Historische evolutie van het polderlandschap langs de linker

Liefkenshoek en De Parel wegens de strategische waarde
van een bestaand inundatieterrein bij een eventueel
hervatten der vijandelijkheden.
Verder dienden de kwestie van de cijnzen in Kallo en de
heffing van de tienden in de St.-Annapolder geregeld.
Bovendien moest men een oplossing zoeken voor het
dichten van het gat van de Parel.
Het octrooi van 4 juli 1613 55 behelsde de indijking van
een gebied genaamd ‘Hooghen Doele’ dit in tegenstelling
met het octrooi van 23 december 1567 dat slechts van de
Doel gewaagde. De nog mogelijk in te dijken gronden
besloegen een oppervlakte van 2.000 à 2.400 gemeten,
daar waar de polder vroeger uit 4.100 gemeten bestond.
Het verlies aan gronden was te zoeken in ‘de groote
blieken, diepten, geulen, gaten ende andere onbequame
plaetsen.’
Er waren verschillende redenen om tot herindijking te
besluiten.
Volgens het octrooi waren door de doorbraken in 1584
alle landen verwoest, de achterliggende dijken weg -
geslagen en tenietgegaan. Ook de Scheldedijken waren
afgespoeld. De sluizen waren vernietigd. Een groot deel
van de achterliggende landen was door de stromingen
en het ‘slaan’ van het water afgenomen.
Gevreesd werd dat bij niet indijking de rest van de landen
hetzelfde lot zou ondergaan. Men stelde voorop dat
de gaten en geulen in deze landen met inbegrip van de
St.-Annapolder spoedig diverse stromingen in de
Schelde zouden veroorzaken, zodat de hierdoor ontstane
platen de rivier voor grote schepen onbevaarbaar zou
maken, wat de ondergang van de Schelde en teloorgang
van Antwerpen zou betekenen.
Volgens het advies van de dijkgraven en ‘zeevarende
lieden’ die dagelijks met de stromingen geconfronteerd
55 M.J. Wolters, zie 14 – pag. 129 e.v.
56 M.J. Wolters, zie 14 – pag. 145 e.v.
werden en de Schelde bevaarden, zou hieraan verholpen
worden door het dichten van de gaten en de geulen en de
bedijking van de geïnundeerde landen. Hierdoor zouden
de stromingen hun oude loop hernemen en de rivier haar
voorgaande diepte behouden.
De voordelen die bij het octrooi toegekend werden
waren zeer uitgebreid, zowel onder vorm van vrijstelling
gedurende een bepaalde tijd van verlopen renten, cijnzen,
lijftochten, lijfpenningen, voorwaarden, donarieën,
reële lasten en persoonlijke verplichtingen, als wel onder
vorm van vrijstelling van accijnzen en taksen op waren
bestemd voor de herindijking of voor heropbouw van
eigen erf. Persoonlijke waarborgen in geval van oorlog
en andere vrijheden werden tevens voorzien.
––
Het octrooi van 3 augustus 1613 56 eveneens verleend
door de aartshertogen Albrecht en Isabella gaf toelating
tot bedijking van de polder van ‘St.-Anna van Calloo’
en de daar vóór liggende schor van Ketenisse aan de
Schelde.
De supplianten betogen hierin dat door dijkdoorsteken
in 1583 in de polders van St.-Anna en Saaftinge niet
alleen het grootste gedeelte van St.-Anna drijvend werd,
maar ook nog 25.000 à 30.000 gemeten land liggende
onder Beveren, Verrebroek, Kallo, Kieldrecht, Vrasene,
Kemzeke en St.-Gillis ‘metter zee gemeyn gelegen
hebben.’
Die landen waren totaal verloren, zaten vol kreken,
diepten en geulen, zodat het onmogelijk bleek deze te
bedijken en terug te winnen indien niet eerst de polder
van St.-Anna en de schor of gors van Ketenisse zouden
bedijkt zijn.
Hierin was begrepen het begroesde land gelegen
tussen de oude dijk lopend van Liefkenshoek naar
St.-Antoniushoek (westwaarts) en de ‘coppure’ van Kallo
(gat van de Parel) oostwaarts het gat buiten de dijkage
houdend.
25