Business Spiritualiteit - Nieuwe dimensies

trouwens ook steeds minder om ons aan ‘vast te houden’.
Wanneer onze oude zingeving wordt bedreigd, ervaren
we een soort psychologische leegte en om een implosie
te vermijden vullen we die bij voorkeur op met
iets wat we al kennen of weer met informatie van een
autoriteit. Meestal lijkt het geen alternatief die leegte te
vullen met iets onbekends. Het leerproces draait dus
vaak in cirkels. Voor een leider is het essentieel te weten
hoe zo’n leerproces verloopt, het behoort tot de elementaire
mensenkennis.
Effectieve leiders weten hoe volwassenen hebben geleerd
te leren, zij weten dat volwassenen geneigd zijn
vast te houden aan hun bekende referentiekaders. Zulke
leiders kunnen een leerproces inzetten dat bijdraagt aan
het zelfstandig verandervermogen van mensen. Transformerend
leren is zo’n proces.
Effectiviteit betekent ‘de juiste dingen doen’. Wanneer
de context waarin we functioneren voortdurend verandert,
verandert ‘wat de juiste dingen zijn’ ook voortdurend.
Dat is zeer destabiliserend voor de meeste volwassenen
die hun identiteit hebben verbonden aan ‘weten
wat juist is’. Die identiteit is meestal gevormd door een
combinatie van straf en beloning, het beroemde conditionerende
duo. Een autoriteit heeft verteld wat ‘juist’ is
en nu komt er een andere autoriteit vertellen dat wat
‘juist’ was, nu ‘onjuist’ is. Het is normaal dat zoiets verzet
oproept, of verwarring. Het is geen verzet tegen de
boodschapper, maar verzet tegen een dreigende innerlijke
verwarring en tegen mogelijk identiteitsverlies.
Willen we in een leerproces dit verzet omzeilen, dan
is de enige mogelijkheid volwassenen te helpen hun ei-
204 kees van zijtveld