KUNSVOEDING* - SAMJ Archive Browser

720
N 34
S.A. MEDICAL JOURNAL
(Supplement-SoUTh African Journal of Nutrition)
KUNSVOEDING*
P. J. PRETORIUS, M.MED. (PAED.), M.D., Departement Kindergeneeskunde, Universiteit van Pretoria
Sedert die kunsmatige voeding van babas in vorige publikasies,,2
bespreek is, het daar verskeie nuwe ontwikkelinge
op die gebied plaasgevind. So het daar onder andere
verskeie nuwe babavoedings gedurende die afgelope paar
jaar hul verskyning gemaak. Een of 2 produkte is uit
die handel onttrek en mineraal- en vitamientoevoegings
is in die geval van sommige babavoedings gedoen.
Verder staan metrisering voor die deur en dit is wenslik
dat geneeshere en verpleegsters, ook wat die voorskryf
van babavoedings betref, so gou moontlik na die metrieke
stelsel oorskakeI. Trouens, die dosente aan universiteite is
reeds in kennis gestel dat aile onderrig van studente voortaan
(vanaf begin 1970) deur middel van die nuwe stelsel
moet geskied.
Om hierdie redes is gevoel dat dit moontlik 'n nuttige
doel kan dien om die onderwerp weer .eens te bespreek.
Die eenvoudigste voeding om voor te skryf is gekookte
beesmelk. Hoewel daar aangetoon is dat dit dikwels
moontlik is om babas reeds tydens die eerste paar dae
na geboorte met onverdunde melk te voed, is dit m.i.
wenslik om by die tradisionele gebruik te bly, nl. om die
melk te verdun in die verhouding van 2 dele melk tot
1 deel water. Suiker word dan bygevoeg om 5% van die
voeding uit te maak sodat die kaloriewaarde teruggebring
word na die oorspronklike 70 kaloriee/ 100 ml (20 kaloriee/
ons) wat deur moedersmelk (asook beesmelk) verskaf word.
Daar is aangetoon dat onverdunde beesmelkvoedings
kan bydra tot die ontwikkeling van neonatale tetanie:"
Tydens die neonatale tydperk bestaan daar 'n tydelike
fisiologiese hipoparatireose en voedings bestaande uit onverdunde
beesmelk kan, vanwee die groot hoeveelheid
fosfor wat dit bevat, aanleiding gee tot 'n verhoging van
die serumfosfor inhoud wat hipokalsemie en die ontstaan
van neonatale tetanie tot gevolg kan he. Dit is betekenisvol
dat die voorkomssyfer van neonatale hipokalsemie en
tetanie oor die afgelope paar jaar aansienlik toegeneem
het."· Die waarskynlikste rede vir hierdie toename is die
hedendaagse neiging om baie groter voedings aan babas
tydens die eerste week na geboorte aan te bied as wat
vroeer die geval was:
Tydens die eerste paar weke na geboorte is die niere
funksioneel onryp en die vermoe om opgeloste stowwe
afkomstig van prote"ien en minerale uit te skei is beperk."
Die mineraalinhoud van beesmelk is ongeveer 4 maal hoer
as die van moedersmelk en dit bevat amper 3 maal soveel
proteien. Na bewering is hierdie verskil tussen moedersmelk
en beesmelk onder gewone omstandighede nie van
praktiese belang nie. Die verskil kan egter belangrik wees
as daar groot ekstra-renale verlies van water plaasvind,
soos gedurende 'n aanval van diarree, by koorstoestande
of tydens baie warm weer die geval is' Toediening van
groot hoeveelhede onverdunde melkvoedings kan, onder
hierdie omstandighede, meewerk tot die ontstaan van
hipertoniese dehidrasie (hipernatremie).· Hierdie toestand
is baie ongewens want dit kan onder andere 'n diffuse
ensefalopatie en veelvuldige klein breinbloedinkies of
trombose in die bloedvate van die brein veroorsaak wat
'Ontvang op 29 April 1970.
20 June 1970
permanente breinskade tot gevolg kan he.'
Daar is ook aangetoon dat melkvoedings wat nie genoegsaam
verdun is nie die uitskeiding van silinders in die
urien van prematuurbabas kan veroorsaak.' Van hierdie
babas het ook verskeie kliniese manifestasies ontwikkel,
insluitende lomerigheid, anoreksie, hipotonie, aanvalle van
asemhaiingstilstand en dikwels edeem. Die bloedureum het
ook verhoog en metaboliese asidose het ingetree.' Al
hierdie verskynsels is opgehef nadat oorgeskakel is na
voedings met 'n laer mineraalinhoud.
Oor die algemeen blyk dit dus wenslik te wees om, ten
minste tydens die eerste paar lewensweke, by die tradisionele,
verdunde voedings te hou. Die veranderinge wat
by jong babas kan intree a.g.v. die inname van onverdunde
vars beesmelk kan vanselfsprekend ook ontstaan indien
ingedampte melk en melkpoeiers (vol-, halfroom- en
afgeroomde melkpoeiers) in volsterkte aangemaak word.
Die elektrolietgebalte van die meeste van die gemodifiseerde
melkpoeiers (o.a. SMA, S-26, Nan, Bremil, Lactogen)
is egter baie laer as die van beesmelk en word in votsterkte
voorgeskryf.
In vorige publikasies,,2 is die aandag gevestig op die
bevindings van Amerikaanse werkers"'o wat daarop gedui
bet dat aangesuurde melkvoedings nadelig vir premat'llurbabas
\i;on wees. Daar is gevind dat die gewigstoename van
die babas wat aangesuurde melk ontvang het, swakker was
as die van kontrolegevalle en dat daar 'n metaboliese asidose
ingetree bet. Europese ondersoekers",12 kon egter nie
die resultate van die Amerikaanse werkers bevestig Die en
bet die aandag daarop gevestig dat die suurgraad van die
voedings wat in die V.S.A. uitgetoets was, veel boer was
as die wat gewoonlik vir prematuurbabas voorgeskryf
word. Hoewel die metaboliese asidose wat by prematuurbabas
in die neonatale tydperk voorkom ook wei by hulle
pasientjies vererger het, is geen nadelige kliniese geVQlge
waargeneem nie en was die gewigstoename bevredigend.
Dit kom dus voor asof daar geen rede is waarom bierdie
tipe voedings nie aan 'gesonde' prematuurbabas voorgeskryf
kan word nie. Daar bestaan, na my wete, egter
geen oortuigende bewyse dat aangesuurde voedings enige
besondere voordele vir .prematuurbabas inhou nie. Indien
daar egter probleme a.g.v. gastroi"ntestinale infek;sies in
gevalle van prematuurbabas en pasgeborenes in hospitale
en kraaminrigtings bestaan, kan aangesuurde melkvoedings
moontlik van waarde wees vir die voorkoming van kruisinfeksies.
Daar moet egter onthou word dat hoewel aangesuurde
voedings, volgens die bevindings van die Europese
werkers,",12 nie nadelig was vir 'gesonde' prematuurbabas
nie, dit nie noodwendig so in die geval van siek prematuurbabas
hoef te wees nie. Dit lyk onwaarskynlik dat
hierdie tipe voedings voordelig sal wees vir prema·tuurbabas
wat reeds 'n erge asidose het as gevolg van by. die
respiratoriese noodsindroom of gastroenteritis.
Dit is twyfelagtig of aangesuurde melkvoedings enige
besondere voordele vir gesonde babas inhou, aangesien
daar nie oortuigende bewyse bestaan nie dat hierdie
voedings beter verteerbaar is as die ander geprosesseerde

20 Junie 1970
melksoorte (melkpoeiers en ingedampte melk). Daar bestaan
egter geen rede waarom 'n moeder nie van aangesuurde
melkvoedings gebruik kan maak nie indien sy
verkies om haar baba daarmee te voed. Na bewering bied
die suurgehalte van hierdie voedings 'n mate van beskerming
teen gastroIntestinale infeksies. 13 Daar kan dus
'n saak uitgemaak word vir die gebruik van aangesuurde
voedings soos Pelargon vir babas wat onder swak higieniese
omstandighede verkeer.
Wanneer 'n kunsvoeding voorgeskryf word, moet die
geneesheer 3 vrae' aan homself beantwoord, nl.: Hoeveel
vog (totale voeding) rooet die baba ontvang? Watter soort
voeding moet voorgeskryf word? Watter vitamien- en
ander supplemente moet die baba ontvang? Dit is belangrik
dat die geneesheer moet weet watter voedings reeds
toegevoegde vitamiene en yster bevat.
Die normale, gesonde baba benodig ongeveer 150 - 180
ml vogjkg liggaamsgewigjdag (by benadering 2t - 3 onsej
lbjdag). As 'n baba dus 4 kg (l kg = 2·2 lb) weeg sal sy
behoeftes waarskynlik tussen 600 ml (4 x 150 ml) en
720 ml (4 x 180 ml) wissel. Die syfer 150 ml (of 180 ml)
dien slegs as rigsnoer. Sommige babas sal meer wil he
en ander sal met minder tevrede wees.' Die belangrikste
maatstawwe van suksesvolle kunsvoeding is of die baba
se eetlus bevredig word en of daar bevredigende gewigstoename
is. Vanaf die tyd waarop die baba sy geboortegewig
herwin het (ongeveer 10 - 14 dae na geboorte) tot
aan die einde van ongeveer die 3e of 4e maand behoort
die baba gemiddeld nagenoeg 30 g (ongeveer Ions) per
dag in gewig toe te neem. Hierdie syfer is egter slegs 'n
gemiddelde wat baie van baba tot baba kan wissel.
Dit is raadsaam om die voedings vir gesonde babas
so aan te maak dat dit, net soos moedersmelk, ongeveer
70 kaloriee/lOO ml (20 kalorieejons) verskaf. As die
voeding dan aangebied word in 'n hoeveelheid van 150
mljkg liggaamsgewigjdag, sal die baba ongeveer 105
kaloriee per kg liggaamsgewig ontvang, m.a.w. daar sal
dan outomaties aan sy kaloriebehoeftes (100 - 115 kaloriee
jkg liggaamsgewigjdag) voldoen word.
DIE VERSKILLENDE VOEDINGS WAT GEBRUIK KAN WORD
S.-A. MEDIESE TYDSKRIF
(Byvoegsel-Suid-Afrikaanse Tydskrif vir Voeding)
Beesmelk
Soos reeds gemeld, word beesmelkvoedings aangemaak
deur die melk te verdun in die verhouding van 2 dele melk
tot 1 deel water en 5% suiker toe te voeg. As 'n baba 6 kg
weeg, kan sy daaglikse vogbehoefte bereken word op
ongeveer 900 ml (6 x 150 ml)jdag. Die voeding sal dan
soos volg saamgestel word:
Melk: 600 ml (ongeveer 20 vloeibare onse)
Water: 300 ml (ongeveer 10 vloeibare onse)
Suiker: 45 g (ongeveer It ons) (9 afgeplatte teelepels)
Om 'n voeding aan te maak wat 5% suiker bevat, moet
daar vanselfsprekend 5 g (ongeveer 1 plat teelepel) suiker
by elke 100 ml van 'n voeding gevoeg word. Daar moet
toegesien word dat daar van die regte grootte teelepel gebruik
gemaak word, nl. die 'groot' teelepel wat 5 ml water
hou. Nadat die metrieke stelsel in werking tree, sal die
standaard maat (waarskynlik genoem 'n minimaat of
-lepel) wat vir die toediening van medisyne gebruik sal
word 'n volume van 5 ml he. Van hierdie mate sal seker
in elke huishouding beskikbaar wees en dit sal misverstand
voorkom as dit gebruik word om die suiker mee af te
6
ldealmelk
6·5
8-0
10·0
1·5
74-0
Geen
Camationmelk
6·8
8·0
9·7
1·5
74-0
Vitamiene A
en D-, yster
Til
V 35
meet. In plaas van suiker kan daar ook van dekstrienmaltose
gebruik gemaak word. Hierdie preparaat, wat
duur is, hou m.i. egter geen voordele bo gewone rietsuiker
in nie.'" Indien dit voorgeskryf word, moet daar
egter op gelet word dat dit byna die helfte ligter as suiker
is en dat 2 plat teelepels by elke 100 ml van die voeding
gevoeg moet word om 'n 5% oplossing te verkry. In plaas
van vars beesmelk kan gesteriliseerde melk soos Sterovita
gebruik word. Dit hoef nie weer gekook te word nie.
Babas wat vars- of gesteriliseerde melkvoedings ontvang,
moet 'n daaglikse vitarniensupplement ontvang. Daar moet
toegesien word dat die baba daagliks ten minste 30 mg
vitamien C en 400 I.B. vitamien D kry. Soos reeds bespreek
in vorige publikasies,'" is dit egter wenslik dat die
baba, afgesien van vitamiene C en D, ook addisionele
vitamiene A en B-kompleks moet ontvang. Daar behoort
dus toegesien te word dat die baba 'n t - 1 teelepel van
een van die multivitamienstrope (of 0·3 - 0·6 ml in die
druppelvorm) ontvang.
lngedampte Melk (ldeal-melk, Carnation-melk) (Tabel I)
Ingedampte melk is eintlik dubbelsterkte beesmelk aangesien
dit beesmelk is waarvan die volume deur middel
van hittebehandeling met ongeveer die helfte verminder
isY Dit is goed verteerbaar en baie geskik vir babavoeding.
Dit word met gelyke hoeveelhede water verdun
om die ekwivalent van gewone beesmelk te verkry. 'n
Voeding bestaande uit 1 deel (en nie 2 dele nie soos in die
geval van gewone melk) ingedarnpte melk en 2 dele water.
is dus die ekwivalent van 'n voeding wat uit 2 dele vars
melk en een deel water bestaan. As 'n baba 4 kg weeg sal
sy daaglikse vogbehoefte ongeveer 600 ml (4 x 150 ml)
wees. Die voeding kan dan soos volg bereken word:
Ingedampte melk: 200 ml (die ekwivalent van 400 ml
vars melk)
Water: 400 ml
Suiker: 30 g (6 plat teelepels; 1 teelepelj 100 ml om 'n
5% oplossing van suiker te verkry)
Volgens die vervaardigers word die vitamiengehalte van
die melk glad nie of slegs minimaal deur die vervaardigingsproses
beinvloed. Geen addisionele vitamiene of yster
word tydens die vervaardigingsproses by Ideal-melk gevoeg
nie. Elke blikkie Carnation-melk (inhoud 411 g)
bevat egter 'n supplement van 2000 I.E. vitamien A, 400
vitamien D en 12 mg yster. Indien hierdie produk voorgeskryf
word, moet daar toegesien word dat die baba ten
minste vitamien C en liefs ook vitamien B-kompleks in
die vorm van 'n supplement ontvang.
TABEL 1. PERSEl'.'TASIESAMESTELLING VAN INGEDAMPTE MEIX
Bestanddeel
Proteien (%)
Vet (%)
Koolhidraat (%)
Minerale (%)
Water (%)
Vitamien- en mineraaltoevoegings
Versoete
ingedam]ite
melk
8·0
7·6
56·]
1·8
26·5
Geen
Gemodifiseerde lngedampte Melk
Hierdie tipes ingedampte melk is gemodifiseer deur die
toevoeging van 45% rietsuiker (Tabel 1). Aangesien dit

722
N 36
ook 11·1 % laktose bevat is die totale koolhidraatinhoud
56·1 %. As gevolg van hierdie groot hoeveelheid suiker
wat toegevoeg word, is die kaloriewaarde (ongeveer 430
kalorieej 100 ml) meer as 3 maal hoer as die van gewone
ingedampte melk. Versoete ingedampte melk is 'n ongebalanseerde
voeding en m.i. nie geskik vir babavoeding
me.
Melkpoeiers (Tabel II)
Die melkpoeiers wat vir babavoeding gebruik kan word,
bestaan uit die volgende 3 tipes:
1. Die volroommelkpoeiers (bv. Klim, Nespray):
kaloriewaarde nagenoeg 500 kalorieej 100 g droe poeier.
2. Halfroommelkpoeiers (bv. Semilko, Dryco, Eledon):
kaloriewaarde ongeveer 370 kaloriee j 100 g droe poeier.
3. Afgeroomde melkpoeiers (bv. Instamel, Skimco):
kaloriewaarde ongeveer 370 kaloriee/ 100 g droe poeier.
Dit is baie maklik om melkpoeiervoedings voor te
skryf as onthou word dat melkpoeier uit melk bestaan
waarvan feitIik al die water afgedamp is. Om die ekwivalent
van vars beesmelk te verkry, moet daar 1 deel
melkpoeier by 7 dele water gevoeg word, m.a.w. melkpoeier
is ongeveer 7 keer meer gekonsentreerd as vars
beesmelk.
Waar melkpoeiers voorgeskryf word, is dit die maklikste
om die voeding eers uit te werk asof 'n mens vars
melk gaan gebruik en die resuItaat dan om te reken.
Veronderstel 'n baba weeg 6 kg en 'n volroommelkpoeier
word voorgeskryf. Aanvanklik word die totale daaglikse
voeding dan bereken op 900 ml (150 ml x 6). As dit vars
rnelk was, sou die voeding bestaan het uit 600 ml melk en
300 ml water met 5% (45 g) suiker daarby. Al wat dus
gedoen moet word, is om die ekwivalent van 600 ml vars
melk in die vorm van melkpoeier te gee. Aangesien I
deel melkpoeier per 7 dele water ongeveer die ekwivalent
van vars melk is, beteken dit dat ongeveer 86 g melkpoeier
die ekwivalent van 600 ml vars melk (86 gram x 7) is.
Die voeding word dus soos volg voorgeskryf:
Volroommelkpoeier: 86 g (kaloriee: 430)
Water: 900 ml
Suiker: 45 g (kaloriee: 180)
Aangesien 1 g volroommelkpoeier ongeveer 5 kaloriee en
1 g suiker ongeveer 4 kaloriee verskaf, sal die voeding dus
ongeveer 100 kaloriee/kg liggaamsgewig verskaf. Die
volume van hierdie mengsel sal ietwat meer as 900 ml
wees, maar dit maak natuurlik glad nie saak nie. Soos
reeds gemeld, sal party babas meer neem as 150 ml of
selfs 180 mljkg liggaamsgewigjdag. Indien dit die geval
is, word die voeding in dieselfde verhouding vermeerder.
(a) Volroommelkpoeiers (bv. Nespray, Klim). Net soos
in die geval van babas wat vars melk ontvang, moet 'n
S.A. MEDICAL JOURNAL
(Supplement-Soueh African Journal of Nutrition)
20 June 1970
daaglikse vitamiensupplement saam met die volmelkpoeiervoedings
gegee word. Klim bevat geen toevoegings
nie. By Nespray word 1500 I.E. vitamien A en 322 I.E.
vitamien Dj 100 g poeier gevoeg sodat daar sorg gedra
moet word dat die baba wat hierdie voeding ontvang ten
minste addisionele vitamien C en liefs ook- vitamien Bkompleks
ontvang.
'n Nadeel van die volroommelkpoeiers is dat daar geen
maat in die blik ingesluit word nie. In die geval van
Nespray is daar egter 'n spesiale maat op aanvraag van
die NestIernaatskappy beskikbaar. Die maat bestaan uit
2 gedeeItes wat aanmekaar verbind is. Die klein maat se
volume is 5 ml (wat 2·5 g poeier hou) en die groot maat
se volume is 20 ml (wat 10 g melkpoeier hou). Hierdie
maat is dus groter as die gewone huishoudelike eetlepe1
wat 'n volume van 15 ml het en ongeveer 7·5 g melkpoeier
hou. Daar moet dus gewaak word teen misverstand tussen
die geneesheer of verpleegster en die moeder wanneer
Nespray voorgeskryf word indien daar van eetlepels gebruik
gemaak gaan word om die hoeveelheid melkpoeier
af te meet. Een afgeplatte huishoudelike teelepel (die tipe
wat 5 ml water hou) bevat ongeveer 2·5 g melkpoeier,
terwyl een afgeplatte eetlepel (die tipe wat 15 ml water
hou) ongeveer 7·5 g melkpoeier hou. Huishoudelike Iepels
verskiI baie in grootte; daar moet dus seker gemaak word
dat die regte grootte gebruik word anders sal die voeding
te flou aangemaak word. Die voeding vir die baba van
6 kg behoort dus soos volg voorgeskryf te word:
Volmelkpoeier: 86 g (ongeveer 11 plat eetlepels aangesien
1 eetlepel ongeveer 7·5 g melkpoeier hou)
Water: 900 ml
Suiker: 45 g (9 plat teelepels d.w.s. I plat teelepelj 100 mI
water)
Die 86 g melkpoeier is die ekwivalent van ongeveer 600 mI
vars melk (86 g x 7). Hierdie voeding is dus die ekwivalent
van 'n voeding wat uit 2 dele vars melk (600 mI) en
1 deel water (300 ml) met 5'% toegevoegde suiker bestaan.
Sommige moeders verkies om elke voeding afsonderlik
aan te maak. Aangesien een afgeplatte standaard medisynemaat
of teelepel (met 'n volume van 5 rnl) ongeveer 2·5 g
melkpoeier hou, sal 'n verhouding van een teelepel melkpoeier
tot ongeveer 27 ml water die ekwivalent wees van
twee dele vars melk en een deel water. Om praktiese
redes word daar egter aanbeveel dat daar van 'n verhouding
van een teelepel melkpoeier tot 30 mI water
gebruik gemaak word. Die mengsel sal wet 'n bietjie flouer
wees as die ekwivalent van twee dele beesmelk en een
deel water, maar dit is nie van praktiese belang nie. As
'n baba dus 'n voeding van 180 mI op 'n keer moet ontvang,
kan die voeding soos volg voorgeskryf word:
Volmelkpoeier: 6 teelepels (die ekwivalent van 15 g
TABEL 11. SAMESTELLING VAN HALFROOM- EN VOLROOMMELKPOEIERS
Kool- Kaloriee/
Proteien Vet hidraat ·Minerale 100 g droe Vitamien-
Naam Tipe (%) (%) (%) (%) melkpoeier toevoegings
Semilko Halfroommelkpoeier 31·5 13 45·5 7 420 Vitamiene A en D
Dryco Halfroomrnelkpoeier 31·5 13 45·5 7 420 Vitamiene A en D
Eledon Aangesuurde halfroommelkpoeier
30·8 14 40 6·5 420 Geen
Nespray Volroommelkpoeier 26·2 28 38 5·8 500 Vitamiene A en D
Klirn Volroomrnelkpoeier 26·2 28 38 5·8 500 Geen

20 Junie 1970
melkpoeier en die ekwivalent van ongeveer 105 m]
(I5 g x 7) vars melk)
Water: 180 ml
Suiker: 2 plat teelepels (eintlik sal 1·8 teelepel 'n
5% oplossing verskaf maar die hoeveeIbeid word gerieflikheidshalwe
afgerond na 2 teelepels)
Hierdie voeding sal 64 kalorieeI 100 ml verskaf wat net
effens minder is as die 70/100 ml wat deur onverdunde
beesmelk voorsien word.
(b) Halfroommelkpoeiers (bv. Semilko, Dryco, Eledon).
In die houers van al 3 soorte is daar spesiale mate. Semilko
bevat 'n klein maat wat ongeveer 4 g melkpoeier hou. Dit
word aangemaak deur 1 maat melkpoeier by 30 ml (ongeveer
Ions) water te voeg wat dan die ekwivalent is
van halfafgeroomde vars melk. Dryco en Eledon bevat
elk 'n groot maat en om die ekwivalent van half afgeroomde
vars melk te verkry, moet een maat melkpoeier
by 60 ml water gevoeg word.
Aangemaak in volsterkte, word die ekwivalent van
halfafgeroomde vars melk verkry, m.a.w. melk waarvan
die helfte van die meIkvet verwyder is. Die mengsel sal
dus slegs ongeveer 55 kaloriee/100 ml verskaf in vergelyking
met die 70 kaloriee wat deur sowel moedersmelk
as beesmelk verskaf word. Gevolglik moet suiker of
dekstrien-maItose selfs by die volsterktemengsel gevoeg
word om die verIangde kaloriewaarde te verkry. Soos
reeds genoem, bevat een plat teelepel (wat 5 ml water hou)
ongeveer 5 g suiker. Een huishoudelike eetlepel (volume
15 ml) hou ongeveer 15 g suiker. Om 'n voeding te verkry
wat 70 kaloriee/100 m] verskaf, moet daar dus ongeveer
een plat teelepel suiker by elke 100 mI van die voeding
gevoeg word.
Semilko en Dryco bevat reeds die nodige aanvuIIende
vitamiene A en D sodat die baba wat hierdie voedings
S.-A. MEOltSE lYOSKRlf'
(Byvoegsel-511id-Afrikaanse Tydskrif vir Voeding)
723
V 37
ontvang addisioneIe vitamien C en liefs ook vitamien Bkompleks
moet ontvang. Semilko bevat ook toegevoegde
yster (4'4 mg/lOO g melkpoeier).
Eledon is 'n halfroommelkpoeier wat aangesuur is deur
inenting met melksuurbakteriee. Dit bevat geen toegevoegde
vitamiene nie sodat die baba daagliks 'n multivitamiensupplement
moet ontvang.
(c) Afgeroomde melkpoeiers. Daar is m.i. geen voordeel
in die gebruik van afgeroomde melkvoedings vir babas
nie.'" Baie geneeshere skryf afgeroomde melkvoedings
dikwels voor, onder andere vir babas met gastroenteritis.
Hierdie gebruik berus op die wanopvatting dat babas
dikwels onverdraagsaam teenoor vet is. Die aandag is
daarop gevestig dat die toediening van afgeroomde melkvoedings
aan babas met gastroenteritis, vanwee die hoe
elektrolietinhoud daarvan, die ontwikkeling van hipernatremie
kan bevorder. H
Daar is egter geen rede waarom afgeroomde meIk nie
aan ouer babas wat reeds 'n gemengde dieet ontvang,
voorgeskryf kan word nie, veral as die baba vetsugtig is.
Die verspreiding van afgeroomde melkpoeier onder
Bantoekinders bly ook steeds 'n belangrike maatreel vir
die bekamping van wanvoeding.'
Die Gemodifiseerde Melkpoeiers (Tabel Ill)
Die gemodifiseerde melkpoeiers sluit al die produkte in
wat uitsluitlik as babavoedings gebruik word. 'n Kenmerk
van al die produkte is dat daar, in teensteIIing met die
volmelkpoeiers en haIfroommelk:poeiers, geen addisionele
suiker of dekstrien-maItose bygevoeg hoef te word nie.
Almal is ook aangevul met yster en die belangrikste
vitamiene (Tabel Ill). AI hierdie poeiers word aangemaak
in die verhouding van 1 maat (wat in die blik is) poeier
tot 30 ml (ongeveer 1 vloeibare ons) water. Die mengsel
TABEL Ill. SAMESTELLlNG VAN SOMMIGE GEMODlFISEERDE MELKPOEIERS
Kool-
Naam Proteien Vet hidraat Minerale
(%) (%) (%) (%)
Lactogen 16·9 24·2 53·1 3·6
Pelargon 16·5 17·0 56·9 3·7
Cow and Gate se
melkvoedsel 27·0 IS·5 45·6 6·4
Nan 12·5 26·0 56·5 2·3
S-26 12·0 2S·0 56·0 2·0
SMA
Bremil
BonimiI
7
11·9
11·7
12-9
27·7
27·5
24·5
55·4
55·4
55·0
3
3·1
4·S
BelangriksTe viTamien- en
mineraalToevoegings
Yster, vitamiene A, C, D, E,
BI , B" B" B12 , niasien, Capantotenaat,
foliensuur
Soos Lactogen
Yster, vitamiene A, B., B"
C, D, niasien
Yster, vitamiene A, B" B"
B" B", C, D, E, niasien,
foliensuur, Ca-pantotenaat
Yster, sink, jodium, vitamiene
A, C, D, E, B" B" Bc,
B", niasien, pantoteensuur,
foliensuur
Soos 5-26
Yster, vitamiene A, C, D,
E, BI , B" B., B", niasien,
Ca-pantotenaat, foliensuur
Yster, vitarniene A, BI , B"
Bc, B", C, E, D, niasien
Verhollding
maat per 30 m! water
maat per 30 m! water
maat per 30 ml water
maat per 30 m! water
I maat per 30 ml water
maat per 30 ml water
maat per 30 ml water
maat per 30 ml water

20 J unie 1970
Naam
Nutramigen
(poeier)
Mull-Soy (poeier)
Neo-Mull-Soy (gekonsentreerde
vloeistof)
Sobee (poeier)
Soy-Easy
Allergilac (poeier)
TABEL IV. SAMESTELUNG VAN SOMMIGE HIPOALLERGENIESE VOEDlNGS
Aard
Gehidroliseerde kaseien, stystel,
sukrose, mielie-olie,
minerale en vitamiene
Sojaboontjiemeel, soja-olie,
sukrose, minerale en vitamiene
Sojaboontjie-isolaat, sojaolie,
sukrose, minerale en
vit'l.miene
Sojaboontjiemeel, soja- en
klapperolie, dekstrien-maltose,
sukrose, minerale en
vit'l.miene
Sojaboontjiemeel en -olie,
sukrose, lesitien, minerale
Aangesuurde melkpoeier
waarvan laktalbumien grootliks
verwyder is
Prote/en
(%)
24
22
3·6
24·5
26·8
vitamiene. Nutramigen is 'n hipoalIergeniese preparaat
omdat die proteien gehidroliseer is en dit ook geen laktalbumien
bevat me. Die voeding word aangemaak deur
1 maat (wat in elke blik is) by elke 60 ml water te voeg.
Sojaboontjiepreparate (Tabel IV)
Sojaboontjievoedings is steeds gewilde plaasvervangers
vir melk in die geval van babas wat melkalIergies is.
Albei die ingevoerde sojaboontjiepoeiers, MulI-Soy en
Sobee, bevat nou 'n volledige vitamiensupplement asook
toegevoegde yster en mineraalsoute. Dit word aangemaak
in die verhouding van 1 maat (wat in die blik is) poeier
tot 60 ml water, en die aangemaakte voeding verskaf ongeveer
70 kaloriee/100 ml. Daar is nou ook 'n sojaboontjiepoeier,
Soy-Easy, wat in Suid-Afrika vervaardig word,
beskikbaar. Rierdie voeding bevat toegevoegde minerale
insluitende yster, maar word me met vitamiene aangevul
nie. Dit word aangemaak deur 1 maat (wat in die blik is)
by elke 30 ml water te voeg, en die aangemaakte voeding
verskaf ook ongeveer 70 kaloriee/lOO ml.
Daar is ook 'n sojaboontjiepreparaat in die vorm van
'n gekonsentreerde vloeistof (Neo-MulI-Soy) beskikbaar.
Neo-MulI-Soy word aangemaak deur dit met 'n gelyke
hoeveelheid water te verdun en die aangemaakte voeding
verskaf ook ongeveer 70 kaloriee/100 ml. Dit bevat ook
toegevoegde yster asook 'n volledige vitamiensupplement.
Allergilac (Tabel IV)
Allergilac is 'n aangesuurde halfroommelk waarvan die
laktalbumien grootliks verwyder is en die kaseien gedenatureer
is. As dit aangemaak is (l maat per 30 ml
water), is die laktalbumien-inhoud slegs ongeveer 0·1%.
Dit is goed bekend dat laktalbumien die proteien is
waarteen melkallergiese babas meestal oorgevoelig is. Die
produk is aangevul met vitamien D (350 I.E./100 g), maar
nie met enige ander vitamiene of yster nie. Aangesien die
kaloriewaarde van Allergilac betreklik laag is (55 kaloriee/
100 ml) sal dit, net soos in die geval van ander halfroommelkpoeiers,
nodig wees om ongeveer 5% suiker by die
aangemaakte voeding te voeg om die kaloriewaarde te
verboog na ongeveer 70/100 ml.
S.-A. MEDIESE TYDSKRIF
(Byvoegsel-Suid-AjrikaaTlse Tydskrij vir Voeding)
15
Vet
(%)
18
30
7·0
18
24·5
16
Koolhidraat
(%)
59
35·9
12·8
53
35
43-4
MiTlerale
(%)
4·2
6·2
1·0
4·5
5·2
8
Verhouding
maat per 60 ml water
maat per 60 ml water
Gelyke hoeveelhede
1 maat per 60 ml water
maat per 30 ml water
maat per 30 ml water
725
V 39
ANDER SPESIALE BABA VOEDINGS
Disakkariedvrye Voedings
Dit is nou goed bekend dat die afwesigheid van die
disakkariedsplitsende ensieme in die intestinale slymvlies
aanleiding kan gee tot hardnekkige gistingsdiarree."'·l'
Die toestand kan aangebore of verworwe wees. Daar is
2 aangebore vorms, nl. (i) afwesigheid van laktase met
gevolglik 'n onvermoe om laktose te hidroliseer en (ii) 'n
gekombineerde afwesigheid van sukrase en isomaltase en
dus 'n onvermoe om rietsuiker (sukrose) te hidroliseer.
Babas met 'n aangebore tekort aan laktase ontwikkel dan
gistingsdiarree sodra hulle laktose (d.w.s. moedersmelk of
beesmelk) ontvang. Babas met 'n aangebore tekort aan
sukrase en isomaltase ontwikkel weer diarree sodra hulIe
met rietsuiker in aanraking kom.
Afgesien van die aangebore disakkaridasetekorte in die
intestinale slymv!jes (d.w.s. van laktase of sukrase en
isomaltase) kan onverdraagsaamheid ook sekonder ontstaan
tot toestande wat die dermslymvlies beskadig, soos
by. infektiewe diarree, seliakie, giardiase en wanvoeding.'•
By hierdie gevalIe is daar dikwels 'n algemene disakkaridasegebrek,
m.a.w. die pasiente is onverdraagsaam teenoor
sowel laktose as sukrose.
Indien hierdie afwykings vermoed word, kan die pR
van die vloeibare gedeelte van die stoelgang met lakmoespapier
getoets word. As die pR minder as 5·5 is, dui dit op
oormatige uitskeiding van organiese sure wat aanduidend
van 'n disakkaridasetekort kan wees. Die diagnose kan
bevestig word deur middel van spesiale ondersoeke soos
die bepaling van die melksuurinhoud van die stoelgange,
deur toleransietoetse met verskillende suikers uit te voer
en, indien nodig, die kwantitatiewe bepaling van die disakkaridase-ensieme
in perorale dundermbiopsiemonsters. 15 ,l'
Daar is 'n spesiale voeding, genoem CHO-Free, wat
geen suiker bevat nie, beskikbaar. CHO-Free en Neo­
Mull-Soy is identiese preparate'behalwe dat CRO-Free geen
toegevoegde sukrose bevat nie. Dit is ook 'n gekonsentreerde
vloeistof en word aangemaak deur dit met 'n ge­
Iyke volume water te verdun. Dit bevat 'n volledige
vitamien- en mineraalsupplement. Aangesien die preparaat
suikervry is, word glukose Cn monosakkaried) bygevoeg

726
N40
om die kaloriewaarde van die voeding te verhoog. Saam
met elke 10 blikkies CHO-Free word 2 blikkies glukose
van 280 g elk deur die vervaardigers verskaf. Die inhoud
van 'n blikkie CHO-Free is 384 ml (13 onse) en dit word
dan gemeng met 'n gelyke hoeveelheid water waarby vooraf
6 plat eetlepels glukose (56 g) gevoeg is. Die mengsel
verskaf dan 67 kalorieej 100 ml.
Aangesien CHO-Free 'n ingevoerde sojaboontjiepreparaat
is wat duur is, word daar in die kinderafdeIings
van die H. F. Verwoerd-hospitaal in Pretoria gewoonIik
van 'n disakkariedvrye voeding gebruik gemaak wat deur
dr. J. G. Prinsloo van die S.A. Mediese Navorsingsraad
saamgestel is en wat 'n wysiging is van die formule wat
deur Bowie et af.'; in Kaapstad in gevalle van kwashiorkor
gebruik is. Dit word in die hospitaalkombuis aangemaak
en die samestelling is soos volg:
Kaselen (Casilan) 35 g
Glukose 60 g
Sonneblomolie 40 g
Spesiale mineraalmengsel 5 g
Water 800 ml
Die mineraalmengsel, wat in die hospitaalapteek opgemaak
word, bevat die volgende bestanddele: CaC03 10%, K,HPO,
45%, CaHPO,.2H,O 15%, MgSO,.7H,O 10%, NaCI 20%.
Indien daar van hierdie mengsel vir 'n lang periode gebruik
gemaak word, moet toegesien word dat die baba
'n vitamien- en ystersupplement daarmee saam ontvang.
Voedings vir Babas met Feniefketonurie
Daar is spesiale voedings beskikbaar vir babas wat aan
hierdie aangebore siektetoestand ly soos Lofenalac,
Cymogran en Minofen. Aangesien babas met hierdie
siektetoestand 'n onvermoe het om fenielalanien na
tirosien te omskep, verhoog die konsentrasie van eersgenoemde
aminosuur in die bloed met skadelike gevolge.
Die tipe voedings wat vir hierdie babas gebruik word,
word gekenmerk deur hulle lae fenielalanieninhoud.
Gelukkig is hierdie siektetoestand seldsaam. Die dietetiese
behandeling is ingewikkeld en sodanige pasiente
behoort na groot mediese sentrums verwys te word vir
gespesialiseerde aandag.
Voedings Met 'n Lae Kafsiuminhoud
Voedings met 'n lae kalsiuminhoud (Locasol: Cow and
Gate Low Calcium Milk Food) is aangedui in gevalle van
hiperkalsemie. Die sg. idiopatiese hiperkalsemie van babas
is egter ook 'n baie seldsarne toestand.
Voedings met 'n Lae Natriuminhoud
Daar is spesiale voedings met 'n lae natriuminhoud
beskikbaar wat vir babas voorgeskryf kan word wat aan
hartversaking, hipertensie, lewersirrose en nierkwale ly,
soos by. Edosol en Lonalac. Die samestelling van hierdie
voedings kom baie ooreen met die van volmelk, maar die
natriuminhoud is baie laag. Dit kan ook voorgeskryf
word vir ouer kinders en volwassenes.
Voedings met 'n Lae Laktose-inhoud
Hierdie tipe voedings (bv. Galactomin; Cow and Gate
Low Lactose Milk Food) is aangedui vir babas wat
aan gaJaktosemie ly, aangesien die laktose-inhoud van die
poeier minder as 0'1 % is. Hierdie toestand is egter baie
seldsaam. Hierdie voedings kan ook voorgeskryf word vir
S.A. MEDICAL JOURNAL
(Supplement-Sollllz African Journal of Nutrilion)
20 June 197()'
babas met 'n gistingsdiarree a.g.v. 'n aangebore of verworwe
gebrek aan die ensiem laktase in die dunderm en
wat dus laktose swak verdra.
Spesiafe Voedings vir Babas en Kinders met Belemmerde
Vetabsorpsie
Die vet in die voedings van babas en ook -in die dieet
van kinders en volwassenes is hoofsaaklik saamgestel uit
vetsure met lang kettings. Lipase, afkomstig van die
pankreas, word benodig vir die vertering van hierdie tipe
vet waarna dit deur middel van die intestinale lirnfatiese
sisteem die bloed bereik. Vette waarvan die vetsure van
mediumlengte is, word direk in die portale sisteem opgeneem
en aansienlike absorpsie vind selfs in die afwesigheid
van pankreasIipase en galsoute plaas.
Daar is nou voeding, Portagen, beskikbaar waarvan
die vetsure oorwegend van 'n mediumlengte is. Hierdie
tipe voedings kan voorgeskryf word vir pasiente met
steatorree a.g.v. pankreasfibrose, obstruktiewe geeIsug, na
intestinale reseksie en waar daar aantasting van die intestinale
limfwee bestaan. Portagen bevat 'n volledige
mineraal- en vitamiensupplernent.
VASTE VOEDSEL
Daar bestaan nog steeds meningsverskille oor die ouderdom
waarop die baba vaste voedsel moot begin ontvangY
Tydens die vroee twintigerjare was dit gebruiklik om eers
met vaste voodsel te begin wanneer die baba al byna 'n
jaar oud was en teen die heIfte van die dertigerjare was
die leeftyd van 6 maande as die mees geskikte beskou."
Tydens die afgelope jare het daar 'n neiging ontstaan om
al vroeer en vroeer vaste voedsel in die baba se dieet in te
sluit en dit is al selfs aan babas wat slegs 3 - 4 dae oud
was, toegedien, blykbaar sonder nadelige gevolge.
'n Ondersoek wat deur Guthrie'• in die V.S.A. op die
babas van 'n professionele groep ouers uitgevoer is. het
aan die Iig gebring dat 32% van die babas teen 3 weke en
100% teen 9 weke alreeds vaste voedsel ontvang het. Daar
is gevind dat die inbring van vaste voedsel in die baba
se dieet op vroee leeftyd, uit 'n nutrisioneIe oogpunt beskou,
min voordeIe inhou. Die vaste voedsel het wel aansienlike
hooveeIhede yster verskaf, maar dit is in elk
geval twyfeIagtig of dit vir die normale, gesonde baba
besondere voordele inhou om voor die leeftyd van 3
maande addisionele yster te ontvang. Bowendien is dit
eenvoudig genoeg om, indien dit wenslik geag word,
yster in die vorm van druppels of 'n stropie toe te dien.
Oor die algemeen blyk dit dus steeds 'n redeIike beleid te
wees om tussen die ouderdom van 6 weke en die derde
maand met vaste voedsel te begin.'
Die voedselsoorte waaraan die baba gewoond rnoet
raak sluit die volgende in: vrugte, groente, graan- en
styselsoorte, eiers, vleis, vis en poedings.' Die insluiting van
voedselsoorte moet geleideJik, een op 'n keer, geskied.'
Die voedsel moet deur 'n sif gedruk word sodat dit baie
fyn is, maar·teen die tyd wanneer die baba begin kou
(teen 6 - 7 maande) kan dit meer klonterig wees. Daar
bestaan geen vaste reel oor die volgorde waarin die verskillende
voedselsoorte by die baba se dieet gevoeg moet
word nie. Die meeste moeders begin egter om die een of
ander rede met 'n papsoort.
Daar is verskeie spesiaJe babavoedseIs in die handel