Jaarstukken 2008 - Bestuurlijke informatie van de gemeente ...

Jaarstukken
2008

Voorwoord
jaarstukken 2008
1

Voorwoord jaarstukken 2008
Het jaar 2008 is een jaar met twee gezichten, met het venijn in de staart. Tot aan het laatste kwartaal
kunnen we zeggen dat 2008 een prima jaar was. Weliswaar was er in de VS een hypotheekcrisis, maar
de gevolgen daarvan voor Nederland leken mee te vallen. Binnen de gestelde kaders van de begroting
2008 konden wij ons werk doen. Om te illustreren dat we goed bezig waren hebben we ‘Belofte
maakt schuld’ opgesteld, als tussenbalans omdat we halverwege de bestuursperiode 2006-2010
waren. Het voorliggende jaarverslag en de bijbehorende jaarrekening 2008 bevestigen dit beeld. Het
grootste deel van de beoogde doelen zijn daadwerkelijk gerealiseerd, binnen de daarvoor beschikbaar
gestelde middelen.
Gedurende het laatste kwartaal 2008 kantelde het beeld. De financiële crisis werd voelbaar en sloeg
over naar de reële economie. Weliswaar had dat nog maar beperkt gevolgen voor de dingen die wij
deden, maar het wierp wel zijn schaduw vooruit. Eind 2008 zijn we dan ook gestart met het inzichtelijk
krijgen van de effecten van de financieel-economische crisis voor onze gemeente en de wijze waar
we daar antwoord op willen geven.
Het totale jaar 2008 beschouwend, kunnen we concluderen dat we er goed in geslaagd zijn onze
doelstellingen te realiseren. Als we ons realiseren dat onze bedrijfsvoering amper drie jaar geleden
een zorgenkindje genoemd kon worden, mogen we best trots zijn op de stappen die we daarin met
z’n allen gezet hebben. En dat binnen het financiële kader dat ervoor stond. Dit levert ons een
positief saldo op onze programma’s op van €2,8 miljoen.
Binnen onze grondexploitaties lopen we risico’s. Dat blijkt ook uit de jaarstukken 2008. We hebben
ambitieuze plannen en bij ambitie horen risico’s. De financieel-economische crisis maakt die risico’s
alleen maar groter. Ons streven is de risico’s inzichtelijk te maken, om er vervolgens zo goed mogelijk
op te sturen. Dat hebben we gedaan door de grondexploitaties te actualiseren en daar waar we negatieve
resultaten verwachten nu reeds voorzieningen te treffen. In totaal hebben we voor €7,2 miljoen
aan voorzieningen getroffen. Op deze manier schuiven we geen ongedekte rekeningen door naar de
toekomst. Dit past in ons behoedzaam financieel beleid. De consequentie hiervan is evenwel dat het
grondexploitatieresultaat €6,4 miljoen negatief is.
In de Trendnota begroting 2010 zijn we nog een stap verder gegaan. Hierin hebben we (o.a.) de
risico’s op de grondexploitaties als gevolg van de financieel-economische crisis geschetst en zo goed
als mogelijk gekwantificeerd. En hebben we de financiele afdekking van die risico’s aangegeven.
3

Het jaarrekeningresultaat weerspiegelt de stand van onze bedrijfsvoering. We realiseren grotendeels
onze doelen binnen de daarvoor beschikbaar gestelde budgetten. En we krijgen steeds meer zicht op
onze risico’s en dekken die af middels voorzieningen. Dat leidt weliswaar per saldo tot een negatief
jaarrekeningresultaat van €3,8 miljoen. Daarmee leggen we echter geen claim op de toekomst voor
onze plannen van vandaag.
Een behoedzaam financieel beleid. Dat is wat wij uitdragen. Daarmee hebben we de afgelopen jaren
onze bedrijfsvoering op orde gekregen. En daarmee treden we de financieel-economsiche crisis tegemoet.
In de Trendnota begroting 2010 hebben we een eerste inschatting gemaakt van de effecten van
de crisis en hebben we aangegeven hoe die effecten financieel op te vangen. Daarmee hebben we ons
in een actieve positie geplaatst. Behoedzaamheid blijft echter geboden.
Het college van burgemeester en wethouders van Doetinchem
4

Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1.* Rekeningresultaat en bestemming 7
Hoofdstuk 2. Programma’s 17
Hoofdstuk 3. Paragrafen 87
paragraaf 1 lokale heffingen 89
paragraaf 2 weerstandsvermogen 95
paragraaf 3 onderhoud kapitaalgoederen 105
paragraaf 4 financiering 117
paragraaf 5 bedrijfsvoering 123
paragraaf 6 verbonden partijen 131
paragraaf 7 grondbeleid 135
paragraaf 8 rechtmatigheid 147
Hoofdstuk 4.* Analyse van het rekeningresultaat 157
Stand van zaken kredieten 181
Hoofdstuk 5.* Balans en toelichting op de balans 187
Overzicht reserves en voorzieningen 215
Voorstellen m.b.t. reserves en voorzieningen 225
Hoofdstuk 6.* Verantwoording in het kader van Single 227
information single audit
Hoofdstuk 7.* Besluit 237
* Deze hoofdstukken maken onderdeel uit van de jaarrekening en vallen onder de controle door
de accountant
5

Hoofdstuk 1
7

Hoofdstuk 1. Rekeningresultaat
1. Het resultaat
Het financiële resultaat 2008 is het resultaat ten opzichte van (de bijstellingen op) de begroting 2008.
Het resultaat na bestemming bedraagt per saldo € 3.764.000 nadelig en is als volgt opgebouwd:
Rekeningresultaat 2008 bedragen in €
Resultaat voor bestemming 2.549.000
Saldo van mutaties in reserves -6.313.000
Resultaat na bestemming -3.764.000
Resultaat op grondexploitatie -6.401.000
Inzet en inhuur van personeel 408.000
Rente en investeringslasten 180.000
Investeringen gedekt uit reserves 0
Neutrale posten 0
In 2009 opnieuw beschikbaar te stellen budgetten 939.000
Algemene uitkering gemeentefonds 373.000
Voorziening dubieuze debiteuren -175.000
Bestuursorganen (Appa) 171.000
Werkvoorzieningschap 190.000
Afwikkelingsverschillen voorgaande jaren 169.000
Overhead 80.000
Overige voor- en nadelen 447.000
Resultaat bedrijfsvoering op programma's exclusief grondexploitatie 2.782.000
Vrijval reserves/voorzieningen (BBV) -145.000
Totaal resultaat na bestemming -3.764.000
Hierboven is het rekeningresultaat op hoofdlijnen geanalyseerd; in hoofdstuk 4 is een uitvoerige
analyse van het resultaat opgenomen.
9

2. Resultaatbestemming
Het totale saldo van de jaarrekening na bestemming bedraagt € 3.764.000 nadelig.
Wij stellen u voor dit resultaat als volgt te dekken:
Bestemming rekeningresultaat 2008 bedragen in €
Resultaat op programma's exclusief grondexploitatie toevoegen aan algemene
reserve
2.782.000
Resultaat vrijval reserves/voorzieningen BBV onttrekken aan algemene reserve -145.000
Resultaat op grondexploitatie onttrekken aan algemene reserve grondexploitaties -6.401.000
Totaal
resultaat
ten
laste
van
reserves
3. Algemene reserve
Met deze jaarstukken doen wij u een aantal voorstellen die betrekking hebben op de algemene reserve.
Voor de algemene reserve betekenen deze voorstellen, voortvloeiend uit de jaarstukken 2008
het volgende:
Gevolgen jaarstukken 2008 voor algemene reserve bedragen in €
Toelichting
a. Dit is het saldo van de jaarrekening 2008 op alle programma’s exclusief de grondexploitatie
b. Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) moeten negatieve voorzieningen ten
laste van het resultaat worden aangevuld.
Bij de jaarrekening 2006 is besloten om de reserve stadsvernieuwing op te heffen en toe te voegen
aan de algemene reserve omdat de bestemming van deze reserve onduidelijk was.
Bij afwikkeling van GSO/ISV1 bleek deze reserve onder meer gevoed was met GSO/ISV1 gelden met
als gevolg dat de voorziening GSO1/ISV1 negatief werd. Deze moet nu dus weer uit de algemene
reserve worden aangevuld met € 232.000.
Op grond van het BBV mogen eveneens geen negatieve reserves voorkomen. De reserve
kunstwerken is bedoeld voor dekking van kosten van aankoop/bouw van kunstwerken. De reserve
wordt gevoed uit overschotten uit de jaarlijks beschikbare budgetten en met € 0,45 per verkochte
m2 grond uit grondexploitaties met een positief resultaat. Daarnaast wordt deze reserve eenmalig
gevoed uit een deel van de verwachte verkoopopbrengst van het pand Korte Kapoeniestraat
24. Deze verkoopopbrengst zal naar verwachting in 2009 worden gerealiseerd. Doordat in 2008
middelen uit deze reserve zijn onttrokken ter dekking van investeringen loopt deze reserve per
ultimo 2008 tijdelijk negatief tot een bedrag van € 40.000, welke in 2008 ten laste van het resultaat
moet worden gebracht. In 2009 kan de algemene reserve weer met dit bedrag worden aangevuld.
De rijksbijdrage experimenten WMO (Campower) is volledig verantwoord richting het rijk. Omdat
hier verder geen bestedingsverplichting meer op rust valt € 127.000 vrij ten gunste van het resultaat.
10
-3.
764.
000
a. toevoeging rekeningsaldo 2008 2.782.000
b. onttrekking ten behoeve van reserves/voorzieningen BBV -145.000
c. onttrekking ten behoeve van reserve WWB -500.000
d. onttrekking ten behoeve van reserve grondexploitatie -4.284.000
e. in 2009 opnieuw beschikbaar te stellen budgetten -939.000
Totaal te onttrekken aan algemene reserve -3.086.000

c. De omvang van de reserve Wet werk en bijstand (WWB) bedraagt na de samenstelling van de
jaarrekening 2008 ruim € 1,6 miljoen. Dit is hoger dan het momenteel gemaximeerde bedrag
van € 1,1 miljoen.
Bij de 2e financiële monitor is al een voordelig resultaat van € 0,5 miljoen gerapporteerd. Deze
is toen meegenomen in het resultaat van deze monitor en daarmee toegevoegd aan de algemene
reserve in plaats van de reserve WWB. Feitelijk zou de reserve WWB eind 2008 dus € 2,1 miljoen
zijn geweest.
De afgelopen jaren is een succesvol uitstroombeleid gevoerd en zijn ten aanzien van het inkomensdeel
WWB incidenteel aanzienlijke bedragen aan de algemene reserve toegevoegd (over
2006 afgerond € 0,6 miljoen en over het boekjaar 2007 circa € 1,3 miljoen). Vanaf het jaar 2009
is een structureel voordeel ingeboekt van € 1,1 miljoen op het inkomensdeel WWB.
Door de financiële crisis en de daarmee samenhangende risico’s voor de instroom in de bijstand,
mede gelet op het BBZ (zelfstandigen), zijn wij van mening dat de maximale omvang van de
reserve WWB moet worden opgehoogd naar € 2,1 miljoen. Derhalve stellen wij voor om € 0,5
miljoen ten laste van de algemene reserve toe te voegen aan de reserve WWB en te maximale
omvang van de reserve WWB te bepalen op € 2,1 miljoen.
d. Voor het jaar 2008 voldoet het saldo van de reserve grondexploitaties niet aan de aangegeven
bandbreedte zoals vastgesteld bij de invoering van het Cascademodel in 2006.
De benedengrens is vastgesteld op 10% van de verzamelde beginboekwaarde van alle grondexploitaties.
Dit is becijferd op € 4.971.000. Rekening houdend met de onttrekking van het
negatieve resultaat 2008 op de grondexploitaties van € 6.401.000 bedraagt deze reserve ultimo
2008 € 687.000. Ook gelet op het amendement zoals aangenomen tijdens de raadsvergadering
van 12 februari 2009 wordt voorgesteld de reserve grondexploitaties met € 4.284.000 aan te
vullen tot eerdergenoemde ondergrens van € 4.971.000. Dit bedrag wordt ten laste gebracht
van de algemene reserve.
e. In de jaarrekening 2008 zijn budgetten vrijgevallen welke niet ingezet zijn omdat de bijbehorende
activiteiten niet uitgevoerd zijn of konden worden. In hoofdstuk 4 is beschreven om welke
budgetten en activiteiten het gaat en worden voorstellen gedaan om deze middelen in 2009 op
nieuw beschikbaar te stellen zodat in dat jaar de activiteiten wel uitgevoerd kunnen worden. In
totaal gaat het om een bedrag van € 939.000.
Stand van de algemene reserve
De algemene reserve bedraagt voor bestemming van het saldo van de jaarrekening 2008 per
31 december 2008 € 14.471.000. Rekening houdend met de bestemming van dit resultaat ziet de
stand van de algemene reserve na vaststelling jaarrekening 2008 er als volgt uit:
Stand algemene reserve bedrijfsvoering 31-12-2008 14.471.000
Te onttrekken n.a.v. jaarrekening 2008 -3.086.000
Stand na vaststelling jaarrekening 2008 € 11.385.000
In de jaarrekening 2007 was de reserve bovenwijkse voorzieningen verantwoord onder de algemene
reserve aangezien deze negatief was. In overleg met de accountant is in 2008 gekozen voor een
systematiek van activeren van investeringen die eerder volledig ten laste van de reserve gebracht
waren. Hierop hebben wij de beginbalans aangepast. Hierdoor vertoont de reserve bovenwijkse
voorzieningen weer een positief saldo.
11

Verderop in dit hoofdstuk is de meerjarenprognose van de algemene reserve bedrijfsvoering
opgenomen. Voor een meerjarenprognose van de algemene reserve van de grondexploitaties
verwijzen wij naar de paragraaf grondbeleid.
Voorstel tot resultaatbestemming
Met betrekking tot hiervoor genoemd resultaat van de jaarrekening 2008 stellen wij u het volgende
voor:
1. het saldo van -€ 6.401.000 op de grondexploitaties te onttrekken aan de reserve
grondexploitaties;
2. het overige saldo van € 2.782.000 toe te voegen aan de algemene reserve;
3. een bedrag van € 145.000 aan de algemene reserve te onttrekken ten behoeve van de
voorzieningen op grond van de BBV;
4. ten laste van de algemene reserve een bedrag van € 500.000 toe te voegen aan de reserve
WWB;
5. op grond van het cascademodel € 4.284.000 over te boeken van de algemene reserve naar de
reserve grondexploitaties;
6. een bedrag van € 939.000 ten laste van de algemene reserve te bestemmen conform de in
hoofdstuk 4, paragraaf 5 opgenomen voorstellen;
7. de overige voorstellen over reserves en voorzieningen zoals opgenomen in hoofdstuk 5 met een
saldo van € 0 over te nemen.
12

Meerjarenprognose algemene reserve bedrijfsvoering 2008-2012
Prognose algemene reserve 2008 2009 2010 2011 2012
(bedragen x € 1.000)
1. Stand per 1 januari 7.245 11.385 9.628 9.644 9.919
Rente 145 228 193 193 198
2. Programmabegroting 2006:
Coach+: verkoop peuterspeelzalen (naar 2009) 540
3. Programmabegroting 2007:
Niet benutte stelpost nieuw beleid 2007 222 305 348
4. Programmabegroting 2008:
Takendisc.: wachtgeld Muziekschool (naar 2009) -60
Opheffen bestemmingsreserves, voorzieningen 1.791
Jaarplannen 2008 en formatieknelpunten -415
5. Eerste financiële monitor 2008 1.442
6. Saldi meerjaren perspectief 2008-2012 2.443 -1.053 -688 21 411
7. Tweede financiële monitor 2008 1.891
Gruitpoort eenmalige bijdrage -210
September circulaire 2008 643 164 61
8. Mutaties 2008:
Herschikking reserves 21
Meerjarenperspectief begroting 2008 6
Garantstelling Slingeland -110
9. Begroting 2009:
Nieuwbouw basisschool de Haven (besl. febr. 2009) -2.400
Stand per 31 december 14.471 9.588 9.644 9.919 10.528
Jaarrekening 2008:
toevoeging rekeningsaldo 2008 2.782
onttrekking vrijval voorzieningen BBV -145
onttrekking ten behoeve van reserve WWB -500
onttrekking ten behoeve van reserve grex (Cascade) -4.284
in 2009 opnieuw beschikbaar te stellen budgetten -939
Toevoeging van reserve aank. kunstwerken 40
Saldo 1/1 van het volgende jaar 11.385 9.628
Omdat deze prognose toekomstgerichte informatie betreft, heeft de verklaring van de accountant bij
deze jaarrekening geen betrekking op deze prognose.
13

4. Overzicht van baten en lasten
Op de volgende pagina staat een totaaloverzicht van baten en lasten zoals deze zijn opgenomen
in de jaarrekening 2008. Hierin staat een recapitulatie van de baten, de lasten en het saldo per
programma. Na dit overzicht zijn de genoemde bedragen per programma uitgewerkt in producten.
In het overzicht is programma 10 gesplitst in algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en mutaties in
reserves en voorzieningen. Verder laat het overzicht het rekeningresultaat voor en na bestemming,
zoals gepresenteerd aan het begin van dit hoofdstuk, zien. Overigens geldt voor dit overzicht dat de
presentatie en de indeling c.q. opzet worden vereist volgens het Besluit begroting en verantwoording
(BBV).
14

saldo positief is voordeel / saldo negatief is nadeel
15

Hoofdstuk 2
17

Hoofdstuk 2. Programma’s
In dit hoofdstuk geven we de resultaten weer op de programma’s zoals deze opgenomen stonden in
de programmabegroting. Net als in die begroting doen we ook nu in de vorm van antwoorden op
een aantal vragen verslag over het jaar 2008. Aan de orde komt de vraag Wat is onze visie? waarin
we onze visie op het programma weergeven, gelijk aan de begroting 2008. Daarna komt de beantwoording
van de vragen Wat hebben we bereikt, wat hebben we daarvoor gedaan en wat heeft dat
gekost? als reactie op de vragen Wanneer zijn we tevreden, wat gaan we daarvoor doen en wat zijn
de financiële kaders?
Verder is het bestuurlijk dashboard opgenomen in de programma’s. Middels een kleur wordt de stand
van zaken van de onderwerpen per ultimo 2008 weergegeven. De kleuren hebben de volgende betekenis:
Resultaat Resultaat is gehaald of resultaat zal gehaald worden na bijstelling
Resultaat moet mogelijk bijgesteld worden
Resultaat is niet gehaald
Planning Planning is gehaald, eventueel na bijstelling
Planning staat onder druk
Planning is niet gehaald
Middelen Middelen waren/zijn toereikend
Middelen moeten mogelijk bijgesteld worden
Middelen waren/zijn niet toereikend
19

Programma 1
21

Programma 1: Centrum van wonen
Wat is onze visie?
Wij willen een attractief en wervend woonmilieu creëren en de woningvoorraad uitbreiden om te
voorzien in de lokale en regionale woningbehoefte ter versterking van onze centrumpositie in de
Achterhoek. Doetinchem zal in de periode tot 2012 ongeveer 1150 woningen aan de woningvoorraad
toevoegen. Het te realiseren programma woningbouw krijgt een accent binnen het project de
Schil, waarin ruimte is voor ruim 1600 woningen. In toenemende mate willen wij zelf de piketpaaltjes
slaan voor de stadsontwikkeling en ontwikkeling van de woningvoorraad en daarbij de uitvoering
van de plannen royaal bij de marktpartijen te leggen om o.a. de bouwsnelheid te bevorderen. Projecten
met particulier opdrachtgeverschap, ook in de dorpen, worden door ons gestimuleerd. Het is
volstrekt duidelijk dat onze ambitie om Doetinchem een centrum van wonen te laten zijn, meer en
bredere inspanningen vergt dan het bouwen van woningen alleen, omdat deze samenhangt met de
attractiviteit van het woonmilieu waar het “groen” en het “grijs” deel van uit maken.
T.a.v. de ontwikkeling van de omgevingskwaliteit en economische functies en voorzieningen in het
project de Schil wordt verwezen naar programma 5 “Bruisend centrum” en voor de ontwikkeling van
de kwaliteit van de dorpskernen Gaanderen en Wehl naar programma 7 “identiteit van dorpen en
wijken”.
Wat hebben we bereikt?
In 2008 zijn op het gebied van projectontwikkeling veel zaken gerealiseerd. In project Ruimzicht is de
aanleg van het park voltooid en zijn de voorbereidingen voor bouwrijpmaken opgestart. In mei 2009
zal de projectontwikkelaar starten met de bouw van de villa’s. In het Lookwartier is de aanbesteding
van de parkeergarage, de eerste woningen en de schouwburg succesvol verlopen. Vanaf zomer 2008
zijn daar de bouwwerkzaamheden in volle gang. De kavelverkoop langs de Keppelseweg in project
Heelweg is voorspoedig verlopen. Datzelfde geldt voor project Veemarkt. In november 2008 is hier
de verkoop van de vrije kavels van start gegaan. Van de 41 vrije kavels zijn er 27 in optie genomen.
Dit is een buitengewone score, als we in aanmerking nemen dat de kredietcrisis zich op dat moment
in volle omvang manifesteerde. Zelfs de landelijke televisie schonk aandacht aan de succesvolle
uitgifte. Het volgende project waar het particulier opdrachtgeverschap hoog in het vaandel staat, is
Vijverberg Zuid. In dit gebied zijn de RO-procedures succesvol doorlopen en is er een start gemaakt
met het bouwrijpmaken. In maart 2009 start ook hier de verkoop van de vrije kavels. Kort na de zomervakantie
beginnen woningstichting Dinxperlo en de marktpartijen met de bouw van hun voorzieningen
en woningen. De architecten hebben hun voorlopige ontwerpen (VO’s) al gereed.
In Hamburgerbroek is de aanbesteding van cultuurcluster ’t Brewinc tot een succes gebracht. Zie
daarover programma 5. In Hamburgerbroek heeft vooral de sloop van Intermeco zich voltrokken en
zijn er –mede dankzij financiële steun van de Europese Unie- verschillende infrastructurele werken
uitgevoerd (w.o. herprofilering Stationsstraat en de aanleg van de Sturko-parkeerplaats). In Hamburgerbroek
Zuid, onze kantorenlocatie, heeft de bouw van de belastingdienst door een geschil over
de aanbestedingsprocedure van VROM vertraging opgelopen, maar inmiddels –februari 2009- wordt
begonnen met de bouw. In dit gebied is het bouwrijpmaken (eveneens met financiële steun van de
Europese Unie) nagenoeg voltooid.
Voor Sportpark Zuid is een quickscan opgesteld, waarin alle initiatieven in dit gebied zorgvuldig in
kaart zijn gebracht en geanalyseerd. Op basis van deze quickscan kan nu een integraal stedenbouwkundig
plan worden uitgewerkt. In Wehl-Zuid is het stedenbouwkundig programma van eisen klaar
Mede dankzij de inbreng van de Wehlse bevolking ligt er nu een fraai ontwerp dat verder kan worden
uitgewerkt tot een definitief stedenbouwkundig plan en een bestemmingsplan. In project Wijnbergen,
al meer dan 10 jaar een zeer moeizaam lopend project, is in 2008 een doorbraak bereikt. Met de
verschillende marktpartijen is er overeenstemming over de belangrijkste inhoudelijke en financiële
kaders. Deze zullen in 2009 worden omgezet naar formele contracten. In Wijnbergen Het Oosten
23

kan najaar 2009 worden begonnen met de bouw van de eerste woningen.
Al met al was 2008 een succesvol jaar. Toch is er geen reden tot jubel. Immers, in het laatste kwartaal
van 2008 hebben zich grote onzekerheden gemanifesteerd op het gebied van projectontwikkeling.
Door de kredietcrisis is de vastgoedmarkt voor een belangrijk deel ingestort. De duur van deze
crisis laat zich op dit moment moeilijk schatten. Meest zichtbaar is deze crisis in de Van Nispenstraat.
Vanwege tegenvallende verkopen van woningen, achterblijvende huurcontracten en het afhaken van
financiers heeft de projectontwikkelaar de reeds in gang gezette bouw stilgelegd. Een gapend gat in
het midden van het centrum is het gevolg. De gemeente blijft streven naar een oplossing, maar wel
een met oog voor de soliditeit van de eigen gemeentefinanciën.
Om het gemeentelijk beleid te bepalen in relatie tot de crisis is er eind 2008 een interne ambtelijke
werkgroep –‘taskforce’- opgericht. In een eerste analyse is een onderscheid aangebracht tussen projecten
met een hogere, een gemiddelde en een lage prioriteit. Dit houdt overigens niet in dat projecten
met een lage prioriteit automatisch komen stil te liggen. Daar waar er contractuele verplichtingen
zijn aangegaan, zullen die onverkort worden nageleefd. Sommige projecten of delen van projecten
-Heelweg Middengebied, Wonen op ’t Randje, Holterhoek, Veentjes transformatiegebied- zullen echter
zeker vertraging ondervinden. Dit zijn over het algemeen projecten met een tot nu toe geringe
dynamiek, bijvoorbeeld door stagnerende verwervingen. In het huidig tijdsgewricht komen deze des
te moeizamer tot ontwikkeling. Samen met onze belangrijkste partners –de voornaamste projectontwikkelaars
en Sité-woondiensten- wordt echter aan een strategie gewerkt om zo goed mogelijk door
deze crisis te komen.
In 2008 zijn we begonnen met het opstellen van en nieuwe welstandsnota. De nota’s van Wehl en
Doetinchem (incl. Gaanderen) worden daarin samengevoegd tot één nieuwe nota. Het moet leiden
tot een eenduidiger en eenvoudiger te gebruiken beleidsnota, zonder dat de ruimtelijke kwaliteit
achteruitgaat.
In 2008 is hard gewerkt aan de actualisatie van bestemmingsplannen. De actualisatie verloopt volgens
planning. In 2010 zijn alle bestemmingsplannen in Doetinchem actueel. Voor het VAB-beleid (vrijkomende
agrarische bebouwing) is de parapluherziening bestemmingsplan buitengebied in 2008 gestart.
Deze herziening kan naar verwachting in de zomer van 2009 door de raad worden vastgesteld. We
zijn in 2008 in het kader van het volkshuisvestingsbeleid een woningmarktbehoefteonderzoek gestart.
De eerste resultaten zijn begin 2009 beschikbaar gekomen. We hebben hierdoor een goed inzicht,
zowel kwalitatief als kwantitatief, in de vraag naar woningen.
Vanwege een verschil in gehanteerde definities is er de afgelopen jaren onduidelijkheid ontstaan over
het aantal gerealiseerde woningen per jaar. Omdat CBS-gegevens in de loop van het jaar soms nog
worden aangepast is het voor het jaaroverzicht beter om uit te gaan van de WOZ-gegevens.
2006 2007 2008 2009
Inwonertal 1 januari 56755 56238 56244 56138
Aantal gerealiseerde nieuwbouwwoningen 262 186 176
24

Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Attractief en wervend woonmilieu
Sportpark Zuid Quickscan
Veentjes(GSO) Parkeervoorziening
Park Ruimzicht Inrichting park
Plein Veemarkt Oplevering plein
Actuele bestemmingsplannen voortgangsrapportage
Volkshuisvestingsbeleid nota
particulieropdrachtgeverschap
Vhv fonds impuls openbare ruimte
Welstandsnota
Woningvoorraad
Voortgang woningbouw
Nieuwe welstandsnota
Hamburgerbroek-Noord Stedenbouwkundig plan (GSO)
Hamburgerbroek-Zuid Verkoop kavels
Lookwartier Start bouw parkeergarage
Veentjes (GSO) Stedenbouwkundig programma van eisen
Veemarkt Bouwrijpmaken en kaveluitgifte
Heelweg Overeenkomst met marktpartijen
Verkoop kavels
Ruimzicht Start bouw appartementen
Wonen op ‘t randje haalbaarheidsonderzoek
Holterhoek Stedenbouwkundig programma van eisen
Wijnbergen Oost/Overeenkomst met marktpartijen
Mid-west/Overeenkomst met marktpartijen
Vijverberg-zuid Bouwrijpmaken
Wehl-zuid Stedenbouwkundig programma van eisen
Pelgrimterrein Uitvoering
Mosterdweg Gaanderen bouwclaimovereenkomst
Mholf/Jaartsveld Start bouw
Richtersbos Noord vermarkting
25

Wat heeft dat gekost?
raming voor wijziging raming totaal 2008 realisatie 2008 saldo (lasten-
2008
Baten)raming
totaal -
baten lasten baten lasten baten lasten (Lasten-
Baten)realisati
e
26

Programma 2
27

Programma 2: Economische motor
Wat is onze visie?
Om de economie van Doetinchem blijvend gezond te maken moet de gemeente op meerdere manieren
aantrekkelijk zijn. De parallelle ontwikkeling van een hoogwaardig woon-, leef-, werk- en leerklimaat
is daarbij noodzakelijk. Om talent zich te kunnen laten ontwikkelen en aan Doetinchem te
binden moeten er naast passende woon- en leefruimte (zie programma 1), voldoende ontwikkelmogelijkheden
voor mens en bedrijf zijn. Daarnaast zal Doetinchem als centrumgemeente een bruisend
centrum moeten zijn waar wat te beleven is (zie programma 5).
We maken onze visie concreet door:
- uitbreiding en kwaliteitsverhoging van bedrijventerreinen;
- de binnenstad te versterken;
- de arbeidsmarkt te versterken.
Wat hebben we bereikt?
Uitbreiding en kwaliteitsverhoging van bedrijventerreinen
In het Regionaal Bedrijven Terrein (RBT) lopen de verwervingen op schema. In 2008 is 40% van de
grond verworven. Ook zijn de financiële en stedenbouwkundige contouren van dit plan uitgekristalliseerd
in het concept stedenbouwkundig plan van eisen en de concept grondexploitatie. Voorts
zijn er in 2008 goede samenwerkingsafspraken gemaakt met de buurgemeenten Bronckhorst, Oude
IJsselstreek en Montferland. Daarbij zal sprake zijn van een gezamenlijke deelname in het RBT en
het EBT (bedrijventerrein in Montferland voornamelijk t.b.v. logistiek). Ook wordt er in de acquisitie
samen opgetrokken. Deze Achterhoekse samenwerking loopt vooruit op het landelijk beleid, waarin
een hechtere intergemeentelijke afstemming met betrekking tot de ontwikkeling van bedrijventerreinen
gestimuleerd zal worden. De provincie heeft zich verbonden aan deze samenwerking, zowel
procesmatig als financieel. Dichtbij het RBT komt een natuur- en recreatiegebied. In 2008 is een start
gemaakt met dit GIOS-project.
In 2008 zijn de voorbereidingen getroffen om parkmanagement voor Verheulsweide en voor het
bedrijventerrein De Huet in het eerste kwartaal van 2009 te kunnen invoeren. Verder zal de ontwikkeling
van het RBT & EBT worden gekoppeld aan de herstructurering, revitalisering en transformatieopgaven
van de bestaande bedrijventerreinen. Voor de gemeente Doetinchem is de revitalisering
van Verheulsweide in 2008 actueel geworden, voor de periode daarna staat Akkermansweide op de
planning.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Uitbreiding en kwaliteitsversterking bedrijventerreinen
Regionaal bedrijventerrein Stedenbouwkundig plan/grondexploitatie
acquisitie
Verheulsweide Plan voor revitalisering
Parkmanagement voortgangsrapportage
29

Wat hebben we bereikt?
Versterken binnenstad
Centrummanagement en reclameheffing
Om de binnenstad als regionaal winkel- en belevingscentrum te versterken is er behoefte aan meer
samenhang en regie op het aanbod en de promotie. In 2008 is hiervoor centrummanagement ingevoerd
met de aanstelling van een centrummanager. Daarnaast is in 2008 het Ondernemersfonds Doetinchem
(OFD) opgericht. Verder heeft in 2008 de besluitvorming over de invoering van de reclameheffing
plaatsgevonden. Dit heeft ertoe geleid dat reclameheffing voor het centrum per 1 januari 2009
ingevoerd zal worden.
Schilprojecten Centrum
Hierover wordt gerapporteerd in programma 1, Centrum van Wonen.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld
Versterken binnenstad
Resultaat Resultaat Planning Middelen
“Schil” ec. functie centrum Start act. Bestemmingsplan Binnenstad
Start bouw Burg. V. Nispenstraat
Start RO-procedure TCC
reclameheffing Opbouw gegevensbestand
centrummanagement Instellen ondernemersfonds (afh. recl.heffing)
Aanstellen centrummanager
Versterken arbeidsmarkt
In 2008 is het project regionale arbeidsmarkt gestart. Hierdoor wordt regionaal het versterken van
de arbeidsmarkt aangepakt.
Wat hebben we bereikt?
WWB-uitkeringen
2008 heeft een grillig verloop laten zien in de ontwikkeling van het aantal personen dat een beroep
moet doen op een bijstandsuitkering. Na een succesvol 2007 is de uitstroom uit de bijstand (de
uitstroom is groter dan de instroom) in het eerste kwartaal gestagneerd. Dat past in het landelijk
beeld, dat gemiddeld in Nederland een afname van het aantal uitkeringsgerechtigden van minder dan
1% liet zien. Vanaf het tweede kwartaal is, met een extra inspanning, de uitstroom weer op gang
gekomen om daarna in het vierde kwartaal weer tot een halt te komen. De reden hiervan is gelegen
in de ontwikkeling in de Nederlands economie en de gevolgen daarvan voor werkzoekenden aan de
‘onderkant’ van de arbeidsmarkt. Verwacht wordt, dat het effect daarvan ook op de middenlange termijn
negatief zal doorwerken. Uiteindelijk zijn we er in geslaagd om het aantal bijstandsgerechtigden
tussen de 21 en 65 jaar terug te brengen van 717 naar 650. Een afname van 9.3%.
De doelstelling in de begroting 2008 was een reductie tot 680 personen. De doelstelling is dan ook
ruimschoots behaald. Opgemerkt moet worden, dat het aantal nieuwe inwoners die als gevolg van
het generaal pardon een bijstandsuitkering moeten aanvragen, erg is meegevallen.
Dat gegeven flatteert het bereikte resultaat enigszins.
30

Re-integratiebeleid
In het voorjaar van 2008 is de evaluatie van het re-integratiebeleid behandeld door de gemeenteraad.
Op basis van die evaluatie is nieuw beleid geformuleerd, dat in het najaar van 2008 door de gemeenteraad
is vastgesteld in de nota ‘Werken werkt’.
Startende ondernemers
In 2008 is meer ingezet op de mogelijkheden die de bijstandswet (Besluit bijstandsverlening aan zelfstandigen,
Bbz) biedt voor startende ondernemers of ondernemers in financiële moeilijkheden.
Die geïntensiveerde inzet heeft tot resultaat gehad dat in 2008 18 ondernemers zijn gestart, 33
ondernemers een doorstart hebben gemaakt en uiteindelijk vier ondernemers zijn gestopt met ondersteuning
vanuit de Bbz. Aan twee oudere zelfstandigen is een bedrijfskrediet verleend. Bijkomend
effect hiervan is geweest, dat in 2008 zes personen met uitkering een baan hebben gevonden bij deze
ondernemers. Eind 2008 is al een effect merkbaar geworden van de beperking van kredietverlening
aan, over het algemeen, kleine ondernemingen. Er wordt eerder een beroep gedaan op de gemeente
voor (aanvullend) krediet.
Participatietrajecten
In 2008 zijn 144 actieve trajecten gericht op participatie (basisvaardigheden en activering) gerealiseerd.
De doelstelling was 50 trajecten, zodat het resultaat ruimschoots de doelstelling overtreft.
WSW
In 2008 is gestart met de herziene Wet Sociale Werkvoorziening WSW). In de kadernota is als uitgangspunt
benoemd, dat de uitvoering van de herziene WSW budgettair neutraal moet zijn. In 2008
zijn we daarin geslaagd. Er is wel een extra prestatie geleverd met betrekking tot het realiseren van
het aantal begeleid werk plaatsen. Hiervoor zijn de zogenoemde ‘Irrgang-gelden’ ingezet.
Regionaal arbeidsmarktbeleid
In 2008 zijn gezamenlijk met de regiogemeenten in het programmateam Duurzame economie bij de
regio, de uitgangspunten geformuleerd voor het regionaal arbeidsmarktbeleid. Doetinchem is trekkende
gemeente voor dit beleid. In 2009 worden de uitgangspunten verder uitgewerkt. Er zijn binnen
dit project vier speerpunten benoemd:
1. Deelproject Diagnose-instrument + loonwaardebepaling
2. Deelproject Werkgevers Service Punt
3. Career Center Achterhoek
4. Hbo inventarisatieonderzoek
31

Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Versterken arbeidsmarkt
Project StartSmart 15 startende ondernemers
Regio- arbeidsmarktbeleid Kadernota
Methodiek werkgeversbenadering
Diagnose-instrument arbeidspotentieel
Behoefte bepaling HBO-ond. Onderzoek career center Achterhoek
Re-integratiebeleid Re-integratieladder
evaluatieverslag
WWB-uitkering >= 120 vanuit uitkering naar werk
. >= 50 vanuit uitkering maatschappelijk persp.
Saldo reserve I-deel
Wat heeft dat gekost?
32

Programma 3
33

Programma 3: Samenhang versterken
Wat is onze visie?
Ons kerndoel is om ‘modern naoberschap’ te stimuleren. Wij willen als Doetinchem één grote
gemeenschap zijn, waarbij wij oog hebben voor elkaar en we elkaar helpen als dat noodzakelijk is.
Daarbij doen wij enerzijds een sterk beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de burger, maar
we houden er ook rekening mee dat de één daar beter toe in staat is dan de ander. De gemeentelijke
ondersteuning voor iedereen in gelijke mate maakt plaats voor gerichte ondersteuning van kwetsbare
groepen.
Wij spelen in op de verschillen in capaciteit en (financiële) draagkracht. Groepen, die zelf kunnen
deelnemen aan de maatschappij, nemen hiervoor ook meer verantwoordelijkheid: de sterkste schouders
dragen de zwaarste lasten.
De jeugd krijgt in dit en breder verband bijzondere aandacht in programma 4 ‘Talent benutten’.
Programma 3 kent een sterke samenhang met programma 7 ‘Identiteit van wijken en dorpen’. In
programma 7 staat ook de sociale cohesie centraal. Daar ligt het accent bij de voorzieningen die die
sociale cohesie ondersteunen en versterken. In programma 3 gaat het direct om de burgers zelf.
Wat hebben we bereikt?
Ook in 2008 hebben we gewerkt aan het versterken van de sociale voorzieningenstructuur in de
gemeente (o.a. zorg, welzijn). Hiervoor hebben we een beroep gedaan op de onderlinge solidariteit
tussen mensen, zeker in die gevallen waarbij de grenzen van het eigen kunnen zijn bereikt. Ons beleid
was er op gericht burgers elkaar te laten helpen, zeker wanneer dit fysiek of sociaal nodig is geweest.
Ondersteuning hierbij werd onder andere geboden vanuit het de Wmo-winkel, steunpunt mantelzorg,
de vrijwilligerscentrale, bureau hulp voor ouderen en het sociaal raadsliedenwerk.
Het gemeentelijke sociaal beleid is ook in 2008 afgestemd via het Sociaal Actieprogramma. Dit gebeurt
vanaf 2006 doorlopend gedurende de gehele raads- en collegeperiode tot en met 2010.
Wijkvisies
In de wijk Overstegen is voor de zogenaamde Plattedakenbuurt een buurtagenda gemaakt. Dit heeft
vier acties/projecten opgeleverd. 1. Het opknappen van speelterreintjes. 2. Veilige looproutes naar
het winkelcentrum. 3. Inrichten van een natuurspeelplek en 4. Project voor sociale ontmoeting en
-contacten. Voor deze acties/projecten is gestart met de uitvoering.
In de eerste ronde voor het opzetten van een buurtagenda bleken de problemen die veel bewoners
van de Muziekbuurt in het dagelijkse leven ervaren, zodanig te zijn dat deze een belemmering zijn
voor actieve participatie. Gekozen is voor een tweede ronde met een veel individuelere aanpak,
gericht op de persoonlijke situatie van de bewoners. Op zich lijkt dat een bijzonder effectieve aanpak
omdat 2/3 deel van de bezochte huishoudens inderdaad geholpen is met deze aanpak. Voor collectieve
participatie van de verbetering van de leefomgeving is hiermee wel een basis gelegd, maar de
resultaten zijn toch minder dan in meer stabiele buurten.
Wijkwerk. Regeling beheer wijkcentra
Het opplussen van het beheer in wijkcentra is in 2008 en 2009 nog niet financieel vertaald door andere
bestuurlijke keuzes, waardoor het een aandachtspunt blijft.
Sociale raad: evaluatie bestaande sociale overlegstructuren
De tijdelijke sociale raad (TSR) heeft in 2008 een eigen evaluatie gehouden. Geconstateerd is dat
de interne werkwijze van de TSR als positief wordt ervaren en dat voortzetting van de sociale raad
gewenst. Aandachtspunt is het ‘gezicht naar buiten’ en meer op de voorgrond treden zodat de clientenbelangen
meer zichtbaar worden binnen en buiten de gemeentelijke organisatie. Ook de ouderenraad
heeft een evaluatie gehouden in 2008. Beide evaluaties zijn met de geplande evaluatie van de
cliëntenraad begin 2009 input voor de gemeentelijke evaluatie van de adviesorganen van de gemeente
35

in het kader van de Wmo. De resultaten van de evaluaties worden betrokken bij de beoordeling van
het nut van het separaat voortbestaan van de ouderenraad en de cliëntenraad. De gemeentelijke
evaluatie zal in 2009 gehouden worden. Daarna zal de (tijdelijke) sociale raad een permanente status
moeten krijgen.
Wmo-winkel
Met het beschikbaar stellen van eenmalige aanvullende middelen kon de formatie van de Wmo-winkel
in 2008 op peil worden gebracht. Na het besluit van de gemeenteraad in november 2008 kan de
formatie ook structureel op sterkte blijven. De ingezette ontwikkeling van het klantmanagement in
de Wmo-winkel is hiermee gewaarborgd. Het klantevredenheidsonderzoek over 2007 is voor de
vereiste datum van 1 juli 2008 uitgevoerd en de resultaten daarvan waren erg goed. De pilot stroomlijning
indicatiestelling is in maart 2008 de tweede fase ingegaan; ook in deze fase doet de gemeente
Doetinchem mee. Na een moeizame start is de pilot aan het eind van 2008 goed op gang gekomen.
In 2008 heeft een Europese aanbesteding van de individuele zorgvoorzieningen (hulpmiddelen) geleid
tot een contract met een nieuwe leverancier. In 2008 is besloten tot een overgangsregeling met de
huidige aanbieders van de zorg voor huishoudelijke hulp tot 1 oktober 2009. In 2009 zal het proces
om te komen tot een nieuwe opdrachtverlening plaatsvinden.
Wmo-verdeelmodel
In 2008 hebben we als bestuurlijk trekker voor diverse gemeenten in de regio en landelijk, met succes
opgetreden tegen het door Rijk en VNG vastgestelde verdeelmodel Wmo-gelden. Onze inspanningen
hebben ertoe geleid dat er onderzoek is gedaan naar het Wmo-verdeelmodel. Deze onderzoeken
(door APE, BMC en SCP) hebben aangetoond dat er voldoende aanleiding is om het verdeelmodel
transparant te maken en aan te passen. In 2009 zal duidelijk worden of het Rijk hiertoe zal overgaan.
Zo ja, dan zal het Wmo-budget voor Doetinchem waarschijnlijk positiever uitvallen dan volgens het
huidige verdeelmodel is aangekondigd.
Eindrapportage pilot Campower
De moeilijkheden die zich hebben voorgedaan met betrekking tot de ingezette techniek hebben
geleid tot een verlenging van deze pilot tot september 2009. De deelnemende partijen zullen de pilot
na deze datum evalueren.
Compleet Wonen (GSO): woonservice Gaanderen, Overstegen, Oosseld
De bouw van het Multifunctioneel centrum (MFC) Pelgrimterrein en de bijbehorende zorgwoningen
heeft vertraging opgelopen. De gemeente is met name betrokken bij de bouw van het MFC. Voor
zover de regievoering van de gemeente bij de oprichting van het MFC noodzakelijk is, werd een pas
op de plaats gemaakt, omdat Sité een nieuwe architect moest contracteren. Eind 2008 was dat nog
niet het geval.
In Overstegen is het compleetwonenteam, bestaande uit wijkverpleging, de huismeester van Sité en
de ouderenadviseur van start gegaan als onderdeel van de inrichting van deze pilotwijk als woonservicegebied.
Ook vanuit GSO III gelden is hierin geïnvesteerd, bijvoorbeeld door de aanleg van rolstoel-
en rollatorvriendelijke routes en eenzaamheidsbestrijding in de vorm van een buurtkamer.
In Oosseld is de complexe weg naar het realiseren van een MFC in de loop van 2008 goed afgelegd.
De inzet van de zogenaamde wijkregisseur+ op projectbasis heeft hierbij vruchten afgeworpen. Verdere
coördinatie van de gezamenlijke programmering en het beheer van het complex behoeft voortgaand
overleg tussen de deelnemende partners.
Lokale zorgnetwerken
In 2008 is gestart met het project Lokale zorgnetwerken om te komen tot een integrale coördinatie
van zorg voor multiprobleem situaties. Gebleken is dat we met een uniek project bezig zijn om de
zorgcoördinatie voor OGGZ, jeugd en veiligheid in één keer goed te regelen. Landelijk en provinciaal
wordt dit project met belangstelling gevolgd. TNO heeft ons in 2008 zelfs een prijs gegeven voor het
meest uitdagende probleem op dit gebied en omdat het iets is waar elke gemeente een antwoord op
36

moet leveren. Dit krijgt een vervolg in 2009.
In 2008 is het project gestart met de uitvoering van een inventarisatie van alle afstemmings- en
casusoverleggen in de pilotgemeenten Bronckhorst en Doetinchem. Op basis daarvan hebben de
acht Achterhoekse gemeenten besloten te komen tot de realisatie van een gezamenlijk netwerk aan
lokale zorgnetwerken in de Achterhoek. Tevens besloten deze gemeenten om implementatie van de
Verwijsindex 0-23 jaar te koppelen aan de uitwerking en realisatie van deze lokale netwerken en deze
verwijsindex uit te breiden tot alle leeftijdsgroepen. Inmiddels is begin 2009 de aanbesteding van deze
geïntegreerde opdracht gestart.
Integrale schuldhulpverlening (GGD)
In 2008 heeft de GGD de situatie en knelpunten in de regio Achterhoek met betrekking tot de integrale
schuldhulpverlening voor mensen met meervoudige problemen (OGGz) geïnventariseerd. In het
voorjaar 2009 biedt de GGD haar bevindingen en aanbevelingen aan de gemeenten aan voor verdere
besluitvorming.
Preventie huisuitzettting
Een regionale werkgroep bestaande uit gemeenten, woningcorporaties en andere veldpartijen heeft
leidraden uitgewerkt voor preventie van huisuitzettingen als gevolg van huurschulden en overlast.
Deze leidraden zijn onderdeel van het nieuwe regionale OGGz-convenant dat in het voorjaar 2009
zal worden ondertekend.
Bestrijding dakloosheid
In maart 2008 hebben wij het Regionaal Kompas vastgesteld, dat voor de groep daklozen een nadere
uitwerking en detaillering is van het regionale OGGz-beleidskader en -plan van de Achterhoekse
gemeenten. VWS heeft dit Achterhoekse kompas zowel inhoudelijk als financieel akkoord bevonden
en voor uitvoering doorgestuurd naar het regionale zorgkantoor. Inmiddels is de uitvoering van dit
kompas ter hand genomen.
Binnen de muren van het Wedeocomplex is in 2008 een nieuw dagcentrum voor daklozen gerealiseerd,
dat medio december 2008 in gebruik is genomen. Gekoppeld aan het nieuwe dagcentrum voor
daklozen wordt een dagactiveringsprogramma uitgevoerd dat gericht is op dagstructurering en dagactiviteiten
voor elke daklozen. Dit programma is in samenspraak met Pauropus tot stand gekomen.
In juni 2008 is aan de Kapoeniestraat een sociaal pension met negen plaatsen geopend. Inmiddels is
er een AWBZ-erkenning voor deze voorziening. In het voorjaar 2009 zullen de eerste bewoners gaan
uitstromen naar een zelfstandige woonplek (met begeleiding).
Regionaal project alcoholmatiging jeugd
Sinds najaar 2005 zijn acht Achterhoekse gemeenten samen met samenwerkingspartners als politie,
justitie, Iriszorg, NIGZ en GGD bezig om het alcoholgebruik onder jongeren aan te pakken.
Het project 'Alcoholmatiging Jeugd in de Achterhoek' is in 2008 begonnen aan de vervolgperiode
(2008-2010). Doelgroep en doelstelling zijn in dit vervolgplan hetzelfde als in de periode 2005-2007
'Alcoholmatiging onder jongeren van 10 tot 18 jaar bevorderen waardoor de negatieve effecten verminderen'.
Uitgangspunten als regionale aanpak, vindplaatsgericht werken, mix van maatregelen en
samenwerkende partners worden gehandhaafd.
Generaal pardon
In 2008 werden ongeveer 100 nieuwe inwoners verwacht op grond van het generaal pardon. Uiteindelijk
is dat aantal veel lager uitgevallen. Dat lagere aantal heeft effect gehad op het aantal personen
dat een beroep moet doen op de bijstand (12 personen).
Noodopvang
In afwachting van het effect van het bestuurlijk akkoord tussen gemeenten en de staatssecretaris van
Justitie over de sluitende aanpak en opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers (in het kader van het
“generaal pardon”) is in 2008 de ondersteuning aan noodopvang in Doetinchem voorgezet.
37

In 2008 heeft de Stichting Noodopvang Doetinchem aan 12 volwassenen en 4 kinderen opvang geboden
in de vorm van onderdak en leefgeld.
Het betreft personen die, of kansrijk zijn en alsnog een verblijfsstatus te krijgen, of niet uitgezet
kunnen worden vanwege medische reden of vanwege weigering tot medewerking van het land van
herkomst (buiten schuld situaties).
Wet inburgering
De Wet inburgering is in 2008 moeizaam van de grond gekomen. Het is voor de uitvoerende afdeling
lastiger geweest dan verwacht om de omslag te maken van werk en inkomen naar de combinatie van
re-integratie en inburgeren. Uiteindelijk zijn in 2008 86 inburgeringtrajecten gestart op een aanbod
van de gemeente. In alle gevallen betreft het een gecombineerd traject van re-integratie en inburgeren.
Daarnaast heeft een onbekend aantal inwoners van Doetinchem zelf een inburgeringtraject georganiseerd.
Dat is een mogelijkheid die de Wet inburgering biedt. Financiering van die trajecten gaat
via de Informatie beheer Groep (IBG) die ook de studiefinanciering verzorgt. Deze personen behoren
niet tot de doelgroep die door uw raad is aangewezen als prioritaire groep inburgeringsplichtigen.
Armoedebeleid
In 2008 is ook de uitwerking van de Armoedenota ‘Ondersteunen en Meedoen’ door de raad vastgesteld
en verder tot uitvoering gebracht. Alle maatregelen die in het kader van het armoedebeleid zijn
vastgesteld zijn hiermee in praktijk gebracht. Doetinchem op basis van de FNV-monitor in 2008 een
goede beoordeling gehad voor de lokale uitvoering van het armoedebeleid.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Eigen verantwoordelijkheid van burgers
Wijkvisies Wijkagenda’s Overstegen en Muziekbuurt
wijkwerk Regeling beheer wijkcentra
38

Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Gerichte ondersteuning van kwetsbare groepen
Sociale raad Evaluatie bestaande soc. overlegstructuren
WMO-winkel Evaluatie WMO-middelen
Monitoring (klanttevredenheidsonderzoek)
Ontwikkelen klantmanagement
Pilot lastenverlichting
WMO-prestatievelden (fase) Aanbesteding zorgvoorzieningen
Compleet Wonen (GSO) Woonservice Gaanderen,Overstegen, Oosseld
Armoedebeleid Voorstellen en onderzoeken
Pilot campower eindrapportage
OGGZ kader Lokaal zorgnetwerk
Integrale schuldhulpverlening (GGD)
Preventie huisuitzending
Regionaal kompas
Ruimte daklozen operationeel
Dagbesteding daklozen
Sociaal pension operationeel
Stat fase 2 project act. Alcoholmatiging jeugd
Inburgeringsbeleidsplan Aanbieden van inburgeringsprojecten
Wat heeft dat gekost?
3 SAMENHANG VERSTERKEN
bedragen x € 1000,=
raming voor wijziging
2008
39
raming totaal 2008 realisatie 2008 saldo (lasten-
Baten)raming
totaal - (Lasten-
Baten)realisatie
baten lasten baten lasten baten lasten
3100 handel en ambacht 216 223 216 176 171 134 -3
6100 bijstandverlening 10.911 12.566 11.411 12.781 11.109 12.405 74
6120 inkomensvoorziening vanuit het rijk 303 404 303 404 326 434 -8
6200 maatschappelijke begeleiding en advies 3.007 11.153 3.100 13.136 3.538 13.641 -68
6202 voorziening gehandicapten 197 2.606 197 2.603 347 2.987 -233
6206 gemeentelijk minimabeleid 60 2.068 60 2.387 152 2.327 151
6208 vreemdelingen 679 735 865 945 1.045 1.125 0
6300 sociaal cultureel werk 24 2.510 24 2.716 1.372 3.987 77
7100 openbare gezondheidszorg 743 2.645 1.934 3.057 1.576 2.529 170
Totalen van dit programma 16.140 34.910 18.110 38.205 19.635 39.569 161

Programma 4
41

Programma 4: Talent benutten
Wat is onze visie?
In onze visie maakt de gemeentelijke ondersteuning voor iedereen in gelijke mate plaats voor gerichte
ondersteuning van kwetsbare groepen. Investeren in onderwijs en jeugd vinden we daarbij van belang
voor toekomstige participatie in de samenleving. Programma 4 heeft hier betrekking op.
Wij willen een voldoende en gevarieerd aanbod van scholing en werkgelegenheid, vooral voor de
meer kwetsbare jongeren. Om dit te bereiken willen we optimaal gebruik maken van de centrumfunctie
die Doetinchem heeft met betrekking tot onderwijs.
Van oudsher heeft Doetinchem een belangrijke onderwijsfunctie voor de regio. Deze willen we
verder versterken. Op dit moment zitten zo’n 18.000 leerlingen op een Doetinchemse school. Naast
bijna twintig basisscholen en drie grote scholen voor voortgezet onderwijs beschikt Doetinchem
over scholen voor speciaal onderwijs en volwassenen.
Wij maken onze visie concreet door:
- te zorgen voor kwantitatief voldoende en kwalitatief goede onderwijshuisvesting;
- te komen tot een goede afstemming tussen vraag en aanbod aan onderwijsvoorzieningen;
- door een goede afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt, en;
- door het uitvoeren van de in 2007 opgestelde jeugdagenda.
Wat hebben we bereikt?
Conform de opzet in de programmabegroting 2008 wordt in dit programma gerapporteerd over de
bereikte resultaten voor de stedelijke voorzieningen, zoals voortgezet onderwijs en speciaal onderwijs.
In programma 7 wordt gerapporteerd over dat wat in 2008 gedaan is rondom het basisonderwijs,
dat in de wijken is gepositioneerd.
Onderwijshuisvesting en Integraal Huisvestingplan
Het streven om het Integraal Huisvestingsplan onderwijs nog in 2008 door de raad te laten vaststellen
is niet gelukt. Dit heeft te maken met het ambitieniveau dat we voor ogen hebben met dit plan. In
de huidige tijd moet dit plan nog integraler dan het al was in verband met de toekomstige verwachting
van krimp voor deze regio. Daarnaast krijgen scholen steeds meer een maatschappelijke functie
voor wijk, dorp of stad en dat heeft weer consequenties voor de multifunctionaliteit van de schoolgebouwen.
De planning is er nu op gericht om het plan in juni 2009 aan de gemeenteraad voor te
leggen.
De aanbesteding van de nieuwbouw van de Praktijkschool Prakticon (voorheen Rozengaarde) is afgerond.
De bouwactiviteiten zijn gestart en de oplevering van de school wordt eind 2009 verwacht.
De concentratie van de onderbouw van het speciaal basisonderwijs is in 2008 gestart met het beschikbaar
komen van het schoolgebouw aan De Jongstraat.
Voor het Cluster 4 onderwijs (zeer speciaal onderwijs) is in 2008 de nieuwbouw van De Isselborgh
gerealiseerd.
43

Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Onderwijshuisvesting
Resultaat
Resultaat
Planning Middelen
Onderwijshuisvesting Integraal huisvestingsplan
Praktijkschool Aanbesteding nieuwbouw school
Huisvesting speciaal onderw. Concentratie onderbouw
Onderstaande resultaten zijn wijkvoorzieningen en zijn onderdeel van programma 7(sociale cohesie)
Brede school Overstegen Oplevering aangepaste huisvesting school
Mfa Oosseld Samenwerkingsovereenkomst met partners
Basisschool/psz Wijnbergen Onderdeel Wijnbergen mid/west (progr. 1)
Timpaan Wehl Oplevering nieuwbouw
Vraag en aanbod onderwijsvoorzieningen
Wat hebben we bereikt?
HBO onderwijs in de regio Achterhoek
In 2008 is HBO onderwijs in de regio geagendeerd, dit omdat steeds meer werkgevers deze behoefte
uitspraken. De gemeente Doetinchem is in gesprek gegaan met andere gemeentes, werkgevers, onderwijsinstellingen
en het ministerie van OCW over de mogelijkheden. Met alle partijen is afgesproken
om te starten met een haalbaarheidsstudie.
Career Center Achterhoek
In 2008 is het initiatief Career Center Achterhoek (CCA) gelanceerd. Er is een werkgroep van voornamelijk
bedrijven opgericht die werkt aan de realisatie van het CCA. Het CCA zal per 01-01-2010
operationeel zijn.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Vraag en aanbod onderwijshuisvesting
Behoefte bepaling HBO-ond. Onderzoek careercenter Achterhoek
Afstemming onderwijs-arbeidsmarkt
Wij hebben ook in 2008 aandacht gehad voor het feit dat het huidige beroepsonderwijs in kwalitatieve
en kwantitatieve zin niet in voldoende mate aansluit bij de behoeften van het regionale bedrijfsleven.
Hiervoor nemen wij deel aan het platform onderwijs en arbeidsmarkt (POA), een samenwerkingsverband
tussen bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en overheden om regionaal een goede
afstemming te waarborgen tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn we in 2008
gestart met het project regionaal arbeidsmarktbeleid (zie programma 2), waar aansluiting onderwijsarbeidsmarkt
één van de speerpunten is.
44

Wat hebben we bereikt?
Trajectbegeleiding RMC
In 2008 is de formatie (permanent vanuit de middelen van het RMC en tijdelijk vanuit de GSO middelen
uit het regiocontract) aan trajectbegeleiders op peil gebracht.
Voortijdig schoolverlaters
Over de doelstelling om jaarlijks het aantal nieuwe voortijdige schoolverlaters met 10% te verlagen
kan over het jaar 2008 nog niet gerapporteerd worden, omdat de cijfers van het ministerie van OCW
nog niet beschikbaar zijn.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Afstermming onderwijs-arbeidsmarkt
Trajectbegeleiding RMC Uitvoeren van trajectbegeleiding
Voortijdig schoolverlaters Jaarlijks 10% minder (convenant 2008-2011)
Jeugdagenda
In 2007 is de het visiedocument ‘Jongleren in Doetinchem’ als kader voor het jeugdbeleid t/m 2010.
De bijbehorende jeugdagenda wordt jaarlijks vastgesteld en uitgevoerd in samenwerking met vele
deskundigen uit het veld. De gemeente heeft hierbij de regie in handen. De agendapunten zijn gericht
op de doelgroep 0-23jarigen.
Wat hebben we bereikt?
Jeugdagenda en regiemodel
In februari 2008 zijn de jeugdagenda en het regiemodel door de raad vastgesteld.
Naast de twee pilots regiemodel -pilot de Huet en Bredeschoolnetwerk- wordt er volop met het
regiemodel gewerkt om de punten van de jeugdagenda te verwezenlijken. Voorbeelden zijn de punten
wijkveiligheidsteam en Kamers met Kansen.
Evaluatie jeugdbeleid
In 2008 is hard gewerkt aan de voorbereiding en uitvoering van de punten van de jeugdagenda.
Ook zijn, ingegeven door landelijke ontwikkelingen punten toegevoegd: Lokale Zorgnetwerken, Passend
Onderwijs en JOD (Jongerenopvang Doetinchem)
Een van de belangrijkste winstpunten van het jeugdbeleid is de beweging die de brede jeugdketen
maakt in het meedenken en meedoen. Partners nemen hun verantwoordelijkheid en handelen proactief.
Het hoofdaannemerschap van het regiemodel levert hierin een belangrijke bijdrage. Ook de interne
regie (voorbeeld integrale opdracht Lokale Zorgnetwerken) krijgt steeds meer vorm en inhoud.
Project jeugdwerk de Huet
In de pilot de Huet heeft de gemeente vanuit de diverse beleidsterreinen: wijkregie en jeugd de partners
in stelling gebracht en is Lindenhout tot hoofdaannemer benoemd. De overlastgevende jongeren
zijn in beeld gebracht en er is door de partners een plan van aanpak uitgewerkt dat wordt uitgevoerd
door een wijkveiligheidsteam. De toepassing van het regiemodel in deze pilot wordt binnenkort
geëvalueerd.
Centrum jeugd en gezin
2008 was het jaar waarin de visie op het Centrum voor jeugd en gezin is ontwikkeld. Daarbij was nadrukkelijk
aandacht voor het creëren van draagvlak bij onze partners. Ook bevond Doetinchem zich
landelijk in de voorhoede door de deelname van wethouder Van der Meijs aan de ‘Bende van Bart’.
45

De verschillende bijeenkomsten en activiteiten gaven input voor de startnotitie die op 28 januari aan
de raadcommissie is voorgelegd.
Daarnaast is regionale samenwerking gezocht. En ook hier is de interne regie op orde.
Dit heeft geleid tot gezamenlijk optrekken vanuit de diverse beleidsterreinen (jeugd, zorg, veiligheid)
en met de verschillende gemeenten in de regio om te komen tot één structuur voor de coördinatie
van zorg. Hiervoor is de aanzet gedaan om te komen tot één integrale en gezamenlijke opdracht voor
de regio Achterhoek.
Project Gelderland helpt scoren
Op jaarbasis wordt een groep van 40 tot 50 jongeren toegeleid naar scholing en/of werk.
Het betreft hier risicojongeren van 15 tot 25 jaar. Zij hebben te kampen met gedragsproblematiek
en/of voortijdig schoolverlaten, dreigende overlast en dreigende ontsporing. Betaald voetbalvereniging
de Graafschap heeft haar deuren geopend voor deze jongeren en de Stichting leren door Sport helpt
hen in deze inspirerende omgeving met de inzet van sport als bindmiddel en sporters als rolmodel,
met het maken van nieuwe keuzes om op deze manier hun leven opnieuw vorm en inhoud te geven.
Vanaf september 2007 (start project) zijn er 3 groepen ingestroomd. 50 mensen hebben een intake
gehad en 40 mensen zijn daadwerkelijk gestart. Er waren 3 uitvallers en 37 jongeren zijn succesvol
toegeleid naar scholing en/of werk. In oktober 2008 is de vierde groep gestart van 10 jongeren.
Jongerenraad Doetinchem
Vijftien enthousiaste jongeren adviseren de gemeente vanaf 10 december 2008 (officiële oprichting
jongerenraad) op het gebied van:
- uitgaansmogelijkheden in de stad Doetinchem;
- verkeersveiligheid rondom scholen, in de stad en de dorpen/buurtschappen;
- jeugdhulpverlening: het project alcoholmatiging en het aanpakken van de wachtlijsten;
- de opgestelde jeugdagenda.
De komst van de jongerenraad was een wens van de jongeren zelf en van het gemeentebestuur. De
raad speelt een belangrijke rol voor het agendapunt jongerenparticipatie van de jeugdagenda. Het
logo van de jongerenraad staat symbool voor een goede communicatie en een frisse blik. De jongerenraad
wordt gecoacht en ondersteund door Stichting IJsselkring en een gemeenteraadslid. In 2009
gaan de jongeren in werkgroepen aan de slag met de thema`s die hierboven omschreven staan.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld
Jeugdagenda
Resultaat Resultaat Planning Middelen
jeugdagenda Agenda en regiemodel
Evaluatie jeugdbeleid
Project jeugdwerk de Huet
“centrum voor jeugd en gezin”
Project “Gelderland helpt scoren”
46

Wat heeft dat gekost?
47

Programma 5
49

Programma 5: Bruisend centrum
Wat is onze visie?
De ontwikkeling van een hoogwaardig leefmilieu is noodzakelijk om Doetinchem aantrekkelijk en
levendig te houden. Niet alleen als woonomgeving, maar ook als vestigingsplaats voor bedrijven en
als bruisende plek van ontmoeting wordt voor inwoners van de eigen gemeente, inwoners uit de
regio en toeristen en bezoekers van elders. Daarom moet Doetinchem ruimte bieden aan creativiteit,
diversiteit en innovatie. Doetinchem is in 2020 het bruisende centrum van de Achterhoek. Speerpunten
van ons beleid zijn het vergroten van het aanbod aan evenementen, het versterken van voorzieningen
op het gebied van cultuur en sport en het verbeteren van de verblijfskwaliteit in de stad en op
het platteland.
Dit programma heeft een link met andere programma’s. Voor informatie over het versterken van de
commerciële voorzieningen verwijzen wij naar programma 2 ‘Economische motor’, voor de verbetering
van de verblijfskwaliteit ook naar programma 1 ‘Centrum van wonen’. Het evenementenbeleid
heeft ook betrekking op de dorpen Gaanderen en Wehl. Meer over de dorpen in programma 7.
Wat hebben we bereikt?
Evenementen
In 2008 is het nieuwe evenementenbeleid vastgesteld. Bij de uitvoering van dit beleid zien we een
belangrijke rol voor de binnenstadondernemers en organisatoren van evenementen. Het centrummanagement
is in 2008 ingevoerd, waardoor het organiseren van evenementen meer gestroomlijnd
is. Daarnaast zijn de koopzondagen vastgesteld en worden deze goed bezocht. Dit geldt ook voor de
kleinere evenementen. Door een heldere communicatie hierover is er meer aandacht op gevestigd
waardoor de centrumfunctie mede versterkt wordt.
Verenigingen hikten in het verleden aan tegen de hoge huurprijzen van podia. Wij hebben een groot
mobiel podium aangeschaft dat gratis ter beschikking wordt gesteld voor diverse evenementen, zoals
wijk- en buurtfeesten, sportieve en culturele activiteiten. Voor het beheer van dit podium is een
stichting opgericht: de Stichting Podium Doetinchem. Evenementen worden zo beter gefaciliteerd en
vergroten het aanbod van evenementen.
Amphion, Brewinc en Gruitpoort
In het Lookwartier is de aanbesteding van de parkeergarage, de eerste woningen en de schouwburg
succesvol verlopen. Vanaf zomer 2008 zijn daar de bouwwerkzaamheden in volle gang. In 2011
worden de deuren van de nieuwe schouwburg voor het publiek geopend. In Hamburgerbroek is de
aanbesteding van cultuurcluster ’t Brewinc tot een succes gebracht. De contracten zijn gesloten en
de projectontwikkelaar is gestart met de sloop- en bouwwerkzaamheden. Het cultuurcluster wordt
medio 2010 opgeleverd. Op dat moment kunnen de bibliotheek, het streekmuseum en de andere
culturele partners hun nieuwe pand betrekken. ’t Brewinc wordt het scharnier naar het centrale deel
van Hamburgerbroek (het gebied van de gemeenschappelijke exploitatie maatschappij van gemeente
en KWP).
Een intensieve samenwerking tussen het straattheater en de Gruitpoort heeft geleid tot een grotere
bijdrage van de provincie Gelderland. Als er dan gekeken wordt naar de Gruitpoort dan zien we dat
de Gruitpoort zich in 2008 (en nog steeds) aan het heroriënteren is. Dat moet ertoe leiden dat de
toekomst van de functie die de Gruitpoort in de samenleving heeft gewaarborgd wordt.
Voorzieningen voor sport en cultuur
Met de nieuwbouw van Amphion geven wij en onze buurgemeenten een duidelijke invulling aan de
begrippen centrumfunctie en functie van het centrum. Door bijdragen van de provincie en onze buurgemeenten
is de realisatie mogelijk.
In 2008 zijn de noodzakelijke processen in gang gezet in de verzelfstandiging van sporthal en zwem-
51

ad Rozengaarde. Alle stappen zijn doorlopen en beslissingen genomen om op 1 januari 2009 sporthal
en zwembad Rozengaarde te kunnen verzelfstandigen en wel te verzelfstandigen in een Besloten
Vennootschap waarbij gemeente Doetinchem 100% aandeelhouder is. Op 1 januari 2009 is Sportcentrum
Rozengaarde B.V. gestart.
Cultuurhistorie
Op 3 november 2008 heeft de gemeenteraad de nota ‘Doetinchem: cultuurhistorierijk’ definitief vastgesteld
als beleidskader en structuurvisie. Dit betekent dat de cultuurhistorie aan het begin van de
planvorming wordt opgenomen en als serieus onderdeel zal meewegen in bestemmingsplannen. De
nota ‘Doetinchem: Cultuurhistorierijk’ beoogt Doetinchem op de kaart te zetten als cultuurhistorierijke
gemeente. In 2009 wordt de uitvoering van dit beleid ter hand genomen.
Plattelandsvisie
Begin 2008 is de plattelandsvisie afgerond. De plattelandsvisie is een product van de gemeenten
Oude IJsselstreek, Montferland en Doetinchem. In 2008 heeft de raad het startschot gegeven voor
het GIOS-project: Groen in en om de stad. Dit gebied tussen Doetinchem en Wehl is aangemerkt
als belangrijk groenproject, omdat er nieuwe natuur wordt aangelegd. Er worden versneld fiets- en
wandelpaden aangelegd, in combinatie met nieuwe natuur en versterking van landschap en landbouw.
In 2009 zullen de eerste wandelpaden worden geopend.
Als deelproject van de Plattelandsvisie is een gebiedsvisie Bethlehem opgesteld, waarvoor eind 2008
een inspraakprocedure is doorlopen. De gebiedsvisie zal voorjaar 2009 door de raad worden vastgesteld.
Daarna kunnen concrete uitvoeringsprojecten ter hand worden genomen, al dan niet door de
gemeente.
Recreatie en toerisme
Het Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan (TROP), dat is opgesteld door alle gemeenten in de
Regio Achterhoek alsmede Zutphen en Lochem leidt tot gezamenlijke initiatieven, zoals fietsroutes,
de Spektakeltoer, enz. Tevens is gekozen voor één uitvoeringsorganisatie op het gebied van toerisme
en recreatie om de slagvaardigheid van deze sector te vergroten.
Een van deze initiatieven, het 'Achterhoekse fietsknooppunten netwerk' is in de winter van 2008-
2009 gerealiseerd en zal voor inwoners en toeristen in april 2009 gebruiksklaar zijn. De doorgaande
fietsverbinding van Doesburg naar Doetinchem vormt een aantrekkelijke fietsroute voor de bezoeker
van de Achterhoek, medio september 2008 is de route in gebruik genomen. Tevens zijn er voorbereidingen
gestart deze fietsverbinding door te trekken naar Anholt (D). Om de recreant een overzichtelijk
en volledig aanbod te geven voor alle vormen van routegebonden recreatie zijn de Achterhoekse
gemeenten gestart met het opzetten van een Routebureau Achterhoek.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Vergroten aanbod evenementen
evenementenbeleid Bestuursopdracht
Partnerschap
Faciliteren van evenementen
Locaties voor evenementen
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Versterken van voorzieningen
Cultuurcluster Brewinc (GSO) Selectie marktpartij
Amphion Start nieuwbouw schouwburg
Gruitpoort Vormgeven aan ambities
Sportcentrum Rozengaarde Stand van zaken verzelfstandiging
52
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Verbeteren verblijfskwaliteit stad en platteland

evenementenbeleid Vergroten aanbod evenementen Bestuursopdracht
evenementenbeleid Bestuursopdracht
Partnerschap
Faciliteren Partnerschap van evenementen
Locaties Faciliteren voor van evenementen evenementen
Locaties voor evenementen
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Versterken Prestatieveld van voorzieningen Resultaat
Cultuurcluster Versterken van Brewinc voorzieningen (GSO) Selectie marktpartij
Resultaat Planning Middelen
Amphion Cultuurcluster Brewinc (GSO) Selectie Start nieuwbouw marktpartij schouwburg
Gruitpoort Amphion Vormgeven Start nieuwbouw aan ambities schouwburg
Sportcentrum Gruitpoort Rozengaarde Vormgeven Stand van zaken aan ambities verzelfstandiging
Sportcentrum Rozengaarde Stand van zaken verzelfstandiging
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Prestatieveld Verbeteren verblijfskwaliteit Resultaat stad en platteland
Verbeteren Plattelandsvisie verblijfskwaliteit (LOP) Opstellen stad en plan platteland
Resultaat Planning Middelen
TROP Plattelandsvisie regio-samenwerking (LOP) Opstellen Masterplan plan recreatie en toerisme
TROP regio-samenwerking Masterplan Recreatieve recreatie fietsroutes en (aanmelding toerisme 2009)
Monumenten Recreatieve Concept monumenten fietsroutes nota (aanmelding 2009)
Monumenten Concept monumenten nota
Wat heeft dat gekost?
53

Programma 6
55

Programma 6: Bereikbare stad
Wat is onze visie?
Met het vaststellen van het mobiliteitsplan door de raad op 12 juli 2007 is een duidelijke koers uitgezet
ten aanzien van de mobiliteitsontwikkeling in Doetinchem. Doetinchem is centrumstad van de
Achterhoek. Onze kerndoel daarbij is om de bereikbaarheid van Doetinchem vanuit de regio te verbeteren
voor de verschillende vervoermiddelen. Speerpunten in ons beleid zijn de bereikbaarheid per
auto, het verbeteren van de parkeervoorzieningen in en rond het centrum, de bereikbaarheid van het
centrum per fiets en het verbeteren van de openbaar vervoervoorzieningen. Centrum en industriegebieden
worden op die manier beter bereikbaar. In woonwijken ligt de nadruk minder op bereikbaarheid
en meer op leefbaarheid.
Wat hebben we bereikt?
In 2008 is hard gewerkt aan de uitvoering van het mobiliteitsplan. Een belangrijke stap, die is gezet is
het opstellen van een samenwerkingsagenda met de provincie. In de samenwerkingsagenda zijn drie
sporen benoemd, te weten: grote infrastructurele projecten, openbaar vervoer en fiets. Deze sporen
worden gezamenlijk met de provincie uitgewerkt.
Een belangrijk project is de oostelijke randweg. Voor de oostelijke randweg is de mer-procedure
gestart. De startnotitie heeft een advies van de commissie voor de milieueffectrapportage opgeleverd
met aanbevelingen. De aanbevelingen volgen we integraal op. In 2009 leidt dit tot een vastgesteld
milieueffectrapport en een bestemmingsplan voor de oostelijke randweg.
Ook aan de Ruimzichtlaan is hard gewerkt. De Ruimzichtlaan zelf is in 2008 aangelegd. De Ruimzichtlaan
moet nog wel aangesloten worden op het bestaande wegennet. In 2008 is gestart met de
technische uitwerking van de aansluitingen. In 2009 volgt de aanbesteding van dit project en zal ook
de uitvoering worden opgepakt.
Het project ‘bruisend stadsplein’ zal gefaseerd uitgevoerd worden. De eerste fase omvat het herinrichten
van het voorplein van het stadhuis, zodat een deel van de warenmark daar naar toe verplaatst
kan worden. Vanaf najaar 2008 is hard gewerkt om hiervoor een ontwerp te maken. Streven is om
1 oktober 2009 het voorplein klaar te hebben. In fase 2 komen de randen van het plein, en dus de
verkeerssituatie aan bod. De verkeerssituatie rondom het stadhuisplein kan fysiek pas wijzigen als de
Ruimzichtlaan in gebruik is. Daarom wordt fase 2 later uitgevoerd dan oorspronkelijk de bedoeling
was.
In 2008 zijn verschillende kortetermijnmaatregelen uit het mobiliteitsplan uitgevoerd. Het gaat daarbij
onder andere om het verlengen van de rechtsaf-vakken Europaweg-Liemersweg. Ook zijn fysieke
verbeteringen aangebracht in de vormgeving van het kruispunt Terborgseweg-Kennedylaan bij het
station. Tevens is in september 2008 de koppeling tussen verschillende verkeersregelinstallaties eruit
gehaald, waardoor de verkeersafwikkeling is verbeterd. Daardoor zijn bijvoorbeeld de wachttijden
voor fietsers bij de oude brug aanmerkelijk bekort.
Daarnaast is een aantal kortetermijnmaatregelen voorbereid, die in 2009 zullen worden uitgevoerd,
zoals het verbeteren van de afstelling van verkeersregelinstallaties en het verbeteren van de bewegwijzering.
De reconstructie van de Rijksweg in Gaanderen is in 2008 geëvalueerd. Naar aanleiding daarvan zullen
in 2009 nog enkele aanpassingen worden doorgevoerd. Ook is gewerkt aan de voorbereiding van
de inrichting van het buitengebied van Gaanderen tot 60-km-gebied. De uitvoering vindt plaats in het
voorjaar van 2009.
57

In het najaar van 2008 is de parkeernota door de raad vastgesteld. Een belangrijke conclusie is dat
Doetinchem niet zozeer een kwantitatief maar veel meer een kwalitatief probleem heeft. We investeren
daarom veel in de gebouwde parkeervoorzieningen, waarna ook achteraf betalen kan worden
ingevoerd en een dynamisch parkeerverwijssysteem. Conclusie is ook dat het parkeerterrein op de
Varkensweide met voorrang uitgebreid moet worden naar 900 à 1000 plaatsen. In 2008 hebben we
hard gewerkt aan de voorbereiding van de uitbreiding van het parkeerdek, onder andere is gekeken
naar de ontsluiting op de Europaweg.
Op de Nieuweweg is in 2008 een parkeerterrein aangelegd met 220 plaatsen. Dit terrein is tijdelijk en
dient ter vervanging van parkeerplaatsen die elders in het centrum hebben moeten wijken vanwege
bouwactiviteiten. Bewoners van de Hofstraat en omgeving zijn in beroep gegaan tegen de parkeerplaats
vanwege de fijnstofproblematiek aan de Hofstraat. De voorzieningenrechter heeft het in hen
gelijk gesteld met als gevolg dat effectief slechts 80 parkeerplaatsen in gebruik zijn.
Op de Veemarkt is het bestaande parkeerterrein verdwenen. Daarvoor in de plaats is een parkeerterrein
met 102 plekken gerealiseerd. Verder is in juni 2008 een parkeerterrein met 274 plaatsen op
het voormalige Sturkoterrein gereedgekomen, dat een deel van de oude Veemarktparkeerders kan
opvangen.
De aanleg van een P+R-station bij Wehl heeft vertraging opgelopen, onderanderen vanwege de
moeizame onderhandelingen met betrokken partijen over het ontwerp. De aanleg zal in 2009 plaatsvinden.
In het najaar van 2008 is gestart met het opstellen van de fietsnota. Bij de totstandkoming worden
diverse belangengroeperingen betrokken. De nota zal in 2009 aangeboden worden aan de raad. In
2008 zijn maatregelen getroffen om het grote aantal fietsers ter hoogte van het Metzocollege beter
te faciliteren. Naast het verleggen van het fietspad is de fietsoversteek op het kruispunt Energieweg-
Keppelseweg aangepast. In 2008 zijn de voorbereidende werkzaamheden afgerond voor de aanleg van
een recreatieve fietsverbinding van Doesburg naar Isselburg. De fietsvoorziening tussen Doetinchem
en Doesburg is inmiddels gereed.
In 2007 is het veiligheidsconvenant spoorlijn Arnhem-Winterswijk gesloten om de sociale veiligheid
rondom de spoorlijn te verbeteren. In 2008 zijn vele voorbereidingen afgerond. Het uitbreiden van
de fietsenstallingen op de stations en het verbeteren van de aanblik ervan wordt tezamen met het
toezicht op de stations medio 2009 geëffectueerd.
58

Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat
Resultaat
Planning Middelen
Bereikbaarheid
P & R station Wehl Start planvorming
Fietsplan Nota
Parkeervoorzieningen Nota (inspraak procedure ingepast)
Mobiliteitsplan Start voorbereiding Europaweg (verb. N-Z)
Wat heeft dat gekost?
Korte termijn maatregelen/knelpunten opgelost
Oostelijke randweg/MER/bestemmingsplan
Ruimzichtlaan
Verkeerssituatie “bruisend stadsplein”
Parkeerdek Varkensweide
Omg. Station Doetinchem Start planvorming
59

Programma 7
61

Programma 7: Identiteit van wijken en dorpen
Wat is onze visie?
De leefbaarheid en kwaliteit van de gemeente Doetinchem wordt alom gerespecteerd en gewaardeerd.
Je kunt in Doetinchem wonen in het stadscentrum, in wijken of in dorpen, met op korte
afstand een aantrekkelijk centrum met haar voorzieningen, én in een groene omgeving met parken,
lanen en tuinen. Tegelijkertijd ligt dichtbij het groene buitengebied met een waardevol cultuurlandschap.
Deze combinatie is uniek en stelt Doetinchem in staat om zich qua woonmilieu te onderscheiden
van omliggende dorpen en steden.
Het doel van programma 7 ‘Identiteit van wijken en dorpen’ is dat we de leefbaarheid en unieke kwaliteit
van de gemeente Doetinchem handhaven, dat we deze waar mogelijk verder versterken en ze
als leidraad gebruiken voor de verdere ruimtelijke en sociale ontwikkeling.
In zekere zin is programma 7 het fysieke complement van programma 3 ‘Samenhang versterken’. In
beide programma’s staat de sociale cohesie centraal. Gaat het bij programma 3 daarbij vooral om de
burgers zelf, bij programma 7 gaat het vooral om de daarbij horende (fysieke) voorzieningen (zoals
basisonderwijs en kinderopvang) en het beheer van de openbare ruimte.
Dit doel willen we bereiken door:
- het evenwicht tussen stad, dorpen en buitengebied te bewaren;
- de kwaliteit van onze leefomgeving te behouden en, waar mogelijk, te verbeteren;
- de sociale cohesie in de wijken en dorpen te versterken.
Wat hebben we bereikt?
Evenwicht tussen stad, dorpen en buitengebied
In 2008 is gestart met de bouw van een multifunctionele accommodatie in Oosseld. Hierin zijn onder
andere een bredeschool en een sportaccommodatie opgenomen. Daarnaast is in Oosseld hard
gewerkt aan de inrichting van de openbare ruimte. Oosseld begint daardoor weer een complete en
aantrekkelijke woonwijk te worden.
Zowel in Wehl als in Gaanderen is in 2008 aan een centrumvisie gewerkt. Voor Wehl bestond het
werk voornamelijk uit voorbereidende werkzaamheden. Deze hebben ertoe geleid dat begin 2009
overleg met de dorpsraad in Wehl kan worden opgestart, zodat de visie in de zomer van 2009 kan
worden vastgesteld. Vooruitlopend aan de vaststelling van de visie is de in maart 2009 uit te voeren
herinrichting van de omgeving Raadhuisplein-Timpaan voorbereid. De centrumvisie Gaanderen is in
september 2008 door de raad vastgesteld. De visie biedt een richtinggevend kader voor de ruimtelijke
ontwikkelingen rond winkelcentrum ’t Ganderije. De visie is afgestemd met de dorpsraad Gaanderen
en heeft mede daardoor een groot draagvlak. Eén van de eerste uitvoeringsprojecten is de
inrichting van de Hoofdstraat, die in 2009 gestalte krijgt.
Het beleid voor vrijkomende agrarische bebouwing is in 2008 veelvuldig toegepast. Dit beleid wordt
juridisch verankerd in het bestemmingsplan ‘parapluherziening buitengebied’, dat in 2008 in voorontwerp
is gepubliceerd. Voorjaar 2009 is het ontwerp van dit bestemmingsplan gepubliceerd. Dat is iets
later dan oorspronkelijk de bedoeling was.
Kwaliteit van de leefomgeving
Omwonenden ondervinden veel hinder van Pluimveeslachterij Esbro door geluid- en stankoverlast.
In 2008 is een zogenaamde taskforce Esbro ingesteld om te bezien welke mogelijkheden er zijn om
de overlast van het bedrijf op de huidige plaats te beperken, danwel of verplaatsing van de Esbro naar
een nieuwe locatie -het nieuwe Regionaal Bedrijventerrein is daarvoor de eerste optie- tot de mogelijkheden
behoort. De Taskforce zal in het voorjaar van 2009 haar eindadvies opleveren.
63

Er is in 2008 een nieuw uitvoeringsprogramma van het Waterplan opgesteld. Dit uitvoeringsprogramma
is in de plaats gekomen van het geplande nieuwe waterconvenant. Het uitvoeringsprogramma is
begin 2008 met het waterschap bestuurlijk vastgesteld.
In 2008 is een forse stap gezet met realisering van de basisinspanning: het verminderen van de uitstoot
van vervuilende stoffen uit de riolering met 50%. Dit is te danken aan de grootschalige afkoppelprojecten
in Schöneveld en de Muziekbuurt, waarbij de buurt meteen een opknapbeurt heeft
gekregen. Er is bij deze werkzaamheden veel geïnvesteerd in de communicatie met de bewoners.
Ook is er een onderzoek verricht naar grondwateroverlast.
In 2008 hebben de Achterhoekse gemeenten een regionaal klimaatprogramma opgesteld. Voor Doetinchem
is dit regionale programma omgewerkt tot het Doetinchems klimaatplan, dat in 2008 door
het College van b&w is vastgesteld. Hiermee kon tevens een subsidieaanvraag bij het rijk worden
gedaan. Inmiddels is hier een positief advies over ontvangen. De raad buigt zich in april 2009 over het
Doetinchems klimaatplan en de financiën.
De gemeente Doetinchem kent enkele knelpunten op het terrein van de luchtkwaliteit: de berekende
fijnstofconcentraties zijn hoger dan de toegestane waarden. Om deze knelpunten te kunnen aanpakken,
heeft de gemeente een pakket aan maatregelen voorbereid. Deze zijn vastgelegd in het Regionaal
Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (RSL), dat in april 2008 is vastgesteld. Het RSL bevat maatregelen
voor de periode 2007-2011 om de luchtkwaliteit te verbeteren. De maatregelen zijn vooral
gericht op het verkeer. De eerste maatregelen worden inmiddels uitgevoerd. Ook heeft de raad in
2008 geld gereserveerd om de luchtkwaliteit daadwerkelijk te kunnen meten. Deze metingen zullen
vanaf 2009 worden uitgevoerd.
In mei 2008 heeft de Doetinchemse raad het beleidsplan openbare verlichting 2008-2012, ‘Doetinchem
duurzaam verlicht’, vastgesteld. Met dit beleidsplan wordt nadruk gelegd op beperking van
energieverbruik en beperking van hinder door verlichting. De uitvoering van dit beleidsplan is inmiddels
gestart.
De gemeente Doetinchem kent een knelpunt in het beheer van de openbare ruimte. De realisatie van
de overeengekomen kwaliteit is niet mogelijk met het toegekende budget. Met ingang van het begrotingsjaar
2009 is het budget verhoogd.
Groenprojecten
Van de verschillende groenprojecten is het zogenaamde AZC-terrein aan de Christoffelstraat in 2008
‘aan de natuur teruggegeven’. Dit na jarenlang als woonwagenkamp en later als asielzoekerscentrum
gediend te hebben. Inwoners kunnen het gebied te voet of per fiets over het aangelegde fietspad het
gebied verkennen. Het natuurgebied op het voormalig AZC-terrein beslaat circa 12 hectare. Bezoekers
komen er bijzondere planten, dieren en andere natuurverschijnselen tegen. Op verschillende
plekken is kwelwater van hoge kwaliteit aanwezig. Daarnaast zijn er een moeras en zandwallen aangelegd.
In het gebied huizen onder andere de poelkikker, de das en de wielewaal.
Van een ander belangrijk groenproject is ook de uitvoering in 2008 gestart: de ecologische verbindingszone
Kapperskolk. De gemeente is gestart om een deel van de oude loop van de Oude IJssel bij
de Kapperskolk te herstellen en opnieuw te verbinden met de rivier. Het oostelijke deel van de Kapperskolk
is najaar 2008 gegraven; de werkzaamheden worden in 2009 voortgezet.
In 2008 zijn de voorbereidingen gestart voor herinrichting van het gebied rond de Akkermansbeek in
Gaanderen. Dit stukje natuur maken we dan ook beter toegankelijk voor het publiek. Eind 2008 heeft
een informatieavond plaatsgevonden voor omwonenden. In 2009 zullen de werkzaamheden worden
uitgevoerd.
64

Sociale cohesie
De brede school Overstegen (fysiek, door huisvesting van een peuterspeelzaal en mogelijk kinderopvang)
kan worden gerealiseerd nadat het bijzonder onderwijs, die nu nog in de school is gehuisvest,
naar de nieuwe locaties is verhuisd. Met de verbouw van de nieuwe locaties voor het bijzonder
onderwijs is in 2008 een aanvang gemaakt.
In de raadsvergadering van 3 november 2008 zijn nieuwe kaders voor 2009 – 2015 voor de ontwikkeling
van brede schoolnetwerken vastgesteld. Onderwerpen die tot het domein van het bredeschoolnetwerk
horen zijn: opvoeden en opgroeien, ontwikkelingsstimulering, vrijetijdsbesteding, participatie,
sociale cohesie en voorzieningenniveau per wijk.
Op het gebied van de scholenbouw is er goed nieuws uit Wehl. Eind 2008 is het nieuwe gebouw van
de school Het Timpaan in Wehl opgeleverd en in gebruik genomen. Over de nieuwe basisschool en
peuterspeelzaal in Wijnbergen kan uiteraard nog niets gezegd worden. De ontwikkeling van de school
loopt samen op met die van het woongebied Wijnbergen. Zodra met de bouw van de woningen
begonnen wordt, wordt de bouw van de school actueel.
Over het MFA Oosseld wordt gerapporteerd in programma 3.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat
Resultaat
Planning Middelen
Evenwicht tussen stad dorpen en buitengebied
Centrumplannen dorpen Visie Wehl
Visie Gaanderen
Groen in en om de stad Ontwikkelen voorstellen GIOS
Buitengebied Beleid vrijkomende agrarische bebouwing
Prestatieveld Kwaliteit leefomgeving
Resultaat
Resultaat
Planning Middelen
Waterplan 2004-2008 Uitvoering (omvat ook convenant met Waterschap)
Onderzoek maatregelen (grond)waterbalans
Europese kaderrichtlijn water Actieve inbreng in gebiedsprocessen
Groenbeleid “Robuust Groen Aanleg 30 ha groen
Start aanleg EVZ Kapperskolk Wijnbergen
project “groene waas”
Inrichten AZC terrein
Geluidbeleid
Bodemsanering
Afronden nota gemeentelijk geluidbeleid
Herstructurering Oosseld gso Inrichten openbare ruimte
Openbare verlichting Beleidsplan 2008-2012
Openbare ruimte Realisatie overeengekomen kwaliteit
Meldingen afhandelingtermijn 80% < 3dagen
Horsten Inrichting van twee hofjes
Riolering en watervoorziening Muziekbuurt(afkoppeling) GSO
Aanbesteding bergbezinkbassin IJsselstraat
Afvalbrengstation Start renovatie
afvalinzameling Evaluatie beleid
Voorstel kunststofinzameling
65

Centrumplannen dorpen Visie Wehl
Visie Gaanderen
Groen in en om de stad Ontwikkelen voorstellen GIOS
Buitengebied Beleid vrijkomende agrarische bebouwing
Prestatieveld Resultaat
Resultaat
Planning Middelen
Kwaliteit leefomgeving
Waterplan 2004-2008 Uitvoering (omvat ook convenant met Waterschap)
Onderzoek maatregelen (grond)waterbalans
Europese kaderrichtlijn water Actieve inbreng in gebiedsprocessen
Groenbeleid “Robuust Groen Aanleg 30 ha groen
Start aanleg EVZ Kapperskolk Wijnbergen
project “groene waas”
Inrichten AZC terrein
Geluidbeleid Afronden nota gemeentelijk geluidbeleid
Bodemsanering
Herstructurering Oosseld gso Inrichten openbare ruimte
Openbare verlichting Beleidsplan 2008-2012
Openbare ruimte Realisatie overeengekomen kwaliteit
Meldingen afhandelingtermijn 80% < 3dagen
Horsten Inrichting van twee hofjes
Riolering en watervoorziening Muziekbuurt(afkoppeling) GSO
Afvalbrengstation Start renovatie
afvalinzameling Evaluatie beleid
Aanbesteding bergbezinkbassin IJsselstraat
Voorstel kunststofinzameling
66

Prestatieveld Resultaat
Resultaat
Planning Middelen
Sociale cohesie
Kader brede school Voorstel evaluatie kader
Mfa Oosseld Samenwerkingsovereenkomst met partners
Basisschool/psz Wijnbergen Onderdeel Wijnbergen mid/west (progr. 1)
Timpaan Wehl Oplevering nieuwbouw
7 IDENTITEIT VAN WIJKEN EN DORPEN
bedragen x € 1000,=
raming voor wijziging
2008
67
raming totaal 2008 realisatie 2008 saldo (lasten-
Baten)raming
totaal - (Lasten-
Baten)realisatie
baten lasten baten lasten baten lasten
2101 wijkstraten 364 3.944 384 4.023 524 4.102 60
2104 openbare verlichting 7 607 7 580 11 609 -26
4200 openbaar basisonderwijs 0 37 0 0 0 0
4210 openbaar basisonderwijs: huisvesting 0 1.408 0 888 0 923 -35
4230 bijzonder basisonderwijs: huisvesting 43 1.487 43 1.341 34 1.672 -339
5604 groenbeheer 493 4.488 493 4.660 662 4.549 280
5800 speelvoorzieningen 0 204 0 382 0 398 -16
6500 kinderdagopvang 367 961 70 655 69 626 29
7210 afvalverwijdering en verwerking 7.118 5.989 7.269 6.140 7.392 6.262 1
7220 riolering en watervoorziening 3.659 3.348 3.659 3.464 3.649 3.338 115
7230 milieubeheer 0 140 0 221 0 224 -2
7232 milieu fysieke omgeving 0 344 393 717 99 410 12
7234 milieu bedrijven 9 557 9 553 29 558 14
7240 lijkbezorging 403 403 456 445 403 402 -10
Totalen van dit programma 12.464 23.917 12.785 24.069 12.871 24.072 84

Programma 8
69

Programma 8: Veiligheid
Integrale veiligheid: wat is onze visie?
Wij streven naar een veilig Doetinchem. Om dat te bereiken moeten er zowel ten aanzien van sociale
veiligheid als ten aanzien van fysieke veiligheid stappen gezet worden. Wij zetten daarbij in op de preventieve
én de repressieve kanten van het veiligheidsbeleid. Basis is ons beleid voor integrale
veiligheid en de samenwerking met zowel politie als brandweer. Eind 2007 is de kadernota integrale
veiligheid 2008-2011 vastgesteld. De volgende veiligheidsthema’s zijn in de kadernota opgenomen:
veilig uitgaan en veilig thuiskomen, veilig over straat, nazorg ex-gedetineerden/veelplegers,
veilige woonomgeving en tot slot fysieke veiligheid.
Wat hebben we bereikt?
Als we kijken naar het thema veilig uitgaan, dan zijn de resultaten boven verwachting. Het Horecapreventieteam,
beter bekend als de nachtwachten, opereert buitengewoon succesvol. Het unieke concept
(het project heeft niet alleen een veiligheidsdoelstelling maar ook een re-integratie c.q. werkgelegenheidsdoelstelling)
heeft in Doetinchem voor een veiliger uitgaanscentrum gezorgd. Politie en
nachtwachten zit kort op het uitgaanspubliek en dat is merkbaar. Door deze intensieve benadering is
het aantal geregistreerde incidenten weliswaar toegenomen, tegelijkertijd laten de cijfers zien dat het
percentage ernstige incidenten met de helft is afgenomen. Onderzoeksbureau Beke heeft het project
geëvalueerd en de succesfactoren in beeld gebracht. Mede door dit onderzoek staat het project landelijk
inmiddels volop in de belangstelling. Niet alleen bij professionals, maar ook in de media. Zo zal
RTL 4 de komende zomer een reportage maken over de Doetinchemse aanpak.
Voorts is er door het Trimbos instituut een pilot Bar Veilig gedraaid. In deze pilot werd barpersoneel
getraind om te gaan met het gebruik van alcohol door de klanten, het vroegtijdig onderkennen van
signalen en het adequaat handelen bij agressie. Deze pilot sloot mooi aan bij het boete-of-kanskaartproject
van NOG-Veiliger. Dit project is geheel ingevoerd in Doetinchem tot grote tevredenheid van
de politie.
De politie heeft meer aandacht gekregen voor de verkeersoverlast en het asociale rijgedrag in het
verkeer. De politie werkt sinds medio 2008 met een zogenaamde ‘hufteraanpak’ waarbij de politie
laat zien dat zij er is in het verkeer en bepaalde verkeersdeelnemers volgt opdat zij zich aan de regels
houden. Dit begint langzaam aan zijn vruchten af te werpen.
De nazorg voor ex-gedetineerden is opgepakt. Er is een coördinatiepunt ingesteld met een vaste coordinator
waarbij alle overdrachtsdossiers vanuit de Dienst Justitiële Inrichtingen binnenkomen. Deze
coördinator nazorg ex-gedetineerden beoordeelt het dossier en zet de nodige acties in de organisatie
uit om de aansluiting zo soepel mogelijk te laten verlopen.
De overlast blijft een issue. De overlast op de Huet is van dien aard dat er een project gestart is om
de overlast sterk terug te dringen en terrein terug te veroveren. Hiertoe is verder samenwerking
gezocht met politie, wijkwachten, jeugdtoezichthouders en Lindenhout.
Dit krijgt in 2009 zijn vervolg.
Niet alles is gelopen zoals gepland. Er ligt inmiddels een convenant veilige school met daarbij vijf
‘Golden Rules’, maar het convenant is om diverse redenen nog niet getekend. We verwachten dat het
convenant eind maart alsnog getekend gaat worden.
In 2008 zijn de reguliere programma's voor de handhaving op gebied van bouwen, apv en milieu goed
afgerond. Daarbij was het vastgestelde handhavingbeleid continu de leidraad.
T.a.v. de milieuhandhaving is er nieuwe ervaring opgedaan in de slag naar een andere manier van
handhaven. Door het veel betere naleefgedrag is hier aanpassing van de handhavingstrategie noodzakelijk.
In grote lijnen betekent dit van minder diepgaande inhoudelijk controles naar meer en specifiek
gerichte controles.
71

Hierdoor zal in de praktijk de frequentie van controlebezoeken hoger worden. De bouwcontroles
vinden plaats via het ‘toetsingsprotocol’, dat voldoet aan de kwaliteitscriteria van Vrom. Nauwgezette
samenwerking met het team vergunningen heeft de controles in het kader van de apv verbeterd.
Vermeldenswaardig is dat juridische procedures ten gevolge van de handhaving bijna altijd ten gunste
van de gemeente zijn uitgevallen.
De handhavingestafette was breed van opzet en alle handhavingpartners hebben enthousiast meegedaan.
De professie van handhaven krijgt gemeentebreed zo een grote uniformiteit en de contacten
tussen de handhavingpartners blijft op peil. Opmerkelijk is dat tijdens de handhavingestafette wordt
geconstateerd dat het naleefgedrag op vele aspecten beter is geworden. Doetinchem is in 2009 coordinerende
gemeente voor de regionale handhaving. Hiervoor zijn in 2008 regionaal werkafspraken
gemaakt. De burgemeester is portefeuillehouder integrale handhaving voor de gehele regio.
Het nieuwe brede Doetinchemse handhavingplan dat in 2009 zal worden vastgesteld, kan als voorbeeld
dienen voor de regio. Het plan zal op bepaalde punten vernieuwend zijn terwijl daarentegen
juist ook gebruik zal worden gemaakt van bestaande afspraken en structuren die hun nut hebben
bewezen.
In maart 2008 hebben wij een luisterzitting georganiseerd waar inwoners, professionals en andere
betrokkenen aangaven op welke onderdelen zij het huidige coffeeshopbeleid van de gemeente graag
wilde zien veranderen. Op basis van al de verzamelde input en informatie zijn diverse aanbevelingen
tot verbetering van het coffeeshopbeleid gedaan en overgenomen. Er is onderzocht hoe wij als
gemeente kunnen helpen om de gezondheidsrisico’s te beperken, door kritisch te kijken naar het
THC-gehalte en hoe wij meer kunnen doen in gezamenlijke communicatie en voorlichting. Daarnaast
zijn en worden de mogelijkheden onderzocht om tot verplaatsing van de coffeeshops over te gaan
en zo ook de overlast verder te beperken. De overlast in de wijken wordt ook veroorzaakt door de
thuisdealers. De opsporing en vervolging van thuisdealers heeft afgelopen jaar ook meet prioriteit
gekregen. In juni/juli zal het nieuwe brede coffeeshopbeleid voorgelegd worden aan de raad.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Integrale veiligheid
Resultaat
Resultaat
Planning Middelen
Coffeeshops Evaluatie beleid
Handhaving Uitvoeringsprogramma
Kadernota (veiligheid) Uitwerking veiligheidsthema’s
Crisisbeheersplan Actualiseren plan
Beleid externe veiligheid Bestuursopdracht
Convenant veilige school Opstellen convenant
Politie: wat is onze visie?
Onze visie is gericht op het versterken van de samenwerking met de politie. Het belang van ketenbenadering
is groot en een goede ketenbenadering versterkt de aanpak op het gebied van veiligheid.
Wat hebben we bereikt?
Het regionaal samenwerkingsproject NOG-veiliger is op 5 december 2008 afgerond en overgegaan
in de ontwikkeling van het NOG-Veiligerhuis. Het project heeft acht veiligheidsthema’s projectmatig
aangepakt en vervolgens ingebed in de lijn van de diverse organisaties. Dat de thema’s ingebed zijn,
betekent ook dat het onderdeel is geworden van het dagelijkse werk. Het is de uitdaging om de
verschillend thema’s in ontwikkeling te houden. Met het thema veiligheid zijn we immers nooit klaar.
De vruchten van de regionale aanpak zijn ook merkbaar in relatie tot de snelheid waarmee bepaalde
zaken opgepakt kunnen worden. De gezamenlijke aanpak krijgt in het NOG-Veiligerhuis zijn vervolg.
72

Voorts is de afstemming van de beleidscycli goed verlopen. Bij het opstellen van jaarplannen wordt
er met elkaar gekeken welk onderwerp de aandacht verdient. Doordat de afstemming verbeterd is,
lopen gemeenten, politie en openbaar ministerie meer in dezelfde pas als het gaat om planning en
beleidsvorming. Pure winst derhalve. De uitdaging is om dit vast te houden. De regiekamer van het
NOG-Veiligerhuis zal hier waakzaam op zijn.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld
Politie
Resultaat Resultaat Planning Middelen
Project “NOG-Veiliger” Resultaten ingebed bij (veiligheids)organisaties
Brandweer: wat is onze visie?
De brandweer staat voor een veilige leefomgeving voor alle burgers en aanwezigen in Doetinchem.
Ze verleent hiertoe diensten, te weten op het gebied van brandpreventie (gebruiksvergunningverlening,
controle & handhaving) en repressie (dat is (spoedeisende) hulpverlening). Er vinden daarnaast
bij de brandweer ondersteunende processen plaats (onder andere preparatie; dat is de voorbereiding
van de brandweer op de repressie) om de dienstverlening zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren.
Wat hebben we bereikt?
De landelijke norm met betrekking tot de opkomsttijden van de brandweer schrijft voor dat de
brandweer in 90% van de gevallen binnen acht minuten op de plaats van het incident moet zijn. In
2008 heeft de Doetinchemse brandweer deze norm niet gehaald; de brandweer was in 60% van de
meldingen binnen de voorgeschreven acht minuten ter plaatse. De overschrijding van de norm is
in overeenstemming met de verwachtingen en wordt met name veroorzaakt door het gebrek aan
vrijwilligers in de dagsituatie. In 2008 hebben zich onvoldoende vrijwilligers aangemeld die overdag
beschikbaar zijn. Daarnaast is onverwachts een groot aantal vrijwilligers uitgestroomd. Reden van
vertrek is in de meeste gevallen een te zware belasting voor de brandweervrijwilligers waarbij de taak
van vrijwilliger niet meer te combineren is met het privéleven en de hoofdwerkgever. De problemen
met de paraatheid zijn in 2008 een grote zorg gebleken. De eerste analyse om deze te gaan verbeteren
heeft zijn vertaling gevonden in de (deels gehonoreerde) aanmeldingen voor 2009.
Het oefenen van de brandweer is kwantitatief voldoende geweest. Kwalitatief moet het oefenen nog
verbeterd worden door te gaan oefenen volgens de landelijk herziene leidraad. In 2008 is gebleken
dat er structureel onvoldoende capaciteit beschikbaar is om het oefenen goed in te vullen en voor te
bereiden. Dit heeft geleid tot de aanmelding voor extra capaciteit die in 2009 wordt ingevuld. Volgens
de leidraad moet er jaarlijks een minimaal aantal keren realistisch geoefend worden; in 2008 hebben
de manschappen minimaal één dag realistisch geoefend.
In 2008 was het niveau van de controle op het gebruik van risicovolle objecten vergelijkbaar met het
jaar daarvoor. Omdat het in 2008 echter om meer objecten ging heeft dit meer capaciteit gekost.
Verder zijn de voorbereidingen getroffen voor de implementatie van het gebruiksbesluit. Dit is in
goede samenwerking met de betrokken afdelingen en in overleg met de andere gemeente binnen het
Samenwerkingsverband Brandweer Achterhoek West (SBAW: de brandweerkorpsen van gemeente
Bronckhorst, Montferland, Oude-IJsselstreek en Doetinchem) gebeurd. Bij de brandveiligheidsadvisering
voor bouw- en milieuvergunningen zijn de geplande aantallen gerealiseerd. De hoeveelheid
aanvragen voor bouwvergunningen in het kader van het project ‘De Schil’’ was minder dan verwacht.
Daardoor was de druk op de formatie iets minder groot. Wel was er externe inhuur nodig om aan
het einde van het jaar bij meerdere adviezen de termijnen te halen. Men heeft bij bezoeken ten behoeve
van de brandveiligheidsadvisering in 2008 naast de toetsing extra tijd besteed aan het vergroten
van het risicobewustzijn bij bedrijven en instellingen.
73

Tegen verwachting is de nieuwe Wet op Veiligheidsregio’s in 2008 niet vastgesteld. Naar verwachting
zal in het verlengde van de nieuwe Wet op de Veiligheidsregio’s in 2010 een AMvB van kracht worden
waarin kwaliteitseisen staan in de vorm van normen voor de opkomsttijden en geoefendheid van
repressief personeel. Voorafgaand aan de wetgeving is in 2008 door de VNOG met de Minister van
BZK een convenant afgesloten waarin onder andere wordt gestuurd op regionalisering van de brandweer.
De minister van BZK wil hiermee haar streven naar kwaliteitverbetering stimuleren door middel
van financiële impulsen via de Veiligheidsregio’s. Anticiperend op de wetgeving is het Samenwerkingsverband
Brandweer Achterhoek West (SBAW) in januari 2008 van start gegaan. Hiermee wordt
in de vorm van projecten de versterking van onderop vorm gegeven om hiermee draagvlak te creëren
en de kwaliteit van de brandweer te verbeteren om te kunnen gaan voldoen aan de AMvB behorende
bij de Wet op de Veiligheidsregio’s. Binnen de VNOG is gekozen voor een model met zes clusters,
waarin de clusters de dragers van de regionalisering zijn. Binnen het SBAW (cluster) zijn verschillende
projecten succesvol afgerond en in de dagelijkse werkzaamheden geïmplementeerd.
Met intensieve inbreng van de brandweer is in 2008 een plan van aanpak voor de bouw van de
nieuwe brandweerkazerne tot stand gekomen. Omdat de kosten die uit het plan van aanpak volgen
hoger zijn dan de vooralsnog beschikbare middelen is er eind 2008 een second opinion gemaakt om
het financiële gedeelte te vergelijken.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Brandweer
Beleid (2007-2011) Opkomst 60% (norm 90%) binnen 9 minuten
Extra impuls realistisch oefenen
150 adviezen en 50 vergunningen
120 controles en 100 hercontroles
Samenw. West Achterhoek Samenwerking met SBAW operationeel
Werving vrijwilligers 15 nieuwe vrijwilligers
brandweerkazerne Programma van eisen nieuwbouw
Realisatie nieuwbouw
Wat heeft dat gekost?
74

Programma 9
75

Programma 9: Organisatie en communicatie
Wat is onze visie?
De gemeente Doetinchem kan het niet alleen en wil het ook niet alleen doen. We leggen verantwoordelijkheden
daar neer waar ze het best kunnen worden waargemaakt. En als de gemeente
verantwoordelijkheid neemt doet ze dat niet alleen. We werken samen met andere overheden, maar
ook met instellingen, ondernemers, verenigingen, etcetera om die verantwoordelijkheid waar te
maken.
In de regio Achterhoek willen wij onze regierol waarmaken door de motor te zijn voor de Regio
Achterhoek nieuwe stijl. Bestuurlijke cohesie is daarvoor belangrijk. Naar provincie Gelderland, het
rijk en Europa willen we consistentie en trots op de streek uitstralen. Daarmee verwachten we optimale
steun voor onze ambities te verkrijgen.
We hebben bijzondere aandacht voor klant (burgers en ondernemingen). Burgers hebben direct
contact met de gemeente bij de gemeentewinkel, de Wmo-winkel, Werk en Inkomen, meldpunt
onderhoud en bijvoorbeeld de wijkregisseur en Rozengaarde. Daar wordt mede het gezicht van de
gemeente bepaald.
Het gaat er dus vooral om door samenwerking de krachten te bundelen, binnen de regio het voortouw
te nemen, en naar de burgers toe ons klantgerichter op te stellen.
Wij maken onze visie concreet door:
- de samenwerking met onze partners te verbeteren;
- de klantgerichtheid naar de burgers te verbeteren.
Wat hebben we bereikt?
Samenwerking met (bestuurlijke) partners
Doetinchem maakt in eerste instantie deel uit van de Achterhoek. De samenwerking in de Achterhoek
wordt verbeterd. De Regio Achterhoek heeft zich opnieuw georiënteerd. De organisatie is
toegesneden op de toekomst. Daarbij hebben we een belangrijke rol gespeeld. Ook bij de invoering
was dit het geval.
De Regio heeft haar rol al anticiperend ingevuld door de toeristisch-recreatieve sector te structureren.
Hiermee wordt invulling gegeven aan onze doelstelling om te komen tot een efficiëntere moderne
organisatie op dit belangrijke terrein. In 2008 is er tot een meer concrete invulling gekomen.
De gemeenten in de Achterhoek hebben laten zien dat samenwerking meer is dan alleen overleggen.
In dit licht is in 2008 de samenwerking met Montferland en Oude IJsselstreek op het gebied van plattelandsontwikkeling
verder geïntensiveerd (zie ook programma 5).
Het GSO-beleid (Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid) is in 2008 verlengd. Evenals zeven andere
steden hebben we afspraken gemaakt met de provincie over De Schil en de wijkaanpak. De provincie
Gelderland is met flinke financiële bijdragen gekomen heeft daarmee voor ons de mogelijkheden
geschapen om daadwerkelijke impulsen aan grote projecten te geven. De samenwerking met provincie
en GSO-steden blijft niet beperkt tot geld. Ook bestuurlijk en ambtelijk hebben uitwisseling van
informatie en strategische verkenningen plaatsgevonden.
Subsidieverwerving is een onderwerp dat in nauwe samenwerking met de provincie is opgepakt. De
verbeterde samenwerkings heeft niet alleen geleid tot financiële successen, ook is de centrumrol van
Doetinchem in dit soort processen versterkt.
77

Doetinchem heeft zich ook in 2008 op internationaal terrein bewogen. Op welke wijze en met wie is
neergelegd in een nota ‘Voorbij de stad – internationale betrekkingen in perspectief’, vastgesteld op
13 december 2008. In deze nota wordt onder meer een visie gegeven over de (toekomstige) invulling
van stedenbanden en de verdere professionalisering van de internationale betrekkingen bij de
gemeente Doetinchem.
Het project ‘Gezicht geven aan Doetinchem’ moet de beeldvorming van Doetinchem versterken.
Het afgelopen jaar is een aantal losse promotieactiviteiten opgepakt. Wel is behoefte aan meer visie;
hiervoor zal in 2009 externe expertise worden ingehuurd.
Klantgerichtheid naar de burgers
De gemeente is enig aanbieder van diverse producten. Dat betekent dat we kwaliteit moeten bieden:
één aanspreekpunt, een transparant proces en duidelijk normen voor service. In 2008 zijn er diverse
servicenormen vastgelegd. Door een aanspreekpunt kan de burger het hele proces van vraag naar
antwoord vraaggericht en sneller doorlopen. De informatieverstrekking is eenduidig via de diverse
klantkanalen.
Het gemak en de snelheid is vergroot door meer producten klaar-terwijl-u-wacht te verstrekken en
door meer informatie en producten via internet aan te bieden. De elektronische dienstverlening is
verder geprofessionaliseerd.
De rekenkamercommissie heeft in zijn onderzoek naar de gemeentelijke dienstverlening geconcludeerd
dat de raad geen kaders heeft gesteld. Deze kaders zijn inmiddels gesteld.
APV en bouwregelgeving
Het rijk vraagt ons de regeldruk te verminderen. Dat is een opgave die we zelf ook voelden. Diverse
procedures zijn vereenvoudigd. In 2008 is ondermeer de afdeling wonen en bedrijven aan de slag
gegaan met meer ‘klaar terwijl u wacht producten’. Dit ondermeer op het gebied van APV en bouwregelgeving.
Daarnaast zijn er meer vergunningen omgezet naar een meldingsysteem of zelfs naar
algemeen geldende regels. 2008 zou in het teken staan van het voorbereiden van de invoering van
de omgevingsvergunning die per 1 januari 2009 van kracht zou worden. Deze wet zal naar verwachting
niet eerder in werking treden dan 1 januari 2010. De omgevingsvergunning is een geïntegreerde
vergunning voor bouwen, wonen, monumenten, ruimte, natuur en milieu. Burgers en ondernemers
kunnen dan volstaan met één vergunningaanvraag en vervolgens geldt er ook één procesgang.
Gemeentelijke Basis Administratie
In september is de interne GBA-audit gehouden. De kwaliteit van de GBA-gegevens is onderzocht,
rapportages zijn opgesteld en de uitwijk (het reserve GBA systeem) is georganiseerd. De resultaten
van de audit zijn goed en de kwaliteit van de GBA zelf is wederom verbeterd ten opzichte van 2007.
Dienstverlening
In juli 2008 is de Kadernota vastgesteld met een visie om op termijn een volwaardig Klant Contact
Centrum te realiseren. Daarbij heeft het college het kwaliteitshandvest opgesteld voor de totale
gemeentelijke organisatie met de servicenormen die eind 2009 gehaald moeten worden. Monitoring
vindt o.a. plaats via deelname aan Benchmarking Publiekszaken. De klanttevredenheid is hoger dan in
2007. Wel behoeft de telefonische dienstverlening aandacht.
Er is een extern onderzoek uitgevoerd naar het verminderen van administratieve lasten (deregulering)
voor burgers en bedrijven. Het is een landelijk streven dit met minstens 25% te verminderen. Er zijn
60 gemeentelijke producten onderzocht. Het college heeft besloten in 2009 keuzes te maken in de
concrete uitvoering van de maatregelen.
Voorts is gewerkt aan het optimaliseren van de processen rondom vergunningverlening.
78

Voor het aanvragen van een aantal producten rondom leven en reizen is het nu mogelijk om een
afspraak te maken, naast de vrije inloop in de gemeentewinkel.
Het klantkanaal internet moet een prominentere plek krijgen in de gemeentelijke dienstverlening.
Om het beheer van de informatie te borgen is een webbeheerder aangesteld.
De volgende verbeterpunten zijn gerealiseerd:
- Er is een digitaal loket speciaal voor ondernemers ontwikkeld
- DigiD, de landelijke verplichte inlogmethode voor burgers, is geïmplementeerd bij het aanvragen
van taxatieverslagen
- Parkeervoorzieningen en verkeershinder in Doetinchem worden nu ook op een grafische kaart
getoond
- Er wordt bestemmingsplaninformatie online gepubliceerd
- De burgemeester is gestart met een wekelijkse weblog
- De website voor bestuurlijke informatie http:/besluitvorming.doetinchem.nl is ontwikkeld en er is
een proef gehouden om raadsuitzendingen ook via internet aan te bieden
- Burgers kunnen zich abonneren op een elektronische nieuwsbrief en worden zo geïnformeerd
over nieuwe informatie op de site
- Aan het eind van het jaar werd beleid in beeld in gebruik genomen, een toepassing waarmee
burgers op eenvoudige wijze de voortgang van beleidsprioriteiten kunnen volgen
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Samenwerking met (bestuurlijke) partners
GSO-programma
Euregio-projecten Verkregen subsidies
Kennisuitw./netwerken Participatie GSO netwerk (pantha rhei)
Subsidiewerving Verkregen subsidies
GD promotie Beleid voor belevingseconomie
BIS (infosysteem) Videoverslaglegging raadsvergadering
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Klantgerichtheid naar burgers
dienstverlening Kadernota
Ontwikkeling servicenormen
Digitale dienstverlening/ E-loket
Deregulering: :advies adm. lastenverlichting
GBA (administratie) Interne audit
vergunningverlening Invoering Wabo (omgevingsvergunning)
79

Wat heeft dat gekost?
80

Programma 10
81

Programma 10: Algemene dekkingsmiddelen
Een programma, maar toch anders
Naast de 9 inhoudelijke programma’s bevat de programmabegroting informatie over de algemene
middelen. Daarmee wordt het totaal aan uitgaven en inkomsten gecompleteerd. Het betreft hier
belastingen en heffingen, algemene uitgaven en inkomsten, de algemene uitkering aan het Gemeentefonds,
geldleningen en beleggingen, mutaties op reserves, de bedrijfsvoering, saldi van kostenplaatsen
en algemene dienst. Het gaat over de ondersteuning in de algemene financiële huishouding van de
gemeente. De lasten en baten die hier betrekking op hebben kunnen niet direct aan de inhoudelijke
programma’s toegerekend worden. De begrotingsproducten die dit betreft zijn toegerekend aan dit
programma. Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft voor
dat deze onderwerpen nader worden toegelicht in specifieke paragrafen. In deze paragrafen worden
visie, kader en activiteiten m.b.t. die producten nader toegelicht. In dit programma zijn dus alleen de
resultaten van lasten en baten van die producten opgenomen om het financiële beeld te completeren.
Aansluitend op dit programma zijn de volgende paragrafen in deze begroting opgenomen:
Paragraaf 1. Lokale heffingen
Paragraaf 2. Weerstandsvermogen
Paragraaf 3. Onderhoud kapitaalgoederen
Paragraaf 4. Financiering
Paragraaf 5, Bedrijfsvoering
Paragraaf 6. Verbonden partijen
Paragraaf 7. Grondbeleid
83

Wat hebben we gedaan?
Prestatieveld Resultaat Resultaat Planning Middelen
Algemene dekkingsmiddelen
Begroting Meerjarig sluitende begroting 2008-2011
Algemene reserve 11 miljoen euro in 2010
Ontw. P & C instrumenten Bestuurlijk dashboard 2008
Loonsom Binnen loonsom 2008 en voorziening 2008
Accountantscontrole Goedkeurende verklaring 2007
Regiorol/programmacontract Ondertekening managementcontracten
Personeelsbeleid Implementatie koersdocument
Huisvesting organisatie gD Raadsvoorstel huisvesting lange termijn
Renovatie stadhuis
Inkoop Presentatie resultaten inkooptrajecten
Kadernota inkoopbeleid
Handboek inkoop
ICT samenwerking in regio Ict-infrastructuur gD-oude IJsselstreek
Keuzedocument “verkenningen”
Stadsweb Evaluatiedocument
Toeristenbelasting Onderzoek hengsmogelijkheden
Precariobelasting Onderzoek hengsmogelijkheden
Grondexploitatie Risicoanalyse grote projecten/grondbeleid
Nieuwe nota fonds bovenwijks
Grondprijsbeleid 2008/2009
Een toelichting op de activiteiten van dit deel van het dashboard staat opgenomen in de betreffende
paragrafen in hoofdstuk 3.
84

Wat heeft dat gekost?
raming voor wijziging raming totaal 2008 realisatie 2008 saldo (lasten-
2008
Baten)raming
totaal -
baten lasten baten lasten baten lasten (Lasten-
Baten)realisati
e
85

Hoofdstuk 3
Paragrafen
87

Paragraaf 1: Lokale heffingen
1. Uitgangspunten voor de lokale heffingen
Voor de heffingen zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:
- We willen ons voorzieningenniveau, zoals beschreven in de programma’s 1 tot en met 9,
handhaven en uitbreiden met zo laag als mogelijke belastingen en heffingen;
- Leges en rechten worden kostendekkend geheven;
- De belastingen, heffingen en WOZ-waardebeschikkingen worden zorgvuldig en efficiënt opgelegd
en geïnd.
2. De kostendekkendheid van tarieven
Bij het rijk is al geruime tijd een discussie gaande over de verschillen van de tarieven tussen gemeenten
en de onduidelijkheid van de gehanteerde tarieven in relatie tot de te maken kosten.
Deze discussie kan leiden tot een verplichte harmonisatie van de tarieven en een verdere aanscherping
van de noodzaak om tarieven met kostencalculaties te onderbouwen. Bij de ombuigingsoperatie
Coach-plus heeft onderzoek plaatsgevonden naar de kostendekkendheid van de legesplichtige
activiteiten. Voor zover de tarieven nog niet kostendekkend waren, zijn toen maatregelen genomen.
Binnen de gehanteerde uitgangspunten zijn de legestarieven in principe kostendekkend. Dat geldt ook
voor de tarieven van de afvalstoffenheffing, rioolrechten en begraafrechten.
Na de invoering van het BTW-compensatiefonds mogen de heffingen voor de afvalinzameling en de
rioolrechten meer dan kostendekkend zijn, omdat ook de BTW (die via het BTW-compensatiefonds
wordt terugontvangen) toch binnen deze kosten verhaald mag worden. Dit geldt vanaf 2003 ook voor
onze gemeente als beleidsuitgangspunt.
89

3. De opbrengsten van de gemeentelijke belastingen en heffingen 2008
Voor de belangrijkste gemeentelijke belastingen en heffingen zien de ramingen 2008 in vergelijking
met de realisatie in 2008 er als volgt uit.
Belasting of heffing Begroting 2008 Rekening 2008
Onroerende zaakbelasting
• Eigenarendeel woningen
niet-woningen
• Gebruikersdeel niet-woningen
90
5.033.000
2.052.000
1.612.000
5.031.000
2.102.000
1.538.000
Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten 6.633.000 6.568.000
Rioolrechten 3.267.000 3.653.000
Hondenbelasting 336.000 353.000
Parkeerbelastingen 3.554.000 3.337.000
Bouwleges 1.925.000 2.194.000
(Alle bedragen in €)
De voor- dan wel nadelen op de afvalstoffenheffing/reinigingsrechten, rioolrechten, parkeerbelastingen
en bouwleges zijn, rekening houdend met de werkelijke uitgaven, verrekend met de daarvoor bestemde
voorzieningen.

4. Overzicht tarieven 2008
De belangrijkste tarieven voor het belastingjaar 2008 zien er als volgt uit:
Belasting of heffing
Onroerende zaakbelasting voor woningen:
Tarief 2008
(in €)
- Tarief eigenaar per € 2.500 waarde
Onroerende zaakbelasting voor niet-woningen:
2,30
- Tarief eigenaar per € 2.500 waarde 4,27
- Tarief gebruiker per € 2.500 waarde
Afvalstoffenheffing:
3,42
- eenpersoonshuishouden 217,80
- meerpersoonshuishoudens 292,20
- extra emmer blauw 51,00
- extra emmer groen 75,00
- extra emmer grijs
Rioolrechten:
123,00
- per aansluiting
Hondenbelasting:
146,40
- 1 hond 62,40
- 2 honden 156,00
91

5. Het kwijtscheldingsbeleid
In de belastingverordeningen is geregeld dat kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen alleen
verleend kan worden voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht. Kwijtschelding wordt geregeld op
basis van de rijksnormen.
Voor het verkrijgen van kwijtschelding moet een aanvraag ingediend worden, waardoor een toets
gemaakt kan worden omtrent het inkomen en vermogen. Personen die in twee voorgaande jaren een
aanvraag hebben ingediend krijgen automatisch een nieuw aanvraagformulier toegezonden. Indien
meer dan 2 jaar kwijtschelding is verkregen, of men uitsluitend van een A.O.W.-uitkering dan wel
een uitkering op grond van de Wet Werk en Bijstand heeft, kan volstaan worden met een verkorte
aanvraag, die men automatisch krijgt toegezonden.
In 2008 zijn de volgende bedragen (exclusief uitvoeringskosten) uitgegeven om uitvoering te kunnen
geven aan het beleid:
Belasting of heffing Begroting 2008 Rekening 2008
(in €) (in €)
Kwijtschelding afvalstoffenheffing 475.000 418.000
Kwijtschelding rioolrechten 242.000 244.000
Kwijtschelding ozb 0 2.000
De uitgaven voor kwijtschelding ozb betreffen na-ijleffecten over oude jaren.
6. Vergelijkend overzicht met andere gemeenten
Voor de lokale heffingen wordt vaak een vergelijking gemaakt met andere gemeenten. Omdat elke
gemeente de lasten op verschillende manieren doorberekent is gekozen voor een vergelijking op basis
van “belastingdruk per huishouden”. Daarbij wordt uitgegaan van een soort standaardpakket, waarmee
een bepaald huishouden in elke gemeente te maken krijgt. De uitgangspunten voor deze vergelijking
in 2008 waren:
- Het huishouden bestaat uit 4 personen;
- De gemiddelde waarde van de woning is € 237.500;
- Het waterverbruik ten behoeve van het rioolrecht is 50 m3 per persoon;
- Bij een gedifferentieerd tarief voor afval is de Coelo berekening gevolgd.
Wij hebben ons bij deze vergelijking gebaseerd op het overzicht van de Coelo, zoals dat is
gepubliceerd in de COELO Atlas 2008 over het belastingjaar 2008.
92

Overzicht belastingdruk meerpersoonshuishoudens 2008 (eigenaar/bewoner;
alle bedragen in €)
Ozb Ozb Afval Riool Totaal
Doetinchem 2,30 218 292 146 656
Aalten 2,25 213 251 153 617
Berkelland 2,61 247 241 294 782
Bronckhorst 2,13 202 234 245 681
Doesburg 2,49 236 206 207 649
Duiven 1,64 155 274 164 593
Montferland 2,05 194 215 183 592
Oost Gelre 1,85 175 213 198 586
Oude Ijsselstreek 2,11 200 250 185 635
Winterswijk 1,71 163 243 321 727
Zevenaar 1,84 174 188 118 480
Zutphen 1,85 175 251 160 586
Overzicht belastingdruk meerpersoonshuishoudens 2008
(geen eigenaar/alleen bewoner; alle bedragen in €)
93
Afval Riool Totaal
Doetinchem 292 146 438
Aalten 251 153 404
Berkelland 241 294 535
Bronckhorst 234 245 479
Doesburg 206 207 413
Duiven 274 164 438
Montferland 215 183 398
Oost Gelre 213 198 411
Oude IJsselstreek 250 185 435
Winterswijk 243 321 564
Zevenaar 188 118 306
Zutphen 251 160 411

Overzicht belastingdruk eenpersoonshuishoudens 2008
(geen eigenaar/alleen bewoner; alle bedragen in €)
De tarieven van de individuele gemeente kunnen niet één op één vergeleken worden:
- De hoogte van bijvoorbeeld de onroerende zaakbelastingen is sterk afhankelijk van het
gemeentelijke beleid;
- De afvalstoffenheffing is afhankelijk van de wijze waarop de gemeente haar afvalbeleid voert.
Het ophalen van oud papier kan bijvoorbeeld door de gemeente geschieden of door derden;
- Bij rioolrecht wordt het tarief mede beïnvloed door het feit dat een aantal gemeenten mogelijk
een deel dekken via de algemene middelen. Daarnaast heeft de ene gemeente een groter buitengebied
dan de ander, waarvoor mogelijk meer kosten gemaakt moeten maken.
Indien alle gemeenten een gelijk beleid in deze zouden voeren en op dezelfde wijze haar zaken
zou regelen en kosten zou registreren, dan geeft een één op één vergelijking een realistisch
beeld.
Uit bovenstaand overzicht kan wel worden geconcludeerd dat de gemiddelde belastingdruk van
de genoemde gemeenten over 2008 voor de eigenaar/bewoner € 632 is, voor de niet eigenaar
met een meerpersoonshuishouden € 436 en voor de niet eigenaar die alleenstaande is € 270.
94
Afval Riool Totaal
Doetinchem 218 146 364
Aalten 168 51 219
Berkelland 180 47 227
Bronckhorst 234 245 479
Doesburg 135 69 204
Duiven 205 55 260
Montferland 156 61 217
Oost Gelre 144 66 210
Oude IJsselstreek 155 185 340
Winterswijk 196 107 303
Zevenaar 116 89 205
Zutphen 184 30 214

Wat is weerstandsvermogen?
Paragraaf 2: Weerstandsvermogen
Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin de gemeente in staat is financiële tegenvallers
het hoofd te bieden. Door aandacht te hebben voor het weerstandsvermogen wordt voorkomen dat
elke financiële tegenvaller dwingt tot bezuinigen. Het hebben van voldoende weerstandsvermogen is
daarom een belangrijke voorwaarde voor een financieel gezonde gemeente.
Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s die de
gemeente loopt. De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de
gemeente beschikt om niet begrote kosten te dekken.
Van belang voor de weerstandscapaciteit zijn die risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen
of verzekeringen zijn afgesloten.
Beleid van gemeente Doetinchem op het weerstandsvermogen
Doetinchem wil een financieel gezonde gemeente zijn. Daarom is ons financieel beleid gericht op het
voldoen aan de volgende voorwaarden:
1. Een meerjarig sluitende begroting. Jaarlijks zijn de lasten en baten in evenwicht.
2. Voldoende weerstandsvermogen. Voldoende algemene reserve om algemene risico’s te dekken.
Voldoende bestemmingsreserves om specifieke risico’s te dekken.
In de afgelopen jaren hebben wij krachtig gestuurd op het verbeteren van onze financiële positie. In
de perspectiefperiode 2009-2012 ontwikkelt de algemene reserve zich rond het minimaal gewenste
peil van circa € 11 mln (10% van de begroting).
Om onze begroting meer dan tegen een stootje bestand te laten zijn, is in 2008 besloten om de
weerstandscapaciteit van onze gemeente te versterken door de algemene reserve (tijdelijk) te laten
groeien tot boven de grens van 12% van het begrotingstotaal naar maximaal € 16,5 mln.
Als de algemene reserve op peil is, voldoet het dat de saldi van het meerjarenperspectief structureel
sluitend zijn, dus op nul uitkomen. Hoewel versterking van het weerstandsvermogen een steviger
basis biedt zijn de risico’s in onze gemeentelijke huishouding als gevolg van de kredietcrisis toegenomen.
Daarbij moet gedacht worden aan risico’s op het gebied van grondexploitaties; omzettaakstelling
grondexploitaties; bijstandsuitkeringen; algemene uitkering; belastingen en heffingen en rente en
dividenden.
De risico’s worden beschreven in dit hoofdstuk. Voor verdere uiteenzetting van de risico’s op het
gebied van grondexploitaties wordt verwezen naar paragraaf 7 Grondbeleid.
We dienen scherpe aandacht te blijven houden voor de structureel sluitende begroting, de risico’s en
het weerstandsvermogen van onze gemeente.
95

I De weerstandscapaciteit
De weerstandscapaciteit bestaat uit een aantal elementen te weten:
a. algemene reserves;
b. bestemmingsreserves;
c. onbenutte belastingcapaciteit;
d. stille reserves;
e. stelpost in de begroting voor onvoorziene uitgaven;
f. ruimte in de begroting.
Algemene reserves
Reserve bedrijfsvoering
De reserve bedrijfsvoering dient onder meer ter dekking van risico’s die onverhoopt uitkomen. Door
deze reserve komt de gemeente niet plotseling in financiële nood als zich onverwacht calamiteiten
voordoen. Het hebben van deze (voldoende) reserve wordt daarom beschouwd als een belangrijke
voorwaarde voor een financieel gezonde gemeente.
De raad heeft in 2008 vastgesteld dat de gewenste omvang van de algemene reserve minimaal 10% (=
€ 11 mln) van het begrotingstotaal (exclusief grondexploitaties) te bedragen.
De algemene reserve bedraagt per 31 december 2008 € 14,5 mln. Rekening houdend met de voorgestelde
bestemmingen van het resultaat alsmede de voorstellen ten aanzien van de reserves en
voorzieningen, zoals deze opgenomen zijn in de jaarrekening 2008, bedraagt de algemene reserve per
31 december € 11,4 mln. Voor de ontwikkeling van deze algemene reserves in meerjarenperspectief
wordt verwezen naar hoofdstuk 1 Rekeningresultaat en analyse.
Reserve grondexploitatie
Jaarlijks worden de grondexploitaties geactualiseerd. Daarbij worden marktrisico’s en projectspecifieke
risico’s in beeld gebracht. Marktrisico’s zijn algemene risico’s die invloed hebben op alle projecten,
zoals het risico dat de rente stijgt of dat de economie verslechtert. Projectspecifieke risico’s zijn risico’s
die gerelateerd zijn aan de betreffende locaties, zoals het risico dat bodemverontreiniging wordt
aangetroffen. Alle risico’s worden zoveel mogelijk gekwantificeerd. Negatieve geprognosticeerde
plansaldi worden afgedekt door het treffen van voorzieningen en risico’s worden afgedekt door het
vormen van een reserve grondexploitatie.
Zodra een geprognosticeerd plansaldo van een project negatief is, moeten wij hiervoor een voorziening
treffen. Het saldo van getroffen voorzieningen komt ten laste van het behaalde resultaat op de
grondexploitatie. Voor de in 2008 getroffen voorzieningen wordt verwezen naar paragraaf 7 Grondbeleid.
Aan de hand van de geprognosticeerde plansaldi wordt bepaald of de reservepositie afdoende is.
De reserve grondexploitatie staat via een zogenaamd cascademodel in verbinding met de algemene
reserve. Beneden een vastgestelde ondergrens en als geen verdere bijsturing op de grondexploitatie
mogelijk is, wordt de reserve aangevuld uit de algemene reserve. Boven de bovengrens vervalt de
specifieke bestemming en vloeien middelen toe aan de algemene reserve. Dit, voor zover er geen
substantiële risico’s bekend zijn in de grondexploitatie, die een hogere reserve noodzakelijk maken.
De ondergrens van de reserve grondexploitatie is vastgesteld op 10% van de boekwaarden van de
grondexploitaties; de bovengrens op 25%. Voor de negatief geprognosticeerde grondexploitaties zijn
voorzieningen gevormd. Deze worden onttrokken aan de reserve grondexploitatie.
De reserve grondexploitatie bedraagt per 31 december 2008 € 7,1 mln. Rekening houdend met de
voorgestelde bestemmingen van het resultaat alsmede de voorstellen ten aanzien van de reserves en
voorzieningen, zoals deze opgenomen zijn in de jaarrekening 2008, bedraagt de reserve grondexploitatie
per 31 december € 0,7 mln. Deze ontwikkeling was, met uitzondering van de voorziening voor
’t Lookwartier van € 1,7 mln (betreft nieuwbouw school welke bij de actualisatie van de grondexploitaties
in februari 2009 aan de raad is gemeld), nagenoeg voorzien in de programmabegroting.
96

De raad heeft bij de actualisatie van de grondexploitatie in februari 2009 besloten het Cascade model
toe te passen. Dit wordt bij deze jaarrekening geëffectueerd. Dit betekent dat van het gemeentelijk
rekeningsresultaat 2008 een bedrag van € 4,3 mln wordt bestemd voor de reserve grondexploitatie,
waarbij deze reserve op het benodigde niveau wordt gebracht van
€ 4,97 mln, zijnde 10% van de beginboekwaarde. Voor de ontwikkeling van de reserve grondexploitatie
in meerjarenperspectief wordt verwezen naar de paragraaf 7 Grondbeleid.
Bestemmingsreserves
De raad heeft besloten om voor risico’s op specifieke activiteiten en projecten een aantal bestemmingsreserves
in het leven te roepen. De bestemming ervan kan de raad echter veranderen. Daarom
behoren deze reserves tot de weerstandscapaciteit. Het totaal van de bestemmingsreserves bedraagt
per 31 december 2008 € 40,3 mln.
Dekkingsreserves
Deze bestemmingsreserves zijn in het leven geroepen door besluiten van de raad om middelen te
reserveren voor een investering in de toekomst. Ze dienen ter dekking van kapitaallasten van investeringen.
Sinds de invoering van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) in 2004 is de gemeente
verplicht om investeringen voor de oorspronkelijke waarde in de staat van activa op te nemen. Deze
waarde mag niet worden verrekend met subsidies of reserveringen. Gereserveerde middelen worden
daarom in het overzicht reserves en voorzieningen opgenomen. We vergoeden voor deze reserves
hetzelfde rentepercentage als de rente die wordt berekend over de investering. Financieel maakt het
de gemeente dus niet uit. De voorschriften zorgen wel voor meer administratieve handelingen.
De gemeenteraad heeft weliswaar de bevoegdheid om deze reserves een andere bestemming te geven,
maar dat heeft gevolgen voor de dekking van kapitaallasten. Het totaal van de dekkingsreserves
bedraagt per 31 december € 28,3 mln.
Fonds Bovenwijkse voorzieningen
Vanwege de nieuwe Wro is de systematiek van het verhalen van bovenwijkse kosten gewijzigd. Het
is wettelijk geregeld dat de gevraagde fondsafdracht moet worden beargumenteerd vanuit de relatie
tussen een project en een specifieke bovenwijkse voorziening. Dit betekent dat er gedifferentieerde,
project-specifieke fondsafdrachten ontstaan. Een andere belangrijke wijziging in de kostenverhaalsmethodiek
is dat niet alle bovenwijkse kosten mogen worden toegerekend, immers bovenwijkse
voorzieningen worden mede veroorzaakt door autonome groei. En tenslotte is in de wet een ‘Macroaftopping’
ingevoerd. Dit houdt in dat bij negatieve grondexploitaties tot maximaal het bedrag aan
opbrengsten kan worden verhaald. Het afgelopen jaar is gewerkt aan een nieuwe methodiek en is het
fonds bovenwijkse voorziening door de raad in februari 2009 vastgesteld.
In de jaarrekening 2007 is de reserve bovenwijkse voorzieningen met een negatieve stand van € 5,7
mln tijdelijk gesaldeerd opgenomen bij de algemene reserve omdat een reserve conform de Bbvvoorschriften
niet negatief mag staan. De reserve stond negatief omdat een aantal investeringen in
een keer afgeschreven zijn, terwijl de afdrachten nog voor 50% moeten binnenkomen. In de jaarrekening
2008 wordt een gewijzigde financieringssystematiek gehanteerd (raad februari 2009): de
kosten van bovenwijkse infrastructurele voorzieningen worden geactiveerd en in 30 jaar afgeschreven.
Hiermee wordt het fonds bovenwijkse voorzieningen een dekkingsreserve en spreiden we de kosten
waardoor meer evenwicht ontstaat tussen kosten en afdrachten.
Overige bestemmingsreserves
Naast de genoemde bestemmingsreserves kent de gemeente verschillende reserves voor specifieke
activiteiten. Het totaal van deze bestemmingsreserves bedraagt per 31 december € 12 mln.
Onbenutte belastingcapaciteit
Er is sprake van een onbenut deel van de belastingcapaciteit indien de gemeente niet de maximale
mogelijkheden heeft benut om de burger lasten op te leggen. De norm die daarvoor wordt gehanteerd
zijn de tarieven die het rijk toepast bij gemeenten in financiële nood (artikel 12 Financiële
97

verhoudingswet). De qua financiële omvang belangrijkste belasting is de onroerende zaak belasting
(OZB). In 2006 en 2007 was de belastingruimte hiervan door het Rijk gemaximeerd door het vaststellen
van maximale ozb-tarieven. Vanaf 2008 is de maximering niet meer van toepassing. Voor 2008
is uitgegaan van een opbrengststijging van 3,3%. Dit percentage is gerelateerd aan de algemene uitkering
uit het gemeentefonds zoals deze is opgenomen in de junicirculaire 2007. Daarbij is bij tariefstelling
2008 in onze gemeente rekening gehouden met een waardestijging voor woningen van 5,0% en
niet-woningen van 4,0%.
Belastingcapaciteit OZB
woz waarde woonruimten
5.501.500.000
woz waarde niet woonruimten
1.278.000.000
totaal
6.779.500.000
tarief art 12 Fvw
3,45
maximale opbrengst vlgns art 12 Fvw 9.355.710
werkelijke opbrengsten woonruimten 5.031.000
werkelijke opbrengsten niet-woonruimten 3.640.000
totaal opbrengst 2008 8.671.000
onbenutte capaciteit 684.710
Stille reserves
Om een reëel inzicht in de omvang van het vermogen te hebben zouden ook de stille reserves in
beeld moeten worden gebracht. Stille reserves komen voor doordat activa tegen de boekwaarde zijn
gewaardeerd in de balans terwijl de marktwaarde hoger is.
De waarde van stille reserves kan eerst worden benut bij verkoop van deze activa (gebouwen,
gronden, aandelen) tegen de marktwaarde. Gegeven de vele inspanningen in de verbetering van de
bedrijfsvoering is tot op heden geen prioriteit gegeven aan het berekenen van de omvang van de stille
reserves. In 2009 ontstaat de mogelijkheid om ons aandelenbezit in het productie- en leveringsbedrijf
van Nuon te verkopen. Een belangrijk deel van de verkoopopbrengst moet echter worden ingezet ter
compensatie van het verlies aan geraamde dividendopbrengsten.
Stelpost in de begroting voor onvoorziene uitgaven
Het Besluit begroting en verantwoording ziet het bedrag voor onvoorziene uitgaven als een vast
onderdeel van de weerstandscapaciteit van de gemeente.
In de begroting 2008 zijn overeenkomstig het bestaande beleid twee stelposten opgenomen voor
onvoorziene uitgaven, te weten € 79.000 voor incidentele lasten en € 86.500 voor structurele lasten.
Voor aanwending van de post onvoorzien (zowel incidenteel als structureel) gelden onderstaande
drie criteria, te weten:
Onvoorzienbaar: uitgaven welke redelijkerwijs ten tijde van het samenstellen van de meerjarenbegroting
en/of jaarbegroting niet bekend waren en waarop dat moment ook nog geen beleid voor
ontwikkeld was.
Onvermijdbaar: uitgaven waarvoor de gemeente geen keuzevrijheid heeft. Denk hierbij aan bij of
krachtens wet, inclusief gemeentelijke verordening te plegen uitgaven.
Onuitstelbaar: het niet doen van de uitgaven leidt op korte of langere termijn tot hogere uitgaven,
schadeclaims of kan schadelijk zijn voor een (algemeen) gemeentelijk belang.
Van de stelpost voor incidentele lasten is in 2008 € 20.000 gebruikt voor de ontwikkeling van een
beleidskader internationale betrekkingen; € 50.000 ten behoeve van “Taskforce Esbro” en € 3.120 ten
behoeve van een garantiesubsidie. De stelpost voor structurele uitgaven is in 2008 niet gebruikt.
98

Ruimte in de begroting
Het realiteitsgehalte van de begroting en daarmee eventuele ruimte kan onder meer worden afgemeten
aan de rekeningresultaten. Rekeningresultaten ontstaan door mee en tegenvallers ten opzichte
van de begroting. In de 2008 is door middel van bestuursrapportages gerapporteerd over de mee
en tegenvallers van de begrotingsuitvoering. Op dergelijke momenten is besloten bijstelling van de
begroting.
Overzicht weerstandscapaciteit
In onderstaand overzicht wordt de waarstandscapaciteit weergegeven. Daarbij wordt onderscheid
gemaakt tussen incidentele en structurele capaciteit.
II Risico’s
Dit onderdeel van deze paragraaf geeft inzicht in de algemene en specifieke risico’s die de gemeente
loopt. Het gaat hier om redelijk voorzienbare risico’s waarvoor geen specifieke voorzieningen zijn
getroffen en die dus – indien deze zich voordoen – zullen leiden tot een beroep op een deel van de
weerstandscapaciteit.
Algemene risico’s
a. Algemene uitkering gemeentefonds
Deze risico’s kunnen worden onderverdeeld in de volgende elementen:
- Prijsontwikkelingen. De manier waarop de prijscompensatie wordt vastgesteld, bevat een risico.
Door de koppeling van het gemeentefonds aan de rijksuitgaven kan achteraf de prijscompensatie
uit het gemeentefonds behoorlijk anders uitpakken dan in de gemeentebegroting is geraamd.
De werkelijke prijscompensatie over enig jaar wordt pas bekend na het afsluiten van het dienstjaar.
Dat kan leiden tot een afrekening achteraf. Daartoe is de behoedzaamheidreserve in het
gemeentefonds opgenomen om tegenvallers op te vangen. Die heeft de eerste jaren zijn functie
bewezen, maar de laatste jaren was de uitkering lager dan in onze begroting opgenomen.
- Volumeontwikkelingen. De algemene uitkering is gebaseerd op landelijke volumeontwikkelingen.
Bij onze gemeente kan bij afwijking van het landelijk gemiddelde een financieel nadelig effect
optreden.
- Herverdeeleffecten. Tussentijds kan het Rijk besluiten tot wijziging in verdeelsystematiek. Zo
kan het Rijk besluiten om binnen het gemeentefonds middelen anders te verdelen ten behoeve
van specifieke onderwerpen. (bijvoorbeeld WMO) Deze herverdeeleffecten kunnen voor onze
99

gemeente een lagere uitkeringen uit het gemeentefonds tot gevolg hebben.
- Koppeling aan Rijksuitgaven. Als het Rijk meer of minder uitgeeft heeft dit ook invloed op de
omvang van de algemene uitkering als gevolg van de koppeling van de algemene uitkering aan de
rijksuitgaven.
- Vertraging in bouwvolume van de gemeente. Vertragingen in ruimtelijke- en grondexploitatieprojecten
leiden ertoe dat eerder geraamde areaalontwikkelingen in de algemene uitkering niet
worden gerealiseerd. Dit leidt tot een lagere algemene uitkering dan waarmee in het Financieel
meerjarenperspectief is gerekend.
In 2008 is de algemene uitkering € 373.000 hoger uitgevallen dan begroot. Dit is met name veroorzaakt
door een lagere uitkering van de behoedzaamheidsreserve en hoeveelheidsverschillen op de
verdeelmaatstaven.
b. Openeinderegelingen / decentralisatie rijkstaken
Diverse gemeentelijke regelingen kennen een open eindkarakter. De groei van de doelgroep van een
specifieke regeling is een financieel risico. Bij onvoldoende inzicht in de doelgroep kan dit leiden tot
overschrijdingen.
-bijstandsuitkeringen
Sinds 1 januari 2004 is de gemeente voor 100% risicodragend voor de uitvoering van het inkomensdeel
van de WWB. Een forse toename van het aantal uitkeringsgerechtigden binnen een korte periode
kan een aanzienlijke aanslag op de niet-geraamde middelen betekenen.
Voor het macrobudget van het inkomensdeel Wet Werk en Bijstand (WWB) zijn in het bestuursakkoord
Rijk-VNG afspraken gemaakt op basis van verwachte volumeontwikkelingen tot en met het
jaar 2011. Hierbij is tevens afgesproken dat de cijfers niet meer worden aangepast voor de realisaties
van gemeenten, tenzij het bijstandsvolume door conjuncturele ontwikkelingen meer dan 12.500 bijstandshuishoudens
afwijkt van eerdergenoemde verwachting.
Het financiële risico van een hogere instroom in de bijstand ligt in eerste instantie dus bij de gemeente.
Om risico’s op de uitvoering van het inkomensdeel te kunnen opvangen is besloten om overschotten
en tekorten te verrekenen met de reserve WWB. Rekeninghoudend met het resultaat 2008 bedraagt
de reserve WWB ultimo 2008 € 1,6 mln.
De afgelopen jaren is een succesvol uitstroombeleid gevoerd en zijn ten aanzien van het inkomensdeel
WWB incidenteel aanzienlijke bedragen aan de algemene reserve toegevoegd (over 2006 afgerond
€ 0,6 mln en over het boekjaar 2007 circa € 1,3 mln). Vanaf het jaar 2009 is een structureel
voordeel ingeboekt van € 1,1 mln op het inkomensdeel WWB.
Door de financiële crisis en de daarmee samenhangende risico’s voor de instroom in de bijstand,
mede gelet op het BBZ (zelfstandigen), zijn wij van mening dat de maximale omvang van de reserve
WWB moet worden opgehoogd naar € 2,1 mln. Derhalve stellen wij voor om € 0,5 mln. ten laste
van de algemene reserve toe te voegen aan de reserve WWB en te maximale omvang van de reserve
WWB te bepalen op € 2,1 mln.
-wmo
De wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) is op 1 januari 2007 ingegaan en heeft ervoor gezorgd
dat de thuiszorg is overgegaan van de zorgkantoren (AWBZ) naar de gemeenten.
Deze taak past in het takenpakket van de gemeenten, die ook al de WVG en de welzijnswet uitvoeren
(voorzieningen voor gehandicapten: woningaanpassingen, aangepast vervoer, vrijwilligerswerk,
buurthuizen enzovoort etc.). Deze wetten zijn nu allemaal samengevoegd in de WMO,. De financiering
verloopt via het gemeentefonds.
Ingaande het jaar 2008 heeft de gemeente deze gelden ontvangen volgens het zogenaamde “objectieve”
verdeelmodel. Dit leidt er toe dat we structureel circa € 1,7 mln minder aan rijksmiddelen
hebben ontvangen ten opzichte van 2007. Er is voorzien in een overgangsmodel in drie jaren, hetgeen
100

voor onze gemeente betekent dat we in 2008 zijn geconfronteerd met een verlaging van de uitkering
van € 0,3 mln. Voor 2009 en 2010 is dit respectievelijk € 1,0 mln en € 1,7 mln. Het nadelige effect
van deze herverdeling over 2008 is opgevangen binnen de wmo-budgetten. Bij de begroting 2009 is
besloten hoe om te gaan met de kortingen 2009 en 2010. Overigens hebben wij samen met meerdere
gemeenten protest aangetekend tegen de herverdeeleffecten op basis van het zogenaamd “objectieve”
verdeelmodel.
c. Claims van derden
In het privaatrechtelijke of publiekrechtelijke verkeer kan de gemeente aansprakelijk worden gesteld
of een schade veroorzaken die tot een schadeclaim kan leiden. Oorzaak kan zijn gelegen in onrechtmatig
handelen, het nalaten van handelen of gebrekkige beschikkingen (met als gevolg inkomstenderving).
Schadeclaims zullen niet te allen tijde door onze verzekeraar worden afgedekt.
d. Juridische procedures
De complexiteit van het maatschappelijke verkeer alsmede de toegenomen mondigheid van burgers
hebben geleid tot meer juridische procedures. Vooraf is niet in te schatten of en in welke mate een
procedure tot vertraging leidt en of de gemeente hierdoor met hoge kosten wordt geconfronteerd.
Bij het opmaken van de rekening zijn er een aantal geschillen:
- Met Yunio over het pand aan de Ds. van Dijkweg. Er is een voorziening getroffen van ca. € 189.000.
e. Gewaarborgde geldleningen
Ons huidige beleid is dat de gemeente in principe geen garantstellingen verleent, tenzij een zwaarwegend
algemeen belang in het geding is. De gemeente staat vanuit het verleden garant voor betaling
van rente en aflossing van diverse geldleningen. De gemeente kan op deze garantstellingen worden
aangesproken. De huidige beleidslijn is om garantieverzoeken zoveel mogelijk te verwijzen naar
waarborgfondsen die hiertoe in het leven zijn geroepen. In 2009 vindt een doorlichting plaats van
de garantie- en verstrekte leningen portefeuille waarbij de financiële en juridische risico’s opnieuw
worden beoordeeld.
Per eind 2008 is voor een bedrag van € 29 mln aan waarborgen verleend waarop de gemeente rechtstreeks
kan worden aangesproken. De verdeling over de verschillende beleidsterreinen eind 2008 is
als volgt.
Zorg € 24,3 mln
Onderwijs € 1,8 mln
Sport € 0,9 mln
Nutssector € 2,0 mln
In de raadsvergadering van 25 september 2008 heeft de raad besloten in te stemmen met de overdracht
van de garantiestelling verleend aan het Slingeland Ziekenhuis aan het Waarborgfonds voor de
Zorg voor € 23 mln. De overdracht zal begin 2009 plaatsvinden.
De gemeenten zijn tezamen met het Rijk de achtervang voor het Waarborgfonds Sociale woningbouw
(WSW). De gemeente staat bij het WSW garant voor een bedrag van € 156,9 mln.
Voor eigen woningbezit staat de Nationale Hypotheekgarantie borg. Ook hierin zijn de gemeenten
achtervang. Het betreft per eind 2008 een bedrag van € 9,9 mln.
De huidige beleidslijn is om garantieverzoeken zoveel mogelijk te verwijzen naar waarborgfondsen die
hiertoe in het leven zijn geroepen.
f. Overige algemene risico’s
Naast bovengenoemde risico’s kunnen worden genoemd de renteontwikkelingen op de kapitaalmarkt;
faillissementen van derden bij wie borgstellingen, garanties leningen of vorderingen openstaan (kredietrisico’s).
In 2008 is € 337.000 ten laste van de voorziening debiteuren gebracht ter afboeking van
oninbare vorderingen.
101

Specifieke risico’s
a. toerekening kosten van organisatie aan projecten
In de begroting 2008 werden loonkosten en kosten van overhead ten laste grondexploitaties en
overige investeringsprojecten geraamd. Omdat er een tendens is van gemeentelijke ontwikkeling naar
private ontwikkeling van grondexploitaties worden hier aanzienlijk financiële risico’s gelopen. Daarnaast
kan er sprake zijn van investeringsprojecten waarvoor een beperkte ureninzet nodig is.
Bij de tweede financiële monitor werd een nadeel verwacht op de omzettaakstelling en is financieel
bijgestuurd door extra budget beschikbaar te stellen ten laste van de reserve loonsom en de algemene
reserve respectievelijk € 322.000 en € 100.000. Uiteindelijk blijkt het resultaat op de omzet
gunstiger uit te pakken dan aanvankelijk verwacht waardoor uiteindelijk een voordelig omzetresultaat
kan worden ingeboekt van totaal € 232.000
b. risico’s (grote) investeringsprojecten
Door een strakke uitgavenbudgettering en aannames in de financiering van de investering of dekking
van de exploitatie kunnen risico’s worden gelopen. Deze risico’s kunnen een grote aanslag plegen op
de begroting en op de reservepositie. Onder andere hierdoor is een scherpe budgetdiscipline noodzakelijk.
Voorbeelden van grote investeringsprojecten met financiële risico’s zijn de nieuwbouw van de
schouwburg en de bouw van de parkeerkelder bij de schouwburg. Investeringen in onderwijshuisvesting,
gemeentelijke huisvesting, infrastructuur, parkeervoorzieningen en riolering maken ook een
wezenlijk onderdeel hiervan uit. (Dreigende) overschrijdingen op krediten in 2008 worden toegelicht
in de bijlage Stand van zaken kredieten.
c. BTW compensatiefonds
Met ingang van 2003 is het BTW-compensatiefonds (BCF) ingevoerd. Deze invoering betekende dat
de gemeente de BTW op rekeningen van BTW-plichtige-instellingen met ingang van 2003 kan terugvorderen
indien sprake is van compensabele activiteiten.
Hierop zijn de budgetten in onze begroting netto gemaakt door de compensabele BTW eruit te
halen. Tegenover het BTW-voordeel als gevolg van het invoeren van het BCF staat een korting op de
algemene uitkering uit het gemeentefonds. Dit leidde tot een structureel nadeel voor onze gemeente.
Hierover is in de gemeenteraad in december 2003 gerapporteerd.
Uit berekeningen bleek destijds dat onze gemeente eerdergenoemd structureel nadeel als gevolg van
de korting op de algemene uitkering uit het gemeentefonds in relatie tot de BTW-uitname voorlopig
kon opvangen binnen een te vormen reserve BCF. Jaarlijks wordt € 404.000 uit deze reserve onttrokken.
Per 31 december 2008 bedraagt de omvang van deze reserve ruim € 1,1 mln.
Dit zou betekenen dat deze reserve eind 2011 uitgeput is. Bij de begroting 2009 is via het financieel
perspectief besloten de jaarlijkse onttrekking van € 404.000 jaarlijks af te bouwen met € 101.000.
Hiermee is het financieel risico binnen de begroting opgevangen.
Eind 2007 heeft de belastingdienst voor het eerst sinds de invoering van het BCF informatie opgevraagd
ten behoeve van controle. In 2008 is deze controle nog niet tot afronding gekomen.
d. Praktijkschool Rozengaarde
Met het schoolbestuur is een regeling getroffen voor het veiligstellen van haar inbreng als het schoolgebouw
na verloop van een aantal jaren teruggaat naar de gemeente.
De inbreng van het schoolbestuur in de stichtingskosten zal na oplevering van het gebouw door een
accountant wordt vastgesteld. Deze inbreng wordt afgeschreven in een periode van 40 jaar. Bij het
verlaten van het schoolgebouw door het schoolbestuur vergoedt de gemeente aan het schoolbestuur
het nog niet afgeschreven deel van de eigen inbreng. De terugbetalingsverplichting van de gemeente
zal pas financieel zichtbaar worden in de jaarrekening van de gemeente Doetinchem als de terugbetalingsverplichting
feitelijk aan de orde is.
102

e. Vandalisme
De gemeente wordt geconfronteerd met schades aan gebouwen als gevolg van vandalisme.
Het financiële risico welke de gemeente hierbij loopt is niet te verzekeren.
103

104

Paragraaf 3: Onderhoud kapitaalgoederen
Inleiding
De gemeente heeft een groot aantal kapitaalgoederen in eigendom en beheer.
Het betreft hier o.a. openbaar groen, riolering, wegen, diverse gebouwen en kunstwerken. De
kwaliteit van deze kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is enerzijds bepalend voor het voorzieningenniveau
en anderzijds ook voor de (jaarlijkse) lasten. In deze paragraaf worden voor de kapitaalgoederen
wegen, afvalwatersysteem, groen, gebouwen en openbare verlichting achtereenvolgens
aangegeven:
a. Het beleidskader
b. Het beheer
c. Actuele ontwikkelingen
d. Kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren
e. De uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties
1. Wegen
Het beleidskader
De gemeente is verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van openbare wegen en de civieltechnische
kunstwerken. Uitgangspunt hierbij is dat tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten
de openbare verhardingen en civieltechnische kunstwerken worden onderhouden. Er zijn drie onderhoudsniveaus
vastgesteld:
- extra; voor de centrumgebieden en een aantal zogenaamde pareltjes
- standaard; voor de woonwijken en de hoofdroutes en
- eenvoudig; voor de bedrijventerreinen en buitengebieden.
Daarbij mag op het laagste kwaliteitsniveau geen kapitaalsvernietiging optreden.
Een achterstand in het onderhoud kan de veiligheid van de weggebruikers in gevaar brengen en leiden
tot klachten en het aansprakelijk stellen van de wegbeheerder. De leidraad voor het onderhoud van
de wegen is de systematiek voor rationeel wegbeheer van het Centrum voor Regelgeving en Onderzoek
in de Grond- Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek (CROW). Onder andere naar
aanleiding hiervan wordt jaarlijks een weginspectie gehouden en een onderhoudsplan opgesteld. De
civieltechnische kunstwerken worden eveneens jaarlijks geïnspecteerd. De gegevens van de inspecties
worden verwerkt in het geautomatiseerd beheerssysteem voor de kunstwerken en op basis hiervan
wordt een meerjarenplanning voor het uit te voeren onderhoud opgesteld.
Het beheer
Uit oogpunt van doelmatigheid wordt voor het groot onderhoud een projectmatige aanpak gehanteerd.
Hieronder wordt verstaan dat op grond van de informatie die uit het wegbeheersysteem
komt (inspectiegegevens, urgentie, meerjarenplanning en onderhoudsbegroting) zoveel mogelijk een
keuze wordt gemaakt voor het uitvoeren van een onderhoudsmaatregel voor de hele straat c.q. wijk
(deel). Bij het opstellen van het onderhoudsplan vindt afstemming plaats met de toekomstige werkzaamheden
aan het afvalwatersysteem maar ook met toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. Het
onderhoudsplan bestaat naast het groot onderhoud ook uit klein onderhoud. Het gaat hierbij om
het herstel van schade aan asfalt (bakfrezen), het repareren van scheuren in het asfalt, het herstel van
kuilen, gaten en overige onrechtmatigheden in elementenverhardingen (klinkers, betontegels enz.) en
het aanbrengen en/of herstel van wegmarkeringen.
105

Het onderhoud aan zand- en puinwegen wordt alleen bij gebleken noodzaak uitgevoerd. Hiervoor
worden deze wegen tweejaarlijks geïnspecteerd.
De bebording dient te voldoen aan het RVV 1990, het Besluit inzake Administratieve Bepalingen
inzake het Wegverkeer (BABW) en de uitvoeringsvoorschriften van het BABW.
Zodra de goede waarneembaarheid in het geding komt vindt onderhoud plaats aan de wegmarkering
en de bebording. Jaarlijks wordt de wegmarkering hiervoor geïnspecteerd.
Actuele ontwikkelingen
We werken met een kwaliteitscatalogus openbare ruimte. Dit is een onmisbaar instrument om de
kwaliteit van de fysieke leefomgeving in beeld te brengen en gericht te kunnen sturen. Er zijn drie
kwaliteitsniveaus: extra, standaard en eenvoudig. ‘Kwaliteit van de openbare ruimte’ blijkt in de dagelijkse
praktijk een uiterst subjectief begrip dat door iedere gebruiker van de openbare ruimte anders
ingekleurd wordt. Daarnaast is een continue spanningsveld aanwezig tussen de vraag naar een hogere
kwaliteit en de beschikbare financiële middelen.
De kwaliteitscatalogus geeft antwoord op vragen als:
- ‘op welk niveau ligt de kwaliteit van de openbare ruimte in Doetinchem?’; of
- ‘wat betekenen de bezuinigingen voor de kwaliteit?’; of
- ‘welke (basis)kwaliteit kunnen wij als bewoner/bedrijf verwachten en waar kunnen we zelf voor
zorgen?’; of
- ‘welke kwaliteit van de openbare ruimte wordt in dit nieuwbouwproject nagestreefd? en is dit wel
haalbaar, ook op langere termijn?’.
De kwaliteitscatalogus openbare ruimte laat per beheerelement (variërend van boom tot lantaarnpaal,
van intensief tot extensief, ecologisch en esthetisch) door middel van beeldende foto’s zien
wat de mogelijke kwaliteitsniveaus zijn. Deze beelden zijn ‘achter de schermen’ gekoppeld met de
bijbehorende prijzen en hoeveelheden zodat een keuze voor een bepaald niveau ook direct financieel
vertaald kan worden. De keuzes dienen zorgvuldig in samenhang te worden bezien: beleidskeuzes
hebben gevolgen voor beschikbaar te stellen budgetruimte in de begroting.
De kwaliteitscatalogus wordt als volgt gebruikt:
- Inzicht in de benodigde budgetten bij de gekozen kwaliteitsniveaus: er kunnen verschillende
alternatieven getoond worden;
- Invulling geven aan het wijkgericht werken: door het schuiven met budgetten en/of door
zelfwerkzaamheid kunnen bewoners accenten leggen in hun eigen woonomgeving, passend bij het
specifieke karakter van de buurt;
- Basis voor nieuwe wijken: de catalogus kan als basis dienen om met ontwikkelende partijen en
toekomstige bewoners een gezamenlijk gedragen en realiseerbare kwaliteit voor de openbare
ruimte vast te stellen.
De financiële consequenties van deze kwaliteitscatalogus zijn betrokken bij de begroting 2009-2012.
Wij verwijzen naar het hoofdstuk nieuw beleid van deze begroting.
Kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren
De omvang van het gemeentelijke wegennet bedraagt ongeveer 3.121.000 m2 verharding, verdeeld
over 40,9% elementenverhardingen (betontegels en klinkerverhardingen, hoofdzakelijk voet- en fietspaden
en woonstraten), 49,8% asfalt (hoofdzakelijk ontsluitingswegen, erftoegangswegen en fietspaden)
en 9,3% half- en onverhard (hoofdzakelijk zandwegen in het buitengebied). Verder worden nog
69 civieltechnische kunstwerken (bruggen, tunnels, kademuren en steigers) onderhouden.
Op basis van een jaarlijkse visuele inspectie van de in beheer zijnde verhardingen wordt een actueel
beeld verkregen van de conditie van het wegennet. De inspectie richt zich op een aantal zichtbare
schades zoals scheurvorming en oneffenheden. De systematiek bevat een vertaling van schades naar
de beleidsthema’s ‘duurzaamheid, veiligheid, comfort en aanzien’. Dit resulteert in een score van deze
106

thema’s die wordt uitgedrukt in termen van voldoende, matig en onvoldoende. Bij de invoering van
het nieuwe beheersysteem is deze systematiek ook in Doetinchem doorgevoerd.
De kwaliteit van het wegennet ziet er als volgt uit:
Voldoende Matig Onvoldoende
Kwaliteit totaal areaal
verhardingen
81% 9% 10%
Acceptatiegrens CROW totaal
areaal verhardingen
77-87% 9-14% 4-9%
Kwaliteit areaal asfaltverhardingen 74% 13% 13%
Acceptatiegrens CROW voor
asfaltverhardingen
75-85% 10-15% 5-10%
Kwaliteit areaal
elementenverhardingen
89% 5% 6%
Acceptatiegrens CROW voor
elementenverhardingen
80-90% 7-12% 3-8%
Deze normen zijn gebaseerd op de CROW-systematiek van rationeel wegbeheer (Centrum Regelgeving
Onderzoek Wegenbouw).
Gesteld kan worden dat bij erftoegangswegen met een asfaltverharding nog sprake is van achterstallig
onderhoud.
Financiële consequenties
De middelen voor het uitvoeren van het al het onderhoud zijn in de exploitatiebegroting opgenomen.
Er zijn geen fondsen beschikbaar voor een jaarlijkse egalisatie van de fluctuerende kosten.
progr. product Omschrijving Begroting 2008 Werkelijk 2008
7 210.0 Hoofdwegen 88.000 79.000
9 210.1 Overige wegen, straten 3.362.000 3.541.000
3.450.000 3.620.000
(bedragen in € en exclusief investeringslasten)
(tegenover de hogere uitgaven van € 179.000 staan inkomsten tot een bedrag van € 139.000 i.v.m.
vergoeding verrichte werkzaamheden e.d.)
Daarnaast is voor het groot onderhoud van civieltechnische kunstwerken een investeringsruimte van
€ 255.000 opgenomen in de begroting 2008.
Voor een toelichting op de kredieten verwijzen we naar de bijlage stand van zaken kredieten.
2. Openbaar groen
Het beleidskader
De basis van het groenonderhoud in Doetinchem is vastgelegd in het groenstructuurplan. Hierin is op
hoofdlijnen beschreven wat de belangrijke groenstructuren zijn.
107

Actuele ontwikkelingen
Momenteel wordt er met een kwaliteitscatalogus openbare ruimte gewerkt. Een kwaliteitscatalogus
voor de openbare ruimte is een onmisbaar instrument om de kwaliteit van de fysieke leefomgeving
in beeld te brengen en gericht te kunnen sturen. Er zijn drie kwaliteitsniveaus: extra, standaard en
eenvoudig. ‘Kwaliteit van de openbare ruimte’ blijkt in de dagelijkse praktijk een uiterst subjectief
begrip dat door iedere gebruiker van de openbare ruimte anders ingekleurd wordt. Daarnaast is een
continue spanningsveld aanwezig tussen de vraag naar een hogere kwaliteit en de beschikbare financiele
middelen.
Binnen de kwaliteitsniveaus worden beplantingscategorieën onderscheiden. Voor iedere beplantingscategorie
worden onderhoudsmaatregelen, die nodig zijn om het gewenste beeld te bereiken,
opgesteld. Op basis van de onderhoudsmaatregelen worden werkpakketten samengesteld. Aan de
werkpakketten zijn budgetten gekoppeld welke gebaseerd zijn op landelijke ervaringsnormen en eenheidsprijzen
In de huidige situatie is gebleken dat ‘voor veel gebieden geldt dat de overeengekomen kwaliteit
hoger zou moeten liggen dan nu in werkelijkheid buiten wordt aangetroffen.’ (uit B&W advies Kwaliteitsplan
Openbare Ruimte). Omdat kwaliteit een subjectief begrip is, moet voor iedereen (bestuur,
ambtenaar en burger) het verschil in kwaliteit binnen de gemeente zichtbaar zijn. Het komende jaar
zullen verschillende beplantingscategorieën gemonitoord worden middels een monitoringsplan. Wanneer
hieruit blijkt dat een beplantingscategorie niet aan het vastgestelde beeld voldoet, zal het betreffende
werkpakket bijgesteld worden.
De financiële consequenties van deze kwaliteitscatalogus zijn betrokken bij de begroting 2009-2012.
Wij verwijzen naar het hoofdstuk nieuw beleid van deze begroting.
Kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren
Het openbaar groen omvat in totaal zo’n 453 ha. Het totale bomenbestand beslaat ca. 39.500 stuks.
108

Financiële consequenties
De middelen voor het onderhoud worden structureel in de begroting opgenomen. Hiervoor zijn geen
speciale onderhoudsfondsen. Voor het beheer en onderhoud zijn de volgende middelen opgenomen
en uitgegeven in de begroting/rekening 2008:
progr. product Omschrijving Begroting 2008 Werkelijk 2008
8 560.4 Openbaar groen 4.499.000 4.505.000
9 580.0 Speelvoorzieningen 382.000 398.000
(bedragen in € en exclusief investeringslasten)
Bij de tweede financiële monitor 2008 is het budget voor speelvoorzieningen verhoogd met
€ 175.000 met als dekking reserve speelvoorzieningen. De werkelijke kosten bedroegen € 191.000,
dus € 16.000 meer dan begroot. Ook dit is gedekt uit de reserve speelvoorzieningen waardoor deze
per 31 december 2008 een saldo heeft van € 93.000. Deze reserve wordt voldoende geacht om de
achterstand in de renovatie van speelvoorzieningen te kunnen financieren.
Naast de middelen voor beheer en onderhoud openbare ruimte heeft de raad in september 2008 een
krediet van € 1,6 mln. beschikbaar gesteld tbv kwaliteitsimpuls woon- en leefomgeving.
Voor een toelichting op de kredieten verwijzen we naar de bijlage stand van zaken kredieten.
3. Openbare verlichting
Het beleidskader
In het in 2008 vastgestelde beleidsplan openbare verlichting is het beleid gedefinieerd dat financieel
en inhoudelijk naar de huidige normen garanties geeft voor het belevings- en veiligheidsaspect van de
openbare ruimte bij duisternis.
Het beheer
Het netwerk van de openbare verlichting bestaat uit masten en armaturen. De levensduur van deze
onderdelen is mede bepalend voor de afschrijvingsduur van de investeringen. Voor masten wordt
deze gesteld op maximaal 40 jaar, voor armaturen 20 jaar. Vervanging van met name masten vindt vervolgens
plaats op basis van inspectie en uitnutting restlevensduur.
Het dagelijks- en grootonderhoud van de openbare verlichting is uitbesteed. Bij het dagelijks onderhoud
worden masten, armaturen en lampen vervangen welke defect zijn geraakt. Tevens vindt er
groepsgewijze vervanging van lampen (groepsremplace) plaats. De wijzigingen leiden tot een voordeel
in de onderhoudslasten vanaf het jaar 2008.
Actuele ontwikkelingen
In 2006 is een forse inhaalslag gemaakt met uitvoeren van het beleidsplan 2003 openbare verlichting.
Zo zijn veel verouderde armaturen vervangen door energiezuinige armaturen. Dit is reeds zichtbaar
in het energieverbruik. Ook zijn de masten van 40 jaar en ouder voor een groot deel vervangen. De
groepsremplace werpt op dit moment al zijn vruchten af. Er zijn minder storingen hetgeen zich vertaald
in minder kosten.
Alle doelen van het beleidsplan Openbare Verlichting 2003 zijn gehaald en in 2007 is het te voeren
beleid geactualiseerd. De raad heeft in juni 2008 het nieuwe beleidsplan Openbare verlichting vastgesteld.
Samengevat zijn de volgende onderwerpen in het beleidsplan behandeld:
109
4.881.000 4.903.000

- wet- en regelgeving, zoals Nederlands Burgerlijk Recht en de Elektriciteitswet;
- uitgangspunten voor openbare verlichting, zoals veiligheidsbevordering binnen de bebouwde kom,
verkeersveiligheid, lichtarchitectuur, achterpadverlichting en de verlichting van landelijke- en
natuurgebieden;
- uitgangspunten voor ontwerp en realisatie, zoals de verlichtingskwaliteit, het voorkeursassortiment
en constructie-eisen en bedrijfszekerheid;
- uitgangspunten voor beheer en onderhoud, zoals de onderhoudssystematiek, gegevensregistratie
en de gemeentelijke organisatie, nieuwe technieken, monitoren etc.;
- energie en milieu, zoals de consequenties van het milieuverdrag van Kyoto, de beschikbare
besparingsmogelijkheden en de mogelijkheden voor de toepassing van bijvoorbeeld
zonne-energie;
- begroting, zoals de investeringskosten, de onderhouds- en energiekosten en de in de periode
2008 – 2017 noodzakelijke projecten;
De verwachting is dat met de doelstellingen een kostenbesparing te realiseren is op de onderhouds-
en energiekosten. In 2008 is € 37.000 bespaard op de post onderhoud openbare verlichting. In de
begroting 2009 is rekening gehouden met een totaal te bereiken besparing op de post onderhoud van
€ 61.000 in de periode 2009 tot en met 2012. Op basis van het vervangingsplan openbare verlichting
2013 t/m 2017 is deze besparing op de post onderhoud echter weer nodig voor vervanging van
masten en armaturen.
Op basis van het groenstructuurplan wordt beoordeeld waar bomen en lichtmasten naast de wegen
staan zodat bij de vervanging van de masten een gebogen lichtmast eenzijdig naast de weg wordt
geplaatst en het armatuur boven de as van de weg hangt en niet in de kroon van de boom.
Kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren
Tot het openbare verlichtingsnet binnen de gemeente behoren ongeveer 11.500 lichtmasten.
Er is een onderverdeling te maken in wit licht en oranje licht. Het wit licht is PL en omvat ongeveer
76 % van het totaal en zorgt voor verlichting van de woonomgeving. Het oranje licht omvat SOX en
SON lichtbronnen en omvat circa 24 % van het totaal en verlicht de wegen waar de verkeersfunctie
de overhand heeft.
Financiële consequenties
Binnen de meerjarenbegroting zijn de benodigde middelen overeenkomstig het vastgestelde beleidsplan
opgenomen.
(bedragen in € en exclusief investeringslasten)
progr. product omschrijving Begroting 2008 Werkelijk 2008
8 210.4 openbare verlichting 227.000 193.000
Naast bovengenoemde budgetten zijn de onderstaande kredieten in 2008 beschikbaar gesteld.
110
227.000 193.000

Voor een toelichting op de kredieten verwijzen we naar de bijlage stand van zaken kredieten.
4. Afvalwatersysteem
project
Omschrijving
72665
Vervangen
openbare
verlichting-masten
2008
72667
Vervangen
openbare
verlicting-armaturen
2008
Het beleidskader
De Wet Milieubeheer biedt het wettelijke kader voor de gemeentelijke rioleringstaak. Hierin wordt
de gemeente verplicht een plan op te stellen voor een bepaalde periode waarin het gemeentelijke
beleid met betrekking tot de inzameling en transport van afvalwater wordt vastgelegd. De raad heeft
in december 2004 het Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) vastgesteld waarin de belangrijkste doelen
als volgt zijn weergegeven:
- Doelmatig inzamelen en transporteren van het binnen het gemeentelijk grondgebied gelegen
vrijkomend afvalwater;
- Voorkomen van vuiluitworp naar het oppervlaktewater, grondwater en de bodem;
- Voorkomen van overlast voor de gemeenschap;
- Doelmatig beheer en gebruik van het afvalwatersysteem.
In het jaar 2027 moeten de systemen voldoen aan de algemene milieukwaliteit. Dit houdt in dat
bij lozingen vanuit rioolwatersystemen geldt, dat geen stank, geen visuele verontreiniging, geen
(vis)sterfte en geen verarming van ecologische diversiteit in open wateren mag voorkomen. De riolering
moet dus voldoen aan het gestelde in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Het GRP heeft een
looptijd van 5 jaar en is geldig tot 1 januari 2010. In 2009 wordt een nieuw Verbreed Gemeentelijk
Rioleringsplan aan de raad voorgelegd.
Het beheer
Het beheer en onderhoud is afgestemd op de doelen die in het GRP zijn opgenomen en vindt met
behulp van een geautomatiseerd rioolbeheersysteem plaats. Momenteel wordt gewerkt aan de uitvoering
hiervan. Het gaat dan om het afkoppelen van verhard oppervlak, het renoveren van rioolgemalen,
het aanbrengen van een Monitorings- en Besturingssysteem en het vervangen en vernieuwen
van riolen. Daarnaast vindt het dagelijkse beheer en onderhoud plaats van rioolgemalen, drukrioleringsunits,
IBA’s, kolken en het gangbaar houden van het rioleringssysteem.
Actuele ontwikkelingen
Het rioleringsplan 2005-2009 is in uitvoering. De aanleg van de riolering in het buitengebied is gerealiseerd.
De aanleg van bergbezinkbassins, het afkoppelen van verhard oppervlak, het uitvoeren van vervangingen
in riooldistrict Wehl zijn overeenkomstig het GRP 2003-2007 van de voormalige gemeente
Wehl gerealiseerd. Voor riooldistrict Wehl worden vanaf 2008 de vastgelegde beleidslijnen uit het
GRP 2005-2009 gehanteerd. Verder wordt in het kader van de “Temporiseringsafspraak Basisinspanning”
in riooldistrict Hamburgerbroek circa 40 ha verhard oppervlak de komende jaren afgekoppeld.
In riooldistrict Zaagmolenpad wordt door het aanbrengen van twee randvoorzieningen aan het einde
van 2009 voldaan aan de basisinspanning.
Met ingang van 1 januari 2008 is de Wet Gemeentelijke Watertaken in werking getreden. Met deze
Wet krijgen gemeenten nieuwe zorgplichten voor het structureel aanpakken van grondwater- en hemelwaterproblemen.
Verder is met deze Wet een financiële basis gecreëerd voor het verbreden van
het rioolrecht tot een rioolheffing. Bij het opstellen van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan voor
de periode 2010 t/m 2014 in 2009 wordt hier rekening meegehouden.
Kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren
111
Krediet
108.
907
102.
555
211.462

Een indicatie voor de kwaliteit van de riolering is de ouderdom. Ongeveer 4% is ouder dan 50 jaar en
circa 32 % bevindt zich tussen de 30 en 50 jaar, ongeveer 41% ligt in de groep tussen de 11 en 30 jaar
en ongeveer 23 % is jonger dan 10 jaar. Ouderdom is echter niet alleen maatgevend voor de kwaliteit
van de riolering. Daarom wordt de kwaliteit van de riolering bepaald aan de hand van een jaarlijkse
gedetailleerde inspectie van circa 10 kilometer van het totale stelsel. Deze inspectie vindt plaats
overeenkomstig landelijk vastgestelde normen. De gegevens van de inspecties worden verwerkt in
een geautomatiseerd beheersysteem voor rioleringen. Samen met de ouderdom van het stelsel wordt
met behulp van het rioolbeheersysteem de restlevensduur berekend. Op basis hiervan wordt een
meerjarenplanning voor het onderhoud opgesteld.
Financiële consequenties
Met behulp van het rioolbeheersysteem worden de vervangingskosten berekend. Daarnaast zijn er
nog extra investeringen voor maatregelen die de vuiluitworp moeten terugdringen (afkoppelen verhard
oppervlak, aanleg van randvoorzieningen, vergroten van leidingen), de reguliere exploitatiekosten
en de doorbelaste kosten en kapitaallasten.
Al deze kosten zijn verwerkt in het kostendekkingsplan (KDP). Op basis hiervan wordt het rioolrecht
berekend met als uitgangspunt een dekking van 100%.
De kosten van de riolering worden gedekt via de heffing van het rioolrecht. De kosten voor onderhoud
en de investeringslasten zijn in de exploitatiebegroting opgenomen.
Om jaarlijkse fluctuaties in het tarief rioolrecht te voorkomen is een egalisatievoorziening ingesteld.
Met deze voorziening worden de verschillen in de jaarlijkse uitgaven, met name in de investeringssfeer,
verrekend.
Opgenomen middelen
(bedragen in € en exclusief investeringslasten)
progr.
8
Naast bovengenoemde middelen zijn er op basis van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) nog de
volgende kredieten in 2008 geraamd.
Voor een toelichting op de kredieten verwijzen we naar de bijlage stand van zaken kredieten.
Bovengenoemde middelen zijn overeenkomstig het vastgestelde gemeentelijk riolerings-
Plan 2005-2009.
5. Gebouwen
product
722.
0
omschrijving
riolering
112
Begroting
2008
1.
297.
000
Werkelijk 2008
1.
322.
000
1.297.000 1.322.000
project Omschrijving Krediet
77842 Afkoppelen riooldistrict Hamburgerbroek/Muziekbuurt 08/46 5.676.000
77843 Onderzoekskosten verbreed GRP 08/046 100.000
77846 Vervanging riolering 2008 (08/107) 3.701.000
9.477.000

Het beleidskader
De basis voor het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen is voor de schoolgebouwen opgenomen
in de meerjaren onderhoudsplanning schoolgebouwen (MOP). Voor de overige panden is het
planmatig onderhoud opgenomen in het programma onderhoud gemeentelijke gebouwen (POGG).
Het beheer
Het gebouwenonderhoud is gebaseerd op een geautomatiseerd systeem waarin de onderhoudsverwachting
voor meerdere jaren is opgenomen. Daarnaast vinden er jaarlijks ter plaatse inspecties
plaats.
In het POGG zijn alle gemeentelijke gebouwen ondergebracht m.u.v. onderwijsgebouwen.
De onderwijsgebouwen zijn in het MOP ondergebracht voor zover het betreft de buitenzijde. Dit
met uitzondering van het buitenschilderwerk, dat valt onder de binnenzijde. De buitenzijde is voor
verantwoording van de gemeente. De binnenzijde is ter verantwoording van het schoolbestuur.
De meerjarenonderhoudsverwachting is per gebouw opgebouwd uit diverse onderhoudswerkzaamheden
(ingrediënten). Elk ingrediënt is gekoppeld aan een standaardcyclus en landelijk bekende normbedragen.
De meerjaren onderhoudsverwachting bestrijkt een periode van 10 jaar. Over deze 10 jaar
is een gemiddeld bedrag berekend en dat bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. Daarnaast wordt het
budget aangepast aan volumeontwikkelingen.
Dit bedrag wordt via de exploitatie ten gunste van het onderhoudsfonds voor het POGG en MOP
gebracht. De werkelijke onderhoudskosten komen vervolgens ten laste van het fonds.
Binnen deze fondsen is ruimte om te schuiven met de werkzaamheden. Flexibiliteit is noodzakelijk,
omdat tijdens de jaarlijkse inspecties zich namelijk situaties kunnen voordoen waarbij dit nodig blijkt.
Actuele ontwikkelingen
Herontwikkeling/verkoop gemeentelijk vastgoed
Om een bezuiniging te realiseren op het accommodatiebeleid is met instemming van de gemeenteraad
besloten om te komen tot verkoop van een aantal gemeentelijke panden gelegen in de Schil. De
huidige huurders worden geaccommodeerd in het voormalige pand van het Brewinc-college aan de
Spinbaan, waarbij het streven erop gericht is daar een cluster te vormen van culturele instellingen in
combinatie met wonen en bedrijven.
De voor huisvesting in het Brewinc in aanmerking komende instellingen hebben daartoe een intentieverklaring
ondertekend. Vanuit het projectbureau en de afdeling maatschappelijke ontwikkeling wordt
nu gewerkt aan de planontwikkeling om te komen tot realisatie van het Brewinc. Overdracht van het
pand en de bijbehorende buitenruimte heeft plaatsgevonden. Beheer en exploitatie gaat daarmee
over naar de ontwikkelaar.
Energielabel/Energiebesparende maatregelen
Vanaf 1 januari 2009 dienen gemeentelijke gebouwen op basis van het besluit energieprestatie gebouwen
te beschikken over een energiecertificaat. Een dergelijk energielabel geeft aan hoe de energie
prestatie van een gebouw is. Dit label is te vergelijken met een energielabel van een elektrisch apparaat.
Niet alle gemeentelijke panden behoeven over een dergelijk label te beschikken.
Het gemeentelijk klimaatplan is in 2006 aangepast, waarbij het plan meer is gericht op energiebesparing
in de gemeentelijke gebouwen. In deze panden zijn al de nodige energie besparende maatregelen
getroffen, zoals een licht detectiesysteem in het stadhuis en hoge rendementsverlichting in vrijwel al
onze gebouwen. Voor onze gebouwen zal een energiebeheerssysteem worden ingevoerd, waarbij het
energieverbruik wordt gemonitoord en rendabele energiebesparende maatregelen in beeld worden
gebracht. Ook zullen de gebouwen en installaties aan een energiescan worden onderworpen, waarbij
per pand in beeld gebracht wordt welke energiebesparende maatregelen kunnen worden doorgevoerd
met een terugverdien tijd van < 5 jaar.
Evaluatie POGG
113

In 2007 is het POGG financieel doorgerekend. Met de evaluatie van het POGG is in 2008 begonnen
en wordt begin 2009 afgerond. De panden zijn/worden daartoe op basis van een nulmeting geïnspecteerd.
Uitgangspunt daarbij is dat de panden worden geïnspecteerd volgens de systematiek van
de conditiemeting. Voor het bepalen van de aanwezige conditie wordt de volgende conditieschaal
gebruikt:
Conditie 1 Uitstekende onderhoudstoestand (nieuwbouwkwaliteit)
Conditie 2 Goede onderhoudstoestand (net niet meer nieuw)
Conditie 3 Redelijke onderhoudstoestand (eerste fase verouderingsproces)
Conditie 4 Matige onderhoudstoestand (vergaand verouderingsproces)
Conditie 5 Slechte onderhoudstoestand (veroudering onomkeerbaar)
Conditie 6 Zeer slechte onderhoudstoestand (functievervulling is vervallen)
De financiële consequenties van de evaluatie van het POGG worden betrokken bij het samenstellen
van de begroting 2010-2013.
Financiële consequenties
De volgende dotaties zijn voor het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen in de begroting 2008
opgenomen.
(bedragen in €)
progr.
Bovengenoemde middelen zijn gebaseerd op de plannen zoals deze een aantal jaren geleden zijn vastgesteld.
POGG:
product
5.
706
omschrijving
onderwijsgebouwen
Het saldo is ontstaan doordat een aantal werkzaamheden zijn doorgeschoven.
Het betreft de volgende doorgeschoven werkzaamheden:
- Fort Gary Horse 20.000
- Havenstraat 100.000
- Stadhuis 50.000
Sportcentrum Rozengaarde 20.000
Totaal € 190.000
Daarnaast wordt een deel van het saldo ingezet voor de afronding van de evaluatie in 2009
114
Begroting
2008
250.
000
Werkelijk 2008
5.706 overige gemeentelijke gebouwen 1.052.000
250.
000
1.052.000
1.302.000 1.302.000
Ontwikkeling voorziening/reserve POGG MOP
saldi 1-1-2008 *1) 597.268 1.170.000
rente 8.959 17.550
dotaties 1.052.246 250.000
renovatie-groot onderhoud onderwijsgebouwen 0 -134.804
onderhoud -1.266.946 -452.073
saldo 31-12-2008 *1) 391.527 850.673
*1) POGG inclusief € 95.000 tbv accommodaties vml. Gemeente wehl

(€ 60.000) en extra inhuur personeel (€ 50.000) in 2009/2010 om de achterstand van de werkzaamheden
in te lopen.
Het saldo van € 95.000 tbv de accommodaties in Wehl is geoormerkt om de financiële effecten van
de opname van deze accommodaties in het POGG te kunnen opvangen. Deze panden uit de voormalige
gemeente Wehl worden bij de evaluatie in het POGG opgenomen.
MOP
Van het saldo is een bedrag van afgerond € 285.000 toegezegd aan het schoolbestuur voor algehele
aanpassing van de gebouwen voor het speciaal basisonderwijs.
Op dit moment wordt gewerkt aan een nieuw Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) waarin een
beleid voor de komende 10 jaar wordt uitgewerkt. Naar alle waarschijnlijkheid wordt dit plan vastgesteld
in de vergadering van de gemeenteraad op 11 juni 2009.
In de huidige planning zijn werkzaamheden uitgesteld in verband met het feit dat niet bekend is of het
gebouw voor nieuwbouw in aanmerking komt danwel moet worden gerenoveerd. Globaal gaat het
hier om een bedrag van € 300.000 aan doorgeschoven werkzaamheden.
Voorbeelden: de basisscholen Het Palet; Augustinusschool; Martinusschool, Wilhelminaschool.
Wordt in het IHP geen nieuwbouw voorzien dan zullen deze scholen moeten worden gerenoveerd
waardoor een beroep moet worden gedaan op het saldo van de voorziening.
Op basis van de evaluatie van het MOP in 2007 (periode 2008 t/m 2017) is een bedrag van
€ 250.000 als dekking geoormerkt voor deze periode.
115

116

Paragraaf 4: Financiering
Inleiding
De treasuryfunctie ondersteunt de uitvoering van de programma’s. De treasuryfunctie omvat de
financiering van beleid en het uitzetten van geldmiddelen, die niet direct benodigd zijn. Vanwege het
feit dat de gemeente omgaat met aan haar toevertrouwd gemeenschapsgeld dient het treasurybeheer
van de gemeente risico’s te beheersen en te beperken. We hebben daarbij de volgende doelen
gesteld:
- Financieringskosten en kredietrisico’s zijn geminimaliseerd en beleggingsresultaten gemaximaliseerd,
dit alles uiteraard binnen de kaders van het Treasurystatuut. Dit houdt in dat we de
rentekosten voor de financiering van gemeentelijke activiteiten (kapitaal-) marktconform en
gedurende een periode van meerdere jaren stabiel houden. Dit betekent dat de omslagrente
bij gelijkblijvende kapitaalmarktrente maximaal 5% bedraagt en in de komende jaren zo
mogelijk naar beneden wordt bijgesteld.
- We streven naar maximaal dividendresultaat van onze beleggingen.
- Vergroting van gemeentelijke inkomsten uit fondsen en subsidies als middel om eigen
gemeentelijke doelstellingen te realiseren.
In het treasurystatuut is het beleid van de gemeente Doetinchem voor de treasuryfunctie vastgelegd
en vastgesteld door de gemeenteraad. Gelet op het feit dat we een lenende gemeente zijn en
overtollige middelen zeer risicomijdend worden uitgezet zien wij voor onze gemeente geen directe
aanleiding tot wijziging van landelijke wet of regelgeving. Wel zal in 2009 het huidige gemeentelijk
treasurystatuut tegen het licht gehouden worden om te beoordelen of risicobeheersing verder kan
worden geborgd.
Belangrijkste punten uit het statuut zijn:
1. Het aangaan en verstrekken van leningen, alsmede het verlenen van garanties, is alleen
toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak.
2. Uitzettingen en financiële derivaten moeten een prudent karakter hebben en niet gericht zijn
op het genereren van inkomen door het lopen van overmatige risico's.
3. Derivaten worden slechts toegepast nadat de raad hiertoe voor elk zich voordoend geval
afzonderlijk een besluit heeft genomen.
4. Het college is bevoegd tot het aangaan van één of meer vaste geldleningen ten laste van de
gemeente ter financiering van kapitaaluitgaven, voor de consolidatie van vlottende schuld en
voor conversie van bestaande leningen.
5. Voor het aantrekken van leningen zullen minimaal twee offertes opgevraagd worden. Een
transparante functiescheiding tussen beleidsbepaling en -uitvoering en tussen de administratie
en controle op de financiële transacties. Het hanteren van het principe van “twee hand-
tekeningen” is hier een belangrijke factor.
117

Algemene ontwikkelingen
Kredietcrisis
Het afgelopen jaar werd de financiële wereld opgeschrikt door een financiële crisis. Een aantal overheden
lopen hierdoor financiële risico’s doordat zij middelen hebben uitgezet bij banken die achteraf
toch minder solide bleken. De betreffende overheden hebben inmiddels de handen ineen geslagen om
te voorkomen dat deze risico’s ook daadwerkelijk tot schade zullen leiden.
Ook wij hebben het afgelopen jaar tijdelijke overschotten uitgezet. Overschotten ontstaan enerzijds
door het niet parallel lopen van inkomsten en uitgaven binnen onze gemeentebegroting anderzijds
doordat wordt geanticipeerd op verwachte rentestijgingen.
Deze overschotten zijn weggezet bij banken met minimaal AAA-rating. Vaak gebeurt dit in de vorm
van een rekening courant 1 ; daggeld 2 of deposito 3 . Bij uitzetten op een deposito worden minimaal
twee offertes gevraagd.
Overigens kan bij het aantrekken van geldleningen ook gekozen worden voor een uitgestelde stortings/opnamedatum
in plaats van het tijdelijk uitzetten hiervan. Zo is bijvoorbeeld in oktober 2008
geanticipeerd op een plotselinge rentedaling en is een overeenkomst gesloten met een storting/opname
in januari 2009.
Financiering
Financieringsbehoefte
De gemeente beschikt over een globale liquiditeitsplanning voor de lange termijn.
De financieringsbehoefte (middelen met een looptijd langer dan 1 jaar) wordt bepaald door de volgende
factoren: Investeringen; reguliere en vervroegde aflossingen geldleningen en door afschrijving
1 Rekening courantkrediet is een doorlopende kredietfaciliteit op de betaalrekening .
2 Daggeld: kortlopende lening die dagelijks opvraagbaar of opzegbaar is en die uiterlijk 2 dagen na opvraging moeten worden terugbetaald.
3 Deposito: De looptijd van een deposito kan variëren van 2 werkdagen tot maximaal 2 jaar.
118

vrijgekomen middelen. Gelet op de hoogte van de rente op de bestaande geldleningenportefeuille en
de contractuele mogelijkheden werden er in 2008 geen leningen vervroegd afgelost.
Renteontwikkelingen
Een belangrijke factor bij het uitvoeren van het treasurybeleid is het verwachte verloop van de rente.
Onze rentevisie wordt aan de hand van gerenommeerde financiële instellingen opgesteld. In de begroting
2008 is rekening gehouden met een rentetarief van 4,75%.
Bijgaand overzicht geeft de tariefontwikkeling in 2008 aan van leningen met een looptijd van 20 jaar.
Opgenomen leningen
Net als vele andere gemeenten zijn wij een investerende gemeente waardoor wij vooral geld moeten
lenen om deze investeringen te kunnen financieren. Het afgelopen jaar zijn 6 geldleningovereenkomsten
gesloten à € 5 mln. met een gemiddeld tarief van 4,47% en een gemiddelde looptijd van 18 jaar.
Voor het aantrekken van leningen worden minimaal twee offertes gevraagd. Gelet op de historisch
lage renteniveaus is gekozen voor looptijden van 20 jaar. Aangezien met name in het laatse deel van
2008 voor de langere looptijden hogere opslagen worden gehanteerd is aan het eind van 2008 ook
een lening afgesloten met een looptijd van 10 jaar.
lening opname looptijd bedrag tarief
1 22-1 20 e 5,0 4,425%
2 25-1 20 e 5,0 4,515%
3 6-2 20 e 5,0 4,390%
4 4-3 20 e 5,0 4,389%
5 10-4 20 e 5,0 4,519%
6 7-10 10 e 5,0 4,555%
e 30,0 4,47%
Bedragen x 1.00.00
Rentekosten
Bij primitieve de begroting werd nog uitgegaan van een totale rentelast van € 8,1 mln voor de financiering
van € 192 mln aan investeringen. In de loop van het jaar zijn kredieten beschikbaar gesteld
met een verwachte rentelast van € 0,9 mln. Uiteindelijk bedragen de rentelasten in 2008 € 7,6 mln;
een voordeel van € 1,4 mln. De lagere rentelast wordt enerzijds veroorzaakt doordat we minder
hoefden te lenen als gevolg van het later uitvoeren van investeringen dan waar in de begroting rekening
mee is gehouden. Anderzijds doordat wij over meer goedkopere eigen financieringsmiddelen
beschikten dan begroot.
Bij de begroting is uitgegaan van € 44 mln aan reserves, voorzieningen en nog niet uit gegeven subsidies.
Uiteindelijk blijkt dat we in 2008 gemiddeld konden beschikken over € 77,6 mln (per (1 jan. €
66,4 mln per 31 dec. € 88,7 mln) waamee een belangrijk deel van het financieringstekort kon worden
ingevuld.
Risicobeheer
Renterisiconorm en renterisico vaste schuld
Volgens de wet Fido is het renterisico op de vaste schuld het deel van de vaste leningportefeuille dat
in enig jaar geherfinancierd moet worden. Het renterisico wordt getoetst aan een door de minister
vastgestelde norm, die voor 2008 is bepaald op 20%. Dit percentage wordt genomen van de totale
vaste schuld per 1 januari van het begrotingsjaar. Voor de gemeente Doetinchem bedraagt de renterisiconorm
in 2008 20% van € 106,3 mln zijnde € 21,2 mln.
De gemeente diende in 2008 circa € 8,3 mln te herfinancieren (de te betalen reguliere aflossingen van
leningen in 2008). We bleven dus ruim onder de gestelde norm.
119

Aandelen deelnemingen
De gemeente neemt deel aan het Revolving Fund van de stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting
(SVN). Verder beschikt de gemeente over een aandelenportefeuille bestaande uit aandelen van BNG,
NUON en Vitens. In regionaal verband hebben wij aandelen in de N.V. Amphion. In 2008 is besloten
om, in aansluiting met de lijn van de provincie Gelderland, de aandelen in het productie- en leveringsbedrijf
van Nuon op termijn te verkopen.
December 2008 is de B.V. Sportcentrum Rozengaarde opgericht waarvan de gemeente 100% aandeelhouder
is. Met ingang van 1 januari 2009 zal deze BV verantwoordelijk zijn voor de exploitatie
van het zwembad en de sporthal Rozengaarde. Voor meer informatie verwijzen wij naar de paragraaf
6 Verbonden partijen.
overzicht dividendopbrengsten
(bedragen in e)
totaal Nuon BNG Vitens
begroot
1-1 1.257.000 1.088.000 131.000 38.000
1e mon 1.267.000 1.288.000 -21.000 0
2e mon 399.000 260.000 139.000
31-12 2.923.000 2.636.000 110.000 177.000
ontvangen 2.926.004 2.638.979 109.610 177.415
resultaat 3.004 2.979 -391 415
Gewaarborgde geldleningen
Ons huidige beleid is dat de gemeente in principe geen garantstellingen verleent, tenzij een zwaarwegend
algemeen belang in het geding is. De gemeente staat vanuit het verleden garant voor betaling
van rente en aflossing van diverse geldleningen. De gemeente kan op deze garantstellingen worden
aangesproken. De huidige beleidslijn is om garantieverzoeken zoveel mogelijk te verwijzen naar waarborgfondsen
die hiertoe in het leven zijn geroepen. Overigens vindt in 2009 een doorlichting plaats
van de garantie portefeuille waarbij de financiële en juridische risico’s opnieuw worden beoordeeld.
Per eind 2008 is voor een bedrag van 29,5 mln. aan waarborgen verleend waarop de gemeente rechtstreeks
kan worden aangesproken. De verdeling over de verschillende beleidsterreinen eind 2008 is
als volgt.
Zorg € 24,3 mln
Onderwijs € 1,8 mln
Sport € 1,4 mln
Nutssector € 2,0 mln
In de raadsvergadering van 25 september 2008 heeft de raad besloten in te stemmen met de overdracht
van de garantiestelling verleend aan het Slingeland Ziekenhuis aan het Waarborgfonds voor de
Zorg voor € 23 mln. De overdracht zal begin 2009 plaatsvinden.
De gemeenten zijn tezamen met het Rijk de achtervang voor het Waarborgfonds Sociale woningbouw
(WSW). De gemeente staat bij het WSW garant voor een bedrag van € 147,9 mln.
Voor eigen woningbezit staat de Nationale Hypotheekgarantie borg. Ook hierin zijn de gemeenten
achtervang. Het betreft per eind 2008 een bedrag van € 8,0 mln.
Kredietrisico’s
Kredietrisico’s loopt de gemeente met name bij de in het verleden verstrekte leningen uit hoofde van
de publieke taak. Deze leningen zijn verstrekt aan woningcorporatie Vestia, Vitens, Stichting stimuleringsfonds
volkshuisvesting, de NV Amphion en enige kleinere culturele- en sportinstellingen. Leningen
en garanties uit hoofde van de publieke taak worden slechts verstrekt aan door de raad goedgekeurde
derde partijen.
120

Zoals hiervoor aangegeven vindt in 2009 een doorlichting plaats van de verstrekte leningen portefeuille
waarbij de financiële en juridische risico’s opnieuw worden beoordeeld.
Daarnaast heeft de gemeente als werkgever hypothecaire leningen verstrekt aan werknemers. Gezien
het gemiddelde bedrag per lening en de onderliggende waarde van het onroerende goed, is hier in
feite geen sprake van een kredietrisico. Door een aanpassing van de Wet financiering decentrale overheden
(wet fido) mogen wij overigens sinds 1 januari 2009 geen nieuwe hypothecaire geldleningen
meer verstrekken aan ons personeel.
Verder heeft de gemeente als werkgever leningen verstrekt in het kader van de pc-privéregeling en
het vervoersplan.
saldo verstrekte leningen per 1 januari 2008 (in €)
Hyptheken 36.904.000
Woningcorporatie Vestia 4.245.000
Vitens 3.413.000
Stimuleringsfonds volkshuisvestig 3.327.000
Amphion 7.355.000
Overig 476.000
55.720.000
Kasbeheer
Geldstromen binnen de gemeente worden onderscheiden in geldstromen voor exploitatie- uitgaven
en geldstromen voor investeringsuitgaven. De gemeente werkt met een sluitende begroting. Echter
het moment waarop inkomsten en uitgaven plaatsvinden lopen gedurende het jaar niet synchroon
wat inhodt dat de gemeente gedurende het jaar een tegoed kan hebben op de betaalrekening dan wel
een tekort heeft. Gezien de korte periode waarin dit soort overschotten en tekorten op de exploitatie
van de gewone dienst plaatsvinden worden deze middels zogenaamde “korte middelen” (looptijd
korter dan 1 jaar) gefinancierd dan wel uitgezet. De overtollige middelen worden zonder overmatige
risico’s (ofwel in termen van de Wet fido “prudent”) uitgezet bij banken met tenminste een AA-rating.
Kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet was voor 2008 berekend op € 11,1 mln.
De kasgeldlimiet bepaalt hoeveel we met kort geld mogen financieren. De maximale limiet hiervoor is
door het rijk vastgesteld en bedraagt 8,5% van de begroting (incl grondexploitaties), hetgeen betekent
dat wij tot maximaal € 11,1 mln konden gaan. Aangezien kasgeld (kort geld) goedkoper is dan
lang geld wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van deze ruimte. Hierbij wordt rekening gehouden
met de renteontwikkelingen. Dit om te vermijden dat bij overschrijding van de kasgeldlimiet de gemeente
gedwongen wordt om te consolideren in een ongunstig renteklimaat.
Overzicht opgenomen en uitgezet kasgeld in 2008 (bedragen in €)
peildatumkort opgenomen kort uitgezet limiet
1-1 3.030.000 11.100.000
1-4 2.823.000 11.100.000
1-7 10.104.000 11.100.000
1-10 8.004.000 11.100.000
31-12 7.516.000 11.100.000
121

122

Paragraaf 5: Bedrijfsvoering
Inleiding
Bedrijfsvoering staat ten dienste van de primaire processen. Voor een effectieve en efficiënte uitvoering
van onze maatschappelijke opdracht is het op orde hebben van de bedrijfsvoering een noodzakelijke
voorwaarde. In 2008 is op dit gebied veel gebeurd. In deze paragraaf zal dit nader worden
toegelicht. Hierbij is ervoor gekozen om achtereenvolgens in te gaan op organisatieontwikkeling,
sturing en planning&control, personeelsbeleid, huisvesting, ICT-infrastructuur, informatievoorziening,
informatiebeveiliging en inkoop.
Organisatieontwikkeling en bedrijfscultuur
Wij zijn een organisatie die zich geroepen voelt om onze gemeentelijke taken met het afgesproken
kwaliteitsniveau tegen zo laag mogelijke kosten uit te voeren. Onze organisatie is plat. We kennen
een ambtelijke structuur die bestaat uit directie, afdelingshoofden, teamleiders en medewerkers.
Onze bedrijfscultuur laat zich typeren als informeel, open, transparant en op resultaat gericht.
Deze resultaatgerichtheid zie je terug in de programmabegroting en de daarvan afgeleide jaarplannen.
Deze zijn op hun beurt vertaald in managementcontracten. Dit zijn overeenkomsten tussen directie
en afdelingshoofden waarin afspraken worden gemaakt over de te bereiken doelen en de middelen die
daarvoor ingezet kunnen worden. Ze vormen de basis voor een jaarlijkse beoordeling. De managementcontracten
en de daarbij behorende beoordelingen zijn een uitgesproken uiting van verzakelijking.
We spreken elkaar aan over wat goed gaat en dat wat minder goed gaat. Niet als onderdeel van
een afrekencultuur maar als onderdeel van een cultuur waarin “leren” centraal staat. Hiermee wordt
de toegangspoort naar verdere groei geopend.
Besturing
In 2007 hebben we stappen gezet om onze bedrijfsvoering 'in control' te krijgen. We hebben ons
daarbij geconcentreerd op vier inhoudelijke thema's: loonsom, grondexploitaties, bestuurlijk dashboard
en rechtmatigheid. Daarnaast hebben we het managementgesprek geïntroduceerd. Dat we
hiermee op de goede weg zitten, laten de jaarstukken 2007 zien. De jaarrekening sloot positief, er
was geen tekort op de loonsom, er was een duidelijke inhoudelijke koppeling tussen begroting 2007
en jaarverslag 2007, de paragraaf grondexploitaties werd positief gewaardeerd door de accountant
en naast een goedkeurende getrouwheidsverklaring kregen we ook een goedkeurende rechtmatigheidsverklaring
van de accountant. Dat we goede stappen hebben gezet in de beheersing van onze
bedrijfsvoering bevestigde de accountant in zowel zijn Managementletter 2008 als zijn Rapport van
bevindingen accountantscontrole 2007.
In 2008 hebben we verder invulling gegeven aan ons streven om te komen tot een meer stuurbare
organisatie. Dit is onder de noemer Van volgen naar sturen gebeurd. De belangrijkste acties worden
hier beschreven, met het opgeleverde resultaat. Overigens bevestigt de accountant in zijn Managementletter
2008 dat wij op de goede weg zitten.
Managementcontracten en –gesprekken
Voor het eerst zijn managementcontracten afgesloten tussen directie en afdelingshoofden. Basis van
deze contracten, waarin prestatieafspraken zijn opgenomen, zijn het bestuurlijk dashboard c.q. de
begroting 2008 en de jaarplannen 2008. De managementcontracten vormden de basis voor de maandelijkse
managementgesprekken tussen directeur bedrijfsvoering en afdelingshoofd.
123

Onderwerpen die aan de orde kwamen zijn: uitputting loonsom, ziekteverzuim, briefafhandeling, verlofstuwmeren,
functioneringsgesprekken en realisatie van de dashboardonderwerpen. Onze conclusie
is dat managementcontracten en -gesprekken hebben bijgedragen aan een adequate sturing van onze
organisatie.
Financiële rechtmatigheid
In de paragraaf rechtmatigheid wordt inhoudelijk ingegaan op dit onderwerp. Hier wordt de organisatorische
kant beschreven. Wij willen dat onze organisatie conform eigen en externe regelgeving
werkt. Om dat te bewerkstelligen hanteren we een drieslag:
- De uitvoering van de werkzaamheden (de primaire processen). Deze vindt plaats binnen de
(lijn)afdeling(en). Hier moet geregeld zijn dat conform regelgeving gewerkt wordt. Een adequate
ao/ic (administratieve organisatie / interne controle) is hieraan ondersteunend.
- De kwaliteitscontrole op de uitvoering. Ter toetsing van een rechtmatige uitvoering van werkzaamheden
kan bij bepaalde processen gekozen worden voor een apart georganiseerde kwaliteitscontrole
(zoals bij omvangrijke administratieve processen als verstrekking uitkeringen,
belastingheffing, financiële administratie en personeels- en salarisadministratie). Deze kwaliteitscontrole
vindt plaats op de betreffende afdeling.
- De verbijzonderde interne controle als getrouwheidstoets op de kwaliteitscontrole. Ter toetsing
van een goede kwaliteitscontrole vindt vanuit concerncontrol een verbijzonderde interne controle
plaats.
In 2008 zijn stappen gezet om deze drieslag in te voeren in onze organisatie. Accent ligt daarbij in
eerste instantie bij het opstellen van procesbeschrijvingen en het inrichten van een goede ao/ic voor
die processen waar risico's op (financieel) onrechtmatig handelen groot zijn. Daarnaast ligt er accent
bij de introductie van de kwaliteitscontroles op een aantal afdelingen: Werk&Inkomen, Wmo-winkel
en Bedrijfsvoering (financiële administratie en personeels- en salarisadministratie).
Juridische control
Juridische control hebben we ingestoken op drie onderdelen:
- Controle mandaat. Dit heeft in de tweede helft van 2008 niet plaatsgevonden. De reden hiervan
is dat in die periode er een nieuw mandaatbesluit opgesteld is. Dit nieuwe mandaatbesluit betreft
een wezenlijke verandering in vergelijking met het voorgaande mandaatbesluit: enkel leidinggevenden
hebben nu nog mandaat. Vanwege dit nieuwe mandaatbesluit was het niet zinvol het
oude mandaatbesluit te controleren.
- Monitoring bezwaartermijnen. Door de secretarissen van de bezwarencommissie wordt in de
gaten gehouden of de verantwoordelijke afdeling een beslissing op het bezwaarschrift in het college
brengt. Duurt dit te lang dan onderneemt de secretaris actie.
- Monitoring aanbevelingen commissie voor bezwaar. In het jaarverlsag 2007 heeft de commissie
voor bezwaar in vergelijking met het jaarverslag 2005-2006 geen nieuwe aanbevelingen gedaan.
De aanbevelingen uit het jaarverslag 2005-2006 waren uitgewerkt in een plan van aanpak bekorting
beslistermijnen en een notitie voor de afdeling Wonen&Bedrijven over hoe de aanbevelingen
het beste kunnen worden geïmplementeerd. Dit alles is gerealiseerd.
Versterken rol raad bij opstellen en uitvoeren programmabegroting
- Voor het eerst is gewerkt met een zogenaamde Trendnota. Aan de hand van deze nota heeft de
raad in het voorjaarsdebat richtinggevende uitspraken gedaan die leidend waren voor het college
bij het opstellen van de Programmabegroting 2009.
- Ook is voor het eerst gewerkt met een zgn. begrotingsmarkt. Tijdens deze markt konden
raadsleden vragen stellen aan ambtenaren over de diverse onderdelen van de concept-Programmabegroting
2009. De ervaringen van zowel raadsleden als ambtenaren met de begrotingsmarkt
waren positief.
- De Programmabegroting 2008 is uitgewerkt in het bestuurlijk dashboard 2008. Aan de hand van
dit dashboard heeft het college de raad bij elke commissievergadering geïnformeerd over de
uitvoering van de begroting.
124

Het is ons wederom gelukt de planning ten aanzien van de verschillende P&C-documenten te realiseren,
inclusief het versnellen van het proces van de begroting naar voor de zomer. De jaarplannen
2009 van de afdelingen waren voor de jaarwisseling gereed en konden zo verwerkt worden in de
activiteitenbegroting 2009.
Hierdoor ontstond er tevens de mogelijkheid het proces van de jaarrekening 2008 eerder te starten.
Implementatie nieuw financieel systeem
De eerste fase van de implementatie van het nieuwe financiële systeem is succesvol afgerond. De
migratie is goed verlopen en tevens is gemigreerd naar een nieuwe rapportagetool. In 2009 zal
doorontwikkeling plaatsvinden. Op basis van een quick scan zal de effectiviteit en efficiency van het
gebruik van het financieel systeem worden beoordeeld. Op basis hiervan zal een verbeterplan opgesteld
worden.
Programmasturing
Het afgelopen jaar is nagedacht over het verder vormgeven van Programmasturing. De diverse programma’s
in de programmabegroting worden gevolgd door een beperkt aantal strategisch adviseurs.
Zij adviseren het bestuur ten aanzien van de programma’s.
Hierbij concentreren zij zich op de inhoud van de programma’s en de noodzakelijke integraliteit om
de kwaliteit te borgen en waar nodig te verhogen. De strategisch adviseur zit structureel bij de pberaden
om de diverse beleidslijnen, het bestuurlijk dashboard en de afspraken die gemaakt zijn in
het coalitieprogramma te verbinden en te monitoren. Dit is een van de belangrijkste stappen om te
komen effectieve programmasturing. De strategisch adviseurs hebben in 2008 een cursus programmamanagement
gevolgd om hen handvatten te geven om meer “integrale sturing” te kunnen geven aan
de beleidsvoorbereiding, beleidsvorming en de beleidsevaluatie.
Personeelsbeleid
In 2007 is het koersdocument personeelsbeleid 2007-2009 vastgesteld. Op basis hiervan is in samenspraak
met management en OR gekomen tot een prioritering. Op basis van deze prioritering is in
2008 gewerkt aan het ontwikkelen en verbeteren van personeelsbeleid.
Daarnaast is geconstateerd dat op een aantal thema’s de basis onvoldoende op orde was. Het betrof
hier met name de gesprekkencyclus en een aantal arbo-onderwerpen. Afgesproken is dat deze zaken
eveneens opgepakt zouden worden.
Als werkvorm is gekozenvoor het werken met werkgroepen, waarin management, OR en P&O vertegenwoordigd
zijn. De projecten cq. werkgroepen werden getrokken door een medewerker van het
team P&O. Bij een aantal onderwerpen is heel nadrukkelijke een extra werkvorm toegepast, namelijk
het instellen van klankbordgroepen. Dit om de participatie van medewerkers te vergroten.
De gekozen werkvorm is een hele plezierige maar zeker ook effectieve en efficiënte gebleken. Hij
heeft ervoor gezorgd dat er breed gedragen notities geformuleerd zijn. Het jaar 2009 staat in het
teken van doorontwikkelen en implementeren.
Hieronder wordt achtereenvolgens ingegaan op de ontwikkeling inzake de PersoneelsManagement-
Cyclus, Competentiemanagement, Levensfasebewust personeelsbeleid, Mobiliteit/loopbaanbeleid,
Arbeidsmarktcommunicatie, gedifferentieerd beloningsbeleid, Arbo en het Functiehuis Achterhoek.
Personeelsmanagementcyclus (PMC)
In 2008 zijn de eerste stappen gezet om te komen tot een nieuwe gesprekkencyclus. Hiervoor is de
notitie PMC tot stand gekomen. Belangrijkste keuzen uit deze notitie zijn:
- Begin van het jaar een jaarplangesprek.
- Halfjaarlijks een functioneringsgesprek.
- Einde van het jaar een beoordelingsgesprek (NB: Dit in tegenstelling tot nu, wanneer alleen
beoordelingsgesprekken gevoerd worden voor het nemen van rechtspositionele consequenties).
Tevens is tweede helft van 2008 gestart met het formuleren van een PMC reglement. Implementatie
vindt plaats in 2009.
125

Competentiemanagement
In 2008 zijn per functiereeks competentieprofielen geformuleerd. Deze zijn afgeleid van de uitgangspunten
in de besturingsfilosofie van de gD, namelijk: Ziel, Zin en Zakelijkheid.
Per functiereeks zijn vier competenties benoemd. Deze zijn vertaald naar verschillende niveaus.
Daarnaast gelden voor iedere medewerker van de gD een drietal algemene competenties, namelijk:
Flexibel, Initiatief en Klantgericht.
Competenties zijn geen doel op zich, maar moeten als ondersteunend gezien worden voor de gesprekkencyclus
die geïmplementeerd wordt in 2009.
Levensfasebewustpersoneelsbeleid (LFBP)
In 2008 is de notitie LFBP tot stand gekomen. Deze notitie is een kadernotitie, die tot stand is gekomen
in regionaal verband. Deze notitie is goedgekeurd door de directie en tevens heeft de OR haar
instemming gegeven. In 2008 is tevens een concept plan van aanpak geschreven. In 2008 hebben nagenoeg
alle afdelingen een leeftijdsscan uitgevoerd. De uitgangspunten uit deze notitie zullen onderdeel
uitmaken van het te formuleren loopbaanbeleid in 2009.
Mobiliteit/ loopbaanbeleid
In 2008 heeft een evaluatie plaats gevonden van de mobiliteitsbevorderende maatregelen, ons beleidskader
mobiliteit bij overtalsituaties en de Regeling Algemene Dienst. De uitkomsten van deze evaluatie
dienen als input voor het te formuleren loopbaanbeleid in 2009.
Arbeidsmarktcommunicatie
In 2008 hebben de teams Communicatie en P&O gezamenlijk een workshop arbeidsmarktcommunicatie
gevolgd. Aan de hand van deze bijeenkomst is een basisstuk geformuleerd. Dit basisstuk is eind
2008 aangevuld met een procesvoorstel. In 2009 moet arbeidsmarktcommunicatie een concreet vervolg
krijgen. Uiteindelijk doel is dat er medio 2009 een nieuwe advertentiereeks ontwikkeld is, welke
past bij de visie op citymarketing. De advertentiereeks moet tevens passen is de activiteiten binnen
de regio Achterhoek op het terrein van regiomarketing.
Gedifferentieerd belonen
In 2008 zijn de uitgangspunten, zoals besproken met management/OR/GO, verwoord in een notitie.
Deze notitie is uitgebreid besproken. Eind 2008 is een tweede concept tot stand gekomen. In 2009
moet de notitie besproken worden met het GO. Doelstelling is dat er uiterlijk najaar 2009 besluitvorming
is over de wijze van gedifferentieerd belonen, en de fasering bij invoering.
WOPT (Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens)
Op grond van de WOPT is het verplicht om van een ieder die in loondienst is van een bij of krachtens
de Wopt aangewezen rechtspersoon of instelling en wiens beloning in enig jaar hoger is dan het
op dat jaar betrekking hebbende gepubliceerde belastbaar loon van ministers. In onze gemeente is
hiervan geen sprake.
126

Arbo
Zoals aangegeven waren een aantal zaken op arbo gebied niet op orde. De gD voldeed op een aantal
punten niet aan haar verplichtingen. In 2008 is een start gemaakt met het op orde brengen van
ons Arbobeleid. Zo heeft in 2008 een pilot plaats gevonden van een periodiek medisch onderzoek
(PMO). De bevindingen hiervan zijn inmiddels bekend.
Tevens is een notitie preventiemedewerkers geformuleerd, en een eerste hand gelegd aan ons beleid
met betrekking tot agressie en geweld. In 2009 zullen deze werkzaamheden voortgezet worden.
Ziekteverzuim
De ziekteverzuimcijfers hebben in 2008 een dieptepunt. Dat behoeft natuurlijk wel enige uitleg: Het
ziekteverzuim is in 2008 met bijna 1% gedaald ten opzichte van 2007. Met een ziekteverzuim van 5%
in 2008 doen we het als organisatie goed; met het Doetinchemse resultaat zitten we onder het
landelijk gemiddelde van gemeentelijke organisaties. Dit kan uitgelegd worden als een positief teken
voor het werkklimaat in onze organisatie. Nu is het uiteraard de kunst om dit niveau vast te houden
of zelfs nog verder te verbeteren. We blijven hier met ons management veel aandacht aan geven.
Mensen die ziek worden, mogen rekenen op aandacht van hun leidinggevende. Gezondheidsmanagement
krijgt een verdere impuls en –zoals we hiervoor al schreven- blijft ook de arbo een punt van
aandacht.
Vp= verzuimpercentage
Gv= gemiddelde verzuimduur
Mf= meldingfrequentie
Functiehuis Achterhoek
In 2008 zijn de laatste bezwaren afgehandeld met betrekking tot het functiehuis Doetinchem. Met het
GO is afgesproken om de mogelijkheden van het aansluiten bij het functiehuis Achterhoek te onderzoeken.
Medezeggenschap
In 2008 heeft het overleg tussen de portefeuillehouder p&o en de commissie voor georganiseerd
overleg (GO) geresulteerd in ondersteuning van het nieuw ingezette personeelsbeleid. Ook werden
concrete afspraken gemaakt voor het moderniseren van lokale regelingen op personeelsgebied.
In 2008 trad een nieuwe OR aan. De bestuurder en de OR werken op een constructieve en prettige
manier samen. Met speciale bijeenkomsten in de startfase van de nieuwe OR is daar ook op geïnvesteerd.
De belangrijkste onderwerpen op de agenda van het structurele overleg tussen bestuurder en
OR betroffen beleidswijzigingen op het gebied van organisatie en personeel.
127

Integriteit
In 2008 is het in 2007 ingezette vernieuwde integriteitsbeleid voortgezet met concrete acties. In
de werkoverleggen kwam de integriteitskoffer aan bod, waarbij onder leiding van de interne coach
gediscussieerd werd over integriteitsvraagstukken. De uitkomsten van deze als zeer zinvol ervaren
overleggen zijn op een visueel aantrekkelijke manier verwerkt op informatieboards, die vervolgens in
de bedrijfsrestaurants werden geplaatst met de bedoeling het thema permanent onder de aandacht te
brengen van het personeel.
In 2008 is één melding van vermeende integriteitsschending onderzocht. Het onderzoek wees uit dat
geen sprake was van plichtsverzuim.
Huisvesting
Begin 2008 definieerden wij de ambities voor onze dienstverlening. Door het ontwikkelen van een
'bruisend stadsplein' met publieksfuncties aan en op het plein. Het 'oude' stadhuis wordt het nieuwe
bestuurscentrum. Gestart is met een onderzoek naar het verplaatsen van de warenmarkt. Met de
ketenpartners van WMO en WI wordt overlegd dat de herhuisvesting plaats krijgt in de nabijheid van
het stadhuis. Deze ambities ondersteunen de visie in het plan “Bruisend Stadsplein” van het masterplan
Schil.
Voor het realiseren van deze ambities is een projectstructuur neergezet met de volgende projecten:
- renovatie stadhuis
- herhuisvesting keten WMO/WI
- tijdelijke huisvesting
- herinrichting stadhuisplein
Einde 2008 is het project “verbouwing pand Havenstraat” toegevoegd.
Renovatie stadhuis
Het in de eerste helft van 2008 gerealiseerde huisvestingsconcept heeft als kenmerken gekregen;
flexibiliteit, functionaliteit, zakelijk verantwoord en vitaliteit. Deze kenmerken van het huisvestingsconcept
zijn tezamen met het dienstverleningsconcept en een werkplekcalculatie opgenomen in het
programma van eisen(PvE). De technische kwaliteiten voor het stadhuis zijn gedefinieerd en getoetst
door een bouwfysisch adviesbureau.
Om financiële mogelijkheden te krijgen voor de eerste fasen van dit project is in de juliraad een voorbereidingskrediet
beschikbaar gesteld.
De europese aanbesteding heeft ertoe geleid dat aan I'm architecten uit Deventer dit project is gegund.
Met de acceptatie van het document over de voltooiing van de definitiefase van het project renovatie
stadhuis kon begin 2009 de stap worden gezet naar de ontwerpfase.
Vastgesteld werd dat met de neergelegde planning en middelen het project gerealiseerd gaat worden.
Bereikt wordt dat begin 2011 een gerenoveerd stadhuis wordt opgeleverd.
Herhuisvesting keten WMO/WI
In de juliraadsvergadering is de urgentie van de huisvestingssituatie van de WMO-winkel en de afdeling
werk en inkomen aangegeven. De geschetste kaders gaan uit van het concentreren van onze
dienstverlening en de ketenpartners in de nabijheid van het stadhuis. Dit in het belang van de kwaliteit
van de dienstverlening en een efficiënte organisatie. De onderzoeksfase waarbij samen met ketenpartners
de huisvestingsmogelijkheden op een rij zijn gezet heeft erin geresulteerd dat in oktober
door de raad is besloten om een krediet ter beschikking te stellen voor de verwerving van de vastgoedobjecten
Terborgseweg 25/Plantenstraat 2 (Rabobank).
In de laatste maanden is gewerkt aan de eigendomsoverdracht en de huurovereenkomst met als uiteindelijk
doel dat de gemeente dit object in 2011 in gebruik neemt.
Tijdelijke huisvesting
De renovatie van het stadhuis maakt dat minimaal gedurende het jaar 2010 de bewoners/gebruikers
van het stadhuis op andere locaties hun huisvesting gefaciliteerd krijgen. Vanaf oktober is een onder-
128

zoek gestart naar de eisen/mogelijkheden. Ervaring leert dat met het voorzien in tijdelijke huisvesting
grote financiële bedragen zijn gemoeid. In de afweging zullen naast bereikbaarheid, kwalitatieve huisvestingseisen,
duurzaamheid en efficiency een stevige plaats krijgen.
ICT-infrastructuur
In april is de gezamenlijke ict-infrastructuur van Oude IJsselstreek en Doetinchem opgeleverd. Bereikt
is dat er aan de gebruikers een hogere continuïteit en beschikbaarheid kan worden geboden en dit
tegen lagere kosten. Deze woorden zijn in het 3e kwartaal ook omgezet in daden door middel van
het uitvoeren van twee succesvolle uitwijktesten. Binnen een tijdspanne van 4 uur konden alle ictdiensten
van Doetinchem vanuit Oude IJsselstreek weer worden aangeboden en vise versa.
De toenemende vraag naar opslag van data heeft gemaakt dat er in het laatste kwartaal van 2008
gestart is met een volgend gezamenlijk project “Vervanging backup infrastructuur”. Technische veroudering,
hoge exploitatiekosten en het feit dat de benodigde tijdspanne voor de backup te lang werd
vormden de belangrijkste overwegingen voor dit project waarvan de realisatie wordt verwacht voor
de zomer van 2009.
De 1e stap is gezet van het project om de agenda/mail omgeving te brengen naar de meest recente
versie.
Test-trajecten van deze migraties van de outlook/exchange omgeving leerden dat grote zorgvuldigheid
nodig was bij een organisatie-brede overgang. Momenteel maakt de organisatie gebruik van de
voorlaatste versie en na grote problemen met de agenda-synchronisatie lijkt er bijna een organisatiebrede
stabiliteit te zijn.
Parallel met dit project liep de vervanging van de electronische agenda's en de introductie van een
nieuwe dragende techniek voor de agendasynschronisatie. Met deze techniek is de electronische
agenda altijd actueel.
Het dienstenaanbod van het team ict-beheer krijgt bredere belangstelling. Naast de regio Achterhoek
heeft ook het cultureel centrum 'de Gruitpoort' de aansluiting gezocht. In het laatste kwartaal zijn
er na bestuurlijke intenties ook op ambtelijk niveau gesprekken gestart met de gemeente Doesburg.
Besluitvorming over de samenwerking wordt verwacht in het voorjaar van 2009.
Informatievoorziening
De vruchten van het project dienstverlening zijn in 2008 groot geweest. Het nieuwe raadsinformatiesysteem
met daarop alle bestuurlijke documenten geniet veel belangstelling en ter vergroting hiervan
is einde 2008 besloten tot een proef met audio/video via internet. Vanuit het team advies van de
afdeling services is naast projectleiding en participatie een grote bijdrage geleverd aan het project
dienstverlening en in het bijzonder de E-dienstverlening. De projectresultaten krijgen op een andere
plaats binnen de jaarrekening hun aandacht.
Naast het operationaliseren van nieuwe ontwikkelingen vraagt het internetmedium ook om een actuele
presentatie van de informatie. Het komen tot een goede beheersorganisatie heeft veel aandacht
gevraagd en al deze energie heeft er toe geleid dat de website binnen de overheidsranking een vaste
waarde is geworden bij de beste 150 gemeentelijke websites.
Ook binnen de interne bedrijfsvoering zijn er weer nieuwe stappen gezet om te komen tot verdere
optimalisering en stroomlijning van de processen. Digitaliseren van de processen bij APV en milieuhandhaving
werden opgevolgd met beroeps- en bezwaarschriften.
2008 stond ook in het teken van vervanging van informatiesystemen. Zo kon het project vervanging
van het financiële systeem worden afgerond en werd de basis gelegd voor vervangingstrajecten van
andere informatiesystemen.
Bij al deze trajecten in informatiseringsprojecten is een belangrijke basis de procesbeschrijving. Dit
instrument waarbij herontwikkeling van bedrijfsprocessen naast rechtmatigheid een belangrijk aspect
is, wordt nu organisatiebreed omarmd.
129

Informatiebeveiliging
Op technisch niveau is uitvoering gegeven aan de uitwijktesten. Daarbij heeft ook de GBA-audit zijn
plaats gekregen. Evenzo is begin 2008 mede uitvoering gegeven aan de Suwinet-audit. Uit deze audits
komt een goed beeld naar voren van de aandacht die onze organisatie heeft voor informatiebeveliging.
Wel leert eea dat de beleidsvorming actualisatie behoeft. Tevens is operationalisatie van de cleandeskpolicy
een belangrijk aandachtspunt. Invoering hiervan wordt nu voorzien binnen het nieuwe huisvestingsconcept.
Inkoop
De betrokkenheid van de inkoper bij de diverse aanbestedingstrajecten was erg groot. Inzet is
geleverd bij oa. trajecten als inhuur flexwerk(uitzendkrachten), WMO-hulpmiddelen, print-/kopieer-
/scanfaciliteiten, kantoorartikelen en cartridges.
Inkoop en aanbesteding vraagt om een juiste toepassing van beleid en regels. Ter borging van de
rechtmatigheid heeft de inkoopadviseur geregeld een adviserende of begeleidende rol moeten spelen
bij de aanbestedingstrajecten als bouwrijpmaken, reconstructies en revitaliseringen.
Einde 2008 lag er bij de inkoper een zodanig grote projecten-portefeuille dat dit ertoe heeft geleid
dat er tijdelijke uitbreiding is geregeld. Met deze formatieuitbreiding kon succesvol invulling worden
gegeven aan de vraag naar begeleiding bij de inkoopprojecten maar ook aan de vraag om te komen
met een rapportage naar de rechtmatigheid van de inkopen over 2008.
Ook komt er steeds helderder zicht op de wijze waarop de Achterhoekse gemeenten hun inkoopsamenwerking
gestalte willen geven. De rapportage zal in het voorjaar van 2009 aan het Directeuren
Netwerk Achterhoek worden aangeboden.
130

Paragraaf 6: Verbonden partijen
Inleiding
Vanwege bestuurlijke, beleidsmatige en/of financiële belangen en mogelijke risico’s is het gewenst dat
in de begroting en de jaarrekening aandacht wordt besteed aan derde rechtspersonen, waarmee de
gemeente een band heeft.
Voor deze paragraaf is het criterium daarvoor gelegd bij de vraag of de gemeente bij die partijen
een bestuurlijk en financieel belang heeft. Indien aan beide criteria wordt voldaan is sprake van een
verbonden partij. Het gaat dan concreet om deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke
regelingen, stichtingen en verenigingen.
Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: zeggenschap in het beleid van de rechtspersoon door een
bestuurszetel of door stemrecht. Van een financieel belang is sprake als de gemeente uit hoofde van
de deelneming middelen kwijt is als de rechtspersoon in financiële problemen komt. Als de financiële
relatie uitsluitend bestaat uit inkomens- en/of vermogensoverdrachten (subsidies), is geen sprake van
een financieel belang. Deze relaties worden niet in de paragraaf verbonden partijen beschreven. Als
daartoe vanuit de kaderstellende rol aanleiding is, worden deze relaties direct bij de programma’s beschreven.
Als geen sprake is van bestuurlijke zeggenschap wordt de relatie evenmin in deze paragraaf
beschreven. Eventuele financiële risico’s worden dan in de paragraaf weerstandsvermogen beschreven.
Belang voor de raad
Een gemeente kan grotendeels zelf bepalen hoe een bepaalde taak wordt uitgevoerd. De gemeente
kan er bijvoorbeeld voor kiezen de uitvoering zelf ter hand te nemen of juist de uitvoering te regelen
via een gemeenschappelijke regeling met een aantal regiogemeenten. Maar vaak zijn ook andere
oplossingen mogelijk, zoals bijvoorbeeld het verstrekken van een subsidie aan een private stichting.
Het belang van verbonden partijen is dat deze vaak beleid uitvoeren dat de gemeenten in principe
ook zelf kunnen (blijven) doen. De gemeente houdt de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het
realiseren van de beoogde doelstellingen van de programma’s. Kernvragen zijn of de doelstellingen van
de gemeente via de verbonden partijen gerealiseerd worden.
Het tweede belang betreft het budgettaire beslag en de financiële risico’s die de gemeente met verbonden
partijen kan oplopen en de daaruit voortvloeiende budgettaire gevolgen.
De gemeente zal telkens moeten afwegen welke aanpak de beste garantie geeft dat de taak wordt
uitgevoerd op een manier zoals de gemeenten voor ogen staat en op welke manier de gemeente
voldoende inhoudelijk en financieel toezicht heeft in het uitvoeren van een taak.
Welke verbonden partijen
Verbonden partijen van de gemeente Doetinchem zijn de Regio Achterhoek, Veiligheidsregio Noord-
en Oost-Gelderland (VNOG), het Recreatieschap Achterhoek Liemers (RAL), GGD Gelre Ijssel en
Wedeo. Daarnaast participeert de gemeente middels een aandelenpakket onder andere in de nutsbedrijven
NUON, Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en Vitens. Ook heeft de gemeente een
bestuurlijk en financieel belang in Amphion NV en nemen we deel aan het “Revolving Fund” van de
stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVN).
Op enkele van deze verbonden partijen wordt vervolgens kort ingegaan.
Regio Achterhoek
Dit samenwerkingsverband is een gemeenschappelijke regeling waaraan acht gemeenten uit Oost Gelderland
deelnemen. De aangesloten gemeenten hebben een aantal taken aan de Regio overgedragen.
131

Tot voor kort werd er samengewerkt op een groot aantal beleidsterreinen waaronder economie,
verkeer en vervoer, ruimtelijke ontwikkeling, milieu en afval en zorg en welzijn.
In 2007-2008 heeft er een intensief proces van discussie en herbezinning plaatsgevonden op het
takenpakket van de Regio Achterhoek. In juli 2008 is dit proces afgerond. Eén van de belangrijkste
wijzigingen is dat er voortaan gewerkt zal worden volgens een door de gemeenteraden vastgestelde
Strategische Agenda. In deze agenda zijn de programma's opgenomen waarop in de komende jaren zal
worden samengewerkt.
De Strategische Agenda bestaande uit de programma's:
- Duurzame economie
- Mobiliteit
- Vrijetijdseconomie
- Regiomarketing, lobby en externe betrekkingen
In 2008 is voor de Regio Achterhoek een bedrag van afgerond € 511.000 betaald aan inwonerbijdrage.
Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG)
Dit samenwerkingsverband is een gemeenschappelijke regeling waaraan 21 Gelderse gemeenten dienen
deel te nemen. Binnen de VNOG werken de aangesloten gemeenten samen (multidisciplinair) op
het gebied van voorbereiding en bestrijding van rampen en grote incidenten door de brandweer, de
GHOR (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen) en de politie.
In de jaarrekening 2008 is een bedrag van afgerond € 536.500 betaald aan inwonerbijdrage VNOG.
Recreatieschap Achterhoek Liemers (RAL)
Het recreatieschap heeft tot taak de behartiging van het gemeenschappelijk belang van de deelnemende
gemeenten voor de ontwikkeling van recreatieve en toeristische mogelijkheden in het gebied.
Aan het Recreatieschap nemen gemeenten uit de Achterhoek en de Liemers deel, waaronder onze
gemeente.
In de jaarrekening 2008 bedroeg onze gemeentelijke bijdrage afgerond € 123.000.
GGD-Gelre Ijssel
Per 31 december 2004 is de GGD van de Regio Achterhoek gefuseerd met de GGD Stedendriehoek
tot de GGD Gelre-IJssel. Hieraan nemen de Achterhoekse gemeenten en de gemeenten uit de Stedendriehoek
deel.
Zij heeft tot doel de uitvoering van de taken vallend onder de Wet collectieve preventie volksgezondheid.
In de jaarrekening 2008 is een bedrag van afgerond € 789.000 betaald aan bijdrage GGD-Gelre
Ijssel.
Wedeo
Wedeo heeft tot taak de gemeenschappelijke belangen te behartigen van de deelnemende gemeenten
op het gebied van de sociale werkvoorziening. Onze gemeente heeft daarnaast uitvoering van gesubsidieerde
arbeid en een deel van de groenvoorziening aan Wedeo opgedragen. In de jaarrekening
2008 is een bijdrage aan Wedeo opgenomen van afgerond € 34.000. Daarnaast is uit afrekeningen
voorgaande jaren in 2008 € 98.000 ontvangen.
Nuon
Nuon is een internationaal concern dat actief is op het gebied van opwekking, marketing, verkoop en
distributie van elektriciteit, gas en warmte en daarmee samenhangende producten en diensten. Met
het bestuurlijke en financiële belang van de overheid in de ‘nutsbedrijven’ wordt mede de continuïteit
van de levering van elektriciteit, gas en water beoogd.
De grootste aandeelhouders van Nuon zijn de provincies Gelderland en Noord-Holland, BV houdstermaatschappij
Falcon en de gemeente Amsterdam. Zij houden gezamenlijk ruim driekwart van de
in totaal ruim 128 miljoen aandelen Nuon. Het overige deel wordt gehouden door circa 55 kleinere,
gemeentelijke aandeelhouders en de provincie Flevoland.
132

In de jaarrekening 2008 is afgerond € 2.639.000 aan ontvangen dividend van de Nuon verwerkt.
BNG
de Bank Nederlandse Gemeenten is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk
belang. Met gespecificeerde financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke
kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. De strategie van de bank is gericht
op het behouden van substantiële marktaandelen in het Nederlands maatschappelijk domein en het
handhaven van een excellente kredietwaardigheid (Tripple A). Daarnaast streeft zij naar een redelijk
rendement voor haar aandeelhouders. De BNG biedt financiële diensten op maat, zoals kredietverlening,
betalingsverkeer, advisering en elektronisch bankieren. Daarnaast neemt zij deel aan projecten in
de vorm van publiek private
samenwerking.
In de jaarrekening 2008 is afgerond € 110.000 aan ontvangen dividend van de BNG verwerkt.
Vitens
In 2006 is Vitens gefuseerd met Hydron Flevoland en Hydron Midden-Nederland.
Vitens is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland en levert drinkwater aan 5,4 miljoen mensen
en bedrijven in de provincies Flevoland, Friesland, Gelderland, Utrecht, Overijssel en een aantal
gemeenten in Drenthe en Noord-Holland.
De aandeelhouders van Vitens (gemeenten en provincies) ondersteunen de maatschappelijke doelstellingen
van Vitens, met (mede) verantwoordelijkheid voor gezondheid (door veilig en betrouwbaar
drinkwater) en een duurzame samenleving met zorg voor de bescherming van natuur en milieu. Voor
de aandeelhouders wil Vitens een financieel krachtig bedrijf zijn en een marktconform dividend uitkeren
bij een gezonde solvabiliteit
In de jaarrekening 2008 is afgerond € 177.000 aan ontvangen dividend van Vitens verwerkt.
Amphion NV
Doelstelling is het in stand houden van een cultureel centrum in de gemeente Doetinchem ter bevordering
van het culturele leven in oostelijk Gelderland.
De gemeente is aandeelhouder en draagt naast subsidiëring bij in de stichtingskosten van de nieuwe
schouwburg.
In de jaarrekening 2008 is een exploitatiesubsidie betaald van afgerond € 501.000
Rozengaarde BV
December 2008 is de B.V. Sportcentrum Rozengaarde opgericht waarvan de gemeente 100% aandeelhouder
is. Per 1 januari 2009 (aan het begin van het nieuwe boekjaar) zal de verzelfstaniging exploitatie
van de afdeling Rozengaarde zijn beslag krijgen in Sportcentrum Rozengaarde B.V.
133

Overzicht bestuurlijk / financieel belang
bijdrage Doetinchem
tov andere gemeente
in %
bijdrage in e
gemeenschappelijke regeling
Regio Achterhoek 19,0% 511.000
veiligheidsregio VNOG 7,0% 536.500
Recreatieschap Achterhoek Liemers 18,4% 123.000
GGD-Gelre IJssel 7,0% 789.000
Wedeo 49,6% 32.000
vennootschappen aantal aandelen in % dividend
Nuon 0,58% 2.639.000
BNG 0,11% 110.000
Vitens 1,31% 177.000
Amphion 72,6% 501.000
Rozengaarde 100% 0
134

Paragraaf 7: Grondbeleid
De paragraaf grondbeleid is een verplicht onderdeel van de programmabegroting
en -rekening conform de bepalingen in het kader van het Besluit Begroting en Verantwoording
provincies en gemeenten (BBV). Tevens is een vertrouwelijk jaarverslag bouwgrondexploitatie 2008
opgesteld. Dit vertrouwelijke verslag geeft inzicht in de ontwikkelingen en de financiële stand van
zaken van de verschillende bouwgrondexploitaties. Dit jaarverslag vormt tevens de basis voor deze
paragraaf.
Inleiding
De eigen spelregels omtrent de wijze waarop wordt omgegaan met de grondexploitaties zijn door
de raad vastgesteld. Jaarlijks wordt toegezien op de naleving hiervan. De uitgangpunten zijn nader
benoemd in bovengenoemd jaarverslag bouwgrondexploitaties 2008.
Het afgelopen jaar zijn de grondexploitaties geactualiseerd. Het verwachte eindresultaat na afwikkeling
van de aangeboden grondexploitaties bedraagt € 3,1mln, met een contante waarde op 1 januari
2008 van € 2,5 mln. De raad heeft deze grondexploitaties in februari 2009 vastgesteld en deze vormen
de basis voor de verantwoording van de jaarrekening 2008.
Ontwikkelingen 2008
Voor de grondexploitaties is de openbaring van de kredietcrisis in het afgelopen jaar wel de meest in
het oogspringende gebeurtenis. Het Centraal Planbureau voorspelt een zware recessie. Maatregelen
van de overheid moeten bijdragen aan beperking van de gevolgen hiervan. De komende jaren zullen
economisch gezien zware jaren kunnen worden, met een stevige weerslag op de vastgoedsector.
Daarom is in december een taskforce bouwprojecten van start gegaan met als doel de stagnatie en
financiële risico’s in bouwprojecten zoveel mogelijk te beperken. Dit doel kunnen we alleen realiseren
door in gezamenlijkheid met onze bouwpartners te opereren. Omdat geen tijd verloren mag gaan
wordt ambtelijke capaciteit hiervoor vrijgemaakt in 2008 en 2009.
Om de inzet effectief te benutten is er reeds door de werkgroep een prioriteitstelling gemaakt van
projecten die zowel programmatisch als financieel bijzondere aandacht behoeven zijnde de Veentjes,
Burg.v. Nispenstraat, de Heelweg, de IJsseloevers (Hamburgerbroek Noord), de Vijverberg, het Regionale
bedrijventerrein en Heideslag Wehl-zuid.
Het streven is om bij de 1e financiële monitor 2009 (voor het effect op de begroting 2009), bij de
trendnota 2009 (voor het effect op de begroting 2010) en bij de actualisatie van de grondexploitaties
concrete maatregelen voor te stellen aan de gemeenteraad.
De gemeente heeft veel woningbouwprojecten op stapel. Inzicht in de woningbehoefte en woningvraag
is van eminent belang. Hiertoe is medio 2008 een woningmarktbehoefteonderzoek uitgezet. Bij
het opmaken van deze jaarrekening is de conceptrapportage van het woningmarktonderzoek aangereikt.
Deze zullen moeten leiden tot heroverweging van het gemeentelijk ruimtelijk beleid, en daarmee
het grondbeleid. Ook elders in den lande zien we een verschuiving van een actieve gemeentelijke
rol naar een meer faciliterende.
We hebben op 31 december 2008 € 65 mln geïnvesteerd in de bouwgrondexploitaties. Dit zal
terugverdiend moeten worden door de grondverkopen in de realisatie van projecten. Gelet op de
opbrengstportefeuille zal een commerciële benadering van verkoop en acquisitie komende jaren extra
aandacht behoeven, waarbij eventuele programmatische en stedenbouwkundige aanpassingen voor
de moeilijk verkoopbare kavels ondersteunend moet zijn. Ook zullen we de uitgangspunten voor de
135

eerst volgende actualisatie danig moeten bijstellen als het gaat om de kostenkant, doorlooptijden van
projecten (fasering), verkoopopbrengsten in relatie tot huizenprijzen en de verkoopbudgetten. Daarnaast
zullen ook de uitkomsten van de taskforce bouwprojecten worden meegenomen.
In totaal zijn er 33 grondexploitaties, hiervan zijn er 14 in uitvoering en 19 in voorbereiding. Hieronder
geven wij een korte samenvatting van de bovengenoemde geprioriteerde bouwgrondexploitaties.
Voor een uitgebreide toelichting van de bouwgrondexploitaties wordt verwezen naar het jaarverslag
bouwgrondexploitaties 2008.
De Veentjes (de Schil)
De locatie De Veentjes ligt ten oosten van het stadscentrum het Ei, en wordt begrensd door Nieuweweg,
J.F. Kennedylaan, Rozengaardseweg en Dr. Huber Noodtstraat. Het is een groot project dat
in vier fasen is ingedeeld. De voor de planvorming benodigde onderzoeken zijn uitgevoerd en het
Stedenbouwkundig programma van eisen (SpvE) is bestuurlijk vastgesteld. De verwachting is dat de
partijen voor de zomer van 2009 tot een overeenstemming komen ten aanzien van planvorm en programma
voor de realisatie van circa 130 woningen (fase 3/4).
1e fase van de ontwikkeling van De Veentjes is de bouw van een parkeerterrein (parkeerdek) op het
binnenterrein. Hier is een GSO bijdrage ten behoeve van het oplossen van de parkeerproblematiek
rondom de Slinger opgenomen. Met de bewoners wordt het plan verder uitgewerkt in een Programma
van Eisen.
2e Fase Wonen in Weelde: Deze fase betreft een ontwikkeling rondom het Hovenstraatje. Dit
gebied is in eigendom van derden en slechts zeer beperkt bij de gemeente. Uitgangspunt voor dit
gebied is passief grondbeleid. Initiatief voor deze locatie wordt aan de markt overgelaten.
3e Fase (Tweede Paul Kruger): Dit betreft het gebied tussen de schouwburg en de Paul Krugerlaan.
Een deel van dit gebied wordt ingenomen door een tijdelijke parkeerplaats. Vóór 1 januari 2010 zal
Sité een bouwaanvraag hebben ingediend. Momenteel lopen er onderhandelingen tussen gemeente en
Sité over het opbrengend vermogen en de programmaverdeling in het gebied.
4e Fase (Thuis in de stad): De volgende ontwikkeling is de bouw van woningen ter plaatse van de
huidige C1000 en de schouwburg, alsmede het bestaande parkeerterrein en restant tijdelijk parkeerterrein.
De schouwburg en C1000 kunnen gesloopt worden op het moment dat de nieuwe locaties
zijn opgeleverd. Naar verwachting is dat op z’n vroegst tweede helft 2010.
Burgemeester Van Nispenstraat (de Schil)
De Burgemeester van Nispenstraat ligt aan de noordzijde van de Schil tegen de Veentjes aan. Het
project heeft het doel om deze straat onderdeel te maken van het winkel- en cultuurcircuit in de binnenstad
van Doetinchem. Het nieuwbouwprogramma, de herbouw van het voormalig lyceum en de
Rotterdamsche Bank en restauratie van het voormalige postkantoor, bedraagt ca 6.300 m2 bvo. Het
woonprogramma telt 18 appartementen.
De noodzakelijke vrijstellingsprocedure is afgerond en de bouwvergunning is verleend. In september
2008 zou vervolgens worden begonnen met de bouw. Door de kredietcrisis bleef de verwachtte verkoop
en verhuur ver achter bij de planning. Dit heeft geleidt tot uitstel van de start bouw. In november
is door de ontwikkelaar aan de gemeente verzocht om gemeentegarantie te verlenen, teneinde
begin 2009 te kunnen starten. Alles afwegende heeft de gemeenteraad op 18 december moeten besluiten
daar onder de gegeven omstandigheden geen medewerking aan te verlenen. Dat betekent dat
de start bouw thans nog niet heeft plaats gevonden. Wanneer hiermee een aanvang wordt gemaakt is
nog niet te bepalen.
Voor het Oude Postkantoor is reeds gestart met het ontwerpen van het voorlopige bouwplan. Het
jaar 2008 is door de initiatiefnemers gebruikt om met de beoogde gebruikers tot concrete afspraken
te komen ten aanzien van gebruik en kosten. Er is echter nog geen overeenkomst gesloten tussen de
initiatiefnemers en de gemeente.
136

Heelweg (de Schil)
Het gebied kent twee deelgebieden namelijk De IJsseltuinen en De Heelweg. De IJsseltuinen is een
volledig private ontwikkeling en is grotendeels opgeleverd.
Het plan De Heelweg kent verschillende ontwikkelaars, waaronder de gemeente. Het stedenbouwkundigplan
is in 2006 vastgesteld. Dit plan voorziet in de bouw van circa 225 woningen en de verplaatsing
van het Graafschap College van het Zaagmolenpad naar de kavel tussen de Energieweg en
Maria Montessoristraat (naast ‘t Metzo College).
Met de ontwikkelende partijen in het ‘middengebied’ zijn concept exploitatieovereenkomsten overeengekomen.
De ondertekening daarvan vindt begin 2009 plaats. De bouwplannen zijn eind 2008
goedgekeurd door de projectbouwmeester. Verwacht wordt dat medio 2009 de bouwactiviteiten
kunnen starten. De onderhandelingen t.b.v. de grondaankopen in het ‘middengebied’ tussen de eigenaren
en de projectontwikkelaars zijn in een impasse geraakt. In het najaar is de gemeente gevraagd
om te bemiddelen.
Het oorspronkelijke plan voor Saronixterrein is financieel niet haalbaar. Met de ontwikkelaar van
het voormalige Saronixterrein worden de onderhandelingen over een overeenkomst nog gevoerd en
wordt gewerkt aan een aangepast stedenbouwkundigplan. Doel is dit traject uiterlijk in het voorjaar
van 2009 af te ronden om zo snel mogelijk over te gaan naar de realisatiefase. Voor het gemeentelijke
deel (strook Keppelseweg) is de beroepszaak tegen de vrijstellingsprocedure van de gemeentelijke kavels
in het voorjaar 2008 afgerond. De uitgifte van de gemeentelijke kavels is op 14 juni 2008 gestart.
De kleinere kavels zijn allemaal in optie en één kavel is verkocht. Inmiddels zijn meerdere bouwplannen
voor deze kavels in ontwikkeling.
Oude IJsseloevers: Hamburgerbroek Noord (de Schil)
Hamburgerbroek Noord ligt in het zuiden van de Schil en wordt aan de zuidgrens begrensd door het
spoor. Het betreft het gebied langs oevers van de IJssel en het Intermecoterrein. Het totale project
beoogt de ontwikkeling van verschillende functies als wonen, winkels, kantoren en voorzieningen. De
samenwerking met KWP is bekrachtigd door een addendum op de reeds getekende intentieovereenkomst
uit 1999. Op 24 april heeft de raad kennis genomen van de samenwerkingsovereenkomst met
KWP waarna deze op 30 september 2008 is ondertekend.
In 2009 zullen stedenbouwkundige plannen worden opgesteld voor het Intermeco-terrein en het
gebied Oude IJsseloevers. Op dit moment zijn de volgende zaken bepalend voor de voortgang: de
planologische procedure t.b.v. ontwikkeling van het Intermeco-terrein, de gewenste en noodzakelijke
uitplaatsing van SCA de Hoop en de start van het slopen m.bt. de brandweerkazerne en SCA de
Hoop.
Vijverberg Zuid
Het plan Vijverberg Zuid betreft een woningbouwplan van o.a. ca. 160 woningen met name in het
midden en dure segment. Ook worden er een beperkt aantal bijzondere woonvormen gerealiseerd.
Het stedenbouwkundigplan is vastgesteld. Inmiddels is de planologische procedure afgerond en is eind
2008 gestart met het bouwrijpmaken van het plangebied. Afspraken met de ontwikkelende partijen
zijn vastgelegd in een bouwclaimovereenkomst. Op grond hiervan zijn de gronden aan de gemeente
overgedragen voor het bouwrijp maken.
Begin 2009 kan worden gestart met de uitgifte van de particuliere kavels.
Regionaal Bedrijven Terrein (Wehl)
De ontwikkeling van een regionaal bedrijventerrein (rbt) ligt in het gebied gelegen tussen de A18,
Weemstraat, Doetinchemseweg en Nieuwestraat. Het gebied heeft een bruto oppervlakte van circa
87 ha. Het rbt wordt als gemengd bedrijventerrein aangemerkt, dat vestigingsmogelijkheden biedt
voor diverse soorten en vormen van bedrijvigheid. In het kader van het rbt wordt een samenwerkingsverband
opgezet tussen de gemeenten, Doetinchem, Montferland, Oude IJsselstreek en Bronkhorst.
De colleges hebben in principe ingestemd met deze samenwerking waaraan ook de herstructurering
en revitalisering van bestaande bedrijfsterreinen (HRT-fonds) is gekoppeld. Medio 2009 zullen
de raden een besluit nemen over de samenwerking en de financiële randvoorwaarden.
137

Het concept stedenbouwkundig Programma van Eisen is opgesteld en februari 2009 door de raad als
uitgangpunt vastgesteld . Doordat deze besluitvorming vertraagd is, is ook de bestemmingsplanprocedure
vertraagd.
Het veldwerk voor het archeologisch onderzoek is in december afgerond. Het afgelopen jaar zijn met
een Wvg-aankoopbeleid grote aankopen gedaan en is al 45% in eigendom van de gemeente gekomen.
De concept grondexploitatie (grex) van het RBT is als financiële verkenning in de raad van februari
2009 voor kennis aangenomen. Deze concept grex met een voorlopig verlies van € -4,4 miljoen
(NCW) zal worden ingebracht in het toekomstige samenwerkingsverband met omliggende gemeenten.
Met als doel om in samenspraak en samenhang het RBT en het Euregionaal bedrijventerrein
Montferland (EBT) te ontwikkelen.
Heideslag, Wehl Zuid
In 2007 is het structuurplan “Land van Wehl” door de raad vastgesteld. Hierin zijn op hoofdlijnen
de ruimtelijke functies en kwaliteit voor de toekomst vastgelegd. Eén van de deelplannen betreft de
realisatie van een woonwijk (200- 400 woningen) ten zuiden van Wehl. Voor het totale plangebied
(circa 34 ha) is in 2008 een stedenbouwkundig programma van eisen opgesteld. Dit heeft in oktober
ter visie gelegen en heeft geleid tot een kleine dertig reacties. Het plan wordt in maart 2009 vastgesteld.
Voor de eerste fase is eind 2008 gestart met het opstellen van een stedenbouwkundig plan.
De eerste fase (circa 6 ha groot), omvat de percelen gelegen ten Westen van de Koksgoedweg, de
percelen tussen de Doetinchemseweg en de spoorlijn en de percelen tussen de Koksgoedweg en de
Weemstraat. In dit eerste deelgebied zullen ca. 80 bouwpercelen worden uitgegeven. Daarnaast zijn
er 55 goedkope huur- en koopwoningen voorzien.
Het afgelopen jaar is in het kader van de Wvg grond aankocht. Voor de 1e fase zijn alle gronden nagenoeg
in eigendom.
Voor de gebiedsontwikkeling Wehl Zuid is een financiële verkenning opgesteld, teneinde inzicht te
verkrijgen in de economische uitvoerbaarheid van deze woningbouwlocatie. Op basis van het stedenbouwkundig
programma van eisen zal een grondexploitatie worden opgesteld en in maart 2009
worden voorgelegd ter vaststelling aan de gemeenteraad.
Kostenverhaal
De nieuwe Wet ruimtelijke ordening, die per 1 juli 2008 in werking is getreden, beoogt onder meer
een versterking van de positie van het bestemmingsplan, versnelling en vereenvoudiging van planologische
procedures en een betere regeling voor het kostenverhaal. Het kostenverhaal heeft betrekking
op reguliere exploitatiekosten (plan) en op voorwaarden verhaal bovenwijkse voorzieningen. Het
kostenverhaal kan worden vastgelegd in een overeenkomst met de ontwikkelaars (anterieure overeenkomst).
Indien dit niet verzekerd is moet het verhaal worden vastgelegd in een exploitatieplan en
het fonds bovenwijkse voorzieningen.
Exploitatieplan
Indien het kostenverhaal niet verzekerd is middels een minnelijke weg dient gelijktijdig met het
bestemmingplan een zogenaamd “exploitatieplan” in procedure te worden gebracht. De wet stelt
begrenzingen en criteria voor het opstellen van een exploitatieplan. Het is van belang om het onderscheid
te onderkennen tussen de grondexploitatie en het exploitatieplan. Het bovenstaande betekent
dat het exploitatieplan kan afwijken van grondexploitatie. Hoe we hiermee omgaan zullen we het komend
jaar beschouwen bij de nieuwe ontwikkelingen zoals o.a. in Wehl waar dit nu van toepassing is.
Fonds bovenwijkse voorzieningen
Vanwege de nieuwe Wro is de systematiek van het verhalen van bovenwijkse kosten gewijzigd. Het
is wettelijk geregeld dat de gevraagde fondsafdracht moet worden beargumenteerd vanuit de relatie
tussen een project en een specifieke bovenwijkse voorziening. Dit betekent dat er gedifferentieerde,
project-specifieke fondsafdrachten ontstaan. Een andere belangrijke wijziging in de kostenverhaalsmethodiek
is dat niet alle bovenwijkse kosten mogen worden toegerekend, immers bovenwijkse
voorzieningen worden mede veroorzaakt door autonome groei. En tenslotte is in de wet een ‘Macro-
138

aftopping’ ingevoerd. Dit houdt in dat bij negatieve grondexploitaties tot maximaal het bedrag aan
opbrengsten kan worden verhaald.
Het afgelopen jaar is gewerkt aan een nieuwe methodiek en is het fonds bovenwijkse voorziening
door de raad in februari 2009 vastgesteld.
Strategische aankopen
Eind 2006 en februari 2009 is ingestemd met het instellen van een reserve strategische aankopen
met een krediet van € 5 miljoen, hiervan is € 2,5 mln benut. De rentelasten daarvan worden gedekt
uit de reserve strategische aankopen. Het afgelopen jaar zijn twee aankopen gedaan, welke gelijk zijn
toegerekend aan het project Regionale Bedrijventerrein € 0,5 mln en ‘t Lookwartier € 0,3 mln. Voor
dit verslagjaar wordt dus geen beslag gelegd op de reserve. Daarnaast zijn het afgelopen jaar besluiten
genomen tot aankoop voor de Veemarkt € 1,4 mln en de Oostelijke randweg € 0,3 mln. Deze aankopen
zullen in 2009 plaatsvinden.
Vervolgens beschouwen we de volgende projecten ’t Straatje, Lamsweerde, Nieuwe Kerkweg en
Doesburgseweg als strategische aankopen. Deze gronden zijn in het verleden aangekocht met doel
om tezijnertijd te ontwikkelen. Komende jaren gaan we bezien of toekomstige ontwikkeling realistisch
is danwel tot verkoop van deze gronden kan worden overgegaan.
Realisatie afgelopen jaar
Het afgelopen jaar zijn er vier exploitaties afgesloten en is er voor Dichteren een tussentijdse winst
van € 1 mln genomen.
Binnen de bouwgrondexploitaties constateren we dat het afgelopen jaar 27 kavels zijn uitgegeven met
een totale oppervlakte van 8,2 ha, waarvan 6,2 ha betrekking heeft op het bedrijventerrein Wijnbergen.
Bovendien is er voor 34,0 ha aan grond aangekocht, waarvan 21,4 ha betrekking heeft op het
Regionale bedrijfsterrein.
Het resultaat bouwgrondexploitaties 2008
Het resultaat van de bouwgrondexploitaties wordt verkregen door het nemen van winsten of verliezen
op bouwgrondexploitaties, het treffen van voorzieningen en het treffen van voorzieningen voor
bijzonder posten.
Het jaarresultaat bouwgrondexploitatie 2008 bedraagt -€ 6,4 mln negatief en wordt na bestemming
onttrokken aan de reserve grondexploitatie.
Winsten/Verliezen op bouwgrondexploitaties € 0,8 mln
De afgesloten bouwgrondexploitaties, de exploitatieovereenkomsten en de tussentijdse winstneming
van Dichteren ad € 1,0 mln geven per saldo een positief resultaat te zien van
€ 0,8 mln. Deze resultaten waren nagenoeg voorzien.
Voorzieningen voor bouwgrond exploitaties € -7.2 mln negatief
Eind september/oktober 2008 zijn de grondexploitaties geactualiseerd en in februari 2009 vastgesteld.
Voor alle negatieve grondexploitaties, zoals gepresenteerd bij de actualisatie, zijn voorzieningen
getroffen. Voor de waardebepaling is de contante waarde per 31 december 2008 aangehouden.
Voor detailinformatie verwijzen we naar de toelichting van de exploitaties in het jaarverslag bouwgrondexploitatie.
139

Financiële toelichting op de grondexploitaties
In het hoofdstuk toelichting op de diverse exploitatieplannen in het jaarverslag bouwgrondexploitaties
wordt per exploitatie inzicht gegeven. Hier in deze paragraaf beschouwen we het totaal in
miljoenen:
Act. Omschrijving
activiteit
totaal
grond-
exploitatie
Boek-
waarde
1januari
Boek-
waarde
31december
Saldo begroot-mutaties
Het totaal van de grondexploitatie ad € 3,1 mln is de cumulatie van de eindwaarden van de projecten
(contante waarde = € 2,5 mln). De werkelijke kosten en opbrengsten “mutaties in dienstjaar” ten
opzichte van de gerekende budgetten “begroot in dienst- jaar” in 2008 laten een overschrijding zien
van € 6,1 miljoen. Een eerste reactie zou duiden op een extra druk op de grondexploitaties. Echter
hierbij merken wij op dat de overschrijdingen mede veroorzaakt worden omdat van enkele grondexploitaties
geen begroting is opgenomen, omdat deze nog niet zijn vastgesteld. Het betreft met name
het Regionaal bedrijventerrein en Heideslag Wehl voor een bedrag van € 8,8 mln. Gelet op het reeds
geïnvesteerd vermogen dient op korte termijn voor deze projecten een grondexploitatie te worden
vastgesteld.
Als we deze projecten buiten beschouwing laten geeft het verschil t.o.v. de gerekende budgetten voor
2008 een onderschrijding van € 2,6 mln. De budgetten schuiven door naar de volgende jaren. Bij de
jaarlijkse actualisatie worden de boekwaarde en jaarbudgetten aangepast en komen de effecten tot
uitdrukking in de resultaten van de grondexploitaties. Voor het rekeningresultaat van 2008 heeft dit
geen invloed. Wel zegt het iets over de voorgenomen investeringen in relatie tot de werkelijkheid.
Gelet op het feit dat het een onderschrijding betreft met een beperkte financiële impact, gaan we
er hier niet nader op in. We verwijzen naar de toelichting in het jaarverslag bouwgrondexploitaties
2008.
140
restant
beschik-
baar
Dienstjaar: 2008
Begroot in
dienstjaar
Mutaties in
dienstjaar
Saldo
begroot -
mutaties
0 Verwervingen 70,8 61,6 79,8 -9,0 11,4 18,2 -6,8
1 Bouwrijpmaken 53,8 41,6 43,3 10,5 2,9 1,7 1,2
2 Plan en Vatkosten 36,2 30,3 34,0 2,2 2,6 3,7 -1,1
3 Woonrijpmaken 14,9 0,0 1,7 13,2 0,9 1,7 -0,8
4 Diverse kosten 42,8 11,4 13,6 29,1 2,9 2,2 0,7
5 Rente en Beheer 25,3 19,9 22,4 2,9 1,8 2,5 -0,8
6 Overige opbrengsten -51,9 -19,7 -21,7 -30,2 -3,6 -1,9 -1,6
7 Grondverkopen -194,9 -95,4 -107,9 -87,0 -9,5 -12,5 3,0
Totaal generaal -3,1 49,7 65,2 -68,3 9,4 15,5 -6,1

Mutaties in dienstjaar
Hier geven we toelichting op de werkelijke mutaties ad € 15,5 mln van het afgelopen jaar.
De beginboekwaarde ad € 49,7 mln is met € 15,5 mln toegenomen naar € 65,2 mln.
De volgende grote uitgaven hebben zich voor gedaan:
Grondverwerving ad € 18,2 mln:
- Vijverberg ad € 7,4 mln n.a.v. de bouwclaim overeenkomst,
Regionaal bedrijventerrein ad € 6,4 mln (passief aankoopbeleid Wvg),
‘t Lookwartier ad € 1,2 mln met name de aankoop van Sité t.b.v. schouwburg,
Bouw/woonrijpmaken ad € 3,4 mln:
- Veemarkt € 1,5 mln, Hamburgerbroek zuid € 1 mln en Ruimzicht € 0,4 mln.
Plan en VATkosten ad € 3,7 mln:
- De uitgaven hebben voornamelijk betrekking op de volgende gebieden, te weten: Regionaal
bedrijventerrein, Heideslag Wehl, Veemarkt, Wijnbergen woongebied, Hamburgerbroek
zuid, Vijverberg, Heelweg en Hbb Ijsseloevers. De hoogte van deze investeringen in deze
gebieden bedraagt ca € 1,8 mln. Daarnaast is er voor € 1,1 mln ten laste van het project
Hamburgerbroek verantwoord. Dit heeft met name betrekking heeft op de afwikkeling van
het projectbureau (oude/nieuwe stijl), welke met ingang van 2009 structureel is opgenomen
in de gemeente begroting.
Diverse kosten ad € 2,2:
- De uitgaven hebben betrekking op de afdracht aan het fonds bovenwijkse voorzieningen
ad €1,9 mln.
Rente en beheerskosten ad € 2,5 mln:
- Betreft met name de financieringsrente ad € 2,0 mln en de algemene beheerskosten
€ 0,5 mln welke wordt omgeslagen over de grondexploitaties. De onderhoudskosten van
de in eigendom hebbende gebouwen en gronden worden per saldo gecompenseerd door de
huur- en pachtopbrengsten.
Overige opbrengsten negatief € 1,9 mln:
- Dit betreft o.a. de Erfo subsidies ad € 1,1 mln t.b.v. Hamburgerbroek en de revitalisering
Keppelseweg, de exploitatiebijdragen van enkele ontwikkelaars ad € 0,8 mln. en meerdere
provinciale bijdragen ad € 0,5 mln w.o. archeologische opgravingen in Wijnbergen en de
bedrijfsverplaatsing ’t Lookwartier. Tegenover deze inkomsten staat de tussentijdse winstneming
van € 1 mln van het project Dichteren.
Grondverkopen -/- € 12,5 mln:
- Het afgelopen jaar zijn de volgende “grote” verkopen ingeboekt, te weten Bedrijventerrein
Wijnbergen ad € 7,9 mln ( ha bedrijfsterrein), Hamburgerbroek-zuid ad € 2,2 mln (belastingkantoor)
en ’t Lookwartier € 1,0 mln (verkoop aan Amphion).
Kredieten
De investeringen € 30 mln. (excl. inkomsten) van het afgelopen jaar passen binnen de grenzen van de
door de raad verleende kredieten. Het afgelopen jaar is door de raad in totaal voor de grondexploitaties
een bedrag van €13,8 mln (incl. strategische aankopen) aan kredieten verstrekt. Door de raad
zijn er in februari 2009 aanvullende kredieten beschikbaar gesteld, te weten € 6,6 mln in het kader
van de actualisatie van de grondexploitaties en € 10,7 mln voor het Regionaal bedrijventerrein.
Het totaal van alle lopende grondexploitaties bedraagt € 285,3 mln (incl. febr. 2009). Wat nog benut
kan worden is het restant beschikbare bedrag van € 87,8 mln. Hierbij merken wij op dat bij actualisatie
de focus vooral gericht op aanvullingen. Eerder aangevraagde kredieten die naderhand lager blijken
te zijn, bijvoorbeeld een verwachte ontwikkeling welke door derden wordt gedaan of een ingrijpende
wijzigingen als gevolg van stedenbouwkundige aanpassingen, zullen bij de volgende actualisatie worden
meegenomen en mogelijk leiden tot aframingen. De kredieten zijn project gerelateerd.
De reserve grondexploitatie
De reserve grondexploitatie per 31 december 2007 was € 1,2 mln. Rekening houdend met de bestemming
van het resultaat van 2007 ad € 6,4 mln (positief), een bijdrage aan het Centrumgebied
141

Oosseld ad -€ 0,5 mln waarvoor een dekking uit de grondexploitatie was voorzien (conform raadsbesluit
2006) en de rente 2008 bedraagt het saldo per 31 december 2008 € 7,1 mln.
Ten laste van deze reserve wordt, na bestemming van het gemeentelijk rekeningsresultaat 2008, het
resultaat van de bouwgrondexploitaties 2008 ad -€ 6.4 mln (zie toelichting op het resultaat) in mindering
gebracht. Na bovengenoemde bestemming bedraagt de reserve € 0,7 mln. Deze ontwikkeling
was, met uitzondering van de voorziening voor ’t Lookwartier € 1,7 mln (nieuwbouw school welke
bij de actualisatie van de grondexploitaties in februari 2009 aan de raad is gemeld), nagenoeg voorzien
in de programmabegroting.
In 2006 is door de raad het Cascade-model ingevoerd. Om incidentele tegenvallers te bekostigen
zonder dat begroting en beleid (direct) aangepast dient te worden is een bepaald niveau van weerstand
vermogen noodzakelijk. De benedengrens is bepaald op 10% van de boekwaarde. De hoogte
van dit percentage is mede tot stand gekomen vanuit de omstandigheid dat in 2006 alle projectrisico’s
nog niet geheel in beeld waren. Inmiddels is dit inzicht aanmerkelijk verbeterd en zijn, conform de
BBV, voorzieningen getroffen voor gecalculeerde negatieve exploitatieresultaten. In het voorjaar van
2009 zal, ook in relatie tot de kredietcrisis, bij de begrotingsbehandeling 2010 dit uitgangpunt nader
worden beschouwd. De raad heeft bij de actualisatie van de grondexploitatie in februari 2009 besloten
het Cascade model toe te passen, zijnde 10% van de boekwaarde. Dit wordt bij deze jaarrekening
geëffectueerd. Bij de uitgangspunten over de hoogte van de reserve wordt geen onderscheid gemaakt
in begin- en eindboekwaarde. Bij de actualisatie in februari 2009 wordt gesproken over een reserve
van € 5 mln. Dit is genomen van de beginboekwaarde. Dit gegeven houden we aan en komen bij de
beschouwing over de hoogte van de reserve hier nader op terug. Dit betekent dat van het gemeentelijk
rekeningsresultaat 2008 een bedrag van € 4,3 mln wordt bestemd voor de reserve grondexploitatie,
waardoor deze reserve op het benodigde niveau wordt gebracht van € 4,97 mln, zijnde 10% van
de beginboekwaarde.
De voorzieningen voor de grondexploitaties
De voorzieningen voor de grondexploitaties bedraagt per 31 december 2007 € 2,5 mln.
Naar aanleiding van de actualisatie van de grondexploitatie worden voor de negatieve exploitaties
voorzieningen getroffen. Bij het resultaat van de bouwgrondexploitaties 2008 zijn deze genoemd voor
een totaal ad € 7,2 mln. De stand per 31 december 2008 van de voorzieningen bedraagt € 9,8 mln.
Na afsluiting van de diverse bouwgrondexploitaties worden de verliezen ten laste van de voorziening
genomen.
In onderstaand overzicht wordt de ontwikkeling voor de komende jaren van de voorzieningen in
beeld gebracht (voorste schijf). Vervolgens (middelste schijf) een prognose van de reserve bouwgrondexploitatie.
Hierbij is rekening gehouden met de verwachte resultaten van de exploitaties zoals
deze bij de laatste actualisatie zijn vastgesteld en de bovengenoemde resultaat bestemmingen. Buiten
beschouwing gelaten zijn de grondexploitaties van het Regionaal bedrijventerrein en Heideslag Wehl,
aangezien deze grondexploitaties niet zijn vastgesteld. En tenslotte geeft de achterste schijf de ontwikkeling
van de reserve en voorzieningen samen weer.
142

Risico's
Bedragen in mln.
Reserve en voorzieningen Grondexploitaties
24,0
22,0
20,0
18,0
16,0
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
jaren
Risico’s-Algemeen
In de gemeente Doetinchem is een sluitende bouwgrondexploitatie uitgangspunt.
Dit betekent echter niet dat geen risico is verbonden aan de grondexploitatie.
Bij het opstellen van de diverse plannen wordt ingespeeld op risico’s, doch gedurende de uitvoering
van het project is het mogelijk dat zich alsnog risico’s voordoen welke vooraf niet of niet juist zijn
ingeschat. Zo worden de risico’s vaak groter naarmate het project zich over een langere periode
uitstrekt.
De risico’s zijn te verdelen in projectrisico’s (gebiedsgerelateerde risico’s) en marktrisico’s (algemene
risico’s op alle gebieden). Veelal is met de projectrisico’s rekening gehouden bij de opstelling van
de exploitatieopzet, omdat deze voorzienbaar zijn op het moment dat de grondexploitatie wordt
gemaakt. Laat onverlet dat zich gedurende de ontwikkeling nieuwe zaken kunnen voordoen (bodem,
archeologie e.d.). Veelal wordt in een exploitatieopzet rekening gehouden met een algemene reservering
(post onvoorzien). Deze kan worden ingezet voor onvoorziene projectrisico’s.
De marktrisico’s komen voort uit de veranderende economie, maatschappelijke ontwikkelingen en
of wetgeving. De vraag uit de markt laat zich over een langere termijn niet altijd voorspellen. Dat
geldt nu zeker ook voor de gevolgen van de kredietcrisis zoals hoogte van de rente, prijsniveau van
woningen en inflatie. Al deze factoren hebben grote invloed op de uitkomsten van de exploitaties.
Ook mogelijke eigen gemeentelijke bijdragen en subsidies van andere overheden hebben invloed. Te
denken valt hierbij aan bijdragen van het fonds bovenwijkse voorzieningen maar ook aan Europese of
provinciale bijdragen (GSO-subsidies) en/of bijdragen van derden.
Bij de actualisatie wordt zo veel mogelijk rekening gehouden met de risico’s.
De plan- en voorbereidingstrajecten zijn zeer intensief en vergen veel tijd. De beschikbare budgetten
zijn bepaald op basis van de 26% van bouw- en woonrijpmaken. De werkelijke inzet laat zich niet
altijd vangen binnen dit budget. Voor de beheersing van de budgetten zijn de eerste stappen gezet en
er wordt meer en meer gewerkt met interne offertes en de begrote jaarschijven. Ook hier zullen de
gevolgen van de kredietcrisis invloed hebben op de kosten e.e.a. in relatie tot de mogelijke langere
doorlooptijden van de projecten.
De nieuwe Wro stelt grenzen aan de plankosten bij particuliere planontwikkeling.
Risico’s financieel-economische crisis
Eén van de belangrijkste financiële risicovelden vanwege de financieel-economische crisis is het geheel
van onze bouwprojecten. Een eerste (globale en indicatieve) inschatting is gemaakt van de mogelijke
consequenties van de crisis op het financieel resultaat van de bouwprojecten. Het onderzoek van
143

onze gemeente naar de gevolgen van de economische crisis, dat in verschillende scenario’s is uitgewerkt,
geeft aan dat de maximale risico’s als gevolg van het verslechterende resultaat op maximaal
€ 11,5 miljoen worden geschat. Uiteindelijk is dit mede afhankelijk van nog te maken keuzes en het
vinden van additionele middelen (bijvoorbeeld bijdragen van derden). De huidige situatie noodzaakt
niet tot het treffen van extra voorzieningen omdat nog geen sprake is van onomkeerbare verliezen.
Risico’s projecten
Ruimzicht (de Schil)
Het tijdstip van het te gelde maken van de grondtransactie is afhankelijk van het moment waarop 60%
van de appartementen is verkocht. Wel is er een einddatum afgesproken van 1 januari 2011. Dit geeft
mogelijk een rente verlies door een latere realisering van het programma.
De Veentjes (de Schil)
Het beeld met betrekking tot het ontwikkelen van dit gebied tussen gemeente en Sité Woondiensten
loopt nog uiteen. Financiële implicaties kunnen in dit stadium van onderhandelingen nog niet worden
gegeven.
Burgemeester Van Nispenstraat (de Schil)
Voor de ontwikkeling van het Oude Postkantoor moet eerst nog een overeenkomst worden gesloten
over de verkoop van het pand. In de huidige planning is de start bouw van het Lyceum vertraagd onder
invloed van de kredietcrisis Het tijdstip van het te gelde maken van de grondtransactie is afhankelijk
van het moment waarop 60% commercieel is verkocht. Ook hier geeft dit mogelijk een rente
verlies door een latere realisering van het programma.
Heelweg (de Schil)
Op basis van een exploitatieovereenkomst bestaat de mogelijkheid om kosten te verhalen. Als het
gebied niet volledig tot ontwikkeling komt dan vervalt daarmee ook de verhaalsmogelijkheid en kan
de gemeente een deel van haar kosten niet verhalen. Ook de interesse voor de grote gemeentelijke
kavels is nog beperkt, dit geeft een risico voor vertraging van de inkomsten. De uitkomsten van het
bij te stellen plan voor het Saronixterrein is nog niet bekend. De mogelijke financiële consequenties
kunnen nog niet worden aangegeven.
't Lookwartier (de Schil)
In alle plannen met betrekking tot de realisering van de Ruimzichtlaan en het Lookwartier is aangegeven
dat de projectplanning extreem kort is, als gevolg van de opleveringsdata van de nieuwbouw
van de schouwburg, de parkeergarage en de school. Er zijn nauwelijks proceduretijden opgenomen.
Er zijn wel zienswijzen en bezwaren ingediend tegen de verschillende procedures in het gebied. Dit
kan uiteindelijk leiden tot een mogelijke (tijdelijke) stoplegging c.q. vertraging van bouwactiviteiten.
Belangrijk aandachtspunt voor dit project is ook de verkoop van de kavels en woningen, mede met
het oog op de huidige economische omstandigheden.
Veemarkt (Schil)
Belangrijk aandachtspunt is ook hier de verkoop van de kavels.
Oude IJsseloevers/Intermeco: Hamburgerbroek Noord (de Schil)
Voor de gemeenschappelijk exploitatiemaatschappij (GEM) wordt een sluitende grondexploitatie
nagestreefd, waarbij het risico’s 50/50 worden verdeeld tussen de gemeente en KWP. Daarbij garandeert
KWP een opbrengst van de woningen en voorzieningen van minimaal € 16 mln. In de gezamenlijke
grondexploitatie is rekening gehouden met een opbrengst van € 20,6 mln.
Voor de voortgang zijn de planologische procedure, de uitplaatsing van SCA de Hoop en de brandweer
van belang.
144

Hamburgerbroek zuid (Schil)
Het mogelijk niet afzetten (van een deel) van de kantoorvolumes is een financieel risico bij de deelexploitatie
Hamburgerbroek Zuid.
De ontsluiting van het terrein aan de zuid-westzijde zal wel eerder aangelegd moeten worden om de
gemeentelijke kantorenlocatie (Stationsplein Zuid) te kunnen ontwikkelen. Deze (gedeeltelijk) verhaalbare
kosten zijn afhankelijk van door derden te ontwikkelen deelgebied Vredenstein.
Wijnbergen Woongebied
Samen met alle andere in voorbereiding zijnde woningbouwprojecten in Doetinchem bestaat het
risico dat de afzet, mede door de financiële crisis, van (bepaalde typen) woningen stagneert. Een
ander risico is het kostenverhaal, Wijnbergen Midden Westen zal op basis van zelfrealisatie tot stand
komen, waarbij met partijen een exploitatieovereenkomst dient te worden gesloten.
Momenteel vinden onderhandelingen plaats met de Ontwikkelingscombinatie Wijnbergen Het Oosten
(OCWO) om tot definitieve realisatieafspraken te komen in het kader van de afwikkeling van de
bouwclaim. Gemaakte bestuurlijke afspraken worden door partijen verschillend geïnterpreteerd.
Vijverberg Zuid
Bij een bouwclaimmodel maakt de gemeente de gronden bouwrijp. De gemaakte kosten worden
vergoed bij de uiteindelijke overdracht (verkoop) van de gronden aan de ontwikkelaar en verkoop van
de gemeentelijke kavels. Voor laatsgenoemde draagt de gemeente het afzetrisico van een eventuele
verslechtering van de economische omstandigheden. In de bouwclaimovereenkomst zijn afspraken
gemaakt over afnamemomenten waardoor een groot deel van de afname aan de ontwikkelaar gewaarborgd
zal zijn en het risico van vertraging in de uitgifte beperkt is.
Regionaal Bedrijventerrein
Risico's worden zoveel mogelijk beheerst door het voeren van een strategisch grond- en ontwikkelingsbeleid.
De omvang van het plangebied is substantieel (bruto ca 85,7 ha.) Daarnaast bevinden
zich in het plangebied relatief veel opstallen. Als gevolg hiervan maken de verwervingskosten (€ 39,8
miljoen) voor 56,4% deel uit van de totale exploitatiekosten.
Als gevolg van de Wvg kunnen voor het hele gebied grondaanbiedingen worden gedaan. Het risico
hierbij is dat vroegtijdig aankopen plaatsvinden ten opzichte van de beoogde fasering voor de planuitwerking.
De extra rentekosten die hiermee gemoeid zijn hebben een nadelig gevolg voor het exploitatieresultaat.
Bij stagnatie in de ontwikkeling van een gebied kunnen kosten soms niet tijdig worden gecompenseerd
met de opbrengsten. Dit is de reden dat de tijdsbeheersing in dergelijke projecten van zulk
eminent belang is. Maar ook de afstemming van de grondaankopen in relatie tot de te ontwikkelen
deelgebieden. Naast tijdsbeheersing is kostenbewaking van groot belang, mede in relatie tot de relatief
lange looptijd van het project.
De uitkomsten van de financiële verkenning van de deelexploitatie van het Regionale bedrijven terrein
laat een geraamd exploitatietekort zien van € 13,6 mln op eindwaarde per 31 december 2030. Dit
is € 4,4 mln op netto contante waarde per 1 januari 2008. Er wordt gewerkt aan een optimalisatie
van het plan, gericht op het reduceren van het exploitatietekort. Daarnaast zal beoordeeld dienen te
worden op welke wijze risico’s kunnen worden beperkt.
Voor de toekomstige samenwerking met de omliggende gemeenten voor de gezamenlijke ontwikkeling
van het RBT en het Euregionaal bedrijventerrein Montferland (EBT) dienen de raden van de regio
gemeenten nog besluiten nemen.
Heideslag, Wehl-zuid
Strategisch grond- en ontwikkelingsbeleid in het gebied is van essentieel belang. In de projecten gaan
de kosten voor de baten uit. Dit heeft inflatie- en renteconsequenties, waarmee in de grondexploitaties
rekening wordt gehouden. Als gevolg van de Wvg kunnen voor het hele gebied eerder grondaanbiedingen
worden gedaan en bij stagnatie in de ontwikkeling kunnen kosten niet tijdig worden gecompenseerd
met de opbrengsten (doorloopsnelheid voorraden grond).
145

146

Paragraaf 8: Rechtmatigheid
Woord vooraf bij de paragraaf rechtmatigheid
Aanleiding
Volgens de huidige wetgeving spreekt de accountant bij de jaarrekening, naast een oordeel over het
getrouwe beeld, een oordeel uit over de rechtmatigheid. Dit rechtmatigheidoordeel is ingevoerd bij
de Jaarrekening 2004. Het zou nieuwe brandstof moeten leveren voor een integraal verantwoordingsdebat,
het debat over de gemeentelijk jaarrekening tussen raad en college. Inmiddels kunnen we ons
afvragen of dit doel is gerealiseerd. Het goedkeurend oordeel van de accountant staat in de praktijk
voorop en hier focussen colleges en raden zich op, in plaats van op elkaar. Hierdoor worden rollen
vermengd en dit gaat ten koste van de inhoud. In onze Jaarstukken 2007 hebben wij reeds getracht
om middels een Rechtmatigheidsparagraaf de rolverdeling weer duidelijk gemaakt kon worden. De
opdracht -voortvloeiend uit geldende wetgeving- van de accountant bleef echter ongewijzigd waardoor
het aan hem is zowel de rechtmatigheid als de getrouwheid te beoordelen. Een discussie tussen
raad en college over dit onderwerp kwam mede daardoor nog onvoldoende van de grond.
Pilot “Rapportage rechtmatigheid”
Op initiatief van de VNG participeren nu twaalf gemeenten –waaronder Doetinchem- en een provincie
in de pilot “Rapportage rechtmatigheid”. Het doel van deze pilot is het verhelderen van de
verantwoordelijkheid van het college voor de rechtmatigheid, het vergroten van de transparantie in
de bedrijfsvoering/keuzes van het college en het versterken van het debat tussen raad en college.
Inhoud van de pilot
De colleges van de pilotdeelnemers leggen in hun jaarverslag of jaarrekening zelf verantwoording
af over de rechtmatigheid. In Doetinchem geven we hieraan invulling door in onze jaarstukken een
Paragraaf rechtmatigheid op te nemen. De accountant controleert of deze paragraaf rechtmatigheid
klopt (getrouw is). De discussie over financiële onrechtmatigheid –voor zover het inconsistentie met
raadsbeleid betreft- wordt vervolgens gevoerd tussen raad en college. Het is immers aan de raad om
te beoordelen of het college terecht of onterecht afgeweken is van de regels.
Met deze werkwijze wordt aangesloten bij internationale ontwikkelingen en de situatie bij de rijksoverheid,
waarbij degene die verantwoordelijk is voor de rechtmatigheid zelf rapporteert. De paragraaf
rechtmatigheid met getrouwheidsoordeel van de accountant zal in de toekomst in de plaats
moeten komen van het huidige rechtmatigheidoordeel in de accountantsverklaring. De accountantsverklaring
blijft wel bestaan maar richt zich dan op de getrouwheid van de jaarrekening inclusief rapportage
rechtmatigheid van het college.
Meteen na vaststelling van de jaarstukken door de gemeenteraad, zullen wij aan betrokkenen (zowel
raads- als collegeleden) vragen naar hun mening over de paragraaf rechtmatigheid: Vinden zij dat de
paragraaf rechtmatigheid de verantwoordelijkheden van partijen, de transparantie en het verantwoordingsdebat
versterkt? En is de gewijzigde verklaring van de accountant een verbetering? Raads- en
collegeleden ontvangen hierover te zijner tijd een evaluatieformulier.
Op de volgende pagina’s leest u de paragraaf rechtmatigheid over 2008. Indeling van deze paragraaf is
gebaseerd op een model dat de pilotgemeenten samen hebben ontworpen.
147

Uitgangspunten van de raad
Paragraaf 8: Rechtmatigheid
Op 25 september 2008 heeft de gemeenteraad het controleprotocol voor de accountantscontrole
2008 vastgesteld. Hierin zijn de volgende goedkeurings- en rapporteringstoleranties opgenomen:
Goedkeuringstolerantie Goedkeurend Beperking Oordeelonthoudi
ng
Afkeurend
Fouten in de jaarrekening
(% lasten)
1%3%
Onzekerheden in de
controle (% lasten)
3%10% -
Rapporteringstolerantie: de accountant moet elke fout of onzekerheid ten aanzien van baten, lasten en
balansmutaties vanaf 0,1% van de totale lasten rapporteren.
Op basis van de primitieve begroting 2008 van de gemeente betekenen bovengenoemde percentages
dat een totaalbedrag aan fouten in de jaarrekening van circa € 1,3 miljoen en een totaal van onzekerheden
van circa € 3,8 miljoen de goedkeurende strekking van de accountantsverklaring niet zullen
aantasten.
Fouten of onzekerheden vanaf € 130.000 moeten gerapporteerd worden.
Verantwoording door het college op de uitgangspunten van de raad
Hierna volgt een toelichting op de organisatie van de controlefunctie. Vervolgens worden per
rechtmatigheidscriterium (voorwaardencriterium, begrotingscriterium en misbruik en oneigenlijkgebruik-criterium
(M&O) de bevindingen gepresenteerd. Omdat het totaal van fouten binnen deze
drie criteria binnen door de raad vastgestelde toleranties blijven, is onze conclusie dat de financiële
beheershandelingen binnen de financiële rechtmatigheidskaders tot stand gekomen zijn.
Wij concluderen daarom aan de hand van de door ons uitgevoerde rechtmatigheids-onderzoeken:
De financiële beheershandelingen die tot uitdrukking komen in deze jaarrekening zijn binnen de
financiële rechtmatigheidkaders van de raad en hogere overheden tot stand gekomen.
Organisatie van de controlefunctie – het huis van control
De wijze waarop wij de controlefunctie hebben vormgegeven kan worden geschetst in de vorm van
het huis van control. In figuur 1 ziet u dit huis. Het fundament wordt gevormd door de doelen die de
organisatie zichzelf heeft gesteld. Op de volgende bouwlaag bevindt zich het risicomanagement aan
de hand waarvan bepaald wordt waarop controles zich moeten richten. Deze onderscheiden zich in
financiële risico’s en beleidsinhoudelijke risico’s. De volgende verdieping bestaat voor een belangrijk
deel uit administratieve organisatie en interne controle (AO/IC): goed georganiseerde werkprocessen
waarop of waarbinnen interne controle wordt uitgevoerd. Het woord “intern” zegt het al: de con-
148

trole ligt in de lijn. Voor risico’s, die niet voldoende kunnen worden ondervangen binnen de AO/IC,
kunnen specifieke audits georganiseerd worden: financiële (rechtmatigheids) onderzoeken waar het
gaat om de beheersing van financiële risico’s en operationele audits voor beleidsinhoudelijke risico’s.
In dat kader kan gedacht worden aan 213a- en rekenkameronderzoeken, beleidsevaluaties etc. Het
dak bestaat uit overkoepelende rapportages als de jaarstukken.
HET HUIS VAN CONTROL
FINANCIELE
AUDITS
(rechtmatigheidsonderzoeken)
Figuur 1 Het huis van control
RAPPORTAGES
ADMINISTRATIEVE
ORGANISATIE EN INTERNE
CONTROLE
(AO/IC)
RISICOMANAGEMENT
DOELSTELLINGEN
Wij richten ons erop de rechtmatigheidscontroles zoveel mogelijk binnen de betreffende afdelingen,
dus in de lijn, te laten uitvoeren. Daar waar dit niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat eenzelfde proces
over meerdere afdelingen loopt (dit is het geval bij aanbesteding en inkoop en bij van derden ontvangen
subsidies) worden onderzoeken centraal uitgevoerd, meestal door concerncontrol. In dat geval
spreken we van verbijzonderde interne controle. De verantwoordelijkheid voor het correct uitvoeren
van interne controles ligt bij het betreffende afdelingshoofd. Concerncontrol toetst de door hen
aangeleverde eindrapportages. In 2008 hebben wij ons gericht op het verder invoeren van hiervoor
geschetst model en het verder betrekken van afdelingen bij het (rechtmatigheids)controleproces.
Ook volgend jaar gaan wij hiermee verder.
149
OPERATIO-
NELE
AUDITS
(213a en
rekenkameronderzoeken)
FINANCIELE RISICO’S BELEIDSINHOUDELIJKE
RISICO’S

De dossiers waarop wij in 2008 rechtmatigheidsaudits hebben uitgevoerd zijn:
- Subsidieverlening
- Belastingen en bouwleges
- Inkoop en aanbesteding
- Personeels- en salariskosten
- Grondexploitatie
- WWB, IOAW, IOAZ, bijzondere bijstand, Bbz 2004
- Wet maatschappelijke ondersteuning
- Van derden ontvangen gelden die onder Single information single audit (Sisa) vallen 1
Daarnaast hebben wij een basis gelegd voor de rechtmatigheidscontrole op van derden ontvangen
subsidies die niet binnen Sisa vallen en groter zijn dan € 100.000 (in totaal in 2008 17 stuks). In 2008
hebben wij ons gericht op het verbeteren van de AO/IC voor deze subsidies, zoals de vastlegging
door Documentaire informatie, de dossiervorming, toetsing door budgethouders aan subsidievoorwaarden
en vastlegging in de financiële administratie. Door deze verbeteringen in 2008 en 2009 door
te voeren kunnen we ons vanaf dit jaar richten op de rechtmatigheidscontroles. Overigens kunnen
we het niet nalaten om te schetsen hoeveel uren er gemoeid zijn met de uitvoering van verbijzonderde
rechtmatigheidscontroles op ontvangen subsidies: gemiddeld 18 uur per regeling, exclusief de uren
die budgethouders besteden aan de aanlevering van benodigde informatie. Uitgaande van 19 sisa-regelingen
en 17 overige ontvangen subsidies hebben wij het dus in totaal over 650 uur (dit is circa een
half mensjaar). Hierdoor staan wij inmiddels voor de uitdaging om enerzijds een juiste verhouding te
vinden tussen (controle)werkzaamheden die in de lijn moeten plaatsvinden en verbijzonderde controlewerkzaamheden.
Anderzijds mag de controleorganisatie niet zo groot worden dat deze de productieorganisatie
overvleugelt.
Waar financiële audits aanvullend zijn op AO/IC voor wat betreft de financiële risico’s, dienen operationele
audits ervoor om bij beleidsinhoudelijke risico’s de vinger op de zere plek te leggen. Zo
heeft de raad in onze Verordening voor periodiek onderzoek door het college naar de doelmatigheid
en doeltreffendheid van het door het college gevoerde bestuur, die regels geeft voor het uitvoeren
van de zogenaamde 213a-onderzoeken, bepaald dat aan de hand van risico’s in de bedrijfsvoering
de onderzoeksonderwerpen bepaald worden. Net als in andere jaren hebben we ook in 2008 wel
diverse onderzoeken uitgevoerd, denk hierbij aan de stand van zaken van de WMO (behandeld door
de raad in september 2008) en de uitwerking van de armoednota (raadsvergadering juni 2008), maar
deze hebben niet de titel “213a-onderzoek” gekregen. Inmiddels heeft de staatssecretaris van Binnenlandse
zaken de verplichting tot het houden van 213a-onderzoeken ter discussie gesteld. Dit sluit aan
bij de manier waarop wij nu met deze onderzoeken omgaan: het houden van onderzoeken moet geen
doel op zich zijn maar een aanvulling op andere beheersingsmethodes. Daarom zullen wij ook in 2009
op deze verder gaan en zullen wij –waar wij dat zinvol achten- zeker gevoerd beleid onderzoeken
danwel evaluëren.
Bevindingen ten aanzien van de rechtmatigheidscriteria
Of er financiële 2 rechtmatigheidsfouten gemaakt zijn, wordt bepaald aan de hand van drie criteria:
1. Voorwaardencriterium: Zijn baten, lasten en balansmutaties conform geldende wet- en
regelgeving tot stand gekomen?
2. Begrotingscriterium: Zijn de financiële beheershandelingen tot stand gekomen binnen de grenzen
van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s?
3. Misbruik en oneigenlijk gebruik criterium: Zijn zodanige maatregelen getroffen dat voorkomen
wordt dat derden misbruik of oneigenlijk gebruik maken van overheidsgelden?
Hierna worden per criterium de bevindingen genoemd.
1 Voor een specificatie verwijzen we u naar hoofdstuk 6 van de jaarstukken.
2 We hebben het steeds over financiële rechtmatigheid, aangezien het gaat om de rechtmatige totstandkoming van financiële beheers
handelingen. Baten, lasten en balansmutaties zoals ze in een boekjaar verwerkt zijn (en hierdoor in de jaarrekening staan) moeten
conform geldende wet- en regelgeving tot stand gekomen zijn.
150

1. Voorwaardencriterium
Hiervoor hebben we al de dossiers genoemd waarop wij in 2008 (verbijzonderde) rechtmatigheidscontroles
hebben uitgevoerd. Per dossier zijn in de hierna opgenomen tabel de fouten of onzekerheden
opgenomen. Vervolgens volgt een toelichting op de fouten en onzekerheden.
Inkoop en aanbesteding
Bij het rechtmatigheidsonderzoek over 2008 zijn drie fouten geconstateerd.
Ten eerste is de realisatie van een parkeerruimte ad € 278.000 ten onrechte niet juist aanbesteed.
Ten tweede is het maaiwerk van ruwgras ad € 192.000 enkelvoudig aanbesteed waar dat meervoudig
onderhands gemoeten had. De derde fout betreft het contract voor een aansprakelijkheidsverzekering
dat wij met Centraal beheer/Achmea hebben afgesloten voor de jaren 2007 tot en met 2009.
Hierbij is niet de juiste aanbestedingsprocedure gevolgd. In de jaarrekening 2008 zit hierdoor een
financiële onrechtmatigheid van € 76.632. Omdat deze doorwerkt uit in een 2006 gemaakte fout
(toen is immers niet de juiste procedure gevolgd) telt deze fout niet mee voor het totaal van in 2008
gemaakte fouten.
Werk en inkomen
Het betreft hier de financiële rechtmatigheid van de uitvoering van de Wet werk en bijstand (WWB),
de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers
(IOAW), Wet inkomenvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen
(IOAZ), Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004), de bijzondere bijstand, de langdurigheidstoeslag
en de ontvangsten.
De fouten van in totaal € 7.720 betreffen voor € 883 een aantal situaties waarin de termijn van
herindiceren is overschreden (conform art. 9 van de Regeling financiering en verantwoording IOAW,
IOAZ en Bbz 2004 dient een deel als financiële fout te worden meegerekend) en een geval warin het
recht op langdurigheidstoeslag dubbel betaalbaar gesteld is. Daarnaast betreft in totaal € 6.837 het te
korten bedrag aan WW-inkomsten en looninkomsten WSW dat niet geïndexeerd is. Bij een betaling
is deze constatering gedaan; vervolgens is deze fout geextrapoleerd op het gehele inkomstenbestand.
Screening van het gehele bestand is niet gedaan uit efficiencyoverwegingen. Het wil daarom niet zeggen
dat de fout ook echt in het totale bestand zit.
3 Omdat de onderzochte massa hier veelomvattend is en bestaat uit baten, lasten, oude en nieuwe kredieten, reserves en voozieningen
is de totale omvang niet weergegeven.
151

WMO
Van een maandelijkse autokostenvergoeding is geen dossier aangetroffen waardoor niet met zekerheid
gesteld kan worden dat deze vergoeding rechtmatig is. Geëxtrapoleerd naar de massa van vervoersvoorzieningen
levert dit een onzekerheid van in totaal € 4.232 op.
Ondanks dat er enkele fouten geconstateerd zijn, zijn wij tevreden met de uitkomsten de onderzoeken.
Drukken we de fouten in percentages van het totaal onderzochte gebied (de massa) uit, dan
komen we op geen van de onderdelen boven 0,15% uit.
De bevindingen van alle onderzoeken zijn met de betrokken afdelingen besproken. Indien van toepassing
krijgen de afdelingshoofden de opdracht een verbeterplan op te stellen en uit te voeren. Hiermee
hopen we fouten, onzekerheden en eventuele risico’s hierop verder terug te dringen.
2. Begrotingscriterium
Het begrotingscriterium houdt in dat financiële beheershandelingen tot stand moeten zijn gekomen
binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s. Met
andere woorden: zijn de bij een programma horende budgetten en kredieten niet overschreden. Met
de controle op de juiste toepassing van het begrotingscriterium wordt getoetst of het budgetrecht
van de raad is gerespecteerd. Het systeem van budgetbeheer en -bewaking moet waarborgen dat
de baten en lasten binnen de begroting blijven en dat belangrijke wijzigingen of dreigende overschrijdingen
worden gemeld bij de gemeenteraad zodat deze tijdig (binnen het begrotingsjaar) een besluit
kan nemen. Wij hebben hieraan invulling gegeven door tussentijdse rapportages (het bestuurlijk
dashboard en de financiële monitor). Hiermee worden prestaties, planning en budgetten gevolgd. Een
dreigende begrotingsoverschrijding wordt hiermee in de loop van het jaar gesignaleerd en aan de raad
voorgelegd.
Indien een wijziging van de begroting niet meer in het jaar zelf is of kon worden voorgelegd aan de
raad zijn bestedingen boven het begrotingsbedrag strikt genomen onrechtmatig. Gaat het echter om
overschrijdingen binnen het door de raad uitgezette beleid én worden ze goed herkenbaar opgenomen
in de jaarrekening, dan kan de raad deze uitgaven alsnog autoriseren. Doen dergelijke situaties
zich voor bij gemeente Doetinchem, dan nemen we die in deze paragraaf op en vragen we de raad
hiermee deze alsnog goed te keuren. De accountant moet deze overschrijdingen overigens wel
opnemen in zijn verslag van bevindingen aangezien hij zijn verklaring afgeeft bij de door het college
opgemaakte jaarrekening en voor hem dan dus nog niet vaststaat of de raad de overschrijdingen ook
inderdaad zal autoriseren.
De algemene lijn is dus dat begrotingsoverschrijdingen die binnen de beleidskaders van de raad passen
niet worden meegewogen in het accountantsoordeel. Daarnaast worden nog negen soorten begrotingsoverschrijdingen
onderscheiden. Hierna worden ze weergeven met hun gevolg voor de rechtmatigheid:
152

Onrechtmatig, maar telt niet mee
voor het oordeel
1 Overschrijding, gecompenseerd door direct
gerelateerde opbrengsten
2 Overschrijding bij open einde
(subsidie)regelingen
3 Overschrijding door activiteiten als boetes,
procedures en naheffingsaanslagen na het
verantwoordingsjaar
4 Overschrijding op investeringen met als gevolg
hogere kapitaallasten in jaren na investeren
Tenslotte is het nog mogelijk dat budgetafwijkingen weliswaar in financiële zin binnen de begroting
blijven maar dat er aanzienlijk minder prestaties geleverd zijn c.q. andere activiteiten ontplooid zijn
dan in de begroting specifiek als doelstelling was aangegeven. Het gaat dan om afwijkingen van de
beoogde prestaties. Neemt de accountant deze waar, dan heeft dit geen gevolgen voor de accountantsverklaring
maar zal hij hiervan wel melding doen.
Bevindingen ten aanzien van het begrotingscriterium
1. Programma’s
De jaarrekening 2008 is op programmaniveau beoordeeld op overschrijdingen. Alleen de lastenkant
is in de toets betrokken. Er zijn 6 programma’s die een overschrijding aan de lastenkant laten zien.
Hierna worden ze weergegeven waarbij is vermeld om welke van de hiervoor genoemde negen soorten
overschrijdingen het gaat.
153
Onrechtmatig en telt mee voor het
oordeel
5 Overschrijding, niet passend binnen beleid,
tegen beter weten in niet gemeld
6 Overschrijding, passend binnen beleid, tegen
beter weten in niet gemeld
7 Overschrijding, gecompenseerd door niet direct
gerelateerde extra inkomsten waarbij de raad
nog geen besluit heeft genomen over die extra
inkomsten
8 Overschrijding door activiteiten als boetes,
procedures en naheffingsaanslagen tijdens het
verantwoordingsjaar
9 Overschrijding op investeringen met als gevolg
hogere kapitaallasten in het jaar van investeren
Progr.nr. Omschrijving lasten begroot lasten werkelijk saldo lasten toelichting
1 Centrum van wonen 33.184 32.137 1.048 geen overschrijding
2 Economische motor 19.247 19.588 -341 onderdeel 1
3 Samenhang versterken 38.205 39.569 -1.364 onderdeel 1
4 Talent benutten 8.736 8.923 -186 onderdeel 1
5 Bruisend centrum 11.986 11.098 888 geen overschrijding
6 Bereikbare stad 3.901 3.336 566 geen overschrijding
7 Identiteit van wijken en dorpen 24.069 24.072 -3 onderdeel 1
8 Veiligheid 4.321 4.557 -236 onderdeel 1
9 Organisatie en communicatie 9.933 10.341 -407 onderdeel 1
10 Algemene dekkingsmiddelen 17.656 22.717 -5.061 onderdeel 1
Totaal 171.241 176.338 -5.097
(alle bedragen x € 1.000)

Toelichting:
In deze toelichting worden alleen de programma’s onderbouwd waar sprake is van een overschrijding
op het totaal van de lasten.
Het mag duidelijk zijn dat het totaalbedrag van de toelichting niet aansluit bij het totaalbedrag van
de overschrijding op het betreffende programma, omdat slechts die posten worden onderbouwd die
geleid hebben tot een overschrijding (er kunnen namelijk ook posten met een onderschrijding zijn,
maar die worden in dit kader niet toegelicht).
Nr. Programma Product Omschrijving Overschrijding Onderbouwing
2-1 Economische motor 6110 werkgelegenheid -1.057 Betreft hogere uitgaven voor
werkdeel WWB. Verrekening
vindt plaats met transitoria
meeneemregeling WWB
-1.057
3-1 Samenhang versterken 6200 maatschappelijke
begeleiding en
advies
3-2 Samenhang versterken 6300 sociaal cultureel
werk
4-1 Talent benutten 4xxx onderwijshuisvesting
154
-485 Hogere uitgaven op
maatschappelijke opvang die
worden gecompenseerd door
hogere opbrengst rijksbijdrage
maatschappelijke opvang regionaal
-1.185 Betreft uitgaven in het kader van
GSO2 die worden gedekt door
opbrengst GSO gelden
-1.670
-99 Betreft uitgaven voor
schoolonderhoud die via product
9800 met reserves mop/
onderwijshuisvesting worden
verrekend
4-2 Talent benutten 4820 volwassen-educatie -121 Uitgaven aan Graafschap College;
compensatie door hogere
opbrengst rijksbijdrage
volwasseneducatie
-220
8-1 Veiligheid 1400 Openbare orde -269 Betreft uitgaven in het kader van
GSO2 die worden gedekt door
opbrengst GSO gelden
-269
7-1 Identiteit van wijken en dorpen 5604 groenbeheer -42 opbrengst verkoop groen
9-1 Organisatie en communicatie 0010 bestuursorganen -416 Betreft een hogere bijdrage aan
voorziening wachtgeld /
voorziening pensioenen
9-2 Organisatie en communicatie 0030 burgerzaken -119 Door grotere vraag naar diensten
burgerzaken zijn uitgaven hoger
dan voorzien. Hiertegenover staan
hogere opbrengsten leges
Burgerzaken
-535
10-1 Algemene dekkingsmiddelen 9800 mutatie reserves -5.236 Betreft rekeningsaldo en mutaties
in reserves die moeten lopen via
9800.
-5.236
-42

Hiermee kan geconcludeerd worden dat er weliswaar sprake is van begrotingsoverschrijding op zes
programma’s. In alle gevallen is echter sprake van overschrijdingen waar hogere opbrengsten, in de
vorm van bijdragen van derden of onttrekkingen aan reserves of voorzieningen, tegenover staan
waardoor van onrechtmatigheid, relevant voor het accountantsoordeel, geen sprake is.
2. Kredieten
Naast de programma’s zijn is ook bij de kredieten beoordeeld hoe een eventuele overschrijding veroorzaakt
is. In hoofdstuk 4 is een totaaloverzicht en stand van zaken van kredieten opgenomen; hier
worden overschrijdingen groter dan € 10.000 geanalyseerd. Deze overschrijdingen passen binnen het
raadsbeleid dan wel zijn achteraf geautoriseerd door de raad.
Projectnr. Omschrijving project Krediet Werkelijk Saldo per Toelichting
besteed t/m 31-12-2008
2008
70037 Vervangen Ford 81-VJ-HK 07/001 29.479 45.020 -15.541Overschrijding is veroorzaakt door extra
kosten BPM.
70784 Huisvesting lange termijn Havenstraat,
0 20.291 -20.291Betreft voorbereidingskosten voor het
voorbereidingskrediet
huisvestingsvraagstuk van afdeling
BUHA aan de Havenstraat; een krediet
moet nog aangevraagd worden.
72210 Uren nota bovenwijkse voorzieningen 08/109 15.000 59.327 -44.327De uitgaven betreffen kosten voor de
jaarlijkse actualisatie van de nota. Dat
de (eenmalige) kosten dit jaar hoger zijn
dan het krediet komt doordat op de
invoering van de nieuwe wet WRO per 1
juli 2008 geanticipeerd moest worden.
Hierdoor is de hele systematiek
gewijzigd. De totale kosten komen ten
laste van fonds bovenwijkse
voorzieningen.
72214 Uren nota mobiliteitsfonds 08/109 50.000 128.604 -78.604De uitgaven betreffen de jaarlijkse
actualisatie van een meerjarenprognose
parkeerfonds. Dat de (eenmalige)
kosten dit jaar hoger uitvallen komt door
extra kosten gemaakt in verband met
het parkeercongres waar bij vanuit de
verschillende vakdisciplines voor de
lange termijn (komende 15 jaar) is
gekeken naar parkeervraag en aanbod.
De totale kosten komen ten laste van
het mobiliteitsfonds.
74011 Intergr.huisvestingsplan voorber.krediet
0 29.140 -29.140Voor het integraal huisvestingsplan
febr.2009
onderwijs is in raad 12 febr. 2009 een
krediet vastgesteld; de uitvoering vindt
ook in 2009 plaats. Maar in 2008 zjn
reeds kosten gemaakt waardoor deze
overschrijding is ontstaan.
74111 Verbouw voormalig gemeentehuis 05/089 265.000 322.556 -57.556Omdat gedurende het project de
plannen gewijzigd zijn, zijn de kosten
het krediet overstegen. Hier staat
tegenover dat wij van het Rijk een
subsidie ad € 193.629 in het kader van
de brede school hebben ontvangen. Die
moet hiermee nog verrekend worden.
74113 Cluster 4 zmok parkeervoorziening
0 49.504 -49.504Hiervoor is in de raad van 12 febr. 2009
voorbereidingskrediet
een krediet vastgesteld; de uitvoering
vindt ook in 2009 plaats. Maar in 2008
zjn reeds kosten gemaakt waardoor
deze overschrijding is ontstaan.
74428 Aank./Ds.v.Dijk locatie, huisv.BBS de Haven
0 21.198 -21.198Inmiddels zijn voorbereidingskosten
voorbereidingskrediet
gemaakt, maar het krediet moet nog
aangevraagd worden.
75302 Aanpassingen tennishal sportpark-zuid 07/104 265.000 281.810 -16.810Dit project is inmiddels afgerond. Als
gevolg van brandweereisen is het
krediet overschreden.
75530
75540
75543
75546
Opbouwwerk 06/049 GSO II
Jong en dynamisch 06/049 GSO II
Uitbreiding dagopvang 06/049 GSO II
Bouwkundig nachtopvang 06/049 GSO II
50.000
194.000
345.000
15.000
155
100.000
229.378
457.500
40.000
-50.000Met
betrekking tot GSO II-gelden zijn
-35.378diverse
kredieten beschikbaar gesteld.
-112.500De
vier die hier genoemd worden zijn
-25.000overschreden,
maar andere zijn niet
uitgeput. Daarom moeten de kredieten
binnen het geheel van GSO II gezien
worden. In dat geval is geen sprake van
een overschrijding.

3. M&O-criterium
Bij de uitvoering van de rechtmatigheidsonderzoeken is het onderwerp misbruik en oneigenlijk
gebruik aan de orde geweest in die zin dat beoordeeld is of er voldoende waarborgen binnen de
processen zijn dat voorkomen wordt dat derden misbruik of oneigenlijk gebruik kunnen maken van
overheidsgelden/-voorzieningen. Dit heeft bij de volgende dossiers geleidt tot het maken van opmerkingen.
Overigens wil dit niet zeggen dat er ook daadwerkelijk sprake is van misbruik en/of oneigenlijk
gebruik; het gaat er hier om dat in het proces waarborgen verankerd zijn.
Subsidieverlening:
In dit verband is bekeken of bij de subsidieverlening aanvullende maatregelen zijn genomen om
misbruik en oneigenlijk gebruik te voorkomen: denk bijvoorbeeld aan toezicht ter plaatse door een
toezichthouder, aanvullende controle op de aangeleverde financiële stukken etc. In alle onderzochte
dossiers is hier geen sprake van, althans blijkt dit niet uit het dossier. Enkel bij deelnamesubsidies is
in de beschikking opgenomen dat steekproefsgewijs een controle wordt uitgevoerd, maar van het
daadwerkelijk uitvoeren van een dergelijke controle is blijkens het dossier niet gebleken.
Inkoop en aanbesteding:
Uit het onderzoek naar de naleving van inkoop- en aanbestedingsregels is gebleken dat er in het
inkoopproces fundamenteel beperkingen dan wel risico’s bestaan. Zo is er geen formele functiescheiding
tussen de verschillende fases van het inkoopproces. Dit wil zeggen dat een budgethouder (maar
ook bij gemeente Doetinchem gedetacheerde medewerkers) in de gelegenheid is de processtappen
van bestellen tot aan akkorderen van de factuur uit te voeren zonder tussenkomst (controle) van een
andere ambtenaar van de gemeente Doetinchem. Overigens zijn er wel afdelingen, o.a. Buha, Werk
en Inkomen en Services die voorcodeerders hebben benoemd waardoor er wel een extra controle
plaatsvindt.
Voor alle bevindingen geldt dat deze zijn besproken met de betreffende afdelingshoofden. De directie
zal aan hen in 2009 een verbeterplan vragen waarin afdelingshoofden moeten aangeven hoe zij denken
geconstateerde bevindingen in de toekomst te voorkomen. Uiteraard zal de directie vervolgens toetsen
of deze verbeteringen ook daadwerkelijk worden doorgevoerd.
156

Hoofdstuk 4
Analyse van het rekeningresultaat
157

158

Hoofdstuk 4. Analyse van het rekeningresultaat
Het rekeningresultaat na bestemming bedraagt € 3.764.000 negatief, zoals wij in hoofdstuk 1 reeds
schreven. In dit hoofdstuk staat allereerst op de volgende pagina’s een volledig overzicht van dit resultaat
waarna dit wordt geanalyseerd.
Het rekeningresultaat is opgebouwd uit de volgende componenten:
Analyse rekeningresultaat 2008 bedragen in e incidenteel (I)
structureel (S)
1. Inzet en inhuur van personeel 408.000 I
2. Rente- en investeringslasten 180.000 I/S
3. Investeringen gedekt uit reserves 0 I
4. Neutrale posten 0 I
5. In 2009 opnieuw beschikbaar te stellen budgetten 939.000 I
6. Mutaties reserves en voorzieningen volgens BBV -145.000 I
7. Grondexploitaties -6.401.000 I
8. Algemene uitkering 373.000 I/S
9. Voorzieningen dubieuze debiteuren -175.000 I
10. Bestuursorganen (APPA) 171.000 I
11. Werkvoorzieningschap 190.000 I
12. Afwikkelingsverschillen voorgaande jaren 169.000 I
13. Overhead 80.000 I
14. Overige voor- en nadelen 447.000 I/S
-3.764.000
De saldi op alle onderdelen, met uitzondering van onderdeel 3, worden in dit hoofdstuk geanalyseerd.
Onderdeel 3 betreft bedragen van investeringen die gedekt worden middels bijdragen uit reserves.
Sinds de komst van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) zijn wij verplicht om deze onttrekking
aan de reserves te laten verlopen via product 9800 (programma 10). De totale onttrekking
ten gunste van dit product resulteert in een neutraal saldo.
Tenslotte is in dit hoofdstuk een overzicht van de stand van zaken van de diverse kredieten opgenomen.
Voor de grondexploitaties verwijzen wij naar het jaarverslag van de grondexploitatie.
159

Analyse jaarrekening 2008
prog. Programma omschrijving Omschrijving
Product Product omschrijving inzet - inh. invest lasten invest neutraal MET neutraal met bestemming overig totaal
portefeuillehouder
personeel 61020/6104 gedekt. uit 980 andere prod. rek.saldo analyse pnt
+ deel ecl reserves
analyse 5 en 6 en 8 tm 14
0.0 + lease
7
1 CENTRUM VAN WONEN P. Drenth
0032 KADASTER 0
P. Drenth
8100 RUIMTELIJKE ORDENING 30 1 31
P. Drenth 8210 STADS- EN DORPSVERNIEUWING
PROJECTEN
955 -189 766
P. Drenth
P. Drenth
L.W.C.M. van der
Meijs
8220 BOUW- EN WONINGTOEZICHT 9 9
8222 VOLKHUISVESTING 1.592 7 17 1.616
8300 BOUWGRONDEXPLOITATIE 1.525 -6.401 -4.876
2 ECONOMISCHE MOTOR (we maken O. van Dijk
het in Doetinchem)
3102 ECONOMISCHE ZAKEN -26 39 24 37
O. van Dijk 6110 WERKGELEGENHEID -73 190 117
3 SAMENHANG VERSTERKEN
(cohesie)
O. van Dijk 3100 HANDEL EN AMBACHT -3 -3
O. van Dijk 6100 BIJSTANDVERLENING 122 -48 74
O. van Dijk 6120 INKOMENSVOORZIENING VANUIT HET
RIJK
-8 -8
O. van Dijk 6200 MAATSCHAPPELIJKE BEGELEIDING EN
ADVIES
-214 -50 117 79 -68
O. van Dijk 6202 VOORZIENING GEHANDICAPTEN -233 -233
O. van Dijk 6206 GEMEENTELIJK MINIMABELEID 154 -3 151
O. van Dijk 6208 VREEMDELINGEN 0
O. van Dijk 6300 SOCIAAL CULTUREEL WERK 77 77
O. van Dijk 7100 OPENBARE GEZONDHEIDSZORG 50 119 1 170
4 TALENT BENUTTEN (centrum van L.W.C.M. van der
4300 OPENBAAR (VOORTGEZET) SPECIAAL
-3 -3
onderwijs)
Meijs
L.W.C.M. van der
ONDERWIJS
4310 OPENBAAR (VOORTGEZET) SPECIAAL
55 3 58
Meijs
L.W.C.M. van der
ONDERWIJS: HUISVESTING
4330 BIJZONDER (VOORTGEZET) SPECIAAL
-30 1 -29
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
ONDERWIJS: HUISVESTING
4400 OPENBAAR VOORTGEZET ONDERWIJS 34 34
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
4410 OPENBAAR VOORTGEZET ONDERWIJS:
HUISVESTING
24 -12 -3 9
4430 BIJZONDER VOORTGEZET ONDERWIJS:
HUISVESTING
-12 31 19
4800 LEERLINGZAKEN -12 -12
4802 ONDERWIJS HUISVESTING -100 26 -74
4804 ONDERWIJSACHTERSTAND 35 35
4806 ONDERWIJSBEGELEIDING 2 2
4808 DIVERSE ONDERWIJSPRODUCTEN 0
4820 VOLWASSENEDUCATIE 6 6
160

Analyse jaarrekening 2008
prog. Programma omschrijving Omschrijving
Product Product omschrijving inzet - inh. invest lasten invest neutraal MET neutraal met bestemming overig totaal
portefeuillehouder
personeel 61020/6104 gedekt. uit 980 andere prod. rek.saldo analyse pnt
+ deel ecl reserves
analyse 5 en 6 en 8 tm 14
0.0 + lease
7
5 BRUISEND CENTRUM W.Kuiper
5100 BIBLIOTHEEKWERK -2 -2
W.Kuiper
W.Kuiper
W.Kuiper
W.Kuiper
5110 MUZIEKSCHOOL 0
5302 SPORT -18 -45 19 37 -7
5304 SPORT; ZWEMMEN -48 -48
5400 KUNSTZINNIGE VORMING 285 11 713 -60 949
W.Kuiper 5410 CULTUURHISTORIE EN
MONUMENTENZORG
10 74 3 87
W.Kuiper
5600 TOERISME EN RECREATIE 125 -8 117
6 BEREIKBARE STAD L.W.C.M. van der
Meijs
2100 WEGEN 163 9 172
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
2102 GLADHEIDSBESTRIJDING -6 -6
2110 VERKEERSMAATREGELEN 51 10 -14 -14 33
2120 OPENBAAR VERVOER 76 59 28 163
2140 PARKEREN -41 128 87
7 IDENTITEIT VAN WIJKEN EN L.W.C.M. van der
2101 WIJKSTRATEN 100 -22 -18 60
DORPEN
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
L.W.C.M. van der
Meijs
2104 OPENBARE VERLICHTING -63 37 -26
4200 OPENBAAR BASISONDERWIJS 0
4210 OPENBAAR BASISONDERWIJS:
-41 6 -35
HUISVESTING
4230 BIJZONDER BASISONDERWIJS:
HUISVESTING
-312 -27 -339
5604 GROENBEHEER 49 110 121 280
5800 SPEELVOORZIENINGEN -16 -16
6500 KINDERDAGOPVANG -15 43 1 29
7210 AFVALVERWIJDERING EN VERWERKING 1 1
7220 RIOLERING EN WATERVOORZIENING 116 -1 115
7230 MILIEUBEHEER -2 -2
7232 MILIEUFYSIEKE OMGEVING 13 13
7234 MILIEU BEDRIJVEN 14 14
7240 LIJKBEZORGING -11 -11
161

Analyse jaarrekening 2008
prog. Programma omschrijving Omschrijving
Product Product omschrijving inzet - inh. invest lasten invest neutraal MET neutraal met bestemming overig totaal
portefeuillehouder
personeel 61020/6104 gedekt. uit 980 andere prod. rek.saldo analyse pnt
+ deel ecl reserves
analyse 5 en 6 en 8 tm 14
0.0 + lease
7
8 VEILIGHEID H.J. Kaiser
0022 RECHTSBESCHERMING 14 14
H.J. Kaiser
1200 BRANDWEER 14 51 -41 24
H.J. Kaiser
H.J. Kaiser
1202 RAMPENBESTRIJDING 3 3
1400 OPENBARE ORDE / BIJZ. WETTEN -1 -1
9 ORGANISATIE EN COMMUNICATIE H.J. Kaiser
0010 BESTUURSORGANEN 171 171
H.J. Kaiser
P. Drenth
L.W.C.M. van der
Meijs
0020 BESTUURSONDERSTEUNING -15 -8 -23
0024 COMMUNICATIE -4 -4
0030 BURGERZAKEN -4 64 60
H.J. Kaiser 0052 BEST. SAMENWERKING / BEST.
ORGANISATIE
1 1
H.J. Kaiser
H.J. Kaiser
0060 DUALISME 13 13
5112 ONTWIKKELINGSSAMENWERKING -5 -5
10 ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN W.Kuiper
9110 GELDLENINGEN -216 456 5 245
W.Kuiper
W.Kuiper
W.Kuiper
W.Kuiper
W.Kuiper
9130 Beleggingen en deelnemingen -5 4 -1
9200 BELASTINGEN 26 -25 1
9210 ALGEMENE UITKERING 373 373
9220 ALGEMENE UITGAVEN / INKOMSTEN 133 1 135 142 411
9600 SALDI KOSTENPLAATS 273 -9 -8 -10 337 61 644
W.Kuiper 9700 SALDO GEWONE DIENST VOOR
BESTEMMING
0
W.Kuiper
9800 MUTATIES RESERVES 49 -2.201 -3.035 -38 -5.225
9900 SALDO GEWONE DIENST NA
3
BESTEMMING
Overzicht 408 180 0 0 0 -5.462 1.108 -3.764
162

1. Personele kosten (€ 408.000 V)
Het resultaat op de aan personeel gerelateerde budgetten kan worden onderverdeeld in de volgende
posten:
A. Loonsom 271.000 V
B. Opleiding 2.000 V
C. Inhuur wegens ziekte 23.000 N
D. Stelpost jaarplannen 2008 158.000 V
Totaal 408.000 V
A. Loonsom
Bij de tweede financiële monitor werd een nadeel verwacht op de loonsom en is financieel bijgestuurd
door extra budget beschikbaar te stellen ten laste van de reserve loonsom en de algemene
reserve van respectievelijk € 322.000 en € 100.000. Uiteindelijk blijkt het resultaat op de omzet
gunstiger uit te pakken dan aanvankelijk verwacht waardoor een voordelig resultaat kan worden
ingeboekt van totaal € 271.000.
Tabel loonsom
Loonsombudget per 31 december 26.496.000
loonkosten -24.743.000
inhuur tlv loonsombudget -1.714.000
resultaat omzet 232.000
-26.225.000
loonsom resultaat 31 dec 2008 271.000
B. Opleiding
In 2008 beschikten de afdelingen over een opleidingsbudget van totaal € 405.000. Uiteindelijk is hiervan
€ 403.000 uitgegeven.
C. Inhuur wegens ziekte
Om de voortgang van jaarplannen niet te belemmeren als gevolg van (langdurige) ziekte is er in de
begroting een centraal budget ad € 463.000 opgenomen. Wanneer wordt voldaan aan de voorwaarden
kunnen afdelingen ten laste van dit centrale ziektebudget inhuren. Ontvangen UWV vergoedingen
worden aan dit budget toegevoegd. Uiteindelijk blijkt een tekort aan beschikbare middelen van
€ 23.000.
D. Voordeel jaarplannen 2008
Het eenmalig voordeel van de jaarplannen 2008 is als stelpost gereserveerd om eventuele knelpunten
in de formatie en risico’s in met name de omzettaakstellingen in de loop van het jaar op te vangen.
De nadelen van een lagere omzettaakstelling zijn bij de 2e financiële monitor 2008 grotendeels verwerkt
en ten laste gebracht van de reserve loonsomproblematiek. De hier opgenomen stelpost van
€ 158.000 kan bij de jaarrekening 2008 vrijvallen.
163

2. Rente en investeringslasten € 180.000 V
Rente- en investeringslasten € 376.000 V
Ten opzichte van de primitieve begroting bedraagt het totale voordelig resultaat op de rente en
investeringslasten € 3.039.000. Conform besluitvorming is hiervan € 713.000 ingezet ter dekking
van de nieuwbouw van Amphion en € 100.000 ter dekking van de nieuwbouw van de praktijkschool
Rozengaarde waardoor per saldo een voordeel resteert van € 2.226.000. Bij de dashboardrapportages
werd reeds een voordeel gemeld van in totaal € 1.850.000. Hierbij is een inschatting gemaakt van
de resterende financieringsbehoefte van de gemeente in het tweede halfjaar 2008. Nu kunnen we dus
nog een voordeel van € 376.000 inboeken dat als volgt is opgebouwd:
a. Kapitaallasten Amphion 285.000
b. Actualisatie nota afschrijvingsbeleid 75.000
c. Lagere rentelasten 16.000
Totaal € 376.000
a. Dit voordeel van totaal € 285.000 wordt veroorzaakt door vrijval van gereserveerde kapitaallasten
Amphion en een correctie op in het verleden genomen afschrijvingslasten op het voorbereidingskrediet
nieuwbouw Amphion.
b. Dit betreffen voordelen in de afschrijvingslasten van € 75.000 doordat conform de geactualiseerde
nota afschrijvingsbeleid rekening is gehouden met de hierin opgenomen wijziging in afschrijvingsmethodiek
(afschrijving vanaf het jaar volgend op jaar ingebruikname dan wel aanschaf).
In de begroting 2009 is het voordeel van de wijziging in de afschrijvings-methodiek structureel
geraamd.
c. Door lagere rentelasten hebben we nog een resterend voordeel van € 16.000.
Rente GSO-1 € 236.000 N
Aan de GSO-1 middelen is in het verleden de bespaarde rente niet toegevoegd.
Het rentevoordeel hiervan is telkens meegenomen in het rekeningresultaat.
Bij de onttrekking uit de voorziening GSO ten behoeve van het project Hamburgerbroek is rekening
gehouden met deze bespaarde rente. Hierdoor is een negatieve voorziening ontstaan van € 236.000.
Op basis van de voorschriften (BBV) is een negatieve voorziening niet toegestaan en moet deze weer
op niveau worden gebracht. Op de post rente is dit nadeel in de jaarrekening 2008 verwerkt.
Rente stimuleringsfonds € 40.000 V
De te weinig ontrokken rente aan het stimuleringsfonds volkshuisvesting is eveneens gecorrigeerd in
2008 hetgeen een voordeel oplevert van € 40.000.
3. Investeringen gedekt uit reserves (0)
Geen verdere toelichting
4. Neutrale posten (0)
Hier worden voor- of nadelen op budgetten, die via een reserve of voorziening lopen, toegelicht.
164

Programma 1
Product 821.0 Stads- en dorpsvernieuwing € 955.000 V
Betreft de opwaardering van onze deelname in het stimuleringsfonds volkshuisvesting. De waarde is
aangepast aan het definitieve saldo per 31 december 2008. Voor hetzelfde bedrag staat een toevoeging
van e 955.000 aan de reserve stimuleringsfonds op het product 980.
Product 810.0/822.0 Bouw- en woningtoezicht €75.000 V
Via deze producten is € 75.000 toegevoegd aan de voorzieningen bouwvergunningen. Dit bedrag is
een combinatie van hogere opbrengsten bouwleges, de begrote toevoeging aan de voorziening en
extra inhuur van personeel ten laste van bouwleges. Het saldo per 31-12-2008 van deze voorziening
bedraagt € 181.000.
Product 830.0 Grondexploitaties (€ 1.230.000 V)
Op dit product zijn de volgende posten verantwoord in de jaarrekening die via product 980, verrekening
reserves, neutraal verlopen binnen de jaarrekening.
1. Ontvangen bijdragen per verkochte m2 grond ten behoeve 1.740.000 V
van bovenwijkse infra structurele voorzieningen
2. Correctie afdracht aan het Kunstfonds 6.000 N
3. Toevoeging ten behoeve van project centrumgebied Oosseld. 504.000 N
€ 1.230.000 V
Het saldo van 1 is toegevoegd aan de fonds bovenwijkse voorzieningen, post 2 is verrekend met het
kunstfonds en post 3 is conform besluitvorming (raadsbesluit 26 mei 2005, krediet centrumgebied
Oosseld) verrekend met de algemene reserve grondexploitatie.
Programma 3
Product 610.00/612..0 Wet Werk en Bijstand (WWB) inkomensdeel € 500.000 V
Het voordeel op deze producten bedraagt € 0,5 miljoen. Dit is toegevoegd aan de reserve WWB
(inkomensdeel).
De omvang van de reserve WWB bedraagt na de samenstelling van de jaarrekening 2008 ruim € 1,6
miljoen. Dit is hoger dan het momenteel gemaximeerde bedrag van € 1,1 miljoen.
Bij de 2e financiële monitor is al een voordelig resultaat van € 0,5 miljoen gerapporteerd. Deze is
toen meegenomen in het resultaat van deze monitor en daarmee toegevoegd aan de algemene reserve
in plaats van de reserve WWB. Feitelijk zou de reserve WWB eind 2008 dus € 2,1 miljoen zijn
geweest.
De afgelopen jaren is een succesvol uitstroombeleid gevoerd en zijn ten aanzien van het inkomensdeel
WWB incidenteel aanzienlijke bedragen aan de algemene reserve toegevoegd (over 2006 afgerond
€ 0,6 miljoen en over het boekjaar 2007 circa € 1,3 miljoen). Vanaf het jaar 2009 is een structureel
voordeel ingeboekt van € 1,1 miljoen op het inkomensdeel WWB.
Door de financiële crisis en de daarmee samenhangende risico’s voor de instroom in de bijstand,
mede gelet op het BBZ (zelfstandigen), zijn wij van mening dat de maximale omvang van de reserve
WWB moet worden opgehoogd naar € 2,1 miljoen. Derhalve stellen wij voor om € 0,5 miljoen ten
laste van de algemene reserve toe te voegen aan de reserve WWB en de maximale omvang van de
reserve WWB te bepalen op € 2,1 miljoen.
165

Product 620.0 Maatschappelijke begeleiding en advies onderdeel WMO €84.000 N
Op dit product is een nadeel ontstaan van € 84.000.
Toelichting:
a. indiceringen CIZ 7.000 V
b. huishoudelijke hulp (hh) (hh1/hh2/pgb) 1.000 N
c. eigen bijdragen 160.000 N
d. overig 70.000 V
totaal € 84.000 N
Via functie 980 is dit nadeel onttrokken aan de reserve WMO.
Rekening houdend met deze onttrekking, de onttrekking via product 620.2 (hierna toegelicht) voorziening
gehandicapten en de begrote onttrekkingen/toevoegingen bedraagt de reserve WMO per
31-12-2008 € 1.440.000.
Product 620.0 maatschappelijke begeleiding/verslavingszorg € 131.000 N
Maatschappelijke opvang en verslavingszorg kent een rijksbudget bedoeld voor regionale taken en een
gemeentelijk budget voor lokale taken. Voor- en nadelen op het gemeentelijk deel worden verrekend
met de reserve maatschappelijke opvang en verslavingszorg. In 2008 gaat het om een onttrekking aan
de reserve van totaal € 131.000, welke wordt veroorzaakt door uitbreiding van de dag en nachtopvang
waarvan de middelen zijn opgenomen in de reserve.
Product 620.2 Voorzieningen gehandicapten € 233.000 N
Op dit product is een nadeel ontstaan van € 233.000.
Toelichting:
a. flankerende voorzieningen WVG 16.000 V
b. woonvoorzieningen 166.000 N
c. rolstoelverstrekkingen 23.000 V
d. vervoervergoedingen 114.000 N
e. overige voorzieningen 8.000 V
totaal € 233.000 N
Via functie 980 is dit nadeel onttrokken aan de reserve WMO.
Opgemerkt wordt dat de resultaten op de woonvoorzieningen (2006: € 129.000 N 2007: € 99.000
V) en de vervoervergoedingen (2006: € 178.000 V en 2007 € 127.000 V) sterk fluctueren. Voorshands
gaan wij er van uit dat sprake is van een incidenteel nadeel.
De omvang van de voorziening WMO bedaagt per 31-12-2008 € 1.440.000.
Product 620.6 Gemeentelijk minimabeleid € 151.000 V
Op dit product is een voordeel gerealiseerd van € 151.000.
Toelichting:
a. schuldhulpverlening 31.000 V
b. meedoenregeling 75.000 V
c. inkomensvoorzieningen bijzondere bijstand 48.000 V
totaal 154.000 V neutraal via reserve
d. kwijtschelding ozb 3.000 N
totaal € 151.000 V
Via functie 980 is € 154.000 toegevoegd aan de reserve bijzondere bijstand.
Rekening houden met deze toevoeging en de begrote onttrekking bedraagt de reserve bijzondere
bijstand per 31-12-2008 € 666.000.
166

Programma 4 en 7
Product 431.0 bijzonder voortgezet speciaal onderwijs huisvesting € 100.000 V
Ter dekking van de nieuwbouw van de praktijkschool Rozengaarde is € 100.000 vrijval kapitaallasten
toegevoegd aan de reserve onderwijshuisvesting.
Product 480.2 Onderwijshuisvesting € 35.000 V
De in de begroting gereserveerde middelen voor onderwijshuisvesting zijn conform besluitvorming
hierover gestort in de reserve onderwijshuisvesting waardoor ze voor dit doel beschikbaar blijven
(35.000 V).
Diverse producten Onderwijs € 587.000 N
Aan onderhoud schoolgebouwen is dit jaar een bedrag van in totaal € 587.000 uitgegeven. Dit bedrag
is volledig verrekend met de reserve onderhoud onderwijs (MOP). Over de ontwikkeling van deze
reserve verwijzen wij naar de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.
Programma 5
Product 540.0 kunstzinnige vorming € 713.000 V
Conform besluitvorming is van de vrijgevallen kapitaallasten voor nieuwbouw € 713.000 ingezet ter
dekking van de nieuwbouw van Amphion
Product 530.2 en 530.4 Sport, zwemmen € 66.000 N
Betreft de overdracht van de reserves sportaccommodaties/zwembad aan de stichting sport en recreatie
in Wehl. In het kader van budgetsubsidiëring SSR-Wehl zijn beide reserves overgedragen. Voor
een bedrag van € 66.000 staan hier onttrekkingen tegenover op product 980, verrekeningen met
reserves.
Programma 6
Product 212.0 Openbaar vervoer € 59.000 V
Verantwoord is de afrekening van de regio Achterhoek over de jaren 2005/2006 inzake de kosten van
de regiotaxi. Omdat een deel van de kosten ten laste zijn gebracht van het parkeerfonds (voorheen
mobiliteitsfonds) vloeit er een bedrag van € 59.000 terug naar dit fonds.
Product 214.0 Parkeren € 128.000 V
a. Parkeeropbrengsten en -boetes 126.000 N
b. Investeringsslasten 201.000 V
c. Beheer en onderhoud 53.000 V
totaal € 128.000 V
a. Parkeeropbrengsten/parkeerboetes
Bij de tweede bestuursrapportage 2008 is de raming voor parkeeropbrengsten met een bedrag van €
311.000 opgehoogd. In werkelijkheid liggen ze ten opzichte van de bijgestelde raming
€ 126.000 lager. Beduidend lager (€ 113.000) zijn de opbrengsten aan parkeerboetes.
Het veel zichtbaar zijn op de straat leidt tot beter betaalgedrag op de betaald parkeerplaatsen en dus
minder boetes.
Per saldo lopen de parkeerinkomsten in 2008 afgerond € 100.000 achter dan waarmee bij de meerjarenprognose
van het parkeerfonds is gerekend. Voorlopig gaan wij ervan uit dat de lagere opbrengsten
worden veroorzaakt door het tijdelijk buiten gebruik stellen van parkeerplaatsen en dus een
eenmalig karakter hebben.
b. Investeringslasten
Door wijziging in de systematiek van afschrijving (jaar na ingebruikname) en het later vervangen van
geplande vervangingsinvesteringen ontstaat een voordeel van in totaal € 201.000
167

c. Beheer en onderhoud
Per saldo liggen deze kosten € 53.000 lager dan begroot.
Dit totale voordeel van in totaal € 128.000 is toegevoegd aan parkeerfonds.
Programma 7
Product 721.0 Afvalinzameling en verwerking € 619.000 V
Het totale voordeel op dit product bedraagt afgerond € 619.000 en is toegevoegd aan de voorziening
afvalverwerking. Bij de tweede bestuursrapportage werd reeds rekening gehouden met een voordeel
van € 290.000.
Het voordeel ten opzichte van de 2e bestuursrapportage van € 329.000 (619.000 minus 290.000) is
als volgt te specificeren:
a. Lagere opbrengsten afvalstoffenheffing (minder volume) 65.000 N
b. Verwerkingskosten afval 142.000 V
c. Inzamelkosten (incl. subs. Oud papier) 86.000 V
d. Vergoeding inzamelen verpakkingsmateriaal 2007/2008 46.000 V
e. Investeringslasten 120.000 V
Totaal 329.000 V
Ad a t/m c
De groei van het aantal percelen loopt achter bij het geraamde bouwvolume. Hierdoor ontstaan er
afwijkingen op deze drie posten. Ten aanzien van de verwerkingskosten merken wij verder nog op dat
er tengevolge van de actie, waarbij de containers voorzien zijn van een sticker, minder containers en
dus minder afvalstoffen worden aangeboden, waardoor de verwerkingskosten lager zijn uit gevallen,
tevens zijn voor de afvalstromen op het brengstation nieuwe verwerkingscontracten afgesloten met
lagere verwerkingskosten.
Ad d
Het betreft hier de vergoeding over de jaren 2006 en 2007 voor verpakkingsmateriaal. In het verpakkingconvenant,
dat op 1 januari 2006 is ingegaan, zijn vergoedingen opgenomen voor de hoeveelheden
ingezameld verpakkingsafval (glas en papier). Deze vergoedingen zijn echter pas in 2008, na lang
onderhandelen door de VNG, uitbetaald. De vastgestelde bedragen zijn in de onderhandelingen naar
boven bijgesteld waardoor er hogere inkomsten zijn.
Ad e
Het betreft hier de geraamde investeringslasten van de in 2008 verleende kredieten voor het opknappen
van het brengpunt aan de Havenstraat en het plaatsen van ondergrondse containers.
- Voor het brengpunt ligt het definitieve ontwerp klaar, de uitvoering zal in 2009 zijn beslag
krijgen.
- In 2008 zijn 14 ondergrondse containers geplaatst op diverse locaties, een deel van de
kosten is gedekt uit bijdragen van de woningbouwvereniging/projectontwikkelaars.
Voor ondergrondse containers is gedurende drie jaar (2008 t/m 2010) jaarlijks
€ 200.000 geraamd. Gelet op de bijdragen van derden zal bij de begroting 2010 bekeken
worden of de laatste tranche volledig nodig is.
Rekening houdend met de lagere kosten van € 57.000 aan kwijtschelding, welk voordeel eveneens is
toegevoegd aan deze voorziening, bedraagt het saldo van deze voorziening per
31-12-2008 € 1.368.000. Uitgaande van een ondergrens van deze voorziening van € 350.000 (5% van
jaarlijkse omzet) resteert een ruimte van € 1.000.000.
Wij stellen voor om hiervan € 300.000 te reserveren voor de geplande verbouw/nieuwbouw van het
pand Havenstraat, € 100.000 te reserveren voor de afkoop van het stuwmeer aan verlof binnen het
team afvalinzameling en het overige deel van € 600.000 voorlopig te reserveren voor ontwikkelingen
op het gebied van het inzamelen van afvalstromen (o.a. inzameling plastic/kunststofafval).
168

Product 722.0 Riolering en watervoorziening € 400.000 V
Ten opzichte van de begroting bedraagt het voordeel op dit product bedraagt afgerond
€ 400.000. In de begroting werd uitgegaan van een toevoeging van € 197.000. Met deze toevoeging
van in totaal € 597.000 bedraagt het saldo van de voorziening rioolbeheer afgerond € 3,0 mln. Dit
saldo ligt op het niveau waar in het Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) vanuit is gegaan.
Het voordeel van € 400.000 is als volgt te specificeren:
a. Investeringslasten 435.000 V
b. Rioolrecht 11.000 N
c. Beheer en onderhoud 24.000 N
Totaal € 400.000 V
In het kader van het GRP lopen er nog diverse investeringen (afkoppelprojecten, aanleg bergbezinkbassins
en vervangingsinvesteringen). Deze zijn op dit moment in uitvoering dan wel de voorbereiding
hiervan is opgestart. In de begroting zijn de volledige investeringslasten opgenomen. In werkelijkheid
liggen deze rond € 435.000 lager. Een deel van het voordeel is daarnaast te verklaren door een wijziging
in de afschrijvingsmethodiek (jaar na ingebruikname wordt begonnen met de afschrijving).
Product 580.0 Speelvoorzieningen €16.000 N
Het nadeel als gevolg van hogere kosten ad € 16.000 is onttrokken aan de reserve speelvoorziening
op product 980.
Programma 10
Product 911.0 Geldleningen € 456.000 V
Het voordeel van € 456.000 betreft de bespaarde rente over reserves. Deze rente is via product 980
toegevoegd aan de reserves.
5. Voorstellen voor in 2009 opnieuw beschikbaar te stellen budgetten (€ 939.000 V)
In het jaarrekeningsaldo 2008 is een incidenteel voordeel van € 939.000 opgenomen dat is ontstaan
doordat budgetten niet besteed zijn. In onderstaande tabel staat om welke budgetten het gaat
waarna beschreven wordt wat de oorzaak is dat deze budgetten in 2008 niet zijn ingezet. Voorgesteld
wordt deze budgetten te reserveren voor uitvoering in het jaar 2009 en verder.
nr
prog.
product
omschrijving
bedrag
a.
1 810.
0 actualisering
bestemmingsplannen
30.
000
b.
2 310.
2 economische
ontwikkelingsvisie
39.
000
c.
3 620.
0 maatschappelijke begeleiding en advies
117.
000
d.
3 710.
0 afkoop
garantiestelling
slingeland
110.
000
e.
3 710.
0 lokaal
gezondheidsbeleid
9.
000
f.
5 530.
2 sportstimulering
19.
000
g.
5 541.
0 subsidies
monumenten
74.
000
h.
7 560.
4 robuust
groen
110.
000
i.
7 650.
0 kinderopvang/
EKD
43.
000
j.
8 120.
0 brandweer
51.
000
k.
10
960.
0 Overhead-huisvesting
100.
000
l.
10
960.
0 Overhead-automatisering
182.
000
m. 10 960.0 Overhead-budget mobiliteit en ontwikkeling 55.000
Totaal
939.
000
169

a. Actualisering bestemmingsplannen € 30.000
Op 12 december 2006 heeft het college een actualiseringsprogramma voor bestemmingsplannen
vastgesteld, dat tot doel heeft dat in 2010 alle Doetinchemse bestemmingsplannen actueel zijn. Actualisatie
is verplicht gesteld in de nieuwe Wro (sanctie: geen invordering leges bouwvergunningen e.d.).
Met het programma is reeds voortvarend gestart in 2006. In 2008 en 2009 kunnen de laatste zes
plannen worden opgepakt. Van het totaal beschikbare, eenmalige budget van € 150.000 is in 2008 €
78.000 besteed. Daarnaast is een verplichting opgenomen van € 42.000. Omdat dit budget bedoeld is
voor de jaren 2008/2009 om de achterstand in het actualisering in te lopen, verzoeken wij u om het
restant van € 30.000 te bestemmen voor uitvoering in het jaar 2009.
b. Opstellen economische ontwikkelingsvisie € 39.000
Geconcludeerd mag worden dat - alle inspanningen ten spijt - in 2008 geen of nauwelijks tastbare
voortgang is gemaakt met het onderwerp economische ontwikkelingsvisie. Bestuurlijk zijn de gedane
ambtelijke voorstellen voor een plan van aanpak eind 2008 als onvoldoende gekwalificeerd en is het
onderwerp terug bij af. Vanaf dat moment heeft de directie in de persoon van de gemeentesecretaris
zich over dit dossier ontfermd. Met de bedoeling om nu een versnelling op dit onderwerp in te
zetten. Er zijn inmiddels contacten met een aantal externe bureau's waaruit spoedig een keuze wordt
gemaakt voor het schrijven van een heldere en praktische economische ontwikkelingsvisie voor Doetinchem,
die er met 'n paar maanden moet liggen. Het zal duidelijk zijn, dat de oorspronkelijk bestemde
middelen voor dit onderwerp derhalve beschikbaar moeten blijven. Dat wordt nog versterkt door
de - als gevolg van de crisis - hoge bestuurlijke en politieke prioriteit, die aan dit onderwerp zowel in
Doetinchem als in de Regio wordt gegeven.
In samenhang hiermee, heeft het college ook zeer recent besloten om eveneens vaart te maken met
het in algemene zin ontwikkelen en zichtbaar maken van een profiel /gezicht van Doetinchem. Daarom
stellen wij voor het resterende budget van € 39.000 in 2009 opnieuw beschikbaar te stellen.
c. Maatschappelijke begeleiding en advies € 117.000
In december 2008 heeft wethouder van Dijk een contract getekend met staatssecretaris Aboutaleb
om het aantal kinderen in Doetinchem, dat als gevolg van armoede niet kan participeren, met de helft
terug te dringen. Om dit mogelijk te maken heeft de staatssecretaris aan de gemeente Doetinchem
voor het jaar 2008 € 117.000 beschikbaar gesteld en voor het jaar 2009 € 118.000 (taakmutatie
meicirculaire 2008). Omdat pas in de laatste maanden van 2008 duidelijk is geworden dat Doetinchem
het convenant ging tekenen is het geld in 2008 nog niet uitgegeven. De gemeente Doetinchem
is echter wel de verplichting aangegaan om de doelstelling te halen en heeft daarvoor de financiële
middelen nodig. Daarnaast ligt er in het kader van het armoedebeleid een raadsbesluit (5 juni 2008)
om iets te doen met deze middelen in Doetinchem voor genoemd doel. Voorstel is –omdat het hier
een eenmalige rijksbijdrage voor een specifiek doel betrfet- om het bedrag van 2008 € 117.000 toe te
voegen aan het budget van 2009 zodat er voldoende financiële middelen zijn om aan de in het convenant
gestelde gestelde eisen te voldoen.
d.. Afkoop garantiestelling Slingeland ziekenhuis € 110.000
In de raadsvergadering van 25 september 2008 heeft de raad besloten in te stemmen met de overdracht
van de garantstellingen verleend door de gemeente voor leningen van het Slingeland Ziekenhuis
aan het Waarborgfonds voor de Zorg. De totale kosten die gemoeid zijn met de overdracht,
bedragen afgerond € 220.000. Het betreft de overdrachtskosten aan het Waarborgfonds voor de
Zorg (zgn. disagio) en afwikkelingskosten van de banken. Overeengekomen is dat de kosten gelijkelijk
worden verdeeld tussen het Slingeland ziekenhuis en de gemeente Doetinchem, zodat de overdrachtskosten
voor beide partijen aanvaardbaar worden. De kosten voor de gemeente en voor het
ziekenhuis bedragen dus elk € 110.000.
De overdracht en de financiële afwikkeling is niet gelukt voor eind 2008, dit zal begin 2009 worden.
170

e. Lokaal gezondheidsbeleid € 9.000
De GGD heeft een klein overschot op de jaarrekening van 2008. Dit geld zou in dat jaar gebruikt zijn
voor het lokaal gezondheidsbeleid dat gepland stond. De hernieuwing van dit beleid is doorgeschoven
naar 2009. Het geld was en is bedoeld voor epidemiologisch onderzoek en de vergoeding van de
ondersteuning door de GGD in de vorm van advies boven de reguliere begrote uren. Voorstel is om
deze (wettelijke) verplichting naar 2009 door te schuiven.
f. Sportstimulering € 19.000
In 2008 is een onderzoek uitgevoerd naar de wensen van Doetinchemse basisscholen voor wat
betreft het geven van een kwaliteitsimpuls aan het bewegingsonderwijs in het Doetinchemse basisonderwijs.
December 2008 is het onderzoek voltooid en is met de basisscholen afgesproken om de
kwaliteitsimpuls conform de aanbevelingen in het rapport uit te voeren. Een van de punten die de
basisscholen belemmert bij het geven van uitdagend bewegingsonderwijs is het gebrek aan materiaal.
Een deel van het budget voor 2008, € 19.000, was bestemd voor materialen voor de basisscholen.
Vanwege de toezegging aan de scholen en het ontbreken van financiën daarvoor in de begroting 2009
verzoeken wij u om € 19.000 toe te voegen aan het budget kwaliteitsimpuls bewegingsonderwijs
2009.
g. Subsidies monumenten € 74.000
Voor het afgelopen jaar stond een bedrag gereserveerd ten behoeve van het restaureren van gemeentelijke
monumenten en/of onderzoeken ten behoeve van behoud en ontwikkeling van deze monumenten.
Een bedrag van € 74.000 is niet uitgegeven. Wij stellen u voor dit bedrag te bestemmen
voor de restauratie van het postkantoor en wel om de volgende reden:
Het stedenbouwkundig plan voor de Burgemeester van Nispenstraat zet in op het behoud en de
restauratie van waardevolle panden. De restauratie van het monumentale postkantoor van architect
Crouwel (1920) heeft in dit kader een hoge prioriteit. De afgelopen jaren is het gebouw onderzocht
op deugdelijkheid en ook zijn er al concept restauratieplannen aan de Monumentencommissie voorgelegd.
In grote lijnen is al instemming gevonden voor de plannen en de restauratie zou dan ook snel
ter hand kunnen worden genomen.
Het exterieur van het gebouw dient, ondanks hedendaagse eisen met betrekking tot bijvoorbeeld
programma, veiligheid en duurzaam bouwen, ongewijzigd te blijven. Aan- en bijbouwen zijn niet toegestaan.
Karakteristieke details, zoals de raam- en deurpartijen, het metsel- en voegwerk en de vele
dorpels en lateien, worden gekoesterd. Karakteristieke slijtage en ‘patin’ dienen behouden te blijven.
Het ‘als nieuw’ restaureren zou afbreuk aan de geschiedenis doen.
De restauratie vergt circa 1 jaar en circa € 1,3 mln. Aan de hand van het restauratieplan moet bekeken
worden welk deel apart kan worden aangepakt en kan worden voorbehandeld zodat verdere
achteruitgang van het gebouw ten gevolge van de leegstand wordt voorkomen. Voor deze eerste
noodhulp zou het bedrag van € 74.000 wellicht uitkomst kunnen bieden.
h. Robuust groen € 110.000
Vanuit de begrotingspost ‘Robuust Groen’ is voor 2008 een bedrag beschikbaar van € 110.000 voor
het project Akkermansbeek. Daarnaast is in de begroting van 2009 vastgesteld dat in dat jaar €
100.000 geïnvesteerd wordt in dit project. Het voorstel is om in 2009 te starten met de uitvoering
van een deel van het plan en de beschikbare uitvoeringsgelden voor 2008 en 2009 dan gelijktijdig in te
zetten. Op deze wijze kan een substantieel begin worden gemaakt met de uitvoering van onderdelen
van het plan. Daarom wordt verzocht het voor 2008 beschikbare bedrag van € 110.000 samen te
voegen met het budget voor 2009.
i. Kinderopvang, EKD, €43.000
Kinderopvang toezicht € 9.000
Er wordt structureel geld aan het gemeentefonds toegevoegd ter dekking van kosten voor het eerste
lijnstoezicht op de kwaliteit van de kinderopvang, de uitbreiding van het aantal locaties in de kinderopvang
en het houden van een strikter toezicht op de gastouderopvang.
171

Voorstel is het restant budget van 2008, zijnde € 9.000, toe te voegen aan het budget GGD 2009
omdat de kosten op de valreep naar 2009 gemaakt zijn en in dat jaar geboekt moeten worden.
Kinderopvang buitenschools € 17.000
Sinds september 2007 zijn scholen verplicht hun leerlingen buitenschoolse opvang aan te bieden. Dat
heeft geleid tot grote wachtlijsten. Het kabinet heeft eenmalig geld beschikbaar gesteld (meicirculaire
2008) om samen met scholen en kinderopvangorganisaties extra activiteiten te ontplooien of investeringen
te plegen om de wachtlijsten terug te dringen.
Eind 2008 zijn we met de aanbieders voor kinderopvang en peuterspeelzaalbeleid gestart met een
plan om beide soorten aanbod voor 0-4 jarigen te harmoniseren incl. iets te doen aan de wachtlijsten.
Dit plan komt in 2009 gereed en pas dan zullen de financiële consequenties in beeld zijn. Voorstel is
om dit bedrag daarom toe te voegen aan de budgetten 2009.
elektronisch kinddossier € 17.000
Het kabinet stelt een oplopend bedrag beschikbaar voor het elektronisch kinddossier in de jeugdgezondheidszorg
(EKD JGZ) en de verwijsindex (VWI) (septembercirculaire 2007). De Verwijsindex
Risicojongeren brengt risicomeldingen van hulpverleners, zowel binnen gemeenten als over gemeentegrenzen
heen, bij elkaar en informeert hulpverleners onderling over hun betrokkenheid bij jongeren.
De uitkering is voor 2008. Met het B&W besluit <str