• Ik heb een grote zelfdiscipline, werk hard en maak alles altijd op tijd af
• Ik werk hard om de wereld een betere plaats te laten zijn
• Ik heb hoge normen en waarden, voor mij geen compromissen
• Ik ben redelijk, heb een groot verantwoordelijkheidsgevoel en ben toegewijd in alles
• Ik kan de feiten combineren en goed deduceren en ik kom met oplossingen
• Omdat ik het beste uit mijzelf haal, motiveer ik anderen dat ook te doen
Wat de 1 aan zichzelf onprettig vind
• Ik ben teleurgesteld in mijzelf of anderen, wanneer mijn verwachtingen niet uitkomen
• De verantwoordelijkheid ligt erg zwaar op mijn schouders
• Ik vind dat alles wat ik gedaan heb, achteraf toch beter had gekund
65

• Ik word nooit gewaardeerd voor wat ik voor anderen doe
• Ik word nijdig als anderen niet zo hard hun best doen als ik
• Ik ben geobsedeerd door wat ik gedaan heb en beter had kunnen doen
• Ik ben gespannen, gretig en neem alles veel te serieus
Hoe je het best met me kunt omgaan?
• Kom je afspraken en verantwoordelijkheden na, zodat ik niet al het werk hoef te doen
• Erken mij voor het feit dat ik mijn best heb gedaan
• Ik ben streng voor mijzelf, herinner mij er aan dat ik perfect ben zoals ik ben
• Laat merken dat je mijn advies op prijs stelt
• Wees oprecht en weloverwogen, zoals ik
• Verontschuldig jezelf na ondoordachtzaamheid, dat maakt vergeving makkelijker
• Luister eerst naar mijn zorgen en problemen, moedig me daarna vriendelijk aan om
wat milder voor mezelf te zijn en om mijzelf te lachen wanneer ik gestrest ben
Communicatiestijl: Preach and teach. “Je moet”
Bekende 1-en: Catharine Keijl, Louis van Gaal, Johan Cruijff, Co Adriaanse, Hillary Clinton,
Harrison Ford, Nelson Mandela, Jan Kamminga, Wim Kok, AL Gore, J.P. Balkenende.
Land: Zwitserland
De films van de 1
• Het Morele Drama
• To Kill A Mockingbird
• A Man For All Seasons
• Ghandi
Regels voor het 1-genre
• Drama
• Advocaten verhalen
• Politie verhalen
De kindziel van de Een
Binnen de moralistische, rechtvaardige en fiere houding van een Een bevindt zich een jong
kind dat het niks kan schelen of het goed is of het juiste doet. Hij wil alleen maar spelen en
het naar zijn zin hebben en alle prachtige dingen die het leven heeft te bieden in zich
opnemen, eigenlijk een kleine Zeven.
De kinderziel van een Een wil alle chocolaatjes uitproberen en een hapje nemen van alle
koekjes van de andere kinderen. Hij is een kleine slokop die opwindende lekkere hapjes
probeert te bemachtigen van alles wat hij maar te pakken kan krijgen en die wil dat er drie
verschillende activiteiten tegelijkertijd aan de gang zijn, zodat hij van de ene naar de andere
kan springen als het ergens eentonig wordt. Zijn gulzigheid kan een hedonistische hoogte
bereiken, waarbij de onderdrukte essentiële kwaliteit van de ‘Vreugde’ zich op een vervormde
manier laat zien als onbeteugelde genotzucht.
De maar al te bekende spreekbuis van de rechtse fatsoensrakkers of de christelijke evangelist
die wordt gesnapt met zijn hand in de kas of met zijn broek op zijn knieën, is het doorsijpelen
van deze wellustige en bon vivant kind-ziel. Als een Een loskomt van zijn oordelen en
zelfkritiek en in staat is om dit genotzuchtige jonge deel in zichzelf toe te staan, zullen de
vervormde manifestaties langzaam maar zeker transformeren. Hij zal begrijpen dat achter zijn
66

veroordeling van de zondigheid en onvolmaaktheden van anderen ligt verscholen dat hij
zichzelf probeert te verdedigen tegen zijn eigen kind-ziel. Hij doet zo zijn best om goed te
zijn, omdat hij al vroeg de boodschap heeft meegekregen dat zijn verlangen om lol te hebben
en te spelen niet acceptabel was.
Genieten leek iets te zijn wat taboe was en zodoende werd het leven hard werken en een
kwestie van een zware last op je schouders dragen. Hoe meer hij doordringt in de verlangens
van zijn kind-ziel, hoe meer hij in contact zal komen met de liefde en de verrukking in het
leven zelf die eraan ten grondslag liggen. Vreugde in de schepping, het werk en de
manifestatie van het Groter Geheel zullen zijn hart overspoelen en zijn aandachtspunt zal
verschuiven van wat er allemaal verkeerd is naar hoe prachtig alles is.
De rol van ouders
Het gemis en de woede brachten angst. Het ego van de Perfectionist ‘koos’ autonomie als
ego-pleister. Aan het behalen van autonomie zitten voorwaarden. De jonge persoonlijkheid
gebruikte vervolgens de waarneming om te onderzoeken welke voorwaarden passend bleken
en welke niet. Via de ouders/opvoeders/omgeving zijn die voorwaarden waargenomen.
Niet passend bleken eigenschappen als experimenteren, spelen, argeloosheid, ontdekken,
zintuiglijkheid, loslaten. Het geloof in de waarde van ‘vallen en opstaan’ is weggenomen. De
wereld is ingedeeld in ‘goed’ en ‘kwaad’ en vooral in ‘fout’ en ‘correct’. De interpretatie van
boodschappen als zijnde strenge correcties hebben geleid tot een drang naar perfectie.
Ontkoppeling van de gezagfiguur kan bovendien geleid hebben tot de overtuiging dat alleen
perfectie veiligheid biedt. Het perfect doen is gekoppeld aan het perfect denken en perfect
voelen. De overtuiging is geworden dat ‘fouten’ maken bijna letterlijk levensbedreigend is.
‘Pas als ik foutloos ben, ben ik vrij …’
GOUD per type
Samengevat : Wijzelf en de mensen om ons heen tonen, hoewel nog vervormd, onze Koninklijke Kwaliteiten. Wij
zijn:
- Integriteit Integriteit verwordt tot rigiditeit (toorn)
- Deemoed Deemoed verwordt tot bemoeizucht (hoogmoed)
- Hoop Hoop verwordt tot (zelf)verloochening (ijdelheid)
- Kostelijkheid Kostelijkheid verwordt tot verwatenheid (jaloezie)
- Wijsheid Wijsheid verwordt tot hebzucht (gierigheid)
- Moed Moed verwordt tot fanatisme (angst)
- Totaliteit Totaliteit verwordt tot hedonisme (gulzigheid)
- Waarheid Waarheid verwordt tot tirannie (wellust)
- Goedheid Goedheid verwordt tot lethargie (luiheid)
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 10 e goud: de vrede zelve
Soms, heel soms, zien we het bij elkaar. Dan zien we hoe iemand een kort moment gemaakt is van vrede. Even is
het stil. Even ontspant het gezicht en communiceren we dat we vrede hebben met onszelf, met de ander en met de
wereld. Na luttele seconden verdwijnt dit moment en neemt niet-vrede het weer over, maar wat zijn die
momenten kostbaar! Wat zijn ze vervullend. Nog onbewust, laten we zien wat er gebeurt als integriteit, deemoed,
hoop, kostelijkheid, wijsheid, moed, totaliteit, kracht en goedheid samenkomen. Als de druppel die ontspringt uit
de bron: volkomen maagdelijk, volkomen zuiver, volkomen leeg en daardoor volkomen vol. We zijn!
Wat gebeurt er als onze Koninklijke Kwaliteiten verwrongen raken? Als ze meer energie krijgen dan nodig is in
hier en nu? Dan ontstaan er supergames.
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 1 e goud: de integriteit zelve
Door alle striktheid, smalheid en normering heen, zien we een mens die op het scherpst van
de snede streeft naar rechtvaardigheid en integriteit. Verstil je eigen ego en zie hoe type 1
alles op alles zet om zowel voor zichzelf als voor de autoriteit een eerlijke positie in te nemen.
De Een ziet de worsteling om alles en iedereen correct waar te nemen en aldus een volmaakt
standpunt te vertegenwoordigen. Iedere actie, iedere gedachte en zelfs iedere zin worden
zorgvuldig getoetst. ‘Is het wel goed wat ik denk, voel en doe?’ is de allesoverheersende
vraag en het vonnis is hard als de expressie toch niet volmaakt blijkt te zijn. Zeker, wij als
67

omstanders kunnen verbaasd zijn om zoveel pietluttigheid, maar achter dat dagelijkse zien we
het goud. En we weten en vergeven.
Wat neem je waar bij type 1
In de omgang ervaar je gemakkelijk een bepaalde vorm van objectiviteit en feitelijkheid. Toch
voelt die zakelijkheid niet helemaal neutraal. Je ervaart een voorzichtige of zelfs opzichtige
superioriteit/ongenaakbaarheid waardoor je je klein of zelfs dom kunt voelen. Voorbij
hoffelijkheden en keurige hartelijkheid ervaar je al snel in het contact koelte, gereserveerdheid
en een overduidelijke mening. Je merkt dat jouw mening/gedrag kritisch wordt benaderd en
wordt getoetst aan een bepaald normenkader. Wat je denkt, voelt en doet valt wel of niet in de
smaak. Een tussenweg is er niet en los- of vrijlaten is moeilijk. Het kan dan ook gebeuren dat
je jezelf gecontroleerd, gecorrigeerd en zelfs geknecht gaat voelen. De mogelijkheid bestaat
dat je jezelf in een afhankelijke positie plaatst, omdat je het gevoel hebt dat je zonder de
‘reparaties’ van dit type verloren bent. Niets is echter minder waar en je zult je vrijheid willen
terugvinden.
Type 1 kringloop: van rechtschapen idealisme naar vittend isolement
Solide weten valt ook te realiseren door de wereld, inclusief het eigen bewustzijn, consequent
op te delen in ‘goed en ‘fout’ en alle oordeel hieraan ondergeschikt te maken. Het brein van
type 1 omvat dan ook een complete wetgeving over hoe correct te leven en staat bol van de
geboden en verboden. Natuurlijk betreft deze wetgeving allereerst het type zelf. Type 1 stelt
hoge eisen aan zichzelf. Daarnaast wordt de innerlijke ‘censuur’ ook geprojecteerd op de
buitenwereld. Dat wil zeggen dat type 1 gemakkelijk anderen kan wijzen op hoe te leven en
hoe zich te gedragen.
Vanuit de egoklem is de aandachte van type 1 gericht op alles dat niet strookt met het
‘innerlijk wetboek’. Iedere ‘overtreding’ wordt gezien en/of gehoord, niet in de laatste plaats
de eigen ‘overtredingen’. Het ligt voor de hand dat type 1 veel ‘misstanden’ waarneemt. Deze
wereld laat zich niet persen in welk keurslijf dan ook om nog maar te zwijgen over de vele
irrationele opwellingen die horen bij het mens-zijn.
Het gemis aan perfectie (bij zichzelf en anderen) activeert het verlangen om zichzelf en
anderen te ‘repareren’. Daartoe gaat type 1 richtlijnen verkondigen. Zolang het type daarbij
kan blijven relativeren, is het helend effect van die richtlijnen onmiskenbaar. Echter, zodra de
richtlijnen veranderen in rigide eisen, keert de wereld zich af en is de volmaaktheid (en dus
heelheid) verder weg dan ooit. Een reëel risico voor dit type.
De ‘thuispositie’ in de egokringloop van type 1 omvat de drang om zichzelf en de wereld te
onderwerpen aan het ‘innerlijk wetboek’. Gaat het om een werkbaar ‘wetboek’ met daarin
reële, helende, nobele uitgangspunten, dan kan type 1 voor anderen het voorbeeld zijn van
wijsheid, integriteit en rechtvaardigheid. Juist het ontbreken van versluierende emoties en
verhitte innerlijke discussies brengt het type in evenwicht met hoofd, hart en buik. Echter,
veelal is dit evenwicht zoek. Dan overheerst het ‘weten’ en dringt type 1 de eigen ‘normen en
waarden’ op aan anderen. Het bewustzijn censureert grote delen van de werkelijkheid en
versmalt meer en meer in een poging de heelheid van de identiteit vast te houden. Met deze
versmalling verhardt zich het optreden van type 1. De houding wordt droog en strikt en via
eindeloze ‘preken’ worden de ongehoorzamen tot de orde geroepen. Een weerwoord is
kansloos.
Ook bij type 1 is twijfel de motor van de egokringloop. Achter de strikte normen en waarden
is altijd de twijfel voelbaar over de eisende en normerende strategieën. Een twijfel die groeit
naarmate type 1 meer druk zet. Hoe meer druk het type immers zet op zichzelf en de
omgeving, hoe groter het protest en dus hoe groter de waargenomen imperfectie. Ook de druk
vanuit het idee en ego wordt groter en groter in de vorm van impulsieve verlangens. Het zijn
deze bewegingen die type 1 aanzetten over te gaan naar eigenschappen die passen bij type 4.
68

Plotsklaps zien we de striktheid van type 1 plaatsmaken voor wanhoop en moedeloosheid. In
felle bewoordingen klaagt het type steen en been over de fouten en stommiteiten van wie dan
ook en raakt het type meer en meer ontevreden en geïsoleerd. De ontevredenheid kan zich tot
zichzelf uitbreiden aangezien het type niet bij machte was de perfectie van de wereld te
waarborgen. Daarmee is het type dus mislukt. Even kan het type nu het hoofd laten hangen en
beschuldigend en manipulatief omstanders het gevoel geven daarvoor de
verantwoordelijkheid te dragen. Ook kan het type zich overgeven aan impulsen.
Zelftoegeeflijkheid is echter niet de basisstrategie van type 1. Vroeg of laat herpakt het type
zich en zal het zichzelf en anderen opnieuw opzwepen de teugels aan te halen. Met hernieuwd
elan gaat type 1 terug naar de uitgangspositie en stokt het (zelf)beklag. Nog striktere eisen
moeten de effecten van het ‘zwakke’ moment teniet doen en met de kaken stijf op elkaar
gedrukt wordt iedere irrationele opwelling het zwijgen opgelegd, wachtend op de volgende
fase in de kringloop …
Gedrag Gewoonte Besef en invloed Bevrijding Ouders
Passie Fixatie Vaardigheid Essentie Relatie ♂♀ Sociaal
1 Boosheid Afkeuring Sereniteit Perfectie Onverbonden ♂ Flexibel
2 Trots Erkenning Nederigheid Vrijeheid Ambivalent ♂ Flexibel
3 Misleiding Ijdelheid Eerlijkheid Hoop Verbonden ♀ Extravert
4 Jaloezie Verlangen Gelijkwaardigheid Samenhang Onverbonden ♂♀ Introvert
5 Inhaligheid Inhaligheid Vrijgevigheid Alwetendheid Ambivalent ♂♀ Introvert
6 Angst Twijfel Vertrouwen/moed Vertrouwen Verbonden ♂ Flexibel
7 Hebzucht Planning Soberheid Gevoeligheid Onverbonden ♀ Extravert
8 Lust Rechtvaardigheid Onschuld Waarheid Ambivalent ♀ Extravert
9 Luiheid Traagheid Besluitvaardigheid Liefde Verbonden ♂♀ Introvert
69

Type 2 – De Koesterende / De Helper
Samenvattend
De koesterende, die om zich heen ongekoesterdheid waarneemt en dit wil repareren met
koestering. Verslaafd aan koestering (gekoesterd worden dus) en daar dus constant naar op
zoek.
De 2 is warm en empatisch, medelevend en zichzelf op de 2e plaats manoeuvrerend, soms ten
koste van zichzelf, wat weer tot manipulatief gedrag leidt.
Geven om te ontvangen dat is de 2 te voeten uit. Geven maar ook op zoek naar beloning, de
koestering. Verleidelijk en bezitterig, gecombineerd met een hang naar onmisbaarheid en
“nodig zijn”.
De 2 is de verzorger en de beschermer omdat zij zichzelf ongeliefd voelen. Met als reactie dat
zij liefde trachten te verdienen, dit door positieve reactie te ontlokken van hun omgeving.
De 2 is een natuurlijke gever van liefde. In het bijzonder voor hen die zich toch al ongeliefd
voelen. Maar de drijfveer is de verslaving aan liefde en koestering. Het gedrag stimuleert
allen de koestering te bereiken.
Het proces van de 2
1. Reactie op het gemis van het comfort : Verdriet
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Aandacht (als pleister)
• Effect op het eigen gedrag : Voelen
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Werken
• Handelt vervolgens : Emotioneel
• Denkt daarbij : Emotioneel en met het Hart
3. Ouders gedrag en invloed : Beloning en straf
4. Gevolg van deze correcties
• Zoektocht naar behoeften omgeving
• Gedrag op zoek naar beloning
• Ontkenning eigen behoeftes
• Onmisbaar willen voelen
5. Eigen gevoel : Ongewaardeerdheid
6. Eigen reactie daarop : Manipulatie
71

7. Genereert een streven naar : Koestering en beloning
8. Uiterlijkheden : Ogen – De pauw – Waar is de camera
Vaak etalerend (charme, kleding, bezit). Beweging
vanuit het hart (steekt wat naar voren), hart
richtend op de mensen die ze interessant vinden.
Afhangende schouders. Minder vast op de grond.
9. Bijkomend sekse gedrag : Feminine Mother
10. Communicatiestijl : Helpen in ruil voor beloning
11. Vleugels
2w1 De Bediende
De Helper
2w3 De Gastvrouw/heer
12. Kerneigenschappen
• Oprecht betrokken
• Netwerkend
• Ondersteunend
• Geen ongekoesterdheid levert schijnvrijheid
13. Het gedrag in totaal
• Basis: jaloezie
• Sturingsadvies: loskomen van afwijzing, veroordeling en wegduwen
• Resulterend in: transformatie naar weer zelf het belangrijkste worden in eigen
bewustzijn, niet meer denken dat egocentrisme leidt tot ouderlijke afwijzing
14. Zonde: trots
15. Getal 2: getal van dood en kwaad, dualisme, yin/yang - vrouwelijk
Eigenschappen
• Is spontaan: als iets er is, mag het er ook uit.
• Voelt behoefte andere mensen aan, sociaalvaardig, menselijk contact belangrijk
• Heeft makkelijk contact met eigen emoties
• Is persoonlijk geëngageerd, brengt diepgang is persoonlijke belangrijke relaties
• Moeite met grenzen stellen aan hun behulpzaamheid
• Moeite met grenzen van anderen herkennen/respecteren
• Moeite met doseren van emotionele explosies
• Besteedt veel aandacht aan behoeften van anderen en soms te weinig aan zichzelf
• Moet oppassen dat hij of zij niet te veel op zoek gaat naar waardering
(Streven naar koestering, vind zichzelf … en projecteert.. .)
• In de omgang merk je bij dit type, als toeschouwer, gedrag van verholen of onverholen
aanklampen, uitnodigend en intimiteit zoekend
• Veelal bij eerste contacten wordt je overladen met complimenten, aandacht en
zorgzaamheid door de 2
• Echter, geleidelijk ervaar je een vorm van beslaglegging en verplichting
• Als je er gevoelig voor bent dan geef je bij de 2 al snel je weerstand om je vrijheid te
behouden op
• Je voelt een onuitgesproken behoefte aan aandacht van dit type, waaraan moeilijk te
ontsnappen is, je geeft dus toe…
• Verder is kenmerkend dat je het gevoel kan bestijgen flink in de problemen te zitten
• Nadat de 2 de eerste helpbehoefte heeft geactiveerd zal hij de beloning gaan innen, de
2 klopt zich dan op de borst ter profilering
• Je kunt het gevoel krijgen dat de energie uit je wordt getrokken, “laat me met rust”
kan dus de reactie worden
72

Alternatieve benamingen
• Gever
• Verzorger
• Adviseur
• Manipulator
Wat vinden anderen prettig in een 2
• Is oprecht betrokken bij anderen
• Is een meester in netwerken en oogst waardering
• Voelt haarscherp aan wat anderen voelen of nodig hebben
• Kan anderen goed ondersteunen en motiveren
• Service gericht: staat altijd klaar wanneer dat nodig is
Wat vinden anderen lastig in een 2
• Eigen behoeftes worden moeilijk zichtbaar
• Hebben veel waardering nodig
• Vinden mensen vaak belangrijker dan resultaten
• Kunnen zich soms wat opdringen
• Vinden zichzelf behoorlijk onmisbaar voor anderen, en zijn daar nog trots op ook
Onder druk of stress naar 8
• Onder druk of in stress kan de 2 richting 8 bewegen
• Aspecten van 8 die dan naar voren kunnen komen
• Stress kan worden veroorzaakt door gebrek aan waardering
• Dit kan leiden tot:
o Gekrenkte trots
o Boosheid en agressie
• De Helper wordt een agressieve drammer die zijn eigen wil door probeert te drijven.
In ontspanning naar 4
• Bij ontspanning beweegt 2 richting 4
• Aspecten van 4 die dan naar voren kunnen komen zijn
o Kan eigen behoeften duidelijker voelen
o Meer in contact met eigen identiteit
Wat de 2 aan zichzelf prettig vind
• Ik leg makkelijk contact met anderen en maak snel vrienden.
• Ik weet wat anderen nodig hebben en ik ben in staat hun leven te veraangenamen.
• Ik ben gul, verzorgend en warm.
• Ik ben gevoelig en ik kan me goed inleven in het gevoel van een ander.
• Ik ben enthousiast, houd van plezier en heb een goed gevoel voor humor.
Wat de 2 aan zichzelf onprettig vind
• Ik kan geen nee zeggen
• Ik heb een laag gevoel van eigenwaarde.
• Ik raak uitgeput door alles wat ik voor anderen doe.
• Ik ben bang om egoïstisch gevonden te worden, dus ik doe niet snel de dingen die
voor mij belangrijk zijn.
• Ik heb veel zelfkritiek omdat ik voel dat ik niet liefheb zoals het hoort
73

• Ik ben boos omdat anderen naar mij niet zo empatisch zijn als ik naar hen
• Als ik mijn best doe om tactvol te zijn omdruk ik mijn gevoel
Hoe je het best met me kunt omgaan?
• Vertel me dat je waardeert wat ik doe, wees specifiek
• Nodig me uit om leuke dingen te doen
• Interesseer je voor mijn problemen, hoewel ik zal blijven focussen op die van jou
• Laat me weten dat ik belangrijk en speciaal voor je ben
• Wees vriendelijk, als je al besluit kritiek op me te hebben.
In intieme relaties:
• Blijf me er aan herinneren dat ik interessant voor je ben
• Vertel me vaak dat je van me houdt
• Vertel me dat ik er goed uitzie en je trots bent met mij gezien te worden
Communicatiestijl:
Hulp biedend en adviserend.
Bekende 2-en: Madonna, Dolly Parton, Liz Taylor, Glenn Close, Sophia Loren, Bill Cosby,
Julius Caesar, Cleopatra, Vanessa.
De films van de 2
□ Romantiek, eindigend in huwelijk
o When Harry Met Sally
o Bull Durham
o Sleepless IN Seattle
o It Happened One Night
o Emma
o Cold Comfort Farm
□ Battle Of The Sexes
o Body And Heat
o War Of The Roses
Regels voor het 2-genre
De 2 is gedreven bij de verslaving om geliefd en gewaardeerd te zijn
De 2 is empatisch, hulpbiedend en extravert
De 2 is zeer bedreven in het onderhouden van vriendschappen en meer intieme
relaties
De 2 vertoont trots op eigen kracht om anderen te verleiden, daardoor gevoel van
misbruik en manipulatie achterlatend
De 2 zoekt vaak wanhopig naar romantiek
De 2 worstelt vaak met de romantische binding als individu
De 2 zoekt vaak de happy end
De kinderziel van de Twee
Achter de liefdevolle, gevende en behulpzame uiterlijke façade van een Twee bevindt zich
een wedijverende, jaloerse en hatelijke kleine Vier-kind-ziel. Tweeën proberen zichzelf te
presenteren als lief en vriendelijk, zelfopofferend en onderdanig, wat allemaal kan worden
beschouwd als een uitgesproken reactie op de meer duistere neigingen van hun kind-ziel. Er
zit vanbinnen een klein mensje dat ‘Ik haat je’ wil schreeuwen tegen het andere mensje dat de
aandacht kreeg van de leraar of mammie, die aan zijn haar wil trekken en hem vertellen hoe
afschuwelijk hij is en hoe stom hij ook nog is. Hij let heel goed op wie hoeveel koekjes krijgt,
74

probeert het meeste en het beste te pakken te krijgen en reageert met afgunst en is ervan
overtuigd dat de andere kinderen hebben wat hij mist en dat zij beter, leuker, en meer om van
te houden zijn dan hij. Hij kan kwaadspreken en krengerig zijn, wraakzuchtig en snel op zijn
teentjes getrapt.
Voor een Twee is het in het begin vaak moeilijk om de negativiteit en de kleinheid van zijn
kind-ziel te erkennen en te verduren. Ze vormen een bedreiging voor al zijn uiterlijke vertoon
van hartelijkheid en ongevaarlijkheid; maar bovenal komt hij erdoor op de eerste plaats te
staan. In feite is dit precies wat nodig is voor de ontvouwing van een Twee, contact maken
met zichzelf als het middelpunt. Als een Twee in contact komt met zijn kind-ziel en deze niet
afwijst, veroordeelt en wegduwt, maar in plaats daarvan zijn hart ervoor opent, zal hij het
belangrijkste worden in zijn eigen bewustzijn. Dit is een groot taboe voor een Twee, die heeft
geleerd dat egocentrisch zijn hem zou opzadelen met ouderlijke afkeuring. Hij zal ontdekken
dat, als hij zich meer op zichzelf richt, luistert naar zijn eigen behoeftes en ze vervult, reageert
op zijn eigen impulsen en zijn eigen initiatieven neemt, zijn grenzen erkent en ze stelt naar
anderen, hij inderdaad meer het centrum in zichzelf vindt. Dit is niet het negatieve gebeuren
waar hij bang voor was en dat inhield dat hij liefde zou kwijtraken en egoïstischer zou
worden, maar juist een ingang naar zijn persoonlijke verbinding met de Essentie. Met andere
woorden, hoe meer hij voor zichzelf zorgt in plaats van voor anderen, hoe meer hij zich
verbindt met de Goddelijke vonk in hem en hij zichzelf verwerkelijkt als ‘het Centrum’. In
plaats dat anderen het centrum van zijn bestaan zijn waaromheen hij zijn baan beschrijft,
ontdekt hij dat hij een is met zijn Essentie, een ster in zijn eigen universum.
De rol van ouders
Het gemis en het verdriet brachten angst en eenzaamheid. Het ego van de Weldoener ‘koos’
aandacht als egopleister. Aan het krijgen van aandacht zitten voorwaarden. De jonge
persoonlijkheid gebruikte vervolgens de waarneming om te onderzoeken welke voorwaarden
passend bleken en welke niet. Via de ouders/opvoeders/omgeving zijn die voorwaarden
waargenomen.
Niet passend bleken eigenschappen als experimenteren, durf, uitproberen, avontuur, kracht,
strijd, kennis, onafhankelijkheid en eigenbelang. Daarentegen werd lief en behulpzaam zijn
beloond. Type twee leerde als snel dat lief zijn nog makkelijker gaat als hij of zij aanvoelt wat
de ander nodig heeft. Van jongs af aan leert de Weldoener zo om zich te verplaatsen in de
behoeften van anderen. Door te voldoen aan die behoeften komt vervolgens de ‘beloning’ in
de vorm van aandacht en liefde, warmte of waardering. De eigen behoeften/ verlangens
worden intussen steeds meer ontkend. ‘Lief zijn’ kent natuurlijk duizenden uitingen. Denk
aan behulpzaam, fatsoenlijk, correct, beleefd, onderdanig, maar ook stoer, sociaal,
communicatief, voor meisjes gevoelig, voor jongens ongevoelig. Het woord ‘onmisbaarheid’
geeft wellicht treffender aan waar het bij type 2 om gaat. ‘Ik ben nodig, zonder mij lukt het de
ander niet’. Die onbewuste gedachte kan zowel van de secretaresse als van de voetbaltrainer
zijn. De oriëntatie op de gezagsfiguur is ambivalent: een ‘haat – liefde – verhouding met de
strategie ‘lief zijn’ als heen en weer rollende knikker. Dat leidt tot de overtuiging dat hulp
‘handelswaar’ is: als ik geef, krijg ik.
GOUD per type
Samengevat : Wijzelf en de mensen om ons heen tonen, hoewel nog vervormd, onze Koninklijke Kwaliteiten. Wij
zijn:
- Integriteit Integriteit verwordt tot rigiditeit (toorn)
- Deemoed Deemoed verwordt tot bemoeizucht (hoogmoed)
- Hoop Hoop verwordt tot (zelf)verloochening (ijdelheid)
- Kostelijkheid Kostelijkheid verwordt tot verwatenheid (jaloezie)
- Wijsheid Wijsheid verwordt tot hebzucht (gierigheid)
- Moed Moed verwordt tot fanatisme (angst)
- Totaliteit Totaliteit verwordt tot hedonisme (gulzigheid)
- Waarheid Waarheid verwordt tot tirannie (wellust)
75

- Goedheid Goedheid verwordt tot lethargie (luiheid)
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 10 e goud: de vrede zelve
Soms, heel soms, zien we het bij elkaar. Dan zien we hoe iemand een kort moment gemaakt is van vrede. Even is
het stil. Even ontspant het gezicht en communiceren we dat we vrede hebben met onszelf, met de ander en met de
wereld. Na luttele seconden verdwijnt dit moment en neemt niet-vrede het weer over, maar wat zijn die
momenten kostbaar! Wat zijn ze vervullend. Nog onbewust, laten we zien wat er gebeurt als integriteit, deemoed,
hoop, kostelijkheid, wijsheid, moed, totaliteit, kracht en goedheid samenkomen. Als de druppel die ontspringt uit
de bron: volkomen maagdelijk, volkomen zuiver, volkomen leeg en daardoor volkomen vol. We zijn!
Wat gebeurt er als onze Koninklijke Kwaliteiten verwrongen raken? Als ze meer energie krijgen dan nodig is in
hier en nu? Dan ontstaan er supergames.
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 2 e goud: de deemoed zelve
Ziet deze mens een dorstige in de woestijn, dan geeft hij hem water. Voorbij gepoch om
zoveel goedgeefsheid en opofferingsgezindheid ontdekken we een hart vol mededogen en
naastenliefde. Natuurlijk, type 2 helpt om geholpen te worden, maar toont ons intussen wel
het goud van de kosmos. We herkennen de pijn van de zelfontkenning en de pogingen
anderen te behagen. Alle zintuigen zijn op de ander gericht, om zo te kunnen voelen wat de
ander nodig heeft. Nog is dit mededogen vervormd, maar achter de vervorming zien we de
waarheid: nederigheid ontmoet grootsheid.
Wat neem je waar bij type 2
In de omgang toont dit type zich verholen of onverholen aanklampend, uitnodigend en
intimiteit zoekend. Veelal bij eerste contacten word je overladen met complimenten, aandacht
en zorgzaamheid, maar naarmate de relatie langer aanhoudt vindt een subtiele omslag plaats.
Geleidelijk ervaar je een vorm van beslaglegging en verplichting. Ben je er gevoelig voor dan
weerhoudt zich iets in je om je eigen vrijheid vast te houden. Je voelt een onuitgesproken
behoefte aan aandacht bij dit type waaraan het moeilijk ontsnappen is. Dus geef je toe.
Kenmerkend is verder dat je het gevoel kunt krijgen flink in de problemen te zitten. Dit type
kan anderen doen geloven dat ze hulp nodig hebben. Na eerst die hulpbehoefte te hebben
geactiveerd, zal dit type de beloning gaan innen. Zo merk je dat het type zichzelf op de borst
klopt en zichzelf steeds nadrukkelijker profileert. Je kunt het gevoel krijgen dat er energie uit
je wordt getrokken. ‘Laat me met rust’, wordt je reactie.
Type 2 kringloop: van goedbedoelde hulp naar ijzeren wil
Het ego dat te boek staat als ‘type 2’ omvat het geloof dat genegenheid en dankbaarheid van
‘buiten’ moeten komen en dat het type daarvoor eerst een ‘offer’ moet brengen, vaak in de
vorm van fysieke of mentale hulp. De egoklem omvat aan de ene kant het voortdurend
waarnemen van gemis aan nodig en gewenst zijn. Daardoor komt aan de andere kant energie
vrij om te gaan verlangen naar nodig en gewenst zijn. De acties om dat verlangen te
bevredigen kunnen echter zodanig (onder)drukkend zijn dat dankbaarheid uitblijft waardoor
meer gemis wordt ervaren.
De kringloop van type 2 wordt door twijfel in stand gehouden. Uitgangspunt van het type is
meegaandheid en invoelend vermogen. Via deze kwaliteiten is het immers mogelijk om snel
en gemakkelijk een warme relatie op te bouwen, soms zelfs al na enkele minuten. Bovendien
‘voelt’ type 2 wat de ander nodig heeft. Het type kan zich in dit stadium inschikkend,
goedgelovig, kwetsbaar en hard werkend opstellen wat de ander het gevoel geeft begrepen en
gevolgd te worden, waardoor zelfs een vorm van misbruik kan optreden.
Voor type 2 is een nederige of onderdanige positie echter geen doel, maar middel. Vroeg (na
vijf minuten) of laat (na maanden of jaren) zullen de rollen omdraaien. Het superego van type
2 zal zich roeren en steeds luider roepen dat ‘er genoeg geofferd is’. Het gevoel misbruikt te
worden, wordt steeds sterker en creëert de energie om met luide stem en met de vuist op tafel
76

genoegdoening te halen. ‘Nu ben ik aan de beurt’, zo wordt het geloof. We zien met deze
ommekeer het type een draai maken naar type 8.
Vanuit het gebied van type 8 kan type 2 een krachtige, soms brute en zeer directe indruk
maken waarbij op niet mis te verstane wijze iedereen de ‘waarheid’ krijgt te horen. De twijfel
blijft echter voortduren. Zodra de draai gemaakt is, zal het type de nieuwe strategie direct in
twijfel trekken. Het superego dat eerst trots adviseerde, wijst nu weer op de ‘plicht’ om een
‘lieve jongen of meisje’ te zijn. Daardoor begint het stalen pantser vanaf het eerste gebruik
direct alweer te roesten. Na verloop van tijd (weer vijf minuten of maanden/jaren) maakt het
ego weer een draai en keert het terug naar de type 2 positie. Als toeschouwer zien we de lieve,
onschuldige blik terugkeren en wordt het type (tijdelijk) meegaand en hulpvaardig. Een
nieuwe cyclus staat te beginnen …
Een doorsnee gesprek met type 2 laat veelal enkele minicycli zien van de hierboven
beschreven kringloop. Van meegaand en welwillend tot plotseling fel en direct en vice versa.
Gedrag Gewoonte Besef en invloed Bevrijding Ouders
Passie Fixatie Vaardigheid Essentie Relatie ♂♀ Sociaal
1 Boosheid Afkeuring Sereniteit Perfectie Onverbonden ♂ Flexibel
2 Trots Erkenning Nederigheid Vrijeheid Ambivalent ♂ Flexibel
3 Misleiding Ijdelheid Eerlijkheid Hoop Verbonden ♀ Extravert
4 Jaloezie Verlangen Gelijkwaardigheid Samenhang Onverbonden ♂♀ Introvert
5 Inhaligheid Inhaligheid Vrijgevigheid Alwetendheid Ambivalent ♂♀ Introvert
6 Angst Twijfel Vertrouwen/moed Vertrouwen Verbonden ♂ Flexibel
7 Hebzucht Planning Soberheid Gevoeligheid Onverbonden ♀ Extravert
8 Lust Rechtvaardigheid Onschuld Waarheid Ambivalent ♀ Extravert
9 Luiheid Traagheid Besluitvaardigheid Liefde Verbonden ♂♀ Introvert
77

Type 3 - De Waardevolle / De Winnaar
Samenvattend
De waardevolle, die om zich heen waardeloosheid waarneemt en dit tracht te repareren met
waardering. Verslaafd aan waardevolheid en daar dus constant naar op zoek.
De 3 streeft naar “het beste zijn” ten koste van hun eigen werkelijkheid.
De 3 tracht uit te blinken in het mens zijn, succesvol, geliefd en aanbiddelijk. Vaak zijn zij de
politici, de muzikanten, de atleten en de artiesten. Maar de 3 verwart de begrippen aanbidding
lof prestige een aandacht met de echte liefde.
Om tot validatie en acceptatie te komen gebruikt de 3 vele maskers, aangepast aan de
omstandigheden, daarbij de authenticiteit van hun hart verliezend.
Op zoek naar een betere wereld schuilt een 3 schuilt in alle types. De echte 3 is
onverschrokken in zijn missie naar de betere wereld.
Het proces van de 3
1. Reactie op het gemis van het comfort : Verdriet
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Aandacht (als pleister)
• Effect op het eigen gedrag : Voelen
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Pakken
• Handelt vervolgens : Emotioneel
• Denkt daarbij : Emotioneel en met het Hart
3. Opvoeders gedrag en invloed : Zoals nu ben je waardeloos…
4. Gevolg van deze correcties
• Afgewezen eigenheid
• Zoekend naar koestering met opvoeders
• Welke rol levert koestering
5. Eigen gevoel : Falen en leegte
6. Eigen reactie daarop : Erkenningdrang
7. Genereert een streven naar : Waardevolheid
79

8. Uiterlijkheden : Ogen – De pauw – Waar is de camera
Vaak etalerend (charme, kleding, bezit). Beweging
vanuit het hart (steekt wat naar voren), hart
richtend op de mensen die ze interessant vinden.
Afhangende schouders. Minder vast op de grond.
9. Bijkomend sekse gedrag : *
10. Communicatiestijl : Zelfpromotie, we gaan er voor, Be Best
11. Vleugels
2w1 De Bediende
De Winnaar
2w3 De Gastvrouw/heer
12. Kerneigenschappen
• Efficiency
• Doelgerichtheid
• Regelend
• Motiverend
• Geen waardeloosheid levert schijnvrijheid
13. Het gedrag in totaal
• Basis: angstig kind tot zelfs paranoia
• Sturingsadvies: aanpakken van het angstige kind in hem/haar
• Resulterend in: meer koestering en veiligheidsgevoel, het angstgevoel
transformeert in meer innerlijk vertrouwen en welbehagen, waardoor ook meer
begrip ontstaat voor zijn gedrag uit de kind-zijn periode, leidend tot meer kalmte
en ontdekking van de ware WIL
14. Zonde: ijdelheid
15. Getal 3: toppunt van volmaaktheid, deheilige drieeenheid, de drie dimensies
Eigenschappen
• Vindt succes behalen belangrijk: the sky is the limit
• Heeft wilskracht, waar een wil is, is een weg
• Is effectief en efficiënt, de snelste weg is de beste; ongeacht de consequenties
• Kan goed doelen realiseren, kan complexiteit herleiden tot eenvoud
• Voelt aan wat "in "is en wat de potentie daarvan is en kan hier goed op inspelen
• Positieve manier van praten, denken en doen
• Dynamische en energieke verschijning
• Vindt dat iets waardevol is als het nuttig is, kan niet tegen falen
• Kan moeilijk onderkennen wat niet goed gaat
(Streven naar waardevol, vind zichzelf.. en projecteert.. .)
• Vaak is dit type een voortreffelijk functionerend mens, wat de 3 doet, doet hij goed,
hij vertoont narcistisch gedrag
• Van een afstand ziet het er goed uit, gepast en voorbeeldig
• Vaak kunnen ze uitblinken in het rolmodel van hun keuze, van dominee tot huisvrouw
• Kom je te dichtbij dan begint iets bij jou, als toeschouwer, te kriebelen, “iets klopt
niet”
• Kom je nog dichterbij dan kunnen je haren recht overeind gaan staan
• Je kunt dan een gemaaktheid en onechtheid ervaren, zonder te realiseren waar dat in
zit
• Het gedrag van de 3 kan doen denken aan acteren, daarbij kan je een gevoel van
verdriet overvallen waar de 3 geen sensoren voor heeft, het kan een vriendschap in de
weg staan
• Vaak twee flinterdunne ego’s in elkaar, moeilijk te typeren
80

Alternatieve benamingen
• Succesvolle werker
• Doener
• Manager
• Streber
Wat vinden anderen prettig in een 3
• Hoge mate van efficiency
• Doelgerichtheid
• Weet dingen voor elkaar te krijgen
• Motiverende inzet
• Afgestemde presentatie
Wat vinden anderen lastig in een 3
• Competitief, status en imago gevoelig
• Opportunistisch
• Ongeduldig bij inefficiëntie
• Overmatig zelfverzekerd, op het arrogante af
Onder druk of stress naar 9
• Onder druk of in stress kan de 3 richting 9 bewegen
• Aspecten van 9 die dan naar voren kunnen komen
o Grote lijnen uit het oog verliezen; opgaan in details
o Dichtklappen; een weinig assertieve houding
• De 3 gaat of lui niets doen of stort zich op werkzaamheden waarmee hij de bron van
de stress kan vermijden.
In ontspanning naar 6
• Bij ontspanning beweegt 3 richting 6
• Aspecten van 6 die dan naar voren kunnen komen zijn
o Meer aandacht voor gevoelens en twijfels
o Meer tijd voor reflectie
o Het verkennen van het ontspanningspunt leidt in de regel tot meer
integratie
Wat de 3 aan zichzelf prettig vind
• Ik ben optimistisch en vriendelijk
• Ik zorg materieel goed voor mijn gezin
• Ik herstel snel van een misser en heb weer snel een nieuwe uitdaging
• Ik ben goed geïnformeerd, weet wat er aan de hand is
• Ik ben competent en ben efficiënt in mijn werk
• Ik ben in staat anderen te motiveren
Wat de 3 aan zichzelf onprettig vind
• Ik word regelmatig met inefficiëntie en incompetentie geconfronteerd
• Ik ben bang om niet succesvol te zijn of banger nog om niet als succesvol gezien te
worden
• Ik vergelijk mijzelf altijd met mensen die het nog beter doen dan ik
• Ik identificeer mij met mijn succes
81

• Ik breng façades aan om anderen te imponeren
• Ik ga maar en ga maar, het is doodvermoeiend
Hoe je het best met me kunt omgaan?
• Laat me alleen wanneer ik aan het werk ben
• Geef me eerlijke feedback, maar wees niet kritisch of (ver)oordelend
• Help me om mijn omgeving harmonieus en vreedzaam te houden
• Belast me niet met negatieve emoties
• Vertel me dat je het fijn vindt om bij me te zijn
• Vertel me dat je trots bent op wie ik ben en op wat ik bereikt heb
Communicatiestijl:
Zelfpromotie. En “kom op, we gaan ervoor”, zorg dat je de beste bent.
Bekende 3-en: Tom Cruise, Sharon Stone, Mick Jagger, John de Mol, John F. Kennedy,
Demi Moore, Marilyn Monroe, Roger Moore, Winni Sorgdrager, René Diekstra.
Land: USA
De films van de 3
□ Het Succes Verhaal, de berooide wordt succesvol door hard werken, ambitie en
eerlijkheid
o Working Girl
o Struggling Upward
o Jerry Maguire
o Top Gun
o Het Oplichters Verhaal
o Glengarry Ross
o Sommersby
o The Great Imposter
Regels voor het 3-genre
De 3 is gedreven door de noodzaak om succesvol te zijn
De 3 heeft heldere doelen en is bereid om daarvoor hard te werken
De 3 is een sterperformer en eist zijn credits daarvoor op
De 3 kan zich voordoen om een ander te zijn om zijn eigen doel te bereiken
De 3 heeft soms hulp van sterke mentor nodig
De 3 kan problemen hebben met intieme relaties
De 3 is flexibel in zijn eigen beeld van wat bijdraagt aan zijn eigen succes
De 3 vind een balans tussen liefde en werk
De Kind-ziel van de Drie
De Zes is het hartpunt van de Drie, dus achter het efficiënte en beheerste laagje van een Drie
bevindt zich een heel angstig kind. Verlegen, timide, onzeker en bang als het is, ervaart deze
kind-ziel de wereld als een vijandige en kwaadwillige plek. Anderen zijn bedreigend, soms
zodanig dat hij paranoia kan ontwikkelen dat ze hem te pakken willen nemen en hoeveel een
Drie ook heeft bereikt en hoeveel uiterlijk succes hij ook heeft behaald, nog steeds ervaart hij
zichzelf diep vanbinnen als een van de zwakkelingen in de strijd om het bestaan. In feite
kunnen alle pogingen van een Drie om iets te bereiken worden beschouwd als een reactie op
een angstige kind-ziel, een poging om dit deel van hemzelf te overwinnen en zich ertegen te
verweren. Dit verklaart waarom al het succes voor hem nooit genoeg is. Hoe groot zijn status
of macht ook is, als hij zijn kind-ziel niet verwerkt en integreert, kunnen de innerlijke angst en
82

onzekerheid nooit worden opgelost. Vanuit het perspectief van de kind-ziel is het imago van
een Drie een poging om dit angstige en onvolwassen deel van zichzelf te camoufleren.
Voor de ontwikkeling van een Drie is het noodzakelijk dat hij deze kind-ziel, die de grond
onder zijn voeten ervaart als van nature onvast en niet ondersteunend, aanpakt. Als hij zijn
angst steeds meer onderkent en inziet hoe groot de drijfkracht ervan in zijn psyche is, zal zijn
angstige kind zich innerlijk gekoesterd voelen en dus veiliger. Het toestaan op zich zal met de
tijd zijn angst transformeren in innerlijk vertrouwen, steun en welbehagen, en de Drie zal
begrijpen hoe het precies deze kwaliteiten waren die hij als jong kind had en die niet werden
toegestaan en ondersteund door zijn vroege omgeving. Het kan zijn dat zijn oorspronkelijke
belichaming van essentiële ‘Wil’ door omstandigheden in het gezin werden bedreigd en
uiteindelijk is afgesleten, of het gemak waarmee hij dingen kon doen hem tot doelwit van
afgunst en haat maakte van zijn ouders of de andere kinderen, waardoor zijn zelfvertrouwen
werd ondermijnd. Los van de psychodynamiek zal de innerlijke grond van een Drie, naarmate
zijn kind-ziel in zijn bewustzijn is geïntegreerd, zekerder en steviger aanvoelen. Door het
gevoel dat Essentie zijn werkelijke basis is, zal zijn ziel zich ontspannen in de ondersteuning
van zijn Essentie. Zijn gedrevenheid, die werd gevoed door zijn angstige kind-ziel, zal
mettertijd transformeren in de innerlijke kalmte en moeiteloosheid van ware ‘Wil’.
De rol van ouders
Het gemis en het verdriet brachten angst en eenzaamheid. Het ego van de Presteerder ‘koos’
aandacht als ego-pleister. Aan het krijgen van aandacht zitten voorwaarden. De jonge
persoonlijkheid gebruikte vervolgens de waarneming om te onderzoeken welke voorwaarden
passend bleken en welke niet. Via de ouders/opvoeders/omgeving zijn die voorwaarden
waargenomen.
De boodschap van de omgeving was voor type 3 de afwijzing van de waarde van de eigen
persoon. ‘Zoals je nu bent, ben je niets. Ben je waardeloos’. De niet-passende eigenschappen
kunnen bij type 3 heel divers zijn geweest. Kern van de zaak is dat bij dit type de ontplooiing
van elke vorm van eigenheid werd afgewezen. Type 3 streeft naar versmelting met de
koesterende figuur. ‘Als prestaties en gespeelde rollen koestering generen, dan doe ik dat …’
wordt de overtuiging. Vervolgens gebruikte de jonge persoonlijkheid alle gewenste input om
een nieuwe persoonlijkheid te ontwerpen. Feitelijk identificeerde type 3 zich met de gewenste
persoonlijkheid die zijn omgeving voor hem of haar in gedachten had. Stukje bij beetje
ontstonden zo stukjes ‘neppersoonlijkheid’ die wél enige waardering van de omgeving
konden krijgen. We kunnen stellen dat er sprake is van een ego op een ego ‘geplakt’. Dit
tweede ego bevat stukken van andere Enneatypen. Zo kan type 3 switchen van het levendige
type 7 naar het serieuze type 5 om vervolgens de charme van type 2 te kiezen of de serieuze
perfectie van type 1. Dit alles afhankelijk van de setting.
GOUD per type
Samengevat : Wijzelf en de mensen om ons heen tonen, hoewel nog vervormd, onze Koninklijke Kwaliteiten. Wij
zijn:
- Integriteit Integriteit verwordt tot rigiditeit (toorn)
- Deemoed Deemoed verwordt tot bemoeizucht (hoogmoed)
- Hoop Hoop verwordt tot (zelf)verloochening (ijdelheid)
- Kostelijkheid Kostelijkheid verwordt tot verwatenheid (jaloezie)
- Wijsheid Wijsheid verwordt tot hebzucht (gierigheid)
- Moed Moed verwordt tot fanatisme (angst)
- Totaliteit Totaliteit verwordt tot hedonisme (gulzigheid)
- Waarheid Waarheid verwordt tot tirannie (wellust)
- Goedheid Goedheid verwordt tot lethargie (luiheid)
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 10 e goud: de vrede zelve
Soms, heel soms, zien we het bij elkaar. Dan zien we hoe iemand een kort moment gemaakt is van vrede. Even is
het stil. Even ontspant het gezicht en communiceren we dat we vrede hebben met onszelf, met de ander en met de
wereld. Na luttele seconden verdwijnt dit moment en neemt niet-vrede het weer over, maar wat zijn die
83

momenten kostbaar! Wat zijn ze vervullend. Nog onbewust, laten we zien wat er gebeurt als integriteit, deemoed,
hoop, kostelijkheid, wijsheid, moed, totaliteit, kracht en goedheid samenkomen. Als de druppel die ontspringt uit
de bron: volkomen maagdelijk, volkomen zuiver, volkomen leeg en daardoor volkomen vol. We zijn!
Wat gebeurt er als onze Koninklijke Kwaliteiten verwrongen raken? Als ze meer energie krijgen dan nodig is in
hier en nu? Dan ontstaan er supergames.
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 3 e goud: de hoop zelve
Achter de opgepoetste hoogmoed en ijdelheid representeert deze mens onze waarachtige
potentie. De glitter en glamour voorbij, zien we in type 3 de belichaming van wie een mens is
en wat een mens kan: evenbeeld zijn van zijn Schepper. Goud schittert in het zonlicht en
straalt van vitaliteit. Niet door zich in allerlei bochten te wringen of als laagje bladgoud
rondom een klomp lood … Nee, dit goud is geen bedrog. Dit goud is wezenlijk, dringt tot de
kern door en straalt, zonder te forceren, schept, zonder te manipuleren. Altijd vanuit de
wetenschap dat het gemanifesteerde expressie is van het Ongemanifesteerde.
Wat neem je waar bij type 3
Kijkend naar het gedrag zien we veelal voortreffelijk functionerende mensen. Wat ze doen,
doen ze meestal goed tot uitstekend en zo van een afstand ziet het er allemaal gepast en
'voorbeeldig' uit. Vaak blinken ze zelfs uit in het rolmodel van hun keuze, of het nu een
dominee is of een huisvrouw. Kom je iets dichterbij, dan begint het te kriebelen bij je. Je voelt
dat er iets niet klopt. Mogelijk ervaar je dat er iets ontbreekt. Verzwijgen ze iets? Nog
dichterbij komend, gaan je haren overeind staan. Hier klopt niks van, zo ervaar je. Je voelt een
gemaaktheid en onechtheid, zonder precies te weten waar het in zit. Het gedrag doet denken
aan acteren. Ben je er gevoelig voor, dan ervaar je een diep verdriet waarvan de persoon zelf
geen weet heeft en zelfs met alle middelen probeert te verbergen. Die middelen kunnen zo
dwingend en narcistisch zijn dat een mogelijk ontluikende vriendschap voor jou geen optie
meer is.
Type 3 kringloop: van onderscheidend competitief naar braaf conformerend
Het ‘type 3 ego’ zoekt naar validatie vanuit de buitenwereld door in de ogen van de
‘doelgroep’ (het ‘publiek’) zich voortreffelijk te gedragen. ‘Voortreffelijk gedragen’ is een
breed begrip en wordt in het geval van type 3 gedefinieerd niet door het type zelf, maar door
het ‘publiek’. Dat type 3 zichzelf daarvoor moet verloochenen, is vanzelfsprekend. Dit
zelfbedrog is onbewust.
De egoklem omvat aan de ene kant het voortdurend waarnemen van gemis aan bewondering
en waardering voor het type. Daardoor komt aan de andere kant energie vrij te gaan verlangen
naar validatie. De acties die daarvan het gevolg zijn, kunnen echter zodanig narcistisch en
gemaakt zijn, dat validatie uitblijft en het gemis zelfs groter wordt.
Ook nu is twijfel de brandstof die de kringloop van type 3 in stand houdt. Nu gaat het om de
twijfel tussen enerzijds het verlangen zich te onderscheiden (te schitteren) en anderzijds niet
te willen vervreemden van de ‘doelgroep’. Daartoe switcht type 3 steeds van strategie.
Realiseer je dat dit type ook privé, mensen onbewust ziet als ‘doelgroep’, inclusief de partner.
Uitgangspunt is en blijft het streven naar een voortreffelijk imago. In onze wereld is daartoe
gedrag (‘doen’) het instrument. Type 3 ‘doet’ dan ook wat succes oplevert. Dat kan alles zijn.
Van keihard werken, subliem sporten en voortreffelijk ouder zijn tot voorbeeldig mediteren,
uitstekend relaxen of perfect socialiseren. Altijd is, subtiel of niet subtiel, een vorm van
competitie merkbaar waarbij de ‘concurrent’ het doel vormt dat overtroffen moet worden.
Type 3 is dan ook met recht een ‘streber’.
Het ‘publiek’ is echter vaak verre van meegaand. Het gaat stuk voor stuk om individuen met
ieder zijn of haar eigen egodoelstellingen. Logisch dus dat type 3 regelmatig oploopt tegen
84

weerstand tegen het ‘sublieme’ beeld. Bovendien is diep onbewust het zelfbedrog van type 3
voelbaar, zodat ergens ver weg de twijfel over de eigen inspanningen groeit. Vroeg of laat
ervaart het type dat het zich te veel onderscheidt van de ‘doelgroep’. Het is deze ervaring die
type 3 de draai doet maken naar eigenschappen van type 9. In een (overdaad aan)
vriendelijkheid, voorzichtigheid, diplomatie en meegaandheid (‘please others’) wordt het
‘publiek’ gesust en laat het type andere ‘artiesten’ voorgaan. Deze metamorfose kan enkele
minuten duren, maar gerust ook vele jaren. Het in de schaduw van anderen staan, geeft in dat
geval meer veiligheid dan de faalangst te ervaren die samenhangt met onderscheidend gedrag.
‘Onzichtbaar’ zijn, is echter niet de levensmissie van type 3. Twijfel steekt vroeg of laat de
kop op. In de hartstreek wordt de hitte voelbaar om opnieuw tot ‘scoren’ te komen bij de
‘doelgroep’. En te grote voorzichtigheid gaat ten koste van die score. Plotseling zal het type
opnieuw van strategie wisselen en de zo vertrouwde pro-activiteit terugvinden. Hiermee start
een volgende cyclus van de egokringloop van type 3.
Gedrag Gewoonte Besef en invloed Bevrijding Ouders
Passie Fixatie Vaardigheid Essentie Relatie ♂♀ Sociaal
1 Boosheid Afkeuring Sereniteit Perfectie Onverbonden ♂ Flexibel
2 Trots Erkenning Nederigheid Vrijeheid Ambivalent ♂ Flexibel
3 Misleiding Ijdelheid Eerlijkheid Hoop Verbonden ♀ Extravert
4 Jaloezie Verlangen Gelijkwaardigheid Samenhang Onverbonden ♂♀ Introvert
5 Inhaligheid Inhaligheid Vrijgevigheid Alwetendheid Ambivalent ♂♀ Introvert
6 Angst Twijfel Vertrouwen/moed Vertrouwen Verbonden ♂ Flexibel
7 Hebzucht Planning Soberheid Gevoeligheid Onverbonden ♀ Extravert
8 Lust Rechtvaardigheid Onschuld Waarheid Ambivalent ♀ Extravert
9 Luiheid Traagheid Besluitvaardigheid Liefde Verbonden ♂♀ Introvert
85

Type 4 - De Unieke / De Romanticus
Samenvattend
De unieke, die om zich heen gewoonheid waarneemt en dit repareert door uniciteit uit te
stralen en uniek te zijn. Verslaafd aan zijn eigen uniciteit en hier constant bevestiging in
zoekend.
De 4 heeft het gevoel dat er iets essentieels in zichzelf ontbreekt. Daardoor baseren zij hun
identiteit op het anders zijn dan anderen
Zij missen en verlangen naar wat zij niet denken te hebben.
Zij rouwen over wat zij missen en verlangen naar liefde van mensen die dit kunnen geven
Zij willen speciaal en uniek gevonden worden om selectieve anderen in hun web te vangen
4en zoeken dwangmatig in zichzelf, en identificeren dwangmatig met hun eigen gevoel.
Ook kunnen zij slachtoffer worden van hun eigen subjectieve waarneming en bewustzijn.
4en zoeken constant naar schoonheid en betekenis daarvan.
Daardoor zijn er veel creatieven (artiesten en kunstenaars) onder de 4en.
Zij kunnen dramatisch en expressief zijn
Persephone, Godin van de Onderwereld, is een metafoor van de 4
De 4 is het sensitieve deel in ons allen, in alle types, dat licht wil werpen op al het duistere
Schoonheid vindend in het verloren gegane en hoop in de duisternis vindend
Het proces van de 4
1. Reactie op het gemis van het comfort : Verdriet
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Aandacht (als pleister)
• Effect op dit eigen gedrag : Voelen
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Terugtrekken
• Handelt vervolgens : Emotioneel
• Denkt daarbij : Emotioneel en met het Hart
3. Opvoedersgedrag en invloed : gebrekkige binding
4. Gevolg van deze bindingsarmoede
• Eenzaamheid
87

• Onvolwaardigheid
• Gebrekkig kader om eigen identiteit te vormen
• In zichzelf gekeerde energetische huishouding
5. Eigen gevoel : Eenzaamheid
6. Eigen reactie daarop : Profilering
7. Genereert een streven naar : Uniekheid
8. Uiterlijkheden : Ogen – De pauw – Waar is de camera
Vaak etalerend (charme, kleding, bezit). Beweging
vanuit het hart (steekt wat naar voren), hart
richtend op de mensen die ze interessant vinden.
Afhangende schouders. Minder vast op de grond.
9. Bijkomend sekse gedrag : Feminine Child
10. Communicatiestijl : Verdrietige verhalen
11. Vleugels
4w3 De Aristocraat
De Romanticus
4w5 De Zwerver
12. Kerneigenschappen
• Sensitief
• Kunst- en schoonheid-minnend
• Authentiek
• Geen alledaags gewoonheid levert schijnvrijheid
13. Het gedrag in totaal
• Basis: bazig en opdringerig en corrigerend, schijnheilig soms
• Sturingsadvies: bewustzijn van dit eigen gedrag is al vaak voldoende om tot een
sterkere bewustzijn te komen en bepaalde gedragingen voor te zijn
• Resulterend in: een transformatie en een staat van inzicht, die doet beseffen dat
de eigen perceptie niet geheel de goede is maar daardoor wel de eigen
volmaaktheid op een betere manier weet waar te nemen, hoe meer dit besef beklijft
hoe meer de 4 gaat inzien zijn eigen innerlijke volmaaktheid, volledigheid en
elegantie: het zit in hem/haarzelf
14. Zonde: jaloezie
15. Getal 4: heilig getal, eerste kwadraat, symbool van de 4 elementen, opgeteld perfectie
Eigenschappen
• Vindt mededogen belangrijk in deze wereld
• Gevoel voor esthetiek, iets moet mooi zijn
• Authenticiteit is van belang
• Is goed in analyseren, kan de vinger snel op de wond leggen
• Heeft rijke verbeelding en ethische visie
• Is afwisselend introvert en extrovert
• Als hij of zij praat, is er intense expressie van woorden en gebaren
• Houdt niet van oppervlakkige contacten en small talk
• Creatief in hun levenswijze
• Weet niet altijd een positief zelfbeeld te schetsen
(Streven naar uniek, vind zichzelf … en projecteert. .)
• Twee kenmerken vallen bij de 4 op: je voelt bij dit type steeds een afwijkend “iets”
van wat er gaande is, je merkt dat je min of meer gedwongen wordt om een stukje
energie keer op keer te richten op een bepaalde stroefheid die het type kenbaar maakt
88

• Jij, als toeschouwer wilt door of alles vloeiend en gemakkelijk laten verlopen terwijl
de 4 afwijkt en in de samenwerking juist iets afdwingt, hetzij aandacht, hetzij
antwoord of oplossing.
• Je ervaart dat er verantwoordelijkheid bij de toeschouwer wordt neergelegd
• Het tweede kenmerk is de smaak van het anders zijn, de 4 creëert een zelf door zich
vooral te richten wat niet tot het zelf behoort
• De inhoud van bijna alle boodschappen klinkt afwijzend, ontevreden en onhaalbaar
• Veelal is de 4 niet bij machte om deel te nemen aan dat wat zich ontvouwt
• Je ervaart het onvermogen bij dit type en je proeft de wanhopige roep om aandacht en
liefde, dit kan je eigen schuldgevoel, voor de pijn die de 4 heeft, aanwakkeren
• Je kunt je verplicht voelen een reddende engel te moeten zijn
Alternatieve benamingen
• Individualist
• Artiest
• Slachtoffer
• Mysterieuze
Wat vinden anderen prettig in een 4
• Sensitiviteit
• Gevoel voor schoonheid en kunst
• Diepgaande interesse voor eigen en andermans gevoelsleven
• Hoge mate van authenticiteit
• Denkt na over het leven
Wat anderen lastig vinden aan een 4
• Wil anders zijn dan de anderen
• Sterke wisseling van stemmingen
• Weinig realistisch: verlangt naar het onbereikbare
• Is zelden echt tevreden
• Emotioneel in communicatie
Onder druk of stress naar 2
• Onder druk of in stress kan de 4 richting 2 bewegen
• Aspecten van 2 die dan naar voren kunnen komen
o Vooral gericht op anderen, niet meer in contact met eigen gevoelens
o Eigen originaliteit en authenticiteit minimaliseren om meer waardering te
krijgen
• De 4 wordt nog emotioneler en gaat om aandacht en liefde zeuren.
In ontspanning naar 1
• Bij ontspanning beweegt 4 richting 1
• Aspecten van 1 die dan naar voren kunnen komen zijn
o Een meer systematische aanpak van werk en leven
o Leveren van perfecte kwaliteit en minder onder invloed van stemmingen
Wat de 4 aan zichzelf prettig vind
• Ik begrijp de bedoeling van het leven en kan dat op een diep gevoelsniveau ervaren
• Ik kan warme, diepgaande contacten met anderen onderhouden
• Ik bewonder esthetische schoonheid, oprechtheid en waarheid
89

• Ik ben creatief, intuïtief en heb een goed gevoel voor humor
• Ik ben uniek, en zo zien anderen mij ook
• Ik kan de emoties van anderen in mijn buurt makkelijk invoelen
Wat de 4 aan zichzelf onprettig vind
• Ik heb vaak depressies en donkere buien van leegheid en wanhoop
• Ik heb haat en schaamte naar mezelf, ik geloof niet dat ik liefde het waard ben
• Ik voel me schuldig wanneer ik anderen teleurstel
• Het kwetst me wanneer anderen me niet goed begrijpen
• Ik verwacht teveel van mijzelf en van het leven
• Ik ben bang om verlaten te worden
• Ik verlang altijd wat ik niet heb
Hoe je het best met me kunt omgaan?
• Geef me veel complimenten, het betekent echt veel voor me
• Wees een ondersteunende vriend, help me om van mijzelf te houden
• Erken mijn feilloze intuïtie en visie
• Vertel me niet dat ik te gevoelig ben of over-reageer
• Bezorg eens wat afleiding als ik melancholiek ben
Communicatiestijl: Verdrietige verhalen.
Bekende 4-en: Jos Brink, Marlon Brando, Orson Welles, Ingmar Bergman, Michael Jackson,
Janis Joplin, Lady Di, Jeroen Krabbé, Vincent van Gogh, Calvin Klein, Rob de Nijs, Conny
Palmen, Elvis Presley.
Land: Frankrijk.
De films van de 4
□ Het Melodrama, goed en slecht-scheiding, helden en boeven
o Casablanca
o Rebecca
o The Letter
o Back Street
□ Liefdes verhalen
o The Bridges Of Madison County
o Encounter
o Wuthering Heights
o Waterloo Bridge
□ Mislukte Liefde
o Anna Karenina
o Madame Bovery
o Camille
o Sophie’s Choice
o Interview With a Vampire
□ Kunstenaar Geeft Alles
o Lust For Life
o The Fountainhead
Regels voor het 4-genre
De 4 is gedreven door de noodzaak om te focussen op diepe en authentieke gevoelens
90

De 4 is zelfbewust, gepassioneerd en ongelukkig
De 4 wordt gedomineerd door eigen gevoelens en gedreven door expressie in liefde en
kunst
De 4 is comfortabel met het eigen verlangen en houdt dit ook in stand
De 4 is oncomfortabel met lange saaie happy ending situaties
De 4 is meest geneigd om zelfmoord boven liefde te verkiezen
De kind-ziel van de Vier
Binnen de dramatische, hevige en emotionele façade van een Vier bevindt zich een bazige en
opdringerige kleine Een-kind ziel die erop uit is ervoor zorg te dragen dat alle kleine kinderen
zich behoorlijk gedragen – erop toeziet dat geen van hen uit de pas loopt, dat hun kleren
netjes zijn en dat ze goede manieren hebben. Deze kind-ziel is een schijn-heiltje, keurig en
netjes en vol kritiek naar al degene die zich niet aan de regels van de Vier houden. Hij is een
ijveraar voor eerlijkheid en juistheid en wordt heel kwaad als de andere kinderen stout zijn.
Dat zijn de probleemkinderen die op het rechte spoor gebracht moeten worden, en hierin
herkennen we de neiging van de Vier om anderen de schuld te geven van hun problemen,
evenals hun defensiviteit in het geval een ‘onvolmaaktheid’ van hen aan het licht wordt
gebracht. Het is voor een Vier moeilijk om deze verongelijkte kind-ziel vol eigendunk te
erkennen, aangezien dit voelt als zijn grootste gebrek en het hem blootstelt aan enorme
aanvallen en haat naar zichzelf toe. Het bewustmaken van zijn kind-ziel, in plaats van zijn
agressie te laten imploderen en op zichzelf te richten, vormt in feite een groot deel van het
oplossen van zijn innerlijk lijden. Hoe beter hij zijn kind-ziel ziet, des te beter kan hij zijn
defensiviteit zien en zijn behoefte zien het bij het rechte eind te willen hebben en als hij dit
kan erkennen kan zijn ziel langzaam zijn controle opgeven.
Als hij zijn behoefte om anderen onder de duim te hebben en hen te laten doen wat hij wil,
begrijpt, zal aan het licht komen hoezeer het hem ontbreekt aan de perceptie van de
volmaaktheid van dingen zoals ze zijn en, wat belangrijker is, van zijn eigen volmaaktheid.
Als hij in toenemende mate zijn kind-ziel integreert, zal hij inzien hoe de zuiverheid,
stralendheid en inherente briljantie van zijn ziel in zijn jeugd niet waren toegestaan of niet
werden gespiegeld. Door het verlies van het contact met het Aspect van ‘Briljantie’, dat hij
het sterkst belichaamde, voelde hij zich beschadigd en ontwikkelde hij als reactie een
persoonlijkheidsstijl die is gebaseerd op vervreemding, verlatenheid en verlangen naar
verbinding buiten hemzelf.
Hoe meer hij zijn kind-ziel integreert, hoe meer de kleine goeddoener zal transformeren in een
schitterend gevoel van innerlijke volledigheid, volmaaktheid en elegantie. In plaats van een
leven te leiden dat is gebaseerd op afgunst of op rouw en van op afstand verlangen naar
contact, zal hij ontdekken dat de volledigheid die hij zoekt, in hem zit en dat zijn ‘innerlijke’
inderdaad briljant is.
De rol van ouders
Het gemis en het verdriet brachten angst en eenzaamheid. Het ego van de Individualist ‘koos’
aandacht als ego-pleister. Aan het krijgen van aandacht zitten voorwaarden. De jonge
persoonlijkheid gebruikte vervolgens de waarneming om te onderzoeken welke voorwaarden
passend bleken en welke niet. Via de ouders/opvoeders/omgeving zijn die voorwaarden
waargenomen.
Niet passend bleken eigenschappen als manifestatie, aanwezigheid, aardsheid, stoffelijkheid,
experimenteren, zintuiglijkheid. Waarschijnlijk ontbrak de binding met beide ouders of
andere opvoeders. De boodschap van onthechting is een boodschap van eenzaamheid en
onvolwaardigheid. Bovendien ontbreekt het kader dat nodig is om via waarneming de eigen
identiteit te ontwikkelen. Al vroeg leerde het kind om dan maar zelf de eigen identiteit op te
bouwen. Zo leerde het om veel energie in zichzelf te steken. De terugtrekkende strategie van
type 4 heeft tot doel in het eigen gemis te voorzien. ‘Vinden ze me niet de moeite waard?
91

Nou, ik weet gelukkig dat ik wél bijzonder ben …’ Waarop type 4 zich vervolgens in gedrag
en uiterlijk gaat onderscheiden van de rest van de wereld. Een subtiele strategie die
uiteindelijk onbewust tot doel heeft de zo innig verlangde aandacht alsnog te krijgen.
GOUD per type
Samengevat : Wijzelf en de mensen om ons heen tonen, hoewel nog vervormd, onze Koninklijke Kwaliteiten. Wij
zijn:
- Integriteit Integriteit verwordt tot rigiditeit (toorn)
- Deemoed Deemoed verwordt tot bemoeizucht (hoogmoed)
- Hoop Hoop verwordt tot (zelf)verloochening (ijdelheid)
- Kostelijkheid Kostelijkheid verwordt tot verwatenheid (jaloezie)
- Wijsheid Wijsheid verwordt tot hebzucht (gierigheid)
- Moed Moed verwordt tot fanatisme (angst)
- Totaliteit Totaliteit verwordt tot hedonisme (gulzigheid)
- Waarheid Waarheid verwordt tot tirannie (wellust)
- Goedheid Goedheid verwordt tot lethargie (luiheid)
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 10 e goud: de vrede zelve
Soms, heel soms, zien we het bij elkaar. Dan zien we hoe iemand een kort moment gemaakt is van vrede. Even is
het stil. Even ontspant het gezicht en communiceren we dat we vrede hebben met onszelf, met de ander en met de
wereld. Na luttele seconden verdwijnt dit moment en neemt niet-vrede het weer over, maar wat zijn die
momenten kostbaar! Wat zijn ze vervullend. Nog onbewust, laten we zien wat er gebeurt als integriteit, deemoed,
hoop, kostelijkheid, wijsheid, moed, totaliteit, kracht en goedheid samenkomen. Als de druppel die ontspringt uit
de bron: volkomen maagdelijk, volkomen zuiver, volkomen leeg en daardoor volkomen vol. We zijn!
Wat gebeurt er als onze Koninklijke Kwaliteiten verwrongen raken? Als ze meer energie krijgen dan nodig is in
hier en nu? Dan ontstaan er supergames.
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 4 e goud: de kostelijkheid zelve
Als de mens zich verheft, toont dat al gauw verwaten. Achter verwatenheid ontdekken we de
kostelijkheid van onze identiteit. Na zo vele miljarden jaren toont type 4 ons de pure
schoonheid van het eindresultaat van het kosmisch productieproces: de mens als toppunt van
de evolutie en als zodanig het toonbeeld van schoonheid, zeldzaamheid en verfijning.
Natuurlijk, als kasplantje schiet deze mens door en verwordt zeldzaamheid tot zelfabsorptie:
onbegrepen en eenzaam. Want waar de ene mens een zeldzame parel is, is de andere mens dat
onafwendbaar ook. Dat maakt ons in onze uniciteit volkomen gelijkwaardig.
Wat neem je waar bij type 4
Twee kenmerken zullen je vooral opvallen in het gedrag van type 4. Ten eerste ervaar je het
gevoel dat het type steeds iets afwijkt van wat er in hier en nu gaande is. Je merkt dat je min
of meer gedwongen wordt om een stukje van je energie keer op keer te richten op een
bepaalde stroefheid die het type kenbaar maakt. Eigenlijk wil je door of gaat alles vloeiend en
gemakkelijk, maar juist dit type wijkt in de samenwerking af waardoor jij een stukje moet
geven, hetzij aandacht, medeleven, hetzij een antwoord of oplossing/aanpassing. Je ervaart
ver weg een vorm van verantwoordelijkheid die bij je wordt neergelegd.
Het tweede kenmerk is de ‘smaak’ van het ‘anders zijn’. Dit type creëert een zelf door zich
vooral te richten op wat niet tot het zelf behoort. De inhoud van bijna alle boodschappen
klinkt afwijzend, ontevreden, onhaalbaar. Veelal is het type niet bij machte om aan dat wat
zich ontvouwt deel te nemen. Hetzij vanuit eigen onvermogen, hetzij vanuit een duidelijke
negatieve stellingname. Je voelt het onvermogen bij dit type en ergens proef je een wanhopige
roep om aandacht en liefde die je schuldgevoel, voor de pijn die je voelt bij de ander, verder
aanwakkert. Voor je het weet, voel je je verplicht om de ‘reddende engel’ te zijn.
Type 4 kringloop: van onopvallend opvallend naar vrijpostig intiem
De terugtrekkende strategie van type 4 is erop gericht validatie te veroveren door
nieuwsgierigheid op te wekken. Het type voorziet zich daartoe van een verfijnde,
raadselachtige, soms geheimzinnige en een subtiel afwijkende uitstraling. Ergens ver weg is
92

de boodschap dat alleen type 4 het antwoord op de echte levensvragen heeft gevonden. De
boodschap luidt nu: ‘kom dat antwoord maar halen …’
De egoklem omvat aan de ene kant het voortdurend waarnemen van gemis aan authenticiteit,
diepte en speciaalheid. Aan de andere kant ontstaat daardoor de energie om te verlangen naar
verheffing uit het alledaagse. De daaruit voorkomende acties kunnen echter zodanig lijdend
en storend zijn, dat validatie uitblijft en verdere afzondering dreigt.
De kringloop van egotype 4 kenmerkt zich door twijfel over de mate van een afwijkend,
‘speciaal’ imago. Uitgangspunt voor type 4 is het geloof dat opgaan in de massa het zelfbesef
doet verdampen. Iets dat voelt als doodgaan. Het type kan dus niet anders dan afstand nemen
van die massa. Hoe? Door zich te onderscheiden. De methoden daartoe zijn legio en de mate
van onderscheiding is zeer divers. Soms is het voldoende om bijvoorbeeld via kleding de
‘eigenheid’ te benadrukken. In andere gevallen kiest het type ervoor om zowel in uiterlijk, als
sociaal/maatschappelijk als religieus/spiritueel, als scheppend/kunstzinnig zichzelf als
individu neer te zetten. Welke vorm type 4 ook kiest, onbewust is onafgebroken twijfel
aanwezig in hoeverre de gekozen ‘afwijking’ het doel voorbij schiet en dus werkelijk leidt tot
onoverbrugbare uitzondering. Het is deze twijfel die de kringloop van type 4 gaande houdt.
Leidt de ‘afwijkende’ status tot te groot isolement, dan gaat type 4 over op een andere
strategie. Vrij plotseling kan het type de stap naar de mensen maken. Van gesloten en
geïsoleerd, wordt het type druk babbelend en in de belangstelling staand. Door grappen,
grollen en rollenspel kan het de lachers op de hand krijgen en ‘leuke’ momenten beleven. We
zien hier een overstap naar type 2. Ook kan het type zich gaan inzetten voor anderen en zich
veel meer zorgen maken over anderen dan voorheen. Tegelijkertijd zal type 4 ook iets terug
verlangen in ruil voor geleverde ‘diensten’. Komt die beloning niet, dan probeert type 4 de
gewenste aandacht los te weken, daartoe vele strategieën inzettend.
Zijn banden aangehaald of is het adressenboek weer voller, dan komt de individualiteit weer
in het geding. Type 4 herkent opeens weer de oppervlakkigheid van vele contacten en de
‘leegheid’ van het bestaan. De twijfel niet langer authentiek te zijn, wordt nu zo groot, dat het
type verlangt naar expressie van de speciale, verheven status. De cirkel is hiermee rond en een
volgende cyclus staat te beginnen.
Gedrag Gewoonte Besef en invloed Bevrijding Ouders
Passie Fixatie Vaardigheid Essentie Relatie ♂♀ Sociaal
1 Boosheid Afkeuring Sereniteit Perfectie Onverbonden ♂ Flexibel
2 Trots Erkenning Nederigheid Vrijeheid Ambivalent ♂ Flexibel
3 Misleiding Ijdelheid Eerlijkheid Hoop Verbonden ♀ Extravert
4 Jaloezie Verlangen Gelijkwaardigheid Samenhang Onverbonden ♂♀ Introvert
5 Inhaligheid Inhaligheid Vrijgevigheid Alwetendheid Ambivalent ♂♀ Introvert
6 Angst Twijfel Vertrouwen/moed Vertrouwen Verbonden ♂ Flexibel
7 Hebzucht Planning Soberheid Gevoeligheid Onverbonden ♀ Extravert
8 Lust Rechtvaardigheid Onschuld Waarheid Ambivalent ♀ Extravert
9 Luiheid Traagheid Besluitvaardigheid Liefde Verbonden ♂♀ Introvert
93

Type 5 - De Overvloedige / De Waarnemer
Samenvattend
De overvloedige, die om zich heen tekort waarneemt en dit tracht te repareren door overvloed
te creëren. Verslaafd aan overvloed en dus constant op zoek naar deze overvloed.
De 5 wil begrijpen hoe de wereld in elkaar zit, zij kunnen zeer intelligent en innovatief zijn.
Dit ontstaat echter uit een gevoel dat zij niet zo capabel zijn als anderen.
Daardoor trekken zij zich terug in hoofd en gedachten, om te observeren en verzamelen.
Grote filosofen, wetenschappers, kunstenaars en artiesten waren 5.
De 5 is snel overweldigd en trekt zich dan terug in zijn eigen gedachten en dit maakt de 5
emotioneel en materieel prikkelbaar. De 5 kan koel en afstandelijk overkomen.
Ook kan de 5 neiging hebben naar het duistere en het bizarre als ze zich te veel terugtrekken.
De 5 is het deel in ons dat op zoek is naar de waarheid.
Het onderste uit de kan, altijd op zoek en op onderzoek uit om de waarheid te vinden.
Het proces van de 5
1. Reactie op gemis van het comfort : Angst
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Zekerheid (als pleister)
• Effect op het eigen gedrag : Denken
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Terugtrekken
• Handelt vervolgens : Intellectueel
• Denkt daarbij : Redenerend en met het Hoofd
3. Opvoeders gedrag en invloed : oversturend
4. Gevolg van deze bindingsarmoede
• Verwarrend
• Koesteringverlies
• Angst
• Terugtrekking, onzichtbaarheid, de wereld is schaars
• Kracht werd niet toegestaan en zichzelf daardoor afgesneden van eigen vitaliteit
5. Eigen gevoel : Isolement
95

6. Eigen reactie daarop : Afzondering
7. Genereert een streven naar : Overvloed
8. Uiterlijkheden : Ogen – De Reiger – Priemogen
Vaak hoofd wat naar voren, wat groter hoofd,
bewegingen eerst met hoofd en dan lichaam. Wat
ingehouden borst en schouders wat opgetrokken.
9. Bijkomend sekse gedrag : Masculine Child
10. Communicatiestijl : Stellingen en veronderstellingen
11. Vleugels
5w4 De Beeldenstormer
De Waarnemer
5w6 De Probleemoplosser
12. Kerneigenschappen
• Kennis
• Analytisch
• Systematisch
• Relativerend
• Geen te tekort levert schijnvrijheid
13. Het gedrag in totaal
• Basis: laag en vuil spel, uitknokken en onderdompelen in het leven daarna,
bullebak en fanaticus
• Sturingsadvies: hoewel voor de 5 een zware beproeving om te erkennen en
verstikkend om te doorbreken blijft dit de enige mogelijkheid, het weer aan de
oppervlakte toelaten van eigen wellust en dynamiek
• Resulterend in: transformatie naar contact met eigen kindziel waardoor zijn weten
weer belichaamd wordt, contact makend met moed en confrontatie met het
onbekende leidend naar opwindend en aantrekkelijk avontuur
14. Zonde: gulzigheid
15. Getal 5: getal van de Torahboeken (5) getal van kennis, 5 vingers/5 tenen, 3+2 =
mannenlijk + vrouwelijk
Eigenschappen
• Is afstandelijk, mengt zich niet in andermans zaken.
• Zelfbeschikking is een groot goed: ik bepaal zelf wanneer ik iets (privé) deel met
anderen
• Vindt autonoom zijn belangrijk
• Kan zich goed verdiepen in bepaalde onderwerpen
• Kan eigen vakkundigheid geduldig opbouwen
• Kan goed alleen zijn
• Weet complexiteit goed te ordenen
• Is goed in concepten uitwerken
• Is discreet en kan goed een geheim bewaren
• Kan niet tegen afhankelijkheid
(Streven naar overvloed, vind zichzelf … en projecteert …)
• Opvallend is: geen- of gelimiteerde interactie in de omgang
• Valt ook gemakkelijk stil door eigen zintuiglijke prikkelingen en de verwerking
daarvan
• Prikkels worden tot in detail onderzocht zodat alles begrepen en geplaatst kan worden
• De 5 biedt veiligheid terwijl de interactie met de omgeving stokt, tenzij het weer in het
interessekader van de 5 komt
96

• De 5 reageert vaak op pressie met segmenteren d.w.z. het is er niet, hij kiest de zwarte
vlek en verbergt zich
Alternatieve benamingen
• Onderzoeker
• Observeerder
• Analist
• Denker
Wat vinden anderen prettig in een 5
• Kennis van zaken
• Analyserend vermogen
• Systematische aanpak
• Relativeringsvermogen
• Snelle besluitvorming wanneer informatie aanwezig is
Wat vinden anderen lastig in een 5
• Emotionele afstandelijkheid
• Strikte scheiding werk en privé
• Indirecte manier van reageren op zaken buiten expertise gebied
• Inflexibiliteit bij spontane acties
• Selectieve mededeelzaamheid
Onder druk of stress naar 7
• Onder druk of in stress kan de 5 richting 7 bewegen
• Aspecten van 7 die dan naar voren kunnen komen
o Een veelheid aan gedachten en ideeën, zonder dat deze worden uitgewerkt
o Humor ter bescherming
• De 5 vlucht voor de stress weg in "plezier" gedrag zoals bijvoorbeeld lekker eten en
drinken.
In ontspanning naar 8
• Bij ontspanning beweegt 5 richting 8
• Aspecten van 8 die dan naar voren kunnen komen zijn
o Minder reflectie, meer directe uitwisseling
o Gevoelens meer aan de oppervlakte
Wat de 5 aan zichzelf prettig vind
• Ik ben onafhankelijk, teruggetrokken en heb een objectieve kijk op het leven
• Ik wil alle dingen grondig begrijpen, ik ben geïnteresseerd in oorzaak en gevolgen
• Ik ben zeer integer, ik doe wat ik vind dat goed is en stoor me niet aan sociale druk
• Ik zit niet vast in materieel bezit en status
• Ik blijf kalm in een crisis
Wat de 5 aan zichzelf onprettig vind
• Voor mij is het moeilijk om met mijn kennis en inzichten naar buiten te treden
• Ik heb een vervelend gevoel wanneer ik me defensief of alwetend opstel
• Ik voel me naar als ik met mensen samen ben met wie ik liever niet samen ben
• Ik vind het vervelend om mensen met minder intelligentie of technische vaardigheden
dan ik, het professioneel beter doen dan ik
97

Hoe je het best met me kunt omgaan?
• Stel je onafhankelijk op, claim me niet
• Spreek ronduit en zo bondig mogelijk
• Hoe rekening met mijn behoefte aan tijd alleen om mijn gedachten op orde te krijgen
• Besef dat ik vaak onzeker ben als ik arrogant of afstandelijk overkom
• Geef me een welkom gevoel, maar niet te klef anders wantrouw ik je oprechtheid
• Val niet ineens over me heen
• Grote feesten, heftige emoties, luide muziek (van anderen) ervaar ik als een inbreuk op
mijn privacy
Communicatiestijl: Stellingen en veronderstellingen.
Bekende 5-en: Jeff Bridges, Lori Spee, Franz Kafka, Arthur Ashe, Boeddha, Alfred
Hitchcock, Chopin, Al Pacino, Myrna Goosen, Ischa Meijer.
Land: Engeland, India.
De films van de 5
□ Horror
o Alien
o The ShiningSalem’s Lot
o Rosemary’s Baby
o The Exorsist
o Nightmare On Elm Street
o The Wolfman
□ Science Fiction
o A Space Odyssey
o Fantastic Voyage
o War Of The World
o Planet Of The Apes
o Blade Runner
□ Sci-Fi/horror
o Alien Godzilla
o Invasion Of The Body Snatchers
o The Fly
o The Terminator
□ Black Comedy
o Dr.Strangelove
o A Clockwork Orange
De regels voor het 5-genre
De 5 gebruikt de mentale capaciteiten om de dreigende, irrationele, wereld aan te
kunnen
De 5 is intelligent, observatief en emotiearm
De 5 is briljant in het oplossen van wetenschappelijke problemen
De 5 blijft onder controle en kalm als anderen hun hoofd verliezen
De 5 is een eenzame mens en wantrouwt emoties
De 5 lost met denkkracht datgene op dat voor anderen bedreigend overkomt
De 5 zoekt geen leiderschap maar weet wel beslissingen te forceren
De 5 overleeft door intellect en koelbloedigheid
98

De Kind-ziel van de Vijf
In iedere, in zichzelf opgesloten, teruggetrokken en stille Vijf leeft een kleine Acht-kind-ziel
die ervan droomt om zijn gelijk te halen en een oneindige hoeveelheid bekers ijs te
verorberen. Deze kind-ziel geniet van laag en vuil spel, van het uit te knokken met de andere
kinderen en zich wellustig in het leven onder te dompelen.
Zijn kind-ziel kan zich laten zien als hij de andere bestuurders vervloekt in de beslotenheid
van zijn eigen auto, als hij onder het kijken naar een voetbalwedstrijd op televisie naar de
scheidsrechter schreeuwt, of als hij onder het luisteren naar het avondnieuws alle politici
uitmaakt voor oplichters. De kind-ziel van een Vijf kan een kleine bullebak en een kleine
fanaticus zijn, ervan overtuigd dat hij het bij het rechte eind heeft en niet ontvankelijk voor
enige andere mogelijkheid. Hij kan defensief en ontkennend doen over een bespeurde zwakte
en agressief reageren als er aan hem wordt getwijfeld. Hij kan bestraffend en rancuneus zijn
en de rekening willen vereffenen met degene die hem volgens hem tekort hebben gedaan.
Voor een Vijf kan het een beproeving zijn om deze neigingen van zijn kind-ziel te erkennen
en toe te staan, aangezien ze staan voor een flinke en enthousiaste verhouding met het leven
die op hem zeer bedreigend overkomt. Als kind werd zijn hartgrondige en gepassioneerde
verhouding met het leven om de een of andere reden niet ondersteunt. Zijn animo en
levendigheid, zijn kracht en moed, zijn belichaming van het essentiële aspect van de ‘Kracht’,
werden getemperd. Het is goed mogelijk dat de rancuneuze en zichzelf willen wrekende
neigingen van zijn kind-ziel, als deze aan het licht begint te komen, het antwoord zijn van zijn
ziel op deze verstikking. Als reactie op het feit dat zijn ‘Kracht’ niet werd toegestaan, heeft
een Vijf zich teruggetrokken en zichzelf afgesneden van zijn eigen vitaliteit. Als een Vijf
toestaat dat zijn wellustige en dynamische kind-ziel aan de oppervlakte komt, zal hij
langzaam maar zeker weer in contact komen met zijn levendigheid en zal hij zich steeds meer
deel voelen uitmaken van het leven zelf. Als hij zijn kind-ziel integreert, wordt zijn weten
meer belichaamd en omvattend, aangezien zijn hart en zijn buik er ook bij betrokken raken.
Als hij contact maakt met de moed voor een confrontatie met het onbekende, zal zijn leven
steeds meer een opwindend en aantrekkelijk avontuur worden waar hij zich met hart en ziel in
onderdompelt.
De rol van ouders
Het gemis bracht angst. Het ego van de Onderzoeker ‘koos’ zekerheid als ego-pleister. Aan
het behalen van zekerheid zitten voorwaarden. De jonge persoonlijkheid gebruikte vervolgens
de waarneming om te onderzoeken welke voorwaarden passend bleken en welke niet. Via de
ouders/opvoeders zijn die voorwaarden waargenomen.
Sturend zijn de eisen geweest van de ouders/opvoeders/omgeving. Type 5 heeft die eisen als
verwarrend ervaren. Voldeed type 5 niet aan de eisen, dan verdween ook de koestering.
Zonder koestering blijft diepe angst over. Nu hebben alle negen types met eisen te maken,
maar type 5 koos voor de strategie van minimaliseren. Hoe meer het kind zich terugtrok en
hoe meer hij of zij geen behoeftes etaleerde, hoe minder vaak voorwaardelijkheid het
verlangen naar koestering doorkruiste. Niet zichtbaar zijn, betekent helaas ook niet veel
koestering ontvangen. Voor type 5 staat die geringe koestering dan ook symbool voor de
overtuiging dat de wereld ‘schaars’ is. ‘Alles lijkt wel minimaal. Laat ik dan ook maar
minimaal zijn. Dan loop ik én geen risico van eisende mensen én niet het risico van gebrek’.
GOUD per type
Samengevat : Wijzelf en de mensen om ons heen tonen, hoewel nog vervormd, onze Koninklijke Kwaliteiten. Wij
zijn:
- Integriteit Integriteit verwordt tot rigiditeit (toorn)
- Deemoed Deemoed verwordt tot bemoeizucht (hoogmoed)
- Hoop Hoop verwordt tot (zelf)verloochening (ijdelheid)
- Kostelijkheid Kostelijkheid verwordt tot verwatenheid (jaloezie)
- Wijsheid Wijsheid verwordt tot hebzucht (gierigheid)
- Moed Moed verwordt tot fanatisme (angst)
99

- Totaliteit Totaliteit verwordt tot hedonisme (gulzigheid)
- Waarheid Waarheid verwordt tot tirannie (wellust)
- Goedheid Goedheid verwordt tot lethargie (luiheid)
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 10 e goud: de vrede zelve
Soms, heel soms, zien we het bij elkaar. Dan zien we hoe iemand een kort moment gemaakt is van vrede. Even is
het stil. Even ontspant het gezicht en communiceren we dat we vrede hebben met onszelf, met de ander en met de
wereld. Na luttele seconden verdwijnt dit moment en neemt niet-vrede het weer over, maar wat zijn die
momenten kostbaar! Wat zijn ze vervullend. Nog onbewust, laten we zien wat er gebeurt als integriteit, deemoed,
hoop, kostelijkheid, wijsheid, moed, totaliteit, kracht en goedheid samenkomen. Als de druppel die ontspringt uit
de bron: volkomen maagdelijk, volkomen zuiver, volkomen leeg en daardoor volkomen vol. We zijn!
Wat gebeurt er als onze Koninklijke Kwaliteiten verwrongen raken? Als ze meer energie krijgen dan nodig is in
hier en nu? Dan ontstaan er supergames.
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 5 e goud: de wijsheid zelve
Zien we kennis niet langer als schaarse grondstof die vergaard moet worden, maar als
kosmische honing in de kosmische bloem, dan zien we hoe wij zelf kennis zijn. De mens als
type 5 toont ons de onschatbare waarde van die kennis. Nee, het vlees hoeft niet ontkend te
worden en kennis hoeft niet opgepot te worden. Dit menstype vertelt ons dat kennis slechts
ontvouwd kan worden. Hoe? Door soberheid en inkeer. Het Grote Boek zijn wijzelf.
Door onze zintuigen tot rust te brengen en onze begeertes te temperen, schenken we onszelf
de ruimte en de tijd ons eigen Boek te gaan lezen. Contemplatie en meditatie …, intussen in
de wereld zijnde, maar niet ervan.
Wat neem je waar bij type 5
In de omgang met dit type is niet- of gelimiteerde interactie het meest opvallende.
Geabsorbeerd zijnde door zintuiglijke indrukken en de verwerking ervan, valt dit type
gemakkelijk ‘stil’. De ervaren prikkels worden tot in detail onderzocht, zodat alles ervan
begrepen en geplaatst kan worden. Dat geeft veiligheid. Intussen stokt de interactie met de
omgeving. Alleen als de communicatie zich bevindt binnen het interessekader kan dit type
plotsklaps van zich doen spreken en zelfs uitgebreide verhandelingen houden over het
voorliggende onderwerp. Druk, eisen en aanmoedigingen van ‘buiten’ leiden gemakkelijk tot
overdaad aan prikkels en dus op het aanspreken van egostrategieën. De reactie is die van
terugtrekken in het eigen interesseveld en segmenteren (het is er niet). Het effect op jou is een
gevoel van vervreemding en contactstoornis. Ben je er gevoelig voor, dan kan je gemakkelijk
gevoelens van medelijden ervaren om zoveel beperking. De gekozen 'zwarte vlek' kan je als
‘koddig’ en ‘lief’ ervaren, maar ook als gemakzuchtig en asociaal. ‘Kom op’, denk je, ‘laat
eens wat zien en horen. Je bent toch ook mens?’
Type 5 kringloop: van sober observeren naar jachtig zoeken
Vanuit de ‘natte’ ‘harthoek’ duiken we nu de ‘droge’, sobere kant van de denktriade in. De
zoektocht naar validatie maakt plaats voor een zoektocht vooral gericht op veiligheid,
zekerheid en borging van de identiteit. Type 5 zoekt die veiligheid door zich in denken,
voelen en handelen te versoberen. Hoe minder divers en versnippert we denken, voelen en
doen, hoe minder risico we lopen, zo meent dit type onbewust. Wat overblijft, is energie die
nu stelselmatig gericht kan worden op één interessegebied. Dat gebied kan minuscuul
geobserveerd en geanalyseerd worden, waardoor alle ins en outs te doorgronden en te plaatsen
zijn. Het resultaat? Beheersing en dus veiligheid!
De egoklem omvat aan de ene kant het waarnemen van gemis aan enkelvoud, diepte, kennis
en overzicht. Daardoor komt energie vrij te gaan verlangen naar versobering, onderzoek en
begrip van voorliggende kwesties. Het bijbehorende ‘stilvallen’ en terugtrekken in het
innerlijk kan echter zodanig onhandig en inadequaat overkomen, dat omstanders het type
extra prikkelen waardoor veiligheid verder weg is dan ooit.
100

Protest van omstanders en isolement zijn beiden geen instrumenten om ons veiliger te voelen.
De kringloop van het ego van type 5 kenmerkt zich dan ook door twijfel over de juiste afstand
ten opzichte van de wereld. Vanuit de startpositie ervaart het type de wereld als te dichtbij en
te overrompelend. Als vanzelf ontstaat in het brein segmentatie en minimalisatie (= stukken
van de werkelijkheid uitsluiten, vooral gevoelens), zich vervolgens uitend in minimaliserend
gedrag. Soms is de terugtrekkende beweging subtiel, bijvoorbeeld door minder te zeggen,
minder te bezoeken, minder te variëren. Soms is deze beweging extreem. Denk aan diverse
vormen van kluizenaarschap, of aan geobsedeerd onderzoek van en expressie in één specifiek
thema (positief of negatief). Welke mate van separatie ook optreedt, van het begin af is de
twijfel aanwezig over de werkelijke effectiviteit ervan: is separatie toch niet erg gevaarlijk?
Wordt de twijfel groter, dan doorloopt type 5 de egokringloop. Vrij plotseling kan het type
toenadering tot de wereld zoeken. Deze toenadering kan zelfs behoorlijk gedreven en
onrustig tonen. Het type stapt op mensen af en/of zoekt (specifieke) prikkels. De focus en
objectiviteit vallen weg. Daarvoor in de plaats toont het type gejaagd en versnipperd. Het
denken is stormachtig en er is een drang voelbaar om te pakken, te bezitten. Ook kan een
vorm van agressiviteit de kop opsteken, zich vaak uitend in de vorm van sarcasme/droge
humor. Type 5 maakt in de kringloop een overstap naar de eigenschappen van type 7. Echter,
wie prikkels ‘weggeeft’ zal prikkels ontvangen. Direct ontstaat er daarom een onderstroom
van twijfel over deze nieuwe strategie. De belasting van brein en zintuigen is uiteindelijk
zondanig, dat het verlangen naar rust en beheersing groter en groter wordt. Vroeg of laat zal
de kringloop zich vervolgen en trekt type 5 zich weer uit de wereld terug: terug naar de
oorspronkelijke positie in denken en voelen.
Gedrag Gewoonte Besef en invloed Bevrijding Ouders
Passie Fixatie Vaardigheid Essentie Relatie ♂♀ Sociaal
1 Boosheid Afkeuring Sereniteit Perfectie Onverbonden ♂ Flexibel
2 Trots Erkenning Nederigheid Vrijeheid Ambivalent ♂ Flexibel
3 Misleiding Ijdelheid Eerlijkheid Hoop Verbonden ♀ Extravert
4 Jaloezie Verlangen Gelijkwaardigheid Samenhang Onverbonden ♂♀ Introvert
5 Inhaligheid Inhaligheid Vrijgevigheid Alwetendheid Ambivalent ♂♀ Introvert
6 Angst Twijfel Vertrouwen/moed Vertrouwen Verbonden ♂ Flexibel
7 Hebzucht Planning Soberheid Gevoeligheid Onverbonden ♀ Extravert
8 Lust Rechtvaardigheid Onschuld Waarheid Ambivalent ♀ Extravert
9 Luiheid Traagheid Besluitvaardigheid Liefde Verbonden ♂♀ Introvert
101

102

Type 6 De Beschermende / De Loyalist
Samenvattend
De beschermer, die om zich heen onveiligheid waarneemt en dit tracht te repareren met
bescherming. Verslaafd aan bescherming en dus constant op zoek is naar bescherming tegen
gevaar.
De 6 is betrokken bij de wereld om te vinden waarin hij gelooft en heeft een altijd twijfelende
gedachtestroom. Dat maakt hun open en onconventioneel en tegelijk nieuwsgierig en angstig
maar ook reactief en defensief.
De 6 kan uitstekend gevaar en nepheid onderkennen en herkennen en gebruikt daarbij zijn
intuïtie goed. De 6 kan op gaan in zijn eigen bezorgdheid en zichzelf verliezen in de menigte.
Maar ook in conflicterende gedachten.
Om dit te behappen test de 6 constant het vertrouwen om zich heen.
De 6 vindt vrede in het vormen van goede vriendschappen en kan rebels en opstandig zijn.
Zij kunnen de meest moedige van alle types zijn.
De 6 begrijpt en sympathiseert met de eenzamen en wijzen.
Het proces van de 6
1. Reactie op gemis van het comfort : Angst
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Zekerheid (als pleister)
• Effect op het eigen gedrag : Denken
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Werken
• Handelt vervolgens : Intellectueel
• Denkt daarbij : Redenerend en met het hoofd
3. Opvoeders gedrag en invloed : onvoldoende geborgenheid
4. Gevolg van deze geborgenheidarmoede
• Gevoel van onbereikbare geborgenheid
• Zonder geborgenheid loert gevaar
• Doodsangst resulteert in zware alertheid en vooruitziendheid
• Dan maar zelf de verantwoordelijkheid nemen
103

5. Eigen gevoel : Angst
6. Eigen reactie daarop : Verdediging
7. Genereert een streven naar : Bescherming
8. Uiterlijkheden : Ogen – De Reiger – Priemogen
Vaak hoofd wat naar voren, wat groter hoofd,
bewegingen eerst met hoofd en dan lichaam. Wat
ingehouden borst en schouders wat opgetrokken.
9. Bijkomend sekse gedrag : *
10. Communicatiestijl : “Wij”, ”waarom” en “ja maar”
11. Vleugels
6w5 De Verdediger
De Loyalist
6w7 De Vriend
12. Kerneigenschappen
• Kritisch
• Proactief
• Betrokken
• Loyaal
• Moed in discussie
• Geen onbeschermdheid levert schijnvrijheid
13. Het gedrag in totaal
• Basis: luilak, niet naar buiten willend, comfortabel beziggehouden wordend
• Sturingsadvies: zichzelf moedig toestaan te stoppen met inspanningen en zichzelf
met rust laten, tijdelijk resulterend in primaire onbeweeglijkheid en gebrek aan
verlangen
• Resulterend in: een transformatie naar een liefdevolle houvast aan het Grote
Geheel, omarming van het Goddelijke, alles is liefde, waardoor de angst in de ziel
langzaam vermindert, angst verdwijnt in het geheel als erkend wordt dat die angst
een illusie is, de basis wordt steviger en groter
14. Zonde: angst/achterdocht
15. Getal 6: getal voor de mens, geschapen op 6 e dag, evenwicht voor vrede, som van
1+2+3
Eigenschappen
• Loyaliteit is een hoog goed, afspraak is afspraak
• Vindt de praktische toepasbaarheid belangrijk, ik moet weten wat ik er mee kan
• Vind kracht van belang, je moet in deze maatschappij sterk staan.
• Is punctueel in concrete uitvoering van taken
• Kan fouten goed detecteren
• Is goed in het ontwerpen van structuur en procedures; zoekt naar concrete oplossingen
• Heeft een hoog tempo van denken en meestal ook van doen en spreken
• kunnen de omgeving snel afscannen op wat er is, wie er zijn en of er wat loos is
• Moeite met fouten maken
• Moeite met toegeven van eigen tekortkomingen
(Streven naar beschermt, vind zichzelf … en projecteert. .)
• Bij dit type is ambiguïteit (dubbelzinnigheid) het meest kenmerkend
• Stemmingen kunnen wisselen vooral gekarakteriseerd door wisseling tussen
afhankelijkheid en meegaandheid enerzijds en anderzijds onafhankelijkheid en
autoriteit
• Het maakt de 6 soms een beetje onvoorspelbaar
104

• De 6 kan het ene moment joviaal en soepel zijn en het andere moment scherp en
eisend
• Een controlerende neiging blijft aanwezig, controle op de omstandigheden maar je
kunt de twijfel bij hem wel merken, je ziet hem af vragen of hij zo geen bondgenoten
verliest
• Je kunt als toeschouwer deze vertwijfeling soms overnemen, ben je vriend of vijand
van hem
• Soms kan het gedrag zo tegenstrijdig zijn dat het je verwart, je wordt zelf ook ambigu,
je kunt je willen verzetten of overgeven
• De 6 kan het schaap in wolfskleren, hij zaait twijfel om vervolgens die twijfel waar te
nemen om vervolgens weer te concluderen dat de wereld onbetrouwbaar is
Alternatieve benamingen
• Scepticus
• Beschermer
• Ondervrager
• Rebel
Wat vinden anderen prettig in een 6
• Kritische vragen
• Proactief denken
• Betrokkenheid bij mensen
• Loyaliteit
• De moed om lastige zaken ter discussie te stellen
Wat vinden anderen lastig in een 6
• Voorzichtige scenario's
• 'Ja, maar' opmerkingen
• Ambivalentie
• Twijfel bij eigen en andermans succes
• Behoefte aan veel informatie
Onder druk of stress naar 3
• Onder druk of in stress kan de 6 richting 3 bewegen
• Aspecten van 3 die dan naar voren kunnen komen
o Niet denken maar doen
o Gedrag vertonen dat voldoet aan beeld omgeving, maar niet aan zelfbeeld.
• De 6 zet in tijden van stress een masker op en gaat oppervlakkig geld en status
najagen.
In ontspanning naar 9
• Bij ontspanning beweegt 6 richting 9
• Aspecten van 9 die dan naar voren kunnen komen zijn
o Minder op de hoede, meer ontspannen meebewegen
o Meer opgaan in de omgeving
Wat de 6 aan zichzelf prettig vind
Ik ben gecommitteerd en loyaal naar mijn familie en vrienden
• Ik werk hard en ik heb een groot verantwoordelijkheidsbesef
• Ik ben op anderen gericht
• Ik ben intelligent en waarheidlievend
105

• Ik pas me makkelijk aan in de groep
Wat de 6 aan zichzelf onprettig vind
• Als ik een beslissing moet nemen blijft het maar heen en weer gaan in mijn hoofd
• Ik heb weinig zelfvertrouwen en ik ben huiverig voor onbekende dingen
• Ik ben bang dat anderen over me heen lopen en bang om in de steek gelaten te worden
• Het mij constant zorgen maak over gevaar en dreigingen, put me uit
• Ik wilde dat ik een regeltjesboek had zodat ik alles goed kon doen
• Ik ben te kritisch naar mijzelf als mijn verwachtingen niet uitkomen
Hoe je het best met me kunt omgaan?
• Wees direct en duidelijk.
• Luister zorgvuldig naar wat ik te zeggen heb.
• Veroordeel mij niet omdat ik het naadje van de kous wil weten.
• Verzeker me regelmatig dat alles goed gaat tussen ons.
• Leid me voorzichtig naar nieuwe ervaringen, geef me de tijd.
• Ga niet mee in mijn soms extreme reacties.
Communicatiestijl: “Wij”, “waarom” en “ja, maar…”
Bekende 6-en: Freud, Gandhi, Osho, Woody Allen, Richard Nixon, Kant, Nietzsche, George
W. Bush, Willem van Hanegem, Willebrord Frequin.
Land: Duitsland
De films van de 6
□ Thriller, gericht op de achtervolger en de achtervolgde
o North By North West
o Three Days Of The Condor
o Marathon Man
o Cape Fear
o The Fugitive
□ Spy story, suspence rond spionage
o Tinker
o Tailer
o Spy
o Our Man in Havana
□ Labor drama, verteld vanuit de arbeider
o Norma Rae
o Silkwood
o Blue Collar
o F.I.S.T.
□ Fear comedy, humor gecombineerd met vertrouwen en verraad
o Woody Allen films What About Bob
Regels voor het 6-genre
De 6 lijkt onzeker en kwetsbaar maar ook rebels en confronterend maar blijft gedreven
door angst
De 6 wordt vaak in gevaar getrokken ondanks alle pogingen er uit te blijven
De 6 kan ook de aanval zoeken om de beste verdediging te bereiken
106

De 6 overleeft door zijn alertheid vindingrijkheid en het vermogen bondgenoten te
vinden
De 6 is veel op zoek naar vertrouwen
De 6 blijft trouw en loyaal
De 6 heeft een twijfelachtige relatie met autoriteit
De Kind-ziel van de Zes
In iedere Zes zit een kleine luilak – zoals een Negen – die alleen maar onder de dekens wil
blijven, niet naar buiten wil, de wereld in, die alleen maar comfortabel beziggehouden wil
worden. Om deze reden zijn Zessen vaak bang dat als ze zich ontspannen in zichzelf, ze inert
zullen worden.
Ze worden bang zich nooit meer te kunnen bewegen of tot actie te zullen komen en ze zijn
bang dat ze zullen veronachtzamen wat ze in het leven hebben te doen. Dit komt natuurlijk
doordat zich hier, verscholen voor het bewustzijn, dit jonge deel bevindt, dat niets anders wil
doen dan volledig genieten van geneugten en afleiding. Deze innerlijke indolentie is de
werkelijke kern van de angst van een Zes, hij is misschien banger voor deze neiging in
zichzelf dan voor al het andere, en hij vreest dat als hij zichzelf niet meer opjaagt met zijn
valse wil, hij alles kwijt zal zijn en hij in een moeras van luiheid zal wegzakken. Hij is bang
dat als hij geen inspanning levert, er niets zal gebeuren en dat zijn leven naar de knoppen gaat.
Als een Zes zichzelf moedig toestaat te stoppen met zijn inspanningen en zichzelf met rust
laat, kan hij in eerste instantie een onbeweeglijkheid of een gebrek aan verlangen ervaren om
wat dan ook te doen. Na verloop van tijd zullen de inertie en de indolentie van zijn kind-ziel
transformeren in waar ze een imitatie van zijn: een liefdevol houvast van het Groter Geheel,
een gevoel dat hij zich bevindt in de omarming van het Goddelijke, wetend dat hij uit liefde
bestaat en een is met het gehele bestaan. De liefdevolheid en weldadigheid van het universum,
de dimensie van ‘Levend Daglicht’, zullen onderdeel gaan uitmaken van zijn zelfgevoel en de
angst in zijn ziel zal langzaam maar zeker minder worden als hij zijn onlosmakelijke
verbondenheid met het Groter Geheel meer en meer volledig verwerkelijkt. Uiteindelijk zal
zijn hele instelling van bang zijn voor anderen verdwijnen als hij erkent dat zijn natuur
dezelfde is als die van al wat bestaat en dat het hele gevoel van zelf en de ander een illusie is.
Met het Groter Geheel als zijn innerlijke grond en zijn perceptie van de continuïteit ervan in
al zijn uiterlijke vormen, heeft hij inderdaad de rots gevonden waar hij werkelijk op kan staan.
De rol van ouders
Het gemis bracht angst. Het ego van de Waakzame ‘koos’ zekerheid als egopleister. Aan het
behalen van zekerheid zitten voorwaarden. De jonge persoonlijkheid gebruikte vervolgens de
waarneming om te onderzoeken welke voorwaarden passend bleken en welke niet. Via de
ouders/opvoeders/omgeving zijn die voorwaarden waargenomen.
Zich geborgen voelen, houdt in dat we onbewust erop vertrouwen dat anderen ons
beschermen. Voor type 6 is die geborgenheid op de een of andere manier onvoldoende
geweest. Zich richtend op de geborgenheid van de autoriteit, ervaart het kind de voorwaarden
daarvoor als onbereikbaar. Is geborgenheid weg, dan loert het gevaar. Waarlijke doodsangst
kan het kind doen besluiten zeer alert en vooruitziend te worden. ‘Dan maar zelf de
verantwoordelijkheid voor mijn veiligheid nemen …’, zo besluit het kind. Hier vinden we de
bron van het grote verantwoordelijkheidsgevoel van type 6. Een gewaarschuwd mens telt
voor twee … Verder zijn er twee strategieën om angst het hoofd te bieden. Ten eerste
ontvangen we veiligheid als we onze autoriteiten gehoorzamen. Het bondgenootschap bindt
immers. Ten tweede kunnen we op het gevaar afgaan. We trotseren het gevaar! Beide
strategieën zijn veel voorkomend in de natuur.
107

GOUD per type
Samengevat : Wijzelf en de mensen om ons heen tonen, hoewel nog vervormd, onze Koninklijke Kwaliteiten. Wij
zijn:
- Integriteit Integriteit verwordt tot rigiditeit (toorn)
- Deemoed Deemoed verwordt tot bemoeizucht (hoogmoed)
- Hoop Hoop verwordt tot (zelf)verloochening (ijdelheid)
- Kostelijkheid Kostelijkheid verwordt tot verwatenheid (jaloezie)
- Wijsheid Wijsheid verwordt tot hebzucht (gierigheid)
- Moed Moed verwordt tot fanatisme (angst)
- Totaliteit Totaliteit verwordt tot hedonisme (gulzigheid)
- Waarheid Waarheid verwordt tot tirannie (wellust)
- Goedheid Goedheid verwordt tot lethargie (luiheid)
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 10 e goud: de vrede zelve
Soms, heel soms, zien we het bij elkaar. Dan zien we hoe iemand een kort moment gemaakt is van vrede. Even is
het stil. Even ontspant het gezicht en communiceren we dat we vrede hebben met onszelf, met de ander en met de
wereld. Na luttele seconden verdwijnt dit moment en neemt niet-vrede het weer over, maar wat zijn die
momenten kostbaar! Wat zijn ze vervullend. Nog onbewust, laten we zien wat er gebeurt als integriteit, deemoed,
hoop, kostelijkheid, wijsheid, moed, totaliteit, kracht en goedheid samenkomen. Als de druppel die ontspringt uit
de bron: volkomen maagdelijk, volkomen zuiver, volkomen leeg en daardoor volkomen vol. We zijn!
Wat gebeurt er als onze Koninklijke Kwaliteiten verwrongen raken? Als ze meer energie krijgen dan nodig is in
hier en nu? Dan ontstaan er supergames.
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 6 e goud: de moed zelve
Allen voor één, één voor allen. Voorbij dogmatisme en groepsvorming zien we de kracht van
het geloof gerepresenteerd in type 6. Het is een diep, onwankelbaar vertrouwen dat moed
geeft om de meest intense uitdaging vol overgave aan te gaan. Centrale vraag daarbij is
natuurlijk: waarop vertrouwen we? Overal zoekt dit menstype totems, ons bewust makend dat
slechts één rots het huis zal dragen.
Achter de onderdrukking zien we nobel ridderschap. Achter de twijfel gloort Universele
Visie. Vertrouwen hoeft niet veroverd te worden. Vertrouwen is weten dat het goed is. Dan
zijn wij het niet langer die het leven leiden, maar dan leidt het leven ons.
Wat neem je waar bij type 6
In de omgang met dit type is ambiguïteit het meest kenmerkend. Stemmingen kunnen
wisselen vooral gekarakteriseerd door de wisseling tussen afhankelijkheid en meegaandheid
enerzijds en onafhankelijkheid en autoriteit anderzijds. Ben je er gevoelig voor, dan ervaar je
in zijn nabijheid een steeds aanwezige verwarring/twijfel die het gedrag onvoorspelbaar
maakt. Van joviaal en soepel op het ene moment kan dit type het volgende moment scherp en
eisend uit de hoek komen. De neiging blijft aanwezig om alles te willen controleren. Maar
steeds is de twijfel voelbaar of die controlerende attitude wel de juiste is. ‘Verlies ik zo geen
bondgenoten’ is de gedachte. Het effect op jou is dat je de innerlijke verwarring overneemt.
Wat ben je nou: vriend of vijand? Het gedrag is zo tegenstrijdig dat je het niet meer weet. Je
wordt zelf ambigu: gevoelens om het type te beschermen en aanvaarden wisselen af met
gevoelens van verzet. Je kunt je een instrument voelen dat gebruikt wordt en weer wordt
weggezet. Waarom is er zo veel te twijfelen en te wantrouwen, vraag je jezelf af. Het is toch
al goed?
Type 6 kringloop: van kritisch loyaal naar gemaakt diplomatiek
Type 6 projecteert het verlangen om de eigen identiteit te borgen, op de wereld. Als dáár alle
gevaren en risico’s zijn bezworen, mag een ogenblik gerust worden. Het pijnlijke van risico’s
is echter dat 100 % zekerheid op voorkoming ervan niet mogelijk is. Er blijft altijd wat te
twijfelen over. Type 6 is dan ook van alle types de twijfelaar in het kwadraat. Naast twijfel als
gevolg van de onbekendheid van de toekomst is daar ook nog de gedurige twijfel over de
juistheid van de gekozen strategie die de egokringloop van type 6 gaande houdt.
108

De egoklem van dit type omvat enerzijds het uitvergroot zien en voelen van de vele risico’s
die samenhangen met het leven (werk, privé, hobby, bezit, bondgenoten). Dit gemis levert de
energie om te verlangen naar borging via risicoanalyse en risicoreductie (offeren, controle,
beheersing). Die borging is ten eerste nooit 100 % betrouwbaar, waardoor anderen er altijd
weer gaten in kunnen schieten. Ten tweede kan de controledwang zo groot zijn, dat anderen in
opstand komen. Daardoor neemt de onbeheersbaarheid alleen maar toe.
Net als bij alle andere types kenmerkt de kringloop van type 6 zich door de twijfel over de
positie van zichzelf ten opzichte van de mensen in de omgeving. Centraal staat nu de twijfel
over de mate van solidariteit. Bevindt het type zich in de uitgangspositie dan eist het van
zichzelf solidariteit ten opzichte van het geloof- of autoriteitssysteem waartoe het type
behoort. Via (verhit) denken over toekomstige kwesties en vele innerlijke discussies lukt het
type 6 om in beweging te komen volgens de kaders. In dit stadium toont het type zich meestal
een geducht debater. Twijfelaars worden overladen met argumenten, waardoor tegelijk de
innerlijke twijfel wordt weggeredeneerd. Tegenstanders of ‘dwarsliggers’ kunnen zelfs met
autoritaire hand tot de orde worden geroepen. Intussen is van meet af aan de twijfel aanwezig
over de gevolgde kritisch/onafhankelijke strategie: ‘verlies ik zo geen bondgenoten waardoor
ik alleen kom te staan?’ is de ruisende gedachte. Solidair zijn aan een geloof of systeem kan
immers ten koste gaan van de solidariteit met de bondgenoten of partners.
De egokringloop van type 6 houdt in dat het type vanuit een kritisch/onafhankelijke strategie
overstapt op een voorzichtige, diplomatieke strategie. De overstap wordt gemaakt naar
eigenschappen die we tegenkomen bij type 3. Type 6 kan van het ene op het andere moment
van zaakgericht en scherp overstappen op een joviale, flexibele aanpak die soms zelfs een
vorm van warme vriendschap belooft. Als een volleerd diplomaat toont het type alle begrip
voor de argumenten van de tegenstanders. De omslag kan zelfs zodanig grotesk zijn dat
omstanders terecht twijfelen aan de oprechtheid van de diplomatie.
Onder de meegaandheid van type 6 in dit stadium zit echter nog altijd die alerte, scherpe blik.
Het kan niet anders of het type signaleert vroeg of laat zodanige ‘onvoldoendes’ in de
zienswijze van de anderen dat verdere diplomatie te gevaarlijk voelt. Soms geleidelijk, maar
soms ook zeer onverwacht keert het type dan weer terug naar de vertrouwde kritisch,
onafhankelijke status met als doel bewust of onbewust de ‘roekelozen’ tot de orde te roepen.
De kringloop is daarmee voltooid.
Bij alle types manifesteert de egokringloop zich in korte miniscripts. De grote twijfel van type
6 zorgt ervoor dat minscripts zelfs frequent voorkomen in het dagelijks contact. Dit maakt
type 6 wispelturig in de omgang: precies de onzekerheid die het type zo verfoeit.
Gedrag Gewoonte Besef en invloed Bevrijding Ouders
Passie Fixatie Vaardigheid Essentie Relatie ♂♀ Sociaal
1 Boosheid Afkeuring Sereniteit Perfectie Onverbonden ♂ Flexibel
2 Trots Erkenning Nederigheid Vrijeheid Ambivalent ♂ Flexibel
3 Misleiding Ijdelheid Eerlijkheid Hoop Verbonden ♀ Extravert
4 Jaloezie Verlangen Gelijkwaardigheid Samenhang Onverbonden ♂♀ Introvert
5 Inhaligheid Inhaligheid Vrijgevigheid Alwetendheid Ambivalent ♂♀ Introvert
6 Angst Twijfel Vertrouwen/moed Vertrouwen Verbonden ♂ Flexibel
7 Hebzucht Planning Soberheid Gevoeligheid Onverbonden ♀ Extravert
8 Lust Rechtvaardigheid Onschuld Waarheid Ambivalent ♀ Extravert
9 Luiheid Traagheid Besluitvaardigheid Liefde Verbonden ♂♀ Introvert
109

110

111

Type 7 – De Vreugdevolle / De Levensgenieter
Samenvattend
De vreugdevolle, die om zich heen constant onvreugde (verdriet) waarneemt en dit tracht te
repareren met vreugde en blijheid (verdoving). Verslaafd aan vreugde en dus constant op zoek
naar vreugde.
De 7 is een onderzoeker en avontuurzoeker. Hij zoekt gevarieerdheid en houdt graag alle
opties open. Zijn angst om vertrapt te worden of pijn te moeten verdragen maakt hem een
eeuwige kleuter. Speels en vrolijk maar ondertussen…
De trukendoos en de komediant tegelijk maar ook het multitalent en de generalist.
De 7 kan tegelijk briljant en innovatief zijn maar ook ridicuul overkomen.
Zijn overactieve brein kan een bron van inspiratie maar ook frustratie zijn.
Ook kunnen de 7 blind zijn voor zijn eigen duisternis en de duisternis om hem heen.
De 7 kan blijdschap vinden in speelsheid, comedy, vreugde op zich.
De ontkenning van grenzen en harde werkelijkheid kan hem doen verdwalen.
Het proces van de 7
1. Reactie op gemis van het comfort : Angst
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Zekerheid (als pleister)
• Effect op het eigen gedrag : Denken
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Pakken
• Handelt vervolgens : Intellectueel
• Denkt daarbij : Redenerend en met het Hoofd
3. Opvoeders gedrag en invloed : gebrek aan koestering, onverschilligheid
4. Gevolg van deze geborgenheids armoede
• Ontkenning van pijn en onzekerheid
• Ik richt me op alles wat leuk is
5. Eigen gevoel : Twijfeling
6. Eigen reactie daarop : Rationalisering
7. Genereert een streven naar : Vreugde
8. Uiterlijkheden : Ogen – De Reiger – Priemogen
Vaak hoofd wat naar voren, wat groter hoofd,
bewegingen eerst met hoofd en dan lichaam. Wat
ingehouden borst en schouders wat opgetrokken.
112

9. Bijkomend sekse gedrag : Masculine Mother
10. Communicatiestijl : Anekdotes, enthousiasme, brainstormen
11. Vleugels
7w6 De Entertainer
De Levensgenieter
7w8 De Realist
12. Kerneigenschappen
• Enthousiasme
• Charmant
• Inspirerend
• Levengenietend
• Geen onvreugde levert schijnvrijheid
13. Het gedrag in totaal
• Basis: vrekkig, weigerachtig en teruggetrokken, verschuilend voor ieder
• Sturingsadvies: ondanks het eigen gedrag trachten te erkennen dat diep van
binnen de tegendelen waar zijn, dit valt niet mee bij de 7
• Resulterend in: overgang van sukkelige, achenebbisj boekenwurmkwaliteiten
transformeren langzaam naar een werkelijke belichaming van het weten, niet
reactief maar actief
14. Zonde: hebzucht
15. Getal 7: getal van het verbond, 7 magere en 7 vette jaren, de 7 deugden, de
zevenarmige kandelaar, ook voor overvloed, priemgetal voor maagdelijkheid
Eigenschappen
• Is gefascineerd, de wereld is fascinerend
• Functioneert minder goed wanneer hij of zij niet enthousiast is
• Vindt het buitengewone aantrekkelijk en het gewone enggeestig
• is veelzijdig en ziet veel invalshoeken om iets te benaderen
• ziet diverse opties en is niet voor één gat te vangen
• Is een vlotte prater en boeiende verteller
• kan ideeën genereren
• grenzen verleggen; is gericht op mogelijkheden en ziet potentieel; ontwikkelt dan ook
makkelijk een nieuwe visie
• Heeft moeite met routine, beperkingen, maatregelen en ernst en grenzen
• Praat veel over emoties maar toont ze zelden
(Streven naar vreugdevol, vind zichzelf … en projecteert.. .)
• Hier in neemt de toeschouwer vaak een vorm van ongeduld, snelheid en
ongemakkelijkheid waar op de momenten, dat het saai en traag wordt voor de 7
• Daarnaast merk je op andere momenten vitaliteit, overtuiging, passie en intensiteit
vooral als het spannend, leuk en avontuurlijk wordt
• Je ervaart vanuit de 7 een druk om mee te doen en beleeft, daarbij eist de 7 vaak dat je
mee doet niet dat je initiatief neemt
• Je verbaast je vaak waarom de 7 niet ziet hoe hij raast, het lijkt over de top
Alternatieve benamingen
• Optimist
• Avonturier
• Genotzoeker
• Dromer
113

Wat vinden anderen prettig in een 7
• Enthousiasme
• Charmant en opgewekt
• Ziet altijd kansen en verfrissende kanten van de zaak
• Veel inspirerende ideeën
• Weet van het leven te genieten
Wat vinden anderen lastig in een 7
• Maakt niet altijd alles af
• Komt afspraken niet altijd na
• Raakt snel verveeld
• Komt vaak wat oppervlakkig over
• Vermijdt conflicten
Onder druk of stress naar 1
• Onder druk of in stress kan de 7 richting 1 bewegen
• Aspecten van 1 die dan naar voren kunnen komen
o Rigide houding; overtuigd van eigen gelijk
o Details worden belangrijk
• De 7 gaat door de stress chagrijnig de boel opruimen in een verwrongen idee van
perfectie.
In ontspanning naar 5
• Bij ontspanning beweegt de 7 richting 5
• Aspecten van 5 die dan naar voren kunnen komen zijn
o Beperkt aantal projecten aannemen, en die goed uitwerken en afmaken
o Meer reflectie en minder gevoelig voor ogenschijnlijk fascinerende
verleidingen
Wat de 7 aan zichzelf prettig vind
• Ik ben optimistisch en de “problemen” van het leven krijgen mij er niet onder
• Ik ben spontaan en heb een open geest
• Ik ben uitgesproken en uitbundig, dat hoort bij de pret van het leven
• Ik ben genereus en wil van de wereld een prettiger plek maken
• Ik heb het lef om risico’s te nemen en opwindende avonturen te beleven
• Ik heb zeer gevarieerde interesses en vaardigheden
Wat de 7 aan zichzelf onprettig vind
• Ik heb niet genoeg tijd om alle dingen te doen die ik wil
• Ik maak bijna nooit af waar ik mee begin
• Ik haal geen rendement uit specialisatie en het is lastig aan één carrière te committeren
• Ik kom ondoordringbaar over en verlies mijzelf in plannen en fantasieën
• Ik voel me opgesloten in een één op één relatie
Hoe je het best met me kunt omgaan?
• Wees mijn maatje, geef me affectie en laat me mijn vrijheid
• Doe met me mee om de discussie op gang te brengen en te lachen
• Waardeer mijn geweldige visie en luister naar mijn verhalen
• Probeer niet om mijn stijl te veranderen, accepteer me zoals ik ben
114

• Neem je eigen verantwoordelijkheden, ik heb de pest aan claimers en zuigers
• Vertel me niet wat ik moet doen
Communicatiestijl
7-ens praten in anekdotes, reageren enthousiast op anderen en zijn dol op brainstormen.
Bekende 7-‘s: Cher, Tom Hanks, Richard Burton, Mozart, Jack Nickelson, Ian Fleming,
Steven Spielberg, Eddy Murphy, Prins Willem Alexander, RonaldJan Heijn.
Land: Brazilië
De films van de 7
□ Adventure
o Raiders Of The Lost Ark
o James Bond
o Butch Cassidy And The Sundace Kid
o Peter Pan
o Robinson Crusoe
□ Sci-fi /Adventure
o Close Encounters
o Star Wars
o Star Trek
o Cocoon
o Back To The Future
o Reis films
o Around The World In 80 Days
o Gulliver’s Travels
Regels voor het 7-genre
De 7 is gedreven door een honger naar avontuur en daardoor uitdagingen en spanning
De 7 is roekeloos, fantasierijk, moedig en charmant
De 7 is meestal intelligent, bon vivant en geniet van goed eten en drinken en
gezelschap
De 7 is gelimiteerd in relaties met anderen door zelfingenomenheid
De 7 is weliswaar roekeloos maar nooit tot het eind of de dood
De 7 ontbeert vaak wel karakter verdieping
De Kind-ziel van de Zeven
In iedere ogenschijnlijke grootmoedige en onbezorgde Zeven bevindt zich een zeer vrekkige,
weigerachtige en teruggetrokken kind-ziel, een kleine Vijf. Hij houdt hardnekkig vast aan wat
hij heeft en bergt al zijn snoep en speelgoed weg, zodat de andere kinderen er niet bij kunnen
en het van hem afpakken. Gedreven door de angst voor verlies en een innerlijk gevoel van
schaarste, voelt hij zich vanbinnen leeg en angstig dat er geen voeding meer zijn kant uit zal
komen. Alle ogenschijnlijke gezelligheid, optimisme en interesse in het leven van een Zeven
ten spijt, wil deze jonge plek vanbinnen zich verschuilen voor het leven en er op afstand mee
in verbinding staan. Deze kind-ziel kan ook een kleine ‘nerd’ en een betweter zijn die zich
voornamelijk op zijn intellect verlaat. Het is waarschijnlijk dat in de jeugd van een Zeven zijn
neiging zich af te zonderen, zich in zichzelf op te sluiten en alleen te zijn niet werd toegestaan
en dat hij de boodschap meekreeg dat hij zich meer op de buitenwereld moest richten en
opgewekt moest zijn. Het is ook waarschijnlijk dat zijn mentale vermogens werden
ondersteund en zich ontwikkelden ten koste van een meer innerlijk en intuïtief begrip,
waardoor hij een klein intellectueeltje werd dat zich afgescheiden voelde van de andere
115

kinderen. De zonnigheid van een Zeven werd een manier om zijn innerlijke gevoel van
schaarste en er niet meer bij te horen, van zich geen deel te voelen van de groep of het gezin
en er niet in te passen, te maskeren en zich ertegen te verdedigen.
Vanwege de noodzaak voor een Zeven om opgewekt, optimistisch en enthousiast over de
dingen te zijn, is het voor hem erg moeilijk om dit teruggetrokken, angstige en
kluizenaarachtige jonge deel van zichzelf te erkennen. Wat het moeilijkste voelt is het gevoel
van schaarste dat zijn kind-ziel voortjaagt, de dorre, innerlijke leegte en droogte, en in eerste
instantie ervaart een Zeven het als bedreigend om hiermee contact te maken. Hoe meer hij in
staat is dit deel van zichzelf niet te veroordelen en af te wijzen, hoe meer de neiging tot
gierigheid en isolement zal transformeren, met name als zijn gevoel dat hij uiteindelijk een
afzonderlijke entiteit is, en dus iemand die is afgesneden van de rest van het bestaan, onder
druk komt te staan. Zijn sukkelige, achenebbisj en boekenwurmkwaliteiten zullen overgaan in
een werkelijk en belichaamd weten. Als zijn gevoel van afgescheidenheid van de Totaliteit en
van anderen aan bod komt, en zijn innerlijke woestijn bloeit met alle bloemen van Essentie,
zal zijn ziel werkelijk direct weten. Hij zal zich onderdeel voelen van het Geheel en uit eigen
ervaring begrijpen dat afgescheiden zijn onmogelijk is, en zijn ‘oké’ zijn zal echt zijn in plaats
van reactief.
De rol van ouders
Het gemis bracht angst. Het ego van de Verlanger ‘koos’ zekerheid als egopleister. Aan het
behalen van zekerheid zitten voorwaarden. De jonge persoonlijkheid gebruikte vervolgens de
waarneming om te onderzoeken welke voorwaarden passend bleken en welke niet. Via de
ouders/opvoeders/omgeving zijn die voorwaarden waargenomen.
We ervaren allen afwijzing en momenten van onveiligheid/gebrek aan koestering tijdens ons
prille leven. Zo ook type 7. De angst voor het gebrek aan koestering heeft type 7 als zo
ondraaglijk ervaren, dat hij of zij besloot tot een rigoureuze maatregel: ‘ik doe gewoon net of
er in de wereld geen pijn, geen onzekerheid bestaat. Ik ontken gewoon de pijn en vind zelf
wel de koestering door me te richten op alles dat leuk is.’ De ouderboodschap centreert zich
rond kwesties als onverschilligheid, afstand, geringe affectie. Het ontbrak type 7 aan
bevredigende binding met de koesterende figuur. Enerzijds kan die koesterende figuur
inderdaad letterlijk of figuurlijk afwezig zijn geweest. Anderzijds is het goed hier te
benadrukken dat ook de perceptie van het kind een factor van invloed is. Het kind heeft de
koestering als onvoldoende ervaren. Dat is de meest feitelijke omschrijving. Deze
omschrijving voorkomt een oordeel over de relatie tussen ouder en kind. Een positie die geldt
voor alle negen type-beschrijvingen. ‘Laat ik dan mijzelf maar koesteren,’ zo besloot type 7.
‘Koester ik mijzelf, dan ben ik oké.
GOUD per type
Samengevat : Wijzelf en de mensen om ons heen tonen, hoewel nog vervormd, onze Koninklijke Kwaliteiten. Wij
zijn:
- Integriteit Integriteit verwordt tot rigiditeit (toorn)
- Deemoed Deemoed verwordt tot bemoeizucht (hoogmoed)
- Hoop Hoop verwordt tot (zelf)verloochening (ijdelheid)
- Kostelijkheid Kostelijkheid verwordt tot verwatenheid (jaloezie)
- Wijsheid Wijsheid verwordt tot hebzucht (gierigheid)
- Moed Moed verwordt tot fanatisme (angst)
- Totaliteit Totaliteit verwordt tot hedonisme (gulzigheid)
- Waarheid Waarheid verwordt tot tirannie (wellust)
- Goedheid Goedheid verwordt tot lethargie (luiheid)
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 10 e goud: de vrede zelve
Soms, heel soms, zien we het bij elkaar. Dan zien we hoe iemand een kort moment gemaakt is van vrede. Even is
het stil. Even ontspant het gezicht en communiceren we dat we vrede hebben met onszelf, met de ander en met de
wereld. Na luttele seconden verdwijnt dit moment en neemt niet-vrede het weer over, maar wat zijn die
momenten kostbaar! Wat zijn ze vervullend. Nog onbewust, laten we zien wat er gebeurt als integriteit, deemoed,
116

hoop, kostelijkheid, wijsheid, moed, totaliteit, kracht en goedheid samenkomen. Als de druppel die ontspringt uit
de bron: volkomen maagdelijk, volkomen zuiver, volkomen leeg en daardoor volkomen vol. We zijn!
Wat gebeurt er als onze Koninklijke Kwaliteiten verwrongen raken? Als ze meer energie krijgen dan nodig is in
hier en nu? Dan ontstaan er supergames.
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 7 e goud: de totaliteit zelve
Achter oppervlakkigheid, drukdoenerij en tijdelijk plezier gloort een diep geloof in leiding.
Menstype 7 laat ons zien dat pijn en plezier twee kanten zijn van dezelfde medaille:
lesmateriaal. Zeker, de zucht naar veel, leuk en snel doet vermoeien, maar de ervaring doet
ons beseffen dat leed immer relatief is, hoe afschuwelijk ook. Zonder leed kunnen we niet
leren en dus is het de kunst dit leed realistisch onder ogen te zien en te weten dat ook leed
liefde is. Juist het leed erkennen, doet ons de vreugde herkennen. De vlucht van dit menstype
leert ons om niet te vluchten, maar om in hier en nu te blijven en dat wat komt te aanvaarden.
Wat neem je waar bij type 7
In de omgang met dit type ervaar je een vorm van ongeduld, snelheid, ongemakkelijkheid en
druk op de momenten dat het saai en traag is. Je ervaart daarnaast vitaliteit, levendigheid,
overtuiging, passie en intensiteit op de momenten dat het spannend, leuk en avontuurlijk is.
Ben je er gevoelig voor, dan ervaar je in zijn nabijheid een onuitgesproken druk om mee te
doen, mee te gaan en mee te beleven. Let wel: het gaat om volgen, niet om het initiatief
nemen. Het effect op jou kunnen gevoelens zijn van vaart, veelheid, plicht en schuld. Je kunt
je verbaasd afvragen waarom de persoon niet ziet hoe hij of zij ‘raast’. Ook kan je ervaren dat
het allemaal net over de top is. Wanneer is het dan goed, vraag je jezelf af.
Type 7 kringloop: van flamboyant genieten naar strikt regelen
Angst en onzekerheid over het voortbestaan van de identiteit zijn te bezweren door lichaam en
brein te overladen met (‘lekkere’) prikkels. Zolang lichaam en brein veel en vol ervaren,
breekt het besef van de soms harde en pijnlijke keerzijde van het leven niet door. Type 7 is er
dan ook als de kippen bij het leven een intensieve, jachtige zwaai te geven, waarbij de
aandacht gericht is op dat wat ‘leuk’ en niet saai is, terwijl dat wat niet ‘leuk’ is wordt
gebagatelliseerd.
De egoklem van type 7 omvat enerzijds het waarnemen van gemis aan afwisseling, avontuur,
‘leuk’ en ‘lekker’. Het moment Nu wordt maar al te snel als ‘dof’, ‘doods’ en zelfs pijnlijk
ervaren. Deze waarneming geeft energie om te gaan verlangen naar onmiddellijke afleiding in
de vorm van ideeën, plannen, prikkels en sensaties (thrills). De bijbehorende expressie kan al
snel zo gejaagd en gretig (hebberig en dominerend) zijn, dat anderen afstand nemen of zelfs
het initiatief afwijzen. Meer gebrek aan levendigheid en zelfs pijn dreigt.
De egokringloop van type 7 start vanuit het principe dat brein en/of lichaam snel, veel en
constant voorzien moeten zijn van prikkels. Een overtuigende, dominerende, zintuiglijk
gerichte aanpak die gericht is op de toekomst moet soelaas bieden. De energie is erop gericht
het ‘niet-leuke’ niet toe te laten. Type 7 is dan ook een kunstenaar in het omzeilen van
activiteiten die geduld, doorzettingsvermogen en concentratie vragen. Met de nodige charme
weet het type vaak anderen te motiveren de ‘saaie’ klussen op zich te nemen, intussen plannen
makend voor ‘straks als het leuk wordt’. Eventuele kritiek wordt met overtuiging en vanuit
een superieure houding weggewuifd. Dit type duldt geen compromis als het gaat om offers
brengen.
Intussen groeit de innerlijke twijfel. Type 7 wil als geen ander met respect en vanuit
gelijkheid benaderd worden. Het type beseft dan ook heel goed hoe het deze ‘gouden regel’
zelf vaak overtreedt en anderen meesleept met de eigen jacht en chaos. Het type ervaart dat
het verzet van omstanders groeit en begint in te zien dat de vele oppervlakkige claims bijna
worden doorgeprikt. Het is deze twijfel die type 7 de sprong laat maken naar de
117

eigenschappen die passen bij type 1. Plotseling kan type 7 verkrampen en met behoorlijk wat
ophef strenge eisen gaan stellen aan van alles en nog wat. Niet alleen omstanders worden nu
tot de orde geroepen en soms fors bekritiseerd. Ook legt type 7 nu de lat hoog voor zichzelf.
De nieuwe, strakke denk- en werkwijze wordt, soms luidkeels, verkondigd en vol overgave
zien we type 7 opeens volgens strikte normen en consequent functioneren.
Maar helaas, de bijbehorende ‘pijn’ wordt snel te groot (soms al na vijf minuten) en de twijfel
over deze nieuwe strategie doet type 7 vol overgave verlangen naar vrijheid, spel en lol. En
voor het type het in de gaten heeft, vergeet het de goede voornemens van zojuist en gaat de
jacht naar ‘meer’ en ‘anders’ op volle kracht verder.
Het brein van type 7 is soms zodanig jachtig, dat de overstap naar type 1 alleen voor een kort
moment gemaakt wordt in het brein, terwijl het gedrag onveranderd blijft. Vol overgave
vertelt het type aan de ‘supporters’ aan welke strakke eisen het project ‘straks’ moet voldoen.
Om vervolgens een kort moment later zichzelf boven diezelfde eisen te plaatsen en te kiezen
voor comfort en vluchtigheid. Deze werkwijze kan de geloofwaardigheid van type 7 snel doen
verminderen.
Gedrag Gewoonte Besef en invloed Bevrijding Ouders
Passie Fixatie Vaardigheid Essentie Relatie ♂♀ Sociaal
1 Boosheid Afkeuring Sereniteit Perfectie Onverbonden ♂ Flexibel
2 Trots Erkenning Nederigheid Vrijeheid Ambivalent ♂ Flexibel
3 Misleiding Ijdelheid Eerlijkheid Hoop Verbonden ♀ Extravert
4 Jaloezie Verlangen Gelijkwaardigheid Samenhang Onverbonden ♂♀ Introvert
5 Inhaligheid Inhaligheid Vrijgevigheid Alwetendheid Ambivalent ♂♀ Introvert
6 Angst Twijfel Vertrouwen/moed Vertrouwen Verbonden ♂ Flexibel
7 Hebzucht Planning Soberheid Gevoeligheid Onverbonden ♀ Extravert
8 Lust Rechtvaardigheid Onschuld Waarheid Ambivalent ♀ Extravert
9 Luiheid Traagheid Besluitvaardigheid Liefde Verbonden ♂♀ Introvert
118

119

Type 8 - De Rechtvaardige / De Baas
Samenvattend
De rechtvaardige, die om zich heen constant onrechtvaardigheid waarneemt en dit tracht te
repareren met rechtvaardigheid creëren. Verslaafd aan rechtvaardigheid en dus constant op
zoek naar deze rechtvaardigheid.
De 8 is assertief en neemt vaak de leiding bij bepaalde mensen. Kracht, dominantie en
pogingen tot controle liggen altijd op de loer. Dit komt uit een diep gevoel van kwetsbaarheid.
De 8 wil een markering achterlaten op anderen zonder dat zij zelf gemarkeerd worden.
De 8 kan imponerend zijn voor de meesten maar hij is diep van binnen erg kwetsbaar.
De 8 heeft een zeer sterke wil die hij zomaar kunnen gebruiken om strijd aan te gaan maar
ook om dingen op te starten (bedrijven, oorlog, vrede en hulp).
De 8 komt vaak op voor de zwakkere op en toont zich dan een held.
De 8 kan extreem emotioneel en sentimenteel zijn, intimi worden vaak gedomineerd door de
8. Dit wordt veroorzaakt door hun angst om verlaten te worden en hun kwetsbaarheid.
Heimelijk kan hij zijn bewaking/verdediging laten zakken om te zien of alles veilig is.
Het proces van de 8
1. Reactie op gemis van het comfort : Woede
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Autonomie (als pleister)
• Effect op het eigen gedrag : Waarnemen
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Pakken
• Handelt vervolgens : Instinctief
• Denkt daarbij : Feitelijk en met de Buik
3. Opvoeders gedrag en invloed : overdracht van extreme zelfstandigeheid
4. Gevolg van deze drang
• Ik moet sterk zijn
• Ik moet onafhankelijk zijn
• De sterkste wint altijd
5. Eigen gevoel : Slechtheid
120

6. Eigen reactie daarop : Waarheidsdrang
7. Genereert een streven naar : Rechtvaardigheid
8. Uiterlijkheden : Ogen – De Uil – Hier sta ik
Vaak “geaard zijn” dwz wat zwaarder,
grover/sterker. Bewegend vanuit de buik.
9. Bijkomend sekse gedrag : Masculine Father
10. Communicatiestijl : Directheid, waarheid, superlatieven
intimidatie
11. Vleugels
8w7 De Onafhankelijke
De Baas
8w9 De Beer
12. Kerneigenschappen
• Maakt hart geen moordkuil
• Recht voor zijn raap
• Alles voor de goede zaak
• Geen onrecht levert schijn vrijheid
13. Het gedrag in totaal
• Basis: zoekend naar aanhankelijkheid, eenzaam die wanhopig geliefd wil worden
• Sturingsadvies: ontdek dat achter trots een vorm van defensiviteit zit, wereld zal
tijdelijk instorten, ervaar de zwakke plekken
• Resulterend in: een transformatie naar open hart en verbinding met het leven, zijn
pantser zal zakken en ziel versmelt met essentiële natuur, de gevreesde capitulatie
leidt tot vervulling van de gewenste liefdevolle eenwording
14. Zonde: lust
15. Getal 8: getal van de rechtvaardigheid (8=4+4, 4=2+2, 2=1+1 Balans en
rechtvaardigheid
Eigenschappen
• Het resultaat is van belang, is direct, uitstellen is afstellen
• Heeft een uitdaging nodig en heeft wilskracht, als ik iets wil dan krijg ik het gedaan
• De natuurlijke leider; kan goed delegeren
• Kan de zwakke plek bij een ander goed detecteren
• Is een gevatte prater met humor
• Is beschermend; komt op voor zichzelf en vrienden
• Heeft respect voor opponenten die hem durven te weerstaan en te bevechten
• Wil niet emotioneel kwetsbaar zijn
(Streven naar rechtvaardigheid, vind zichzelf machtig en projecteert machtig)
• In de omgang lijkt alles net wat te lang te duren
• Dit type plaagt graag maar dit kan in pesten vervallen waardoor de sfeer verpest wordt
• In alle gedrag merk je een sturende en dominerende aanpak, die meestal te laat
schakelt
• Type 8 nijgt tot het te lang laten voortduren van de gekozen strategie, ongeacht de
veranderende werkelijkheid
• Wie afhaakt wordt soms genadeloos teruggeroepen, je ervaart dan weerstand
• Je ervaart vrijheidsberoving
Alternatieve benamingen
• Uitdager
• Leider
• Confronteerder
121

• Strijder
Wat vinden anderen prettig in een 8
• Maakt van zijn hart geen moordkuil
• Is recht voor zijn raap
• Komt op voor zijn medewerkers en vrienden
• Geeft al zijn energie aan de goede zaak
• Kan tegen een stootje
Wat vinden anderen lastig in een 8
• Heeft nogal eens een gebrek aan tact
• Luistert niet altijd even goed
• Alles of niets benadering: hij ziet iets of iemand helemaal zitten, of juist niet
• Moeite om controle los te laten
• Neiging tot mateloos gedrag
Onder druk of stress naar 5
• Onder druk of in stress kan de 8 richting 5 bewegen
• Aspecten van 5 die dan naar voren kunnen komen
o Teruggetrokken
o Weinig mededeelzaam
o Stress wordt vooral beleefd bij vermeend verraad
• De 8 trekt zich terug en snauwt iedereen af in de hoop dat ze hem alleen laten
sudderen in zijn stressgevoel.
In ontspanning naar 2
• Bij ontspanning beweegt de 8 richting 2
• Aspecten van 2 die dan naar voren kunnen komen zijn
o Kracht wordt minder ingezet om eigen territorium te vergroten, maar ook
om anderen tot ontwikkeling te laten komen: empowerment in zijn
zuiverste vorm
o Beter luisteren en meer afgestemd op omgeving
Wat de 8 aan zichzelf prettig vind
○ Ik ben onafhankelijk en hou mij zelf aan de gang.
○ Ik ben doelgericht en ga de confrontatie aan.
○ Ik ben moedig, recht door zee en eerlijk.
○ Ik haal al het plezier uit het leven dat er in zit.
○ Ik steun, motiveer en bescherm hen die mij na zijn.
Wat de 8 aan zichzelf onprettig vind
• Onbedoeld overdonder ik mensen met mijn lompheid en jaag ze vaak weg
• Ik ben rusteloos en heb weinig geduld met de incompetentie van anderen
• Ik krijg te weinig waardering voor het feit dat ik altijd mijn nek uitsteek voor anderen
• Ik heb een olifantengeheugen, pijn of onrechtvaardigheid vergeet ik nooit
• Ik zet mijzelf te veel onder druk
• Mijn bloeddruk stijgt als mensen zich niet aan de regels houden of wanneer de dingen
niet gaan zoals ik wil
Hoe je het best met me kunt omgaan?
• Zorg voor jezelf… en voor mij
122

• Wees zeker van je zaak, sterk en direct
• Roddel niet over me en beschaam mijn vertrouwen niet in je
• Wees kwetsbaar en deel je gevoel, als je goed kijkt heb ik ook een zachte en
verzorgende kant
• Kom je afspraken na, maar vlei me niet
• Bedenk dat mijn assertieve optreden geen persoonlijke aanval is
• Als ik schreeuw, vloek en met deuren sla, bedenk dan dat ik nou eenmaal zo ben
Communicatiestijl:
8-en zeggen de waarheid, hun waarheid. Ze spreken in superlatieven en komen veelal
intimiderend en bedreigend over.
Bekende 8-en: Frank Sinatra, Sean Connery, Joseph Stalin, Robin Hood, René Froger, Joop
van de Ende, Emile Ratelband, Jan Timmer, Pieter Storms.
Land: Marokko
De films van de 8
□ Actie film
o Red River
o The Searchers
o Stagecoach
o High Noon
o The Man Who Shot Liberty Valence
□ Oorlogs Verhalen
o Saving Private Ryan
o Sands Of Iwo Jima
o The Longest Day
o Platoon
□ Actie / Avontuur
o Rambo
o Dirty Harry
o Die Hard
o The Godfather
o Goodfellas
De regels voor het 8-genre
De 8 is gedreven door de noodzaak over anderen te domineren
De 8 heeft een honger naar confrontatie
De 8 is eenzaam, oncomfortabel met hechte relaties
De 8 is moedig maar dit wordt getest door interne tweestrijd
De 8 trekt zich niet terug uit een gevecht met een sterke tegenstander
De 8 heeft wel een zachtaardig karakter dat uiteindelijk wel boven komt
De 8 riskeert zijn alles maar het moet de moeite waard zijn
De 8 heeft bovenmatig gevoel voor rechtvaardigheid
De 8 beschadigd nimmer mensen zwakker dan hij/haarzelf
De Kind-ziel van de Acht
In de harde en no-nonsense Acht, die ervan geniet om zijn lef te meten met dat van anderen,
om het leven te beheersen en te controleren en te zegevieren over iedere tegenspoed, bevindt
zich een behoeftige, aanhankelijke en eenzame kleine Twee-kind-ziel die wanhopig geliefd en
vastgehouden wil worden. De kind-ziel van een Acht wil tegen anderen aankruipen, zo
123

dichtbij mogelijk en kan daarin behoorlijk aanhoudend en eisend zijn. Onder het vertoon van
kracht van een Acht zit deze kind-ziel, die vol zit met allerlei emoties die volgens hem zwak
zijn, zoals anderen nodig hebben, bang zijn voor afwijzing, onzekerheid en een diep gevoel
van verdriet en eenzaamheid. Vanuit het gevoel dat zijn contactvolle en liefdevolle
kwaliteiten als kind niet gewenst waren, reageerde een Acht door in wezen ‘rot op’ te zeggen
tegen iedereen van wie hij zich afhankelijk voelde en ging hij bewijzen dat hij niemand nodig
had. Wat voor hem voelde als zijn kwetsbare, zachte onderbuikgevoelens verstopte hij onder
een vernis van gevoelloosheid en in de loop van het proces sloot hij zijn openheid en
ontvankelijkheid af.
Als de Acht in contact komt met de defensiviteit achter zijn trots en het gevoel van afwijzing
en behoeftigheid die eraan ten grondslag liggen, kan het voelen alsof zijn hele wereld instort.
Hij heeft er alles aan gedaan om de ‘zwakke’ plekken in zijn ziel niet te ervaren en heeft vaak
het gevoel het niet te overleven als hij hen tevoorschijn laat komen. Als hij zichzelf in contact
laat komen met zijn behoeftigheid en pijn, kan zijn hart zich weer openen en zijn ziel
transparant worden. Hij kan weer worden geraakt en als hij met een steeds minder dikke en
gepantserde huid contact maakt met de werkelijkheid, zal hij zich langzaam maar zeker meer
verbonden gaan voelen met het leven. In plaats van te proberen dat wat hij nodig heeft aan het
leven te ontworstelen, zal hij ontdekken dat zijn ziel zich ontspant, smelt en versmelt met zijn
essentiële natuur, waarvan de honingachtige nectar zijn ziel vult in de vorm van
‘Versmeltende Liefde’. In plaats met te vechten met de werkelijkheid, zal hij ermee zijn
verenigd; en als hij zich steeds meer en vollediger overgeeft aan het Totale Zijn, zal hij in
plaats van de capitulatie die hij vreesde, vervulling en liefdevolle eenwording vinden.
De rol van ouders
Het gemis en de woede brachten angst. Het ego van dit type ‘koos’ autonomie als egopleister.
Aan het behalen van autonomie zitten voorwaarden. De jonge persoonlijkheid gebruikte
vervolgens de waarneming om te onderzoeken welke voorwaarden passend bleken en welke
niet. Via de ouders/opvoeders/omgeving zijn die voorwaarden waargenomen.
Niet passend bleken eigenschappen als kwetsbaarheid, mededogen, onschuld, twijfel.
Daarentegen werden kracht, onverzettelijkheid, onafhankelijkheid en directheid geprezen of
heeft het jonge kind ze als waardevol ervaren. De oriëntatie op de koesterende figuur is
ambivalent. Eén van de belangrijkste overtuigingen werd uiteindelijk: ‘ik moet sterk en
onafhankelijk zijn’. Een andere overtuiging is: ‘ik moet strijden’. De wereld is een strijdtoneel
waarin de sterkste wint ten koste van de behoeftigen.
GOUD per type
Samengevat : Wijzelf en de mensen om ons heen tonen, hoewel nog vervormd, onze Koninklijke Kwaliteiten. Wij
zijn:
- Integriteit Integriteit verwordt tot rigiditeit (toorn)
- Deemoed Deemoed verwordt tot bemoeizucht (hoogmoed)
- Hoop Hoop verwordt tot (zelf)verloochening (ijdelheid)
- Kostelijkheid Kostelijkheid verwordt tot verwatenheid (jaloezie)
- Wijsheid Wijsheid verwordt tot hebzucht (gierigheid)
- Moed Moed verwordt tot fanatisme (angst)
- Totaliteit Totaliteit verwordt tot hedonisme (gulzigheid)
- Waarheid Waarheid verwordt tot tirannie (wellust)
- Goedheid Goedheid verwordt tot lethargie (luiheid)
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 10 e goud: de vrede zelve
Soms, heel soms, zien we het bij elkaar. Dan zien we hoe iemand een kort moment gemaakt is van vrede. Even is
het stil. Even ontspant het gezicht en communiceren we dat we vrede hebben met onszelf, met de ander en met de
wereld. Na luttele seconden verdwijnt dit moment en neemt niet-vrede het weer over, maar wat zijn die
momenten kostbaar! Wat zijn ze vervullend. Nog onbewust, laten we zien wat er gebeurt als integriteit, deemoed,
hoop, kostelijkheid, wijsheid, moed, totaliteit, kracht en goedheid samenkomen. Als de druppel die ontspringt uit
de bron: volkomen maagdelijk, volkomen zuiver, volkomen leeg en daardoor volkomen vol. We zijn!
124

Wat gebeurt er als onze Koninklijke Kwaliteiten verwrongen raken? Als ze meer energie krijgen dan nodig is in
hier en nu? Dan ontstaan er supergames.
Onze Gouden Kwaliteiten: Het 8 e goud: de waarheid zelve
Als waarheid zich splitst, ontstaan waarheden die elkaar kunnen bestrijden. Alleen
machtsvertoon biedt dan nog soelaas. Achter al het wapengekletter zien we hoe waarheid bron
is van kracht en kracht bron is van actie. De waarheid van type 8 is veelal nog subjectief,
maar laat ons zien dat alleen objectieve waarheid de strijdende partijen in ons hart kan
verenigen. Waarheid mobiliseert hoofd, hart en buik waardoor visie belichaamd wordt en
mededogen bezield wordt. Subjectieve waarheid leidt tot onderdrukking. Objectieve waarheid
schenkt ons vrijheid.
Wat neem je waar bij type 8
In de omgang met dit type voelt het alsof alles net wat te lang duurt. Graag zal dit type
plagen, maar dat plagen ontaardt in pesten waardoor de sfeer verslechtert. De discussie is
zeker zinnig tot het moment dat dit type met nog meer nadruk zijn mening blijft verkondigen.
Dan voel je opkomend verzet. Het advies wil je ter harte nemen, tot het moment dat het de
toon van een commando krijgt en je voelt dat ongehoorzaamheid wordt gestraft. De honger
naar lekker en meer is uitnodigend tot het moment dat je merkt dat er geen einde komt aan de
genotzucht. In alles herken je een sturende, dominerende aanpak die de neiging heeft om net
niet tijdig genoeg te schakelen. Dit geldt ook voor momenten van rust en waarnemen. Type 8
heeft de neiging de eenmaal gekozen strategie voort te laten duren, ongeacht de veranderende
werkelijkheid. Wie daardoor afhaakt, wordt, soms genadeloos, teruggeroepen, waardoor je bij
jezelf en bij anderen groeiende weerstand ervaart. Het lijkt of je van je vrijheid wordt beroofd.
Je voelt de aandrang om in conflict verzeild te raken, hetzij actief, hetzij passief, afhankelijk
van je eigen egostrategieën.
Type 8 kringloop: van dominerende macht naar angstige strateeg
Met de types 8, 9 en 1 stappen we over naar de instinctieve triade. Vanuit het overweldigende
voelen en oververhitte denken komen we nu terecht in de hoek van het solide weten. ‘Ik ben
heel en ik ben goed’, is het geloof van type 8 en waag het niet daaraan te twijfelen. Dit type
mag van zichzelf de twijfel over de ‘echtheid’ van de identiteit nimmer toestaan. Het type
verdooft daartoe het bewustzijn wat de eigen ‘zwakte’ betreft (een verdoving die vaak fysiek
doorwerkt). Wat overblijft is geloof in eigen kracht en onoverwinnelijkheid.
De egoklem omvat aan de ene kant de waarneming van gemis aan onafhankelijkheid,
gehoorzaamheid en expansie. Type 8 ziet interventies en interacties van anderen dan ook snel
als directe aanval op het bestaan. Deze waarneming levert de energie om aan de andere kant te
gaan verlangen naar machtsuitbreiding, overwinning en bestraffing. De bijbehorende
expressie kan gemakkelijk tot verzet leiden bij omstanders die daardoor de geworpen
handschoen oppakken en ten strijde trekken. De conflicten nemen toe en type 8 ervaart nog
krachtiger te worden aangevallen.
De egokringloop van type 8 fundeert op twijfel over de juistheid van de directe, ‘ruwe’
aanpak. Uitgangspunt voor type 8 is het zekeren van de eigen onafhankelijkheid en
onkwetsbaarheid door middel van weerbaarheid, kracht en impuls. ‘Niet twijfelen maar
doorpakken’ is het devies. Lang niet altijd betekent dit dat type 8 zelf de kolen uit het vuur
haalt. Korte, krachtige ‘commando’s’ doen anderen als vanzelf in beweging komen om die
commando’s ook op te volgen, opdat type 8 krijgt wat hij of zij hebben wil. Het geloof in de
eigen macht is zodanig, dat lang niet altijd veel woorden nodig zijn om de omgeving naar de
hand te zetten. Blijft ‘gehoorzaamheid’ uit, dan kan het type vlot de verbale (en soms fysieke)
duimschroeven aanhalen en desnoods bestraffende maatregelen nemen. Niks doen, is immers
een teken van zwakte, wat niet past bij het zelfbeeld. Dat beeld moet koste wat kost heel
blijven.
125

Hoewel bij type 8 sprake is van een verdoofd of ‘verhard’ bewustzijn, is er tot op zeker
hoogte zelfbesef van de dominerende, sturende en impulsieve levensstijl. Dit ruisende
zelfbesef vormt de bron van een immer aanwezige twijfel. Meestal is die twijfel onbewust,
maar groeit het verzet van de omgeving, dan kan de twijfel over de ‘harde’ aanpak
doorbreken. Dit zijn de momenten dat type 8 de uitgangspositie verlaat en eigenschappen gaat
vertonen die passen bij type 5. Zowaar kan de explosiviteit plaatsmaken voor een sterk
introverte periode, waarbij type 8 zich nors, stug en stilzwijgend profileert. Voorzichtigheid is
nu troef en als een volleerd strateeg kiest het type voor heimelijkheid en isolement, vanaf een
afstandje toekijkend en wachtend op de kans om een slag te slaan. Voor omstanders kan deze
manoeuvre even voor opluchting zorgen, omdat het type de indruk geeft nu anderen een kans
te geven. Helaas vormen waarachtige vrijheid, gelijkheid en broederschap hier niet de bron
van de verandering. De ruimte die type 8 tijdelijk toestaat aan anderen is dan ook schijn.
Vroeg of laat zal de angst voor positieverlies dusdanig groot worden, dat het type de
egokringloop voortzet en weer teruggaat naar de uitgangspositie: die van machthebber.
Net als bij de andere typen is de egokringloop van type 8 veelal al goed waarneembaar
gedurende een gesprek. Vaak is de start overweldigend, waarna tijdelijk gas wordt
teruggenomen om vervolgens weer gas te geven, enzovoort. Is de gesprekspartner + - dan
overheerst de pakkende, krachtige strategie van type 8. Is de gesprekspartner - + dan zal type
8 vaker overstappen op de ‘rustige’ werkwijze van type 5. De machtsverhoudingen lopen dan
immers geen enkel gevaar.
Gedrag Gewoonte Besef en invloed Bevrijding Ouders
Passie Fixatie Vaardigheid Essentie Relatie ♂♀ Sociaal
1 Boosheid Afkeuring Sereniteit Perfectie Onverbonden ♂ Flexibel
2 Trots Erkenning Nederigheid Vrijeheid Ambivalent ♂ Flexibel
3 Misleiding Ijdelheid Eerlijkheid Hoop Verbonden ♀ Extravert
4 Jaloezie Verlangen Gelijkwaardigheid Samenhang Onverbonden ♂♀ Introvert
5 Inhaligheid Inhaligheid Vrijgevigheid Alwetendheid Ambivalent ♂♀ Introvert
6 Angst Twijfel Vertrouwen/moed Vertrouwen Verbonden ♂ Flexibel
7 Hebzucht Planning Soberheid Gevoeligheid Onverbonden ♀ Extravert
8 Lust Rechtvaardigheid Onschuld Waarheid Ambivalent ♀ Extravert
9 Luiheid Traagheid Besluitvaardigheid Liefde Verbonden ♂♀ Introvert
126

127

Type 9 - De Vredige / De Vredestichter
Samenvattend
De vredige, die om zich heen constant onvrede waarneemt en dit tracht te repareren met vrede
stichten en bemiddelen. Verslaafd aan vrede en constant op zoek naar vredigheid.
De 9 zoekt vrede van binnen en van buiten.
De 9 kan zowel aards als spiritueel zeer bewust zijn, zonder er over nagedacht te hebben.
De 9 kan verdoving zoeken en losraken van alles als zij onplezierigheden op het pad krijgen.
De 9 kan zeer creatief zijn met een rijke verbeeldingskracht ook kan de 9 met zijn hoofd in de
wolken of de mist lopen.
In beide gevallen verdoofd, meegaand met de flow van het moment, zonder dat het hun
feitelijke keuze is.
Ook kan de 9 trachten te vluchten in idealisme, daarbij binnen en buiten verwaarlozend.
De 9 is het deel in ons dat wil samensmelten met het hogere, zonder zichzelf te verliezen en
brengt verbeeldingskracht, wijsheid, harmonie en eenheid.
Het proces van de 9
1. Reactie op gemis van het comfort : Woede
• Gevolg van deze reactie, zoeken naar : Autonomie (als pleister)
• Effect op het eigen gedrag : Waarnemen
2. Reactie op terug te krijgen het comfort : Terugtrekken
• Handelt vervolgens : Instinctief
• Denkt daarbij : Feitelijk en met de Buik
3. Opvoeders gedrag en invloed : niet lastig zijn en onzichtbaar zijn
4. Gevolg van deze houding
• Verstrooiing
• Gematigdheid
• Richten op wensen van anderen
• Iedereen naar de zin: dan ben ik onzichtbaar
5. Eigen gevoel : Minderwaardig
128

6. Eigen reactie daarop : Verdoving / afleiding
7. Genereert een streven naar : Harmonie en vrede
8. Uiterlijkheden : Ogen – De Uil – Hier sta ik
Vaak “geaard zijn” dwz wat zwaarder,
grover/sterker. Bewegend vanuit de buik.
9. Bijkomend sekse gedrag : *
10. Communicatiestijl : Verhalen, uitweidend, herhalend, warrig
11. Vleugels
9w8 De Scheidrechter
De Loyalist
9w1 De Dromer
12. Kerneigenschappen
• Luisterend
• Compromissen zoekend
• Hoge acceptatie naar anderen
• Traag
• Geen conflicten levert schijn vrijheid
13. Het gedrag in totaal
• Basis: liegen en bedriegen, doen alsof, middelpunt van de aandacht zoekend
• Sturingsadvies: sta toe om in contact te komen met je eigen structuur en
kwaliteiten
• Resulterend in: een transformatie naar volledigheid, oprechte erkenning van eigen
persoon, eigen waardevolheid wordt zichtbaarder, bevrijdt van negatieve
zelfbeelden, betere interactie met de wereld
14. Zonde: luiheid
15. Getal 9: geta