#&£££ Maandblad tot ontwikkeling en organisatie der ^ ' i f ^ s

onzer fabriekwerkers zijn van in hunne
prilste jeugd, op n-i2-i4Jarigen leeftijd in
de fabriek getreden, al hunne kennissen
bestonden in wat lezen, cijferen en schrijven.
Vele zelfs nog zoo veel niet. De lange werkdagen
en overspannig werken beletten niet
alleenlijk iets bij te leeren, maar maken dat
de weinige geleerdheid, met moeite verkregen,
rap vergeten is. Van vakonderricht
geene sprake, hunne kennis bepaalt zich bij
het altijddurend, eenzijdig werk, door de
meesters geleerd op eenige dagen.
Waar en wanneer moesten zij een uitgebreider
vakonderwijs krijgen? De scholen
zijn,vooreene groote fabriekstadalsde onze,
te klein en te bekrompen ingericht ; 'tlis nog
maar sinds een paar jaren, dat men aan het
vergrooten en hervormen beginnen denken
is, en dit enkel nog maar voor ambachtslieden,
de fabriekwerkers zijn vergeten.
Moesten eens al de wevers zich aanbieden
om de lessen der weefkunde te volgen ? Dan
de jongelingen spinders-carderiewerkers.
Dan de vrouwen der vlas- en katoenfabrieken,
die dienen toch ook, zoowel als de
mannen technieke kennis van het vak te
hebben ; zij moeten zoolang en hard werken
als de mannen, en bij fouten aan het werk,
krijgen zij als deze, zelfs nog meer, vloeken
naar het hoofd en boeten. Moesten alle
fabriekwerkers hun vak willen leeren, de
scholen zouden honderdmaal te klein zijn.
Doch dit is de eenige en de grootste reden
niet.
De groo'e schuldigen zijnde fabriekanten,
de inrichting en verordening in de fabrieken
zelf.
De fabrieken deden en doen niets om het
goed kennen van het vak en het werk aan te
moedigen. Het opschuiven, het vervorderen
op het werk, het meestergast worden, gaat
op de onrechtvaardigste en schandelijkste
manier.
In geheel Gent zijn er geen zes meestergasten
die hunne plaats bekomen hebben omdat
zij goed het vak kenden, en die de Nijverheidsschool
gevolgd hebben. De plaatsen
van meesters en bestuurders worden weggegeven
aan vriendjes, aan zoons van bestuurders
;zoozagen wij kleermakers, stovensmids,
timmermans, tapissiers, meestergasten in
fabrieken worden, bijgevolg niet om bekwaamheid
of om den goeden gang van de
nijverheid, maar zooals in de middeleeuwen
de belastinginners, afpersers en andere
ambtenaren benoemd werden, als'een bewijs
van vriendschap die men geeft aan begun
stigden, op de stellige verbintenis dat de
bevoordeelde ongevoelig tegen de werklieden
zal zijn, en zijne voornaamste bezigheid zal
zoeken in opjagen, en de werklieden geen
oogenblik rust te gunnen.
Wij hebben nog bestadigd dat als het
mekaniek goed geregeld was, en door overleg
van de werkster, goed draaide, terwijl
het meisje maar moest toezien, dat de
meestergast van het bestuur bekeven werd,
omdat het meisje niet werkte.' Van daar dat
de meeste meesters weinig van de bewerking
der stoffe kennen even als van het mekaniek.
Maar bijzonder uitmunten in opjagen,
schreeuwen en boeten geven aan de werklieden,
bijzonderlijk in de oogen van het
bestuur voor wien sommige als echte honden
kruipen.
Als er een meestergast is die zich op de
nijverheid en zijn vak zou toeleggen, de
nijverheidsschool volgen enz. Het zal hem
op de fabriek belet worden door het bestuur
om mekanieken te berekenen en praktische
kennis op te doen uit vrees dat men
minder opjagen zal, en later door kennis
van het vak een concurrent van het bestuur
of fabriek zou worden. De werklieden worden
door de meesters om de zelfde rede
ook belet. Daarvan zou men bewijzen kunnen
geven, die afstootelijk zijn.
Men ziet dan wel als men nu, den crisis
aan de onbekwaamheid der werklieden wil
wijten, dat de schuld meer gelegen is aan de
fabriekanten, de inrichtingen der fabrieken
en gemeente besturen.
Wij gelooven ook, dat, met meer kennis
van het vak door meesters en werklieden, de
voortbrengselen beter, grooter, en het werk
voor de werklieden iets aangenamer zou
zijn.
Maar ik betwijfel dat het zal verwezeniijk
worden! Of het congres nog zulke goede
voorstellen aanneemt, men zal stuiten op de
trotschheid der fabriekanten en besturen,
dit voornamelijk voor deze van de vlasfabrieken.
die willekeurig willen handelen in
hunne fabrieken.
Een der voornaamste middelen zou zijn
de werklieden aan te moedigen om door
bekwaamheid en oppassendheid hooger op
te klimmen.
Nu worden leden der Werkersverdediging
en krochten meestergasten, die een paar
jaren in de fabriek werken, terwijl bekwame
werkers blijven staan ; Verleden jaar was er
in eene vlasfabriek eenen meester in d^ karderie
noodig, men benoemde den zoon van
een baas uit de hekelarij als meestergast den
jongen was 17 jaar oud en kende niets van
het vak, een man die 14 jaar smeerder in de
kaarderij geweest was, en daartegen protesteerde,
werd weggezonden.
Hoe wilt men nu met zulke voorbeelden
voor de oogen, dat men zich zou beijveren
om het vak te kennen, daar het eikel dient
om met uw gevoel van eigenwaarde, uw
leven bitter te maken en uw werk te verliezen.
Het congres zou niet mogen vergeten
hebben, dat, zonder wijziging aan het
gedrag der patroons en fabriekbesturen, ten
opzichte der werklieden; de hulp van het
stadsbestuur ; de vermindering der werkuren
om met vrucht de scholen te kunnen bezoeken,
alle andere besluiten zullen blijken
doelmatig te zijn.
Met genoegen hebben wij dit congres zien
plaats grijpen ; 't is een teeken des tijds.
Dat, en machtige organisatie der werklieden
bespoedigen de oplossing van het vraagstuk
van den arbeid.
•
Vaderlijkheid der Fabrikanten
OF DE
Kinderuitbuiting in België.
De laatste moeilijkheden die zich voorgedaan
hebben in « La Lys », tusschen de
continues-meisjes en de bestuurders, zijn
van eenen bijzonderen aard.
In de continues zijn er kleine meisjes, die
men garenaftreksters noemt.
Deze meisjes hebben een lastig werk te
verrichten, omdat het altijd gejaagd moet
gedaan worden, want hoe gauwer de molen
afgetrokken, des te eerder is hij weer in
gang.
Op zes meisjes heeft men er nu nog twee
afgenomen met het bevel dat de moleri in
drij minuten tijd moet afgetrokken worden.
De meisjes — laat ons liever spreken van
kinders — konden het werk niet meer doen.
De meesterknechten die bevel hadden die
hondenbevelen uit te voeren, vloekten en
tierden tegen die arme kleinen, slaan met
hunne sleuters — die zij altijd bij zich hebben
— op de kassen de de wielen der
molens bedekken, dat de stukken er uit
springen.
De onmenschelijkheid dat 't werk voor die
kleinen meebrengt niet meer kunnende
verdragen, hebben de groote meisjes —
molenmeisjes — zich allen op den koer
begeven, om tegen de bestuurders der fabriek
te spreken over 't werk der kleinen.
De eensgezindheid die deze beweging
merkte was zeer aanmoedigend.
Al de continuesmeisjes, zonder onderscheid,
hebben den arbeid gestaakt om te
protesteeren tegen deze wraakroepende
zonde, gepleegd op die arme dutsen.
Hetgeen r J e meisjes tegen deze heeren
alzoo gezegd hebben was beteekenisvol-
Zoo zegde er eene tegen een bij de vlasbewerkers
en -bewerksters droevig vermaarde
personnagie, dat zij nooit hare kinders in
de continues bij hem zou laten werken
hebben.
« Gij hebt cok kinders, M. », zegde zij,
« ehwel, stelt u voor dat zij 's avonds tehuis
komen, tot op het hemd nat, vermoeid en
uitgemergeld, bitter klagende dat zij geenen
tijd gehad hebben om te eten. Watzoudt gij
zeggen, M. ? »
Die heer, die drij meiden heeft om met
zijne kinderen te spelen, moet aardig opgekeken
hebben bij dit gezegde.
Tot driemaal toe hebben de meisjes het
werk verlaten, omdat de heeren zegden dat
zij voldoening zouden gekregen hebben en
als zij aan 't werk kwamen, dat de meesterknechten
bekend maakten dat de hondenbevelen
moesten uitgevoerd worden.
Het is in eene modelfabriek dat dit voorvalt.
Wat moet het dan zijn in de andere
vlasfabrieken, waar de werklieden zeggen
dat hunne fabriek nog eene hel is vergeleken
bij « La Lys ».
Hoe het kapitalism de menschen toch kan
verlagen.
Drij meiden moeten hebben om zijne
eigene kinderen te verzorgen en de kleinen
zijner medemenschen laten doodmartelen om
zijnen onverzadigden geldkoffer te vullen.
Een van die kleine meisjes waarvoor deze
beweging uitgebroken is, woont niet verder
of te Maltebrugge, dat 1 1J2 uur verwijderd
is van « La Lys ».
De meesteres die 't niet kon gelooven dat
het zoo ver is, is zelf over eenige dagen naar
't huis van de kleine geweest. Zij bekende
dat het mee; - of 1 1 '2 uur is.
Om 4 uren moet de kleine alle morgenden
opstaan, om 4 1/2 uren moet 't naar de
fabriek. Dus is dan tot 's avonds 9 uren
vooraleer het weder tehuis is.
Dat is dan alle dagen 17 uren dat de kleine
00 de been is en tiet heeft dan nog 7 uren
om zich uit te rusten en te eten. Om den
kortsten weg te nemen gaat de kleine soms
langs de meerschen, maar dan moet het over
de grachten springen ƒ van dezen winter was
de kleine in een gracht gesprongen; hare
boterhampjes en hare koffiepul waren er in
gebleven. Hoe wreed!
Het is bijna ongelooflijk!
Er wordt dan nog een Hoogeren werkraad
gevonden in België, die vraagt of wij
in onzen strijd zouden volharden, als het
10-urenwerk voor die kleinen zou ingevoerd
worden met vermindering van loon!
Het is bijna ongelooflijk !
0 ! negentiende eeuw !
01 beschaving, die toelaat dat er kinderen
worden geslacht ter eere van den God
Mammon.
O ! christene menschen wendt uwe oogen
af van de chineesche kleinen!
O ! christene regeerders wendt uwe blikken
van den Congo af om te beschaven!
Ziet naar de kinderen der continues !
Daar is uwe plaats.
Indien gij 't ernstig meent komt tot de
kinderen der vlasfabrieken.
Zij hebben nooit 't geluk gehad de woestheid
der natuur te kennen, zij kennen niets
anders dan de langzame uitmoording van
hunne tengere lichaampjes door eenige hun
onbekende hartelooze uitbuiters.