VOL 49-1 JANUARIE/FEBRUARIE 2005

VOL 49-1 JANUARIE/FEBRUARIE 2005
OTKANER DEEL VAN NUWE AFGRI-TYDSKRIF
GROEI IN TUSSENTYDSE WESENSVERDIENSTE

Techniland, ‘n afdeling van
AFGRI Produsente, versamel
regdeur die groeiseisoen
inligting wat aan die boer ‘n
volledige prentjie van sy
boerderyomstandighede gee
en hom so bystaan met die
neem van belangrike
besigheidsbesluite.
Lees die volledige artikel op
bladsy 8 vir meer inligting oor
Techniland.
ADVERTENSIES
Johan Strydom
Tel: (012) 362 1382/5
Faks: (012) 362 0113
E-pos: otkaner@afgri.co.za
jstrydom@afgri.co.za
POSADRES
OTKANER
Posbus 2779
Brooklyn Square
0075
GEDRUK EN GEBIND DEUR
Business Print Centre
Tel: (012) 349 2295
Faks: (012) 349 2299
AFGRI Bedryfs Bpk aanvaar geen
verantwoordelikheid vir aansprake wat in
advertensies gemaak word deur ander liggame
of organisasies nie. Standpunte en menings in
artikels hierin vervat, word nie noodwendig deur
AFGRI Bedryfs Bpk of enige van sy filiale
onderskryf nie.
Geen artikel, foto of reproduksiemateriaal hierin
mag sonder verlof van AFGRI Bedryfs Bpk
gereproduseer word nie, ingevolge Artikel 12
(7) van die Wet op Outeursreg van 1978.
OTKaner, Januarie/Februarie 2005
INHOUD:
AFGRI FOKUS 4
• AFGRI rapporteer groei in tussentydse wesensverdienste 4
• Verhandelingsafdeling se hande versterk 6
TEGNIES 8
• Techniland – Die oplossing vir die boer 8
• Topbemesting – Is dit werklik nodig op mielies? 10
FOTONUUS 12
PROFIEL
LANDBOUFOKUS
• Oesskattingsprojek vir somergraan in Februarie 2005 18
RUBRIEKE
1
14
• OTKaner word deel van nuwe AFGRI-landboutydskrif 14
18
19
• Markneigings USA corn crop’s effect on prices in 2004 19
• Hendrik gee Raad ‘n Nuwe norm vir speenpersentasie by vleisbeeste 20
• Finansies Versekeringsmakelaars – Is die kool die sous werd? 22
Development expenditure and capital gains tax relief 23
BOEREDAGBOEK 24

WATERSKEIDINGSTRANSAKSIE
VIR SEB IN LANDBOU
'n Breëbasis SEB-konsortium, die Agri Sizwe Bemagtigingstrust, gaan 26,77% van AFGRI
Bedrywighede teen R502 miljoen verkry.
AFGRI se besturende direkteur, Jeff Wright, sê die transaksie
verteenwoordig 'n deurbraak vir breër SEB-deelname in
die landbousektor en bied aan AFGRI die geleentheid
om nuwe markpotensiaal te ontwikkel.
"Ons is baie opgewonde oor die feit dat ons die transaksie
deurgesien het. Gedurende die 18-maandelange
onderhandelings het AFGRI en Agri Sizwe sinergieë
geïdentifiseer en 'n stewige vennootskap op grond van
'n gemeenskaplike visie gesmee. Die gehalte van die
leierskap en talent in die Agri Sizwe Bemagtigingstrust
deel 'n karakter en werksetiek wat dieselfde is as dié van
AFGRI. Ons vaste doelwit met die transaksie en iets
waaraan ons baie hard gewerk het was dat ons SEBvennoot
die breedste moontlike landbou- en
besigheidsbelange moes verteenwoordig. Die doelwit is
verwesenlik en die Trust verteenwoordig duisende historiesbenadeelde
Suid-Afrikaners.
"Die transaksie is ook besonder voordelig vir AFGRIaandeelhouers
en -kliënte," voeg Wright by.
Die Trust sal twee verteenwoordigers op AFGRI se direksie
en twee verteenwoordigers op die uitvoerende komitee
aanstel, wat onderskeidelik sal help met transformasieinisiatiewe
en nuwe besigheidsgeleenthede in AFGRI
Bedrywighede sal identifiseer. "Ons is oortuig dat dié
transaksie ons aansien, as 'n Suid-Afrikaanse organisasie
wat al sy mense verteenwoordig, aansienlik sal verbeter.
Die nuwe vennootskap sal ook beter leierskap en 'n ryk
pyplyn nuwe sakegeleenthede insluit, veral in die
snelgroeiende ontwikkelende mark vir kommersiële
boerdery."
Die transaksie is deur AFGRI Bedrywighede op R2 miljard
waardeer en die Landbank het onderneem om die SEBkonsortium
se verkryging van 26,77% (R502 miljoen) te
befonds. AFGRI Beperk sal R100 miljoen as verhaalbare
2
aanvullende sekuriteit aan die Landbank sedeer ter
ondersteuning van die transaksie.
Aandeelhouers sal baat by 'n uitkering van R367 miljoen
van die opbrengs van die transaksie.
AFGRI sal die besigheid steeds bestuur ingevolge 'n
vennootskapsooreenkoms wat met die Trust gesluit is.
Die Trust is geregtig op 26,77% van AFGRI Bedrywighede
se netto inkomste en die kontantuitkering aan die Trust is
gestruktureer om AFGRI se dividendverhoudingsbeleid te
weerspieël. Dit sal AFGRI na verwagting in staat stel om
die Landbank-lening binne agt jaar terug te betaal. Wright
sê die voorneme is om die Trust se belang in AFGRI
Bedrywighede in 'n regstreekse aandeelhouding van
25,1% in AFGRI Beperk te omskep, sodra die Landbanklening
terugbetaal is.
In sy soeke na 'n SEB-vennoot, het die AFGRI-direksie 'n
stel kriteria as 'n riglyn in sy samesprekings met
belangstellende SEB-partye gebruik. Hulle het besluit dat
die SEB-partye 'n breëbasis-verteenwoordiging moet hê
en waarde tot die besigheid moet toevoeg, die transaksie
moet teen 'n markverwante prys afgehandel word, die
SEB-vennoot moet aktief betrokke wees by die aktiwiteite
van AFGRI en AFGRI se voorheen-benadeelde werknemers
moet op 'n betekenisvolle wyse daaraan deelneem. Die
SEB-vennoot moes toegang hê tot befondsing en die
transaksie moes AFGRI in 'n swart bemagtigde onderneming
omskep, soos in die SEB-wet uiteengesit word.
Die AFGRI-direksie sê dat die Agri Sizwe Bemagtigingstrust
aan elkeen van die kriteria voldoen. Op sy beurt hou die
Trust weer die volgende voordele vir AFGRI in:
• Toegang tot nuwe markte: ontwikkelingsboere, nuwe
kliënte en nuwe netwerke, insluitende staatsdepartemente
en semi-staatsinstellings;

• Toegang tot geleenthede soos die wat voortvloei uit
besluite oor grondeise en kontrakboerdery, sowel as
advies oor SEB-transaksies;
• Bystand met die lok van vaardige swart talent vir
AFGRI en die versnelling van transformasie;
• Die versterking van die befondsingsbasis, verbetering
van bestaande verhoudings en toegang tot
befondsingsinstellings soos die Landbank; en
• Die voordele verbonde daaraan om eerste te wees in
die ontwikkeling van nuwe produkte en dienste, veral
in die mark vir die ontwikkelende boer.
Die Trust bestaan uit 'n kombinasie van swart sakeleiers
en breëbasis-SEB-entiteite. Die Trust se begunstigdes is
Agri Sizwe, AFGRI Bedrywighede Bemagtigingskema,
die National African Farmers Union (NAFU), die South
African Agriculturual Plantation and Allied Workers Union
(SAAPAWU) wat deur Basebenzi Investments
verteenwoordig word, die National Emergent Red Meat
Producers Organisation (NERPO) en 'n vrouegroep,
Bunang Sizwe Investments.
OOR DIE AGRI SIZWE BEMAGTIGINGSTRUST
Agri Sizwe is die grootste begunstigde van die Trust. Dit
is gestig deur prominente sakepersone in die landbou- en
ander sektore en sluit in Dominic Sewela, Khomotso Thoko,
Moji Mogari, Lehlohonolo Andrew Makenete en Mable
Mathlare. Hul belange sluit onder meer direksies van
finansiële instellings en organisasies wat deur die staat
besit word, in. Twee van Agri Sizwe se stigters was ook
stigters van Exel Petroleum.
OORDENKING
IETS NUUTS GAAN GEBEUR!
Ons ken almal die opgewondenheid van verwagting. Ons
koester die idee van iets nuuts wat met ons gaan gebeur.
Deel van ons diepgewortelde oorlewensdrang is die droom
en verwagting dat dinge in die toekoms gaan verbeter, iets
nuuts wat die bekende, onwelkome of saaie sal vervang.
Veral aan die begin van ‘n nuwe jaar is die gedagte aan
die nuwe en die iets nuuts wat voorlê baie prominent.
Dit is die belofte wat die teks vir ons bied. Ons moet dit in
ons gedagtes notuleer en dit telkens weer oproep: iets goeds
gaan gebeur! Dit is die verwagting en hoop wat ons dra
3
SAAPAWU is 'n uitvloeisel van COSATU en is gestig om
die belange en regte van plaaswerkers en grondlose
huurders te bevorder en te beskerm. Die vakbond is in
1995 gestig en het 250 000 ingeskrewe betaalde lede
wat vir 42 000 kommersiële boere en 32 000
kleinskaalboere werk. SAAPAWU het sedertdien
saamgesmelt met die Food and Allied Workers' Union
(FAWU). Hulle sal hul aandeel in die transaksie besit deur
Basebenzi, 'n beleggingsmaatskappy van FAWU en
SAAPAWU.
NERPO is in 1998 gestig om die toetrede van
ontwikkelende boere en swart sakepersone tot die
kommersiële rooivleisbedryf te bevorder. NERPO het tot
dusver 'n aantal gesamentlike ondernemings gesluit,
waaronder een met Vleissentraal, wat op die opleiding
van swart beesboere fokus.
NAFU, wat in 1991 gestig is, word in al nege provinsies
verteenwoordig en bied 'n volledige spektrum dienste
aan die ontwikkelende kommersiële boere en mense wat
by die landboubesigheid betrokke is. NAFU het bygedra
tot die versnelling van die program vir grondherverdeling
vir landbou-ontwikkeling en het die regering bygestaan
met die formulering van sy SEB-raamwerk vir die landbou.
Die SEB-bemagtigingsgroep vir vroue, Bunang Sizwe
Investments, is gestig om besigheids- en werksgeleenthede
vir vroue in plattelandse gebiede te skep. Die vroue is
betrokke by boerdery-aktiwiteite soos die produksie van
braaihoenders, vars vrugte en groente.
“Kyk, Ek gaan iets nuuts doen. Dit staan op die punt om te gebeur, julle kan dit al sien sien kom.” Jesaja 43:19
en ons krag gee, want Hy kan. 2005 kan die jaar wees
waarin die Here wonderwerke in ons land en lewens gaan
verrig. Laat ons dit die jaar maak waarin ons alle negatiwiteit
agterlaat en, gereed vir God se wonderwerke, hande vat
om die nuwe, die grotere, die mooiere en die beste tegemoet
gaan.
Gebed: As ons in nederigheid en afhanklik voor
U staan dra ons 2005 aan U op om aan ons ‘n
wonderlike jaar van vrede, liefde en voorspoed
te gee.
OTKaner, Januarie/Februarie 2005

AFGRI FOKUS
AFGRI RAPPORTEER GROEI IN
TUSSENTYDSE WESENSVERDIENSTE
Hoogtepunte
• Inkomste styg met 14%
• Verdienste per aandeel styg met
69%
• Wesensverdienste per aandeel
bly onveranderd
• Kontant van R79 miljoen voortgebring
deur bedryfsaktiwiteite
• Tasbare netto batewaarde per
aandeel styg met 15%
• Agri Sizwe Bemagtigingstrust
verkry 26,77% van AFGRI
Bedrywighede teen R502
miljoen kontant
• Dividend en voorgestelde
spesiale uitkering van 128,8
sent per aandeel.
AFGRI het 'n
toename in
verdienste per
aandeel
aangeteken as
gevolg van 'n
styging van
14% in
inkomste vir
die ses
maande
geëindig
Jeff Wright, besturende
direkteur: AFGRI
31 Augustus 2004, asook 'n netto
kapitaalwins weens die verkoop
van Earlybird Farm en ander
besighede.
Die besturende direkteur, Jeff Wright,
sê hy is tevrede met die resultate. "Die
sterk rand het in die tussentydperk 'n
negatiewe uitwerking op kommoditeitspryse
en marge gehad. Ten spyte
hiervan was die groep se kontantskeppingsvermoë
merkbaar beter as die
vorige tydperk en ons is tevrede met
die algehele vertoning onder baie
moeilike omstandighede."
Omset vir die ses maande het met
14,2% tot R2,9 miljard (2003: R2,5
miljard) gestyg, aangehelp deur die
verkryging van Natal Landboukoöperasie
Beperk (Natalagri) en die
verkoop van boerderytoerusting in
Suid-Afrika, Australië en Zambië.
Inkomste in die groep se kleinhandelbesigheid
was marginaal beter as die
vorige jaar en die katoenbesigheid
is steeds onder druk as gevolg van
laer wêreldkatoenpryse, 'n surplus lint
en die sterker rand. Die beter
prestasies in die Veevoer en Proteïen
- en Finansiële Dienste-besighede het
meer as toereikend hiervoor vergoed.
Kontantskepping uit bedryfsaktiwiteite
is steeds stewig, teen R79 miljoen,
nadat dividende van R80 miljoen
betaal is. Dit verteenwoordig 'n
omswaai van R161 miljoen op die
vorige tydperk se negatiewe kontantvloei
van R82 miljoen. Die netto
kontantgedeelte vir die tydperk was
R162 miljoen, laer as die R235
miljoen op 29 Februarie 2004, na 'n
aantal sleutelverkrygings en -
beleggings.
Beleggings in die tydperk het bestaan
uit die verkryging van Natalagri teen
R29 miljoen op 1 Julie 2004, R16
miljoen wat belê is in 'n insolvente
lemoenolieverwerkingsbesigheid in
die Laeveld en sowat R50 miljoen wat
in fabriekopknappings, nuwe
tegnologie, 'n garnaalvoerfasiliteit en
'n veevoeronderneming, wat saam
met die Oos-Kaapse Landboukoöperasie
aangepak is, belê is.
4
Natalagri en die lemoenoliebesigheid
sal oor die volgende 12 maande weer
winsgewend wees.
Twee verkope is gedoen: die groep
het sy aandeelhouding van 50% in
Earlybird Farm aan Astral Foods
verkoop, en sy belang van 49% in
die Wes-Kaapse kommoditeitverhandelingsbesigheid,
Bester Voer en
Graanbeurs. Die netto wins met die
verkoop van die gesamentlike
ondernemings was R55 miljoen.
Wright sê die stadige groei in
wesensverdienste is as gevolg van
swak vertonings deur die groep se
Katoen- en Benodighede-besighede,
wat negatief beïnvloed is deur die
versterkende rand. Dié swak
vertonings is egter teengewerk deur
uitstekende resultate deur AFGRI
Finansiële Dienste, AFGRI Hantering
en Berging, AFGRI Veevoer en die
groep se Australiese bedrywighede.
Vooruitsig en dividend
Wright sê dat hulle die volgende ses
maande sal fokus op die integrasie
van Natalagri en die verlaging van
vaste bokoste in die groep se
kleinhandelsafdeling. "Die uitwerking
van die sterk rand en die gevolglike
lae kommoditeitspryse, sowel as die
laat somerreën, sal egter na
verwagting 'n negatiewe uitwerking
op die groep se verdienste in die
tweede helfte hê."
AFGRI sal 'n tussentydse kontantdividend
van 18,3 sent per aandeel,
sowel as 'n voorgestelde spesiale
uitkering van 110,5 sent per aandeel
(SEB-transaksie) betaal.

FOSFAATREEKS
Gesonde kudde,
meer wins.
Almal weet ons natuurlike weiding in Suid-Afrika het
fosfaat-tekorte. En ja, dis geen geheim nie dat ‘n goeie
fosfaataanvulling veeproduksie dramaties kan verbeter.
Smaaklik
Hierdie melasse-gebasseerde
produkte het ‘n ryk, aangename
geur en aangename reuk wat
uitstekende inname verseker.
Gebalanseerd
Voorsien al die noodsaaklike
minerale in ‘n beproefde formule
vir optimale groei, vrugbaarheid
en gesonde kuddes.
Unieke Gehalte
Slegs topgehalte roumateriale word
gebruik om beskikbaarheid en
optimale opname van minerale en
voedingstowwe te verseker.
Veelsydig
Voermol Rumevite P6 en P12 word
met groot sukses aan alle vee
gevoer. Dit kombineer uitstekend
met suiwelrantsoene om
bykomende voedingstowwe aan
produserende en droë koeie te
voorsien.
Beproefde Resultate
Deeglik beproef in alle streke
van Suid-Afrika en selfs in
Suid-Amerika. Voermol se
Fosfaatblok en sy P6- en
P12-formulasies het hulself
al deeglik bewys as die leiers
in dié veld.
Regnr: Fosfaatblok-V10264, Rumevite 6P-V11995, Rumevite 12P-V11994. (Wet 36/1947)
Registrasiehouer: Voermol Voere (Edms) Bpk, Posbus 13, Maidstone, 4380. Tel: (032) 439 5599. www.voermol.co.za
Wat die natuur kortsal
Voermol voorsien
Voermol Voere
Posbus 13, Maidstone, 4380
e-pos: info@voermol.co.za
www.voermol.co.za/voermol.htm
Tindrum 2/413R

Verhandelingsafdeling
se hande versterk
AFGRI het die bestuur van sy
Verhandelingsafdeling, een van die grootste
graanverhandelingsbedrywighede in Suid-
Afrika, versterk.
Die Verhandelingsafdeling
bestuur die risiko vir die
verbruiker sowel as vir die
produsent van die graan en
vergemaklik verhandeling
deur die Suid-Afrikaanse
Termynbeurs (SAFEX) deur
gebruik te maak van 'n
verskeidenheid
verhandelingsmediums, soos
opsie- en termynkontrakverhandeling.
Die doelwit van die afdeling is om kopers
en verkopers van graan te help om die regte prys vir
kommoditeite te verkry en hul prysrisiko te bestuur.
Wouter Mentz, hoof van AFGRI
Finansiële Dienste se
Verhandelingsafdeling.
Die handelaar en risikobestuurder, Wouter Mentz, is
aangestel as die nuwe hoof van AFGRI Finansiële Dienste
se Verhandelingsafdeling. Hy was voorheen sewe jaar
6
lank by die Cargill-groep, die wêreld se grootste
graanverhandelingshuis.
Ander nuwe byvoegings tot die AFGRI-verhandelingspan
sluit in Frans Lubbe, wat uitnemende kundigheid tov
graanverkryging het en Tom Meintjies, wat direkte kennis
en ervaring vanuit die verbruikerskant tot die afdeling
bydra. Tesame met die omvattende handelskennis van
persone soos Peter Watt, is die AFGRI-verhandelingspan
se kernsterkpunt sy kennis van beide plaaslike en
internasionale markte.
Die behoefte om kleiner bedrywighede, sowel as die
groter gebruikers van mielies, koring, sorghum,
sonneblomsaad, sojabone en droëbone te bedien, het
daartoe gelei dat William Vigne, Abrie Schoeman, Francois
Smith en Praveen Dwarika deel geword het van die span
graanhandelaars. By AFGRI se Handelsafgeleide lessenaar
help Jannie van der Watt, Willem Peyper en Guilaume
Louwrens kliënte met hul termynkontrakte en opsiestrategieë.
Die AFGRI-verhandelingspan bestaan nou uit 10
handelaars, 10 koopagente, en 26 rekeningkundige en
vooruitkontraktepersoneel, wat dit een van die grootste
spanne in die land maak. Die afdeling geniet sterk groei
in handelsvolumes, weens produsente
en verbruikers se behoefte aan
professionele verhandelings- en
risikobestuursdienste.
Alliansies met die Australian Wheat
Board en Australië se Macquarie
Bank stel AFGRI in staat om aan
kliënte plaaslike en internasionale
verhandelingsoplossings en voorpunt
risikobestuursopsies te bied.
AFGRI Verhandeling kan gekontak
word by 012 663 1312 of per faks
by 012 663 8057.

TEGNIES
TECHNILAND
Die oplossing vir die boer
Deur: Johan Strydom, AFGRI
Techniland, ‘n afdeling van AFGRI Produsente,
versamel regdeur die groeiseisoen inligting wat
aan die boer ‘n volledige prentjie van sy
boerderyomstandighede gee en hom so bystaan
met die neem van belangrike besigheidsbesluite.
Hierdeur bied Techniland aan die boer ‘n
geleentheid om ‘n hoër opbrengs te lewer en
sodoende sy wins te verhoog.
Volgens Joe Schiller van Techniland, het hulle vir hierdie
doel na tegnologie in die buiteland – veral Amerika,
Europa en Australië – gaan kyk en die beste van die beste
teruggebring Suid-Afrika toe en hier vir Suid-Afrikaanse
omstandighede aangepas.
WAT BEHELS DIE TECHNILAND-PROSES?
Grondmonsters word voor planttyd geneem om die
opbrengspotensiaal in ‘n sekere deel van die land te
bepaal. Die opbrengspotensiaal word bepaal deur
gronddiepte, klei-inhoud en fisiese kenmerke, asook
weerpatrone in die spesifieke streek.
Daarna word die pH- en voedingstofstatus van die grond
geanaliseer. Daarvolgens kan Techniland aanbevelings
rakende insette soos kunsmis en saad maak. Die doelwit
is dat boere hul insette sover moontlik bestuur om
opbrengspotensiaal te maksimaliseer.
Na planttyd is dit belangrik om gewasse te monitor om
stres en variasie te identifiseer. Dié proses word deur
middel van satellietbeelde gedoen, waarmee kolle in ‘n
land vasgelê word om moontlike oorsake hiervoor te
bepaal.
Die ideaal is om na oestyd opbrengsmonitors in te span
om die finale resultaat te bepaal. Techniland se
landboukundiges evalueer die inligting wat vooraf
ingesamel is teenoor die opbrengsresultate. Die doel
8
hiervan is om enige variasie teen die opbrengs te verklaar
en in die toekoms beter te bestuur.
Volgens Joe glo hy dat Techniland op die huidige stadium
die enigste, bekostigbaarste en volledige oplossing in
hierdie opsig in die mark is.
Boonop is Techniland in die posisie om die boer te
ondersteun met die aankoop van presisieboerderytoerusting.
Dié toerusting bestaan uit:
• varieerbare kunsmistoedieners;
• varieerbare planters;
• varieerbare chemiese spuite; en
• opbrengsmonitors.
Wat belangrik is is dat al die inligting en toerusting met
mekaar moet kan kommunikeer. Techniland verpak alle
inligting wat versamel is en uitgesit is vir landboukundige
analise. Die inligting kan ook direk in verskeie toerusting
in ‘n enkel formaat op Techniland se inligtingstelsel ingelees
word.
Techniland neem dus die risiko vir die boer uit belangrike
produksiebesluitnemings en die implementering van
presisieboerdery-stelsels. Techniland is daarop toegespits
om op die voorpunt van die relevante tegnologie te bly
en daarom is navorsing en ontwikkeling deurlopend aan
die gang.
Vir meer inligting kan u die volgende
landboukundiges skakel:
Imre Reckiling (Wes-Vrystaat en Noordwes) –
083 628 3887
Phillip de Alebout (Oos-Vrystaat) – 082 553 1074
Poena Maree (Mpumalanga-Wes) –
082 567 2767
Obie du Plessis (Wes-Vrystaat) – 082 570 6323

TOPBEMESTING
IS DIT WERKLIK NODIG OP MIELIES?
H a n d r o S w a r t - B e s t u u r d e r L a n d b o u d i e n s t e : S a s o l N i t r o
Stikstofbemesting is noodsaaklik
vir goeie opbrengste. Die vraag
is dus nie of stikstof toegedien
moet word nie, maar eerder
wanneer en hoeveel toegedien
moet word.
Die hoeveelheid hang hoofsaaklik af
van die opbrengs wat verwag word,
die tipe stikstofbron en of die tekstuur
van die grond sanderig of kleierig is.
Indien daar besluit word om al die
stikstof voor, of met plant toe te dien,
kan baie goeie oeste onder sekere
toestande gerealiseer word. Daar is
egter nadele verbonde aan dié
bestuurspraktyk wat altyd in gedagte
gehou moet word. Op sanderige
gronde sal 'n groot gedeelte van die
stikstof met hoë reënval loog, indien
nitraat of ureum gebruik word. Die
stikstof kan verby die wortelsone van
die plant loog en opbrengste nadelig
beïnvloed. Met 'n lae reënval, veral
op kleierige gronde waar loging
minder van 'n probleem is, kan goeie
resultate egter behaal word.
Om die risiko's te beperk kan
topbemesting na planting toegedien
word. 'n Ammoniumbron – soos
ammoniumsulfaat – word aanbeveel.
Dit bind redelik met die grond en loog
nie maklik nie.
Topbemesting van die mielieplant word
gewoonlik tussen twee en ses weke
ná opkoms toegedien. Die plante is
dan klein genoeg dat toerusting sonder
beskadiging daaroor kan beweeg.
Die stikstof word gewoonlik met 'n
skoffelaksie toegedien. Dit bevorder
suurstoftoevoeging tot die grond. Die
bron van stikstof vir topbemesting ná
plant is nie so kritiek nie, aangesien
die stikstof in die grond geplaas word.
Sekere bronne, soos ureum, neem
langer voordat 'n reaksie waargeneem
word. In koue en nat toestande kan
dit 'n groot probleem wees. Produkte
soos KAN toon dadelik 'n reaksie
aangesien dit nitraat bevat wat dadelik
deur die plante opgeneem word. Die
ammonium-gedeelte skakel
stelselmatig om na nitraat,
alhoewel die plant die
ammonium-gedeelte wel
kan benut. Plante verkies
stikstof in nitraatvorm. Dit
gebruik baie min energie
om die nitraat op te neem.
Proewe wat die afgelope
vyf jaar deur Sasol Nitro
in verskillende dele van
die land uitgevoer is, het
aangetoon dat opbrengste
op mielies redelik
dramaties verskil. Die
verskille was hoofsaaklik
te wyte aan die
grondtekstuur, bron van
stikstof en hoeveel keer
daar getopbemes is.
Proewe het aangetoon dat die hoogste
opbrengste in normale en nat jare
verkry is wanneer daar twee keer
getopbemes is, naamlik 2-3 weke ná
opkoms, en weer 5-6 weke ná
opkoms. Alle stikstof moet egter teen
agt weke ná opkoms reeds toegedien
wees. Indien daar genoegsame
voorsiening van stikstof tot op daardie
stadium was, is geen addisionele
opbrengsverhogings waargeneem met
stikstof wat later toegedien is nie.
Reaksie op die pluimstadium by mielies
word net verkry indien daar
stikstoftekorte op daardie stadium
teenwoordig was.
Opbrengste in gemiddelde en nat jare
op kleigronde het die minste verskil
tussen een en twee topbemestings
getoon (0,55 ton/ha beter met twee
topbemestings). Die gemiddelde
verskille op sanderige gronde was die
hoogste (1,12 ton/ha beter met twee
topbemestings). In droë jare was die
verskille nie betekenisvol nie en alle
stikstof kan onder sulke omstandighede
met een topbemesting toegedien word.
In gemiddelde en nat jare is dit egter
beter om meer as een keer te
topbemes, indien bestuurspraktyke dit
toelaat.
10
Die dorre blare aan die onderkant van dié mielieplante is tipiese
simptome van 'n tekort aan stikstof.
Die stikstofbronne wat oor vyf jaar die
beste resultate gelewer het was KAN
en KANAS (0,6 ton/ha beter as
ammoniumsulfaat). Ureum-opbrengste
was die swakste, gemiddeld
0,7 ton/ha minder as wat met KAN
en KANAS behaal is. Die uitsondering
was kleierige gronde waar die verskille
tussen KAN en KANAS en ureum slegs
sowat 0,34 ton/ha was. Die verskille
bly egter betekenisvol. Selfs teen die
huidige mielieprys, bly dit 'n groot
klomp geld.
Die bestuurspraktyke rondom
stikstoftoediening sal altyd redelik
kontroversieel bly. Ons weet nie altyd
wat die seisoen gaan oplewer nie.
Een bevinding bly egter soos 'n paal
bo water staan: met verdeelde
toediening van stikstof kan daar nooit
'n fout gemaak word nie. Oor die
langtermyn is dit duidelik in oeste
sigbaar. Indien dit die jaar droog is,
is 'n tweede topbemesting nie nodig
nie. Indien dit 'n nat jaar is, sal twee
topbemestings nodig wees en sal die
vrugte van 'n goeie
stikstofbestuurspraktyk gepluk word.
Vir verdere inligting skakel:
Handro Swart 082 801 7948.

FOTONUUS
BEES- EN SKAAPBOER VAN DIE JAAR
Die wenners van die Nasionale Bees- en Skaapboer van die
Jaar-kompetisies is Vrydag 29 Oktober 2004 tydens ‘n
spoggeleentheid by Oliewenhuis in Bloemfontein aangekondig.
Die Beesboer van die Jaar is Carl Durow van die FC Durow
Trust, Clocolan en die Skaapboer van die Jaar is Paul Grey
van Grey & Grey Landgoed, Ermelo.
Die hoofbeoordelaar was professor Johan Greyling, ‘n
reproduksie-fisioloog en hoof van die Departement Vee-, Wilden
Weidingkunde aan die Universiteit van die Vrystaat.
Die doel van die kompetisies is om erkenning te gee aan Suid-
Afrika se top telers en sodoende waardevolle bestuursinligting
te genereer, wat kan bydra om die reproduksievlak van die
nasionale vleisbeeskudde te verhoog en die winsgewendheid
van vleisbees-en vleisskaapboerdery in Suid-Afrika te verbeter.
AFGRI'S BEE APPLE PROJECT WINS GOLD
AT NPI AWARDS
AFGRI's BEE Apple Project was awarded gold at the National
Productivity Institute's (NPI) Productivity Awards recently.
During the last five years this initiative has lived up to its
mission to create jobs and empower previously disadvantaged
farmers. It is expected that its production for 2004 will increase
by 75% over last year and by 2006/2007, 2 500 indirect
job opportunities will have been created.
The project is now an accredited supplier to Woolworths,
Spar and Pick 'n Pay stores locally and, among others,
Marks & Spencer internationally. It is also Eurogap accredited,
which means it meets the quality standard set by the European
chain store market, enabling it to distribute its produce throughout
Europe.
CRUISER VIERWIELMOTORFIETS
KRY ‘N WENNER
Jan Reyneke, van die plaas Maidstone in die Vrede-distrik, is tydens
‘n glansryke geleentheid by Irene Country Lodge as die gelukkige
wenner in die Syngenta-Cruiser-saadbehandelingtrekking vir ‘n Yamaha
Bruin 4-wiel motorfiets, aangekondig.
Vyf finaliste was deel van die trekking in ‘n kompetisie wat tydens
Nampo 2004 geloods is. Paul Buckby het tydens die geleentheid as
gaskunstenaar opgetree.
12

VEEVOERFABRIEK IN PATERSON (OOS-KAAP)
AFGRI Produkte se Veevoerafdeling en die Oos-Kaap Landboukoöperasie (OKLK) het
hul nuwe veevoerfabriek in Paterson, 70 km noord-oos van Port-Elizabeth in die Oos-
Kaap, geopen.
Die projek is 'n wesenlike hupstoot vir die plaaslike
ekonomie. Benewens die ontwikkelingskoste van
die fabriek van R15 miljoen, beloop die totale
projekkoste, saam met die koste van die bestaande
silo en die bedryfskapitaal, meer as R32 miljoen.
Teen volle produksie sal sowat 30 persone by die
meule self in diens wees, met ‘n bykomende 4 in
die administrasiekantoor.
Sodra die nuwe fasiliteit in volle produksie is, sal
die fabriek 8 000 ton veevoer per maand lewer in
vergelyking met die 1 600 ton wat by die ou aanleg
geproduseer word.
AFGRI Produkte se Veevoerafdeling en OKLK het
verlede jaar 'n 50/50 gesamentlike onderneming
gestig. OKLK het die bates en kliënteverhoudings
bygedra en AFGRI dra kapitaal by en bestuur die
daaglikse sake van die fabriek.
AFGRI-VROUDAE WAS GROOT SUKSES
Vir menige eggenotes van boere het die jaarlikse AFGRI-vroudag 'n dag
geword waarna hulle uitsien. Vanjaar was die derde jaar wat AFGRI die
vroue van Vrystaat en Gauteng/Mpumalanga-distrikte bederf het. Dundee
se vroue was vanjaar ook deel van dié groot lekkerte.
"Dit is ons manier om dankie te sê vir hulle ondersteuning aan hul mans",
het die organiseerders gesê.
Die gasspreker by elkeen van die onderskeie geleenthede was die
bekende motiveringspreker, wyle Pierre Spies, wat op 'n aangrypende
manier oor die 'verandering van jou denke' gepraat het.
Die organiseerders het vanjaar besluit om die dag
nog meer interressant te maak deur iets kreatiefs, wat
die vroue kon saamneem huis toe, aan te bied. Elke
gas het voor die uitdaging te staan gekom om 'n
wit keramiekbord te versier met die modge
podge-metode. Verskillende ontwerpe, kwasse en verf
het gelei tot treffende kunswerke en talle dames het
verbaas gestaan oor hul nuutontdekte talente.
Volgens Anadia Grobler en Lizet Bodenstein, die
organiseerders, was die terugvoering baie positief,
mens uit die volgende kan aflei:
Betsie Louwrens: "Die lekkerste wasdag ooit"; Mimi
Pieterse: "'n Oggend wat 'n mens ophef"; en Elona
"Dit was 'n voorreg om hier te wees".
13
OTKaner, Januarie/Februarie 2005

PROFIEL
14

OTKaner word deel van nuwe
AFGRI-landboutydskrif
Die veranderde strukture en uitgebreide geografiese voetspoor van die AFGRI Groep
het meegebring dat al die tydskrifte in die groep saamgevoeg word om ‘n nuwe,
groter multiprovinsiale tydskrif daar te stel. Die doel is om sinergisme te bewerkstellig
om beter aan lesers se behoeftes te voldoen.
Die OTKaner het deurgaans in sy 48-jarige
bestaan verander en aangepas soos duidelik
gesien word in die verskillende mashoofde
oor die jare heen. Hierdie is dan ook die
laaste uitgawe wat in die huidige gedaante
sal verskyn. Die OTKaner vorm steeds die
kern van die nuwe tydskrif wat ook die
“LK Nuus”, “Natalagri Nuus/News” en
die AFGRI Trader inkorporeer. Die AFGRI
Trader vorm die middelseksie van die
tydskrif en u kry reeds in hierdie uitgawe
‘n smakie van wat voorlê.
Oorweging is aan ‘n verskeidenheid
name gegee en daar is gepoog om ‘n
oplossing te vind vir taalvoorkeure en
‘n naam wat nie streeksgebonde is nie.
Al die verskillende publikasies word
nou geïnkorporeer onder een vaandel
naamlik “Afgriland”, wat soos sy
voorgangers ook ‘n integrale deel
van menige boer se kantoor en
koffietafel sal word.
Die Afgriland sal twee-maandeliks
verskyn en artikels sal steeds
hoofsaaklik Afrikaans wees. Na
deeglike navorsing van die nuutste
tydskrifstyle is ‘n totaal nuwe
gedaante vir die nuwe tydskrif
ontwikkel. Die redaksionele
formaat sal egter steeds op die
geslaagde resep geskoei word
met tersaaklike tegniese artikels,
landboufokus en rubrieke soos
“Markneigings” en “Finansies”.
Die AFGRI Trader-gedeelte wat
tweedehandse toerusting en
plase bemark, bring ‘n nuwe
dimensie by wat die tydskrif
werklik uniek maak.
Wees dus vanaf Maart 2005
op die uitkyk vir die Afgriland
– ‘n spesiale landboutydskrif
wat fokus op die produsent
en sy aktiwiteite in al die
streke wat deur AFGRI
bedien word.
15 OTKaner, Januarie/Februarie 2005

ADS 4472/A/R
Koop 'n John Deere stroper en John Deere sal u twee skitterende
opsies bied – hulle sal jou en jou metgesel op 'n reis na Amerika
stuur, of hulle sal jou 'n Gator geheel en al gratis gee*. Dit is van
John Deere – wat jy nog boonop met jou handelaar beding, is tot
jou verdere voordeel!
Waarom doen ons dit?, sal jy dalk vra. Wel, ons het nog altyd gesê
dat John Deere groen die kleur van duursame kwaliteit is, en ons
het gedink dat jou toekoms ook groen moet wees – John Deere groen.
Maar opskud, hierdie aanbod verstryk op 28 Februarie 2005.
*voorwaardes geld.

JOU TOEKOMS IS
IN DIE STERRE
GESKRYF EN DIS
GROEN. JOHN DEERE GROEN.
JOU TOEKO MS IS IN DIE
Jou toekoms is groen. John Deere Groen

Oesskattingsprojek vir
somergraan in Februarie 2005
Graanprodusente in Mpumalanga, die Vrystaat,
Noordwes en Gauteng sal in Februarie genader
word vir inligting oor verwagte produksieopbrengste.
Die nasionale Departement van
Landbou se jaarlikse oesskattingsprojek vir
somergraangewasse begin op 2 Februarie in
dié provinsies en veldwerkers sal graanboere
op hulle plase besoek.
Die oesskattingsprojek word deur die Departement se
Oesskattingskomitee gedoen om aan landbou-rolspelers
‘n vroeë aanduiding te gee van die verwagte produksie
van somergraangewasse. Rolspelers in die landbousektor,
onder meer Graan SA, die Meulenaarskamer en
produsente-organisasies het hul steun aan die projek
verleen.
Bully Botma, voorsitter van Graan SA, het graanprodusente
gevra om hul samewerking te gee. “Die boer is die beste
bron van inligting. Dit is belangrik dat ons graanprodusente
voldoende en akkurate inligting verskaf. Ek wil u as boer
graag aanmoedig om deel te neem. Dit is in ons almal
se belang.”
“Oesskattingsyfers waarsku die boer vroegtydig om ‘n
tekort of ‘n surplus te wagte te wees en help hom om die
regte besluite voor die volgende plantseisoen te neem.
Daar is dus geen onaangename verrassings nie en besluite
kan met groter vertroue geneem word. Dit stabiliseer ook
pryse omdat gerugte uitgeskakel word. Die graanbedryf
gebruik die inligting onder meer om vir vervoer, berging
en bemarking te beplan,” verduidelik mnr Botma.
Veldwerkers sal tot middel Februarie verskeie plase in die
onderskeie provinsies, wat lukraak gekies is, besoek om
inligting in te samel oor aangeplante oppervlaktes en
verwagte opbrengste. Die span veldwerkers is hoofsaaklik
boere en het opleiding ontvang om die oesskattings te
doen. Die veldwerkers sal saam met die boer ‘n vraelys
voltooi. Die Landbou Navorsingsraad (LNR) is verantwoordelik
vir kwaliteitskontrole van die opnames.
Die LNR sal ook in Maart, April en Mei volgende jaar ’n
objektiewe skatting doen by ongeveer 300 produsente
wat aangedui het dat hulle somergraangewasse aanplant.
Die LNR-veldwerkers sal met die produsent se toestemming
’n objektiewe skatting van sy lande doen.
18
Die Oesskattingskomitee gebruik onder andere wetenskaplike
metodes en moderne tegnologie soos geografiese
inligtingstelsels, globale posisioneringstelsels, satellietbeelde
en Internet-gebaseerde databanke om te verseker dat
noukeurige resultate verkry word. Dié stelsel is in 2002
van stapel gestuur om die akkuraatheid en betroubaarheid
van die skattings te verbeter.
Die geografiese inligtingstelsels word in die beplanningsfase
gebruik om punte of plase lukraak te kies. Die veldwerkers
gebruik globale posisioneringstelsels om die sowat 2 500
punte wat besoek moet word op te spoor.
Die oesskattingsprojek wat in Februarie 2005 afskop is
slegs een van die metodes wat die Oesskattingskomitee
gebruik om inligting oor aanplantings en produksie in te
samel. Die oesskattingsyfers wat maandeliks bekend
gemaak word, word gebaseer op inligting verkry deur
die fisiese en telefoniese opnames van die veldwerkers,
asook inligting voorsien deur die LNR-institute, verteenwoordigers
van die nege provinsiale Departemente van
Landbou, die Meulenaarskamer, die Graansilo Industrie
en sowat 3 500 produsente-medewerkers.
Rodney Dredge, voorsitter van die Oesskattingskomitee,
het boere verseker dat die inligting vertroulik hanteer en
slegs vir oesskattingsdoeleindes gebruik sal word.
Mnr. Dredge het ook boere bedank vir hul samewerking
en steun. “Die Oesskattingskomitee en die veldwerkers
kry oor die algemeen baie goeie samewerking van Suid-
Afrika se graanboere. Meer as 98% van die boere geteiken
die afgelope paar jaar was bereid om deel te neem aan
die opnames. Dit is in teenstelling met ander lande wat
soortgelyke opnames doen. Ons hoop die 2005 somergraan-oesskatting
is net so suksesvol.”
Veldwerkers sal duidelik identifiseerbaar wees en sal ‘n
groen band dra met die woorde: “Oesskattings/Crop
Estimates” daarop en sal ook ‘n identifikasiekaart toon.
Vir meer inligting, kontak Rodney Dredge,
Faith Hawkins of Rona Beukes:
Tel: (012) 319-8453/8036/8032;
Faks: (012) 319-8031;
E-pos: smas@nda.agric.za, FaithH@nda.agric.za
of RonaB@nda.agric.za.

RUBRIEKE
MARKNEIGINGS
USA CORN CROP’S EFFECT
ON PRICES IN 2004
P e t e r W a t t , A F G R I T r a d i n g
Prior to commencement of planting of the USA
maize (corn) crop, the world was faced with
low USA carry in stocks, and potentially even
lower USA carry out stocks (end August 2005).
As a result, during April 2004, the Chicago Board
of Trade’s value for December corn was above
330 cents per bushel (approximately USD 130
per metric ton). Furthermore, it was not expected
that the production cycle would progress without
some weather problems, which would further
impact negatively on stock levels. The whole
scenario was gloomy.
But, the whole season turned out to be almost “picture
perfect” from start to finish, with resultant enormous
increases in yields and total production: Originally it was
expected that some 79 million acres would be planted,
from which 71,9 million acres would be harvested, with
a yield of 145 bushels per acre (9,10 metric tons per
hectare), resulting in total production of 264,82 million
tons of maize to be harvested. At that stage the yield
expectation was viewed as ‘optimistic’, and difficult to
achieve.
Planting went well, and on time, and the rain and heat
distribution throughout the growing period was ideal. By
19
July the USDA had increased the area to be planted,
resulting in a projected production figure of just over 270
million tons.
Subsequent USDA reports increased the yield per hectare
through 9,35 (August); 9,38 (September); 9,94 (October)
to 10,06 tons per hectare in November. The projected
tonnage to be harvested from the 73,3 million acres,
reflected in the November report, is 298,28 million tons.
This constituted an increase, from April/ May to November
2004, of 33,46 million tons (12,6%). This increase is
between three and four times the total South African maize
crop and approximately double the Argentinian maize
crop!
It is furthermore expected that the final USA maize crop
figures will even be higher than the November forecast
figure.
Prices for CBOT December corn, as a result, have fallen
from above 330 cents per bushel (USD 130 per metric
ton) in April, to approximately 197 cents per bushel in
November, which equates to approximately USD 77 per
metric ton, with further price reductions predicted.
OTKaner, Januarie/Februarie 2005

HENDRIK GEE RAAD –
VAN DIE VELD TOT IN DIE VOERKRAAL
’n Nuwe norm vir speenpersentasie by vleisbeeste
Hendrik van Pletzen – Tegniese Bestuurder, Voermol Voere
Vir baie jare lank word die gemiddelde
kalfpersentasie van die SA Vleisbeeskudde
aangegee as net onder die 60%. Daar is egter
baie goeie beesboere wat hoër reproduksiesyfers
in hul kuddes behaal, maar dit is
onbekend wat ’n haalbare norm is en watter
bestuurspraktyke hierdie boere toepas om hoë
speenpersentasies te handhaaf.
Daarom is die Nasionale Beesboer van die Jaar-kompetisie
geloods. Die kompetisie is ’n samewerkingsaksie tussen
Bayer, Breedplan, Eerste Nasionale Bank, Landbouweekblad,
Pick ‘n Pay en Voermol Voere.
Die tweede jaar van die kompetisie is aan die einde van
2004 afgehandel en data van 104 boere regoor die
land is met die verloop van die twee kompetisies ingesamel.
Dit verteenwoordig ‘n groep boere wat gesamentlik met
42 759 vroulike diere boer, dws koeie en verse by die
bul.
Die gemiddelde speenpersentasie in die 2003-kompetisie
was 85,9% en in 2004 was dit 86,5%. Volgens hierdie
resultate is ’n speenpersentasie van 86% haalbaar en dit
vorm ’n nuwe norm vir reproduksie by vleisbeeste onder
hoëvlak bestuur. Die 86% verteenwoordig die gemiddelde
speenpersentasie van al die deelnemers, maar volgens
die resultate wat ingewin is, is daar boere wat konstant
meer as 90% speen. Die wenner van die 2003-kompetisie,
Jan Venter, het ’n speenpersentasie van 97,6% gehad en
Carl Durow, die 2004 wenner, se speenpersentasie was
95,7%.
Op die meeste beesplase is die kalfpersentasie van eerstekalfverse
’n probleem, maar Carl Durow het ’n aanpassing
in sy teelseisoen en voervloeibeplanning gedoen wat
uitstekende resultate vir hom gelewer het. Sy verse word
op 18 maande gedek, om in Januarie tot Februarie te
kalf. Hierdie verse kom eers weer in November – met die
normale teelseisoen – by die bul en oor die afgelope
seisoen was die speenpersentasie van die eerstekalfverse
96,8%.
Uit hierdie kompetisie is dit duidelik dat top
beesboere veral aan die volgende bestuurspraktyke
aandag gee:
Voervloeibeplanning en strategiese lekaanvulling word
deurgaans hersien om aan die voedingsbehoeftes van
die kudde te voldoen. Goeie veldbestuur en ’n konserwatiewe
veelading word op meeste van hierdie plase
toegepas.
20
Gesondheidsprogramme wat op
totale kuddegesondheid en
produksie gefokus is, is noodsaaklik.
Die oorgrote meerderheid
van die boere (94%) wat
deelgeneem het, maak van
veeartse gebruik. Die veeartse
word nie net vir noodgevalle
gebruik nie, maar is by die totale
kuddegesondheid betrek.
Bulle word ongeveer drie weke
voor die teelseisoen vir
geslagsiektes en vrugbaarheid
getoets.
Dragtigheidsondersoeke word
ongeveer 60 dae na die einde
van die teelseisoen gedoen.
Die kondisietelling van koeie en verse is 2,5 – 3 aan die
begin van die teelseisoen.
Daar is ’n neiging dat vrugbaarheid hoër is in kuddes
met ’n korter teelseisoen.
Vroegspeen op 6 – 7 maande dra by tot beter herstel van
die koeie en beter resultate word verkry.
Raskeuse is nie so belangrik nie, maar wel seleksie vir
diere wat aangepas is by die omgewing. By die top 14
boere wat die beoordelaars oor die twee kompetisies
besoek het, was 10 verskillende beesrasse betrokke.
Seleksie teen swak reproduseerders is onverbiddelik en
’n koei of vers wat oorslaan kry nie ’n tweede kans nie.
Die grootte of raamwerk van die diere is ook aangepas
by die voedingsomstandighede van die plaas. In ekstensiewe
gebiede waar die winters baie straf is of voeding
beperk is, neig die beeste na ’n kleiner raamgrootte en
andersom.
Om saam te vat: resultate van die Beesboer van die
Jaar-kompetisie toon dat daar geen geheime in beesboerdery
is nie. Top beesboere hou by die basiese
beginsels van beesboerdery en hulle slaag daarin om al
die faktore wat reproduksie en produksie beïnvloed, so
te bestuur dat hoë produksies gehandhaaf word.
Rig u navrae oor dierevoeding skriftelik aan:
Tania Sandberg, Voermol Voere, Posbus 13,
Maidstone, 4380 en staan 'n kans on 'n IsoSteelreisstel
ter waarde van R400.00 te wen.

FINANSIES
VERSEKERINGSMAKELAARS
Is die kool die sous werd?
Joubert Strydom
I n die finansiële wêreld staan
die tussenganger of bemarker
gereeld in die beskuldigdebank
op verskeie aanklagte – ‘n
gebrek aan openbaarmaking,
wanvoorstelling, swak diens,
gierigheid, gebrek aan
objektiwiteit en onafhanklikheid,
ens. Ongelukkig word
daar min van die suksesvolle
tussengangers gelees.
Veral die versekeringstussengangers
word almal oor dieselfde kam geskeer.
Ons sien en hoor aanmekaar van
versekeringsprodukte wat aan die
publiek gelewer word waar die
tussenganger uitgesny word. Die
besparings in koste word aan die groot
klok gehang. Wat egter nie bekend is
nie, is dat die besparing in premies
grootliks deur ander samestellings,
werkswyses en komponente van die
produk bewerkstellig word en nie
soseer deur die uitskakeling van die
agente nie.
Die werklike toets kom wanneer daar
eise ontstaan en die proses, hulp en
die belangrikste – die effektiwiteit van
die vooropgestelde plan – gemeet
word. Twee onlangse gebeurtenisse
kan hier ter illustrasie dien: een was
‘n geval waar ‘n familie in ‘n
gewapende ‘huisskoonmaak’-episode
betrokke was en die ander die afsterwe
van ‘n jong pa, toevallig in dieselfde
vriendekring.
In die geval van die rooftog is daar
nog geen eis na ‘n afloop van twee
maande se redekawel, oor-en-weerkommunikasie
en baie frustrasies
uitbetaal nie. Soos vroeër genoem
word ‘n groot deel van die verlaging
van die premies bewerkstellig deur ‘n
proses wat dit vir die eiser so moeilik
as moontlik maak om sy skade te
herstel. Baie streng vereistes ten opsigte
van die vervanging van beskadigde
of gesteelde goedere, sowel as sekere
komponente van die eis wat nie
toegestaan word nie, geld.
‘n Tussenganger kon in hierdie saak
‘n baie waardevolle rol gespeel het
om in die eerste plek die produk
volledig aan die kliënt te verduidelik,
terwyl daar ook voordurende
aanpassings op die polis gedoen moes
gewees het. Verder is die hulp wat
die tussenganger verleen tydens die
ontstaan van ‘n eis van onskatbare
waarde. Versekeraars verwag van
getraumatiseerde en ontstelde
slagoffers om etlike ure na hulle
ondervinding ‘n beëdigde verklaring
te teken van wat vermis word, voordat
hulle kon bepaal wat die skade beloop,
terwyl die tussenganger hier as buffer
kan dien.
Nog ‘n baie algemene beskuldiging
teen versekeringsmakelaars is dat so
’n persoon nie sy werk bekwaam
genoeg gedoen het nie en dat die
familie van ‘n afgestorwe broodwinner
22
as gevolg daarvan sonder heenkome
sit. Ongelukkig hoor ons nie van al
daardie gevalle waar die sake wel in
orde was en waar daar genoegsame
voorsiening gemaak is om die
ongelukkige familie se lewenstandaard
te handhaaf nie.
Ter illustrasie weer ‘n onlangse werklike
gebeurtenis.‘n Jong vader sterf
onverwags, maar het gelukkig etlike
maande tevore sy sake in orde gekry
en seker gemaak dat alle dokumentasie
in plek was, testamente op datum
gebring is en dat daar voldoende
lewensversekering op sy naam
uitgeneem was. Natuurlik was daar
kommissie aan die makelaar betaal,
maar omdat ‘n finansiële adviseur sy
werk gedoen het, het die familie nie
die trauma van ‘n onsekere toekoms
wat voorlê nie.
Het die finansiële tussenganger steeds
‘n rol te speel in die hedendaagse
tegnologies-gevorderde wêreld?
Wie anders sal die produkte voldoende
kan verduidelik, die behoeftes objektief
bepaal, die mees toepaslike produk
uitsoek om die behoefte aan te spreek,
die klient in traumatise omstandighede
bystaan en – baie belangrik – verseker
dat die kliënt sy dissipline behou
wanneer persoonlike omstandighede
van so ‘n aard is dat dit makliker sal
wees om van die versekeringsuitgawes
ontslae te raak?

Development expenditure and
capital gains tax relief
Prof Peter Surtees, Special Tax Consultant and Suné Millard, Associate: Deneys Reitz Inc
Farmers can get some relief from capital gains
tax by deducting certain farming development
expenditure incurred against the income they
derive through their ongoing farming operations
(Paragraph 12 of the 1st Schedule to the Income
Tax Act, 1962).
The deductible categories are expenditure on:
(a) the eradication of noxious plants;
(b) the prevention of soil erosion;
(c) dipping tanks;
(d) dams, irrigation schemes, boreholes and pumping
plants;
(e) fences;
(f) the erection of, or extensions, additions or improvements
(other than repairs) to buildings used in connection
with farming operations, other than those used for the
domestic purposes of persons who are not employees
of the farmer;
(g) the planting of trees, shrubs or perennial plants for the
production of grapes or other fruit, nuts, tea, coffee,
hops, sugar, vegetable oils or fibres, and the
establishment of any area used for the planting of such
trees, shrubs or plants;
(h) the building of roads and bridges used in connection
with farming operations;
(i) the carrying of electric power from the main transmission
lines to the farm apparatus or under an agreement
concluded with the Electricity Supply Commission, in
terms of which the farmer has undertaken to bear a
portion of the cost incurred by the said Commission in
connection with the supply of electric power consumed
by the farmer wholly or mainly for farming purposes.
The expenditure may only be allowed as a deduction
against income derived from farming operations. In deciding
whether income has been derived from the farming
operations, the closeness of the connection between the
income producing activities and the farming operations
will be investigated. Income derived from a secondary
business, such as a Bed and Breakfast for example, will
not qualify as income derived from farming operations.
23
Should the farming development expenditure exceed the
income derived from farming operations in any year, the
excess expenditure may be carried forward to the next
year of assessment and it will be deemed to be expenditure
incurred in that year.
But, what will happen to such a balance of the excess
expenditure if the farmer dies, or farming operations cease
and/or the farm is disposed of?
Before the enactment of the 2003 Revenue Laws Amendment
Bill, the farmer would have lost the benefit of deducting
the farming development expenditure. The legislature has
now provided some relief to farmers and their executors
by enacting a new paragraph 20(A) to the 8th Schedule
to the Act. The new section deals with the determination
of capital gains on the disposal of capital assets, in this
instance the farm itself.
A farmer or executor may elect that any balance of such
expenditure, or part of the balance, be allowed as a
deduction in the determination of the amount of any capital
gain on the disposal of the farm. In effect the amount is
added to the base cost of the farm.
The farmer or executor will only be entitled to make use
of this relief if it can be shown that:
• the farmer has ceased pastoral, agricultural or other
farming operations during the year of assessment; and
• he or she disposes of the property on which the farming
operations were carried out.
The inclusion of the farming development expenditure may
not create or add to a capital loss on disposal of the farm.
This means that such expenditure may not be set off against
any other capital gains accruing to the farmer in that year.
If the farmer used the farm’s market value (as opposed to
the Land Bank value) as the valuation date value (1 October
2001), only farming development expenditure incurred
after 1 October 2001 may be taken into account in
determining the amount for which an election may be
made.
OTKaner, Januarie/Februarie 2005

BOEREDAGBOEK
BOEREDAE EN SKOUE
Die volgende boeredae en skoue vind eersdaags plaas.
Om boeredae en skoue se datums hier te laat publiseer, skakel vir Johan Strydom by
(012) 362 1385/072 441 8319.
Januarie 2005
26 Januarie:
Boeredag, Kleingraan-instituut in Bethlehem. Kontak Liesel Labuschagne
by (058) 303 5757.
27 Januarie:
Boeredag, Nooitgedacht Proefplaas in Ermelo. Kontak Lorraine le Roux
by (017) 647 6307.
Maart 2005
10-11 Maart:
GOSA Simposium, Mosselbaai. Kontak Karin Greeff by tel: (011) 237 6100.
Mei 2005
17-20 Mei:
Nampo Oesdag, Bothaville. Tel: (056) 515 2145.
UIT DE OUDSTE O.T.KANER!
‘n Paar van die advertensies uit die
OTKaner van Oktober 1956! Sommige
van die handelsmerke is na byna ‘n
halwe eeu steeds in gebruik en
verwysings na prys is nog in Ponde,
Sjielings en Pennies.

‘n NUWE
GOLF IN
DIE BEMARKING
VAN LANDBOU-
CHEMIKALIEË
Tsunami Plant Protection konsentreer
op die doeltreffende bemarking en
verspreiding van landbou-chemikalieë.
Met 100 registrasies in Suid-Afrika
verskaf kundige verkoopsagente
kwaliteit produkte, asook tegniese
ondersteuning, direk aan
landbouprodusente.
Voortdurende navorsing en die ontwikkeling
van nuwe produkte is een van Tsunami se
primêre fokuspunte wat belangrik is vir die
langtermyn sukses van die maatskappy en sy
kliënte.
Tsunami Plant Protection (Pty) Ltd, Posbus 466, Heidelberg, Suid-Afrika, 1438
Tel: 011 812 9800 Faks: 011 812 9812 Epos: info@tcrop.com Webtuiste: www.tcrop.com
PLANT PROTECTION