6.2 Ontwerpgrepen - Universiteit Twente

weest in het Duitse ontwerplandschap. In 1974 ontwikkelde een groep
ontwerpers aan de Hochschule für Gestaltung in Offenbach onder de
naam des-in een eerste serie ontwerpen gebaseerd op ‘recycling’ (Bürdek
1996: p.56-57). Het meest aansprekende ontwerp van de groep was
de ‘Tire Sofa’ van Jochen Gros [Figuur 2.32]. Dat deze manier van met
afval omgaan geen serieuze bijdrage kon leveren aan de ecoproblematiek
werd echter al vrij snel duidelijk (Erlhoff et al. 1990). De vertegenwoordigers
van het Neue Design gebruikten het principe dan ook niet
2.3 Neue Design en Punk
zozeer als milieuvriendelijk alternatief, maar als maatschappijkritiek.
Op deze manier stond dus ook hier de betekenis van de objecten voor
gebruiker en samenleving centraal en niet de functionaliteit.
Als de stoel van Stiletto een commentaar is op de massaconsumptie,
dan is de tafel ‘Kumpel II’ van Axel Stumpf een commentaar op de
verhouding van elite versus arbeidersbeweging [Figuur 2.33]. Het luxe
en fragiele glazen blad van de salontafel wordt immers ondersteund
door houwelen die symbool staan voor de harde werkers aan de onderkant
van de maatschappij. ‘Kumpel’ staat voor mijnwerker. In de jaren
tachtig was dit in Duitsland een heikel thema met de geweldadige ontvoeringsacties
van de ultra-linkse Rote Armee Fraction -zelfbenoemde
voorvechters van de arbeidersmaatschappij- en de arbeidsonrust rond
de sluiting van de meeste mijnen nog vers in het geheugen.
Het direct combineren van herkenbare voorwerpen uit verschillende
contexten, noemde Axel Stumpf een vorm van ‘collages maken’: ‘Ich
habe eine Variation der cut-up-Methode entwickelt, die ich cut-to-gather
nenne: Ein Möbel oder Möbelteil - von mir selbst oder von einem
anderen - wird zerteilt und mit einem anderen Möbelteil verbunden
- die beiden oder mehrere Möbelteile werden zusammen ‘geschnitten’.
Die cut-to-gather-Methode bereichert die Gestaltung um die Möglichkeit
der Rückblende [Flashback - WE], wie sie im Film benutzt wird
& gestattet es dem Designer, sich auf seiner Zeitspur vor & zurück zu
bewegen. (Borngraeber & van der Geer 1986: p.23). Gwendolyn Ristant
voegde hier aan toe; ‘This is one of the keynotes of “New Design”, the
presentation of familiar things in an unfamiliar light, so that irritation
will allow us to gain a new experience of objects.’ (Erlhoff et al. 1990:
p.209). Dit presenteren van herkenbare vormen in een andere context
was één op één vergelijkbaar met de werkwijze van de Italiaanse ontwerpers
van Memphis en Alchymia.
83