HISTORIE | KLINKENDE NAMEN BIJZONDERE INSTRUMENTEN ...

NMF
JUBILEUMMAGAZINE
25 jaar
J U B I L E U M M A G A Z I N E
inclusief
het complete
Jubileum
programma
HISTORIE | KLINKENDE NAMEN
BIJZONDERE INSTRUMENTEN | INTERVIEWS
VIOOLBOUW
1

FOTO DIRK RIETVELD
NMF JUBILEUMMAGAZINE
7
Resultaten uit het verleden
bieden geen garanties voor
de toekomst
15
de keuze van de NMF-medewerkers
Bijzondere instrumenten uit
de collectie van het NMF
FOTO FELIX BROEDE
9
klinkende namen
25 jaar NMF
25 NMF-musici
19 tot en met 21 april 2013
Weekend van het NMF
90
61

Het oudste
stenen huis van
Amsterdam
de instrumentencollectie
Hollandse
instrumenten
28
bijzondere NMF-musici
Het Brackman Trio 25
Carla Leurs 40
Gwyneth Wentink 54
Ingrid van Dingstee 59
Quintijn van Heek 62
Jeanita Vriens en
Geneviève Verhage 66
Svenja Staats 71
JUBILEUMAGENDA
Lezingencyclus
Weekend van het NMF
Huisconcertserie
Jubileumconcert
Muziekdiner
Luisterconcours
87
Inhoud
NMF JUBILEUMMAGAZINE
25 jaar welluidenheid 5
Resultaten uit het verleden bieden
geen garanties voor de toekomst 7
25 jaar NMF - 25 jaar NMF-musici 9
Bestaansrecht en uitgangspunt 10
Bijzondere instrumenten 15
25 jaar NMF in vogelvlucht 23 | 32 | 65
Hollandse instrumenten 28
Over geld, musici en donateurs 47
De organisatie 50 | 56 | 61
Belangrijke rol 68
Nieuwe NMF-CD 82
Bijzondere donateurs aan het woord
De schenker van een Vuillaume-cello 49
Het testament van nicht Mies 58
Ellie Kruitbosch 64
Digna Schade van Westrum 70
Maria Kuster 74
Annemieke en Adalbert Heuwekemeijer 82
Marijke en Ronald Dijkstra 85
Klinkende namen
Johannes Leertouwer 13 Jaap ter Linden 16
Janine Jansen 19 Christianne Stotijn 21
Isabelle van Keulen 26 Viola de Hoog 27
Liza Ferschtman 31 Simone Lamsma 34
Vesko Eschkenazy 36 Lavinia Meijer 37
Sonja van Beek 41 Quirine Viersen 42
Daniel Rowland 45 Lisanne Soeterbroek 52
Hannes Minnaar 55 Pieter Wispelwey 60
Antoinette Lohmann 67 Cecilia Bernardini 68
Tjeerd Top 69 Frederieke Saeijs 72
Ernst Reijseger 73 David Kweksilber 78
Rick Stotijn 81 Rosanne Philippens 86
Dana Zemtsov 91
25 jaar
3

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Stichting
Nationaal Muziekinstrumenten Fonds
Postbus 11912
1001 GX Amsterdam
Sint Annenstraat 12
1012 HE Amsterdam
t 020 622 1255
f 020 622 1256
e info@muziekinstrumentenfonds.nl
i www.muziekinstrumentenfonds.nl
www.facebook.com/muziekinstrumentenfonds
www.twitter.com/instrumentfonds
De Stichting is statutair gevestigd te Amsterdam
Inschrijving Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Amsterdam nr. 41205257
BTW nummer NL 0090.56.002.B.01
bankrelatie
ABN-AMRO Bank 55 50 28 666
fotografie
NMF / www.sjaakramakers.com
tenzij anders vermeld
grafisch ontwerp & productie
www.conceptcommunicatie.nl
Alle musici die zijn afgedrukt in dit jubileum-
magazine hebben of hadden tot voor kort een in-
strument of strijkstok van het NMF in bruikleen,
tenzij anders vermeld.
foto omslag
St. Annenstraat 12 in Amsterdam,
het kantoor van het NMF.
Alle rechten voorbehouden.
Een ieder die meent rechten te kunnen ontlenen aan
deze uitgave, wordt vriendelijk verzocht contact met
ons op te nemen.
4
Comité van Aanbeveling
dr. J.E. Andriessen
oud-voorzitter Nationaal Muziekinstrumenten
Fonds, oud-minister van Economische Zaken
jhr. drs. P.A.C. Beelaerts van Blokland
oud-Commissaris van de Koningin in de Provincie
Utrecht
Anner Bijlsma
cellist
mr. M.J. Cohen
oud-burgemeester Amsterdam
mr. J.H.M. Deiters
oud-directeur Concertgebouw N.V.
Hans Heg
muziekjournalist
Philippe Herreweghe
dirigent
Janine Jansen
violiste
mr. P.J. Kalff
oud-voorzitter Raad van Bestuur
ABN AMRO Bank N.V.
prof. dr. Ton Koopman
dirigent
Herman Krebbers
violist
mr. C.J.A. van Lede
oud-voorzitter Raad van Bestuur Akzo-Nobel N.V.
prof. drs. R. de Leeuw
oud-algemeen directeur Rijksmuseum
Cornélie Möller
Max Möller & Zoon
drs. George Möller
oud-voorzitter Raad van Bestuur Robeco Groep N.V.
dr. H.O.C.R. Ruding
oud-minister van Financiën
prof. Frans de Ruiter
voorzitter CvB Koninklijk Conservatorium Den Haag
dr. M. Sanders
oud-directeur Concertgebouw N.V.
W.E. Scherpenhuijsen Rom
oud-voorzitter Bestuur van het
Koninklijk Concertgebouworkest
drs. Mischa Spel
muziekredacteur NRC Handelsblad
Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) is een
onafhankelijke stichting die al sinds 1925 toezicht
houdt op het inzamelen van geld voor goede doelen.
De taak van het CBF is het bevorderen van een
verantwoorde fondsenwerving en besteding door
middel van het beoordelen van de fondsenwervende
organisaties en het verstrekken van informatie en
advies aan overheidsinstanties en publiek. Wanneer
u het CBF-keur ziet afgebeeld, kunt u er als gever
vanuit gaan dat er verantwoord met uw gift wordt
omgegaan.
www.cbf.nl
Het NMF is door de Belastingdienst aangewezen als
een ANBI, een Algemeen Nut Beogende Instelling.
Het NMF hoeft daarom geen erfbelasting of schenkingsrecht
te betalen. Donateurs van het NMF
kunnen hun giften aftrekken van de inkomsten- of
vennootschapsbelasting (uiteraard binnen de geldende
regels).
www.belastingdienst.nl
www.anbi.nl
Beschermheer Z.K.H. Prins Constantijn
FOTO RVD

NMF JUBILEUMMAGAZINE
25 jaar
welluidendheid
De verleiding om bij een voorwoord voor een
jubileummagazine alle wapenfeiten te noemen,
is groot. Die feiten vindt u echter verderop
in deze publicatie. Ik laat het daarom bij
een paar.
Zoals zo vele instituties kwam ook ons Nationaal
Muziekinstrumenten Fonds voort uit een
goed, liefdadig idee van een bevlogen mens:
Pieter Moerenhout. Hij werd snel bijgestaan
door violist eo Olof, die gedurende tien jaar
onze eerste voorzitter was. Helaas moesten wij
in oktober 2012 afscheid van hem nemen.
Het Koninklijk Huis hee het NMF altijd een
warm hart toegedragen, getuige onder andere
het Beschermheerschap van Z.K.H. Prins
Claus vanaf 1992, in 2004 opgevolgd door zijn
zoon Z.K.H. Prins Constantijn. Hun interesse
stimuleert zowel de medewerkers van het bureau
als zij die op NMF-instrumenten spelen.
Door de jaren heen zagen ruim 1.750 musici
(van coryfeeën als Emmy Verheij en Janine Jansen
tot het jongste lid van Coosje Wijzenbeek’s
Fancy Fiddlers) hun vaardigheden door NMFinstrumenten
en NMF-strijkstokken groeien.
Hoe brachten we het zo ver?
Daarvoor hoef je eigenlijk alleen maar eens
een ‘presentatieconcert’ bij te wonen, dat het
NMF voor zijn donateurs organiseert. De
toewijding, het enthousiasme, de vreugde die
een kind uitstraalt dat zich op een écht mooie
viool mag uitleven. Een musicus die zich met
uitstekend materiaal kan vereenzelvigen met
de creativiteit van de componist. Dát ontroert
de luisteraar, de donateur, ons allen! Gelukkig
maar, want zonder sponsors, donateurs,
de vele steunpilaren van ons NMF kunnen we
niet veel. U jubileert mee! En er liggen nog altijd
violen op zolders………..
Het NMF wil nog jaren vooruit. Elk jaar staan
nieuwe gegadigden te trappelen! Er liggen nog
vele welluidende jaren voor ons. Verandert er
dan niets? Jawel, crisis of geen crisis, de wachtlijst
in het voordeliger segment is korter geworden
door de groei van de NMF-collectie.
Daardoor kan het NMF zich ook meer richten
op musici die al verder in hun carrière zijn en
een nog beter (en dus kostbaarder) instrument
nodig hebben. Dus, aanschaf van minder instrumenten,
maar hogere kosten. Daarnaast
wil het NMF meer gaan doen aan de presentatie
bij een optreden. Een verzorgd uiterlijk,
een leuk, goed bedacht verklarend praatje. Een
pracht instrument verdient immers een stijlvol
optreden.
Kortom, hoera, hoera, we zijn jarig, en hoe!
We leven bewust, stijlvol en welluidend verder,
met u allen!
Prof. ir. W. Dik
voorzitter
5

6
Theo Olof Theo
Op 9 oktober 2012 is eo Olof, eerste voorzitter
en bijna een kwart eeuw lang voorvechter
van het NMF, op 88-jarige leeijd overleden.
eo was niet alleen een uiterst beminnelijk
mens en een fantastische violist, hij was ook een
onvermoeibare ambassadeur van het NMF. Hij
is door zijn inzet en persoonlijkheid van onschatbare
waarde voor het NMF geweest. Nadat
Pieter Moerenhout bijna een kwart eeuw geleden
het NMF had opgericht, kwam eo al snel
in beeld.
Door zijn kwaliteiten als mens en musicus was
eo ook toen al een bekende Nederlander. Hij
voelde zich erg aangesproken door de doelstelling
van het NMF en aarzelde niet om zich met
hart en ziel voor de toen nog nieuwe stichting in
te zetten. eo werd de eerste voorzitter van het
NMF. Nadat hij in 1997 deze functie had neergelegd
bleef hij als voorzitter van het Comité
van Aanbeveling een onvermoeibare voorvechter
voor de Stichting. Als hij de kans kreeg, brak
Olof verzorgde jarenlang een masterclass voor het NMF.
Hier is hij met Cecilia Bernardini in Cristofori, Amsterdam 2001
hij in elk televisie- of radio-optreden dat hij had
een lans voor het Muziekinstrumenten Fonds.
eo bleef tot aan zijn dood betrokken bij het
NMF. Hij kwam met zijn lieve vrouw Noor naar
het jaarlijkse Presentatieconcert tot het echt niet
meer ging, hij belde met enige regelmaat naar
kantoor en een enkele maal aten we in Arti een
broodje om even bij te praten: over het NMF,
maar ook over het leven.
Met het overlijden van eo verdwijnt een
unieke persoonlijkheid bij het NMF. Een persoonlijkheid
die zeer gemist zal worden. eo
lee voort in de harten van velen die bij het
NMF betrokken waren en zijn. En door zijn viool
die zich in de collectie van het NMF bevindt
(een François Louis Pique, Parijs 1797) zal er bij
ons ook altijd een tastbaar monument van eo
overblijven.
Marcel Schopman
FOTO NMF

Resultaten uit
het verleden
bieden geen
garanties voor
de toekomst
door Marcel Schopman
directeur NMF
“Gaat het goed met het NMF?” krijg ik vaak
als vraag. In een tijd waarin het voortbestaan
van vele culturele instellingen onder grote
druk staat, is dat geen merkwaardige vraag.
Culturele instellingen zien zich gedwongen
om veel meer dan voorheen een beroep te
doen op fans en vrienden, op particuliere donateurs
dus, om overeind te kunnen blijven.
Immers, de eigen vaste inkomsten zijn vaak
bij lange na niet genoeg om te kunnen blijven
functioneren. Dat is bij het NMF niet anders.
De bescheiden overheidssubsidie aan het
NMF van nog geen € 80.000 is met ingang van
2012 komen te vervallen. Dat betekent dat de
enige vaste inkomsten van het NMF de bruikleeninkomsten
van musici zijn. Deze inkomsten
maken tegenwoordig ruim 10% van de
totale inkomsten van het NMF uit. Het overgrote
deel komt dus van de gulle gevers van
het NMF. Van hen dus, die muzikaal talent een
warm hart toedragen.
Het NMF is – in tegenstelling tot veel culturele
clubs - al lang gewend om steun te vragen aan
particulieren – en met succes! Want de groep
donateurs van het NMF groeit nog steeds. Al
die steun hee na een kwart eeuw geresulteerd
in één van de grootste instrumentenfondsen
ter wereld.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Tegelijkertijd is de opmerking dat ‘resultaten
uit het verleden geen garantie bieden voor
de toekomst’ een waarheid als een koe. Want
ondanks de gulle steun van veel donateurs en
de goede resultaten van de afgelopen jaren, begint
het NMF elk jaar nancieel gezien weer bij
nul. Garanties dat we in het nieuwe jaar weer
geld binnen krijgen, hebben we niet. Elk jaar
moeten er weer mensen gevonden en overtuigd
worden om hun steun aan jonge musici
te geven.
Het NMF is, kortom, heel dankbaar voor alle
donateurs die ons de afgelopen jaren gesteund
hebben. Maar we hebben uw steun de komende
jaren ook nodig, niet alleen om de collectie
te kunnen beheren en musici te begeleiden in
hun ontwikkeling, maar ook om de collectie
uit te breiden. Nog steeds ja, want er staan nog
musici op de wachtlijst.
Ja, het gaat goed met het NMF. Ongeveer 400
musici spelen op een instrument van ons. We
willen zo mogelijk nóg meer mensen aan een
beter instrument helpen. Helpt u mee?
7

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Van alle 22 winnaars van de
Nederlandse Muziekprijs hebben
maar liefst 10 winnaars voor
kortere of langere tijd een
instrument van het NMF in
bruikleen gekregen.
Janine Jansen, die als klein
meisje ooit een NMF-instrument
bespeelde, won deze prijs in
2003.
8
FOTO KASSKARA

NMF JUBILEUMMAGAZINE
25 jaar NMF
25 NMF-musici
NMF-musici uitgelicht
1988 Johannes Leertouwer
1989 Jaap ter Linden
1990 Janine Jansen
1991 Christianne Stotijn
1992 Isabelle van Keulen
1993 Viola de Hoog
1994 Liza Ferschtman
1995 Simone Lamsma
1996 Vesko Eschkenazy
1997 Lavinia Meijer
1998 Sonja van Beek
1999 Quirine Viersen
2000 Daniel Rowland
2001 Lisanne Soeterbroek
2002 Hannes Minnaar
2003 Pieter Wispelwey
2004 Antoinette Lohmann
2005 Cecilia Bernardini
2006 Tjeerd Top
2007 Frederieke Saeijs
2008 Ernst Reijseger
2009 David Kweksilber
2010 Rick Stotijn
2011 Rosanne Philippens
2012 Dana Zemtsov
www.muziekinstrumentenfonds.nl
In de 25 jaar dat het NMF bestaat hee de
stichting al ruim 1.750 musici voor kortere of
langere tijd aan een instrument geholpen. Veel
violisten en cellisten, maar ook pianisten, harpisten
en blazers. Uit elk van de 25 NMF-jaren
presenteren we u één aansprekende naam.
Sommigen van hen speelden slechts een paar
maanden op een instrument van het NMF, anderen
deden dat vele jaren. Dat hee veelal te
maken met de leeijd waarop de musicus bij
het NMF aanklopt. Voor jonge mensen, die
zich nog sterk ontwikkelen, is een instrument
vaak een tijdelijk iets, een hulpstuk dat hen
verder brengt bij hun doel. Eenmaal volwassen
en gerijpt blij het instrument vaak veel langer
bij de bespeler. Alle musici uit onderstaand
overzicht kregen van het NMF de kans zich
verder te ontwikkelen. Als zij een instrument
inleverden, deden ze dat allen op vrijwillige
basis.
De belangrijke rol van het NMF in het Nederlandse
muziekleven is ook duidelijk uit het
volgende. De Nederlandse Muziekprijs is de
hoogste onderscheiding die door het Ministerie
van OCW aan een musicus, werkzaam in
de klassieke muziek in Nederland, kan worden
uitgereikt. Van de 22 winnaars van deze
hoogste onderscheiding (exclusief vocalisten)
die er sinds de oprichting in 1981 geweest zijn,
25 jaar
hebben maar liefst 10 winnaars voor kortere
of langere tijd een instrument van het NMF
in bruikleen gekregen. Het Nationaal Vioolconcours
Oskar Back is voor toptalent: violisten
van 17 t/m 26 jaar die op het hoogste
niveau willen uitvoeren. Van de twaalf keer
dat het Concours sinds de oprichting van het
NMF gehouden is, was de winnaar negen keer
bruiklener van het NMF.
In dit magazine vindt u een aantal van de bijzondere
musici die een instrument van het
NMF in bruikleen hadden: één musicus uit elk
jaar dat het NMF bestond.
Alle musici die op dit moment een instrument
van het NMF bespelen vindt u op de website.
9

Muziekinstrumenten kosten geld: veel geld. Vaak
zoveel dat musici en muziekstudenten zich de aanschaf
ervan niet kunnen veroorloven. En dat terwijl
een goed instrument geen luxe is, maar een absolute
noodzaak voor iemand wiens vak het is te
musiceren.
Dat betekent dat veel musici hulp nodig hebben.
Het NMF is destijds opgericht om dat probleem op
te lossen. En vandaag de dag geldt die oorspronkelijke
doelstelling nog onverkort: het NMF geeft
jaarlijks ongeveer 400 kwalitatief hoogstaande muziekinstrumenten
en 350 strijkstokken in bruikleen
aan professionele musici en aan hen die dat willen
worden.
10
FOTO JANNEMIEKE OOSTRA
Nicolas van Poucke, Ella van Poucke en Gerard Spronk
Presentatieconcert 2007
Doelstellingen
Het NMF is een organisatie die in grote lijnen
drie specieke doelen hee;
- het uitlenen van instrumenten aan musici.
De nadruk ligt hierbij op het helpen van
jong talent, conservatoriumstudenten en beroepsmusici.
Maar ook topsolisten die dure
instrumenten nodig hebben, krijgen hulp
van het NMF. Zo wordt het hoogstaande Nederlandse
muziekleven structureel gesteund.
- het behouden en ontwikkelen van cultureel
erfgoed. Het NMF rekent het tot zijn taak de
instrumenten uit de historisch belangrijke
Nederlandse vioolbouwschool te behouden
voor het nageslacht en deze ook bespeelbaar
te laten zijn. Zo wordt de hoogstaande collectie
Nederlandse instrumenten geconserveerd,
uitgebreid en beluisterbaar gemaakt
en gehouden.
Bestaan
uitgangs
- het bieden van educatie. Het NMF begeleidt
muziekstudenten bij het maken van de
juiste keuze van een instrument en/of stok.
Het NMF hee ondervonden dat er aan dit
aspect in de traditionele muziekopleidingen
te weinig aandacht wordt besteed, terwijl
dit juist van wezenlijk belang is. Daarnaast
biedt het NMF de NMF-musici ondermeer
de mogelijkheid podiumervaring op te
doen, mee te doen aan CD/DVD-opnames
en te participeren in klanktesten.
De doelgroep:
beroepsmusici en zij die dat
willen worden.
Het NMF wil beroepsmusici en hen die dat
willen worden helpen. Zij kunnen een beroep
doen op het NMF om een instrument in
bruikleen te krijgen. Dit geldt voor zowel klassieke
als niet-klassieke musici. Bovendien kan
men voor bijna elk instrument een aanvraag
indienen, zodat met recht kan worden gezegd
dat het NMF het gehele Nederlandse muziekleven
steunt.
De aanvraag
Een musicus die een aanvraag wil doen moet
voldoende kwaliteit hebben om beroepsmusicus
te zijn of dat te worden. Hij komt in aanmerking
voor een instrument dat past bij zijn
artistieke niveau en hij mag niet zelf in staat

srecht
punt&
zijn een dergelijk instrument aan te schaffen.
Het NMF vindt het belangrijk dat alle
muziekinstrumenten van het fonds door het
publiek gehoord kunnen worden. Dat betekent
dat NMF-musici een actieve rol in het
Nederlandse muziekleven moeten vervullen.
Buitenlanders die met voldoende regelmaat op
de Nederlandse podia optreden, kunnen een
aanvraag bij het NMF indienen als zij aan de
overige eerder genoemde criteria voor bruikleen
voldoen.
De procedure
Een instrument dient schrielijk aangevraagd
te worden. Na ontvangst van de aanvraag
vindt er een intakegesprek plaats. Het NMF
probeert dan enerzijds een beeld te krijgen
van motivatie, capaciteiten en verlangens van
de potentiële NMF-musicus, terwijl anderzijds
de do’s en don’ts van het NMF uitvoerig worden
uitgelegd. Na deze voorselectie bespreekt
de Commissie Aanvragen en Instrumenten
de aanvraag. Deze commissie bestaat uit een
achttal deskundigen en brengt een niet-bindend
advies uit aan het bestuur dat uiteindelijk
beslist over de aanvraag.
Cultureel Erfgoed
Het NMF heeft in zijn 25-jarig bestaan
een belangrijke collectie Nederlandse instrumenten
samengesteld, die een museale
waarde heeft. Het NMF bezit instrumenten
uit het tijdperk van de eerste belangrijke Nederlandse
bouwperiode tot aan nu, een periode
van ruim 300 jaar. Hoewel het Haags
Gemeentemuseum (middels de collectie verzameld
door de bankier Daniël Scheurleer)
een nog veel grotere verzameling bezit, heeft
de collectie van het NMF het voordeel dat
deze (in tegenstelling tot die in Den Haag)
zichtbaar is en bespeeld wordt: indachtig het
oorspronkelijke doel van een muziekinstrument.
Een muziekinstrument is immers een
gebruiksvoorwerp.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Jarenlang is het belang van de Hollandse
school en de instrumenten die zij maakte onderschat.
Pas nadat met name buitenlandse
beleggers hun oog lieten vallen op deze instrumenten
en violen in grote aantallen naar het
buitenland verdwenen en (dus) in prijs stegen,
kwam de aandacht voor deze ten onrechte vergeten
groep weer op. Het NMF speelt bij de
hernieuwde aandacht voor eigen erfgoed een
leidende rol. De prijs/kwaliteitverhouding van
deze instrumenten is nog steeds aantrekkelijk
en mede daarom hee het NMF een grote belangstelling
voor Hollandse instrumenten.
Cindy Albracht
11

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Het NMF bezit ondermeer instrumenten van
belangrijke instrumentenbouwers als Pieter
Rombouts, Hendrik Jacobs, Johannes Cuypers,
Max Möller, Eberhard Uebel, Jaap Bolink,
Serge Stam, Daniel Royé en vele anderen.
Ook als cultureel erfgoed beschouwt het
NMF de verzameling instrumenten die afkomstig
is of bespeeld is geweest door belangrijke
Nederlandse musici. Zo bezit het NMF de
Pique viool van eo Olof, de Carlo Bergonzi
viool die Herman Krebbers tientallen jaren
hee bespeeld, twee violen (een Jaap Bolink
en een Federico Goldnagl) uit de collectie van
Isabelle van Keulen en een aantal andere instrumenten
met een bijzondere aomst.
Op de uitgebreide website van het NMF kunt
u een overzicht raadplegen van alle instrumenten
die de collectie omvat, onder het kopje
‘Collectie’.
12
Catharina Ungvari
FOTO NIC LIMPE
Het NJO speelt ieder jaar op strijkstokken van het NMF
Het NMF bezit de Pique viool van Theo Olof, de Carlo Bergonzi
viool die Herman Krebbers tientallen jaren heeft bespeeld,
twee violen (een Jaap Bolink en een Federico Goldnagl) uit
de collectie van Isabelle van Keulen, de vleugels van dirigent
Anton Kersjes en pianist George van Renesse en een aantal
andere instrumenten met een bijzondere afkomst.
www.muziekinstrumentenfonds.nl/collectie

Educatie
Het oorspronkelijke doel van het NMF was
uitsluitend het in bruikleen geven van muziekinstrumenten
aan talentvolle musici, met
als oogmerk om hun carrière een krachtige
impuls te geven. Later werd “additionele” hulp
geboden door het organiseren van masterclasses,
CD-opnames en het geven van concerten.
Hierdoor werd de NMF-musici extra
leermomenten geboden om verder te komen
in hun vak. Het is duidelijk dat de aandacht
die het NMF in het aankoopbeleid wil geven
aan musici die al verder zijn in hun carrière,
gepaard moet gaan met een verdergaande begeleiding
van deze musici op andere gebieden.
Te denken valt aan podiumpresentatie, ondersteuning
bij het zoeken naar management,
ondersteuning bij marketing, CD-contracten,
promotionele zaken en dergelijke. Het NMF
onderzoekt momenteel op welke wijze deze
steun het beste verleend kan gaan worden.
Door het sterk gestegen aantal NMF-concerten
in de afgelopen jaren gee het NMF aan
steeds meer musici de kans om podiumervaring
op te doen.
Speciaal van belang is ook de mogelijkheid die
het NMF biedt om authentieke en bijzondere
instrumenten te bespelen. Het NMF leent op
projectbasis klassieke- en barokstrijkstokken
uit: dit gee de musicus een unieke kans vertrouwd
te raken met een andere, historiserende
manier van spelen.
1988
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Johannes Leertouwer
Johannes kreeg in 1988 een viool van Cornelis
Kleynman, gebouwd in Amsterdam
rond 1683, uit de collectie van het NMF.
Hij was daarmee één van de allereerste
bruikleners van het NMF, waarvan ook zijn
NMF-registratienummer 0009 getuigt.
Johannes Leertouwer was naast solist later
ook concertmeester bij Anima Eterna van
Jos van Immerseel en bij het orkest van de
Nederlandse Bachvereniging. Hij is hoofdvakdocent
viool aan het Conservatorium
van Amsterdam en sinds 2009 is hij ook
chef-dirigent en artistiek leider van Nederlands
nieuwste symfonieorkest, de Nieuwe
Philharmonie Utrecht.
13
FOTO MARCO BORGGREVE

NMF JUBILEUMMAGAZINE
14
Jiri Taihuttu studeert flamencogitaar bij
Eric Vaarzon Morel aan het Conservatorium
van Amsterdam. Daarnaast speelt hij in de
populaire band The Wild Things, waarmee
hij in De Wereld Draait Door verscheen.

de keuze van de NMF-medewerkers
Aan veel van die
instrumenten klee een
bijzonder verhaal.
Alle NMF-medewerkers
stellen u één bijzonder
instrument voor.
M ANON V EENEND AAL
Een flamenco gitaar, gebouwd door Gerundino Fernandez,
Almeria 1981. Achterblad en ribben van
Spaanse cypres, voorblad van Europees vurenhout.
Rozet heeft een patroon dat goed herkenbaar is van
deze bouwer. Origineel gesigneerd en gedateerd label.
Gestempeld aan de binnenkant achterblad en
halsklos. NMF-nummer 1187.
Het is bijna zes jaar geleden dat er met de post
een bijzonder pakketje werd bezorgd op de
Sint Annenstraat. Of liever gezegd, een heel
groot pakket, ter grote van een computer. Of
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Bijzondere instrumenten
uit de collectie
Een pakketje per post
FOTO NMF
een groot uitgevallen werkkalender. We pakten
het uit en er bleek een gitaar in te zitten.
Een octaafgitaar, bestemd voor het NMF. Deze
gitaar kocht het NMF destijds speciaal voor
Het Gitaarorkest Nederland.
Kort geleden deed zich eenzelfde situatie voor.
Ik deed de deur open, en er verscheen weer
een groot postpakket met in vetgedrukte letters
‘fragile’ erop.
Kennelijk is het in de gitaarbranche heel normaal
om instrumenten met de post te versturen,
want er zat wéér een gitaar in! Deze keer
betrof het de gitaar speciaal voor het jonge talentje
Jiri Taihuttu. Deze bescheiden tiener uit
het zuiden des lands had een jaar daarvoor de
show gestolen op onze presentatieconcerten.
Samen met zijn enthousiaste docent Eric Vaarzon
Morel (een amencogitarist van naam),
trad hij vier avonden achter elkaar op voor
onze begunstigers en andere relaties. Iedereen
was laaiend. Er was alleen één maar. Het
instrument waarop hij speelde, was duidelijk
toe aan vervanging. Het stak lelijk af tegen het
prachtige instrument dat zijn leraar Eric bespeelde:
een exemplaar dat nog van Paco Peña
was geweest. Eric brak een lans voor Jiri en liet
het publiek op subtiele wijze weten dat Jiri
15

NMF JUBILEUMMAGAZINE
eigenlijk toe was aan een andere, betere amencogitaar:
eentje die paste bij zijn ontwikkeling
van dat moment.
Kennelijk pikte het publiek het op, want er was
een genereuze schenker (het Douglas Kane
Fonds) te midden van alle gasten, die zich
opwierp om het NMF een genereuze gi te
doen, waarmee het NMF een gitaar voor Jiri
zou kunnen aankopen. En zo geschiedde. Jiri
mocht kiezen tussen een gitaar uit 1969 en één
uit 1981. Een lastige keuze, want beide waren
erg mooi, maar uiteindelijk koos Jiri voor de
gitaar die slechts 14 jaar jonger is dan hijzelf.
Om de schenker te bedanken, gaf hij samen
met zijn leraar een concert. Een concert dat
zoveel mooier was dan het jaar daarvoor! Het
is fantastisch om te merken dat je met een
goed instrument het verschil kunt maken.
16
1989
Jaap ter Linden
In 1989, dus een jaar na de oprichting van
het NMF, kon een bijzondere cello van Giovanni
Grancino (Milaan, 1703) door het
Fonds worden aangekocht. Jaap ter Linden
zou deze cello bijna 21 jaar bespelen. Daarna
kocht Jaap een eigen instrument en ging
de Grancino over in handen van Joris van
den Berg, winnaar van het celloconcours
van de eerste Cellobiënnale in Amsterdam
in 2006. Jaap ter Linden behoort tot de pioniers
van de Europese barokmuziekpraktijk.
Hij stond aan de wieg van verschillende barokensembles,
was medeoprichter van het
ensemble Musica da Camera en eerste cellist
van achtereenvolgens Musica Antiqua Köln,
The English Concert en Ton Koopmans Amsterdam
Baroque Orchestra. Jaap ter Linden
is vooral solist en uitvoerder van kamermuziek,
maar geniet sinds enkele jaren tevens
bekendheid als dirigent.

FOTO ROBERT BENSCHOP
de keuze van de NMF-medewerkers
Een Weens juweel
met Oosterse belletjes
L ENNART VAN D ER SMAN
Een fortepiano, gebouwd door Michael Rosenberger
in Wenen, ca. 1820, NMF-nummer 1180. De kast
gefineerd in notenhout, klavieromvang 6 octaven,
FF-f4, 6 pedalen
In de Leeuwenbergh te Utrecht, begin oktober
2012, presenteerde een pianiste van internationaal
niveau, Shuann Chai, de in het voorjaar
door het NMF aangekochte fortepiano. Je
moet een beetje geluk hebben, want in bijna
tweehonderd jaar – geboortejaar omstreeks
1820 – hee deze “Rosenberger” er ink van
langs gekregen. Een expert, Edwin Beunk,
hee het instrument prachtig gerestaureerd en
weer in optimale staat gebracht. Dat lokt natuurlijk
ook andere kopers. Met wat mazzel en
hulp van particulieren en fondsen is het gelukt
dit unieke instrument aan te kopen. Want een
dergelijk juweel hoort vanzelfsprekend in de
collectie van het Nationaal Muziekinstrumenten
Fonds thuis!
Over het leven van de pianobouwer Michael
Rosenberger is weinig bekend, maar ik kan
me zo voorstellen dat men veel bewondering
voor hem had, daar in Wenen. Of misschien
vonden ze hem ook wel een rare snuiter. Hij
scheen namelijk verschillende typen instrumenten
te hebben uitgevonden, zoals de Polyharmonikon.
En hij scheidde van zijn vrouw,
hetgeen natuurlijk ongehoord was. Maar bovenal
is deze fortepiano een “gevalletje apart”.
De klank van deze fortepiano is prachtig, dat
benadrukten ook Bart van Oort, Paolo Giacometti
en Kristian Bezuidenhout. Wat betre
het exterieur keek ik vol verbazing naar de
stokoude witte toetsen, de fraaie houtstructuur,
de gouden versieringen en... die zes blinkende
pedalen. Shuann Chai wist er wel raad
mee. In Utrecht speelde ze ongelooijk mooi
drie beroemde pianosonates van Ludwig van
Beethoven: de Pathétique, de Mondschein en
de Appassionata. Toen ze het publiek vertelde
over de uniciteit van het instrument, presenteerde
ze ook één voor één de pedalen die het
instrument rijk is. De zesde pedaal was haar
favoriet, zei ze lacherig, want hiermee openbaart
zich misschien wel de guitigheid van Michael
Rosenberger. Vlug kroop ze achter het
instrument en demonstreerde ze de bijzondere
pedaal met de Rondo alla Turca van Mozart. In
de maat klonk er een luide trom met Oosterse
belletjes; een geweldig eect!
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Een grote aanwinst dus, deze fortepiano. En
met Shuann Chai hebben wij een fantastische
pianiste gevonden die het instrument met veel
enthousiasme bespeelt. Overigens is zij het
met ons eens dat de “Rosenberger” periodiek
toegankelijk moet zijn voor studenten en andere
professionele pianisten. Kristian Bezuidenhout
hee al aangegeven interesse te hebben
in een project met dit instrument. Ik geef
hem groot gelijk, die zesde pedaal met Turks
kabaal is wel erg verleidelijk...
17
FOTO ROBERT BENSCHOP

NMF JUBILEUMMAGAZINE
18
de keuze van de NMF-medewerkers
Asko|Schönberg
Maya Beiser
Amsterdam Sinfonietta
Anner Bijlsma
Andreas Brantelid
B’Rock
Baroque Orchestra Gent
Colin Carr
Cello8ctet Amsterdam
Conservatoriumorkest Amsterdam
CvAPercussion
Vincent Courtois
Valter Dešpalj
Roel Dieltiens
Tan Dun
Martin Fondse
Sol Gabetta
David Geringas
Larissa Groeneveld
Natalia Gutman
Doris Hochscheid
Xenia Jankovic
Annsi Karttunen
Jakob Koranyi
LeineRoebana
Floris Mijnders
Johannes Moser
Dai Myiata
Truls Mørk
Nederlands Jeugd Strijkorkest
Nederlands Philharmonisch Orkest
Nederlands Symfonie Orkest
Nieuw Ensemble
Kevin Olusola
Jérôme Pernoo
Ella van Poucke
Ragazze Kwartet
Ernst Reijseger
Residentie Orkest
Gabriel Schwabe
Hidemi Suzuki
Tsuyoshi Tsutsumi
Quirine Viersen
Raphael Wallfisch
Jian Wang
Paul Watkins
Sietse-Jan Weijenberg
Joann Whang
Hans Woudenberg
Kaori Yamagami
Chu Yi-Bing
26 oktober t/m 3 november 2012
concerten, masterclasses, concours
Muziekgebouw aan ’t IJ
Bimhuis
amsterdamsecellobiennale.nl
Balancerend op één vinger
Een 5-snarige cello, gebouwd door en gesigneerd: ‘Jaap
Bolink en Annelies Steinhauer fecit in Lijstervreugde
Hilversum’ “Bolstein”, NMF-nummer 1024.
G EERTJE VAN D ER L IND EN
Sinds de laatste editie van de Amsterdamse Cello
Biënnale kennen alle cellisten in Nederland
en wijde omgeving de cello ‘La Baleine’, balancerend
op één vinger op de poster van dit succesvolle
cellofestival.
Wat niet iedereen weet is dat die vinger één
van de vingers is van cellist Ernst Reijseger en
dat die cello een bijzonder instrument is uit de
collectie van het Nationaal Muziekinstrumenten
Fonds. In 2009 klopte Ernst Reijseger aan
bij het NMF omdat hij droomde van een cello
met een extra lage bassnaar. Ernst speelde toen
al jaren op een cello die Jaap Bolink voor hem
bouwde in 1984, een instrument dat hem al 27
jaar trouwe diensten had bewezen en dat hij
niet kwijt wilde. Bij de regelmatige bezoeken
aan Jaap Bolink en zijn vrouw Annelies Steinhauer
had Ernst al vaker zitten losoferen over
de mogelijkheden van een cello met een lage
F-snaar. En omdat hij ook zeer gecharmeerd is
van de instrumenten van Annelies Steinhaeur,
werd het zijn wens om een cello met een lage 5e
snaar te bespelen, gebouwd door Jaap én Annelies,
die op dat moment al 40 jaar hun leven én
atelier samen delen.
La Baleine is het eerste instrument dat zij samen
bouwden en voor zover bekend ook de eerste
akoestische cello met een lage F-snaar. Johann
Sebastian Bach schreef muziek voor een kleiner
model 5-snarige cello waarbij het instrument
werd verrijkt met een hoge e snaar. La Baleine
is geen klein model, het is een fors instrument,
vooral in de breedte. De cello kreeg de naam ‘La
Baleine’, de walvis, vanwege zijn geluid.
Het NMF besloot tot de opdracht van de bouw
van deze cello door Jaap Bolink en Annelies

Steinhauer om zo een waardevol instrument
aan de collectie te kunnen toevoegen. Ernst Reijseger
hee in de jaren dat hij ‘de vijf-snaar’ nu
bespeelt al zoveel musici, cellisten en niet-cellisten
met dit instrument weten te inspireren dat
wij hem zeer dankbaar zijn voor dit idee. Wie
weet welke cellisten dit instrument nog zullen
bespelen!
De cello was net op tijd af, eind 2009, voor de
opnames van de lmmuziek die Ernst Reijseger
schreef voor de lm ‘Cave of Forgotten Dreams’
van Werner Herzog. Een lm die internationaal
lovende recensies en nominaties ontving. U
hoort in deze muziek Harmen Fraanje op piano
en kerkorgel, Sean Bergin, het Nederlands
Kamerkoor en Ernst Reijseger op ‘de 5-snaar’.
Daarna volgde een jaar van vele prijzen. Prijzen
die Ernst ontving voor werk met zijn trouwe
4-snarige Bolink, maar vierde met La Baleine:
een ‘Edison Hedendaags Klassiek’ voor zijn
2e solo album ‘Tell Me Everything’ (Winter &
Winter), een Gouden Kalf voor zijn muziek bij
de lm van Martijn Maria Smits ‘C’est déjà l’Été’,
én de Franse prijs ‘Le Trophée des Arts Afro
Caribéen’ voor het beste album dat hij maakte
samen met Groove Lélé.
1990
Janine Jansen
Op jonge leeftijd werd Janine Jansen al als
een enorm viooltalent gezien. Want tijdens
haar 12e jaar werd haar tijdens een benefietconcert
voor het NMF in Concertzaal de
Doelen in Rotterdam door niemand minder
dan Prins Claus uit de collectie van het
NMF een viool in bruikleen aangeboden.
Het ging om een instrument vervaardigd
NMF JUBILEUMMAGAZINE
door de beroemde vioolbouwer Max Moller
I (Amsterdam, 1928). Janine bleef enige
jaren op dit instrument spelen. Haar reputatie
als talent heeft zij natuurlijk volledig
waargemaakt. Wat er daarna met haar gebeurde,
weet bijna elke Nederlander wel na
te vertellen…………..
19

NMF JUBILEUMMAGAZINE
de keuze van de NMF-medewerkers
Na 320 jaar weer heelhuids thuis
FRITS S CHUTTE
Een cello, gebouwd door Hendrick Jacobs, waarin
mede herkenbaar de hand van Pieter Rombouts,
Amsterdam ca. 1690. NMF-nummer 1146.
Mijn eerste ontmoeting met deze cello staat
me nog vers in het geheugen. Ik herinner me
de elegante bouw, de hoge welvingen en de
mooie staat waarin hij verkeerde. Het besef dat
hij 320 jaar eerder op een steenworp afstand
van ons kantoor was gebouwd en nu via vele
omzwervingen weer ‘thuis’ was gekomen, gaf
me een ander gevoel dan ik gewend was bij
oude Franse of Italiaanse instrumenten. Ik
nam de unieke cello mee om hem door experts
te laten beoordelen en liep daarbij al vrij snel
tegen interessante meningsverschillen aan. De
ene expert was er grondig van overtuigd dat
de cello grotendeels door de oude Hendrick
Jacobs zelf was gebouwd, terwijl de ander weer
sterk kon verdedigen waarom Jacobs’ leerling
Pieter Rombouts er het meeste werk aan moest
hebben gedaan. Deze leerzame discussie
bracht me uiteindelijk in de catacomben van
het Gemeentemuseum in Den Haag, waar we
uitsluitsel hoopten te krijgen. Als kinderen in
een snoepwinkel kon ik samen met een expert
urenlang door de laden en kasten gaan waarin
het museum de prachtige collectie strijkinstrumenten
conserveert.
Parallel aan dit enerverende onderzoek liep de
beoordeling van de klankkwaliteiten. Ik kwam
daarvoor onder andere bij Pieter Wispelwey
thuis. Het was heel mooi om van zo dichtbij te
kunnen zien en horen hoe Pieter steeds meer
werd betoverd door de mogelijkheden van de
cello. Hij raakte verzeild in de dynamiek en
kleuren die de Jacobs in zijn mars bleek te hebben
en leek niet meer op te kunnen houden
20
FOTO NMF
Frits Schutte toont de Jacobs-cello aan het publiek tijdens een Presentatieconcert in
Haarlem
met spelen. Toen we uiteindelijk onze kandidate
Harriet Krijgh bij het traject betrokken,
wisten we dus al dat we te maken hadden met
een juweel van een instrument. Samen met
haar onderwierpen we de Jacobs aan een zware
vergelijking in een grote concertzaal met ondermeer
de onbetaalbare cello van een topcellist.
De Jacobs bleek ook die proef perfect te
doorstaan.
Begin 2011 werd de aankoop een feit. Harriet,
die in Wenen studeert, bracht de Jacobs afgelopen
november weer even terug naar zijn geboorteplaats
toen ze aan het concours van de
Cellobiënnale in Amsterdam deelnam. En ja,
samen met Hendrick won ze de eerste prijs!
FOTO STEPHAN VANFLETEREN

Een contrabasklarinet van het merk Leblanc
gebouwd in 2003, NMF-nummer 737.
De basklarinet is gebouwd en aangekocht in 2003 en
is van het merk Buffet Crampon (model BC 1193-2).
NMF-nummer 728.
De collectie van het NMF bestaat uit strijkinstrumenten
en strijkstokken. Ook beschikt het
NMF over vleugels en een aantal harpen. Veel
mensen vragen zich af waarom het NMF geen
blaasinstrumenten in zijn collectie hee. Dit
hee, naast het feit dat veel blazers graag over
een eigen, vaak nieuw, instrument beschikken,
twee redenen. Allereerst blijkt dat wanneer
blaasinstrumenten worden vergeleken met
strijkinstrumenten de meeste strijkinstrumenten
al honderden jaren min of meer hetzelfde
worden gebouwd. Terwijl blaasinstrumenten,
1991
de keuze van de NMF-medewerkers
Blazer tussen de strijkers
M ARIE-THÉRÈS E K UIJKH OVEN
met name die met kleppen, in de loop der jaren
technisch verbeterd worden. Blaasinstrumenten
worden na verloop van tijd dan ook
niet méér waard, meestal dalen zij zelfs in
waarde. De tweede reden is dat veel blaasinstrumenten
gewoonweg minder duur zijn om
aan te schaen. Musici kunnen zich, eventueel
met een lening, al snel een eigen blaasinstrument
veroorloven.
Toch worden we regelmatig gebeld voor de
bruikleen van twee specieke blaasinstrumen-
Christianne Stotijn
Heden ten dage is er geen Nederlandse
zangeres die internationaal zoveel furore
maakt als Christianne Stotijn: zij zingt over
de hele wereld met de groten der aarde,
zoals Bernard Haitink en Claudio Abbado.
Veel minder bekend is dat Christianne ook
viool heeft gestudeerd. In 1991 klopte zij
bij het NMF aan en kreeg zij een viool,
gebouwd door Giuseppe Fiorini (Zürich,
1930) in bruikleen. Maar de liefde voor de
stem won het van de liefde voor de viool en
de viool kwam weer terug naar het Fonds.
In de jaren erna werd het instrument bespeeld
door leden van het Van Dingstee
Kwartet, het Dudok Kwartet en het EnAccord
Strijkkwartet.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
David Kweksilber leent regelmatig de
contrabasklarinet.
ten. Er wordt dan gevraagd naar de basklarinet
of de contrabasklarinet. Een basklarinet is een
lage (bas) variant van de klarinet. Een moderne
basklarinet hee een groter bereik dan een klarinet:
in de laagte is de lage C de laagste toon.
De contrabasklarinet gaat zelfs nog lager en is
in tegenstelling tot andere klarinetsoorten van
metaal in plaats van hout. Diverse ensembles
doen met regelmaat een beroep om het NMF
om voor een bepaald project de basklarinet of
de contrabasklarinet te kunnen lenen. Nu het
NMF het mogelijk maakt om voor een korte
periode de basklarinet en de contrabasklarinet
uit te lenen, zijn ensembles (zoals bijvoorbeeld
het Nationaal Jeugd Orkest) niet beperkt tot
stukken waar geen (contra)basklarinetpartij in
voorkomt.
21

NMF JUBILEUMMAGAZINE
de keuze van de NMF-medewerkers
De viool van tante Beppie
M ARC EL SCHO P MAN
Een viool, gebouwd door Joseph & Antonio
Gagliano, Napels ca.1780, NMF-nummer 806
De viool die de broers Joseph en Antonio
Gagliano rond 1780 samen bouwden werd
in 1937 door de violist Piet Heuwekemeijer
gekocht bij Max Möller I in Amsterdam voor
1.500 gulden. Piet was toen lid van het Concertgebouworkest
dat in die tijd onder leiding
stond van Willem Mengelberg. Veel later zou
Piet directeur van datzelfde orkest worden.
Twintig jaar later adviseerde Eduard van Beinum,
de opvolger van Mengelberg, Piet om
een grotere viool te kopen. Zo geschiedde. In
de tussentijd was Piet overigens al eens met
ets en al bovenop de viool gevallen, die weliswaar
in een kist zat, maar niet in een heel
stevige. Met als resultaat een aantal scheuren
in de lengterichting van het bovenblad bij de
E-snaar, die door vioolbouwer Möller uiterst
vakkundig gerepareerd werden. Ondanks dit
ongeval en de waardevermindering die dat tot
gevolg had, kon Piet de viool aan zijn nicht,
22
Beppie van Driel-Loyer, verkopen voor 4.000
gulden. Zij was toen eerste violiste in het Radio
Filharmonisch Orkest. Beppie zou de viool
tot enkele weken voor haar dood, begin 2004
blijven bespelen. Het was haar wens dat de viool
terecht zou komen in de collectie van het
Muziekinstrumenten Fonds.
Mevrouw Van Driel-Loyer had weliswaar haar
wens tot schenking aan haar familie kenbaar
gemaakt, maar dat niet ocieel laten vastleggen.
De consequentie daarvan was dat alle erfgenamen
zich alsnog akkoord moesten verklaren
met de schenking van deze kostbare viool.
Dat bleek geen probleem te zijn. “Tante Beppie
vond dat de viool naar het Fonds moest, dus
daar gaan we voor zorgen”, zo verklaarde één
van de erfgenamen. Hij bleek gelijk te hebben.
Op een zonnige zondagmiddag eind 2004 verzamelden
zich enige tientallen familieleden
van Beppie en Piet in een zaaltje in Hilversum
om de overdracht van de viool feestelijk
te bekrachtigen. De oud-directeur van het
Concertgebouworkest sprak en Tjeerd Top,
toen net aangenomen als plaatsvervangend
concertmeester van datzelfde orkest, speelde
enige stukken op het instrument. Het portret
van Beppie stond tijdens de hele ceremonie op
het podium. Toen de laatste noot weerklonken
had, stond het publiek als één man op om te
klappen. Voor Tjeerd natuurlijk, maar vooral
voor Beppie, om haar te bedanken voor de bijzondere
schenking van de bijzondere viool.
Inmiddels is de viool getaxeerd op € 120.000.
Een eerste violiste uit het Radio Filharmonisch
Orkest, het oude orkest van Beppie dus, speelt
al een aantal jaren op het instrument. De cirkel
is rond, met dank aan Beppie van Driel –
Loyer.

In vogelvlucht
25 jaar NMF
Welke belangrijke
zaken zijn er allemaal
gepasseerd in de eerste
25 jaar van het bestaan
van het NMF?
Welke mensen speelden
hierbij een rol?
De belangrijkste feiten
van een kwart eeuw NMF
in vogelvlucht.
1988
- er wordt besloten om niet alleen
strijkinstrumenten te gaan
verzamelen: op 25 april wordt daarom
het Nationaal Muziekinstrumenten
Fonds opgericht
- in oktober van dat jaar komt het
eerste instrument in de collectie:
het is een viool met etiket “Julius
Cesare Gigli” (Rome, 1750)
1986
- de oprichtingsakte van het
Nationaal Strijkinstrumenten
Fonds wordt getekend
- Pieter Moerenhout is de
initiatiefnemer van het Fonds
- Theo Olof wordt de eerste voorzitter
- een maand later wordt de eerste
vleugel in de collectie opgenomen:
een gloednieuwe Yamaha vleugel
(Japan, 1987)
- de eerste nieuwbouwviool, gebouwd
door Willem Bouman (Den Haag,
1988), wordt eigendom van het NMF
FOTO ALLAN WARREN
23
NMF JUBILEUMMAGAZINE
1987
- Yehudi Menuhin wordt
tot erevoorzitter van de
stichting benoemd
FOTO CATHY LEVESQUE

NMF JUBILEUMMAGAZINE
24
1990
1989
- de eerste restauraties van muziekinstrumenten worden
uitgevoerd: het gaat om een alt van Gagliano en een cello van
Cuypers
- op 25 mei vindt een benefietconcert in de Doelen in Rotterdam
plaats: Z.K.H. Prins Claus overhandigt bij die gelegenheid een
viool aan de dan 12-jarige Janine Jansen
1993
FOTO CATHY LEVESQUE
- de componist Kees Olthuis schrijft
het zogenaamde Willem Russell
Strijkkwartet in opdracht van het
NMF
- op 13 januari vindt het
introductieconcert van het
NMF plaats, in de Schönbergzaal
in Den Haag
- het NMF krijgt een 3/4 viool viool van van
Isabelle van Keulen, waarop zij
als kind studeerde, in bruikleen
1992
- Z.K.H. Prins Claus aanvaardt
het beschermheerschap van
het NMF
- Christian Timm wordt de eerste collectiebeheerder van het
NMF
- een deel van de collectie instrumenten van de violist
Max Rodriguez wordt aangekocht: het betekent een
enorme kwaliteitsimpuls voor de collectie van het NMF
FOTO RVD FOTO UMG

BIJZONDERE NMF-MUSICI
Het Brackman Trio
Interview met twee leden van het
Brackman Trio
(Tim Brackman en
Jonathan van IJzerlooij),
vrijdag 26 oktober 2012
door Marcel Schopman
Negentien, achttien en zestien jaar zijn ze
en gedrieën vormen ze al bijna vier jaar het
Brackman Trio. Zo jong en toch al twee CD’s
opgenomen. Dat duidt op een enorme wilskracht
en doorzettingsvermogen en beloo
wat voor de toekomst!
Tim en Jonathan ontmoetten elkaar voor het
eerst bij de Academie voor Muzikaal Talent
van Erika Waardenburg: en vanaf het allereerste
moment was daar de klik. Jonathan: “Het
was bijna alsof je jezelf tegenkomt, maar dan
aanvullend”. De persoonlijke, menselijke klik
NMF JUBILEUMMAGAZINE
was er eerst en onmiddellijk daarna de muzikale.
Toen zusje Anne vervolgens aanschoof
en hetzelfde met Jonathan beleefde, was al snel
het pianotrio geboren: het Brackman Trio. In
een tijd waarin het ene na het andere jonge
strijkkwartet furore maakt, is het opmerkelijk
te constateren dat het aantal pianotrio’s daar
ver bij achterblij. Maar deze drie jonge veelbelovende
musici maken wat dat betre veel
goed. Want zij gooien zich met kwaliteit, hartstocht
en overtuiging op hun muziek.
Deze jonge musici willen zich nadrukkelijk als
trio proleren en niet als solist. Al samenspelend
voelden ze al snel dat ze ditzelfde doel hadden.
Want als orkestmusicus voel je je maar een
klein onderdeel van een groot geheel en kun je
niet doen wat je echt wilt, zo vinden ze. Maar als
solist daarentegen ben je eigenlijk teveel alleen
en juist als kamermusicus is er die balans waar
ze zich zo goed bij voelen. Of, zoals ze het zelf
omschrijven, in het spelen in een trio kun je elkaar
heel erg uitdagen, terwijl je elkaar ook heel
erg kunt vertrouwen. Zo halen ze het beste uit
zichzelf en elkaar. Ongetwijfeld hee dat ook te
maken met hun heel goede persoonlijke relatie.
Kamermuziek is het mooiste dat er is, dat staat
voor hen als een paal boven water.
“Als ik geen muziek kan maken
word ik ongelukkig”
FOTO HANS-EVERT BRACKMAN
Zoals de meeste professionele musici zijn de
leden van het Brackman Trio ook vroeg begonnen
met het spelen van muziek. Tim wilde
eigenlijk al met vioolspel beginnen op zijn 3e
jaar, maar omdat hij het eng vond om op les te
gaan werd dat twee jaar later. Anne, zijn jongere
zusje, begon wel al op haar 3e aan uitles
(behalve pianiste is zij ook uitiste). Jonathan
begon op zijn 7e jaar met cello, maar was eerder
al begonnen op de piano, de blokuit en
op de lier.
25

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Tim en Jonathan zijn al weer enige tijd bruikleners
van het NMF en zijn beiden ook toe aan
hun tweede NMF-instrument. Tim speelt op
een viool van Claude Augustin Miremont (Parijs,
1881), Jonathan hee van het fonds een
cello gebouwd door Daniël Royé (Amsterdam,
2004) in bruikleen. Volgens Jonathan is het feit
dat je bij het NMF als het ware kan meegroeien
met je ontwikkeling “supergoed”. Want op het
moment dat je voelt dat je klankideaal niet
meer gerealiseerd kan worden, bestaat er de
mogelijkheid je instrument in te wisselen voor
een ander, dat beter bij je past. Het juiste instrument
speelt natuurlijk een hele essentiële
rol, niet alleen om bijvoorbeeld de warmte en
helderheid te vinden die bij je passen, maar
ook of beide strijkinstrumenten goed bij elkaar
passen. Een ensemble stelt nu eenmaal andere
eisen aan het instrument dan wanneer je alleen
speelt, want het mengen van de klanken is uiterst
belangrijk. Dat Anne bij concerten altijd
genoegen moet nemen met een andere piano
is daarbij helaas een gegeven.
Als je beide heren hoort praten, valt hun enorme
gedrevenheid op. Ondanks de moeilijke
tijd voor de kunstsector is er bij hen geen twijfel.
Muziek is hun uitgangspunt, muziek is hun
Het Brackman Trio bestaat uit
Tim (Amsterdam, 1993 - viool) en
Anne (Amsterdam, 1995 - piano) Brackman en
Jonathan van IJzerlooij (Zeist, 1992 - cello).
Beide strijkers spelen op instrumenten van het NMF.
26
einddoel en kamermuziek is de manier om dat
te verwezenlijken. Natuurlijk gaan sommige
dingen nu nog makkelijk: ze zijn jong en aanstormende
talenten en nog op zoek naar hoe
zich verder gaan ontwikkelen. Dat ze als trio
gecoacht worden door Liza Ferschtman vinden
ze geweldig. Dat ze zichzelf niet hoeven
te verkopen, maar gevraagd worden om op
1992
te treden maakt het leven makkelijker. Maar
ze zijn zich ervan bewust dat dat niet altijd
zo zal blijven. “Er is altijd weer een volgende
stap”, zegt Tim “je bent altijd op zoek, je bent
nooit klaar”. Maar dat vinden ze ook goed en
ze hebben ook alles over voor hun vak. Want,
zo zegt Jonathan: “Als ik geen muziek kan maken
word ik ongelukkig”. Dat geldt niet alleen
Isabelle van Keulen
Isabelle van Keulen won in 1984 de hoofdprijs
in het concours ‘Young Musician of the
Year’ in Genève. Dat was het begin van een
internationale carrière. Van het NMF kreeg
zij in 1992 een viool, gebouwd door Giuseppe
Guarneri del Gesù (Cremona, 1736)
in bruikleen. Deze viool is en was zonder
twijfel het topstuk uit de collectie van het
NMF. Hij is afkomstig uit de beroemde collectie
‘Max Rodriguez’, bestaande uit een
viertal Italiaanse meesterinstrumenten en
zestien waardevolle strijkstokken. In 1992
was de Rodriguez-collectie aan het NMF
in bruikleen gegeven en Isabelle werd de
eerste bespeelster. In 1997 besloot de eigenaar
om vrijwel alle instrumenten uit de
collectie Rodriguez aan onze stichting te
schenken. Het is nog steeds de grootste
schenking die ooit aan onze stichting is
gedaan.
FOTO MARCO BORGGREVE

FOTO MARTEN ROOT
voor hem, maar voor alle drie de leden van het
Brackman Trio. Het lijkt erop dat deze muzikale
gelijkgestemde zielen hun passie nog lang
gaan uitleven!
1993
Viola de Hoog
Viola de Hoog speelde vanaf 1993 tot 2002
op een cello van het NMF, gebouwd rond
1690 door Pieter Rombouts in Amsterdam.
Deze cello was door een particulier
geschonken aan het NMF en Viola werd de
eerste NMF-bespeelster. Jarenlang speelde
zij daarna op andere instrumenten tot
zij recentelijk, in 2011, voor een tweede
maal bruikleenster van het NMF werd.
Ditmaal van een cello die bijna een eeuw
jonger was dan de vorige. Ze bespeelt nu
een Italiaanse cello van Giovanni Battista
Guadagnini, mogelijk gebouwd in Milaan,
omstreeks 1750. Ook deze cello is, net als
de viool die door Isabelle van Keulen bespeeld
werd, afkomstig uit de collectie ‘Max
Rodriguez’. Viola is nu vooral bezig met het
spelen van kamermuziek, maar treedt ook
op met Nederlandse en buitenlandse orkesten.
Zij doceert barokcello en kamermuziek
aan de conservatoria van Amsterdam en
Utrecht en de Hochschule für Künste in
Bremen.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
25 jaar
27

FOTO FLORIS E. BOSCH
NMF JUBILEUMMAGAZINE
C H RIS TIAN T IMM De collectie van het NMF omvat eind 2012 ruim
meer dan 400 instrumenten. Het goedkoopste instrument
heeft een waarde van € 8.000, het duurste
is € 3,1 miljoen waard. Een overzicht van alle
NMF-instrumenten en strijkstokken vindt u op onze
website onder het kopje ‘Collectie’.
28
De instrumentencollectie
Hollandse instrum
Christian Timm was collectiebeheerder bij het NMF
van 1992 – 1999. Daarna werd hij lid van de Instrumentencommissie.
Als geen ander kent hij de collectie
van het NMF. Op verzoek van het NMF heeft
hij de collectie en de geschiedenis van het NMF ter
gelegenheid van het Jubileum uitgebreid beschreven.
Deze publicatie zal gedurende 2013 in delen
op de website van het NMF gepubliceerd worden.
Bijgaand alvast een voorproefje.
Onze Gouden Eeuw bracht niet alleen beroemde
schilders voort, maar tevens vooraanstaande
vioolbouwers. Hoewel er ook gebouwd
werd in steden als Haarlem, Leiden, Den Haag,
Dordrecht en Utrecht concentreerde de bloeiperiode
zich van 1650 tot 1728 in Amsterdam.
Door de blokkade van de Vlaamse zeehavens
tijdens de tachtigjarige oorlog verplaatste de
economische bedrijvigheid zich meer en meer
naar Amsterdam. Door immigratie vanuit verschillende
Europese landen vond er een grote
culturele opleving plaats. Op schilderijen uit
het begin van de zeventiende eeuw zien we
gedetailleerde aeeldingen van muziekinstrumenten
als citers, gamba’s en violen in vele archaïsche
vormen.
De viool stond toen nog niet in groot aanzien,
het was het instrument van speellieden in
kroegen en op straat. Als gevolg van de toenemende
welvaart ging de gegoede burgerij zich
echter steeds meer interesseren voor de viool
en het vioolspel, een Europese trend. Er ontstond
grote vraag naar goed gebouwde strijkinstrumenten
en naar gedrukte bladmuziek
waardoor muziekuitgeverijen in Amsterdam
en Haarlem werden opgericht. Ook de beroemde
Italiaanse violist en componist Pietro
Antonio Locatelli (1695-1764) vestigde zich
als uitgever in Amsterdam.
Door de handelsbetrekkingen met Venetië en
Noord-Italië kwam de Amsterdamse vioolbouw
onder Italiaanse invloed, met name van
de scholen in Brèscia (Rogeri) en Cremona
(Amati). Omstreeks 1650 was in Amsterdam
de omschakeling naar de moderne Italiaanse
viool een feit. Het is daarbij opvallend dat niet
in eerste instantie de in de Duitstalige landen
gangbare Tiroolse vioolbouw van Jacob Stainer
(1617-1683) werd gevolgd.
Ook in de aeeldingen op schilderijen werd
deze ontwikkeling op de voet gevolgd, het archaïsche
viooltype verdween letterlijk uit beeld
om plaats te maken voor instrumenten naar
Italiaanse standaard.
De instrumenten uit de Amsterdamse School
zijn nog steeds beroemd om hun warme klank
en hun prachtige goudbruin getinte lakken.
Kennis omtrent verven, lakken en vernis hebben
de vioolbouwers ongetwijfeld opgedaan
bij de kunstschilders uit die dagen.

enten
Willem van der Sijde (Amsterdam, 1691)
Een ander typerend kenmerk van hun instrumenten
is de inleg van het buigzame walvisbalein
(baardharen) langs de randen van onder-
en bovenblad. De belangrijkste bouwers van
de Amsterdamse School zijn:
- Cornelis Wesselse Kleynman (1626-1686)
- Jan Boumeester, geboren in Osnabrück in
FOTO CATHY LEVESQUE
1629, gevestigd in Amsterdam in 1653 en daar
overleden in 1681
- Hendrick Jacobs (1629-1704) en zijn beide
stiefzonen:
- Gijsbert Harmens Verbeeck (1642-1717) en
- Pieter Rombouts (1667-1728)
- en ten slotte Willem van der Sijde (1663 tot na
1700).
Van hen hebben naar schatting zo’n veertig
instrumenten de tand des tijds doorstaan. Met
het overlijden van Pieter Rombouts in 1728
kwam een einde aan de bloeiperiode van de
Amsterdamse School. De markt was blijkbaar
verzadigd, mogelijk was er meer behoee aan
onderhoud en restauratie.
De opleving van het muziekleven zette zich
echter voort in een interessante uitvoeringspraktijk
die zich vanuit de salons van de regenten
geleidelijk aan verplaatste naar openbare
gelegenheden, zoals aan het einde van de achttiende
eeuw naar het gebouw Felix Meritis aan
de Keizersgracht en aan het einde van de negentiende
eeuw naar het Concertgebouw.
Uit de Amsterdamse School beschikt het NMF
over zo’n vijien instrumenten.
- Twee violen van Cornelis Kleynman, één uit
omstreeks 1680 naar een model van Giovanni
Battista Rogeri (Brèscia) en één uit omstreeks
1690. Zijn werken staan iets achter bij die van
Boumeester, Jacobs en Rombouts. Ook zijn ze
moeilijk te onderscheiden van de instrumenten
van bij voorbeeld Hendrick Jacobs
- Van Hendrick Jacobs heeft het NMF vier violen
uit de periode 1670 tot 1699 en een cello uit
omstreeks 1692 waarin de invloed van Pieter
Rombouts herkenbaar is. Hendrick Jacobs
wordt gezien als de belangrijkste Oudhollandse
meester. Zijn twee stiefzonen Gijsbert Verbeeck
en Pieter Rombouts leerden het vak bij hem.
Verbeeck maakte zich later zelfstandig in de
Warmoesstraat, maar Rombouts bleef voor
zijn stiefvader werken tot aan diens dood in
1704 en zette het atelier zelfstandig voort.
Het vroege werk van Hendrick Jacobs vertoont
grote overeenkomsten met dat van Kleynman.
Rond 1670 veranderde hij het concept waarbij
zijn instrumenten wat forser werden van opzet.
Dit komt tot uiting in een vollere welving, een
NMF JUBILEUMMAGAZINE
bredere inleg en kortere hoeken. Vanaf 1685
vertonen zijn instrumenten kenmerken die
duiden op de aanwezigheid van Pieter Rombouts
in de werkplaats. Vooral de dieprode lak van
Rombouts wordt geroemd
- Van Gijsbert Verbeeck beschikt het NMF over een
viool met een origineel etiket uit 1682
- Van Pieter Rombouts over een barokviool in
originele staat uit omstreeks 1710, een altviool
uit circa 1700 en een cello uit de periode
1690/1700 naar een verkleind model van Hendrick
Jacobs
- Van Willem van der Sijde over een viool uit
1691. Ook hij behoort tot de beste Oudhollandse
meesters, maar zijn werk is bijna niet te
onderscheiden van dat van Jacobs en Rombouts.
Verder beschikt het NMF nog over een anonieme
viool uit de Amsterdamse School met een Amatietiket.
In dit verband is het interessant om te vermelden
dat in 1949 door Dirk Balfoort in het
Haags Gemeentemuseum het internationaal
opgezette ‘Concours Hendrik Jacobsz’ werd
georganiseerd. Het gaf de Nederlandse vioolbouw
een belangrijke impuls en bij deze
gelegenheid werd de Nederlandse Groep van
Vioolmakers opgericht. Veel informatie is te
vinden in het prachtige jubileumboek ‘400 jaar
vioolbouwkunst in Nederland’ uit 1999 van de
Nederlandse Groep van Viool- en strijkstokkenmakers,
de NGV.
Uit de latere achttiende eeuw beschikken we
nog over een drietal instrumenten van de vioolbouwer
Jean Baptiste Lefèbvre, geboren in
1730 in Lannoy bij Lille en overleden in Amsterdam
in 1775. Hij was vanaf 1762 of eerder
werkzaam in Amsterdam. Hoewel van Franse
aomst is zijn werk zeker niet zo Frans georienteerd
als dat van zijn tijdgenoot Johannes
eodorus Cuypers in Den Haag.
Lefèbvre is de laatste bouwer die balein als inleg
gebruikte. Er zijn van hem twee bouwstijlen
bekend.
De Franse met zeer korte hoeken en een inleg
die bijna tot het einde ervan doorloopt.
Zijn enigszins harde lak varieert van geel naar
bruin, maar is nooit rood.
29

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Veel minder bekend is zijn type viool dat aansluit
bij de Amsterdamse traditie met lange
hoeken en een baleinen inleg. De kleine koppen
zijn erg wisselend van model en de smalle
f-gaten wat kort. Zijn zoon Jean Baptiste II
(1769-1808) werkte bij hem in het atelier maar
er zijn geen instrumenten met zijn etiketten
bekend.
Het NMF hee een Vlaamse viool toegeschreven
aan Jean Baptiste Lefèbvre en waarschijnlijk
gebouwd in Amsterdam omstreeks 1760.
Verder nog een viool door hem gebouwd in
Amsterdam rond 1770 en ten slotte een cello
met etiket ‘Gagliano’ maar eveneens aan Lefèbvre
toegeschreven.
Den Haag
In de tweede hel van de achttiende en het
begin van de negentiende eeuw zorgden vader
en twee zonen Cuypers in Den Haag voor
een nieuwe opleving van de Nederlandse vioolbouw,
aanvankelijk geheel onder Franse invloed.
Johannes eodorus Cuypers werd in
1724 geboren in Dornick bij Emmmerich.
Over zijn jeugd is niets bekend. Hij vestigde
zich in 1750 in Den Haag. Zijn bouwwijze week
geheel af van de Amsterdamse School en sloot
aan bij de Parijse bouwers uit die tijd. Het blij
gissen hoe die invloed tot stand is gekomen.
Men veronderstelt dat hij leerling geweest is
van Joseph Benoît Boussu die omstreeks 1750-
1780 in Brussel werkte. Waarschijnlijker is dat
hij werd opgeleid door Jean Joseph Wattier
die omstreeks 1724-1755 in Den Haag gevestigd
was. Bewijzen hiervoor zijn er echter niet.
Wel was onze Residentie in die tijd erg Frans
georiënteerd. Er was een Franse opera en aan
het hof en in diplomatieke kringen werd veel
Frans gesproken. Ook de Franse violist Jean-
Marie Leclair verkeerde van 1738 tot 1743 aan
het Haagse hof, zie apart katern.
Leopold Mozart (1719-1787), wiens vioolmethode
in Nederlandse druk was verschenen,
maakte met zijn wonderkinderen Wolfgang en
Nannerl een tournee langs steden als Mannhein,
Londen en Parijs. In 1765/66 maakten
zij een tussenstop van enkele maanden in Den
Haag waar zij aan het hof concerteerden. De
tienjarige Wolfgang componeerde er zijn prille
30
zes sonates voor cembalo en viool KV 26-31.
Terug nu naar Johannes eodorus Cuypers
die vanaf 1750 tot aan zijn dood in 1808 in
Den Haag werkte. Hij werd op latere leeijd
bijgestaan door zijn zonen Johannes Franciscus
(1766-1828) en Johannes Bernardus
(1781-1814). Hoewel Franciscus van 1783 tot
1823 in Amsterdam gevestigd was, bleef hij
voor zijn vader werken.
Vader Cuypers bouwde zijn meest verjnde
instrumenten in zijn vroege periode. Maar
omstreeks 1780 nam de Franse invloed in zijn
bouwwijze af en werd zijn stijl en die van zijn
zonen wat zwaarder, maar de kwaliteit werd er
niet minder door.
De familie Cuypers was bijzonder productief
en bouwde prachtige violen, altviolen en
celli met een wat harde transparante gele lak.
Door hun krachtige toon vertegenwoordigen
deze instrumenten een belangrijke standaard
in de Nederlandse vioolbouw en genieten zij
ook in het buitenland groot aanzien. Het NMF
beschikt over een twaalal instrumenten van
hen: acht violen, twee altviolen en twee celli
waar onze bruikleners dankbaar gebruik van
maken.
Hoe ging het na deze bloeiperiode van de
Haagse School nu verder met de vioolbouw in
Nederland?
In Utrecht werkten in de negentiende eeuw
Lodewich Wilhelm Joannes Roumen (1777-
1854), Cornelis Weel (1809-1871) van wie we
over een cello uit 1861 beschikken en Herman
Gerardus Duwaer (1842-1909) van wie we
een viool uit 1886 in ons bezit hebben.
Lodewich Wilhelm Johannes Roumen werd
geboren in Maastricht en overleed te Kampen.
Hij werkte in Kampen, Utrecht en Amsterdam.
Van hem hebben we drie violen, gebouwd in
Amsterdam in 1818, 1820 en 1822. Hij stond
aanvankelijk onder invloed van Cuypers, maar
ontwikkelde later een eigen stijl. Zijn zoon en
leerling was Joannes Arnoldus Roumen, geboren
in 1802 in Groningen en overleden in
Amsterdam in 1876.
Na Lefèbvre waren er in de eerste hel van de
negentiende eeuw nog enkele andere Franse
vioolbouwers in Amsterdam werkzaam, zoals
Hubert Joseph de Lannoy (aomstig uit Lille
en overleden in Amsterdam in 1820), Louis
Bernardel (aomstig uit Mirecourt en overleden
in Amsterdam in 1847), Charles Mennegand
(aomstig uit Jarreville bij Nancy, die
tot omstreeks 1857 in Amsterdam werkte en
daarna naar Frankrijk terugkeerde) en Jules
Joseph Grandjon (ook hij was aomstig uit
Mirecourt en keerde in 1852 terug naar Parijs).
Zo kwam er in het midden van de negentiende
eeuw een einde aan de aanwezigheid van Franse
vioolbouwers in onze hoofdstad.
In 1844 kwam de Duitse contrabasbouwer Johannes
Ernst Bachmann sr. naar Amsterdam.
Van hem beschikken we over een contrabas
(een viersnarig gambamodel) met de inscriptie
‘J. Bachmann, Amsterdam 1882, no. 23’. Hij
werd in 1816 in Niederhorn (Hessen) geboren
en stierf in Amsterdam in 1886.
Zijn zoon Johannes Ernst Bachmann jr. werd
in 1851 in Amsterdam geboren. Hij werd opgeleid
door zijn vader en ging daarna eerst in
Duitsland werken. In 1878 vestigde hij zich in
Sneek en een jaar later in Groningen waar hij
in 1916 overleed. Van Bachmann jr. beschikken
we over een tweetal violen uit zijn laatste
werkperiode.
Belangrijk waren verder de gebroeders Kok
in Amsterdam: Johan Warnaar (1819-1889)
en Gerrit (1829-1899). Zij hadden gewerkt bij
Louis Bernardel en namen na diens dood in
1847 zijn werkplaats over. Na het overlijden
van Johan Warnaar zette Gerrit samen met
Johannes Peereboom de zaak voort. Tegen het
einde van de negentiende eeuw namen ze een
Saksische vioolbouwer uit Markneukirchen in
dienst. Het was Wilhelm Paul Kunze (1875-
1957) die zich al in 1902 in Den Haag zelfstandig
maakte. Van hem hebben we een cello
aldaar gebouwd in 1923 en een drietal violen,
waarvan één uit 1916 (opus 75) en één uit 1930
(opus 183).
Ook Karel van der Meer (Den Haag 1862-Bloemendaal
1932) trok medewerkers uit het buitenland
aan en zo werden de eerste stappen
gezet naar een hernieuwde opleving van de
Nederlandse vioolbouw, nu onder Duitse invloed.
Het hield allemaal verband met de voltooiing
van het Concertgebouw in 1882 en de
oprichting van het Concertgebouworkest in

FOTO MARCO BORGGREVE
1888; en wat later in 1904 met de oprichting
van het Residentie Orkest in Den Haag.
De musici van deze orkesten hadden behoee
aan goede instrumenten en strijkstokken en
het zorgvuldige onderhoud daarvan. Zij creeerden
daarmee nieuwe werkgelegenheid voor
vioolbouwers, stokkenmakers en restaurateurs.
1994
Liza Ferschtman
Toen de grote violist Theo Olof zijn carrière
beëindigde, bracht hij zijn viool onder bij
het NMF. Het was een instrument gebouwd
door François Louis Pique (Parijs, 1797). De
toen pas 15-jarige Liza Ferschtman kreeg de
mogelijkheid om op dit bijzondere instrument
te spelen. Liza was toen al een enorm
talent. Geboren als dochter van bekende
Russische musici kreeg Liza Ferschtman
haar eerste vioollessen op haar vijfde van
Karel van der Meer was aanvankelijk als violist
werkzaam in het pas opgerichte Concertgebouworkest
ten tijde van Willem Kes. Daarnaast
legde hij zich toe op de vioolbouw en het
vervaardigen van uitstekende strijkstokken. Al
in 1892 verliet hij het orkest en werkte hij in
verschillende Amsterdamse ateliers. Wat later
opende hij in de Van Baerlestraat een eigen
niemand minder dan Philip Hirschhorn. In
de jaren die sindsdien verstreken zijn, heeft
zij de hoge verwachtingen volledig waargemaakt.
Zo ontving zij in november 2006
de Nederlandse Muziekprijs, de hoogste
onderscheiding voor Nederlandse musici en
ook daarna nam haar carrière een verdere
vlucht.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
zaak in het pand waar thans Broekmans & van
Poppel gevestigd is. Van der Meer haalde al
gauw een aantal jonge en veelbelovende bouwers
naar Amsterdam om hem te assisteren
bij de toenemende vraag. Het waren: Friedrich
Ernst Schmidt, Paul Max Möller, Josef Joachim
Vedral, Lorenz Krumbholz en Johann Stüber.
De laatste drie zouden zich evenals Paul Kunze
spoedig in Den Haag vestigen.
Friedrich Ernst Schmidt werd in 1870 in
Markneukirchen (Saksen) geboren en kwam
omstreeks 1897 naar Amsterdam waar hij in
1939 stierf. Het NMF beschikt over een viool
van Ernst Albin Schmidt (Markneukirchen
1863-Amsterdam 1939), maar de bouwer van
deze viool is niet precies te achterhalen. Mogelijk
gaat het om een naamsverwisseling met
Friedrich Ernst Schmidt die zijn eerste voornaam
nooit gebruikte. Deze viool is dus waarschijnlijk
van hem.
Om het nog wat ingewikkelder te maken was
er ook nog een Paul Gerhard Schmidt (Hamburg
1902-Lelystad 1981) die van 1929 tot
1976 in Amsterdam werkte. Geen familie dus,
maar wel medeoprichter van de NGV. Helaas
hebben we geen instrument van hem.
Paul Max Möller I (Markneukirchen
1875-Amsterdam 1948) werd in 1900 door
Karel van der Meer naar diens atelier in Amsterdam
gehaald. Na enkele maanden besloot
Möller eerst nog wat meer ervaring op te doen
bij Max Möckel (1873-1937), een bekende
Berlijnse bouwer in Sint Petersburg. In 1904
keerde hij terug als chef in de werkplaats van
Van der Meer. In 1913 opende hij zijn eigen
atelier, vanaf 1925 in het inmiddels zo traditierijke
pand Willemsparkweg 15.
Na de Tweede Wereldoorlog bouwde hij
veertien altviolen waarvan er een aantal in
het Concertgebouworkest werd bespeeld.
Het verhaal wil dat hij hiervoor het hout gebruikte
van een oude esdoorn uit de tuin van
het Rijksmuseum. In zijn atelier werden ook
goede strijkstokken vervaardigd, vaak met
het brandstempel ‘Max Möller, Amsterdam’ of
‘Meunier à Paris’. Van deze belangrijke bouwer
hee het NMF verschillende instrumenten in
de collectie:
31

NMF JUBILEUMMAGAZINE
32
FOTO NMF
1996
- het eerste sponsordiner, het zogenaamde ‘Diner Orchestral’
wordt georganiseerd, in de Olofskapel (is dat toeval?) in
Amsterdam
1997
- Oud-minister dr. Koos Andriessen
wordt voorzitter van het NMF, als
opvolger van Theo Olof
- de eerder deels in bruikleen gegeven
collectie ‘Max Rodriguez’ wordt aan
het NMF geschonken. Tot op de
dag van vandaag is het de grootste
schenking die het NMF ooit verkreeg
Dr. Koos Andriessen en
Pieter Moerenhout
1999
1995
- Mr. Jan Deiters wordt de eerste
directeur van het NMF
- het kantoor van het NMF verhuist
van Bunnik naar Amsterdam,
naar het oudste stenen woonhuis,
midden op de Amsterdamse
Wallen
- een cello gebouwd door
Giuseppe Guarneri ‘Filius
Andreae’ (Cremona, 1715)
wordt door het NMF aangekocht. Het is tot op heden de
duurste aankoop ooit
- Frits Schutte volgt Christian Timm op als
collectiebeheerder
- het NMF wordt goedgekeurd door het CBF en krijgt daarom
het CBF-keurmerk
FOTO NMF
FOTO CATHY LEVESQUE

2000
- de cellist Yo-Yo Ma wordt
erevoorzitter van het NMF
- de instrumentencollectie van de
dirigent Anton Kersjes gaat naar het
NMF
- Sabine Moors volgt Jan Deiters op als
directeur
FOTO NMF
Herman Krebbers en Wim Dik in het Concertgebouw
bij de overhandiging van de Bergonzi-viool
FOTO MICHAEL O’NEIL
FOTO NMF
2001
NMF JUBILEUMMAGAZINE
- Prof. ir. Wim Dik volgt dr. Koos Andriessen op als derde
voorzitter van het NMF
- het Ministerie van OCW subsidieert het NMF voor het eerst
2005
Oprichter Pieter Moerenhout | voorzitter Wim Dik | directeur Sabine Moors
- de Bergonzi-viool van Herman Krebbers
wordt aangekocht door het NMF
- Rose-Marie Bleekemolen neemt na bijna 10
jaar afscheid van het bureau van het NMF
2004
- Z.K.H. Prins Constantijn
wordt beschermheer van het
NMF als opvolger van zijn in
2002 overleden vader
- Marcel Schopman volgt
Sabine Moors op als derde
directeur van het NMF
33

NMF JUBILEUMMAGAZINE
- een achttal violen uit respectievelijk 1914,
1919, 1920, 1924 (opus 20), 1925 (opus 32),
1926, 1928 (opus 78) en 1931
- vier altviolen uit achtereenvolgens 1925 (opus
31), 1946 (opus 188) ex-Klaas Boon, 1946
(opus 190) ex-Paul Godwin en 1946 (opus 191)
ex-Louis Metz
- en tot slot nog twee celli, één uit 1929 (opus
119) en de andere uit 1946 (opus 190).
Josef Joachim Vedral (1883-1965), aomstig
uit Pasek (Bohemen), werkte vanaf 1903 bij
Karel van der Meer in Amsterdam en in 1906
korte tijd bij Paul Kunze in Den Haag. In 1907
maakte hij zich daar zelfstandig in de Molenstraat
op nummer 19, ook weer zo’n pand met
een rijke vioolbouwgeschiedenis. Het NMF
beschikt over een viool van hem, gebouwd in
1940 naar een model van Guadagnini. Ook
bouwde hij graag naar Stradivari.
Verschillende bekende vioolbouwers hebben
in het atelier van Vedral gewerkt, zoals Johann
Stüber, Louis Blitz en Lorenz Krumbholz. De
uit Tsjechië aomstige Josef Musil (1906-
1979) was van 1931 tot 1971 zijn vaste medewerker,
evenals zijn zonen Nicolaas (geboren
1927) en Josef Joachim jr. (geboren 1931) die
in 1955 het atelier van hun vader voortzetten.
Sinds de dood van Nicolaas in 1984 leidde Josef
jr. de zaak, samen met zijn zuster Anny.
Ik herinner me nog goed hoe ik als aankomend
conservatoriumstudent in het begin
van de jaren vijig samen met mijn vioolleraar
van de Stedelijke Muziekschool te Zwolle
voor het eerst de zaak van Vedral binnenstapte
om een betere viool uit te zoeken. Ik zie
de oude Vedral nog voor me, evenals de toen
nog jonge Josef en Anny. Nadat we onze keuze
hadden laten vallen op een Mittenwalder met
een bijzonder mooie krul, waren onze handen
door het vele uitproberen wat plakkerig geworden.
Opeens zette Anny in het achterkamertje
een emaille schaal gevuld met water en
handdoek en zeep voor ons klaar. Dit gebaar
zal ik nooit vergeten! Ook de winkel met zijn
prachtige houten vitrines en de vele foto’s van
beroemde violisten die door Vedral reparaties
hadden laten verrichten, maakten diepe
indruk op me. Toen ik enkele jaren voor zijn
dood in 2003 Josef Vedral jr. opnieuw ont-
34
moette, was zijn eerste vraag hoe het ging met
die viool met die mooi gesneden krul. Helaas
moest ik hem opbiechten dat ik deze inmiddels
had ingeruild voor iets anders. Dat had ik
volgens hem natuurlijk nooit mogen doen. In
de winkel was in al die jaren niets veranderd
en opeens viel het me op hoezeer Josef jr. op
zijn vader leek, alsof zijn geest er nog steeds
1995
rondwaarde. Josef jr. had beslist gevoel voor
humor; in die tijd van ons weerzien hield ik
me nogal bezig met muziekconcoursen voor
de jeugd, door hem steevast ‘de concoursen
van de huilende moeders’ genoemd.
Maar met het NMF had hij geloof ik niet zoveel
op. Als ik nu bij tijd en wijle op mijn ets
met elektrische trapondersteuning de Haagse
Simone Lamsma
Simone Lamsma werd bij het Nederlandse
publiek vooral bekend op 30 augustus 2009,
toen ze live optrad in het programma Zomergasten
van de VPRO, waar Jaap van Zweden
te gast was. Hij omschreef de toen 23-jarige
violiste als één van de meest toonaangevende
violisten ter wereld. Jaren daarvoor,
rond haar 10e levensjaar, kreeg Simone
al een viool van het NMF in bruikleen. Zij
probeerde verschillende instrumenten uit,
waaronder een Joseph Hel (Lille, 1894) maar
speelde langer op een viool, gebouwd door
Emile Germain (Parijs, 1891). In 2003 was
ze winnares van het Nationaal Vioolconcours
Oskar Back.
FOTO OTTO VAN DEN TOORN

innenstad onveilig maak, kan ik het soms
niet nalaten even door de Molenstraat te rijden
en met veel respect nog eens een blik te
werpen op de uitgestorven etalage van nummer
19. Allerlei verhalen doen de ronde over
wat er toch wel gebeurd is met de omvangrijke
privécollectie van Vedral, maar het schijnt dat
instrumenten hieruit met enige regelmaat en
op discrete wijze door zijn erfgenamen in het
buitenland worden geveild.
Lorenz Krumbholz werd in 1886 geboren in
Dürngrün (Markneukirchen) en stierf in 1942
in Den Haag. Hij werkte eerst bij Otto Möckel
(1869-1937) in Berlijn en in 1916 korte tijd
bij Karel van der Meer in Amsterdam. Vanaf
1917 was hij werkzaam bij Vedral in Den
Haag en in 1935 maakte hij zich zelfstandig.
Na zijn dood in 1942 werd de zaak tot 1980
door zijn weduwe voortgezet. Aanvankelijk
met de steun van Johann Stüber en spoedig
daarop met de vaste medewerking van Loránd
Rácz.
In de Muzenstraat kocht ik bij hen in 1962 een
viool gebouwd door Lorenz Krumbholz in
1941. Met veel plezier heb ik deze viool een
aantal jaren in Het Brabants Orkest bespeeld.
Het instrument maakt thans deel uit van de
NMF-collectie. Ook toen hun atelier naar de
Elandstraat werd verplaatst kwam ik nog regelmatig
bij hen om zaken voor mijn vioolleerlingen
te regelen.
Loránd Rácz werd in 1913 in Boedapest
geboren en stierf in 1989 in Den Haag. Hij
werkte bij Josef Vedral sr. en bij Lorenz Krumbholz.
Tijdens het Concours Hendrik Jacobsz
in 1949 kreeg hij een eervolle vermelding voor
twee van zijn violen. Hij was lid van de NGV
en van 1975 tot 1987 zelfs voorzitter.
Otto Carel Blitz, geboren in 1946, was van
1964 tot 1969 een leerling van hem. Ook Uli
Schnorr, geboren in 1948, was vanaf 1966 zijn
medewerker voordat hij zich in 1974 zelfstandig
maakte in de Adelheidstraat.
Johann Stüber werd in 1888 geboren in Crailsheim
(Württemberg). Hij kreeg zijn opleiding
in Markneukirchen en werkte eerst in
verschillende ateliers in Duitsland en Zwitser-
land. Vanaf 1913 werkte hij bij Karel van der
Meer en Max Möller I in Amsterdam en vervolgens
bij Josef Vedral sr. in Den Haag. Daar
maakte hij zich in 1921 zelfstandig in het pand
Noordeinde 150a. In 1930 behaalde hij een
prijs in Brussel en in 1949 kreeg hij eervolle
vermeldingen tijdens het Concours Hendrik
Jacobsz. Hij was medeoprichter van de NGV.
Van Stüber bevinden zich twee violen in de
NMF-collectie, één daarvan gebouwd in Den
Haag in 1936. Na een werkzaam leven keerde
hij op hoge leeijd terug naar zijn geboorteplaats
Crailsheim waar hij in 1976 stierf en
waar een klein museum te zijner nagedachtenis
werd ingericht.
In zijn atelier aan het Noordeinde maakte hij
ook strijkstokken. Het niet te bewijzen verhaal
wil, dat hij voor de oorlog een stokkenmaker
uit Markneukirchen zou hebben aangetrokken
die zijn tijdelijke werkzaamheden voor
hem combineerde met zomervakanties van
zijn gezin op het Scheveningse strand. Waarschijnlijk
dus een mythe.
De in 1908 in Düsseldorf geboren Ernst Otto,
een zwager van Stüber, werd na de oorlog
diens medewerker en naderhand zijn opvolger.
In 1964 werd hij lid van de NGV. Ernst
Otto stierf in Den Haag in 1994. Zijn vader
Wilhelm Otto (1875-1941) en zijn grootvader
Louis Otto (1844-1920) bouwden in Düsseldorf
op advies van Willem Mengelberg in
1900 zes vijfsnarige contrabassen voor het
Concertgebouworkest.
Ook aan Johann Stüber heb ik nog persoonlijke
herinneringen. Als conservatoriumstudent
in de jaren vijig liet ik mijn strijkstokken
nog wel eens door hem beharen. Het was een
wat fors gebouwde en strenge Meister die in
een smetteloze witte jas in zijn winkel stond;
er kon voor mijn gevoel geen lachje af. Toen
ik in de periode 1955-1961 regelmatig de internationale
cursussen voor kamermuziek- en
orkestspel in Schloss Weikersheim volgde,
kwam ik tot de ontdekking dat zijn geboorteplaats
Crailsheim daar niet zo ver vandaan
ligt.
Pas dertig jaar later, toen we met het Atheneum
Kamerorkest o.l.v. Qui van Woerdekom
een studieweek in Weikersheim hadden belegd,
kwam ik achter het bestaan van het mu-
NMF JUBILEUMMAGAZINE
seum met zijn privécollectie in Crailsheim.
Helaas hadden we wegens onze concertverplichtingen
geen tijd het te bezoeken.
Na de 1880-ers diende zich inmiddels alweer
een jongere generatie vioolbouwers aan.
In Amsterdam waren het Jan Willem Lindeman
(1890-1971), de vader van Fred Lindeman
(geboren 1932); de reeds genoemde
Paul Gerhard Schmidt (1902-1981), werkperiode
in Amsterdam 1929-1976; Erhard Uebel
(1913-1958), vanaf ongeveer 1927 in Amsterdam
werkzaam; en Guillaume Max Möller II
(1915-1985).
In Utrecht waren het de in Mittenwald opgeleide
Abraham But (1906-1979) en Otto Stam
(1913-1983), de vader van Serge Stam (geboren
1947); in Haarlem Bernardus Nicolaas
Loerakker (1919-1968), de vader van Vincent
Loerakker (geboren 1949).
In Enschede werkte Jan Hendrik Bolink
(1913-1998) eerst als kunstschilder en vanaf
1939 ook als vioolbouwer, de vader van Jaap
Bolink (geboren 1946).
Ook in Rotterdam was een groep vioolbouwers
van deze generatie actief. Het waren
Eugène Eberle sr. (1885-1936) en zijn zoon
Eugène Eberle jr. (1915-1973); Robert Gustav
Bernhard Fritz Jaenicke (1889-1965) die uit
Berlijn aomstig was en zich in 1930 in Rotterdam
vestigde; Jacques W. Hakkert (1897-
1942) en Louis Blitz (1904-1996), de vader
van Otto Carel Blitz (geboren 1946).
Graag wil ik hier nog wat nader ingaan op
de familie Hakkert. Philip Hakkert jr. (1859-
1925) opende in 1880 een bescheiden muziekwinkel
in Rotterdam. Samen met de
voortvarende hulp van Elisabeth Knap (1868-
1942) met wie hij in 1889 trouwde, wist hij er
al gauw een bloeiende muziekhandel van te
maken. Zoon Max (1894-1942) voelde zich
aangetrokken tot de verkoop en reparatie
van blaasinstrumenten, terwijl zoon Jacques
(1897-1942) al heel jong vioolbouwer wilde
worden. Hij werd daartoe opgeleid in Frankrijk,
Duitsland en Engeland. Terug in Rotterdam
opende hij een atelier waar hij naar eigen
model meer dan honderd violen bouwde.
35

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Samen met zijn broer Max richtte hij ook
de Eerste Nederlandse Snarenfabriek op, de
E.N.S. die tot circa 1955 hee bestaan. De
zaak ‘Ph. Hakkert jr.’ werd in mei 1940 tijdens
het bombardement geheel verwoest. De
broers Max en Jacques kwamen samen met
een aantal familieleden in 1942 in een concentratiekamp
om. Alleen de vrouw van Max,
Flora Hakkert geb. Sanders en hun dochter
Ans kwamen na de oorlog terug. Met veel
verve en doorzettingsvermogen nam Flora de
wederopbouw van de zaak ter hand, daarin
bijgestaan door haar neef David Sanders, de
latere directeur van Muziek Hakkert, eerst aan
de Schiekade en later aan de Westblaak.
Als muziekschooldirecteur in Leiden heb ik er
in de jaren zeventig heel wat uiten, klarinetten
en Or-instrumenten aangekocht. Ook in
de beginjaren van het NMF bracht ik er nog
wel eens een blaasinstrument ter revisie naar
toe. Muziek Hakkert werd in 2004 opgeheven,
waarmee er een einde kwam aan een grote familietraditie
van bijna honderdvijfentwintig
jaar. De boedel werd overgenomen door Music
all-in, een facilitair bedrijf aan het Slaak in
Rotterdam.
Erhard Uebel werd in 1913 in Erlbach bij
Markneukirchen (Saksen) geboren. Aldaar
opgeleid door zijn vader Gustav Uebel, kwam
hij omstreeks 1927 naar Max Möller I in
Amsterdam waar hij zich in 1934 zelfstandig
maakte. Hij werd vooral bekend als uitstekend
restaurateur waardoor hij slechts dertien violen
bouwde. Twee hiervan respectievelijk uit
1942 en 1947 zijn in het bezit van het NMF.
In 1949 ontving Erhard Uebel tijdens het
Concours Hendrik Jacobsz in Den Haag een
eervolle vermelding voor zijn werk. Hij was
medeoprichter van de NGV en stierf in 1958
in Amsterdam.
Guillaume Max Möller II (Amsterdam 1915-
1985) kreeg zijn opleiding in Mittenwald en
werkte vervolgens in Parijs en New York. In
1933 werd hij assistent van zijn vader en in
1948 nam hij diens zaak over. Hij was jurylid
van het Concours Hendrik Jacobsz en medeoprichter
van de NGV in 1949. Als expert genoot
hij ook internationaal groot aanzien. In
36
FOTO NMF
1996
Vesko Eschkenazy
Vesko Eschkenazy is sinds 1 januari 2000
concertmeester van het Koninklijk Concertgebouworkest
(KCO). Vóór zijn aantreden
bij het KCO was Vesko Eschkenazy achtereenvolgens
concertmeester bij het Radio
Kamerorkest en bij het Nederlands Philharmonisch
Orkest. Toen hij solliciteerde
bij het KCO speelde Vesko al enige jaren
op een instrument uit de collectie van het
1950 was hij medeoprichter van de ‘Entente
Internationale des Maîtres Luthiers et Archetiers
d’Art’ (de EILA) en in 1995 publiceerde
hij het gezaghebbende standaardwerk ‘e
Violinmakers of the Low Countries’. In 1963
werd het vijigjarig bestaan van de rma Max
Möller & Zn. gevierd en in 1980 ging hij met
pensioen. Evenals zijn vader bouwde Max
Möller II uitstekende altviolen, waarvan er
zich drie (gebouwd in 1949, 1950 en 1954) in
de collectie van het NMF bevinden.
Berend Max Möller III (Amsterdam
1944-Huizen 1989) bezocht vanaf 1966 de vioolbouwschool
in Mittenwald en deed daarna
veel werkervaring op in buitenlandse ateliers.
In 1973 werd hij assistent van zijn vader Max
NMF: namelijk een viool, gebouwd door
Jean Baptiste Vuillaume (Parijs, 1861). Een
jaar na zijn aantreden bij het KCO kreeg hij
een instrument van zijn eigen orkest aangeboden
en werd de Vuillaume geretourneerd
aan het NMF. Inmiddels speelt Hebe
Mensinga, eerste concertmeester van Holland
Symfonia, alweer jaren op deze viool.
Möller II en in 1980 nam hij de zaak over, samen
met zijn vrouw Cornélie. In het jaar dat
hij onder tragische omstandigheden stierf bestond
het atelier Max Möller & Zn. vijfenzeventig
jaar.
Met bewonderenswaardige moed zette Cornélie
Möller de zaak voort met assistentie van
onder anderen Harmut Leonhardt. Per 31
juli 2006 werd de werkplaats echter denitief
gesloten en kwam er een einde aan een honderdjarige
traditie van drie generaties vioolbouwers.
Dankjewel nog Cornélie voor alles
wat je in die moeilijke tijd voor het NMF hebt
gedaan.
Inmiddels hee Andreas Post het pand Willemsparkweg
15 betrokken. Hij werd in 1956
in Gummersbach (Bergisches Land) ten oos-

ten van Keulen geboren. In 1985 vestigde hij
zich aan de Mozartkade in Amsterdam. Ook
aan hem is het NMF veel dank verschuldigd
voor zijn grote expertise.
Willem Bouman werd in 1922 in Leeuwarden
geboren als zoon van de vioolbouwer Feiko
Jacob Bouman (Groningen 1888-1951). De
familie verhuisde in 1924 naar Den Haag en
ging in 1938 terug naar Groningen. Willem
studeerde aanvankelijk viool, onder anderen
bij Adolphe Poth, de concertmeester van het
Residentie Orkest. Daarnaast werkte hij in het
atelier van zijn vader. Na de oorlog kreeg hij
zijn opleiding tot vioolbouwer in Mittenwald
en in 1951 vestigde hij zich in Den Haag, samen
met zijn vrouw Irmengard.
Hij was vanaf het prille begin nauw betrokken
bij het NMF. In onze collectie bevinden zich
vier violen van hem (gebouwd in 1956, 1988,
1990 en 1992) en een cello (gebouwd in 1995).
Naast het bouwen van instrumenten en het
maken van strijkstokken was hij beëdigd makelaar
en taxateur.
Bij het verrichten van reparaties en restauraties
deed hij veel historisch en wetenschappelijk
onderzoek. Willem Bouman overleed in 2005
en de zaak werd voortgezet door zijn vrouw Irmengard
en hun kinderen Lies en Feiko, daarbij
geassisteerd door ateliermedewerkers.
Fred Lindeman (Amsterdam 1932) leerde
het vak van z’n vader Jan Willem Lindeman
(1890-1971). Deze werkte eerst als meubelmaker
voor de architect Berlage en begon daarna
als autodidact met het bouwen van violen. In
1922 opende hij een atelier in de Rivierenbuurt.
Het NMF beschikt over de enige altviool
die hij daar in 1951 bouwde. Fred Lindeman
werd in 1957 zijn medewerker en zette in
1971 de zaak van zijn vader voort. Hij legt zich
voornamelijk toe op reparaties en restauraties
en geldt als een groot barokspecialist. Evenals
zijn vader beschikt hij over veel kennis van de
Oudhollandse vioolbouw. Hij hee daarover
interessante artikelen gepubliceerd. Al vanaf
de oprichting hee Fred Lindeman het NMF
met raad en daad terzijde gestaan. Wij zijn
hem daarvoor veel dank verschuldigd.
Marten Cornelissen werd in 1936 in Apeldoorn
geboren en opende daar in 1964 een
atelier. In 1969 vertrok hij naar Northampton,
Massachusetts (USA). Via de altviolist Kees
Schild kwam het NMF met hem in contact. Inmiddels
bevinden zich vier instrumenten van
Marten Cornelissen in onze collectie. Twee violen
naar het model van Stradivari gebouwd
in 1967 (opus 65) en in 1986 (opus 340), een
viool gebouwd in 2006 (opus 528) en nog een
altviool (ex-Kees Schild). Gelet op het hoge
opusgetal zal hij ongetwijfeld veel medewerkers
in dienst hebben.
FOTO MARCO BORGGREVE
1997
Lavinia Meijer
Dat het NMF meer doet dan alleen strijkinstrumenten
in bruikleen geven, wordt wel
bewezen door de rol die het NMF speelt met
haar harpcollectie. Zo is bijvoorbeeld Lavinia
Meijer meer dan 10 jaar bruiklener van
het NMF geweest.
Lavinia kreeg in 1997 van het NMF een harp
van het merk Lyon & Healy, model ‘Style 23’,
in bruikleen. In 2009 won zij de Nederlandse
Muziekprijs. Na haar debuut in Carnegie
NMF JUBILEUMMAGAZINE
In een volgend hoofdstuk zal ik nader ingaan
op het werk van de Nederlandse vioolbouwers
die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog werden
geboren en van wie het NMF instrumenten
in de collectie hee.
Hall in New York in 2007 werd ze regelmatig
uitgenodigd om als soliste op te treden in
Europa, Azië en Amerika.
Maar ook andere zeer getalenteerde harpisten
‘profiteren’ van het NMF. Gwyneth
Wentink, Godelieve Schrama en Remy van
Kesteren bijvoorbeeld zijn of waren bruiklener
van het NMF.
37

NMF JUBILEUMMAGAZINE
De Nederlandse vioolbouw na
het Concours Hendrik Jacobsz
(1949)
In Utrecht werd de negentiende-eeuwse vioolbouwtraditie
in de twintigste eeuw voortgezet
door Abraham But en Otto Stam; na de Tweede
Wereldoorlog door Serge Stam en door
Lambert Houniet.
Otto Stam werd in 1913 in Tilburg geboren.
Na een opleiding als kunstschilder legde hij
zich toe op de vioolbouw bij Erhard Uebel
in Amsterdam. In 1936 vestigde hij zich in
Utrecht waar hij in 1983 overleed. Vanaf 1964
was hij lid van de NGV. Otto Stam bouwde
veel altviolen. Het NMF beschikt over een
viool van hem: zijn opus 17 gebouwd in 1947,
het geboortejaar van zijn zoon Serge.
Serge Stam wilde evenals zijn vader vioolbouwer
worden. Van 1965 tot 1969 werd hij
opgeleid in Mittenwald, daarna werkte hij bij
René Morizot in Mirecourt en bij Bernard Millant
in Parijs. In 1972 keerde hij terug naar de
zaak van zijn vader in Utrecht, die hij in 1979
samen met zijn vrouw Jacqueline overnam.
Met het echtpaar Stam onderhoudt het NMF
al vanaf de oprichting zeer goede contacten.
Serge bouwde voor ons in 2004 een altviool,
zijn opus 75. Als expert geniet hij groot aanzien.
Hij is lid van de ‘Entente Internationale
des Maîtres Luthiers et Archetiers d’Art’ en van
de NGV. Verder is hij mederedacteur van het
bekende naslagwerk ‘Taxe der Streichinstrumente’
van Albert Fuchs.
Lambert Houniet werd in 1941 in Amsterdam
geboren en volgde van 1964 tot 1968 de
Geigenbauschule in Mittenwald. Hij werkte
korte tijd bij Vladimir Pilar in Hradec Kràlové
(Tsjechië) en vanaf 1969 bij Charles Beare in
Londen. In 1972 opende hij een eigen atelier
in Edinburgh (Schotland) en in 1984 vestigde
hij zich in Utrecht. Lambert Houniet houdt
zich in de eerste plaats met nieuwbouw bezig
en laat zich daarbij graag inspireren door de
modellen van Stradivari, waarmee hij bij Beare
in aanraking kwam. Hij is niet alleen lid van
de NVG, maar ook van de ‘Entente Internatio-
38
Lambert Houniet (Utrecht, 1996)
FOTO CATHY LEVESQUE

nale’ en het ‘Verband Deutscher Geigenbauer’.
Het NMF plaatste een achttal nieuwbouwopdrachten
bij hem. Het gaat daarbij om drie
driekwart violen (opus 77 en 78 uit 1994 en
opus 110 uit 2002), een kleine hele viool uit
1996 (opus 81) en vier hele violen (opus 55 uit
1990, opus 69 uit 1994 en de opussen 73 en 75
uit 1995).
In Hilversum werkt het echtpaar Annelies
Steinhauer en Jaap Bolink. Zij richten zich
uitsluitend op het bouwen van instrumenten.
Het NMF onderhoudt al jarenlang uitstekende
contacten met hen. Door schenking of bruikleen
van particulieren en door het plaatsen
van opdrachten beschikt het NMF over veel
instrumenten van het echtpaar.
Annelies Steinhauer werd in 1945 in Amsterdam
geboren en ging in 1965 naar de Geigenbauschule
in Mittenwald waar zij Jaap Bolink
leerde kennen. In 1967 vertrokken zij uit Mittenwald
en werkten zij in Nederland engeland
en Duitsland. In 1970 vestigden zij zich in
Amsterdam en in 1973 in Hilversum. Zowel
Annelies als Jaap bouwen vanuit hun vakbekwaamheid
naar eigen inzicht. Beiden zijn lid
van de NGV. Van Annelies Steinhauer beschikt
het NMF over een twaalal instrumenten: vijf
violen, drie altviolen en vier celli. In chronologische
volgorde:
1971
altviool opus 19, nog gebouwd in Amsterdam
1979
viool opus 30, gebouwd in ‘Lijstervreugde’ te
Hilversum
1981
altviool opus 36
1987
viool opus 49 (behorende tot het violenpaar
Luis van Doornum, zie ook Jaap Bolink opus
115)
1993
viool opus 55
1995
viool opus 59, viool opus 60 en cello opus 61
2000
cello, opusnummer onbekend
2002
altviool, opusnummer onbekend
2004
driekwart cello opus 83
2006
cello opus 88.
Jaap Bolink werd in 1946 in Enschede geboren.
Hij was de zoon van Jan Hendrik Bolink
(1913-1998) die eerst kunstschilder was en
zich later toelegde op de vioolbouw. Het NMF
hee één viool van hem in de collectie, gebouwd
in Enschede in 1948.
Evenals zijn vader wilde Jaap vioolbouwer
worden, onder zijn leiding bouwde hij op
dertienjarige leeijd zijn eerste viool. In 1963
vertrok hij naar de Geigenbauschule in Mittenwald
waar hij Annelies leerde kennen. In
1970 openden zij een gezamenlijk atelier in
Amsterdam en in 1973 namen zij hun intrek
in villa ‘Lijstervreugde’ in Hilversum. Jaap Bolink
was van 1987 tot 1997 secretaris van de
NGV en is sindsdien voorzitter.
Van hem hee het NMF achttien instrumenten
in de collectie: zes violen, één altviool,
negen celli, één violone en één contrabas. In
chronologische volgorde:
1969
een viersnarige contrabas opus 46 en een cello
opus 47, beide nog gebouwd in Amsterdam
1974
cello opus 71, gebouwd in Hilversum
1984
altviool opus 102 en cello opus 103
1987
cello opus 111 en viool opus 115 (behorende
tot het violenpaar Louis van Doornum, zie
Annelies opus 49)
1990
viool ‘Bols’ opusnummer onbekend
1993
cello opus 130 (ex-Louis van Doornum)
1994
cello opus 132
1995
viool ‘Birome’ opus 133, cello opusnummer
onbekend en een viool met etiket
‘Voor mijn vriendin Isabelle van Keulen’
NMF JUBILEUMMAGAZINE
1996/1997
viool opus 139
2001
cello opus 150
2003
viool ‘De Lenny’ opus 154
2005
cello opus 159
2007
violone opus 164, het gaat hier om een kleine
vijfsnarige contrabas met gewelfde bladen.
In opdracht van de toen vijfenzeventigjarige
Louis van Doornum te Dalfsen bouwden Jaap
en Annelies in 1987 een ‘violenpaar’ met de
bedoeling dat deze instrumenten ook echt bij
elkaar zouden blijven; in het uitleenverkeer niet
zo’n gemakkelijke opgave. Recentelijk werken ze
samen aan een speciale opdracht van het NMF,
de gezamenlijke bouw van een vijfsnarige cello.
Voor zover ik kan nagaan is Jaap Bolink de laatste
vioolbouwer die het vak bij zijn vader leerde.
Opvallend is dat veel jonge bouwers zich bij gebrek
aan een familietraditie richten op voorbeelden
van de Italiaanse vioolbouw.
Alex Oosten werd in 1946 in Dordrecht geboren.
Hij was in de leer bij Willem Bouman
en volgde evenals deze de Geigenbauschule in
Mittenwald. Daarna werkte hij wederom bij
Bouman en ook bij Otto Stam. In 1971 maakte
hij zich in Rijswijk zelfstandig. Hij is lid van
de NGV. Het NMF beschikt van hem over een
zevenachtste viool gebouwd in 1986 en een altviool
gebouwd in 1999.
Uli Schnorr werd in 1948 geboren in Griesbach
(Beieren) en kwam in 1966 als medewerker
van Loránd Rácz naar Den Haag. In 1974
maakte hij zich zelfstandig in de Adelheidstraat.
Het NMF hee twee celli van hem. Eén
gebouwd in 1999 naar een model van Lupot
en één gebouwd in 2005 naar een model van
Stradivari.
Hans Peeters (contrabasbouwer) werd in 1950
in Den Haag geboren en vestigde zich in 1972
in Arnhem. Van hem beschikt het NMF over
een viersnarige contrabas, aldaar gebouwd in
1982.
39

BIJZONDERE NMF-MUSICI
Carla Leurs
“Als ik op het podium sta, is er
alleen nog maar die muziek”
40
Interview met Carla Leurs,
dinsdag 6 november 2012
door Marcel Schopman
Kleine Carla was nog maar een paar jaar
oud toen ze met de neus op de muziek
werd gedrukt. Want weliswaar woonde
ze met haar familie op een industrieterrein,
ver weg van de bewoonde wereld,
de muziek kwam toch op haar pad. In de
box zong ze al liedjes van Abba. En vlak
bij haar huis repeteerde in de ene hal de
plaatselijke harmonie, in de andere de legendarische
popgroep BZN. Kleine Carla
vond het machtig interessant en hobbelde
van het ene naar het andere gebouw, ondertussen
pogend muziek uit haar kleine
Carla Leurs (Heemskerk, 1978) is bespeelster
van een bijzondere viool uit de
collectie van het NMF. Het is een viool
gebouwd door de ‘Franse Stradivarius’
Nicolas Lupot (Parijs, 1808).
Ze heeft ook een vioolstok gebouwd
door Victor Fétique (Parijs, 1910) van
het NMF in bruikleen.
accordeon te persen. Op haar zesde ging
ze naar de muziekschool, waar ze te klein
voor de piano bleek. Ze mocht toen kiezen
tussen blokuit en viool. “Iedereen
koos voor blokuit, dus ik nam de viool
maar, hoewel ik helemaal niet wist wat dat
was”. Maar het klikte snel tussen haar en
het nieuwe instrument. Vioolspelen, dat
was wat ze wilde doen in haar leven. En
zo geschiedde.

Een paar jaar geleden, na een verblijf van
een aantal jaren in de Verenigde Ver V enigde Staten en
ondermeer een een studie bij Itzhak Perlman,
kwam Carla in contact met het NMF. Dat
was was nodig, want de viool waar ze toen al
een tijd op speelde, was eigendom van een een
arts uit Zwitserland Zw Z itserland die zijn instrument
terug wilde hebben. Een alternatief had
ze niet. Op haar verjaardag in 2006 werd
ze door het NMF gebeld. Er lag een viool
voor haar, misschien wilde ze die proberen?
Het bleek om een viool, gebouwd
door Nicolas Lupot (Parijs, 1808) te gaan
die uit de nalatenschap van de echtgenote
van dirigent Anton Kersjes kwam. De
Lupot was het ‘topstuk’ uit de collectie
Kersjes. De viool hee hee een krachtig, onmiskenbaarmiskenbaar
eigen karakter, waar lang niet
iedere musicus mee uit de voeten voeten kan.
De De echtgenote echtgenote van Kersjes wist de viool
blijkbaar wel te ‘temmen’, hetgeen hetgeen ook
gold voor Daniel Rowland (die de viool in
2000 in bruikleen kreeg kreeg en er zes jaar op
speelde), evenals voor Carla die de viool
direct daarna ging bespelen. Beide spelers
wisten binnen vijf minuten dat ‘het
klikte’. Carla noemt noemt de viool lieozend lieozend
haar ‘wole’. ‘wole’. Met een knipoog naar het
Italiaanse ‘Lupo’ ‘Lupo’ (=wolf), maar vooral vooral ook
omdat omdat de viool iets iets onstuimigs hee hee dat
haar juist erg aanspreekt. Bovendien hee hee
de viool last van een ‘wolf ’ op de G-snaar.
Hiermee wordt een klankvervorming bedoeld
die bij de beste instrumenten kan
voorkomen en die wordt veroorzaakt
veroorzaakt
door conicterende conicterende trillingen. Soms Soms
kan dat eect eect zo sterk sterk zijn, dat de afstelafstelling van de viool viool door een bouwer moet moet
worden aangepast voordat er weer naar
behoren op het het instrument kan worden
gespeeld. Niet makkelijk, makkelijk, zo’n instrument,
instrument,
maar oh zo mooi!
Inmiddels is Carla getrouwd, getrouwd, moeder
geworden en na een jaartje jaartje Zw ZZwitserland itserland
weer neergestreken neergestreken in Amsterdam. Amsterdam. Ze Ze
speelde de afgelopen jaren jaren bijvoorbeeld
bij het het Sinfonieorchester
infonieorchester
inf Basel en bij de
Radio Kamer Filharmonie. Ook was ze
plaatsvervangend concertmeester bij het
London Philharmonic Orchestra, bij het
Rotterdam Philharmonisch Orkest, het
Nederlands Kamerorkest Kamerorkest en andere andere gerenommeerde
ensembles en orkesten.
Momenteel is ze concertmeester van van het
Nederlands Symfonie Orkest. Het is een
baan die ze ongelofelijk graag wilde hebbenben
en waar ze heel gelukkig mee is. Naast
die heerlijke baan hee hee ze nog de ambitie
om “waanzinnige projecten” te doen, zo-
1998
NMF JUBILEUMMAGAZINE
als alle Paganini Caprices authentiek uit
te voeren. En ook wil ze graag haar mede
musici inspireren, zowel jongeren als ouderen.
Want, Wa W nt, zoals ze zegt, “als ik op het
podium sta, is er alleen nog maar die muziek
en dat is zo heerlijk. Ik geniet er heel
erg van.” Een gelukkig mens, die Carla en
een heel bijzondere violiste.
Sonja van Beek
Sonja van Beek behaalde eerste prijzen
op de Iordens Viooldagen (1986 en 1988),
op het Prinses Christina Concours (1988)
en op het eerste Davina van Wely VioolVioolconcours (1991). In april 1993 werd ze
winnares van het Nationaal Vioolconcours
Oskar Back. Sonja bespeelde van 1990 tot
1993 een viool, gebouwd door Nicola Gagliano
‘Filius Alexandri’ (Napels, 1739) van
het NMF. Daarna was ze even ‘bruiklener-
af’ maar vanaf 1998 speelde zij bijna 10
jaar lang opnieuw op een viool van het
NMF. Het ging toen om een kostbare viool
gebouwd door Santo Serafin (Venetië,
1750). De viool werd in 1998 nog even
een maand uitgeleend aan Theo Olof voor
een afscheidsconcert van Theo en Herman
Krebbers samen.
41

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Matthieu Besseling (Amsterdam 1951) begon
al op z’n twaalfde met het bouwen van violen
onder leiding van Paul Gerhard Schmidt en
zijn vader die in zijn vrije tijd amateurbouwer
was. Ook toen hij medicijnen en altviool studeerde
bleef hij violen bouwen. In 1977 opende
hij een eigen atelier in Amsterdam. Hij is lid
van de NGV. Het NMF hee drie instrumenten
van hem in de collectie: een cello uit 1977,
een viool uit 1994 en een altviool uit 1998.
Hendrik Woldring (Muiderberg 1952) kreeg
van 1974 tot 1977 zijn opleiding aan de Newark
School of Violinmaking in Nottinghamshire
(Engeland). Daarna vestigde hij zich eerst
in Garsthuizen (Fivelingo) en in 1985 in Groningen,
waar vóór hem Johannes Ernst Bachmann
jr. en Feiko Jacob Bouman werkzaam
waren geweest. Hij is lid van de NGV en het
NMF beschikt over een viool van hem (gebouwd
in 1999 naar een model van Guarneri
del Gesù) en een cello met dubbele inleg (gebouwd
in 2006 naar een model van Tecchler).
Jaap Timmer (Tilburg 1954) volgde van 1987
tot 1981 eveneens zijn opleiding tot vioolbouwer
in Newark, daarna werkte hij enkele jaren
in Kopenhagen. In 1983 vestigde hij zich in
Deventer. In 1995 kreeg hij een ernstig autoongeluk
waarna hij zijn beroep niet meer optimaal
kon uitoefenen. In 1998 trok hij zich
denitief terug in Bathmen bij Deventer. Hij
was aangesloten bij de NGV. Het NMF hee
een viool van hem uit 1993, gebouwd naar een
model van Guarneri del Gesù en een viool afgebouwd
in 1995/96.
Johannes Jacobs (Middelburg 1954) kreeg
van 1982 tot 1985 zijn opleiding aan de Welsh
School of Instrumentmaking and Repair in
Wales. In 1985 vestigde hij zich Middelburg.
Hij is lid van de NGV. Hij bouwde een zestal
instrumenten voor het NMF: in 1993 een viool,
in 1995 een kleine hele viool, in 1999 een
viool met verkorte snaarlengte en eveneens in
1999 een viool voor de jubilerende NGV, maar
daarna aangekocht door het NMF en een altviool
in 2000.
42
René Zaal (Wageningen 1956) kreeg zijn opleiding
aan de Newark School of Violinmaking
in Engeland en werkte daarna enkele jaren bij
de vioolbouwer Vincent Loerakker in Haarlem.
Hij richtte zich vervolgens uitsluitend
op de bouw en reparatie van contrabassen en
opende achtereenvolgens ateliers in Arnhem
(1983), Doesburg (1992) en Bemmel (1997).
FOTO MARCO BORGGREVE
1999
René Zaal is lid van de NGV en maakte verschillende
bassen voor het NMF:
- een viersnarige bas (Arnhem 1988)
- een viersnarige bas (vioolmodel, Arnhem 1994)
- een eveneens viersnarige bas (Doesburg 1995)
- een bas naar Italiaans model (Bemmel 2000,
opus 25)
Quirine Viersen
Zonder anderen tekort te willen doen, kan
men toch wel zeggen dat er twee Nederlandse
cellisten zijn, die qua beroemdheid en
carrière alle anderen achter zich hebben gelaten.
Eén van hen is Quirine Viersen, dochter
van Yke Viersen, cellist in het Koninklijk
Concertgebouworkest. Viersen was soliste
bij alle belangrijke Nederlandse orkesten en
bij grote internationale orkesten. In 1994
won Viersen als eerste Nederlander een prijs
op het prestigieuze Tsjaikovsky Concours.
In hetzelfde jaar ontving ze de Nederlandse
Muziekprijs. Quirine speelt sinds 1999
op een cello van Giuseppe Guarneri ‘Filius
Andreae’ uit 1715 die ze in bruikleen kreeg
van het NMF. Het NMF kocht deze cello van
de beroemde cellist Heinrich Schiff. Het is
nog steeds de duurste aankoop die het NMF
ooit heeft verricht. Schiff had op zijn beurt
de cello gekocht van cellist André Navarra,
naar wie het instrument nog steeds is genoemd
(’ex-Navarra’). Leuke bijkomstigheid
is dat Navarra les gaf aan Schiff en Schiff
op zijn beurt les gaf aan Quirine Viersen,
die de cello al bespeelde voordat het NMF
hem aankocht.

- een vijfsnarige bas (Bemmel 2007) naar een
gambamodel van Johann Joseph Stadlmann
(Wenen 1720-1781).
Guust François werd in 1956 in Teteringen
bij Breda geboren en vestigde zich in 1993 in
Amsterdam. Van hem beschikt het NMF over
de volgende instrumenten:
- een barokcello gebouwd in 1977 (model ‘Servais’
van Antonio Stradivari)
- een barokaltviool eveneens gebouwd in 1997
(model Spirito Sorsana werkperiode omstreeks
1715-1740 in Cuneo zuidelijk van Turijn)
- een cello gebouwd in 2001 (model Alessandro
Gagliano, Napels omstreeks 1695-1735)
- een barokcello gebouwd in 2004 (model Francesco
Rugieri, Cremona omstreeks 1620-1695)
- een driekwart cello gebouwd in 2005
- een cello gebouwd in 2007 (model Giuseppe
Baldantoni, Ancona 1784-1873)
- een barokcello gebouwd in 2008 (model Andrea
Amati, Cremona 1505/1510-1577).
Daniël Royé (Amsterdam 1957) raakte al op
jonge leeijd geboeid door bouw en reparatie
van strijkinstrumenten. Hij kreeg daarbij hulp
van Paul Gerhard Schmidt in Amsterdam en
van Bram But in Utrecht. Ook werkte hij samen
met de luitbouwer Nico van der Waals
in Oudkarspel. Hij maakte zich zelfstandig
in Amsterdam en bouwt instrumenten naar
eigen model, ook maakt hij graag strijkstokken.
Hij is lid van de NGV en het NMF hee
dertien instrumenten van hem in de collectie:
- een cello (Amsterdam 1985)
- een viersnarige contrabas (1988)
- een altviool gebouwd in 1998
- een cello gebouwd in 2004
- een zevenachtste cello eveneens uit 2004
- een viersnarige driekwart contrabas gebouwd in
2005
- een altviool (model Stradivari) gebouwd in 2006
- een cello eveneens uit 2006
- twee viersnarige driekwart contrabassen gebouwd
in 2006 en 2007
- twee zevenachtste cello’s uit 2007 en 2010.
Guust François (Amsterdam, 1997)
NMF JUBILEUMMAGAZINE
FOTO CATHY LEVESQUE
43

NMF JUBILEUMMAGAZINE
In totaal dus twee altviolen, zeven cello’s en
vier contrabassen.
Harry Jansen, een bekend contrabasbouwer
en handelaar in bassen, werd in 1959 in Apeldoorn
geboren en vestigde zich in 1989 in Amsterdam.
Het NMF beschikt over vier bassen
van hem naar Napolitaanse voorbeelden. Twee
gebouwd in 1979 en 2002 (naar een model van
Vincenzo Panormo) en twee gebouwd in 2008
(naar een model van Gagliano).
Jan van der Elst (Dordrecht 1961) kreeg van
1986 tot 1989 zijn opleiding aan de Newark
School of Violinmaking in Engeland. Hij vestigde
zich daarna in Dordrecht en is lid van de
NGV. Het NMF beschikt over drie instrumenten
van hem. Een viool (opus 23) gebouwd in
1997 naar een model uit 1965 van Ansaldo
Poggi (1893-1984), een belangrijke Italiaanse
bouwer. Voor de lieebbers: Poggi was leerling
van Giuseppe Fiorini (1861-1934) in
München en Zürich, daarna vestigde hij zich
in zijn geboorteplaats Medicina bij Bologna.
Hij liet zich graag inspireren door voorbeelden
van Stradivari en Guarneri. Ook Jan van
der Elst bouwde in 1997 een altviool naar een
model van Andrea Guarneri uit 1676. Verder
beschikt het NMF nog over een viool van hem,
zijn opus 26.
Saskia Schouten (Tilburg 1961) bouwde onder
toezicht van Paul de Vroe in Amstelveen
haar eerste viool. In 1980 ging zij naar de vioolbouwschool
in Cremona. Zij werkte enige
tijd met enkele collega’s in de Toscane en was
van 1983 tot 1985 als vioolbouwer verbonden
aan het conservatorium van Palermo (Sicilië).
Zij behaalde in 1986 haar diploma in Cremona
en vestigde zich in Heusden, later in Hedikhuizen.
Het vestingstadje Heusden en het
dorpje Hedikhuizen liggen ten noorden van
Vlijmen bij ’s-Hertogenbosch. Saskia Schouten
is lid van de NGV en hee zich gespecialiseerd
in de bouw van cello’s. Het NMF hee de volgende
instrumenten van haar in de collectie:
- een cello (Heusden, 1998) naar een model
uit 1680 van de Cremonese bouwer Francesco
Rugieri
44
- een altviool (Heusden 2003)
- een cello (Heusden 2004) naar het model ‘Piatti’
van Antonio Stradivari
- een viool (Heusden 2006) naar een model van
Camillo Camilli, Mantua omstreeks 1704-1754
- een driekwart cello (Hedikhuizen 2008).
Ronald de Jongh (Den Helder 1962) kreeg zijn
opleiding bij Mathijs Heyligers in Cremona.
In 1990 opende hij een atelier in Amsterdam
waar hij zich vooral toelegt op nieuwbouw. Hij
is lid van de NVG en het NMF hee vier instrumenten
van hem in de collectie:
- een tenorviool uit 1997 uitgevoerd in Vogelaugen-Ahorn,
naar een model van de gebroeders
Antonius en Hieronymus Amati uit 1592
- een altviool gebouwd in 2004
- een viool gebouwd in 1999, een kopie van de
zich in onze collectie bevindende viool van Willem
van der Sijde uit 1691
- een viool eveneens gebouwd in 1999.
Willibrord Crijnen (Veldhoven 1963) vestigde
zich in 1985 in Amsterdam, maar vertrok
in 1996 naar Marseille. Het NMF hee een
altviool van hem, in 1995 in Amsterdam gebouwd
naar een model van Gofriller (Venetië,
begin achttiende eeuw). In Marseille bouwde
hij in 1998 een barokcello naar een model van
Giovanni Tononi (Bologna omstreeks 1650 tot
1713) in de stijl van Niccolò Amati en in 2006
een viool, een kopie van ‘Le Duc’ van Guarneri.
Beide instrumenten zijn aangekocht door
het NMF.
Gudrun Kremeier bouwde in Amsterdam in
2003 een viool naar een model van de belangrijke
Cremonese vioolbouwer Carlo Bergonzi
(1683-1747). Deze viool is door het NMF van
haar aangekocht.
Bas Maas & Chaïm Achttienribbe
Bas Maas bouwde in Amsterdam in 2005 een
viool voor het NMF naar een model van Johannes
Cuypers uit 1801 en in 2007 een altviool,
een asymmetrische interpretatie van een
Max Möller I-model.
Chaïm Achttienribbe vervaardigde in 2007
eveneens in Amsterdam een altviool naar het
model ‘Conte Vitale’ van Andrea Guarneri
(Cremona, tweede hel zeventiende eeuw).
Bas en Chaïm kregen hun opleiding aan de
gerenommeerde Newark School of Violonmaking
in Nottinghamshire (Engeland).
Chaïm rondde zijn studies daar af in 2002.
Een jaar later won Bas met zijn afstudeerviool
de Benslow Music Trust Award. Tijdens hun
opleiding doorliepen ze diverse stages in Amsterdam
en Londen. Ook werkten ze beiden bij
Loerakker Vioolbouwers in Haarlem.
Sinds 2004 is het bedrijf van Bas Maas en Chaim
Achttienribbe gevestigd in Amsterdam.
Bas maakt uitsluitend nieuwe instrumenten,
terwijl Chaïm zich concentreert op het restaureren
van strijkinstrumenten en stokken. Hij
werkte in 2008 tijdelijk aan het Rimsky-Korsakov
Conservatorium in Sint-Petersburg. Ze
zijn allebei lid van de Nederlandse Groep van
Vioolbouwers.
Ten slotte sta ik nog even stil bij Nederlandse
bouwers die zich in het buitenland hebben gevestigd.
Ik noemde reeds Marten Cornelissen
die in 1969 naar de Verenigde Staten vertrok
en Willibrord Crijnen die zich in 1996 in Marseille
vestigde.
Michiel de Hoog werd geboren in 1956 in
Utrecht en ging in 1976 voor zijn vioolbouwopleiding
naar Londen. Hij restaureerde in
verschillende ateliers, eerst in Londen en daarna
in Parijs. Van 1982 tot 1996 werkte hij zelfstandig
als vioolbouwer in Chartres (Frankrijk)
waar hij in 1994 een barokviool met
bijbehorende strijkstok voor het NMF maakte.
Van 1996 tot 2011 had hij zijn werkplaats in
Dublin (Ierland) waar hij violen bouwde en
restaureerde. Sinds 2012 hee hij zich in Zaandam
gevestigd.
Mathijs Heyligers ging na zijn middelbare
school in 1975 naar Italië om vioolbouwer te
worden. Hij kreeg zijn opleiding eerst aan de
internationale vioolbouwschool in Cremona
bij Giorgio Cè en vanaf 1977 in Parma bij
Renato Scrollavezza en Pietro Sgarabotto. In
1980 behaalde hij zijn einddiploma als meestervioolbouwer.
Tijdens zijn opleiding tot vioolbouwer
studeerde hij onder deskundige

leiding ook intensief viool, waardoor hij zijn
bouwopdrachten beter op de betreende musicus
kan afstemmen.
Na het behalen van zijn diploma vestigde hij
zich in Cremona en bouwde daar in 2001 een
cello voor het NMF naar een model van de
Venetiaanse bouwer Domenico Montagnana
(overleden in 1750) en in 2002 een viool naar
een voorbeeld uit 1662 van de Cremonese
bouwer Andrea Guarneri (omstreeks 1626 tot
1698).
Volgende en voorgaande hoofdstukken kunt u vinden
op het complete overzicht van de geschiedenis
van het NMF op onze website.
2000
Daniel Rowland
Daniel heeft al een lange geschiedenis
met het NMF. In 1991 probeerde hij een
tijdje een viool van Johannes Theodorus
Cuypers (Den Haag, 1782) uit de collectie
van het Fonds, maar die bleek hem niet
te bevallen. In 2000 kwam er echter een
viool, gebouwd door Nicolas Lupot (Parijs,
1808) beschikbaar. Het was een geschenk
van de dirigent Anton Kersjes. Deze viool
beviel Daniel beter, want hij bleef er ruim
zes jaar, tot begin 2006, op spelen. Daniel
Rowland is wellicht wat (te) weinig bekend
NMF JUBILEUMMAGAZINE
in Nederland, maar in het buitenland des
te meer. Hij werd geboren in Londen maar
groeide op in Nederland. Hij is oprichter
en artistiek leider van het Stift International
Music Festival: een festival op een
idyllische locatie in Twente met concerten
in een 14e-eeuws kerkje. Sinds 2007 is hij
de primarius van het vermaarde Londense
Brodsky Quartet. Met dit kwartet treedt hij
op over de hele wereld. Daniel is docent
aan de Royal College of Music in Londen.
45
FOTO PATRICK ALLEN

Over geld, musici
46
Dana en Mikhail Zemtsov

Het NMF is een goed doel dat musici wil helpen bij
hun ontwikkeling door hen een instrument ter beschikking
te stellen. Dat kost geld, veel geld.
Laten we voorop stellen dat het NMF van elke
euro die binnenkomt, zoveel mogelijk aan de
uiteindelijke doelstelling besteedt. In de eerste
plaats is dat natuurlijk aan de aankoop van instrumenten.
De collectie wordt nog steeds uitgebreid,
want er is nog steeds vraag naar meer
en betere instrumenten. In de tweede plaats
kost ook het beheer van de ruim 400 instrumenten
en ruim 350 strijkstokken veel aandacht
en dus geld. De collectie van het NMF
is eigenlijk een museumcollectie die zich elke
dag op straat bevindt. Dat dat ingrijpende consequenties
hee (en dus ook nanciële!) moge
duidelijk zijn!
Naast de kosten voor deze kernactiviteiten, zijn
er nog andere uitgavenposten. Zo worden er
bijvoorbeeld nogal wat evenementen georganiseerd,
doorgaans tussen de 50 en 80 per jaar.
Die evenementen zijn om minstens drie redenen
belangrijk. Het gee de musicus een podium,
het biedt de donateur de mogelijkheid om
te zien wat er met zijn/haar steun gebeurt en
het gee het NMF de mogelijkheid zich te promoten.
Weliswaar geldt als uitgangspunt dat
de directe kosten van elk evenement moeten
worden terugverdiend, maar de evenementen
moeten natuurlijk ook georganiseerd worden.
en donateurs
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Verreweg het grootste deel van haar inkomsten
ontvangt het NMF van particuliere donateurs
en particuliere stichtingen. In totaal over
de jaren heen bedraagt de bijdrage van deze
groep bijna 90% van de totale inkomsten van
het NMF. Daarnaast ontvangt het NMF steun
van een aantal vermogensfondsen. Het NMF
ontvangt geen subsidie van de overheid meer.
Een klein gedeelte van de inkomsten bestaat
uit de vergoeding van de musici die zij betalen
aan het NMF. Deze vergoeding betalen zij voor
de diensten die het NMF hen levert. De musici
betalen ook verzekeringspremie voor het
instrument dat zij in bruikleen hebben. Deze is
aankelijk van de waarde van het instrument
en wordt voor 100% doorbetaald aan onze verzekeraar,
die het NMF de laagste premie van
Nederland biedt. De bruikleenvergoeding bedroeg
in 2012 € 570 per jaar per instrument en
is bij lange na niet kostendekkend.
Het NMF houdt zich uiteraard aan de richtlijnen
die door het CBF zijn uitgegeven ten
aanzien van de besteding van de aan haar toevertrouwde
gelden. Het hee daarvoor in 1999
het CBF-keurmerk gekregen. Gedetailleerde
informatie over de inkomsten en uitgaven van
het NMF kunt u vinden in onze jaarrekening,
te raadplegen op onze website of op te vragen
bij de stichting.
47

NMF JUBILEUMMAGAZINE
48
Bijzondere donateurs
Bijzondere donateurs
schenken
bijzondere instrumenten
Het NMF is iedereen die het
NMF steunt, ongelofelijk
dankbaar. Vooral particulieren
en particuliere stichtingen zijn
verantwoordelijk voor het feit
dat de NMF-collectie inmiddels
één van de grootste ter wereld is.
Enkele begunstigers komen in dit
magazine aan het woord.
Donateur
Anoniem
schonk een
Vuillaume-cello

“Een en dergelijk
instrument heb
je niet in
eigendom”
In november 2012 meldt zich een echtpaar bij
het NMF. Meneer Meneer is amateurmusicus en blijkt
in het het bezit van een een bijzondere cello gebouwd
door Jean Baptiste Vuillaume Vui V llaume in Parijs, rond rond
1845. 1845. De cello is voorzien van een een taxatie taxatie
waarop als waarde waarde € 130.000 vermeld staat. Iedereen
bij het het NMF is is even stil. Er worden wel
vaker instrumenten instrumenten aan het NMF geschonken,
maar dit is wel een een heel bijzondere schenking.
Zoals altijd laten we een nieuwe taxatie taxatie ter
controle doen. Een kleine kleine twee weken later
komt er bericht: het instrument is inmiddels
het dubbele waard, dus € 260.000. Een nog lanlangere stilte op kantoor. Wij ij i melden melden het nieuws
aan de potentiële schenker. Hij ij i aarzelt geen
moment. “Het brengt geen wijziging in mijn
voornemen het instrument te schenken”, zo
schrij schrij hij. Later stuurt hij ons een korte geschiedenis
van zijn instrument.
“In 1945 hee hee mijn vader de cello cello voor een
vriendenprijsje over kunnen nemen. Als onwetend
snotaapje van 13 jaar kreeg kreeg ik die cello cello
met de boodschap “het is een hele mooie”.
Ik ben bang dat dat het niet veel indruk hee hee
gemaakt en dat dat ik er ook niet erg mooi op
speelde. Ik weet wel dat mijn moeder moeder vanuit de
keuken schreeuwde “niet zo vals!” Ik heb toen
les gekregen van een cellist verbonden aan een
van de radio-orkesten. Ik ben blijven spelen tot
ik het huis uit uit ging, rond mijn 20e. Nadien is
de cello zijn kist niet meer uitgeweest, totdat totdat
in 1966 het Naardens Kamer Orkest werd opgericht.
Een vriendin had de advertentie gelezen
en zei: ”als jij gaat, ga ik ook”. In het begin
was het een jammerlijke boel tot er een andere
dirigent voor het orkest kwam kwam staan. Deze didirigent wilde dat dat je je partijen studeerde. Dat
is mede aanleiding aanleiding geworden om om weer les te
gaan nemen. In Naarden Naarden heb ik ook ook veel kwartet
gespeeld met met een doorgewinterd doorgewinterd groepje
die de kwartetliteratuur goed beheerste. Ik liep
achteraan en zorgde dat ik op een “1” “1” weer
aanwezig was. Hier ier kwam kkwam
een eind aan aan toen
we in 1975 naar Den Haag verhuisden. Daar
ben ik gaan spelen in het het Collegium Musicum
Haganum dat toen onder leiding stond van Jules
van van Hessen. Ik ben les gaan nemen bij een een
cellist van van het Residentie Orkest. Orkest. Daarnaast
ben ik ook ook gaan spelen in het orkest Bellitoni
dat toen onder leiding van Jules van Hessen
en later Alexandru Lascae stond. Na een aantal
jaren ben ik hier uitgestapt en heb het mij
eenvoudiger gemaakt gemaakt door toetreding tot het
dagorkest Carpe Diem (voor huisvrouwen en
gepensioneerden). Daarnaast heb ik veel kakamermuziek gespeeld.”
“Het bezit van de Vui VVuillaume llaume hee hee bij mij een een
aantal keren tot gewetensbezwaren geleid.
Moest er eigenlijk niet een professionele musicus
op spelen? Ik heb mij door mijn omgeving
toch laten verleiden er zelf op te blijven spelen.
Nu is echter de tijd gekomen dat de fysieke en
geestelijke aakeling aakeling begint toe te nemen en
dat het instrument instrument een betere bespeler moet
krijgen. Het middel daartoe was een schenking
aan het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.
Het probleem was echter een vervangend instrument
te vinden waar ik toch met plezier op
FOTO CATHY LEVESQUE
NMF JUBILEUMMAGAZINE
zou kunnen blijven spelen. Via via ben ik nu in
het bezit van een instrument, in 2011 gebouwd
door de Roemeen Alexandru Gavaller.”
“Het Muziekinstrumenten Muziekinstrumenten Fonds was erg blij
met de schenking, zeker toen bleek dat de waarde
alsmaar hoger werd bij de diverse taxaties.
Vo VVoor or mijn vrouw vrouw en mij hee hee dat echter geen
rol gespeeld. Een dergelijk instrument heb je
niet in eigendom. Je hebt het in bruikleen van
een begenadigd bouwer. Het Het legt de verplichtingting
op dat er mooi op gespeeld wordt. Je mag
een dergelijk instrument dan ook eigenlijk niet
verkopen voor voor geldelijk geldelijk gewin. Mijn Mijn ijn i vrouw en
ik hebben het idee dat het instrument nu in
goede handen is en dat het goed bespeeld zal
worden.”
49

NMF JUBILEUMMAGAZINE
De organisatie
Het bestuur
In 2012 bestond het bestuur van het NMF uit zes
leden. Het NMF streeft ernaar het bestuur zo samen
te stellen dat alle noodzakelijke soorten kennis en
contacten vertegenwoordigd zijn. Naast algemeen
bestuurlijke elementen gaat het daarbij ook met
name om kennis van het Nederlandse muziekleven
en kennis van instrumenten. De bestuursleden hebben
allen een gezamenlijke bevoegdheid met andere
bestuurders.
50
Prof. ir. W. Dik
voorzitter
Voorzitter Raad van Advies Connekt
Voorzitter Brabantse Stichting voor Ondernemendheid
Voorzitter EU PowerNet team
Ambassadeur Habitat for Humanity Nederland
Freelance hoogleraar TU Del
FOTO NMF
Mr. J.W.P. Verheugt
vice-voorzitter
Voorzitter Adviescollege verlooetsing TBS
Raadsheer-plaatsvervanger in het gerechtshof te
Amsterdam
Rechter-plaatsvervanger in de rechtbank te Den
Bosch
Lid Raad van Toezicht van Het Gelders Orkest

FOTO NMF
Dhr. H. Hollander, RA
penningmeester
Partner Cleantech & Sustainability services
Penningmeester Exact Foundation (corporate
responsibility)
FOTO NMF
Mr. D.C. Baron van Wassenaer
secretaris
Lid ING Senior Leadership Team
Global Head of Clients & Network
Regent Stichting Twickel, Delden
Regent Stichting RCOAK, Amsterdam
Voorzitter Stichting Jacoba van Wassenaer Fonds
Voorzitter Stichting Bouwstenen voor Dierenbescherming,
Leiden
Vice-voorzitter Stichting Lemstra, Amsterdam
Lid bestuur Ir. H.G. Boumeester Foundation
Lid Raad van Advies Frans Hals Museum
Mr. S.A. Reinink
Algemeen Directeur Het Concertgebouw N.V.
Voorzitter Stichting G. Ribbius Peletier jr.
tot behoud van het Landgoed Linschoten
Lid Raad van Toezicht Museum Speelklok
Lid Raad van Advies Nexus Instituut
Lid Raad van Advies Stichting Het Nationale
Park De Hoge Veluwe
Lid bestuur Stichting 4 mei concert
Lid bestuur Stichting Tjardus Greidanus
Samenstelling en rooster van herbenoeming
Mw. drs. S.C. Wol
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Adviseur Gerzon Holding
Lid bestuur WWF Schweiz
Adviseur Artists for Nature Foundation
Lid bestuur Stichting NatuurZijn
Zakelijk leider Nederlandse Fluit Academie
Voorzitter Stichting Mirador
functie aangetreden herbenoeming
Prof. ir. W. Dik 2001 2014
Dhr. H. Hollander RA 2006 2014
Mr. D.C. Baron van Wassenaer 2002 2015
Mr. J.W.P. Verheugt 1994 2016
Mr. S.A. Reinink 2008 2016
Mw. drs. S.C. Wolff 2009 2013
Het bestuur krijgt geen vergoeding voor zijn werkzaamheden.
FOTO MARCO BORGGREVE
FOTO NMF
51

NMF JUBILEUMMAGAZINE
De Commissie
Aanvragen en Instrumenten
De Commissie Aanvragen en Instrumenten (kortweg:
de Instrumentencommissie) is het belangrijkste
permanente adviesorgaan van het NMF en
bestaat uit deskundigen uit de muziekwereld. De
belangrijkste taken van deze commissie zijn enerzijds
het beoordelen van de aanvragen, anderzijds
het adviseren over het aankoopbeleid en dus over
de samenstelling van de collectie instrumenten.
Daarnaast fungeert de commissie als denktank voor
het bestuur en bureau.
52
Samenstelling en rooster van herbenoeming aangetreden herbenoeming
Pieter Moerenhout oprichter NMF 1996 2014
Christian Timm adviseur 1996 2014
Coosje Wijzenbeek viooldocente 1996 2014
Francis Wammes ex-directeur KAM 2012 2016
Monique Bartels cellodocente 2004 2013
Peter Stotijn contrabasdocent 2012 2016
David Kuyken pianodocent 2009 2013
Gisella Bergman altviooldocente 2009 2013
LISANNE SOETERBROEK (SJAAK RAMAKERS).JPG
2001
Lisanne Soeterbroek
Lisanne Soeterbroek is één van de talloze
violisten die uit het klasje van Coosje Wijzenbeek
stamt. Zij is een multi-talent, dat
naast het vioolspelen ook veel andere kwaliteiten
heeft. Tussen 2001 en 2005 speelde
zij op de ‘Frans Mortelmans-viool II’, ge-
bouwd door Jean Baptiste Vuillaume (Parijs,
ca. 1860). Tegenwoordig is zij aanvoerster
van de tweede violen van het Nederlands
Kamerorkest en eerste violiste van het
Vespucci Quartet.

De Raad van Advies
De Raad van Advies bestaat uit 16 leden. Deze
Raad is opgericht om het bureau bij te staan in
allerlei zaken waarbij extra expertise gewenst
of noodzakelijk is. De leden van deze Raad
worden op onregelmatige basis geconsulteerd
en worden voor onbepaalde tijd aangesteld. In
de Raad zitten ondermeer musici, docenten,
vioolbouwers en beleidsmakers.
De samenstelling van de Raad van Advies
per 1/1/2013
Vera Beths
violiste
Jaap Bolink
vioolbouwer
Ferdinand Erblich
altviolist
Kees Hülsmann
violist
Rudolf Koelman
violist
Bouw Lemkes
violist
Cyril van Lennep
adviseur, ex-bestuurslid
Fred J. Lindeman
vioolbouwer
Andreas Post
vioolbouwer
Henk Rubingh
violist
Marien van Staalen
cellist
Serge Stam
vioolbouwer
Sven Arne Tepl
altviolist, artistiek leider
Nederlands Philharmonisch Orkest
Jaring Walta
violist
Jan Wijn
pianist
Céleste Zewald
klarinettiste
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Feest met een missie
D OOR M ANON V EENEND AAL
Sommigen vinden het vreselijk om weer een jaartje ouder te worden.
Krampachtig worden felicitaties in ontvangst genomen. Het
NMF daarentegen, is er trots op zijn 25-jarig bestaan te kunnen
vieren. Weer een jaartje ouder, maar het is een waardig jubileum!
Daarom vieren wij feest. Maar niet zomaar natuurlijk.
We vieren feest met een missie. Hoe?
In het jubileumjaar willen we ons donateursaantal verdubbelen.
Wellicht zult u denken: in deze economisch moeilijke tijden? Dat
wordt een zware dobber... Maar juist nu is het noodzakelijk om
meer donateurs te werven. En juist nu beseen mensen die cultuur
een warm hart toedragen dat het noodzakelijk is de musici
van het NMF met zijn allen onvoorwaardelijk te blijven steunen.
Helpt u mee?
U kunt de musici van het NMF ondersteunen door:
• te komen naar een van onze jubileumactiviteiten! Kijk voor
meer informatie in de agenda in dit bulletin of op onze website
www.muziekinstrumentenfonds.nl
• een (extra) jubeldonatie te doen voor een van onze jubileumprojecten.
Vanaf nu zijn deze projecten op onze website online
en kunt u zelf kiezen waar u uw geld aan wilt besteden.
• vrijwilliger te worden voor Het weekend van het NMF. Tijdens
dit weekend organiseren wij samen met Vereniging Hendrick
de Keyser 100 bijzondere concerten op 100 historische locaties
door heel Nederland. Uiteraard geven onze musici deze unieke
kamermuziekconcerten. Het NMF hee uw hulp nodig om de
concerten in goede banen te leiden. Onze medewerkers kunnen
immers niet op 100 plekken tegelijk zijn. Hee u interesse,
dan hoor ik het graag!
veenendaal@muziekinstrumentenfonds.nl
53

NMF JUBILEUMMAGAZINE
BIJZONDERE NMF-MUSICI
Gwyneth Wentink
54
Interview met Gwyneth Wentink,
dinsdag 6 november 2012
door Marcel Schopman
FOTO DAAN NOPPEN
“Van Michael
Gwyneth Wentink (Utrecht, 1981) speelt
harp. Al op haar 8e jaar kreeg zij een
harp van het NMF in bruikleen.
Inmiddels is zij aan haar vierde NMFharp
toe, een Italiaanse harp van het
merk Salvi, model Iris, gebouwd in 2010.
Ja, Gwyneth Wentink is een gepassioneerde
harpiste. Al vanaf haar vijfde jaar bespeelt ze
het instrument. Een jaar later maakte ze haar
eerste televisieopname. Als kado kreeg ze van
de AVRO een grote knuel, waar ze heel blij
mee was. Haar eerste concert met orkest was
op haar 8e: samen met Abbie de Quant speelde
ze het concert voor uit en harp van Mozart.
Het was in die tijd dat ze met haar moeder
bij het NMF binnenstapte om de eerste van
in totaal vier harpen die ze van het NMF in
bruikleen zou krijgen, op te halen. Tussen de
periodes met de NMF-harpen door, speelde ze
nog een aantal jaren op een harp van haar zelf:
die had ze gewonnen toen ze (op haar 16e!) het
belangrijkste harpconcours ter wereld in Tel
Aviv won. Haar laatste NMF-instrument is een
Salvi, die ze omschrij als heel direct en heel
puur. Het is echt “haar” instrument in de zin
dat de harp helemaal bij haar past. De klank
is superrijk en ook qua formaat past de Salvi
het beste bij haar. Bovendien wordt er helemaal
geen kunststof verwerkt in de harp, zoals
bij verschillende andere merken wel. Volgens
Gwyneth hoor je dat.
Er zijn misschien maar weinig klassieke musici
die zo veelzijdig zijn als Gwyneth. Haar interesses
zijn niet alleen divers van aard, ze zorgt
er ook voor dat deze gerealiseerd worden. Dat
kost haar veel tijd en energie, maar dat hee ze
er graag voor over. Natuurlijk is ze allereerst
een klassieke musicus. En ze vindt het heerlijk
om “gewoon” Handel te spelen, of Boeieldieu,
Godefroid, Debussy, Faure of Ginastera: componisten
die belangrijke werken voor harp
schreven. Maar al heel vroeg in haar carrière
keek ze verder dan alleen naar de traditionele
harpwerken. Vernieuwing en avontuur zijn
altijd trefwoorden in haar leven geweest. Zo

verdiepte ze zich op jonge leeijd leeijd al in muziektherapie.
Ook deed ze een aantal jaren aan
meditatie: mede daardoor ontstond een grote
interesse in India, die haar leven blijvend en
ingrijpend zou beïnvloeden.
Die interesse resulteert er nu, zoveel jaren later
in, dat ze India als haar tweede thuis is gaan
beschouwen. Ze Ze komt er al jaren met grote regelmaat
en hee hee daar de harp geïntroduceerd
in het het muziekleven: muziekleven: een een instrument dat dat men men
daar helemaal niet kent. Op zoek naar dat instrument
hee hee ze ze er in India uiteindelijk twee
gevonden, één goede harp in Delhi, die die helaas
de compound compound waar hij zich bevindt niet af
kan en één harp in een een kist bij een een antiquair
die Michael Michael Jackson ooit ooit na een tournee hee hee
achtergelaten in Bombay. Komende december
hoopt ze eindelijk eindelijk zelf een een harp naar India te
brengen waarop ze daar dan kan blijven spelen.
Natuurlijk speelt ze in dat land niet niet alleen
westerse klassieke muziek. Ze speelt er vaak
samen met de beroemde Indiase bansurispeler
Pandit Hariprasad Chaurasia (een bansuri is
een Indiase bamboeuit) bamboeuit) en met bijvoorbeeld
de saxofonist George Brooks en Vijay ijay i Gathe,
tabla (Indiase drum). Zo brengt ze de harp in
de wereld van de Indiase muziek.
Maar ze doet nog veel meer: zo is ze de initiinitiatiefneemster van een project met elektronica
en visual visual arts, waarbij ze de Canto Ostinato
van Simeon ten Holt uitvoert. Ze ziet ziet in dat dat
project overigens ook overeenkomsten met met
haar werk in India in de zin dat beide soorten
muziek repetitief van karakter karakter zijn en dat beide
projecten op hun manier manier vernieuwend zijn. En
naast al deze projecten werkt ze ook nog als
vaste kracht in het Orchestre Révolutionnaire
et Romantique van John Eliot Gardiner. Daarbij
speelt ze dan overigens op haar eigen Erard
harp uit 1907, die ze zelf in een winkeltje in
Parijs vond.
Nederland hee hee een opvallende rol in de
harpwereld, volgens Gwyneth. Dat is is niet in
het minst te danken aan Gwyneth zelf, die de
wereld als haar achtertuin beschouwt en die
voortdurend onderweg is naar andere mensen,sen,
andere musici en andere muziek. Musici
zoals Hariprasad Chaurasia die haar uitdagen.
“Samenwerken met met hem is en was een grote les
in loslaten”, zegt Gwyneth. Ze wil graag dingen
doen en maken die heel erg in het nu nu staan en
de huidige maatschappij biedt haar die kansen
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Jackson tot John Eliot Gardiner”
2002
ook. En het instrument waarop ze speelt, de
harp, is het het instrument instrument waarmee ze zich kan kan
uiten. Geen wonder, dat het NMF zo graag en
van ganse harte haar haar al zo lang een harp ter
beschikking stelt. stelt. Als iemand dat verdient, is
zij het wel!
Hannes Minnaar
Hannes Minnaar was nog jong (17) toen
hij, als één van Nederlands aanstormende
talenten onder de pianisten, bij het NMF
aanklopte in 2002. Hij had behoefte aan
een goed instrument om thuis op te kunnen
studeren. Hannes kreeg van het NMF een
gloednieuwe vleugel van het merk Kawai,
model RX-5 met serienummer 24.19.858, in
bruikleen. Het NMF had toen net een aantal
nieuwe Kawai’s aangekocht. aangekocht. Voor conservatoriumstudenten
prima om op te oefenen,
voor het NMF aantrekkelijk vanwege de gunstige
prijs/kwaliteitsverhouding.
Zes jaar later won Hannes de 3e prijs bij
de Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel
waarmee hij als beste Nederlander Nederlander ooit
eindigde. Inmiddels heeft het Koninklijk
Concertgebouworkest hem uitgenodigd om
in 2013 onder leiding van Herbert Blomstedt
het vierde pianoconcert van Beethoven uit
te voeren.
55

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Het bureau
drs. Marcel Schopman
directie
Marcel is 54 jaar en in dienst bij the NMF
sinds 2004. Hij is eindverantwoordelijk voor
de dagelijkse gang van zaken van het NMF. Hij
gee leiding aan het bureau. Behalve dat hij
het gezicht van het NMF naar buiten toe is, is
hij met name ook bezig met het voorbereiden
en uitvoeren van beleid en met fondsenwerving.
Hij is het eerste aanspreekpunt voor en
met overheid, donateurs, fondsen, bedrijven
en dergelijke en mede aanspreekpunt voor de
pers. Marcel is van oorsprong milieueconoom,
maar werkt al zijn hele leven in de klassieke
muziek in verschillende commerciële en artistieke
functies bij ondermeer Philips Classics,
Deutsche Grammophon en Warner Music. De
baan bij het NMF vindt hij de leukste baan ter
wereld, vanwege de combinatie van het werken
bij een goed doel en het werken in de muziek.
Voor vragen aan Marcel, mail naar:
schopman@muziekinstrumentenfonds.nl
56
Frits Schutte
collectiebeheer
Frits is 49 jaar en in dienst bij het NMF sinds
1999. Hij is verantwoordelijk voor het samenstellen,
onderhouden en plaatsen van de collectie
muziekinstrumenten. Tot zijn hoofdtaken
behoren het adviseren over de aanvragen
van potentiële NMF-musici en het adviseren
over de uitbreiding van de collectie. Hij is het
eerste aanspreekpunt voor NMF-musici (als
het gaat om hun instrumenten), vioolbouwers
en handelaren. Frits is al ruim tien jaar
werkzaam bij het NMF. Daarvoor had hij een
veelzijdige carrière als violist (concertmeester
bij een Spaans orkest), vioolpedagoog (met
een bloeiende praktijk) en ondernemer (in een
bedrijf dat zich bezig hield met de selectie en
aankoop van muziekinstrumenten). Dat hij
ook culinair zeer geïnteresseerd is, moge blijken
uit het feit dat hij ook nog een tijdje kok in
een gerenommeerd Goois restaurant was.
Voor vragen aan Frits, mail naar:
schutte@muziekinstrumentenfonds.nl
drs. Geertje van der Linden
collectiebeheer en evenementen
Geertje is 36 jaar en in dienst bij het NMF
sinds 2006. Zij verantwoordelijk voor het collectiebeheer
en de evenementen van het NMF.
Geertje is afgestudeerd orthopedagoge aan de
VU. Ook studeerde ze een tijdje zowel hoorn
als cello op het conservatorium. En kruipt tegenwoordig
ook nog graag achter de cello, om
kamermuziek te maken of in orkesten mee te
spelen. Zo vormt ze samen met collega Manon
een celloduo.
Voor vragen aan Geertje, mail naar:
vanderlinden@muziekinstrumentenfonds.nl
de

organisatie
drs. Manon Veenendaal
fondsenwerving en promotie
Manon is 34 jaar en in dienst bij het NMF
sinds 2005. Zij is verantwoordelijk voor communicatie,
promotie en particuliere fondsenwerving.
Ze studeerde een jaar cello op het
conservatorium, maar besloot zich breder te
ontwikkelen dan alleen als uitvoerend musicus
en ging Algemene Letteren studeren aan de
UU, waarbij ze zich specialiseerde in kunstbeleid
en -management. Voordat ze bij het NMF
kwam werkte ze ondermeer bij ING
Kunstzaken en bij Amsterdam Sinfonietta.
Voor vragen aan Manon, mail naar:
veenendaal@muziekinstrumentenfonds.nl
Steven Heybroek
nanciën en database
Een dag per week is Steven Heybroek (54
jaar) op kantoor van het NMF te vinden. Steven
is deskundig in veel zaken – maar binnen
het NMF concentreert hij zich al meer dan 20
jaar lang op het verder ontwikkelen van ons
gecompliceerde database systeem waarin alles
over onze instrumenten, musici, donateurs,
concerten en nanciën te vinden is. Daarnaast
is hij sinds begin 2010 ook verantwoordelijk
mr. Marie-érèse Kuijkhoven
ocemanagement en boekhouding
Marie-érèse is 42 jaar en in dienst bij het
NMF sinds 2010. Zij studeerde notarieel recht
in Amsterdam. Na haar afstuderen werkte ze
ondermeer als kandidaat-notaris en notarieel
jurist. Nu hee ze twee kinderen, Emma en
Stein en een echt leuke baan bij het NMF, waar
ze zich met verve hee gestort op het ocemanagement
en de boekhouding.
Ook de aandeling van legaten is haar verantwoordelijkheid.
Voor vragen aan Marie-érèse, mail naar:
mtk@muziekinstrumentenfonds.nl
voor de nanciële administratie, iets wat hij
bijvoorbeeld ook al heel lang doet voor een andere
muzikale club, het Nederlands Kamerkoor.
“Vergeleken met het Kamerkoor valt vooral op
dat onze koekjes veel beter zijn”, zo beweert Steven.
Een deskundig man, zullen we maar zeggen!
Buiten het NMF ligt zijn hart o.a. bij zeilen
en bergbeklimmen. Steven is van vele markten
thuis, kortom.
FOTO CONCEPT COMMUNICATIE
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Lennart van der Sman
assistent fondsenwerving en promotie
Wilt u liever met het NMF in het Russisch
corresponderen? Dan is er goed nieuws voor
u, want Lennart van der Sman (25 jaar) is
sinds 2011 in deeltijd werkzaam bij het NMF.
Lennart studeerde eerst Slavische talen en culturen
aan de UVA en op dit moment kunstbeleid
en -management in Utrecht. Daarnaast
speelt hij cello in het VU-Orkest.
Voor vragen aan Lennart, mail naar:
ls@muziekinstrumentenfonds.nl
Voor vragen aan Steven, mail naar:
heybroek@muziekinstrumentenfonds.nl
57

NMF JUBILEUMMAGAZINE
58
Bijzondere donateurs aan het woord
Donateur
Anoniem echtpaar
Mede mogelijk gemaakt:
een Bergonzi-viool,
voorheen eigendom van
Herman Krebbers
“Het testament
van nicht Mies”
“Als onze stille en bescheiden nicht Mies overlijdt,
laat ze per testament een groot bedrag na
aan het NMF. Dat is de aanleiding tot onze kennismaking
met Marcel Schopman. Hij zoekt
ons thuis op, toont zich zeer verheugd met de
erfenis en vertelt enthousiast over “zijn” club.
We hebben vaker contact, wonen concerten van
bruikleners bij en worden geïnformeerd over de
aankoop van de viool (een Bergonzi) die mede
met het geld van Mies mogelijk is geworden.
Tijdens een privéconcert in de Sint Annenstraat
spelen Tjeerd Top en Lavinia Meijer voor ons
en krijgen wij de gelegenheid het bijzondere levensverhaal
van Mies te vertellen. We hebben
het gevoel haar eindelijk recht te kunnen doen.
Natuurlijk zijn wij donateur geworden en proberen
we in eigen kring mensen te interesseren
voor het NMF. Marcel, Manon en hun collega’s
voelen inmiddels een beetje als familie.
Bij ieder concert dat we bezoeken zijn ze present
en zien we hoe ze hun missie met enthousiasme
overbrengen op het publiek. Niks bonussen of
dikke leaseauto’s voor dit stel! Deskundige idealisten
zijn het en met hun warme, persoonlijke
benadering en hun in onze ogen tomeloze inzet
voor het fonds, is ons en uw geld wel besteed!”
FOTO CATHY LEVESQUE

BIJZONDERE NMF-MUSICI
Ingrid van Dingstee
“Het moet goed,
anders is het niet leuk”
Interview met Ingrid van Dingstee,
donderdag 25 oktober 2012
door Marcel Schopman
Ingrid van Dingstee, violiste. Eén van de vele
musici in Nederland die stamt uit uit een muzikale
familie, want samen met onder meer haar
broer en zus vormt zij al jaren het Van Va V n Dingstee
Kwartet. Kwa K rtet. Het is dat er niet nog een broertje
of zusje in de familie familie was, was, anders anders zou deze wellicht
ook lid van het kwartet geworden zijn. Nu
is de vierde man een niet-familielid, Frederik
Boits.
Rond haar 7e levensjaar, toen ze al een aantal
jaren viool speelde, zag Ingrid Jaap van Zwe- Zw Z eden
op televisie spelen. “Dat kan ik nooit”,
dacht ze en ondanks het feit dat ze haast niets
liever deed dan vioolspelen, zag ze het het einde einde
van haar passie al aankomen. Want: Wa W nt: “Het moet
goed, anders is het niet leuk”. De pianolerares
van haar moeder hoorde van haar overwegin-
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Het Van Dingstee Kwartet met v.l.n.r. Ewout, Ingrid, Marjolein van Dingstee en Frederik Boits
gen, herkende haar talent en nam haar mee
naar de beroemde vioolpedagoge Davina avina a van
Wely. We W ly. Dat bezoek resulteerde in lessen van Jan
Repko en een denitieve denitieve keuze voor de muziek.
Ingrid Ingrid hee hee persoonsnummer 00010 in het
computersysteem van het NMF en de eerste
viool die ze leende leende hee hee instrumentnummer
0005. Die nummers getuigen van het feit dat
zij één van de eerste bruikleners van het NMF
was, toen zij in 1990 bij het woonhuis van Pieter
Moerenhout, de oprichter van het NMF
aanklopte. Het Het bureau was toen nog bij Pieter
aan huis in Bunnik gevestigd. Op de keukentafel
lagen een aantal instrumenten en rondom
die tafel mocht ze ze uitproberen. De winnaar
werd een Italiaanse viool met met etiket “Julio Ce-
59

NMF JUBILEUMMAGAZINE
sare Gigli”, ca. 1750, een enorme verbetering
ten opzichte van de viool die ze toen in eigendom
had en bespeelde. Vijien jaar oud was
ze. Drie jaar later, nadat ze het Davina van
Wely concours had gewonnen, was ze toe aan
een volgende stap en aan een volgende viool
van het NMF. Het werd een viool, gebouwd
door Nicola Gagliano (Filius Alexandri) in
Napels 1739 die net daarvoor door Sonja van
Beek was ingeleverd.
De Gagliano was niet alleen een bijzonder
instrument, het had ook een bijzondere afkomst.
Hij kwam uit de nalatenschap van de
violist Joachim Röntgen (1906-1989), zoon
van de componist Julius Röntgen. Het was een
gouden match, want sindsdien zijn viool en
bespeelster onafscheidelijk: ze kan zich geen
ander instrument meer voorstellen. Ingrid had
toen al een heel duidelijk beeld van de door
haar gewenste klank: ze zocht eerder naar een
Italiaanse dan naar een Franse klank, naar
meer iets kamermuzikaals dan naar iets heel
krachtigs, meer naar iets intiems en kleurrijk
dan naar iets knallerigs. De Gagliano had al die
goede eigenschappen. En de viool dwong haar
op zoek te gaan naar de kleuren die ze met het
instrument kon produceren. Dat kwam goed
uit in haar conservatoriumtijd, want dat hielp
haar haar techniek en voorstellingsvermogen
te ontwikkelen.
Vioolspelen vond en vindt ze heerlijk – ze was
als jong kind een gretige leerling en nu is ze
nog steeds een bevlogen musicus, die zich met
name goed voelt in de kamermuziek en bij een
klein interessant kamerorkest als Amsterdam
Sinfonietta en als aanvoerster van Sinfonia
Rotterdam. Artistiek gezien is zij helemaal
waar ze wil zijn. En de viool waarop ze speelt
voelt als de juiste voor haar. “Ik ben vreselijk
verwend met deze Gagliano”, zegt ze. Alleen bij
speciale gelegenheden, zoals kinderconcerten
of concerten in de open lucht, speelt ze nog
wel eens op haar oude viool, die ze nog steeds
bezit. Want ze is veel te bezorgd dat er iets met
haar Gagliano gebeurt………..
60
FOTO NMF
2003
Pieter Wispelwey
De naam Pieter Wispelwey behoeft geen verdere
introductie. In 1992 was hij de eerste
cellist die de Nederlandse Muziekprijs won
en sindsdien is zijn naam en faam tot grote
hoogte gestegen. Pieter Wispelwey speelt
doorgaans op een cello van Giovanni Battista
Guadagnini uit 1760. Maar voor speci-
ale projecten kan hij al sinds 2003 terecht
bij het NMF om de unieke barokcello van
Pieter Rombouts (Amsterdam, 1710) te gebruiken.
Het instrument gebruikte hij voor
zijn derde (!) CD-opname van de cellosuites
van Johann Sebastiaan Bach, die onlangs
verscheen.

de organisatie
Het Blaauwlakenblok in Amsterdam behoort
tot de oudste bebouwing van de stad. Het is
het deel van de stad dat gelegen is tussen de
Bijenkorf aan de Dam en de Oude Kerk. De
oorsprong van de bebouwing hier gaat terug
tot in de de 13e eeuw. De naam Blaauwlakenblok
(en de nog bestaande Blaauwlakensteeg
en Zwartlakensteeg) verwijst naar de productie
van laken (geweven wollen stof) en naar de
lakenververijen die hier gevestigd waren.
In de tweede hel van de 20e eeuw raakte
het Blaauwlakenblok in verval en bestonden
er plannen om tot sloop over te gaan en
er een parkeergarage te bouwen. Gelukkig is
dat nooit doorgegaan. Er werd besloten tot
een grootscheepse restauratie van het gehele
blok. In 1995 werden de eerste gerestaureerde
panden opgeleverd, waaronder het pand aan
de Annenstraat 12. Het is het oudste stenen
woonhuis van Amsterdam, gebouwd in 1565.
Het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds
betrok in de zomer van dat jaar als huurder
dit bijzondere pand. De laatste gerestaureerde
panden in het Blaauwlakenblok werden in de
zomer van 2012, dus 17 jaar later opgeleverd.
Het pand waarin het NMF gevestigd wordt
is niet alleen belangrijk vanwege de status als
oudste stenen huis. Het huis hee een voor
Amsterdam unieke Vredeman de Vries gevel
voorzien van in- en uitzwenkende S- en Cvormige
natuurstenen banden en bezit een
fraai houtskelet in de benedenruimte. In de gevel
bevinden zich vijf gebeeldhouwde koppen,
eveneens uit de tweede hel van de 16e eeuw.
De drie onderste daarvan zijn kopieën: de
kwaliteit van de oorspronkelijke originele koppen
is zo groot, dat deze indertijd verwijderd
zijn en zich nu in de collectie van het Rijksmuseum
bevinden. Alleen het reliëf rechtsboven
is nog origineel. Het huis is overigens gebouwd
op de fundamenten van een nog ouder huis:
een gedeelte van de nog bestaande tegelvloer
in het voorhuis stamt uit het jaar 1380.
Maar het meest bijzondere aan het pand is het
plafond in het achtergedeelte. Tijdens de demontage
van het pand werden op de balken en
planken van het plafond grote delen van een
decoratieve beschildering aangetroen. De
beschildering bestond uit geschilderde vakken
en lijsten, zogenaamd beslagwerk, met daarin
bloemranken en sierlijke arabesken in rood,
geel en zwart. Deze schilderingen zijn zeer bijzonder,
want in de Noordelijke Nederlanden
was tot nu toe dit soort woonhuisdecoratie uit
de tweede hel van de 16e eeuw onbekend.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Het oudste
stenen huis van
Amsterdam
Het bijzondere oude pand in de binnenstad
van Amsterdam, onder de rook van de Oude
Kerk fungeert nu dus al 15 jaar als kantoor
van het NMF. Sinds 2004 is dit unieke pand
jaarlijks voor het publiek te bezichtigen op
de Open Dag van het NMF. In het Jubileumjaar
2013 zal er maandelijks een openbaar
toegankelijk klassiek concert gegeven
worden met jonge talenten die op muziekinstrumenten
van het NMF spelen. Niet
voor niets is de titel van deze concertserie
“Jongste musici in het oudste huis van Amsterdam”.
Vanwege de geringe omvang van
het pand zullen er slechts 20 bezoekers per
keer bij deze unieke huisconcerten toegelaten
kunnen worden. Mocht u zelf met een
gezelschap familie, vrienden of collega’s zo’n
concert willen bijwonen, dan kunnen we dat
ook speciaal voor u organiseren.
Neem contact op met Manon Veenendaal
voor meer info
61
FOTO FRANK LUCAS

NMF JUBILEUMMAGAZINE
BIJZONDERE NMF-MUSICI
Quintijn van Heek
“Mijn moeder moet maar vroeger
62
Schriftelijk interview met
Quintijn van Heek,
november 2012
FOTO FAMILIE VAN HEEK
“Ik ben de jongste uit een gezin met vijf kinderen.
Ik weet niet of ik uit een echt muzikale
familie kom. Muziek wordt wel belangrijk gevonden.
Papa en mama hebben elkaar tijdens
hun studie ontmoet bij het studentenmuziekgezelschap
in Rotterdam. Een instrument spelen
hoort er bij in ons gezin, maar we mochten
wel allemaal zelf kiezen welk instrument
dat werd. We worden ook allemaal verplicht
om dagelijks even te oefenen, maar geen van
mijn zussen en broers speelde vanaf het begin
een uur per dag en later twee uur, of zelfs nog
meer, op een dag. Dat is iets wat ik zelf wel doe.
Mijn zus van 16 zit op de Nationale Balletaca-
Quintijn van Heek (Vlissingen, 2003) is
violist – of liever gezegd, hij wil violist
worden. Want Quintijn is pas 9. Hij is
daarmee op dit moment (najaar 2012)
de allerjongste bruiklener van het NMF.
Sinds de zomer speelt hij op een 3/4
viool, gebouwd door Mathias Neuner
(Mittenwald, ca. 1810) uit de collectie
van het NMF.
demie. Zij is al vanaf haar tiende doordeweeks
uit huis. Hierdoor lijkt het misschien alsof
wij gestimuleerd worden te kiezen voor een
artistiek vak. Dat is juist niet zo. Mijn ouders
vinden muziek en dans prachtig maar vinden
eigenlijk dat wij, omdat we allemaal makkelijk
leren, beter iets kunnen gaan studeren. Maar
toch wil mijn zus danser worden. En zo wil ik
violist worden, als ik tenminste goed genoeg
ben!
Ik ben begonnen met vioolspelen toen ik zes
jaar was. Mijn mama hoorde van een kennis
dat haar dochtertje al viool was gaan spelen

toen ze zes was en vroeg voor de grap aan
mij of ik dat ook niet leuk zou vinden. En het
leek mij meteen heel leuk dus vroeg ik de volgende
dag of ze al had gebeld. Na een paar dagen
zeuren was het geregeld en nog weer een
paar weken later had ik mijn eerste les bij een
privéleraar in Vlissingen. Ik denk niet dat hij
veel kleine kinderen op les had gehad want ik
kreeg een oud studieboek uit negentienhonderd-weinig
mee en er werd gezegd dat ik ‘wel
even snel’ noten moest leren lezen. Zo heb ik
wel binnen een week noten leren lezen maar
mama kocht via internet een leuker studieboek
met cd. Na een paar lessen stapte ik over
naar de Zeeuwse Muziekschool. Ik kreeg daar
volgens de Suzuki-methode les van een superlieve,
mega-enthousiaste juf Ellen. Ik denk dat
ik door haar lessen steeds meer van de viool
en vioolmuziek ben gaan houden. In eerste instantie
was het toch vooral ‘toeval’ dat ik voor
de viool had gekozen, ik had niet zo veel idee
wat het instrument was, hoe de klank kon zijn.
Bij de muziekschool zat ik in een speciale talentenklas.
Je kreeg dan langer les en meer
concerten. Dat was leuk. Ik heb heel veel geleerd
en hele mooie stukken gespeeld. Maar ik
was niet zo snel tevreden, ik wilde (en wil nog
opstaan!”
steeds) altijd maar meer; ik wilde heel graag in
het Zeeuws Jeugdorkest maar was nog veel te
jong. Ik denk dat ik de stukken best wel kon
spelen maar zoals mijn grote zus (van intussen
18), die wel in het ZJO zat, zei: ‘je hebt daar als
ukje niets te zoeken’. En ik wilde violist worden!
Dat zei ik al toen ik bij die eerste leraar in
Vlissingen zat en dat is altijd gebleven!!
Toen ik vorig jaar, op aanraden van een tante,
naar een concert van de Fancy Fiddlers (o.l.v.
Coosje Wijzenbeek) ging, wist ik wat ik wilde:
een groep kinderen (jong en oud) die allemaal
net zo veel oefenden als ik, die ook graag ver-
der wilden komen en die zo enorm veel plezier
hadden in het ‘samen muziek maken’. Ik wilde
daarbij horen! In het gesprekje wat we een paar
weken later met Coosje hadden, hoorde ik dat
‘spelen bij de Fancy Fiddlers’ zou betekenen
dat ik les zou gaan volgen bij Coosje en dat dat
via de Sweelinck-Academie van het conservatorium
van Amsterdam zou gaan. Intussen
ben ik aangenomen bij het conservatorium
van Amsterdam, speel ik dus mee in de Fancy
Fiddlers, ben ik in de zomer zelfs mee geweest
naar Zwitserland voor een studieweek en heb
ik les van Coosje. Ik geniet van alles!
Op vrijdag reis ik naar Hilversum (meer dan
drie uur in de trein) voor les bij Coosje. Dat is
wel heel anders dan de lessen die ik altijd heb
gehad. Vroeger ging de meeste tijd van de les
naar stukken/concerto’s. Nu zijn het vooral
toonladders, etudes, dubbelgrepen en andere
oefeningen. Maar toch vind ik het superleuk.
Mijn mama vindt het alleen niet leuk dat ze ’s
ochtends gewekt wordt (ik begin om half zeven
’s ochtends te oefenen) door toonladders.
Zij vond de vroegere stukken toch jner om
bij wakker te worden!! Daar moet ze dan maar
aan wennen…of eerder opstaan, net als papa.
Op zaterdag heb ik in Amsterdam op het conservatorium
Fancy Fiddlers, correpetitie en
theorie. Tussendoor slaap ik bij opa en oma in
Dieren (ook weer anderhalf uur met de trein).
Fancy Fiddlers vind ik het leukst. Het is heerlijk
om ‘samen te spelen’.
Soms is er dan ook nog een concert op zondag.
Dat is ook leuk. Het is alleen lastig om in zo’n
weekend (vrijdag les, zaterdag conservatorium
en zondag concert) toch genoeg te studeren. Ik
ben veel tijd aan reizen kwijt.
Mama is soms best wel streng maar dat is ze
omdat ik dat wil. Ik wil bijvoorbeeld dat ze er
op let dat ik op tijd begin met studeren, anders
vergeet ik de tijd en dan ben ik boos op mezelf.
Ze herinnert me er ook vaak aan dat ik niet te
snel mag spelen, dat ik alles langzaam en precies
moet studeren. Dat is soms vervelend, ik
houd van ‘lekker snel’.
Juf Ellen is nog steeds belangrijk voor me. Ze
mailt me soms hoe het gaat. Ik vind het heel
jammer dat ik geen les (zelfs niet zo af en toe)
NMF JUBILEUMMAGAZINE
meer van haar mag hebben maar Coosje zegt
dat er ‘geen twee kapiteins op een schip kunnen
staan’. Ben ik dan dat schip? Een klein
roeibootje dan….nee, daar passen geen twee
juen op! Vroeger riep ik dat ik een ‘beroemd’
violist ging worden.
Intussen kijk ik zo op tegen heel goede violisten
dat ik denk dat ik dat misschien wel niet
ga bereiken, dat ik waarschijnlijk wel niet goed
genoeg ben. Maar ik wil wel graag zo goed mogelijk
worden. En ik wil ook heel hard werken
om te kijken hoe ver ik kan komen, wat er in
mij zit.
Ik werd heel gefrustreerd van mijn halve viooltje
(en eerder nog meer van mijn kwart viooltje).
Het is onmogelijk om een superklank uit
zo’n sigarenkistje (dat zei mijn papa altijd) te
krijgen, hoe hard je ook werkt. Juf Ellen zei zo
af en toe ook ‘je zou eigenlijk een betere viool
moeten hebben’. Maar papa en mama twijfelden
steeds want het is toch een beetje een
verplichting die je aangaat als je een viool in
bruikleen hebt. Ik ben blij met mijn viool van
het NMF, de klank is super. Maar heel misschien
komt dat ook door de overgang van ½
naar ¾ viool, dat weet ik eigenlijk niet.”
63

Bijzondere donateurs
64
Donateur
Ellie Kruitbosch
“Niet alles is te koop”
“Muziek is voor mij een zeer kostbaar onderdeel
van het bestaan.Verweven met het leven.
Muziek spreekt als woorden te kort schieten,
gee vorm aan speciale gebeurtenissen.
Muziek is medicijn. Het verhe je boven de alledaagsheid
enz. enz.
Toen mijn man zes jaar geleden stierf, wist ik
zeker dat er bij zijn herdenkingsbijeenkomst
live muziek moest zijn. Hij was theaterdirecteur
geweest en had veel concerten, kamermuziekseries
en elk jaar de Mattheus Passion
georganiseerd.
Daarom moest op zijn laatste dag echte muziek
klinken.
Door bemiddeling van de muziekschooldirecteur
hee Gijs van Schoonhoven op het orgel
gespeeld samen met zijn 16-jarige dochter op
viool. Dat was zo’n waardevolle bijdrage aan
dat afscheid!
Drie jaar later werd ik 65. Dat wilde ik vieren.
In een theater met musici. Feest voor mij en
alle gasten en een stil eerbetoon aan mijn man.
Toen heb ik contact gezocht met het Nationaal
Muziekinstrumenten Fonds. Zij dachten met
mij mee. Zorgden voor een voortreelijk trio.
Dat gaf zo’n mooie dimensie aan mijn feest!
Alle gasten gaven geen kado, maar een bijdrage
aan het Fonds.
Inmiddels ben ik vaste donateur. Niet alles is
te koop, maar wel prachtige instrumenten voor
talenten die ze kunnen laten klinken. Talenten
moeten goede instrumenten hebben, waarmee
ze wereldwijd zoveel positiefs brengen.
Wat een rijkdom om daaraan via het NMF te
kunnen bijdragen.”
FOTO NMF

2008
- de ANBI regeling gaat in: het NMF
verkrijgt de ANBI status onmiddellijk
- op 18 november vindt in een
uitverkocht Concertgebouw in
Amsterdam het Jubileumconcert ter
gelegenheid van het 20-jarig bestaan
van het NMF plaats
- het NMF koopt een viool van Pietro
Guarneri (II) (Venetië, 1725), vroeger
in het bezit van Koningin Elisabeth
van België. Het is de duurste viool die
het NMF ooit heeft aangekocht
2010
- het NMF koopt zijn eerste Stradivarius.
Het is een instrument gebouwd in
Cremona rond 1716, met een anoniem
bovenblad van later datum.
Het instrument werd vroeger bespeeld
door de violist Paul Godwin en is naar
hem vernoemd
FOTO UNIVERSAL MUSIC
2012
2009
- de violist Theo Olof overlijdt in
oktober. Hij is bijna 25 jaar lang
één van de grootste pleitbezorgers
van het NMF geweest
NMF JUBILEUMMAGAZINE
- het NMF wint de Transparantprijs
voor het beste jaarverslag van een
Goed Doel in Nederland
- de instrumentencollectie van de
Stichting Oskar Back wordt in
eigendom overgedragen aan het
NMF
- het aantal donateurs van het NMF
overschrijdt voor het eerst het aantal van 1.000
- het NMF krijgt een viool van Willem van der Sijde
(Amsterdam, 1691) in bruikleen van het Koninklijk Huis
2011
- 2011 wordt voor het NMF in financieel
opzicht het beste jaar ooit
2013
25 jaar
65
FOTO NMF

NMF JUBILEUMMAGAZINE
BIJZONDERE NMF-MUSICI
Jeanita Vriens en Geneviève Verhage
66
Interview met Jeanita Vriens en
Geneviève Verhage,
vrijdag 31 oktober 2012
door Marcel Schopman
FOTO MARCO BORGGREVE
“De eerste 50 jaar
zijn het moeilijkst”
Het oorspronkelijk rond 2000 opgerichte Ragazze
Kwartet (de naam werd bedacht door
muziekpedagoge Coosje Wijzenbeek) is ongetwijfeld
één van de meest getalenteerde, succesvolle
en opvallende jonge strijkkwartetten
van tegenwoordig. Geneviève, celliste van het
kwartet is er al vanaf de oprichting bij, Jeanita,
die de tweede violiste is, sinds een jaar of vijf,
zes. Drie jaar geleden werd de keuze door de
vier dames (de andere leden zijn Rosa Arnold,
eerste viool en Annemijn Bergkotte, alt) gemaakt
om er echt helemaal voor te gaan door
zich aan te melden voor de Nederlandse Strijk-
Jeanita Vriens (Utrecht, 1983) en Geneviève
Verhage (Den Bosch, 1985) zijn
beiden lid van het succesvolle Ragazze
Kwartet.
Jeanita (uiterst links op de foto) speelt
op een Italiaanse viool van meer dan
drie eeuwen oud. Geneviève (tweede van
rechts) op een bijna tweeënhalve eeuw
oude cello.
Beide instrumenten maken deel uit van
de collectie van het Nationaal Muziekinstrumenten
Fonds.
kwartetten Academie. Maar alles op zijn tijd:
eerst wilden ze hun jaar in het buitenland afmaken,
Geneviève in London, Jeanita in Wenen.
Die buitenlandse ervaring was immers
goed voor hun persoonlijke ontwikkeling. Bovendien
wilden Jeanita en Geneviève eerst hun
master afmaken waardoor ze sterkere musici
in het kwartet zijn geworden.
De keuze voor het samenwerken in een strijkkwartet
was niet erg moeilijk: want tussen de
leden van het kwartet klikt het sociaal en muzikaal
heel erg goed. Maar omdat er naast het

kwartet niet of nauwelijks andere dingen mogelijk
zijn, moet je ook zaken opoeren, zoals
het spelen in een orkest. Maar daar is een reden
voor want, zoals Geneviève zegt: “binnen
de kamermuziek kan ik het beste mijn ei kwijt”.
Het strijkkwartet is volgens de dames een
soort instrument op zich: je kunt met elkaar
samensmelten en op die manier met zijn vieren
boven elkaar uitstijgen. Of, anders gezegd,
het geheel is meer dan de som der delen. Zo
breng je het kwartet samen op een hoger plan.
Daar is dan wel veel talent en hard werken
voor nodig. Zoals Jeanita het lachend zegt: “De
eerste 50 jaar zijn het moeilijkst”. Maar een erg
grote opgave is het niet voor de dames, want ze
voelen zich in het kwartet als een vis in het water.
Naast talent en hard werken zijn er natuurlijk
ook goede instrumenten nodig. Geneviève
speelt al jaren op een cello, gebouwd door Hippolyte
Silvestre in Lyon (1865) uit de collectie
van het NMF. Jeanita speelt sinds 2011 op een
een viool, gebouwd door Giovanni Grancino
in Milaan (1696) eveneens eigendom van het
NMF. De Grancino was de laatste in een lange
reeks van instrumenten die Jeanita probeerde.
Weliswaar had ze al eerder een heel fraaie viool,
gebouwd op de werkplaats van Gand en
Bernardel (Parijs, 1891) van het NMF gekregen,
maar deze viool paste niet bij de instrumenten
van de andere kwartetleden. Hij was te
omoerst en donker in vergelijking met Rosa’s
heldere soloviool. In feite zocht Jeanita naar
het laatste, ontbrekende puzzelstukje voor het
kwartet. Met de Grancino hee ze die gelukkig
gevonden. Geneviève omschrij het zo:
“Jeanita’s klank is veel persoonlijker geworden
met dit instrument. Soms speelt ze iets en dan
denk ik: wat doet ze daar voor iets moois! Het
instrument gee haar veel meer vrijheid”.
Er lijkt een hausse aan jonge veelbelovende
strijkkwartetten in Nederland te zijn, de laatste
jaren. Toch maken de leden van het Ragazze
zich zelf geen zorgen over concurrentie. Ze
zijn erg gericht op het ontwikkelen van zichzelf
en doen dat ook bijvoorbeeld door spannende
samenwerkingen te zoeken met theater-
en dansgroepen, of door met lichtontwerpers
samen te werken. Hun podiumoptredens zijn
dus altijd verrassend, origineel, niet-alledaags
en kwalitatief hoogstaand. Of, zoals ze het zelf
samenvatten: Jeanita en Geneviève willen het
klassieke strijkkwartet spel op absoluut topniveau
presenteren waarbij de presentatievormen
niet-alledaags zijn en waarbij ze het experiment
niet schromen.
Al die bijzondere projecten leiden van vele
kanten tot erkenning. De dames van het kwartet
zijn niet alleen op het podium, maar ook
op de beeldbuis regelmatig te bewonderen. En
2004
NMF JUBILEUMMAGAZINE
binnenkort ook op CD, want onlangs werd
een CD-contract afgesloten met een gerenommeerde
platenmaatschappij. Ja, het moet wel
heel raar lopen als we niet nog heel veel van
dit topkwartet gaan horen in hun resterende
minstens 37 jaar……………….
Antoinette Lohmann
Antoinette is altijd actief geweest op uiteenlopende
muzikale terreinen, van salonmuziek
tot Argentijnse tango, van Flairck
tot hedendaagse muziek en van barok tot
volksmuziek. Maar zij is vooral bekend op
het terrein van de historische uitvoeringspraktijk
op viool, altviool en viola d’amore.
Daarnaast legt zij grote interesse aan de
dag voor andere instrumenten, zoals de violino
piccolo, de lira da braccio en de viola
pomposa. Sinds een paar jaar is Antoinette
ook een pleitbezorger van nieuw gecomponeerde
muziek voor oude instrumenten.
Antoinette speelde eerst vanaf 1994 op een
nieuwe barokviool, gebouwd door Michiel
de Hoog (Chartres, 1994). Daarna vanaf
1995 op een viool, toegeschreven aan (en
met etiket) ‘Georg Kloz in Mittenwald an
der Iser17..’ (Mittenwald, ca. 1750). Tussen
2004 en 2009 speelde zij op een andere viool
van het Fonds: een viool gebouwd door
Pieter Rombouts (Amsterdam, 1710).
67

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Belangrijke rol
De belangrijke rol van het NMF
in het Nederlandse muziekle-
ven blijkt ook duidelijk uit het
volgende. De Nederlandse Mu-
ziekprijs is de hoogste onder-
scheiding die door het Ministe-
rie van OCW aan een musicus,
werkzaam in de klassieke mu-
ziek in Nederland, kan worden
uitgereikt. Van de 22 winnaars
van deze hoogste onderschei-
ding (exclusief vocalisten) die
er sinds de oprichting in 1981
geweest zijn, hebben maar liefst
10 winnaars voor kortere of lan-
gere tijd een instrument van het
NMF in bruikleen gekregen.
68
2005
Cecilia Bernardini
Cecilia Bernardini speelt als barokvioliste
met ensembles als La Serenissima, Zefiro,
Dunedin Consort, Ensemble Cordia, New
London Consort en The Orchestra of the Age
of Enlightenment. Zij heeft enkele opnames
op haar naam staan, waaronder Divertimenti
van Mozart met ensemble Zefiro voor Sony
Classics. Ze vormt bovendien sinds 2010 een
duo met de fortepianiste Shuann Chai.
Cecilia speelt sinds 2006 op een viool, gebouwd
door Santo Serafin (Venetië, 1750).

2006
Tjeerd Top
Toen Tjeerd Top acht jaar was, hoorde hij zijn
grote broer Edward viool spelen. Hij vond
het prachtig; dat wilde hij ook wel kunnen.
Tjeerd kreeg vioolles. Hij studeerde bij Qui
van Woerdekom en Jaring Walta in Den Haag
en bij Alexander Kerr in Amsterdam. Hij voltooide
zijn opleiding eerste en tweede fase
van het conservatorium met onderscheiding
en in 2001 won hij het Nationaal Vioolconcours
Oskar Back. In 2005 kwam Tjeerd
bij het Koninklijk Concertgebouworkest in
dienst als plaatsvervangend concertmeester.
Een jaar later kocht het Nationaal Muziekin-
strumenten Fonds de viool die Herman Krebbers
vijftig jaar in zijn bezit heeft gehad en
waarmee hij tientallen jaren in het Concertgebouworkest
had gespeeld; een Bergonziviool
(Cremona, ca. 1750). Tjeerd was de
gedroomde kandidaat. Niet alleen had hij,
gezien zijn kwaliteiten, recht op zo’n prachtig
instrument, bovendien kwam de viool op
deze manier weer “thuis” bij het orkest waar
het eigenlijk hoorde. Inmiddels speelt Tjeerd
op een ander instrument, eigendom van het
Concertgebouworkest.
FOTO NMF
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Het Nationaal Vioolconcours
Oskar Back is voor toptalent:
violisten van 17 t/m 26 jaar die
op het hoogste niveau willen
uitvoeren.
Van de twaalf keer dat het Con-
cours sinds de oprichting van
het NMF gehouden is, waren er
negen winnaars bruiklener van
het NMF.
69

NMF JUBILEUMMAGAZINE
70
Bijzondere donateurs aan het woord
Donateur én
vrijwilliger
Digna Schade van
Westrum
FOTO NMF
“Vreugde en troost”
“Tijdens een concert in 2005 in mijn vorige
woonplaats Putten lagen er foldertjes van het
NMF. Nieuwsgierig nam ik er een mee met een
aanmelding als donateur tot gevolg. De doelstelling
vind ik geweldig, jonge musici de kans
geven om zich te ontwikkelen met een goed en
passend instrument, maar ook oudere talenten
helpen met een -vaak kostbaar- instrument dat
nodig is voor hun carrière en optredens.
In het gezin waarin ik opgroeide, speelde muziek
een hoofdrol, er werd regelmatig gemusiceerd.
Als kleuter mocht ik tot de pauze mee
naar plaatselijke concerten. Muziek is voor mij
een vreugde en een troost. Door het NMF te
steunen heb ik het gevoel iets terug te kunnen
doen voor de musici die me zoveel goede uren
bezorgen en bezorgd hebben.
Het donateurschap heb ik in de loop van de jaren
uitgebreid, ook in praktische zin, omdat ik
soms meehelp met activiteiten en werkzaamheden
of met het promoten van het NMF tijdens
een concert. Ik voel me betrokken en kijk altijd
in programmaboekjes of er bij de bruikleners
het NMF wordt genoemd. De website waarop
o.a. alle musici te vinden zijn, raadpleeg ik met
enige regelmaat.
Waar ik grote bewondering voor heb is de bevlogenheid
waarmee de medewerkers van het
NMF zich inzetten. Die belangstelling en inzet
gaan gewoon door, ook buiten de werktijden.
Voor mij zijn ze een beetje familie geworden en
dat is jn! “

BIJZONDERE NMF-MUSICI
Svenja Staats
Interview met Svenja Staats,
woensdag 17 oktober 2012
door Marcel Schopman
Svenja Staats, violiste. Onlangs gaf ze een briljant
solorecital voor 150 mensen in het Paleis
Kneuterdijk van de Raad van State in Den Haag.
Met evenveel gemak gee ze een interview over
haar leven tot nu toe. Pas 16 is ze, maar ze hee
al best veel te vertellen. En dat doet ze graag.
Want interviews, zo zegt ze, horen bij een carrière
als violiste en dus moet je dat ook leren.
Bovendien, of ze het nu wil of niet, journalisten
komen toch wel op haar af. Met name na het
winnen van de eerste en de publieksprijs op het
Prinses Christina Concours in 2011 is het niet
meer stil om haar heen.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Svenja begon al op haar 5e met vioolspelen.
Hoewel geen van haar familieleden professioneel
muziek maakte, was er wel veel muziek
om haar heen. Een zus speelde cello, een broer
viool, moeder was muzikaal. Er was niet heel
veel nodig om Svenja naar de viool te laten
grijpen. Sterker nog, er is niets liever dat ze
wilde. En ook nu de kunsten in zwaar weer
verkeren twijfelt ze geen moment aan datgene
wat ze het liefste doet, nu en in de toekomst:
namelijk muziek maken en door haar muziek
iets overbrengen op het publiek. Communiceren
met de mensen om haar heen, dat vindt
ze belangrijk. Haar liefde voor de muziek wil
ze graag delen met anderen. Maar desalniettemin
staat ze met beide benen op de grond:
dus het parool is wel eerst het Luzac College in
Utrecht afmaken, waar ze dit najaar begonnen
is en waar ze haar middelbare schoolopleiding
wil afronden. Zodat ze straks de zekerheid van
een goede opleiding in ieder geval in haar binnenzak
hee.
Maar vooralsnog lijken haar kaarten goed te
liggen. Zo goed, dat ze nogal eens met Janine
Jansen wordt vergeleken. Maartje van Weegen,
die haar ooit interviewde, refereerde ook aan
“Muziek maken is als het
schilderen van een schilderij”
FOTO WOUTER VAN BELLE
deze Hollandse wereldster. Vervelend vindt ze
dat helemaal niet, integendeel. Uiteraard beschouwd
ze dat als compliment. Maar verder is
en blij ze nuchter en constateert ze kalm dat
ieder mens anders is en dat dus ook elke violiste
anders is. En de muziek is ook steeds anders,
want, zo zegt ze: “muziek maken is een beetje
als het schilderen van een schilderij. Voor mijn
gevoel is dat schilderij nooit af ”.
Op haar tiende klopte Svenja al aan bij het
NMF. Ze vertrok na haar bezoek aan het Fonds
met een ¾ viool, gebouwd door Lambert Houniet
in Utrecht (2002). Na een jaar was zij daar
71

NMF JUBILEUMMAGAZINE
uitgegroeid. De opvolger van de Houniet werd
een kopie van Guarnerius ‘Le Duc’ viool, gebouwd
door Willibrord Crijnen in Marseille,
2006. Haar viool werd, in haar eigen woorden,
“haar vriend”, maar ondanks deze warme
kwalicatie kwalicatie liep ze ook ook bij dit instrument naar
verloop van tijd tegen tegen haar grenzen aan. In
2011 kreeg ze daarom haar derde NMF-viool,
een vroeg 20e eeuwse Italiaanse viool van Giulio
Degani uit Venetië Ven V etië (1902). Op deze viool
hoopt ze de komende jaren te kunnen blijven
spelen en zich te kunnen blijven blijven ontwikkelen.
To TTot, t, wellicht, een speelster van het niveau van
Janine.
72
2007
Frederieke Saeijs
Na het winnen van de Long-Thibaud
International Violin Competition in Parijs
in 2005 kreeg Frederieke Saeijs internationale
bekend heid. Deze First Grand Prize
en verschillende andere onderscheidingen
bracht haar uitnodigingen van over de hele
wereld. Al jaren daarvoor, in 1993, meldde
Frederieke zich bij het NMF en kreeg ze een
Italiaanse viool met het etiket ‘Julio Cesare
Gigli’, ca. 1750 in bruikleen. Het was één
van de eerste violen die het NMF verwierf in
zijn beginjaren. In 2006 probeerde ze een
andere Italiaanse viool van het NMF, een
Santo Serafin uit Venetië (1750), maar die
paste niet bij haar. Maar toen, in 2008, vond
het NMF haar droomviool: de ‘Ex-Reine-
Elisabeth’ viool van Pietro Guarneri (II)
(Venetië, 1725). De viool was de laatste
decennia in bezit geweest van Carlo van
Neste, een Belgische violist van wereldfaam.
Koningin Elisabeth van België (1876
- 1965) stelde Van Neste “uit vriendschap
en dankbaarheid” het geld beschikbaar
voor de aankoop van de viool. Daar heeft
de viool ook zijn bijnaam aan te danken.
Het is tot op heden de duurste viool die het
NMF ooit heeft aangekocht.
FOTO SUSSIE AHLBURG

2008
Ernst Reijseger
In 1958 werd in Bussum Ernst Reijseger
geboren. Hij begon op zijn achtste met
het spelen van de cello, maar raakte gefascineerd
door alle muziekvormen die hij
hoorde. Tegenwoordig mengt hij allerlei verschillende
stijlen tot een nieuw geheel. Hij
werkte samen met Eric Vloeimans, Sean Bergin,
Martin van Duynhoven, Michael Moore
en vele anderen. Ernst ontwikkelt zich tot
een bekend persoon in de jazzscene. In 1985
was hij winnaar van de prestigieuze Boy Edgar
prijs en in 1955 won hij de Bird Award
op het North Sea Jazz festival. In 2010
krijgt Ernst een unieke cello van het NMF
in handen. Uniek, niet alleen vanwege de 5
snaren, maar vooral ook omdat het de eerste
en tot nu toe enige co-productie is van het
vioolbouw-echtpaar Bolink en Steinhauer.
Ernst bespeelt dus een vijf-snarige cello, gebouwd
door dit echtpaar en gesigneerd met:
‘Jaap Bolink en Annelies Steinhauer fecit in
Lijstervreugde Hilversum “Bolstein”’.
FOTO MICHAEL HOEFNER
NMF JUBILEUMMAGAZINE
73

NMF JUBILEUMMAGAZINE
74
Bijzondere donateurs aan het woord
Donateur
Maria Kuster
schonk een
Pierre Silvestre viool
(Lyon, 1858)
Het is merkwaardig dat er over het betekenen
van partituren en partijen niets in het woordenboek
te vinden is. Ter TTerwijl wijl het toch voor vrijwel
alle musici een dagelijkse werkelijkheid werkelijkheid is. We We W
hebben daarmee een manier in handen om frasering,
articulatie, klank, dynamiek, expressie
van van een compositie nauwgezet vorm te geven.
Het is op op die die manier een techniek techniek die de essentie
van de muziek wil wil vertalen in een klinkend
resultaat. Het is is niet verwonderlijk dat dirigenten
met hun eigen betekende partijen partijen naar een
orkest komen. Ook kan de bestudering van
oude betekeningen (en dat geldt geldt ook voor vingerzettingen)
een een verrassend licht werpen op de
kenmerken van een stijl en de bedoeling van de
componist.
“De betekening
van van partijen”
Maar natuurlijk zoeken we ook naar een manier
waarop het karakter van ons eigen instrument
zo mooi mogelijk naar buiten komt, en naar wat
het beste past bij onze eigen ziel en ons temperament.
Kortom, we hebben het over hele essentiële
zaken wanneer het over betekening gaat. Betekening
en betekenis liggen dan ook heel dicht
bij elkaar. Daarom had er boven dit stukje net
zo goed “De betekenis van het Nationaal ationaal a Muziekinstrumenten
Fonds” kunnen staan. Want Wa W nt
het Fonds Fonds is meer meer dan alleen alleen een uitleenorganisatie.
Alles wat er over betekening staat geldt
ook voor de manier waarop waarop het NMF zijn missie
wil waarmaken. Het in kaart brengen van
een talent, de kwaliteiten van de instrumenten
herkennen, de goede verbinding leggen tussen
instrument en bespeler, dit alles hee hee tot doel
dat er een essentiële essentiële betekenis ontstaat.
Ik ben er trots op donateur bij bij het NMF te kunnen
zijn. Het voelt als een vertrouwd verlengstuk
van wat muziek in mijn leven betekent. En
ik ben ervan overtuigd dat het Fonds dat niet alleen
voor mij, maar ook voor heel veel anderen
zal blijven betekenen.”

FOTO MARIE-JOSÉ COOLS
Hoffotograaf
Vanaf 2004 staat er een musicus afgebeeld op de
cover van het jaarverslag van het NMF. De maker
van deze portretten is Sjaak Ramakers (Spekhol-
zerheide, 1947) die men gerust “hoffotograaf” van
het NMF mag noemen. Om het NMF zichtbaarder te
maken heeft hij in bijna tien jaar tijd ongeveer 70
musici voor het NMF gefotografeerd. Deze foto’s
vormen als het ware het uithangbord van het NMF.
Voor het Jubileumbulletin van het NMF vroegen we
Sjaak om de naar zijn smaak best geslaagde foto’s
te selecteren voor dit jubileummagazine.
Interview met fotograaf Sjaak Ramakers,
3 januari 2013
www.sjaakramakers.com
Sjaak Ramakers woont en werkt in de binnenstad
van Utrecht. Onder de rook van de Dom
hee hij zijn studio, waar het NMF de afgelopen
jaren enige tientallen van zijn musici door hem
hee laten fotograferen. Hij beschouwt zichzelf
als een selfmade man. Na op zijn 14e jaar van
de grasche school te zijn gestuurd, kwam hij in
Utrecht bij een kleine fotostudio terecht. Twee
jaar later belandde hij op de cliché afdeling van
het Utrechts Nieuwsblad. Hij mocht daar de
donkere kamer voor zijn eigen fotowerk gebruiken
en zo ontdekte men zijn talenten als fotograaf.
Hij was er net op het moment dat er spannende
nieuwe ontwikkelingen waren: voor het
eerst werd er een mode reportage voor de krant
gemaakt en Sjaak mocht de fotograe doen.
Voor het eerst werd er een nieuwe auto (de NSU
Ro 80) op locatie gefotografeerd en Sjaak was
erbij. Voor het eerst werden er reportages van
popconcerten gemaakt en Sjaak fotografeerde
de musici. Er kon in die tijd van alles.
Nu fotografeert Sjaak al een halve eeuw en is
-uiteraard- de fotowereld totaal veranderd.
Waar in het begin van zijn carrière alles mogelijk
leek, is er nu een geheel andere situatie
ontstaan. Budgetten zijn gekrompen en met
de opkomst van de mobiele telefoon hee
bijna iedereen altijd een camera bij zich. De
waardering voor professionele fotograe is
daarom ook veel minder geworden: kwaliteit
is vaak geen criterium meer. Iedereen denkt
te kunnen fotograferen – en doet dat ook.
Steeds minder mensen weten een goede foto
te onderscheiden van een “best aardige”. Sjaak
vergelijkt die veranderende situatie beeldend
en enigszins spottend met de opkomst van de
mobiliteit. “Vroeger was het een uitzondering
als je een auto had: tegenwoordig hee iedereen
een auto en staan we allemaal stil!”
75

DE KEUZE VAN SJAAK RAMAKERS
76
Tijmen Huisingh

Anna van Poucke
DE KEUZE VAN SJAAK RAMAKERS
77

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Sjaak maakt er geen geheim van dat hij geen
aniteit hee met klassieke muziek. Hij vindt
het uitvoeren van muziek van dode componisten
een beetje als het inkleuren van een kleurplaat.
Met behulp van een doos potloden van
Caran d’Ache kun je een mooi plaatje maken,
maar dat is wel fundamenteel anders dan het
zelf maken van een schilderij. Het zelf muziek
schrijven en uitvoeren vindt hij veel creatiever.
Maar het feit dat hij de voorkeur gee aan
nieuwe, levende muziek hee geen invloed op
het genoegen dat hij haalt uit het fotograferen
van klassieke musici. Het bijzondere aan
mensen fotograferen is namelijk dat je altijd
wat van hen kunt leren. En een dag zonder
leren is zonde, in zijn optiek. “Ik ben oprecht
geïnteresseerd in andere mensen.” Het is dus
niet voor niets dat hij zich specialiseert in
portretten. Dat doet hij al sinds hij zijn studio
in Utrecht hee, nu al bijna 30 jaar. Mode of
auto’s of concerten fotografeert hij niet of nauwelijks
meer. Mensen vindt hij veel interessanter.
“Het contact met mensen zorgt dat het niet
aanvoelt als werk”, zegt Sjaak.
Om de musici te laten ontspannen laat hij hen
altijd muziek maken voor de fotosessie begint.
“Je mag pas weg als je voor mij gespeeld hebt”,
zegt hij dan. Hij vindt het belangrijker een uur
koe te drinken en dan te fotograferen dan
anderhalf uur te hebben voor het fotograferen
zelf. “Fotograe is een middel om tot gesprekken
te komen”, zo omschrij hij het zelf. Die
gesprekken voert hij overigens met evenveel
gemak en liefde met bankiers of bouwvakkers
die hij fotografeert, als met de musici.
78
2009
David Kweksilber
David Kweksilber is klarinettist en saxofonist,
thuis in zowel gecomponeerde als
geïmproviseerde muziek. Recensies roemen
herhaaldelijk zijn grote virtuositeit.
Als solist en ensemblespeler speelt Kweksilber
in zulke verschillende gezelschappen
als het Asko|Schönberg en de New Cool Collective
Big Band. Ook richtte hij in 2008
een eigen bigband op voor hedendaagse
muziek met improvisatievormen. Hij speelt
regelmatig samen met piano-improvisator
en componist Guus Janssen. Diverse Nederlandse
componisten schrijven werken voor
hem. Kweksilber ontving zowel voor zijn
klassieke spel als voor zijn spel in geïmproviseerde
muziek een aantal prijzen.
David maakt met grote regelmaat al jarenlang
gebruik van één van de weinige NMFinstrumenten
die op projectbasis te gebruiken
is: de contrabasklarinet van het merk
Leblanc. Het is een instrument dat voor
een musicus door zijn spaarzame gebruik
niet rendabel is om zelf aan te schaffen.
Het NMF biedt daarom de gelegenheid dit
instrument, evenals een basklarinet van
het merk Buffet Crampon, voor korte periodes
te huren.

Emma Breedveld
DE KEUZE VAN SJAAK RAMAKERS
79

DE KEUZE VAN SJAAK RAMAKERS
80
Vera Beumer

“Alles wat ik weet, is door te vragen of te
doen: dat begint al vanaf het moment dat ik
van school getrapt ben.” Ongetwijfeld leren
de mensen die hij fotografeert ook van hem.
Want Sjaak is bepaald niet bang om voor zijn
ideeën en denkbeelden uit te komen. Zijn
“modellen” bevinden zich in een kwetsbare
positie voor zijn camera, maar Sjaak stelt zich
FOTO MARCO BORGGREVE
2010
Rick Stotijn
Rick Stotijn, telg uit de bekende muzikantenfamilie
Stotijn, is een fenomenaal talent
op de contrabas. Van 2001 tot 2005 bespeelde
hij uit de collectie van het NMF
een gloednieuwe contrabas, gebouwd door
Derek High (Reutlingen, 2001). Dat instrument
was nog een kleintje (een 7/8). Toen
Rick groter werd, kreeg hij natuurlijk ook behoefte
aan een groter instrument. Het werd
een contrabas, gebouwd door René Zaal in
Bemmel, 2007. Dit is een kopie naar een
5-snarig gambamodel van J.J. Stadlmann.
ook kwetsbaar op. Het gevolg daarvan is dat
er vaak bijzondere sessies ontstaan. En voor
het NMF resulteert dat dan uiteindelijk in het
fotograsche verslag van die sessies, waarin
musici geportretteerd worden zoals Sjaak ze
ziet. Niet zozeer als musici sec, maar veel meer
als mensen met een instrument: mensen die
zijn studio binnenkomen met een schat in hun
Een paar jaar later was hij toe aan een volgende
stap. Na een zoektocht die ruim twee
jaar duurde, vond het NMF een unieke bas
van de broers Raffaele & Antonio Gagliano
(Napels, 1846) voor Rick.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
handen. Sjaak legt deze mensen en hun schatten
vast: op zijn eigen, onnavolgbare wijze.
81

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Bijzondere donateurs
Nieuwe NMF-CD
82
Donateurs
Annemieke en
Adalbert
Heuwekemeijer
Wie speelt wat?
Cellosuites van Bach vertolkt door 12 NMF-cellisten
In het kader van het 25-jarig Jubileum
presenteert het NMF in 2013 een unieke
CD- productie, waarbij 12 musici van het
NMF delen van de cellosuites van Bach
uitvoeren. Onder de solisten bevinden
zich grootheden als Pieter Wispelwey,
Quirine Viersen en Jaap ter Linden naast
aanstormende talenten als Joris van den
Berg (winnaar Cellobiënnale 2006) en
Harriet Krijgh (winnares Cellobiënnale
2012) – en nog zeven andere cellisten.
“Een stimulans”
“Van de 25 jaar dat het Nationaal Muziekinstrumentenfonds
bestaat hebben wij bijna de
hel mee mogen beleven en dat in de breedste
zin van het woord. De eerste contacten dateren
uit de tijd dat onze nicht Beppie van Driel-
Loyer, violiste in het Radio Filharmonisch
Orkest, haar Gagliano uit de 18e eeuw na haar
dood wilde schenken aan het NMF. De zaken
dienden door ons geregeld te worden en dat
is een boeiende en mooie ervaring geworden
waaruit tot op heden nog dierbare contacten
met het NMF zijn blijven bestaan.
De respectvolle en meelevende manier waarop
het NMF, met ons, onze nicht hebben begeleid
bij het afscheid van haar geliefde instrument
vond een waardige afsluiting in een “ociële”
schenkingsbijeenkomst. Tijdens de feestelijke
overdracht van het instrument lieten oom Piet
Heuwekemeijer, ooit eigenaar en bespeler van
de Gagliano in het KCO en Tjeerd Top de familie
en vrienden nog eenmaal genieten van de viool.
Ook de instrumenten die ze bespelen zijn
bepaald niet de minste! Zo hoort u onder
meer beroemde en kostbare cello’s
van Giovanni Guadagnini, Giovanni Grancino,
Giuseppe Guarneri, Jean- Baptiste
Vuillaume, Hendrick Jacobs en Pieter
Rombouts voorbij komen.
Tegelijkertijd ontstonden de plannen om samen
met het NMF recitals te organiseren in
Dronten waar destijds de Stichting Concertino
klassieke concerten verzorgde op de zondagmiddag.
De eigen concerten die het NMF
organiseert voor donateurs en andere muzieklieebbers
dragen, mede door de unieke
programmering, bij tot een dieper cultureel en
vaak ook historisch bewustzijn. Ook dat is inspirerend
en van educatieve waarde voor ieder
die daarbij mag zijn.
Wij wensen het Nationaal Muziekinstrumentenfonds
nog vele succesvolle jaren toe, want
het werk en zeker ook de stimulans die er vanuit
gaat voor de gelukkige musici die van hun
instrumenten gebruik kunnen maken, zijn van
groot belang.”
Wij dagen u uit. In het tekstboekje van
deze 2 CD-set staat wel vermeld welke
musici en instrumenten u kunt beluisteren,
maar niet wie op welk instrument
speelt en wie u op welke track hoort.
Dus: wie speelt wat? Koop de CD, luister
naar de muziek en raad wie op welke
track te beluisteren valt. Met uw goede
antwoord maakt u kans op een privéconcert
van één van de musici van de
CD!
Deze 2 CD-set is vanaf 1 april te
verkrijgen bij het NMF. Prijs €15.

Esther van der Eijk
DE KEUZE VAN SJAAK RAMAKERS
83

DE KEUZE VAN SJAAK RAMAKERS
84
Floreal Strijkkwartet

Donateurs
Marijke en
Ronald Dijkstra
NMF JUBILEUMMAGAZINE
“Niet alleen strijkers” FOTO
Marijke en Ronald Dijkstra zijn sinds 2007 donateurs
van het Muziekinstrumenten Fonds.
Marijke is begaan met blaasinstrumentalisten,
in het bijzonder met uitisten. De mogelijkheid
om de aanschaf van zo’n instrument
voor een getalenteerde student te bekostigen,
was een van de redenen om het NMF te gaan
steunen. Zelfs toen het NMF aangaf zijn beleid
omtrent de ondersteuning van blazers te veranderen,
bleven Marijke en Ronald het NMF
toch trouw.
“Wat ons nog steeds aanspreekt is, dat (jong)
talent de kans krijgt om op een instrument te
spelen dat normaal gesproken ver buiten hun
bereik ligt.” Marijkes 50e verjaardag stond in
het teken van het culturele erfgoed. Voor haar
geen cadeaus, maar een inzameling voor ondermeer
het NMF. Met als thema de Gouden
Eeuw was er een lezing door een kunsthistoricus
en een concert door twee (toen nog)
studenten uit de gelederen van het Muziekinstrumenten
Fonds. Ilonka Kolthof en Chiaki
Omura speelden muziek die prachtig bij het
thema van die dag paste.
De mogelijkheid van scale steun bracht Ronald
en Marijke ertoe het gedoneerde bedrag
van die dag om te zetten in een notariële akte
om zo de NMF-ondersteuning weer voor vijf
jaar vast te zetten. “De informatievoorziening
van het NMF en vooral de persoonlijke benadering,
spreken ons erg aan. Wij hopen dat
we het NMF nog lang kunnen ondersteunen
en feliciteren hen dan ook van harte met dit
jubileum.”
85
PAUL KRAMER

NMF JUBILEUMMAGAZINE
86
2011
Rosanne Philippens
Rosanne Philippens is één van die talenten
die nog maar net uit de wieg al naar de viool
grijpt. Zij begon met vioolspelen op haar
derde. Jaren later, in 2009, zou dit resulteren
in het winnen van het Nationaal Vioolconcours
Oskar Back. Tegenwoordig studeert
Rosanne aan de Hanns Eisler Akademie in
Berlijn. Rosanne speelde vanaf 2000 op een
zeldzame viool van de Duitser Gustav Erhard
Uebel (Amsterdam, 1942). Uebel kwam omstreeks
1927 naar Amsterdam om bij Max
Möller te gaan werken. In 1934 vestigde
hij zich zelfstandig. Hij werd vooral bekend
om zijn restauraties van hoog niveau, wat
als consequentie had dat hij zelf slechts 13
nieuwe violen maakte. Sinds 2011 speelt
Rosanne op de viool van Michel Angelo
Bergonzi (Cremona, ca. 1750) die voor haar
door Tjeerd Top en daarvoor jarenlang door
Herman Krebbers was bespeeld.
FOTO MARCO BORGGREVE

Hoera, het NMF bestaat 25 jaar! Wij zullen dit uitbundig vieren omdat
we trots zijn op wat wij bereikt heb-
ben: al ruim 1.750 musici hee het
NMF in de afgelopen jaren kunnen
helpen en bovendien spelen ongeveer
400 musici momenteel op instrumen-
ten uit de collectie van het NMF.
Het feit dat musici deze kans hebben,
is uniek in de wereld.
In het 26e jaar van het NMF is het nog
steeds belangrijk om bij het publiek
aandacht te vragen voor onze stich-
* wijzigingen voorbehouden. Op onze website treft u de meest actuele informatie (zie het kopje ‘Agenda’).
Uiteraard gaan de ‘normale’ NMF-evenementen ook gewoon door.
Ook deze treft u aan op onze website.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
AGENDA
jubileum
evenementen
ting. Bovendien willen we alle relaties
(zoals musici, trouwe donateurs,
schenkers en inleners van instrumen-
ten en vrijwilligers) bedanken voor
hun trouwe steun aan het NMF.
Daarom hebben we een aantal unieke
jubileum evenementen voor u ontwik-
keld. Daar ontmoeten wij u graag!
Meldt u vandaag nog via e-mail aan
voor een van de unieke
evenementen:
kaarten via www.muziekinstrumentenfonds.nl
87

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Lezingencyclus
Speciaal voor het Jubileumjaar hee het NMF
een Lezingencyclus ontwikkeld. Het NMF organiseert
lezingen waarbij experts u een unieke
kijk gunnen op hun bijzondere werk. Over
violen, haren, snaren, vleugels en antiek.
88
maart
1
Onder de vleugels
Krakende vloeren en hoge plafonds, of juist
een hypermoderne inspeelmachine en een
hydraulische takel… De sfeer in de werkplaats
van elke bevlogen pianotechnicus is een belevenis
voor degene die het gegeven is om het
heiligdom van de vakman te mogen betreden.
Het NMF organiseert lezingen waarbij de experts
u een unieke kijk gunnen op hun bijzondere
werk. Op vrijdag 15 maart starten wij
om 11 uur met de eerste lezing, die van Frank
Bonarius van Andriessen Piano’s en Vleugels
in Haarlem. Pianiste Mariana Izman zal op
verschillende vleugels de lezing muzikaal illustreren.
datum vrijdag 15 maart 2013
tijd 11.00 uur (duur ± 1,5 uur)
locatie Andriessen Piano’s en Vleugels,
Botermarkt 18
Haarlem
spreker Frank Bonarius
onderwerp vroege geschiedenis moderne
vleugel
prijs € 25 p.p.
FOTO PAUL VAN POPPELEN
mei
2
In de keuken van Coosje
Het kon al even via de televisie, toen tijdens
een documentaire van de NTR het 11-jarige
talent Noa Wildschut op de voet werd gevolgd.
De kijker werd daarbij een blik gegund in de
lesruimte van gerenommeerd vioolpedagoge
Coosje Wijzenbeek, op zich al vrij uniek. Stelt
u zich nou eens voor dat u er werkelijk middenin
zit…! Het kan echt, maar dan moet u
wel eerst even door de keuken van Coosje
lopen als zij op 24 mei in samenwerking met
het NMF een lezing gee. Daarmee krijgt u de
unieke kans om in het hol van de leeuw kennis
te maken met de visie, de gereedschappen
en de betrokkenheid die worden ingezet in de
lespraktijk van deze gerenommeerde vioolpedagoge.
datum vrijdag 24 mei 2013
tijd 16:00 uur (duur ± 1,5 uur)
locatie Witte Kruislaan 13-A,
Hilversum
spreker Coosje Wijzenbeek
onderwerp de methodiek van een
topdocent
prijs € 25 p.p.
FOTO SARAH WIJZENBEEK

3
Het antiek van de toekomst
Nederland kent enkele tientallen professionele
vioolbouwers, waarvan een groot deel ook is
vertegenwoordigd in onze collectie. Vioolbouwerechtpaar
Jaap Bolink en Annelies Steinhauer
doen op 11 oktober een boekje open
over de bijzondere aspecten van hun vak door
een lezing te geven op en rond de werkvloer
van hun atelier in Hilversum.
datum vrijdag 11 oktober 2013
tijd 16:00 uur (duur ± 1,5 uur)
locatie Heuvellaan 6, Hilversum
sprekers Jaap Bolink en
Annelies Steinhauer
onderwerp hedendaagse vioolbouw
prijs € 25 p.p.
oktober
kaarten via www.muziekinstrumentenfonds.nl
FOTO NMF
4
Hollands Glorie in vioolbouw
De Nederlandse vioolbouwgeschiedenis kent
twee belangrijke periodes van bloei. De instrumenten
uit de 17e-eeuwse Amsterdamse
school en de 18e-eeuwse Haagse school leveren
nu op internationale veilingen hoge bedragen
op en verdwijnen dus vaak naar het buitenland.
Het NMF maakt zich er sterk voor om
Cultureel Erfgoed in Nederland te behouden
en te laten bespelen. Het Gemeentemuseum in
Den Haag beheert sinds begin vorige eeuw een
bijzondere collectie met exemplaren uit deze
twee scholen. Het NMF hee het museum bereid
gevonden om in november mee te werken
aan een unieke lezing, gegeven door experts
Andreas Post en Serge Stam in het museum
zelf. Niet alleen enkele van onze meest bijzondere
Hollandse instrumenten zullen daar
te zien en te horen zijn, maar ook een paar
zeldzame instrumenten uit de collectie van het
museum zullen tot klinken worden gebracht.
najaar
datum najaar 2013
tijd onbekend
locatie Gemeentemuseum Den Haag
Stadhouderslaan 41, Den Haag
sprekers Serge Stam en Andreas Post
onderwerp Oud-Hollandse vioolbouw
prijs € 25 p.p.
NMF JUBILEUMMAGAZINE
89
FOTO GEMEENTEMUSEUM DEN HAAG

kaarten voor het weekend van het NMF vanaf 18 februari via www.muziekinstrumentenfonds.nl
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Weekend van het NMF
i.s.m. Vereniging Hendrick de Keyser
90
april
FOTO CELINE ADMIRAAL
Een weekend met 100 huisconcerten van een
klein uur met (minimaal) 100 NMF-musici
overal in Nederland, in historische panden van
de Vereniging Hendrick de Keyser. De concerten
duren ongeveer 60 minuten, inclusief
toespraak. De locaties zijn bijzonder want normaliter
niet of slechts bij hoge uitzondering te
bezoeken. De meeste van de panden worden
bewoond door particulieren. De doelstellingen
van het NMF en HdK komen in hoge mate
overeen, want beide organisaties streven naar
het behoud van Hollands cultureel erfgoed.
FOTO KLAAS SCHOOF
datum vrijdag 19 april
tijd 20.00 uur
datum zaterdag 20 april
tijd 11.00, 15.00 en 20.00 uur
datum zondag 21 april
tijd 11.00, 15.00 en 20.00 uur
locatie historische locaties van
Vereniging Hendrick de Keyser
musici musici van het NMF
prijs € 25 p.p.

2012
Dana Zemtsov
FOTO ARJAN BRONKHORST
FOTO ROOS ALDERSHOFF
In de NRC werd ze in 2011 al omschreven
als “de Janine Jansen van de altviool”. Na
de European Competition for Strings in
Luxembourg die ze op 13-jarige leeftijd
won, schreef de pers ook al: ”She regularly
enters musical competitions and tends to
win”. Een ander belangrijk wapenfeit: in
2010 vertegenwoordigde Dana Nederland
bij de Eurovision Young Musicians Competition
in Wenen. Dana heeft van het NMF
sinds 2011 een Italiaanse altviool, mogelijk
Milaan begin 19e eeuw, in bruikleen
gekregen. Haar vader, Mikhail Zemtsov, is
tijdelijk ook bruiklener van het NMF geweest!
Hij is solo-altist bij het Residentie
Orkest. De muziekwereld kent meerdere
muzikale families, maar de familie Zemtsov
lijkt qua aantallen muzikale familieleden
alles en iedereen te verslaan. Naast het
Zemtsov Altvioolkwartet, waarin Dana,
haar vader, moeder en oom spelen, is er
nog een groot aantal musici in de familie
waarvan de meesten ook de altviool bespelen.
Die muzikaliteit lijkt zijn oorsprong te
vinden in oma van vaderskant die deze passie
heeft doorgegeven. Waarom er zoveel
altisten in de familie zitten, is moeilijk te
zeggen. Voor Dana zelf is het het feit dat ze
iets in de altviool terugvindt, dat bij haar
persoonlijkheid past. Ze vindt het moeilijk
exact te omschrijven, maar noemt de wat
rustigere en minder indringende klank van
de alt, ten opzichte van de scherpere klank
van de viool.
FOTO LAURENS EGGEN
FOTO MARGARETA SVENSSON
FOTO ROOS ALDERSHOFF
FOTO ARJAN BRONKHORST
NMF JUBILEUMMAGAZINE
91

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Huisconcertserie
Jongste musici in het oudste stenen huis van Amsterdam
92
het
hele
jaar
25 jaar NMF: dat vieren we ook bij ons “thuis”.
Het NMF hee de ontwikkeling van jong talent
altijd hoog in het vaandel gehad en dat
willen we in ons feestjaar nog eens benadrukken.
Graag nodigen wij u daarom uit om onze
jubileumconcertserie “Jongste musici in het
oudste huis van Amsterdam” bij te wonen. Het
podium is het unieke pand waar het NMF kantoor
houdt: het oudste stenen woonhuis van
Amsterdam, dat stamt uit 1565. Het bevindt
zich middenin de beroemde rosse buurt van
Amsterdam. De jongste NMF-talenten zullen
hier voor u spelen op vloertegels die zelfs uit
de veertiende eeuw stammen! Tijdens het concert
zult u de kerkklokken van de nabijgelegen
Oude Kerk kunnen horen luiden. Wegens de
beperkte ruimte die ons kantoor biedt, is er
een zeer beperkt aantal plaatsen beschikbaar.
Dit huisconcert is dus letterlijk in huiselijke
sfeer, of liever gezegd in kantoorsfeer. U zit
tussen de computers en archiefmappen. Acht
keer kunt u genieten van dit exclusieve concert...
met verjaardagstaart.
data 27 januari 2013,
24 februari 2013,
1 april 2013,
28 april 2013
26 mei 2013,
29 september 2013,
27 oktober 2013,
24 november 2013
tijd 10.30 – 12.00 uur
locatie Kantoor NMF,
Sint Annenstraat 12, Amsterdam
musici jongste musici van het NMF
prijs € 25 p.p.
incl. koe/thee en
huisgemaakte taart

Jubileumconcert
Een feestelijk besluit van het Jubileumjaar van het NMF
november
Ons Jubileum vieren we uiteraard met een
feestelijk concert in het najaar. In de Ridderzaal
in Den Haag presenteren we u de
beroemde Fancy Fiddlers onder leiding van
Coosje Wijzenbeek. Voor de pauze spelen de
huidige Fiddlers, na de pauze een ensemble
samengesteld uit vorige generaties van de
Fiddlers. Heel veel van deze jonge en oudere
talenten spelen en speelden op instrumenten
en stokken van het NMF.
Het Jubileumconcert is gratis toegankelijk
voor onze donateurs en vrienden (maximaal
4 kaarten per donateur, donateurs hebben
voorrang). Graag reserveren via reservering@
muziekinstrumentenfonds.nl. Bestel nu
kaarten, want wie het eerst komt, wie het eerst
maalt!).
kaarten via www.muziekinstrumentenfonds.nl
NMF JUBILEUMMAGAZINE
Dit concert komt in plaats van de gebruikelijke
presentatieconcerten aan het einde van
het jaar.
FOTO JAN KRANENDONK
datum 10 november 2013
tijd 14.00 uur
locatie Ridderzaal, Binnenhof,
Den Haag
musicus Fancy Fiddlers
prijs gratis toegang,
maximaal 4 kaarten per besteller
93

NMF JUBILEUMMAGAZINE
Muziekdiner
94
Een verrassend speelse muzikale maaltijd in
Museum Speelklok
juni
Terug van weggeweest: een muzikaal diner
van en voor het NMF. Topmusici en topamusement
op een toplocatie, gelardeerd met
hoogstaand culinair genoegen. Dit keer hee
het NMF gekozen voor een wel heel toepasselijke
locatie, namelijk het Museum Speelklok,
huis van talloze unieke zelfspelende muziekinstrumenten.
De instrumenten van het NMF
spelen niet vanzelf, maar daarom hebben we
een aantal fantastische NMF-musici voor dit
evenement geregeld. De avond is bedoeld om
ten behoeve van het NMF fondsen te werven.
datum 4 juni 2013
tijd 18.30 – 24.00 uur
locatie Museum Speelklok,
Steenweg 6, Utrecht
prijs bedrijven
tafel van 8 couverts
€ 5.000 (incl. BTW)
tafel van 10 couverts
€ 6.000 (incl. BTW)
particulieren
€ 150 p.p.
(prijzen incl. 3-gangen maaltijd,
drank en concert)
kaarten via www.muziekinstrumentenfonds.nl
FOTO MUSEUM SPEELKLOK

Luisterconcours
FOTO NMF
FOTO GEORGE WELLMANS
FOTOGRAAF ANTON HAVELAAR
Frederieke Saeijs viool en
Joris van den Berg cello
Frits Schutte publiekscoach
Bij het Luisterconcours is het publiek de kandidaat!
De bezoekers gaan met elkaar de strijd
aan om verschillende bijzondere instrumenten
van het NMF te beluisteren.
Op zaterdag 27 april worden er een aantal
violen bespeeld door Frederieke Saeijs, oudprijswinnaar
van het Nationaal Vioolconcours
Oskar Back en NMF-musicus.
Op zaterdag 24 augustus worden de cello’s
bespeeld door niemand minder dan Joris van
den Berg.
Een professionele coach helpt het publiek aan
tips en tricks. Waar moet u op letten om het
Luisterconcours te winnen?
datum zaterdag 27 april 2013
tijd 20:00 uur
locatie Waalse Kerk,
Walenpleintje 159
Amsterdam
musicus Frederieke Saeijs viool
prijs volwassenen €10,- p.p.,
15 t/m 26 jaar €5,- p.p.,
t/m 14 jaar gratis
in het kader van de Stichting
Nederlandse Vioolconcoursen
april
augustus
NMF JUBILEUMMAGAZINE
datum zaterdag 24 augustus 2013
tijd 15:00 uur
locatie Compagnietheater,
Kloveniersburgwal 50,
Amsterdam
musicus Joris van den Berg cello
prijs zie www.grachtenfestival.nl
in het kader van
het Grachtenfestival
In deel 1 van het Luisterconcours gaat het er
om de gestelde vragen zo goed mogelijk te
beantwoorden.
In de pauze kunt u onder het genot van een
kop koe of thee bijkomen van de geleverde
strijd.
Na de pauze is er een kort concert van de
musicus die de instrumenten voor de pauze
voor u hee bespeeld.
Afsluitend maakt het NMF de prijswinnaar
van de dag bekend.
de prijs
een uniek privé-concert bij u thuis!

NMF JUBILEUMMAGAZINE
96
AGENDA
jubileum
evenementen
januari 27 10.30 uur Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam Amsterdam NMF kantoor
februari 24 10.30 uur Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam Amsterdam NMF kantoor
maart 15 11.00 uur Onder de vleugels Lezingencyclus Haarlem Andriessen Vleugels
april 1 10.30 uur Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam Amsterdam NMF kantoor
19 tot 21 zie programma Weekend van het NMF Nederland 101 locaties
27 20.00 uur Luisterconcours
(i.s.m. Nederlandse Vioolconcoursen)
Amsterdam Waalse Kerk
28 10.30 uur Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam Amsterdam NMF kantoor
mei 24 16.00 uur In de keuken van Coosje Lezingencyclus Hilversum
26 10.30 uur Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam Amsterdam NMF kantoor
juni 4 18.30 uur Muziekdiner voor particulieren en bedrijven Utrecht Museum Speelklok
augustus 24 15.00 uur Luisterconcours (i.s.m. Het Grachtenfestival) Amsterdam Compagnietheater
september 29 10.30 uur Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam Amsterdam NMF kantoor
oktober 11 16.00 uur Het antiek van de toekomst Lezingencyclus Hilversum
27 10.30 uur Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam Amsterdam NMF kantoor
november ntb Hollands Glorie in Vioolbouw Lezingencyclus Den Haag Gemeentemuseum
10 14.00 uur Jubileumconcert Den Haag Ridderzaal
24 10.30 uur Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam Amsterdam NMF kantoor
Voor tijden, toegangsprijzen en het bestellen van kaarten, zie onze website: www.muziekinstrumentenfonds.nl