Ga naar de praktische handleiding over de standaardvragenlijsten

PRAKTISCHE HANDLEIDING BIJ DE
STANDAARDVRAGENLIJSTEN
Optie Sportmanagement
Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen
Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
UGent

INHOUD
Achterliggend concept ............................................................................................................................ 3
Praktisch aan de slag ............................................................................................................................... 3
1. De populatie en steekproef ......................................................................................................... 3
2. Berekenen van steekproefgrootte .............................................................................................. 4
3. Methoden van steekproeftrekking .............................................................................................. 4
Niet-aselecte steekproef ................................................................................................................. 5
Aselecte steekproef ......................................................................................................................... 7
4. Hoe de doelgroep bereiken ......................................................................................................... 8
5. Personaliseren van de vragenlijst ................................................................................................ 9
Inhoudelijk ....................................................................................................................................... 9
Gebruiksvriendelijkheid ................................................................................................................... 9
Een naam geven aan uw enquête ................................................................................................. 10
Een goede situering ....................................................................................................................... 10
6. Test de enquête ......................................................................................................................... 10
7. Het versturen van de uitnodigingen .......................................................................................... 11
Verzending per post ...................................................................................................................... 11
Verzending via e-mail .................................................................................................................... 11
8. Beoordeling van de respons ...................................................................................................... 11
9. Respons verhogen ..................................................................................................................... 12
10. Non-respons .......................................................................................................................... 13
11. Data ordenen ......................................................................................................................... 13
Invoer in de datamatrix ................................................................................................................. 13
Aanbrengen van een identificatienummer ................................................................................... 14
12. Data analyseren en visualiseren. ........................................................................................... 14
Sorteren en selecteren .................................................................................................................. 14
Turven, frequenties en frequentietabellen ................................................................................... 14
Kruistabellen / Draaitabellen......................................................................................................... 15
Het gemiddelde ............................................................................................................................. 16
Van waardeschaal naar richtpercentage ....................................................................................... 16
Automatische resultaten in de sjablonen ..................................................................................... 17
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
2

ACHTERLIGGEND CONCEPT
De korte standaardvragenlijsten die ter beschikking werden gesteld, zijn bedoeld als
basisvragenlijsten voor elk soort bevraging die relevante informatie kan opleveren voor gemeentelijke
sportdiensten, sportfederaties en andere sportorganisaties. In totaal worden momenteel zeven
verschillende standaardvragenlijsten aangeboden:
Bent u tevreden over de sporthal?
Bent u tevreden over het openluchtcentrum?
Bent u tevreden over het zwembad?
Bent u tevreden over een activiteit / lessenreeks
Bent u tevreden over een evenement?
Bent u tevreden over onze informatieverstrekking?
Bent u tevreden over onze ondersteuning?
Het is de bedoeling dat deze vragenlijsten dienen als een werkdocument waar elke gebruiker zijn
eigen nuances kan in aanbrengen. Het staat u dus volledig vrij om vragen toe te voegen, aan te
passen of te verwijderen. Om de consistentie van de vragenlijst te behouden en tevens om de
verwerking eenvoudig te houden, raden wij u wel aan om dezelfde vraagtypes te hanteren als er reeds
in de vragenlijsten werden gebruikt, maar daar wordt verder in deze handleiding op teruggekomen.
Indien u van plan grondige wijzigingen aan te brengen, een uitgebreidere bevraging wenst te
organiseren of meer wenst te weten over hoe een goede vragenlijst tot stand komt, raden wij u aan de
volledige handleiding voor het ‘opstellen van vragenlijsten’ te raadplegen voor praktische
informatie en tips.
PRAKTISCH AAN DE SLAG
In deze handleiding wordt elk aspect van het onderzoek door middel van een vragenlijst overlopen. Er
werden enkele nuttige theoretische principes verweven met concrete praktische tips die kunnen
zorgen voor betere resultaten in het veld. De bedoeling is dat uw onderzoek voldoende
wetenschappelijke achtergrond heeft om te kunnen spreken van een zinvolle bevraging zonder dat de
haalbaarheid in het gedrang komt en u ontmoedigd wordt door te uitgebreide statistische procedures.
1. DE POPULATIE EN STEEKPROEF
Als u gegevens wilt verzamelen via een vragenlijst, moet u goed bedenken voor wie de vragenlijst
bedoeld is. U moet precies definiëren wat uw doelgroep is: welke personen behoren wel, en welke
personen behoren niet tot de doelgroep.
Vooraleer de standaardvragenlijsten kunnen worden gebruikt, is het belangrijk eerst nauwkeurig te
bepalen welke groep personen, instellingen en verenigingen van belang zijn voor het onderzoek. Deze
personen zijn de elementen en vormen samen de populatie van het onderzoek.
Soms is de populatie nauwkeurig vast te stellen
bv. via de ledenadministratie van een sportclub.
Soms is de populatie gewoon niet duidelijk afgebakend
bv. alle gebruikers van openbare sportterreintjes.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
3

Als de populatie waarop de enquête zich gaat richten, gekend is, dan moet een belangrijke beslissing
worden genomen. Zal de hele populatie worden bevraagd of wordt een steekproef getrokken?
In sommige gevallen is het zeer eenvoudig en noodzakelijk om de volledige populatie te
bevragen. Dit is vooral het geval wanneer de populatie niet omvangrijk is.
vb.: alle leden van één sportclub
Of wanneer er inspraak vereist is van iedereen uit de populatie.
Vb.: alle bestuursleden van een sportclub
Toch kan algemeen gesteld worden dat een populatieonderzoek meestal te omvangrijk en te duur is.
Daarom wordt op een systematische manier een deel van de populatie bevraagd, de steekproef.
2. BEREKENEN VAN STEEKPROEFGROOTTE
Het exact bepalen van de steekproefgrootte is een vak apart, omdat er gebruik gemaakt wordt van
ingewikkelde formules. Tegenwoordig kan men online calculators vinden voor het bepalen van de
steekproefgrootte.
Een goed vb. is te vinden op http://www.allesovermarktonderzoek.nl/Extra/steekproef.aspx
De grootte van de geschikte steekproef wordt veelal bepaald door de grootte van de populatie, de
gewenste betrouwbaarheid, de nauwkeurigheid en de foutenmarge waarmee uitspraken kunnen
worden gedaan die een zo goed mogelijk beeld geven van de werkelijkheid.
Onderstaande tabel geeft weer welke respons nodig is om generaliseerbare uitspraken te kunnen
doen voor de gehele populatie. Vb.: Voor een populatie van 800 element zijn minstens 260 ingevulde
enquêteformulieren nodig.
Populatie Benodigde netto respons Populatie Benodigde netto respons
100 80
150 108 1200 292
200 132 1400 302
250 152 1600 310
300 169 1800 317
350 184 2000 323
400 196 3000 341
450 208 4000 351
500 218 5000 357
600 235 6000 362
700 249 7000 365
800 260 8000 367
900 270 9000 369
1000 278 10 000 370
Tabel 1: Voor 95% betrouwbaarheid en 95% nauwkeurigheid
3. METHODEN VAN STEEKPROEFTREKKING
Nadat werd berekend of afgelezen in bovenstaande tabel hoeveel volledig beantwoordde formulieren
er nodig zijn, is het belangrijk om de juiste personen te ‘kiezen’ uit de populatie. Het kiezen van de
elementen in de steekproef, wordt de steekproeftrekking genoemd. Het selecteren van de juiste
proefpersonen kan op verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de populatie, de
beschikbaarheid van gegevens en het beschikbare budget voor het voeren van het onderzoek. Hierna
volgt een theoretische tussenkomst over de verschillende soorten steekproeftrekking meestal voorzien
van een duidelijk voorbeeld.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
4

Zo kan een steekproef op een aselecte (op toeval gebaseerd) of op niet-aselecte wijze worden
getrokken. Bij de toevals- of aselecte steekproeven heeft elk element van de populatie een zo groot
mogelijke kans om in de steekproef te worden opgenomen. Dit heeft als gevolg dat je op basis van de
data van een aselecte steekproef conclusies kan trekken ten aanzien van de kenmerken van een
populatie, en dit in tegenstelling met een niet-aselecte steekproef. De steekproef is select (of scheef)
als bepaalde groepen uit de totale populatie onder- dan wel oververtegenwoordigd zijn, met als gevolg
dat je gegevens enkel gelden voor je onderzochte groep. Bij vragenlijsten wil men meestal uitspraken
doen die op de hele populatie kunnen worden toegepast, daarvoor is het noodzakelijke dat de
steekproef op een aselecte manier wordt getrokken.
NIET-ASELECTE STEEKPROEF
Als men niet precies weet wie tot de populatie behoort waarop het onderzoek zich richt, kan geen
aselecte steekproef worden getrokken. Dan zal toevlucht moeten worden genomen tot een nietaselecte
steekproef.
Voor niet-aselecte steekproeven wordt gekozen indien de onderzoeker:
geen uitspraken over de totale populatie wil doen (vb. in de ontwerpfase van enquête)
geen middelen heeft om een aselecte steekproef te trekken (gebrek aan tijd, budget en/of
personeel)
niet goed weet wie tot de populatie behoort (vb. drugsverslaafden)
Men kan een onderscheid maken tussen restrictieve en niet restrictieve steekproeven. In een
gerichte keuze (restrictieve) steekproef worden alleen analyse-eenheden opgenomen die aan
bepaalde vooraf afgesproken kenmerken voldoen. Deze restrictieve steekproeven worden meestal
gebruikt om een grotere representativiteit en/of efficiëntie van de steekproef te verkrijgen.
3.1. Niet-restrictieve steekproef
De gemakkelijkheidsteekproef is een voorbeeld van een niet-restrictieve steekproef.
De gemakkelijkheidsteekproef
De gemakkelijkheidsteekproef (convenience sample) wordt getrokken op basis van
gemakkelijkheidsoverwegingen, namelijk: de analyse-eenheden die voor het grijpen liggen en dus
direct beschikbaar zijn worden in de steekproef opgenomen.
De nadelen van deze steekproef zijn:
Niet iedereen heeft een gelijke kans om gekozen te worden.
We weten niet hoe groot de kans is om een bepaald individu te treffen.
De systematische selectiefout bij deze steekproefmethode kan zeer groot zijn en er is geen
enkele controle over de omvang of de richting van deze fout. Dit betekent dat we met de
gegevens van deze groep geen enkele uitspraak kunnen doen over de totale populatie.
Daarom is een dergelijke steekproef enkel maar geschikt tijdens een exploratieve onderzoeksfase, om
een ruw idee te krijgen over de verschillende facetten van een probleem. Deze steekproefmethode
wordt vooral gekozen wanneer er weinig geld en weinig tijd is om het onderzoek uit te voeren. Er dient
hierbij te worden vermeld dat de vertekening des te kleiner zal zijn naarmate de te onderzoeken
populatie beperkter en homogener is.
Voorbeelden van gemakkelijkheidsteekproeven zijn:
de groep deelnemers uit een lessenreeks die tijdens een bepaalde les aanwezig zijn.
de eerste honderd mensen die bereid waren geïnterviewd te worden over hun bezoek aan het
sportevenement.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
5

3.2. Restrictieve steekproeven
We onderscheiden volgende soorten restrictieve steekproeven: de beoordelings- of experten
steekproef, de sneeuwbalsteekproef, de quota steekproef, en de routemethode.
De beoordelingssteekproef
De beoordelingssteekproef (judgement sample) wijkt enkel van de gemakkelijkheidssteekproef af door
de beperkende voorwaarden die de keuze beperken bij de steekproeftrekking. De onderzoeker zal
dus ook hier die personen selecteren die onmiddellijk beschikbaar zijn op voorwaarde dat ze aan
bepaalde kenmerken voldoen.
Voor diepte-interviews, focusgroepen en industrieel marktonderzoek wordt vaak gebruik gemaakt van
deze experts.
Een voorbeeld van een dergelijke steekproef is het uittesten van een nieuw sporthype op de
eigen werknemers van de sportdienst. Men gaat er immers vanuit dat deze werknemers
positief ingesteld zijn t.o.v. een nieuw product van de eigen dienst. Als deze groep 'experts'
hun eigen product terugfluit, dan kan je verwachten dat dit ook bij de grote consumerende
massa een flop zal worden.
De sneeuwbalsteekproef
De snowball-sampling wordt gebruikt wanneer de populatie moeilijk te vinden, te bereiken of
aanspreekbaar is. Voorbeelden van dergelijke groepen zijn: directeuren van grote bedrijven, zeldzame
gebruikers van de Finse Piste, drugsverslaafden, diabetespatiënten etc.
Bij de sneeuwbalsteekproef ga je als volgt te werk: je bevraagt een lid van de doelgroep en vraagt via
hem/haar contacten te leggen met andere leden van de doelgroep. Op deze manier wordt de
steekproef steeds groter en krijg je een soort van sneeuwbaleffect.
De quotasteekproef
Bij een quota steekproef wordt er geprobeerd de populatie zo representatief mogelijk samen te stellen.
Daartoe wordt de populatie in een aantal subgroepen (quota) verdeeld en tracht de onderzoeker uit
elk van de subgroepen enkele leden te selecteren. Deze leden komen echter niet toevallig in de
steekproef terecht.
Voorbeeld: een onderzoeker wil de behoefte aan een nieuw subtropisch zwemparadijs in de
omgeving van Gent leren kennen. Bij bestudering van stad Gent en haar bevolking kan de
onderzoeker de bevolking indelen in vijf belangrijke leeftijdsgroepen en 7 belangrijke
woonkernen. Dit betekent dat de populatie uit 35 subgroepen bestaat.
Quota-steekproeven kunnen net zoals gestratificeerde aselecte steekproeven, propotioneel als nietpropotioneel
worden samengesteld. Indien de onderzoeker zijn steekproef proportioneel representatief
wil maken voor elk van deze 35 subgroepen, dan zal hij bij de samenstelling van de steekproef
rekening moeten houden met de procentuele verhouding van deze subgroepen in de te onderzoeken
populatie.
Random walk
Bij de random walk of routeprocedure probeert men de voordelen van een area sampling te
combineren met een niet-aselecte steekproef. Deze methode wordt vaak gebruikt wanneer men de
populatie goed kan definiëren maar de steekproef slechts bij benadering kan worden samengesteld.
Een voorbeeld van deze routemethode: een onderzoek naar de mensen die regelmatig
gebruik maken van het multisportveld in de gemeente. Deze doelgroep is duidelijk te bepalen
maar moeilijk te lokaliseren. In de routemethode zal men 300 adressen selecteren in de
gemeente. Deze 300 adressen dienen dan als startadressen. Vindt de onderzoeker op dit
startadres geen gebruiker van het sportveldje dan zal hij het volgende huis bezoeken en zo
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
6

gaat hij verder tot hij een gebruiker kan lokaliseren. De onderzoeker krijgt richtlijnen voor het
nemen van de route (1 startadres, 2 straat naar rechts tweede huis, 3 straat naar links vijfde
huis enzovoort). Door het geven van richtlijnen vermijdt men interviewvertekeningen: anders
zou de onderzoeker misschien het mooiste huis uit de straat kiezen, of steeds een huis met
jonge mensen enzovoort. Een ander voordeel van de random walk methode is dat het gebied
waar men onderzoek verricht beperkt wordt.
In marktonderzoek is de random walk procedure zeer populair omdat het:
veel goedkoper uitvalt dan het selecteren van een aselecte steekproef: het aantal
verplaatsingen is nog beperkter
een zekere vorm van representativiteit wordt gewaarborgd: geografisch, socio-economische
kenmerken
probleem van non-response wordt omzeild
ASELECTE STEEKPROEF
Er zijn verschillende soorten aselecte steekproeven te onderscheiden: enkelvoudige aselecte
steekproef, systematische steekproef, getrapte steekproef, gestratificeerde steekproef,
disproportioneel gestratificeerde steekproef en de geclusterde steekproef. Deze methoden worden nu
omschreven en met behulp van eenvoudige voorbeelden wordt getracht de steekproeven begrijpelijk
te maken.
Enkelvoudige aselecte steekproef
In een enkelvoudige aselecte steekproef heeft elk element uit de onderzoekspopulatie een even grote
kans om in de steekproef terecht te komen. Alle namen worden als het ware in een doos gestoken en
daaruit wordt de steekproef volledig willekeurig getrokken.
Systematische steekproef
Bij deze methode wordt de gehele populatie op een systematische wijze doorlopen. Het volgende
voorbeeld geeft eenvoudig weer hoe een systematische steekproef op praktische wijze kan worden
toegepast.
Voorbeeld: u hebt een bestand van 7500 adressen en daaruit dient een steekproef van 150
adressen getrokken te worden. Een eenvoudige berekening (7500/150) leert ons dat er op
elke 50 adressen één adres getrokken dient te worden. Vervolgens wordt nu eenmalig aselect
een toevalscijfer getrokken onder de 50. Stel dat dit toevalscijfer 3 is, dan worden vervolgens
het 53e, 103e, 153e enzovoort adres in de steekproef opgenomen. Het is belangrijk bij deze
methode van steekproeftrekken dat de gehele populatie wordt gesorteerd op een bepaald
kenmerk, waarbij voorkomen moet worden dat er een niet- toevallige factor bij insluipt.
Getrapte steekproef
Een getrapte steekproef bestaat uit meerdere steekproeftrekkingen. De steekproeftrekkingen worden
in verschillende stadia afzonderlijk en na elkaar verricht. Het staat niet vast hoeveel stadia er
doorlopen moeten worden. Er kan zowel een tweetrapssteekproef genomen worden als een
drietrapssteekproef.
Voorbeeld: bij een getrapte steekproef is er bijvoorbeeld een lijst waaruit in eerste instantie
scholen worden getrokken, waarna vervolgens binnen die scholen leraren aselect worden
geselecteerd. Bij een meertrapssteekproef kan er bijvoorbeeld voor worden gekozen om de
lijst eerst te verdelen in verschillende soorten scholen, en vervolgens per groep een aantal
scholen te selecteren.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
7

Gestratificeerde steekproef
Een populatie kan worden ingedeeld in groepen, bijvoorbeeld: kleine scholen en grote scholen, of
leerlingen in verschillende leerjaren, of regio's in het land. Deze deelpopulaties worden 'strata'
genoemd. Bij een gestratificeerde steekproef wordt per stratum een enkelvoudig aselecte steekproef
getrokken. De verdeling naar omvang van de deelsteekproeven dient evenredig te zijn aan de
verdeling naar omvang van de strata.
Disproportioneel gestratificeerde steekproef
Een disproportioneel gestratificeerde steekproef is een gestratificeerde steekproef waarbij de
verhoudingen van de strata in de steekproef ongelijk zijn aan de verhoudingen van de strata in het
steekproefkader vb.: er wordt uit elk stratum 75 personen bevraagd. Om tot representatieve
uitkomsten voor de gehele doelgroep te komen, moet in dit geval een weging van de resultaten
plaatsvinden. Deze wegingsfactor kan worden gehaald uit andere of voorgaande onderzoeken die
zich richtten op dezelfde populatie.
4. HOE DE DOELGROEP BEREIKEN
Eens de steekproef is samengesteld, is de volgende vraag die u zich moet stellen: welke
benaderingsmethode zal worden gebruikt om de doelgroep te bereiken? U kunt bijvoorbeeld kiezen
voor een benadering via internet, via de post, via de telefoon of via direct contact. De
benaderingsmethode hangt af van uw doelgroep. Wanneer de leeftijd van uw doelgroep 70+ is dan is
een webenquête misschien niet de verstandigste benaderingsmethode.
Naast het voor ogen houden van de doelgroep spelen nog enkele overwegingen mee in de keuze of
de vragenlijsten mondeling (telefonisch of persoonlijk), schriftelijk of via het internet worden
afgenomen. Elke methode heeft immers zijn voor- en nadelen. In de onderstaande tabel worden de
belangrijkste argumenten kort opgesomd.
Voordelen Nadelen
Mondeling Relatief weinig non-respons
Weinig misinterpretatie
Goede controle op het invullen
Geschikt voor open vragen
Schriftelijk Anonimiteit
Minder kans op sociaal wenselijke
antwoorden
Meer respondenten mogelijk
Relatief weinig arbeidsintensief
Online Goedkoop
Grotere steekproef mogelijk
Directe gegevensinvoer mogelijk in
database
Duur en tijdsrovend
Minder respondenten
Niet anoniem
Meer kans op sociaal wenselijke antwoorden
Stelt hoge eisen aan vragenlijst
Grotere kans op non-respons
Geen controle op het invullen
Minder geschikt voor open vragen
(per post = duur)
Motiveren is moeilijk
Hoge kans op onvolledig ingevulde
vragenlijsten / non-respons
Onder/oververtegenwoordiging van bepaalde
subgroepen
Probleem van de steekproeftrekking
Indien u opteert om de gegevens online te verzamelen, kunt u gebruik maken van verschillende
softwarepakketten. Sommige zijn gratis beschikbaar, zoals Google Docs of enquetemaken.be.
Anderen, zoals Check Market, Monkey Survey of Qualtrics, zijn betalend. De handleiding voor Google
Docs is beschikbaar in een afzonderlijk document. Aangezien hier nog vele voorbeelden ontbreken,
elk van deze pakketten een ander accent leggen, de mogelijkheden variëren en hun handleiding sterk
van elkaar afwijkt, wordt in deze handleiding geen gedetailleerde beschrijving gegeven over de
online mogelijkheden.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
8

5. PERSONALISEREN VAN DE VRAGENLIJST
Tot nu toe werd het doel van het onderzoek, de populatie, de steekproef en de bevragingsmethode
vastgelegd. De volgende stap is het volledig klaarmaken van de vragenlijst. Naast de inhoud, zijn er
nog tal van nevenelementen die moeten worden in acht genomen om tot een goede vragenlijst te
komen.
INHOUDELIJK
Elk van de aangeboden basisvragenlijsten zijn opgebouwd uit een minimum aan demografische
vragen (geslacht, geboortejaar en in sommige gevallen een extra vraag om groepen te kunnen
onderscheiden) en een reeks standaard opinievragen die worden gescoord op basis van een 5 punts
Likert schaal.
Hiervoor werd geopteerd omdat enerzijds de vragenlijsten gemakkelijk in te vullen zijn en anderzijds
de verwerking en interpretatie eenvoudig blijft. Uiteraard brengt deze keuze enkele negatieve
aspecten mee. Vooral het feit dat er weinig ruimte voor nuance is, is het grootste minpunt.
Likert schaal 5 punten van
‘Helemaal eens’ tot ‘Helemaal oneens’
Nominale schaal
ja/nee
Op die sjablonen zijn ook verschillende invulvensters voorzien waar eigen tekst en afbeeldingen
kunnen worden ingevoegd. In principe zijn de aangereikte vragenlijsten dus kant-en-klaar, maar ze
zijn ook volledig aanpasbaar aan uw situatie, verwachtingen en noden. Uit de verschillende
aangeboden basisvragenlijsten kan de meest geschikte worden gekozen en daarna kunt u deze
aanpassen. Er kunnen vragen worden toegevoegd, verwijderd en aangepast.
Enkele tips voor het aanpassen van de vragenlijsten:
Als u wenst vragen toe te voegen, hou steeds voor ogen houden wat u hoopt te weten te
komen met de vraag en welke meerwaarde die vraag betekent voor het onderzoek. Als een
vraag geen relevante informatie oplevert, kan ze beter worden weggelaten.
Wij raden u aan dezelfde aard van bevraging (nominaal schaal of 5 punts Likert schaal) aan te
houden omdat ook het aangeleverde sjabloon in Excel automatisch de resultaten hiervan kan
berekenen, maar later meer hierover. Indien u toch andere soorten vragen wil gebruiken,
verwijzen wij u verder naar de uitgebreide handleiding opstellen van vragenlijsten (te
verkrijgen als een afzonderlijk document.
In te veel onderzoeken wordt een hele waslijst aan demografische factoren bevraagd. Terwijl
het criterium voor het opnemen van dit soort vragen is of ze nodig zijn om de gegeven
antwoorden juist te kunnen interpreteren. Wees dus terughoudend, omdat het gevaar bestaat
dat de antwoorden herleidbaar zijn tot de invuller, waardoor de privacy in het gedrang komt en
dus ook de bereidheid tot invullen verminderd. Als mensen de vragen te persoonlijk vinden,
zijn ze niet geneigd een antwoord te geven.
GEBRUIKSVRIENDELIJKHEID
Voordelen Nadelen
Makkelijk te begrijpen Weinig nuance
Kort en Duidelijk
Naast de inhoud, is ook de vorm van de vragenlijst van groot belang. Deelnemers zijn vlugger geneigd
om de vragen te beantwoorden als de vragenlijst er aantrekkelijk uitziet. Hieronder volgen enkele tips
op de enquête vormelijk zo aantrekkelijk mogelijk te maken.
Zorg voor een overzichtelijke bladschikking
De vragenlijst ziet er best verzorgd uit.
Zorg voor een korte en krachtige vragenlijst: een ellenlange lijst schrikt af.
Zet de vragen in een logische volgorde
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
Geen nulpunt
Geen nuancering
9

Probeer een heldere lay-out te bekomen door eventueel leuke figuurtjes of kleuren gebruiken.
Uit onderzoek is ook gebleken dat gebruik van geel of roze papier de hoogste respons
oplevert.
Zet de vragen in een goed leesbare lettertype
Geef voldoende ruimte voor de toelichting van de invuller
Zorg steeds voor een bedanking aan het eind van de enquête
EEN NAAM GEVEN AAN UW ENQUÊTE
Om te zorgen dat de respondenten uw enquête invullen, moet de respondent zich al door de titel
aangesproken voelen. Sommige mensen weigeren een e-mail vanwege het onderwerp of de zender.
U zou dan een titel kunnen overwegen die de aandacht trekt. Die titel mag alleen nooit misleidende
informatie bevatten. Bovendien is het van belang dat de titel wel het doel aangeeft van de enquête.
Hieronder volgt een aantal voorbeelden die zouden kunnen werken:
Uw mening over onze winteractiviteiten
Evaluatie over de lessenreeks ‘Zumba’
Geef uw mening en win een reis naar Parijs
Maak kans op een computer door u mening te geven
EEN GOEDE SITUERING
Wanneer een respondent de (web)enquête heeft geopend, is het wellicht nodig een stimulans in te
bouwen om de enquête geheel in te vullen. Een goede inleiding kan hierbij al een stap in de goede
richting zijn. Een goede inleiding over de vragenlijst is kort en bevat:
Naam van de onderzoeksinstelling (plus eventuele opdrachtgever)
Het doel van het onderzoek
Het belang van het onderzoek
Wat gedaan wordt met de resultaten
Informatie over vertrouwelijkheid/ anonimiteit
Een contactpersoon voor vragen over de enquête
Uiterste datum voor het beantwoorden van de enquête
Bedankt bij voorbaat voor de medewerking
6. TEST DE ENQUÊTE
Het is beter om een probleem in de enquête op te lossen voordat de echte respondenten de enquête
in handen krijgen. U kunt de enquête daarom beter eerst als test aan een klein aantal mensen sturen,
ideaal een 10 à 20-tal personen, voordat u de enquête aan uw doelgroep stuurt. U kunt de enquête
aan de hand van de testresultaten evalueren en ook kunt u vragen of er problemen waren bij het
beantwoorden van de enquête.
Bij de controle van het proefonderzoek naar inhoud en vorm, kunt u zich volgende vragen stellen:
werden alle vragen beantwoord of zijn er veel blanco antwoorden?
werden alle vragen beantwoord volgens de instructies?
werden alle vragen correct geïnterpreteerd?
werd de juiste persoon ondervraagd?
...
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
10

7. HET VERSTUREN VAN DE UITNODIGINGEN
Wanneer u de enquête heeft laten testen en indien nodig verbeterd heeft, kunt u de enquête laten
invullen. De benaderingsmethodes zijn reeds besproken en daar kunt u nu gebruik van maken. De
respondent kan een enquête het best op donderdag of vrijdag ontvangen zodat er in het weekend de
tijd voor genomen kan worden om de enquête in te vullen. U kunt beter niet in vakanties of vlak voor
feestdagen met een enquête aankomen want dan is de kans groter dat u weinig respons krijgt. Het is
ook van belang dat u een datum aangeeft wanneer u de ingevulde enquêtes weer terug wilt zien. U
zou uw respondenten op de hoogte kunnen stellen van de resultaten mochten zij daar prijs op stellen.
VERZENDING PER POST
Om een grote respons te bekomen is ook hier het kleinste detail van belang:
De omslagenvelop en de inhoud moeten er verzorgd uitzien.
Gebruik bij voorkeur een omslagenvelop van de opdrachtgever.
Laat bij voorkeur ook de introductiebrief op briefpapier van de opdrachtgever drukken.
Dit alles zorgt ervoor dat de aangeschreven persoon meer vertrouwen krijgt in het doel van het
onderzoek.
De enquête moet ook voor de respondent kosteloos kunnen worden teruggestuurd.
Plaats een antwoordnummer op de enveloppe om terug te sturen, dat verhoogd het gevoel
dat het een anoniem onderzoek betreft.
VERZENDING VIA E-MAIL
Tegenwoordig worden steeds meer uitnodigingen voor webenquêtes verspreid via e-mail. Deze
methode is goedkoop en er kunnen op korte tijd heel wat personen worden aangeschreven.
Aangezien mensen ook overspoeld worden door allerhande nieuwsbrieven en andere reclame
mailings, is het belangrijk dat uw uitnodiging er uit springt en dat de uitnodiging om een correcte
manier in de inbox van uw respondenten terecht komt.
Zorg voor een krachtige titel bij het onderwerp
Schrijf een korte inleiding over het onderzoek
Plaats een duidelijke link naar de webenquête of steek de vragenlijst zeker in bijlage. Als
u dit vergeet, komt dit helemaal niet professioneel over.
Verstuur de e-mails met een professioneel e-mailadres en niet met gratis aanbieders
zoals hotmail en gmail. Respondenten zouden wel eens argwaan kunnen krijgen over de
oprechtheid van de enquêtering.
Indien u meerdere personen per mailing aanschrijft, zorg er dan steeds voor dat u werkt
met ‘undisclosed recipients’ zodat niet alle respondenten de e-mailadressen van de
anderen te zien krijgen.
8. BEOORDELING VAN DE RESPONS
Alle proefpersonen die worden opgenomen in de steekproef, zullen worden uitgenodigd om deel te
nemen aan het onderzoek. Uiteraard is het onmogelijk om 100% van de formulieren terug te krijgen.
Het is ook onmogelijk om op voorhand voorspellingen te doen over het percentage respons dat zou
moeten worden behaald. In de praktijk wordt vaak gesproken over een responspercentage, maar
zoals hierboven besproken, bepaalt enkel de netto-respons de betrouwbaarheid en de
nauwkeurigheid van het onderzoek.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
11

In de jaren 60 was de respons op een vragenlijst per post nog gemiddeld 60% Tegenwoordig is dat
percentage gezakt tot 21%. Algemeen wordt ook aangenomen dat de respons per e-mail/online
gemiddeld 11% lager ligt dan mocht dezelfde bevraging via de post zijn gedaan.
CustomInsight, een Amerikaans bedrijf dat vooral marktonderzoek doet stelde:
"Response rates vary widely for different types of surveys. Customer satisfaction surveys and
market research surveys often have response rates in the 10% - 30% range. Employee surveys
typically have a response rate of 25% - 60%. Regardless of the type of survey you are conducting, you
can have a major effect on the number of respondents who complete your survey."
Zoals uit bovenstaand citaat blijkt, moet met deze responspercentages zeer omzichtig worden
omgesprongen. De responsratio (aantal antwoorden/aantal verstuurde vragenlijsten) blijkt immers
afhankelijk te zijn van heel wat meer factoren, onder andere:
manier van bevraging (telefoon, fax, e-mail)
de hoedanigheid van de afnemer (publiek, commercieel, academisch)
doelpopulatie (studenten, werknemers, algemene populatie)
het krijgen van een ‘incentive’ (geschenk als bedanking voor deelname)
Als het gaat om een loutere indruk te krijgen van wat er leeft onder de deelnemers, kan een lagere
respons vaak al voldoende informatie opleveren. Dit geeft dan geen wetenschappelijk onderbouwd en
statistisch correct beeld, maar kan wel een aanwijzing geven of tendensen aanduiden over het
bevraagde. Belangrijk is om ook naar de absolute aantallen van de respons te kijken.
9. RESPONS VERHOGEN
Aangezien de netto-repons doorslaggevend is om een goed onderbouwd onderzoek te bekomen,
moet er ook alles aan gedaan worden op de respons zo hoog mogelijk te krijgen. Dit kan gebeuren
ook enkele zeer kleine ingrepen. Hieronder enkele praktische tips:
De enquête met enthousiasme uitreiken en bij de klant het belang aangeven van het invullen
van de enquête. Of indien de vragenlijst via papier of mailing wordt verspreid, een
enthousiaste introductiebrief of -nota voorzien
Aandacht trekken voor het invullen van de enquête d.m.v. bijvoorbeeld posters, folders,
informatie op de website.
Laten zien aan de kandidaat-respondenten dat iets met de resultaten zal worden gedaan
d.m.v. posters, folders, informatie op de website.
De vragenlijst ter plaatse laten invullen. Nadeel hiervan is dat sociaal wenselijke antwoorden
kunnen worden verkregen.
Voor een eenvoudige manier zorgen om de vragenlijsten terug te bezorgen.
Een herinneringsbrief versturen naar respondenten die niet hebben gereageerd. Dat kan het
best ongeveer een week na de uiterste inzenddatum. Een goede herinneringsbrief bevat:
∼ het doel van de enquête
∼ het belang van de mening van de respondent
∼ een nieuwe uiterste inzenddatum
∼ een nieuw exemplaar van de vragenlijst
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
12

10. NON-RESPONS
Ondanks het zorgvuldig en nauwkeurig trekken van de steekproef en het in acht nemen van alle tips
om de respons zo hoog mogelijk te krijgen, zal echter nooit iedereen deelnemen aan de enquête.
Sommige respondenten zullen de vragenlijst maar gedeeltelijk hebben ingevuld en anderen laten
helemaal niets van zich horen. Deze laatste groep wordt de non-respons genoemd.
Om de non-respons zo beperkt mogelijk te houden, is het belangrijk de respondent te motiveren om
de vragenlijst in te vullen en terug te bezorgen. Als de vragenlijst niet werd beantwoord door een grote
groep mensen is het belangrijk om na te gaan welke motieven deze mensen hadden om niet mee te
werken.
11.DATA ORDENEN
Eens de vragenlijsten zijn ingevuld en terug zijn verzameld, volgt de grote opdracht van de verwerking
van de gegevens tot resultaten. Allereerst moeten de gegevens op een overzichtelijke manier worden
verzameld, daarna volgen de beschrijvende resultaten en de centrummaten. In de volgende
paragrafen wordt elk stuk van de data-invoer tot de eindresultaten besproken.
INVOER IN DE DATAMATRIX
Om alle verzamelde antwoorden op een overzichtelijke manier te ordenen, wordt een datamatrix
opgemaakt. De datamatrix is een roosterweergave van alle variabelen enerzijds en alle respondenten
anderzijds. Deze matrix kan worden gevormd in een statistisch programma, maar ook Excel heeft
voldoende mogelijkheden om een correcte matrix op te bouwen.
In dit rooster worden de antwoorden vooral cijfermatig weergegeven, omdat het invoeren van cijfers
sneller gaat dan het typen van woorden, maar ook omdat cijfers wiskundige en statistische
berekeningen toelaten achteraf. Zo wordt bijvoorbeeld het geslacht ingegeven door ‘0’ voor vrouwelijk
en ‘1’ voor mannelijk.
Om ervoor te zorgen dat achteraf iedereen weet waarvoor een bepaald cijfer staat, wordt een
codeboek opgemaakt. Het codeboek is dus een atlas waarin alle vragen uit de enquête (variabelen)
worden opgesomd met hun afkortingen, bereik en niveau.
Opgelet: Dit codeboek is voor elke basisvragenlijst al opgemaakt en meegeleverd. Indien u zelf
wijzigingen heeft aangebracht aan de standaardvragenlijsten, zal u ook manueel het codeboek
moeten aanpassen.
Enkele tips om tot een overzichtelijke datamatrix te komen:
Hoewel Excel een hoge gebruiksvriendelijkheid heeft, zal het invoeren van de gegevens
toch heel wat tijd in beslag zal nemen. Hou hier dus rekening mee, en voorzie voldoende
tijd.
Eveneens is het belangrijk dat dit erg nauwgezet gebeurt, een verlies van concentratie
kan al snel leiden tot verkeerde invoer, en dus ook verkeerde resultaten.
Zorg ervoor dat elke rij wordt voorbehouden voor één respondent en dat de vragen
worden weergegeven in de kolommen.
Zorg voor een eenvoudige opbouw en volg hierbij de structuur van de vragenlijst. Bij lange
vragenlijsten kan per onderdeel een ander werkblad worden gebruikt.
Zorg voor verschillende achtergrondkleuren per vraag. Dit vergemakkelijkt het intikken van
de datamatrix aanzienlijk
Vergeet niet tijdens het invoeren op zeer geregelde tijdstippen de gegevens op te slaan.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
13

AANBRENGEN VAN EEN IDENTIFICATIENUMMER
Voorzie elke beantwoorde vragenlijst van een identificatienummer. Elk nummer is een
overeenkomstige case uit de datafile. Dit cijfer brengt men bovenaan op de eerste bladzijde van de
vragenlijst aan in de rechterhoek. Voor de eerste vragenlijst is het nummer dan bijvoorbeeld 001. Het
identificeren van de vragenlijsten is belangrijk voor het ontdekken van fouten gemaakt tijdens het
intypen van de data.
Vb.:men typt de gegevens van 300 enquêtes in. Bij het opvragen van de frequentietabel
krijgt men voor geslacht een onmogelijke waarde (bv. 7). Er is dus duidelijk een typefout
gemaakt. Wat nu? Indien er een identificatienummer is aangebracht, kan deze
vragenlijst/case opnieuw worden opgezocht en verbeterd. Zonder identificatienummer is
deze case niet meer correct.
12.DATA ANALYSEREN EN VISUALISEREN.
Ondanks het feit dat alle gegevens zijn ingegeven in de datamatrix zijn de onderzoeksvragen van in
het begin van onze bevraging nog niet beantwoord. Deze gegevens dienen dus nog verder worden
geanalyseerd om tot eenduidige antwoorden te komen.
Er zijn verschillende eenvoudige en meer complexze bewerkingen mogelijk in Excel om de gegevens
de analyseren. We denken hierbij aan het weergeven van de aantallen, het groeperen per
demografische factoren, de gemiddelden, richtpercentages enz. Deze analyses zullen automatisch
worden berekend indien u gebruik maakt van het meegeleverde sjabloon van de basisvragenlijsten.
Indien een diepgaandere analyse is gewenst raden wij u aan zich tot statistische handboeken te
richten.
TIP: Vooraleer u aan de slag gaat met het originele databestand, raden wij u aan een kopie op te
slaan waarin u verschillende bewerkingen probeert. Mocht er iets fout lopen tijdens het uitvoeren van
de bewerkingen, beschikt u dan nog steeds over de originele datamatrix en is niet het hele
onderzoek verloren.
SORTEREN EN SELECTEREN
Een eerste handeling die men met de verzamelde gegevens kan doen is het sorteren volgens
bepaalde eigenschappen die u het meest interesseert. In Excel kunt u gemakkelijke gegevens
sorteren door het plaatsen van een filter op alle gegevens. (Office 2007: Volledige matrix selecteren -
Start – Sorteren en filteren – Filter). Vervolgens kan men gemakkelijk per variabele selecties opgeven
en enkel een overzicht krijgen van de gewenste data.
Vb.: alle gegevens van de vrouwen ouder dan 50 jaar.
Deze restricties zijn handig om een tijdelijk overzicht te krijgen van de antwoorden van bepaalde
selecte groepen, maar geven geen permanent overzicht dat kan worden opgenomen in een
rapportering.
TURVEN, FREQUENTIES EN FREQUENTIETABELLEN
Turven is de wetenschappelijke naam voor het weergeven van de aantallen per antwoordmogelijkheid
bij elke vraag. Het resultaat van het ‘turven’ worden dan de frequenties genoemd. Deze frequenties
komen vooral tot hun recht in frequentietabellen en staafdiagrammen. Algemeen wordt aangenomen
dit de meest eenvoudige manier is om resultaten voor te stellen.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
14

Per vraag wordt dan weergegeven hoeveel respondenten elke antwoordmogelijkheid kozen, en
worden deze cijfers ook in percentages ten aanzien van het totaal weergegeven.
Voorbeeld frequentietabel en staafdiagram voor alle antwoorden voor ‘Het aanbod is ruim en divers’.
Het aanbod is ruim en divers Aantal %
Helemaal niet akkoord 37 13,03
Niet akkoord 28 9,86
Neutraal 76 26,76
Akkoord 45 15,85
Helemaal akkoord 82 28,87
Geen antwoord 16 5,63
Totaal 284 100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
37
28
13,03 9,86
Helemaal niet
akkoord
KRUISTABELLEN / DRAAITABELLEN
Het aanbod is ruim en divers
76
26,76
Door middel van frequentietabellen kunnen de resultaten voor slechts één afzonderlijke vraag worden
voorgesteld. Vaak is het echter interessant gegevens te kruisen. Dit is mogelijk door middel van
kruistabellen, in Excel wordt gesproken van draaitabellen.
Het gebruik van kruistabellen / draaitabellen is voornamelijk interessant om gegevens over de
meningen/opinies te koppelen aan objectieve gegevens over de persoon of levenssituatie. De meest
interessante kruisingen zijn deze met het geslacht, de leeftijd van de respondent (in categorieën), de
nationaliteit of afkomst, etc.
Opgelet: De mogelijkheden voor het opmaken van kruistabellen zijn afhankelijk van de grootte van de
steekproef. Kruisingen zijn pas betekenisvol wanneer men een groep van voldoende omvang
beschouwt.
Vb.: een kruising wordt gemaakt tussen de tevredenheid met het aanbod en leeftijd van de
deelnemers. Als men echter voor een bepaalde leeftijdscategorie (stel 30 tot 40-jarigen)
slechts over 5 respondenten beschikt, waarvan er twee tevreden zijn, dan is het niet
aangewezen te zeggen dat ‘40% van de dertigers tevreden is over het aanbod’.
Ook hier wordt aangeraden zowel de resultaten in aantallen als in percentages weer te geven. Zo is
het steeds duidelijk wat de omvang van de verschillende groepen is, en kunnen bepaalde resultaten
worden genuanceerd.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
45
15,85
82
28,87
Niet akkoord Neutraal Akkoord Helemaal
akkoord
16
N %
5,63
Geen
antwoord
15

Voorbeeld kruistabel: Antwoorden voor ‘Het aanbod is ruim en divers’ per leeftijdscategorie
< 12 13-18 19-29 30-39 40-49 50-59 60+
N % N % N % N % N % N % N %
Helemaal niet
akkoord
2 6,9 4 9,5 5 7,7 10 17,2 9 22,5 7 18,9 0 0,0
Niet akkoord 3 10,3 1 2,4 3 4,6 6 10,3 8 20,0 6 16,2 1 7,7
Neutraal 7 24,1 11 26,2 13 20,0 21 36,2 8 20,0 11 29,7 5 38,5
Akkoord 4 13,8 9 21,4 11 16,9 5 8,6 4 10,0 9 24,3 3 23,1
Helemaal
akkoord
11 37,9 16 38,1 28 43,1 9 15,5 10 25,0 4 10,8 4 30,8
Geen
antwoord
HET GEMIDDELDE
2 6,9 1 2,4 5 7,7 7 12,1 1 2,5 0 0,0 0 0,0
Als een onderzoek wordt gedaan, heeft men op een bepaald moment erg veel getallen. Dat kan
vervelend zijn, want men kan al snel niets meer zeggen over het onderzoek. Daarom bestaan
centrummaten als gemiddelde, meridiaan en modus. Het gemiddelde is de centrummaat die het best
gekend is. Het kan worden berekend op interval- en op rationiveau. Het gemiddelde wordt als volgt
berekend: gemiddelde = (som van alle waarnemingen) / (aantal waarnemingen)
Als een indeling in klassen gebeurt, dan kan alleen als een schatting wordt gemaakt van het
gemiddelde.
1. Bereken van elke klasse het klassenmidden.
2. Vermenigvuldig de klassenmidden met de frequentie en tel die uitkomsten bij elkaar op.
3. Deel het totaal van de uitkomsten door het totaal van de frequenties.
Vb.: Gemiddelde leeftijd is 7511 / 284 ≈ 26,45 jaar
Klassen Klassenmidden Frequenties Berekening Product
N

Afhankelijk van de gekozen methode, die telkens een andere waarde toekent aan een bepaald
antwoord, zal ook het richtpercentage anders geïnterpreteerd moeten worden
Vb1.:Om het percentage te berekenen voor methode 1, gaat men als volgt te werk:
Tel het aantal met antwoord ‘Helemaal niet akkoord’ en vermenigvuldig dit met -1
Tel het aantal met antwoord ‘Niet akkoord’ en vermenigvuldig dit met -0,50
Tel het aantal met antwoord ‘Neutraal’ en vermenigvuldig dit met 0 (altijd 0)
Tel het aantal met antwoord ‘Akkoord’ en vermenigvuldig dit met 0,50
Tel het aantal met antwoord ‘Helemaal akkoord’ en vermenigvuldig dit met 1
Maak de som van de vijf resultaten.
Deel de bekomen som door het totale aantal antwoorden op de vraag. Het bekomen resultaat
vermenigvuldigd met 100 is het gezochte percentage.
Het richtpercentage kan dan als volgt worden geïnterpreteerd:
Richtpercentage < -50% = helemaal niet akkoord
Richtpercentage -50% en 0%= niet akkoord
Richtpercentage 0% en 50% = eerder akkoord
Richtpercentage >50% = helemaal akkoord
Vb2.:Om het percentage te berekenen voor methode 2, gaat men als volgt te werk:
Tel het aantal met antwoord ‘Helemaal niet akkoord’ en vermenigvuldig dit met 0 (is altijd 0)
Tel het aantal met antwoord ‘Niet akkoord’ en vermenigvuldig dit met 0,25
Tel het aantal met antwoord ‘Neutraal’ en vermenigvuldig dit met 0,50
Tel het aantal met antwoord ‘Akkoord’ en vermenigvuldig dit met 0,75
Tel het aantal met antwoord ‘Helemaal akkoord’ en vermenigvuldig dit met 1
Maak de som van de vijf resultaten.
Deel de bekomen som door het totale aantal antwoorden op de vraag. Het bekomen resultaat
vermenigvuldigd met 100 is het gezochte percentage.
Het richtpercentage kan dan als volgt worden geïnterpreteerd:
Richtpercentage < 25% = helemaal niet akkoord
Richtpercentage 25% en 50%= niet akkoord
Richtpercentage 50% en 75% = eerder akkoord
Richtpercentage >75% = helemaal akkoord
AUTOMATISCHE RESULTATEN IN DE SJABLONEN
Voor alle aangeleverde standaardvragenlijsten werd ook een automatische verwerking van de
datamatrix voorzien. Concreet houdt dit in dat als u gebruik heeft gemaakt van het meegeleverde
sjabloon voor de datamatrix, er ook automatisch enkele interessante parameters worden berekend.
Eerst en vooral worden voor elke vraag de aantallen weergegeven voor elke demografische variabele
en de opinievragen. Daarnaast wordt ook de percentages en enkele gemiddelden berekend. Voor de
opinievragen worden ook richtpercentages berekend.
Op basis van deze berekeningen, kunt u op een eenvoudige manier frequentietabellen en
staafdiagrammen opmaken om uw onderzoekrapport kracht bij te zetten.
Indien u wijzigingen heeft aangebracht aan het sjabloon, zult u de resultaten voor deze vragen zelf
moeten berekenen. Indien u dezelfde vraagtypes heeft gebruikt als in de basisvragenlijsten, kunnen
de formules meestal worden gekopieerd.
Vlaams instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid
Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen – optie sportmanagement
17