Bewind Indonesië in Overgangstijd (2) De Nederlandse Wetgever is ...

10 1106 3
verantwoordelijke functionarissen der Regeringen ol' besturen van de
deelgebieden, dan wel door hun daartoe gemachtigde vertegenwoordigers
(artikel 15). Dit college toch is spoedig te vormen en het bezit
in zeer grote mate een representatief Indonesisch karakter. In
verband met de in de overgangsperiode nog te handhaven souvereiniteit
is daarnevens nog bepaald, dat de benoeming en het ontslag
de bekrachtiging des Konings behoeven, terwijl de regeling van de
wijze, waarop de benoeming en het ontslag plaats vinden eveneens
door de Koning geschiedt (artikel 15).
De nodige waarborgen vooi een onpartijdige en behoorlijke uitoefening
van hun functie zijn voor deze hoogste Indonesische waardig'
heidsbekleuers in de wet neergelegd op een wijze, welke analoog is
aan hetgeen in het oude bestel voor de Gouverneur-Generaal en volgens
het ontwerp ook voor de Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon
geldt. Met afwijkende factoren in verband met het Indonesische karakter
is daarbij uiteraard rekening gehouden. Een regeling voor het geval
een plaats openvalt en voor de tijdelijke vervanging van een lid bij
diens belet zal zijn te treffer, door de Federale Raad in overeenstemming
met de Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon (artikel 20).
Wanneer hier ten slotte nog wordt vermeld, dat de Federale Regering
als Indonesisch toporgaan ten nauwste samenwerkt met de Hoge
Vertegenwoordiger van de Kroon (artikelen 34 t/m 36) en dat zij,
indien en voor zover noodzakelijk, haar bevoegdheden uitoefent met
inachtneming van aanwijzingen des Konings (artikel 28), dan is hiermede
in de hoofdzaken een beeld gegeven van het orgaan, zoals dit
in het ontwerp is gedacht.
De Federale Raad
Als tweede in de opsomming van de federale organen (artikel 13)
wordt genoemd de Federale Raad. Dit is niet geschied om daarmede
te doen uitkomen, dat dit orgaan is te stellen boven het eerst in de
derde plaats genoemde Federaal Vertegenwoordigend Lichaam. Zoals
reeds eerder werd vermeid, bestaan thans nog geen op normale wijze
uitgegroeide organen, terwijl niettemin de zo spoedig mogelijke werking
van zodanige organen moest worden verwezenlijkt. Dit nu kan in
een Federale Raad het eerst geschieden. En zulks te eerder nu in een
federale structuur als de toekomstige Verenigde Staten van Indonesië
vanzelf een plaats behoort te worden ingeruimd voor een orgaan, dat
in het gehele bestel de belangen van de samenstellende delen tot hun
reeht zal vermogen te brengen. De betekenis van de Federale Raad
moet dan ook allereerst hierin worden gezien, ook reeds gedurende
de overgangsperiode.
Daarnaast echter zijn, bij gebreke van organen als in het oude beste!
gevonden konden worden in de Raad van Nederlandsch-Jndië en
de Volksraad en bij afwezigheid van de mogelijkheid on) op korte
termijn over te gaan tot de instelling van een Federaal Vertegenwoordigend
Lichaam, deels tijdelijk, deels blijvend bevoegdheden toegekend,
welke vallen buiten het vorenbedoelde karakter van behartiging van
de belangen van de deelgebieden.
Het karakter van een vertegenwoordiging van de deelgebieden
spreekt ten duidelijkste uit de samenstelling; immers worden de afgevaardigdei.
door de Regeringen dan wel besturen van de deelgebieden
aangewezen, en wel voor elk deelgebied één afgevaardigde (artikel 22).
In samenstelling gelijkt derhalve de Federale Raad op het Coüege,
dat in eerste instantie de benoeming en het ontslag van de leden van
de Federale Regering in handen heeft, doch het verschilt daarvan,
doordat de leden van de Federale Raad niet worden aangewezen door
de hooüste verantwoordelijke functionarissen, derhalve door Ministers-President,
waar deze figuren in de deelgebieden bestaan of door
de voorzitters van besturende raden, doch door de Regeringen en
besturen in hun gehele samenstelling, zulks in de door die deelgebieden
zelf aanvaarde, plaatselijk wisselende vormen.
Uiteraard rijst de vraag of de uniforme aanwijzing van een enkele
afgevaardigde per deelgebied wel de meest wenselijke vorm van vertegenwoordiging
kan worden genoemd, aangezien daarbij moeilijk
sprake kan zijn van een vertegenwoordiging, waarin rekening wordt
gehouden met verschillende stromingen, welke in de deelgebieden
wellicht aan de dag treden. Hier heeft echter het karakter van vertegenwoordiging
van de belangen van onderling gelijkwaardige deelgebieden
(artikel 5) de doorslag moeten geven. De in het ontwerp
neergelegde oplossing is ontleend aan het ontwerp van de Bijeenkomst
voor Federaal Overleg Het geringe aantal van een enkele
afgevaardigde per deelgebied, hoewel, gelijk reeds werd opgemerkt,
enerzijds tot moeilijkheden aanleiding gevend, levert anderzijds het
voordeel op, dat rekening wordt gehouden met praktische mogelijkheden,
terwijl een kleiner aantal leden van de Raad eer gunstig dan
ongunstig zal kunnen werken in die gevallen, waarin het college niei
uitsluitend optreedt als vertegenwoordigend lichaam. Het bezwaar, gelegen
in de "mogelijkheid, dat bij wisseling van Regering of Bestuur
Bewind Indonesië in Overgangstijd
van het betrokken deelgebied de afgevaardigde niet meer als representatief
zoude kunnen worden beschouwd, is ondervangen door de bepaling,
dat de aanwijzing kan worden herzien (artikel 22).
Het vertegenwoordigend karakter van de Federale Raad, dat nog
sterker tot uiting komt, omdat het in de eerste tijd mede de functies
zal hebben uit te oefenen van een Federaal Vertegenwoordigend
Lichaam (artikel 58), brengt mede, dat ook een voorziening wordt
getroffen voor een vertegenwoordiging van minderheidsgroepen.
Daarbij doet zich een bijzondere moeilijkheid voor, omdat bij het
beperkte aantal deelgebieden, die elk slechts één afgevaardigde aanwijzen,
ook een klein aantal vertegenwoordigers van minderheidsgroepen
de stemmenverhouding zou kunnen beïnvloeden. Bovendien
is een vertegenwoordiging van minderheidsgroepen, die over meerdere
deelgebieden zijn verspreid, in wezen niet wel te verenigen met een
opzet van een vertegenwoordiging, die in het bijzonder de belangen
dier deelgebieden te behartiger, heeft. Een en ander heeft er toe geleid
een oplossing te zoeken in die zin, dat vertegenwoordigers van de
minderheidsgroepen niet altijd aan de beraadslagingen in de Federale
Raad met stemrecht deelnemen, doch slechts in de gevallen en ten
aanzien van de onderwerpen, waarvoor zulks geëigend is te achten.
De nadere regeling, welke dientengevolge wordt vereist, is opgedragen
aan de Federale Regering in overeenstemming met de Hoge Vertegenwoordiger
van de Kroon (artikel 22, lid 2).
De normale functie van de Federale Raad als vertegenwoordiging
van de deelgebieden komt op wetgevend gebied tot uiting in de bepaling,
dat overeenstemming met de Raad wordt vereist, in alle aangelegenheden,
welke de verhouding van de deelgebieden tot geheel
Indonesië dan wel van de deelgebieden onderling raken (artikel 45,
lid 1, sub a). Dit vormt een uitzondering op de algemene regel, waarbij
de Federale Raad slechts behoeft te worden gehoord, terwijl
overeenstemming met het Federale Vertegenwoordigend Lichaam is
voorgeschreven (artikel 45, lid 1, sub c).
Waar ds Raad echter niet uitsluitend optreedt als behartiger van
de belangen van de deelgebieden, leek het gewenst om, mede in verband
met de mogelijkheid, dat de aanwijzing van afgevaardigden
wordt herzien, in de samenstelling van het college een stabiliserend
element te brengen. Deze voorziening ligt in de benoeming van de
voorzitter uit een door de Raad in te dienen voordracht, welke niet
beperkt is tot de leden van het college. Wordt niettemin een lid tot
voorzitter benoemd, dan moet in zijn plaats een ander afgevaardigde
worden aangewezen. Om te voorkomen, dat het betrokken deelgebied
dan twee stemmen zou kunnen uitbrengen, is tevens bepaald,
dat de voorzitter slechts een raadgevende stem heeft (artikel 22,
lid 5). Dat de leden van de Federale Raad stemmen zonder last van
of ruggespraak met hen, die hen hebben aangewezen, strekt mede
ter bevordering van zuivere beoordeling van de zaken van geheel
Indonesië (artikel 22, lid 6).
De betekenis van de Federale Raad in het nieuwe bestel komt,
behoudens in de reeds vermelde bepalingen omtrent de wetgeving,
nog tot uiting in andere bepalingen, waarbij overeenstemming is
voorgeschreven. Deze eis geldt onder meer bij wijziging van de bestaande
regeling van de staat van oorlog en van beleg (artikel 46)
en bij voorstellen van federale wetten betreffende: de plaats van zelfbesturende
landschappen, de instelling van deelgebieden, gewichtige
aangelegenheden van financiële en economische aard en — bovenal
— de regeling en de vestiging van de nieuwe rechtsorde op de
voet van het bepaaide in het veertiende hoofdstuk der Grondwet
(artikel 50). De Raad heeft voor deze onderwerpen het recht van
initiatief (artikel 53), doch mist het recht van amendement, behalve
in de gevallen, waarin het Federaal Vertegenwoordigend Lichaam in
gebreke is gebleven of overeenstemming met dit lichaam door de
Federale Regering niet kon worden verkregen (artikel 54 juncto 56).
De Federale Raad heeft mede het recht van interpellatie (artikel 40).
Om gelijksoortige redenen, welke voor de Federale Regering een
altreden om politieke ïedenen onwenselijk doet zijn, is de bepaling
opgenomen, dat de Federale Raad niet kan worden ontbonden (artikel
41). In dit verband zij er nog op gewezen, dat beide organen in
overeenstemming met elkander een regeling hebben te treffen voor
een Federaal Vertegenwoordigend Lichaam (artikel 24).
Is in het vorenstaande meer in het bijzonder gesproken over de
functie van de Federale Raad als vertegenwoordigend lichaam, het
ontwerp voorziet ook in een lacune, welke zou ontstaan doordat de
functies, welke de GouverneurGeneraal in het oude bestel vervult in
overeenstemming met de Raad van Nederlandsch-Indië, in het nieuwe
bestel niet op verantwoorde wijze zouden kunnen worden uitgeoefend
zonder nadere regeling.
Het is om deze reden, dat de Federale Raad tevens is aangewezen
als algemene adviesinstantie (artikel 38, lid 2, terwijl verplichte raadpleging
is voorgeschreven bij aangelegenheden, deels samenhangende